Jaarverslag 2006

Fonds 2006 voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst - Jaarverslag Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst

Jaarverslag 2006

117239_COVER.indd7239_COVER.indd 1 225-06-20075-06-2007 007:29:437:29:43 1

Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst

Jaarverslag 2006

117239_BINNENWERK.indd7239_BINNENWERK.indd 1 118-06-20078-06-2007 17:40:4717:40:47 2 3

VOORWOORD 5 6. COMMISSIE PILOTPROJECTEN 6.1 Inleiding 82 1. FONDSBESTUUR EN 6.2 Gerealiseerde pilotprojecten 83 FONDSBUREAU 6.3 Commissie Pilotprojecten 86 1.1 Fondsbestuur 8 1.2 Fondsbureau 8 7. TAX-VIDEOCLIPFONDS 2. BASISSUBSIDIES 7.1 Inleiding 88 2.1 Inleiding 10 7.2 Overzicht 88 2.2 Overzichten 11 7.3 Toekenningen 88 2.3 Toekenningen 16 7.4 Commissie TAX-videoclipfonds 89 2.4 Commissie Basissubsidies 20 8. TOTAAL AANTAL AANVRAGEN 3. STIMULERINGSSUBSIDIES ALLE DISCIPLINES 90 3.1 Inleiding 22 3.2 Overzichten 24 9. BEZWAAR- EN BEROEPS- 3.3 Toekenningen 32 PROCEDURES 92 3.4 Commissie Stimuleringssubsidies 58 3.5 Publicatiesubsidies beeldende 10. PUBLIEKSGERICHTE kunst en vormgeving 59 ACTIVITEITEN EN COMMUNICATIE 94 4. BEMIDDELAARSSUBSIDIES 4.1 Inleiding 66 De kunstmatige stad 100 4.2 Toekenningen 66 4.3 Commissie Bemiddelaarssubsidies 71 11. JAARCIJFERS 104

5. ACTIVITEITEN IN HET BUITENLAND 5.1 Inleiding buitenland ateliers 74 5.2 Samenstelling adviescommissies en toekenningen buitenland ateliers 75 5.3 Studiereis Fonds BKVB 78 5.4 Stichting Het Van Doesburghuis, Meudon/Parijs 80 4 VOORWOORD 5

Voor de trouwe lezer van de jaarverslagen van de clip laat zien dat op dat terrein van het Fonds BKVB zal het misschien in veel mogelijk is (geweest). een oogopslag duidelijk zijn dat dit jaar In samenspraak met een aantal kinder- nadrukkelijker gekozen is voor een heldere boekillustratoren heeft het Fonds BKVB presentatie in cijfers. Waar die voor zich extra aandacht besteed aan zijn subsi- spreken is een verbale doublure achter- diemogelijkheden voor deze groep. Er is wege gelaten. Op deze manier hoopt het een speciale deskundige aan de com- Fonds BKVB het jaarverslag nog toegan- missie vormgeving toegevoegd zodat de kelijker te maken. verbinding tussen het Fonds BKVB en de In 2006 heeft het Fonds BKVB meer illustratoren nog zichtbaarder werd. subsidies toegekend dan in 2005. De Ook is in 2006 de Regeling Basissubsi- intensivering van het buitenlandatelier- dies gewijzigd. Deze wijziging houdt in beleid blijkt aan te sluiten op de vraag dat wie in de 2 jaar voorafgaand aan de van kunstenaars. Meer kunstenaars vroe- aanvraag niet meer verdiende dan het gen aan voor meer ateliers. De samenwer- maximum toegestane bedrag dit alleen king met Trans Artists om een ladder van bij het indienen van de aanvraag met artists in residence plekken op te stellen, belastingaangiftes moet aantonen en niet vertaalde zich in veel aanvragen voor de langer achteraf. Dit betekent in de praktijk daarin opgenomen ateliers. De commissie een serieuze administratieve lastenver- Pilotprojecten heeft met de oproep voor lichting voor de aanvrager en het Fonds Intendanten culturele diversiteit een groot BKVB. De nieuwe regeling is per 1 januari aantal projectvoorstellen gegenereerd, 2007 van kracht geworden. waarvan er 6 gerealiseerd zullen worden. Tot slot moet worden gezegd dat hoewel Ook andere vormen van nieuw beleid het Fonds BKVB in 2006 meer geld zoals het TAX-videoclipfonds bleken suc- aan subsidies uitgaf dan het jaar ervoor, cesvol. Het TAX-videoclipfonds is het het aantal reguliere subsidieaanvragen resultaat van de samenwerking tussen uiteindelijk achterbleef bij de geraamde het Fonds BKVB en het Stimuleringsfonds aantallen. Omdat deze tendens van een Nederlandse Culturele Omroepproducties. achterblijvende vraag zich al een aantal Het gaat om een tijdelijke regeling (voor 2 jaren voordoet heeft het Fonds BKVB jaar) die de productie van nieuwe, artis- het IVA Beleidsonderzoek en Advies te tiek hoogwaardige videoclips mogelijk Tilburg de onderzoeksopdracht gegeven moet maken. Dankzij een matching van hier de redenen voor in kaart te brengen. het Ministerie van OCW beschikt dit fonds Vooralsnog kan het Fonds BKVB dit alleen over 900.000 euro. Het is te hopen dat in speculatieve zin benoemen. Het kan ook kunstenaars zich hierdoor aangespro- zijn dat er minder behoefte aan individu- ken zullen voelen en zich laten verleiden ele subsidies is, dat het aanbod van het om videoclips te maken. De geschiedenis Fonds BKVB niet aansluit bij de vraag 6 7

van kunstenaars, dat een jongere groep In het hoofdstuk over communicatie is Het is een goed gebruik geworden dat het kunstenaars in beeld komt die minder voor het eerst samenhangend aandacht Fonds BKVB zijn jaarverslag wijdt aan subsidiegebonden is/wil zijn, het kan een besteed aan wat in beleidstermen ‘hori- een bijzonder thema binnen de kunsten. tijdelijke terugval zijn die eerder toevallig zontale verantwoording’ genoemd wordt. Het was opvallend hoe de afgelopen tijd dan structureel is, het kan een combinatie Een stijve term die de vraag stelt naar de het fenomeen van de hedendaagse stad van deze factoren zijn of geheel ergens wisselwerking tussen het Fonds BKVB op vele plaatsen is gecelebreerd. Zo was anders aan toe te schrijven zijn. Het is en zijn belanghebbenden, hoe die geïn- het werk van Rem Koolhaas’ OMA te zien aan de onderzoekers om hier meer zicht formeerd worden over de activiteiten van bij Stroom in Den Haag, presenteerde het op te bieden. Samen met de evaluatienota het Fonds BKVB en zich daar een oordeel atelier van de Rijksbouwmeester zich in van de buitenlandateliers Het buitenland over kunnen vormen. De eerder genoem- het Stedelijk Domein te Sittard, maakte wordt steeds kleiner zullen de bevindin- de samenwerking met andere fondsen en het NAi te Rotterdam de tentoonstelling gen en conclusies van het onderzoeksrap- instellingen is daar een voorbeeld van. ‘De Spectaculaire Stad’ en in Amsterdam port de onderleggers vormen voor het Evenals de Nieuwsbrieven van het Fonds toonde het Stedelijk Museum ‘Mapping beleidsplan van het Fonds BKVB voor de BKVB, de transparante wijze waarop de the City’. Deze en andere tentoonstel- cultuurnotaperiode 2009-2013. selectieprocedure voor de verschillende lingen bevatten werk van Nederlandse In 2006 heeft het Fonds BKVB middels commissies en activiteiten van het Fonds kunstenaars en fotografen. Dat is zeker discussies, columns, Nieuwsbrieven BKVB geregeld is. En op een ander niveau niet toevallig, want veel Nederlandse en bijdragen aan debatten aangegeven de manier waarop het Fonds het debat kunstenaars trekken er op uit om de dat het hoog tijd is voor een nieuw be- opzoekt. De tentoonstellingsreeks Toeken- mondiale, hedendaagse stad vast te leg- leidsperspectief op de beeldende kunst ningen is ook een aspect van de horizon- gen of er projecten aan te verbinden. De in Nederland. Het heeft meermalen tale verantwoording – evenals de tentoon- buitenlandateliers van het Fonds BKVB aangedrongen op een beeldende kunsten- stelling Met Stip in het GEM, een selectie hebben in die ontdekkingstochten vaak nota die richtinggevend kan zijn voor de van de kunstenaars die in de jaren 2004- de rol van verbindende verblijfsschakels verlangde ontwikkelingen, verschuivingen 2005 een startstipendium ontvingen. De – daarnaast stellen de subsidies de kun- en accenten binnen de beeldende kunst- begeleidende catalogus toont het werk stenaars in staat naar die steden te gaan sector. Het Fonds BKVB hoopt op een van alle kunstenaars die een startstipen- om ter plekke hun urbane complexiteit nieuw elan voor de kunsten, gevoed door dium kregen. Zo kan iedereen zich een te exploreren. Van een aantal van deze een krachtige kwaliteitsimpuls. Het gaat beeld vormen van de werkwijze van de kunstenaars zijn afbeeldingen in dit jaar- daarbij niet om meer geld maar vooral om commissie en de selectieoverwegingen verslag opgenomen. Daarnaast heeft het een herverdeling van de bestaande mid- van de curatoren van het GEM. Fonds BKVB Aaron Betsky, de voormalige delen op basis van kwaliteitsoverwegin- Opmerkelijk is het grote aantal bezoekers directeur van het NAi, gevraagd een essay gen en heldere, consequente keuzes. Om van de website van het Fonds BKVB. over de stad te schrijven. Ook hier bren- de discussie over dit onderwerp steviger Meer dan 60.000 bezoekers per jaar gen beeld en woord de toekomst nabij. te focussen heeft het Fonds BKVB in informeren zich over de werkwijze en Cijfers, beeld en presentatie van het jaar- samenwerking met de Mondriaan Stich- mogelijkheden van het Fonds. Het Fonds verslag zijn op deze manier streetwise. ting en NAi Uitgevers Second Opinion BKVB wil de komende jaren de inhou- opgezet. Deze essaybundel over subsidies delijke en virtuele mogelijkheden van de Lex ter Braak zal begin 2007 verschijnen. website vergroten. directeur Fonds BKVB 8 1. FONDSBESTUUR EN FONDSBUREAU 9

