Projekt
UCHWAŁA NR XV/...... /2016 RADY GMINY PIERZCHNICA
z dnia 8 sierpnia 2016 r.
w sprawie przyjęcia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2016r. poz. 446) Rada Gminy Pierzchnica uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się „Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica” w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Pierzchnica. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Wójt
mgr inż Stanisław Strąk
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 1 z 122 Załącznik do Uchwały Nr XV/...... /2016 Rady Gminy Pierzchnica
z dnia 8 sierpnia 2016 r.
Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Pierzchnica, czerwiec 2016 roku
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 2 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach
Zamawiający: Gmina Pierzchnica
ul. 13 Stycznia 6 26-015 Pierzchnica NIP 657 262 73 58 REGON 291 010 607 www.pierzchnica.pl http://www.pierzchnica.bip.jur.pl/ [email protected]
Wykonawca:
Ul. Targowa 18, 25-520 Kielce IV piętro, pokoje 409a, 410/410a Tel. fax. 41 343 01 23 e-mail: [email protected]
Autor mgr Alicja Tamborska
mgr Monika Goliat
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 3 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Spis treści 1. Wprowadzenie ...... 5 2. Streszczenie ...... 6 3. Podstawa opracowania ...... 9 4. Cel i zakres opracowania ...... 10 5. Założenia polityki energetycznej na szczeblu krajowym i międzynarodowym...... 12 5.1. Poziom międzynarodowy ...... 12 5.2. Poziom krajowy ...... 14 5.3. Dokumenty strategiczne na poziomie Województwa/Powiatu/Gminy Pierzchnica ...... 20 6. Charakterystyka Gminy Pierzchnica ...... 22 6.1. Podstawowe informacje o gminie ...... 22 6.2. Powierzchnia ziemi...... 24 6.3. Powietrze ...... 25 6.4. Klimat ...... 29 6.5. Zasoby przyrodnicze...... 29 6.7. Dziedzictwo kulturowe...... 37 6.8. Ludność ...... 38 6.9. Obszar gospodarczy ...... 39 6.10. Infrastruktura wodociągowa, sanitarna ...... 40 6.11. Układ komunikacyjny ...... 40 6.12. Gospodarka odpadami ...... 41 6.13 OZE na terenie gminy Pierzchnica ...... 42 7. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla ...... 44 7.1 Granice inwentaryzacji ...... 45 7.2 Źródła danych ...... 47
7.3 Zużycie energii i emisja CO2w gminie przez poszczególne sektory...... 49 7.3.1 Inwentaryzacja emisji w obiektach użyteczności publicznej ...... 51 7.3.2 Inwentaryzacja emisji w budynkach mieszkalnych ...... 53 7.3.3 Inwentaryzacja emisji z oświetlenia ulicznego ...... 56 7.3.4 Inwentaryzacja emisji transportu taboru gminnego ...... 59 7.3.5 Inwentaryzacja emisji transportu indywidualnego ...... 60 7.3.6. Inwentaryzacja emisji z działalności gospodarczej...... 61 7.5. Identyfikacja obszarów problemowych ...... 65
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 4 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
8. Cele strategiczne i szczegółowe krótko-, średnio- i długoterminowe związane z ograniczeniem niskiej emisji na terenie gminy Pierzchnica ...... 68 8.1. Cel strategiczny ...... 70 8.2 Cele szczegółowe (podane w hierarchii) ...... 70 8.3. Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji działań ...... 72 9. Plan działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej ...... 78 9.1. Metodologia doboru działań...... 83 9.2. Działania w poszczególnych sektorach ...... 83 10. Interesariusze ...... 93 10.1. Opracowanie i wdrożenie Planu ...... 95 10.2. Organizacja i finansowanie ...... 98 10.3. Monitoring i ewaluacja podjętych działań i ich efektów ...... 106 11. Wyniki przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ...... 110 12. Posumowanie ...... 112
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 5 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
1. Wprowadzenie Strategia tematyczna Unii Europejskiej na rzecz środowiska miejskiego, a także inne polityki, strategie oraz inicjatywy podkreślają rolę samorządów lokalnych w aktywnym przeciwdziałaniu globalnym zmianom klimatu. Gospodarka niskoemisyjna to jeden z kluczowych elementów programów Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej 2014-2020. Gospodarka niskoemisyjna to gospodarka rozwijająca się w sposób zintegrowany przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych niskoemisyjnych technologii i praktyk. Wspólnym kierunkiem powinno być wdrażanie wydajnych rozwiązań energetycznych w poszukiwaniu możliwości zmniejszenia zużycia energii i materiałów, zwiększanie wykorzystania energii odnawialnej oraz wprowadzanie proekologicznych innowacji technologicznych. Gospodarka niskoemisyjna to gospodarka wykorzystująca energię i materiały w sposób efektywny, to znaczy zapewniający maksymalizację wzrostu gospodarczego przy jednoczesnej minimalizacji zużycia energii i materiałów. Plan gospodarki niskoemisyjnej to dokument o znaczeniu strategicznym. Wskazuje się w nim działania prowadzące do transformacji wszystkich sektorów gospodarki, której efektami będą: redukcja emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i redukcja zużycia energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej. Cele PGN przyczyniają się do realizacji działań na rzecz pakietu klimatyczno- energetycznego do roku 2020, czyli tzw. 3x20.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 6 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
2. Streszczenie Plan gospodarki niskoemisyjnej jest dokumentem strategicznym, który koncentruje się na podniesieniu efektywności energetycznej, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych. Istotą Planu jest osiągniecie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych wynikających z działań zmniejszających emisje gazów cieplarnianych. Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) dla Gminy Pierzchnica został opracowany, dla osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej, a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu. Realizacja działań zawartych w PGN w efekcie prowadzi do redukcji emisji gazów
cieplarnianych, głównie CO2, oraz innych zanieczyszczeń (w tym: pyłów, benzo(a)pirenu, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu) oraz przyczyni się do poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców Gminy Pierzchnica. Plan gospodarki niskoemisyjnej został opracowany wraz z przeprowadzeniem konsultacji społecznych dokumentu oraz promocją prowadzonych działań. W dniu 21 lipca 2015 odbyło się spotkanie promocyjno-informacyjne. Uczestnikami tego spotkania byli: Stanisław Strąk – Wójt Gminy Pierzchnica Zgórski Henryk- Sołtys Sołectwa Gumienice Rajca Celina - Sołtys Sołectwa Podstoła Pietrzyk Marek – Sołtys Sołectwa Skrzelczyce Monika Pawlik – Sołtys Sołectwa Pierzchnica Monika Pawlik – pracownik UG Pierzchnica Kwaśniewski Wiesław – Radny Gminy Pierzchnica Małgorzata Wojciechowska – Radna Gminy Pierzchnica Łopatowska Jadwiga – Pierzchnianka – Radna Gminy Pierzchnica, Przewodnicząca komisji budżetowej Monika Goliat - GRACZKOWSKI DOTACJE Sp. z o.o.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 7 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Alicja Tamborska – GRACZKOWSKI DOTACJE Sp. z o.o. Celem PGN jest określenie, na podstawie analizy aktualnego stanu zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych na obszarze objętym planem, działań zmierzających do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, redukcji zużycia energii, zwiększenia wykorzystania źródeł odnawialnych oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych wraz z ekonomiczno- ekologiczną oceną ich efektywności. Celem strategicznym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica jest: Zmniejszenie zużycia energii finalnej, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do środowiska oraz zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych na terenie Gminy Pierzchnica do roku 2020. Cel ten zostanie osiągnięty dzięki realizacji celów szczegółowych: 1. Ograniczenie poziomu emisji dwutlenku węgla na terenie gminy Pierzchnica o 3,66 % tj. 747,43 Mg. 2. Redukcja zużycia energii finalnej na terenie gminy Pierzchnica do roku 2020 względem roku bazowego o 4,45% % tj. 2516,42 MWh. 3. Wzrost udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 o 304,04 MWh (wzrost o 0,58%). 4. Redukcja ilości zanieczyszczeń do powietrza (w szczególności PM10, PM2,5, dwutlenku azotu dwutlenku siarki). 5. Wzrost liczby budynków komunalnych, mieszkalnych, użyteczności publicznej objętych termomodernizacją 6. Podniesienie poziomu wykorzystania OZE w gospodarstwach indywidualnych i przedsiębiorstwach 7. Rozwój systemów transportu zbiorowego 8. Poprawa, jakości dróg wpływająca na ograniczenie zużycia paliw 9. Wzrost liczby zmodernizowanego oświetlenia ulicznego 10. Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy 11. Wprowadzenie nowoczesnych technologii w budownictwie.
Rok 2010 przyjęto jako bazowy, dla którego na terenie gminy możliwe było pozyskanie danych do utworzenia bazy emisji i jej monitorowania w latach następnych oraz ze względu na to, że jest to rok najbliższy do roku 1990 określonego jako rok bazowy w pakiecie klimatyczno-energetycznym do określenia redukcji emisji substancji szkodliwych.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 8 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
W dokumencie zachowano spójność z innymi dokumentami strategicznymi. W PGN ujęto analizę uwarunkowań wynikających z przepisów prawa i dokumentów strategicznych krajowych, wojewódzkich oraz lokalnych. W analizie stanu aktualnego dokonano oceny stanu środowiska, oceny energochłonności i emisyjności, analizę stanu i potencjału technicznego ograniczenia zużycia energii i redukcji emisji oraz opisano uwarunkowania społeczno- gospodarcze. Oceny energochłonności i emisyjności na terenie gminy w następujących obszarach: obiekty użyteczności publicznej, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne, działalność gospodarcza, gminne środki transportu, transport indywidualny. Dokument zawiera opis metodologii inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla dla roku bazowego 2010 i przedstawia jej wyniki. Inwentaryzacja została sporządzona z wykorzystaniem badania ankietowego – wzory ankiet w załączniku nr 1 i 2. Ankiety zostały rozesłane do wszystkich mieszkańców oraz przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie gminy (baza przedsiębiorców stanowi zał. nr 3). Wyznaczono aspekty organizacyjne i finansowe, ze wskazaniem źródeł finansowania inwestycji zamieszczonych w harmonogramie rzeczowo-finansowym. Uwzględniając powyższe analizy, stan środowiska, główne problemy środowiskowe, obowiązujące i planowane zmiany przepisów prawa polskiego i unijnego, programy i strategie rządowe, regionalne i lokalne koncepcje oraz dokumenty planistyczne określono w PGN cele przyczyniające się do realizacji celów Narodowego Programu Gospodarki Niskoemisyjnej.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 9 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
3. Podstawa opracowania Konieczność sporządzenia Planu gospodarki niskoemisyjnej oraz przede wszystkim realizacji przedsięwzięć opisanych w Planie wynika z postanowień Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (ratyfikowana przez Polskę w 1994 r.), uzupełniającego ją Protokołu z Kioto z 1997 r. oraz pakietu klimatyczno-energetycznego przyjętego przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku. Ponadto potrzeba opracowania i realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej gminy Pierzchnica wpisuje się w politykę Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 r. Niniejszy dokument umożliwi również spełnienie obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, wynikające z ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Plan gospodarki niskoemisyjnej będzie niezbędnym dokumentem, umożliwiającym ubieganie się o przyznanie środków pomocowych z budżetu Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej na lata 2015-2020.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 10 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
4. Cel i zakres opracowania Celem Planu jest określenie, na podstawie analizy aktualnego stanu w zakresie zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych na obszarze Gminy Pierzchnica, działań zmierzających do redukcji zużycia energii, zwiększenia wykorzystania źródeł odnawialnych oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych wraz z ekonomiczno-ekologiczną oceną ich efektywności. Plan gospodarki niskoemisyjnej ma na celu również wzmacnianie działań na rzecz poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu poprzez redukcję emisji zanieczyszczeń (m.in. pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu). Opracowany Plan gospodarki niskoemisyjnej oraz zaplanowane działania przyczynią się do poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców na terenie Gminy Pierzchnica. PGN realizuje cele jakimi są: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, promocja nowych wzorców konsumpcji. Zakres niniejszego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej został opracowany zgodnie ze Szczegółowymi zaleceniami dotyczącymi struktury Planu Gospodarki Niskoemisyjnej opracowanymi przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zgodnie z wytycznymi zalecana struktura dokumentu powinna przedstawiać się następująco:
1. Streszczenie 2. Ogólna strategia Cele strategiczne i szczegółowe Stan obecny Identyfikacja obszarów problemowych Aspekty organizacyjne i finansowe (struktury organizacyjne, zasoby ludzkie, zaangażowane strony, budżet, źródła finansowania inwestycji, środki finansowe na monitoring i ocenę) 3. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla 4. Działania/zadania i środki zaplanowane na cały okres objęty planem Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 11 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Krótko/średnioterminowe działania/zadania (opis, podmioty odpowiedzialne za realizację, harmonogram, koszty, wskaźniki).
Przy opracowywaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica wzięto pod uwagę następujące założenia: Planem objęto całość obszaru geograficznego gminy Pierzchnica; W Planie uwzględniono zakres działań przewidzianych do realizacji na szczeblu gminy; Skoncentrowano się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby; Planem objęto w szczególności obszar w którym władze lokalne mają wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej (m.in. budynki użyteczności publicznej, transport gminny, oświetlenie uliczne etc.); W Planie przewidziano działania mające wpływ na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii; Zapewniono spójność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z opracowanymi bądź tworzonymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi.
Wyjściowa inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych do powietrza jest warunkiem wstępnym opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej. Objęła ona poziom zużycia energii
oraz związaną z nim emisję CO2 w sektorze budynków użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych, budynków wykorzystywanych na cele gospodarcze (handel, usługi) oraz sektorze transportu i oświetleniu gminnym. Baza danych obejmuje obszary, które na terenie gminy mają największy wpływ na poziom
emisji CO2, tj. budynki gminne, mieszkalnictwo, transport na terenie gminy. Natomiast zaproponowane działania dla obniżenia zużycia energii i emisji obejmują te sektory, w których władza lokalna może wywierać wpływ na zużycie energii i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w perspektywie długoterminowej, popierać na rynkach produkty i usługi efektywne energetycznie (zamówienia publiczne) oraz zachęcać do zmiany przyzwyczajeń użytkowników energii (współpraca z mieszkańcami i zainteresowanymi stronami).
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 12 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
5. Założenia polityki energetycznej na szczeblu krajowym i międzynarodowym. 5.1. Poziom międzynarodowy Podstawą wszelkich działań zmierzających do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych są porozumienia zawierane na szczeblu międzynarodowym, w tym na poziomie europejskim. Pierwszy raport, powołanego w 1988 roku Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu – IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), stał się podstawą do zwołania w 1992 r. II konferencji w Rio de Janeiro pt. „Środowisko i rozwój”. Podczas szczytu podpisana została Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). Podjęty dokument został zatwierdzony decyzją Rady Unii Europejskiej 94/69/WE z 15 grudnia 1993 r. Celem Konwencji jest ustabilizowanie ilości gazów cieplarnianych na poziomie niezagrażającym środowisku. Natomiast szczegółowe uzgodnienia zostały zawarte podczas III konferencji Stron Konwencji (COP3) w Kioto w 1997 r., której rezultatem był najważniejszy dokument dotyczący walki ze zmianami klimatycznymi – Protokół z Kioto (Kyoto Protocol). Na mocy postanowień Protokołu z Kioto ustanowiono limity emisji gazów cieplarnianych. Kraje, które zdecydowały się na ratyfikację Protokołu (w tym Polska), zobowiązały się do redukcji emisji tych gazów. Na szczeblu europejskim walka ze zmianami klimatu stanowi jeden z najistotniejszych priorytetów globalnej polityki Unii Europejskiej. Podstawę unijnej polityki klimatycznej stanowi zainicjowany w 2000 roku Europejski Program Zapobiegania Zmianom Klimatu (European Climate Change Programme), który jest połączeniem działań dobrowolnych, dobrych praktyk, mechanizmów rynkowych oraz programów informacyjnych. W celu umożliwienia realizacji założeń polityki UE, wynikających ze zobowiązań międzynarodowych, dotyczącej ochrony klimatu przyjęto pewne mechanizmy ułatwiające wypełnienie zobowiązań w zakresie redukcji emisji: Handel emisjami gazów cieplarnianych (EU ETS – European Emissions Trading
System) – wspólnotowy rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2) pozwalający na zakup i sprzedaż przez poszczególne państwa jednostek emisji gazów cieplarnianych, które powodują wzrost lub spadek limitu dla danego kraju. instrument wspólnych wdrożeń (JI – Joint Implementation) – ma na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych przy uwzględnieniu ich zróżnicowania pomiędzy poszczególnymi państwami,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 13 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
mechanizm czystego rozwoju (CDM – Clean Development Mechanism) – umożliwia krajom rozwiniętym, na które nałożono zobowiązania redukcji lub cele ograniczenia emisji zgodnie z postanowieniami Protokołu z Kioto, inwestowanie w projekty ograniczające emisje w innych krajach. Jest to sposób pozyskiwania dodatkowych jednostek redukcji emisji.
Instrument wspólnych wdrożeń oraz mechanizm czystego rozwoju umożliwiają krajom rozwiniętym, na które nałożono zobowiązania redukcji lub cele ograniczenia emisji zgodnie z postanowieniami protokołu z Kioto, inwestowanie w projekty ograniczające emisje w innych krajach.
Nowy, długookresowy program rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej – Strategia „Europa 2020” zastąpił realizowaną od 2000 r., zmodyfikowaną pięć lat później, Strategię Lizbońską. Program będzie realizowany przez trzy następujące priorytety: wzrost inteligentny (ang. smart growth), czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach, wzrost zrównoważony (ang. sustainable growth), czyli transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej, wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (ang. inclusive growth), czyli wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
W ramach zobowiązań ekologicznych, zawartych w Strategii „Europa 2020”, Unia Europejska wyznaczyła na 2020 rok cele ilościowe, tzw. „3x20%”, tj.: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do 1990 r., zmniejszenie zużycia energii o 20% w porównaniu z prognozami dla UE na 2020 r., zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20% całkowitego zużycia energii w UE, w tym zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w transporcie do 10%. W grudniu 2008 roku został przyjęty przez UE pakiet klimatyczno-energetyczny, w którym zawarte są konkretne narzędzia prawne realizacji ww. celów. Natomiast osiągnięcie powyższych celów będzie możliwe jedynie przy zaangażowaniu wszystkich szczebli
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 14 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
politycznych zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim, a w szczególności na poziomie lokalnym.
5.2. Poziom krajowy Na poziomie krajowym podejmowany jest szereg działań ukierunkowanych na osiągnięcie priorytetów polityki klimatyczno-energetycznej, wysokiego trwałego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz rosnącego poziomu życia w kraju z wykorzystaniem optymalnie zaprojektowanych i wdrażanych systemów wsparcia, przy jednoczesnej poprawie jakości środowiska, racjonalnym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, minimalizacji kosztów finansowych i społecznych przy optymalnej alokacji środków budżetowych. Podstawą wszelkich inicjatyw są dokumenty strategiczne konkretyzujące cele i priorytety. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Zgodnie z dokumentem Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, czynnie uczestniczy w tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej, a także dokonuje implementacji jej głównych celów w specyficznych warunkach krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku została opracowana zgodnie z art. 13-15 ustawy Prawo energetyczne. Przedstawia strategię Państwa, mającą na celu odpowiedzenie na najważniejsze wyzwania stojące przed polską energetyką, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i w perspektywie do 2030 roku. Jednym z priorytetów strategii jest zapewnienie osiągnięcia przez Polskę co najmniej 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii finalnej brutto do roku 2020, w tym co najmniej 10% udziału energii odnawialnej zużywanej w transporcie. Podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są: poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej np. poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 15 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Aby efektywnie wprowadzić realizację celów polityki energetycznej, niezbędny jest aktywny udział władz regionalnych poprzez przygotowywane na szczeblu wojewódzkim, powiatowym lub gminnym strategii rozwoju energetyki, a także niepomijanie tego aspektu w procesach określania priorytetów inwestycyjnych przez samorządy. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica jest zbieżny z zapisami Polityki w kontekście poprawy efektywności energetycznej. Kwestia ta jest traktowana w sposób priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich celów.
Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020” Jest podstawowym instrumentem wdrażania przyjętej w 2010 roku Strategii „Europa 2020” (realizowanym na poziomie państw członkowskich). Pierwszy Krajowy Program Refom (KPR) przyjęty został przez Radę Ministrów 26 kwietnia 2011 roku. KPR są aktualizowane w kwietniu każdego roku. Obecnie obowiązuje jego czwarta edycja – KPR 2014/2015. Uwzględniając kierunki działań wytyczone w polskich dokumentach strategicznych oraz specyficzne krajowe uwarunkowania, Rząd uznał, że należy skupić się na odrabianiu zaległości rozwojowych oraz budowie nowych przewag konkurencyjnych w następujących obszarach priorytetowych: Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego; Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego; Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu.
Cele krajowe opisane w dokumencie skupiły się m.in. na: zakresie dotyczącym nakładów na B+R (działalność badawczo-rozwojowa): Przemysł powinien w większej mierze korzystać z potencjału instytutów i ośrodków naukowo- badawczych, a potrzeby przemysłu powinny być kluczowe przy określaniu przedmiotu prac badawczo-rozwojowych. Horyzontalnym programem wsparcia sektora nauki i przedsiębiorstw z różnych dziedzin nauki i branż przemysłu będzie Program Badań Stosowanych (PBS). Kontynuowane będą programy w obszarze wydobycia gazu łupkowego w Polsce (BLUE GAS) oraz technologii proekologicznych (GEKON). zakresie dotyczącym energetyki: Cele dotyczą głównie sektora elektro- energetycznego, gdzie potrzebne są pilnie rozstrzygnięcia ustawowe w zakresie OZE oraz handlu emisjami. W zakresie zrównoważonego rozwoju głównym instrumentem
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 16 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
jest Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), a także uzupełniająco Program Operacyjny Polska Wschodnia (POPW) oraz Regionalne Programy Operacyjne (RPO).
W zakresie dotyczącym energetyki cele Programu dotyczą głównie sektora elektro- energetycznego, gdzie potrzebne są pilnie rozstrzygnięcia ustawowe w zakresie OZE oraz handlu emisjami. W zakresie zrównoważonego rozwoju głównym instrumentem jest Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), a także uzupełniająco Program Operacyjny Polska Wschodnia (POPW) oraz Regionalne Programy Operacyjne (RPO).
W zakresie redukcji emisji CO2 postuluje się realizację następujących priorytetów inwestycyjnych: promowanie strategii niskoemisyjnych, promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe, wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach i w infrastrukturze publicznej.
Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko. Perspektywa 2020 (BEiŚ) Strategia BEiŚ 2020 obejmuje dwa istotne obszary: energetykę i środowisko. Dokument wskazuje m.in. kluczowe reformy i niezbędne działania, które powinny zostać podjęte w perspektywie do 2020 roku. Niniejsza strategia tworzy pomost między środowiskiem a energetyką i stanowi impuls do bardziej efektywnego i racjonalnego prowadzenia polityki w obu wspomnianych obszarach. Celem Strategii jest ułatwienie wzrostu gospodarczego w Polsce, sprzyjającego środowisku poprzez zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dostępu do nowoczesnych, innowacyjnych technologii, a także wyeliminowanie barier administracyjnych, które mogą takowy „zielony” wzrost zaburzyć. Strategia BEiŚ 2020 odnosi się m.in. do konieczności unowocześnienia sektora energetyczno-ciepłowniczego, poprawy efektywności energetycznej oraz ograniczenia niskiej emisji dzięki zastępowaniu tradycyjnych pieców i ciepłowni nowoczesnymi źródłami, przy zwiększeniu dostępnych mechanizmów finansowych będących wsparciem dla inwestycji w tym zakresie. Strategia BEiŚ służy również określeniu celów i kierunków działań nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej 2014 - 2020.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 17 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Ponadto strategia BEiŚ koresponduje ze średniookresową Strategią Rozwoju Kraju 2020 w dziedzinie energetyki i środowiska i stanowi ogólną wytyczną dla Polityki energetycznej Polski. Koresponduje również z celami rozwojowymi określanymi na poziomie wspólnotowym, ujętymi w dokumencie Europa 2020 oraz celami pakietu klimatyczno- energetycznego.
Krajowy Plan Działania w Zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych Krajowy Plan Działania w Zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych (KPD) został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 6 grudnia 2010 r. Realizuje on zobowiązania wynikające z art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. Dokument określa krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych zużytej w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 r. W KPD przyjęto, iż osiągnięcie powyższych celów opierać się będzie o dwa filary zasobów OZE dostępnych i możliwych do wykorzystania w Polsce, tj. poprzez wzrost wytwarzania energii elektrycznej generowanej przez wiatr oraz większe wykorzystanie energetyczne biomasy. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe jedynie przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Tworzone obecnie nowe prawo legislacyjne dot. OZE ma doprowadzić do wsparcia dla energii z odnawialnych źródeł, a tym samym umożliwi zwiększenie inwestycji w nowe moce wytwórcze. Należy również położyć szczególny nacisk na konieczność rozwoju technologii w dziedzinie OZE oraz promocji badań naukowych i działalności dydaktycznej w tym kierunku.
Polityka Klimatyczna Polski Dokument ten jest integralnym i istotnym elementem polityki ekologicznej państwa. Główne założenie strategiczne „Polityki…” sformułowano na podstawie zapisów zawartych w Polityce ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. Cel strategiczny to: włączenie się Polski do wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększania zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 18 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Cel strategiczny polityki klimatycznej Polski może być osiągnięty poprzez realizację celów i działań krótko-, średnio- i długookresowych: Cele i działania krótkookresowe (na lata 2003-2006) – obejmowały działania dot. wdrożenia systemów umożliwiających realizację postanowień Konwencji i Protokołu z Kioto oraz zapewnienie korzystnego dla Polski możliwości udziału w mechanizmach wspomagających. Cele i działania średnio- i długookresowe (na lata 2007-2012 oraz 2013-2020) – obejmują dalszą integrację polityki klimatycznej z polityką gospodarczą i społeczną.
