Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno Do 2035 Roku

Dokument przygotowany przez: TRAKO PROJEKTY TRANSPORTOWE Szamborski i Szelukowski S.J. © ul. Jaracza 71/9, 50-305 Wrocław, e-mail: [email protected] www.trako.com.pl Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Spis treści

1. Wstęp ...... 4 1.1. Cel i zakres opracowania ...... 5 1.2. Źródła prawa ...... 6 2. Charakterystyka Jaworzna, cele rozwojowe i strategie ...... 7 2.1. Cele rozwojowe i strategie ...... 10 2.2. Wnioski wynikające z charakterystyki Jaworzna ...... 11 2.3. Stan jakości powietrza ...... 13 2.4. Stan obecny systemu komunikacyjnego w Jaworznie ...... 19 2.5. Opis istniejącego systemu elektroenergetycznego miasta Jaworzna ...... 36 2.6. Analiza SWOT ...... 42 3. Strategia rozwoju elektromobilności dla Jaworzna ...... 45 3.1. Podsumowanie i diagnoza stanu obecnego ...... 46 3.2. Przegląd krajowych dokumentów strategicznych ...... 46 3.3. Przegląd gminnych dokumentów strategicznych ...... 52 3.4. Udział mieszkańców w konsultacji Strategii rozwoju elektromobilności...... 58 3.5. Priorytety rozwojowe ...... 66 4. Plan wdrożenia elektromobilności w Jaworznie ...... 75 4.1. Zakres i metodyka analizy strategii rozwoju elektromobilności ...... 76 4.2. Publiczny transport zbiorowy ...... 77 4.3. Pozostałe zadania komunalne ...... 82 4.4. Harmonogram niezbędnych inwestycji w celu wdrożenia Strategii rozwoju elektromobilności ...... 82 4.5. Struktura i schemat organizacyjny wdrażania strategii ...... 91 4.6. Planowane działania informacyjno-promocyjne Strategii ...... 92 4.7. Źródła finansowania ...... 93 4.8. Planowany efekt ekologiczny związany z wdrażaniem Strategii rozwoju elektromobilności ...... 94 4.9. Analiza oddziaływania na środowisko, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących łagodzenia zmian klimatu oraz odporności na klęski żywiołowe ...... 95 4.10. Monitoring wdrażania Strategii ...... 98 5. Akty prawne przytoczone w opracowaniu ...... 103 6. Dokumenty źródłowe ...... 105 7. Spis tabel ...... 106 8. Spis rysunków ...... 107

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasto Jaworzno do 2035 roku

1. Wstęp

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

1.1. Cel i zakres opracowania

Rozwój Jaworzna w ostatnich latach przekłada przygotowana została priorytetyzacja oraz się na poprawę jakości życia w mieście poprzez harmonogram wdrażania. Wysoki priorytet na rozwój infrastruktury drogowej i transportu etapie wstępnych badań ankietowych uzyskały publicznego, czy inwestycje związane z służbą działania związane ze zwiększeniem liczby zdrowia i rekreacją. Dobre położenie w pobliżu autobusów z ekologicznym napędem, międzynarodowych szlaków transportowych rozbudową sieci dróg rowerowych oraz i specjalnie przygotowane tereny inwestycyjne dostosowaniem infrastruktury drogowej i dają możliwość powstania nowych zakładów przystankowej do potrzeb osób o ograniczonej przemysłowych i usługowych. Związany z tym mobilności. Kolejnymi przedsięwzięciami intensywny wzrost gospodarczy generuje oczekiwanymi przez mieszkańców w zakresie dodatkowe podróże w ruchu miejskim rozwoju elektromobilności jest zastąpienie i podmiejskim, przyczyniając się do tworzenia obecnych pojazdów przeznaczonych do wysokiej emisji hałasu w ruchu drogowym obsługi zadań publicznych przez pojazdy z i zanieczyszczeń powietrza. napędem elektrycznym lub alternatywnym. Ostateczna wersja dokumentu została Rozwój rynku elektromobilności i paliw poddana konsultacjom społecznym alternatywnych w ostatnich latach oraz przeprowadzonym w dniach xx-xx xx 2020 r. polityka klimatyczno-transportowa prowadzona przez Polskę i Unię Europejską stanowią Wdrażanie strategii przyczyni się przede przesłanki do opracowania strategii rozwoju wszystkim do redukcji emisji lokalnej elektromobilności dla Gminy Miasta Jaworzno. szkodliwych substancji emitowanych w sektorze transportu oraz do obniżenia Celem dokumentu, który przekazujemy poziomu hałasu. Na ograniczenie niskiej emisji w Państwa ręce, jest zdefiniowanie katalogu i poziomu hałasu wpływać będzie szereg działań planowanych przez Gminę Miasta planowanych działań prowadzących do Jaworzna do wdrażania elektromobilności, zmniejszenia udziału podróży realizowanych wynikającego ze strategicznych dokumentów samochodami osobowymi na rzecz podróży krajowych, a także ustawy o elektromobilności rowerami oraz ekologiczną komunikacją i paliwach alternatywnych. miejską, przy jednoczesnym wprowadzaniu W pierwszej części dokumentu analizie został systemu zachęt do świadomego użytkowania poddany stan istniejący systemu samochodów nisko- i zeroemisyjnych, które transportowego, elektroenergetycznego oraz ponadto będą stanowiły trzon floty pojazdów jakości powietrza w mieście. Ponadto wykorzystywanych do zadań komunalnych. wykonany został przegląd dokumentów Realizacja działań zawartych w strategii strategicznych wpływających na rozwój przełoży się na wzrost mobilności elektromobilności w Jaworznie. Wyniki mieszkańców Jaworzna, dzięki planowanemu przeprowadzonych analiz w zestawieniu rozwojowi efektywnych komunikacyjnie z rezultatami badań ankietowych i ekologicznie środków transportu. Strategia ukształtowały w drugiej części strategii rozwoju elektromobilności jest spójna z innymi planowane działania w zakresie rozwoju dokumentami strategicznymi obejmującymi elektromobilności w Jaworznie, dla których swoim zakresem Jaworzno.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

1.2. Źródła prawa

Rozwój elektromobilności w Polsce zeroemisyjnych. W tworzeniu Strategii rozwoju usankcjonowany został w momencie przyjęcia elektromobilności wykorzystano także akty Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady prawa lokalnego, takie jak: 2014/94/UE. Jej celem jest rozwój i wsparcie ◼ Strategia Zintegrowanego i Zrównoważonego zastosowania paliw alternatywnych Rozwoju Jaworzna na lata 2001-2020 w transporcie. Dyrektywa jest odpowiedzią na coraz szybciej rozwijający się rynek paliw (uchwała nr IX/85/2007 Rady Miejskiej w alternatywnych, do których zaliczono m.in. Jaworznie z dn. 31 maja 2007 r.), energię elektryczną. Zgodnie z przepisami ◼ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego unijnymi państwa członkowskie UE są transportu zbiorowego dla m. Jaworzno zobowiązane do rozmieszczenia infrastruktury (uchwała nr IX/117/2019 Rady Miejskiej paliw alternatywnych, tj. m.in. punktów w Jaworznie z dn. 18 czerwca 2019 r.) ładowania pojazdów elektrycznych czy ◼ Plan zrównoważonej mobilności miejskiej infrastruktury do tankowania gazu ziemnego. Jaworzna (uchwała nr XVII/249/2016 Rady Przyczyniło się to do powstania Planu rozwoju Miejskiej w Jaworznie z dn. 30 marca elektromobilności w Polsce oraz Krajowych ram 2016 r.) polityki rozwoju infrastruktury paliw ◼ lokalne strategie i plany (Założenia do alternatywnych, które są dokumentami planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię strategicznymi przyjętymi przez Radę elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Ministrów. W ślad za krajowymi strategiami, przyjęto ustawę o elektromobilności i paliwach Jaworzna., Plan Gospodarki Niskoemisyjnej alternatywnych z dnia 11 stycznia 2018 r. (Dz. dla Gminy Jaworzno, Program Ochrony U. z 2020 r., poz. 908 z późn. zm.), która Środowiska Dla Jaworzna – Miasta Na nakłada regulacje i obowiązki również dla Prawach Powiatu Na Lata 2016-2019 samorządów terytorialnych, m.in. Z Uwzględnieniem Perspektyw Na Lata 2020- sporządzenie Analizy kosztów i korzyści 2023). związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasto Jaworzno do 2035 roku

2. Charakterystyka Jaworzna, cele rozwojowe i strategie

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Jaworzno jest miastem na prawach powiatu o powierzchni 153 km2 i liczbie ludności wynoszącej 91 263 mieszkańców1. Znajduje się we wschodniej części województwa śląskiego, na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej. Jaworzno graniczy z 9 miastami: Bukowno, Chełmek, Chrzanów, Imielin, Libiąż, Mysłowice, Sławków, Sosnowiec, Trzebinia oraz 1 wsią – Balin.

Jaworzno położone jest w odległości ok. 25 km od Katowic. Najbliższe krajowe oraz międzynarodowe porty lotnicze znajdują się w W Gminie Miasta Jaworzno istnieje 20 odległości 40-45 km (Międzynarodowy Port pomników przyrody. Przez Jaworzno Lotniczy Katowice w Pyrzowicach oraz przepływają dwie większe rzeki – Biała Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła Przemsza i Przemsza. Na terenie Jaworzna II Kraków - Balice), do których można dojechać znajduje się także Ośrodek Wypoczynkowo- z Jaworzna poprzez drogę krajową nr 79 (DK79) rekreacyjny Sosina. Tereny zielone zajmują i drogę ekspresową S1 (Katowice – Pyrzowice) 40% powierzchni miasta. W granicach oraz DK 79 i autostradą A4 (Kraków – Balice). administracyjnych Jaworzna znajduje się Odległość drogowa do centrum Sosnowca i rezerwat przyrody „Dolina Żabnika”, kompleks Dąbrowy Górniczej wynosi około 20 km, do leśny „Dobra Wilkoszyn” oraz użytki Tych około 30 km, do Krakowa 60 km. ekologiczne „Remiza leśna Bucza” oraz „Zakola Położenie miasta przy drodze krajowej nr 79, Białej Przemszy” drodze ekspresowej S1 oraz autostradzie A4 pozwala na bardzo dobre połączenie Miasto pełni funkcję regionalnego ośrodka przemysłowego, usługowego (m.in. w zakresie z pobliskimi większymi ośrodkami szkolnictwa, lecznictwa, kultury i in.) oraz województwa śląskiego i Krakowem. Przebieg handlowego. Miasto cechuje, niska jak na głównych drogowych szlaków transportowych miasto, gęstość zaludnienia (600 os. na 1 km2). pozwala na bardzo dobrą komunikację z innymi regionami kraju i Europy. Co równie istotne, przez Jaworzno przebiegają szlaki

1 Dane z Banku Danych Lokalnych, stan na 30.06.2019 r.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

należące do Transeuropejskiej Sieci Polregio, PKP Intercity uruchamia pociągi klasy Transportowej (TEN-T): I Bałtyk – Adriatyk Intercity do: (Polska – Czechy – Słowacja – Austria – Słowenia ◼ Świnoujścia i Słupska przez Katowice, – Włochy) przebiegający po drodze Gliwice, Poznań, Szczecin, ekspresowej S1 oraz autostradzie A4. Autostrada A4 jest także trasą europejską E40, ◼ Przemyśla przez Kraków i Rzeszów, która łączy Francję, Belgię, Niemcy, Polskę, ◼ Pragi przez Katowice, Gliwice, Ostrawę, Ukrainę, Rosję, Kazachstan oraz Kirgistan, ◼ Graz przez Katowice, Bohumin, Ostrawę, a droga ekspresowa S1 trasą europejską E75 Wiedeń, (Norwegia – Finlandia – Morze Bałtyckie – ◼ Ostrawy przez Katowice, Gliwice Polska – Czechy – Słowacja – Węgry – Serbia – oraz pociągi klasy TLK: Macedonia – Grecja). ◼ Chełma i Zamościa przez Kraków i Rzeszów, ◼ Przemyśla przez Kraków i Rzeszów, ◼ Bielska-Białej przez Katowice, ◼ Krakowa przez Trzebinię, ◼ Katowic przez Mysłowice.

W piątki/soboty i niedziele/poniedziałki swoje połączenia do Krakowa i Pragi przez Katowice, Ostrawę uruchamia także czeski, prywatny przewoźnik Leo Express.

Dalekobieżne i regionalne połączenia są obsługiwane przez zlokalizowaną w północnej części miasta stację kolejową Jaworzno Przez Jaworzno przebiegają także linie Szczakowa. Z połączeń regionalnych można kolejowe magistralne nr 133 i 134, skorzystać także z przystanku kolejowego pierwszorzędne nr 156, 666, 714 oraz Jaworzno Ciężkowice położonego we drugorzędne 668, 669, 715 zapewniając wschodniej części miasta. połączenie do pobliskich większych ośrodków miejskich: Dąbrowy Górniczej, Katowic, W pobliżu Jaworzna funkcjonuje też Krakowa, Sosnowca, Euroterminal Sławków – terminal przeładunkowy usytuowany na styku najdalej Warto dodać, że linie nr 133 i 134 stanowią na zachód wysuniętego odcinka linii część międzynarodowego szlaku kolejowego E- kolejowych o szerokim rozstawie toru (1520 30 łączącego Niemcy, Polskę i Ukrainę mm) i linii normalnotorowej (Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Opole – (1435mm), stanowiąc dogodne połączenie Katowice -Jaworzno – Kraków – Rzeszów – pomiędzy Europą Zachodnią i Centralną Medyka). Obecnie regularne połączenia a Europą Wschodnią i Azją. pasażerskie odbywają się na linii kolejowej nr 133, 134 oraz 666 (na pozostałych liniach Ponadto w ramach komponentu kolejowego funkcjonuje ruch towarowy). Połączenia Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) regionalne są obsługiwane przez spółkę planowana jest budowa nowych linii Kolei Polregio sp. z o.o., która uruchamia połączenia Dużych Prędkości (KDP) o prędkości do Wodzisławia Śląskiego, Katowic lub eksploatacyjnej 250-300 km/h, które mają Chałupek przez Mysłowice, Tarnowa i przebiegać przez Jaworzno z Katowic, Dąbrowy Rzeszowa przez Trzebinię, Kraków. Poza spółką Górniczej i Chełmka do planowanego w okolicach Sławkowa, Jaworzna i Bukowna

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Węzła Małopolskiego – Śląskiego i dalej do Centralnego Portu Komunikacyjnego. Budowa nowych linii ma pozwolić na skrócenie czasu przejazdu ze Śląska do CPK i Warszawy o 15 minut oraz uruchomienie większej liczby połączeń w tym kierunku. Ponadto pozwoli to na uruchomienie nowych połączeń regionalnych na istniejących liniach, skrócenie czasu przejazdu do Krakowa i odciążenie autostrady A4.

Warto dodać, że Jaworzno jest pierwszym miastem w Polsce, które wprowadziło autobusy elektryczne do stałej eksploatacji w komunikacji miejskiej, a także posiada jedyną w Polsce bezkolizyjną autostradę rowerową.

Jaworzno współpracuje z 4 miastami partnerskimi – Hereford (Wielka Brytania), (czasy przejazdu pociągiem są podane dla stacji Szigethalom (Węgry), Yiwu (Chiny), Karvina Jaworzno Szczakowa) (Czechy).

2.1. Cele rozwojowe i strategie

Dokumentem określającym długookresową sprzyjające wzrostowi mobilności ludzi. wizję rozwoju miasta Jaworzna jest Strategia Rdzeniem gospodarczym miasta pozostaje Zintegrowanego i Zrównoważonego Rozwoju sektor energetyczny przekształcający Jaworzna na lata 2001 – 2020 przyjęta Uchwałą sukcesywnie gospodarkę komunalną miasta Nr IX/85/2007 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia tak, by zachęcać do zasiedlania ludność 31 maja 2007 r. zewnętrzną.

Strategia przedstawia pożądany scenariusz Dokument wskazuje pięć priorytetowych przyszłości Jaworzna, który jako miasto dziedzin rozwoju Jaworzna i dla każdej z nich o dużym potencjale związanym z położeniem definiuje nadrzędną misję, cele strategiczne, w Aglomeracji Górnośląskiej, w bliskości kierunki działań i konkretyzujące je Aglomeracji Krakowskiej, z dostępnością do przedsięwzięcia strategiczne. Autostrady A4 i posiadaniem terenów W obszarach transportu i ochrony środowiska o wysokich walorach środowiskowych dążyć wyznaczane kierunki rozwoju miasta to m.in. będzie do osiągnięcia zamierzonego poziomu rozbudowa logistyczno-transportowej obsługi rozwoju gospodarczego, społecznego miasta, integracja komunikacji publicznej, i przestrzennego m.in. poprzez: rozwój sieci wzrost dostępności do usług transportu przedsiębiorstw, utrzymanie funkcji węzła publicznego dla osób starszych kolejowego o znaczeniu europejskim, i niepełnosprawnych, rozwój sieci dystrybucji ulepszenie i integrację sieci transportowych, alternatywnych rodzajów paliwa wielokierunkowe rozwiązania komunikacyjne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

samochodowego, wspieranie rozwoju budowę urządzeń ochrony ciągów pieszych, zastosowań technologii wykorzystujących operacjonalizację i realizację: Programu alternatywne i odnawialne źródła energii. ograniczenia niskiej emisji i Programu ochrony środowiska miasta Jaworzna, wymianę taboru Wśród przedsięwzięć strategicznych wymienić autobusowego komunikacji publicznej. można: budowę parkingów i miejsc przesiadkowych, budowę obwodnic Realizacja wskazanych działań wspierana śródmieścia, stworzenie koncepcji szlaków będzie przez rozwój elektromobilności spacerowych oraz ścieżek rowerowych, w Jaworznie. Tab. 2.1 Priorytety rozwoju Jaworzna

PRIORYTETOWE DZIEDZINY ROZWOJU JAWORZNA

ORAZ PRZYPISANE IM CELE STRATEGICZNE

Jaworzno miastem CENTRUM MIASTA - dysponującym atrakcyjnym i nowoczesnym centrum administracyjno – usługowym I PRZESTRZENIE - tworzącym wyróżniający się klimat bytowania dzięki zadbanym, estetycznym PUBLICZNE i bezpiecznym przestrzeniom publicznym

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Jaworzno miastem I ALTERNATYWNE - konkurencyjnej bazy ekonomicznej DZIAŁALNOŚCI - silnego sektora małych i średnich przedsiębiorstw GOSPODARCZE - ludzi wykształconych, przedsiębiorczych i innowacyjnych

PRZYJAZNE ŚRODOWISKO Jaworzno miastem ZAMIESZKANIA I USŁUGI - atrakcyjnego środowiska zamieszkania PUBLICZNE - zaspokajającym oczekiwania rozwojowe ludzi młodych Jaworzno miastem INFRASTRUKTURA - umiejętnie łączącym restrukturyzację bazy ekonomicznej z przebudową OCHRONY infrastruktury ochrony środowiska ŚRODOWISKA - gwarantującym pełną dostępność mieszkańców do sieci i urządzeń infrastruktury ochrony środowisk Jaworzno miastem SIECI TRANSPORTOWE - dyskontującym walory położenia w krajowym systemie transportu drogowego I KOMUNIKACYJNE i kolejowego - zrównoważonego, międzyosiedlowego układu transportowego Źródło: Opracowanie własne

2.2. Wnioski wynikające z charakterystyki Jaworzna

Dobra lokalizacja komunikacyjna (przebieg dojazd do głównych szlaków komunikacyjnych autostrady A4, drogi ekspresowej S1, pozwala na szybkie przemieszczanie się do międzynarodowej linii kolejowej) i gospodarcza innych części kraju i Europy. Ułatwia to (bliskie położenie dwóch Aglomeracji – prowadzenie firm, zwłaszcza tych silnie Górnośląskiej i Krakowskiej) względem zależnych od transportu. Negatywnym krajowych oraz międzynarodowych sieci skutkiem ich lokalizacji jest wzrost lokalnych transportowych jest dużą zachętą dla firm, zanieczyszczeń i emisji dwutlenku węgla zarówno krajowych, jak i zagranicznych, do pochodzącego m.in. z transportu inwestowania na terenie miasta. Dogodny

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

samochodowego. Dużą rolę w gospodarce elektrycznych), a także transportu rowerowego miasta ogrywa też sektor energetyczny. (pierwsza bezkolizyjna autostrada rowerowa w Polsce). Ze względu na rozległy charakter zabudowy oraz układ przestrzenny, komunikacja W ostatnich latach stopa bezrobocia zbiorowa w Jaworznie i transport rowerowy w Jaworznie przejawiała tendencje spadkowe powinny odgrywać znaczną rolę w systemie i w marcu 2020 r. wyniosła 4,4%2. Zjawisko transportowym miasta. Jaworzno stanowi też pozytywnie wpływa na wizerunek miasta, przykład dla innych samorządów w zakresie zamożność jego mieszkańców oraz świadczy rozwoju elektromobilności w komunikacji o wysoko rozwiniętym i dobrze publicznej (będąc pionierem w Polsce funkcjonującym rynku pracy. w zakresie eksploatacji autobusów

Źródło https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jaworzno_Rynek.jpg

2https://bdl.stat.gov.pl/ (22.05.2020 r.)

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasto Jaworzno do 2035 roku

2.3. Stan jakości powietrza

W poniższym rozdziale scharakteryzowano stan jakości powietrza w Jaworznie. Na wstępie należy zaznaczyć, że na obszarze miasta nie istnieje stacja pomiarowa stanu jakości powietrza Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Najbliższa stacja pomiarowa znajduje się w Sosnowcu przy ul. Lubelskiej z której wyniki uwzględniono w raportach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach.

W najnowszym obecnie dostępnym dokumencie (za rok 2019) stwierdzono konieczność realizacji działań mających na celu poprawę jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia ludzi w aglomeracji górnośląskiej do której zaliczono Jaworzno. W 2018 r., na terenie miasta przekroczono w ocenie rocznej normy dwutlenku azotu (wartość średnioroczna), ozonu (przekroczenie liczby dni z maksimum dobowych stężeń średnich ośmiogodzinnych kroczących), pyłu zawieszonego PM10 (liczba dni z przekroczoną normą w ciągu roku) oraz pyłu PM2,5 (wartość średnioroczna) benzo(a)pirenu w pyle PM10 (wartość średnioroczna).

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

2.3.1. Metodologia obliczania wskaźników zanieczyszczeń

Do obliczania i przedstawiania wskaźników Indeksy poszczególnych zanieczyszczeń liczone zanieczyszczeń w Polsce wykorzystuje się są na podstawie 1-godzinnych stężeń, które są zindeksowane wartości zaproponowane przez bazą do wyznaczania wartości polskiego Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. indeksu jakości powietrza. W przypadku stacji Polski indeks jakości powietrza obliczany jest GIOŚ w Sosnowcu indeks jakości jest bezpośrednio w bazie danych JPOAT2.0 GIOŚ, publikowany w czasie rzeczywistym ze względu bazując na otrzymanych danych z wybranych na automatyczny sposób pomiaru na stacji pomiarowych Państwowego Monitoringu istniejącej stacji pomiarowej. W Jaworznie Środowiska. znajdują się także czujniki jakości powietrza, których odczyty są dostępne na stronie internetowej Airly.eu.

Tab. 2.2 Polski Indeks Jakości Powietrza według GIOŚ

3 3 3 3 3 3 3 Indeks jakości powietrza PM10 [µg/m ] PM2,5 [µg/m ] O3 [µg/m ] NO2 [µg/m ] SO2 [µg/m ] C6H6 [µg/m ] CO [mg/m ] Bardzo dobry 0 – 20 0 – 13 0 – 70 0 – 40 0 – 50 0 – 6 0 – 3 Dobry 20,1 – 50 13,1 – 35 70,1 – 120 40,1 – 100 50,1 – 100 6,1 – 11 3,1 – 7 Umiarkowany 50,1 – 80 35,1 – 55 120,1 – 150 100,1 – 150 100,1 – 200 11,1 – 16 7,1 – 11 Dostateczny 80,1 – 110 55,1 – 75 150,1 – 180 150,1 – 200 200,1 – 350 16,1 – 21 11,1 – 15 Zły 110,1 – 150 75,1 – 110 180,1 – 240 200,1 – 400 350,1 – 500 21,1 – 51 15,1 – 21 Bardzo zły > 150 > 110 > 240 > 400 > 500 > 51 > 21 Źródło: http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/health_informations

2.3.2. Czynniki wpływające na emisję zanieczyszczeń

Głównymi czynnikami wpływającymi na emisję niskiej klasy na paliwo stałe. Również silniki zanieczyszczeń powietrza są lokalne warunki spalinowe, napędzające większość meteorologiczne oraz wydajność źródeł emisji użytkowanych w mieście pojazdów, pracujące zanieczyszczeń. w niskiej temperaturze emitują więcej zanieczyszczeń, ze względu na Lokalne warunki meteorologiczne wpływają m.in. intensywniej zachodzące wtedy spalanie na emisje przede wszystkim temperaturą niecałkowite. powietrza. Kiedy jest ona niska, obserwuje się znaczny wzrost emisji, ze względu na Na wydajność źródeł emisji zanieczyszczeń, intensywniejszą eksploatację pieców w przypadku procesów spalania w energetyce grzewczych w gospodarstwach domowych, i przemyśle wpływ mają zastosowane filtry które są głównym emitentem zanieczyszczeń oraz odpowiednio wyregulowany proces spośród tak zwanej „niskiej emisji”, czyli spalania. Im efektywniejsze filtry i lepiej zachodzącej na wysokości mniejszej niż 40 m wyregulowany proces spalania, tym mniejsza nad poziomem ziemi. W przypadku procesów jest emisja zanieczyszczeń do atmosfery. spalania w gospodarstwach domowych największy wpływ na poziom emisji ma rodzaj Na terenie miasta Jaworzno zlokalizowany jest stosowanego paliwa, konstrukcja pieca oraz w zachodniej części miasta zespół 2 elektrowni: odpowiedni dobór parametrów spalania. Jaworzno II i III zarządzanych obecnie przez Największą emisją charakteryzują się piece TAURON Wytwarzanie S.A. oddział Jaworzno III.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Od pozostałej zabudowy miejskiej oddzielone w kraju. W 2008 r. wykonano modernizację są pasem leśnym. obiektu – rozbudowano instalacje do odsiarczania spalin, dzięki temu ograniczono Elektrownia Jaworzno II pełni obecnie głównie emisję tlenków siarki, a najwyższy w Polsce funkcję elektrociepłowni – składa się z 2 części, komin elektrowni został wyłączony starszej wykorzystywanej wyłączenie do z eksploatacji. Po sukcesach w wykorzystaniu potrzeb ciepłowniczych, zasilanej węglem oraz biomasy w Elektrowni II, wprowadzono nowszej (zmodernizowanej w końcówce XX w.) możliwość współspalania biomasy. Popioły dostarczającej oprócz ciepła także energię paleniskowe wykorzystywane są do celów elektryczną. Przeprowadzenie modernizacji budowlanych oraz górniczych. pozwoliło zmniejszyć negatywne oddziaływanie na środowisko – wykorzystano Innym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest muły będące odpadem po oczyszczaniu transport. Wielkość emisji zależy przede ścieków oraz zmodyfikowano proces spalania, wszystkim od liczby źródeł, to znaczy od liczby dzięki czemu ograniczono emisję dwutlenku pojazdów spalinowych oraz rodzaju i wielkości siarki oraz tlenków azotu. W latach 2010-2012 zastosowanych silników. Wielkość emisji zrealizowano kolejny projekt ograniczający z pojedynczego pojazdu zależy przede wpływ na środowisko – zbudowanie nowego wszystkim od ilości i rodzaju spalanego przez kotła zasilanego biomasą (leśną oraz rolniczą) niego paliwa oraz zastosowanych rozwiązań tym samym umożliwiając wykorzystanie technicznych pozwalających ograniczyć jej odnawialnych źródeł energii. W trakcie pisania wielkość, takich jak katalizatory, pozwalające niniejszego dokumentu trwa uruchamianie na przeprowadzenie dodatkowych reakcji nowego bloku energetycznego zasilanego chemicznych czy filtry m.in. DPF pozwalające węglem kamiennym o wysokiej sprawności na wychwycenie części zanieczyszczeń. netto (45,9%, według raportu NIK z 2019 r. Istotnym czynnikiem są także warunki jeden z najwyższych zarówno w Europie jak i na użytkowania pojazdu związane m.in. ze stylem świecie, podczas gdy używane w latach 2011- jazdy użytkownika oraz charakterystyką 2017 bloki osiągały wartości 35,3% i 36,3%). wybieranych tras. Na terenie Unii Europejskiej Dodatkowo zastosowane technologie pozwolą funkcjonuje jednolity system kategoryzacji na zmniejszenie zanieczyszczeń w przeliczeniu emisji zanieczyszczeń przez pojazdy spalinowe na produkowaną energię (SO2 94%, NOx 82%, (Euro). Poniżej przedstawiona została tabela

91% pyły, CO2 28%) i wyłączenie z eksploatacji zawierająca poszczególne normy Euro starych bloków. wymagane dla wprowadzania do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej pojazdów Elektrownia III jest zawodową elektrownią, tj. spalinowych wykorzystywanych w transporcie nastawioną głównie do produkcji energii indywidualnym, tj. samochodów osobowych elektrycznej. Jest jedną z największych, ale oraz pojazdów dwukołowych: i najnowocześniejszych w województwie, jak i

Tab. 2.3 Dopuszczalne wartości emisji spalin w poszczególnych normach EURO dla fabrycznie nowych samochodów osobowych wymagane do celów homologacji

[g/km] Samochody osobowe z silnikiem benzynowym EURO 1 (1993) EURO 2 (1997) EURO 3 (2001) EURO 4 (2006) EURO 5 (2011) EURO 6 (2014) CO 2,72 2,2 2,3 1,0 1,000 1,000 THC - - 0,20 0,10 0,100 0,100 NMHC - - - - 0,068 0,068

NOx - - 0,15 0,08 0,060 0,060

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

[g/km] Samochody osobowe z silnikiem benzynowym EURO 1 (1993) EURO 2 (1997) EURO 3 (2001) EURO 4 (2006) EURO 5 (2011) EURO 6 (2014)

THC+NOx 0,97 0,5 - - - - PM3 - - - - 0,005 0,005 [g/km] Samochody osobowe z silnikiem wysokoprężnym EURO 1 (1993) EURO 2 (1997) EURO 3 (2001) EURO 4 (2006) EURO 5 (2011) EURO 6 (2014) CO 2,72 1,0 0,64 0,50 0,500 0,500

NOx - - 0,50 0,25 0,180 0,080 4 HC+NOx 0,97 0,7 0,56 0,30 0,230 0,170 PM 0,14 0,085 0,05 0,025 0,005 0,005 Źródło: Dyrektywa Rady 70/156/EWG oraz zmieniające ją: Dyrektywa Rady 91/441/EWG, Dyrektywa Rady 93/59/EWG, Dyrektywa 94/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dyrektywa 96/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dyrektywa 98/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dyrektywa Komisji 2002/80/WE, Rozporządzenie (WE) NR 715/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady, Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 459/2012

Tab. 2.4 Dopuszczalne wartości emisji spalin w poszczególnych normach EURO dla fabrycznie nowych pojazdów 2-kołowych wymagane do celów homologacji

Pojazdy dwukołowe (o pojemności silnika >=150cm3) [g/km] Silnik benzynowy Silnik wysokoprężny EURO 1 EURO 2 EURO 3 EURO 4 EURO 5 EURO 1 EURO 2 EURO 3 EURO 4 EURO 5 (1999) (2005) (2007) (2016) (2020) (1999) (2005) (2007) (2016) (2020) CO 13 5,5 2,0 1,140 1,000 13 5,5 2,0 1,000 0,500 THC 3 1,2 0,8 0,170 0,100 3 1,0 0,3 0,100 0,100 NMHC - - - - 0,068 - - - - 0,068 NOx 0,3 0,3 0,15 0,090 0,060 0,3 0,3 0,15 0,300 0,090 PM - - - - 0,00456 - - - 0,080 0,0045 Źródło: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 97/24/WE oraz zmieniające ją: Dyrektywa 2002/51/WE, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 168/2013, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/129

Na podstawie tego, jaką normę spalania określić w granicach normy emisje przez spełnia dany pojazd, możliwe jest określenie, samochody w tak zwanych „zielonych jak bardzo jest on szkodliwy dla stanu jakości strefach”, czyli w obszarach, do których powietrza. Dzięki normom EURO łatwiej możliwy jest tylko wjazd najmniej emisyjnych również określić maksymalną dopuszczalną pojazdów. emisję kupowanych pojazdów spalinowych lub 2.3.3. Obecny stan jakości powietrza – podsumowanie inwentaryzacji

W celu określenia dokładnego położenia i cech jest dokładne określenie co, ile i kiedy jest charakterystycznych źródeł emisji emitowane. W poniższej tabeli przedstawiono zanieczyszczeń powietrza danego obszaru uśrednione roczne wyniki pomiarów ze stacji przeprowadza się inwentaryzację. Uzyskany monitoringu powietrza w Sosnowcu przy ul. obraz emisji jest przybliżony, toteż niemożliwe Lubelskiej 51 za 2019 r. W 2019 roku nastąpiło

3 Tylko dla pojazdów wyposażonych w silniki z wtryskiem bezpośrednim 4 Do 30.09.1999 0,9 5 Do 30.09.1999 0,10 6 Tylko dla pojazdów wyposażonych w silniki z wtryskiem bezpośrednim

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

przekroczenie norm stężenia tlenków azotu przedstawiono wartości średnie w latach 2017- w powietrzu. Na podstawie danych można 2019, które wskazują na powolną poprawę też zaobserwować, że wyższe średnie wartości jakości powietrza (spadek wartości średnich zanieczyszczeń można zaobserwować oraz nieprzekroczenie norm zanieczyszczeń w miesiącach zimowych. W Tab. 2.6 dla pyłów PM10 w latach 2018-2019).