1.1 Fondsbestuur 1.2 Fondsbureau Bonnie Dumanaw Geert Fincken coördinator basissubsidies (74%) systeembeheerder Het Fondsbestuur heeft in 2006 2 keer Het Fondsbureau telde eind 2006 22 gezamenlijk vergaderd en heeft daarnaast medewerkers, samen goed voor 19,1 fte. Mayke Jongsma Koos Volkers over urgente onderwerpen separaat over- Eveline Mulckhuyse verruilde het Fonds coördinator stimuleringssubsidies interne en huishoudelijke dienst leg gehad met de directie van het Fonds BKVB voor een andere werkkring, ze is beeldende kunst & coördinator BKVB. opgevolgd door Sterre Haverkamp. buitenland ateliers (90%) Mohamed Azzouz huishoudelijke dienst (39%) De belangrijkste punten van aandacht Personeelsformatie Fondsbureau Anne Hoogewoning waren het evaluatierapport buitenlandate- (peildatum 31-12-2006) coördinator stimuleringssubsidies liers, de intensivering van het buitenland vormgeving en bouwkunst (90%) atelierbeleid, de tentoonstelling Met Stip, Lex ter Braak de afrekening van de cultuurplanperiode directeur Sandra Nicolaï 2001-2004 en verder de lopende zaken. secretaris basissubsidies & In verband met ontstane vacatures in Christine Lindo medewerker bezwaarprocedures (84%) 2006 zijn er 3 nieuwe bestuursleden be- adjunct directeur / juridische zaken noemd door de staatssecretaris, te weten Douke IJsselstein de heer H. Driessen, mevrouw A. Gelink Joz Rogier secretaris basissubsidies (63%) en de heer B. van Meggelen. directiesecretaresse (63%) Henk Strijbos Samenstelling fondsbestuur Clemens Kahmann secretaris stimuleringssubsidies mevr. dr. G. ter Horst hoofd fi nanciën beeldende kunst en vormgeving (84%) voorzitter Roos Stoop Steven van Teeseling dhr. J.H.J. Zegering Hadders medewerker fi nanciën secretaris stimuleringssubsidies penningmeester beeldende kunst & secretaris Bernadette Adema bemiddelaarssubsidies & coördinator dhr. J. Konings medewerker fi nanciën (42%) pilotcommissie (84%) bestuurslid medewerker administratie (42%) Tejo van der Wel dhr. H.Driessen Mirjam Beerman secretaris stimuleringssubsidies bestuurslid hoofd communicatie & secretaris beeldende kunst en vormgeving (84%) Commissie Fondsprijzen (84%) mevr. A. Gelink Ingrid Mokiem bestuurslid Sterre Haverkamp medewerker administratie medewerker communicatie (84%) dhr. B. van Meggelen Liesbeth Enzer bestuurslid medewerker administratie 10 2. BASISSUBSIDIES 11

2.1 Inleiding Basisstipendium 2.2 Overzichten Basissubsidies Een basisstipendium bestaat uit een bij- Basissubsidies bestaan uit basisstipendia drage in de kosten van levensonderhoud Fig. 1 Aanvragen 2006 en productiesubsidies. Beide zijn bedoeld en een bijdrage in de beroepskosten. Totaal uitgebrachte adviezen 639 om de beroepspraktijk van beeldend Een basisstipendium kan alleen worden kunstenaars en vrije vormgevers op basis- aangevraagd door beeldend kunstenaars Negatieve Formele niveau te continueren. Bij de beoordeling en vrije vormgevers die langer dan 4 jaar productiesubsidies 23 afwijzingen 6 van de aanvragen voor deze subsidies professioneel werkzaam zijn. Een basis- wordt gekeken naar het artistiek functi- stipendium bedraagt € 32.000. oneren van de aanvrager. Daarbij spelen zowel de kwaliteit van het werk, als de Productiesubsidie erkenning van het kunstenaarschap en Een productiesubsidie is een bijdrage mogelijke nevenactiviteiten een rol. Beide in de beroepskosten en stelt aanvragers subsidies zijn bedoeld voor minimaal 2 in de gelegenheid de productie van hun jaar en werken met een rekening-courant werk op basisniveau te continueren. systeem. Daarmee kan het feitelijke Een productiesubsidie kan worden aan- gebruik van het bedrag over een veel gevraagd door beeldend kunstenaars langere periode worden gespreid (zie ﬁ g. of vrije vormgevers die minimaal 2 jaar Positieve basisstipendia* 270 5), al naar gelang het eigen inkomen en een kunstopleiding hebben gevolgd en/of de eigen behoeften. Beide subsidies kun- minimaal 4 jaar professioneel werkzaam nen maximaal 1 keer in de 4 jaar worden zijn. Een productiesubsidie bedraagt Negatieve basisstipendia* 331 aangevraagd. € 10.000.

Positieve productiesubsidies 9

* incl. hertoetsing en herbeoordelingen 12 13

Fig. 2 Fig. 4 Herbeoordelingen Basissubsidies/Hertoetsing 8 jaar Onderverdeling 1823 kunstenaars die op 31 december 2006 gebruik maakten van de Regeling Basissubsidies positieve adviezen 9 negatieve adviezen 16 totaal aantal herbeoordelingen 25 Productiesubsidie 9

Fig. 3 Beoordeling aanvragen 4e basisstipendium Basissubsidies 2006 % 2005 % 2004 % 185

positief advies 279 44 223 39 268 41 negatief advies 354 56 354 61 383 59 totaal 633 100 577 100 651 100

2006 % 2005 % 2004 %

1e toekenning basisstipendium 87 31 93 42 117 44 3e basisstipendium 521 1e basisstipendium 691 2e toekenning basisstipendium 49 18 30 14 66 25 3e toekenning basisstipendium 51 18 51 23 75 28 4e toekenning basisstipendium 82 30 32 14 Toekenning productiesubsidie 9 3 16 7 10 3 totaal 278 * 100 222 100 268 100 * exclusief hertoetsing 8 jaar

2e basisstipendium 417 Aantal vergaderingen 60 14 15

Fig. 5 Beroepsmatigheidstoets Gebruiksduur van een basisstipendium* Als een kunstenaar 4 jaar na toekenning van een basissubsidie nog beschikt over 1200 een restantbedrag toetst het Fonds BKVB aan de hand van een lijst met vragen over zijn beroepspraktijk of hij nog werkzaam is als beeldend kunstenaar of vrije vormgever. In 2006 is deze formele toets verstuurd naar 165 kunstenaars en hebben 158 van hen gereageerd. Van 155 kunstenaars is het artistiek functioneren naar aanleiding van de ingevulde vragenlijst voldoende bevonden, bij 3 kunstenaars

Aantal aanvragers is om verschillende redenen de subsidie stopgezet. Van 7 kunstenaars wordt nog 677 een reactie verwacht.