Szczególnie zwrócić należy uwagę na działania kreujące bardziej przyjazne dla klimatu wzorce zachowań konsumpcyjnych i produkcyjnych, ograniczające negatywny wpływ aktywności antropogenicznej na zmiany klimatu oraz wdrożenie i stosowanie tzw. „dobrych praktyk”, które charakteryzują się dużą skutecznością i efektywnością, wraz z innowacyjną techniką i pozwalają na osiągnięcie wyznaczonych celów. Najważniejsze akty prawne wspierające idee poprawy efektywności i/lub ograniczenia/em emisji do powietrza
Dz.U. 2015 poz. 478 USTAWA z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii Rozwój odnawialnych źródeł energii nabiera szczególnego znaczenia, gdy weźmiemy pod uwagę fakt iż polska elektroenergetyka w blisko 90% opiera się na węglu. W związku z powyższym zdywersyfikowanie źródeł wytwarzania energii elektrycznej, a tym samym rozwój OZE stają się niezwykle istotne. Rozwój OZE stanowi szansę na odciążenie środowiska naturalnego, redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Celem ustawy jest m.in.: zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska, m.in. w wyniku efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, racjonalne wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, uwzględniające realizację długofalowej polityki rozwoju gospodarczego kraju, wypełnienie zobowiązań wynikających z zawartych umów międzynarodowych oraz podnoszenie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki, wypracowanie optymalnego i zrównoważonego zaopatrzenia odbiorców końcowych z instalacji odnawialnego źródła energii,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 19 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
zapewnienie wykorzystania na cele energetyczne produktów ubocznych lub pozostałości z rolnictwa oraz przemysłu wykorzystującego surowce rolnicze.
Głównym efektem obowiązywania ustawy jest realizacja celów w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii wynikających z dokumentów rządowych przyjętych przez Radę Ministrów, tj. Polityki energetycznej Polski do 2030 roku oraz Krajowego Planu Działania w Zakresie Energii ze Źródeł Odnawialnych. Ważnym efektem przyjęcia ustawy o odnawialnych źródłach energii jest wyodrębnienie i usystematyzowanie mechanizmów wsparcia dla energii z OZE zawartych dotychczas w przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska[Dz.U. z 2013 r., poz. 1232, z późn. zm.] W Prawie ochrony środowiska można wskazać kilka instrumentów, które mogą mieć zastosowanie w przypadku niskiej emisji. Dział II (art. 86-96a) poświęcony jest ochronie powietrza. Artykuły w tym dziale dotyczą kluczowych zmian związanych z wdrażaniem Dyrektywy 2008/50WE (CAFE). Ponadto wprowadzono przepisy sankcyjne za uchybienia w zakresie przygotowania i realizacji programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Rozdział 4 art. 315a-c).
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej [Dz.U. nr 94, poz. 551, z późn. zm.] Ustawa określa krajowe cele w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej oraz zasady sporządzania audytów energetycznych i uzyskiwania świadectw efektywności energetycznej.
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów [Dz.U. z 2014 r., poz. 712] Ustawa określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów części kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych. Na mocy ww. ustawy z tytułu realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego zmniejszającego zapotrzebowanie na energię o określoną wartość, inwestorowi przysługuje premia na spłatę części kredytu zaciągniętego na przedsięwzięcie termomodernizacyjne, zwana „premią termomodernizacyjną”
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 20 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
5.3. Dokumenty strategiczne na poziomie Województwa/Powiatu/Gminy Pierzchnica Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego wraz z planem działań krótkoterminowych Nadrzędnym celem POP jest poprawa jakości powietrza w strefach województwa świętokrzyskiego w celu osiągnięcia właściwych standardów, a także krajowego celu redukcji narażenia poprzez realizację zintegrowanej polityki ochrony powietrza. Wśród działań naprawczych wymienionych w dokumencie znajdują się Termomodernizacja obiektów budowalnych, przebudowa i modernizacja dróg, prowadzenie edukacji ekologicznej. Działania wpisane w PGN dla Gminy Pierzchnica są zgodne i wpisują się w działania naprawcze opisane w Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego wraz z planem działań krótkoterminowych
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Kieleckiego - aktualizacja na lata 2012-2015 w perspektywie do roku 2019 Program zawiera ocenę stanu środowiska powiatu kieleckiego z uwzględnieniem prognozowanych danych oraz wskaźników ilościowych charakteryzujących poszczególne komponenty środowiska. Poszczególne problemy środowiskowe ujęto w podziale na działania systemowe, działania w zakresie ochrony zasobów naturalnych tj. ochrony przyrody, lasów, ochrony przeciwpowodziowej, gleb i zasobów geologicznych, a także na działania w zakresie poprawy jakości środowiska tj. powietrza atmosferycznego, wód podziemnych i powierzchniowych, gospodarki odpadami, hałasu i pól elektromagnetycznych, a także awarii przemysłowych.
Plan gospodarki odpadami dla gminy Pierzchnica Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Pierzchnica stanowi realizację obowiązku określonego w artykułach 14, 15 i 16 ustawy o odpadach. Stanowi on część Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Pierzchnica i obejmuje przedsięwzięcia realizowane na terenie gminy lub na jej rzecz, których celem jest zagospodarowanie odpadów z najlepszym możliwym efektem ekologicznym. Plan ten wymaga koordynacji w skali powiatu z Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami i w skali wojewódzkiej z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 21 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Program ochrony środowiska dla Gminy Pierzchnica Program Ochrony Środowiska jest dokumentem kształtującym długofalową politykę ochrony środowiska dla gminy Pierzchnica. Przedstawione w nim zagadnienia ochrony środowiska ujęte zostały w sposób kompleksowy.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Pierzchnica, podstawy polityki przestrzennej gminy i kierunki zagospodarowania przestrzennego, zmiana nr 2 Studium (w odróżnieniu od planów miejscowych) nie jest aktem prawa miejscowego. Nie przesądza w sposób jednoznaczny o możliwości realizacji na danym terenie określonego przedsięwzięcia. Jego ustalenia są jednak wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych (plan miejscowy nie może naruszać ustaleń studium). Dopiero plany miejscowe stanowią prawo miejscowe i w sposób jednoznaczny przesądzają o możliwości, bądź braku możliwości, lokalizacji na danym terenie konkretnego przedsięwzięcia. Studium zawiera część tekstową i graficzną, uwzględniającą zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy. Gmina nie posiada „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło i energię elektryczną bądź paliwa gazowe”
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 22 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6. Charakterystyka Gminy Pierzchnica 6.1. Podstawowe informacje o gminie Gmina Pierzchnica to gmina wiejska położona w województwie świętokrzyskim na terenie powiatu kieleckiego. Układ komunikacyjny gminy tworzą drogi powiatowe i gminne. W gminie nie występują ciągi komunikacyjne zaliczane do kategorii dróg krajowych i wojewódzkich. Lokalna dość gęsta sieć drogowa łączy poszczególne wsie z Pierzchnicą. Gminy sąsiadujące to: Chmielnik, Daleszyce, Gnojno, Morawica, Raków, Szydłów. Odległość od Kielc, czyli największego ośrodka gospodarczo-społecznego w województwie wynosi 25 km, czas dojazdu to 30 minut. Gmina leży niedaleko (25 km) największego w regionie uzdrowiska Busko Zdrój (czas dojazdu samochodem wynosi około 30 minut).
Mapa 1 Lokalizacja Gminy Pierzchnica na tle powiatu, województwa oraz kraju.
Źródło: Opracowanie własne
Położenie Gminy Pierzchnica w sąsiedztwie miasta Kielce, w odległości niespełna 25 km od jego centrum – z jednej strony – tworzy ogromne i niepowtarzalne szanse dla Gminy – z drugiej strony – może wiązać się z szeregiem negatywnych zjawisk. Przede wszystkim należy do nich duża presja urbanizacyjna, przejawiająca się zwłaszcza w sferze, społecznej i infrastruktury technicznej. Intensywność tego procesu rodzi zagrożenia niezrównoważonego rozwoju, cechującego się brakiem ładu przestrzennego, trudnym do obsługi sieciowej, chaotycznym układem zabudowy oraz niszczeniem lokalnych ekosystemów. Olbrzymie nakłady finansowe niezbędne do zaspokojenia tych potrzeb mogą nieść ze sobą ryzyko
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 23 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
utracenia płynności finansowej Gminy. Ponadto, dostępność usług i miejsc pracy na terenie Kielc może wspierać traktowanie Gminy jako „sypialni”, co jest problemem wielu jednostek sąsiadujących z dużymi ośrodkami miejskimi, nie tylko w województwie świętokrzyskim ale również w skali całego kraju. Gmina Pierzchnica składa się z 16 sołectw. W skład gminy oprócz Pierzchnicy wchodzą: Brody, Drugnia, Drugnia Rządowa, Górki, Gumienice, Holendry, Maleszowa, Osiny, Podlesie, Podstoła, Pierzchnianka, Skrzelczyce, Strojnów, Ujny, Wierzbie.
Mapa 2 Lokalizacja administracyjna miejscowości w gminie Pierzchnica
Źródło: www.pierzchnica.pl
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 24 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6.2. Powierzchnia ziemi. Gmina zajmuje obszar 10 459 ha. Ponad połowę powierzchni gminy stanowią grunty orne. Pierzchnica jest miejscem o stosunkowo dużym zalesieniu, gdzie co czwarty kilometr powierzchni stanowią lasy i grunty leśne. Pomimo iż grunty orne przeważają w krajobrazie gminy, to jakość tych gleb jest średniej jakości. W gminie przeważają grunty orne klasy IV i V, nie występują grunty klasy I i II, czyli najlepszej: 36% stanowią grunty klasy V, 32% stanowią grunty klasy IVb, 16% stanowią grunty klasy IVa, 13% stanowią grunty klasy VI 2.5% stanowią grunty klasy III, 0.8% stanowią grunty klasy IIIa, 0.2% stanowią grunty klasy VIz Gmina Pierzchnica charakteryzuje się niskofalistą, a miejscami płaską rzeźbą terenu przy różnicy wzniesień od 232 - 308 m n.p.m. Najniżej położone tereny występują w dolinie Czarnej, a najwyższe w rejonie Gumienic. Największe zróżnicowanie rzeźby występuje w zachodniej i środkowej części gminy. W części wschodniej (rejon wsi Drugnia i Podstoła) bierze początek ciek stanowiący dopływ rzeki Czarnej. Rzeki Pierzchnianka i Morawka odprowadzają wody do Czarnej Nidy.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 25 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6.3. Powietrze1 W województwie świętokrzyskim wyróżniono dwie strefy. Gmina Pierzchnica należy do „strefy świętokrzyskiej”, wraz z pozostałymi powiatami województwa poza miastem Kielce. Miasto Kielce stanowi odrębną strefę. Kod strefy świętokrzyskiej, w której oceniana jest jakość powietrza oznaczana jest jako PL2602.Powierzchnia strefy świętokrzyskiej zajmuje 11 601 km2 i zamieszkuje ją 1 073 057 osób. Oceny jakości powietrza wykonuje corocznie WIOŚ w Kielcach, z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, ustanowionych ze względu na ochronę roślin. Ocenie jakości powietrza podlegają zanieczyszczenia dla których określono wartości: dopuszczalne, docelowe oraz cele długoterminowe. Lista zanieczyszczeń uwzględnionych w ocenie jakości powietrza dokonywanej pod kątem spełnienia kryteriów ustalonych dla ochrony zdrowia obejmuje: benzen (C6H6), dwutlenek azotu (NO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO), ozon (O3), pył zawieszony (PM10), pył zawieszony (PM2,5), metale: Pb, As, Cd, Ni oraz wybrane WWA w pyle zawieszonym PM10. Jako obszar przekroczeń wartości dobowego poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 wskazano powiaty: kielecki, włoszczowski, jędrzejowski, buski, pińczowski, kazimierski, konecki, skarżyski, starachowicki, ostrowiecki i staszowski (z wyjątkiem gminy Osiek). Obszar przekroczeń rocznego poziomu dopuszczalnego pyłu PM2,5 powiększonego o margines tolerancji obowiązujący dla roku 2013, obejmuje Kielce i powiaty: konecki, skarżyski, starachowicki, ostrowiecki, opatowski, kielecki. Natomiast bardziej rygorystyczny poziom docelowy pyłu PM2,5 dodatkowo przekroczony został w powiatach: staszowskim i sandomierskim. Jako obszary potencjalnych przekroczeń poziomu docelowego B(a)P wskazano teren całego województwa.
1 Źródło: „Ocena, jakości powietrza w województwie świętokrzyskim w roku 2014” WIOŚ
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 26 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Według WIOŚ, prawdopodobne przyczyny wystąpienia przekroczenia pyłów i B(a)P na wskazanych obszarach to: stosowanie paliw o wysokiej zawartości popiołu i siarki wraz ze spalaniem odpadów w kotłach o niskiej sprawności cieplnej, wysoki udział indywidualnego ogrzewania na paliwa stałe w zaspokajaniu potrzeb grzewczych mieszkańców, eksploatacja instalacji energetycznych o małej mocy, duże straty energii cieplnej spowodowane złym stanem technicznym budynków, emisja pochodząca z zabrudzenia jezdni oraz jej okolicy, emisja powstająca w trakcie prac budowlanych, lokalizacja obiektów przemysłowych w centrach miast, niedostosowanie instalacji i urządzeń przemysłowych i energetycznego spalania paliw do obowiązujących standardów emisyjnych i imisyjnych, niski poziom życia ludności oraz wiedzy ekologicznej, niedostateczny poziom wydatków budżetowych na ograniczenie emisji niskiej.
Benzen Gmina Pierzchnica nie przekracza wartości kryterialnej stężenia odnoszącego się do rocznego uśredniania wyników pomiarów. Średnie roczne stężenie wynosi 1μg/m3 i stanowi 20% poziomu dopuszczalnego benzenu.
Dwutlenek azotu Poziom dopuszczalny dwutlenku azotu jest zachowany na obszarze Gminy Pierzchnica. Stężenia średnioroczne NO2 zarejestrowane na podstawie pomiarów nie przekraczały dopuszczalnego poziomu 40 g/m3.
Dwutlenek siarki W Gminie Pierzchnica nie występują, ponad dozwoloną ilość, przekroczenia wartości kryterialnych określonych dla stężeń 1 godz. jak również nie przekraczanie norm obowiązujących dla stężeń 24 godz.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 27 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Ołów Gmina Pierzchnica nie przekracza wartości kryterialnej stężenia odnoszącego się do rocznego uśredniania wyników pomiarów. Średnie roczne stężenie ołowiu wynosi 0,03 g/m3, co odpowiada 6% dopuszczalnej normy określonej na poziomie 0,5μg/m3.
Pył zawieszony PM10 Wyniki poddane analizie nie przekraczają ani normy 24-godzinnej, ani rocznej. Spełniona jest również coroczna prawidłowość, że dobowe stężenia pyłu przekraczające poziom dopuszczalny wykazują znaczne zróżnicowanie sezonowe stężeń – wyższe wartości charakteryzują okres grzewczy.
Pył zawieszony PM2,5 Średnie roczne stężenia pyłu PM2,5 nie przekraczają dopuszczalnego poziomu 25μg/m3.
Tlenek węgla Gmina Pierzchnica nie przekracza wartości kryterialnej stężeń. Brak przekroczeń dolnego progu oszacowania dla tego zanieczyszczenia. Ponadto analiza pomiarów wykonanych dotychczas wykazuje, że maksymalne średnie 8- godzinne CO nie przekracza poziomu dopuszczalnego równego 10mg/m3.
Arsen, kadm, nikiel, benzo(a)piren Substancje te objęte są dyrektywą 2004/107/WE, a poziomy docelowe określono dla nich jako średnie roczne i w rozumieniu dyrektywy są one poziomami ustalonymi w celu unikania dalszego długoterminowego szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie i/lub środowisko jako całość. Poziomy docelowe mają być osiągnięte w określonym czasie tam, gdzie jest to możliwe technicznie i ekonomicznie uzasadnione. Różnią się więc od poziomów dopuszczalnych, które muszą być osiągnięte w ustalonym czasie na całym wymaganym przepisami obszarze.
W zakresie zanieczyszczenia metalami Gmina Pierzchnica nie przekraczanie wartości poziomów docelowych. Średnie roczne stężenie arsenu wynosi 2ng/m3, co odpowiada 33% poziomu docelowego określonego na poziomie 6ng/m. Średnie roczne stężenie kadmu wynosi 1ng/m3, co odpowiednio stanowi 20% poziomu docelowego określonego na poziomie
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 28 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
5ng/m3. Średnie roczne stężenie niklu wynosi 2ng/m3, co odpowiednio stanowi 10% poziomu docelowego określonego na poziomie 20ng/m3.
Ozon W Gminie występuje przekroczenie dopuszczalnego poziomu. Dla ozonu ze względu na ochronę zdrowia ustanowiono dwa rodzaje kryteriów: poziom docelowy wynoszący 120 g/m3 i odnoszony do wartości maksymalnej średniej ośmiogodzinnej w dobie, który nie powinien być przekroczony w ponad 25 dobach w roku kalendarzowym, oraz poziom celu długoterminowego, który określa to samo stężenie ozonu, co poziom docelowy, jednak nie powinien być przekroczony w żadnej dobie w roku kalendarzowym.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 29 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6.4. Klimat Strefa świętokrzyska, do której należy Gmina Pierzchnica leży w strefie klimatu umiarkowanego. We wszystkich rejonach strefy świętokrzyskiej przeważają wpływy kontynentalne. Amplitudy temperatur w strefie są większe od przeciętnych w Polsce, a lato termiczne dłuższe.. Analizując średnie miesięczne temperatury powietrza, najchłodniejszym miesiącem 2013 roku był styczeń, a najcieplejszym lipiec. Średnie miesięczne prędkości wiatrów kształtowały się na poziomie od 0,91 do 2,06 m/s. Obserwując warunki pogodowe w 2013 roku można zauważyć, że podobnie jak w roku poprzednim w okresie zimowym sprzyjały one występowaniu i kumulacji w przyziemnej części atmosfery zwiększonych stężeń zanieczyszczeń powietrza. Niskie temperatury w miesiącach zimowych skutkowały zwiększonym zużyciem paliw w celach grzewczych i wzrostem emisji zanieczyszczeń, zwłaszcza pyłów drobnych i dwutlenku siarki. Natomiast wysokie temperatury powietrza w miesiącach letnich (głównie w sierpniu) sprzyjały powstawaniu ozonu2
6.5. Zasoby przyrodnicze. Lasy i grunty leśne zajmują 24 procent powierzchni gminy, przy czym największe i najbardziej zwarte kompleksy leśne występują na północnym - wschodzie gminy. Mają one charakter lasów ochronnych. Na terenie gminy Pierzchnica znajduje się Cisowsko-Orłowiński Park Krajobrazowy, który pod względem zróżnicowania roślinności przewyższa Świętokrzyski Park Narodowy. Naturalne bogactwo przyrodnicze gminy stanowią lasy należące do dawnej Puszczy Cisowskiej. W strukturze użytkowania dominują lasy niepaństwowe. W strukturze siedliskowej największą powierzchnię zajmują siedliska borów mieszanych świeżych i borów wilgotnych. Sporadycznie występują żyzne siedliska olsu i boru wilgotnego. W składzie gatunkowym drzewostanów dominuje sosna i olsza. Pozostałe gatunki to brzoza, jodła, dąb, świerk, osika, grab z domieszką osiki, wiązu, jesionu i klonu. Na terenie gminy występują objęte ochroną tereny lęgowe ptaków oraz ptasie remizy znajdujące się głównie w rejonie Holender, Czarnej i Ujen. Na terenie Maleszowej i Brodów znajduje się 19 stawów. Na terenie gminy znajdują się liczne źródła wodne. W Drugni powstało ze względu na rosnące zapotrzebowanie placówek oświatowych na zajęcia związane z edukacją leśną Arboretum dendrologiczne. Na powierzchni 1,1 ha
2 źródło: „Ocena jakości powietrza w województwie świętokrzyskim w roku 2013”, WIOŚ w Kielcach
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 30 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
zgromadzono 70 gatunków drzew iglastych z prawie wszystkich stref klimatycznych. Arboretum jest usytuowane na terenie pozostałości parku podworskiego. W gminie Pierzchnica znajdują się bardzo dobre tereny do uprawiania sportów rowerowych, Nordic Walking oraz narciarstwa biegowego.
Obszary NATURA 2000. Na terenie gminy znajduje się fragment Obszaru Specjalnej Ochrony Siedlisk Lasy Cisowsko-Orłowińskie o kodzie PLH260040.
Zdjęcie 1 Lasy Cisowsko-Orłowińskie
Źródło: http://www.natura2000.tbop.org.pl/node/35
Ostoja położona jest w zlewniach Nidy i Czarnej Staszowskiej. Obejmuje trzy pasma wzgórz zbudowane z dewońskich piaskowców i wapieni oraz kambryjskich kwarcytów. Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, z licznymi garbami denudacyjnymi, kotlinami i dolinami o charakterze przełomów. Sieć wodna jest dobrze rozwinięta. Rzeki płyną naturalnymi korytami tworząc liczne zakola i meandry. W ich otoczeniu znajdują się duże kompleksy łąk.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 31 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
W granicach obszaru leży kilka wsi otoczonych polami i łąkami. Lasy zajmują większość powierzchni obszaru. Są to głównie drzewostany jodłowe, sosnowo-jodłowe i bukowo- jodłowe z udziałem jaworu, klonu i cisa, odnawiające się z samosiewu. Niektóre fragmenty o charakterze pierwotnym są pozostałością Puszczy Świętokrzyskiej, np. las bukowy chroniony w rezerwacie "Zamczysko", mieszany w rezerwacie "Cisów". U podnóża Pasma Cisowskiego, na dziale wodnym, w niecce otoczonej zalesionymi wydmami znajduje się kompleks torfowisk, przechodzący miejscami w niedostępne grzęzawiska. Tutaj bierze swój początek Czarna Staszowska - odprowadzająca wody z większej części tych lasów, oraz potok Trupień. W części północnej występuje las jodłowo-bukowy w paśmie Cisowsko-Orłowińskim (do 452 m n.p.m.), na południu rozległe tereny podmokłe z torfowiskiem „Białe Ługi”. Obszar wg. podziału geobotanicznego Szafera (1959) należy do Krainy Świętokrzyskiej a wg. podziału fizyczno-geograficznego Kondrackiego (2000) do mezoregionu Góry Świętokrzyskie. Lasy Cisowsko-Orłowińskie są jednym z większych kompleksów leśnych zajmujących południową część Pasma Łysogórskiego w Górach Świętokrzyskich. Ostoja zdominowana jest przez lasy bukowo-jodłowe (żyzne i kwaśne buczyny, wyżynne bory jodłowe) rzadziej grądy i łęgi; sporadycznie obejmuje łąki naturowe. Niezwykle cenne przyrodniczo są rozległe torfowiska wysokie i przejściowe otoczone borami bagiennymi i bagiennymi lasami olszowymi (łęgi i olsy). W ostoi bardzo dobrze zachowane są również suche bory sosnowe Cladonio-Pinetum. Istota i sens stworzenia ostoi polega na zabezpieczeniu naturalnego lasu o charakterze górskim na niżu. W ostoi szacunkowo naliczono około 700 gatunków roślin naczyniowych, z tego 42 gatunki objęte ochroną ścisłą oraz 10 ochroną częściową. Rozległy kompleks leśny, wraz z otaczającymi go wilgotnymi łąkami w dolinach rzecznych, stanowi bardzo bogaty przyrodniczo, zróżnicowany obszar. Występuje tu 19 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, dobrze wykształcone i zachowane są tu torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe) oraz torfowiska wysokie zdegradowane, zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji. Śródleśne torfianki i zabagnienia zasiedlają trzy gatunki traszek, w tym traszka grzebieniasta Triturus cristatus. Wypływające z lasów, czyste strumienie zamieszkują dwa gatunki minogów: minóg strumieniowy Lampetra planeri i minóg ukraiński Eudontomyzon mariae i trzy chronione gatunki ryb. Entomofaunę reprezentują jedne z najsilniejszych w regionie populacje przeplatki aurinii Euphydryas aurinia (której południowa granica zasięgu w regionie przebiega przez obszar), modraszka telejusa Maculinea teleius i czerwończyka nieparka
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 32 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Lycaena dispar oraz mniejsze, ale również istotne, czerwończyka fioletka Lycaena helle, trzepli zielonej Ophiogomphus cecilia i zalotki większej Leucorrhinia pectoralis. Jest to jeden z niewielu w regionie obszarów, gdzie stwierdzono występowanie wilków Canis lupus. O wartości przyrodniczej tego obszaru świadczy także najdłuższa w regionie lista pozostałych ważnych gatunków roślin i zwierząt, głównie tych związanych ze śródleśnymi torfowiskami i dobrze zachowanym drzewostanem. Jest to ostoja wielu rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków – zarówno związanych ze środowiskiem leśnym, jak i wodno-błotnych. Obszar lasów Cisowsko-Orłowińskich wyróżnia się dużą (8) liczbą gatunków leśnych i górskich ślimaków lądowych, w tym karpackich, alpejskich i borealno górskich.
Mapa 3 Obszary Natura 2000 i Obszary Chronionego Krajobrazu w Gminie Pierzchnica
Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ Legenda: Rezerwaty Parki Krajobrazowe Parki Narodowe Obszar Chronionego Krajobrazu Zespoły Przyrodniczo Krajobrazowe Natura 2000 – obszary ptasie Natura 200 Obszary siedliskowe
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 33 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Chmielnicko-Szydłowski Obszar Chronionego Krajobrazu Chmielnicko-Szydłowski Obszar Chronionego Krajobrazu (OCK) obejmuje swoim zasięgiem gminy: Pierzchnica, Morawica, Chmielnik, Raków, Łagów, Gnojno, Szydłów, Busko – Zdrój, Stopnica, Tuczępy. Ch-Sz OChK zajmuje powierzchnię 56.999 ha. Jest to obszar o charakterze rolniczo – leśnym. W jego szacie roślinnej dominują bory sosnowe i mieszane oraz zbiorowiska nieleśne – torfowiska z udziałem rzadkich roślin takich jak: przygiełka biała, sesleria błotna, turzyca Davalla, storczyki: kruszczyk błotny i szerokolistny. Liczne stawy i zbiornik Chańcza tworzą biotypy dla wielu gatunków ptaków wodnobagiennych. Obszar ten pełni ważne funkcje łącznikowe pomiędzy Zespołem Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich i Zespołem Parków Krajobrazowych Ponidzia.
Zgodnie z Uchwałą nr XXXV/620/13 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 23 września 2013 r. § 3 dotyczącą wyznaczania Chmielnicko-Szydłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ustala się następujące działania na terenie Obszaru w zakresie czynnej ochrony ekosystemów: 1) zachowanie i ochrona zbiorników wód powierzchniowych naturalnych i sztucznych, utrzymanie meandrów na wybranych odcinkach cieków; 2) zachowanie śródpolnych i śródleśnych torfowisk, terenów podmokłych, oczek wodnych, polan, wrzosowisk, muraw, niedopuszczenie do ich uproduktywnienia lub też sukcesji; 3) utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych; 4) zachowanie i ewentualne odtwarzanie lokalnych i regionalnych korytarzy ekologicznych; 5) ochrona stanowisk chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 6) szczególna ochrona ekosystemów i krajobrazów wyjątkowo cennych, poprzez uznawanie ich za rezerwaty przyrody, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe i użytki ekologiczne; 7) zachowanie wyróżniających się tworów przyrody nieożywionej. § 4. 1. Na Obszarze zakazuje się: 1) zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką; 2) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych;
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 34 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
3) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 4) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych.