Tab. 2.5 Dane pomiarowe dla stacji Sosnowiec – ul. Lubelska w 2019 r.

SO2 NO2 NOx NO PM10

Dwutlenek Dwutlenek Pył zawieszony Miesiąc Tlenki azotu Tlenek azotu siarki azotu PM10

[µg/m3] [µg/m3] [µg/m3] [µg/m3] [µg/m3] Styczeń 21,1 27 43 10 46 Luty 19,3 34 46 8 48 Marzec 10,6 26 35 6 35 Kwiecień 6,4 17 21 3 30 Maj 4,2 16 21 4 20 Czerwiec 3 12 15 2 21 Lipiec 3,6 16 20 2 19 Sierpień 3,3 17 21 2 19 Wrzesień 6 21 28 4 20 Październik 7,4 27 39 8 31 Listopad 10 26 41 10 31 Grudzień 13,4 29 47 12 35 Wartość średnia 9 22 31 29 6 Wartość dopuszczalna 20 µg/m3 40 µg/m3 30 µg/m3 40 µg/m3 Źródło: http://powietrze.katowice.wios.gov.pl/

Tab. 2.6 Wartości średnie w latach 2017-2019 na stacji pomiarowej w Sosnowcu

SO2 NO2 NOx NO PM10

Pył zawieszony Rok Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu Tlenki azotu Tlenek azotu PM10

[µg/m3] [µg/m3] [µg/m3] [µg/m3] [µg/m3] 2017 14,3 25 37 7 41 2018 9,8 22 31 5 37 2019 9 22 31 6 29 Źródło: http://powietrze.katowice.wios.gov.pl/

Program ochrony powietrza dla terenu 2014 r. określił działania kierunkowe województwa śląskiego mający na celu zmierzające do polepszenia stanu jakości osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji powietrza. w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji7 z

7 Uchwała nr V/47/5/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego mającego na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych z dnia 18 grudnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji. ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

OGRANICZANIE EMISJI POWIERZCHNIOWEJ (TZW. NASILENIE KONTROLI POJAZDÓW NISKIEJ, ZWIĄZANEJ GŁÓWNIE Z OPUSZCZAJĄCYCH PLACE BUDOWY POD ŹRÓDŁAMI CIEPŁA) KĄTEM OGRANICZENIA ZANIECZYSZCZENIA DRÓG CZASOWY ZAKAZ PALENIA W KOMINKACH I POZOSTAŁOŚCI ROŚLINNYCH NA OGRANICZENIE EMISJI LINIOWEJ POWIERZCHNI ZIEMI (KOMUNIKACYJNEJ)

W trakcie prac nad dokumentem trwał proces uchwalania nowego dokumentu dotyczącego ochrony powietrza - Programu ochrony DZIAŁANIA EDUKACYJNE I powietrza dla województwa śląskiego. PROMOCYJNE Władze miasta celem ograniczenia

zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery Największym problemem obniżającym jakość uchwaliły Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla powietrza jest tzw. niska emisja. Określenie to Gminy Jaworzno i Program Ochrony Środowiska odnosi się do zanieczyszczeń powietrza dla Jaworzna – miasta na prawach powiatu na emitowanych na wysokości do 40 m od gruntu. lata 2016-2019 z uwzględnieniem perspektyw na Powstaje m.in. poprzez spalanie paliw lata 2020-2023. Głównym celem wymienionych konwencjonalnych w kotłach grzewczych. dokumentów było stworzenie między innymi strategii w zakresie ochrony klimatu i jakości Mając na celu obniżenie przekroczonych powietrza i obniżenia poziomu niskiej emisji. W wskaźników jakości powietrza (poziom mieście realizowane są także projekty związane dopuszczalny PM10 w ujęciu dobowym, z ograniczaniem niskiej emisji takie jak: poziom docelowy Benzo(a)pirenu w ujęciu rocznym) do poziomów dopuszczalnych, jako ◼ Program ograniczania niskiej emisji na główne działalnie naprawcze wskazano zmianę terenie miasta Jaworzna na lata 2017-2020 sposobu ogrzewania. Dodatkowo opracowano – program mający na celu likwidację zbiór krótkoterminowych działań mających istniejących kotłów węglowych lub pieców obniżyć zanieczyszczenie. ceramicznych, których konstrukcja

INFORMOWANIE O ZAGROŻENIU ZŁĄ uniemożliwia spalanie odpadów i wymianę JAKOŚCIĄ POWIETRZA tych urządzeń na wysokosprawne ZALECENIA KORZYSTANIA Z KOMUNIKACJI urządzenia grzewcze, w ramach projektu MIEJSKIEJ ZAMIAST INDYWIDUALNEJ mieszkańcy mogą uzyskać dotację na ten ZAKAZ WJAZDU DO CENTRÓW MIAST cel stanowiącą maksymalnie 23% kosztów POJAZDÓW CIĘŻAROWYCH kwalifikowanych, nie przekraczając WPROWADZENIE DARMOWEJ KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ PO jednorazowo 3000 zł, UZGODNIENU ZAKRESU Z PRZEWOŹNIKAMI INTENSYWNE KONTROLE SPALANIA PALIW STAŁYCH

CZASOWE ZAWIESZENIE UCIĄŻLIWYCH ROBÓT BUDOWLANYCH

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasto Jaworzno do 2035 roku

2.4. Stan obecny systemu komunikacyjnego w Jaworznie

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

2.4.1. Struktura organizacyjna

Obecnie w Jaworznie przewozy w ramach Za infrastrukturę drogową, tj. drogi krajowe, komunikacji miejskiej wykonuje wojewódzkie, powiatowe, gminne Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Spółka i wewnętrzne w granicach miasta, oświetlenie z o.o. w Jaworznie (dalej PKM Jaworzno), która dróg i placów, kanalizacje deszczową oraz za jako operator ma zawartą umowę z Gminą organizację lokalnego transportu zbiorowego Miasta Jaworzno (Miejskim Zarządem Dróg odpowiada Miejski Zarząd Dróg i Mostów i Mostów) - organizatorem przewozów. Umowa w Jaworznie. Do zadań tej jednostki należą na wykonywanie powierzonych usług między innymi działania uwzględnione na obowiązuje do 31 czerwca 2029 r. poniższym diagramie.

wykonywanie i utrzymywanie w należytym opracowywanie planów koordynowanie robót stanie nawierzchni dróg, tworzenie projektów rozwoju sieci drogowej i polegających na budowie, chodników i innych organizacji ruchu finansowania inwestycji przebudowie i remoncie obiektów iniżynierskich dróg

wprowadzanie ograniczeń przeprowadzanie lub zamykanie dróg i dokonywanie okresowych wydawanie zezwoleń na okresowych kontroli stanu drogowych obiektów pomiarów ruchu zajęcia pasa drogowego dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu drogowego inżynierskich oraz wyznaczanie objazdów innymi drogami

organizowanie przetargów pobieranie opłat za zarządzanie infrastrukturą publicznych dotyczących zarządzanie lokalnym przewóz, w tym transportu zbiorowego wyboru wykonawców na transportem publicznym emitowanie oraz oraz obiektami i realizację zadań ustalonych realizowanym przez Gminę organizacja dystrybucji i urządzeniami w planach rzeczowo – Miasta Jaworzno sprzedaży biletów, a także towarzyszącymi finansowych zapewnienie ich kontroli

wydawanie zezwoleń, utrzymanie, remont oraz realizacja zadań w zakresie realizowanie zadań w zaświadczeń i potwierdzeń przebudowa kanalizacji planowania, rozbudowy, zakresie logistyki na wykonywanie krajowego deszczowej i urządzeń modernizacji i bieżącego transportu publicznego transportu drogowego odwadniających poza utrzymania sieci realizowanego przez gminę osób lub rzeczy pasem drogowym oświetlenia ulicznego

wykonywanie prac rozliczanie zadań w ważenie pojazdów dla polegających na zakresie lokalnego określenia masy całkowitej utrzymaniu, transportu zbiorowego oraz nacisków na oś i porządkowaniu zieleni w realizowanego przez Gminę nakładanie kar pieniężnych pasie drogowym oraz Miasta Jaworzno zieleni miejskiej

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Organizatorem publicznych pasażerskich Za komercyjne pasażerskie przewozy kolejowe przewozów kolejowych jest: odpowiada czeska spółka Leo Express Global a.s. Podmiotem odpowiedzialnym za ◼ Ministerstwo Infrastruktury infrastrukturę kolejową na terenie miasta, odpowiedzialne za przewozy dalekobieżne w tym torowiska, urządzenia sterowania (wykonywane przez PKP Intercity S.A.), ruchem, perony oraz infrastrukturę na nich się ◼ Województwo Śląskie, odpowiedzialne za znajdującą, jest PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. połączenia regionalne (wykonywane przez Spółka ta sprawuje również nadzór nad Polregio sp. z o.o. na trasie biegnącej przez konstrukcją rozkładu jazdy pociągów. Jaworzno).

2.4.2. Transport publiczny i komunalny

2.4.2.1. Opis systemu publicznego transportu zbiorowego

Obszar funkcjonowania jaworznickiej 5 miejscowości. Sieć komunikacji miejskiej komunikacji miejskiej obejmuje teren Gminy w Jaworznie składa się z 27 linii Miasta Jaworzno, pełniącej funkcję jej komunikacyjnych PKM Jaworzno oraz 2 linii organizatora oraz okoliczne gminy: Chrzanów, jednostki organizacyjnej Górnośląsko- Katowice, Mysłowice i Sosnowiec, na terenie Zagłębiowskiej Metropolii ZTM: 220 i 221. których PKM Jaworzno również świadczy usługi Poniższa grafika przedstawia podział linii przewozowe. Do okolicznych gmin dociera obsługiwanych przez PKM Jaworzno według łącznie 5 linii z Jaworzna, obsługujących różnych kryteriów

według kryterium według kryterium według kryterium według kryterium zakresu według kryterium zakresu zakresu znaczenia linii funkcjonowania przestrzennego: funkcjonowania funkcjonowania w sieci w przekroju w przekroju roku: w przekroju doby: komunikacyjnej: tygodnia:

22 linie 18 linii 17 linii kursujących 8 linii miejskie: przez cały tydzień: całodziennych lub 25 linii podstawowych: kursujących przez N1, N2, 303, całorocznych: A, E, J, S, N1, 303, A, E, J, 303, 307, większą część 304, 305, 306, A, E, J, S, N1, N2, 304, 305, 307, 312, 312, 313, 350, 307, 311, 312, 303, 304, 305, 314, 319, 350, 369, dnia: 370, 372, 373 313, 314, 321, 306, 307, 311, A, E, J, S, 303, 304, 326, 328, 350, 312, 313, 314, 305, 307, 312, 6 linii kursujących 367, 368, 369, 319, 326, 350, 313, 314, 319, 9 linii 367, 368, 369, od poniedziałku do 326, 350, 369, 370, 372, 373, soboty: uzupełniających: 370, 372, 373, 370, 372, 373, 374, S, 304, 305, 314, 374, 306, 311, 313, 326, 319, 369, 370, 367, 368 372, 373 7 linii 2 linie kursujące okresowych: 306, tylko w dni robocze 311, 321, 328, szkolne: 367, 368, 374 10 linii 5 linii miejsko – 321, 328 podmiejskich: 2 linie kursujące dodatkowych: od września do A, E, J, S, 319, 2 linie kursujące N1, N2, 326, 328, czerwca: wyłącznie w soboty, 2 linie nocne:, N1, 311, 321, 328, 321, 328 niedzele i święta: N2 367, 368, 374 374, N2

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Rocznie na sieci komunikacyjnej obsługiwanej ◼ niedziele – 507 583,8 wzkm. przez PKM Jaworzno przejeżdżanych jest ok. Wielkość zrealizowanej pracy eksploatacyjnej 4 995 469,0 wozokilometrów. Wszystkie linie w wozokilometrach w latach 2017-2019 komunikacyjne generują pracę eksploatacyjną w ramach jaworznickiej komunikacji miejskiej w poszczególne dni w skali roku na poziomie: przedstawia

◼ dni robocze szkolne – 2 967 828,9 wzkm, Tab. 2.7. ◼ dni robocze wakacyjne – 1 053 476,0 wzkm ◼ soboty – 466 581,1 wzkm,

Tab. 2.7 Wielkość zrealizowanej pracy eksploatacyjnej w wozokilometrach liniowych w latach 2017-2019 Rok ROCZNIE 2017 4 699 722,0 2018 4 946 937,8 2019 4 995 469,0 Źródło: Na podstawie danych wewnętrznych UM Jaworzno

Tab. 2.8 Liczba pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej w Jaworznie Rok ROCZNIE 2017 13 123 000 2018 13 440 000 2019 13 955 000 Źródło: Na podstawie danych wewnętrznych UM Jaworzno

Badania frekwencji8 przeprowadzone w 2012 Dominującą grupę stanowią autobusy wskazały, że najwięcej pasażerów podróżuje o normie emisji spalin EURO 4 – 46% taboru autobusami wzdłuż ulicy Grunwaldzkiej (32 sztuki). Następną największą grupą są i Katowickiej. Poza tym ciągiem, większe potoki pojazdy z napędem elektrycznym, które zaobserwowano też na odcinkach stanowią 34% taboru – 24 sztuki. Kolejne odchodzących od Śródmieścia – ul. autobusy posiadają normę emisji spalin EURO Chełmońskiego, Matejki czy Szczakowej. 3 – 13% floty (9 szt.), EURO 6 – 4% (2 szt.) oraz EURO 5 – 3% (2 szt.). Obecnie średni wiek W jaworznickiej komunikacji miejskiej taboru obsługującego komunikację miejską eksploatowanych jest 70 autobusów, które są w Jaworznie wynosi 8,3 roku. Najstarszy wyłącznie niskopodłogowe. Są to jednostki autobus zostały wyprodukowany w 2002 r. napędzane olejem napędowym lub energią Pojazdy w wieku 15 lat i starsze stanowią tylko elektryczną oraz przystosowane do przewozu 13% floty przeznaczonej do obsługi osób o ograniczonej sprawności ruchowej. jaworznickiej komunikacji miejskiej (9 szt.). Wśród wymienionych pojazdów znajdują się 24 Strukturę pojazdów według norm emisji spalin autobusy zeroemisyjne, w tym Solaris Urbino i typu pojazdów przedstawia Tab. 2.9. Electric 8.9, 12, 18, a także Yutong E12LF.

Tab. 2.9 Struktura pojazdów według norm emisji spalin i typu pojazdów na dzień 25.05.2020 r. Norma spalania / typ pojazdu MIDI MAXI MEGA15 MEGA18 Liczba pojazdów EURO 3 2 4 3 9 EURO 4 5 17 10 32

8 Analiza rozwoju układu komunikacyjnego w kontekście zagospodarowania przestrzennego miasta Jaworzna” (Inkom, 2012)

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Norma spalania / typ pojazdu MIDI MAXI MEGA15 MEGA18 Liczba pojazdów EURO 5 1 1 2 EURO 6 3 3 ZEROEMISYJNY 4 11 9 24 Liczba pojazdów 10 30 14 18 70 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze strony PKM Jaworzno

Strukturę wieku i typu pojazdów przedstawia Tab. 2.10.

Tab. 2.10 Struktura pojazdów według wieku i typu pojazdów w maju 2020 r.

Liczba Wiek pojazdu /typ pojazdu MINI MIDI MAXI MEGA15 MEGA18 pojazdów PONIŻEJ 2 LAT 3-4 LATA 4 9 9 22 5-6 LAT 2 3 5 7-8 LAT 1 1 2 9-10 LAT 5 15 10 30 11-12 LAT 13-14 LAT 2 2 15 LAT I WIĘCEJ 2 4 3 9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze strony PKM Jaworzno

Obecnie jaworznickie PKM posiada 24 pojazdy odbywać przez wolne ładowarki typu plug-in zeroemisyjne o napędzie elektrycznym, które oraz szybkiego ładowania za pomocą sukcesywnie powiększają grono floty, pantografu o mocy 190 kW. począwszy od 2015 r., gdy pierwszy autobus System informacji pasażerskiej w jaworznickiej elektryczny rozpoczął kursy liniowe komunikacji miejskiej jest rozbudowany. w Jaworznie. W „Analizie kosztów i korzyści Informację rozkładową real-time gwarantuje związanych z wykorzystaniem przy 25 przystankowych tablic Dynamicznej świadczeniu usług komunikacji miejskiej Informacji Pasażerskiej informujących autobusów zeroemisyjnych” wskazano, że o rzeczywistych godzinach odjazdów najkorzystniejszym wariantem wdrożenia autobusów. Kilka przystanków wyposażono pojazdów zeroemisyjnych, wykorzystywanych w e-papierowe rozkłady, które nie odbijają podczas świadczenia usług z zakresu światła i nie utrudniają czytania rozkładu. publicznego transportu zbiorowego, jest zakup Tabliczki są zasilane przez panel solarny autobusów elektrycznych ładowanych za umieszczony na szczycie słupa. pomocą złącza plug-in i pantografowego (na wybranych krańcach tras). Dodatkowo pasażerowie mogą uzyskać informację poprzez: W marcu 2020 podpisano umowę na zakup 20 autobusów elektrycznych, której zakres ◼ aktualne rozkłady jazdy wywieszone na rzeczowy obejmuje 15 pojazdów Solaris Urbino wszystkich przystankach komunikacyjnych, 12 electric oraz 5 Solaris Urbino 8,9 LE electric. ◼ stronę internetową PKM Sp. z o.o., Pojazdy typu MIDI zostaną dostarczone jeszcze ◼ platformę internetową„kiedyprzyjedzie.pl”, w 2020 r., natomiast MAXI rok później. ◼ aplikację mobilną „PKM Jaworzno”, Autobusy te będą posiadały akumulatory ◼ Mobilny System Informacji Pasażerskiej, o pojemności 160 kWh, które umożliwią przejazd na jednym ładowaniu trasy o długości powyżej 100 km. Ładowanie będzie się

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

◼ komunikaty i ogłoszenia na profilu na ◼ strona internetowa kartamiejska.pl facebook.com oraz w ogólnych mediach.9. ◼ zakup biletów papierowych u kierowcy, ◼ zakup biletów papierowych w biletomatach ◼ zakup biletów papierowych w stacjonarnych punktach sprzedaży.

W przeprowadzonym w 2018 roku „Badaniu opinii mieszkańców Jaworzna o stanie miasta, warunkach życia i oczekiwaniach wobec władz miejskich”, mieszkańcy pozytywnie wypowiedzieli się o komunikacji miejskiej. Ankietowani najlepiej ocenili funkcjonowanie Jaworznickiej Karty Miejskiej oraz ofertę biletu rocznego. Średnia zdobytych ocen osiągnęła bardzo wysoki poziom, tj. 4,72/5. Spośród 12 aspektów, o które pytano w ankiecie (takich jak Rys. 2.1 Tabliczka przystankowa w technologii e- system informacji pasażerskiej, rozmieszczenie papierowej przystanków, punktualność itp.), jedynym, który zdobył ocenę niższą niż 4,7, było Źródło: Zbiory własne dostosowanie rozkładu jazdy do potrzeb mieszkańców – 4,1/5. Prawie ¾ mieszkańców Ponadto, we wszystkich autobusach zadeklarowało co najmniej sporadyczne standardem jest informacja audiowizualna korzystanie z komunikacji miejskiej. Większość dotycząca przystanków (aktualnego, na którym (55%) jednak nie ma zamiaru zrezygnować na pojazd się znajduje i kolejnego) oraz stałe z poruszania się samochodem na rzecz 10 sygnalizująca zamykanie się drzwi. komunikacji miejskiej, a jedynie co 5 ankietowany zdecydowanie zamierza to zrobić. Jaworzno jest jednym z nielicznych miast w Polsce, w którym we wszystkich pojazdach Na terenie Gminy Miasta Jaworzno przewozy wprowadzono kasowniki dwufunkcyjne realizują także przewoźnicy komercyjni, którzy z możliwością opłaty za przejazd zbliżeniową oferują połączenia w komunikacji lokalnej kartą płatniczą, bez wydruku biletu. Od 2018 r. i regionalnej przeważnie do Katowic, Krakowa, w taryfie biletowej PKM Jaworzno znajduje się Mysłowic, Sosnowca i Zakopanego. oferta sprzedaży rocznego biletu normalnego za 180 zł, a ulgowego za jedyne 90 zł. Istnieje Warto zaznaczyć, że w segmencie przewozów wiele sposobów na uzyskanie biletu takich jak: o charakterze publicznym Górnośląsko- zagłębiowski ZTM uruchomił połączenia ◼ zakup biletu elektronicznego za pomocą międzygminne, które docierają do Sosnowca Jaworznickiej Karty Miejskiej z os. Szczakowa: ◼ zakup biletu elektronicznego z wykorzystaniem aplikacji mobilna PKM ◼ linia 220: Jaworzno Szczakowa Dworzec sp. z o.o. PKP - Sosnowiec Urząd Miasta,

9 Aktualizacja Planu zrównoważonego rozwoju 10 Aktualizacja Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Jaworzno, 2019 r., 7. Przewidywany sposób Miasta Jaworzno, 2019 r., 7. Pożądany standard usług organizowania systemu informacji dla pasażera przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

◼ linia 221: Jaworzno Szczakowa Dworzec ◼ linia kolejowa nr 666 – pierwszorzędna, PKP- Sosnowiec Urząd Miasta. jednotorowa, znaczenia państwowego, zelektryfikowana – Sosnowiec Maczki – Przez Jaworzno przebiegają także linie kolejowe: Jaworzno Szczakowa, ◼ linia kolejowa nr 668 - drugorzędna, ◼ linia kolejowa nr 133 – magistralna, jednotorowa ,zelektryfikowana – Jaworzno dwutorowa, zelektryfikowana, znaczenia Szczakowa- Długoszyn, państwowego – Dąbrowa Górnicza ◼ linia kolejowa nr 669 – drugorzędna, Ząbkowice – Sosnowiec – Jaworzno – jednotorowa ,zelektryfikowana – Jaworzno Trzebinia – Kraków Główny, Szczakowa- Pieczyska T4P, ◼ linia kolejowa nr 134 – magistralna, ◼ linia kolejowa nr 714 - pierwszorzędna, dwutorowa, zelektryfikowana, znaczenia jednotorowa ,zelektryfikowana – Jaworzno państwowego – Jaworzno Szczakowa – Szczakowa – Pieczyska T3P, Mysłowice, ◼ linia kolejowa nr 715 - - drugorzędna, ◼ linia kolejowa nr 156 – pierwszorzędna, jednotorowa ,zelektryfikowana – Jaworzno dwutorowa, znaczenia państwowego, Szczakowa T3B - Borowa Górka. zelektryfikowana – Bukowno – Jaworzno Szczakowa,

Tab. 2.11 Zestawienie liczby par pociągów kursujących przez Jaworzno – stan na dzień 29.03.2020r.

Kierunek (dotyczy tylko Liczba par pociągów w: stacji Jaworzno Operator / Przewoźnik Szczakowa) dzień roboczy sobota niedziela Katowice 9 9 9 Polregio Kraków 8 8 8 Polregio Katowice 8 8 8 PKP Intercity Kraków 8 8 8 PKP Intercity Katowice 1* 1 Leo Express Kraków 1** 1 Leo Express *tylko w poniedziałki *tylko w piątki źródło: opracowanie własne

Oferta przewozów kolejowych jest względnie skorzystało tylko 491 osób, z czego 93% to niewielka, niewielkie są również potoki korzystający z usług kolei na stacji Jaworzno - pasażerskie. W przeprowadzonych w 2012 Szczakowa11. Niski wynik prawdopodobnie jest roku na potrzeby dokumentu „Analiza rozwoju skutkiem niezadowalającej oferty kolei na układu komunikacyjnego w kontekście odcinku Kraków - Katowice. Sieciowy Rozkład zagospodarowania przestrzennego miasta Jazdy Pociągów 2011/2012 wskazuje, że czas Jaworzna” badaniach frekwencji, w ciągu całej przejazdu odcinka Jaworzno-Szczakowa – doby z pociągów na stacjach Jaworzno- Katowice wynosił około 45 min. dla pociągu Szczakowa oraz Jaworzno - Ciężkowice osobowego, a czas przejazdu do Krakowa to

11 Dla porównania na podstawie danych Urzędu skorzystało od 170 do 250 osób dziennie. Tak duża Transportu Kolejowego z 2017 roku z tych dwóch stacji rozbieżność mogła też wynikać z innej metodologii badań.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

około 1,5 godziny, podczas gdy czas przejazdu modernizacji (według dzisiejszych szacunków samochodem jest prawie dwa razy krótszy. Tak ma się ona zakończyć w 202212) czas ten będzie długie czasy przejazdu były efektem zaniedbań się znacznie skracał, można więc oczekiwać stanu infrastruktury kolejowej oraz trwającego wzrostu liczby mieszkańców Jaworzna od 2011 do dziś remontu linii. Dopiero od korzystających z kolei. Wciąż jednak istotnym niedawna można zauważyć pewne skrócenia czynnikiem obniżającym konkurencyjność czasów przejazdów i obecnie pociąg osobowy połączeń kolejowych będzie duża odległość do Katowic dociera w czasie około 25 minut, pomiędzy Śródmieściem a stacjami jednak czas przejazdu do Krakowa wciąż kolejowymi. wynosi około 1,5 godziny. Wraz z postępami 2.4.2.2. Obszar innych zadań komunalnych

W poniższym rozdziale przedstawiono pojazdy ◼ 3 napędzane olejem napędowym (roczniki użytkowane podczas wykonywania wybranych 2007, 2018, 2018). zadań komunalnych. Charakterystyka Straż Miejska w Jaworznie dysponuje uwzględnia przede wszystkim jednostki 6 pojazdami: posiadające najwięcej pojazdów lub realizujące zadania wymagające poruszania się po ścisłym ◼ 4 z silnikiem benzynowym (roczniki 2007, centrum miasta. 2013, 2015 i 2016), Ustawa o elektromobilności i paliwach ◼ 2 z silnikiem napędzanym olejem alternatywnych w art. 35 nakłada na gminy napędowym (2017). liczące co najmniej 50 tysięcy mieszkańców Wodociągi Jaworzno sp. z o.o. – posiadają 48 obowiązki w zakresie minimalnego udziału pojazdów, których wiek i wykorzystywane pojazdów zero – lub niskoemisyjnych w dwóch paliwo przedstawiono w tabeli poniżej. obszarach funkcjonalnych: Najstarsze pojazdy zostały wyprodukowane

◼ pierwszy obejmuje wyłącznie flotę w 1989 i 1992 roku, najmłodsze w 2019 roku. samochodów służbowych posiadanych Średni wiek pojazdów w przedsiębiorstwie wynosi 10,2 roku. Większość pojazdów zasilana przez urząd gminy (wymóg 10% pojazdów jest olejem napędowym. W 2020 r. spółka elektrycznych od 2022 r., 30% od 2025 r.) ogłosiła przetarg na 22 pojazdy zasilane ◼ drugi obejmuje realizację lub zlecanie sprężonym gazem ziemnym CNG. Po dostawie zadań publicznych13 dotyczących spraw pojazdów łączna liczba pojazdów wskazanych w art. 7 ust. 1. Ustawy samochodowych w przedsiębiorstwie wyniesie o samorządzie gminnym, z wyjątkiem 70 sztuk, a pojazdy niskoemisyjne będą transportu publicznego (wymóg 10% stanowiły 31% wszystkich pojazdów. pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym od 2022 r., 30% od 2025 r).

