Recht Voor De Beesten
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Recht voor de beesten Copyright © Michel Vandenbosch / Uitgeverij Hadewijch, 1996 Uitgeverij Hadewijch, Vrijheidstraat 33, B-2000 Antwerpen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fo- tokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other me- ans, without written permissing. Deze elektronische versie van het boek “RECHT VOOR DE BEESTEN” van Michel Vandenbosch is via OCR-software tot stand ge- komen. Deze software is niet perfect. Mogelijk staan er fouten in de tekst tengevolge van het omzetten. Waarvoor mijn excuses. GAIA kan hier niet voor verantwoordelijk gesteld worden. P.W. Antwerpen, 1 juni 2002 “Recht voor de beesten” 1 © Michel Vandenbosch 1996 Recht voor de beesten In vergelijking met de bezadigde klassieke dierenbeschermingsverenigingen heeft GAIA iets van een revolutionaire beweging. Maar uitwassen in de bio-industrie, hormonenschandalen, varkenspest en dolle-koeienziekte doen wel meer mensen vragen stellen bij de manier waarop we met dieren omspringen. “Recht voor de beesten” beschrijft de achtergronden van vier jaar ophefmakende GAIA-acties. Het boek laat de diepere motieven zien van het streven van Michel Vandenbosch en GAIA naar rechtvaardigheid voor de dieren. Het idee van dierenrechten komt niet uit het niets, maar heeft solide rationeel-etische gronden. Aan de hand van wetenschappelijke studies kan Michel Vandenbosch bijvoorbeeld de irrele- vantie van veel dierproeven aantonen, het gestoord gedrag van dieren in dierentuinen aan de kaak stellen en het lijden van leghennen, varkens, kistkalveren, eenden en ganzen bijna voel- baar maken. Bovendien schetst hij een fascinerend beeld van chimpansees, dieren op de grens tussen mens en dier. Er schort wat aan ons idee van menselijke superioriteit en de willekeur waarmee we dieren doden. De beweging voor dierenrechten is uiteindelijk een doorleefd streven naar een rechtvaardiger wereld voor mens en dier. Michel Vandenbosch (1961) studeerde moraal in Brussel en Gent en is nu fulltime met GAIA bezig. De 5000 leden* tellende beweging groeide mede onder zijn impuls uit tot de meest mondige en spraakmakende dierenorganisaties van ons land. GAIA bewijst dat sociale bewegingen door persoonlijk inzet een log politiek bestel tot humane wetten kunnen dwingen. * 1996 “Recht voor de beesten” 2 © Michel Vandenbosch 1996 Voor mijn moeder De ware goedheid van de mens kan zich alleen in volstrekte zuiverheid en vrijheid manifesteren jegens hem die geen kracht vertegenwoordigt. De werkelijke morele beproeving van de mens, de meest es- sentiële (zo diep opgeborgen dat die zich aan onze blik onttrekt), berust op zijn verhouding tot wie aan hem zijn overgeleverd: de dieren. En dit werd het fundamentele debacle van de mens, zo fundamenteel dat juist daaruit alle andere debacles voortkomen. Milan Kundera, De ondraaglijke lichtheid van het bestaan “Recht voor de beesten” 3 © Michel Vandenbosch 1996 1. Recht voor de beesten 2. 1985 -1992: het begin Dierenrechten in het parlement King en Kong Animal Liberation Mission: Impossible GAIA 43 Zootje ongeregeld I Het paardenkerkhof I Mol de markt I Straatpaardenkoersen I 3. Een fluwelen revolutie Peter Singer Tom Regan Steve Sapontzis 4. 1992 - 1996: GAIA wint Waregem Koerse Mc Dierenleed Cold Turkey 109 Wie mooi is, doet lijden De onco-ovenaars I Luis in de pels Zootje ongeregeld II Zwijnerij Mens-aap 1 Ezels Het paardenkerkhof II Straatpaardenkoersen II Mest & pest Kotsmisselijk van foie gras I De proefballon doorprikt Mens-aap II Straatpaardenkoersen III Kotsmisselijk van foie gras II Straatpaardenkoersen IV Het paardenkerkhof III Vrij uit de legbatterij Ben de Beer De beestenwagens Hoe wil wet werd Zootje ongeregeld III Het paardenkerkhof IV Van de K.I. naar de kist Kaken van staal Kotsmisselijk van foie gras III Mol de markt II Ritueel gekeel “Recht voor de beesten” 4 © Michel Vandenbosch 1996 Vleesloos Zootje geregeld? Mens-aap III De proefhondendealers De onco-tovenaars II Gaia wint Waregem Koerse 5. De toekomst 6. GAIA kort 7. Aanbevolen lectuur 8. Bibliografie “Recht voor de beesten” 5 © Michel Vandenbosch 1996 1. Recht voor de beesten Sinds 1985 zet ik me in voor dierenrechten, vier jaar als Belgisch vertegenwoordiger van de Internatio- nal Primate Protection League, bijna drie jaar als dierenwelzijnswerker en woordvoerder van de dieren- beschermingsvereniging Veeweyde en vier jaar met de dierenrechtenorganisatie GAIA, waarvan ik een van de oprichters en huidig voorzitter ben. Al meer dan een decennium ben ik van dichtbij betrokken bij het verzet tegen dierenleed in onze samenleving. Het begon met occasionele, nauwelijks omkaderde acties. Na verloop van tijd kwam ik steeds nadruk- kelijker op de voorgrond terecht, als een soort van kroongetuige van de dierencrisis in België. Ik denk niet dat ik overdrijf door te stellen dat GAIA een sleutelrol vervult in de ontwikkeling van de moderne dierenbeweging in België. Wat drijft dierenrechtenactivisten van GAIA? Wat bezielt ons? Het zijn vragen die velen zich