PAPUR BRO , , FOEL, , ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, , CWMGOLAU, , RHIWHIRIAETH, , , TREFALDWYN A’R TRALLWM.

325 Mai 2008 40c GWOBRWYO DISGYBLION TALENTOG Cylch Meithrin yn cefnogi T~ Gobaith

Unwaith eto eleni bu disgyblion Ysgol Uwchradd Caereinion yn llwyddiannus iawn yng Nghystadleuaeth Flynyddol Cymdeithas Maldwyn Llundain. Daeth amryw o wobrwyon i’r ysgol yn y Dyma Eleri Gittins a Bethan Evans cynrychiolwyr o bwyllgor Cylch cystadlaethau ysgrifennu a chelfyddyd. Daeth Donald Martin Meithrin Dyffryn Banw yn cyflwyno siec o fil o bunnoedd i Vanessa Thomas, (Barwn Thomas o Gresford) a’i wraig, y Farwnes Walmsley Lloyd ar ran Hospisau Plant T~ Gobaith. Codwyd y swm yma o arian i’r ysgol i gyflwyno’r gwobrau i’r disgyblion buddugol. yn yr ocsiwn addewidion a gynhaliwyd fis Tachwedd diwethaf. Diolch Rhes gefn: Yr Arglwydd Thomas, Tom Yeomans (2il - Adran C i bawb a gefnogodd ac a gyfrannodd mewn unrhyw ffordd tuag at Gwobr Clement Davies am Gelfyddyd); Barwnes Warmsley, Alice lwyddiant y noson ac i Eleri a Bethan am drefnu. Hefyd yn y llun mae Ryan Evans, Megan Davies a Carys Gittins. Bufton (2il - Adran B Gwobr Charles Churchill am draethawd); a Nan Thomas (2il Adran A Gwobr Vaughan Davies am draethawd) Rhes flaen: David Thorp (2il Adran A - Gwobr Charles Churchill am draethawd), Alis Huws (1af Adran A Gwobr Charles Churchill am Dewch am dro! draethawd a 1af Adran A Gwobr Vaughan Davies am draethawd), Fe fydd ein taith gerdded eleni ar Ddydd Sadwrn, Katie Price (2il - Adran A Gwobr Clement Davies am Gelfyddyd) Mehefin 14. Gofynnir i’r sawl sy’n bwriadu cerdded i gyfarfod wrth westy Cefn Coch am 1.30 yn brydlon. Arweinir y daith gan Miss Buddug Owen a dywed na fydd gormod o riwiau serth i’w dringo. Mae ffurflen noddi ar dudalen 15 y rhifyn hwn. Os nad ydych am dorri eich copi, mae croeso i chwi gopio’r ffurflen ar ddarn arall o bapur. Dewch â diod a phicnic gyda chi a gofalwch wisgo esgidiau addas i gerdded. Ni chaniateir i blant fynd o flaen yr arweinwyr a dylai pawb fod yn ofalus oherwydd ni all y Plu fod yn gyfrifol am unrhyw anffawd sy’n digwydd. Dyma yr unig ymdrech sy gennym i godi arian tuag at y papur, ac apeliwn am gefnogaeth deilwng. Os na fedrwch ddod eich hunain, beth am noddi rhywun arall neu fe fydd Huw Lewis, Swyddfa’r Post, Meifod yn falch o dderbyn unrhyw roddion. Yn y rhifyn yma: Gwiber yn Gigio - tudalen 9 yr e-bost gan y rebel - tudalen 12 ac wrth gwrs mwy o helyntion Ann o’r Foty - tudalen 14, a llawer mwy o hanesion difyr i’ch diddori. 2 Plu’r Gweunydd, Mai 2008

Nghoed-y-Dinas (mwy o fanylion 01686 614028) DYDDIADUR Meh. 21 Noson Tei Du a gwisg nos, sef ‘Noson Mai 3 Bore Coffi yn Eglwys Pontrobert am 10 y gyda’r Sêr’ CFfI Maldwyn yng Nghoed y bore Dinas Mai 3 Cyngerdd Blynyddol Eglwys y Santes Meh. 22 Cinio Dydd Sul, Cymdeithas Rhieni ac Fair, Llanfair gyda Chôr Trelawnyd ac Athrawon Ysgol Uwchradd Caereinion. Iwan Parry. Elw at yr Hospis Meh. 28/29G@yl Fwyd CFfI Maldwyn yng Nghoed y Mai 3 7.30 y.h. Neuadd Llwydiarth. Canu Dinas, Trallwm. (Mwy o fanylion 01686 Gwlad gyda Johnny a Hywel. Bar ar 614028) gael Gorff. 12 Noson gyda John ac Alun yn Neuadd Mai 7 Pwyllgor Blynyddol y Neuadd 7.30 Llwydiarth. Mai 8 Cyfarfod Pregethu Capel y Wesleaid Gorff. 26 Twrnamaint Criced, barbeciw a stondinau Pont Robert. Oedfa Prynhawn am 2 o’r yng Nghanolfan y Banw dan nawdd gloch pregethir gan Mr Gwyndaf Pwyllgor y Ganolfan Roberts, Llanfair Caereinion. Oedfa’r Gorff. 26 Hen Gapel John Hughes, Pontrobert. hwyr am 7 o’r gloch pregethir gan y Diwrnod gyda’r Dysgwyr. Trafod ysgrif Parch Raymond Hughes, Llanrhaeadr- R.S. Thomas “OTS”. 10.30-4.30. Ym-Mochnant. Croeso i Bawb. Cofrestru trwy Nia Rhosier gyda thaliad o Mai 10 Ffair Llanerfyl dan nawdd Pwyllgor £5 y pen. (01938 500631). Addas i bob Neuadd Llanerfyl safon. Mai 10 Diwrnod o Ddawns Llangadfan yng Awst 16 Sioe ar barc Hall. I Ngwesty’r Cann Offis. Mwy o fanylion yn gael mwy o wybodaeth cysylltwch â Mrs rhifyn Mai. Olwen Roberts (01691 828523) Mai 10 Perfformiad o ‘St. John Passion’ (Bach): Medi 2 Cymdeithas Hanes Dyffryn Banw. Darlith Arweinydd: Patrick Larley gydag gan y Dr Hywel Teifi Edwards yn Neuadd unawdwyr a cherddorfa -Capel y Llanerfyl am 7.30p.m. Bedyddwyr, y Drenewydd Medi 13 Hen Gapel John Hughes, Pontrobert. Clwb 200 Mai 15 Darlith ‘Cofio Mrs Morfydd Thomas a Diwrnod gyda’r Dysgwyr yng nghwmni Dr Maurice Tynrhos’ gan Alwyn Hughes yng Rhiannon Ifans, Aberystwyth. Croeso i Maes Chwarae Llanerfyl Nghanolfan y Banw am 7.30. Gymry Cymraeg hefyd. Cofrestru trwy Mis Mawrth Mai 17 Bingo yn Neuadd Pontrobert am 7.30 Nia Rhosier gyda thaliad o £5 y pen. £20 Rhys Astley Mai 18 Rihyrsal oedolion yng nghapel Moreia, (01938 500631). £10 Greta Roberts, Parc Llanfair am 6 Medi 20 Cyngerdd gyda Chôr yn Llanfair £5 R.G. Lewis, Frondeg, Cyfronydd Mai 19 Cwmni Drama Dinas yng o dan nawdd Merched y Wawr Mis Ebrill Nghanolfan y Banw am 7.30. Dan Medi 25 Cyfarfod Blynyddol Plu’r Gweunydd ym nawdd Pwyllgor Plaid Cymru Mhontrobert. £20 Rhys Astley Mai 20 Cyngerdd yr Urdd Ysgol Uwchradd Medi 27 ‘Cantorion Colin Jones’ yng Nghanolfan y £10 Sion Bryn Williams Caereinion yn y Ganolfan Hamdden Banw am 7.30. Dan nawdd Pwyllgor y £5 Irfon Davies, Derwen Deg Mai 20 Cymdeithas Edward Llwyd, noson Ganolfan gymdeithasol Maldwyn yn Hen Gapel Medi 27 Cyhoeddi Eisteddfod Talaith a Chadair Rhifyn nesaf John Hughes, Pontrobert am 7 yr hwyr. y Trallwm 2009 Cyswllt: Eluned Mai Porter, 07711 808584 Medi 28 Nos Sul. Gweithgaredd i ddathlu A fyddech cystal ag anfon eich cyfraniadau Mai 23 Gyrfa Chwist yn Neuadd Pontrobert am Cyhoeddi Eisteddfod Powys (Sadwrn, at y rhifyn nesaf erbyn dydd Sadwrn, Mai 8.00 o’r gloch Medi 27). Manylion i ddilyn 17. Bydd y papur yn cael ei ddosbarthu Mai 24 Bore Coffi 10.00 – 12.00 yn Neuadd Hydref 4, 10y.b.–12y.b. Bore Coffi. Neuadd yr nos Iau, Mai 29. Llwydiarth, er budd cynnal Mynwent yr Eglwys, Trallwm. Er budd Eglwys. Ymddiriedolaeth Hen Gapel John Mai 24 Sêl Cist Car yn y neuadd at Eglwys Hughes, Pontrobert TÎM PLU’R GWEUNYDD Pontrobert Hydref 4 Dawns Elusennol Rhosod Coch ac Aur Cadeirydd Mai 24 Bore Coffi 10.00-12.00. Neuadd yng Nghanolfan Hamdden Caereinion Llwydiarth er budd Eglwys y Santes Fair, Hyd. 11 ‘Up All Night’ yng Nghanolfan y Banw. Gwyndaf Richards Llwydiarth Dan nawdd Ffrindiau Ysgol Dyffryn Banw. Penrallt, Llwydiarth 820266 Mai 24 Canu Emynau Noddedig 2-4 y.p. Er Dyddiad i’w gadarnhau Trefnydd Busnes a Thrysorydd budd Cronfa Atgyweirio Eglwys y Santes Hydref 25 am 7.30 y.h. Neuadd . Huw Lewis, Post Fair, Llwydiarth Cyngerdd y Tri Bariton. Meifod 500286 Mai 25 Cymanfa Ganu Gofalaeth Bro Caereinion Arweinydd Dilwyn Morgan. Er budd Ysgrifenyddes yng Nghapel Ebeneser, Llanfair am 6 o’r Capel Sardis. gloch. Arweinydd: Mr Alun Jones, Foel. Tach. 1 Bore Coffi yn Neuadd yr Eglwys y Eirlys Richards, Penrallt, Llwydiarth Mai 26 Mabolgampau Llwydiarth Trallwm er budd Eisteddfod Talaith a Trefnydd Dosbarthu a Thanysgrifiadau Mai 31 Bore Coffi yn Neuadd yr Eglwys y Chadair Powys (Y Trallwm) Hydref 2009 Gwyndaf Roberts, Coetmor Trallwm er budd Eisteddfod Talaith a Llanfair Caereinion 810112 Chadair Powys (Y Trallwm) Hydref 2009 Tach. 29 Cyngerdd Blynyddol yn Neuadd Pont Teipyddes Meh. 6, 7 a 8 G@yl Maldwyn yn Cann Offis Robert am 7.30 Catrin Hughes, Llais Afon 2009 Meh. 14 Cyngerdd Eglwys Llanerfyl efo’r Blewyn Llangadfan 820594 Gwyn a Geraint Peate am 7.30 Hydref 23 a 24 Eisteddfod Talaith a Chadair Powys y Meh. 14 Taith Gerdded Plu’r Gweunydd Trallwm [email protected] Meh. 20 Cyngerdd ‘Hen Sêr’ CFfI Maldwyn yng Golygyddion Ymgynghorol Nest Davies, Gwynfa, Ffordd Salop Trallwm 552180 Diolch Cofio Mrs Morfydd Thomas Eleanor Mills, Pentre Ucha, Llanerfyl Diolch o galon i bawb am bob neges a dymuniad a Maurice Tynrhos 01938 820225 da a gefais yn ystod y cyfnod y bu i mi dreulio yn Panel Golygyddol yr ysbyty yn ddiweddar. Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan Nia, Bryn Celyn, Adfa Darlith gan Alwyn Hughes Mary Steele, Eirianfa Diolch yng Llanfair Caereinion 810048 Dymuna David, Hugh, Catherine ac Owen, Nghanolfan y Banw Alwyn Hughes, Llais Afon, Llangadfan Henlle, Whittington, a’u teuluoedd ddiolch yn Aelodau’r Panel fawr iawn i bawb am bob arwydd o Nos Iau, Mai 15fed Emyr Davies, Delyth Francis, gydymdeimlad a ddangoswyd tuag atynt yn dilyn am 7.30 o’r gloch Jane Peate, colli eu mam, Mrs Dorothy Ellis, Penybelan, a’r Panel, John Roberts, Myra Chapman, Whittington. Diolch hefyd i bawb a fu’n ymweld Mynediad £2.00 Hafwen Roberts a’r gohebyddion lleol â hi ac yn anfon cardiau a llythyrau ati yn ystod ei Elw at Ymchwil Cancr gwaeledd ym Mhenybelan ac yn Yr Allt. Plu’r Gweunydd, Mai 2008 3 SEREN Y MIS Beth yw pwrpas SEREN Y MIS G@yl Cann (G@yl Maldwyn)? G@r ifanc o ardal Cefn Coch yw ein ‘Seren’ y Nid yw’n ddim ond esgus i griw o @yr yn eu mis yma ac yn wir mae wedi disgleirio ar bregus ganol oed i ddengid o grafangau eu lwyfannau sir a chenedlaethol Mudiad y Nodiadau Natur cymar am ychydig oriau dedwydd, difyr yn y Ffermwyr Ifanc gyda’i berfformiadau doniol. Bu’r tywydd yn oerach nag arfer ddechrau Cut Lloi bob ryw wythnos neu ddwy ynghanol mis Ebrill, ac roedd y wenoliaid braidd yn brin. diflastod, damp, glawog, gaeafau y topie acw, Dyma gofnod o ble y gwelwyd y rhai cyntaf, i drefnu penwythnos feddwol a swnllyd ond rhyw un neu ddwy oeddent. Bellach ddiwedd y Gwanwyn er boddhad iddyn nhw maent i’w gweld yn eithaf lluosog o gwmpas. eu hunain yn unig, gan obeithio y bydd y Ebrill 4 - Tynfron, Llanfair ffyddloniaid yn t roi i mewn am ambell i sgwrs, Ebrill 5 - Fronlwyd, Llangadfan i godi ambell i gân a gwneud yn iawn am eu Ebrill 7 - Tynbryn, Llanfair costau. Ebrill 9 - Trallwm a Chaernarfon (diolch Fe orchuddir y cyfan dan fantell ffug Mr Croesair!) diwylliant. Wele y beirdd, y cantorion, y Ebrill 10- Llanerfyl a Hendre, Llanfair trwbadwrs, yr ifanc dawnus – a’r ddeddf Ebrill 11 - Tynwern, Llanfair ragrithiol eithaf – y bregeth ar y Sul! Fe welir Ebrill 13- Llais Afon, Llangadfan arlwy eleni ar dudalennau eraill y cylchgrawn Roedd y gog ychydig ddyddiau’n hwyrach yn hwn. A feiddiaf fentro i’r fangre – i faes canu yn ogystal – dyma ble y clywyd hi. meibion ffyliaid y ffair? Beth yw’r ots gennyf Ebrill 20- Ardal Horeb, Cefn Coch am eu cymdeithasau, eu Cymreictod a’u Ebrill 23- Rhydlli, Llangadfan Caryl Parry Jones? Eto tybiaf fod y tywydd Ebrill 24- Penrallt, Llwydiarth yn troi yn deg – a pheri rhyw chwant arnaf i Ebrill 25- Boncyn Gardden a Chaebache, droi o hedd unig cab y peiriant wedd; o fref Llanerfyl ddigalon moelni’r meysydd, neu baratoadau’r Diolch yn fawr i bawb â gysylltodd â mi gyda’r Urdd – a mentro eto i’r tir na nog ger y cytiau wybodaeth uchod, a diolch hefyd am alwadau ffowls. Bydd y Maffia yn fygythiad, Dylan a ffôn a llythyrau eraill a dderbyniais yn ystod 1. ENW LLAWN: David Lyn Oliver Meinir yn diddori a Gai Toms yn fythol wyrdd. y mis yn ymwneud ag awyren Pencroenllwm 2. SWYDD: Swyddog Ieuenctid a Gwyneth Glyn fydd yno’n canu (a barddoni) a materion eraill. Chymuned a chaf flas unwaith eto ar frwdfrydedd bandiau AH 3. ARDAL ENEDIGOL: Cefn Coch roc y genhedlaeth newydd. Gwibia’r Hen Frân 4. DISGRIFIWCH EICH HUN MEWN TRI i’r fangre unwaith eto i gynhyrfu’r dorf a’r GAIR: Hoffus, Anhrefnus a Hwyr Prifardd Tudur Dylan dry i mewn i’n harwain 5. BETH HOFFECH CHI WNEUD YN WELL? hyd y llwybrau cul! CORNEL Canu Rôl on fis Mehefin. 6. BETH YW EICH HOFF DAITH? O (O – ac mae cyfran o’r elw yn mynd at y CHWARAEON chwarel Bowens lawr i Cefn Coch gan Plu!!) A.C. [email protected] weld yr olygfa draw am Y Berwyn, a’r Anchor. Colofn newydd yn y Plu! 7. PA AIR neu EIRIAU YR YDYCH YN EU John Jones E-bostiwch unrhyw newyddion chwaraeon DEFNYDDIO AMLAF? “Blydi Hell Des!!!” Maesllymystyn lleol i Nia Foulkes erbyn yr 20fed o bob mis! 8. OS GALLECH WNEUD UNRHYW BETH Cyfle i gydnabod llwyddiannau lleol ar y maes HEBLAW’R HYN YR YDYCH YN EI WNEUD Contractwr Amaethyddol chwarae mewn chwaraeon o bob math. AR HYN O BRYD BETH FYDDAI? Actor Gwaith tractor yn cynnwys Croeso i bob math o hanesion – er enghraifft 9. ENWCH 3 PERSON BYW neu FARW YR Peiriant hel cerrig chwaraeon ysgol, timau lleol, unigolion neu HOFFECH EU GWAHODD I SWPER ‘stone picker’ unrhyw sefydliadau. Peidiwch â bod yn swil Homer Simpson, Owain Glyndwr a Taid Peiriannau i chwalu a hel – gadewch i’r ardal gyfan gydnabod ein doniau Llawryglyn gwair/silwair lleol. 10.SUT HOFFECH DREULIO EICH Ffôn: 01938 820231 Dw i’n edrych ymlaen at gael llwyth o hanesion DIWRNOD DELFRYDOL? Dydd Mercher Ffôn symudol: 07968 348624 ar gyfer y mis nesa!! yn y Sioe Frenhinol yn eistedd yn y Nia grandstand gyda pheint yn un llaw a hufen iâ yn y llaw arall yn gwylio’r cobiau. NEFOEDD! SIOP Y FOEL DELWEDD Oriau Agor DEWI R. JONES NEWYDD Llun 8.00-6.30 Mawrth 8.00-6.00 D.R. & M.L. Jones Therapi Harddwch Mercher 8.00-12.00 Iau 8.00-6.00 Triniaethau i’r wyneb, Gwener 8.00-6.00 Sadwrn 8.30-6.00 y llygaid, y dwylo a’r Sul 9.00-12.00 Atgyweirio traed Rydym hefyd yn cludo eich (gan gynnwys neges at ddrws y t~ hen dai neu Ffôn: 01938 820203 adeiladau triniaeth cwyr). amaethyddol LLANERFYL Y BRODYR WHITE Ffôn: Llangadfan 387 NIA WATKINS