Do realizacji zadań Urzędu Miejskiego, które wymagają użycia pojazdów, wykorzystywane jest 6 samochodów:

◼ 3 z napędem benzynowym (roczniki 2007, 2012, 2016),

12 13 Wymogi przy zadaniach zlecanych obejmują wyłącznie https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/31709/Zaktua przedsięwzięcia o równowartości co najmniej 30 000 €. lizowany_zalacznik_12_2_wykaz_duzych_projektow.pdf

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Tab. 2.12 Struktura pojazdów Wodociągów 6 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej Jaworzno według wieku i wykorzystywanego paliwa dysponuje 15 pojazdami: w czerwcu 2020 r. Wiek pojazdu ◼ 1 z napędem benzynowym, Olej napędowy Benzyna /typ pojazdu ◼ 14 napędzane olejem napędowym. PONIŻEJ 2 LAT 4 Na stanie Miejskiego Zarządu Nieruchomości 3-4 LATA 2 5 Komunalnych znajduje się 6 pojazdów: 5-6 LAT

7-8 LAT 5 2 ◼ 2 z silnikiem benzynowym (2013, 2017), 9-10 LAT 6 5 ◼ 4 z silnikiem napędzanym olejem 11-12 LAT 1 napędowym (roczniki 2013, 2015, 2016, 13-14 LAT 8 2018). 15 LAT I WIĘCEJ 10 Suma: 32 12 W spółce z udziałem miasta – Zakładzie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UM Lecznictwa Otwartego w Jaworznie Jaworznie dysponowano 4 pojazdami: Miejski Zarząd Dróg i Mostów gospodaruje 43 ◼ 3 z napędem benzynowym (2009, pojazdami, których wiek i wykorzystywane paliwo przedstawiono w tabeli poniżej. 2017,2018), Najstarsze pojazdy zostały wyprodukowane ◼ 1 napędzany olejem napędowym (2011). w 1982, 1984, 1992 i 1997 roku, a najmłodsze Pozostałe miejskie jednostki organizacyjne pojazdy w 2017 roku. Średni wiek pojazdów i spółki z udziałem miasta (Powiatowa wynosi 12,7 roku. Większość pojazdów jest Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza, Miejski napędzana olejem napędowym. Ośrodek Pomocy Społecznej, Dom Pomocy Tab. 2.13 Struktura pojazdów Miejskiego Zarządu Społecznej, Jadłodajnia Miejska, Powiatowy Dróg i Mostów według wieku i wykorzystywanego Urząd Pracy w Jaworznie, Jaworznickie paliwa w czerwcu 2020 r. Towarzystwo Budownictwa Społecznego sp. Wiek pojazdu Olej napędowy Benzyna z o.o.) posiadały 1 lub 2 pojazdy o napędzie /typ pojazdu konwencjonalnym (we wszystkich podmiotach PONIŻEJ 2 LAT łącznie 8 pojazdów, głównie z napędem Diesla, 3-4 LATA 2 3 wyprodukowane w latach 2008-2018). 5-6 LAT 6 3 7-8 LAT 2 1 9-10 LAT 2 1 11-12 LAT 2 13-14 LAT 7 15 LAT I WIĘCEJ 13 1 Suma: 34 9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UM w Jaworznie 2.4.3. Transport prywatny indywidualny

Jaworzno posiada bardzo dobre usytuowanie odciążając je z ruchu tranzytowego w osi w krajowej sieci dróg. Wzdłuż południowej wschód – zachód. Dodatkowo, w połączeniu granicy miasta przebiega autostrada A4, z drogą szybkiego ruchu S1 (przebiegającą na będąca częścią europejskiego korytarza E40. krótkim odcinku przez Jaworzno w zachodniej Droga ta pełni funkcje obwodnicy Jaworzna, jego części), autostrada A4 odciąża również

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

miasto od ewentualnego ruchu tranzytowego W połączeniu z ul. Wojska Polskiego, droga w osi północ – południe. Kolejną drogą ta łączy dodatkowo Jaworzno o znaczeniu ponadlokalnym przebiegającą z Mysłowicami. Na południu za to, przez Jaworzno jest droga krajowa nr 79, która zjeżdżając z DK79 na drogę wojewódzką przecina miasto z południowego wschodu na nr 903, można również dojechać do północny zachód. DK79 na odcinku Kraków - dzielnicy Jeleń. Katowice jest drogą równoległą do autostrady A4, nie pełni więc znaczącej roli w ruchu Poza wyżej wymienionymi, warto wymienić dalekobieżnym. Jest za to drogą umożliwiającą drogi łączące odleglejsze dzielnice ze sprawny dojazd z Jaworzna do dróg S1 (węzeł Śródmieściem: ul. Świętego Wojciecha (do Jęzor) i A4 (węzły Byczyna oraz Jęzor. Oprócz Szczakowej), ul. Ciężkowicką (do Ciężkowic). wyżej wymienionych dróg, na terenie miasta Przeprowadzona w 2012 roku analiza przebiega również droga wojewódzka nr 903, ruchowa14 wykazała, że ruch w mieście która w południowej części miasta odłącza się odznacza się dobrymi parametrami od DK79 i prowadzi na południe - w stronę ruchowymi. Oświęcimia, krzyżując się po drodze z Liczba samochodów osobowych w 2017 r. autostradą A4 w węźle Jeleń. Zarówno S1 jak i przypadających na 1 000 mieszkańców A4 umożliwiają szybkie i wygodne połączenie Jaworzna wyniosła 531 pojazdów, a rok później, drogowe Jaworzna z pozostałymi częściami w 2018 r. 548 pojazdów na 1000 osób – tj. kraju. 50 14215 pojazdy. Wartości te są wyraźnie Na terenie miasta w 2020 roku znajdowało się poniżej średniej krajowej: 585,5 poj./1000 18,4 km dróg krajowych, 3,5 km dróg mieszkańców w 2017 r., a w 2018 r. 610 powiatowych, 111,8 km dróg powiatowych oraz poj./1000 mieszkańców. Również wzrost liczby 215,7 km dróg gminnych. pojazdów na mieszkańca jest mniejszy niż średnia krajowa– pomiędzy 2010 a 2018 W ruchu miejskim należy wyróżnić drogi rokiem w Jaworznie wskaźnik ten wzrósł o 30%, o charakterze obwodnicowym, które pozwalają a na terenie całego kraju o 36%. Informacje te podróżującym pomiędzy dzielnicami ominąć są zbieżne z informacjami przedstawionymi ścisłe centrum miasta, to znaczy: w „Analizie rozwoju układu komunikacyjnego w

◼ Ciąg ulic Martyniaków – Lonty - Młynarska kontekście zagospodarowania przestrzennego 16 – Chopina – Obwodnica Południowa - miasta Jaworzna” . Dane z analizy mówią o kilkuprocentowym, rokrocznym wzroście Radwańskich – Gutmanów – Kołłątaja – natężenia ruchu w latach 2002-2012. Grocholickiego – Katarzyny Aleksandryjskiej, które okrążają Warto dodać, że na części terenu miasta Śródmieście od zachodu, południa (Śródmieście, Podłęże, Pszczelnik) funkcjonuje i wschodu, strefa wypożyczenia i zwrotów jednego ◼ Wspomnianą wcześniej DK79, która z operatorów car-sharingu (strefa funkcjonuje pozwala przejechać z południa na też w większych miastach – Dąbrowa Górnicza, Mysłowice, Katowice, Tychy, Chorzów, północny-zachód miasta, omijając ścisłe Sosnowiec, Kraków). centrum. Droga ta łączy również śródmieście z dzielnicami Byczyna, Bory, We wspomnianej Analizie na podstawie badań Niedzieliska i Dąbrowa Narodowa. ankietowych określono, że samochód osobowy

14 Analiza rozwoju układu komunikacyjnego w kontekście 16 Analiza rozwoju układu komunikacyjnego w kontekście zagospodarowania przestrzennego miasta Jaworzna” zagospodarowania przestrzennego miasta Jaworzna” (Inkom, 2012) (Inkom, 2012) 15 Dane z BDL(GUS).

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

w gospodarstwie domowym jest najczęściej (40,4%) wykorzystywany dwa razy dziennie, ze średnią na poziomie 3,2 jazd/samochód/dobę. W dokumencie wskazano, że 62% spośród gospodarstw posiada samochód do celów niezarobkowych, w ¾ przypadków jest to jeden samochód.

Głównymi generatorami ruchu w mieście są:

◼ Zakłady przemysłowe:

 ZGE Sobieski, Organika Azot położone na południu Śródmieścia,  Zachodni Zespół Przemysłowy.

◼ Obiekty handlowe:

 Galeria Galena,  Centrum Handlowo-Usługowe Manhattan.

◼ Szpital Wielospecjalistyczny.

Oprócz powyższych ruch generują też m.in. podróże między dzielnicami, zwłaszcza pomiędzy największymi: Śródmieściem, Niedzieliskami (Osiedle Stałe), Dąbrową Narodową, Ciężkowicami czy Szczakową (gdzie znajduje się główna w ruchu pasażerskim W Jaworznie w 2012 przeprowadzono „Analizę stacja kolejowa na terenie Jaworzna). rozwoju układu komunikacyjnego w kontekście zagospodarowania przestrzennego miasta Jaworzna”, której elementem było przeprowadzenie badań ruchu.

Badania te wykazały, że największy ruch tranzytowy na terenie miasta zanotowano pomiędzy punktami pomiarowymi przy Węźle Jęzor i Byczyna czyli na trasie drogi krajowej 79 – w ciągu 4 godzin pomiaru zanotowano tam 1 239 pojazdów. Na węźle Byczyna ponad połowa ruchu kierowała się do/z autostrady. Pozostałe mierzone odcinki odznaczały się

znacznie mniejszymi potokami pojazdów. Na Rys. 2.2 Średni dobowy ruch – GPR w 2015 r. drugiej w kolejności relacji Węzeł Byczyna – ul. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Danych Celników odnotowano 360 pojazdów, a GDDKiA w relacji Węzeł Jęzor – ul. Batorego 172 pojazdy. Inne relacje zanotowały jeszcze mniejsze natężenia ruchu. Szczytowe natężenie ruchu tranzytowego miało miejsce

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

pomiędzy godziną 15:10 a 16:10. Udział ruchu Badanie to pokazało też jak istotną funkcję tranzytowego na punktach pomiarowych w odciążaniu miasta z ruchu tranzytowego umieszczonych na granicach miasta poza pełni autostrada A4. Dane z punktów autostradą A4, wahał się od 22 do 54%, ze pomiarowych na autostradzie pokazują, że średnią około 33%. Największe natężenia w ciągu 4h pomiaru przejechało nią ponad ruchu na granicach miasta zanotowano 6500 pojazdów, czyli więcej niż przez wszystkie w punktach na węźle Jęzor na DK79 – 8403 pozostałe punkty pomiarowe łącznie (w ruchu pojazdy, a zjazdach z autostrady A4 w węźle tranzytowym). Potwierdzają to dane Byczyna -2115 pojazdów, na ulicy Celników - z Generalnego Pomiaru Ruchu 2015 1780 pojazdów, oraz na DK79 przy węźle przeprowadzonego przez Generalną Dyrekcje Byczyna – 1694 pojazdy. Punkt ten był jednak Dróg Krajowych i Autostrad, obejmującego położony po „zewnętrznej”, Chrzanowskiej autostrady, drogi ekspresowe, drogi krajowe stronie autostrady. i wojewódzkie poza miastami powiatowymi. Według tego badania średni dobowy ruch na Na terenie Śródmieścia tranzyt poruszał się DK79 pomiędzy Chrzanowem a Jaworznem to przede wszystkim pomiędzy ulicą Krakowską 5759 pojazdów, podczas gdy autostradą A4 na (punkt pomiarowy przy skrzyżowaniu równoległym odcinku przejeżdża średnio z Byczyńską) a skrzyżowaniem ul. Lonty ponad 40 000 samochodów na dobę. z Moniuszki (1278 pojazdów) oraz ulicą Grunwaldzką (843 pojazdy). Bardzo wysokie Analizując powyższe dane, należy mieć na natężenie ruchu tranzytowego zarejestrowano uwadze zmiany, które zaszły w sieci dróg też pomiędzy ulicą Szczakowską Jaworzna od 2012 roku, często bardzo istotne, a Grunwaldzką (1468 pojazdów). Poza wyżej takie jak m.in. oddanie do użytku Obwodnicy wspomnianymi większe natężenia ruchu Północnej, a które mogły wpłynąć na rozkład zaobserwowano też między punktem ruchu zarówno tranzytowego, jak pomiarowym na ul. Moniuszki a ul. i wewnętrznego w mieście. Grunwaldzką (468 pojazdów), ul. Sulińskiego „Analiza…”17 wykazała, że ponad 80% (454 pojazdy), ul. Jaworznicką (232 pojazdy) i ul. prywatnych samochodów jest parkowanych Ciężkowicką (234 pojazdy) Tak wysoki udział poza garażem. Rejony o największym punktu pomiarowego na ul. Moniuszki w ruchu zagęszczeniu zaparkowanych samochodów tranzytowym może wynikać z godzin pomiaru: w okresie dziennym wskazano główne 14:00 – 18:00 oraz jego położenia na drodze w okolicach centrum podobnie, choć dojazdowej do zakładów Zachodniego Zespołu w mniejszej skali, w okresie nocnym. Przemysłowego, których pracownicy w tych Zaobserwowano też wyraźne przepływy godzinach kończyli i zaczynali pracę. zaparkowanych pojazdów w porze dziennej Na granicy Śródmieścia zdecydowanie i nocnej: w dzień zwiększało się zagęszczenie największe natężenia ruchu (nie tylko pojazdów w rejonie szpitala oraz zakładów tranzytowego) stwierdzono na ulicy przemysłowych, a malało poza ścisłym Grunwaldzkiej (6667 pojazdów), ul. Moniuszki centrum i w dzielnicach bez większych (5665 pojazdów) i ul. Krakowskiej (4351 zakładów pracy. Aby zwiększyć wykorzystanie pojazdów). Najwyższy udział ruchu miejsc parkingowych w szczególnie tranzytowego w ruchu całościowym obciążonych punktach, w Jaworznie zanotowano jednak na ulicy Szczakowskiej funkcjonują Zielone Strefy Parkowania, czyli i Nowo-Bielańskiej (ponad 70% w obu wydzielone, oznaczone zielonym kolorem przypadkach). miejsca, na których bezpłatny postój jest ograniczony czasowo. W dni robocze, pierwsze

17 Ibidem

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

dwie godziny postoju w strefie są bezpłatne, na milion mieszkańców rocznie, podczas gdy a każda kolejna rozpoczęta kosztuje 5zł. Strefy europejska średnia to 49, a w Polsce aż 76 te wyznaczono przy Muzeum Miejskim ofiar/milion mieszkańców/rok. Oznacza to, że Jaworzna, budynkach Urzędu Miejskiego na średniorocznie na ulicach Jaworzna ginie jedna Grunwaldzkiej i pl. Górników, oraz Hali osoba. W 2020 roku Jaworzno znalazło się Widowiskowo – Sportowej Miejskiego Centrum w najlepszej trójce europejskich miast Kultury i Sportu. nominowanych do Europejskiej Nagrody Bezpieczeństwa Drogowego.

Ostatnie lata to dynamiczny rozwój sieci dróg rowerowych w mieście. Od 2012 ich długość wzrosła ponad 3-krotnie: z 8,4 km do 29,7 km w 2018 roku i wciąż jest rozwijana. Wśród nich należy wyróżnić Velostradę. Ta mierząca ponad 10 kilometrów długości droga rowerowa łączy centrum miasta z Osiedlem Stałym. Nie bez powodu jest nazywana rowerową autostradą, ponieważ na znacznej swojej długości (3,5 km) jest bezkolizyjna, posiada wydzielone pasy

ruchu (od 2 do 4) oraz nie posiada ciasnych Rys. 2.3 Zielone miejsca parkingowe przy Miejskim łuków. Velostrada jest jedną z najlepiej Centrum Integracji Transportu przy pl. Górników ocenianych i najbardziej rozpoznawalnych Źródło: Zbiory własne inwestycji przez mieszkańców Jaworzna.19

Analizując ruch samochodowy w Jaworznie, Oprócz rozbudowy ścieżek rowerowych, zdecydowanie należy wspomnieć o działaniach w ostatnich latach w mieście powstało też mających poprawić bezpieczeństwo ruchu Miejskie Centrum Integracji Transportu na drogowego. Poprzez wieloletnie działania placu Górników, w ramach którego oprócz polegające na przebudowie infrastruktury parkingu dla samochodów (Park&Ride), drogowej, udało się bardzo zbliżyć do wizji oddano do użytku 300 zadaszonych miejsc „zero”. Tworzono strefy „tempo 30”, zwężano postojowych dla rowerów wraz z dogodnym jezdnie, budowano wysepki, wynoszono dojazdem. Podobna inwestycja planowana jest przejścia dla pieszych, zmieniano też w dzielnicy Szczakowa20. nawierzchnie, przebudowywano skrzyżowania W najbliższych latach planowane jest na ronda. W wyniku tych działań udało się uruchomienie systemu rowerów miejskich. obniżyć liczbę ofiar śmiertelnych do 1318 osób

2.4.4. Istniejący system zarządzania ruchem

W Jaworznie nie funkcjonuje inteligentny skrzyżowaniach. Na terenie miasta występuje system zarządzania ruchem w postaci „ITS” tj. rondo holenderskie, które charakteryzuje się „Intelligent Transportation System” czy zwężoną drogą, szerszymi chodnikami oraz inteligentnej sygnalizacji świetlnej przy przejściami dla rowerzystów. Obecnie trwa

18Film „Vision Zero Jaworzno” opublikowany przez Miasto 20 Biuletyn Informacji Publicznej - Wydział Inwestycji Jaworzno w maju 2020, youtube.com. Miejskich – wykonanie zadań inwestycyjnych stan na 30 19 kwietnia 2020 r. Badanie opinii mieszkańców Jaworzna o stanie miasta, warunkach życia i oczekiwaniach wobec władz miejskich, Biqstat, 2018

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

budowa drugiego ronda holenderskiego przy mobilnym systemem informacji pasażerskiej, ul. 11 Listopada. Dla pasażerów komunikacji dzięki którym można zaplanować podróż publicznej na 25 tablicach dynamicznej komunikacją miejską w Jaworznie, czy informacji pasażerskiej, rozmieszczonych na sprawdzić, gdzie znajduje się oczekiwany przystankach, wyświetlane są informacje autobus. Sporym udogodnieniem są naklejki o przewidywanym czasie przyjazdu autobusu. z kodami QR na wszystkich przystankach, które Są na nich również prezentowane inne pozwalają na szybki podgląd internetowego komunikaty, np. o zmianach oraz zakłóceniach rozkładu jazdy za pomocą aplikacji w ruchu. Podobną funkcję pełni aplikacja kiedyprzyjedzie. mobilna PKM oraz kiedyprzyjedzie, będące

2.4.5. Ogólnodostępna publiczna infrastruktura ładowania

W Jaworznie znajdują się trzy stacje szybkiego funkcjonującej w ramach Miejsca Obsługi ładowania samochodów elektrycznych. Punkty Podróżnych Kępnica przy autostradzie A4 w znajdują się w Miejskim Centrum Integracji kierunku Krakowa (złącza CHAdeMO, CCS/SAE Transportu, gdzie znajduje się złącze typu TYPE oraz Type 2) oraz na parkingu przy Galerii 2 (inaczej Mennekes), na stacji Orlen Galena (złącze Type 2).

TYPE 2 inaczej zwane Mennekes, od firmy która opracowała dane złącze, umożliwiające szybkie ładowanie prądem zmiennym (AC) dedykowanym w instalacjach jednofazowych (3,6 kW) bądź trójfazowych (nawet do 44 kW)

CHAdeMO japońskie złącze o mocy 50 kW pozwalające na szybkie ładowanie. Jest jednym z najczęściej spotykanych typów złącz na publicznych stacjach ładowania oraz najchętniej wybieranym przez takich producentów jak: Nissan, Kia, Honda, Toyota Peugot czy Tesla (pod warunkiem korzystania z odpowiedniej przejściówki)

CCS European Combined Charging System - standard szybkiego ładowania często wybierany przez amerykańskich i europejskich producentów samochodów. Można jego używać do ładowania wolno bądź szybko prądem przemiennym, jak również stałym. Zaletą tego łącza jest brak konieczności posiadania dwóch gniazd ładowania w samochodzie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie https://www.orpa.pl/

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Rys. 2.4 Lokalizacja ogólnodostępnej infrastruktury ładowania w Jaworznie Źródło: Opracowanie własne na podstawie https://www.plugshare.com

2.4.6. Opis niedoborów jakościowych i ilościowych oraz kierunek planów inwestycyjnych niezbędnych do ich zniwelowania

Obecnie (stan na czerwiec 2020) wprowadzone do eksploatacji następne w komunikacji miejskiej w Jaworznie autobusy elektryczne, które zastąpią eksploatowane są 24 pojazdy elektryczne, co najstarsze pojazdy z normą EURO 3 i 4. stanowi 34% wszystkich wykorzystywanych Miejsce najstarszych autobusów zajmie 15 pojazdów. Oznacza to, że Jaworzno spełniło pojazdów typu MAXI oraz 5 MIDI. Wszystkie już wymogi z ustawy o elektromobilności pojazdy zaplanowano do obsługi liniowej od i paliwach alternatywnych dotyczące 30% pierwszej połowy 2021 r. udziału pojazdów zeroemisyjnych we flocie Do pierwszej połowy 2021 r. firma Solaris pojazdów obsługujących komunikację dostarczy 15 autobusów typu MAXI oraz 5 miejską. W najbliższych latach zostaną

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

MIDI dla PKM Jaworzno. W związku ze pierwsze powinny zostać wymienione zwiększeniem floty przewoźnika potrzebne samochody wyprodukowane w 2007 roku. będzie stworzenie kolejnych miejsc dla W obszarze zadań komunalnych w pierwszej ładowarek pantografowych. W dokumencie kolejności powinno się zastąpić najstarsze „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego pojazdy napędzane paliwami transportu zbiorowego dla Gminy Miasta konwencjonalnymi oraz charakteryzujące się Jaworzno” zaproponowano lokalizacje najgorszymi normami emisji spalin planowanych przyłączy do punktów (w szczególności pojazdy Wodociągów ładowania na terenie miasta. Nowymi Jaworzno oraz Miejskiego Zarządu Dróg miejscami, przy których będą ładować się i Mostów w celu spełnienia art. 35 ust. 2 pojazdy zeroemisyjne to przystanki krańcowe ustawy o elektromobilności i paliwach Lubowiec Pętla oraz Podłoże Osiedle (w alternatywnych). trakcie opracowywania dokumentu trwało postępowanie na wykonanie nowych W 2020 roku spółka Wodociągi Jaworzno punktów ładowania). Dodatkowo rozpisała postępowanie przetargowe na 22 wzmocniony zostanie obecny kraniec pojazdy napędzane sprężonym gazem Krakowska Pętla, przy którym obecnie ziemnym CNG. znajdują się ładowarki, o kolejne 4 ładowarki W celu zmniejszenia emisji zanieczyszczeń pantografowe. Jaworznickie Towarzystwo Budownictwa System dynamicznej informacji pasażerskiej Społecznego planuje w 2021 roku zakup nie uwzględnia wszystkich przystanków pojazdu z napędem hybrydowym, W 2022 komunikacji miejskiej, cechujących się spółka planuje zakup samochodu z napędem relatywnie wysoką liczbą pasażerów elektrycznym dla potrzeb bieżącej obsługi rozpoczynających z nich przejazd nieruchomości oraz jednostanowiskowego autobusem. Przewiduje się rozszerzenie garażu z możliwością ładowania pojazdów liczby przystanków objętych informacją przy ul. Glinianej. W 2027 i 2032 roku rozkładową z elektronicznymi przedsiębiorstwo ma zamiar kupić po wyświetlaczami typu real-time. Obecnie w 47 1 pojeździe o napędzie elektrycznym, autobusach znajdują się mobilne automaty zwiększając swoją flotę do 3 pojazdów biletowe, które pozwalają na zakup biletu zeroemisyjnych. Spółka nie wyklucza też wewnątrz pojazdu, dzięki czemu zakupu pojazdów elektrycznych w przeciwieństwie do pojazdów nie wyposażonych w wodorowe ogniwa posiadających powyższego urządzenia, paliwowe w miarę rozwoju technologii. pasażerowie nie są zmuszeni do uiszczania Wymianę pojazdu na niskoemisyjny zapłaty za bilet gotówką u kierowcy. przewiduje też Dom Pomocy Społecznej w Wymogi ustawowe narzucają Urzędowi Jaworznie pod warunkiem przystosowania Miejskiemu w Jaworznie (art.35 ust.1 ustawy pojazdu do przewozu 9 osób, w tym osób o elektromobilności i paliwach niepełnosprawnych (m. in. na wózkach alternatywnych) wymianę 30% pojazdów na inwalidzkich, wyposażonego w windę do zeroemisyjne do 2025 r. z uwzględnieniem przemieszczania takich osób). przepisów przejściowych (udział 10% Zakup pojazdów zero- i niskoemisyjnych pojazdów zeroemisyjnych od 1 stycznia 2022 będzie się wiązał ze stworzeniem r.). Ze względu na wiek pojazdów jako

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

infrastruktury tankowania lub ładowania dla Kontynuowana też powinna być polityka takich pojazdów. rozbudowy dróg i autostrad rowerowych na terenie Miasta w celu stworzenia całkowicie W przypadku ogólnodostępnej infrastruktury spójnego systemu dróg rowerowych. do ładowania pojazdów (obecnie funkcjonują Ponadto powinno się dążyć do wybudowania 2 punkty) powinno się dążyć centrum przesiadkowego przy stacji do równomiernego rozmieszczenia kolejowej Jaworzno – Szczakowa oraz ładowarek, między innymi przy węzłach uruchomienia wypożyczalni rowerów przesiadkowych, domach jednorodzinnych i miejskich. miejscach zatrudnienia.

Tab. 2.14 Niedobory jakościowe i ilościowe systemu komunikacyjnego w Jaworznie Cecha Wartość cechy Udział autobusów zeroemisyjnych w komunikacji miejskiej 34 % Udział autobusów niskoemisyjnych w komunikacji miejskiej* 4 % Średni wiek autobusów KM 8,3 lat Informacja real-time na przystankach istnieje na 25 przystankach Informacja real-time na smartfony istnieje Stacjonarne automaty biletowe nie funkcjonują Mobilne automaty biletowe funkcjonuje w 47 pojazdach funkcjonuje we wszystkich Możliwość zakupu biletu w kasowniku pojazdach Możliwość zakupu biletu przez aplikację mobilną istnieje Spójna sieć tras rowerowych w dużym stopniu Liczba ogólnodostępnych punktów ładowania EE 2 szt. System ITS nie funkcjonuje Strefa Płatnego Parkowania nie funkcjonuje Współczynnik motoryzacji 548 poj. / 1000 mieszkańców Udział pojazdów zeroemisyjnych we flocie pojazdów służbowych UM 0 % Udział pojazdów zeroemisyjnych i niskoemisyjnych przeznaczonych do realizacji 0 % zadań komunalnych *za autobusy niskoemisyjne uznano autobusy zasilane paliwami alternatywnymi, np. CNG, z silnikiem hybrydowym oraz napędem spalinowym spełniającym normę emisji spalin EURO 6. Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasto Jaworzno do 2035 roku

2.5. Opis istniejącego systemu elektroenergetycznego miasta Jaworzna

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

System elektroenergetyczny Jaworzna jest o bezpieczeństwie gospodarczym kraju częścią całego systemu ogólnopolskiego. i regionu. W Polsce KSE jest sterowany Tworzą go wszelkie urządzenia służące do centralnie, a nad jego pracą czuwa Krajowa wytwarzania, przesyłania i rozdziału energii Dyspozycja Mocy. Należy wspomnieć, że linie oraz pozostałe urządzenia podłączone do tego energetyczne łączą Polskę z sąsiednimi układu, będące „odbiornikami”. Infrastruktura krajami, a większość systemów w Europie jest wchodząca w skład Krajowego Systemu wzajemnie powiązana i tworzą największy na Elektroenergetycznego (KSE) jest zwana świecie układ synchroniczny. „infrastrukturą krytyczną”, stanowi

Wzajemnie opłacalna, międzynarodow a wymiana handlowa Korzyści z wzajemnego Możliwość połączenia wzajemnej systemów pomocy w energetycznych sytuacjach państw awaryjnych Redukcja wymaganej rezerwy mocy w systemie

2.5.1. Ocena bezpieczeństwa energetycznego Jaworzna

Dystrybutorem sieci elektroenergetycznych na rozdzielcza średniego napięcia ma charakter terenie Miasta jest TAURON Dystrybucja S.A. pierścieniowy, dzięki czemu jest w stanie zasilić oddział w Będzinie oraz PKP Energetyka S.A. większe grono odbiorców w razie awarii. W celu Zapotrzebowanie na energię elektryczną jest zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii w pełni pokrywane przez źródła wytwórcze planowane są zadania instalacyjne związane powiązane z Krajowym Systemem m.in. z budową nowego bloku elektrowni Przesyłowym, które są obecnie Jaworzno III oraz powiększenia przesyłów mocy rozbudowywane. Pozwala to na zachowanie na linii 220 kV Byczyna-Bieruń-Komorowice.21 ciągłości dostaw energii elektrycznej dla odbiorców końcowych na terenie miasta Do przesyłania energii elektrycznej Jaworzna. Stan techniczny przebiegających z elektrowni do odbiorcy końcowego przez teren miasta linii wysokiego, średniego potrzebne jest obniżenie napięcia na niższe. i niskiego napięcia wraz z infrastrukturą Przez linie wysokiego napięcia 110 kV towarzyszącą eksploatator urządzeń określił dostarcza się prąd do stacji jako dobry. Na terenie miasta i okolic sieć elektroenergetycznych, w których

21 „Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, Jaworzna”, 2019r., 6.6. Ocena stanu zaopatrzenia w energię energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta elektryczną.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

transformuje się prąd do średniego napięcia,  kablowe nN - 334 km (bez przeważnie do 15 kV. Sieci średniego i niskiego przyłączy). napięcia są składnikami Miejskiej Sieci  kablowe nN - 124 km (przyłączy Energetycznej (MSE). Jej celem jest kablowych). dostarczenie energii do Osiedlowych Sieci Energetycznych (OSE) i za pomocą sieci Na terenie Jaworzna istnieją źródła niskiego napięcia dostarczenie energii do produkowania energii elektrycznej konsumentów. wytwarzające energię promieniowania słonecznego: Linie niskiego (nN) i średniego (SN) napięcia na terenie miasta wykonane są jako kablowe oraz ◼ elektrownia fotowoltaiczna o łącznej mocy napowietrzne. Sieci napowietrzne są 0,044 MW, sukcesywnie modernizowane poprzez ◼ mikroinstalacje fotowoltaiczne o łącznej wymianę starych słupów i przewodów na mocy ok. 0,9 MW (145 sztuk) . izolowane lub ich wymianę na linie kablowe. Na terenie miasta eksploatowane są sieci Na najbliższe lata planowana jest budowa napowietrzne oraz kablowe o długościach: farmy fotowoltaicznej przez TAURON. Zajmie miejsce zlikwidowanej elektrowni Jaworzno I, ◼ Wysokiego napięcia (WN) - 89 km, a energia elektryczna zasili Krajowy System ◼ Średniego napięcia (SN): Elektroenergetyczny. W ramach inwestycji

 napowietrzne SN - 86km, zaplanowano montaż ok. 11,3 tys. paneli  kablowe SN - 318 km, fotowoltaicznych.

Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach ◼ Niskiego napięcia (nN): domowych na 1 mieszkańca w kWh  napowietrzne nN - 269 km (bez nieznacznie wzrosło w ostatnich 5 latach. przyłączy),  napowietrzne nN – 179 km (przyłączy napowietrznych),

900

880 [kWh] 860 840

820 2014 2015 2016 2017 2018

Wartość zużycia energii elektrycznej [kWh]

Rys. 2.5 Zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca w Jaworznie Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Banku Danych Lokalnych GUS

Tab. 2.15 Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w Jaworznie w latach 2014-2018

Rok 2014 2015 2016 2017 2018 Wartość zużycia energii 850,68 862,21 844,81 872,53 880,30 elektrycznej [kWh] Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Banku Danych Lokalnych GUS

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

W celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw źródłowego, tj. systemu NN. Do planowanych energii na terenie miasta zlokalizowano dwa działań bezpośrednich należeć będzie zakłady wytwórcze spółki TAURON planowana modernizacja linii 220 kV Byczyna- Wytwarzanie S.A. Oddział Elektrownia Bieruń-Komorowice w celu przystosowania do Jaworzno III - Elektrownia II i Elektrownia III o zwiększonych przesyłów mocy. W pozostałych ponadlokalnym obszarze oddziaływania oraz planach inwestycyjnych PSE S.A. ujęto również kilka stacji elektroenergetycznych wysokiego budowę linii trójtorowej 2x400 + 220 kV napięcia o napięciu 110 kV: Byczyna -Podborze oraz rozbudowę stacji 400/220 kV Byczyna o dodatkową rozdzielnię ◼ „Byczyna” (400kV), 110 kV. Działania te wpłyną na wzmocnienie ◼ „Jaworzno 1” (110kV), bezpieczeństwa zasilania Jaworzna w energię ◼ „Jaworzno 2 (110kV)” elektryczną. ◼ „Jeleń” (110kV), Przedsiębiorstwo TAURON Dystrybucja S.A., ◼ „Marta - Beata” (110kV), w Planie rozwoju przedsiębiorstwa na lata ◼ „Niedzieliska” (110kV), 2019-2021, zapowiada realizację szeregu ◼ „Sobieski” (110kV), projektów inwestycyjnych rozbudowy ◼ „Szczakowa” (110kV), i modernizacji sieci, mających na uwadze ◼ „Szyb Kościuszko” (110kV). przyłączanie szerokiego grona nowych odbiorców. Wśród zaplanowanych działań Plany rozwoju operatora Krajowego Systemu wymienia się m.in.: modernizację i budowę Przesyłowego PSE SA obejmują działania na stacji transformatorowych, budowę nowych obiektach powiązanych w sposób pośredni linii SN i nN. z systemem zasilania miasta z poziomu

Rys. 2.6 Sieć elektroenergetyczna Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

2.5.2. Wariantowa prognoza zapotrzebowania na energię elektryczną, gaz lub inne paliwa alternatywne

Na podstawie opracowania prognozy czynniki wpływające na zmiany zapotrzebowania na nośniki energii zapotrzebowania. w Jaworznie uwzględniono następujące

potrzeby cieplne nowych Wariant zrównoważony - zakłada odbiorców zinstensyfikowane tempo rozwoju zabudowy mieszkaniowej dla budownictwa wielorodzinnego 900 mieszkań w latach 2019-2021, 100 rocznie mieszkań począwszy przewidywane tempo od 2022 oraz średnio 115 mieszkań przyrostu zabudowy bez jednorodzinnych rocznie w całym okresie zmiany charakteru obecnej (2019-2033)

prowadzenie działań termomodernizacyjnych w sposób ciągły z różną skalą dla Wariant optymistyczny - w stosunku do wybranych wariantów zrównoważonego wariantu zakłada się, że rozwój zabudowy usługowej, mieszkaniowej oraz wytwórczej wzrośnie o 40% ubytki zasobów mieszkaniowych na poziomie 20 mieszkań rocznie

Wariant stagnacyjny - w stosunku do planowane zmiany potrzeb wariantu zrównoważonego zarówno tempo energetycznych przez rozwoju zabudowy mieszkaniowej, jak i ankietowane podmioty strefy usług i wytwórczości spadnie o 70% gospodarcze

Prognoza zapotrzebowania na nośniki energii Przewidywania planu zakładają zmianę w Gminie Miasta Jaworzno została zapotrzebowania na gaz ziemny dla wariantu przedstawiona w trzech wariantach zrównoważonego z poziomu 1 946 tys. m3 do w zależności od rozwoju miasta końca 2021 r. do poziomu 4 570 tys. m3 w 2033 i uwarunkowań zewnętrznych. 22 r. Prognozowany przyrost zapotrzebowania gazu sieciowego przedstawiono w Tab. 2.16. Tab. 2.16 Prognozowany przyrost zapotrzebowania gazu sieciowego dla obszaru Jaworzna Wzrost Łącznie w latach Jedn. Do 2021 2022-2025 2026-2033 zapotrzebowania 2019-2033 Szczytowego [m3/h] 649 1 074 1 523 3 246 Rocznego Tys. m3] 1 946 3 223 4 570 9 739 Źródło: Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta Jaworzna

22 Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, Jaworzna, 9.4.1. Bilans przyszłościowy zapotrzebowania na energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta ciepło, str. 136, 2019 r.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Na poniższym wykresie Rys. 2.7 zestawiono natomiast najmniejsza w stagnacyjnym (2,8%). warianty prognozujące zmiany Dane przedstawione poniżej zawierają czynniki zapotrzebowania na ciepło dla Jaworzna do wpływające na wahania zużycia ciepła 2033 r. Największa zmiana w stosunku do w oparciu o charakter zabudowy stanu wyjściowego z 2018 r. wystąpi mieszkaniowej, strefy usług i wytwórczości. w wariancie optymistycznym (14,9%),

Prognoza zmian zapotrzebowania na ciepło dla Jaworzna

380 360 340 320 [MW] 359,7 339,7 325,8 334,9 300 313,1 312,2 317 321,9 313,1 315,5 313,1 318,1 280 Wariant stagnacyjny Wariant zrównoważony Wariant optymistyczny

stan 2018 prognoza 2021 prognoza 2025 prognoza 2033

Rys. 2.7: Prognoza zmian zapotrzebowania na ciepło dla Jaworzna do 2033 r. Źródło: Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta Jaworzna Źródło: Opracowanie własne Tab. 2.17: Prognoza zapotrzebowania mocy na terenie Jaworzna

Prognozowane zapotrzebowanie na terenie Jaworzna [MW]

Do 2021 2022-2025 2026-2033

Usługi Usługi Usługi

Razem Razem Razem

Przemysł Przemysł Przemysł

Mieszkalnictwo Mieszkalnictwo Mieszkalnictwo U odbiorcy/na 4,31 4,82 2,26 11,39 3,27 7,49 13,05 23,80 8,79 15,33 19,33 43,45 poziomie budynku Na poziomie 0,90 1,01 0,47 2,39 0,69 1,57 2,74 5,00 1,85 3,22 4,06 9,12 WN Źródło: Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta Jaworzna

W dokumencie Aktualizacja założeń do planu ±30% w odniesieniu do wariantów stagnacji zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i optymistycznego. i paliwa gazowe na obszarze miasta Jaworzna. stwierdzono, że zapotrzebowanie mocy dla Na poziomie źródłowym, który określa nowych zasobów mieszkaniowych, jakie zapotrzebowanie mocy elektrycznej na wystąpi do 2033 r., szacuje się na 16 MW, poziomie WN orientacyjnie wielkości przyjmują natomiast dla odbiorców strefy usług wartość około 3,5 MW dla zabudowy i wytwórczości osiągnąć może wielkość ~ 62 mieszkaniowej, natomiast dla strefy usług MW – liczone na poziomie budynku lub i wytwórczości w granicach 13 MW. obiektu. Wielkości mogą się wahać w graniach

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Rys. 2.8 Elektrownia w Jaworznie Źródło https://commons.wikimedia.org/wiki/File:20070218_elektrownia_Jaworzno_III.jpg

2.6. Analiza SWOT

Klasycznym narzędziem, stosowanym od ◼ O - Opportunities (możliwości): wszystko, wielu lat w analizie strategicznej, jest co stwarza dla analizowanego podmiotu zestawienie mocnych i słabych stron szansę korzystnej zmiany, analizowanego obszaru oraz określenie jego ◼ T – Threats (zagrożenia): wszystko, szans i zagrożeń rozwojowych. Nazwa SWOT co stwarza dla analizowanego podmiotu pochodzi z języka angielskiego i oznacza: niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

◼ S – Strengths (silne strony): wszystko, Poniżej przedstawiono analizę SWOT co stanowi przewagę, zaletę wykonaną dla obszaru rozwoju analizowanego podmiotu, elektromobilności w Jaworznie. Uwzględnia ◼ W – Weaknesses (słabości): wszystko, ona wiele różnorodnych aspektów (m.in. co stanowi słabość, ograniczenie, wadę położenie geograficzne, warunki życia mieszkańców, rynek pracy, dostępną analizowanego podmiotu, infrastrukturę, stan środowiska naturalnego).

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Tab. 2.18 Analiza SWOT wdrażania elektromobilności w Jaworznie

Mocne strony Słabe strony

• Zrównoważona sytuacja finansowa miasta • Duży udział autobusów z normą emisji spalin EURO 5 i wyższą • Wyspecjalizowane komórki Urzędu Miasta • Mała ilość tras rowerowych połączonych pozyskujące finansowanie zewnętrzne z sąsiednimi gminami • Aplikacja mobilna dedykowana • Brak integracji taryfowej pomiędzy użytkownikom komunikacji zbiorowej, komunikacją miejską w Jaworznie a umożliwiająca m.in. zakup biletu i Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią sprawdzenie lokalizacji autobusu i koleją • Wysoki udział (34%) autobusów • Stacje kolejowe położone daleko od zeroemisyjnych w komunikacji miejskiej centrum miasta przewyższający wymagania ustawowe ustanowione na 2028 rok • 100% udział niskopodłogowych • Słabo rozwinięta infrastruktura do autobusów obsługujących komunikację ładowania pojazdów z napędem miejską niekonwencjonalnym • Dobrze rozwinięty układ transportu • Brak pojazdów zeroemisyjnych we flocie publicznego gwarantującego połączenia Urzędu Miasta oraz jednostek z pobliskimi gminami organizacyjnych • Dobre połączenie komunikacyjne • Niewykorzystany potencjał kolei – słaba z Katowicami i Krakowem oferta przewozowa i długi czas przejazdu • Dobre skomunikowanie drogowe • Starzejące się społeczeństwo z pozostałą częścią kraju i wyludnianie się miasta (negatywne prognozy demograficzne) • Dobre skomunikowanie centrum miasta • Brak systemu wypożyczalni rowerów z dworcem kolejowym w Szczakowej miejskich • Wysokie bezpieczeństwo energetyczne • Wysokie zanieczyszczenia powietrza miasta w sezonie grzewczym w dzielnicach z zabudową jednorodzinną • Dobry stan infrastruktury drogowej na terenie Miasta • Wysokie bezpieczeństwo ruchu drogowego

• Istnienie pierwszej w Polsce bezkolizyjnej drogi rowerowej – „Velostrada” • Niewielki udział ruchu tranzytowego w ruchu miejskim • Atrakcyjna oferta biletów okresowych na komunikację miejską • Rosnąca liczba pasażerów w komunikacji miejskiej • Dobrze oceniana komunikacja miejska przez mieszkańców

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Szanse Zagrożenia

• Skrócenie czasu przejazdu i poprawa • Recesja ogólnogospodarcza oferty kolei po zakończeniu modernizacji linii Kraków - Katowice • Rozbudowa ogólnodostępnej sieci • Utrata dofinansowania zewnętrznego na ładowania pojazdów elektrycznych projekty związane z elektromobilnością • Nadanie priorytetu w formie zielonego • Brak środków własnych na realizację światła dla autobusów oraz stworzenie założeń Strategii rozwoju dynamicznego systemu informacji elektromobilności parkingowej • Kontynuowanie procesu wymiany • Utrzymanie się wysokich cen pojazdów autobusów o napędzie konwencjonalnym elektrycznych i wzrost cen energii na autobusy o napędzie nisko- i elektrycznej zeroemisyjnym • Zbudowanie Miejskiego Centrum • Pogorszenie kondycji ekonomicznej Integracji Transportu przy dworcu Miasta – spadek wpływów z tytułu kolejowym Jaworzno Szczakowa podatków dochodowych • Finansowanie zewnętrzne i krajowe • Zaprzestanie inwestycji w w zakresie transportu i elektromobilności elektromobilność

• Polityka krajowa i europejska • Brak efektu ekologicznego ukierunkowana na elektromobilność spowodowanego niepełnym zrealizowaniem Strategii • Zwiększenie atrakcyjności publicznego • Dezorganizacja ruchu pieszego w wyniku transportu zbiorowego poprzez niekontrolowanego rozwoju segmentu rozbudowę m.in. tablic DIP oraz e-papier transportu osobistego • Możliwość pozyskania środków zewnętrznych na odnowę taboru • Możliwość rozbudowy sieci dróg rowerowych w mieście i z sąsiednimi gminami • Rozwój Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i realizacja programu „Jaworzno - strefa lepszej pracy” • Powstanie linii Kolei Dużych Prędkości (Warszawa – Praga) w ramach komponentu kolejowego Centralnego Portu Komunikacyjnego

• Bliskie położenie terminalu przeładunkowego Sławków łączący zachód Europy ze wschodnią Azją Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

3. Strategia rozwoju elektromobilności dla Jaworzna

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

3.1. Podsumowanie i diagnoza stanu obecnego

Zgodnie z założeniami misji miasta, Jaworzno odnotowania jest też wprowadzenie biletu jest miastem o dużym potencjale związanym rocznego na komunikację miejską za 180 zł, z położeniem w Aglomeracji Górnośląskiej, co stanowi atrakcyjną ofertę zachęcającą w bliskości Aglomeracji Krakowskiej, mieszkańców do korzystania z tego środka z dostępem do międzynarodowych szlaków transportu. drogowych i kolejowych. Dobra dostępność Odzwierciedleniem powyżej wprowadzonych komunikacyjna pozwala na wzrost działań jest wzrost rocznej liczby pasażerów mobilności mieszkańców, co przyczynia się korzystających z komunikacji miejskiej do wzrostu dochodu ludności. Dobrze w Jaworznie w latach 2017-2019, a także rozwinięta sieć elektroenergetyczna oraz wysoka ocena komunikacji miejskiej funkcjonowanie elektrowni na obszarze w badaniu opinii mieszkańców Jaworzna. Jaworzna pozwala na dobre zabezpieczenie energetyczne miasta. W zakresie zadań publicznych z wyłączeniem komunikacji miejskiej nie wykorzystuje się W ostatnich latach w Jaworznie dokonano pojazdów zero- i niskoemisyjnych. wielu inwestycji związanych z rozwojem mobilności mieszkańców i elektromobilności Na terenie Jaworzna aktualnie znajdują się 2 w mieście. Jaworzno jako pierwsze miasto lokalizacje (Miejskie Centrum Integracji w Polsce wprowadziło do eksploatacji Transportu przy pl. Górników oraz MOP w komunikacji miejskiej autobusy Kępnica przy autostradzie A4) z punktami elektryczne. Obecnie w jaworznickiej ładowania pojazdów elektrycznych komunikacji miejskiej wykorzystuje się już 24 wyposażone w najczęściej wykorzystywane autobusy o napędzie elektrycznym, które złącza do ładowania. stanowią 34% taboru. Oznacza to, że Jedna z lokalizacji – Miejskie Centrum Jaworzno spełniło już wymóg ustawowy dot. Integracji Transportu przy pl. Górników 30% udziału pojazdów we flocie operatora składa się z parkingu Park+Ride, 300 komunikacji miejskiej. Miasto posiada także zadaszonych miejsc postojowych dla rozbudowany wielokanałowy system rowerów. Warto zaznaczyć, że w ostatnich informacji pasażerskiej, wykorzystujący latach odnotowano dynamiczny rozwój sieci pilotażowo innowacyjne narzędzia takie jak dróg rowerowych w mieście – ich długość rozkłady e-papierowe. wzrosła 3-krotnie z 8,4 km do 29,7 km. Wśród Jaworzno jest także jednym z nielicznych nich znajduje się Velostrada – 10 kilometrowa miast w Polsce, gdzie wszystkie pojazdy (z czego 3,5 km bezkolizyjna)droga rowerowa posiada kasowniki dwufunkcyjne pomiędzy centrum miasta a Osiedlem z możliwością opłaty za przejazd zbliżeniową Stałym. Velostrada jest także jedną z najlepiej kartą płatniczą, bez wydruku biletu. Bilety ocenianych przez mieszkańców i najbardziej można też nabyć z wykorzystaniem aplikacji rozpoznawalnych inwestycji w Jaworznie. mobilnej oraz strony internetowej. Wartym

3.2. Przegląd krajowych dokumentów strategicznych

Program Rozwoju Elektromobilności jest Strategii oraz Programu są realizowane jednym z projektów flagowych Strategii na poprzez pakiet dokumentów strategicznych, rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR). Cele które przedstawione są poniżej.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

3.2.1. Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce „Energia dla przyszłości”

Plan Rozwoju Elektromobilności powstał jako elektryczne do momentu ich odpowiedź na szybko rosnący rynek popularyzacji. elektromobilności, który stanowi alternatywę ◼ Rozwój przemysłu elektromobilności – dla pojazdów spalinowych. Według włączenie się Polski w rozwój dokumentu rozwój elektromobilności ma elektromobilności pozwoli polskim przyczynić się do wygenerowania producentom, którzy są obecnie dodatkowego popytu na energię, która poddostawcami, wejść na wyższy poziom pozwoli na sfinansowanie innowacji i poszerzyć skalę działalności. w sektorze energii, a także poprawić jakość ◼ Stabilizacja sieci elektroenergetycznej – powietrza. Autorzy zauważają także zmianę sposobu korzystania z samochodu na świecie włączenie pojazdów elektrycznych może spowodowaną zakorkowanymi ulicami lub doprowadzić do przesunięcia obciążenia brakiem miejsc do parkowania. Skutkuje to sieci energetycznej, tak aby obniżyć zwiększeniem popularności wspólnych form zapotrzebowanie na moc w szczycie transportu takich jak car-pooling oraz system i zwiększyć je w okresach car-sharing, który może być obsługiwany pozaszczytowych. Dostosowanie samochodami elektrycznymi. W następnej infrastruktury do zmieniającej się części planu określono trzy cele planu gospodarki będzie się wiązało z dużymi rozwoju elektromobilności w Polsce. nakładami inwestycyjnymi.

◼ Stworzenie warunków dla rozwoju W dalszych częściach dokumentu określono elektromobilności Polaków – rozwój działania, które mają zostać podjęte elektromobilności wymaga osiągnięcia w ramach „drogi do elektromobilności”. Plan odpowiedniego poziomu nasycenia przewiduje działania, które stworzą algorytm rynku pojazdami elektrycznymi. Celem optymalizujący i ograniczający jest osiągnięcie miliona pojazdów rozmieszczenie infrastruktury do miejsc elektrycznych na polskich drogach krytycznych, gdzie brak punktów ładowania w 2025 r.23 Plan zakłada również rozwój będzie zmniejszał funkcjonalność pojazdów elektrycznych (głównie w obszarach dużych infrastruktury ładowania, która sprawi, że aglomeracji oraz transeuropejskich korytarzy pojazd elektryczny będzie tak samo transportowych). Autorzy dokumentu funkcjonalny, jak pojazd spalinowy. podkreślają również dużą rolę administracji Kolejną barierą w rozwoju publicznej, szczególnie lokalnej, w projekcie elektromobilności są wysokie ceny rozwoju elektromobilności, m.in. poprzez pojazdów elektrycznych. Rozwiązaniem zakup autobusów elektrycznych czy rozwój problemu mają być mechanizmy systemów car-sharing opartych na wsparcia udzielane przez instytucje samochodach elektrycznych. Dzięki temu publiczne, za pomocą których będzie administracja samorządowa ma możliwość stymulowany popyt na pojazdy dostarczania informacji zwrotnej na temat

23 W nowszych dokumentach takich jak: „Analiza samochodów w 2025 roku. W Strategii stanu rozwoju oraz aktualnych trendów Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 rozwojowych w obszarze elektromobilności w roku określono liczbę 600 tys. samochodach Polsce" założono poziom 300 tys. elektrycznych elektrycznych.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

implementacji proponowanych centralnie elektrycznych, korzystniejsza działań, które zostały ujęte w 3 etapach: amortyzacja podatkowa czy zwolnienie z opłaty emisyjnej pojazdów ◼ Etap I (2016-2018) - przygotowawczy, elektrycznych) oraz zwiększenie wdrożenie programów pilotażowych, zainteresowania samorządów które spowodują zainteresowanie transportem elektrycznym. społeczne elektromobilnością. ◼ Etap III (2020–2025) – stworzenie Wprowadzenie regulacji, które zostały świadomości, że elektromobilność jest doprecyzowane w dokumencie „Krajowe niezbędną odpowiedzią na wyzwania ramy polityki rozwoju infrastruktury zmieniającej się rzeczywistości. paliw alternatywnych”, opisanym Wykreowanie mody na ekologiczny w podrozdziale 3.2.2. transport, która będzie stymulować ◼ Etap II (2019-2020) - stworzenie katalogu popyt na pojazdy elektryczne. dobrych praktyk komunikacji społecznej Administracja będzie wykorzystywać w zakresie elektromobilności na pojazdy elektryczne w swoich flotach. podstawie uruchomionych programów Przewiduje się również budowę stacji pilotażowych. Etap obejmuje ładowania przy budynkach instytucji wprowadzenie tematyki publicznych. zrównoważonego transportu do podstawy programowej edukacji szkolnej W dokumencie zasugerowano także i wczesnoszkolnej. Ponadto zakłada on zastosowanie instrumentów wsparcia takich określenie modelu biznesowego budowy jak: bezpłatne parkowanie w centrach miast infrastruktury ładowania oraz budowę dla pojazdów zeroemisyjnych, możliwość infrastruktury dla pojazdów korzystania z buspasów, wjazd do stref z ograniczonym ruchem w centrach. Ważnym elektrycznych i napędzanych gazem aspektem w rozwoju elektromobilności ma ziemnym. Kolejnym elementem etapu II być elektryfikacja flot autobusowych jest zachęta do zakupu pojazdów w miastach, które mogą stać się ich elektrycznych (dopłaty, zmiany wizytówką. w podatku akcyzowym dla samochodów

3.2.2. Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych

Rada Ministrów dnia 29 marca 2017 r. przyjęła w odniesieniu do paliw alternatywnych Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury w sektorze transportu, paliw alternatywnych w odniesieniu do energii ◼ ogólne i szczegółowe cele dotyczące elektrycznej i gazu ziemnego w postaci infrastruktury: CNG i LNG stosowanych w transporcie  do ładowania pojazdów drogowym oraz transporcie wodnym. elektrycznych,  do tankowania gazu ziemnego Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury w postaci CNG i LNG, paliw alternatywnych zawierają:  rynku pojazdów napędzanych tymi

◼ ocenę aktualnego stanu i określenie paliwami. możliwości przyszłego rozwoju rynku

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

◼ propozycje instrumentów wspierających  obowiązek dla instytucji osiągnięcie ww. celów oraz niezbędne publicznych udziału pojazdów do wdrożenia założeń Planu Rozwoju niskoemisyjnych we flotach na Elektromobilności, takich jak (szczegóły poziomie co najmniej 50% do 2025 zostaną określone na poziomie r., ustawowym):  opracowanie programu wsparcia dla samorządów angażujących się  system dopłat do zakupu pojazdów w budowę publicznej napędzanych CNG, LNG, energią infrastruktury do ładowania elektryczną razem z infrastrukturą pojazdów elektrycznych do ich zasilania, i tankowania CNG,  wsparcie samorządów w polityce  wsparcie dla budowy szybkich opłat za parkowanie pojazdów ładowarek dla autobusów niskoemisyjnych, elektrycznych, wsparcie dla  wprowadzenie obowiązku miejskich wypożyczalni aut wykorzystywania pojazdów elektrycznych, niskoemisyjnych przez  brak akcyzy na pojazdy elektryczne przedsiębiorstwa realizujące usługi i wprowadzenie korzystniejszej publiczne, stawki akcyzy na pojazdy  wprowadzenie obowiązku niskoemisyjne, zapewnienia odpowiedniej mocy  korzystniejsza amortyzacja przyłącza dla parkingów podatkowa przy zakupie pojazdów zlokalizowanych przy nowo elektrycznych dla firm - limit wybudowanych budynkach kosztowy zostanie określony na użyteczności publicznej oraz poziomie ustawowym, budynkach mieszkalnych  obniżenie stawki VAT na pojazdy wielorodzinnych, elektryczne,  wprowadzenie możliwości  zwolnienie punktów ładowania korzystania przez pojazdy pojazdów elektrycznych niskoemisyjne ze specjalnie (tzw. słupków) z podatku od wydzielonych pasów dla nieruchomości, komunikacji zbiorowej (tzw.  wprowadzenie przy rejestracji buspasy), opłaty uzależnionej od wielkości  wprowadzenie stref emisji szkodliwych związków, wieku niskoemisyjnych (zeroemisyjnych) i ceny pojazdu. w miastach, z możliwością wjazdu do tych stref tylko dla pojazdów ◼ wskazanie aglomeracji miejskich elektrycznych, i obszarów gęsto zaludnionych, w których  umożliwienie bezpłatnego mają powstać publicznie dostępne punkty parkowania na publicznych ładowania pojazdów elektrycznych i punkty płatnych parkingach dla pojazdów tankowania CNG (Jaworzno nie zostało elektrycznych, wskazane jako taki obszar).

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

3.2.2.1. Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych Ustawa o elektromobilności i paliwach możliwość użytkowania pojazdów alternatywnych z dnia 11 stycznia 2018 r. napędzanych gazem ziemnym). Taki sam powstała w celu określenia poniżej udział powinny stanowić autobusy przedstawionych warunków i obowiązków. zeroemisyjne we flocie użytkowanych pojazdów do obsługi komunikacji miejskiej na ZASADY ROZWOJU I FUNKCJONOWANIA obszarze tej jednostki (Jaworzno spełnia już ten INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ DO WYKORZYSTANIA PALIW ALTERNATYWNYCH W TRANSPORCIE obowiązek). Wiąże się to też ze sporządzaniem, co 36 miesięcy, analizy kosztów i korzyści OBOWIĄZKI PODMIOTÓW PUBLICZNYCH związanych z wykorzystaniem autobusów W ZAKRESIE ROZWOJU INFRASTRUKTURY PALIW zeroemisyjnych przy świadczeniu usług ALTERNATYWNYCH komunikacji miejskiej. Jeżeli analiza wskazuje na brak korzyści z wykorzystaniem autobusów OBOWIĄZKI INFORMACYJNE W ZAKRESIE PALIW zeroemisyjnych, jednostka samorządu ALTERNATYWNYCH terytorialnego może nie realizować obowiązku osiągnięcia udziału autobusów WARUNKI FUNKCJONOWANIA STREF CZYSTEGO zeroemisyjnych. Art. 38 ustawy obliguje TRANSPORTU podmioty wymienione w art. 35 i 36 do przekazania informacji do dnia 31 stycznia KRAJOWE RAMY POLITYKI ROZWOJU każdego roku, o liczbie i udziale procentowym INFRASTRUKTURY PALIW ALTERNATYWNYCH ORAZ pojazdów elektrycznych lub pojazdów SPOSÓB ICH REALIZACJI napędzanych gazem ziemnym w użytkowanej flocie pojazdów na dzień 31 grudnia Według ustawy, budynki użyteczności poprzedzającego przekazanie informacji. publicznej oraz budynki mieszkalne Art. 39 ust. 1 pozwala gminom powyżej 100 tys. wielorodzinne usytuowane w gminach powyżej mieszkańców ustanowić, na obszarze 100 tys. mieszkańców, w których intensywnej zabudowy i obejmującym drogi, zarejestrowano co najmniej 60 tys. pojazdów których zarządcą jest gmina, strefę czystego oraz na 1000 mieszkańców przypada co transportu, do której zezwala się na wjazd najmniej 400 pojazdów samochodowych, pojazdów innych niż o napędzie powinny zostać zaprojektowane konwencjonalnym, np. elektryczne, napędzane i budowane z uwzględnieniem mocy wodorem lub gazem ziemnym (rozwiązanie nie przyłączeniowej pozwalającej wyposażyć pozwala na wprowadzenie rozwiązania miejsca postojowe w punkt ładowania w Jaworznie ze względu na niespełnienie o mocy nie mniejszej niż 3,7 kW (obowiązek nie warunków ustawowych). Art. 39 ust. 4b będzie dotyczył Jaworzna ze względu na umożliwia wprowadzenie opłat za wjazd do niespełnienie warunków ustawowych). Art. 35 strefy czystego transportu, które będą ustawy zobowiązuje jednostki samorządu stanowić dochód gminy wykorzystany terytorialnego, których liczba mieszkańców wyłącznie na potrzeby: oznakowania strefy przekracza 50 tys. do zapewnienia, aby udział czystego transportu, zakupu autobusów pojazdów elektrycznych we flocie zeroemisyjnych, pokrycia kosztów wykonania użytkowanych pojazdów w obsługującym ją analizy kosztów i korzyści. W art. 60 ust. 1 urzędzie oraz podmiotach, w których ustawy określono wymogi dotyczące zlecono wykonywanie zadania publicznego minimalnej liczby punktów ładowania oraz wynosił od 1 stycznia 2025 r. co najmniej punktów tankowania sprężonego gazu 30% liczby użytkowanych pojazdów ziemnego (CNG) do dnia 31 marca 2021 r. m.in. (w przypadku zadań publicznych istnieje dla gmin o liczbie mieszkańców powyżej 100

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

tys., liczbie zarejestrowanych pojazdów co W akcie prawnym określono też przepisy najmniej 60 tys. pojazdów oraz 400 pojazdów przejściowe – art. 68 ust. 2 ustawy nakazuje samochodowych na 1000 mieszkańców. jednostce samorządu terytorialnego, aby udział pojazdów elektrycznych we flocie użytkowanych pojazdów od 1 stycznia 2022 r. wynosił co najmniej 10%. Taki sam udział jest wymagany we flocie podmiotów, które 60 punktów ładowania wykonują zadania publiczne (również od 1 stycznia 2022 r.). W przypadku autobusów zeroemisyjnych ich udział powinien wynosić:

◼ 5% - od 1 stycznia 2021 r.,

2 stacje tankowania ◼ 10% - od 1 stycznia 2023 r., sprężonego gazu ◼ 20% od 1 stycznia 2025 r. ziemnego (CNG)

Jaworzno już w 2019 r. spełniło wymagania ustawowe ustanowione na 2028 r. w zakresie 30% udziału pojazdów zeroemisyjnych w komunikacji miejskiej

3.2.3. Ustawa powołująca Fundusz Niskoemisyjnego Transportu

Według art. 28z ust. 2. ustawy powołującej ◼ publicznym transportem zbiorowym Fundusz Niskoemisyjnego Transportu tj. działającym w szczególności ustawy z dnia 6 czerwca 2018 r. o zmianie w aglomeracjach miejskich, na ustawy o biokomponentach i biopaliwach obszarach, na których ustanowione ciekłych dysponentem Funduszu jest zostały formy ochrony przyrody zgodnie minister właściwy do spraw energii, zarządcą z przepisami o ochronie przyrody, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska ◼ programami edukacyjnymi promującymi i Gospodarki Wodnej. Środki Funduszu są wykorzystanie paliw alternatywnych oraz przeznaczone na wsparcie działań energii elektrycznej w transporcie, związanych z wykorzystaniem sprężonego ◼ zakupem nowych pojazdów zasilanych gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu paliwami alternatywnymi oraz energią ziemnego (LNG), wodoru lub energii elektryczną, elektrycznej w transporcie. Wyróżnione są ◼ analizą i badaniem rynku paliw między innymi działania związane z: alternatywnych i energii elektrycznej.