Integrale herbeoordeling na 8 jaar Indien een kunstenaar 8 jaar na toeken- 550 ning nog steeds aanspraak wil maken op het restantbedrag van het basisstipendium, wordt hij integraal door de werkgroep beoordeeld voordat er verdere 377 verstrekkingen kunnen plaatsvinden. Dit betekent dat hij opnieuw een aanvraag moet indienen. Wanneer is voldaan aan de formele voorwaarden, wordt het artistiek functioneren opnieuw beoordeeld. In 2006 ontvingen 10 kunstenaars een verzoek voor een hernieuwde toetsing. Bij 118 3 kunstenaars is de subsidie inmiddels 68 stopgezet, van 5 kunstenaars loopt de 42 procedure nog en 2 kunstenaars konden 10 na toetsing beschikken over het resterend 0 tot 2 2 tot 3 3 tot 4 4 tot 5 5 tot 6 6 tot 7 7 tot 8 8 tot 12 bedrag. Duur subsidie in jaren * Gebaseerd op de 3042 basissubsidies die op 31 december 2006 volledig waren opgebruikt. 16 17

2.3 Toekenningen

Basisstipendia Marian Breedveld, Rotterdam Serge Game, Rotterdam Servie Janssen, Nijmegen Harmen Abma, Bolsward Harmen Brethouwer, Huis Ter Heide Eric Jan van de Geer, Rotterdam Geraldine Jeanjean, Amsterdam Monica Aerden, Amsterdam Danielle van Broekhoven, Well Willum Geerts, Amsterdam Saskia Jetten, Amersfoort Eylem Aladogan, Amsterdam Annet Bult, Amsterdam Jacqueline Gilbert, Amsterdam Esther Jiskoot, Amsterdam Renate de Andrade Nogueira, Amsterdam Ad van Buuren, Den Bosch Lon Godin, Amsterdam René Jolink, Amsterdam Maxime Ansiau Amsterdam Michael Byl, Dordrecht Klaas van Gorkum, Rotterdam Maarten van Kalsbeek, Amsterdam Arjan van Arendonk, Den Bosch Ronald de Ceuster, Zutphen Ringel Goslinga, Amsterdam Piet van de Kar, Amsterdam Paul Baartmans, Amsterdam Ting Chan, Castricum Benoît Goupy, Amsterdam Yasmijn Karhof, Amsterdam Michiel van Bakel, Rotterdam Floor Coolsma, Deventer Jacobus de Graaff, Amsterdam Hester Keijser, Arnhem Peggy Bannenberg, Amsterdam Ronald Cornelissen, Rotterdam Suzanne van Griensven, Rotterdam Iris Kensmil, Amsterdam Christiaan Bastiaans, Amsterdam Paul Cox, Rotterdam Meike Groot, Amsterdam Gideon Kiers, Rotterdam Bas van Beek, Rotterdam Noëlle Cuppens, Rotterdam Ellen Grote Beverborg, Oosterbeek Wim Klerkx, Amsterdam Frans Beerens, Den Bosch Karin van Dam, Amsterdam Hatice Güleryüz, Rotterdam Diederik Klomberg, Rotterdam Norman Beierle, Arnhem Jeremiah Day, Amsterdam Reggy Gunn, Heerewaarden Eric Knoote, Amsterdam Craig Bell, Amsterdam Sandra Derks, Amsterdam Dianne Hagen, Amsterdam Gerard Koek, Nijmegen Nelleke Beltjens, Roermond Dré Devens, Maastricht Ellert Haitjema, Amsterdam Meindert Koelink, Amsterdam Abdellatif Benfaidoul, Amsterdam Piet Dieleman, Middelburg Hans van der Ham, Rotterdam Claudia Kölgen, Amsterdam Adriaan Berlijn, Amsterdam Marinus van Dijke, Burgh-Haamstede Ab van Hanegem, Amsterdam Theo Konijnenburg, Arnhem Adrianus de Bie, Den Bosch Ada Dispa, Nijmegen Joan Heemskerk, Dordrecht Wim Konings, Rotterdam Pieter Bijwaard, Bergen Janica Draisma, Amsterdam Maria Hees, Doetinchem Kees de Kort, Eindhoven Piet den Blanken, Breda Eddie D., Amsterdam Harma Heikens, Groningen Rene Korten, Tilburg Sara Blokland, Amsterdam Laurien Dumbar, Rotterdam Lieven Hendriks, Amsterdam Helga Kos, Amsterdam Sander Blom, Amsterdam Anne-Marie Durand, Amsterdam Liet Heringa, Amsterdam Bastienne Kramer, Amsterdam Dineke Blom, Amsterdam Anne van Eck, Rotterdam Eduard Hermans, Amsterdam Arno Kramer, Broekland Phil Bloom, Amsterdam Martin Effert, Amsterdam Geert-Jan Hobijn, Amsterdam Susanne Kriemann, Rotterdam Gam Bodenhausen, Amsterdam Hans Eijkelboom, Amsterdam Marie-José Hoeboer, Amsterdam Barney de Krijger, Den Haag Ton Boelhouwer, Maastricht Uta Eisenreich, Amsterdam Joost Hoekstra, Amsterdam Cees Krijnen, Driehuis Thomas van den Boomen, Eindhoven Lilian Eliens, Amsterdam Berend Hoekstra, Amsterdam Johan Kuipers, Eindhoven Channa Boon, Den Haag Martijn van Erp, Heerlen Frans Hofmeester, Utrecht Jeroen Kuster, Rotterdam Matthijs Bosman, Den Bosch Arjan van Es, Groningen Hilarius Hofstede, Amsterdam Birgitta Laken, Haarlem Marrie Bot, Rotterdam Anneke Eussen, Vaals Juul Hondius, Amsterdam Ine Lamers, Rotterdam Marjolijn Boterenbrood, Amsterdam Sylvia Evers, Wolfheze Scarlett Hooft Graaﬂ and, Amsterdam Arjen Lancel, Amsterdam Houcine Bouchiba, Amsterdam Geert van Fastenhout, Amersfoort Shunji Hori, Amsterdam Arjen de Leeuw, Amsterdam Richard Bouwman, Rotterdam Maartje Fliervoet, Amsterdam Tatiana Iassievitch, Amsterdam Frank Lenferink, Amsterdam Linda van Boven, Amsterdam Hanneke Francken, Leiden Iratxe Jaio, Rotterdam Lucas Lenglet, St. Michielsgestel Maurice Braspenning, Leiden Helen Frik, Amsterdam Maarten Janssen, Rotterdam Joep van Lieﬂ and, Utrecht Erik Wesselo, pagina uit publicatie ‘56 Beaver St’, 2006 (zie pagina 64)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1 118-06-20078-06-2007 116:34:386:34:38 Felix Janssens/TEAM TCHM, Talk of the Town, 2007 (zie pagina 51)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 2 118-06-20078-06-2007 116:34:446:34:44 18 19