ADEILADWYR Llawr 1af – AJ’s gyda phrofiad o Huw a Magi Lewis Llanfair Caereinion ADNEWYDDU A THROSI ADEILADAU Ffôn: 01938 811227 A CHODI ESTYNIADAU Post a Siop Meifod MEIFOD 500 502 Ffôn: Meifod 500 286 4 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 LLWYDIARTH Clwb Pêl-droed Dyffryn Banw Eirlys Richards Wel, croeso nôl i ddarllenwyr y Plu ac i tair gôl i ddim. Cafodd Guto ei ail a dwy arall Penyrallt 01938 820266 gefnogwyr Clwb Pêl-droed Dyffryn Banw. i Mark i gipio buddugoliaeth arall. Mae’r tymor yn prysur ddod i ben ond mae Mae yna bum gêm gynghrair yn weddill gyda Mewn gwaeledd yna gemau pwysig i’r ddau dîm ddal i’w gemau cartref yn erbyn Betws ac Abermiwl a Anfonwn ein cofion at Dilys Lloyd, Pandy; chwarae. Mae’r tîm cyntaf yn gobeithio ennill gemau oddi cartref yn erbyn Cegidfa, Ail dîm Ceinwen Thomas, Llwynhir a phawb yn yr y gynghrair gyda’r gobaith am ddyrchafiad i Waterloo a’r hen elyn Llanfair! ardal sydd ddim yn dda iawn ar hyn o bryd. gynghrair y Spar y tymor nesaf. Yna, mae’r Yr Ail Dîm Clwb Bowlio ail dîm yn gobeithio gwella ar ei safle yng Gemau y gynghrair oedd gan yr ail dîm yn Cynhaliwyd noson gyntaf y tymor y Clwb nghanol y gynghrair Mitsibushi. weddill y mis hwn. Roedd hi’n bwysig i’r ail Bowlio nos Sadwrn, Ebrill 19. Bydd y Clwb Y Tîm Cyntaf dîm ennill pwyntiau er mwyn sefydlogi ei safle yn cyfarfod unwaith y mis yn ystod yr haf. Gemau y gynghrair mae’r tîm cyntaf wedi’u yng nghanol y tabl. Cymdeithas Maldwyn Llundain chwarae y mis yma, gemau yn erbyn Ail dîm Mis siomedig mae’r ail dîm wedi ei gael y mis Ar Ebrill 17, derbyniodd Lucy Jones, Llanfyllin a ‘Newtown’ Rangers, Ail yma gan golli ei dair gêm. Gêm yn erbyn y Dwyrhos, ei gwobr am ei llwyddiant yn y dîm Waterloo a Betws. ‘Colts’ Drenewydd oedd ar ddechrau’r mis. gystadleuaeth ysgrifennu traethawd – cafodd Pum gôl i ddim oedd y sgôr derfynol yn erbyn Dechreuodd y gêm yn drychinebus gan ildio ddau gyntaf! Mae Lucy yn ddisgybl Ail dîm Llanfyllin. Sgoriwyd y goliau gan pedair gôl o fewn hanner awr. Llwyddodd yr chweched dosbarth yn Ysgol Uwchradd Dyfrig, Carwyn a thair i Ryan. ail dîm i haneru mantais y Colts gyda goliau Llanfyllin ac yn gyn-ddisgybl o Ysgol Ail dîm Llanidloes oedd y gwrthwynebwyr gan Ryan a Chris erbyn hanner amser. Cipiwyd Llanfihangel-yng-Ngwynfa. Gobeithia Lucy nesaf, buddugoliaeth haeddiannol eto gan gôl arall yn nôl gan Dyfrig yna dwy arall gan fynd i Brifysgol Caerdydd i astudio’r guro o bum gôl i ddim. Cafodd Glen y gôl Chris i wneud y sgôr yn bum gôl i bedair i Gymraeg. gyntaf yna goliau i Mark, Guto a dwy I Ryan. Banw!! Yna yn drychinebus sgoriodd y Colts Eglwys y Santes Fair Curo oedd ein hanes yn erbyn ‘Newtown ddwy gôl arall yn y pum munud olaf i guro’r Cofiwch am y Bore Coffi a’r Canu Emynau Rangers’ gan guro o dair gôl i ddim. Cafwyd gêm o chwe gôl i bump. Noddedig ar Fai 24. hanner cyntaf digon rhwystredig yn cael Ail dîm oedd i ddilyn oddi cartref a cholli Sefydliad y Merched ambell i siawns ond gyda dim llwyddiant. o ddwy gôl i ddim oedd y canlyniad. Estynnwyd croeso cynnes i’r aelodau gan y Daeth y gôl gyntaf gyda tua ugain munud yn Gêm galed arall oedd i ddilyn y siom yng Llywydd Carolyn Bakwell ar Ebrill 14eg. weddill gyda pheniad grymus gan Gerallt Ngharno yn erbyn Llansanffraid. Trychinebus Roedd amryw o’r aelodau yn absennol Davies. Munudau wedyn cafodd Gerallt ei ail oedd geiriau’r rheolwr Gareth Smith yn dilyn oherwydd salwch a dymunwn wellhad buan gyda tharan o ergyd gyda’i droed chwith. I crasfa o deuddeg gôl i ddim!! iddynt. Braf oedd cael Catherine yn ôl ar ôl selio’r fuddugoliaeth daeth Chris, y rheolwr Mae gan yr ail dîm naw gêm gynghrair yn treulio amser yn yr ysbyty, ac hefyd Glenys ymlaen i sgorio’r drydedd. weddill, un oddi cartref ac wyth o gemau adre, Jones, hithau ddim wedi bod yn rhy dda yn Ail dîm ‘Waterloo’ oedd i ddilyn gyda felly dewch yn llu i gefnogi’r ail dîm. ddiweddar. Barbara Jones adroddodd y chanlyniad gwych arall gan guro o bedair gôl Y Cinio blynyddol weddi, yna ‘mlaen i drafod y llythyr misol. i ddim. Glen gafodd y gyntaf yn dilyn Cynhelir y cinio blynyddol ar Fehefin y 13eg Croesawyd ein gwraig wadd, sef Christine ‘scramble’ yng nghwrt cosbi Waterloo. yng ngwesty’r ‘Stumble’ ym Mwlch y Cibau Booth a ddaeth i siarad am ‘Aloe-Vera’. Seliwyd y fuddugoliaeth gyda goliau gan Mark am 7.30yh. Os oes unrhyw un â diddordeb Mae’n debyg fod gan y planhigyn yma lawer a Ryan yn yr ail hanner. yna cysylltwch â Gareth ‘Tucker’ Jones (810 o feddyginiaethau llesol. Daeth ag amryw o Ar ôl pedair gêm gartre Betws oedd ein 276) neu un o’r ddau reolwr. samplau gyda hi, a phawb yn cael cyfle i gwrthwynebwyr nesaf oddi cartref. Gêm galed Diolchiadau sydd i’w disgwyl fel arfer ym Metws. Cafwyd brofi’r cynnyrch yma. Cystadleuaeth y mis Dymuna’r clwb ddiolch i bwyllgor G@yl perfformiad cadarn gan guro o chwe gôl i ddim. oedd gwneud geiriau allan o’r gair ‘Aloe Vera’. Maldwyn, Llangadfan am eu rhodd o £500 i’r Cafwyd y dechreuad perffaith gyda Geraint Yr enillydd oedd Catherine Bennett, ail Meinir clwb Pêl droed am roi cymorth gyda’r Rhandir yn rhwydo yn y munud cyntaf. Cafodd Hughes a Jenny Barrett, trydydd Rose Jones trefniadau parcio. a Issidy Hafner. Meinir enillodd y raffl. Ger gôl arall a Guto un i orffen yr hanner cyntaf (D.J.) Gofalodd Gwyneth Jones, Barbara a Meinir am y te a Catherine dalodd y diolchiadau. R. GERAINT PEATE Yr ydym fel cangen yn llongyfarch Mr a Mrs Gwilym Jones Allen Jones, Glascoed, Meifod ar eu priodas LLANFAIR CAEREINION Siop Deledu – Gwaith Trydan ddeimwnt yn ddiweddar. Mae ein cysylltiad TREFNWYR ANGLADDAU Lloeren / Erials / Teledu / DVD efo Mrs Mona Jones yn mynd yn ôl Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol blynyddoedd. Pan oedd niferoedd ein CAPEL GORFFWYS Mae’r siop wedi symud i gefn Parson’s cangen yn isel iawn daeth i gefnogi a Bank, gyferbyn a’r Llew Du chynorthwyo’r aelodau fel VCO. Mae ein Ffôn: 01938 810657 (drws gwyrdd) dyled yn fawr iddi fod y gangen yn dal yma Hefyd yn Ffordd Salop, Canwch y gloch os yw’r drws ar glo. hyd heddiw. Ar y 12fed o Fai byddwn yn mynd i Ardd y Dderwen yng Nghegidfa i Y Trallwm. Ffôn: Ffôn/Ffacs 01938 810539 ymweld a swpera! 559256 unrhyw amser (L.J.) C. & M. TRANSPORT (CADFAN A MAUREEN EVANS) Calch, Slag a Gwrteithiau Swnd a Cherrig Profion Pridd am ddim Cludwn bopeth i bobman Ffôn: 01938 810 752 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 5

brofiad gwych o glywed a dysgu barddoniaeth Difyr yw bod ...efo’r Beirdd yn ysgol Rhiwhiriaeth efo Mrs Bronwen Ellis. Yna yn y chweched dosbarth yn Llanfair PONTROBERT gan Arwyn Davies gwneud llenyddiaeth efo Trefor Edwards a’r Elizabeth Human, (E-Bost: [email protected]) uchafbwynt oedd darllen, trafod a dysgu rhai T~ Newydd 500493 o weithiau Gwenallt. Ond yn sicr mae rhaid Daeth tri o englynion drwy’r post y d’wrnod o’r imi gyfaddef fod fy nghariad at farddoniaeth Clwb Cyfeillgarwch blaen. Diolch o galon i Nia Rhosier am eu gyrru. wedi cael ei blannu’n eithaf cynnar gan Mam. Cawsom brynhawn pleserus iawn yn gwrando Mi fydda’ i bob amser yn chwilio am gyfranwyr Yn y golofn y mis diwethaf crybwyllodd ei ar Margaret Herbert yn adrodd a dangos lleol i’r golofn ‘ma – gobeithio y bydd Nia a’i brawd “mi ddysges i’r penillion i gyd ar fy lluniau o’r gwyliau ym Mhatagonia – roedd cherddi yn ysbrydoliaeth i eraill. ngho’ - ac ar y ngho’ i maen nhw byth”. Wel diddordeb mawr a rhai ohonom yn falch ‘ein mi ddysgodd Mam lawer iawn o farddoniaeth bod ni yno’!!! Rita Evans groesawodd pawb Hysbysebu t~ ar ei cho’ a byddai’n dyfynnu cwpledi’n aml a chyflwyno Margaret. Glenys Price Yng nghanol brwyn a llwyni, wele do, iawn i liwio sgwrs bob dydd. Byddai’n adrodd gynigiodd y diolchiadau ac i Val Proudlove a Wele d~ fy ngeni, llawer o benillion Eifion Wyn, Crwys, Ceiriog Pam James am y te. Mae hwn yn fwy na meini – a’i hoff fardd fe dybiaf sef Cynan. Adroddai Gwyliau Fy achau hen rof i chi. lawer iddi ei hun yn enwedig darnau o’i Aeth nifer o aelodau a ffrindiau i Morecombe bryddest Mab y Bwthyn. (Ac mae hon yn am y gwyliau blynyddol. Cafwyd amser braf Wedi imi orfod rhoi’r gorau i deithiau cerdded hir!) At Cynan hefyd yr ydw i am droi – yn – tywydd da, gwesty da, a golygfeydd ‘yr iaith ar daith’ efo’r dysgwyr:- wahanol i John Foeldrehaearn a Catrin rwy’n bendigedig. Siomedig o ran nifer ond pawb a Y Gamfa Y Gamfa gadael y filltir sgwâr! rhywbeth arall ar y gweill coelio! Diolch i Mar- Neidiwn hi gynt heb oedi – yn ysgafn Rwy’n hoff iawn o’r baledi sef Baled y tin am ei ofal. Bydd gwibdaith i Erddi Bodnant Heb wasgu dim arni; Pedwar Brenin a Baled Belsasar, ond fy hoff ym mis Mehefin. Sylwch ar y diwrnod a’r Ond yn llesg ac yn pesgi, ddarn ydi Salaam. Teimlaf fod gan y darn dyddiad. Dydd Iau y deuddegfed. Croeso i Heddiw mwy nid hawdd i mi! yma neges bwysig iawn i ni sy’n byw yn rhan bawb – rhowch eich enw i mi! Orllewinol o’n byd ac yn enwedig pan fyddwn Llongyfarchiadau Ac o weld trueiniaid Somalia ar y teledu: yn teimlo mae ein gwareiddiad ni sydd Llongyfarchiadau Yn yr anial yn malu; - y newyn berchen ar y gwerthoedd gore. i Mair a Bob White ar ddod yn Nain a Thaid i Anniwair yn rhythu; Ffion Elinor wedi i Elain a Tomi gael merch Oedwn rhag gwrando’r nadu Salaam fach! A ffoi rhag golygfa ffu.* Dewch a’r hanes os gwelwch yn dda!! Mae’n brin iawn y mis yma. Ni wn i am un cyfarchiad gwell Hen Gapel John Hughes *hen air am gyflwr darfodedig. Nag a ddysgais gan feibion y Dwyrain pell. Hen Gapel John Hughes * * * * * * * * * * Cynhaliwyd cyfarfod hyfryd nos Lun, Mawrth Am y Soned isod, nid oes angen cyflwyniad Cyn ymadael dros dywod yr anial maith 17 i goffau cant a hanner o flynyddoedd er iddi gen i. Dim ond diolch i Dafydd Bendithiant ei gilydd ar ddechrau’r daith. marw Ruth Hughes a chofio gyda diolch am amdani, ac am oes o ymgyrchu. Y rhai sydd ei chyfraniad arbennig wrth iddi gadw holl â chlustiau……… Pob un ar ei gamel cyn mentro cam emynau Ann Griffiths ar ei chof a’i hadrodd Tua’r dieithr ffin lle mae’r wawr yn fflam. i’w g@r, John Hughes a’u hargraffodd gyda MAES Y DDAWNS chymorth Thomas Charles, Y Bala. Cafwyd I’r stad o dai fe ddaw gwareiddiad diarth Â’i law ar ei galon, “Salaam” yw ei gri, cyflwyniadau gan Nia Rhosier, Gwyndaf a Gan raddol ddifa’r hyn fu yno c~d, Tangnefedd Duw a fo gyda thi. Hafwen Roberts, Beryl Vaughan a Delyth Di-hid o iaith a chwedlau hen y rhanbarth, Lewis, a phlant Ysgol Pontrobert, dan A chwbwl fyddar i’r diwylliant drud. Lle bynnag y crwydri, er poethed y nen, arweiniad y brifathrawes, Jane Peate. Heb wybod chwaith am William Jones Boed Palmwydd Tangnefedd yn gysgod i’th Dymuna’r Ymddiriedolwyr ddiolch yn gynnes Dolhywel ben. iawn iddynt i gyd ac i’r nifer dda ddaeth Fu’n dwrdio dros gyfiawnder yn ei ddydd; ynghyd. A ydyw tybed o ryw fangre dawel Lle bynnag y sefi gan syched yn flin, Ar Ebrill 12, daeth nifer o ddysgwyr lleol a Yn gweld y llanast yn ei gwmwd prudd? Boed Ffynnon Tangnefedd i oeri dy fin. phedair Cymraes, ar wahoddiad Nia Rhosier, Tyrd Voltaire Cymru galwa ar y cogie i wrando ar ddwy Saesnes, Hilda Hunter a I Faes y Ddawns ym mrethyn llwm eu tras, Lle codech dy babell i gysgu bob hwyr Carol Williams, yn siarad am eu profiadau A’r merched, gyda dicter yn eu clocsie, Rhoed Seren Tangnefedd it orffwys yn llwyr. wrth ddysgu Cymraeg, a sut y daethant i I ddawnsio’n ffyrnig yn eu ffrogie bras. ysgrifennu’r llyfr, “Taith Dwy i Deithi’r Iaith’, Dawnsio nes creu daeargryn drwy’r holl blwy’ Pan blygech dy babell ar doriad pob dydd cyfrol ddwyieithog a lansiwyd yn y prynhawn Am inni lwyr anghofio’u gwerthoedd hwy. Doed Awel Tangnefedd ag iechyd i’th rudd. gan Wasg y Lolfa. Pleser fu croesawu Lefi Dafydd Lewis Gruffydd o’r Lolfa i gyflwyno’r llyfr a’i werthu. * * * * * * * * * * A phan ddyco Alah ni i ddiwedd ein rhawd, Ei bris yw £5.95 ac mae ar gael yn yr Hen Fy hoff gerdd a pham Cyd-yfwn yn Ninas Tangnefedd, fy mrawd. Gapel. Gobeithio y bydd gwerthiant da iddo, - Buddug Bates - nid yn unig ymysg dysgwyr, ond hefyd Gymry Cymraeg fel arwydd o edmygedd a Rhyw ddeufis yn ôl gofynnodd Arwyn imi feddwl ...... chefnogaeth i’r awduron ymroddedig hyn. am gyfrannu at y golofn yma a byth ers hynny (N.R.) rwyf wedi bod yn pendroni pa gerdd yw fy hoff Ni wn i am un cyfarchiad gwell un. Rhaid imi ddeud fy mod yn hoff iawn o Nag a ddysgais gan feibion y Dwyrain pell; farddoniaeth ac yn enwedig clywed Huw Evans, barddoniaeth yn cael ei adrodd neu’i ddarllen A’u dymuniad hwy yw ‘nymuniad i yn dda. Fel plentyn ysgol gynradd cefais - Tangnefedd Duw a fo gyda thi. Gors, Llangadfan Arbenigwr mewn gwaith: Weldio a Ffensio POST A SIOP Am unrhyw waith gyda Gosod concrid LLWYDIARTH Jac Codi Baw ‘Shytro’ waliau Codi adeiladau amaethyddol KATH AC EIFION MORGAN cysylltwch â Rhif ffôn: 01938 820296 yn gwerthu pob math o nwyddau, Glyn Davies a ffôn symudol: 07801 583546 Petrol a’r Plu Ffôn: 01938 820 348 6 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 archwilio’r cyrtiau. Clwb Bowlio LLANFAIR Penderfynwyd trefnu prydles newydd rhwng CFFI Cyngor y Dref a’r Clwb Bowlio. CAEREINION Materion y Cyngor Sir Llanfair Soniwyd am newid amserlenni’r bysiau o Llongyfarchiadau Lanfair i’r Trallwm. Caereinion Nodwyd bod nifer wedi manteisio ar y i Mrs Dora Edwards, 10 Rhos Llwyn, Cynlluniau i wella golwg y tai yn y dref a bod Llangefni, gynt o Post Llanfair, a fydd yn y cynllun yn parhau. dathlu ei phen-blwydd yn 99 oed ar Fai 24ain. Nodwyd bod problemau wedi codi yn dilyn Bore Coffi gosod systemau gwresogi ac ailweirio newydd Cynhaliwyd Bore Coffi yn yr Institiwt yn yn Hafandeg ac mae’r cynghorwyr wedi trafod ddiweddar er budd yr henoed. Glenys Jones y materion hyn gyda’r awdurdodau perthnasol. oedd yng ngofal y raffl, a Megan Owen a Gohebiaeth Shelagh Jones oedd yng ngofal y stondin Mae aelodau Pwyllgor yr Institiwt wedi gofyn gacennau. Gofalwyd am y coffi gan Mary am gyfarfod gydag aelodau Cyngor y Dref i Bebb a Pat. Gwnaed elw o £200. drafod cynllunio codi arian cyfatebol yn dilyn Festri’r Pasg eu cais loteri llwyddiannus am £121,469. Cynhaliwyd y cyfarfod hwn yn Neuadd yr Derbyniwyd cadarnhad hefyd oddi wrth Eglwys nos Fawrth, Ebrill 8fed gyda’r Parch Lywodraeth Cynulliad Cymru y bydd cyllid ar Linden Fletcher yn y gadair. Derbyniwyd y gael yn ystod 2008/09 ar gyfer cyfleusterau cofnodion a diolchwyd i’r ysgrifennydd Lesley cyhoeddus a bydd rhai Llanfair yn cael eu Halliday am ei gwaith. Cyflwynwyd y fantolen cynnwys yn y cynllun. Erbyn i chi ddarllen y rhifyn yma o’r Plu ariannol gan y trysorydd, Ieuan Roberts. Bydd Etholiad i Gyngor y Dref byddwn wedi cynnal Cyngerdd i ddathlu 70 Wardeniaid yr Eglwys yn aros fel ag y maent mlynedd ers sefydlu Clwb Ffermwyr Ifand sef Glyn Jones a Jane James. Dewiswyd Llanfair Caereinion. Diolch i Sheila Bebb ac dau aelod i fynd ar y gwahanol bwyllgorau. Arwel Tynllwyn am drefnu’r noson ac i Olwen Undeb y Mamau Chapman am hyfforddi’r côr o aelodau Dechreuwyd y cyfarfod a gynhaliwyd y mis presennol a chyn aelodau. Cewch fwy o hwn gyda darlleniad a gweddi gan Tegwen hanes y cyngerdd yn y rhifyn nesaf. Andrews. Estynnwyd croeso i Mrs Hilton Llongyfarchiadau i Glybiau Llanfyllin a Bro Jones a ddaeth atom i sôn am yr hen amser Ddyfi am roi CFfI Sir Drefaldwyn ar y map a chyflwyno ambell i stori am hanes y teulu. drwy ennill y gystadleuaeth Hanner Awr o Bu’n noson ddoniol a diddorol. Diolchwyd i Adloniant Cymraeg a Saesneg – waw! bawb gan Barbara Milton Jones, a gwnaed y Cafodd Angharad hwyl arni’n cynrychioli’r Sir te gan May, Barbara a Sheila Wyn. Trefnwyd yng nghystadlaethau Siarad Cyhoeddus y wibdaith a gynhelir ar Fai 22 a bwyd i’r Cymru yn Felin Fach – dyma lun ohoni’n cyfarfod ym mis Mehefin. derbyn cwpan am y siaradwr gorau o dan 14 Llongyfarchiadau oed yng nghystadleuaeth Darllen Iau. Meinir Morgan, Pennaeth Adran y Gymraeg yn Braf yw cael llongyfarch Gwyneth a Haydn Ysgol Aberteifi oedd y beirniad. Bowen ar ddod yn daid a nain i wyres fach, merch i Mark a Nia, a chwaer fach i’r ddau Barry Jones, sy’n ymddeol o fachgen. Gyngor Tref Llanfair Llongyfarchiadau hefyd i Courtney Jones ar gael ei dewis yn Frenhines y Carnifal a Mae Mr Barry Jones, Pentre Uchaf, Llanfair gynhelir ym mis Mehefin. wedi penderfynu rhoi’r gorau i’w swydd fel Gwellhad buan cynghorydd ar Gyngor Tref Llanfair ar ôl deng Dymunwn adferiad buan i Rhoda Cook ac i mlynedd ar hugain o wasanaeth ymroddedig Nia Foulkes sydd wedi bod yn yr ysbyty. a chydwybodol. Mae wedi gweithio’n galed Cydymdeimlad dros Lanfair a’i phobl; mae ganddo brofiad a gwybodaeth helaeth a bydd ar ei ôl.. Cydymdeimlwn yn ddwys iawn gyda theulu Mae tri ymgeisydd wedi cynnig eu henwau i Belandeg, yn dilyn marwolaeth Tom wedi fod yn gynghorwyr newydd felly bydd etholiad cystudd byr. Meddyliwn yn arbennig am y yn cael ei chynnal yn Llanfair ar Fai 1af. Y tri plant, David, Elizabeth a Laura sydd wedi colli ymgeisydd newydd yw Maldwyn Evans, eu tad a’u mam o fewn cyfnod mor fyr. Liverpool House, Stryd y Bont, Karen Furber, Cyngor y Dref Parc yr Onnen a Roy Human, Brynglas Hall. Yn y cyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Mawrth Ni fydd etholiad am swydd Cynghorydd Sir hysbyswyd y Cyngor mai PC Kevin Jones oherwydd bod y Cynghorydd Sir Viola Evans fyddai ein Swyddog Cymunedol Lleol newydd yn mynd i ddal ati i’n cynrychioli, yn G & L ac y byddai yn mynychu cyfarfod o Gyngor y ddiwrthwynebiad, a pharhau â’r gwaith da y Dref yn fuan. mae’n ei wneud ar ein rhan yn Llandrindod. Drysau a Ffenestri Cynllunio – ystyriwyd y ceisiadau canlynol: Oedfa Gofalaeth Cefnogwyd arddangos dau arwydd ar D~ Un o fendithion y Weinidogeth Bro yw’r I ateb eich holl ofynion o ran uPVC! Talafon, Stryd y Bont. Oedfaon Gofalaeth a gynhelir yn rheolaidd yng Drysau, Ffenestri, Cefnogwyd newidiadau i dai allan wrth y Llew nghapeli’r ardal. Tro Ebeneser oedd hi i Du. gynnal y cyfarfod hwn ar Ebrill 27 a chafwyd Bondoeau, Estyll tywydd, Cefnogwyd codi t~ wrth Fir Bank, Stryd y gwasanaeth pwrpasol ar thema’r Dyrchafael. Bargodion Mownt. Cymerwyd rhan yn y gwasaaneth gan Dewi Clwb Tenis Clwb Tenis Davies, Arthur Hoyle, Rose Jones, Haf Hoyle, Galwch: Roedd y clwb yn trefnu i gael wyneb y cyrtiau Iwan Steele, Gwilym Humphreys, Megan Gwyn 01938 810792 wedi eu glanhau. Mae angen codi ffens Ellis, Eilir Ellis, Emma Jones, Viv Jones, neu newydd o gwmpas y cyrtiau hefyd a Dilys Watkins ac Eirwyn Humphreys. chytunodd Cyngor y Dref i dalu am ei chodi. Pregethwyd gan y Parch Peter Williams a Norman 01938 850327 Gofynnir i’r Cyngor Sir am gyngor ynghylch threfnwyd y gwasanaeth gan Mrs Megan Ellis. Plu’r Gweunydd, Mai 2008 7