◼ budową lub rozbudową infrastruktury do Finansowanie z Funduszu Niskoemisyjnego dystrybucji lub sprzedaży paliw Transportu zostało dokładnie opisane w alternatywnych oraz do ładowania rozdziale 4.7. pojazdów energią elektryczną,

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

3.3. Przegląd gminnych dokumentów strategicznych

3.3.1. Analiza kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych

Dokument został wykonany zgodnie (z perspektywy dobrobytu społecznego, z ustaleniami wynikającymi z treści zapisów efektów ekologicznych), oraz pod kątem Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. wrażliwości i ryzyka otrzymanych parametrów o elektromobilności i paliwach alternatywnych oceny. (Dz.U. 2018 poz. 317). Przygotowanie tego typu Najlepiej oceniony został wariant 1, który przy opracowania jest obligatoryjne dla Jaworzna, średnich kosztach zakupu pojazdów oraz tak jak każdej jednostki samorządu infrastruktury potrzebnej do ich obsługi terytorialnego określonego w wyżej pozwala na uzyskanie bardzo dobrych efektów wymienionej ustawie. Jego treść musi być ekologicznych oraz względnie niskich kosztów aktualizowana raz na trzy lata i uwzględnić eksploatacyjnych. zmiany cen rynkowych oraz dostępność technologiczną nowych rozwiązań. W dokumencie wskazano, że struktura wielkościowa taboru nie powinna ulec W „Analizie kosztów i korzyści związanych znaczącym zmianom, gdyż nowe autobusy z wykorzystaniem autobusów zeroemisyjnych powinny zastąpić najbardziej przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej” wyeksploatowane modele we flocie o napędzie (zwanej dalej AKK), została przeprowadzona konwencjonalnym, gwarantując wciąż wielokryterialna analiza wprowadzenia taboru dopasowanie wielkości pojazdów do popytu o zróżnicowanym napędzie. Wśród efektywnego na przewozy w komunikacji alternatywnych rozwiązań wskazano miejskiej. następujące grupy wariantów: Wynik niniejszej AKK wskazał na przewyższenie ◼ Wariant „0” – bezinwestycyjny – wymiana korzyści nad kosztami wynikającymi z zakupu autobusów o napędzie konwencjonalnym, taboru zeroemisyjnego. ◼ Wariant „1” – zakup i wprowadzenie do Zgodnie z przepisami ustawy eksploatacji autobusów zeroemisyjnych o elektromobilności i paliwach alternatywnych, napędzanych energią elektryczną w Jaworznie, przy stanie taboru wynoszącym z akumulatorów oraz infrastruktury 68 pojazdów, do 2028 roku wymagana liczba potrzebnej do obsługi taboru, pojazdów zeroemisyjnych wynosi 21. ◼ Wariant „2” – zakup i eksploatacja Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sp. z autobusów o napędzie zeroemisyjnym o.o. w Jaworznie (PKM) posiada już w swoim opartym o ogniwa wodorowe oraz taborze 23 pojazdy o napędzie zeroemisyjnym infrastruktury potrzebnej do obsługi co sprawia, że ostatni etap (30% do 1 stycznia taboru. 2028 r.) osiągnięcia wymaganej liczby Poszczególne warianty były oceniane pod pojazdów o napędzie zeroemisyjnym jest względem finansowym (ocena efektywności spełniony, przy założeniu utrzymania ww. inwestycji), ekonomiczno-społecznym

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

liczby pojazdów ogółem w ramach usługi nie mniejszą niż 80 kW. W przypadku komunikacji miejskiej. ładowania dwóch pojazdów w jednym momencie, moc ładowarki rozkładana jest Przedstawiony w dokumencie harmonogram równomiernie 2x 40kW. Szacowany koszt wprowadzenia inwestycji zakupu pojazdów zakupu ładowarki typu plug-in to 100 000,00 zł. o napędzie zeroemisyjnym wraz z infrastrukturą ładującą do obsługi linii W dokumencie zaproponowano moc komunikacyjnych 303, 307, 369, 372, 373, E ładowarek pantografowych zlokalizowanych w oraz J (przebiegających przez centralną części mieście na poziomie 190 kW. Pozwoli to na miasta i poruszających się tylko w obszarze szybkie doładowanie akumulatorów o miejskim) zakłada zakup 15 autobusów klasy pojemności 160 kWh o około 80% jego MAXI oraz 5 autobusów klasy MIDI pojemności w 45 minut. Szacunkowy koszt wyposażonych w akumulatory o pojemności ładowarki pantografowej to 350 000,00 zł. nie większej niż 160 kWh ze względu na umiejscowienie ładowarek pantografowych W momencie sporządzania Strategii PKM w centrum miasta. Infrastruktura ładująca posiadało łącznie 15 stacji ładujących, w tym 6 powinna pozwolić na ładowanie pojazdów ładowarek pantografowych o mocy 190 kW, w nocy (podczas postoju) oraz w ciągu dnia które pozwalają na doładowanie baterii (doładowując pojazdy). podczas postoju autobusu na pętlach i 9 stacji plug-in wyposażonych w dwa złącza Combo-2 Proponowanymi stacjami ładowania typu plug- znajdujących się na zajezdni (ul. Krakowska). in są ładowarki wyposażone w dwa złącza Combo-2, które umożliwiają ładowanie mocą

3.3.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jaworzna

Polityka przestrzenna Jaworzna jest częścią Regionalnej), krajowymi (DK 79, zintegrowanej polityki zrównoważonego S1) i międzynarodowymi (A4 – rozwoju miasta. Jednym z sformułowanych w z wykorzystaniem węzła „Jeleń”) dokumencie celów strategicznych  kolejowymi – o znaczeniu dotyczącym przestrzeni infrastrukturalno- krajowym i międzynarodowym, komunikacyjnej jest zapewnienie poprzez szybką kolej miejską funkcjonalnych, przyjaznych dla środowiska w powiązaniu ze stacja oraz efektywnych pod względem Szczakowa) ekonomicznym i energetycznym systemów transportu i infrastruktury komunalnej ◼ Budowa zintegrowanego, miasta. Głównymi kierunkami polityki multimodalnego systemu transportu przestrzennej w tym obszarze są przede zbiorowego, opartego przede wszystkim wszystkim: na komunikacji autobusowej. Funkcję ◼ Dogodne skomunikowanie miasta uzupełniającą powinna pełnić z korytarzami transportowymi komunikacja mikrobusowa. Integracji

 drogowymi - o znaczeniu transportu zbiorowego służyć mają węzły aglomeracyjnym (przedłużenie przesiadkowe: istniejący - przystanek DTŚ. „Droga Współpracy „Centrum” i planowany w przypadku

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

wzmocnienia znaczenia pasażerskiego ◼ Tworzenie warunków stymulujących transportu kolejowego - przystanek mobilność mieszkańców opartą na „Szczakowa Dworzec PKP”. Zakłada się przemieszczaniu się po mieście też możliwość realizacji parkingów P+R. z wykorzystaniem komunikacji ◼ Zapewnienie dogodnych publicznej, rowerów oraz pieszo, i nieuciążliwych warunków w tym minimalizacja barier parkowania, zwłaszcza w centrum architektonicznych dla osób miasta i w centrach dzielnicowych. niepełnosprawnych. Działania służące ◼ Przebudowa i rozbudowa lokalnych zwiększeniu zainteresowania podróżami układów drogowych oraz połączeń rowerowymi to m.in. rozbudowa systemu międzydzielnicowych. dróg rowerowych i stworzenie ◼ Racjonalizacja sieci kolei odpowiedniej infrastruktury przemysłowych, z możliwością ich (monitorowane parkingi dla rowerów, wykorzystania do transportu punkty integrujące z komunikacją pasażerskiego oraz zbiorową B+R zlokalizowane przy zagospodarowaniem likwidowanych obiektach handlowych, budynkach odcinków na cele budowy dróg. biurowych, dworcach, stacjach i węzach przesiadkowych).

3.3.3. Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta Jaworzna

Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia uwarunkowania zewnętrzne i lokalne oraz w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe priorytety polityki energetycznej państwa. na obszarze miasta Jaworzna – aktualizacja W ramach celu nr 5– Edukacja w celu 2019 r. zachowuje zaproponowane już prowadzenia racjonalnych wzorców w poprzednim dokumencie tj. Aktualizacji konsumpcji energii i jej nośników z 2016 r. cele strategiczne miasta w zakresie (istotnego z perspektywy rozwoju realizacji obowiązku organizowania elektromobilności) realizowane i planowania zaopatrzenia odbiorców i przewidziane do kontynuacji zadania z terenu miasta w ciepło, energię elektryczną obejmują: i paliwa gazowe, uwzględniając

Rozwijanie form informowania społeczeństwa miasta o Prowadzenie działań Promowanie gospodarki działaniach i ich efektach w edukacyjnych w obszarze niskoemisyjnej i efektywnej obszarze odnawialnych źródeł efektywności energetycznej i energetycznie (niskoemisyjne energii oraz kreowanie postaw odnawialnych źródeł energii zamówienia publiczne, ograniczajacych konsumcję dla młodzieży. planowanie przestrzenne itp.) energii.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

3.3.4. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego Gminy Miasta Jaworzna

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego zarządzającym jest Gmina Miasta transportu zbiorowego Gminy Miasta Jaworzno Jaworzno, zwany dalej Planem Transportowym dla Gminy ◼ pożądany standard usług przewozowych w Miasta Jaworzna to dokument strategiczny, przewozach o charakterze użyteczności którego głównym celem jest takie publicznej, uwzględniający poziom zaplanowanie oferty publicznego transportu jakościowy i wymagania środowiskowe zbiorowego, żeby jego transformacja mogła usług przewozowych (standardy przebiegać zgodnie z zasadami w zakresie: infrastruktury przystankowej zrównoważonego rozwoju, żeby zaspokajał oraz dostępności przystanków potrzeby transportowe mieszkańców (szczególnie osób o ograniczonej mobilności) komunikacyjnych, taboru, informacji i stał się realną alternatywą dla transportu dostępnej dla pasażerów), indywidualnego. Uwzględnione powinny być ◼ przewidywany sposób organizowania ponadto kwestie związane z ochroną systemu informacji dla pasażera, środowiska naturalnego. ◼ kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego w Jaworznie. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie Wysoki standard usług przewozowych należy szczegółowego zakresu planu oprzeć na innowacyjnych rozwiązaniach zrównoważonego rozwoju publicznego transportowych takich jak: transportu zbiorowego Plan Transportowy dla ◼ zintegrowane węzły przesiadkowe – Gminy Miasta Jaworzna określa: umożliwiające pasażerom zmianę środka ◼ sieć komunikacyjną, na której jest transportu, integrujące komunikację planowane wykonywanie przewozów miejską i regionalną, o charakterze użyteczności publicznej, ◼ inteligentny system transportowy (ITS) – ◼ ocenę i prognozę potrzeb przewozowych w zakresie zarządzania ruchem drogowym, z uwzględnieniem lokalizacji obiektów powiązanym z istniejącymi lokalnymi użyteczności publicznej w Gminie Miasta systemami, np. priorytetyzacja pojazdów Jaworzno, zapewnienia dostępu osobom komunikacji zbiorowej za pomocą niepełnosprawnym oraz osobom sterowników sygnalizacji świetlnej, o ograniczonej zdolności ruchowej, do ◼ automatyczny system zliczania pasażerów publicznego transportu zbiorowego, – pozwalający na dostosowanie rozkładu ◼ przewidywane finansowanie usług jazdy do bieżących potrzeb mieszkańców, przewozowych, ◼ system dynamicznej informacji (system ◼ preferencje dotyczące wyboru rodzaju informacji pasażerskiej np. elektroniczne środków transportu, tablice kierunkowe, monitoring, mobilny ◼ zasady organizacji rynku przewozów dostęp do rozkładów jazdy), (przewidywany tryb wyboru operatora ◼ system roweru miejskiego wraz z integracją publicznego transportu zbiorowego, systemu ścieżek rowerowych – pozwalający określenie przystanków komunikacyjnych mieszkańcom na przemieszczanie się i dworców, których właścicielem lub w obrębie miasta na stosunkowo

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

niewielkie odległości w sposób zbiorowego z listopada 2018r. dlatego niskokosztowy i ekologiczny, w rozdziale dotyczącym pożądanego ◼ standaryzacja i ujednolicanie infrastruktury standardu usług przewozowych zwraca się przystankowej. uwagę na takie aspekty jak ochrona środowiska naturalnego oraz Plan opracowany został zgodnie z ustaleniami energooszczędne i zeroemisyjne rozwiązania wynikającymi m.in. z dokumentu analizy w transporcie publicznym tj. wymianę taboru kosztów i korzyści wykorzystania autobusów autobusowego o napędzie konwencjonalnym zeroemisyjnych (elektrycznych) przy na tabor o napędzie elektrycznym świadczeniu usług publicznego transportu zeroemisyjnym.

3.3.5. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jaworzno

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej na terenie Gminy zużycie wyniosło 420 GWh energii Jaworzno przyjęty uchwałą Nr XXIV/358/2016 w zastosowanych paliwach, co przełożyło się Rady Miejskiej w Jaworznie w dniu 22 grudnia na emisję sięgającą 109 327 Mg CO2. 2016 r. jest dokumentem strategicznym, Cele strategiczne dla Gminy Jaworzno którego celem jest zapewnienie gminie określono jako: korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych, wynikających ze ◼ zwiększenie efektywności wykorzystywania zmniejszenia emisji, osiągniętego poprzez takie i wytwarzania energii w obiektach na działania jak wzrost innowacyjności, wdrożenie terenie miasta, nowych technologii, zmniejszenie ◼ racjonalne zwiększenie wykorzystania energochłonności, utworzenie nowych miejsc energii pochodzącej ze źródeł pracy. odnawialnych, Plan jest aktualizacją poprzedniego ◼ efektywne zarządzanie infrastrukturą dokumentu z dnia 26 listopada 2015 r. miasta i jej rozwój ukierunkowany na wynikającą z rozszerzenia zakresu projektu nr wykorzystanie rozwiązań niskoemisyjnych, 32 dotyczącego zakupu elektrycznego taboru ◼ rozwój transportu niskoemisyjnego autobusowego wraz z systemem poprzez sferę organizacji transportu inteligentnego zarządzania flotą pojazdów. publicznego, modernizacji infrastruktury Zwiększono liczbę planowanych do zakupu drogowej oraz modernizacji taboru autobusów elektrycznych z 25 do 50 szt. Zmiana ta oddziałuje w skali całego miasta na przedsiębiorstw komunikacyjnych, jego cele ilościowe w zakresie wzrostu ◼ wprowadzenie niskoemisyjnych wzorców obniżenia końcowego zużycia energii w roku konsumpcji energii i jej nośników we docelowym, z poziomu 5,6% do 5,8%. wszystkich sektorach gospodarki miasta. Realizacja założeń dokumentu ma się W ramach kierunków działań określono przyczynić do redukcji emisji SO , CO, pyłów 2 następujące zadania związane z mobilnością: zawieszonych oraz benzo(a)pirenu o ok. 20% oraz NOx o ok. 12%. ◼ niskoenergetyczne i mniej kosztowne oświetlenie uliczne jako wynik W wyniku inwentaryzacji zużycia energii modernizacji i zastosowania systemów w Jaworznie ustalono, że największe zużycie „inteligentnego" zarządzania, energii oraz emisję dwutlenku węgla generuje ◼ rozwój zrównoważonej mobilności transport. Wyliczono, że w Jaworznie na miejskiej, potrzeby ruchu środków transportu w 2010 r.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

◼ stworzenie alternatywy komunikacyjnej zarządzania flotą pojazdów w kwocie 97,5 w postaci ciągów pieszo-rowerowych, mln zł, ◼ zarządzanie transportem indywidualnych ◼ miejskie centrum integracji transportu i publicznym dla usprawnienia ruchu Szczakowa oraz uruchomienie miejskiego i poprawy efektywności. centrum integracji transportu Jaworzno (koszt projektu 19,1 mln zł), Łącznie zestawiono listę 43 projektów do realizacji w Jaworznie do 2020 r. zgodnych ◼ budowę systemu roweru miejskiego z przyjętym celem głównym, celami z rowerami elektrycznymi oraz integrację strategicznymi i szczegółowymi Planu. dróg dla rowerów (8,2 mln zł), W zakresie transportu uwzględniono: ◼ modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie miasta w kierunku jego ◼ zakup elektrycznego taboru autobusowego energooszczędności (10 mln zł). wraz z systemem inteligentnego

3.3.6. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Jaworzna do 2023 roku

Lokalny Program Rewitalizacji m. Jaworzna do powietrza, komunikacja zbiorowa, 2023 roku to propozycja miejskiego programu reorganizacja parkowania, stan prorozwojowego, który ujmuje techniczny i estetyczny zabudowy, w uporządkowaną całość różnorodne projekty zwiększenie dostępności przestrzeni rewitalizacyjne w celu ożywienia obszaru publicznych dla osób rewitalizacji – najbardziej zdegradowanych, niepełnosprawnych, problemowych części Jaworzna. W zakresie zagospodarowanie terenu wokół podobszaru rewitalizacji Szczakowa, budynków itp.); Pieczyska i jego wizji rozwojowej wspomniano ◼ podnoszenie poziomu bezpieczeństwa o powstaniu w Szczakowej Miejskiego Centrum w przestrzeniach publicznych osiedli Integracji Transportu oraz modernizacji linii problemowych, poprawa ich dostępności E30, która skróci czas przejazdu do Katowic komunikacyjnej i wizerunku, i Krakowa. W związku z modernizacją stacji

Jaworzno Szczakowa miasto zaplanowało  poprawa parametrów działania zmierzające do bezpośredniego funkcjonalnych układu połączenia Śródmieścia z dworcem kolejowym komunikacyjnego (reorganizacja w Jaworznie. W dokumencie określono i uporządkowanie relacji pieszy- 6 kierunków działań, w tym 2 kierunki zadań pojazd, reorganizacja parkowania, i cele szczegółowe dla kierunków związanych dostępności dla osób z mobilnością: niepełnosprawnych, poprawa dostępności osiedli komunikacją ◼ stymulowanie większej różnorodności zbiorową). oferty usług publicznych (w tym społecznych) i usług komercyjnych W ramach listy planowanych projektów dostępnych i oferowanych w osiedlach i przedsięwzięć rewitalizacyjnych problemowych, uwzględniono projekt Miejskiego Centrum  poprawianie warunków Integracji Transportu Jaworzno, który zamieszkiwania i jakości życia dokładniej przedstawiono w rozdziale 2.4.3 (efektywność energetyczna, jakość oraz projekt Miejskiego Centrum Integracji

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Transportu - Szczakowa. Stworzenie węzła komunikację publiczną. Planowany termin przesiadkowego w Szczakowej ma polegać na realizacji to 2022 rok, a inwestycja ma zostać adaptacji i przebudowie dworca kolejowego sfinansowana ze środków własnych Gminy oraz placu dworcowego na węzeł przesiadkowy i środków unijnych. z parkingiem P+R obsługującym autobusową

3.3.7. Plan adaptacji Miasta Jaworzna do zmian klimatu do roku 2030

Plan adaptacji Miasta Jaworzna do zmian klimatu adaptacyjnych zawarto działania związane do roku 2030 ma na celu przygotowanie miasta z drogami: do zmian klimatu, zmniejszenie jego ◼ tworzenie kanalizacji deszczowej wraz podatności na zjawiska ekstremalne oraz z systemem odprowadzania zwiększenie potencjału do radzenia sobie ze skutkami tych zjawisk i ich pochodnych. Plan powierzchniowego wód opadowych do adaptacji zawiera część diagnostyczną, w której lokalnych zbiorników opóźniających opisano zjawiska klimatyczne i ich pochodne odpływ ze zlewni, szczególnie wpływające na Miasto (takie jak upały, mrozy, w sąsiedztwie obiektów o dużej opady, powodzie, susze, wiatr itp.), oceniono powierzchni m.in. parkingów, wrażliwość miasta na te zjawiska oraz ◼ podczyszczanie i magazynowanie wód możliwości w samodzielnym radzeniu sobie ze opadowych, a następnie ich ponowne skutkami zmian klimatu. Opracowano także wykorzystanie do celów komunalnych działania adaptacyjne niezbędne do realizacji (zmywanie ulic, podlewanie zieleni), w celu zwiększenia odporności Miasta na ◼ czyszczenie ciągów komunikacyjnych na występujące aktualne i przewidywane mokro w Jaworznie. w przyszłości zjawiska. W ramach działań

3.4. Udział mieszkańców w konsultacji Strategii rozwoju elektromobilności

Podczas prac nad tworzeniem Strategii zamiaru zakupu pojazdów elektrycznych, Rozwoju Elektromobilności dla Gminy Miasta korzystania z wypożyczalni pojazdów, Jaworzno przeprowadzono dwuetapowe lokalizacji ładowarek, oceny priorytetów konsultacje dotyczące dokumentu (pierwsze działań opisanych w dokumencie oraz badanie ankietowe realizowane było od 22 wpływu elektromobilności na poprawę czerwca do 13 lipca 2020 r.). W tym terminie jakości życia w Jaworznie. W badaniu wzięło zrealizowano ankietę wśród mieszkańców na udział 114 respondentów. W analizie tematy dotyczące kierunków rozwoju usunięto odpowiedzi osób, które elektromobilności w Jaworznie. zadeklarowały się, że nie zamieszkują Kwestionariusz został udostępniony w formie Jaworzna oraz nie pracują na jego terenie. elektronicznej na miejskiej stronie Ostatecznie analizie poddano 111 internetowej: http://www.um.jaworzno.pl/. odpowiedzi. 98% respondentów stwierdziło, W formularzu uwzględniono pytania że mieszka w Jaworznie, a 60% dotyczące zdefiniowania „elektromobilności”, zadeklarowało, że pracuje na terenie miasta. sposobów poruszania się po mieście,

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Czy jest Pan/i Czy pracuje Pan/i na mieszkańcem Jaworzna? terenie miasta Jaworzno?

1,79% 40,18 % Nie Nie Tak Tak 98,21 59,82 % %

Rys. 3.1 Udział respondentów według miejsca Rys. 3.2 Udział respondentów według miejsca zamieszkania pracy Źródło: Opracowanie własne Źródło: Opracowanie własne

Na podstawie rozkładu odpowiedzi można lub pojęciami tożsamymi jak pojazdy stwierdzić, że badani znają pojęcie elektryczne, a także z przemieszczaniem się „elektromobilność”, które najczęściej się im takimi pojazdami, samochodami kojarzy z pojazdami o napędzie elektrycznym i autobusami elektrycznymi.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Większość respondentów nie ma zamiaru najczęściej planują jego zakup w okresie zakupu pojazdu z napędem elektrycznym. powyżej 3 lat (37,5%). W ciągu najbliższych lat Ankietowani, którzy zadeklarowali zakup chętnie mogą być kupowane urządzenia takiego środka transportu w najbliższych transportu osobistego takie jak hulajnogi i inne latach, wskazali samochód elektryczny lub małe pojazdy elektryczne (19,6% hulajnogę elektryczną. W przypadku ankietowanych zamierza dokonać takiego samochodu elektrycznego respondenci zakupu w ciągu najbliższych 3 lat).

Czy zamierzają Państwo zakup pojazdu z napędem elektrycznym?

100,00% 86,61% 78,57% 80,00% 73,21%

57,14% 60,00% 37,50% 40,00% 1,79% 14,29% 9,82% 0,89% 20,00% 4,46% 7,14% 9,82% 11,61% 3,57% 2,68% 0,89% 0,00% Samochód elektryczny Rower elektryczny Hulajnoga lub Motocykl lubb skuter podobny mały pojazd elektryczny elektryczny

nie planuję zakupu powyżej 3 lat w ciągu 2-3 lat w ciągu roku

Rys. 3.3 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zakupu pojazdu z napędem elektrycznym Źródło: Opracowanie własne W pytaniu dotyczącym wprowadzenia systemu negatywnie – nie chciałaby korzystać z takiego wypożyczalni skuterów, samochodów systemu. Najwięcej zwolenników uzyskała elektrycznych oraz hulajnóg na minuty, wypożyczalnia hulajnóg elektrycznych (47%). większość respondentów odpowiedziała Czy chciałby Pan/Pani skorzystać z wypożyczalni hulajnóg elektrycznych ?

Nie Tak 53% 47%

Rys. 3.4 Chęć skorzystania z wypożyczalni hulajnóg elektrycznych Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Czy chciałby Pan/Pani Czy chciałby Pan/Pani skorzystać z wypożyczalni skorzystać z wypożyczalni skuterów na minuty? samochodów elektrycznych na minuty?

Tak 36% Tak 42% Nie Nie 64% 58%

Rys. 3.5 Chęć skorzystania z systemu wypożyczalni Rys. 3.6 Chęć skorzystania z wypożyczalni skuterów na minuty samochodów elektrycznych na minuty Źródło: Opracowanie własne Źródło: Opracowanie własne

W przypadku uruchomienia wypożyczalni, celach turystycznych i rekreacyjnych, zwykle respondenci najchętniej skorzystaliby z niej w kilka razy w roku lub w zależności od pogody.

W jakim celu i jak często korzystaliby Państwo z wypożyczalni rowerów miejskich/hulajnóg/skuterów/samochodów na minuty?

100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% dojazd do sklepów w dojazd do pracy, szkoły turystyka i rekreacja celu zrobienia zakupów Nigdy 67,20% 65,60% 32,00% W zależności od pogody 13,60% 5,60% 21,60% Kilka razy w roku 6,40% 10,40% 24,80% Kilka razy w miesiącu 4,80% 9,60% 12,80% Kilka razy w tygodniu 4,80% 8,00% 7,20% Codziennie 3,20% 0,80% 1,60%

Rys. 3.7 Odpowiedzi na pytanie dotyczące wypożyczenia rowerów miejskich Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Na pytanie o najdogodniejsze miejsce (51%). Natomiast najrzadziej respondenci utworzenia punktu do ładowania pojazdu skłaniali się ku ładowarkom na parkingach przy elektrycznego ankietowani najchętniej budynkach administracji publicznej (33%), pod odpowiadali wybierając parkingi przy węzłach blokami mieszkalnymi (33%) oraz na stacjach przesiadkowych (58%), domach paliw (40%). jednorodzinnych (56%), miejscu zatrudnienia Które miejsce do ładowania pojazdu elektrycznego według Pani/Pana jest najdogodniejsze?

70,00% 58,04% 60,00% 56,25% 50,89% 47,32% 50,00% 40,18% 40,18% 40,00% 33,04% 33,04% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

Rys. 3.8 Odpowiedzi na pytanie dotyczące najdogodniejszego miejsca do ładowania pojazdu elektrycznego Źródło: Opracowanie własne

W ankiecie zapytano o priorytety ◼ zastąpienie obecnych pojazdów poszczególnych, planowanych działań. Do przeznaczonych do obsługi zadań najważniejszych aspektów według publicznych przez pojazdy z napędem respondentów należą: elektrycznym lub alternatywnym

◼ zwiększanie liczby autobusów (niskoemisyjnym) np. śmieciarki (dla 67% z ekologicznym napędem (dla 74% respondentów jest to działanie bardzo respondentów jest to działanie bardzo ważne lub ważne), ważne lub ważne), ◼ koordynacja i wspieranie tworzenia ◼ rozbudowa sieci dróg rowerowych (dla 73% ogólnodostępnych stacji ładowania respondentów jest to działanie bardzo samochodów elektrycznych (dla 60% ważne lub ważne), respondentów jest to działanie bardzo ◼ dostosowanie infrastruktury drogowej ważne lub ważne), i przystankowej do osób o ograniczonej ◼ skrócenie czasów przejazdu autobusów mobilności (dla 70% respondentów jest to poprzez zwiększenie obecnego priorytetu działanie bardzo ważne lub ważne), autobusów w ruchu (dla 58%

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

respondentów jest to działanie bardzo ◼ zwiększenie udziału zielonych stref na ważne lub ważne), istniejących parkingach w centrum miasta ◼ stworzenie systemu roweru miejskiego (dla (dla 53% respondentów jest to działanie 53% respondentów jest to działanie bardzo bardzo ważne lub ważne), ważne lub ważne), ◼ utworzenie parkingów rowerowych np. ◼ wprowadzenie zintegrowanego biletu z zadaszonych i zamykanych wiat dla pociągami regionalnymi miejskiego (dla rowerów na osiedlach wielorodzinnych (dla 52% respondentów jest to działanie bardzo 48% respondentów jest to działanie bardzo ważne lub ważne), ważne lub ważne).