stellen. Ik heb ervoor geopteerd onze motieven en doelstellingen te verduidelijken door mijn ervaringen als mens van vlees en bloed weer te geven. Het boek belicht dan ook hoe ik de acties, confrontaties, overwin- ningen, resultaten, ontgoochelingen, spanningen, dilemma's, twijfels en zekerheden heb beleefd als die- renrechtenactivist. Het wil echter verder reiken dan het anekdotische. Ik heb mijn licht opgestoken bij toonaangevende filosofen, ethici en wetenschappers. Achteraan in het boek is een lijst opgenomen met hun belangrijkste publicaties. Constant aan de orde in mijn engagement is de relatie tussen empathie en ethiek. Ik beweeg mij dan ook voortdurend in een spanningsveld tussen rede en emotie. Gelukkig sta ik er niet alleen voor. Wat ik doe, doe ik samen met een grote groep van sterk gemotiveerde mensen. Voor een groot stuk zijn mijn ervaringen ook hun ervaringen. Vanuit diverse hoeken klinkt vaak dat het allemaal niet zo erg is als GAIA het voorstelt. Moeten we daar nu ook al van wakker liggen, luidt het dan wanneer GAIA het dierenleed bij veetransporten, in dieren- tuinen en slachthuizen aanklaagt. Maar steeds meer mensen overal ter wereld nemen dieren, hun leed en hun levens ernstig. Wat niet wil zeggen dat ze daarom hun ogen sluiten voor menselijk leed. Derge- lijke mensen vind je bij GAIA terug. Wij vragen nu Recht voor de beesten. Omdat de meeste dieren in onze samenleving bij de beesten af worden behandeld, overgeleverd aan de menselijke willekeur. Machteloos en rechteloos worden ze van hun vrijheid beroofd, opgesloten, verminkt, vergiftigd, vergast, geëlektrocuteerd, gekeeld, gestroopt, ge- schoten, vermorzeld, verbrijzeld, volgespoten, geslagen, gefolterd... Hun eigenheid wordt geminacht, hun noden en behoeften worden miskend. Van menselijke slachtoffers van oorlogsgeweld zegt men dikwijls dat ze als beesten werden afgeslacht. Er zijn nu eenmaal dingen die je je medemens niet aan- doet, maar dieren of beesten blijkbaar wel, suggereert die uitdrukking. Twintig jaar geleden was het niet anders, toen “In naam van de beesten verscheen”, Ward Ruyslincks striemende aanklacht tegen dierenmishandeling in het Vlaanderen van de jaren zeventig. Het is een in- teressant verslag over hoe de toenmalige dierenbeweging in Vlaanderen aankeek tegen de omgang van mensen met dieren. Maar Ruyslinck keek in 1976 al wel een eindje verder. “Hoe zouden wij reageren als wij, zoals in de science-fictionfilm De Apenplaneet, door de chimpansees geregeerd werden,” vroeg de auteur zich af ja, hoe zouden wij reageren “als wij door de honden aan de ketting werden gelegd, als wij door leeuwen met knallende zwepen verplicht werden in het circus onze kunsten te vertonen, “Recht voor de beesten” 6 © Michel Vandenbosch 1996 als wij het robbenvolk onze kinderen voor onze ogen zagen doodknuppelen, als wij door de vossen uit onze huizen werden uitgerookt, als ons door barbaarse panters een gloeiende staaf in de aars werd ge- dreven om onze huid niet te beschadigen, als onze vingers verbrijzeld of onze teelballen afgehakt wer- den op een proeftafel, als ons de ogen werden uitgebrand opdat we beter zouden zingen, als we in en- ge kratten werden getransporteerd naar de slachthuizen om er een nekschot te krijgen en tot voedsel te dienen voor het onverzadigbare, onverschillige dierenrijk”? Sommige details mogen dan wel gedateerd zijn, Ruyslincks gedachte-experiment van toen heeft nog niets aan kracht ingeboet, vind ik. Ward probeerde zich dikwijls voor te stellen wat er zou 'kunnen gebeuren als de dieren in opstand zouden komen tegen de tirannie van de mens? Een jaar eerder dan In naam van de beesten verscheen de eerste uitgave van AnimaI Liberation (Die- renbevrijding in het Nederlands), een indrukwekkend pleidooi voor een “opstand der dieren”, van de hand van de jonge Australische ethicus Peter Singer, met wie Ruyslinck gecorrespondeerd had. Animal Liberation maakte op mij een sterke indruk toen ik het voor het eerst las in 1985. Dat boek bepaalde mijn beslissing geen vlees meer te eten. Eind jaren '80 stelde ik Ward Ruyslinck voor samen een vervolg te schrijven op zijn boek. “Waarom schrijf je het niet zelf” raadde hij me aan. Er is sedertdien heel veel water naar de zee gevloeid maar nu is het toch zover gekomen. Mag je tegen alle cynisme in aan de vooravond van de eenentwintigste eeuw nog een ideaal hebben? Mag je nog wel dromen van een meer rechtvaardige samenleving, een betere wereld? In onze westerse wereld mag dat zeker nog als je rechtvaardigheid betracht voor ieder mens op aarde, ongeacht zijn of haar huidskleur, geslacht, leeftijd of cultuur. Om die droom te realiseren mag je nog gedreven ten strijde trekken tegen het onrecht dat je medemens wordt aangedaan. Alhoewel. De laatste jaren weerklinkt steeds minder enthousiasme als de onfortuinlijke medemensen voor wie je het in eigen land opneemt tot een niet-westerse cultuur behoren. Solidariteit met die niet-westerse medemensen botst op meer on- begrip naarmate het spookbeeld van de kloof tussen arme en rijke mensen van de eigen cultuur regel- matiger opduikt.