wir fe ddywedodd dyn wrthyf yn ddiweddar disgwylir i bawb werthu i fyw, y cyflog wedi ei O’r Foel i Langadfan iawn “You never looked back since winning seilio ar werthiant. Dim gwerthu, dim cyflog, - Emyr Davies - that car.” does ryfedd yn y byd bod gwerthwyr Siwrans Newid Byd Heddiw mae un o bob tair priodas yn chwalu yn torri corneli er mwyn llwyddo! Mae’n fywyd cymhleth gyda phrofiadau Mawrth 31ain 1956 o fewn tair blynedd. Beth yw’r achos, ai hawddfyd sydd yn gyfrifol? Mae’n sicr fod dirdynnol yn dod i ran yr ‘Agent’ o bryd i’w “Cam bychan i ddyn ond cam anferthol i hawddfyd yn elyn i gydfyw parau ifanc heddiw, gilydd, er enghraifft gorfod ymwneud â rhieni ddynolryw” os caf ddyfynnu geiriau astronot gan eu bod eisiau llenwi eu tai â dodrefn a wedi colli plentyn mewn damwain angeuol, wrth iddo osod ei droed ar wyneb y lleuad am nwyddau cyn symud i mewn. Dim cyfle i trin ‘claims’ ar farwolaethau perthnasau y tro cyntaf. Felly hefyd cam dyn wyth ar adeiladu priodas nac amser chwaith! Gwn ifanc...bod yn rhannol yn gyfreithiwr ac yn hugain oed wrth iddo briodi er bod fy myd mai ystrydeb yw dweud mai hawdd adeiladu gynghorwr, yn arbennig ar eiddo, ewyllysiau, wedi newid ers misoedd bellach a’r hen ryddid tai ond anoddach yw adeiladu cartrefi. Buom Treth Incwm, bod yn gyfarwydd â newidiadau a fwynheais gynt wedi diflannu. Ni wn hyd ein dau yn Llysmwyn, Llanfair Caereinion am mewn cyllidebau blynyddol a bod yn barod i heddiw beth yw’r ‘cemeg’ sydd yn 31 mlynedd a gwelwyd llawer tro ar fyd yn fanteisio ar unrhyw newid yn y gyfraith a angenrheidiol i ‘briodas dda’ ond rhyw fentro i ystod yr amser hwnnw, troeon a gaiff sylw rheolau ariannol. dir neb mae pawb wrth gymryd y cam hwn. mewn penodau eraill. Erbyn Mawrth 1956 yr oeddwn yn bersonol wedi hen hau y ‘wild oats’ bondigrybwyll ac Ymuno â’r Pearl yn barod am wraig a’r cyfrifoldebau yngl~n Mai 8fed 1962 â’r barchus arswydus swydd. Bachgen y dre Dwy swydd gyflogedig a fu gennyf erioed ac oeddwn (mae’r arwydd ‘To the Town’ yn dyst eithrio dwy flynedd yng Ngwasanaeth Ei i’r ffaith honno) a dewisais ferch o’r ‘topie’, Mawrhydi, ugain mlynedd yn y ‘Becws’ a 28 fel y gelwir pobl Dyffryn Banw gan drigolion mlynedd yn gweithio i Gwmni Yswiriant y Llanfair. Pearl. Fel yr awgrymais yn barod roeddwn yn Wedi i mi fod yn y County School yn Llanfair gweithio mewn popty yn Llanfair ac yn am bedair blynedd mynnais adael, neu yn gweithio dros nos, arferiad yr oedd rhaid ei hytrach ni es yn ôl wedi un gwyliau haf ym newid yn fuan. Roedd y ffaith fy mod yn 1944. Roeddwn wedi bod yn ymwneud â R.D. gweithio dros nos wedi rhoi pwysau Hughes ers peth amser fel ‘Errand Boy’ ac ychwanegol ar y garwriaeth, gorfod gadael pob yn derbyn y cyflog o 7/6 yr wythnos (37 dawns neu gyngerdd yn gynnar er mwyn bod ceiniog heddiw). Fy nyletswydd oedd cario wrth fy nyletswydd am 10 o’r gloch bob nos, bara a negeseuon o amgylch y dref am dair ond roedd twymyn cariad wedi cydio’n drwm noson yr wythnos a bore Sadwrn. Roedd a chwalwyd pob problem ac argyfwng. Evelyn gennyf gerbyd ar gyfer y bara a beic pwrpasol Jane, merch John a Margaret Morris, Cross ar gyfer y parseli. Yr oeddwn wedi bod yn Lane, Llangadfan oedd y ddarpar wraig a helpu yn y popty yn ystod y gwyliau, yn phriodwyd ni gan y Parch Arthur Morgan a’r tynnu’r bara o’r ffwrn a helpu gwneud y Parch Glynne Evans yng Nghapel teisennau felly naturiol oedd i mi holi am Pontcadfan. swydd llawn amser (60 awr yr wythnos) fel Wedi treulio mis mêl yn Weston-Super-Mare prentis pobydd. aethom i’n cartref cyntaf, sef ystafelloedd yn Amser rhyfel 1939/45 oedd hi ac yr oedd dogni y Beehive, Llanfair, rhannu cegin a stafell llym iawn ar y nwyddau a gâi eu defnyddio i molchi a chael un llofft (attic) a lolfa i ni ein wneud bwydydd. Dim ond hynny oedd yn hunain. Trefniant oedd hwn i helpu gwraig fy angenrheidiol a gâi ei ddefnyddio, roedd dogni Yn ystod fy ngyrfa bûm â diddordeb mawr hen ‘Foss’ oedd wedi marw rhyw ddau fis llym ar siwgr a thrwythau sychion, margarin mewn materion Undebol a chefais fy ynghynt. Nid oedd y sefyllfa hon yn gwbl a thoddion ac yr oedd ansawdd y blawd yn anrhydeddu ym 1986-87 drwy gael fy ethol foddhaol a chrewyd llawer tensiwn wrth rannu’r adlewyrchu’r prinder – roedd lliw brown arno yn Llywydd Cenedlaethol Rheolwyr y Pearl, gegin a’r stafell molchi. Daeth hyn yn amlwg ac y roedd y bara yn aml yn fwy tebyg i frics swydd a ddaeth â mi i gysylltiad â phrif i ni pan ddechreuodd y tegell trydan ddiflannu na thorth. Torthau mawrion pedwar pwys ar swyddogion y cwmni yn Llundain. Ymwelais gan fod yr hen wraig yn meddwl ein bod yn gyfer y ffermdai a gynhyrchid yr adeg honno yn gyson â rhannau o Iwerddon a’r Alban a defnyddio gormod o drydan a rhyw fanion ac roedd y ‘Black Market’ yn ei grym, pawb rhannau o Loegr fel llywydd a g@r gwadd eraill, ond er hynny buom yno am bron i ddwy yn twyllo i gael manteision ar fasnachwyr mewn cyfarfodydd lleol a chredais erioed nad flynedd. Yn y Beehive yr oeddem adeg eraill. Wedi i’r rhyfel ddod i ben fe arian yw prif broblem y gweithwyr ond telerau llifogydd mawr yn Llanfair ym 1958 pan normaleiddiwyd safon y blawdydd ac fe gwaith, fel pensiynau a rheolau gwaith, oriau olchwyd llawer o eiddo’r trigolion i’r Afon Banw. gafwyd y blawd gwyn yn ôl tua 1948/9. a phwysau ar yr unigolyn a chyfleusterau Wrth lwc yr oeddem ni yn byw uwchben y Roedd tri ohonom, dau ohonom yn 16 oed a’r hyfforddi. Yn anffodus mae’r gyfraith wedi dyfroedd ond boddwyd y seleri, lle storiwyd llall yn 18 oed yn gwneud gwaith dynion am torri ar lawer o fanteision a gafwyd ac y mae holl nwyddau’r siop hyd at ddyfnder o chwe gyflog bechgyn. Codi am chwech y bore a perthynas rhwng gweithiwr a chyflogwr wedi troedfedd. gweithio hyd at saith yr hwyr am 15/- swllt yr cymryd cam yn ôl. Wedi blwyddyn a hanner fe ddaeth cyfle i wythnos. Hyd yn oed pan briodas ym 1956 Cefais flynyddoedd o brofiad yn y byd hwn a brynu byngalo o’r enw Fairview, un o hen £6.50 oedd fy nghyflog am wythnos o waith. da gennyf ddweud fy mod wedi bod yn rhannol hytiau y Fyddin Brydeinig wedi cael ei osod Bywyd caled ac anodd oedd bywyd pobydd gyfrifol am wella safonau gweithio fy nghyd- a’i ehangu gan y perchennog. £750 oedd y yn y cyfnod wedi’r rhyfel. weithwyr yn y diwydiant ariannol ac wedi profi’r pris a ofynnwyd a benthycwyd £450 gan Dyna’r prif reswm pam i mi adael byd y bara cyfeillgarwch sydd mewn Undebau. Gilbert Davies twrne yn y Trallwm a chafwyd a throi am fyd yswiriant ym 1962. Cefais ardal Yr wyf erbyn heddiw yn mwynhau rhai o’r £300 gan ein rhieni yng nghyfraith. Symud i wledig Dyffryn Banw a chyffiniau Llanfair manteision hynny a hyfryd meddwl bod siec mewn a wnaethom a’i wella fel y gallem Caereinion i weithio ynddi cyn ymuno â staff fach yn cyrraedd fy nghyfrif banc bob mis yn fforddio a’i ehangu dros gyfnod o bymtheg y swyddfa yn y Drenewydd fel is-reolwr ym rheolaidd! mlynedd yn d~ pedair llofft a dwy stafell 1968. Yr oedd rhesymau eraill dros newid Nid wyf wedi ‘difaru fy swydd yn y popty a molchi. byd ac un o’r rheini oedd y telerau gweithio, newid fy ffordd o fyw ond yr wyf yn feirniadol iawn o ansawdd y bara a werthir yn ein siopau Rywbryd, toc wedi i ni symud t~ cefais lwc cynllun pensiwn, cynllun morgais manteisiol, heddiw. Yn wir pur anaml y ceir bara gwerth anhygoel o ennill car newydd sbon mewn raffl, cynllun ar gyfer prynu ceir i’r staff ac yn y ei fwyta. Mae’n debyg iawn i fwyta ‘gwlân Austin A40, model newydd arloesol ar y pryd blaen, telerau a oedd y tu hwnt i’m dyheadau cotwm’. Mae’r dulliau o’i gynhyrchu wedi oedd yn werth rhyw £650. Does dim rhaid fel pobydd a bûm yno am 28 o flynyddoedd newid yn llwyr gyda’r system o ager yn cael cyn ymddeol ym 1990. dweud bod ‘steil ar ben stôl’ a pheth cenfigen ei ddefnyddio i bobi’r bara a’r canlyniad yw ei yn bodoli yn yr ardal wedi’r lwc hwnnw, ac yn Byd arain...Byd anfoesgar i rai a byd lle y fod yn feddal a di-flas. 8 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 Cynefin Alwyn Hughes

Rhai o atgofion Mr David Jones, Llanfair Yn ystod y misoedd diwethaf bûm yn cyfeirio at nifer o awyrennau a blymiodd i’r ddaear yn yr ardal hon yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Cefais gymorth gan nifer o bobl, ond cyfeiriaf at un person yn arbennig, sef Mr David Jones, Llanfair (Holly House gynt). Bu David yn byw yn Llanfair ar hyd ei oes, ac mae’n graig o wybodaeth. Bu’n ymwneud llawer gyda’r Corfflu Arsylwi Brenhinol (‘Royal Observer Corps’ neu ‘ROC’) ac isod rwyf wedi cyfieithu rhai o’i atgofion. Yn ogystal, rwyf wedi ychwanegu ychydig o wybodaeth a gefais ganddo. “Yn Ionawr 1943, daeth Mr John Lloyd Astley, Prif Arsylwr Post Peter 3, Gr@p 26 ,ROC Llanfair Caereinion i fy ngartref, sef Holly House, Stryd y Bont a gofynnodd imi a Un o’r cabannau ble cysgai goruchwylwyr y llif oleuadau ger Heniarth fuaswn yn hoffi ymuno â’r ROC, a minnau Yn 1944 roeddem yn plotio cannoedd o y frechdan yn fawr ac roedd yn werthfawrogol bron iawn yn 17 oed. Dyma ei eiriau:- awyrennau Prydeinig ac Americanaidd bob ac yn berson hyfryd – pwy ydoedd ond Mr “Fel y gwyddost Davy, mae Empson Davies dydd. Roedd pawb yn gwybod fod rhywbeth Wynford Vaughan Thomas CBE – gohebydd wedi cael ei alw i’r Awyrlu, ac rydym un yn mawr ar fin digwydd. Yn Ebrill 1944, amser y rhyfel gyda’r BBC. brin yn y Post. Meddyliais y buaset ti’r union gofynnodd yr ROC am wirfoddolwyr i fynd i Hoffwn derfynu ar nodyn personol. Yn 1989, foi i’r job.” adnabod awyrennau ar longau Prydain ac cefais fynd ar drip arbennig iawn mewn America. Yn anffodus saethwyd llawer o awyren, sef taith dwy awr ar CONCORDE. awyrennau i lawr gan yr hyn a elwid yn ‘friendly Aethom o faes awyr Heathrow o gwmpas Bae fire’ oherwydd doedd y morwyr ddim yn Biscay, ar uchder o 52,000 o droedfeddi ar adnabod yr awyrennau’n ddigon da. gyflymder o 1,350 mya – ddwywaith ynghynt Atebodd dau o arsylwyr P3 (sef Cangen ROC na s@n, gan ddefnyddio 17 tunnell o Llanfair) yr alwad, sef Owen Jones, Islwyn danwydd.” ac Arthur Davies, Sgwâr Hassalls, ac fe dderbyniasant fathodyn arbennig a wisgwyd ar ysgwyddau eu siacedi a elwid yn ‘Seabourne Shoulder Flash’. Roedd hyn yn hynod cyfrinachol ar y pryd. Gwahanwyd y ddau gyfaill o Lanfair a gyrrwyd Owen Jones i Weymouth ac yna ar long Americanaidd a elwid yr ‘SS William Jones’ – cyd-ddigwyddiad fod y llong yr un enw a siop Groser yn ei dref enedigol! Bu Arthur ar long yn Nociau Barri a gludai ddrymiau o olew i’r tanciau. Bu Arthur yn sâl iawn ar y môr ar Fehefin 6ed a’r 7fed. Roedd y ddau yma’n hynod o ddewr, wedi’r cwbl, nid David pan oedd yn Brif Arsylwr oeddent yn fechgyn ifanc ond gwnaethant eu Diolchais iddo am feddwl amdanaf ac rhan gyda’r glanio ‘D-Day’. Lladdwyd dau o roeddwn wrth fy modd gan fod gennyf aelodau’r ROC ar longau yn ystod y glanio. ddiddordeb mawr mewn awyrennau. Roedd Roeddwn gyda’r ROC hyd at Ionawr 1945, pan John Lloyd Astley’n gymeriad arbennig, yn gefais yr alwad i fynd i’r fyddin, a bûm yn Brif Arsylwr gwych ac roedd pawb yn hoff iawn aelod o’r RAOC hyd at ddiwedd 1947. Ar ôl ohono. dychwelyd i Lanfair yn 1947 fe ail-ymunais Fe es i fyny i’r Post a gwelais y bwrdd ble â’r ROC ac yn 1956 fe dderbyniais fedal am roedd yr ROC yn plotio holl symudiadau Wasanaeth Hir. awyrennau Prydain, America a’r Almaen. Derbyniais y Fedal gyda chyd arsylwyr o Gr@p David gyda’i fedal Cefais becyn o gardiau i adnabod awyrennau 26 ar faes RAF Borras, Wrecsam gan Air a bu’n rhaid imi arwyddo’r Ddeddf Commodore G.H. Vasse CBE, Commandant Darlith Gyfrinachedd Swyddogol. Roedd Pencadlys ROC. Cefais wahoddiad i draddodi darlith ym Mhlas yr ROC yn Bentley Priory, Stanmore, Roeddwn yn edrych am swydd yn 1948 ac fe Tanybwlch yn ddiweddar ar y testun ‘Cewri Maddlesex. gefais gynnig gwaith gan Mr Leslie Hughes o Mawr a Mân’. Fe benderfynais seilio’r ddarlith Yn 1940, daeth llif oleuadau i Heniarth ger siop R.D. Hughes a’i Fab. Bûm yno am fis o ar ddau gymeriad lleol, sef y diweddar Mrs Llanfair. Roedd goleuadau tebyg yn Nolanog, dreial, ond fe drodd allan yn fis hir iawn – Morfydd Thomas, T~’r Felin a Mr Maurice ger y Felin, ac roeddent yn gweithio’n agos bûm yno am dros 36 mlynedd! Evans, Tynrhos. Dyma ddau gymeriad hynod gyda’r ROC mewn gweithrediad a elwid yn Cefais gyfarfod llawer o bobl diddorol, ond iawn, a meddyliais y buasai trigolion yr ardal ‘Homing’. Roedd yn olygfa fendigedig pan cofiaf un person yn arbennig a ddaeth i’r siop. yn mwynhau rhannu atgofion amdanynt. weithiai’r ddau oleuadau gyda’i gilydd, gan Roedd yn gallu arogli’r bara ffres a phan welodd Fe fydd y ddarlith yng Nghanolfan y Banw, bwyntio at yr un awyren gan wneud rhywbeth ein caws Sir Gaer hyfryd, gofynnodd am nos Iau, Mai 15fed am 7.30. Cost mynediad a elwid yn ‘arcing’. Tybed a oes rhywun yn frechdan, gan ddweud ei fod wedi bod yn fydd dwy bunt ac fe fydd yr elw yn cael ei cofio gweld hyn? cerdded yn ardal Cefn Coch. Fe fwynhaodd gyflwyno i Ymchwil Cancr. Plu’r Gweunydd, Mai 2008 9