Cisowsko – Orłowiński Park Krajobrazowy stanowi południowo – wschodni fragment Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich. Obejmuje gminy: Bieliny, Daleszyce, Górno, Łagów, Pierzchnica i Raków. Na jego terenie i obszarze strefy ochronnej znajdują się fragmenty Pasma Orłowińskiego, Pasma Ociesęckiego i Pasma Cisowskiego. Został utworzony w celu ochrony cennych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych oraz zachowania czystości wód rzeki Czarnej Staszowskiej, biorącej swój początek na bagnach i torfowiskach rezerwatu Białe Ługi. Teren parku jest w 65% pokryty lasami, natomiast jego otulina w 28%. Dominują tu drzewostany sosny i jodły. Na obszarze tym występuje wiele gatunków roślin objętych całkowitą ochroną prawną. Można tu znaleźć ok. 48 gatunków do których należą między innymi: widłaki, wierzba borówkolistna, goździk piaskowy, pełnik europejski, orlik pospolity, tojad dziubaty, sasanka wiosenna, grążel żółty, rosiczka okrągłolistna i długolistna, parzydło leśne, storczyki, podkolan biały, kruszczyki, litera jajowata, gnieźnik leśny. Świat zwierząt na terenie parku jest słabo rozpoznany. Występuje jednak wiele gatunków objętych prawna ochroną, wśród ptaków są to między innym: bocian biały i czarny, jastrząb gołębiarz, myszołów zwyczajny, pokrzewka, sowa, kowalik, dzieżba, muchołówka, drozd oraz gatunków łownych – kuropatwa, bażant, cietrzew i słonka; z ssaków: jeż, ryjówka, kret, jeleń, sarna, lis, dzik, zając, borsuk, kuna leśna, piżmak; z płazów: ropucha, żaba, rzekotka drzewna, traszka; z gadów: jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata; z owadów: biegacz, trzmiel, tęcznik oraz paź królowej.
Cisowsko – Orłowiński Obszar Chronionego Krajobrazu został wyznaczony Uchwałą Nr XXXV/626/13 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 23 września 2013r. dotyczącą wyznaczenia Cisowsko-Orłowińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Świętokrzyskiego poz. 3318), ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem oraz pełnienia funkcji korytarzy ekologicznych. Zgodnie z art. 23 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu, likwidacja lub zmiana granic tych obszarów,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 35 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
a także ustalanie zakazów obowiązujących na nich następuje w drodze uchwały sejmiku województwa, po zaopiniowaniu przez właściwe miejscowo rady gmin oraz po uzgodnieniu projektu uchwały sejmiku z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Przeprowadzona w 2013r. inwentaryzacja przyrodnicza Cisowsko-Orłowińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, zobrazowała zasoby środowiska i obecne w/w obszarze zagrożenia, a w konsekwencji określiła potrzeby ochrony tego obszaru. W oparciu o zasobność elementów przyrodniczych, atrakcyjność geomorfologiczną, hydrologiczną, kulturową i turystyczną, wyznaczono obszary o zróżnicowanych walorach. Wyniki waloryzacji stanowiły podstawę do wyznaczenia obszaru C-OOChK o powierzchni 25 336 ha wraz ze strefami o różnym reżimie ochronnym. Strefa A (o najwyższych wartościach) zajmuje 12,3% obszaru, strefa B (o umiarkowanych wartościach) – 32,5% , pozostałe 55,2% to tereny o najniższych wartościach w skali obszaru (strefa C), dla których ustalono najniższe rygory ochronne. Dla stref A i B zaproponowano stosowne zakazy (z katalogu zakazów z Ustawy o ochronie przyrody). Dobór zakazów oraz zaproponowanych odstępstw od tych zakazów, podyktowany był, z jednej strony troską o zachowanie wartości przyrodniczych, a z drugiej strony uwzględnieniem potrzeb społecznych i gospodarczych. Natomiast dla strefy C odstąpiono od ustanowienia zakazów, ze względu na to, iż są to tereny zabudowane, użytkowane rolniczo oraz w dużym stopniu przekształcone przez człowieka. Poszczególne strefy obejmują tereny charakteryzujące się zbliżonymi wartościami przyrodniczo-krajobrazowymi, podobną strukturą użytkowania i pełnioną funkcją przyrodniczą (korytarze ekologiczne, ostoje cennych ekosystemów i gatunków). Granice poszczególnych stref krajobrazowych poprowadzono po obiektach terenowych o charakterze naturalnym (ściana lasu, dolina cieku, grzbiet wzniesienia itp.), rzadziej sztucznym (drogi, linie kolejowe, linia zabudowy). W przypadku strefy A, jej przebieg został ustalony po granicach działek katastralnych. Podczas wydzielania stref wykorzystano aktualne ortofotomapy obszaru. Dla każdej ze stref określono cele działań ochronnych oraz zaproponowano działania ochronne dla ich realizacji. Cele i odpowiednie do nich działania ustalono w oparciu o zasoby i wartości przyrodnicze, m.in. obecność i stan zachowania siedlisk i gatunków, potencjał środowiska, krajobrazowe - walory widokowe, kulturowe - obecność i stan zachowania obiektów zabytkowych oraz zidentyfikowane w terenie zagrożenia.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 36 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Mapa 4 Cisowsko- Orłowiński Obszar Chronionego Krajobrazu
Źródło: Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XLIX/878/14 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 13 listopada 2014 r.
Wyznaczone strefy krajobrazowe obejmują: A – tereny dolin rzecznych i cieków pełniące funkcje korytarzy ekologicznych oraz torfowiska i inne tereny podmokłe, w tym lasy łęgowe, a także zalesione jary lessowe z obecnymi na ich dnie ciekami wraz z terenami przyległymi; są to obszary o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, często siedliska chronione, skupiające rzadkie i chronione gatunki roślin i zwierząt, a jednocześnie tereny bardzo wrażliwe na zmiany dokonywane w środowisku; strefa ta posiada najwyższy rygor ochronny; B – tereny kompleksów leśnych (z wyłączeniem lasów łęgowych i olsów, które zostały zaliczone do strefy A), murawy kserotermiczne i napiaskowe; są to siedliska niezależne od poziomu wód gruntowych; obejmują tereny cenne przyrodniczo, często siedliska chronione, skupiające rzadkie i chronione gatunki roślin i zwierząt; strefa posiada wysoki rygor ochronny; C – obszary poza strefami A i B; tereny zabudowy, użytkowane rolniczo, przekształcone przez człowieka; strefa odznacza się najniższym rygorem ochronnym.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 37 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6.6. Zasoby wodne Pod względem hydrograficznym sieć rzeczna gminy Pierzchnica należy do zlewni rzeki Nidy oraz Czarnej Staszowskiej i Wschodniej. Dorzecze Nidy reprezentowane jest przez największą na terenie gminy rzeczkę Pierzchniankę oraz bezimienny strumień biorący początek na południe od wsi Ługi i płynący w kierunku północnozachodnim do wsi Brody. Obydwa strumienie odwadniają większą, głównie zachodnią część gminy. Obszar źródliska Pierzchnianki znajduje się w okolicy wsi Osiny i rzeczka płynie w kierunku NW wchłaniając po drodze cieki zbierające wody w okolicach Pierzchnicy i Skrzelczyc. Górny odcinek drugiego strumienia zbiera wody szeregu niewielkich, częściowo zmeliorowanych cieków odwadniających okoliczne łąki. W Maleszowej w dolinie tego strumienia został zbudowany system stawów rybnych3.
6.7. Dziedzictwo kulturowe. Istotną rolę w kompozycji krajobrazu, pełnią obok zasobów przyrodniczych zabytki kultury materialnej. Tworzą one specyficzny klimat kulturowy podnosząc walory krajoznawcze i turystyczne gminy. W Pierzchnicy na pewno ciekawy i zasługujący na uwagę jest układ przestrzenny i kształt urbanistyczny najstarszej części miejscowości. Pierzchnica została lokowana w okresie 1359 - 1397. na zasadach tzw. prawa magdeburskiego. Zasady te precyzyjnie określały plan urbanistyczny powstającego miasta. Centralną część miał stanowić prostokątny plac rynkowy, z jego narożników miały wybiegać pod kątem prostym po dwie prostopadłe do siebie ulice. Rozdzielały one osiem prostokątnych przestrzeni przeznaczonych pod zabudowę. W Pierzchnicy założenia urbanistyczne prawa magdeburskiego przetrwały do dzisiaj. Do dziedzictwa kulturowego gminy Pierzchnica należy zaliczyć: o pochodzący z początku XIX wieku kościół pw. św Małgorzaty w Pierzchnicy, o pochodzący z II połowy XIX wieku kościół pw. św. Wawrzyńca w Drugni, o ruiny zburzonego w XIX wieku zamku Krasińskich w Maleszowej (zamek pochodził z początku XVII wieku), o piwnice z Góry Piwnicznej w Pierzchnicy, pochodzące z II połowy XIX wieku, wpisane na listę zabytków, ciekawy zespół piwnic zbudowanych na wspólnym gruncie; mieszkańcy gminy ze względu na charakter gruntu (podmokły, piaszczysty nie mogli podpiwniczyć swoich domów).
3 Źródło: www.pierzchnica.pl
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 38 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6.8. Ludność Gminę zamieszkuje najmniejszy odsetek ludności powiatu kieleckiego (stan na dzień 31.12.2014r. - 4 707 osób). Na obszarze 105 km2, jaki zajmuje daje to niską gęstość zaludnienia 44 osób/ km2. Jedynie gmina Raków jest słabiej zaludniona. Stan ludności na przestrzeni ostatnich czterech lat na terenie gminy stopniowo maleje.
Wykres 1 Liczba ludności gminy Pierzchnica w latach 2010-2014
4814 4769 4752 4736 4707
2010 2011 2012 2013 2014
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Pierzchnica
Sytuacja taka spowodowana jest stale zmniejszającym się przyrostem naturalnym (-7 w 2011r., -19 w 2012r., -24 w 2013r.), ale także migracją mieszkańców (głównie zarobkową). Dodatkowo młodzi ludzie wchodzący w okres produkcyjny wybierają naukę poza domem (w Gminie nie ma filii ośrodka kształcenia wyższego), co również powoduje, że mniejszy odsetek absolwentów uczelni wyższych wraca do swoich rodzinnych miejscowości po ukończeniu studiów. Co więcej, ludzie rozpoczynający dorosłe życie w pogoni za pieniędzmi, sukcesem i karierą nie spieszą się z zakładaniem rodziny. Efektem tego jest ograniczona i niska liczba urodzeń. Na terenie gminy i miejscowości z roku na rok maleje liczba osób wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym rośnie natomiast liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Najliczniejszą miejscowością gminy jest Pierzchnica, która liczy 1090 mieszkańców.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 39 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
6.9. Obszar gospodarczy Na dzień 31.12.2014r. na terenie gminy zarejestrowanych było 278 podmiotów gospodarki narodowej w tym 12 w sektorze rolniczym, 23 przemysłowym, 32 budowlanym. Znaczna część mieszkańców Gminy utrzymuje się dzięki zatrudnieniu w Urzędzie Gminy i jednostkach podległych np. placówkach zdrowotnych i oświatowych oraz z działalności rolniczej. Na terenie gminy brakuje dużych zakładów pracy. Średnia wielkość gospodarstwa rolnego w gminie Pierzchnica wynosi około 3 ha. Zatem można wnioskować, że na bazie realnej produkcji rolniczej są to w większości gospodarstwa nisko - dochodowe. W tych warunkach z upływem czasu jest niezbędne różnicowanie działalności rolniczej, w kierunku podejmowania lub rozwijania przez rolników działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu. Średnio dochód rozporządzalny na osobę w gospodarstwie domowym rolniczym na terenie Gminy Pierzchnica oscyluje na poziomie około 600 PLN. Notuje się znaczny odsetek gospodarstw domowych z dochodem netto na osobę poniżej średniej. Inną formą zarobkowania na terenie gminy jest działalność 5 gospodarstw agroturystycznych. Znajduje się tu również Dom Opieki Rodzinnej w Pierzchnicy, Dom Seniora im. Sue Ryder w Pierzchnicy, Zakład Opiekuńczo- Leczniczy w Osinach. Na dzień dzisiejszy gmina nie dysponuje odpowiednimi terenami, na których mogliby rozpoczynać swoją działalność inwestorzy z zewnątrz. Obecnie gmina jest w trakcie tworzenia terenów inwestycyjnych. Pomimo dogodnego położenia gminy (odległość od Kielc, czyli największego ośrodka gospodarczo-społecznego w województwie wynosi 25 km, czas dojazdu to ok 30 minut, zaś odległość od największego w regionie uzdrowiska Busko Zdrój wynosi 25 km) na terenie gminy istnieje potrzeba większej liczby zakładów pracy, przedsiębiorstw, które dawałoby zatrudnienie mieszkańcom i wpływały na rozwój gospodarczy oraz społeczny gminy. Ważną rolę w kreowaniu przedsiębiorczości odgrywa Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica działająca od lat 90-tych i wspierająca finansowo i merytorycznie osoby chcące założyć działalność gospodarczą.
Tabela 1: Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON
Podmioty wg sektorów własnościowych 2010 2011 2012 2013 2014
podmioty gospodarki narodowej ogółem 269 259 258 268 278
sektor publiczny – ogółem 12 11 11 10 10 sektor publiczny - państwowe i 7 7 7 5 5 samorządowe jednostki prawa
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 40 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
budżetowego sektor publiczny - spółki handlowe 1 1 1 2 2 sektor prywatny – ogółem 257 248 247 258 267 sektor prywatny - osoby fizyczne 210 199 192 200 207 prowadzące działalność gospodarczą sektor prywatny - spółki handlowe 7 7 9 13 15 sektor prywatny – spółdzielnie 1 1 1 1 1 sektor prywatny – fundacje 2 2 2 2 2 sektor prywatny - stowarzyszenia i 18 19 21 21 21 organizacje społeczne Źródło: opracowanie własne na podstawie stat.gov.pl
W ramach tworzenia PGN dla Gminy Pierzchnica do wszystkich przedsiębiorstw na terenie gminy została wysłana informacja o podjętych działaniach związanych z przygotowywaniem PGN oraz ankieta. Dodatkowo ankietę można również było pobrać u sołtysa oraz w Urzędzie Gminy
6.10. Infrastruktura wodociągowa, sanitarna Ogólny poziom rozwoju infrastrukturalnego gminy Pierzchnica jest średni na tle innych gmin powiatu kieleckiego. Na terenie gminy istnieje możliwość korzystania z trzech podstawowych sieciowych systemów infrastruktury, przy czym z sieci wodociągowej korzysta 83% mieszkańców, z kanalizacyjnej 17,6%, a z gazowej 1,7%.
6.11. Układ komunikacyjny Układ komunikacyjny gminy tworzą drogi powiatowe i gminne. W gminie nie występują ciągi komunikacyjne zaliczane do kategorii dróg krajowych i wojewódzkich. Lokalna dość gęsta sieć drogowa łączy poszczególne wsie z Pierzchnicą. Na terenie Gminy Pierzchnica funkcjonuje drogowy transport zbiorowy, zapewniający jej jedynie poprawną dostępność komunikacyjną z głównym ośrodkiem w regionie jakim jest miasto Kielce. Przewoźnicy umożliwiają mieszkańcom gminy dojazd do niektórych sąsiednich gmin, jednak najczęściej jest to możliwe jedynie z głównej miejscowości jaką jest Pierzchnica. Transport publiczny w pozostałych sołectwach gminy nie pozwala na swobodne przemieszczanie się pomiędzy miejscowościami.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 41 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Przez teren Pierzchnicy przebiega jedna regularna linia autobusowa MPK (201) relacji Kielce- Chmielnik przez Borków i Pierzchnicę. Połączenia komunikacyjne realizują również prywatni przewoźnicy.
6.12. Gospodarka odpadami Istniejący w Polsce system zarządzania gospodarką odpadami obejmuje 4 poziomy: centralny, wojewódzki, powiatowy, gminny. Władze gminne odpowiedzialne są za postępowanie ze wszystkimi odpadami komunalnymi powstającymi na terenie gminy, tj. za ich zbiórkę, usuwanie i unieszkodliwianie. Obowiązujące przepisy prawne, przydzieliły gminom zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi na terenach objętych ich właściwością. Działalność gmin w zakresie ochrony środowiska przed odpadami winna polegać przede wszystkim na uwzględnieniu tego rodzaju zadań w programach gospodarczych i w planach zagospodarowania przestrzennego, a następnie na zapewnieniu ich realizacji poprzez sprawowanie nadzoru nad jednostkami organizacyjnymi znajdującymi się na ich terenie. Nadzór ten obejmuje sprawy gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów, budowy wysypisk, zasad działalności komunalnych i prywatnych przedsiębiorstw oczyszczania, ustalania częstotliwości i sposobu wywozu odpadów. Zadania i zakres odpowiedzialności, dotyczące utrzymania czystości i porządku, zostały określone w ustawie z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 132 poz. 622 z 1996 r. z ). Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Pierzchnica reguluje uchwała nr XXIV/57/2012 Rady Gminy Pierzchnica z dnia 28 grudnia 2012 r. Od 1 lipca 2013 roku obowiązują nowe zasady gospodarowania odpadami komunalnymi. Zgodnie z nowymi przepisami, gmina przejęła obowiązek odbioru i zagospodarowania odpadów. Za odpady komunalne uważa się odpady powstające w wyniku działalności bytowo- gospodarczej człowieka w środowisku miejskim i wiejskim, do których zalicza się także działalność handlowo-usługową, oświatową, kulturalną, ochronę zdrowia i zarządzanie. Odpady komunalne z terenu Gminy Pierzchnica unieszkodliwiane są poprzez składowanie. Składowanie odbywa się na składowisku znajdującym się na terenie gminy Chmielnik, którego gmina Pierzchnica jest w 1/3 właścicielem. Składowisko odpadów komunalnych
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 42 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
położone jest w odległości 3,0 km od miasta Chmielnik w miejscowości Przededworze (gmina Chmielnik) po południowozachodniej stronie drogi nr E-73 Kielce - Tarnów (od drogi ok. 1km). Zlokalizowane jest w odległości 800 m na N od wsi Jasień. Odpady komunalne pochodzące z gospodarstw domowych w Gminie Pierzchnica odbierane są przez firmę: Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Fart Bis Ściegiennego 268a, 25-116 Kielce .
6.13 OZE na terenie gminy Pierzchnica Na terenie gminy Pierzchnica obiekty użyteczności publicznej nie korzystają z odnawialnych źródeł energii. Nieliczna ilość budynków mieszkalnych wyposażona jest w OZE . Jest to związane głównie z małą świadomością mieszkańców oraz brakiem środków finansowych. dlatego tak ważne są działania edukacyjo – promocyjne. Analiza ankiet uzyskanych od mieszkańców gminy wskazuje iż tylko nieznaczny procent domostw korzysta z OZE (solary, panele fotowoltaiczne). W roku 2010 OZE znajdowały się w ok 11% domostw w roku 2014 możemy zaobserwować nieznaczny wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie gminy do 19 % (dane na podstawie przeprowadzonych ankiet). Poniższe tabele przedstawiają ilość wytwarzanej energii z OZE w roku bazowym w roku porównawczym oraz prognozę na rok 2020.
Tabela 2: Ilość energii finalnej pochodzącej z OZE (MWh) 2010 2014 2020
390,716 622,156 694,756
Tabela 3: Prognoza zużycia energii finalnej w roku 2020
PALIWO 2010 2014 2020 Paliwo (gaz, węgiel, drewno) 56235,988 60692,388 53769,816 OZE 390,716 622,156 694,756 RAZEM 56884,514 61542,849 54672,132 Udział % OZE 0,69% 1,01% 1,27%
Do podstawowych zobowiązań Gminy Pierzchnica w zakresie OZE należą:
dostosowanie prawa lokalnego do celów powiększania udziału OZE w pozyskiwaniu energii poprzez odpowiednie zapisy w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Pierzchnica, podstawy polityki
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 43 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
przestrzennej gminy i kierunki zagospodarowania przestrzennego, zmiana nr 2, dotyczące zaopatrywania nowopowstających budynków mieszkalnych oraz samorządowych w instalacje ciepłownicze (ogrzewanie, chłodzenie, c.w.u.) oparte o niskoemisyjne paliwa, a najlepiej z udziałem OZE np. kolektory słoneczne, pompy ciepła, przeprowadzenia zgodnie z art. 10, ust. 2, pkt 5 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. 94, poz. 551 z późn. zm.), audytu energetycznego budynków o powierzchni użytkowej powyżej 500 [m2], których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą, jak również, w przypadku wystąpienia takiej konieczności, przeprowadzenie działań termomodernizacyjnych; Budynki zarządzane przez Gminę Pierzchnica, które powinny być poddane audytowi energetycznemu to przede wszystkim obiekty oświatowe (szkoły) oraz Urząd Gminy. inwestowanie w odnawialne źródła energii zwłaszcza w budynkach, których właścicielem lub zarządcą jest Gmina Pierzchnica.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 44 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla
Celem bazowej inwentaryzacji emisji (BIE) jest wyliczenie ilości CO2 wyemitowanego wskutek zużycia energii na terenie gminy. Inwentaryzacja pozwala zidentyfikować główne
źródła emisji CO2 oraz odpowiednio zaplanować i uszeregować pod względem ważności środki jej redukcji. Sporządzenie bazowej inwentaryzacji emisji ma kluczowe znaczenie. Będzie ona bowiem stanowić instrument umożliwiający władzom lokalnym pomiar efektów zrealizowanych przez nie działań związanych z ochroną klimatu. Na podstawie pozyskanych danych sporządzono inwentaryzację zużycia paliw oraz emisji za lata 2010 i 2014. Rok 2010 przyjęto jako bazowy, dla którego na terenie gminy możliwe było pozyskanie danych do utworzenia bazy emisji i jej monitorowania w latach następnych oraz ze względu na to, że jest to rok najbliższy do roku 1990 określonego jako rok bazowy w pakiecie klimatyczno-energetycznym do określenia redukcji emisji substancji szkodliwych. Utworzono również pośrednią bazę kontrolną dla roku 2014. Do określania wielkości emisji w roku bazowym 2010 oraz w roku 2014 zastosowano metodologię i narzędzia wypracowane w ramach własnych doświadczeń. Obliczenia wielkości emisji wykonano za pomocą programu własnego opartego na prostym w użyciu arkuszu kalkulacyjnym, który przelicza dane wejściowe (ilość zużytych paliw) na wielkości emisji gazów cieplarnianych za pomocą krajowych wskaźników emisji.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 45 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.1 Granice inwentaryzacji W celu sporządzenia inwentaryzacji emisji kluczową sprawą jest wyznaczenie jej granic, czyli określenie, które źródła emisji gazów cieplarnianych włączyć do inwentaryzacji. Definicja granic inwentaryzacji będzie miała wpływ na jej końcowy efekt, ponieważ określi, które źródła emisji będą w niej zawarte, a które z niej wyłączone. Poniżej znajduje się uzasadnienie wyboru granic inwentaryzacji. Dla samorządu lokalnego wyznaczono dwie granice: granica organizacyjna – obejmuje wszelkie działania będące w zasięgu bezpośredniej kontroli samorządu lokalnego. Tam gdzie kończy się granica organizacyjna samorządu (sektor publiczny) zaczyna się granica społeczeństwa (sektor prywatny). W przypadkach, gdy aktywności obu sektorów pokrywają się ze sobą, należy przyjąć zasadę proporcjonalności emisji zależnej od udziałów danego sektora w strukturze własnościowej danego podmiotu; granica geopolityczna – zawiera fizyczny obszar lub region, będący we władaniu samorządu lokalnego. Dodatkowo istotne są: ramy czasowe – gmina biorąca udział w projekcie powinna sama wyznaczyć ramy czasowe inwentaryzacji tak, aby dostosować je do lokalnych uwarunkowań. Inwentaryzacja powinna zawierać, co najmniej rok bazowy w stosunku, do którego odniesiony będzie cel redukcji emisji, oraz rok bieżący w celu zdobycia wiedzy o obecnym poziomie emisji gazów cieplarnianych. Kompletna inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych z działalności samorządu lokalnego powinna oddzielnie uwzględniać emisje związane z aktywnością (działaniem) samorządu oraz wszystkich aktywności w zasięgu obszaru geopolitycznego. Granica organizacyjna – analiza aktywności samorządu Analiza emisji gazów cieplarnianych związana z aktywnością samorządu lokalnego obejmuje emisje powstałe na skutek użytkowania wszystkich środków trwałych oraz mediów. Wszystkie emisje powstałe na skutek działalności samorządu lokalnego są uwzględniane, bez względu na to gdzie powstały. W niektórych przypadkach, w szczególności w kwestiach zużycia energii, emisja często występuje poza granicami geopolitycznymi samorządu lokalnego. Fizyczna lokalizacja źródła powstawania emisji, w większości przypadków, nie jest istotna przy podejmowaniu decyzji, które emisje uwzględnić w analizie.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 46 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Granica geopolityczna – analiza aktywności społeczeństwa Analiza emisji związana z aktywnością społeczeństwa zawiera emisje wszystkich gazów cieplarnianych związanych z działalnością powstałą w granicach geopolitycznych samorządu lokalnego. Władze lokalne mają wpływ na aktywność społeczeństwa poprzez m.in. ustalanie prawa lokalnego, programy edukacyjne czy propagowanie wzorów zachowań społecznych. Mimo, że niektóre samorządy lokalne mogą mieć ograniczony wpływ na poziom emisji z poszczególnych działań, należy podjąć starania dokonania precyzyjnej analizy wszystkich
działań, które skutkują emisją CO2 w celu uzyskania kompletnej wiedzy o emisjach gazów cieplarnianych z terenu gminy.