Mathijs Lieshout, Utrecht Reinoud Oudshoorn, Amsterdam Janine C Schimkat, Amsterdam Margret Wibmer, Amsterdam Harold Linker, Amsterdam Marc Outjers, Zwolle Charlotte Schleiffert, Rotterdam Michel Wieggers, Rotterdam Ida Lohman, Amsterdam Susanna Ouwerkerk, Raamsdonksveer Stefanie Scholte, Den Haag Hans Wijninga, Arnhem Huub van der Loo, Tilburg Dirk Paesmans, Dordrecht Petronella van der Schoot, Den Haag Anneke Wilbrink, Zwolle Oscar Lourens, Arnhem Dominique Panhuysen, Amsterdam Simon Schrikker, Rotterdam Eduard Wind, Den Haag Annaleen Louwes, Amsterdam Jan van de Pavert, Rotterdam Marijke Schurink, Amersfoort Judith Witteman, Amsterdam Martin Luijendijk, Amersfoort Piia Pekkanen, Den Haag Marike Schuurman, Amsterdam Lam de Wolf, Amstelveen Hieke Luik, Enschede Marian Plug, Amsterdam Nicole Segers, Amsterdam Mattie van der Worm, Amsterdam Margit Lukács, Amsterdam Barbara Polderman, Arnhem Paul Segers, Boxtel Jan van IJken, Amersfoort Jill Magid, Amsterdam Gerard Polhuis, Amsterdam Q.S. Seraﬁ jn, Rotterdam Lee Eun Young, Arnhem Frank Mandersloot, Amsterdam Carola Popma, Tilburg Igor Sevcuk, Utrecht Alexander Zeguers, Maastricht Essam Marouf, Amsterdam Jacques van Poppel, Amsterdam Marit Shalem, Rotterdam Krystyna Ziach, Amsterdam Sanja Medic´, Amsterdam Katja Prins, Amsterdam Bert Sissingh, Rotterdam Siet Zuyderland, Amsterdam Rik Meijers, Sittard Lieve Prins, Amsterdam Pieter Slagboom, Middelburg Edwin Zwakman, Amsterdam Egbertus Meinen, Delden Jennifer Protas, Amsterdam Tanja Smeets, Utrecht Ingeborg Meulendijks, Steijl Thom Puckey, Amsterdam Wieki Somers, Rotterdam Productiesubsidies Harry Miedema, Amsterdam Diana Ramaekers, Kerkrade Peter Spaans, Amsterdam Pam Emmerik, Amsterdam Peter-Jacob Miedema, Utrecht Anne Jaap de Rapper, Bakhuizen Iwan van ’t Spijker, Den Haag Ronnie van der Ende, Rotterdam Hessel Miedema, Groningen Daragh Reeves, Amsterdam F. Starik, Amsterdam Karin Janssen, Amstelveen Monica Miguel Rubio, Den Bosch Jannie Regnerus, Haarlem Jan Taminiau, Tilburg Serge Lammerts, Groningen Lin de Mol, Amsterdam Marcel Reijerman, Arnhem Ed Terpstra, Groningen Willem Muijs, Nijmegen Magnus Monfeldt, Amsterdam Nick Renshaw, Amsterdam Juliette Tulkens, Rotterdam Roma Pas, Amsterdam Sabine Mooibroek, Amsterdam Renée Ridgway, Amsterdam Piet Tuytel, Haarlem Falke Pisano, Hoorn Eveline Mooibroek, Groningen Hjalmar Riemersma, Arnhem Erik Urlings, Amsterdam Avery Preesman, Amsterdam Leo van Munster, Amsterdam Gijs la Riviere, Rotterdam Lucas van der Velden, Rotterdam Raaf van der Sman, Berlijn Jans Muskee, Groningen Cora Roorda van Eijsinga, Rotterdam Isolde Venrooy, Rotterdam Marc Nagtzaam, Breda Aart Rudolphy, Groningen Geerten Verheus, Amsterdam Bob Negrijn, Amersfoort Dino Ruissen, Amsterdam William Verstraeten, Middelburg Rolina Nell, Creil Bianca Runge, Middelburg Marielle Videler, Amsterdam Elske Neus, Amsterdam Ronald Ruseler, Haarlem Roy Villevoye, Amsterdam Theo Niekus, Amsterdam Donya Saed, Heerlen Rob Voerman, Arnhem Rob Nypels, Amsterdam Rebecca Sakoun, Amsterdam Jan Maarten Voskuil, Haarlem Helly Oestreicher, Amsterdam Daan Samson, Rotterdam Matty Vroegop, Groningen Jet van Oosten, Oldehove Alexander Schabracq, Amsterdam Linda Wallance, Amsterdam Netty van Osch, Rotterdam Tobias Schalken, Den Bosch Maria Welten, Middelburg Gabor Ösz, Amsterdam Tomas Schats, Rotterdam Pia Wergius, Amsterdam Peter Otto, Arnhem Diana Scherer, Amsterdam Joost Jeroen Werner, Amsterdam Annette den Ouden, Amsterdam Hidde van Schie, Rotterdam Robert Wevers, Almen 20 21

2.4 Commissie Basissubsidies Selectiecommissie Basissubsidies Lex ter Braak (voorzitter) voorzitter Chris de Bueger Krien Clevis (tot 30 maart) Marjan Unger Jorinde Seijdel (vanaf 1 april) Elizabeth de Vaal

leden De selectiecommissie Basissubsidies Eylem Aladogan* heeft 112 sollicitaties beoordeeld ten be- Lise Haller Baggesen hoeve van de hernieuwde samenstelling Marc Bijl* van de Commissie Basissubsidies per 1 Wim Bosch juni 2006. Hierbij is tevens de eventuele Frans Franciscus* herbenoeming van zittende commissiele- Maryan Geluk den ter sprake geweest. Alex Jacobs* Bastienne Kramer** Van 11 van de zittende leden liep de Julie Mollenhauer benoemingstermijn op 1 juni af. Met het Erik Odijk vertrek van deze leden ontstonden er Ronald Ruseler vacatures op het gebied van schilderen, Jan Schuijren tekenen, keramiek, beeldhouwen, kunst Renie Spoelstra* in de openbare ruimte en nieuwe media. Tim Vermeulen De selectiecommissie heeft 1 lid voor Maria Verstappen* herbenoeming voorgedragen en 10 kan- Huib Haye van der Werf*** didaten als nieuw lid van de Commissie Peter Westenberg* Basissubsidies. Hans Wilschut* *per 1 juni **per 21 juni ***per 1 juli 22 3. STIMULERINGSSUBSIDIES 23

3.1 Inleiding werk of een kunstenaarsboek, het ver- Publicatiesubsidie richten van onderzoek, deelname aan een Een publicatiesubsidie stelt de aanvrager Stimuleringssubsidies hebben tot doel prijsvraag, een stage bij een bureau of de in staat een inhoudelijk interessante de hedendaagse beeldende kunst, vorm- voorbereiding, ontwikkeling of uitwerking publicatie over zijn werk te maken die geving en/of bouwkunst te bevorderen. van een bijzonder ontwerp. Het is ook zal bijdragen aan de discussie over de Bij de beoordeling van aanvragen voor mogelijk deze subsidie aan te vragen ontwikkeling van de beeldende kunst, stimuleringssubsidies staat de artistieke voor een reis, een werkperiode of een vormgeving of bouwkunst en/of het werk kwaliteit centraal. (vervolg)studie in het buitenland. De bij- zijn plaats in die ontwikkeling zal geven. Een startstipendium kan worden aan- dragen werkbudget zijn bij uitstek bedoeld De aanvraag kan zowel op een gedrukte gevraagd door beeldend kunstenaars, om ruimte te bieden aan alle mogelijke als een digitale publicatie betrekking heb- vormgevers of architecten die korter dan plannen met een artistieke inhoud. Een ben. Een publicatiesubsidie kan worden 4 jaar geleden een academie verlieten. De plan moet in de tijd begrensd zijn, maar aangevraagd door beeldend kunstenaars, bijdrage werkbudget, praktijksubsidie en hoeft niet noodzakelijk tot een concreet vormgevers en architecten. de publicatiesubsidie zijn bestemd voor eindresultaat te leiden. Een aanvrager De aanvragen van publicatiesubsidies aanvragers die een relevante opleiding kan er voor kiezen een standaard bijdrage voor beeldend kunstenaars en vormgevers aan HBO of TU hebben afgerond of mini- werkbudget aan te vragen (€ 2.000 per worden door een gemeenschappelijke maal 4 jaar professioneel werkzaam zijn. maand tot maximaal 6 maanden) of een commissie van het Fonds BKVB en de ﬂ exibele bijdrage werkbudget (benodigde Mondriaan Stichting beoordeeld. Aanvra- Startstipendium bedrag op basis van een begroting). gen van publicatiesubsidies voor archi- Een startstipendium is bedoeld om begin- tecten worden door de Commissie Bouw- nende beeldend kunstenaars, vormgevers Praktijksubsidie kunst van het Fonds BKVB beoordeeld. of architecten in staat te stellen zich ver- Een praktijksubsidie kan alleen worden der te ontwikkelen. Met een startstipen- aangevraagd door vormgevers en architec- dium kunnen zij zich op de artistieke en ten. Een praktijksubsidie stelt hen in de zakelijke ontplooiing van hun werk rich- gelegenheid de productie van hun werk op ten. Ontvangers van een startstipendium basisniveau voort te zetten (vergelijkbaar kunnen in principe met de subsidie doen met de productiesubsidie uit de Regeling wat hun voor de start van hun beroeps- Basissubsidies voor beeldend kunstenaars praktijk goeddunkt. Een startstipendium en vrije vormgevers). De subsidie is een bedraagt € 16.000 voor een periode van bijdrage in de reguliere beroepskosten: 12 maanden. de huur van een atelier of werkruimte, een buitenlandse reis ten behoeve van de Bijdrage Werkbudget presentatie van eigen werk of onderzoek, Een bijdrage werkbudget kan aangevraagd de productie van promotiemateriaal, worden door beeldend kunstenaars, materiaalkosten, een reguliere publicatie vormgevers en architecten om zeer uiteen- over het werk van de aanvrager, etc. Een lopende artistieke plannen te realiseren. praktijksubsidie bedraagt € 10.000 voor Bijvoorbeeld voor het maken van nieuw 12 maanden. 24 25

3.2 OVERZICHTEN Percentage van totaal aantal aanvragen Stimuleringssubsidies beeldende kunst

Stimuleringssubsidies Beeldende kunst aantallen honoreringspercentage

2006 2005 2004 2006 2005 2004

startstipendia positief 61 78 123 20% 24,5% 30,5% negatief 241 238 278 totaal 302 316 401

ﬂ exibele bijdragen werkbudget positief 76 42 * 30,5% 42% negatief 172 57* standaard bijdragen totaal 248 99* werkbudget 24%

standaard bijdragen werkbudget positief 46 23 * 27% 27% startstipendia 42% negatief 128 63* totaal 174 86 * *vanaf 1 juni 2005

totaal positief 183 * 211 279 25% 28% 27,5% negatief 541 ** 539 736 totaal 724 750 ***1015*** ﬂ exibele bijdragen werkbudget 34% * inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden en inclusief 2 aanvragen die na de beoordeling zijn ingetrokken ** inclusief 9 herbeoordelingen die negatief zijn geworden *** inclusief werkbeurzen, investeringssubsidies en projectsubsidies die niet in dit overzicht zijn opgenomen 26 27