RHIWHIRIAETH Gwiber yn Gigio

Llongyfarch Rydym yn falch o glywed bod Ffion Jones, Graig Fach wedi cael swydd barhaol yn Ysbyty Gobowen fel ffisiotherapydd. Ers gadael Coleg Salford, Manceinion ddwy flynedd yn ôl, mae Ffion wedi cael profiad rhan amser mewn sawl ardal megis Llwydlo, Bishop’s Castle, a Gobowen. Pob dymuniad da a llwyddiant eto i’r dyfodol Ffion.

GARETH OWEN Tanycoed, Meifod Powys, SY22 CONTRACTWR 6HP ADEILADU Adeiladau newydd Estyniadau Patios Gwaith cerrig Toeon Trawsnewidiwyd Neuadd y Banw yn Fecca i Roedd y noson yn un benigamp, gyda gwledd Ffôn: 07812197510 / 01938 500514 bererinion roc Nos Sadwrn y 12fed o Ebrill o ‘moshio’ yn y goleuadau strôb, a rhai o’r gyda gig olaf Gwiber. Ar ôl dros tair mlynedd merched yn dechrau addoli wrth draed Iwan! o fyddaru trigolion y fro a gwrandawyr Radio Wrth i’r band adael y llwyfan, galwodd y dorf Chwilio am rywun Cymru, mae’r band yn gwahanu am y tro am am fwy, ac ni chawsant eu siomi, gyda Gwiber i godi wal? fod Bryce Graham yn cyfnewid gitar am yn dychwelyd am encore. geufad (kayak) ac yn ymadael am Alpau’r Hoffai’r band ddiolch i Bwyllgor Neuadd y Banw Cysylltwch â Eidal. am gael defnyddio’r neuadd, i Meilir Evans, Yn agor y noson oedd y band newydd Rob Worth a Charles Whalley am eu cymorth Sbardun. Gosodwyd safon uchel gan Carwyn, technegol, ac i Manon Lewis a Del Robinson Myrddin Jones Alex, Mabon a Huw, gan adael rhai yn ystyried am wau y cyfan at ei gilydd! Braf oedd gweld sut y gallai Gwiber wella ar berfformiadau’r ieuenctid yr ardal yn mwynhau diwylliant Rhydarwydd perfformwyr cynhaliol. Nesaf ar y llwyfan oedd Cymraeg. Ex Nihilo, ac ymatebodd y gynulleidfa yn dda T.J. a C.O. Dolanog i’w steil drom o gerddoriaeth. Yr act 01938 810569 gynderfynol oedd ‘Keep Away From Fire’ a syfrdanwyd y dorf o 82 gyda sgiliau lleisiol Liam Dixon wrth i’r band roi spin newydd ar rai o glasuron Roc â Rôl. TANWYDD Cyrhaeddodd y noson ei hanterth wrth i’r mwg glirio (a’r record ‘Who’s Afraid of the Big Bad GLO AC OLEW Wolf?’ gilio), gan ddatgelu pedwarawd Gwiber. Agorwyd y set efo ‘covers’ bandiau fel Queens DYDD A NOS of the Stone Age, cyn i Iwan, Tom, Bryce a (CARTREF, AMAETHYDDOL, Callum symud ymlaen i rai o glasuron Gwiber, yn cloi’r noson efo perfformiad epig o ‘Golau’. DIWYDIANNOL, MASNACHOL) SBARDUN DAVID EDWARDS 01938 810 242 0836 383 653 (Symudol)

Llanerfyl ORIAU AGOR Dydd Llun, Dydd Iau, Dydd Gwener, Dydd Sadwrn 10.00a.m. - 4.00p.m. Os oes gennych unrhyw ymholiadau cysylltwch a: Nicky Bebb ar 07812 155680 10 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 LLUN O’R GORFFENNOL LLANGADFAN

Prawf Gyrru Llongyfarchiadau i Elinor Camlin, Plesant sydd wedi taflu’r platiau ‘D’ i’r bin sbwriel ar ôl llwyddo i basio ei phrawf gyrru yn ddiweddar. Penblwydd Hapus Dathlodd Adam Cotton, T~ Brics Du ei benblwydd yn 18 oed yn ystod mis Ebrill. Pob dymuniad da i ti Adam. Gwellhad buan Roeddem yn falch o glywed fod Robyn Edwards, Talwrn wedi cael dod i Ysbyty Trallwm erbyn hyn, rydym yn meddwl amdanoch ac yn gobeithio eich bod yn cryfhau bob diwrnod. Treuliodd Mrs Eluned Rees, Esgairllyn ychydig o ddyddiau yn Ysbyty Amwythig yn ddiweddar yn cael triniaeth i’w throed, ond bellach mae hithau adref ac yn gwella. Bu Catrin, Llwydcoed yn Ysbyty Gobowen yn derbyn triniaeth dros yr Tynnwyd y llun hwn o ddosbarth babanod Ysgol y Banw gyda’u hathrawes Miss Francis ym wythnosau diwethaf ac rwy’n falch o ddweud 1947. Diolch i Mrs Martha Francis, Llanfyllin am roi benthyg y llun ac i bawb yn y Foel sydd ei bod hithau yn teimlo’n llawer gwell. wedi helpu i enwi’r plant i gyd. Anaf Rhes ôl: Miss Francis; Tudor (?) Watkins; Gwynfor Evans, Fronlas; Roderick Lloyd, Tygrîn; Torrodd Emyr Davies, Llysmwyn ei arddwn Berwyn Davies, Fronhaul; Geraint Evans, Fronlas; Dewi Jones, Bryngwaeddan; Eurwyn coeliwch neu beidio wrth chwarae pêl-droed Williams, Rhandir Bach; Tudur Humphreys, Cyffin Fawr; Robert John Lloyd, Tygrîn efo’i @yr Huw yn ddiweddar – yn anffodus mae Rhes flaen: Michael Evans, Rhandir Bach; Arwyn Gittins, T~ Gwyn; Gweneira Griffiths, Evelyn wedi torri ei dant hefyd – ond nid wrth Bryn Garreg; Vera Jones, Lletyderyn; Beti Wyn Edwards, Pen yr Eisteddfod; Anne Davies, chware pêl-droed! Gobeithio eich bod yn Maesgarthbeibio; Lena Jones, Belan Bach; Emlyn Williams, Round Field; Clive Richards, T~ teimlo’n well eich dau. Newydd. Cydymdeimlwn Cyngerdd ‘Sweet Caroline’ Cydymdeimlwn â Dwynwen Jones, T~ Cerrig Daeth dros 200 i’r Ganolfan yng Nghegidfa i ar farwolaeth dwy chwaer-yng-nghyfraith yn CFfI fwynhau noswaith o adloniant oedd wedi ei ddiweddar. Yn gyntaf bu farw Mrs Joyce Dyffryn Banw baratoi gan deulu y diweddar Carol Evans. Jones, gwraig y diweddar Dr Wali Jones, Geraint Peate oedd arweinydd y noson ac fe Machynlleth gynt ac yna daeth y newyddion groesawodd y gwesteion o bob rhan o trist am farwolaeth Mrs Rene James, Barnu stoc a siarad cyhoeddus fu hanes Brydain. Roedd un, Lisa, wedi dod o Seland Gartherfyl, gwraig y diweddar Tudwal James. ffermwyr ifanc Dyffryn Banw dros y mis Newydd. Cydymdeimlwn yn ddwys iawn â Dwynwen diwethaf. Cychwynnodd y mis gyda thri o’n Yn yr hanner cyntaf rhoddodd Gwenllian a’r teulu. haelodau sef Ceri Owen, Gareth Owen a Williams berfformiad gwefreiddiol o gyfres o Gweithgareddau diwylliannol yr Thomas Jenkins yn ymweld â Theatr Felin ganeuon. Cafwyd gwledd flasus gan Helen ardal Fach ar gyfer cystadleuaeth Siarad a’r tîm o Westy’r Oak. Yna bu Shayne Prince ar y llwyfan am ddwy awr yn cael pawb i ganu Trefnwyd ‘Gig’ yn y Ganolfan ar nos Sadwrn, Cyhoeddus Cenenedlaethol Cymru. Cafwyd a dawnsio i ganeuon Elvis, y Brenin. Ebrill y 12fed gan griw o bobl ifanc, roedd trafodaeth frwd ymysg y panelwyr gyda’r I orffen cafwyd deuawd arbennig o ‘We’ve sawl band yn cymryd rhan gan gynnwys cadeirydd druan yn ceisio cadw trefn ar y cwbl. got tonight’ gan Shayne a Gwenllian, ac mae ‘Sbardun’ a ‘Gwiber’ ac roedd yna bron i 100 Gyda chymorth Elen Evans o Fro Ddyfi pawb yn falch eu bod yn mynd i recordio hon o bobl ifanc rhwng 12 a 18 oed yn mwynhau’r llwyddodd y tîm i ddod yn bumed drwy Gymru. yn fuan. Trosglwyddwyd siec o £4,200 i Sara perfformiadau. Ar yr un noson roedd y gr@p Ond uchafbwynt y diwrnod heb os oedd gweld Thomas ar ran Cronfa Macmillan. Mae’r teulu gwerin ‘Jac y do’ yn perfformio yn Cann Offis. cyn-awdur y golofn hon, yr enwog Lynwen yn ddiolchgar i bawb am wneud hon yn Yna ar nos Sadwrn, Ebrill y 26ain trefnwyd Roberts yn mwynhau gwledd o gyw iâr noswaith bythgofiadwy. Swper blasus iawn gan Bwyllgor y Ganolfan sbeislyd yn KFC Aberystwyth. gyda’r ddeuawd Joni a Hywel o ochrau Carno Y prif ddigwyddiad o fewn y sir oedd y diwrnod yn ein diddanu. Braidd yn siomedig oedd y maes yn a oedd wedi ei ohirio yn gynulleidfa, roeddem yn lwcus iawn o yr hydref oherwydd y clwyf traed a genau. Ivor Davies gefnogaeth y mewnfudwyr a’r ‘selogion’. Thomas Jenkins a Hedd Evans oedd yn Peiriannydd Amaethyddol Dyna fo – mae’n anodd plesio pawb. cystadlu yn y gystadleuaeth barnu stoc yn yr adrannau moch, wyn tew, gwartheg tewion a Trwsio a gwasanaethu peiriannau gwartheg godro. Roedd hi’n gam ymlaen i’r fferm yr holl brif wneuthurwyr Morris Plant Hire clwb gan nad ydyw wedi cael ei gynrychioli yn y diwrnod maes o’r blaen. Hoffai’r ddau Arbenigo mewn OFFER CONTRACTWYR ddiolch i Phil Langford am yr hyfforddiant AR GAEL I’W HURIO munud olaf a roddodd inni ar farnu gwartheg Claas a Case 1H godro ac i’r sawl a helpodd wthio Nissan Micra gyda neu heb yrwyr Thomas oddi ar y maes parcio! 25 mlynedd o Brofiad Cyflenwyr Tywod, Graean a Llys Celyn, Llanfair Caereinion Cherrig Ffordd Garej Llanerfyl Powys SY21 0DG Gosodir Tarmac a Chyrbiau Ceir newydd ac ail law AMCANGYFRIFON AM DDIM Arbenigwyr mewn atgyweirio Ffôn/Ffacs: 01938 810062 Ffôn: 01938 820 458 Ffôn Symudol: 07967 386151 Ffôn symudol: 07970 913 148 Ffôn LLANGADFAN 820211 Parod i drin argyfwng 24 awr y diwrnod Plu’r Gweunydd, Mai 2008 11 ER COF

Collodd Cwm Banw un o’i ferched anwylaf pan fu farw Mrs Dorothy Ellis, Penybelan, Whittington, neu Dob Caerlloi i gymaint o’i theulu a’i chydnabod, ar y 3ydd o Ebrill. Fe’i ganwyd ym 1924 yn ferch i Evan a Merched y Wawr y Foel wrthi’n tiwnio’u Catherine Hughes ac yn chwaer i Lizzie a ‘hofferynnau’ ar gyfer Band y Bathrwm. Dafydd, ac er iddi adael yr ardal ym 1946 FOEL roedd y cwm a’i drigolion wedi parhau yn Marion Owen, un noson. bwysig iawn iddi trwy gydol ei hoes. Penblwyddi Derbyniodd ei haddysg yn Ysgol Garthbeibio 820261 Penblwydd hapus i Leusa Rees ar Fai 5; ac ac Ysgol Dr Williams, Dolgellau ac oddi yno i Aled Maelor ar Fai 17 ac i Myfi Maes ar Fai aeth ymlaen i dderbyn hyfforddiant fel nyrs. Hen Nain 30. Penblwydd priodas hapus i Judy a Steve, Priododd Ifor Ellis, Henlle ym 1952 a magodd Llongyfarchiadau cynnes iawn i Magi Evans, Refail ar Fai 13; ac i Frances a Harry, y ddau deulu o bedwar o blant yn Gymry 4 Penyddol ar ddod yn hen nain unwaith eto Glanyrafon ar Fai 14 ac i Alwyn a Catrin ar Cymraeg dros y ffin yn Whittington. Roedd y gyda genedigaeth Seren Caroline ar Ebrill 1af. Fai 28. teulu yn adnabyddus am eu croeso a’u Mae Seren yn ferch i Adam a Mel ac yn wyres Dawnswyr Llangadfan cefnogaeth i’r bywyd Cymraeg yng i Hywel (‘H’). Llongyfarchiadau i’r teulu i gyd. Nghroesoswallt a thu hwnt. Roedd Dob yn Mae’r Dawnswyr yn prysur baratoi at y Cydymdeimlwn Diwrnod o Ddawns sydd i’w gynnal yn Cann hoff iawn o gerddoriaeth ac o ganu a Cydymdeimlwn â theulu Caerlloi – bu farw mynychai bob Cymanfa ac Eisteddfod o fewn Offis ar Fai 10fed. Dyma’r drefn: Dorothy Ellis, Henlle, Whittington. Llawer Cyfarfod am 11 y bore – Dawnsio tan ginio – cyrraedd iddi, gan gynnwys Eisteddfod y ohonoch yn ei hadnabod fel Dob Caerlloi. Foel! Bu’n hynod o weithgar dros y Toriad i ginio – Dawnsio tan 4 y pnawn. Rydym yn meddwl amdanoch. Croeso i dimau dawnsio ymuno â ni. Y bwriad blynyddoedd yng Nghapel Horeb, Gwellhad buan Croesoswallt, yn cefnogi’r oedfaon ac yn Gwellhad buan yw dathlu bywyd William Jones, Dolhywel; a paratoi bwyd ar gyfer pob math o achlysuron. Nid yw Aaron na Jane, Minafon wedi bod yn gwerthfawrogi ei gyfraniad i Ddawnsio Gwerin Roedd ei charedigrwydd yn ddihareb ac roedd hwyliog iawn yn ddiweddar, anfonwn ein cofion Cymru; gan ddawnsio rhai o ddawnsfeydd rhoi i bobl eraill yn ganolog i’w bywyd. Er ei gorau at y ddau am wellhad buan. Llangadfan. Mae trefniant wedi ei wneud i phrysurdeb yn Henlle, byddai bob amser yn Merched y Wawr ddawnsio yn y Ganolfan os bydd y tywydd dod o hyd i amser i fynd i weld pobl oedd yn Daeth Steven Powell o Arwerthwyr Halls yng yn anffafriol. Croeso cynnes i ddawnswyr sâl ac yn dioddef. Byddai’n ymweld yn gyson Nghroesoswallt atom ddechrau mis Ebrill. ac offerynwyr. Cysylltwch â fi ar 01938 â phobl yr ardal hon a fyddai’n derbyn triniaeth Cawsom noson hwyliog iawn yn ei gwmni a 820261. yn Ysbyty Gobowen a byddai ei sirioldeb bob llawer o hwyl yn trio dyfalu prisiau tai, hen Dymunwn wellhad buan i bawb o’r cwm sydd amser yn gymorth i godi calon. Cymeriad bethau a hyd yn oed buwch odro! wedi bod yn cwyno. Gobeithio y byddwch llawn hwyl ac egni nad oedd yn chwennych Mae rhai o’r aelodau wedi bod yn brysur iawn yn gwella o ddydd i ddydd – mae’r cennin unrhyw sylw na ffys, ond a gafodd, er hynny, yn paratoi ar gyfer cystadlaethau celf a chrefft Pedr a’r briallu yn eu bri; mae blodau ar y ddylanwad ar lawer iawn o bobl a fydd ag y rhanbarth a gynhaliwyd yn y Banw ar nos drain gwynion; ac fe ddaw y gog i ganu. atgofion mor felys amdani. Lun, Ebrill yr 28ain. Hefyd daeth criw bach Cyn inni droi rownd bydd yn amser paratoi Roedd Capel Horeb, Croesoswallt yn llawn ynghyd dros yr wythnos diwethaf i ffurfio Band colofn mis Mehefin. I ble mae’r dyddiau’n i’w hangladd ddydd Mawrth Ebrill 15fed, a y Bathrwm a fu’n perfformio yn y Banw ar yr hedfan, dudwch? thalwyd teyrnged iddi gan Mrs Thomas, ffrind a gwraig ei chyn weinidog, ac Owen, ei mab ieuengaf. Estynnir cydymdeimlad cywiraf i’w BOWEN’S WINDOWS JAMES PICKSTOCK CYF. phlant, David, Hugh, Catherine ac Owen a’u Gosodwn ffenestri pren a UPVC o teuluoedd, yn cynnwys y naw o wyrion ac ansawdd uchel, a drysau ac ystafelloedd wyresau yr oedd mor falch ohonynt. MEIFOD, POWYS gwydr, byrddau ffasgia a ‘porches’ am Meifod 355 a 222 brisiau cystadleuol. Dosbarthwr olew Amoco Nodweddion yn cynnwys unedau 28mm WELSH COUNTRY FOODS Gall gyflenwi pob math o danwydd wedi eu selio i roi ynysiad, awyrell at y Yn eisiau yn ddyddiol: @yn a defaid Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv nos a handleni yn cloi. Gadewch y gweddill ac ewch am y gorau ac Olew Iro a Cewch grefftwr profiadol i’w gosod. Taliad mewn 2 ddiwrnod a chludiant am Thanciau Storio ddim. GWERTHWR GLO CYDNABYDDEDIG Am y prisiau a’r gwasanaeth gorau BRYN CELYN, Cysylltwch â’r prynwr lleol LLANFAIR CAEREINION, A THANAU FIREMASTER John P. Roberts TRALLWM, POWYS Prisiau Cystadleuol Ffôn adref: 01650 531234 Ffôn: 01938 811083 Gwasanaeth Cyflym Ffôn symudol: 07713165941 12 Plu’r Gweunydd, Mai 2008