Jak ważne jest zwiększenie Jak ważne jest dostowanie liczby autobusów z infrastruktury drogowej i ekologicznym napędem przystankowej do osób o niskoemisyjnym? ograniczonej mobilności? nieważne raczej 4% raczej nieważne nieważne nieważne 3% 2% 7%

średnio bardzo 20% ważne bardzo 42% średnio ważne ważne 20% ważne 28% 52% 22%

Rys. 3.11 Odpowiedzi na pytanie dotyczące Rys. 3.9 Odpowiedzi na pytanie dotyczące dostosowania infrastruktury drogowej zwiększenia liczby autobusów z ekologicznym i przystankowej do osób o ograniczonej mobilności napędem niskoemisyjnym Źródło: Opracowanie własne Źródło: Opracowanie własne

Jak ważne jest zastąpienie obecnych Jak ważna jest rozbudowa sieci pojazdów przeznaczonych do dróg rowerowych? obsługi zadań publicznych przez pojazdy z napędem elektrycznym nieważne raczej lub alternatywnym 5% nieważne (niskoemisyjnym) np. śmieciarki? 8% nieważne bardzo 9% bardzo ważne średnio ważne 57% 14% 40%

raczej nieważne ważne ważne średnio 6% 27% 16% 18%

Rys. 3.12 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zmiany Rys. 3.10 Odpowiedzi na pytanie dotyczące napędu obecnych pojazdów przeznaczonych do rozbudowy sieci dróg rowerowych obsługi zadań publicznych Źródło: Opracowanie własne Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Jak ważna jest koordynacja i Jak ważne jest stworzenie wspieranie tworzenia systemu roweru miejskiego ? ogólnodostępnych stacji ładowania samochodów elektrycznych? nieważne nieważne 17% 3% bardzo bardzo raczej ważne ważne nieważne raczej 35% 37% 10% nieważne 10%

średnio ważne ważne 27% 25% 17% średnio 19%

Rys. 3.13 Odpowiedzi na pytanie dotyczące Rys. 3.15 Odpowiedzi na pytanie dotyczące koordynacji i wspierania tworzenia stworzenia systemu roweru miejskiego ogólnodostępnych stacji ładowania samochodów Źródło: Opracowanie własne elektrycznych

Źródło: Opracowanie własne Jak ważne jest wprowadzenie zintegrowanego biletu z Jak ważne jest skrócenie czasów pociągami regionalnymi? przejazdu autobusów poprzez zwiększenie obecnego priorytetu autobusów w ruchu? nieważne 14% nieważne bardzo 8% ważne bardzo 36% ważne 37% raczej raczej nieważne nieważne 12% 9% ważne 16% ważne średnio 21% średnio 25% 22%

Rys. 3.14 Odpowiedzi na pytanie dotyczące Rys. 3.16 Odpowiedzi na pytanie dotyczące skrócenia czasu przejazdu autobusów poprzez wprowadzenia zintegrowanego biletu z pociągami zwiększenie obecnego priorytetu autobusów w regionalnymi ruchu Źródło: Opracowanie własne Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Jak ważne jest zwiększenie Jak ważne jest utworzenie udziału zielonych stref na parkingów rowerowych np. istniejących parkingach w zadaszonych i zamykanych wiat centrum? dla rowerów na osiedlach wielorodzinnych? nieważne 9% bardzo nieważne bardzo ważne 15% ważne 28% 25% raczej nieważne 12% raczej nieważne 14% ważne ważne 22% średnio 25% 26% średnio 24%

Rys. 3.17 Odpowiedzi na pytanie dotyczące Rys. 3.18 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zwiększenia udziału zielonych stref na istniejących zwiększenia udziału zielonych stref na istniejących parkingach w centrum parkingach w centrum Źródło: Opracowanie własne Źródło: Opracowanie własne

Większość ankietowanych stwierdziła, że (aż 80% pozytywnych odpowiedzi). elektromobilność może mieć istotny wpływ na poprawę jakości życia w Jaworznie

Czy elektromobilność może mieć bezpośredni wpływ na poprawę jakości życia w Jaworznie?

2,68%

absolutnie tak 0,89% 16,07% raczej tak 34,82% nie mam zdania raczej nie 45,54% absolutnie nie

Rys. 3.19 Odpowiedzi na pytanie dotyczące wpływu elektromobilności na poprawę jakości życia w Jaworznie

Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Na podstawie przeprowadzanych badań można infrastruktury drogowej dla osób z ograniczoną stwierdzić, że rozwój elektromobilności mobilnością. Ponadto duży priorytet wśród w Jaworznie powinien być ukierunkowany mieszkańców uzyskało zastąpienie obecnych głównie na zakup ekologicznych autobusów z pojazdów przeznaczonych do obsługi zadań napędem niskoemisyjnym, rozbudowę publicznych przez pojazdy z napędem infrastruktury rowerowej oraz dostosowanie elektrycznym lub niskoemisyjnym.

3.5. Priorytety rozwojowe

3.5.1. Cele strategiczne

Strategia rozwoju elektromobilności dla Gminy miasta. Wizja Strategii Rozwoju Miasta Jaworzno przedstawia kierunek Elektromobilności Jaworzna została oczekiwanych zmian w zakresie popularyzacji przedstawiona na poniższej grafice. pojazdów zero i niskoemisyjnych na terenie Inteligentnie elektromobilny rozwój Jaworzna

Cele strategiczne stanowią zobrazowanie ◼ dalszego rozwoju niskoemisyjnego przyjętej wizji rozwoju elektromobilności i Smart i elektrycznego transportu publicznego City w Jaworznie w latach 2020-2035. Każdy z elementami Smart City, z elementów przedstawionej wizji, realizowanej ◼ pełnienia przez gminę roli wzorcowej poprzez cele strategiczne, powstał na podstawie w zakresie wdrażania dobrych praktyk szczegółowej diagnozy stanu obecnego oraz elektromobilności, analizy wyników badań ankietowych. Ich ◼ budowy i rozwoju infrastruktury realizacja powinna być prowadzona równolegle, elektromobilności na terenie Jaworzna, tak aby rozwój miasta w wszystkich ◼ edukacji i promowania idei wymienionych obszarach przebiegał równomiernie. Realizacja celów strategicznych elektromobilności wśród mieszkańców powinna przyczynić się do: Jaworzna. W Jaworznie wskazano sześć celów ◼ zapewnienia rozwoju elektromobilności na strategicznych, kluczowych do realizacji terenie Jaworzna na poziomie nie niższym założonej wizji. niż wymogi ustawowe,

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Wprowadzenie zielonego ładu Rozwój zero- i niskoemisyjnej Zielone ulgi podatkowe w w samorządzie komunikacji miejskiej Jaworznie Cel strategiczny I Cel strategiczny II Cel Strategiczny III

Budowanie ekoświadomości Eko-rozwój transportu Inteligentne rozwijanie mieszkańców indywidualnego mobilności w Jaworznie Cel strategiczny IV Cel strategiczny V Cel strategiczny VI

3.5.2. Cele operacyjne i zakres działań

Realizacja dokumentu wymaga doprecyzowania perspektywie. Zakres tych zadań zdefiniowano celów, dzięki którym będzie kreowana na podstawie analizy stanu obecnego systemu i wdrażana elektromobilność na terenie transportowego, dokumentów strategicznych Jaworzna. W opracowaniu wyznaczono 6 celów oraz oczekiwań mieszkańców w zakresie strategicznych, które realizowane będą za wprowadzania elektromobilności i działań pomocą celów operacyjnych, z tematyki smart city. W tabeli przedstawiono doprecyzowujących kierunki rozwoju poszczególne cele operacyjne. elektromobilności w Jaworznie w określonej

Tab. 3.1. Cele strategiczne i operacyjne dla miasta Jaworzna Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji Cel strategiczny I – Wprowadzenie zielonego ładu w samorządzie

Głównym zadaniem będzie zakup min. 30% pojazdów zero- i niskoemisyjnych do obsługi zadań komunalnych przez spółki komunalne oraz inne jednostki organizacyjne Gminy (zgodnie z art. 35 ust 2. pkt 1-2 Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych), do których wykorzystywane bezpośrednio do prac są pojazdy samochodowe w rozumieniu prawa o ruchu drogowym. Będą to między innymi pojazdy typu: Cel operacyjny l.1 – ograniczenie emisji przy śmieciarki, zamiatarki ulic, polewaczki, pojazdy realizacji zadań komunalnych dostawcze, ciężarowe oraz ciągniki rolnicze. W związku z czym nie przewidziano wymiany na zeroemisyjne pojazdów, które ze względu na specyfikę pracy wymagają długotrwałego podtrzymywania specjalistycznej aparatury technicznej i znacznego zużycia energii (jak np. pogotowia technicznego). Dodatkowo część pojazdów samochodowych można zastąpić małymi pojazdami elektrycznymi, które usprawniać będą wykonywanie codziennych zadań w centrum miasta np. opróżnianie

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji koszy na śmieci, drobne prace przy zieleni miejskiej itp. W pierwszej kolejności wymiana pojazdów powinna dotyczyć Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów, Wodociągów Jaworzno, Jaworznickiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego oraz Domu Pomocy Społecznej w Jaworznie. W przypadku zlecenia zadań publicznych określonych w art. 7 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym, przynajmniej przy których wykorzystywane bezpośrednio do prac są pojazdy samochodowe w rozumieniu prawa o ruchu drogowym, zostanie uwzględniony wymóg posiadania przynajmniej 30% pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym do wykonania zadania od 2028 roku (10% od 2022 roku). Cel jest zgodny z art. 35 ust.2 pkt 2 i 3 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.

Urząd Miejski nie posiada obecnie samochodów służbowych o napędzie zeroemisyjnym. Zadaniem miasta Cel operacyjny l.2 – wprowadzenie ekologicznych będzie wymiana 30% swoich samochodów na samochodów służbowych dla Urzędu Miejskiego zeroemisyjne, spełniając przy tym wymagania zawarte w art. 35 ust. 1 Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.

Odpowiednie planowanie wykorzystania nisko- i zeroemisyjnych pojazdów komunalnych do realizacji Cel operacyjny l.3 – obsługiwanie pojazdami nisko- zadań przede wszystkim w centrum miasta. Dodatkowo i zeroemisyjnymi zadań komunalnych w ścisłym należy wprowadzać ograniczenia dla pojazdów centrum miasta dostawczych w centrum i lobbować, wśród firm prywatnych, za kierowaniem do ruchu w centrum pojazdów nisko i zeroemisyjnych.

Przewiduje się budowę ładowarek dla samochodów osobowych, wyposażonych w standardowe wtyczki jak np. CSS, CHAdeMO. Urządzenia powinny być lokalizowane w pobliżu: węzłów przesiadkowych, urzędów, instytucji Cel operacyjny I.4 – stworzenie sieci kultury oraz dużych generatorów ruchu. Budowa ogólnodostępnych ładowarek zlokalizowanych przy ładowarek przy budynkach użyteczności publicznej budynkach użyteczności publicznej pozwoli na zagęszczenie liczby punktów ładowania w mieście, co przyczyni się do zwiększenia wygody korzystania z pojazdów zeroemisyjnych. Cel operacyjny zgodny jest z Krajowymi ramami polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji

W przypadku zakupu pojazdów napędzanych sprężonym gazem ziemnym CNG przez spółkę Wodociągi Jaworzno zostanie wybudowana infrastruktura do tankowania pojazdów. Stacja tankowania powinna być Cel operacyjny I.5 – budowa stacji tankowania CNG ogólnodostępna – umożliwiając korzystanie z niej klientom indywidualnym, przedsiębiorcom z terenu Jaworzna, innym jednostkom organizacyjnym na terenie Jaworzna.

Cel strategiczny II – Rozwój zero i niskoemisyjnej komunikacji miejskiej

Głównymi zadaniami tego celu operacyjnego będzie budowa ładowarek pantografowych i plug-in w wyznaczonych miejscach w Analizie kosztów i korzyści wykorzystania autobusów zeroemisyjnych w Jaworznie. Oprócz tego mogą zostać wybudowane wiaty przystankowe z zasilaniem fotowoltaicznym. Kolejne Cel operacyjny II.1 – modernizacja infrastruktury przystanki mogą zostać wyposażone w tablice transportu publicznego Dynamicznej Informacji Pasażerskiej oraz rozkłady w formie e-papierowej. W obszarze śródmiejskim podczas przebudowy układu drogowego systematycznie mogą być wdrażane antyzatoki oraz śluzy dla autobusów. Ponadto infrastruktura przystankowa powinna zostać dostosowana do osób o ograniczonej mobilności.

Realizacja celu operacyjnego II.2 może polegać na przyśpieszeniu komunikacji miejskiej między innymi poprzez system przyznający wysoki priorytet w formie zielonego światła dla pojazdów komunikacji miejskiej. Przyczyni się to bezpośrednio do zwiększenia prędkości komunikacyjnych linii komunikacji miejskiej. Oprócz tego w pojazdach komunikacji miejskiej mogą zostać zamontowane urządzenia zliczające pasażerów oraz analizujące ich podróże. System ten będzie na bieżąco Cel operacyjny II.2 – usprawnienie komunikacji wysyłać informacje do określonych odbiorców, co miejskiej pozwoli efektywniej wykorzystać dostępne pojazdy, lepiej dostosowywać podaż do popytu oraz dostosowywać ofertę przewozową do potrzeb mieszkańców (między innymi poprzez zwiększenie częstotliwości kursowania, uruchamianie nowych bezpośrednich połączeń). Ponadto będzie przeprowadzona bieżąca analiza punktualności komunikacji miejskiej na podstawie zainstalowanych modułów GPS w autobusach. Pozwoli to dostosować rozkład jazdy do rzeczywistych warunków drogowych.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji Cel może też zostać zrealizowany poprzez wprowadzenie stałych taktów na liniach komunikacyjnych, synchronizację odjazdów linii na głównych ciągach komunikacyjnych. Pozwoli to zwiększyć odczuwalną częstotliwość kursowania autobusów oraz zmniejszyć liczbę kursów „utraconych”. Realizacja przedsięwzięcia byłaby zgodna z wynikami badań opinii mieszkańców Jaworzna, którzy komunikację miejską ocenili najniżej w aspekcie dotyczącym dostosowania rozkładu jazdy do potrzeb mieszkańców.

W ramach celu operacyjnego II.3 zostanie zrealizowana wymiana najstarszych autobusów z najniższymi normami Cel operacyjny II.3 – ograniczenie emisji na pojazdy zero- i niskoemisyjne. Do 2025 r. należy generowanej przez komunikację publiczną wycofać z ruchu wszystkie pojazdy o normach emisji spalin niższych niż EURO 5. Cel jest zgodny z priorytetami mieszkańców. Cel strategiczny III – Zielone ulgi podatkowe w Jaworznie

Zwolnienie z podatku od nieruchomości punktów ładowania pojazdów elektrycznych może przyczynić się Cel operacyjny III.1 – stworzenie zachęt do zachęcenia prywatnych inwestorów do postawienia podatkowych ułatwiających budowę infrastruktury własnych punktów ładowania. Cel operacyjny zgodny ładującej z Krajowymi ramami polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych.

Zwolnienie, a późniejsze obniżenie podatku od środków transportowych dla pojazdów zero i niskoemisyjnych Cel operacyjny III.2 - stworzenie zachęt może zachęcić zarówno mieszkańców, jak podatkowych dla posiadaczy samochodów i przedsiębiorstwa posiadające pojazdy o napędzie zeroemisyjnych i niskoemisyjnych konwencjonalnym do ich wymiany na zero i niskoemisyjne.

Cel strategiczny IV – Budowanie ekoświadomości mieszkańców

Promowanie elektromobilności w Jaworznie będzie się odbywało poprzez umieszczenie informacji dotyczących walorów i zalet elektromobilności na stronach internetowych samorządu, w prasie lokalnej oraz Cel operacyjny IV.1 – promowanie mediach społecznościowych. Świadomość mieszkańców na temat elektromobilności będzie też kształtowana elektromobilności wśród mieszkańców Jaworzna poprzez plakaty i ulotki oraz spoty tematyczne wyświetlane na monitorach zamontowanych w autobusach miejskich, Urzędzie Miejskim. Przeprowadzone zostaną też cykle spotkań z mieszkańcami i przedstawicielami firm

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji zainteresowanych inwestycjami w elektromobilność w Jaworznie.

Wprowadzenie tematyki zrównoważonego transportu do szkół w formie prelekcji, zajęć na godzinach wychowawczych, warsztatów oraz konkursów ma przyczynić się do świadomego wyboru środków transportu przez najmłodszych mieszkańców Jaworzna. Głównym zadaniem celu będzie zaznajamianie Cel operacyjny IV.2 – kształtowanie świadomości z zasadami bezpieczeństwa, kształtowanie postaw edukacyjnej młodych mieszkańców Jaworzna proekologicznych i uświadamianie jaki wpływ na środowisko mają pojazdy o napędzie konwencjonalnym. Działania mogą dodatkowo opierać się na budowie zamykanych parkingów dla rowerów i hulajnóg przy szkołach. Cel operacyjny zgodny z Planem Rozwoju Elektromobilności. Cel strategiczny V – Eko-rozwój transportu indywidualnego

Cel operacyjny zgodny z art. 60 ust. 1 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, który określa minimalną liczbę punktów ładowania (60) w gminach powyżej 100 tys. mieszkańców. Jaworzno nie spełnia powyższego założenia, jednak mimo to realizacja części z tej liczby przyczyni się do stworzenia spójnej i funkcjonalnej sieci ładowania. Nowe stacje ładowania Cel operacyjny V.1 – równomierny rozwój sieci powinny zostać zlokalizowane równomiernie na terenie punktów ładowania pojazdów na terenie miasta całego miasta. Według mieszkańców punkty ładowania powinny powstać na parkingach przy węzłach przesiadkowych, przy domach jednorodzinnych oraz miejscach zatrudnienia. Dopuszcza się stworzenie punktów ładowania w formie „latarnio-ładowarek”. Wskazane jest, żeby nowe ładowarki posiadały również dodatkową funkcjonalność w postaci możliwości ładowania rowerów.

Cel może zostać zrealizowany poprzez wprowadzanie Cel operacyjny V.2 – ograniczenie emisji stref parkowania tylko dla pojazdów zeroemisyjnych. pochodzącej z samochodów prywatnych w centrum Zachęci to mieszkańców miasta do korzystania miasta z ekologicznych pojazdów szczególnie w centrum.

Realizacja celu może się odbywać także poprzez Cel operacyjny V.3 – kontynuowanie poprawy zawężanie pasów ruchu na ulicach jednoprzestrzennych, stosowanie rond zamiast skrzyżowań z sygnalizacją bezpieczeństwa ruchu drogowego świetlną oraz doświetlanie i wynoszenie przejść dla pieszych. Wprowadzenie stref uspokojonego ruchu pod

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji postacią np. stref TEMPO-20, 30, woonerf’ów pozwoli zwiększyć bezpieczeństwo ruchu drogowego i zmniejszyć emisję szkodliwych substancji oraz hałasu emitowanych przez transport indywidualny. Cel może też zostać zrealizowany poprzez stworzenie kolorowych krawędzi przy przejściach dla pieszych. Zadaniem kolorowych przejść jest wyświetlanie na powierzchni aktualnego światła dla osób korzystających ze smartfonu. Na przejściach dla pieszych można także zaimplementować inteligentne oświetlenie informujące kierowców o sytuacji, gdy pieszy wejdzie na przejście dla pieszych, aby poprawić ich bezpieczeństwo.

Cel może zostać zrealizowany poprzez rozbudowę systemu tras rowerowych o wysokich parametrach takich jak Velostrada, pozwalająca na komfortowe poruszanie się rowerami oraz hulajnogami do centrum miasta. System tras rowerowych powinien być połączony z trasami rowerowymi sąsiednich miejscowości, co pozwoli na dogodny dojazd rowerem do miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Chełmka, Chrzanowa, Libiąża, Trzebini. Ponadto na terenie Cel operacyjny V.4 – poprawa chodników i dróg największych osiedli mieszkaniowych powinny powstać rowerowych na bardziej przyjazne dla zamykane, zadaszone parkingi rowerowe lub boksy do mieszkańców przechowywania rowerów oraz stojaki rowerowe przy budynkach użyteczności publicznej. Drugim działaniem może być poprawa jakości chodników poprzez dostosowanie ich nawierzchni i szerokości oraz usunięcie barier architektonicznych. Ułatwi to korzystanie z urządzeń transportu osobistego, jak hulajnogi elektryczne, elektryczne monocykle, segwey’e. W zakresie rozbudowy systemu tras rowerowych, cel jest zgodny z priorytetami mieszkańców.

Nawiązanie współpracy z nowymi i funkcjonującymi w Jaworznie operatorami systemu car-sharing w celu wprowadzenia możliwości wypożyczenia pojazdów Cel operacyjny V.5 – stworzenie możliwości elektrycznych na terenie Miasta. Powinno to wypożyczenia samochodów elektrycznych doprowadzić do zmniejszenia liczby samochodów osobowych na ulicach Jaworzna oraz promować elektromobilność wśród mieszkańców.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji

Cel operacyjny zostanie zrealizowany poprzez stworzenie systemu roweru miejskiego w Jaworznie w formie wynajmu kompletnego systemu. System będzie alternatywą dla innych środków transportu w zakresie przemieszczenia się w szczególności do generatorów Cel operacyjny V.6 – stworzenie systemu roweru ruchu w centrum miasta, przyczyniając się do redukcji miejskiego w Jaworznie liczby podróży odbywanych samochodami osobowymi. Wprowadzenie systemu roweru miejskiego funkcjonalnie przystosowanego do wygodnego korzystania przez mieszkańców z obszaru całego miasta pozwoli zmniejszyć emisję hałasu, CO2 i innych szkodliwych substancji generowanych w sektorze transportu.

Cel strategiczny VI – Inteligentne rozwijanie mobilności w Jaworznie W ramach celu operacyjnego może zostać wprowadzony dynamiczny system informacji parkingowej. Tablice będą prezentowały aktualną sytuację – wyświetlą liczbę wolnych miejsc parkingowych w czasie rzeczywistym na danym obszarze. Pozwoli to skrócić czas poszukiwania Cel operacyjny VI.1 – zwiększenie stopnia wolnego miejsca parkingowego, a w konsekwencji wykorzystania miejsc parkingowych ograniczyć emisję oraz hałas emitowany przez krążące w poszukiwaniu wolnego miejsca pojazdy. Ponadto kształtowanie odpowiedniego poziomu zajętości miejsc powinno następować poprzez tworzenie zielonych stref parkowania, czyli ograniczonych czasowo, bezpłatnych rotacyjnych miejsc parkingowych.

Wdrażanie rozwiązania może się odbyć poprzez wprowadzenie zintegrowanej aplikacji typu Mobility-as- Cel operacyjny VI.2 – mobilna integracja usług a-Service dla mieszkańców łączącej różne usługi miejskie miejskich (planer podróży, system roweru miejskiego, bilet miejski i inne). Najlepszym rozwiązaniem będzie oparcie aplikacji o sprawdzone systemy z innych miast.

Modernizacja oświetlenia ulicznego i wprowadzenie oszczędnych rozwiązań opartych o diody LED. Jednym z takich rozwiązań jest wprowadzenie inteligentnych Cel operacyjny VI.3 – modernizacja oświetlenia latarni, które zapalałyby się po wykryciu ruchu przez ulicznego pewien czas. Zabieg ten przyczyni się do oszczędności w budżecie miasta z tytułu mniejszego poboru energii elektrycznej.

Cel operacyjny VI.4 – integracja transportu W ramach tego celu operacyjnego priorytetem powinno publicznego być dążenie do integracji taryfowo - biletowej z koleją. Ponadto zostanie wybudowane Miejskie Centrum

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Charakterystyka, narzędzia realizacji Integracji Transportu przy stacji kolejowej Jaworzno Szczakowa, które będzie składać się m.in. z parkingu Park+Ride, Bike+Ride oraz przystanków obsługujących komunikację miejską. Centrum przesiadkowe pozwoli na dogodne korzystanie z różnych środków transportu.

Cel, którego realizacja może nastąpić np. poprzez stworzenie inteligentnych totemów rowerowych może znacząco zwiększyć bezpieczeństwo i sytuację rowerzystów na drogach rowerowych. Dzięki nim Cel operacyjny VI.5 – upłynnienie ruchu uczestnik ruchu dowiaduje się, czy utrzymując bieżące rowerowego tempo jazdy, zdąży przejechać na zielonym świetle, czy też będzie musiał przyspieszyć lub zaczekać ze względu na czerwone światło przy skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną.

Cel operacyjny VII.6 – zmniejszenie szkodliwości zużytych akumulatorów poprzez ponowne wykorzystanie Cel operacyjny VI.6 – zmniejszenie szkodliwości akumulatorów, w przypadku braku możliwości zostaną zużytych akumulatorów one przekazane do firm zajmujących się utylizacją takich odpadów.

W ramach celu operacyjnego zostaną podjęte działania w celu utworzenia w Jaworznie stacji pomiaru jakości Cel operacyjny VI.7 – utworzenie stacji pomiaru powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. jakości powietrza GIOŚ Stacja pozwoli na rzetelną ocenę jakości powietrza w mieście oraz ocenę efektów wdrażania strategii.

Źródło: Opracowanie własne

Rys. 3.20 Velostrada w Jaworznie https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bike_freeway_in_Jaworzno.jpg

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasto Jaworzno do 2035 roku

4. Plan wdrożenia elektromobilności w Jaworznie

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

W poniższym rozdziale zestawiono szereg występujące przy ich realizacji. Omówione działań instytucjonalnych i administracyjnych w tym rozdziale obszary i zadania są niezbędnych do wdrożenia Strategii rozwoju rezultatami kierunków zdefiniowanych elektromobilności w Jaworznie. Przedstawiono w strategii, powstałych na podstawie je w harmonogramie i określono ryzyka charakterystyki miasta.

4.1. Zakres i metodyka analizy strategii rozwoju elektromobilności

Analiza strategiczna rozwoju elektromobilności samorządów, uzyskiwanie korzystnego efektu w Jaworznie została przedstawiona w oparciu ekologicznego, jaki można osiągnąć poprzez o istniejące rozwiązania techniczne dostępne ich implementację oraz minimalizację kosztów na rynku oraz krajowe i lokalne dokumenty eksploatacyjnych. strategiczne. Do potencjalnych rozwiązań technicznych można zaliczyć: Drugą analizowaną opcją są pojazdy napędzane gazem ziemnym CNG. Zalicza się je ◼ energię elektryczną, do kategorii niskoemisyjnych oraz ◼ sprężony gaz ziemny CNG i skroplony gaz charakteryzują się małym zainteresowaniem ziemny LNG, głównie ze względu na niewielką liczbę stacji ◼ wodór. tankowania tego paliwa w Polsce. Barierą powyższego rozwiązania jest wybudowanie od Rynek oraz branża pojazdów elektrycznych podstaw nowej stacji lub wyposażenie w ostatnich latach rozwija się nieustannie. Jest istniejącej w uzupełniającą infrastrukturę do to spowodowane rosnącym zainteresowaniem dystrybucji gazu. W przypadku skroplonego wśród samorządów i społeczeństwa nową gazu ziemnego LNG, wymagana jest budowa technologią (poprzez rozwój sieci ładowarek dodatkowego zbiornika kriogenicznego do jego oraz akumulatorów, które pozwalają na przechowywania. Sprężony gaz ziemny (CNG) pokonanie coraz większego zasięgu). może być użytkowany w każdym rodzaju W obecnej chwili pojazdy elektryczne pojazdów, pod warunkiem posiadania pozwalają na przejechanie dystansu na odpowiedniej instalacji. Zasięg pojazdów poziomie około 100-200 km w zależności od napędzanych CNG wynosi około 300 – 400 km pojemności akumulatora, przez co idealnie i wpisuje się do realizacji szeroko rozumianych mogą być przeznaczone do obsługi ruchu usług publicznych takich jak np. wywóz śmieci. miejskiego. Istotną blokadą rozwoju technologii jest niewątpliwie wysoka cena Kolejnym rozwiązaniem technicznym jest samochodów osobowych, która waha się wykorzystywanie pojazdów napędzanych w granicach 120-180 tys. zł. Autobusy wodorem. Poruszają się one dzięki silnikom elektryczne wykorzystywane w transporcie elektrycznym zasilanym prądem, miejskim są o około dwa razy droższe od wytwarzanym z czystego wodoru w ogniwach pojazdów o napędzie konwencjonalnym. paliwowych (dzięki czemu nie emitują Pomimo tego autobusy elektryczne cieszą się szkodliwych substancji do atmosfery, a jedynie coraz większą popularnością ze względu na nieszkodliwą parę wodną). Jedną z zalet obecność instrumentów finansowych powyższego rozwiązania technicznego wspomagających rozwój elektromobilności dla w środkach transportu jest znacznie większy

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

zasięg niż pojazdów elektrycznych zasilanych wymagają dużego poboru mocy, będą z akumulatorów i wynosi około 400-600 km, obsługiwane pojazdami zasilanymi paliwami a także krótki okres tankowania zbiornika konwencjonalnymi spełniającymi normy wodorowego (od 5 do 10 minut). Do licznych spalania EURO 6. barier użycia wodoru w transporcie obecnie zaliczają się głównie brak dostępności czystego Zakup taboru autobusowego napędzanego wodoru na rynku, problemy z jego energią elektryczną jest uzasadniony na magazynowaniem, wysoki koszt budowy stacji podstawie przeprowadzonych analiz tankowania jak również zakup pojedynczego i eksperckich badań rynkowych opisujących autobusu. poszczególne rozwiązania technologiczne, możliwe do zastosowania w komunikacji Ze względu na wady rozwiązań technicznych miejskiej w Jaworznie w ramach Analizy kosztów opartych o wodór oraz gaz ziemny, realizacja i korzyści związanych z wykorzystaniem przy strategii zostanie wykonana poprzez zakup świadczeniu usług komunikacji miejskiej taboru autobusowego oraz pojazdów autobusów zeroemisyjnych. Warianty zostały komunalnych zasilanych energią elektryczną i przedstawione w poniższej tabeli. gazem ziemnym CNG. Pozostałe zadania, które Tab. 4.1 Porównanie alternatywnych wariantów inwestycyjnych w ramach analizy kosztów i korzyści Gminy Miasta Jaworzno

Kosztu zakupu Koszty Koszty Wpływ na Lp. Wariant 1 pojazdu infrastruktury eksploatacji środowisko Pojazdy 1 Niski Brak Wysoki Wysoki konwencjonalne Pojazdy 2 Średni Średni Niski Brak elektryczne Pojazdy 3 Wysoki Wysoki Niski Brak wodorowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie Analizy kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych

W wyniku powyższej oceny możliwych opcji odrzucono autobusy zasilane wodorem. jako wariant inwestycyjny dla taboru W przypadku wybudowania stacji tankowania autobusowego wybrano pojazdy elektryczne sprężonego gazu ziemnego CNG rekomenduje (plug-in + pantograf). Natomiast ze względu na się też zakup pojazdów komunalnych z takim zbyt duże bariery i koszty wdrożenia napędem.