Stimuleringssubsidies Percentage van totaal aantal aanvragen Stimuleringssubsidies vormgeving Vormgeving aantallen honoreringspercentage

2006 2005 2004 2006 2005 2004

startstipendia positief 56 48 48 37% 32,5% 32% negatief 96 99 102 totaal 152 147 150 praktijksubsidies 9%

ﬂ exibele bijdragen werkbudget positief 35 8 * 54% 27,5% negatief 30 21 * totaal 65 29 * vanaf 1 juni 2005 standaard bijdragen werkbudget 13% standaard bijdragen werkbudget positief 10 5* 28% 50% negatief 26 5* totaal 36 10* startstipendia 55%

praktijksubsidies positief 12 14 9 48% 42% 47% negatief 13 19 10 ﬂ exibele bijdragen totaal 25 33 19 werkbudget 23%

totaal positief 113 * 113 92 41% 38% 32% negatief 165 ** 182 197 totaal 278 295*** 289***

* inclusief 3 herbeoordelingen die positief zijn geworden ** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven *** inclusief werkbeurzen, investeringssubsidies en projectsubsidies die niet in dit overzicht zijn opgenomen 28 29

Stimuleringssubsidies Bouwkunst aantallen honoreringspercentage Percentage van totaal aantal aanvragen Stimuleringssubsidies bouwkunst

2006 2005 2004 2006 2005 2004 startstipendia positief 16 19 16 40% 39,5% 36% negatief 24 29 28 totaal 40 48 44

ﬂ exibele bijdragen werkbudget positief 11 6 * 58% 67% negatief 8 3 * totaal 19 9* praktijksubsidies 18% standaard bijdragen werkbudget positief 4 5 * 28,5% 71% negatief 10 2* totaal 14 7 * * vanaf 1 juni 2005

publicatiesubsidies startstipendia 44% positief 2 6 3 100% 100% 43% standaard bijdragen negatief 0 0 4 werkbudget 15% totaal 2 6 7

praktijksubsidies positief 5 7 8 31% 50% 40% negatief 11 7 12 totaal 16 14 20 ﬂ exibele bijdragen totaal publicatie- werkbudget 21% positief 38 ** 50 54 42% 50% 41% subsidies 2% negatief 53 * 50 78 totaal 91 100*** 132***

* inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ** inclusief 4 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven *** inclusief werkbeurzen nieuwe stijl, investeringssubsidies en projectsubsidies die niet in dit overzicht zijn opgenomen 30 31 totaal aantal honoreringen 425 Totalen Stimuleringssubsidies (beeldende kunst, vormgeving, bouwkunst)

Totaal aantal aanvragen beeldende kunst vormgeving bouwkunst totaal startstipendia 302 152 40 494 ﬂ exibele bijdragen werkbudget 248 65 19 332 totaal aantal honoreringen standaard bijdragen werkbudget 174 36 14 224 374 praktijksubsidies - 25 16 41 totaal aantal honoreringen publicatiesubsidies - - 2 2 334 totaal aantal aanvragen 724 278 91 1093 totaal aantal afwijzingen 1011

totaal aantal aanvragen uitgesplitst in: 2006 2005 2004*

startstipendia 45% 44,5% 41,5% projectsubsidies - 28% 34% totaal aantal afwijzingen totaal aantal afwijzingen bijdrage werkbudget (ﬂ exibel) 30% 12% 759 771 bijdrage werkbudget (standaard) 21% 9% praktijksubsidies 4% 4,5% 3% publicatiesubsidies bouwkunst p.m. 2% 4,5%

* totaal percentage is lager dan 100% omdat de werkbeurzen en investeringssubsidies die in 2005 werden afgeschaft niet in dit overzicht zijn opgenomen.

In 2006 werden 42 aanvragen op een formele grond niet in behandeling genomen. Tevens trokken 8 aanvragers hun aanvraag in voordat deze aan de commissie ter beoordeling werd voorgelegd.

Reguliere vergaderingen Commissie Stimuleringssubsidies beeldende kunst 79 vormgeving 29 bouwkunst 13 totaal 121

2006 2005 2004 honoreringspercentage honoreringspercentage honoreringspercentage 30% 32,5% 29,5% 32 33

3.3 Toekenningen Bijdragen werkbudget beeldende kunst Maddy Arkesteyn (Oisterwijk) om nieuwe Mohamed Abdulla (Amsterdam) voor een foto’s af te drukken. Zij presenteert deze Startstipendia beeldende kunst Navid Nuur, Den Haag werkperiode van 3 maanden in The Art foto’s op een tentoonstelling in Knokke. Daniëlle van Ark, Amsterdam Alien Oosting, Maastricht Studio in Korea om te werken aan het Anna van Asbeck, Amsterdam Joep Overtoom, Rotterdam project No fl y zone waarmee hij de functie Maria Barnas (Amsterdam) voor het ma- Fatima Barznge, Rotterdam Edo Paulus, Amsterdam van kunst binnen een snel veranderende ken van 4 nieuwe werken die tentoonge- Anna Bas-Backer, Berlijn Jennifer Petterson, Amsterdam maatschappij wil onderzoeken. Door mid- steld worden in het Stedelijk Museum te Marijne Beenhakker, Amsterdam Greg Que, Groningen del van presentaties wil hij een platform Amsterdam en op de expositie ‘A for Alibi’ Joost Benthem, Amsterdam Sara Rajaei, Den Haag creëren om zijn ervaring te delen met bij Uqbar, Utrecht. Centrale vraag is in Monique Besten, Amsterdam Shamira Raphaela, Enschede (inter)nationale kunstenaars, critici, cura- hoeverre kennis bepaalt wat je ziet en je Jan Bokma, Groningen Betty Ras, Amsterdam toren en andere geïnteresseerden. ervaring kleurt. In installaties, video’s en Melanie Bonajo, Amsterdam Roosmarijn Schoonewelle, Amsterdam foto’s, al dan niet in combinatie met tekst, Kim Boske, Amsterdam Aino Setala, Rotterdam Eylem Aladogan (Amsterdam) voor een onderzoekt Barnas de waarneming. Irene Brouwer, Arnhem Michael Sewandono, Amsterdam reis door de VS als voorbereiding op het Marielle Buitendijk, Ankeveen Berndnaut Smilde, Laren maken van nieuw werk. Tijdens de reis James Beckett (Amsterdam) voor nieuw See Kee Chung, Den Haag Nard Snackey, Amsterdam wil zij de architectuur en de omgeving werk dat hij toont bij BueroFriedrich in Bas Coenegracht, Amsterdam Jonas Staal, Rotterdam bekijken van een aantal gebouwen van Berlijn. Beckett maakt installaties waarin Annelies van Dam, Deventer Wouter Stelwagen, Amsterdam Frank Lloyd Wright, die een grote in- geluid een belangrijke component is. De Nickel van Duijvenboden, Amsterdam Arash Tagarian, Rotterdam spiratiebron vormt voor Aladogan. Doel experimenten en het onderzoek dat hij Chantal Ehrhardt, De Bilt Golie Talaei Kamalabad, Soest van de reis is de visie van Wright op zijn uitvoert voor deze solo-expositie, presen- Jelte Eikenaar, Amsterdam Aram Tanis, Amsterdam zogenaamde humane architecture, waarin teert hij eerst op een concert bij STEIM Jakob Fioole, Oosterhout Curdin Tones, Amsterdam de inwendige ruimte de uitwendige vorm in Amsterdam. Aan de tentoonstelling in Heidi de Gier, Utrecht Christian Toonk, Utrecht bepaalt, te staven aan de werkelijke er- Berlijn is ook een concert gekoppeld. Verena Grothe, Rotterdam Ola Vasiljeva, Nieuwegein varing van de gebouwen in relatie tot het Rudie Hoegen, Assen Yvo van der Vat, Den Haag omringende landschap. Peter Bogers (Amsterdam) voor het Jade Hulscher, Den Haag Ruth Verraes, Amsterdam produceren van 2 nieuwe werken: The Sieberen-Henk de Jong, Groningen Anne de Vries, Amsterdam Lara Almarcegui (Rotterdam) bijdrage aan Unifi ed fi eld, een interactieve installatie Roos van der Kamp, Utrecht Erik van der Weijde, Waalwijk de Gids van ruïnes in Nederland – van met beeldprojecties en stemmen, en Marc van Kempen, Amsterdam 1870 tot nu. Uit heel Nederland komen Brainfi eld, waarbij 2 aan de onderarm Marieke Klos, Den Haag gebouwen aan bod, in diverse stadia van bevestigde videocamera’s een proces Bart Koppe, Rotterdam verval en allemaal opmerkelijk in hun van synchroon schilderen vastleggen. De Anouk Kruithof, Rotterdam soort. Almarcegui wil met dit kunstenaars- werken staan centraal in solo-exposities Alexandra Leykauf, Amsterdam boek aandacht vragen voor ruïnes die bij Montevideo in Amsterdam en de Merel Maissan, Utrecht door hun onbruikbaarheid buiten de tijd Württembergischer Kunstverein in Stut- Katrin Maurer, Amsterdam vallen, terwijl het ook locaties vol verbeel- tgart (Duitsland). Bastiaan Mobach, Amsterdam ding en mogelijkheden zijn. Awoiska van der Molen, Rotterdam Eelco Brand (Breda) om nieuw werk te Cindy Moorman, Amsterdam maken voor groepstentoonstellingen op Hans Eijkelboom, Fotonotitie dinsdag 21 maart 2006 12:30 - 14:30 uur West 34th Street, New York (zie pagina 35)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 3 118-06-20078-06-2007 116:34:476:34:47 Hans Wilschut, ‘Lupu’, Shanghai 2007, 170-120 cm, fujiﬂ ex op perspex/dibond, courtesy MKgalerie (zie pagina 47)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 4 118-06-20078-06-2007 116:34:516:34:51 34 35