Przyjęty zakres inwentaryzacji dla Gminy Pierzchnica Zakres terytorialny inwentaryzacji obejmuje obszar gminy Pierzchnica, w granicach administracyjnych (10 459 ha). Inwentaryzację prowadzi się w okresach rocznych począwszy od roku 2010. Rokiem bazowym jest rok 2010, natomiast rokiem porównawczym rok 2014.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 47 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.2 Źródła danych W inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych uwzględnione zostały dane źródłowe w zakresie: Zużycia energii elektrycznej, Zużycia paliw kopalnych (węgiel kamienny, olej opałowy, gaz ziemny), Zużycia paliw transportowych (benzyny, oleju napędowego, gazu LPG), Źródłem danych o zużyciu energii były m.in.: Dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, Dokumenty strategiczne i planistyczne gminy Pierzchnica, Materiały udostępnione przez Urząd Gminy Pierzchnica, Dane udostępnione przez dystrybutorów energii, Dane udostępnione przez inne podmioty i instytucje (m.in. Główną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, podmioty transportowe), Dane pozyskane za pomocą badania ankietowego wśród administratorów obiektów użyteczności publicznej, zarządców nieruchomości, przedsiębiorców i sołtysów wszystkich sołectw z terenu gminy.
Przy szacowaniu zużycia energii posłużono się dwiema metodami analitycznymi: „bottom- up” oraz „top-down”. Metoda „bottom-up” (z dołu do góry) polega na zbieraniu danych u źródła i rozciąganiu ich na całą populację. Każda jednostka podlegająca inwentaryzacji udostępnia dane, które później agreguje się w taki sposób, aby były one reprezentatywne dla całego danego obszaru. Metoda „top-down” (z góry na dół) polega na pozyskaniu zagregowanych danych dla większej jednostki lub obszaru i rozdzielaniu ich na mniejsze sektory.
Dane do inwentaryzacji zużycia energii oraz emisji CO2 w poszczególnych sektorach objętych inwentaryzacją pozyskano w następujący sposób: Zużycie energii elektrycznej określono na podstawie zbiorczych danych udostępnionych przez dystrybutora energii elektrycznej na terenie gminy – PGE Dystrybucja S.A., a także częściowo na podstawie formularza ankiet dystrybuowanego wśród zarządców budynków użyteczności publicznej i instalacji, mieszkańców domów jednorodzinnych;
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 48 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Zużycie paliw kopalnych na cele grzewcze określono na podstawie danych uzyskanych w badaniu ankietowym przeprowadzonym w budynkach użyteczności publicznej i budynkach mieszkalnych; Zużycie paliw transportowych określono na podstawie rocznego przebiegu i średniego poziomu spalania paliw przez pojazdy – na podstawie badania ankietowego podmiotów użytkujących środki transportu; Zużycie energii elektrycznej związanej z oświetleniem gminy określono na podstawie umów zawartych z operatorem; Rolnictwo – pominięto w inwentaryzacji.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 49 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3 Zużycie energii i emisja CO2w gminie przez poszczególne sektory
Obliczenia wielkości emisji wykonano za pomocą arkuszy kalkulacyjnych. Do obliczeń wykorzystano następujący wzór obliczeniowy:
ECO2 = C x EF gdzie:
ECO2 - oznacza wielkość emisji CO2 [MgCO2] C - oznacza zużycie energii (elektrycznej, paliwa) [MWh]
EF - oznacza wskaźnik emisji CO2 [MgCO2/MWh]
Emisję CO2 oszacowano na podstawie wskaźników zawartych w opracowaniach: Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, „Poradnik. Jak opracować plan działań́ na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?”, Luksemburg, JRC, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Unia Europejska, 2010, Tłumaczenie polskie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Kraków, 2012. „Referencyjny wskaźnik jednostkowej emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii elektrycznej do wyznaczania poziomu bazowego dla projektów JI realizowanych w Polsce” zalecany do stosowania przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). (czerwiec, 2011) W celu określenia wielkości emisji wykorzystane zostały standardowe wskaźniki emisji zgodne z zasadami IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), obejmujące całość
emisji CO2, wynikającej z końcowego zużycia energii na terenie gminy i bazujące na zawartości węgla w paliwach. Wskaźniki przyjęte do obliczeń przedstawiają poniższe tabele:
Tabela 4: Wartości opałowe oraz wskaźniki emisji przyjęte do obliczeń wielkości emisji CO2
Wskaźnik emisji Mg Nośnik energii Wartość opałowa Jednostka CO2/MWh Energia elektryczna - 0,832 Ciepło sieciowe - 0,464 Węgiel kamienny 21,76 MJ/kg 0,354 Koks węglowy 28,2 MJ/kg 0,382 Olej opałowy 40,19 MJ/kg 0,267 Gaz ziemny 35,95 MJ/m3 0,202 Drewno opałowe 15,6 MJ/kg 0,395
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 50 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Biomasa 17 MJ/kg 0 Benzyna 44,8 MJ/kg 0,249 Gaz LPG 47,31 MJ/kg 0,231 Olej napędowy 43,33 MJ/kg 0,267 Źródło: Opracowanie własne
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 51 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3.1 Inwentaryzacja emisji w obiektach użyteczności publicznej
W danym rozdziale uwzględniona została emisja CO2 wynikająca z użytkowania obiektów użyteczności publicznej na terenie gminy Pierzchnica – m.in. budynków administracyjnych gminy, budynków oświatowych oraz świetlic wiejskich. W części bazy obejmującej budynki użyteczności publicznej zgromadzono informacje uzyskane z ankiet. Otrzymano 13 ankiet zwrotnych od podmiotów zarządzających budynkami użyteczności publicznej:
Nazwa obiektu, (np. Czy Rodzaj Rok Stolarka szkoła, przedszkole, ocieplone stosowanego budowy okienna l.p. gimnazjum, zespół szkół, Adres: czy nie paliwa/paliw lub dom kultury, urząd, źródła energii itd.): Zespół Szkól w Pierzchnica, 1 gaz 2000 tak drewniana Pierzchnicy Wyszyńskiego 5 Samorządowy Zakład Pierzchnica, 2 Opieki Zdrowotnej gaz 1982 tak drewniana ul. Szkolna 30 w Pierzchnicy budynek Pierzchnica, 3 administracyjny węgiel 1985 nie drewniana ul. Kielecka 20 (zakład komunalny) Pierzchnica, 4 UG Pierzchnica gaz 1982 nie drewniana ul. 13 Stycznia 6 Społeczna Szkoła Podstawowa 5 Drugnia 28 olej opałowy 1978 tak drewniana im. Jana Pawła II w Drugni 6. Szkoła w Skrzelczycach Skrzelczyce 104 węgiel nie drewno
oraz: Świetlica wiejska w Ujnach Świetlica wiejska w Wierzbiu Świetlica wiejska w Podlesiu Świetlica w Pierzchnicy Świetlica w Skrzelczycach Świetlica w Strojnowie Fontanna - Rynek w Pierzchnicy
Stan w/w świetlic należy określić jako dobry. Stolarka okienna drzwiowa drewniana i/lub PCV. Modernizacji wymaga świetlica w Pierzchnicy m.in. (docieplenie dachu oraz wymiany starych okien) oraz w miejscowości Strojnów i Skrzelczyce.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 52 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Tabela 5: Łączne zużycie energii finalnej oraz emisja CO2 z obiektów użyteczności publicznej
2010 2014
Emisja CO2 [Mg/rok] 415,16 364,98 Zużycie energii w MWh 1303,35 1122,83 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Wykres 2: Emisja CO2 oraz zużycie energii finalnej z obiektów użyteczności publicznej
Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 53 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3.2 Inwentaryzacja emisji w budynkach mieszkalnych Analizą objęte zostały gospodarstwa domowe funkcjonujące na terenie gminy Pierzchnica.
Inwentaryzacja emisji CO2 przeprowadzona została w oparciu o informacje pozyskane w ramach badania ankietowego przeprowadzonego wśród właścicieli i administratorów nieruchomości na terenie gminy. Ankiety zwrotne uzyskano od 7% gospodarstw domowych. Dane te zostały rozciągnięte na całą gminę. Z pozyskanych danych obliczono średnie zużycie paliwa na domostwo a następnie rozciągnięto na wszystkich gospodarstwa domowe w gminie. Poniżej przedstawiono metodologię obliczeń
Dane zebrane z ankiet (109 domostw) 2010 2014 węgiel kamienny 301,30 332,30 gaz ziemny 6690,15 5658,20 olej opałowy 200,00 10,70 drewno 141,90 182,90 OZE 28,00 45,00
Zużycie paliwa na 1 domostwo 2010 2014 węgiel kamienny 2,76 3,05 gaz ziemny 61,38 51,91 olej opałowy 1,83 0,10 drewno 1,30 1,68 OZE 0,26 0,41
Zużycie paliwa 2010 2014 Liczba domostw 1521 1507 węgiel kamienny 4204,38 4594,28 gaz ziemny 93355,21 78228,51 olej opałowy 2790,83 147,93 drewno 1980,09 2528,72 OZE 390,72 622,16
Dane dotyczące zużycia energii przez mieszkańców uzyskano od operatora PGE Dystrybucja S.A. Wśród nośników energii wykorzystywanych przez gospodarstwa domowe można wyróżnić węgiel, gaz sieciowy, olej opałowy oraz drewno. Zużycie poszczególnych paliw
oraz emisję CO2 przedstawiają poniższe tabele.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 54 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Tabela 6 Zużycie poszczególnych paliw Węgiel gaz olej rok Drewno[t] [m3] sieciowy[MWh] opałowy[m3] 2010 4204,38 932,26 2790,83 1980,09 2014 4594,28 781,20 147,93 2528,72 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Tabela 7 Końcowe zużycie energii z poszczególnych paliw [MWh] olej rok Węgiel gaz sieciowy Drewno opałowy 2010 25413,14 932,26 31,16 8580,39 2014 27769,85 781,20 1,65 10957,78 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Tabela 8 Emisje CO2 [t] z poszczególnych paliw olej rok Węgiel gaz sieciowy Drewno opałowy 2010 8996,25 188,32 31,16 3389,26 2014 9830,53 157,80 1,65 4328,32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Tabela 9 Emisja CO2 z energii elektrycznej Zużycie energii Rok Emisja [Mg CO ] elektrycznej w MWh 2 2010 2575,71 2142,99
2014 2 687,758 2236,21
Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Tabela 10 Łączna zużycie energii finalnej oraz Emisja CO2 z budynków mieszkalnych
2010 2014
Emisja [Mg, CO2] 14 747,97 16 554,52
Zużycie energii 37 923,37 42 820,39 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 55 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Całkowite zużycie energii w sektorze mieszkalnictwa wyniosło w roku bazowym 2010
37 923,37 MWh, a wartość emisji 14 747,97 Mg CO2. W stosunku do roku bazowego ilość
zużytej energii w roku 2014 wzrosło 12,24%. a emisja CO2 wzrosła 12,91%. Główny wpływ
wzrost zużycia energii oraz emisji CO2 ma w dużej mierze pogarszający się stan budynków mieszkalnych. Na terenie gminy nie wykorzystuje się praktycznie w ogóle odnawialnych źródeł energii. Jest to spowodowane m.in. brakiem wiedzy na temat korzyści płynących z wykorzystania OZE, brak środków finansowych.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 56 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3.3 Inwentaryzacja emisji z oświetlenia ulicznego
W danej podgrupie uwzględniona została emisja CO2 związana z funkcjonującym na terenie gminy Pierzchnica oświetleniem ulicznym. W porównaniu do roku bazowego 2010 zużycie
energii w roku 2014 zmniejszyło się o 51,06% oraz związana z nim emisja CO2.
Całkowita emisja CO2 związana z oświetleniem publicznym przedstawiona została w poniższej tabeli oraz na wykresach.
Tabela 11 Zużycie energii elektrycznej oraz emisja CO2 przez oświetlenie publiczne
2010 2014
suma MWh 375,000 191,500
Emisja CO2 [Mg/rok] 312,00 159,33
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy
Wykres 3: Zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie publiczne
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 57 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Wykres 4 Emisja CO2 z oświetlenia publicznego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy W poniższej tabeli zamieszczono wyniki inwentaryzacji w obszarze oświetlenia ulicznego.
Tabela 12 Wyniki inwentaryzacji w obszarze oświetlenia ulicznego Lp. Miejscowość Numer słupa Numer licznika 2010 2014 1. Drugnia Rządowa Stacja trafo III 13879851 3000 1500 2. Drugnia Rządowa Stacja trafo II 29757209 2000 1000 3. Drugnia Rządowa Stacja trafo I 31382762 2500 1250 4. Osiny Stacja trafo I 31683851 6000 3000 5. Ujny Stacja trafo I 14853069 8000 4000 6. Skrzelczyce Stacja trafo III 31675079 10000 5000 7. Skrzelczyce Stacja trafo I Słup 41 31063440 2500 1250 8. Gumienice Stacja trafo I 31911874 6000 3000 9. Gumienice Stacja trafo II 26212937 9000 4500 10. Skrzelczyce Stacja trafo I słup nr 66 28540120 2500 1250 11. Skrzelczyce Skrzelczyce I słup 13 27886120 2500 1250 12. Skrzelczyce Stacja trafo II 30095882 15000 7500 13. Skrzelczyce Stacja trafo V słup 39 31988589 4000 2000 14. Skrzelczyce Stacja trafo V słup nr 14 29005591 8000 4000 15. Drugnia Rządowa Stacja trafo Drugnia I 31382477 7500 3750 16. Drugnia Stacja trafo Drugnia Zakarczmie II 30432067 3000 1500 17. Drugnia Drugnia Zalesie II 32010881 2500 1250 18. Drugnia Drugnia Zalesie I 21932103 6000 3000 19. Podstoła Podstoła 30938293 10000 5000 20. Podstoła Podstoła Żabiniec 30431945 2500 1250 21. Pierzchnianka Pierzchnia nka I 12450121 4500 2250 22. Maleszowa Stacja trafo SKR 20644693 10000 5000 23. Maleszowa Stacja trafo I 20142380 8000 4000
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 58 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
24. Holendry Stacja trafo Holendry 27893269 8000 4000 25. Pierzchnica Stacja trafo Ośrodek Zdrowia 15370960 25000 12.500 26. Pierzchnica Stacja trafo SKR 14710068 12000 6000 27. Pierzchnica Stacja trafo I ul. Kościelna 7589760 18000 9000 28. Strojnów Stacja trafo Strojnów 31449833 7000 3500 29. Brody Stacja trafo Brody I 31382816 7000 3500 30. Górki Stacja trafo Górki I 30537950 13000 6500 31. Wierzbie Stacja trafo Wierzbie I 31613439 3000 1500 32. Kalina Górecka Stacja Kalina Górecka 31988736 13000 6500 33. Wierzbie Stacja trafo Wierzbie II 31613225 3000 1500 34. Wierzbie Stacja trafo Wierzbie III 31613244 2500 1250 35. Podlesie Stacja trafo Podlesie I 21076912 4000 2000 36. Podlesie Stacja trafo Podlesie IV 31683662 9000 4500 37. Pierzchnica Pierzchnica, stacja os. Leśnictwo I 15370897 10000 5000 38. Pierzchnica Pierzchnica, ul. Kielecka 30538079 9000 4500 39. Pierzchnica Pierzchnica, os. Leśnictwo II 4930280 19000 9500 40. Pierzchnica Pierzchnica, stacja trafo II 31779886 10000 5000 41. Brody Stacja trafo Brody II 74706473 5000 2500 42. Podlesie Stacja trafo Podlesie II 31683816 8500 4250 43. Pierzchnianka Stacja trafo Pierzchnia nka I 31683846 4000 2000 44. Gumienice Stacja Gumienice Straszniów 31684773 7000 3500 45. Maleszowa Stacja Maleszowa IV 31683671 5000 2500 46. Osiny Stacja Osiny II 31683666 4500 2250 47. Osiny Stacja Osiny III 31683676 8000 4000 48. Drugnia Stacja Drugnia Szkoła 1332495 3000 1500 49. Ujny Stacja trafo Ujny II 11160074 5000 2500 50. Pierzchnianka Stacja trafo Pierzchnia nka II 432420 4500 2250 51. Maleszowa Stacja Maleszowa Czerny Las 83128797 2500 1250 52. Podlesie Stacja trafo podlesie III 87048654 8000 4000 53. Skrzelczyce Stacja Skrzelczyce V 30432136 2500 1250 54. Gumienice Stacja trafo Gumienice Straszniów 83128771 0 500 55. Gumienice Stacja trafo Gumienice Lizawy 83128723 0 500 56. Osiny Stacja trafo Osiny Lizawy 83276572 0 1000 57. Gumienice Stacja trafo Gumienice Kamionka 83141024 0 1000 58. Górki Stacja trafo Górki II 83141491 0 500 59. Gumienice Stacja trafo Gumienice Straszniów 83141448 0 500 Źródło: Dane Urzędu Gminy w Pierzchnicy
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 59 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3.4 Inwentaryzacja emisji transportu taboru gminnego W obliczeniach uwzględniono pojazdy będące w użytkowaniu jednostek podległych samorządowi (pojazdy służbowe). Uwzględniono w nich m.in. średnie spalanie poszczególnych pojazdów oraz roczny przebieg na terenie gminy Pierzchnica, co pozwoliło na obliczenie rocznego zużycia paliwa. W skład taboru gminnego wchodzą 2 samochody należące do zakładu komunalnego oraz Urzędu Gminy w Pierzchnicy. Obydwa pojazdy zużywają olej napędowy. Zużycie energii w paliwie z taboru gminnego przedstawia poniższa tabela:
Tabela 13 Zużycie paliwa i energii oraz emisja CO2 z taboru gminnego w roku bazowym 2010 ora roku porównawczym.
Zużycie Zużycie zużycie Emisja CO2 ilość km/rok paliwa[dm 3] paliwa[kg] energii MWh [Mg/rok] 25 300 3 491,40 2 897,86 34,48 9,21 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 60 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3.5 Inwentaryzacja emisji transportu indywidualnego W danej podgrupie uwzględnione zostały emisje związane z zużyciem paliw silnikowych (benzyny, oleju napędowego, gazu LPG) przez pojazdy poruszające się po terenie gminy. Dane pozyskano na podstawie ankiet uzyskanych od mieszkańców (7%) oraz danych GUS. Struktura spalanych paliw transportowych (benzyna, olej napędowy, gaz LPG) przez pojazdy z terenu gmin wynoszą: Tabela 14: Struktura spalanych paliw transportowych 2010 2014
benzyna 45% 40% LPG 20% 20% ON 35% 40% Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Jednocześnie przyjęto, że średnie spalanie na 100 km samochodów napędzanych LPG wynosi 11 l, w przypadku benzyny 8 l, a oleju napędowego 6,5 l.
Tabela 15: Zużycie energii oraz emisja CO2 z transportu indywidualnego
2010 2014 Zużycie energii [MWh] 15 572,94 18 332,67
Emisja [Mg CO2] 3 837,23 4 501,55 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 61 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.3.6. Inwentaryzacja emisji z działalności gospodarczej. W celu pozyskania informacji o emisji i zużyciu energii ze źródeł przemysłowych (emisja punktowa) Wykonawca, na podstawie utworzonej bazy teleadresowej, przygotował i rozesłał ankiety do 155 podmiotów. Informacji zwrotnej nie otrzymano. Do wyliczenia poziomu emisji posłużono się danymi statystycznymi oraz danymi uzyskanymi od PGE. Dystrybucja S.A. dotyczące zużycia energii przez odbiorców prowadzący działalność gospodarczą.
Tabela 16 Zużycie energii i emisja CO2 z działalności gospodarczej
2010 2014 Zużycie energii elektrycznej 1544,06 1595,72 [MWh]
Emisja [Mg CO2] 1284,66 1327,64
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 62 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
7.4 Bilans emisji CO2 na terenie Gminy Pierzchnica Zgodnie z inwentaryzacją przeprowadzoną na terenie gminy Pierzchnica końcowe zużycie energii w roku bazowym 2010 wyniosło 56 493,80 MWh. Zużycie energii w roku 2014
wyniosło 60 920,69 MWh. Z kolei całkowita emisja CO2 do atmosfery w roku bazowym
wyniosła 20 449,32 Mg CO2 i do 2014 roku wzrosła do wartości 21 963,91 Mg.
Wykres 5 Emisja CO2 na terenie gminy Pierzchnica
Źródło: Opracowanie własne
Szczegółowe zestawienie zużycia energii oraz emisji CO2 przedstawiają poniższe tabele:
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 63 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Tabela 17 Zużycie energii na terenie gminy Pierzchnica w 2010r.
KOŃCOWE ZUŻYCIE ENERGI w MWh 2010 2014 węgiel, węgiel, OZE/bry OZE/bryki olej olej Energia ekogrosz gaz olej olej Kategoria Energia ekogroszek, gaz kiet drewno gaz LPG benzyna et opałow drewno gaz LPG benzyna napędow Razem elektryczna ek, miał sieciow opałow napędowy Razem elektryczna miał sieciowy ekologicz [t] [m3] [mg] ekologiczn y y [MWh] węglowy y [m3] y [m3] [mg] węglowy ny y [MWh] [t] Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł Budynki użyteczności publicznej 178,84 223,64 820,49 80,38 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1303,35 183,43 114,84 745,29 79,26 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1122,83 Budynki mieszkalne 2575,71 25413,14 932,26 31,16 8580,39 0,00 0,00 0,00 390,72 37923,37 2687,76 27769,85 781,20 1,65 10957,78 0,00 0,00 0,00 622,16 42820,39 Budynki usług usługowo-handlowe 1284,66 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1284,66 1327,64 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1327,64 Oświetlenie uliczne 375,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 375,00 42,40 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 42,40 RAZEM Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł 4414,20 25636,78 1752,74 111,54 8580,39 0,00 0,00 0,00 390,72 40886,37 4241,23 27884,69 1526,49 80,92 10957,78 0,00 0,00 0,00 622,16 45313,27 TRANSPORT Gminne środki transportu 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 34,48 0,00 34,48 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 34,48 0,00 34,48 Transport indywidualny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4952,86 7913,49 2706,59 0,00 15572,94 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4952,86 7913,49 2706,59 0,00 15572,94 Razem Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4952,86 7913,49 2741,07 0,00 15607,43 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4952,86 7913,49 2741,07 0,00 15607,43 RAZEM 4414,20 25636,78 1752,74 111,54 8580,39 4952,86 7913,49 2741,07 390,72 56493,80 4241,23 27884,69 1526,49 80,92 10957,78 4952,86 7913,49 2741,07 622,16 60920,69
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 64 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Tabela 18 Emisja CO2 na terenie gminy Pierzchnica w 2010r.
emisje CO2 [t] 2010 2014 węgiel, węgiel, OZE/bry OZE/bryki olej olej Energia ekogrosz gaz olej olej Kategoria Energia ekogroszek, gaz kiet drewno gaz LPG benzyna et opałow drewno gaz LPG benzyna napędow Razem elektryczna ek, miał sieciow opałow napędowy Razem elektryczna miał sieciowy ekologicz [t] [m3] [mg] ekologiczn y y [MWh] węglowy y [m3] y [m3] [mg] węglowy ny y [MWh} [t] Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł Budynki użyteczności publicznej 148,79 79,17 165,74 80,38 0,00 0 0 0 0 474,08 152,62 40,65 150,55 79,26 0,00 0 0 0 0 423,08 Budynki mieszkalne 2142,99 8996,25 188,32 31,16 3389,26 0 0 0 0 14747,97 2236,21 9830,53 157,80 1,65 4328,32 0 0 0 0 16554,52 Budynki usług usługowo-handlowe 1068,84 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0 1068,84 1104,60 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0 1104,60 Oświetlenie uliczne 312,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0 312,00 35,28 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0 35,28 RAZEM Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł 3672,614 9075,421 354,054 111,536 3389,256 0,000 0,000 0,000 0,000 16602,881 3528,703 9871,182 308,351 80,915 4328,323 0,000 0,000 0,000 0,000 18117,475 TRANSPORT Gminne środki transportu 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 9,21 0 9,21 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 9,21 0 9,21 Transport indywidualny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1144,11 1970,46 722,66 0 3837,23 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1144,11 1970,46 722,66 0 3837,23 Razem Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1144,11 1970,46 731,87 0,00 3846,44 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1144,11 1970,46 731,87 0,00 3846,44 RAZEM 3672,61 9075,42 354,05 111,54 3389,26 1144,11 1970,46 731,87 0,00 20449,32 3528,70 9871,18 308,35 80,92 4328,32 1144,11 1970,46 731,87 0,00 21963,91
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 65 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 7.5. Identyfikacja obszarów problemowych Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji można stwierdzić, że gmina Pierzchnica jest miejscem ciągle rozwijającym się. Zwiększa się co roku ilość podmiotów gospodarczych,
które w związku ze swoją działalnością emitują coraz więcej CO2 do atmosfery. Największa
emisja CO2 w gminie Pierzchnica pochodzi z ruchu lokalnego oraz z paliw opałowych wykorzystywanych w gospodarstwach domowych na terenie Gminy. Jest to tendencja, która powtarza się na terenie całego kraju i jest związana z nieustannym rozwojem zarówno branży motoryzacyjnej jak i sektora mieszkaniowego. Dlatego w dalszej części dokumentu przedstawiono działania, które należy podjąć, aby ograniczyć emisję m.in. z sektora mieszkaniowego i transportu drogowego. Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza w gminie Pierzchnica jest tzw. emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności człowieka. Obejmuje ona emisję niską z gospodarki komunalnej (kotłownie, indywidualne paleniska domowe i prywatne zakłady) oraz emisję komunikacyjną. Ze względu na ilości emitowanych zanieczyszczeń, emisja antropogeniczna jest największym zagrożeniem dla warunków życia i zdrowia człowieka oraz środowiska. Najbardziej narażone na skutki emisji antropogenicznej w gminie są tereny gdzie kumulują się zanieczyszczenia pochodzące z energetycznego spalania paliw (w tym spalanie węgla w celach grzewczych w indywidualnych gospodarstwach), spalania paliw w silnikach samochodowych. Na jakość powietrza w gminie wpływa także transport zanieczyszczeń emitowanych z terenów położonych poza obszarem gminy, głównie w kierunku północno- zachodnim i południowym, co związane jest z przewagą wiatrów z tych kierunków. Z uwagi na małą wysokość kominów, stosowanych w sektorze mieszkaniowym, emisja substancji o charakterze toksycznym (w tym trwałych zanieczyszczeń organicznych) powoduje, zwłaszcza na obszarach gęsto zaludnionych, wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza na poziomie przygruntowym – tzw. niska emisja – emisja ze źródeł o wysokości emitorów nie przekraczających 40 m, stając się wysoce niebezpieczną, z uwagi na bezpośrednie wdychanie zanieczyszczonego powietrza i spożywanie zanieczyszczonej żywności. Niska emisja to również emisja komunikacyjna i emisja pyłów i szkodliwych gazów z lokalnych kotłowni węglowych i domowych pieców grzewczych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób. Najczęściej stosuje się węgiel tani, a więc o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych. Na terenach zamieszkanych przez ludność materialnie uboższą dodatkowy problem stanowi zjawisko spalania w domowych piecach
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 66 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA grzewczych odpadów komunalnych. W związku z powyższym problemy związane z niską emisją wynikają przede wszystkim ze: stosowania w mieszkalnictwie komunalnym i indywidualnym niskosprawnych urządzeń grzewczych; spalania złej jakości paliw energetycznych (zasiarczonych, zasolonych, zapopielonych i niskokalorycznych węgli, mułów węglowych, a także wszelkich odpadów z gospodarstw domowych); złego stanu technicznego urządzeń i instalacji kotłowych oraz nieprawidłowej ich eksploatacji. Cechą charakterystyczną "niskiej emisji" jest to, iż powodowana jest przez liczne, rozproszone źródła, wprowadzające do powietrza niewielkie ilości zanieczyszczeń (źródła o charakterze dyfuzyjnym). Spora liczba emitorów jak również fakt, że wprowadzanie zanieczyszczeń następuje z kominów o niewielkiej wysokości powoduje, że zjawisko to może być bardzo uciążliwe. Zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstawania, bardzo często są to obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej. Niska emisja jest źródłem wielu zanieczyszczeń powietrza, m.in. pyłów PM10 i PM2,5. W Polsce wciąż znaczna cześć odpadów komunalnych trafia do środowiska poza jakąkolwiek kontrolą. Jednym z takich niekontrolowanych sposobów pozbywania się odpadów jest spalanie ich w domowych piecach. Mimo sporego nagłośnienia problemu w dalszym ciągu jest to bardzo popularny sposób pozbywania się odpadów. Bardzo często jest to związane z niedostateczną świadomością społeczną związaną z konsekwencjami takiego postępowania. Domowe spalanie odpadów jest niezwykle niebezpieczne ze względu na niską temperaturę spalania (200-500oC), podczas którego powstają szkodliwe dla zdrowia i życia ludzi substancje i gazy, a są to m.in.: • pyły powodujące szkodliwe dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie metalami ciężkimi, • tlenek węgla (czad) uszkadzający układ krążenia i ośrodkowy układ nerwowy (w tym: osłabienie pamięci, utrata łaknienia, utrata czucia w palcach, senność w dzień i bezsenność w nocy, upośledzenie psychiczne), • tlenek azotu podrażniający, a nawet uszkadzający płuca, • dioksyny i furany wywołujące choroby nowotworowe, • dwutlenek siarki powodujący trudności z oddychaniem, • chlorowodór, który w połączeniu z wodą tworzy kwas solny,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 67 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA • cyjanowodór tworzący z wodą kwas pruski. Wykaz odpadów, których nie wolno spalać w piecach i domowych kotłowniach: • plastikowych pojemników i butelek po napojach, • zużytych opon • innych odpadów z gumy, • przedmiotów z tworzyw sztucznych, • elementów drewnianych pokrytych lakierem, • sztucznej skóry, • opakowań po rozpuszczalnikach czy środkach ochrony roślin, • opakowań po farbach i lakierach, • pozostałości farb i lakierów, • plastikowych toreb • papieru bielonego związkami chloru z nadrukiem farb kolorowych. Wykaz odpadów, które poza opałem można spalać w gospodarstwach domowych : • papier, tekturę i drewno • opakowania z papieru, tektury i drewna • odpady z gospodarki leśnej, ale nie chemikalia i opakowania z tworzyw sztucznych • odpady kory i korka • trociny, wióry i ścinki • mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury.