cleifion, gan sgwrsio am eu bywydau a rhoi hyder iddynt. LLANLLUGAN Yr ‘operating theatre’ nesaf- wedi newid i scrybs glas a hetiau gan orchuddio’n ‘sgidiau, I.P.E. gosod masgiau rownd ein cegau, ar flaenau 810658 ein traed yn trio cael golwg ar beth mae’r Ar ôl dwy flynedd o ddarlithoedd hir, diflas, llawfeddyg yn ei wneud. ‘Hernia’ heddiw; y Jane ac ymarfer ‘sgiliau cyfathrebu’ gydag actorion llawfeddyg yn torri, a gwthio a llosgi’r croen, y Wel, wel, dyna siom a sioc i‘r plwyf, yn y a chyd-fyfyrwyr (merch ugain oed yn esgus broses yn edrych mor syml yn nwylo g@r rhifyn diwethaf, yr oeddwn yn dymuno bod yn ddyn 76 yn dioddef ‘erectile dysfunc- proffesiynol. Mae’n disgrifio i ni bob cam o’r llongyfarchiadau i Mrs Jane Williams, Stone tion’!) a hollti cyrff y meirw yn ddarnau bach broses, yn testio ein ‘anatomy’ ac yn Cottage ar ei phenblwydd yn 90 oed ar Ebrill - mae’r amser wedi dod i mi gael fy rhyddhau chwistrellu tipyn o hiwmor i’r sefyllfa. Yna y 4ydd. Ond fe ddaeth ei bywyd bach i ben ar goridorau ysbytai Llundain fawr.Gr@p o dri sylwaf fod y claf yn ddeffro; pedwar ‘myfyriwr’ ar yr 2il o Ebrill. Cynhaliwyd gwasanaeth yr myfyriwr sydd ymhob tîm, yn ysblennydd yn yn syllu ar ei ddarnau personol, y llawfeddyg angladd yn eglwys y plwyf ,a chymerwyd rhan ein cotiau gwyn-ish (arwydd o’n yn cracio jôcs, ac yntau yn ymwybodol trwy’r gan y Parchedig David Francis, Peter hanwybodaeth) a’r stethoscopes wedi eu amser! Does gennym ‘mo’r wybodaeth i allu Williams a ficer ein eglwys y Parchedig gosod yn daclus rownd ein gyddfau. Tîm o paratoi ‘diagnosis’ cyflawn eto, felly treulio Linden Fletcher. Rhoddwyd teyrngedau gan ddau feddyg newydd raddio, dau feddyg h~n amser yn siarad â’r cleifion yw’n prif swydd i Mr Geraint Peate a’r Rheithor David Francis. ac un Consultant (y Bos) ‘sy’n gyfrifol am ein ddarganfod sut aethant yn sâl ac ychydig o’u Ei phedwar cefnder oedd yn cario‘r arch ar ei haddysg. Bob bore cerddwn mewn lein yn ôl hanes. Y dasg anoddaf yw trio cael Cyril i siwrne olaf,ac eraill a gymerodd ran oedd ein ‘rank’ o gwmpas y ward. Darllenwn ateb y cwestiynau yn lle ramblo ‘mlaen am y Stan a Philip Davies, Glyn Davies, Ivor a nodiadau’r claf i’r Bos ac yna ymgynnull yn y Rhyfel! Hefyd rhaid ymarfer sgiliau bychain Maldwyn Evans a Mrs Olive Owen. Wedi i’r ciwbicl bach o amgylch ei wely a syllu yn fel cymryd gwaed. Mae angen y broses yma gwasanaeth ddiweddu aeth y galarwyr a’r ysglyfaethus ar y ‘cig newydd’. Yna troia’r mewn ysbyty bob dydd, a’r Doctoriaid yn gynulleidfa ymlaen i’r Adfa, a rhoddwyd ei Bos atom gyda gwên slei - dyma nhw- y casáu ei chyflawni. Ond dyma ni, yr ifanc, yr gweddillion i orffwys yn y fynwent - ger Capel cwestiynau! Dwi’n si@r ei fod yn aros i fyny awyddus, yn neidio ar y cyfle, ac yn rhedeg o Coffa Lewis Evan. drwy’r nos yn meddwl am y cwestiynau mwyaf wely i wely fel draciwlas bychain yn llenwi potel Dathlu amhosib i’w hateb...Safwn yno â’n cegau yn ar ôl potel gyda’r hylif coch! Rwy’n cofio pawb Mae ‘deryn bach wedi dweud wrthyf fod Mr a agored ac ymatebwn fel arfer gyda, “I’m not yn ein t~ yn genfigennus o un o’m ffrindiau Mrs Keith ac Eurwen Robinson yn dathlu eu quite sure of that one, I’m sorry!” Yna mae’r am ei fod wedi cyflawni ‘PR exam’ (gan roi ei priodas ruddem ganol y mis yma. Hefyd yn Bos yn dod ar draws rhyw guriad diddorol yng fysedd fyny pen-ôl y claf!) Mae pawb yn dathlu penblwydd arbennig yn ddiweddar oedd nghalon y claf- rhywbeth sy’n werth i ni gyd awyddus i gael ‘go’ ac ymarfer rhywbeth. Ond Dorothy Jones Tybach, Mary Richards wrando arno - felly un ar ôl y llall, stethocopes yn yr arholiad ar ddiwedd y flwyddyn pen ôl Brynllugan, a John Jones, Beudyhir, hwyl a yn ein clustiau i wrando ar y rythm diddorol - plastig ffug fydd ar gael, a dyn go iawn wrth ei llawenydd mawr i chwi. y claf druan fel mochyn cwta. ‘Ward rounds’ ochr, a ninnau mewn pum munud yn gorfod Bedyddio yn union fel mae’r teledu yn ei portreadu. Mae‘r siarad â’r g@r gan esgus mai dyma ei ben ôl Efallai y bydd diwrnod yn parhau gyda’r ‘Clinic’. Un meddyg go iawn wrth gyflawni’r archwiliad! bedydd diweddar i bob stiwdant; amser i mi ddisgleirio a dangos Diolch byth, chwech o’r gloch wedi cyrraedd, yn eglwys Sant fod gohirio noson allan neithiwr i adolygu wedi deuddeg awr wedi mynd ers i mi godi; nôl Nicholas, Yr Ystog bod yn werth chweil. Heddiw dwi’n eistedd adre’ r@an, deugain munud ar yr ‘underground’, o ddiddordeb i rai yn y clinig bronnau am y tro cyntaf, y wraig cerddediad byr i’r t~, te, a syth lawr i ohonoch. yn dod i mewn, tynnu ei thop a gorwedd ar y ‘Reynolds’- tafarn y meddygon. Mae ‘na un Bedyddiwyd gwely, y meddyg yn gwneud ei fusnes, ac hogyn yn y gornel yn chwydu mewn i fwced Francesca Morgan yna troi ataf a dweud ‘Now you have a go’- oren, y tîm Rygbi mewn cylch yn chwarae Humphreys merch ond dyna’r peth, does neb yn dysgu chi sut i gemau yfed gwirion a dwy ferch yn i Kevin a Joanne, ac mae Kevin yn fab i berfformio’r archwiliadau ond eto maent yn anymwybodol chwil ar y soffa - Doctoriaid y Tommy ac Ella Humphreys. Ella Evans disgwyl i chi allu eu cyflawni yn syth. Y wraig dyfodol! Ond de ni’n haeddu’r seibiant - Belan-yr-argae fel yr oedd yn cael ei druan, dyma fi gyda fy nwylo oer yn ei ‘Gweithio’n galed’, ‘Chwarae’n galetach!’ A hadnabod yn ôl yn yr ysgol. A dyma lun o chyffwrdd a’i chofleidio. Ond dwi’n mwynhau byddwn ar y ‘wards’ unwaith eto am wyth bore Francesca gyda’r Parchedig Norman Morris. cyfathrebu gyda’r cymeriadau sy’n dod i mewn fory! Roedd hi yn dda iawn ac yn cymryd diddordeb LJ i’r clinig; dyma lle de’ chi’n dod i ‘nabod y LJ mawr yn y pethau a oedd yn digwydd, heb ‘run deigryn ar ei bochau bach o gwbl. Sul 20fed Aha, mi es i draw i’r t~ gwydr cyn 2 o gloch ac mi glywais y gog, rhedais yn ôl i ddweud wrth Ivor ac anghofiais am y t~ gwydr. Ar y12fed fe welodd Ivor wennol yn hedfan heibio`r beudy. Evan Yn ddiweddar daeth gwahoddiad i Evan, Y Dafarn, enillydd Byd-eang gyda throi gyda Thractor ac Aradr, i feirniadu yn nosbarth “Vintage Hydraulics” ar fferm Gwarthlow, Yr Ystog. Roedd yr arian yn mynd tuag at yr elusen Ymchwil Canser. Roedd dros hanner cant yn cystadlu mewn gwahanol ddosbarthiadau. A.R. Fy hoff fardd yw Abiah Roderick, Abertawe. Mae ei farddoniaeth yn syml i rywun fel fi ei ddeall. Rwyf yn edmygu beirdd. A oes eraill tybed sy’n barod i gwrdd ‘nawr ac yn y man i drafod barddoniaeth? Buaswn yn hoffi clywed gennych. Plu’r Gweunydd, Mai 2008 13

ADFA Ruth Jones, Pentalar 810313 Llongyfarchiadau i James Davies, Maesgwastad ar basio ei brawf gyrru car yn ddiweddar. Llongyfarchiadau i Mrs Marie Williams, Cyttir ar ddathlu ei phenblwydd yn 90 oed ar y 5ed o Ebrill. Mae Mrs Williams yn enedigol o’r Swisdir a llawenydd mawr iddi oedd derbyn cyfarchion oddi wrth Llysgenhadaeth y Swisdir. Hefyd daeth nifer fawr o gardiau a blodau iddi yn cynnwys rhai gan ei theulu yn y Swisdir. Treuliodd y penwythnos yn dawel yng Llwyddiant Anna cystadleuaeth yn Sir Fôn ym mis Chwefror. nghwmni ei hwyres Karen a’i g@r Gary. Mae Mae Anna Jones o ‘Adfa Gundogs’ wedi cael Yna daeth yr un ci yn ail mewn cystadleuaeth Mrs Williams yn ddiolchgar iawn i bawb am tair gwobr gyda’i ch@n yn barod y tymor yma. a drefnwyd gan Glwb Gweithio C@n Gwn Arfon bob caredigrwydd mae wedi ei dderbyn dros Daeth y wobr gyntaf gyda’i chi bach ym mis Mawrth. Llwyddodd ei chi Moosonee y penblwydd a phob adeg arall. Bengalbrook Starbuck of Chemsell mewn Morris of Adfa i gael y trydydd safle yn y Dosbarth Agored ar yr un diwrnod. AJ Taith o Kington i Ers Talwm gan Nest Davies a thro i fyny Mynydd Y dydd o’r blaen, galwodd John (Caergo) os iddo gael anaf trwy Bradnor o Newton heibio, ac wrth edrych gyda Anna feddwi neu ymladd.” am lun i’w ddangos iddo Bob blwyddyn, ar ddydd Cerdded rhan o Glawdd Offa oedd y bwriad dod ar draws y llyfryn pan aethom i gychwyn o Kington, a cherdded Gwener cyntaf mis bach hyn. “Rhaid i’r Mawrth, roedd gwledd bryn serth allan o’r dref a dringo i Gomin hanes fynd i’r Plu” Hayward. Roedd yno gymaint o gwningod fawr i’r Clwb yn Cann meddai! Tybed Office, pawb i dalu yno a chafodd y c@n amser gwych yn rhedeg glywsoch chi sôn am ar eu holau! Roedd cael eistedd ar y fainc a drosto’i hun. Diwrnod Gymdeithas Gyfeillgar mawr fyddai diwrnod mwynhau’r golygfeydd yn wych. Gallem weld Meibion Erfyl, Cadfan a Mynydd Bradnor y tu hwnt i Kington. Roedd ‘Clwb Cian yn martsio’! Peibiaw? Mae’n rhan Byddai band yn eu Leominster i gyfeiriad arall a Thref-y-clawdd reit bwysig o’n hanes. gyda The Whimble ymhell yn y pellter i harwain i fyny at yr Ydych chi’n cwyno eglwys i wasanaeth gyfeiriad arall. weithiau ar ein Symud ymlaen wedyn ac ar ôl cyrraedd yr “mewn dull trefnus a Gwasanaeth iechyd? gweddaidd i wrando esgair daethom at yr hyn a elwir yn ‘Whet Sut oedd hi gant a Stone’. Mae tarddiad y garreg hon yn dipyn pregeth.” hanner o flynyddoedd yn Heddiw, mae plant yr o ddirgelwch – yn ôl y chwedl mae’r garreg ôl a dim help i’w gael o hon adeg y machlud yn rowlio i lawr at y nant ardal yn cael gwersi a gwbl gan y llywodraeth? chyfleusterau mawr i i yfed ac yna yn dringo yn ôl eto. Cred arall Roedd cyflogau mor isel yw ei bod yn cael ei defnyddio fel carreg ddysgu canu a phawb yn ryw arswyd offerynnau. Sut gyfnewid adeg y Pla Du i nodi’r fan lle byddai rhag mynd yn sâl achos trigolion o bentrefi oedd wedi eu taro gan y oedden nhw’n dysgu o ble deuai arian i fyw bryd hynny tybed? Ai pla yn dod i adael eu nwyddau a’u heiddo. Yr ac i gadw’ch teulu? esboniad amlycaf er hynny yw mai prif canu efo’r glust oedden Dyna pryd y sefydlwyd nhw neu darllen sol-ffa? bwysigrwydd y garreg yw fel cyfeirnod. mewn llawer ardal y Cymerwyd ychydig o luniau o’r c@n gyda Roedd sol-ffa yn bur Cymdeithasau newydd. Clywais sôn Hanter Hill ar y dde i ni ac yna aethom ymlaen Cyfeillgar – i greu rhyw i ben yr esgair sy’n edrych dros bentref fod Evan Watkin, Felin Fach, Foel yn cael ei fath o insiwrin i helpu’r plwyfolion. Gladestry. Yna aethom i lawr y llethr serth i’r alw yn “yr hen ben-gorn” am mai o fyddai’n Mae’r llyfryn bach yn cofnodi 36 rheol y pentref ac yna yn ôl i Newchurch ac yn ôl i’r canu’r corn mawr. Clywais stori arall i’r Gymdeithas, a hynny mewn Cymraeg clir sy’n car. drymiwr golli’i dymer un tro am fod rhywun yn hollol ddealladwy, yn wahanol i lawer ffurflen Ar ôl mwynhau’r daith hon gymaint dyma ei bryfocio ac iddo ddefnyddio pen y dyn fel Gymraeg ddaw drwy’r post heddiw. Nodir y benderfynu mynd yn ôl i’r ardal eto un pnawn drwm! Diwrnod mawr iawn oedd diwrnod Clwb taliadau wrth ymuno â’r Gymdeithas, yn Sul braf ac anelu at bentref bychan Newton, Cian! graddio o swllt i rai dan 20 oed i bunt a deg y tu allan i Kington oddi ar yr A44. Cyn dyfodiad organ i’r eglwys byddai swllt i rai 44 oed. Roedd taliadau misol o Dilynwyd trac a oedd yn dringo am ryw filltir offerynnau yno hefyd yn arwain y canu. swllt. I’r cleifion roedd taliadau o 6 swllt yr ac a ddaeth â ni at y cwrs Golff ar Fynydd William Evans, Wernbwlch oedd un o’r prif wythnos am y deuddeg wythnos gyntaf yn Bradnor, a dyma ar 391 troedfedd yw’r Clwb ddynion, yn chwarae’r Bass Viol, ac yn dysgu lleihau i 3 swllt mewn amser. Roedd 2 bunt Golff uchaf yn Lloegr. Roedd y golygfeydd yn côr yr eglwys. Mae’n siwr fod gan Dwynwen i’w gael yn help i gladdu aelod ac 1 bunt at wych. Gallem weld tuag at Henffordd, lawer o hanes difyr am Glwb Cian a’r band, gladdu gwraig aelod. Roedd yr aelodau i Leominster, Caerloyw a Bryniau Malvern oedd ‘Falle y cawn yr hanes ganddi. Ac ar ôl gyfarfod unwaith y mis yn Cann Office, pawb yn amlwg iawn, gyda Kington yn y pant oddi blynyddoedd digon hesb ym myd canu i dalu swllt i’r drysorfa y noson honno. Roedd tanom ac roedd golygfeydd gwych o’r offerynnau mor braf yw gweld y traddodiad rheolau llym – “Os daw unrhyw aelod i mewn Mynyddoedd Duon hefyd y tu hwnt. yn ôl eto yn ardal Erfyl, Cadfan a Peibiaw. i ystafell y cynulliad yn feddw caiff dalu 6 Os hoffech fynd am dro heb fod yn rhy anodd Ac wrth fynd i weld y doctor heddiw heb orfod cheiniog i’r drysorfa a 6 cheiniog hefyd am yr haf yma, beth am roi cynnig ar un o’r ddau talu’r un ddimai, cofiwch am ymdrechion y omedd distewi os bydd y llywydd yn gofyn yma. Rydych yn sicr o fwynhau eich hun a clwb i helpu pawb ymhell cyn dyddiau Lloyd iddo. “Ni chaiff aelod yr un ddimai i’w helpu bydd y golygfeydd yn werth eu gweld! George ac Aneirin Bevan. 14 Plu’r Gweunydd, Mai 2008