Tenerife en in Sint Petersburg en solo- Geeske Bijker (Amsterdam) voor onder- in New York. Thema zijn de façades van en op plekken in Londen en New York. exposities in Gijón, Berlijn, Amsterdam, zoek en het maken van nieuwe abstracte gebouwen uit Berlijn en New York. Daarvoor reist hij naar Shanghai, New Verona en het Sakhalin Regional Art schilderijen voor de tentoonstelling ‘Sain- York en Parijs, metropolen die alle 3 een Museum in Yuzhno-Sakhalinsk (Rusland). te Victoire’ in Dalfsen. Erwin Driessens en Maria Verstappen bijzondere positie hebben in de wereld. Naast digitale prints, toont hij nieuwe (Amsterdam) onderzoeken de expressieve De bijdrage werkbudget gebruikt hij om 2 computeranimaties. Marc Bijl (Rotterdam) voor een installatie mogelijkheden van zelforganisatie en wat maanden in Parijs te fotograferen en het tijdens de expositie ‘Dark’ in Museum deze kunnen betekenen voor kunst. Nu materiaal te verwerken. Zie beeldbijlage. Tudor Bratu (Amsterdam) fotografeert de Boijmans van Beuningen te Rotterdam. willen ze zich verder verdiepen in artifi - nachtelijke Zuidas als verlaten podium Bijl bouwde in het midden van de zaal cial life en kunstmatige evolutie. Daar- Jeroen Eisinga (Rotterdam) voor het voor een dagelijks wisselend toneelstuk. met olievaten, televisies, wapens, portret- mee leveren ze een bijdrage aan het boek volgen van het eerste jaar aan de master- Met een bijdrage werkbudget brengt hij ten van de elite en spiegels een bijenkorf Innovations in Evolutionary Design dat in opleiding scenarioschrijven aan het Ame- zijn foto’s bijeen in een experimenteel / pyramide en voorziet deze van commen- 2007 in Australië wordt uitgegeven. Ook rican Film Institute in Los Angeles. kunstenaarsboek. Medium en onderwerp taar door een op de muur geschilderde doen zij mee aan de tentoonstelling ‘Con- moeten elkaar versterken. Zie beeldbijlage. tekst van de 17e eeuwse maatschappijcri- tour’ in Delft in 2007, waarvoor ze nieuw Bojan Fajfric´ (Amsterdam) om een instal- ticus Bernard Mandeville. werk zullen ontwikkelen. latie te bouwen in het gebouw van de Koos Breukel (Amsterdam) voor het Kapelica Gallery in Ljubljana. Door de maken van een serie portretten van ou- Arno Coenen (Amsterdam) om nieuw en Marcel van Eeden (Den Haag) voor het bestaande architectonische structuren te ders van overleden kinderen in Volendam. experimenteel werk te maken voor ten- maken van 2 grote series tekeningen voor wijzigen, intervenieert hij in de ruimte. De Breukel wil hen een gezicht geven, als toonstellingen in Amsterdam, Rotterdam tentoonstellingen in Duitsland. De eerste grootste verandering vindt plaats onder erkenning van hun status als ouders van en voor een presentatie in Los Angeles. serie van 150 tekeningen, een fi ctieve bi- de koepel van de voormalige kapel waar een overleden kind. Ook hoopt hij hen ografi e van botanicus K.M. Wiegand was Fajfric´ het bestaande platform zo aanpast een ingetogen monument te kunnen Frank Creton (Amsterdam) om nieuw te zien op de Berlin Biënnale in 2006. De dat er geluidssculpturen ontstaan. bieden. Auteur Frans Thomése tekent werk te maken voor tentoonstellingen in tweede serie is bestemd voor de Kunst- aan de hand van gesprekken met ouders Suriname en Nederland. verein Hannover en krijgt de vorm van Ilse Frech (Amsterdam) begon tijdens herinneringen op. een stripverhaal. haar werkperiode in het buitenland Ad van Denderen (Amsterdam) om verder atelier Holsboer in Parijs aan het foto- Lonnie van Brummelen (Amsterdam) te kunnen werken aan Edges of the Me- Paul van der Eerden (Rotterdam) om grafi eproject Jonge Moslim vrouwen in voor het Monument voor de Europese diterranean. In dit fotoproject legt hij de een tentoonstelling samen te stellen bij de voorsteden van Parijs. Met een bij- suikerpolitiek, de eerste van een aantal veranderingen vast die het toerisme, de Museum Boijmans Van Beuningen in Rot- drage werkbudget kan ze het project nu installaties uit het project Unfair Compe- handel en confl icten teweeg brengen in terdam. Uitgangspunt vormt de collectie voortzetten en uitdiepen, videoportretten tition dat de prijsmechanismen van de de landen rondom de Middellandse Zee. tekeningen en prenten van het museum. maken, de opgenomen interviews laten wereldhandel stapsgewijs wil ontsluiten. De losse beelden vertellen als geheel een Van der Eerden zal zijn keuze aanvullen vertalen, tentoonstellingen in Nederland Zij werkt hiervoor samen met Siebren fi lmisch verhaal en worden gebundeld in met eigen werk en met stukken uit an- en Frankrijk realiseren en een publicatie de Haan. Het monument bestaat uit een een boek en een tentoonstelling. dere museale en privé-verzamelingen. laten uitgeven. Zie beeldbijlage. grondstofsculptuur, een fi lm en een publicatie, alle te zien op de tentoonstelling Bart Domburg (Amsterdam) maakt met Hans Eijkelboom (Amsterdam) werkt Willum Geerts (Amsterdam) om in New ‘Just In Time’ bij het Stedelijk Museum in een bijdrage werkbudget nieuwe schil- aan nieuwe foto’s voor een boek en een York deel te nemen aan het Art Omi Inter- Amsterdam. derijen voor twee solotentoonstellingen tentoonstelling bij FOAM in Amsterdam national Residence Program en een serie 36 37