Problem ten jest powszechny na terenie całego kraju, dlatego bardzo ważne jest nagłaśnianie go poprzez różnego rodzaju kampanie promocyjno-edukacyjne. Jedną z takich kampanii była ogólnopolska akcja zorganizowana przez fundację ekologiczną ARKA – „Kochasz dzieci – nie pal śmieci”. Podobne kampanie powinny być powtarzane częściej, zarówno wśród dorosłych, jak i najmłodszych mieszkańców.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 68 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 8. Cele strategiczne i szczegółowe krótko-, średnio- i długoterminowe związane z ograniczeniem niskiej emisji na terenie gminy Pierzchnica
Długoterminowa strategia gminy uwzględnia zapisy określone w pakiecie klimatyczno- energetycznym do roku 2020, tj.: redukcja emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych, redukcja zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej.
W Wizja rozwoju gminy to pożądany obraz przyszłości gminy, jej sytuacji ekonomicznej, gospodarczej i społecznej w 2020 roku. Stanowi pewien efekt docelowy, do którego dążyć będzie cała wspólnota samorządowa, wykorzystując przy tym możliwości płynące z własnych przewag i szans pojawiających się w otoczeniu gospodarczym i społecznym gminy. Wizja ukierunkowana jest prognostycznie; określa cel, do jakiego zmierza gmina. Obraz określony zapisami wizji, przewiduje stworzenie warunków do trwałego rozwoju gospodarczego i społecznego Gminy Pierzchnica. Pier
Wizja Gminy Pierzchnica Gmina Pierzchnica to miejsce przyjazne rodzinie, gdzie można prowadzić zdrowy styl życia, gdzie dba się o bezpieczeństwo ekonomiczne, ekologiczne i społeczne; panuje życzliwość, szacunek i wzajemne zaufanie.
Gmina Pierzchnica poprzez opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej zobowiązuje się do podejmowania wszelkich działań nie tylko długoterminowych ale również krótko- i średnioterminowych zmierzających do poprawy, jakości powietrza na jej obszarze, a w szczególności do: ― redukcji emisji gazów cieplarnianych, ― zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, ― redukcji zużycia energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 69 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Są to cele, które będą przyświecać Gminie nie tylko do 2020 roku, ale i w dalszej perspektywie czasu. Realizacja powyższych założeń będzie możliwa dzięki podejmowaniu konkretnych działań ukierunkowanych na poprawę jakości powietrza. Do kluczowych zadań należy zaliczyć: ― kompleksową termomodernizację budynków, przede wszystkim budynków użyteczności publicznej, ― zapewnienie bezpieczeństwa dostaw ciepła i energii elektrycznej na terenie gminy poprzez remonty i modernizacje istniejących urządzeń sieciowych, ― modernizację technologii służących do ogrzewania budynków i wykorzystanie instalacji ekologicznych, ― propagowanie oraz wspieranie wykorzystania energii odnawialnej (w szczególności instalacja kolektorów słonecznych i pomp ciepła, wykorzystanie biomasy), ― modernizację oświetlenia ulicznego, w tym z wykorzystaniem odnawialnych źródeł
energii, ― budowę ścieżek rowerowych i propagowanie transportu rowerowego, ― właściwe planowanie przestrzeni urbanistycznej,
― podejmowanie działań promujących wszelkie sposoby redukcji emisji CO2 oraz podniesienie efektywności energetycznej, a także stosowanie technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii. Konieczne jest, aby wszelkie zaplanowane do realizacji działania były odpowiednio skoordynowane. Niezbędne jest również zachowanie spójności i ciągłości procesu wdrażania celów, co pozostaje w gestii przedstawicieli władz samorządu terytorialnego. Nie mniej jednak w realizację poszczególnych założeń powinni być zaangażowani wszyscy interesariusze Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, a w szczególności: ― mieszkańcy Gminy Pierzchnica, ― przedsiębiorstwa funkcjonujące na terenie gminy (przede wszystkim przedsiębiorstwa komunalne, wodno-kanalizacyjne).
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 70 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 8.1. Cel strategiczny Celem strategicznym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica jest:
Zmniejszenie zużycia energii finalnej, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do środowiska oraz zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych na terenie Gminy Pierzchnica do roku 2020.
8.2 Cele szczegółowe (podane w hierarchii) 1. Ograniczenie poziomu emisji dwutlenku węgla na terenie gminy Pierzchnica o 3,66 % tj. 747,43 Mg. 2. Redukcja zużycia energii finalnej na terenie gminy Pierzchnica do roku 2020 względem roku bazowego o 4,45% % tj. 2516,42 MWh. 3. Wzrost udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 o 304,04 MWh (wzrost o 0,58%). 4. Redukcja ilości zanieczyszczeń do powietrza ( w szczególności PM10, PM2,5, dwutlenku azotu dwutlenku siarki). 5. Wzrost liczby budynków komunalnych, mieszkalnych, użyteczności publicznej objętych termomodernizacją 6. Podniesienie poziomu wykorzystania OZE w gospodarstwach indywidualnych i przedsiębiorstwach 7. Rozwój systemów transportu zbiorowego 8. Poprawa, jakości dróg wpływająca na ograniczenie zużycia paliw 9. Wzrost liczby zmodernizowanego oświetlenia ulicznego 10. Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy 11. Wprowadzenie nowoczesnych technologii w budownictwie.
Osiągnięcie założonego celu redukcji emisji CO2 będzie możliwe jedynie dzięki systemowym działaniom władz samorządowym w zakresie zwiększenia efektywności energii, wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz edukacji społecznej.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 71 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA strefa świętokrzyska PM10 [μg/m3] PM2,5 [μg/m3] B(a)P [ng/m3] 0,12 0,10 0,01
Działania zaproponowane z PGN są zgodne i wpisują się w Aktualizację Programu ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego wraz z planem działań krótkoterminowych” – dokument z 27 listopada 2015 r. Wśród działań naprawczych wymienionych w POP znajdują się m.in.: Termomodernizacja obiektów budowlanych, Przebudowa i modernizacja dróg, Prowadzenie edukacji ekologicznej. Takie działania znajdują się również w PGN.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 72 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 8.3. Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji działań
Redukcja zanieczysz Zmniejsz Ilość czeń do Podmiot Planowa Redukcj enie energii L.p Rodzaj działania/ nazwa Koszt w powietrza, Opis działań odpowiedzial ne lata Źródła finasowania a emisji zużycia wytworzon . zadania PLN np. PM10, ny realizacji CO2 energii a z OZE PM2.5, finalnej MWh B(a)P jeśli dotyczy* ZADANIA ZREALIZOWANE W LATACH 2020-2014 Modernizacja i wymiana Wymiana i lub modernizacja Gmina 2010- 1. istniejącego oświetlenia PROW na lata 2007-2013 nawierzchni Pierzchnica 2014 152,67 183,50 ulicznego „Odnowa i rozwój wsi” działanie 313, 322, 323, środki Modernizacja dróg Wymiana i lub modernizacja Gmina 2010- 2. własne, RPO WŚ 2007-2013 gminnych nawierzchni Pierzchnica 2015 193,64 767,31 Montaż paneli fotowoltaicznych, Osoby 2005- 3. Instalacje OZE solarów, pomp ciepła na Środki własne mieszkańców 231,440 indywidualne 2014 budynkach mieszkalnych BUDYNKI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
ocieplenie dachu sali RPO Województwa gimnastycznej, wymiana okien w Termomodernizacja Świętokrzyskiego na lata 2014- sali gimnastycznej, Gmina 2016- 300 1. budynku Zespołu Szkół w 2020 Oś 3 3. Efektywna i 24,16 72,50 25,3 wymiana okien w salach Pierzchnica 2017 000,00 zł Pierzchnicy zielona energia Działanie 3.3 lekcyjnych, montaż instalacji Poprawa efektywności OZE - panele fotowoltaiczne energetycznej z Termomodernizacja wymiana pieca, grzejników, Gmina wykorzystaniem odnawialnych 2. Ośrodka Zdrowia w wymiana dach, montaż instalacji 2017 200 000 zł 8,55 31,18 10,5 Pierzchnica źródeł energii w sektorze Pierzchnicy OZE - panele fotowoltaiczne publicznym i mieszkaniowym. ocieplenie budynku, wymiana Warunkiem uzyskania wsparcia Termomodernizacja grzejników co, wymiana w ramach projektów Gmina 250 3. budynku urzędu gminy w (ocieplenie) dachu, instalacja 2019 dotyczących głębokiej, 8,93 27,37 18,4 Pierzchnica 000,00 zł Pierzchnicy klimatyzacji, montaż instalacji kompleksowej modernizacji OZE - panele fotowoltaiczne itp. energetycznej jest uzyskanie
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 73 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA zwiększenia efektywności energetycznej powyżej 25 %. Środki własne Gminy.
Termomodernizacja PROW 2014-2020 Głęboka termomodernizacja budynku Zakładu Gmina Działanie 7 Podstawowe usługi 4. (ocieplenie budynku, ocieplenie 2018 150 000 zł 3,60 13,71 Komunalnego w Pierzchnica i odnowa wsi na obszarach dachu, wymiana okien, itp.) Pierzchnicy wiejskich Poddziałanie 7.4 - Termomodernizacja modernizacja kotłowni, wymiana Wsparcie inwestycji w Gmina 5. budynku Szkoły okien na sali gimnastyczne, 2017 100 000 zł tworzenie, ulepszanie i 10,58 30,16 18,4 Pierzchnica Podstawowej w Drugni montaż instalacji OZE rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla wiejskiej, w tym rekreacji i kultury, i powiązanej infrastruktury Typ Termomodernizacja wymiana i ocieplenie stropu, - Gmina operacji: 1 Inwestycje w 6. budynku po byłej szkole w 2018 100 000 zł 0,00 0,00 wymiana okien Pierzchnica obiekty pełniące funkcje Skrzelczycach kulturalne. Środki własne. Dofinansowanie do 63,63%, środki własne RPO WŚ Oś priorytetowa 4 Dziedzictwo naturalne i kulturowe działanie 4.4 Zachowanie dziedzictwa kulturowego i naturalnego i/lub PROW 2014-2020 PROW 2014-2020 Działanie 7 Podstawowe usługi i odnowa Termomodernizacja Ocieplenie dachu, wymiana Gmina 100 wsi na obszarach wiejskich 7. budynku świetlicy w 2018 16,53 75,64 okien Pierzchnica 000,00 zł Poddziałanie 7.4 - Wsparcie Pierzchnicy inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji i kultury, i powiązanej infrastruktury. Typ operacji: 1 Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 74 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Dofinansowanie do 80% możliwość sfinansowania zadań związanych z termomodernizacją do 30% wartości projektu. Środki własne Gminy OŚWIETLENIE ULICZNE RPO WŚ 2014-2020 Oś priorytetowa 3 Efektywna i zielona energia działanie 3.1 Wytwarzanie i dystrybucja energii pochodzącej ze źródeł Wymiana oświetlenia ulicznego Gmina odnawialnych i/lub działanie 6. Oświetlenie uliczne 2020 50 000 15,43 20,44 na LEDowe Pierzchnica 3.3 Poprawa efektywności energetycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym. Środki własne Gminy TRANSPORT PROW 2014-2020 Działanie 7 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich Poddziałanie 1: Inwestycje Modernizacja nawierzchni dróg związane z tworzeniem, gminnych: Czarna (dz. 253), ulepszaniem lub rozbudową Skrzelczyce (dz. 454, 430, 431,), Modernizacja dróg Gmina 2016- 11 020 wszystkich rodzajów małej 7. Maleszowa (dz. 938), Gumienice 222,57 916,63 gminnych Pierzchnica 2018 000 infrastruktury, w tym (dz. 937), Górki (dz. 202, 203, inwestycje w energię 207), Pierzchnianka (dz. 527)- odnawialną i w oszczędzanie wymiana nawierzchni energii. Typ operacji: Budowa lub modernizacja dróg lokalnych. Środki własne Gminy
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 75 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA RPO WŚ 2014-2020 oś Ochrona obszarów Natura priorytetowa 4 Dziedzictwo 2000 na terenie naturalne i kulturowe Nr i województwa 2016- nazwa działania wg SZOOP 8. świętokrzyskiego poprzez 90,03 366,65 2017 RPOWŚ2014-2020 4.5 ukierunkowanie ruchu „Ochrona i wykorzystanie turystycznego przyjaznego obszarów cennych przyrodzie przyrodniczo”
ZADANIA NIEINWESTYCYJNIE Stosowanie w ramach procedur zamówień publicznych Gmina 2017- 8. „Zielone zamówienia kryteriów 0 - Pierzchnica 2018 publiczne” „zielonych zamówień publicznych” Priorytet: WFOŚ w Kielcach B.V.1.2. Aktywizacja społeczeństwa dla zrównoważonego rozwoju, kształtowanie postaw proekologicznych i upowszechnianie idei zrównoważonego rozwoju Typ działania: Aktywizacja Organizacja zajęć, konkursów, Szkoły/ społeczeństwa dla debat, warsztatów nt. ekologii, NGO na 2016- 9. Edukacja ekologiczna 27000 zrównoważonego rozwoju, niskiej emisji. Promocja terenie 2020 kształtowanie postaw ECODRIVING Gminy proekologicznych i upowszechnianie idei zrównoważonego rozwoju poprzez np. programy edukacyjne, warsztaty, konkursy, kampanie informacyjno-edukacyjne inne projekty edukacyjna, środki własne
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 76 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Promowania systemu podwózek sąsiedzkich do pracy, wykorzystania samochodów i Szkoły/ pojazdów jednośladowych z Działania promocyjne w NGO na 2016- 10. napędem elektrycznym, 2 000 Środki własne gminy zakresie transportu terenie 2020 zachowań energooszczędnych w Gminy transporcie – ECODRIVING (edukacja w szkole, druk folderów informacyjnych itp..) RAZEM 747,43 2516,42 304,04
Tabela 19: Zadania fakultatywne ZADANIA FAKULTATYWNE
Podmiot Planowane L.p. Rodzaj działania/ nazwa zadania Źródła finasowania odpowiedzialny lata realizacji Wymiana urządzeń oraz RPO WŚ 2014-2020 Oś priorytetowa 3 Efektywna i termomodernizacja Zakup urządzeń energooszczędnych, 1. przedsiębiorstwa 2016-2020 zielona energia Działanie 3.2 Efektywność energetyczna i budynków handlowo- termomodernizacja budynków odnawialne źródła energii w przedsiębiorstwach usługowych Środki własne WFOŚ w Kielcach Środki własne WFOŚ w Termomodernizacja Termomodernizacja (wymiana okien, Kielcach Możliwość dofinansowania działania w środków 2. Osoby prywatne 2016-2020 budynków prywatnych dachu, pieca itp.) WFOŚiGW w Kielcach - Priorytet B.III.1.3. Przedsięwzięcia dotyczące ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, w ramach dedykowanych Termomodernizacja - montaż programów. Typ zadań: Inne przedsięwzięcia dotyczące Termomodernizacja 3. odnawialnych źródeł energii na Osoby prywatne 2016-2020 ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, w budynków prywatnych obiektach prywatnych ramach dedykowanych programów
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 77 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Metodologia oszacowania efektu ekologicznego. Efekt ekologiczny obliczono na podstawie informacji na temat obecnego stanu technicznego budynków (z zdecydowanej większości są to budynki stare, od wielu lat nie remontowane). San techniczny okien oraz dachów należy określić jako zły. W większości budynki opalane są gazem lub węglem. Część budynków wymaga ocieplenia oraz wymiany kotła. Pod uwagę wzięto również obecną ilość wytwarzanego dwutlenku węgla. Podczas realizacji działań przed ich rozpoczęciem zostaną przeprowadzone audyty energetyczne, które potwierdzą osiągniecie zakładanych efektów. W zebranych ankiet wynika iż co druga osoba ankietowana jest zainteresowana wykorzystaniem instalacji OZE. Na tej podstawie oszacowano średni koszt realizacji zadania „Termomodernizacja budynków prywatnych”. Monitoring w/w projektów będzie prowadzony na podstawie audytów energetycznych przeprowadzonych przed i po przeprowadzeniu działania. Działania fakultatywne mogą być realizowane przez niezidentyfikowanych dotąd interesariuszy.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 78 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
9. Plan działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej Na podstawie wyników inwentaryzacji zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych w gminie Pierzchnica wyznaczono cele i działania do osiągnięcia redukcji zużycia energii oraz
emisji CO2 na terenie gminy do roku 2020. Określono również działania dla obiektów gminnych, budynków mieszkalnych i przedsiębiorstw służące wykorzystaniu lokalnych zasobów odnawialnych źródeł energii. Działania te zostały pogrupowane w następujące struktury: 1. Działania w zakresie budynków gminnych 2. Działania w zakresie budynków mieszkalnych 3. Działania w zakresie oświetlenia ulicznego 4. Działania w zakresie transportu 5. Działania w zakresie działalności gospodarczej 6. Inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii 7. Działania nie inwestycyjne promujące oszczędność energii wśród mieszkańców 8. Działania w zakresie zielonych zamówień publicznych 9. Działania w zakresie planowania przestrzennego W ramach Planu zostały zaproponowane działania możliwe do zrealizowania na terenie gminy przez władze i mieszkańców gminy oraz wskazano możliwe źródła finansowania zewnętrznego. Wskazane działania należy traktować jako działania kierunkowe i powinny być korygowane z uwzględnieniem możliwości finansowych oraz technicznych gminy przy pełnej aprobacie jej mieszkańców. Należy dodać że na terenie gminy istnieją możliwości/potrzeby realizacji działań w obszarach istotnych dla Gminy przez niezidentyfikowanych dotąd interesariuszy.
Istnieje możliwości/potrzeby realizacji działań w obszarach istotnych dla Gminy przez niezidentyfikowanych dotąd interesariuszy. Poniżej opisano typy projektów z Szczegółowego opisu osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego, które będą mogły być realizowane na terenie gminy:
Oś priorytetowa 3. Efektywna i zielona energia, które będą mogły być dofinansowane, jeżeli będą wynikać z przygotowanych przez samorządy Planów Gospodarki Niskoemisyjnej:
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 79 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA W ramach Działania 3.1 Wytwarzanie i dystrybucja energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych wsparcie zostanie udzielone na projekty polegające na: 1 budowie, przebudowie i modernizacji (w tym zakupie urządzeń) infrastruktury, służącej do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, pochodzącej ze wszystkich źródeł odnawialnych (energia wodna, wiatru, słoneczna, geotermalna, biogazu, biomasy) z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej. 2 budowie lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji z OZE. z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej 3 budowie lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu w trigeneracji z OZE, mające na celu zmniejszenie kosztu i ilości energii pierwotnej niezbędnej do wytworzenia każdej z tych form energii odrębnie z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej 4 budowa i montaż instalacji służącej do produkcji biokomponentów i biopaliw (drugiej i trzeciej generacji).
W ramach Działania 3.2 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w przedsiębiorstwach wsparciem zostaną objęte projekty dotyczące poprawy efektywności energetycznej (z uwzględnieniem OZE wykorzystywanej na potrzeby własne) mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, mające na celu zmniejszenie zużycia i strat wody, energii elektrycznej, energii cieplnej, polegające na: 1 modernizacji i rozbudowie linii produkcyjnych ( w tym zakup urządzeń, maszyn) na bardziej efektywne energetycznie 2 głębokiej, kompleksowej modernizacji energetycznej budynków w przedsiębiorstwach, 3 zastosowaniu technologii efektywnych energetycznie w przedsiębiorstwach, 4 zastosowaniu energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii Wprowadzenie systemu zarządzania energią w oparciu o TIK nie może być odrębnym projektem, może stanowić jedynie element projektu. Wśród ww. projektów wsparcie uzyskają również przedsięwzięcia polegające na wykorzystaniu surowców wtórnych w procesie produkcyjnym, w wyniku czego podniesiona zostanie efektywność energetyczna i kosztowa przemysłu i usług w regionie.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 80 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA W ramach Działania 3.3 Poprawa efektywności energetycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym wsparcie otrzymają projekty dotyczące głębokiej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne. Dofinansowane zostaną inwestycje związane m.in. z: 1. ociepleniem obiektu, 2. wymianą okien, drzwi zewnętrznych, oraz oświetlenia na energooszczędne, 3. przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła lub podłączeniem do sieci ciepłowniczej), systemów wentylacji i klimatyzacji oraz instalacji wodno-kanalizacyjnych, 4. instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, 5. instalacją systemów chłodzących, w tym również z OZE, 6. instalowaniem urządzeń energooszczędnych najnowszej generacji, 7. wymianą / izolacją pokrycia dachowego, 8. instalacją systemów inteligentnego zarządzania energią, 9. mikrokogeneracją. Wzmocnieniu efektów realizowanych projektów służyć będą inteligentne systemy zarządzania energią w oparciu o technologie TIK. W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe będzie dofinansowanie inwestycji w kotły spalające biomasę lub ewentualnie paliwa gazowe, pod warunkiem osiągnięcia znacznie zwiększonej efektywności energetycznej, jak również w szczególnie pilnych potrzebach, przyczyniających się do zmniejszenia emisji CO2 i innych zanieczyszczeń powietrza oraz do znacznego zwiększenia oszczędności energii. Niniejsze inwestycje mogą zostać wsparte jedynie w przypadku, gdy koszt podłączenia do sieci ciepłowniczej na danym obszarze przewyższa koszt inwestycji w niniejsze kotły. Indywidualne piece i mikrokogeneracja: Rezultatem wspartych projektów musi być znaczna redukcja CO2 w odniesieniu do istniejących instalacji (o co najmniej 30% w przypadku zamiany spalanego paliwa), a urządzenia do ogrzewania powinny charakteryzować się (obowiązującym od końca 2020r.) minimalnym poziomem efektywności energetycznej i normami emisji zanieczyszczeń, które zostały określone w przepisach wykonawczych do dyrektywy 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r."