4.2. Publiczny transport zbiorowy

Udoskonalenie funkcjonowania transportu miasto przy pomocy wdrożenia zbiorowego jest w stanie doprowadzić do specjalnych faz w sygnalizacji świetlnej redukcji oddziaływania transportu na przeznaczonej dla komunikacji zbiorowej, środowisko. nadając priorytet przejazdu przez W tym celu należy prowadzić działania skrzyżowanie bez zatrzymywania, zmierzające do: ◼ stworzenia w obszarze śródmiejskim antyzatok oraz śluz dla autobusów ◼ ułatwienia pojazdom transportu komunikacji miejskiej, dzięki którym publicznego sprawnego przejazdu przez

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

pojazdy znacznie przyspieszą na odcinkach komunikacyjnej poprzez stale wymieniany pomiędzy kolejnymi przystankami, tabor (wraz z uwzględnieniem realizacji ◼ wprowadzania uspokojenia ruchu dyrektyw unijnych odnoszących się do w postaci np. stref TEMPO-20 lub 30 wraz emisji zanieczyszczeń do atmosfery), z zastosowaniem nowoczesnych procedur ◼ unowocześniania przystanków inżynieryjnych, aby zwiększyć efektywność komunikacyjnych z zasilaniem bezpieczeństwa ruchu drogowego, fotowoltaicznym, dzięki czemu przystanki ◼ wykonywania na bieżąco audytów BRD, zostaną wyposażone w nowoczesne tablice wraz z usuwaniem newralgicznych Dynamicznej Informacji Pasażerskiej, i krytycznych miejsc układu ◼ inwestowania w tabor zero- i komunikacyjnego, niskoemisyjny. ◼ systematycznego usprawniania stanu technicznego infrastruktury

4.2.1. Opis i charakterystyka wybranej technologii ładowania i doboru optymalnych pojazdów w komunikacji miejskiej

Autobusy akumulatorowe mogą być ładowane rozwiązaniu autobus jest w stanie pokonać dwiema metodami: za pomocą pantografu, więcej kilometrów w ruchu liniowym, przed równolegle z możliwością ładowania koniecznym zjazdem na ładowanie. W Analizie ładowarkami typu plug-in. W ładowarkach kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem pantografowych, dzięki zastosowaniu przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej ładowania wysokim natężeniem prądu autobusów zeroemisyjnych wybrano wariant (30 - 60A) możliwe jest doładowywanie ładowania pojazdów elektrycznych akumulatorów podczas postoju na pętli. z wykorzystaniem metody plug-in oraz Stosunkowo krótki czas ok. 10 minut pantografu. Pojemność akumulatorów doładowania pojazdu pozwala wydłużyć zasięg zostanie tak dobrana, aby zapewnić realizację o 20 – 40 km. Ładowarki typu plug-in, które kursów bez ryzyka rozładowania, a co za tym służą do ładowania pojazdów na dłuższych idzie unieruchomienia pojazdu na trasie. postojach, np. na terenie zajezdni w porze Obecnie we flocie operatora znajdują się nocnej, wykorzystują zwykle prąd o niskim 4 autobusy elektryczne typu MIDI, 11 MAXI natężeniu, co przekłada się na mniejszy spadek oraz 9 pojazdów MEGA18. żywotności akumulatorów. Zaproponowana Przy napełnieniach występujących moc ładowarki powinna być nie mniejsza niż 80 w komunikacji miejskiej w Jaworznie, kW. Z tego powodu najczęściej pojazdy są zdecydowano się na wybór 15 autobusów klasy ładowane niskim prądem metodą plug-in na MAXI oraz 5 MIDI, które mają możliwość zajezdni w porze nocnej, a podczas liniowej zabrania na pokład nawet odpowiednio około eksploatacji są doładowywane podczas 90 i 70 pasażerów, w tym 30 na miejscach postojów na pętlach. Dzięki powyższemu siedzących.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

4.2.3. Lokalizacja i wybór linii autobusowych transportu publicznego i punktów ładowania

W Analizie kosztów i korzyści związanych z zelektryfikowanych liniach. W momencie wykorzystaniem przy świadczeniu usług sporządzenia analizy kosztów i korzyści PKM komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych Jaworzno posiadało w swojej flocie 23 pojazdy do elektryfikacji wskazano linie 303, 307, 369, o napędzie zeroemisyjnym (aktualnie 24 372, 373, E oraz J. W ramach zaproponowanej w czerwcu 2020 r.), dzięki czemu już w 2018 r. strategii wyboru elektryfikacji linii przebadano spełniało wymogi ustawowe dotyczące udziału przebiegi tras, rozkład jazdy, infrastrukturę na taboru zeroemisyjnego w obsłudze danym obszarze. Uzupełniająco autobusy komunikacji miejskiej w 2028 roku (30% elektryczne akumulatorowe będą kursowały na pojazdów zeroemisyjnych od 1 stycznia 2028 pozostałych liniach w porach o zmniejszonym r.). zapotrzebowaniu na pojazdy kursujące na

Rys. 4.1 Elektryfikacja linii autobusowych 302, 307 i 369 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Analizy kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych Gminy Miasta Jaworzno autobusów zeroemisyjnych Gminy Miasta Jaworzno

W momencie oddania dokumentu analizy ◼ Byczyna Astrów, kosztów i korzyści, na terenie miasta ◼ Osiedle Stałe, znajdowało się łącznie 15 stacji ładowania, z ◼ Krakowska Pętla, czego 6 pantografowych o mocy 190 kW. ◼ Szpital Pętla. Ładowarki pantografowe znajdują się na przystankach krańcowych:

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

PKM Jaworzno jako pierwsza komunikacja zautomatyzowany. Stacja ładowania i szybkiej miejska w Polsce uruchomiła stację ładowania naprawy znajduje się na terenie zajezdni oraz szybkiej wymiany baterii dla autobusów autobusowej PKM Jaworzno. W najbliższych elektrycznych. Autobus znajdujący się latach planowane jest uruchomienie kolejnych w budynku, w którym zlokalizowana jest stacja ładowarek plug-in na terenie zajezdni PKM ładowania oraz wymiany baterii, uruchamia Jaworzno oraz ładowarek pantografowych na instalację, która przy pomocy robotów wyjmuje przystankach: i wymienia akumulatory na nowe i naładowane ◼ Krakowska Pętla, w przeciągu kilku minut. W tym samym czasie ◼ Łubowiec, wymontowany magazyn energii ładuje się ok. ◼ Podłęże. 2-3 godzin. Cały proces jest całkowicie

Rys. 4.2 Lokalizacja obecnych punktów ładowania oraz magazynu energii na terenie Gminy Miasta Jaworzno Źródło: Opracowanie własne.

4.2.4. Dostosowanie taboru do potrzeb mieszkańców, w tym osób niepełnosprawnych

Linie wybrane do tzw. ”elektryfikacji” obszar ścisłego centrum. Wprowadzenie przebiegają przez obszary o największej pojazdów zero- i niskoemisyjnych na tych gęstości zaludnienia w mieście oraz penetrują relacjach jest wskazane między innymi

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

możliwością obsługi największej ilości osób, w zrównoważonego rozwoju publicznego tym starszych i niepełnosprawnych o transportu zbiorowego. Według tego znacznych ograniczeniach ruchowych. Każdy dokumentu nowe pojazdy powinny spełniać pojazd wprowadzany do eksploatacji 6 pożądanych standardów usług w jaworznickiej komunikacji miejskiej powinien przewozowych w przewozach o charakterze spełniać wymagania określone w Planie użyteczności publicznej.

rampa ułatwiająca podjazd wózkami inwalidzkimi

sygnalizacja świetlna i przyklęk autobusu akustyczna otwarcia drzwi

niska podłoga na zapowiedzi głosowe całej długości przystanków autobusu bez progów

oznakowanie przycisków alfabetem Braila

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

4.3. Pozostałe zadania komunalne

Do obsługi pozostałych zadań komunalnych pojazdów specjalnych na ekologiczne zasilane w pierwszej kolejności powinny zostać sprężonym gazem ziemnym. Docelowo zakupione pojazdy o napędzie elektrycznym. W zadania komunalne powinny być obsługiwane kolejnych latach, po zbudowaniu stacji CNG, z wykorzystaniem pojazdów zeroemisyjnych pojawi się możliwość wymiany najstarszych (m.in. 30%) oraz niskoemisyjnych.

Zakup pojazdów Zakup samochodów specjalnych zasilanych osobowych i dostawczych energią elektryczną lub Zagęszczenie systemu o napędzie elektrycznym sprężonym gazem punktów ładowania oraz do obsługi jednostek ziemnym (CNG) - budowa stacji CNG miejskich i zadań spełnienie wymogów komunalnych (2020-2024) ustawy o (2020-2024) elektromobilności (2025-2029) i (2030-2035)

4.4. Harmonogram niezbędnych inwestycji w celu wdrożenia Strategii rozwoju elektromobilności

Plan wdrażania Strategii został zaplanowany na działań został sporządzony na bazie głównych cały okres referencyjny w latach 2020-2035. obszarów wsparcia elektromobilności, działań Przygotowano go w przekroju dwóch cykli 5- instytucjonalnych i administracyjnych oraz letnich i jednego 6-letniego. Harmonogram działań z zakresu Smart City.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Tab. 4.2 Szczegółowy harmonogram niezbędnych inwestycji w celu wdrożenia Strategii rozwoju elektromobilności

Cel operacyjny Proponowane działania Cel strategiczny I – Wprowadzenie zielonego ładu w samorządzie

◼ Nabywanie i odtwarzanie pojazdów nisko- i zeroemisyjnych dedykowanych do realizacji zadań publicznych innych niż przewozy w komunikacji miejskiej, np. śmieciarki, zamiatarki, pojazdy dostawcze, ciężarowe oraz ciągniki rolnicze itp. Cel operacyjny l.1 – odnowa taboru użytkowego ◼ Zlecanie zadań publicznych do zadań komunalnych z uwzględnieniem posiadania co najmniej 10% pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym od 2022 roku oraz 30% od 2028 roku.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Wymiana użytkowanych przez Urząd Miejski pojazdów spalinowych na Cel operacyjny l.2 – wprowadzenie ekologicznych elektryczne. samochodów służbowych dla Urzędu Miejskiego Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Odpowiednie planowanie wykorzystania nisko- i zeroemisyjnych pojazdów Cel operacyjny l.3 – obsługiwanie pojazdami komunalnych do realizacji zadań przede nisko- i zeroemisyjnymi zadań komunalnych w wszystkim w centrum miasta. ścisłym centrum miasta Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Wspieranie tworzenia sieci ogólnodostępnych stacji ładowania Cel operacyjny I.4 – stworzenie sieci samochodów elektrycznych. ogólnodostępnych ładowarek zlokalizowanych przy budynkach użyteczności publicznej Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Proponowane działania

◼ Budowa stacji tankowania sprężonego gazu ziemnego CNG przez spółkę Cel operacyjny I.5 – budowa stacji tankowania Wodociągi Jaworzno. CNG Okresy realizacji: 2021-2024

Cel strategiczny II – Rozwój zero i niskoemisyjnej komunikacji miejskiej

◼ Budowa infrastruktury ładowania autobusów zeroemisyjnych. ◼ Budowa wiat przystankowych z zasilaniem fotowoltaicznym. ◼ Wyposażenie przystanków w tablice Dynamicznej Informacji Pasażerskiej i panele e-papierowe z rozkładami jazdy Cel operacyjny II.1 – modernizacja infrastruktury real-time. transportu publicznego ◼ Wdrażanie antyzatok i śluz dla autobusów. ◼ Dostosowanie infrastruktury przystankowej do osób o ograniczonej mobilności.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029

◼ Uprzywilejowanie komunikacji zbiorowej np. poprzez system przyznający wysoki priorytet w formie zielonego światła dla pojazdów komunikacji miejskiej.

Okresy realizacji: Cel operacyjny II.2 – usprawnienie komunikacji 2021-2024, 2025-2029 miejskiej ◼ Zainstalowanie urządzeń zliczających pasażerów oraz wdrożenie oprogramowania analizującego ich podróże.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Proponowane działania

◼ Przeprowadzanie bieżącej analizy punktualności komunikacji miejskiej na podstawie danych z zainstalowanych modułów GPS w celu dostosowania rozkładu jazdy do rzeczywistych warunków drogowych. ◼ Wprowadzenie stałych taktów na liniach komunikacyjnych oraz zsynchronizowanie odjazdów linii na głównych ciągach komunikacyjnych.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Zakup i odtwarzanie taboru komunikacji miejskiej na autobusy nisko- Cel operacyjny II.3 – ograniczenie emisji i zeroemisyjne. generowanej przez komunikację publiczną Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

Cel strategiczny III – Zielone ulgi podatkowe w Jaworznie

◼ Wprowadzenie zwolnienia z podatku od nieruchomości dla punktów ładowania Cel operacyjny III.1 – stworzenie zachęt pojazdów elektrycznych. podatkowych ułatwiających budowę infrastruktury ładującej Okres realizacji: 2021-2024

◼ Wprowadzenie zwolnienia lub obniżenie podatku od środków transportowych Cel operacyjny III.2 - stworzenie zachęt zeroemisyjnych oraz niskoemisyjnych. podatkowych dla posiadaczy samochodów zero i niskoemisyjnych Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

Cel strategiczny IV – Budowanie ekoświadomości mieszkańców

◼ Umieszczanie informacji dotyczących zalet i skutków elektromobilności na stronach Cel operacyjny IV.1 – promowanie samorządowych, w prasie lokalnej oraz elektromobilności wśród mieszkańców Jaworzna mediach społecznościowych, ◼ Przeprowadzenie kampanii informacyjnej w formie plakatów i ulotek oraz spotów

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Proponowane działania tematycznych wyświetlanych na monitorach zamontowanych w autobusach miejskich, Urzędzie Miejskim, w poczekalniach centrum przesiadkowego. ◼ Przeprowadzenie cyklu spotkań z mieszkańcami i przedstawicielami firm zainteresowanych inwestycjami w elektromobilność w Jaworznie.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029

◼ Przeprowadzenie prelekcji, zajęć na godzinach wychowawczych, warsztatów oraz konkursów dla uczniów jaworznickich Cel operacyjny IV.2 – kształtowanie szkół. świadomości edukacyjnej młodych ◼ Budowa zamykanych parkingów dla mieszkańców Jaworzna rowerów i hulajnóg przy szkołach.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029

Cel strategiczny V – Eko-rozwój transportu indywidualnego

◼ Wspieranie tworzenia sieci ogólnodostępnych stacji ładowania Cel operacyjny V.1 – równomierny rozwój sieci samochodów elektrycznych. punktów ładowania pojazdów na terenie miasta Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Wprowadzanie stref parkowania tylko dla pojazdów zeroemisyjnych w centrum Cel operacyjny V.2 – ograniczenie emisji miasta. pochodzącej z samochodów prywatnych w

centrum miasta Okres realizacji: 2025-2029, 2030-2035

◼ Zawężanie pasów dla ruchu na ulicach Cel operacyjny V.3 – kontynuowanie poprawy jednoprzestrzennych, stosowanie rond bezpieczeństwa ruchu drogowego zamiast skrzyżowań z sygnalizacją świetlną oraz doświetlanie i wynoszenie przejść dla

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Proponowane działania pieszych. Wprowadzenie stref uspokojonego ruchu w formie np. stref TEMPO 20 i 30 oraz utworzenie woonerf’ów. ◼ Stworzenie kolorowych krawędzi przy przejściach dla pieszych.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Rozbudowa systemu dróg i autostrad rowerowych. ◼ Rozbudowa i poprawa jakości chodników. ◼ Tworzenie miejsc parkingowych dla Cel operacyjny V.4 – rozwój przyjaznej rowerów (stojaki rowerowe, zamykane i infrastruktury rowerowej i pieszej zadaszone parkingi, boksy rowerowe).

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Współpraca z nowymi i funkcjonującymi w Jaworznie operatorami systemu car- Cel operacyjny V.5 – stworzenie możliwości sharing. wypożyczenia samochodów elektrycznych Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Utworzenie systemu roweru miejskiego w Jaworznie poprzez wynajem kompletnego Cel operacyjny V.6 – stworzenie systemu roweru systemu. miejskiego w Jaworznie Okresy realizacji: 2021-2024,

Cel strategiczny VI – Inteligentne rozwijanie mobilności w Jaworznie

◼ Wdrożenie dynamicznego systemu informacji parkingowej. Cel operacyjny VI.1 – zwiększenie stopnia ◼ Tworzenie zielonych stref parkowania. wykorzystania miejsc parkingowych Okres realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Cel operacyjny Proponowane działania

◼ Wprowadzenie aplikacji miejskiej na urządzenia mobilne łączącej różne Cel operacyjny VI.2 – mobilna integracja usług usługi miejskie. miejskich Okres realizacji: 2025-2029

◼ Modernizacja oświetlenia ulicznego. Cel operacyjny VI.3 – modernizacja oświetlenia ulicznego Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Integracja taryfowo-biletowa z transportem kolejowym. ◼ Budowa Miejskiego Centrum Integracji Cel operacyjny VI.4 – integracja transportu Transportu przy stacji kolejowej Jaworzno publicznego Szczakowa.

Okresy realizacji: 2021-2024

◼ Montaż totemów rowerowych przy drogach dla rowerów. Cel operacyjny VI.5 – upłynnienie ruchu rowerowego Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029

◼ Ponowne wykorzystanie akumulatorów z pojazdów do awaryjnego zasilania budynków lub energii wytworzonej z paneli fotowoltaicznych. lub oddanie Cel operacyjny VI.6 – zmniejszenie szkodliwości akumulatorów do firm zajmujących się zużytych akumulatorów utylizacją odpadów.

Okresy realizacji: 2021-2024, 2025-2029, 2030-2035

◼ Podjęcie działań w celu utworzenia w Jaworznie stacji pomiaru jakości powietrza Cel operacyjny VI.7 – utworzenie stacji pomiaru GIOŚ. jakości powietrza GIOŚ Okresy realizacji: 2021-2024

Źródło: Opracowanie własne

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Poniżej zaprezentowano harmonogram zaznaczono czas ich realizacji oraz priorytet inwestycji, których realizacja jest niezbędna w realizacji (czerwony – wysoki, żółty - celu wdrożenia strategii rozwoju przeciętny, zielony – niski). elektromobilności. Poniższe cele i inwestycje przedstawiono na wykresie Gantta, a kolorami

Tab. 4.3 Rozmieszczenie w czasie niezbędnych inwestycji w celu wdrożenia Strategii rozwoju elektromobilności

Zadania w ramach poszczególnych celów priorytet ‘21 ‘22 ‘23 ‘24 ‘25 ‘26 ‘27 ‘28 ‘29 ‘30 ‘31 ‘32 ‘33 ‘34 ‘35 operacyjny l.1 – odnowa taboru w jednostkach miejskich i zlecanie zielonych zadań publicznych l.2 – wymiana pojazdów służbowych Urzędu Miejskiego l.3 – obsługiwanie pojazdami nisko- i zeroemisyjnymi zadań komunalnych w ścisłym centrum miasta I.4 – budowa ładowarek dla pojazdów na parkingach zlokalizowanych przy budynkach użyteczności publicznej I.5 – budowa stacji

tankowania CNG II.1 – modernizacja infrastruktury transportu publicznego II.2 uprzywilejowanie komunikacji zbiorowej II.2 zainstalowanie urządzeń zliczających pasażerów oraz analizujących ich podróże II.2 - zainstalowanie modułów GPS w autobusach i przeprowadzanie bieżącej analizy punktualności komunikacji miejskiej II.3 – odnowa taboru III.1 – stworzenie zachęt podatkowych ułatwiających budowę infrastruktury ładującej III.2 - - stworzenie zachęt podatkowych dla posiadaczy samochodów zeroemisyjnych i niskoemisyjnych IV.1 – promowanie elektromobilności wśród mieszkańców Jaworzna IV.2 – kształtowanie świadomości edukacyjnej młodych mieszkańców Jaworzna

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Zadania w ramach poszczególnych celów priorytet ‘21 ‘22 ‘23 ‘24 ‘25 ‘26 ‘27 ‘28 ‘29 ‘30 ‘31 ‘32 ‘33 ‘34 ‘35 operacyjny V.1 – równomierny rozwój sieci punktów ładowania pojazdów na terenie miasta V.2 – wprowadzenie stref parkowania tylko dla pojazdów zeroemisyjnych (bezpłatnych) oraz ograniczonego ruchu V.3 – wprowadzenie stref uspokojonego ruchu i woonerf’ów V.3 – stworzenie kolorowych krawędzi przy przejściach dla pieszych V.4 – rozbudowa systemu dróg rowerowych i poprawa jakości chodników V.4– rozbudowa i poprawa jakości chodników

V.4 – tworzenie miejsc parkingowych dla rowerów (stojaki na rower) V.5 – stworzenie możliwości wypożyczenia samochodów elektrycznych V.6 – stworzenie systemu roweru miejskiego w Jaworznie VI.1 - wdrożenie dynamicznego systemu informacji parkingowej VI.1 – tworzenie zielonych

stref parkowania VI.2 - wprowadzenie aplikacji miejskiej na urządzenia mobilne łączącej różne usługi miejskie VI.3 - modernizacja

oświetlenia ulicznego VI.4 – integracja taryfowo- biletowa z transportem lokalnym i ponadlokalnym. VI.4 – Budowa Miejskiego Centrum Integracji Transportu przy stacji kolejowej Jaworzno Szczakowa VI.5 - Montaż totemów rowerowych przy drogach dla rowerów VI.6 – zmniejszenie szkodliwości zużytych akumulatorów

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Zadania w ramach poszczególnych celów priorytet ‘21 ‘22 ‘23 ‘24 ‘25 ‘26 ‘27 ‘28 ‘29 ‘30 ‘31 ‘32 ‘33 ‘34 ‘35 operacyjny VI.7 – utworzenie stacji pomiaru jakości powietrza GIOŚ Źródło: Opracowanie własne

4.5. Struktura i schemat organizacyjny wdrażania strategii

Strategia rozwoju elektromobilności jest ◼ Wydziału Ochrony Środowiska dokumentem, który wskazuje kierunki (opiniowanie planowanych działań rozwoju miasta w zakresie elektromobilności w zakresie skutków dla środowiska), w długim (15-letnim) okresie. Określone cele ◼ Wydziału Inwestycji Miejskich strategiczne oraz operacyjne pozwolą na (opiniowanie planowanych działań wdrożenie wizji elektromobilności zgodnej w zakresie koordynacji z pozostałymi z prawodawstwem krajowym oraz inwestycjami w mieście), ogólnokrajowymi strategiami na terenie ◼ Wydziału Urbanistyki i Architektury Jaworzna. Zarządzanie procesem wdrażania (opiniowanie planowanych działań Strategii ma za zadanie gwarantować wysoki stopień elastyczności, dopasowywany do w zakresie MPZP). aktualnych uwarunkowań wewnętrznych, Projekty inwestycji lub działania możliwości budżetowych, jak i energicznie o charakterze nieinwestycyjnym będą zmieniającej się sytuacji prawnej, społecznej opracowywane, a następnie przekazywane i gospodarczej miasta. prezydentom resortowym przez: zespół ds. Celem kontaktu z potencjalnymi inwestorami koordynacji wdrażania i realizacji zapisów i mieszkańcami Jaworzna, opiniowaniem Strategii, wybrane wydziały merytoryczne planowanych inwestycji założonych Urzędu Miejskiego, spółki komunalne oraz w Strategii, a także stworzeniem propozycji jednostki organizacyjne. Zakres projektów regulacji prawnych w zakresie inwestycyjnych będzie zgodny z obowiązkami elektromobilności na szczeblu lokalnym, określonymi w zapisach Strategii powołany zostanie zespół międzywydziałowy elektromobilności. Przydział zadań do koordynujący wdrażanie Strategii. W pracach podmiotów ilustruje grafika. zespołu będą uczestniczyć przedstawiciele Projekty, których realizacja planowana będzie Urzędu Miejskiego w Jaworznie tj. : przez wyżej wymienione jednostki, będą

◼ Wydziału Zarządzania Funduszami przekazane do prezydentów resortowych i Strategii (koordynowanie prac zespołu, oraz Skarbnika Miasta. Przedstawione zadania zostaną przeanalizowane, wdrażanie Strategii, proponowanie uwzględniając przede wszystkim: zmian w regulacjach prawnych), ◼ Wydziału Gospodarki Komunalnej ◼ predyspozycje budżetowe miasta, (opiniowanie planowanych działań ◼ zgodność projektu z konkretnymi celami w zakresie skutków dla polityki zapisanymi w Strategii, energetycznej miasta), ◼ wpływ realizacji zadania na rozwój ◼ Biura Skarbnika Miasta (opiniowanie społeczno-gospodarczy miasta i jakość planowanych działań w zakresie życia mieszkańców. możliwości finansowych miasta),

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Zaakceptowane przez Prezydenta Miasta oraz przyjęte do realizacji po podjęciu Jaworzna propozycje projektów zostaną uchwały przez Radę Miejską w Jaworznie. uwzględnione w budżecie miasta Jaworzna

Operator (PKM Jaworzno)/ • zakup zeroemisyjnych autobusów, budowa Organizator (Gmina Miasta infrastuktury ładowania pojazdów Jaworzno)

• oszczędne oświetlenie miasta • inwestycje związane z infrastrukturą drogową •zarządzanie i organizacja ruchu drogowego Miejski Zarząd Dróg i Mostów •modernizacja infrastruktury i usprawnienie transportu miejskiego •zadania związane z wdrażaniem Smart City

Wydział Zarządzania •pozyskiwanie finansowania zewnętrznego na Funduszami i Strategii działania uwzględnione w Strategii

Wydział Promocji, Kultury i •prowadzenie działań związanych z promowaniem Sportu elektromobilności wśród mieszkańców

Wydziały i jednostki zbieżnie z • finalizowanie innych zadań zakresem merytorycznym

4.6. Planowane działania informacyjno-promocyjne Strategii

W celu promocji elektromobilności Podczas akcji promowane będą przyjazne dla i podniesienia świadomości oraz poziomu środowiska sposoby przemieszczania się wiedzy wśród mieszkańców Jaworzna, jednym m.in. pieszo, rowerem, komunikacją miejską. z elementów wdrażania strategii będą Działania mają na celu zwiększenie udziału ww. planowane akcje informacyjno-promocyjne. środków transportu do poruszania się Działania będą prowadzone w środkach w mieście, wypierając tym samym udział masowego przekazu (m.in. prasa, media, samochodów osobowych. Internet) oraz w pojazdach komunikacji miejskiej. Ponadto, aby dotrzeć do jak Specjalne akcje zostaną zainicjowane podczas najszerszego grona odbiorców, planowane jest Europejskiego Dnia bez Samochodu oraz przygotowanie materiałów edukacyjno- Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego informacyjnych w niespecjalistycznym języku Transportu. Dodatkowo przeprowadzone i przystępnej formie. Będą one dotyczyły zostaną spotkania z mieszkańcami planowanych działań z zakresu wprowadzenia i przedstawicielami firm zainteresowanych elektromobilności oraz rozwoju koncepcji inwestycjami w elektromobilność w Jaworznie Smart City. Zostaną użyte różne formy oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży rozpowszechniania informacji np. poprzez w przedszkolach, szkołach o tematyce plakaty, ulotki. Podczas działań promocyjnych elektromobilności, ograniczenia wskazane jest zastosowanie tworzyw zanieczyszczeń powietrza itd. przyjaznych środowisku (np. pochodzących Dobrym przykładem w promocji z recyklingu). elektromobilności jest Stuttgart, który

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

zorganizował w 2016 r. wydarzenia studentów. Dzięki temu beneficjenci uzyskali informacyjne i testowe dotyczące praktyczne informacje oraz poznali zalety elektromobilności dla 100 studentów i uczniów pojazdów elektrycznych. szkół językowych w trzech dzielnicach miasta Wartym odnotowania przykładem jest oraz imprezę rowerową dla mieszkańców Warszawa, gdzie przeprowadzane są zajęcia biorących udział w Międzynarodowym z wychowania komunikacyjnego dla uczniów Kongresie Miast dla elektromobilności. stołecznych szkół przez pracowników Widocznym elementem promocji wdrożonych organizatora transportu oraz Miejskich rozwiązań będzie odpowiednie, wskazujące na Zakładów Autobusowych. Podczas prelekcji ekologiczny rodzaj napędu, oznakowanie uczestnicy mogą poznać: autobusów bezemisyjnych i niskoemisyjnych. ◼ czym jest transport miejski i jakie są jego zalety, ◼ jakie zasady zachowania funkcjonują w środkach transportu, ◼ ekologiczne środki transportu oraz obejrzeć niedostępne na co dzień części autobusu elektrycznego – komorę silnika, pantograf i baterie elektryczne.

Rys. 4.3 Prelekcje dla mieszkańców w Stuttgarcie Źródło: 2MOVE2 – Moving together for a better mobility

Innym wzorem wartym naśladowania jest Malaga, która przeprowadziła kampanię zachęcającą do korzystania z bardziej wydajnych oraz zrównoważonych środków Rys. 4.4 Prelekcja edukacyjna dla dzieci transportu. W ramach akcji można było za prowadzona przez pracowników darmo przetestować pojazdy elektryczne Źródło: ztm.waw.pl (samochody i rowery). Kampania była głównie skierowana do uczniów i ich rodziców oraz

4.7. Źródła finansowania

Finansowanie inwestycji może być ◼ Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowane przez pozyskanie środków Województwa Śląskiego. z programów krajowych i unijnych, m.in.: Lista priorytetowych programów Narodowego

◼ Narodowego Funduszu Ochrony Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wodnej na 2020 rok obejmuje ochronę atmosfery poprzez programy: ◼ Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko,

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

◼ System Zielonych Inwestycji (GIS - Green Finansowanie inwestycji będzie można Investment Scheme). pozyskać także z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2021- Ponadto od października 2020 roku Narodowy 2027 oraz Programu Operacyjnego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Infrastruktura i Środowisko. W trakcie Wodnej przejmuje zadania zlikwidowanego sporządzania Strategii nie zostały jeszcze Funduszu Niskoemisyjnego Transportu ostatecznie określone kierunki wsparcia w formie wieloletniego zobowiązania, które dedykowane w Regionalnym Programie zostanie przeznaczone m.in. na Operacyjnym oraz poziom alokacji. Obszary dofinansowanie: wsparcia będą zgodne z projektowanymi

◼ infrastruktury do dystrybucji i sprzedaży celami polityki spójności na okres perspektywy sprężonego gazu ziemnego (CNG), finansowej 2021-2027: bardziej przyjazna dla skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz środowiska, niskoemisyjna Europa dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej rozbudowy infrastruktury do ładowania transformacji energetyki, zielonych energią elektryczną, i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu ◼ publicznego transportu zbiorowego zamkniętym, przystosowania się do zmiany wykorzystującego energię elektryczną, klimatu oraz zapobiegania ryzyku i zarządzania gaz ziemny lub wodór, ryzykiem. Maksymalny poziom ◼ zakupu nowych pojazdów dofinansowania UE w nowej perspektywie wykorzystujących energię elektryczną, finansowej wyniesie 70% kosztów gaz ziemny lub wodór, kwalifikowalnych. ◼ programów edukacyjnych promujących wykorzystanie gazu ziemnego, wodoru i energii elektrycznej w transporcie.