nieuwe schilderijen te maken rondom het Olivia Glebbeek (Amsterdam) voor deel- New York. Daar onderzoekt hij de relatie Outside the Law You Must Be Honest thema ‘feest’. Waar hij de afgelopen tijd name aan de groepstentoonstelling ‘Bikini tussen stand-up comedian Andy Kauf- gaat over vormen en geschiedenis van vooral multidisciplinair werk maakte, wil in Winter’ in Zuid Oost Azië. Het werk man en schrijver JT Leroy. Het project zelfbestuur in 3 Europese steden. Met Geerts nu bekijken wat deze werkperiode dat zij laat zien is een resultaat van een is een samenwerkingsverband met Extra een bijdrage werkbudget werkt zij in de betekent voor zijn autonome schilderen eerdere werkperiode in Seoul. Daarnaast City in Antwerpen. Aan het eind van zijn vrijstaat Christiania om zo het deel over tekenwerk. woont en werkt Glebbeek 3 maanden in werkperiode geeft Gruijthuijsen een pre- Kopenhagen te realiseren. kunstenaarsverblijf ‘Het Vijfde Seizoen’ op sentatie waarin hij gerelateerde werken Dan Geesin (Amsterdam) voor het pro- het psychiatrisch terrein in Den Dolder. van andere kunstenaars/theoretici koppelt Sara van der Heide (Amsterdam) om ject Miniatures dat bestaat uit 10 korte Met de mede door haar opgerichte Stich- aan de onderzoeksresultaten. een jaar te verblijven in het International fi lms. Samen vertellen ze het verhaal van ting Binnenstebuiten zal ze workshops en Studio and Curatorial Program te New levensschommelingen. Geesin wil met happenings verzorgen. David Haines (Amsterdam) voor het York. Daar zal ze onderzoek doen naar Miniatures onder andere experimenteren project Three Songs. Haines onderzoekt gehanteerd beeldmateriaal in de media, met de beperking van fi lm versus de Kaleb de Groot (Amsterdam) woonde 7 hoe je nieuwe manieren kunt vinden een nieuwe serie schilderijen maken en eindeloze mogelijkheden van video. jaar in de voormalige vuurtorenwachter- om tot liedteksten te komen. In zijn mu- deze tentoonstellen. woning van IJmuiden en zette daar het ziekvideo’s spreken toon en tekst elkaar Lotte Geeven (Amsterdam) werkte eerder kunstenaarsinitiatief ‘Motel Nooitgedacht’ tegen. Haines wordt gefascineerd door Elodie Hiryczuk en Sjoerd van Oevelen in Tbilisi (Georgië). Daar ontstond het op dat nu gesloopt wordt. Met een bij- het heimelijk moment; de situatie waarin (Amsterdam) maken voor de solo-expo- idee om steden van tegenovergestelde drage werkbudget neemt hij met zijn iemand wordt vastgelegd zonder dat sitie ‘Immobile Travellers’ bij Galerie de culturen te portretteren en bijeen te bren- drieluik De Goedendag/One Hot Blue hij/zij zich hiervan bewust is. Expeditie in Amsterdam een serie van 5 gen in een boek. In tekeningen, tekst en Ball afscheid en brengt hij een eerbetoon foto’s. Geënsceneerde situaties tonen het kleine installaties maakt ze een blauw- aan IJmuiden. De presentatie vindt onder Rob Hamelijnck en Nienke Terpsma vluchtige moment waarop iemands aan- druk van ‘de stad’. Met een bijdrage meer plaats in de havenplaats zelf en in (Rotterdam) geven sinds 2003 Fucking wezigheid niet langer samenvalt met de werkbudget vertrekt ze naar New York de vorm van een tatoeage. Good Art (FGA) uit, een tijdschrift voor plek waarop hij/zij zich bevindt. Zij pogen en Xiamen, China, om daar indrukken te kunstkritiek met recensies, observaties en de autoriteit en waarachtigheid van het verzamelen, te ordenen en te onderzoe- Voebe de Gruyter (Brussel) verplaatst het interviews. Tijdens hun werkperiode eind fotografi sche beeld in twijfel te trekken. ken en zo het tweede en derde hoofdstuk gedrag van subatomaire deeltjes naar de 2005 in de Projectstudio Berlijn, begon- te schrijven. zichtbare werkelijkheid. In relatiefotonen nen ze aan FGA International, Berlin Geert-Jan Hobijn (Staalplaat soundsy- tekent ze over foto’s heen en maakt ze Edition. Met een bijdrage werkbudget stem) (Amsterdam) om in het kader van Boris Gerrets (Amsterdam) voor het pro- videobeelden in café’s met spiegelwan- verbleven ze langer in Berlijn om dit num- het Siemens Art Program een geluidsin- ject People I could have been and maybe den, waarin de waarneembare beelden mer tot het eind goed te begeleiden en te stallatie te maken voor het Schleswig-Hol- I am. Tijdens 7 wandelingen door Londen gevormd worden door fotonen die met presenteren, en om deel te nemen aan de stein Musik Festival in Duitsland. Hobijn neemt de fi lmmaker de toeschouwer 3000000 km/uur op je afkomen en door tentoonstelling ‘Wild Kapital’ bij Kunst- creëert hiervoor een holophonic beeld van mee op een ontdekkingstocht waarin het je heen schieten. Zij presenteert haar haus Dresden. de Kunsthalle in Kiel en tovert het gebouw contact met en begrip van de mensen die werk op de tentoonstelling ‘Inertia: persi- om tot één grote geluidsinstallatie. Het hij onderweg tegenkomt, centraal staat. stency in art’ in Sint Petersburg. Nicoline van Harskamp (Rotterdam) publiek moet zo een gevoel krijgen voor Elke wandeling staat in het teken van een houdt zich in haar werk bezig met formele de vorm en het volume van het museum. specifi eke stemming. Krist Gruijthuijsen (Huddinge, Zweden) en informele systemen van macht, con- voor een werkperiode bij Location 1 in trole en oppositie. Haar project To Live 38 39

Pieter Holstein (Amsterdam) voor een die refereren aan de schilderkunst. Men- met een bijdrage werkbudget omzetten in bean Contemporary Arts op Trinidad. Te- werkperiode van 6 maanden bij het CEAC sen en landschappen van de 21e eeuw nieuw werk voor 2 solotentoonstellingen gelijkertijd bekijkt hij of hij een atelier kan te Xiamen (China). Hij wil daar een se- vormen het thema. Met een bijdrage in Amsterdam en Parijs. Zie beeldbijlage. bouwen in Suriname en werkt verder aan rie schilderingen op papier maken met werkbudget maken ze een site specifi c zijn onderzoek naar religieuze altaars. landschappelijke thema’s. Ook werkt hij werk voor een solotentoonstelling in Lima Ad de Jong (Amsterdam) om een kun- Het resultaat wordt tentoongesteld bij het verder aan een boek dat de inhoudelijke (Peru) als onderdeel van het Video and stenaarsboek te maken waarin hij zijn CCA en verschijnt in een publicatie. Ook strekking van zijn werk inzichtelijk moet Electronic Art Festival VAE. In de instal- werken en denken zodanig verbeeldt dat sluit het aan bij het project Way of Life maken en zijn aanpak vergelijkt met die latie wordt het Zuid-Amerikaanse leven het een directe neerslag vormt van zijn van stichting AKKA in Amsterdam waar van enkele klassieke Chinese schilders. gemixt met de telenovela (Zuid-Ameri- kunstenaarsschap. Het boek is bedoeld Jungerman aan deelneemt. kaanse soap). als een handleiding voor een ‘nieuwe Harmen de Hoop (Rotterdam) bestudeert beeldhouwwereld’. De presentatie vindt Arthur Kleinjan (Rotterdam) werkte in menselijk gedrag in de stedelijke ruimte. Isabelle Jenniches (Amsterdam) voor de plaats tijdens de opening van zijn solo- 2005 3 maanden in Cairo. Het beeld- Zo organiseert hij staged events op uitge- completering van een serie grootschalige tentoonstelling in Antwerpen. materiaal uit die periode verwerkt hij tot kozen locaties met toevallige voorbijgan- compositiefoto’s, elk samengesteld uit Moments of Considered Time. Dit project gers als publiek. Hij documenteert de ge- duizenden webcam-opnames. De resulta- Karin de Jong (Rotterdam) om deel te bestaat uit een kunstenaarsboek en een beurtenissen fotografi sch, waardoor een ten zijn te zien op het New Forms Festival nemen aan een presentatie op de Zoo multimedia-installatie, beide op zichzelf tijdselement ontbreekt. De Hoop wil die ‘Transformations’ in Vancouver en tijdens Art fair in Londen. Zij toonde daar een staand. Met een bijdrage werkbudget dimensie toevoegen door te gaan fi lmen. een groepstentoonstelling op de Cal Poly selectie uit haar PrintROOM collectie en gaat Kleinjan terug naar Cairo om aan- Met een bijdrage werkbudget onderzoekt University in San Luis Obispo (Californië). produceert een speciaal Parazine dat op vullende (beelden geluids)opnames te hij hoe zijn werk verandert. de beurs en in Londense boekwinkels maken. Ook kan hij zo aan de research Rob Johannesma (Amsterdam) als bij- wordt verspreid. en productie van het boek werken. Loes van der Horst (Amsterdam) om drage aan een kunstwerk voor de buiten- van staalkabels en synthetisch materiaal gevel van het nieuwe gebouw waar de Jeroen Jongeleen (Rotterdam) voor A Lit- Gertjan Kocken (Amsterdam) en Krijn nieuw werk te maken voor een tentoon- Bijzondere Collecties uit de bibliotheek tle Movement, waarbij hij stickers plakt de Koning (Amsterdam) voor hun nieuwe stelling van oudere beeldhouwers in park van de Universiteit van Amsterdam in Poznan, Parijs, Zürich en São Paulo. samenwerkingsproject dat ze bij P//////AKT Akerendam te Beverwijk. Ook heeft Van worden ondergebracht. Hiervoor maakt De stickers worden gedocumenteerd en in in Amsterdam hebben getoond. Beide der Horst een solo-expositie bij Kunstver- Johannesma een ‘parallelle bibliotheek’: een animatie verwerkt. In de genoemde kunstenaars leggen een analytische be- eniging Diepenheim waar ze tekeningen een videodatabase waarin delen uit de steden neemt Jongeleen ook deel aan langstelling aan de dag voor specifi eke en nieuw werk van Chinees rijstpapier collectie worden opgenomen en die via tentoonstellingen. In het project onder- eigenschappen van ruimte en locatie. met inkt zal tonen. LED schermen te zien zijn. zoekt hij of er sprake is van globalisering Foto’s die Kocken maakte van een ge- van populaire straatkunst? En hoe is de bouw in afbraak worden door De Koning Hedwig Houben (Breda) om gedurende Rob Johannesma (Amsterdam) verbleef controle en het beheer van plaklocaties als bouwmateriaal gebruikt. Het ruimte- 2 semesters te kunnen studeren aan de in 2005 in het buitenland atelier in Rome. door de verschillende overheden? Zie lijke en fotografi sche beeld vallen letterlijk kunstacademie van Düsseldorf bij Rita De ruim 80 uur aan videobeelden die hij beeldbijlage. samen. McBride. maakte op zijn zwerftochten door de stad, lopen qua onderwerp uiteen van architec- Remy Jungerman (Amsterdam) om een Servet Koçyigit´ (Amsterdam) om onder- Bas van den Hurk en Wouter Verhoeven tuur tot spreeuwen, van wandtapijten tot zeefdrukworkshop te geven in Suriname zoek te doen en nieuw werk te maken (Tilburg) maken videofi lms en installaties Berlusconi. Johannesma wil dit materiaal en een residency te volgen bij het Carib- voor een aantal tentoonstellingen in 40 41