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 81 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Dofinansowanie z WFOŚiGW w Kielcach Pożyczki i dotacje przyznawane są przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach, na cele określone w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku –Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz.1232ze zm.), zgodnie z obowiązującą w Wojewódzkim Funduszu listą przedsięwzięć priorytetowych określoną w oparciu o politykę ekologiczną państwa, aktualizację Wspólnej Strategii Działania Narodowego Funduszu i Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2013 - 2016 z perspektywą do 2020 roku, „Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych”, „Strategię rozwoju województwa świętokrzyskiego” oraz zgodnie z planem działalności Wojewódzkiego Funduszu i stosowanymi przez Wojewódzki Fundusz kryteriami wyboru przedsięwzięć do dofinansowania. Jako priorytetowe traktuje się te przedsięwzięcia, których realizacja wynika z konieczności osiągnięcia określonych w strategicznych dokumentach celów (ze szczególnym uwzględnieniem strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowiska) oraz konieczności wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej, związanych z członkostwem w Unii Europejskiej. Możliwości finasowania inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej ze środków WFOSiGW w Kielcach przedstawia poniższa tabela.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 82 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Tabela 20: Możliwości finasowania inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej ze środków WFOSiGW
Wysokoś Formy Oprocent ć Typy zadań Kto może uzyskać dofinansowanie dofinansowa Procent dofinasowania owanie umorzeni nia pożyczek a
PriorytetyListyz 1. Opracowanie Programów ochrony powietrza dla stref, dla których do 90 % kosztów zachodzi taka konieczność wraz z Województwo Świętokrzyskie dotacja nd nd kwalifikowanych prognozą oddziaływania na środowisko. 2. Opracowanie gminnych Programów do 80% kosztów dotacja nd nd Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) kwalifikowanych wynikających z „Programów ochrony JST i ich związki powietrza dla województwa do 95 % kosztów pożyczka 2% 20% świętokrzyskiego”. kwalifikowanych
podmioty wskazane do realizacji zadań w do 95 % kosztów ramach Programu ochrony powietrza dla pożyczka 3% 15% kwalifikowanych 3. Realizacja zadań ujętych w województwa świętokrzyskiego programach ochrony powietrza do 40 % kosztów Województwo Świętokrzyskie dotacja nie nie kwalifikowanych dotyczy dotyczy JST i ich związki, podmioty świadczące usługi OpracowanieProgramówochrony powietrza dladla stref, publiczne w ramach realizacji obowiązków do 95 % kosztów 4.Realizacja zadań ujętych w PONE. własnych JST, przedsiębiorcy (spółki pożyczka 3% 15%
środowiskooraz realizacja zadań ujętych tych w programach. kwalifikowanych kapitałowe, cywilne), osoby fizyczne
B.III.1.1.
którychzachodzi taka konieczność, prognoząz wraz oddziaływania na prowadzące działalność gospodarczą, inne
do 80 % kosztów 1. Opracowanie planów gospodarki dotacja 3% 15% kwalifikowanych niskoemisyjnej / planów działań na JST i ich związki rzecz zrównoważonej energii do 95 % kosztów pożyczka 2% 20% kwalifikowanych
Opracowanie 2. Realizacja zadań ujętych w planach podmioty wskazane do realizacji zadań w
działańna rzecz gospodarki niskoemisyjnej i planach do 95 % kosztów
tychprogramach.
planówgospodarki ramach Programu ochrony powietrza dla pożyczka 3% 15%
B.III.1.2. działań na rzecz zrównoważonej kwalifikowanych
niskoemisyjnej/planów
realizacjazadań ujętych w województwa świętokrzyskiego zrównoważonejenergii oraz energii.
Inne przedsięwzięcia dotyczące ograniczenia emisji zanieczyszczeń do Zgodnie z dedykowanym programem (np. osoby fizyczne) powietrza, w ramach dedykowanych
B.III.1.3.
programów. programów.
Przedsięwzięcia dedykowanych
powietrza,ramach w
dotycząceograniczenia
emisjizanieczyszczeń do
1. Opracowanie programów ochrony do 90 % kosztów przed hałasem, wraz z prognozą JST dotacja nd nd kwalifikowanych oddziaływania na środowisko
Opracowanie
programach. 2. Realizacja zadań ujętych w JST, przedsiębiorcy (spółki kapitałowe, do 95 % kosztów pożyczka 3% 15% oddziaływaniana programach ochrony przed hałasem. cywilne), inne kwalifikowanych
zadańujętych tych w
B.III.2.1.
hałasem,prognoząz wraz
środowiskooraz realizacja programówochrony przed
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 83 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
9.1. Metodologia doboru działań. Dobierając działania wybrane do realizacji na terenie gminy uwzględniono przede wszystkim miejsca z możliwością największej redukcji zużycia energii jak również możliwością wykorzystania lokalnych zasobów odnawialnych źródeł energii przy możliwościach kompetencji władz gminnych. W przypadku obiektów osób prywatnych zaproponowano działania inwestycyjne tylko w takim zakresie, w jakim gmina może pomóc osobom prywatnym w pozyskaniu środków zewnętrznych na inwestycje w budynkach prywatnych. W działaniach inwestycyjnych lokalnych przedsiębiorców uwzględniono tylko te, których właściciele wyrazili chęć budowy instalacji fotowoltaicznych na swoich obiektach. Przy planowaniu inwestycji uwzględniono również możliwości finansowe ze względu na to, że podejmowanie działań inwestycyjnych w dziedzinie ochrony środowiska, wiąże się z dużymi nakładami finansowymi, a rentowność takich inwestycji jest rozciągnięta na wiele lat. Jednakże perspektywa finansowania ze środków Unii Europejskiej na lata 2014-2020 „niweluje” pewne ograniczenia finansowe gminy i umożliwia finansowanie inwestycji służących energooszczędności i ochronie środowiska, a które zostały wskazane w niniejszym Planie gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Pierzchnica (wymóg opracowania PGN dla gminy w celu pozyskania środków finansowych z UE).
9.2. Działania w poszczególnych sektorach Działania służące ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych z obszaru gminy Pierzchnica związane są przede wszystkim z zastosowaniem środków służących poprawie efektywności energetycznej, zastosowaniem nowych technologii niskoemisyjnych i pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych.
Działania w zakresie budynków gminnych Podstawowym narzędziem służącym poprawianiu efektywności energetycznej w rękach gminy jest termomodernizacja. Kompleksowa termomodernizacja obejmować może następujące działania: • zwiększenie izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych, • zwiększenie szczelności przegród zewnętrznych, • modernizacja systemu grzewczego i wentylacyjnego, • modernizacja systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 84 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA • modernizacja systemu oświetlenia i innych urządzeń wykorzystujących energię elektryczną • ewentualnie zamian konwencjonalnego źródła ciepła na źródło niekonwencjonalne (energia z biomasy, wody, wiatru, geotermalna, słoneczna itp.). Zdecydowana większość budynków gminnych wymaga termomodernizacji, zaliczają się do nich m.in. Budynek Urzędu Gminy, budynki szkół. Poniżej przedstawiamy tabelę z wykazem
inwestycji, które wpłyną na zmniejszenie emisji CO2 na terenie gminy. W zależności od zakresu realizowanych prac możliwe jest obniżenie zużycia energii cieplnej od 5-10% (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej), 15-20% (ocieplenie zewnętrznych przegród), nawet do 50% (kompleksowa termomodernizacja wraz z wymianą źródła ciepła).
Tabela 21: Działania naprawcze w zakresie budynków gminnych
Podmiot Termin l.p. Nazwa zadania Zakres odpowiedzial Wartość realizacji ny ocieplenie dachu sali gimnastycznej, wymiana okien w sali Termomodernizacja gimnastycznej, Gmina 1. budynku Zespołu 2016-2017 300 000,00 zł Szkół w Pierzchnicy wymiana okien w salach Pierzchnica lekcyjnych, montaż instalacji OZE - panele fotowoltaiczne wymiana pieca, grzejników, Termomodernizacja Gmina 2. Ośrodka Zdrowia w wymiana dach, montaż instalacji 2017 200 000 zł Pierzchnica Pierzchnicy OZE - panele fotowoltaiczne ocieplenie budynku, wymiana grzejników co, wymiana (ocieplenie) Termomodernizacja Gmina 3. budynku urzędu gminy dachu, instalacja klimatyzacji, 2019 250 000,00 zł Pierzchnica w Pierzchnicy montaż instalacji OZE - panele fotowoltaiczne itp. Termomodernizacja Głęboka termomodernizacja budynku Zakładu Gmina 4. (ocieplenie budynku, ocieplenie 2018 150 000 zł Komunalnego w Pierzchnica Pierzchnicy dachu, wymiana okien,itp.) modernizacja kotłowni, wymiana Termomodernizacja Gmina 5. budynku Szkoły okien na sali gimnastyczne, montaż 2017 100 000 zł Pierzchnica Podstawowej w Drugni instalacji OZE Termomodernizacja budynku po byłej wymiana i ocieplenie stropu, - Gmina 6. 2018 100 000 zł szkole w wymiana okien Pierzchnica Skrzelczycach
Termomodernizacja Gmina 7. budynku świetlicy w Ocieplenie dachu, wymiana okien 2018 100 000,00 zł Pierzchnicy Pierzchnica
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 85 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Zdjęcie 2 Budynek Urzędu Gminy Pierzchnica
Źródło: http://www.pierzchnica.pl/
Działania w zakresie budynków mieszkalnych Budownictwo mieszkaniowe jest największym emitentem emisji CO2 oraz zanieczyszczeń do powietrza (PM10, PM2,5, B(α)P oraz ozonu) w gminie. Związane jest to głównie ze sposobem ogrzewania budynków, głównie węglem kamiennym i pochodnymi. W związku z powyższym proponuje się działania obniżające głównie zużycie nośników energii na potrzeby grzania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Kompleksowa termomodernizacja budynków (ocieplenie, wymiana okien, dachu itp.), Modernizacja instalacji ciepłej wody użytkowej poprzez zwiększenie sprawności wytwarzania, magazynowania i wykorzystania C.W.U., Zastosowania OZE, oszczędnych baterii kuchennych i łazienkowych (wymiana starych kotłów węglowych), Wymiana sprzętu RTV, AGD i IT na energooszczędny, Modernizacja oświetlenia wewnętrznego, Wymiana starych kotłów węglowych może przyczynić się do redukcji zanieczyszczeń do powietrza (PM10, PM2,5, B(α)P oraz ozonu) Proponowane działania należy traktować fakultatywnie, gdyż zależy to od indywidualnych decyzji mieszkańców.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 86 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Działania w zakresie oświetlenia ulicznego Niedawna wymiana oświetlenia ulicznego na źródła typu LED może przyczynić się nawet do 70% redukcji zużycia energii elektrycznej. Zastosowanie inteligentnego nowoczesnego sterowania oświetleniem spowoduje oszczędność w zużyciu energii o kolejne 15%. Dotychczas gmina płaciła rocznie za prąd 360 tysięcy złotych. Żarówki ledowe mają zredukować te wydatki o 70 procent.
Zdjęcie 3 Oświetlenie w Gminie Pierzchnica
Źródło: http://www.radio.kielce.pl/pl/post-24786
Wymiana oświetlenia pozwoliła na zredukowanie zużycia energii o 183,50 MWh, dzięki
czemu gmina uzyskała efekt ekologiczny w postaci zmniejszenia emisji o 152,67 Mg CO2. W kolejnych latach gmina planuje dalszą modernizację i wymianę istniejącego oświetlenia ulicznego.
Działania w zakresie transportu Modernizacji dróg gminnych wpłynie na zmniejszenie zużycia paliw w wyniku poprawy ruchu na drogach nawet o ok. 10%. Realizacja projektu pn. „Ochrona obszarów Natura 2000 na terenie województwa świętokrzyskiego poprzez ukierunkowanie ruchu turystycznego przyjaznego przyrodzie”
pozwoli na ograniczenie emisji CO2 o kolejne 2%. Potencjał ograniczenia ruchu jest bardzo niski – perspektywa rosnącego natężenia ruchu
skutkować będzie raczej wzrostem emisji CO2 w tym sektorze, gmina Pierzchnica może jednakże aktywnie działać w obszarze ruchu lokalnego. W szczególności w zakresie: promowania systemu podwózek sąsiedzkich tzw. carpooling,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 87 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA promowanie wykorzystania samochodów i pojazdów jednośladowych z napędem elektrycznym, Promowanie zachowań energooszczędnych w transporcie - ECODRIVING Korzyści wynikające z przeprowadzonych działań wpłyną na zmianę przyzwyczajeń kierowców na bardziej energooszczędne. Sposobów promocji tego typu zachowań jest wiele, np. broszury informacyjne, szkolenia dla kierowców, informacje w prasie lokalnej, kampanie informacyjne. Ekojazda oznacza sposób prowadzenia samochodu, który jest równocześnie ekologiczny i ekonomiczny. Ekologiczny - ponieważ zmniejsza negatywne oddziaływanie samochodu na środowisko naturalne, ekonomiczny - gdyż pozwala na realne oszczędności paliwa. Tabela 22 Działania naprawcze w zakresie transportu Termin Szacunkowe Przewidywane Szacunkowy Szacunkowy Odpowiedzialny Działania naprawcze realizacji średnie źródło efekt efekt za realizację [rok] koszty [zł] finansowania energetyczny ekologiczny Zmniejszenie zużycia paliw w wyniku poprawy ruchu na drogach w wyniku budowy i modernizacji dróg gminnych: Przebudowa dróg gminnych i wewnętrznych na terenie Gmina 2015 – PROW, środki Gminy Pierzchnica: Czarna (dz. 1 000 000 225,08 916,63 Pierzchnica 2018 własne 253), Skrzelczyce (dz. 454, 430, 431), Maleszowa (dz. 938), Gumienice (dz. 937), Górki (dz. 202, 203, 207), Pierzchnianka (dz. 527)
Ochrona obszarów Natura 2000 na terenie województwa Mieszkańcy, 2015 – POIiOŚ, świętokrzyskiego poprzez Gmina 650 000,00 90,03 366,65 2017 środki własne ukierunkowanie ruchu turystycznego Pierzchnica przyjaznego przyrodzie
Działalność gospodarcza Działalność gospodarcza to sektor, który jest jednym z najbardziej energochłonnych pod względem zużycia energii. Jest to jednak sektor, w którym władze lokalne mogą propagować działania przyczyniające się do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej jednak bez możliwości egzekwowania efektów wprost. Proponowane działania w zakresie redukcji
emisji CO2 w sektorze działalności gospodarczej to : kompleksowa termomodernizacja przedsiębiorstw, wymiana starych maszyn i urządzeń na bardziej wydajne i ekologiczne, sukcesywne wprowadzanie technologii pozwalających na wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej w kogeneracji,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 88 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA wprowadzanie systemów efektywnego zarządzania energią, surowcami i środowiskiem, stosowanie jak najlepszych dla danego typu paleniska paliw, tj. o wysokiej wartości opałowej, małej zawartości popiołu i siarki, stosowanie instalacji i urządzeń o wysokiej sprawności i efektywności energetycznej, zmniejszenie strat przesyłu energii, zwiększanie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie energii finalnej, stosowanie metod ograniczających emisję niezorganizowaną pyłu, stosowanie energooszczędnych technologii, termomodernizacja obiektów przemysłowych, bieżąca konserwacja i remonty instalacji związanych z emisją pyłu: spalania paliw i technologicznych wraz z systemami wentylacyjnymi i emitorami oraz urządzeniami monitorującymi poziom emisji pyłu, wykorzystanie instalacji przemysłowych i ciepła odpadowego do ogrzewania budynków sektora komunalno-bytowego i budynków użyteczności publicznej; modernizacji i rozbudowie linii produkcyjnych (w tym zakup urządzeń, maszyn) na bardziej efektywne energetycznie oraz wprowadzenie systemów zarządzania energią w oparciu o TIK (technologie informacyjno – komunikacyjne). zastosowaniu technologii efektywnych energetycznie w przedsiębiorstwach, oraz wprowadzenie systemów zarządzania energią w oparciu o TIK. zastosowaniu energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii oraz wprowadzenie systemów zarządzania energią w oparciu o TIK. modernizacja systemów wentylacyjnych (np. zastosowanie nowoczesnych urządzeń lub systemów z odzyskiem ciepła, wykorzystanie naturalnej wentylacji lub kominów słonecznych itd.). Poprawa sprawności energetycznej, oszczędności energii cieplnej oraz ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez zastosowanie OZE.
Inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii: Na terenie zabudowanym, zwłaszcza w budownictwie, istnieją warunki do wykorzystania: • paneli fotowoltaicznych, • kolektorów słonecznych,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 89 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA • pomp ciepła,
Montaż Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) na budynkach pozwala redukować emisję CO2, dla przykładu instalacja fotowoltaiczna o mocy 10 kW pozwala wyprodukować rocznie
ok. 9500 kWh „zielonej energii”, co prowadzi do redukcji emisji na poziomie 8,45 Mg CO2 rocznie. Jako przykład podawana jest instalacja fotowoltaiczna, ponieważ budowa instalacji o mocy do 40 kW nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, w związku z czym jej realizacja jest dużo łatwiejsza niż w przypadku innych odnawialnych źródeł energii. Celem na rok 2020 jest: Wzrost udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 o 304,04 MWh (wzrost o 0,58%). Montaż Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) pozwoli również na redukcję zanieczyszczeń do powietrza (PM10, PM2,5, B(α)P oraz ozonu). Działania związane z wykorzystaniem OZE są działaniami fakultatywnymi. Ich realizacja uwarunkowana jest od pozyskania zewnętrznych form wsparcia.
Działania nie inwestycyjne promujące oszczędność energii wśród mieszkańców Działania nie inwestycyjne będą polegać na edukacji lokalnej społeczności w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, która obejmuje m.in. promocję energooszczędnych źródeł światła i oszczędności energii wśród mieszkańców kampanię edukacyjno-informacyjną na temat możliwości zmniejszenia zużycia energii w domu promocję mechanizmów finansowych dotyczących montażu kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych i innych źródeł energii, Korzyści wynikające z przeprowadzonych działań wpłyną na zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie możliwości wpływania na wysokość rachunków za energię elektryczną oraz zanieczyszczenie środowiska naturalnego, poszerzenie wiedzy na temat nowoczesnych energooszczędnych technologii oraz odnawialnych źródeł energii. Korzyści wynikające z przeprowadzonych działań skierowanych do przedsiębiorców wpłyną na zwiększenie świadomości firm w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, wspieranie działań proefektywnościowych przez podmioty, zaangażowanie sektora prywatnego w działania energooszczędne.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 90 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Tabela 23 Działania nie inwestycyjne promujące oszczędność energii wśród mieszkańców Termin Odpowiedzialny za Działania naprawcze realizacji realizację [rok]
Stosowanie w ramach procedur zamówień „Zielone publicznych kryteriów 2017-2018 Gmina Pierzchnica zamówienia „zielonych zamówień publicznych” publiczne” Organizacja zajęć, konkursów, debat, Edukacja Szkoły/ NGO na terenie warsztatów nt. ekologii, niskiej emisji. 2016-2020 ekologiczna Gminy Promocja ECODRIVING Promowania systemu podwózek sąsiedzkich do pracy, wykorzystania samochodów i Działania pojazdów jednośladowych z napędem promocyjne w Szkoły/ NGO na terenie elektrycznym, zachowań 2016-2020 zakresie Gminy energooszczędnych w transporcie – transportu ECODRIVING (edukacja w szkole, druk folderów informacyjnych itp..)
Działania te przyczynią się do racjonalnego korzystania z energii w życiu codziennym – początkowo w skali mikro (oszczędności w oświetleniu, użytkowaniu sprzętu domowego etc.).
Działania w zakresie zielonych zamówień publicznych. Zielone zamówienia publiczne „oznaczają politykę, w ramach której podmioty publiczne włączają kryteria i/lub wymagania ekologiczne do procesu zakupów (procedur udzielania zamówień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktów/usług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktów, a poprzez to wpływają na rozwój i upowszechnienie technologii środowiskowych”. Podczas przygotowań zielonych zamówień publicznych, rozpatrując oferty, powinno się zwrócić uwagę na to, czy zamówione materiały (np. gadżety) zostały wyprodukowane z odpowiednich surowców (biodegradowalnych) oraz jakie są koszty ich utylizacji. Również metody produkcji są istotne, szczególnie jeśli nie naruszają równowagi ekologicznej i nie przyczyniają się do emisji szkodliwych zanieczyszczeń. Korzystniejsze z punktu widzenia Green Basic Rules są takie produkty, które podlegają recyklingowi. Prowadzenie racjonalnych zakupów przyczynia się do oszczędzania materiałów i energii, redukcji powstających odpadów i zanieczyszczeń oraz promuje powszechnie zachowania „eko” wśród innych podmiotów gospodarczych.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 91 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Zgodnie z Regulaminem NFOŚiGW oraz danymi publikowanymi przez Urząd Zamówień Publicznych koszt wdrażania zielonych zamówień publicznych jest bardzo trudny do obliczenia, dlatego powyższe organy zalecają, by przyjmować, że koszt zadania wynosi 0 zł.
Dane branżowe mówią, że redukcja emisji CO2 oraz oszczędność energii poprzez wdrażanie kryteriów środowiskowych wynosi ok. 10% łącznego rocznego zużycia nośników energii
i emisji CO2. Na potrzeby planu przyjęto wskaźnik redukcji na poziomie 1% w stosunku do
stanu obecnego tj. zmniejszenie zużycia energii o 492 MWh oraz 257 Mg CO2.
Tabela 24 Działania w zakresie zielonych zamówień publicznych Odpowiedzialny Termin realizacji Działania naprawcze za realizację [rok] Promowanie oraz sprzyjanie inicjatywom i technologiom zmierzającym do oszczędzania energii i materiałów oraz produkcji i Gmina 2016 - 2020 wykorzystywania odnawialnych źródeł energii na Pierzchnica terenie gminy poprzez zamieszczanie stosownych komunikatów na portalach Urzędu Gminy Adaptacje posiadanej dokumentacji projektowej do Gmina 2016-2020 zastosowania zielonej energii Pierzchnica
Działania w zakresie planowania przestrzennego Zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej, jak też zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy, reguluje ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,(j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 199 późn. zm.) Prowadzenie polityki przestrzennej i kształtowanie ładu przestrzennego na obszarze administracyjnej jednostki terytorialnej to jedno z podstawowych zadań gminy. Zadania wynikające z postanowień w/w ustawy w stosunku do obszaru gminy Pierzchnica wykonuje Wójt Gminy Pierzchnica Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. Przy sporządzaniu planów miejscowych wiążące są ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, pod rygorem nieważności planu. W celu promowania OZE i działań poprawiających efektywność energetyczną na terenie gminy ważne jest, aby dokumenty prawa miejscowego określały
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 92 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA zasady stosowania zielonej energii. Aby możliwe było wdrażanie działań z zakresu instalacji OZE konieczny jest odpowiedzi zapis w MZPZ. Adaptacji powinny ulec także wszelkie strategie, plany i programy obowiązujące na terenie gminy, tak aby cele i planowane działania były spójne i jasno określone. Aby zrealizować założone cele rozwoju i kierunki zagospodarowania przestrzennego, władze gminy wdrożą wieloletnie programy: • dotyczące polityki przestrzennej gminy, • wspomagające politykę przestrzenną Przy sporządzaniu planów miejscowych wiążące są ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, pod rygorem nieważności planu. W celu promowania OZE i działań poprawiających efektywność energetyczną na terenie gminy ważne jest, aby dokumenty prawa miejscowego określały zasady stosowania zielonej energii. Aby możliwe było wdrażanie działań z zakresu instalacji OZE konieczny jest odpowiedzi zapis w MZPZ. Adaptacji powinny ulec także wszelkie strategie, plany i programy obowiązujące na terenie miasta, tak aby cele i planowane działania były spójne i jasno określone.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 93 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 10. Interesariusze W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji, można stwierdzić, iż problem emisji nie jest powiązany z jednym kluczowym emitentem, ale jest raczej sumą zróżnicowanych, rozproszonych źródeł emisji, na którą składa się transport, zużycie energii na potrzeby bytowe, wykorzystanie ciepła na potrzeby grzewcze, czy też na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Stąd też tylko podjęcie szeroko zakrojonych działań we wszystkich sektorach pozwoli na osiągnięcie zauważalnych postępów w dziedzinie redukcji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych emitowanych do powietrza. Rolę integratora tych działań w PGN odgrywa plan działań poświęcony zarówno inwestycjom, jak i przedsięwzięciom nieinwestycyjnym w szczególności w sektorach o najwyższej emisyjności. Identyfikujące te sektory możliwe stało się wskazanie grup interesariuszy, czyli podmiotów, do których adresowany jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej, którymi są: Mieszkańcy – Stopień emitowanych przez mieszkańców zanieczyszczeń nie jest mierzony jedynie stosowanymi paliwami na cele grzewcze, chociaż tzw. niska emisja (pochodząca z lokalnych kotłowni i domowych pieców grzewczych opalanych w szczególności, węglem oraz miałem węglowym) jest szczególnie uciążliwa. Wykorzystując również inne, pozornie czyste nośniki energii wywiera się negatywny wpływ na jakość powietrza – wytwarzanie energii elektrycznej oparte jest w Polsce w przeważającej mierze na węglu, zatem nawet wybierając ogrzewanie elektryczne, generujemy emisję związaną z wytwarzaniem tej energii. W związku z powyższym w tym obszarze do mieszkańców skierowano działania z jednej strony nastawione na redukcję niskiej emisji (modernizacja i likwidacja kotłów węglowych, montaż kolektorów wspierających ogrzewanie ciepłej wody użytkowej) z drugiej na wytwarzanie energii elektrycznej w sposób ekologiczny – z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Istotne jest również promowanie wśród mieszkańców zachowań związanych z oszczędzaniem energii – wykorzystując sprzęty elektryczne o mniejszym zapotrzebowaniu na energię, obniża się zapotrzebowanie na energię elektryczną pośrednio doprowadzając do spadku emisji związanej z wytwarzaniem tej energii. Przedsiębiorcy – działalność komercyjna związana jest przede wszystkim z dużym wykorzystaniem energii elektrycznej – do zasilenia maszyn i urządzeń, do oświetlenia pomieszczeń, czy też na potrzeby klimatyzacji, stąd też w stosunku do przedsiębiorców przewidziano działania związane z wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych. Co ważne
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 94 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA wykorzystanie OZE musi być przyjazne zarówno środowisku, jak i społeczności lokalnej, stąd też rekomenduje się wykorzystywanie źródeł o najniższej uciążliwości. Zatem PGN nie przewiduje na terenie gminy budowy dużych instalacji wiatrowych, czy rozległych farm fotowoltaicznych. Samorząd terytorialny (administracja gminna) i jednostki powiązane – chociaż obiekty publiczne odpowiadają za stosunkowo niewielką część zużycia paliw i energii na terenie gminy, to jednakże pełnią istotną rolę w promowaniu zachowań prośrodowiskowych. Realizując inwestycje za zakresu odnawialnych źródeł energii na obiektach takich jak – szkoły, przedszkola, samorząd może dawać dobry przykład wykorzystania tego rodzaju technologii, stanowiąc również lokalną bazę referencyjną pozwalającą w praktyce ocenić opłacalność oraz racjonalność konkretnych rozwiązań. W obszarze komunikacji rolą samorządu powinno być również promowanie i stwarzanie możliwości do zachowań sprzyjających wykorzystywaniu alternatywnych form transportu.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 95 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 10. Wdrożenie Planu - aspekty organizacyjne i finansowe
10.1. Opracowanie i wdrożenie Planu Wdrażanie postanowień Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest działaniem kluczowym, które doprowadzić ma do realizacji celów i osiągnięcia założonych efektów. Jest to proces pracochłonny, wymagający zaplanowania w czasie i przy dostępnych zasobach. Jednocześnie jest to najbardziej skomplikowana faza działań zarówno pod względem technicznym, jak i finansowym. Przygotowanie i realizacja niniejszego Planu leży w gestii Gminy Pierzchnica, do której zadań należą wszystkie sprawy o znaczeniu lokalnym wykonywane w celu zaspakajania potrzeb mieszkańców gminy. Generalną odpowiedzialność za skuteczne opracowanie i wdrożenie Planu, z racji zajmowanego stanowiska, ponosi Wójt Gminy Pierzchnica. Wójt powierza kompetencje wykonawcze pracownikom Urzędu Gminy, którzy posiadają wiedzę i doświadczenie. W strukturze Urzędu Gminy, Zarządzeniem Wójta Gminy Pierzchnica powołany zostanie zespół odpowiedzialny za wdrożenie i monitorowanie zadań określonych w uchwalonym Planie. Zespół złożony będzie z pracowników Urzędu Gminy, którzy będą wykonywać zadania w ramach swoich obowiązków służbowych. Struktura zespołu przedstawia się następująco: Koordynator Członek Zespołu w zakresie pozyskiwania danych Członek Zespołu w zakresie wsparcia w dziedzinie ochrony środowiska Członek Zespołu w zakresie inwestycji. Praca Zespołu odbywać się będzie w oparciu o regulamin wewnętrzny zatwierdzony przez władze gminy. Szczegółowy zakres zadań, każdego z członków ujęto w tabeli.