4.8. Planowany efekt ekologiczny związany z wdrażaniem Strategii rozwoju elektromobilności

Strategia rozwoju elektromobilności pozwala zeroemisyjnym i korzystania z komunikacji sfinalizować także następujące efekty zbiorowej, ekologiczne: ◼ w dokumencie pt.; „Analiza kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem ◼ zredukowanie emisji lokalnej gazów takich przy świadczeniu usług komunikacji jak: CO2, NOx, węglowodorów niemetanowych NHMC i niemetanowych miejskiej autobusów zeroemisyjnych" lotnych związków organicznych NMVOC, wykazano, iż modernizacja taboru cząstek stałych PM, w ramach wymiany autobusowego PKM pozwoli na autobusów z silnikami diesla na autobusy ograniczenie emisji CO2 o ok. 2,1 min nisko- i zeroemisyjne oraz zmniejszenie Mg/rok, NOx o ok. 4 Mg/rok. trendu i udziału podróżowania środkami ◼ znaczne ograniczenie niskiej emisji komunikacji indywidualnej o napędzie w ścisłym centrum miasta poprzez spalinowym na rzecz podróży środkami docelowe wprowadzenie wyznaczonej komunikacji indywidualnej o napędzie strefy parkowania przeznaczonej wyłącznie dla pojazdów zeroemisyjnych,

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

◼ zredukowanie emisji hałasu wytwarzanego ◼ wzrost świadomości mieszkańców w mieście w wyniku zastąpienia Jaworzna na temat ekologii, autobusów z silnikami Diesla autobusami ◼ zwiększenie atrakcyjności komunikacji nisko- i zeroemisyjnymi oraz poprzez miejskiej kursującej do terenów zniwelowanie udziału pojazdów przemysłowych, np.: Elektrowni Jaworzno II spalinowych w grupie indywidualnych i III. Dzięki temu, miasto zredukuje liczbę środków transportu, podróży realizowanych samochodami ◼ ograniczenie emisji lokalnej na skutek osobowymi na rzecz komunikacji miejskiej. spadku wykorzystania pojazdów Wdrażanie Strategii rozwoju elektromobilności indywidualnych osiągniętego poprzez dla Gminy Miasta Jaworzno poza uzyskaniem rozbudowę infrastruktury rowerowej lokalnych korzyści, wpłynie ponadto mającej przyciągnąć szersze grono nowych z powodzeniem na realizacje postanowień uczestników do korzystania z tego środka Planu Rozwoju Elektromobilności w Polsce: transportu, w zakresie wprowadzania do ruchu autobusów ◼ ograniczenie ruchu lub utworzenie stref zeroemisyjnych, floty urzędowych uspokojonego ruchu np. TEMPO 20 lub 30, samochodów elektrycznych, utworzenia przychylając się do powstania ulicy typu nowych punktów ładowania pojazdów woonerf z zielenią, w mieście (w tym na obszarze centrum), jak również implementacji systemu miękkich ◼ zmiana przyzwyczajeń i zachowań instrumentów wsparcia dla konsumentów komunikacyjnych mieszkańców, samochodów elektrycznych. Co więcej, popularyzowanie dojazdów do centrum przeprowadzenie działań wskazanych miasta pozostałymi środkami komunikacji w Strategii umożliwi spełnienie wymogów zamiast samochodem osobowym wskazanych w art. 35 i 36 ustawy z dnia z napędem konwencjonalnym, 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych.

4.9. Analiza oddziaływania na środowisko, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących łagodzenia zmian klimatu oraz odporności na klęski żywiołowe

Poczynania zawarte w Strategii rozwoju ◼ rozwój infrastruktury dla paliw elektromobilności odnoszą się do celów unijnej alternatywnych koniecznej do Strategii Europa 2020 w odniesieniu do zmian upowszechnienia innowacyjnych aut, klimatu: zredukowanie emisji gazów w tym pojazdów hybrydowych, cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu elektrycznych, wykorzystujących gaz z 1990 r. Dokument wpisuje się także ziemny oraz inne paliwa alternatywne, w metodykę zawartą w Narodowym Programie ◼ eksploatacja paliw alternatywnych Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej m.in.: (w szczególności gaz ziemny i energia ◼ unowocześnienie infrastruktury oraz elektryczna) w publicznym transporcie środków transportu przyczyniających się drogowym. do zredukowania emisyjności Emisja szkodliwych substancji w środowisku w transporcie drogowym, naturalnym przeważnie zależy od rodzaju

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

stosowanego napędu oraz sposobu jej warstwach atmosfery w wyniku wytwarzania, a nie od systemu dostarczania wykorzystywania jak największej liczby paliwa do pojazdu. Jednym z ważniejszych pojazdów niskoemisyjnych bądź aspektów realizacji inwestycji jest zeroemisyjnych. zredukowanie emisji zanieczyszczeń w niższych

Tab. 4.4 Występowanie zmian klimatycznych i ich wpływ na funkcjonalność infrastruktury elektrycznej

Poziom Sposób minimalizacji Typ ryzyka Prawdopodobieństwo Potencjalny wpływ ryzyka zagrożenia Ryzyko zostanie ograniczone w ramach zakupu pojazdów elektrycznych oraz Umiarkowany - występowanie infrastruktury Średnie - w rezultacie wysokich temperatur może dostosowanej do pracy ocieplania się klimatu przełożyć się na pracę silników w wysokich Wzrost i narastającej liczbie w pojazdach (przegrzewanie temperaturach. temperatur, upalnych dni w się silnika, zwiększony pobór Średni Zachowanie znacznie upały okresie letnim ryzyko mocy ze względu na większej rezerwy jest możliwe do klimatyzację) oraz stacji magazynowej energii w wystąpienia ładowania pojazdów celu zapobiegnięcia zeroemisyjnych całkowitego rozładowania akumulatorów w pojazdach świadczących zadania publiczne. Średnie - ilość występujących dni deszczowych Wykorzystanie z gwałtownymi właściwego systemu (nawalnymi) opadami Umiarkowany - gwałtowne odwodnienia Intensywne powinno określić się opady deszczu mogą wpłynąć infrastruktury do opady deszczu jako umiarkowaną – na bezpieczeństwo i swobodę ładowania pojazdów, (w tym nasilająca się liczba przemieszczania się środkami Średni wyposażenie pojazdów zagrożenie dni opadów w okresie transportu oraz na stan komunikacji miejskiej powodziowe) letnim przeważnie techniczny stacji ładowania oraz obsługujących podczas wyładowań pojazdów zadania komunalne atmosferycznych. w wysokiej klasy Zagrożenie ogumienie. powodziowe niewielkie Średnie - najczęściej W celu minimalizacji Nieznaczący – zagrożenie występujące w porze zagrożenia infrastruktura występuje wyłącznie w Burze wiosenno-letniej wraz Niski do ładowania pojazdów przypadku uderzenia pioruna. z intensywnymi zostanie wyposażona Prawdopodobieństwo opadami; w wyniku w instalację odgromową.

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Poziom Sposób minimalizacji Typ ryzyka Prawdopodobieństwo Potencjalny wpływ ryzyka zagrożenia czego jego wystąpienia zjawiska należy częstotliwość należy określić jako niewielkie. określić na podobnym poziomie jak ryzyko z nim związane W celu ograniczenia potencjalnych skutków wystąpienia silnych wiatrów infrastruktura Umiarkowany – silne do ładowania pojazdów Średnie - ryzyko oraz porywiste wiatry powinna być wystąpienia wiatrów potencjalnie mogą wpływać na zlokalizowana w o znacznej sile mogące uszkodzenie sieci bezpiecznym miejscu wpłynąć na stan Silne wiatry energetycznej, co może Średni oddalonym od drzew. infrastruktury do przełożyć się na przerwy w Zakup agregatów ładowania pojazdów dostawie energii elektrycznej prądotwórczych na oraz infrastruktury dostarczanej m.in. do zasilania nieoczekiwane energetycznej. pojazdów. wyłączenie prądu. Zachowanie rezerwowych pojazdów zasilanych gazem CNG lub paliwem konwencjonalnym. Zniwelowanie ryzyka poprzez zakup pojazdów dostosowanych do pracy Umiarkowany - niska i ujemna w bardzo niskich temperatura może wpłynąć na temperaturach oraz Średnie - zjawisko pracę pojazdów (zwiększony używanie odpowiedniej wystąpienia bardzo pobór energii ze względu na klasy ogumienia Niskie niskich temperatur włączone ogrzewanie, spadek dostosowanego do temperatury, Średni należy określić jako pojemności akumulatora), a skomplikowanych mróz średnie, głównie także na stan techniczny warunków w okresie zimowym nawierzchni jezdni (szczególnie atmosferycznych. w połączeniu z opadami Wyposażenie pojazdów deszczu i śniegu). realizujących zadania publiczne w akumulatory o odpowiedniej pojemności. W celu ograniczenia Niski - rzeczywisty wpływ na ryzyka w pojazdach Rzadkie - zjawisko funkcjonowanie i sytuację należy zastosować występowania mgły ruchu drogowego może mieć Mgły Niski niezawodne systemy należy uznać za tylko gęsta i intensywna mgła. oświetlenia zewnętrznego rzadkie W rezultacie występuje pojazdów (w tym ograniczona widoczność przeciwmgielnego).

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Poziom Sposób minimalizacji Typ ryzyka Prawdopodobieństwo Potencjalny wpływ ryzyka zagrożenia wszystkich użytkowników Instalacja elektronicznych drogi tablic informujących o utrudnieniach w ruchu. Średnie - opady Ograniczenie ryzyka śniegu należy określić Umiarkowany - śnieg może poprzez bieżące kontrole jako ryzyko średnio spowodować utrudnienia warunków Intensywne prawdopodobne ze związane z poruszaniem się Średni atmosferycznych opady śniegu względu na pojazdów po jezdni oraz i podejmowanie ograniczony przedział ograniczyć widoczność dla odpowiednich działań czasowy, w którym kierowcy pojazdu. interwencyjnych. może zaistnieć Źródło: Opracowanie własne

4.10. Monitoring wdrażania Strategii

Wdrażanie Strategii jest szczególnie istotne zmienić metody jej implementacji. Poniższa z punktu widzenia beneficjentów projektu, tabela prezentuje wskaźniki, jakie mogą być a więc mieszkańców miasta i innych osób wzięte pod uwagę w celu monitoringu. korzystających z miejskich usług Powinny one być analizowane w odniesieniu i infrastruktury. Dlatego, właśnie z punktu do ich parametrów docelowych i/lub widzenia społecznego, bardzo istotne jest względem ich parametrów sprzed wdrożenia monitorowanie tego procesu. Monitoring strategii. W przypadku trudności z ustaleniem wdrażania strategii powinien być procesem wartości danego wskaźnika, dopuszczalne ciągłym, tak aby na bieżąco informować jest jego pominięcie przy monitorowaniu o stopniu implementacji zaleceń strategii wdrażania Strategii. oraz jej wpływie na życie mieszkańców. Poniższe wskaźniki powinny być oceniane Podstawowym narzędziem służącym do regularnie, w odpowiednich dla nich obserwacji i oceny postępów we wdrażaniu odstępach czasowych (przynajmniej raz Strategii mogą być wskaźniki rezultatu, w roku). Ich ocena powinna brać pod uwagę przypisane do poszczególnych celów ich dotychczasowy stan, stan docelowy oraz Strategii. Ich analiza i ocena będzie służyć kierunek zmian. Dzięki temu możliwa będzie obserwacji zmian zachodzących w mieście lepsza ogólna ocena przebiegu oraz efektów oraz tempa tych zmian. W sytuacji wdrażania Strategii. niezadowalającej realizacji wskaźników należy przyśpieszyć wdrażanie strategii lub

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Tab. 4.5 Monitoring wdrażania Strategii

Pożądane zmiany Cel strategiczny l.p. Analizowany wskaźnik Parametr wskaźnika wartość Jednostka zbierająca dane wskaźnika Liczba eksploatowanych pojazdów zero Liczba sztuk oraz % w całym Zespół ds. koordynacji wdrażania 1 i niskoemisyjnych w jednostkach miejskich oraz ich Rosnący taborze jednostki zapisów Strategii odsetek w całym taborze danej jednostki Liczba eksploatowanych pojazdów zero I Wprowadzenie Liczba sztuk oraz % w całym Zespół ds. koordynacji wdrażania 2 i niskoemisyjnych obsługujących Urząd Miasta oraz ich Rosnący zielonego ładu w taborze jednostki i realizacji zapisów Strategii odsetek w całym Urzędzie samorządzie Liczba ładowarek zlokalizowanych przy budynkach Zespół ds. koordynacji wdrażania 3 Liczba punktów ładowania Rosnący użyteczności publicznej i realizacji zapisów Strategii Liczba pojazdów zeroemisyjnych oraz niskoemisyjnych Zespół ds. koordynacji wdrażania 4 Liczba sztuk Rosnący przeznaczonych do realizowania zadań publicznych i realizacji zapisów Strategii Liczba sztuk autobusów zeroemisyjnych oraz Operator (PKM Jaworzno)/ Liczba eksploatowanych autobusów zeroemisyjnych 1 niskoemisyjnych kursujących Rosnący Organizator (Gmina Miasta oraz niskoemisyjnych na liniach komunikacji Jaworzno) miejskiej w Jaworznie Roczna liczba pasażerów II – Rozwój zero korzystających z komunikacji 2 Liczba pasażerów komunikacji miejskiej Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów i niskoemisyjnej miejskiej w Jaworznie (w komunikacji tys. pasażerów) miejskiej Średnia prędkość PKM Jaworzno / Miejski Zarząd Dróg 3 Średnia prędkość pojazdów komunikacji miejskiej komunikacyjna autobusów Rosnący i Mostów (w km/h) PKM Jaworzno / Miejski Zarząd Dróg 4 Liczba ładowarek do obsługi autobusów elektrycznych Liczba sztuk Rosnący i Mostów Liczba autobusów wyposażona w systemy zliczające PKM Jaworzno / Miejski Zarząd Dróg 5 Liczba autobusów Rosnący pasażerów i Mostów

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Pożądane zmiany Cel strategiczny l.p. Analizowany wskaźnik Parametr wskaźnika wartość Jednostka zbierająca dane wskaźnika Liczba tablic DIP na 6 Informacja pasażerska przystankach i węzłach Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów przesiadkowych Odsetek autobusów spełniających normę EURO 6 w % autobusów z normą EURO PKM Jaworzno / Miejski Zarząd Dróg 7 Rosnący ogólnej liczbie pojazdów 6 w ogólnej liczbie pojazdów i Mostów Liczba skrzyżowań 8 Priorytet dla autobusów z nadanym priorytetem dla Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów komunikacji zbiorowej III – Zielone ulgi Liczba wniosków o zwolnienie z/obniżenie podatku od podatkowe w 1 Liczba wniosków Rosnący Wydział Budżetowo-Finansowy nieruchomości lub od środków transportowych Jaworznie Liczba przeprowadzonych prelekcji/warsztatów dla IV – Budowanie 1 mieszkańców miasta (z wyłączeniem Liczba prelekcji/warsztatów Rosnący Wydział Promocji, Kultury i Sportu ekoświadomości przeprowadzonych w szkołach) mieszkańców Liczba przeprowadzonych prelekcji/warsztatów w 2 Liczba prelekcji/warsztatów Rosnący Wydział Promocji, Kultury i Sportu szkołach Liczba ogólnodostępnych Dostępność punktów ładowania samochodów Zespół ds. koordynacji wdrażania 1 ładowarek do samochodów Rosnący elektrycznych zapisów Strategii elektrycznych (sztuk) Liczba ogólnodostępnych Dostępność punktów ładowania rowerów Zespół ds. koordynacji wdrażania V – Eko-rozwój 2 ładowarek do rowerów Rosnący elektrycznych zapisów Strategii transportu elektrycznych (sztuk) indywidualnego Liczba wydzielonych miejsc 3 Udogodnienia dla kierowców pojazdów zeroemisyjnych parkingowych tylko dla Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów pojazdów zeroemisyjnych

4 Długość dróg objętych strefą uspokojonego ruchu Liczba kilometrów Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów

100

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Pożądane zmiany Cel strategiczny l.p. Analizowany wskaźnik Parametr wskaźnika wartość Jednostka zbierająca dane wskaźnika Liczba zarejestrowanych pojazdów elektrycznych Zespół ds. koordynacji wdrażania 5 Liczba pojazdów zeroemisyjnych w Jaworznie Rosnący i o innych napędach zapisów Strategii zeroemisyjnych Odsetek zarejestrowanych pojazdów zeroemisyjnych Zespół ds. koordynacji wdrażania 6 % pojazdów Rosnący poza sektorem publicznym zapisów Strategii Długość ścieżek rowerowych, Długość ścieżek rowerowych, w tym o wysokich 7 udział procentowy dróg dla Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów parametrach rowerów o wysokich parametrach technicznych Długość chodników 8 Jakość chodników o nawierzchni z płyt Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów betonowych oraz asfaltowej Liczba rowerów w systemie wypożyczalni roweru Zespół ds. koordynacji wdrażania 9 Liczba rowerów Rosnący miejskiego zapisów Strategii

1 Liczba Tablic Informacji Parkingowej Liczba sztuk Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów

2 Liczba miejsc parkingowych objęta zieloną strefą Liczba miejsc Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów VI – Inteligentne Liczba zintegrowanych usług Zespół ds. koordynacji wdrażania rozwijanie 2 Integracja usług miejskich Rosnący miejskich w aplikacji zapisów Strategii mobilności w Liczba ekologicznych latarni Jaworznie 3 Modernizacja oświetlenia ulicznego Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów z czujnikami ruchu Liczba pasażerów Poziom integracji taryfowej między poszczególnymi 4 korzystających z biletów Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów środkami transportu zintegrowanych

101

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

Pożądane zmiany Cel strategiczny l.p. Analizowany wskaźnik Parametr wskaźnika wartość Jednostka zbierająca dane wskaźnika Liczba podmiotów zintegrowanych taryfowo z jaworznicką komunikacją miejską, minimum w Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów zakresie wspólnego biletu okresowego lub jednorazowego. Liczba miejsc parkingowych z podziałem na system P+R i Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów B+R Liczba totemów rowerowych 5 Totemy rowerowe Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów na terenie Miasta Liczba ponownie wykorzystanych Szkodliwość zużytych akumulatorów z pojazdów akumulatorów i liczba 6 Rosnący Miejski Zarząd Dróg i Mostów elektrycznych zutylizowanych akumulatorów w specjalistycznych firmach Średnie stężenie roczne pyłu Cele 1 Zanieczyszczenie powietrza pyłami zawieszonymi zawieszonego PM2,5 i PM10 Malejący Wydział Ochrony Środowiska ogólnostrategiczne w powietrzu (µg/m3) (systemowo- Liczba dni w roku, w których Powiatowe Centrum Zarządzania ekologiczne) 2 Poziom zanieczyszczenia powietrza normy czystości powietrza Malejący Kryzysowego były przekroczone Źródło: Opracowanie własne

102

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

5. Akty prawne przytoczone w opracowaniu

1. Dyrektywa Rady z dnia 26 czerwca 1991 r. zmieniająca dyrektywę 70/220/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do działań, jakie mają być podjęte w celu ograniczenia zanieczyszczania powietrza przez emisje z pojazdów silnikowych (Dz. Urz. L 242, 30.08.1991) 2. Dyrektywa Rady 93/59/EWG z dnia 28 czerwca 1993 r. zmieniająca dyrektywę 70/220/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do działań, jakie mają być podjęte w celu ograniczenia zanieczyszczania powietrza przez emisje z pojazdów silnikowych (Dz. Urz. L 186/21, 28.07.1993) 3. Dyrektywa 94/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 marca 1994 r. odnosząca się do środków, jakie mają być podjęte w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza przez emisje z pojazdów silnikowych i zmieniająca dyrektywę 70/220/EWG (Dz. Urz. L 100, 23.03.1994) 4. Dyrektywa 96/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 października 1996 r. zmieniająca dyrektywę 70/220/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do działań, jakie mają być podjęte w celu ograniczenia zanieczyszczania powietrza przez spaliny z silników o zapłonie iskrowym pojazdów silnikowych (Dz. Urz. L 282/64, 01.11.1996) 5. Dyrektywa 98/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r. odnosząca się do środków mających zapobiegać zanieczyszczeniu powietrza przez emisje z pojazdów silnikowych i zmieniająca dyrektywę Rady 70/220/EWG (Dz. Urz. L 350/1, 28.11.1998) 6. Dyrektywa Komisji 2002/80/WE z dnia 3 października 2002 r. dostosowująca do postępu technicznego dyrektywę Rady 70/220/EWG odnoszącą się do działań, jakie mają być podjęte w celu ograniczenia zanieczyszczania powietrza przez emisje z pojazdów silnikowych. (Dz. Urz. L 291/20, 28.10.2002) 7. Rozporządzenie (WE) nr 715/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie homologacji typu pojazdów silnikowych w odniesieniu do emisji zanieczyszczeń pochodzących z lekkich pojazdów pasażerskich i użytkowych (Euro 5 i Euro 6) oraz w sprawie dostępu do informacji dotyczących naprawy i utrzymania pojazdów (Dz. Urz. L 171/1, 29.06.2007) 8. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 459/2012 z dnia 29 maja 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 715/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 692/2008 w odniesieniu do emisji zanieczyszczeń pochodzących z lekkich pojazdów pasażerskich i użytkowych (Euro 6) (Dz. Urz. L 142/16, 01.06.2012) 9. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 97/24/WE z dnia 17 czerwca 1997 r. w sprawie niektórych części i właściwości dwu- lub trzykołowych pojazdów silnikowych (Dz. Urz. L 226, 18.08.1997)

103

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

10. Dyrektywa 2002/51/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zmniejszenia poziomu emisji substancji zanieczyszczających środowisko z silnikowych pojazdów dwu- i trzykołowych oraz zmieniająca dyrektywę 97/24/WE (Dz. Urz. L 252/20, 20.09.2002) 11. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 168/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz czterokołowców (Dz. Urz. L 60/52, 02.03.2013) 12. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/129 z dnia 16 stycznia 2019 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 168/2013 w odniesieniu do zastosowania etapu Euro 5 do homologacji typu pojazdów dwu- lub trójkołowych oraz czterokołowców (Dz. Urz. L 30/106, 31.01.2019) 13. Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (tj. Dz. U. 2020. poz. 908 z późn. zm.) 14. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (tj. Dz. U. 2019 poz. 1155 z późn. zm.) 15. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. 2019 poz. 506 z późn. zm.) 16. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (tj. Dz. U. 2019 poz. 1795) 17. Rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania oraz sposobu rozliczania wsparcia udzielonego ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu (Dz. U. 2019 r. poz. 2538) 18. Uchwała nr XLVI/1544/14 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 12 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia Programu ochrony powietrza dla Województwa Dolnośląskiego. 19. Uchwała Nr IX/85/2007 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 31 maja 2007 r. w sprawie Strategii Zintegrowanego i Zrównoważonego Rozwoju Jaworzna na lata 2001-2020.

104

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

6. Dokumenty źródłowe

1. Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce 2. Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych 3. Analiza stanu rozwoju oraz aktualnych trendów rozwojowych w obszarze elektromobilności w Polsce 4. Strategia Zintegrowanego i Zrównoważonego Rozwoju Jaworzna na lata 2001 – 2020 5. Analiza kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych 6. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jaworzna 7. Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze miasta Jaworzna (aktualizacja 2019 r.) 8. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Jaworzna 9. Plan adaptacji Miasta Jaworzna do zmian klimatu do roku 2030 10. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jaworzno 11. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Jaworzna do 2023 roku 12. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju 13. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku

105

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

7. Spis tabel

Tab. 2.1 Priorytety rozwoju Jaworzna ...... 11 Tab. 2.2 Polski Indeks Jakości Powietrza według GIOŚ ...... 14 Tab. 2.3 Dopuszczalne wartości emisji spalin w poszczególnych normach EURO dla fabrycznie nowych samochodów osobowych wymagane do celów homologacji ...... 15 Tab. 2.4 Dopuszczalne wartości emisji spalin w poszczególnych normach EURO dla fabrycznie nowych pojazdów 2-kołowych wymagane do celów homologacji ...... 16 Tab. 2.5 Dane pomiarowe dla stacji Sosnowiec – ul. Lubelska w 2019 r...... 17 Tab. 2.6 Wartości średnie w latach 2017-2019 na stacji pomiarowej w Sosnowcu ...... 17 Tab. 2.7 Wielkość zrealizowanej pracy eksploatacyjnej w wozokilometrach liniowych w latach 2017- 2019 ...... 22 Tab. 2.8 Liczba pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej w Jaworznie ...... 22 Tab. 2.9 Struktura pojazdów według norm emisji spalin i typu pojazdów na dzień 25.05.2020 r... 22 Tab. 2.10 Struktura pojazdów według wieku i typu pojazdów w maju 2020 r...... 23 Tab. 2.11 Zestawienie liczby par pociągów kursujących przez Jaworzno – stan na dzień 29.03.2020r...... 25 Tab. 2.12 Struktura pojazdów Wodociągów Jaworzno według wieku i wykorzystywanego paliwa w czerwcu 2020 r...... 27 Tab. 2.13 Struktura pojazdów Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów według wieku i wykorzystywanego paliwa w czerwcu 2020 r...... 27 Tab. 2.14 Niedobory jakościowe i ilościowe systemu komunikacyjnego w Jaworznie ...... 35 Tab. 2.15 Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w Jaworznie w latach 2014- 2018 ...... 38 Tab. 2.16 Prognozowany przyrost zapotrzebowania gazu sieciowego dla obszaru Jaworzna...... 40 Tab. 2.17: Prognoza zapotrzebowania mocy na terenie Jaworzna ...... 41 Tab. 2.18 Analiza SWOT wdrażania elektromobilności w Jaworznie ...... 43 Tab. 3.1. Cele strategiczne i operacyjne dla miasta Jaworzna ...... 67 Tab. 4.1 Porównanie alternatywnych wariantów inwestycyjnych w ramach analizy kosztów i korzyści Gminy Miasta Jaworzno ...... 77 Tab. 4.2 Szczegółowy harmonogram niezbędnych inwestycji w celu wdrożenia Strategii rozwoju elektromobilności ...... 83 Tab. 4.3 Rozmieszczenie w czasie niezbędnych inwestycji w celu wdrożenia Strategii rozwoju elektromobilności ...... 89 Tab. 4.4 Występowanie zmian klimatycznych i ich wpływ na funkcjonalność infrastruktury elektrycznej ...... 96 Tab. 4.5 Monitoring wdrażania Strategii ...... 99

106

Strategia Rozwoju Elektromobilności Gminy Miasta Jaworzno do 2035 roku

8. Spis rysunków

Rys. 2.1 Tabliczka przystankowa w technologii e-papierowej ...... 24 Rys. 2.2 Średni dobowy ruch – GPR w 2015 r...... 29 Rys. 2.3 Zielone miejsca parkingowe przy Miejskim Centrum Integracji Transportu przy pl. Górników ...... 31 Rys. 2.4 Lokalizacja ogólnodostępnej infrastruktury ładowania w Jaworznie ...... 33 Rys. 2.5 Zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca w Jaworznie ...... 38 Rys. 2.6 Sieć elektroenergetyczna ...... 39 Rys. 2.7: Prognoza zmian zapotrzebowania na ciepło dla Jaworzna do 2033 r...... 41 Rys. 2.8 Elektrownia w Jaworznie ...... 42 Rys. 3.1 Udział respondentów według miejsca zamieszkania ...... 59 Rys. 3.2 Udział respondentów według miejsca pracy ...... 59 Rys. 3.3 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zakupu pojazdu z napędem elektrycznym ...... 60 Rys. 3.4 Chęć skorzystania z systemu wypożyczalni skuterów na minuty ...... 61 Rys. 3.5 Chęć skorzystania z wypożyczalni samochodów elektrycznych na minuty ...... 61 Rys. 3.6 Chęć skorzystania z wypożyczalni hulajnóg elektrycznych ...... 60 Rys. 3.7 Odpowiedzi na pytanie dotyczące wypożyczenia rowerów miejskich ...... 61 Rys. 3.8 Odpowiedzi na pytanie dotyczące najdogodniejszego miejsca do ładowania pojazdu elektrycznego ...... 62 Rys. 3.9 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zwiększenia liczby autobusów z ekologicznym napędem niskoemisyjnym ...... 63 Rys. 3.10 Odpowiedzi na pytanie dotyczące rozbudowy sieci dróg rowerowych ...... 63 Rys. 3.11 Odpowiedzi na pytanie dotyczące dostosowania infrastruktury drogowej i przystankowej do osób o ograniczonej mobilności ...... 63 Rys. 3.12 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zmiany napędu obecnych pojazdów przeznaczonych do obsługi zadań publicznych ...... 63 Rys. 3.13 Odpowiedzi na pytanie dotyczące koordynacji i wspierania tworzenia ogólnodostępnych stacji ładowania samochodów elektrycznych ...... 64 Rys. 3.14 Odpowiedzi na pytanie dotyczące skrócenia czasu przejazdu autobusów poprzez zwiększenie obecnego priorytetu autobusów w ruchu ...... 64 Rys. 3.15 Odpowiedzi na pytanie dotyczące stworzenia systemu roweru miejskiego ...... 64 Rys. 3.16 Odpowiedzi na pytanie dotyczące wprowadzenia zintegrowanego biletu z pociągami regionalnymi ...... 64 Rys. 3.17 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zwiększenia udziału zielonych stref na istniejących parkingach w centrum ...... 65 Rys. 3.18 Odpowiedzi na pytanie dotyczące zwiększenia udziału zielonych stref na istniejących parkingach w centrum ...... 65 Rys. 3.19 Odpowiedzi na pytanie dotyczące wpływu elektromobilności na poprawę jakości życia w Jaworznie ...... 65 Rys. 3.20 Velostrada w Jaworznie ...... 74 Rys. 4.1 Elektryfikacja linii autobusowych 302, 307 i 369 ...... 79 Rys. 4.2 Lokalizacja obecnych punktów ładowania oraz magazynu energii na terenie Gminy Miasta Jaworzno ...... 80 Rys. 4.3 Prelekcje dla mieszkańców w Stuttgarcie ...... 93 Rys. 4.4 Prelekcja edukacyjna dla dzieci prowadzona przez pracowników ...... 93

107