ANN Y FOTY YN POENI AM LLANERFYL LANWEITHDRA Alun ac Ann Jones, ‘Mae’n rhaid i ni gael bathrwm, ‘ ond daliai i gwyno am yr ogle. Mi awgrymais 01938 820262 meddwn i wrth Guto’r g@r y diwrnod wedyn fod yna hen ddafad wedi trigo yn o’r blaen. rhywle, ond mi fethwyd dod o hyd i ddim byd. Penblwydd Edrych yn syn arna’ i wnaeth o fel y “Falle bod rhywun yn rhywle yn chwalu tail.” Mae Henri Howells, Aberdwynant yn 80 oed a byddai rhywun yn disgwyl. Wedi’r medde Guto. Ond rydw i yn ‘nabod yr ogle Morgan Jones y Lawnt wedi dathlu ei benblwydd cwbwl dydi Guto ddim wedi llawn hwnnw yn dda iawn, ac nid dyna ydi o. yn 90 oed yn ddiweddar – dymuniadau gorau i’r ddeall hanfodion glanweithdra. Yna, dyma gofio i mi gael copi o’r Sunday ddau. Hefyd mae Gwenda Pritchard, Cae Capel ‘Be wnei di efo rhywbeth felly,’ medde fo Telegraph gan Alun Pantrhedynog. Mae’r wedi dathlu ei phenblwydd yn 40 oed. ymhen hir a hwyr. Saesneg ddysges i yn Ysgol Garthbeibio yn Gwellhad “Wel, mae Merched y Wawr, tua’r Foel yna gallu bod yn handi iawn weithie, yn enwedig Gobeithio fod Siân James, Gardden yn gwella wedi codi Band y Bathrwm,’ meddwn i wedyn, pan mae rhywun eisiau darllen papur Dydd yn dda ar ôl ei llawdriniaeth yn ddiweddar; a ‘ac heb fathrwm fy hun fedra i ddim ymuno â Sul. Roedd yna sôn yn y papur hwnnw am y bod Gwyneth Davies, Gro yn well erbyn hyn. nhw.’ drewdod ofnadwy oedd wedi taro rhannau o Taid a Nain A bod yn onest prin iawn ydi’r cyfleusterau Loegr a Chymru. Yn ôl yr adroddiad moch o Llongyfarchiadau i Rhian a Glen Owen ar modern yma yn y Foty. Rydyn ni’n dal i gario Hamburg yn yr Almaen oedd ar fai. enedigaeth mab bach Steffan Cai yn ddiweddar, d@r i’r t~ o’r ffynnon ac mae ganddon ni hen “Prin y bydde’r ogle yna yn ein cyrraedd ni,’ sef brawd bach newydd i Elain Llwyd. Hefyd i fath sinc y bydda’ i o leia’, yn falch o socian medde Guto. “Fe allai gyrraedd Llanerfyl falle, Dewi a Miriam am ddod yn daid a nain. Mwy o ynddo bob nos Wener. Cael Guto i wneud ond nid top Cwm Twrch.” waith sbwylio i taid. Mae Gwenan (Coedtalog hynny ydi’r gamp fawr. Rhaid i chi ddeall, ‘i Pan ddywedodd Guto Llanerfyl fe wyddwn yn gynt) ac Arwyn hefyd wedi cael babi bach arall, fod o yn perthyn i’r genhedlaeth honno sy’n iawn beth oedd ar fai. Onid oedd Emyr felly ‘chwaneg o deulu i Dewi a Brythonwen credu mewn newid ei fest unwaith y flwyddyn, Davies wedi trafod y mater yn Plu’r Gweunydd Davies. a hynny tua amser Ffair Llanerfyl fel rheol. fis neu ddau yn ôl. System garthffosiaeth Dymuniadau gorau i Eurwyn a Beryl Roberts, Bu’n rhaid iddo newid ei ffyrdd ar ôl i ni briodi Dyffryn Banw yma oedd dan straen a Noddfa ar ddod yn daid a nain unwaith eto; a wrth gwrs, ond mae o’n dal braidd yn hen swyddogion Cyngor Sir Powys fel arfer yn Walti a Marcia Blainey yn hen nain a thaid ar ôl i ffasiwn yngl~n â’r pethe hyn. A wnaeth y ffaith llusgo eu traed. Rwy’n cofio awgrymu pan Steff a’i g@r gael lodes fach. i mi scaldio i ‘be chi’n galw’ fo pan arllwyses ddarllenes i’r erthygl gynta’ y bydde’n rhaid i Yr Urdd i dd@r berwedig ar ei ben o yn y bath unwaith bobol yr ardal fodloni ar fynd i’r t~ bach bob Pob lwc i ddisgyblion ac athrawon Ysgol ddim helpu pethe . yn eil-ddydd os oedden ni am setlo’r broblem. Llanerfyl yn eisteddfod yr Urdd yng Nghonwy Mi fydda i, wrth gwrs, yn sgrwbio fy hun o’r “Mae Emyr Davies yn iawn,” meddwn i. “Mae’r ddiwedd mis Mai. Hefyd pob lwc i Mari Jones, top i’r gwaelod bob bore a nos. Mae’n rhaid, Cyngor Sir yn fwy na pharod i godi tai diangen Hafod sydd yn cystadlu ar yr unawd merched ag ystyried yr holl gerdded dwi’n ei wneud i’r yn yr ardal yma heb gynnig y gwasaneth 12-15 a gyda Angharad Lewis ar y ddeuawd fan a’r fan a’r lle a’r lle. Ers talwm mi fyddwn carthffosiaeth cymwys i gyfarfod â’r gofyn.” lleisiol a cherdd dant, hefyd gyda Megan i hefyd, pan ddeuai’r haf yn mynd i drochi Yn sydyn reit dyma fi yn cydio yn fy mag a Richards ar yr ymgom – mi fyddi’n brysur iawn mewn hen bwll golchi defaid yn yr afon Twrch pharatoi i gychwyn ar fy siwrne. Mari! Hefyd mae Emma Morgan, Neuadd yma. Ond oherwydd y rhiwmatis yn fy “I ble yr ei di rwan?” holodd Guto yn syn. Wen yn cystadlu ar yr unawd piano a’r unawd nghoese daeth y pleser hwnnw i ben ers tro. “Rydw i am fynd i weld Emyr Davies,” telyn 12-15 oed, pob lwc i tithau hefyd. Ac ar Hynny, er i Guto brynu bicini binc i mi allu meddwn i. “Fe ddylen ni ddechre deiseb sy’n y dydd Sadwrn mi fydd Hannah, Llys Helyg cuddio peth o’m noethni. galw ar i’r Cyngor Sir weithredu ar ei union. yn cystadlu ar yr Unawd allan o Sioe Gerdd Mae hyn i gyd yn swnio’n gyntefig iawn i rai Ac os na fyddan nhw yn g’neud hynny mi a’r Alaw Werin 19-25. Braf yw gweld ein ohonoch rwyn si@r. Ond mi ddylwn ddweud ollynga i y gwynt o deiars y cerbyde mawr gennod ni’n dal i gystadlu. Pob lwc i’r tair. fod gennym d~ bach (neu gloset fel y bydd yna yn Llanerfyl. Ac os na lwyddith hynny mi Eisteddfod Penrhyn Coch Guto yn ei ddweud) ar waelod yr ardd. Nid ei wna i fy ffordd i Landrindod a phi- pi ar stepen Mi fuodd Lynfa ac Adleis Jones, Maescelynog fod o’n defnyddio’r lle hwnnw chwaith. Mae’n drws y Cyngor Sir”. yn eisteddfod Penrhyn Coch ddydd Sadwrn mynnu iddo weld llygoden fawr yno y tro cyntaf “Os llwyddi di,” medde Guto wrth i mi Ebrill 19eg. Bu’r ddwy yn llwyddiannus iawn iddo fynd i mewn i’r lle a dydi o ddim wedi bod gychwyn ar fy nhaith,” mi wna’ inne’n siwr unwaith eto efo Adleis sydd yn ddim ond 6 ar gyfyl y fangre byth wedyn. fod yna fathrwm i ti yma yn Foty, efo bath, oed yn ennill yr Alaw Werin dan 16 oed, mae Ond Guto ei hun ddaeth i’r t~ y diwrnod o’r cawod a th~ bach sy’n fflyshio. Mi elli ymuno Adleis yn cael ei hyfforddi gan Hannah, Llys blaen yn cwyno fod yna ddrewdod yn yr awyr. â band Merched y Wawr wedyn, heb deimlo Helyg. Hefyd cafodd hi 2il ar y cerdd dant a “Dwi wedi dy rybuddio di i garthu’r cut unrhyw gywilydd.” 3ydd ar yr unawd gyda Lynfa yn cael tair 3ydd mochyn,” meddwn i wrtho. ‘Dos ati i wneud wobr am ganu a llefaru. Daliwch ati. hynny rwan.. Fe wnaeth hynny ar ei union, Swydd Newydd Pob lwc i Huw Tudor (Llysun) ar ei swydd newydd gyda Banc Barclays yn yr Amwythig. Braf yw gweld ein pobl ni yn llwyddiannus ac yn cael swyddi mor arbennig. ALUN PRYCE Penblwydd arbennig Dathlodd Anne a Dawn, Craen benblwyddi CONTRACTWR TRYDANOL Yn cynnig amrywiaeth eang o wasanaethau dylunio gan gynnwys: arbennig yn ddiweddar a daeth yr holl deulu Hen Ysgubor at ei gilydd i gael cinio yng Nghann Offis. Llanerfyl, Y Trallwm Dylunio Gwefan / Website Design Croeso nôl Cardiau Cyfarch / Greeting Cards Mae David a Merlyn Gepp (Ger yr Ywen gynt) Ffôn: 01938 820130 Taflenni Priodas / Wedding Stationery wedi dod yn ôl i fyw yn Llanerfyl ac yn byw Rhif ffôn symudol: 07966 231272 Taflenni, posteri a chardiau busnes/ bellach yn Ysgubor T~’n y Graig sydd rhwng Flyers, posters & business cards Gellir cyflenwi eich holl anghenion Pant-yr-Hendre a Th~ Mawr Uchaf. David trydanol Datblygu Systemau Basdata / gynlluniodd logo’r Plu’n ôl ym 1978 ac sy’n - amaethyddol, domestig neu Develop Database applications dal ar y dudalen flaen hyd heddiw. (NW) ddiwydiannol. Am fwy o wybodaeth ymwelwch Gosodir stôr-wresogyddion Cydymdemlad a www.gwer-designs.co.uk Cydymdeimlwn â theulu Gartherfyl yn dilyn a larymau tân hefyd. T: 07813 093027 E: [email protected] marwolaeth Mrs Irene James, un a gyfrannodd mor gyfoethog at fywyd yr ardal. Plu’r Gweunydd, Mai 2008 15

cychwyn y fenter hon, derbyniodd rhai DOLANOG gwledydd bychan eu hannibyniaeth sef COLOFN MAI Lithwania, Latfia ac Estonia. Ar gychwyn y Ffion Jones, Dolwar Fach prosiect hwn roedd defnydd swyddogol i naw 01691 648362 iaith gan y Gymuned Ewropeaidd sef Mae Aberystwyth yn dref glan môr mae llawer Saesneg, Daneg, Iseldireg, Ffrangeg, Groeg, Cymdeithas y Merched. iawn ohonom wedi dewis ymweld â hi yn Eidaleg, Portiwgaeg a Sbaeneg. Mae dros Taith i Rwsia gafodd aelodau’r Gymdeithas gyson ers yn blant ac mae’r plant yn dal i ddeg iaith ar hugain yn ogystal â’r Gymraeg ym mis Ebrill trwy luniau a disgrifiadau bywiog gael pleser o wneud hynny heddiw. mewn defnydd dyddiol gan bobl sydd yn cael Gwyneth Jones Pentrecoed. Mae’n siwr ein bod wedi sylwi ar y llu o faneri eu hunain yn lleiafrifol tu mewn i’r wladwriaeth. Cafwyd cipolwg trwy luniau ar yr holl anghyffredin yn hedfan ar hyd y prom. Bydd Mae un person ymhob chwech o’r 320 miliwn adeiladau ysblennydd roedd wedi ymweld â rhai ohonom yn gyfarwydd ag ambell un o’r yn byw oddi mewn y Gymuned Ewropeaidd nhw yn cynwys perfformiad yn yr ‘opera’ a’r baneri hyn gan ein bod wedi ymweld â’r yn siarad iaith nad yw ar y rhestr ieithoedd ‘ballet’. gwledydd a’u tarddiad. Yn anffodus, anaml swyddogol. Mae Gwyneth yn deithwraig brofiadol ac wedi iawn y gwelwn y Ddraig Goch yn hedfan ar Fel mae’r amser yn mynd ymlaen bydd y ymweld â gwledydd ar draws y byd ac mae draws Ewrop. Gan sylweddoli bod gwledydd baneri yn newid efallai ond fel y Ddraig Goch, ganddi hanesion diddorol i ddweud am bob lleiafrifol eraill yn siwr o gael eu hesgeuluso bydd y rhan fwyaf yn aros fel y maent gyda man mae wedi ei weld a’r cymeriadau mae’n yr un fath â ninnau, penderfynodd Cyngor balchder ac hanes unigryw y tu ôl i bob baner. cwrdd â nhw ar y teithiau. Fe fyddai’n gwneud Ceredigion yn y 90au wneud ymdrech fawr i Dangosir enw’r wlad briodol yn ei hiaith ei hun ‘Asiant teithio’ bendigedig. Cafwyd paned i sicrhau bod cynifer â phosibl o faneri gyntaf ac yna yn y Gymraeg a’r Saesneg. orffen gan Myra a Mair – te a bisgeden, ddim cenhedloedd bychan Ewrop i’w gweld yn Blant ac yn wir oedolion, pa liwiau sydd i’r fodca! hedfan wrth y môr yn Aberystwyth. Ers baneri hyn? Atebion yn y rhifyn nesaf! Dathlu Braf yw clywed fod May Jones Ty-Isaf wedi gwella ac adre o’r ysbyty yn barod i gael dathlu ei phenblwydd arbennig yn 90 oed ar Fai y 1af. Gobeithio y cewch ddiwrnod difyr. Rydym hefyd yn anfon cyfarchion hwyr at Morgan Jones Y Lawnt, mae yntau wedi dathlu ei ben-blwydd yn 90 ar ddiwedd mis Mawrth, ac i Gwynfor Evans Buarthbachog Breizh Corsica Fryslan gynt, sydd wedi dathlu ei ben-blwydd yn 80 LLYDAW FFRISLAN yn ystod mis Ebrill. Llongyfarchiadau i chi Brittany Friesland gyd oddi wrth yr ardal gyfan. Cofiwch mae gennych waith dal fyny â Meic Evans Bronffynnon a Tom Oliver Rhydarwydd gynt, y ddau wedi troi 94 yn ystod mis Ebrill a bydd Gwyneth Jones Llysgwynfa yn 91 ar ddiwedd mis Mai. Oes na rhywbeth yn y d@r yn ardal Dolanog? – gobeithio wir. Sami Y LAPDIR Vlaanderen Taith Gerdded a Barbeciw – Mai Sardigna Lapland FFLANDRYS 5ed. SARDINIA Flanders Mae Pwyllgor y Ganolfan Gymunedol yn trefnu taith gerdded a barbeciw ddydd Llun Gwyl y Banc y 5ed o Fai o amgylch ardal Dolanog. Budd y daith o 4 milltir yn dechrau yn Nolanog am 3 o’r gloch y pnawn ac yn gorffen yn y Ganolfan gyda Barbeciw. £5 yw pris y tocyn neu £2.50 i blant dan 12 oed. Tocynnau ar gael gan Jane Owen ar 01938 811299 neu ar y diwrnod. Brian T~’n wig a John Y Felin sydd wedi trefnu’r daith. Croeso i chi i gyd ymuno.

Contractwr Amaethyddol Gwaith tractor yn cynnwys Teilo â “Dual-spreader” Gwrteithio, trin y tir â ‘Power harrow’, Cario cerrig, pridd a.y.y.b. â threlyr 12 tunnell. Hefyd unrhyw waith ffensio

Cysylltwch â Glyn Jones: 01938 820305 07889929672

Cysodir ‘Plu’r Gweunydd’ gan Catrin Hughes, a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei argraffu. 16 Plu’r Gweunydd, Mai 2008

yn gyson beidio â sylwi er enghraifft, ar y nifer O’R GORLAN rhagorol o flaenoriaid sydd bellach wedi’u Croesair 146 hordeinio i weinyddu’r Sacrament o Swper yr - Ieuan Thomas - Gwyndaf Roberts Arglwydd mewn ardaloedd lle bo prinder gweinidogion ar gyfer y gwaith. (12, Maes Hyfryd, Carmel, Caernarfon, Efallai bod y Gwir Barch. Barry Morgan, Gwynedd, LL54 7RS) Mewn ymgais i’n cael fel unigolion i roi’n Archesgob Cymru, yn adleisio galwad a glywid meddyliau ar waith yng nghynhadledd eisoes yn Lloegr i’r eglwysi lleol ystyried o Wynebu’r Dyfodol, gofynnodd Nia ddifrif y defnydd a wneir o’r adeiladau, ond Higginbotham inni restru tair pregeth a fu’n mae’n amlwg bellach na fydd yr her hon i ddylanwad arhosol arnom. Wrth inni feddwl Lannau Cymru yn distewi. Gwelir yr hyn a am yr ateb, ychwanegwyd tasg arall sef ddigwyddodd yn y Bala fel enghraifft o’r math rhestru tri pherson a adawodd eu hôl parhaol o addasu sy’n bosib. Gweddnewidiwyd Eglwys arnom. Tasg anodd i lawer oedd y cyntaf, ond y Plwyf i fod yn fan clyd a chynnes, nid yn roedd ateb yr ail gwestiwn yn gymharol rwydd. unig i addoliad, ond i fathau gwahanol o Dyna brofi, pe bai rhaid, mai pobl sy’n weithgareddau cymdeithasol. Dyma ddull arall dylanwadu fwyaf arnom ac nid geiriau. O o gael pobl i ail-arfer mynd i fan cysegredig. dderbyn hyn, mae’n rhaid gofyn pam nad Mae’n rhaid cydnabod bod y lleihad a welir ydym yn gweithredu polisïau ‘pobl ganolog’ mewn aelodau yn broblem i bob enwad ond yn ein heglwysi, cylchdeithiau a’n Synod. O fe all fod yn gur pen go iawn i Eglwys fach fel wrando’n astud ar ein trafodaethau, fe welir ni. Trueni’r sefyllfa yw nad ydym yn genhadol bod y pwyslais ar eiddo ac arian yn bennaf, yn ein gweithredoedd a’n bod ers blynyddoedd fel pe baem yn credu mai’r pethau hyn sydd maith wedi gorffwys ar y rhwyfau. Ond y ffaith bwysicaf i gyflawni gwaith y deyrnas. Ni ellir yw bod maes cenhadol eang, a ffrwythlon Ar draws gwadu wrth gwrs bod yn rhaid wrth adeiladau efallai, mor agos atom â charreg ein haelwyd. 1. Roedd y buddugwyr yn hyn hefyd (8) addas, diogel a chlyd ar yr Eglwys, ond oni A ydym yn ceisio denu ein g@yr neu’n 7. Wnaeth (1) ddim hyn (5) ddylem bellach edrych o ddifrif ar niferoedd y gwragedd i fynychu’r capel yn rheolaidd a pha 8. Noson cyn i mi drefnu hyn (7) capeli sydd gennym a dod i gytundeb i gau’r bryd y buom yn siarad â’n plant neu’n hwyrion 9. Stesion ger Pwllheli neu laeth yn rhedeg adeiladau anaddas mor fuan â phosib. a’n hwyresau am eu hanghenion ysbrydol? (7) Gwyddom fod ein capeli yn annwyl inni, ond Pe byddai’n aelodau ffyddlon yn llunio rhestr 11. Enw byd pop fy mab Sion (5) nid oes rhaid i bob capel fod bellach o fewn o bawb yn eu teulu fu â chysylltiad â chapel 13. I ffrio neu wneud crempog (5) taith gerdded Sul fel yn yr hen ddyddiau. yn ystod eu bywyd, fe fyddai’r ystadegau yn 16. Rhywbeth yn ysmala meddai Robin Goch! Mae’n ddiddorol iawn gweld sut mae gwahanol ein syfrdanu. Gellid mynd â’r ymarferiad hwn (7) enwadau yn wynebu’r dyfodol. Gwelodd yr ymhellach drwy restru’r sgiliau a’r medrau sy’n 19. Yn lle enw (7) Annibynwyr a’r Presbyteriaid bod manteision eiddo i’r holl aelodau a’r cysylltiadau, a ffurfio 20. Gall ei fod yn fath yma o anifail (5) amlwg o gyd-weithio gyda chynllun sydd, nid strategaeth i wahodd y bobl hyn i wirfoddoli a 21. Dyn eglwysig yn cyrraedd pen ei yrfa yn unig yn cynnig addysg, ond yn ysgogi’r defnyddio eu doniau yng ngwasanaeth yr efallai (5,3) aelodau hefyd i ystyried dulliau gwahanol o Eglwys. Ychydig a fyddai’n gwrthod, ond weithredu. Ni ellir ond edmygu’r gwaith mawr byddai’r gweddill yn ei chael hi’n rhwyddach i I lawr a wneir yn y Coleg Gwyn gan y ddau enwad ddod i ail-gysylltu â’r capel drwy’r dull hwn o 1. O lle daeth y buddugwyr Ebrill (3,3) a’r brwdfrydedd a welir yng Ngholegau’r Bala weithredu. O ddod i mewn trwy’r drws i newid 2. Ffyrdd o gyfathrebu (8) a Threfeca. Er bod y weinidogaeth ffurfiol yn bwlb, i drwsio ffenest, i dorri’r lawnt neu 3. Mae un mis Awst yn dda i’r pysgotwr (4) dal yn bwysig, mae’r pwyslais ar gael lleygwyr dacluso’r eiddo, byddai’r teimlad o ail-berthyn 4. Fferm y Jonesiaid uwchben Llanfair (1,5) i ysgwyddo mwy o’r baich yn hanfodol mewn yn cynyddu. Wedi’r cyfan onid gwell fyddai 5. Achos (3) (4) cyfnod pan mae’r hen strwythurau yn gwanio cael mwy o bobl yn y seddau na miliynau o 6. Heb ofal daw a dagrau i’ch llygaid! (6) a diflannu. Ni all y sawl sy’n darllen Y Goleuad bunnoedd segur yn y banc. 7. Y pôs yma heb ei orffen (7) 10. Cyflwr banc Northern Rock? (7) 12. Pentref yng Ngogledd Mam Cymru (8) ANDREW WATKIN Siop Trin Gwallt 13. Faint oedd yn y bar byd pop (6) 14. Llan drygionus ym Maesyfed (6) GWENALLT, PARSON’S BANK, A.J.’s 15. Ar yr A470. Ymlaen am i’r dde LLANFAIR CAEREINION am Brycheiniog (6) Ann a Kathy 17. Cri yn y gân am Muck Spreader (2,2) Adeiladwr Tai ac Estyniadau yn Stryd y Bont, Llanfair 18. Mae CD newydd allan am aelod o’r FWA Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig Ar agor yn hwyr ar nos Iau (4) Ffôn: 01938 810330 Ffôn: 811227 Atebion 145: Ar draws 1. Llanfair; 7. Rygbi; 8. Tegfryn; 9. Cewri da; 11. Inc du; 13. Buddai; 16. Dant aur; 19. Diwrnod; 20. Olwyn; 21. Adain aur; I lawr 1. Loteri; 2. Amgylchedd; 3. Fory; 4. Iancis; 5. Egni; 6. Diddanu; 7. Rhwdins; 10. Trigain; 12. Cychwyn da; 2. Baddon; 14. Cardod; 15. Powdwr; 17. Naws; 18. Bwli Olwen a Dilys yn gywir fel arfer, yn dangos y ffordd i’r Deipyddes yn yr amgylchedd. Primrose wedi ei dychryn gan y BWGI, nid oedd BWLI yng Nghefn Coch. Ivy ar goll yn yr amgylchedd ac yn chwerthin HO HO HO am fy mhen, wel HE HE HE yn ôl. PEINTIWR AC ADDURNWR Dim un dasg yn rhy fawr nac yn rhy fach! Wayne Smith Ffôn 01938 820650 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 17