Tabela 25Podział obowiązków Zespołu ds. wdrożenia i monitorowania PGN Koordynator
Kierowanie i nadzorowanie całokształtem prac Zespołu, Przygotowanie rocznych sprawozdań z realizacji planu Zwoływanie w miarę potrzeb spotkań Zespołu, Nadzór nad realizacją zadań promocyjnych i informacyjnych, Nadzór nad realizacją zawartych umów z wykonawcami, odbiór wykonanego przedmiotu zamówienia, weryfikacja zgodności wykonywanych usług, Nadzór nad wdrażaniem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 96 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Członek Zespołu w zakresie pozyskiwania danych Zbieranie danych w postaci ankiet Wypełnianie BIE Przygotowanie niezbędnych danych do rocznych sprawozdań. Prowadzenie odpowiedniej dokumentacji dotyczącej uzyskiwania danych, Udział w spotkaniach roboczych Zespołu
Członek Zespołu w zakresie wsparcia w dziedzinie ochrony środowiska Konsultacje i opinie do realizacji merytorycznej działań w zakresie spójności z programem ochrony środowiska, planami ochrony powietrza, Ocena i opinia o inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych z obszaru gminy, Konsultacje w zakresie procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, Udział w spotkaniach roboczych Zespołu Członek Zespołu w zakresie inwestycji Odbiór wykonanego przedmiotu zamówienia, weryfikacja zgodności wykonywanych usług, za które jest dokonywana płatność zgodnie z zawartą umową z wykonawcą, Przedstawienie planów w zakresie inwestycji wpisujących się w Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Udział w spotkaniach roboczych Zespołu Obowiązki wspólne Członków Zespołu Raportowanie Koordynatorowi Projektu wszelkich kwestii mogących wpłynąć na zagrożenie prawidłowej realizacji PGN w celu uzgodnienia odpowiednich działań zaradczych lub korygujących, Udostępnienie wszelkich informacji zgromadzonych w toku prac związanych z realizacją projektu na polecenie Koordynatora Projektu, Informowanie Koordynatora Projektu o wszelkich nieprawidłowościach i sytuacjach mogących mieć istotny wpływ na jego dalszy przebieg
Prawidłowe wdrożenie może wymagać zaangażowania innych struktur gminnych, jak również instytucji i podmiotów działających na terenie gminy oraz indywidualnych użytkowników energii. Plan będzie oddziaływał bezpośrednio lub pośrednio na mieszkańców gminy, Urząd Gminy, gminne jednostki organizacyjne, samorządowe instytucje kultury, zakłady opieki zdrowotnej, inne instytucje publiczne, a także podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe oraz wszystkie inne podmioty i ich zrzeszenia funkcjonujące w gminie lub jej otoczeniu. Skuteczna realizacja postanowień Planu wymaga stworzenia warunków zapewniających spójność i ciągłość realizacji określonych celów i kierunków działań. Na poziomie gminnym oznacza to działania z zakresu: odpowiednich zapisów prawa lokalnego, uwzględniania postanowień Planu w dokumentach strategicznych i planistycznych, uwzględniania zapisów w wewnętrznych dokumentach Urzędu Gminy.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 97 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Wdrożenie natomiast będzie wymagać: monitorowania sytuacji energetycznej na terenie gminy, przygotowywania działań w perspektywie lat realizacji Planu: 2015–2020, prowadzenia zadań związanych z realizacją inwestycji wskazanych w Planie, rozwoju zagadnień zarządzania energią w gminie i planowania energetycznego na szczeblu gminnym, działań promujących i informacyjnych związane z gospodarką energią i ochroną środowiska. Istotne znaczenie ma również odpowiednia kontrola i monitorowanie osiąganych efektów oraz ich raportowanie w celu aktualizacji powziętych założeń.
W trakcie realizacji zadań wynikających z Planu gospodarki niskoemisyjnej część zadań będzie ulegać zmianom (rozszerzenie/zawężenie zakresu zadania). Część interesariuszy widząc korzyści z posiadania zadań w Planie gospodarki niskoemisyjnej, mimo wcześniejszego braku zainteresowania, wyrazi chęć uzupełnienia Planu o nowe zadania. Przewiduje się również pojawianie nowych zadań w związku z rozwojem technologicznym i zmianami ekonomicznymi realizacji zadań. W związku z występowaniem wyżej wymienionych czynników Koordynator Projektu będzie aktualizował Plan w częstotliwości wynikającej z ilości zmian niezbędnych do wprowadzenia. Aktualizacja Planu gospodarki niskoemisyjnej będzie wymagać konsultacji z interesariuszami i odpowiednimi jednostkami Urzędu Gminy (określanymi przez Koordynatora Projektu w zależności od rodzaju i skali zmian czy nowych zadań). Zaakceptowane zmiany będą wprowadzane do Planu gospodarki niskoemisyjnej poprzez Uchwałę Rady Gminy.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 98 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
10.2. Organizacja i finansowanie
Przedsięwzięcia związane z redukcją emisji gazów cieplarnianych (CO2), zwiększaniem udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcją zużycia energii finalnej i podnoszeniem efektywności energetycznej są z reguły zadaniami kosztochłonnymi. Z uwagi na to mechanizm finansowania inwestycji realizowanych w gminie Pierzchnica będzie uwzględniał montaż środków finansowych pochodzących z różnych źródeł. Działania przewidziane w Planie będą finansowane ze środków własnych gminy oraz ze źródeł zewnętrznych. Zarządzanie środkami własnymi w gminie opiera się na Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Pierzchnica na lata 2014-2027. Wieloletnia Prognoza Finansowa obejmuje informacje o dochodach bieżących i majątkowych oraz określa nakłady finansowe, limity zobowiązań i wydatków majątkowych na wieloletnie zadania inwestycyjne. Bieżące finansowanie odbywać się będzie natomiast poprzez uwzględnianie nakładów inwestycyjnych w budżecie gminy na dany rok. W ramach źródeł zewnętrznych gmina będzie korzystać ze środków krajowych i zagranicznych w formie dotacji, pożyczek, kredytów, wsparcia kapitałowego dla prowadzonych inicjatyw. Operatorami procesu pozyskania dofinansowania, oprócz samej gminy, będą również gminne jednostki organizacyjne, podmioty komercyjne i indywidualni mieszkańcy podejmujący decyzje o korzystaniu z instrumentów dedykowanych do inwestycji związanych z efektywnością energetyczną. Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2014-2020 pozwoli
kontynuować podjęte już działania ukierunkowane na redukcję emisji CO2 oraz umożliwi zainicjowanie nowych przedsięwzięć. Poniżej zaprezentowano możliwości finansowania przedsięwzięć wpisujących się w główną ideę przyświecającą wdrażanej niniejszym dokumentem gospodarce niskoemisyjnej. Przygotowane zestawienie obrazuje stan aktualny w momencie sporządzania dokumentu. Działania nieinwestycyjne mające na celu edukację społeczeństwa na temat gospodarki niskoemisyjnej można przeprowadzić w porozumieniu z doradcami energetycznymi województwa świętokrzyskiego w ramach realizowanego projektu we współpracy z NFOŚiGW „Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE”.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 99 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Tabela 26 Możliwości finansowania zadań ujętych w PGN Działanie Możliwe źródło finansowania Zakres finansowania 1. 1. ocieplenie obiektu, RPO Województwa Świętokrzyskiego 2014- 2. wymiana okien, drzwi zewnętrznych, 2020 – projekt inwestycyjny 4.c wspieranie 3. przebudową systemów grzewczych (wraz efektywności energetycznej inteligentnego z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła zarządzania energią i wykorzystania lub podłączeniem do sieci ciepłowniczej), odnawialnych źródeł energii w systemów wentylacji i klimatyzacji oraz infrastrukturze publicznej, w tym w systemów wodno-kanalizacyjnych, budynkach publicznych i sektorze 4. instalacja OZE w modernizowanych mieszkaniowym* - energetycznie budynkach, Cel szczegółowy: Zwiększona efektywność 5. instalacja systemów chłodzących, w tym energetyczna budynków publicznych oraz również z OZE, sektora mieszkaniowego 6. instalacja urządzeń energooszczędnych najnowszej generacji 7. izolacja pokrycia dachowego 8. instalacja systemów inteligentnego zarządzania energią Termomodernizacja 9. przeprowadzenie audytu energetycznego budynków; jako elementu koniecznego do realizacji Montaż instalacji projektu, OZE w 10. mikrokogeneracją. modernizowanych 2. Program Operacyjny Infrastruktura i 1. ocieplenie obiektu, wymiana okien, drzwi budynkach Środowisko - Priorytet inwestycyjny 4 zewnętrznych oraz oświetlenia na III. Wspieranie efektywności energetycznej, energooszczędne; - przebudową systemów inteligentnego zarządzania energią i grzewczych (wraz z wymianą i wykorzystania odnawialnych źródeł energii przyłączeniem źródła ciepła), systemów w infrastrukturze publicznej, w tym w wentylacji i klimatyzacji, zastosowaniem budynkach publicznych i w sektorze automatyki pogodowej i systemów mieszkaniowym zarządzania budynkiem; 2. budowa lub modernizacja wewnętrznych instalacji odbiorczych oraz likwidacja dotychczasowych źródeł ciepła; 3. instalacja mikrogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby własne, 4. instalacja OZE w modernizowanych energetycznie budynkach (o ile wynika to z audytu energetycznego); 5. instalacja systemów chłodzących, w tym również z OZE. NFOŚiGW Celem programu jest ograniczenie lub PROSUMENT**) – linia dofinansowania z uniknięcie emisji CO2 w wyniku przeznaczeniem na zakup i montaż zwiększenia produkcji energii z mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii odnawialnych źródeł, poprzez zakup i montaż małych instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej dla osób fizycznych oraz Budowa instalacji wspólnot lub spółdzielni mieszkaniowych. wykorzystujących Rodzaje przedsięwzięć: OZE Wsparciem finansowym objęte jest przedsięwzięcie polegające na zakupie i montażu małych instalacji lub mikroinstalacji OZE do pro-dukcji energii elektrycznej lub do produkcji ciepła i energii elektrycznej, na potrzeby istniejących lub będących w budowie budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielo- rodzinnych.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 100 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA RPO Województwa Świętokrzyskiego – 1. wytwarzania energii elektrycznej i projekt inwestycyjny cieplnej pochodzącej ze wszystkich źródeł 4a wspieranie wytwarzania i dystrybucji odnawialnych (energia wodna, wiatru, energii pochodzącej ze źródeł słoneczna, geotermalna, biogazu, biomasy) odnawialnych* wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej, 2. budowy instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw, 3. budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokiej kogeneracji z OZE, 4. budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu w trigeneracji z OZE. RPO Województwa Świętokrzyskiego – modernizacja oświetlenia ulicznego (ulic projekt inwestycyjny placów, terenów publicznych) na 4.e promowanie strategii niskoemisyjnych energooszczędne, dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególnościdla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu* NFOŚiGW - Projekt inwestycyjny System 1. modernizacja oświetlenia ulicznego (m.in. Modernizacja zielonych inwestycji (GIS – Green wymiana: źródeł światła, opraw, oświetlenia ulicznego Investment Scheme) zapłonników, kabli zasilających, słupów, Program SOWA – Energooszczędne montaż nowych punktów świetlnych w oświetlenie uliczne. Ograniczenie emisji ramach modernizowanych ciągów dwutlenku węgla poprzez dofinansowanie oświetleniowych, jeżeli jest to niezbędne do przedsię- wzięć poprawiających spełnienia normy PN EN 13201); efektywność energetyczną systemów 2. montaż urządzeń do inteligentnego oświetlenia ulicznego. sterowania oświetleniem; 3. montaż sterowalnych układów redukcji mocy oraz stabilizacji napię- cia zasilającego. RPO Województwa Świętokrzyskiego – 1. wymiana źródeł ciepła, projekt inwestycyjny 4.e promowanie 2. mikrokogeneracja, strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla Wymiana źródeł obszarów miejskich, w tym wspieranie ciepła zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu* RPO Województwa Świętokrzyskiego – 1. działania informacyjno-promocyjne projekt inwestycyjny 4.e promowanie dotyczące np. oszczędności energii, strategii niskoemisyjnych dla wszystkich 2. kampanie promujące: budownictwo Promowanie rodzajów terytoriów, w szczególności dla zeroemisyjne, inwestycje w zakresie efektywnego zużycia obszarów miejskich, w tym wspieranie budownictwa pasywnego energii zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu
*) Szczegóły dotyczące zasad finansowania z programu BOCIAN Program będzie wdrażany w latach 2014 – 2022, alokacja środków przewidziana w latach 2014 – 2018, a wydatkowanie środków do roku 2020. Nabór wniosków przewidziany jest w trybie ciągłym. Wnioski będą przyjmowane w terminie
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 101 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 30 dni kalendarzowych od daty rozpoczęcia naboru przez NFOŚiGW. Nabory będą powtarzane do wyczerpania środków. Formą dofinansowania jest wyłącznie pożyczka, która nie podlega umorzeniu. Intensywność dofinansowania dla poszczególnych rodzajów przedsięwzięć: elektrownie wiatrowe – do 30 %, systemy fotowoltaiczne – do 75 %, pozyskiwanie energii z wód geotermalnych – do 50 %, małe elektrownie wodne – do 50 %, źródła ciepła opalane biomasą – do 30 %, biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z wykorzystaniem biogazu rolniczego oraz instalacji wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej – do 75%, wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę - do 75 % kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.
**) Szczegóły dotyczące zasad dofinansowania inwestycji z programu PROSUMENT: Dofinansowanie przedsięwzięć w ramach programu PROSUMENT obejmie zakup i montaż nowych instalacji i mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do produkcji: - energii elektrycznej lub - ciepła i energii elektrycznej (połączone w jedna instalację lub oddzielne instalacje w budynku), dla potrzeb budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych, w tym dla wymiany istniejących instalacji na bardziej efektywne i przyjazne środowisku. Program nie przewiduje dofinansowania dla przedsięwzięć polegających na zakupie i montażu wyłącznie instalacji źródeł ciepła. Beneficjentami programu mogą być osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego i ich związki. Budżet programu wynosi 600 mln zł na lata 2014-2020 z możliwością zawierania umów kredytu do 2018 roku. Podstawowe zasady udzielania dofinansowania: pożyczka/kredyt preferencyjny wraz z dotacją łącznie do 100% kosztów kwalifikowanych instalacji, dotacja w wysokości 20% lub 40% dofinansowania (15% lub 30% po 2015 roku),
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 102 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych 100 tys. zł - 450 tys. zł, w zależności od rodzaju beneficjenta i przedsięwzięcia, określony maksymalny jednostkowy koszt kwalifikowany dla każdego rodzaju instalacji, oprocentowanie pożyczki/kredytu: 1%, maksymalny okres finansowania pożyczką/kredytem: 15 lat. wykluczenie możliwości uzyskania dofinansowania kosztów przedsięwzięcia z innych środków publicznych. Program będzie wdrażany na trzy sposoby: a) dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) i ich związków: Pożyczki wraz z dotacjami dla jst. Wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych (dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub mikroinstalacji OZE) należy do jst, nabór wniosków od jst prowadzony jest w trybie ciągłym przez NFOŚiGW, kwota pożyczki wraz z dotacją ≥ 1000 tys. zł. b) za pośrednictwem banków środki udostępnione bankom, z przeznaczeniem na udzielanie kredytów bankowych łącznie z dotacjami, nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych odbywa się w trybie ciągłym, prowadzonym przez banki. c) za pośrednictwem WFOŚiGW środki udostępnione WFOŚiGW z przeznaczeniem na udzielenie pożyczek łącznie z dotacjami, nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych odbywa się w trybie ciągłym, prowadzonym przez wojewódzkie fundusze, które podpiszą umowy z NFOŚiGW.
Typy projektów z projektu Szczegółowego opisu osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego dla osi priorytetowej 3. Efektywna i zielona energia, które będą mogły być dofinansowane, jeżeli będą wynikać z przygotowanych przez samorządy Planów Gospodarki Niskoemisyjnej: W ramach Działania 3.1 Wytwarzanie i dystrybucja energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych wsparcie zostanie udzielone na projekty polegające na: 1 budowie, przebudowie i modernizacji (w tym zakupie urządzeń) infrastruktury, służącej do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, pochodzącej ze wszystkich źródeł odnawialnych (energia wodna, wiatru, słoneczna, geotermalna, biogazu, biomasy) z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 103 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 2 budowie lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji z OZE. z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej 3 budowie lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu w trigeneracji z OZE, mające na celu zmniejszenie kosztu i ilości energii pierwotnej niezbędnej do wytworzenia każdej z tych form energii odrębnie z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej 4 budowa i montaż instalacji służącej do produkcji biokomponentów i biopaliw (drugiej i trzeciej generacji).
W ramach Działania 3.2 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w przedsiębiorstwach wsparciem zostaną objęte projekty dotyczące poprawy efektywności energetycznej (z uwzględnieniem OZE wykorzystywanej na potrzeby własne) mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, mające na celu zmniejszenie zużycia i strat wody, energii elektrycznej, energii cieplnej, polegające na: 1 modernizacji i rozbudowie linii produkcyjnych ( w tym zakup urządzeń, maszyn) na bardziej efektywne energetycznie 2 głębokiej, kompleksowej modernizacji energetycznej budynków w przedsiębiorstwach, 3 zastosowaniu technologii efektywnych energetycznie w przedsiębiorstwach, 4 zastosowaniu energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii Wprowadzenie systemu zarządzania energią w oparciu o TIK nie może być odrębnym projektem, może stanowić jedynie element projektu. Wśród ww. projektów wsparcie uzyskają również przedsięwzięcia polegające na wykorzystaniu surowców wtórnych w procesie produkcyjnym, w wyniku czego podniesiona zostanie efektywność energetyczna i kosztowa przemysłu i usług w regionie.
W ramach Działania 3.3 Poprawa efektywności energetycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym wsparcie otrzymają projekty dotyczące głębokiej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne. Dofinansowane zostaną inwestycje związane m.in. z: 1. ociepleniem obiektu, 2. wymianą okien, drzwi zewnętrznych, oraz oświetlenia na energooszczędne,
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 104 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 3. przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła lub podłączeniem do sieci ciepłowniczej), systemów wentylacji i klimatyzacji oraz instalacji wodno-kanalizacyjnych, 4. instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, 5. instalacją systemów chłodzących, w tym również z OZE, 6. instalowaniem urządzeń energooszczędnych najnowszej generacji, 7. wymianą / izolacją pokrycia dachowego 8. instalacją systemów inteligentnego zarządzania energią, 9. mikrokogeneracją. Wzmocnieniu efektów realizowanych projektów służyć będą inteligentne systemy zarządzania energią w oparciu o technologie TIK. W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe będzie dofinansowanie inwestycji w kotły spalające biomasę lub ewentualnie paliwa gazowe, pod warunkiem osiągnięcia znacznie zwiększonej efektywności energetycznej, jak również w szczególnie pilnych potrzebach, przyczyniających się do zmniejszenia emisji CO2 i innych zanieczyszczeń powietrza oraz do znacznego zwiększenia oszczędności energii. Niniejsze inwestycje mogą zostać wsparte jedynie w przypadku, gdy koszt podłączenia do sieci ciepłowniczej na danym obszarze przewyższa koszt inwestycji w niniejsze kotły. Indywidualne piece i mikrokogeneracja: Rezultatem wspartych projektów musi być znaczna redukcja CO2 w odniesieniu do istniejących instalacji (o co najmniej 30% w przypadku zamiany spalanego paliwa), a urządzenia do ogrzewania powinny charakteryzować się (obowiązującym od końca 2020r.) minimalnym poziomem efektywności energetycznej i normami emisji zanieczyszczeń, które zostały określone w przepisach wykonawczych do dyrektywy 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r.
Program dla osób fizycznych „Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza poprzez modernizację indywidualnych kotłowni, zakup i montaż odnawialnych źródeł energii, termomodernizację budynków” ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach (działanie zgodne z pkt. B.III.1.3 listy przedsięwzięć priorytetowych) Dofinansowaniem objęte są następujące działania w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych:
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 105 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA I. wymiana pieców/kotłów na nowoczesne o wyższej sprawności, przy czym instalacja kotłów na paliwa stałe (węgiel, biomasa) co najmniej klasy 4 i wyższej możliwe jest na terenach, gdzie nie występują przekroczenia norm jakości powietrza i gdzie nie ma dostępu do sieci ciepłowniczej i gazowej, II. podłączenia do sieci ciepłowniczej lub gazowej wraz z likwidacją kotła/pieca, III. termomodernizacja: ocieplenie ścian budynków, ocieplenie dachów, stropodachów, stropów nad ostatnią kondygnacją, ocieplenie ścian piwnic, stropów piwnic, wymiana okien, drzwi zewnętrznych, wymiana instalacji centralnego ogrzewania (c.o.) i ciepłej wody użytkowej (c.w.u.), (możliwe jest dofinansowanie częściowe termomodernizacji), wynikająca z opracowania zawierającego opis stanu istniejącego termomodernizowanego obiektu, możliwych do wykonania działań mających na celu dostosowanie obiektu do obowiązujących lub przyszłych warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, wraz z wyliczeniem oszczędności energii, IV. zakup i montaż nowych kolektorów słonecznych, wykorzystywanych na zaspokojenie potrzeb własnych, V. zakup i montaż nowych pomp ciepła, wykorzystywanych na zaspokojenie potrzeb własnych, VI. zakup i montaż nowych instalacji fotowoltaicznych, wykorzystywanych na zaspokojenie potrzeb własnych, z zastrzeżeniem możliwości sprzedaży chwilowych nadwyżek energii elektrycznej do sieci, VII. zakup i montaż nowych instalacji wykorzystującej energię wiatru, wykorzystywanych na zaspokojenie potrzeb własnych, z zastrzeżeniem możliwości sprzedaży chwilowych nadwyżek energii elektrycznej do sieci. Cel programu: Zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie, pyłów PM2,5, PM10 oraz innych zanieczyszczeń powstających w wyniku niskiej emisji, zagrażających zdrowiu i życiu ludzi oraz negatywnie wpływających na stan środowiska; zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz innych gazów cieplarnianych , wzrost udziału OZE w finalnym zużyciu energii; propagowanie odnawialnych źródeł energii; upowszechnianie nowoczesnych technologii służących ograniczeniu niskiej emisji oraz idei efektywnego wykorzystania energii.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 106 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 10.3. Monitoring i ewaluacja podjętych działań i ich efektów Proces monitorowania obejmuje efekty w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy Pierzchnica, w tym dotyczące redukcji emisji, zarówno w krótkim, jak i w długim horyzoncie czasowym. Monitorowanie odnosi się również do oceny stopnia realizacji celów określonych w PGN, co jest związane również z zobowiązaniami krajowymi, a także międzynarodowych zarówno w ramach UE jak i w skali globalnej. Proces monitorowania pozwoli ocenić czy harmonogram działań jak i sam dokument PGN wymaga modyfikacji, tak aby stopień realizacji celów był jak najwyższy i umożliwiał elastyczne prowadzenie polityki gospodarczej. Ocena skuteczności wdrożenia PGN wymaga zaplanowania odpowiedniej koncepcji jego ewaluacji. Monitorowanie postępów wynikających z działań wdrożeniowych stanowi z jednej strony podstawę dla ewentualnych działań korygujących lub aktualizujących zaproponowane rozwiązania, z drugiej zaś umożliwia całościową ocenę planu w kategoriach sukcesu lub porażki. W warstwie metodycznej monitoring i ewaluacja powinny być prowadzone z wykorzystaniem ograniczonego zbioru wskaźników umożliwiających szybki pomiar stopnia realizacji priorytetów i celów strategicznych, przy uwzględnieniu dostępności danych statystycznych. Proponowana koncepcja monitoringu wdrażania niniejszego PGN zakłada określenie mierzalnych wskaźników dla wszystkich ujętych w dokumencie celów. Dla każdego wskaźnika określono jednostkę, źródło danych o wskaźniku oraz pozytywny trend. Jednym z najważniejszych problemów w skutecznej realizacji PGN może stanowić niespójność danych pochodzących z różnych źródeł oraz braku jednej metodyki zbierania danych. Brak systematycznego monitoringu wskaźników i realizacji zadań wyznaczonych w harmonogramie może prowadzić do braku kontroli nad realizacją PGN. Dla każdego z typów działań przyjęto możliwy wskaźnik monitorowania. Działania w typie zaproponowanych nie muszą przyczyniać się do osiągania wszystkich wyszczególnionych efektów.