Y TRALLWM Dilys Williams 554108 Fel rydym yn paratoi y newyddion i’r wasg, mae’r hin yn parhau’n oer iawn a chawsom gawodydd gaeafol yn ystod y mis hefyd. Does ond gobeithio y bydd yn gwella fel daw mis Mai. Y Gymdeithas Gymraeg Ymddiheuriadau nad oedd yn bosib i gynnwys y llun o gyfarfod y Gymdeithas a gynhaliwyd fis Chwefror yn y rhifyn diwethaf – chwi gofiwch yr hanes – noson gerddorol gan Geraint a Beryl Jones, eu merch Mari a Philip White. Daeth nifer dda i gyfarfod mis Ebrill ac ar ddechrau’r cyfarfod, cafwyd munud o dawelwch i gofio am dri o’r aelodau a gollwyd Beryl Jones, Mari, Geraint Jones a Philip White yn ddiweddar sef y Dr. Gareth Williams, Cymraeg ar fore Sul, Ebrill 13eg, a daeth teulu a Dilys Mainwaring a Bleddyn Roberts. o bryd i’w gilydd. Cynhaliwyd cyfarfod unedig ffrindiau o bell ac agos i ymuno ag aelodau a Croesawyd y g@r gwadd sef y Parch. Eifion dwy-ieithog yn y Capel Cymraeg ar nos Sul olaf ffrindiau’r capel i ymuno yn y gwasanaeth arbennig o fis Mawrth pryd y croesawyd nifer dda i’r Jones o Ddinbych gan lywydd y noson, sef yma o dan ofal Glyn Williams. Croesawyd pawb gwasanaeth gan Trefor Owen. Cymerwyd at y Bryn Ellis. Fel mae’n hysbys i nifer, bu y i’r cyfarfod gan Gwyndaf James, llywydd y mis, a rhannau dechreuol gan Gwyndaf James ac Idris Parch. Eifion Jones yn weinidog yn chymerwyd at y gwasanaeth dechreuol gan y Jones a thraddodwyd anerchiad gan y Parch. Llangadfan am rai blynyddoedd cyn symud diaconiaid ac yna cafwyd cyfle i wrando ar ddarnau Marc Owen, Llanerfyl. Ceinwen Morris oedd yr i Ddinbych. Cafwyd sgwrs ganddo o dan y o gerddoriaeth a gyfansoddwyd gan Bleddyn organydd. Ar ôl y gwasanaeth, paratowyd paned teitl ‘Pobl a Phethau’ ac fel roeddem yn Roberts ynghyd â thonau a ddaeth â llwyddiant yn y festri dan ofal y merched. disgwyl, cawsom noson hwyliog a difyr dros iddo yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. Yn ogystal, Cymdeithas ‘Mair a Martha’ ben. Soniodd am amryw o gymeriadau oedd cawsom gyfraniadau gan aelodau o’r teulu a Dechreuwyd tymor newydd o’r gymdeithas yn hysbys i lawer a daeth â chreiriau o bob ffrindiau. Rhoddwyd teyrngedau i’w tad gan ddechrau Ebrill wrth i’r Cadeirydd groesawu math gydag ef hefyd i’w dangos. Cafwyd Trystan a Shôn a hefyd gan ffrind i’r teulu a pawb i’r cyfarfod a balch oeddem o gael Ciss ambell sylw ar ddiwedd y noson a diolchwyd chafwyd unawd gan Traicy Roberts, merch yng Davies gyda ni wedi cyfnod o fod yn anhwylus a iddo gan Bryn Ellis. Diolch hefyd i Theodora nghyfraith Bleddyn a Heddwen. Ceinwen Morris hefyd cael cwmni Heddwen Roberts wedi ei Hamer-Harvey ac Ellyw Morris am baratoi oedd yr organydd ac Elwyn Davies yn arwain y phrofedigaeth. Anfonwyd cofion at Leah Jones paned i bawb. Atgoffwyd yr aelodau y canu. Yn dilyn y gwasanaeth, paratowyd lluniaeth – wedi cael y ffliw ac wedi gobeithio bod gyda ni cynhelir y cyfarfod blynyddol ar nos Fercher, ysgafn gan rai o chwiorydd yr eglwys i’r teulu a’r fel y wraig wadd. Yn ffodus, gwnaeth Gaynor Mai 7fed, am 7.30 o’r gloch yn y festri ffrindiau. Hefyd, yn ystod y mis, braf oedd cael Evans, merch Enid James, gytuno i ddod atom (sylwch y dyddiad). croesawu y Parch. Raymond Hughes a’i briod i’r ar fyr rybudd ac roedd pawb yn ddiolchgar iawn Cymdeithas Gorawl y Dref a G@yl ofalaeth – y Trallwm ar fore Sul, i Beniel yn y iddi. Cawsom orig hamddenol a difyr yn ei Gerdd Maldwyn prynhawn ac i’r Amwythig yn yr hwyr. chwmni yn sôn am ei gyrfa fel nyrs – o’r amser y Mae y 10fed o Fai yn nesau yn gyflym iawn Noson Goffi: cynhaliwyd y gyntaf o’r gyfres yn dechreuodd ei hyfforddiant yn Abertawe hyd yn ac mae Beryl Jones a Margaret Benbow yn ystod y mis a dewiswyd ‘Tenovus’ fel achos i’w awr – yn nyrsio yn ysbyty Gobowen. Diolchwyd parhau i frwydro gyda ni bob nos Lun gyda’r gefnogi y tro hwn. Paratowyd y coffi gan Marian iddi gan Pam Owen, cyn-Matron yn ysbyty’r ymarferion ynghyd ag ymarferion ar ddydd James ac roedd Dilys Williams wrth y stondin. Trallwm, lle bu Gaynor yn nyrsio am gyfnod. Sadyrnau hefyd gyda’r arweinydd gwadd, Roedd yn braf cael Ruth a’i mab Ifan gyda ni hefyd Paratowyd y baned gan Betty Jones a Dilys Patrick Larley. Mae’n siwr i chi ddarllen - wedi dod at Taid a Nain, y Parch. a Mrs. Iwan Williams a byddwn yn edrych ymlaen at gael erthygl amdano yn ein papur wythnosol yn Lewis, am y penwythnos. Ar ddiwedd y noson, cwmni Leah Jones gyda ni y mis nesaf – pnawn ddiweddar. Mae posteri o gwmpas ond cafwyd cyfle i wrando ar Gwyndaf James yn Iau, Mai 6ed, am 1.30 o’r gloch (nodwch yr dyma’r manylion - Perfformiad o ‘St. John cyflwyno sgwrs ar ffurf ‘Fy milltir sgwar’ – tipyn o amser) os gwelwch yn dda. Passion’ (Bach) yng Nghapel y Bedyddwyr, hanes difyr am Dalybont, Ceredigion, lle y Eisteddfod Powys – Hydref 2009 magwyd Gwyndaf ac i ddilyn, cyflwynodd gwis i y Drenewydd, nos Sadwrn, Mai 10fed, am Mae’r pwyllgorau yn cyfarfod yn rheolaidd a ni a phawb yn ymuno yn yr hwyl. Diolchodd Elwyn 7.30 o’r gloch. Yr unawdwyr fydd Martin gobeithir cwblhau y rhestr testunau yn fuan. Davies i’r rhai fu’n paratoi ar gyfer y noson ac i Hindmarsh, James Birchall, Hubert Fel rhan o weithgaredd i godi arian tuag at yr bawb am eu cyfraniadau. Y gobaith yw y bydd yr Matthews, Oliver White, Gwawr Edwards a Eisteddfod, cynhelir bore coffi yn Neuadd yr elw yn tynnu at £100. Jennifer Westwood ynghyd â Cherddorfa. Eglwys, fore Sadwrn, Mai 31. Dymuniadau da: i Glyn Williams fydd yn cychwyn Pris y tocynnau yw £10 a hanner pris i ar ei daith i Dde Affrica ganol mis Ebrill. Bydd yn Llongyfarchiadau i: fyfyrwyr. Mae tocynnau ar gael gan aelodau’r cynrychioli Undeb yr Annibynwyr Cymraeg mewn i Thomas Gape, Severn Lane, ar dderbyn Côr. cydweithrediad â Chymorth Cristnogol ac yn gradd MA o Brifysgol Birmingham a phob Capel Cymraeg cwrdd â’r partneriaid gyda’r bwriad o hybu Apêl dymuniad da iddo. Croesawyd y Parch. Gareth Huws, y Bala, i’r arbennig yr Undeb dros flwyddyn gan gychwyn Cwmni Theatr Gerddorol y Ofalaeth yn ystod y mis ac oherwydd y tywydd yng nghyfarfodydd blynyddol yr Undeb yn Drenewydd gaeafol, ni chafwyd y pleser o gwmni y Parch. Abertawe fis Gorffennaf. Edrychwn ymlaen at Mae’r Cwmni yma yn cyflwyno dwy sioe bob Nerys Tudor. Serch hynny, cynhaliwyd gael yr hanes wedi iddo ddychwelyd. blwyddyn yn Theatr Hafren ac eleni gwasanaeth a Chymun dan ofal Gwyndaf Ysbyty: anfonwn ein cofion at Nigel Pryce sydd cyflwynwyd ‘Calamity Jane’ fel y gyntaf o’r James a Trefor Owen. wedi derbyn llaw-driniaeth yn ysbyty Telford yn sioeau. Maent i’w canmol yn fawr iawn ac Yn y rhifyn diwethaf, soniwyd am y diweddar ddiweddar – da deall ei fod gartref erbyn hyn ac Bleddyn Roberts, Arddlîn, cymeriad hoffus iawn roedd yn fwynhad pur bod yn un o’r yn cryfhau. Hefyd, anfonwn gofion at Richard perfformiadau. O ddiddordeb i ni yn y Trallwm, i bawb. Cynhaliwyd gwasanaeth dan ofal Glyn Jones a fu yn ysbyty’r Amwythig yn ddiweddar Williams, yn Amlosgfa’r Amwythig pryd y daeth roedd y gerddorfa yn cynnwys Geraint Jones, ond gartref nawr. Cegidfa, yn chwarae y saxophone a’r clarinet teulu, ffrindiau a chynrychiolaeth deilwng o’r ‘Eglwysi’r Trallwm Ynghyd’ – dyna’r enw a Capel Cymraeg ynghyd. Dymuniad y teulu a hefyd ei ferch, Mari van Hulzen, gyda’r ddewisiwyd ar gyfer y cylch o eglwysi a chapeli y ffliwt. Llongyfarchiadau iddynt i gyd. oedd cynnal gwasanaeth coffa yn y Capel dref sy’n cyfarfod yn y gwahanol eglwysi yn eu tro 18 Plu’r Gweunydd, Mai 2008 Yr Wyl Ban-Geltaidd 2008 Dùn na nGall (Donegal) Mawrth 24: Mae’n amser cychwyn am yr Ynys y Llyn – Innisfree Geltaidd; (5) 11 y bore – cystadleuaeth ffidil. Wyl Ban-Geltaidd. Mae’r Pasg yn gynnar – Codaf ac fe af, fe af yn awr i Inisfree Ydach chi wedi blino? Gallaf eich sicrhau eira ar y mynyddoedd; a’r môr yn wyllt rhwng ac yno codaf gaban o wiail sych a chlai, fod y cystadleuwyr wedi blino’n lân yn rhuthro Caergybi a’r Iwerddon. Gobeithio y bydd yn naw res o ffa a blannaf, a chael cwch gwenyn o un rhagbrawf i’r llall! Does gen i fawr o well at yfory! ffri, wybodaeth am 1, 2 na 5. Pawb a’i fys, ynte! Mawrth 25: Cychwyn ben bore o Lys y Gwynt a thrigo yno’n berffaith yn llannerch gwenyn Dyma ganlyniadau’r corau: Cymysg – (Llandygai) am Gaergybi. Cyfarfod hen Mai. Glanaethwy; Cymysg – Donegal, Côr y ffrindiau ar y bws – braf eu gweld eto. Croesi Nos Iau: Pentant; Merched – Yr Alban; hwylus – a chyrraedd Dun Laoghaire am Cystadleuaeth y Gân Meibion – Côr y Penrhyn; 3 unarddeg y bore. Cyrraedd y gwesty erbyn ban-Geltaidd. Cymru, neu 4 llais – Glanaethwy; tua 4.30 y pnawn. Rhannu rhandy (apartment) Cernyw, Manaw, Uwchradd – Glanaethwy; efo Jean Williams; ac R.O. Williams – dyma Llydaw, Iwerddon a’r Cynradd – Yr Alban; AGored beth oedd moethusrwydd. Swper cynnar a Alban yn cystadlu. – Lleisiau Mignedd a mynd i’r cyfarfod agoriadol. Agorwyd yr @yl Oes raid imi ddweud Glanaethwy yn ail. Roedd yn swyddogol gan Mary Coughlan, Gweinidog mai Cymru ddaeth i’r corau Cymru yn cystadlu yn y Weinyddiaeth Amaeth. Siaradodd yn ei brig. Aled Myrddin, yr Oireachas hefyd – sef hiaith ei hun sef Gaeleg ac yn Saesneg. athro ifanc o Ysgol chwaer i’n Heisteddfod Cymerwyd rhan yn y cyfarfod agoriadol gyda Bro Ddyfi yn canu Genedlaethoo ni. Daeth ein cherddoriaeth draddodiadol o Lydaw, Cernyw, ‘Atgofion’. Roedd corau ac ambell i wobr o’r fan yr Alban, Ynys Manaw a Chymru. Cawsom ymhell ar y blaen fel honno hefyd. wledd o ddawnsio gan ddawnswyr ifanc o yr oedd yng Llongyfarchiadau iddynt i Donegal, Ynys Manaw a Chymru. Mae nghystadleuaeth y gyd. Roedd Dylan Cernyw, pethau’n argoeli’n dda am @yl ardderchog. Gân i Gymru. Wnawn Gwenan Gibbard ac Ieuan ap Mawrth 26: Diwrnod o ymlacio. Taith fer i ni ddim anghofio’r Siôn yn beirniadu mewn weld Lough Eske – llyn enwog o’r ardal. wefr! Yr Iwerddon amryw o gystadlaethau. Mae’n debyg fod cyswllt ag enw’r llyn yma a’r ddaeth yn ail. Cafwyd Diolch iddynt am eu gwaith Wysg. Mae’n enwog am y pysgod sydd ynddo eitemau gan Ysgol diflino. Cefais i’r fraint o – eog a sewri. Mae’n siwr fod y pysgotwyr yn Glanaethwy tra bu’r feirniadu yn yr adran ddawns ein mysg yn ysu am gael bod ar lan y llyn. beirniaid yn pwyso a mesur. Dilynwyd hyn – Cystadleuaeth A – Cystadleuaeth Gr@p. Roedd mynwent fechan gerllaw lle claddwyd gan Noson Lawen wedi ei threfnu gan y Tipyn o Bopeth a Dawnswyr Caernarfon. llawer o bobl adeg y Newyn Mawr yn yr Llydawyr a Cernywiaid ar y cyd. Profiad eto Diolch i’r ddau gr@p am gystadlu. Piti na Iwerddon. Ymlaen wedyn i ymweld â o wahanol arddull, a ffordd o gyflwyno. fyddai Dawnswyr Delyn wedi mentro, a chrochendy enwog Belleck. Darnau anhygoel Mawrth 28: Trefnwyd trip i Derry ar gyfer hwythau yn yr @yl yn dawnsio ar y stryd. o grochenwaith yno; a chyfle i fynd i’r gweithdai heddiw – aeth amryw ohonom ar y daith – Tipyn o bopeth a ddaeth i’r brig. i weld y cwbl yn cael ei greu. profiad arbennig yn mynd drwy’r ardaloedd lle Cystadleuaeth B – Dawns Unigol. 6 yn Nos Fercher: Dyma noson Cystadleuaeth y bu’r helynt efo’r IRA yn y Gogledd. Eraill cystadlu – Iwerddon, Cymru, yr Alban ac Ynys Gân Werin. Roedd cystadleuwyr o Gymru, o ohonom yn cymryd y cyfle i ymlacio, a siopa Manaw. Diddorol oedd gweld yr amrywiaeth; Lydaw, o’r Alban o’r Iwerddon ac o Ynys ychydig. Mae bron yn amser meddwl am droi oedran, steil – anodd fu’r dewis gyda John Manaw. Iwerddon a ddaeth i’r brig; merch o’r tuag adre. Bu gorymdeithio drwy’r dre bnawn Kilgallan o Ynys Manaw yn dod i’r brig. Joy Alban yn ail; ac Esyllt Tudur yn drydydd. Yn Gwener, mae hwn yn rhan anhepgorol o’r Wyl. Duntop o’r Alban ddaeth yn ail. Diolch i Owen dilyn daeth y grwpiau gwerin. Cynrychiolwyr Mae’r Gwyddelod wrth eu bodd yn Blanford o Ddawnswyr Delyn am fentro i’r o Gymru, yr Alban, Llydaw, Iwerddon a gorymdeithio – golygfa liwgar llawn sbri. gystadleuaeth. Cystadleuaeth C – Dawns Chernyw. Yr Alban ddaeth i’r brig y tro yma, Tybed na ddylai hyn fod yn rhan agoriadol yr Arloesol. Dim ond Tipyn o Bopeth oedd yn gydag Iwerddon yn ail a Chernyw yn drydydd. @yl? cystadlu – yn dawnsio Sarn Helen – sy’n Yn draddodiadol, Noson Lawen yng ngofal y Nos Wener: Cyngerdd mawreddog yn Eglwys disgrifio’r golygfeydd o’r Ffordd o’r De i’r Gwyddelod; a thrigolion Ynys Manaw. Sant Padrig – a holl gorau’r @yl yno yn dangos Gogledd. Cyfansoddwyd y ddawns gan Keith Mawrth 2727: Trefnwyd eu doniau – corau plant, corau meibion, corau Lascelles yn 2008. taith ar gyfer heddiw gyda merched, corau cymysg. Gwledd yn wir. Yn Nos Sadwrn: Noson Lawen wedi ei threfnu Norman Closs-Parry yn dilyn, Noson Lawen gyda Chymru yng ngofal gan yr Albanwyr. ein harwain. Dilyn y cyfan. Cawsom flas o’r canu, chwarae Mawrth 30: Troi am adre. Roedd Offeren llwybrau y bardd William offerynnau, a’r yn yr Eglwys fore Sul ac aeth Arwel Roberts B. Yeats yr oeddem – dawnsio – a phrofi o yno i’n cynrychioli. Aros mewn pentref o’r gweld rhyfeddodau’r ardal ddoniau Gwenan enw Kells i gael cinio. Oedd na gysylltiad â – y môr a’r mynydd – Gibbard a Dylan Llyfr enwog Kells? Hwyrach y cawn gyfle i rhyfeddu at fynydd calch Cernyw ar eu telynau. ddatrys y broblem y flwyddyn nesaf. Benbulben (siâp fel tâs Cawsom weld a Cyrraedd Caergybi yn saff – ambell i sigliad wair) – yna i Drumcliffe i chlywed y ddau yn wrth groesi’n ôl. weld yr eglwys; a bedd chwarae deuawd ar Gresyn nad oedd cymaint o gystadlu yn y Wm. B. Yeats. Ymlaen un delyn! Anhygoel. dawnsio eleni – dim llawer o ddiddordeb yn y heibio Ynys y Llyn Wedi cael blaen ar yr Dawnsio Set yn ardal Donegal meddai Cen Innisfree (sydd fawr fwy arlwyaeth eang – O’Connaill, un o’r trefnwyr. Gwelais gynnal na darn o dir ynghanol ymlaen i’r Sadwrn a’r rhagbrofion yn y bore i ddewis dau dîm i llyn!). Hwyrach y cofiwch cystadlu. gystadlu. Dyma sialens i Ddawnswyr Cymru fod un o’r llongau sy’n Mawrth 29: (1) 11 y – dewch i’r @yl y flwyddyn nesaf. croesi i’r Iwerddon o bore – cystadleuaeth Llongyfarchiadau mawr i bawb fu’n cystadlu, Gaergybi o’r un enw. y telynau; (2) 11 y a diolch am ddod i gefnogi’r @yl. Beth am Ffwrdd â ni wedyn i dref bore – cystadleuaeth ymuno â ni yn 2009? Cysylltwch â Tegwyn Sligo. Cyflwynodd y bagbiau; (3) 11 y Williams, Trefnydd dros Gymru, Penbedw, Norman Closs gyfieithiad bore – 5 y pnawn – y Ffordd y Bryn, Llanelwy, Sir Ddinbych, LL17 o’i eiddo o un o ddarnau corau; (4) 11 y bore 0DD. Gallaf eich sicrhau ei fod yn brofiad W.B. Yeats. Eglwys Drumcliffe lle mae bedd cystadleuaeth gwerth chweil. y bardd W.B. Yeats dawnsio pan- Plu’r Gweunydd, Mai 2008 19