Etap wdrożenia i ewaluacji działań jest kluczowym elementem realizacji założeń Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Na tym odcinku rozstrzyga się bowiem, czy Plan pozostanie zbiorem niezrealizowanych postulatów, czy też wywrze konkretny wpływ na życie Gminy. W momencie podjęcia decyzji o realizacji poszczególnych zadań powinny być sporządzone szczegółowe plany realizacji zadań z wyznaczeniem osób odpowiedzialnych
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 107 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA i harmonogramem ich realizacji – zgodnie z ogólnymi założeniami zawartymi w Planie Działań. Poszczególne działania ogólne i zadania szczegółowe realizowane będą przez różne stanowiska w ramach struktur Urzędu Gminy. W celu koordynacji całości procesu realizacji działań i kontroli osiąganych efektów postuluje się powołanie jednostki bądź zespołu koordynującego prowadzone zadania. Do najważniejszych zadań jednostki koordynującej należeć będzie: kontrola i w razie potrzeby korekta Planu w perspektywie realizacji celów do roku 2020, monitorowanie dostępności zewnętrznych środków finansowych umożliwiających realizację zadań, informowanie opinii publicznej o osiąganych rezultatach i budowanie poparcia społecznego dla realizowanych działań. Część działań z uwagi na swój innowacyjny charakter, powinna zostać przeprowadzona w formie pilotażowej, aby zbadać jaki odbiór społeczny i jaki efekt przyniosą. Jeżeli działania okażą się skuteczne można je wdrożyć w pełnej skali – w przeciwnym razie należy rozważyć ich modyfikację bądź wdrożenie rozwiązania alternatywnego. Dla skutecznego wdrożenia działań konieczne jest ustalenie źródła i sposobu finansowania. Przewiduje się, że działania będą finansowane ze środków zewnętrznych i z budżetu Gminy. Ze względu na znaczące koszty realizacji wielu zadań, konieczne jest pozyskanie finansowania zewnętrznego. Środki są dostępne w postaci krajowych i europejskich funduszy oraz środków międzynarodowych, w formie preferencyjnych kredytów i bezzwrotnych pożyczek i dotacji. Planując szczegółową realizację działań należy uwzględnić terminy, w jakich można ubiegać się o środki z zewnętrznych źródeł finansowania. W ramach ewaluacji działań za monitoring realizacji planu odpowiada jednostka koordynująca. Monitoring działań będzie polegał na zbieraniu informacji o postępach w realizacji zadań oraz ich efektach. Do danych zbieranych na potrzeby monitoringu należą: terminy realizacji planowanych zadań, jednostki realizujące i postępy prac, koszty poniesione na realizację zadań, osiągnięte rezultaty działań (efekty redukcji emisji i zużycia energii), ocena skuteczności działań (w szczególności w jakim stopniu zrealizowano założone cele).
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 108 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Kolejnym krokiem w procesie wdrażania Planu jest ewaluacja polegająca na ocenie i interpretacji zgromadzonych danych we wcześniejszym procesie – w procesie monitoringu. Ewaluacja dotyczy realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej oraz określenia jego wpływu na aspekty społeczno – gospodarcze Gminy. Ewaluacja odwołuje się do wskaźników monitoringowych, prowadzona jest w konkretnych momentach wdrażania Planu, ma charakter całościowy i analityczny, pozwala oceniać postępy we wdrażaniu Planu oraz służy ulepszeniu wdrażania dokumentu, a także dostarcza niezbędnych informacji na potrzeby osiągnięcia celu strategicznego.
Efektem ewaluacji będzie ocena, czy działania są w rzeczywistości na tyle skuteczne na ile zakładano i czy nie jest wymagana modyfikacja planu. Jeżeli działania nie będą przynosiły zakładanych rezultatów konieczna będzie aktualizacja Planu Działań. Rekomenduje się przygotowywanie tzw. „Raportów z działań" nie zwierających aktualizacji inwentaryzacji emisji co 2 lata począwszy od przygotowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Ponadto w roku 2021 należy przygotować "Raport z implementacji" zawierający szczegółową inwentaryzację emisji dotyczącą wcześniejszego roku (dopuszcza się także przygotowanie pośredniego „Raportu z implementacji” w roku 2017 lub 2018). „Raport z działań" powinien zawierać informacje o procesie wdrażania działań, analizę sytuacji oraz, jeśli to potrzebne, wyniki odpowiednich pomiarów. Zarówno "Raporty z działań", jak i „Raporty z implementacji" powinny być wykonane wg szablonu udostępnionego przez biuro Porozumienia Burmistrzów i NFOŚiGW. „Raporty z implementacji" powinny być powiązane z poszczególnymi etapami wdrażania PGN. W umieszczonych poniżej tabelach przedstawiono prognozowane wskaźniki monitoringu w oparciu o działania w poszczególnych grupach użytkowników energii.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 109 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Tabela 27: Wskaźniki monitorowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Pierzchnica
Jednostk Źródło weryfikacji danych/ L.p. Nazwa wskaźniki 2020 a miary częstotliwość weryfikacji
Redukcja emisji, CO2 w stosunku do roku Ankiety administratorów budynków Mg 747,43 1. bazowego użyteczności publicznej /(raz na rok) 2. Reedukacja zużycia energii finalnej w Ankiety administratorów budynków MWh 2516,42 stosunku do roku bazowego użyteczności publicznej /(raz na rok) 3. Wzrost udziału energii pochodzącej ze źródeł Ankiety administratorów budynków MWh 304,04 odnawialnych względem roku bazowego mieszkalnych /(raz na dwa lata) Budynki użyteczności publicznej Liczba obiektów poddanych 1. termomodernizacji w okresie wdrażania szt. 7 Urząd Gminy / (raz na rok) planu Oświetlenie uliczne 1. Dane z Urzędu Gminy Redukcja emisji CO2 z oświetlenia ulicznego Mg 15,43 weryfikacja danych 1 na dwa lata
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 110 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
11. Wyniki przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Jednym z podstawowych instrumentów prawnych regulujących kwestie wpływu przyjętych założeń na otoczenie jest ocena oddziaływania na środowisko. Przewidywane skutki realizacji przyszłych polityk, strategii, planów lub programów reguluje postępowanie w ramach tzw. strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SOOŚ). Podstawowym dokumentem regulującym kwestie przeprowadzenia SOOŚ jest ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą ooś. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica nie zalicza się do dokumentów, o których mowa w art. 46 lub 47 ustawy ooś. Zgodnie z art. 46 ustawy ooś przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty aktualizowanych dokumentów: 1. Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego; 2. Polityk, strategii planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; 3. Polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione w pkt 1 i 2, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica nie jest dokumentem planistycznym, dotyczącym kształtowania polityki przestrzennej gminy na mocy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.) oraz nie stanowi strategii rozwoju regionalnego, gdyż ma zasięg lokalny (dotyczy obszaru jednej gminy). Odnosząc się do art. 46 pkt 2 ustawy ooś, należy zauważyć, że przedmiotowy dokument stanowi wprawdzie plan skoncentrowany m.in. na energetyce, lecz nie wyznacza ram dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 111 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA na środowisko. Plan gospodarki niskoemisyjnej nie spełnia więc warunków określonych w art. 46 ustawy ooś. Natomiast art. 47 ustawy ooś stanowi, że: „przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest konieczne w przypadku projektów dokumentów, innych niż wymienione w art. 46, jeżeli w uzgodnieniu z właściwym organem, o którym mowa w art. 57, organ opracowujący projekt stwierdzi, że wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub że realizacja postanowień tych dokumentów może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko”. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica wskazuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne realizujące wyznaczone cele w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz wdrożenia nowych technologii zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Działania te mogą, ale nie muszą być w przyszłości zrealizowane przez inwestorów samorządowych lub prywatnych. Realizacja tych przedsięwzięć jest jednak całkowicie niezależna od postanowień niniejszego dokumentu, który zbiorczo uwzględnia przewidywane pozytywne oddziaływanie wszystkich planowanych na terenie gminy przedsięwzięć wpisujących się w założenia gospodarki niskoemisyjnej. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica nie stanowi więc dokumentu, który samodzielnie wyznacza ramy dla jakichkolwiek przedsięwzięć, a więc nie spełnia przesłanek wskazanych w art. 47 ustawy ooś. Stanowisko potwierdził Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach w swoim piśmie z dnia 21 września 2015 r. (WPN- II.410.114.2015.AŁ), wskazując, iż przedmiotowy Plan nie należy do dokumentów, które podlegają strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Wyżej wymienione argumenty potwierdził Świętokrzyski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, uznając iż realizacja działań nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko w zakresie zdrowia i życia ludzi ( pismo z dnia 03.09.20155, SEV.9022.5.89.2015). Informacja ta została podana do publicznej wiadomości poprzez obwieszczenie Wójta Gminy Pierzchnica na Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Gminy Pierzchnica oraz na tablicy ogłoszeń.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 112 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA 12. Posumowanie Działania dążące do poprawy stanu powietrza są niezbędne do zapewnienia mieszkańcom gminy odpowiedniej jakości życia. W przypadku emisji bytowej, związanej z mieszkalnictwem jednorodzinnym zanieczyszczenia uwalniane na niedużej wysokości często pozostają i kumulują się w otoczeniu źródła emisji. Sukcesywne działania prowadzone w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej będą prowadziły do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii na terenie gminy, zmniejszenia zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej oraz zwiększenia świadomości energetycznej mieszkańców gminy. W wyniku ujętych w Planie działań dla Gminy Pierzchnica będzie możliwe ograniczenie emisji. W wyniku inwentaryzacji emisji określono, że sumaryczna emisja w roku 2014
wyniosła 21963,91 Mg CO2. Działania gminy mają istotne znaczenie, dla osiągnięcia zamierzonych rezultatów planu. Szczególnie istotne są działania, które będą promowały i pokazywały wiodącą rolę samorządu w dziedzinie efektywności energetycznej i ochrony klimatu na poziomie lokalnym – samorząd powinien dać odpowiedni przykład mieszkańcom i przedsiębiorcom. Działania zaplanowane w ramach PGN dla Gminy Pierzchnica, to wymierne oszczędności zarówno dla samorządu, jak i mieszkańców. Wynikają one głównie z zaoszczędzonej energii (m.in. elektrycznej, cieplnej, paliwa transportowego). Ponadto należy podkreślić inne pośrednie korzyści, takie jak ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska (m.in. pyły, benzo(a)piren oraz tlenki azotu i siarki), co w przyszłości będzie miało pozytywny wpływ na zdrowie i poprawę jakości życia mieszkańców. Poprzez ograniczenie zużycia energii i wzrost produkcji energii z OZE, realizacja PGN dla Gminy Pierzchnica, przyczyni się również do poprawy bezpieczeństwa energetycznego całego regionu. Przedstawione w Planie cele oraz działania przyczyniają się do realizacji krajowej i unijnej strategii ochrony klimatu Należy również podkreślić fakt, że realizacja PGN dla Gminy Pierzchnica powinna pomagać w utrzymaniu konkurencyjności gospodarki gminy. Realizacja polityki klimatyczno- energetycznej na poziomie lokalnym to szansa dla gospodarki gminy, którą należy wykorzystać poprzez konsekwentne działania skierowane na „zazielenienie” lokalnej gospodarki. Władze samorządu przy wsparciu środków zewnętrznych mają szansę zrealizować podobne inicjatywy, opisane powyżej, a tym samym spowodować zwiększenie niezależności energetycznej gminy.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 113 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Pierzchnica wskazuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne realizujące wyznaczone cele w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz wdrożenia nowych technologii zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Lista działań, została przygotowana przede wszystkim ze względu na konieczność usystematyzowania zamierzeń gminy Pierzchnica. Działania te mogą, ale nie muszą być w przyszłości zrealizowane przez inwestorów samorządowych lub prywatnych. W trosce o środowisko naturalne, a także wychodząc naprzeciwko trendom zmierzającym do redukcji emisji gazów cieplarnianych, Gmina Pierzchnica przystąpiła do opracowania i wdrożenia Planu gospodarki niskoemisyjnej. Dokument obejmuje działania, które przyczynią się do poprawy jakości powietrza na terenie gminy oraz działania sprzyjające redukcji gazów cieplarnianych. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica ma za zadanie przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej. Potrzeba opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej wynika z podjęcia działań zmierzających do przestawienia gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną. Zmiana ta powinna skutkować nie tylko korzyściami środowiskowymi ale przynosić równocześnie korzyści ekonomiczne i społeczne. Wyznaczone cele w ramach niniejszego dokumentu są powiązane i spójne z priorytetami i działaniami dokumentów strategicznych na poziomie globalnym, Unii Europejskiej, krajowym, wojewódzkim i lokalnym. Oddziaływująca na środowisko infrastruktura ma znaczący wpływ na emisję zanieczyszczeń. Do obszarów związanych z emisją zanieczyszczenia środowiska zaliczamy obszary związane z systemem energetycznym (energia elektryczna, olej opałowy, węgiel), ciepłowniczym, a także z transportem. Na potrzeby opracowania sporządzono inwentaryzację emisji dwutlenku węgla dla Gminy Pierzchnica, której celem było określenie końcowego zużycia energii [MWh] oraz wielkości
emisji C02 [Mg]. Rokiem, w którym zebrano dane niezbędne do przeprowadzenia inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla był rok 2010 oraz 2014. Rok 2010 przyjęto jako rok bazowy.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 114 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Realizacja i ewaluacja działań jest kluczowym elementem realizacji założeń planu gospodarki niskoemisyjnej. Inwestycje ujęte w Planie gospodarki niskoemisyjnej będą finansowane ze środków własnych Urzędu Gminy Pierzchnica oraz ze środków zewnętrznych. Środki pochodzące na realizację zadań powinny być ujęte w budżecie samorządu i jednostek mu podległych. Dodatkowe środki zostaną pozyskane z zewnętrznych instytucji w formie bezzwrotnych dotacji lub pożyczek na preferencyjnych warunkach w ramach dostępnych środków krajowych i unijnych. Reasumując, PGN znacznie zwiększy szanse rozwoju gospodarczego Gminy Pierzchnica. Posiadanie Planu gospodarki niskoemisyjnej będzie bowiem wpływać na możliwość uzyskania wsparcia dla szeregu inwestycji ze środków finansowych Unii Europejskiej. Wdrożenie PGN to także szansa na czystsze powietrze. W ramach dokumentu został stworzony plan realizacji działań wspierających osiąganie redukcji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii, co tym samym przyczyni się do poprawy jakości powietrza.
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 115 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
SPIS TABEL Tabela 1: Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON ...... 39 Tabela 2: Ilość energii finalnej pochodzącej z OZE (MWh) ...... 42 Tabela 3: Prognoza zużycia energii finalnej w roku 2020 ...... 42
Tabela 4: Wartości opałowe oraz wskaźniki emisji przyjęte do obliczeń wielkości emisji CO2 ...... 49
Tabela 5: Łączne zużycie energii finalnej oraz emisja CO2 z obiektów użyteczności publicznej ...... 52 Tabela 6 Zużycie poszczególnych paliw ...... 54 Tabela 7 Końcowe zużycie energii z poszczególnych paliw [MWh]...... 54
Tabela 8 Emisje CO2 [t] z poszczególnych paliw ...... 54
Tabela 9 Emisja CO2 z energii elektrycznej ...... 54
Tabela 10 Łączna zużycie energii finalnej oraz Emisja CO2 z budynków mieszkalnych ...... 54
Tabela 11 Zużycie energii elektrycznej oraz emisja CO2 przez oświetlenie publiczne ...... 56 Tabela 12 Wyniki inwentaryzacji w obszarze oświetlenia ulicznego ...... 57
Tabela 13 Zużycie paliwa i energii oraz emisja CO2 z taboru gminnego w roku bazowym 2010 ora roku porównawczym...... 59 Tabela 14: Struktura spalanych paliw transportowych...... 60
Tabela 15: Zużycie energii oraz emisja CO2 z transportu indywidualnego ...... 60
Tabela 16 Zużycie energii i emisja CO2 z działalności gospodarczej ...... 61 Tabela 17 Zużycie energii na terenie gminy Pierzchnica w 2010r...... 63
Tabela 18 Emisja CO2 na terenie gminy Pierzchnica w 2010r...... 63 Tabela 19: Zadania fakultatywne ...... 76 Tabela 20: Możliwości finasowania inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej ze środków WFOSiGW ...... 82 Tabela 21: Działania naprawcze w zakresie transportu ...... 84 Tabela 22 Działania naprawcze w zakresie transportu ...... 87 Tabela 23 Działania nie inwestycyjne promujące oszczędność energii wśród mieszkańców ...... 90 Tabela 24 Działania w zakresie zielonych zamówień publicznych...... 91 Tabela 25Podział obowiązków Zespołu ds. wdrożenia i monitorowania PGN ...... 95 Tabela 26 Możliwości finansowania zadań ujętych w PGN ...... 99 Tabela 27: Wskaźniki monitorowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Pierzchnica .... 109
SPIS MAP Mapa 1 Lokalizacja Gminy Pierzchnica na tle powiatu, województwa oraz kraju...... 22 Mapa 2 Lokalizacja administracyjna miejscowości w gminie Pierzchnica ...... 23 Mapa 3 Obszary Natura 2000 i Obszary Chronionego Krajobrazu w Gminie Pierzchnica ...... 32 Mapa 4 Cisowsko- Orłowiński Obszar Chronionego Krajobrazu ...... 36
SPIS WYKRESÓW Wykres 1 Liczba ludności gminy Pierzchnica w latach 2010-2014 ...... 38 Wykres 2: Emisja CO2 oraz zużycie energii finalnej z obiektów użyteczności publicznej ...... 52 Wykres 3: Zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie publiczne ...... 56 Wykres 4 Emisja CO2 z oświetlenia publicznego ...... 57 Wykres 5 Emisja CO2 na terenie gminy Pierzchnica ...... 62
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 116 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1 Wzór ankiet dla mieszkańców
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 117 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA Załącznik 1 ANKIETA DLA MIESZKAŃCÓW Zapraszamy do wypełnienia ankiety, która posłuży przy opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Dokument ten pozwoli zaplanować działania na najbliższe lata na rzecz ochrony i poprawy, jakości powietrza. Wszystkie dane uzyskane poprzez niniejszą ankietę posłużą opracowaniu dokumentu pn. „PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA”. Przekazane informacje zostaną wykorzystane wyłącznie do oszacowania wielkości emisji gazów cieplarnianych oraz opracowania Planu i nie będą udostępniane publicznie. Opracowania będą zawierać jedynie zestawienia i wnioski z analizy zebranych informacji.
1. Adres budynku: (miejscowość, ulica) ……………………………………………………………………………………… 2. Rodzaj budynku: (zakreśl tylko jedną odpowiedź) a) Budynek jednorodzinny b) Budynek wielorodzinnym c) Mieszkanie w bloku wielorodzinny 3. Rok budowy: (przybliżony rok)...... 4. Czy ściany budynku są ocieplone? a) Tak b) Nie 5. Czy dach/strop jest ocieplony? a) Tak b) Nie 6. Rodzaj okien w budynku: a) Drewniane b) PCV c) Inne:……………………………………………………… 7. Stan okien w budynku: a) Bardzo dobry b) Dobry c) Średni d) Zły 8. Powierzchnia ogrzewana budynku/mieszkania:……………………………………………………………. 9. Czy planowane są prace termomodernizacyjne budynku do 2020 roku ? : [TAK lub NIE] (Jakie?)…………………………………………………………………………………………………………………. 10. Zainteresowanie działaniami w ramach PGN, w zakresie i kolejności (w wierszach a –f wstaw cyfry od 1 do 6): a) wymiana źródła ciepła na nowsze b) wymiana źródła na zasilane bardziej ekologicznym paliwem c) montaż odnawialnego źródła energii na potrzeby ogrzewania d) montaż odnawialnego źródła energii na potrzeby en. elektrycznej e) prace termomodernizacyjne obejmujące ………………………………………………….. f) inne działania tj. (prosimy dopisać własne propozycje) ………………………………………………………………………………………….. 11. Czy wykorzystywane są przez Pana/ Panią odnawialne źródła energii? - TAK / NIE (jeśli tak to jakie i na jakie potrzeby) …………………………………………………………………………… 12. Czy planowane jest w przyszłości korzystanie z odnawialnych źródeł energii? [Z jakich?] ……………………………………………………………………………
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 118 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
2005 2010 2014 Rodzaj stosowanego paliwa do ogrzewania pomieszczeń: (np. węgiel, drewno, gaz itp.) Sposób ogrzewania pomieszczeń: a) Ogrzewanie indywidualne np. kocioł (piec) b) Centralne ogrzewanie (kotłownia w budynku/osiedlowa) c) Ciepło sieciowe (z przedsiębiorstwa cieplnego) Przybliżone zużycie paliwa do ogrzania budynku/mieszkania przez rok: Proszę podać wartość wraz z jednostką[ton/rok lub m3/rok lub kWh/rok] Ogrzewanie centralne oparte o [wstaw przy właściwym wierszu TAK]: a) Kocioł węglowy rusztowy b) Kocioł węglowy górnego spalania c) Kocioł węglowy dolnego spalania d) Kocioł węglowy z podajnikiem; e) Kocioł gazowy f) Kocioł gazowy kondensacyjny g) Kocioł olejowy h) inne - miał węglowy Moc kotła [kW]: ………………. Przybliżone zużycie ciepłej wody użytkowej przez rok: [m3/rok] Roczne zużycie paliw (ilość w jednostkach wskazanych obok): Węgiel (Mg- tony) Ekogroszek (Mg- tony) Gaz sieciowy [ m3 ] Gaz LPG [ m3 ] Olej opałowy [ m3 ] Drewno [ ton/rok] Pelet ton (Mg- tony) Energia elektryczna kW Inne (jakie) [Mg lub m3] ………………………………………………. Przybliżone zużycie energii elektrycznej przez rok: [kWh/rok] ( na podstawie faktur) Ile jest samochodów w gospodarstwie domowym? [szt.] Rodzaj paliwa używany w samochodzie/-dach: Średnia miesięczna odległość pokonywana samochodem/-dami na terenie gminy:
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 119 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA ANKIETA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW
Zapraszamy do wypełnienia ankiety, która posłuży przy opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Dokument ten pozwoli zaplanować działania na najbliższe lata na rzecz ochrony i poprawy jakości powietrza. Wszystkie dane uzyskane poprzez niniejszą ankietę posłużą opracowaniu dokumentu pn. „PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA”. Przekazane informacje zostaną wykorzystane wyłącznie do oszacowania wielkości emisji gazów cieplarnianych oraz opracowania Planu i nie będą udostępniane publicznie. Opracowania będą zawierać jedynie zestawienia i wnioski z analizy zebranych informacji.
1. Nazwa firmy oraz adres: (miejscowość, ulica)………………………………………………………………… 2. Rodzaj prowadzonej działalności: a) Produkcyjna b) Usługowa c) Produkcyjno-usługowa 3. Ilość zatrudnionych osób: (wraz z właścicielem) ………………………… 4. Czy ściany budynku są ocieplone? (zakreśl tylko jedną odpowiedź) a) Tak b) Nie 5. Czy dach/strop jest ocieplony? (zakreśl tylko jedną odpowiedź) a) Tak b) Nie 6. Rodzaj okien w budynku: a) Drewniane b) PCV c) Inne:……………………………………………………… 7. Stan okien w budynku: (zakreśl tylko jedną odpowiedź) a) Bardzo dobry b) Dobry c) Średni d) Zły 8. Powierzchnia ogrzewana budynku:……………………………………………………………. 9. Czy planowane są prace termomodernizacyjne budynku do 2020 roku ? : [TAK lub NIE]
(Jakie?)………………………………………………………………………………………………………………….
10. Zainteresowanie działaniami w ramach PGN, w zakresie i kolejności (w wierszach a –f wstaw cyfry od 1 do 6):
a) wymiana źródła ciepła na nowsze b) wymiana źródła na zasilane bardziej ekologicznym paliwem c) montaż odnawialnego źródła energii na potrzeby ogrzewania d) montaż odnawialnego źródła energii na potrzeby en. elektrycznej e) prace termomodernizacyjne obejmujące ………………………………………………….. f) inne działania tj. (prosimy dopisać własne propozycje) ……………………………………………………………………………………….. 11. Czy planowane jest w przyszłości korzystanie z odnawialnych źródeł energii? [Z jakich?] ……………………………………………………………………………………………………………..
2005 2010 2014
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 120 z 122
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIERZCHNICA
Rodzaj stosowanego paliwa do ogrzewania pomieszczeń: (np. węgiel, drewno, gaz itp.)
Sposób ogrzewania pomieszczeń: a) Ogrzewanie indywidualne np. kocioł (piec) b) Centralne ogrzewanie (kotłownia w budynku/osiedlowa) c) Ciepło sieciowe (z przedsiębiorstwa cieplnego) Przybliżone zużycie paliwa do ogrzania budynku przez rok: Proszę podać wartość wraz z jednostką[ton/rok lub m3/rok lub kWh/rok] Ogrzewanie centralne oparte o [wstaw przy właściwym wierszu TAK]: a) Kocioł węglowy rusztowy b) Kocioł węglowy górnego spalania c) Kocioł węglowy dolnego spalania d) Kocioł węglowy z podajnikiem; e) Kocioł gazowy f) Kocioł gazowy kondensacyjny g) Kocioł olejowy h) inne - miał węglowy Moc kotła [kW]: ………………. Przybliżone zużycie ciepłej wody użytkowej przez rok: [m3/rok] Roczne zużycie paliw (ilość w jednostkach wskazanych obok): Węgiel (Mg- tony) Ekogroszek (Mg- tony) Gaz sieciowy [ m3 ] Gaz LPG [ m3 ] Olej opałowy [ m3 ]
Drewno [ ton/rok ] Pelet ton (Mg- tony) Energia elektryczna kW Inne (jakie) [Mg lub m3] …………………………….
Przybliżone zużycie energii elektrycznej przez rok: [kWh/rok] ( na podstawie faktur) Czy firma posiada samochody firmowe? [szt.] Osobowe [O] Dostawcze [D]? Rodzaj paliwa używany w samochodzie/-dach:
Ilość zużywanego paliwa litr/100 km - osobowe Ilość zużywanego paliwa litr/100 km - dostawcze Średnia miesięczna odległość pokonywana samochodem/-dami na terenie gminy: Ilość km - osobowe Ilość km - dostawcze
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 121 z 122 Uzasadnienie do projektu uchwały Nr XV/...... /2016 Rady Gminy Pierzchnica z dnia 8 sierpnia 2016r. w sprawie przyjęcia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to dokument, którego celem jest określenie wizji rozwoju gminy w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, pozwalającej osiągnąć długofalowe korzyści środowiskowe, społeczne i ekonomiczne. Kluczowym elementem Planu jest wyznaczenie celów strategicznych i szczegółowych, realizujących określoną wizję gminy w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz wdrożenia nowych technologii zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Konieczność opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wiązała się z ratyfikowanym przez Polskę Protokołem z Kioto oraz przyjętym przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku pakietem klimatyczno-energetycznym, które skutkują szeregiem obowiązków, w tym w szczególności koniecznością redukcji emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii, a także zwiększenia udziału wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Opracowanie planu wynika także z założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętego przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011r. Opracowany Plan gospodarki niskoemisyjnej będzie niezbędnym dokumentem, umożliwiającym ubieganie się o przyznanie środków pomocowych z budżetu Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020. Dokument otwiera drogę do finansowania inwestycji obejmujących m.in. termomodernizację budynków publicznych, modernizację źródeł ciepła, instalację Odnawialnych Źródeł Energii (OZE), zwiększenie efektywności energetycznej. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pierzchnica został zweryfikowany pozytywnie przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach (Znak pisma: ZFE-0705-1- 11-14/15 z dnia 7.07.2016r.).
Wójt
mgr inż Stanisław Strąk
Id: 6CDCC0E1-D56B-4100-86C2-98DABEB32C21. Projekt Strona 122 z 122