Colofn y Dysgwyr MEIFOD Lois Martin-Short Magi Lewis Diwrnod y Dysgwyr yn Nolgellau 01938 500286 (The BIG WELSH CHALLENGE) Aeth rhai o’r dysgwyr ardal y Plu i sesiwn Priodas ddiemwnt arbennig yn Nolgellau ddydd G@yl Dewi eleni. Llongyfarchiadau i Alun a Mona Jones, Dyma adroddiad Paul Wigmore: Glascoed ar ddathlu eu priodas ddiemwnt. i raglenni arbennig ar y we’ fel mae safle Cawsant barti hyfryd yn neuadd y pentref, www.bbc.co.uk/cymru/radiocymru/safle/ Meifod gyda’u teulu a chyfeillion. Y teulu podlediadau yn dweud, a hefyd beth sydd ar Andrews oedd yn darparu’r bwyd a chafwyd gael ar y safle Cymraeg www.bbc.co.uk/ adloniant gan Alun Jones, Mrs. M. Evans, New cymru . Dach chi’n medru gweld disgrifiad House a Mrs B. Oliver, Dolanog, Alan a Jane o’r diwrnod ar y safle www.bbc.co.uk/wales/ Lewis, Pantmawr oll o dan arweiniad dihafal learnwelsh/bigwelshchallenge . Cyn i ni Geraint Peate. Derbyniwyd cyfraniadau yn lle ymadael cafodd bawb hwyl wrth ganu yn y rhoddion a chodwyd dros £725 tuag at Neuadd dan arweiniad Gillian. Roedd Stephen Ambiwlans Awyr Powys. Noson hwyliog, llun drwy garedigrwydd Becky Leach BBC yn cyfeilio ar y piano. Sbïwch ar y safle we! hyfryd. Ddydd G@yl Dewi ces i ddiwrnod arbennig o Paul Wigmor Marathon Llundain dda yng Ngholeg Meirion-Dwyfor. Gwnaeth y Teithiau Cerdded Llongyfarchiadau calonnog i Ann Morris BBC, efo tiwtoriaid lleol, gynnal rhaglen oedd 10 Mai Llyn Glanmerin, Machynlleth Ceunant ac Anita Marshall am gwblhau ras yn cynnwys gwersi ar gyfer pedwar gr@p yn Fydd ddim taith o Gaersws ar 10 Mai ond yn farathon Llundain mewn 4 awr 20 munud. y bore a sesiynau difyrrus yn y pnawn. lle hynny bydd taith yn ardal Machynlleth. Tipyn o gamp iddynt, yn wir. Da iawn chi, Yn ein gr@p ni, mi wnaeth Gwyn, ein tiwtor, Byddwn ni’n cerdded 6 – 8 milltir yn y bryniau ferched. adrodd yn ei eiriau ei hun un o’r pedair cainc o gwmpas Machynlleth efo golygfeydd dros Nofio (chwedl) ‘Y Mabinogi’, sef ‘Branwen ferch ddyffryn Dyfi a chymoedd llai eraill. Cyfarfod Llongyfarchiadau hefyd i Robert Evans, Maen Ll~r’. Mae hon yn stori frawychus iawn. Mi ym maes parcio Celtica (am ddim!) am 11.00. Uchaf am ei lwyddiant diweddar. Torrodd y wnaethon ni ddarllen sawl darn ohoni. Wedyn O ganol y dre, ewch ar y A487, i gyfeiriad record yn y ras 800 metr ac enillodd gyfanswm wnaethon ni drafod dwy gerdd gan Gwyn Aberystwyth, a throwch yn syth i’r chwith ar o bum medal aur yn Abertawe ym Thomas, ‘Efnisien’ ac ‘Y Ddôr yn y Mur’ sydd y cylchfan go iawn cyntaf, ar ôl dau gylchfan Mhencampwriaeth Cymru 2008. Bydd y yn cyfeirio at chwedl Branwen. I mi roedd y mini. Dewch â brechdanau a diod. cystadlu eto ym Mhencampwriaeth Prydain sesiwn hwn mor ddiddorol achos roeddwn i Arweinyddion – Keith a Margaret Teare. ym mis Gorffennaf. Pob lwc iddo! heb ddarllen ‘Y Mabinogi’ o’r blaen. Cyfeiriad map : 745005 (OS 1:50000, rhif 135) 7fed Mehefin 2008 – Llanidloes Taith gymedrol o ryw 6-8 milltir yn ardal #yn tew i’w gwerthu? Llanidloes. Cyfarfod ym maes parcio’r Gro am 11.00. O Neuadd Farchnad yng nghanol y dre, Prynwr ardal y Plu dilynwch China Street, mae mynedfa’r maes parcio yn 100 llath ar y dde. Dewch â i Welsh Country brechdanau a diod. Arweinydd – Llew Griffiths. Foods Cyfeiriad map : 954845 (OS 1:50000, rhif 136) Cymdeithas Edward Llwyd Ffoniwch Elwyn Cwmderwen Ar ôl i ni gael lluniaeth (am ddim) gwnaeth Mae llawer o ddysgwyr yn mwynhau mynd ar 07860 689783 pob gr@p dreulio rhyw hanner awr yn sgwrsio deithiau cerdded Cymdeithas Edward Llwyd. neu efo pob un o’r ‘selebs’, sef yr awdures Bethan Os hoffech chi wybod mwy am y gymdeithas 01938 820178 Gwanas, yr actores Gillian Elisa a’r beth am fynd i’r noson Gymdeithasol yn Hen gyflwynwraig Rebecca Jones. Mi wnaeth Gapel John Hughes, Pontrobert, nos Fawrth BWS MINI I’W HURIO’N 20 Mai, am 7.00. Gwybodaeth bellach trwy Stephen Morgan o’r BBC gyflwyno BREIFAT Podlediadau (podcasts) - ‘ ffordd o danysgrifio ffonio Nia 01938 500631 Ar gael ar gyfer Teithiau i Feysydd Awyr, Yn y Cawl Partion ac ati Mae dau air am ‘in’ yn Gymraeg: ‘ynyn’ a ‘mewnmewn’. Mae’n gallu bod yn anodd gwybod pa un i ddewis. Pryd dylen ni ddefnyddio ‘ynyn’? ’Dyn ni’n defnyddio ‘ynyn’ efo pethau pendant Prisiau Cystadleuol (definite). Dyma rai cliwiau: Edrychwch am ‘y / ’r / yryr, neu enw priod (proper noun, Manylion pellach oddi wrth name) fel Huw, SainsburysSainsburys, neu enw lle neu rhagenw (pronoun = i, ti, fo, hi, etc) e.e. Sainsburys - yn Sainsburys y dafarn - yn y dafarn A. & E. Hire parti’r plant - ym mharti’r plant siop Huw - yn siop Huw Penbryn, Llangynyw canol y dre - yng nghanol y dre llyfrau Harri Parri - yn llyfrau Harri Parri ei farn o - yn ei farn o 01938 810 518 Mae ‘yn’ yn achosi treiglad trwynol (tcpbdg) ac yn newid i ‘ym’ o flaen ‘m’ (ym Mhontrobert) ac i ‘yng’ o flaen ‘ng’ neu ‘ngh’ (yng Ngwynedd, yng Nghymru). ’Dyn ni byth yn ysgrifennu “ ’n” i’r gair ‘yn’= ‘in’. neu unrhyw Dyma rai ymadroddion sy’n defnyddio ‘yn’: waith tractor beth yn y byd - what in the world, what on earth yn fy marn i - in my opinion unrhyw yng ngyddfau ei gilydd – at loggerheads, at each others throats Cysylltwchardal ag yn llewys ei grys - in his shirt sleeves yn llygad ei le - spot on, absolutely rightyn rhywle - somewhere Ifan, yn sgil – in the wake of, as a result ofyn y bôn – basically yn y byd sydd ohoni – in today’s world Penyffordd, yn fy myw – for the life of meyn y fantol – in the balance TORRI SILWAIRLlanfihangel / GWAIR yn y pen draw – in the end CONTRACTIO AMAETHYDDOL yn y cawl – in the soup, in trouble 07891 776421 neu 01691 648398 20 Plu’r Gweunydd, Mai 2008

y gwnâi’r Pwyllgor Sirol ormod o llwyfan’, ‘ewch â’ch holl eiddo gyda chi pan benderfyniadau’n groes i ‘Polisi’. yn gadael y trên’, ‘dim ysmygu ar y trenau Ffermio Ymddengys mai’r safbwynt swyddogol yw neu’r gorsafoedd’, ‘ni chaniateir defnyddio bod ein cynghorwyr lleol yn cambihafio drwy estyllen sgrialu a ‘roller blades’ ar y platfform’ - Nigel Wallace - wneud penderfyniadau o’r math hyn. Credaf a ‘cadwch eich paciau gyda chi ar y platfform’. fod hyn yn dangos bod rhywbeth o’i le gyda Yngl~n â’r olaf yn Amwythig gwelais glamp o Clwyf y Dafod Las ‘Polisi’ gan ei fod yn methu cyfarfod ag ddyn ifanc a oedd wedi mynd â sach deithio Dyma’r diweddaraf o lu o heintiau i’n diwydiant. anghenion a dyheadau pobl leol a bod ein anferth i mewn i giwbicl bychan yn y t~ bach Oherwydd y lledaenir ef gan wybed ac mae’n cynrychiolwyr yn cydnabod hyn. Mor aml ac yn cael trafferthion ofnadwy i agor y drws i debyg y cynyddir eu presenoldeb ar hyd y clywon am ffermwyr ac eraill â busnesau ddod allan eto. Yr unig wybodaeth na allech tymor gan newid yn yr hinsawdd, ymddengys lleol sy’n cael anawsterau ofnadwy i gael glywed bob tro oedd yr hyn am i ble a phryd nad oes modd cael gwared ohono yn llwyr. caniatâd ar gyfer tai i’r teulu a gweithwyr a roedd y trenau mewn gwirionedd yn mynd! Awgryma’r cynllun presennol y bydd yn rhaid datblygiadau eraill i wella’u busnesau. Ar yr Arian wedi ei wastraffu inni fyw gyda’r posibilrwydd o’r clwyf ond un pryd dynodir tir o dan ‘Polisi’ ble caniateir Y tro diwethaf roeddwn yn tybio bod y ffi a amddiffyn ein hanifeiliaid drwy frechiad. Bu datblygiadau o dai dwysedd uchel. Yn aml dalwyd i ymgynghorwyr yngl~n â llanast y dau gynnig :- nid yw’r rhain naill ai’n fforddiadwy nac yn Taliad Sengl yn Lloegr yn debyg o fod yn 1. Cynllun gorfodol. Buasai hwn wedi rhai sydd eu hangen gan bobl leol. enfawr. Ac felly y bu. Yn ôl Y Tir (cylchgrawn cynnwys pob anifail tueddol, wedi’i drefnu gan Yn aml mae’n anodd i’r dinesydd cyffredin yr UAC) £18 miliwn yn gyntaf gyda £19 miliwn y llywodraeth ac yn ôl gofynion yr UE, ac wybod ble i roi’r bai gan fod llawer o pellach i ddatrys y llanast. angen milfeddyg i roi pigiadau. Bu amheuon weithrediadau cynghorau’n ofynion a fyddai digon o frechiad ar gael ac a fyddai’r llywodraeth ganolog. Yn gyson gosodir y llywodraeth yn gallu trefnu popeth i wneud hyn rhain heb arian ychwanegol felly cwyd Treth Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop yn brydlon ac yn effeithiol. y Cyngor yn fawr. Credaf fod hyn yn bennaf Drwyddedig a Gorsaf Betrol 2. Cynllun gwirfoddol. Dyma’r dewis a yn gyfrifol am y llawer o ‘siwtiau’ mewn ddewisiwyd a dylai hwn fod yn rhatach o lawer swyddfeydd sy’n ysgrifennu polisïau, Mallwyd ac yn bennaf dan reolaeth y ffermwyr eu strategaethau a llythyrau i ddweud na all pobl Ar agor o hunain. Meddylir y gall brechiad ar gyfer o gael pethau; hefyd y diffyg o weithwyr blaen leiaf 80% o ddefaid a gwartheg fod ar gael y gad i wneud rhywbeth defnyddiol tu allan. 7.30 tan 7.00 yr hwyr eleni gyda’i gost rhwng 50c a £1 y pen i’r Mae cymydog wedi cael gohebiaeth hir a di- Bwyd da am bris rhesymol defaid a thua dwbl i wartheg. Yn ôl pob tebyg fudd i geisio cael drych i’r gyffordd ddall ar 8.00a.m. - 5.00p.m. hwn yw’r dewis gorau gan ystyried hanes ben ein ffordd. Wedi esgusodion am ‘yn Ffôn: 01650 531210 diweddar y llywodraeth am drefnu a’r gost groes i Bolisi’ a chyfeiriadau at y Cynulliad, enfawr y maent yn ei thynnu. ymddengys fod hanes o ddamweiniau wedi’u Os gall y mwyafrif o anifeiliaid gael brechiad, cofnodi gan yr heddlu’n angenrheidiol. Beth gall y colledion a chostau ymlediad y clwyf sy wedi digwydd i ‘asesiadau perygl’ ac ‘atal gael eu hosgoi. Hefyd daw rhan fwyaf y wlad damweiniau’? Cofiwn hanes y gylchfan yn o dan yr un dosbarth o ardal a fydd yn hwyluso Sarn-y-bryn-caled. Credaf y dylai fod gan sefyllfa’r marchnadoedd sy’n agos at y ffiniau Cynghorau Tref a Bro lawer mwy o presennol a masnachu’n gyffredinol. Nid wyf ddylanwad yn hytrach na pholisi canolog. yn siwr beth fydd yr effaith ar ffermydd Eich Gohebydd Ffermio’n cyfagos sydd wedi brechu os bydd y clefyd Derfysgwr?! yn ymddangos ar fferm sydd ddim. Mae Yn ystod fy ngwibdaith ddiweddar i’r Alban cwestiwn hefyd am allforion. Mae’n werth sylw cefais fy nrwgdybio o hyn. A na, ni wisgwn a dywedir y daeth yr achosion diweddaraf drwy rhywbeth drwgdybus fel g@n llofft a ‘boeler anifeiliaid a fewnforiwyd o dramor er bod y Burco’ dros fy mhen. Y cyfan wnes i oedd rhain wedi cael prawf. Mae gennym lawer yng gadael bag bach yn cynnwys fy mhecyn cinio Nghymru sy’n bridio a gwerthu anifeiliaid o a chylchgrawn ar fy sedd tra euthum i’r t~ safon uchel felly ymddengys ei bod yn bach. Pan ddeuthum yn ôl roedd fy mag annoeth ac yn ddiangen i fewnforio o dramor wedi mynd a rhoddodd Rheolwr y Trên (enw ar hyn o bryd. Y gobaith yw y down ar sefyllfa newydd i’r ‘Guard’) bregeth i mi am gadw eich o dan reolaeth fel gyda’r clwyfau clostridial paciau gyda chi. Roedd yn rhaid i mi nôl fy ble sicrha brechu fel trefn arferol nad yw’r rhain mag o’r gegin fach ar ben blaen y trên ble bellach yn broblem. roedd ar silff gyfagos at y gyrrwr ble buasai Etholiadau i’r Cynghorau ef wedi cael ei ladd yn gyntaf pe bai’r bag Bydd y rhain gyda ni neu drosodd erbyn y wedi ffrwydro. Yn ddiddorol roeddynt wedi darllenwch hwn. Mae’r etholiadau hyn yn rhoi anwybyddu fy ngês mawr a safai ar ei ben ei PEINTIWR AC ADDURNWR cyfle i fynegi’n barn am Dreth y Cyngor sy’n hunan yn y rhesel fagiau gyferbyn â fy sedd PEINTIWR AC ADDURNWR codi a gwasanaethau sy’n dirywio. Bu ac oedd o ddigon maint i gynnal bom pedair Cysylltwch ag trafodaeth ym Mhowys yn ddiweddar am y gwaith maint fy mag bach! penderfyniad i roi un pwyllgor canolog yn lle’r Yn wir mae ‘Nanny state’ yn fyw ac yn iach. tri Pwyllgor Cynllunio Sirol. Y rheswm a Bu gorchmynion didor dros y tanois am Alun Jones roddwyd mewn llythyr i’r County Times oedd ‘cymerwch sylw o’r bwlch rhwng y trên a’r Llys Helyg, Llanerfyl Windows gwirion !!! Paid â ‘meio i ! Ffônia Easy-PC 01938 820262 neu 07974 225006 Os oes arnoch angen rhywun i beintio neu bapuro’r ty. Os cewch broblem Gwasanaeth Symudol I Drwsio, Graham Stroud Dim un dasg yn rhy fawr nac yn rhy Easy-PC Diweddaru, Cynnal a Chyfle wni Afallon gyda’ch Offer Cyfrifiadurol. High Street fach! cyfrifiadur Llanfyllin Ffôn: 07989 533162 POWYS Amcangyfrif yn rhad ac am ddim! cysylltwch â... e-bost : [email protected] SY225AR