binnen- en buitenland. Koçyigit´ gebruikt van de toeschouwer, Contre-compositie Lucas Lenglet (Sint Michielsgestel) voor Martin Luijendijk (Amersfoort) voor een diverse media voor zijn installaties. Door een spiegelmobiel gevormd naar uitsne- een installatie t.b.v. tentoonstellingen nieuwe serie interieurfoto’s die hij maakt triviale objecten uit het dagelijks leven op den van fi guren uit een schilderij van Van in Berlijn en Athene. Het werk Tools for aan de fi guurlijke randen van de stad ogenschijnlijk toevallige wijze samen te Doesburg. rescue / Tools for hiding bestaat uit 3 Amsterdam. Samen moeten de beelden brengen, focust hij op dat wat normaal delen en heeft tot thema de verschuiving in grote lijnen de afbakeningen van de gesproken onzichtbaar blijft. Battal Kurt (Den Haag) vertrekt met van de aanvallende kant van geweld naar grootstedelijke samenleving tonen. Zie een bijdrage werkbudget voor een jaar de verdedigende kant. beeldbijlage. Jan Koster (Amsterdam) voor een naar Turkije om daar aan een project te werkperiode van 6 maanden in Havana werken over zijn geboortedorp. De cyclus Joep van Liefl and (Utrecht) voor het ver- Mahmoud Massad (Utrecht) bijdrage (Cuba) om verder te werken aan zijn van de veranderende seizoenen en de der ontwikkelen van VIDEO PALACE (VP). voor zijn documentaire Recycle, over de foto’s over de stad. Eerder fotografeerde verschillende weersomslagen die het In deze keten van mobiele installaties sociaal economische achtergronden van hij al de architectuur van de jaren vijftig leven van de bewoners sterk beïnvloeden worden videobanden uit de onderkant radicalisering in het Midden Oosten. Dit en zestig van de vorige eeuw, de vele en hun levensstructuur bepalen, worden van de westerse massacultuur getoond en portret met de lengte van een speelfi lm soorten bussen, straten en straathoeken, door Kurt in foto’s en fi lm vastgelegd. van (ironisch) commentaar voorzien. Elke moet een humaan beeld geven van rijen wachtende mensen en de Escuela specifi ek voor een locatie ontworpen VP mensen die proberen te overleven in een de Wushu Kungfu. Nu wil Koster de serie, Jan Robert Leegte (Amsterdam) om 2 heeft een eigen thema. Ook ontwerpt Van stad die algemeen beschouwd wordt als waarin hij de sfeer van de stad verweeft, installaties te tonen in het kader van het Liefl and een eigen reclameblad, posters en broedplaats van terroristen. volwaardig uitbouwen. Zie beeldbijlage. festival ‘5 Days Off’ bij Montevideo, Am- lichtkasten voor dit ‘franchise- kunstwerk’. terdam. De computerprojectie Cassette Janice McNab (Amsterdam) is geïnteres- Susanne Kriemann (Rotterdam) voor het Ceiling speelt met de ruimtelijke ervaring Bart Lodewijks (Hoorn) voor een werk- seerd in de toeristische blik en het aloude project Future Visions of the Past dat van de bezoeker: het massieve gebouw periode van 3 maanden in Portugal, op zoeken naar Utopia in onontgonnen uitgevoerd wordt in Cairo, een stad die lijkt langzaam vloeibaar te worden. Selec- uitnodiging van het museum Culturgest exotische gebieden. Met een bijdrage in razend tempo is gegroeid. Onderzocht tions zijn van zichzelf geanimeerde pho- in Porto. De periode wordt afgesloten met werkbudget reist ze naar Groenland om wordt welke toekomstbeelden men in de toshopkaders die een compositie vormen een tentoonstelling in het museum. Ook daar schilderijen te maken die zowel jaren vijftig van de vorige eeuw had en in relatie tot de aanwezige architectuur. werkt hij aan Wall Page, een speciaal verwijzen naar deze zoektocht als naar in hoeverre die samenvallen met onze bewerkte versie van muurtekeningen. het hedendaagse reizen. De doeken ko- huidige voorstelling. Bij de tentoonstelling Jan Robert Leegte (Amsterdam) doet Deze kunstenaarspublicatie wordt gepre- men te hangen op solotentoonstellingen ‘Downloads from Future’ geeft zij daar- onderzoek naar de sculpturale mogelijk- senteerd op een groepstentoonstelling in in Londen en São Paulo. naast eenmalig de krant The Future uit. heden van materialen die voortkomen uit Lissabon. Zie beeldbijlage. de digitale cultuur. Vanwege zijn kennis Sanja Medic´ (Amsterdam) voor een werk- op dit vlak is hij uitgenodigd voor een re- Bas Louter (Amsterdam) om voor ten- periode in het CEAC te Xiamen (China). Germaine Kruip (Amsterdam) om de sidency bij het Alexandria Contemporary toonstellingen in Amsterdam, Berlijn Daar wil ze bekijken hoe tekeningen werken Daytime en Contre-compositie Arts Forum. Met een bijdrage werkbudget en Los Angeles 3 nieuwe installaties veranderen onder invloed van misvattin- uit te voeren voor de solotentoonstelling zal hij daar lezingen en een workshop te maken. Hij maakt een serie nieuwe gen en cultureel bepaalde benaderingen. ‘As a refl ection in my mind’ in Londen. geven aan de kunststudenten, en een site portretten in houtskool. Beelden uit zijn Dit doet ze door eerst zelf inkttekeningen Daytime is een installatie met draaiende specifi c werk ontwikkelen. archief, foto’s uit boeken, tijdschriften en te maken, die te beschrijven en te laten spiegels in een raam dat een verband legt van internet, dienen als inspiratiebron. vertalen, en ze dan opnieuw te laten tussen de fysieke en de mentale wereld uitvoeren door een lokale kalligraaf. Ook 42 43

wil Medic´ haar onderzoek naar interieurs geheugen registreert via een camera wie met een Londense zilversmid voortzetten soonlijke paradijs is. De videoportretten verder uitdiepen. er voor staat, maar ook krijgt de toe- en een nieuwe fotoserie voorbereiden. zijn samengevoegd in een installatie die schouwer te zien welke bezoekers eerder momenteel meer dan 100 fi lms beslaat. Aernout Mik (Amsterdam) voor Raw de ruimte bezochten. De gezichten wor- Wendelien van Oldenborgh (Rotterdam) Riebeek reist nu naar Amerika, Afrika en Footage/Scapegoats over de ervaring en den eeuwig opgeslagen in de ingebouwde werkt sinds 2004 aan A Certain Brazili- Azië om de serie buiten Europa voort te voorstelling van oorlog. Hiermee wil hij database. anness dat uit verschillende deelprojecten zetten. laten zien hoe normaliteit en extremiteit bestaat. Met een bijdrage werkbudget in oorlogssituaties met elkaar verweven Achnaton Nassar (Amsterdam) om deel maakt zij de videoproductie Movie_Ma- Ewoud van Rijn (Rotterdam) om deel te zijn. Het werk is in BAK (Utrecht) gepre- te nemen aan de Biënnale van Cairo. Aan chine03. Daarin onderzoekt ze een speci- nemen aan een presentatie op de Zoo Art senteerd en zal in Trento (Italië) en het de voeten van de sfi nx van Gizeh plaatst fi ek moment uit de Nederlandse koloniale Fair in Londen. Hij zal daar drie schilde- Camden Arts Centre (Londen) te zien zijn. hij lege petroleumvaten met daarin ca- relatie met Brazilië en koppelt dat aan rijen tonen uit de serie Venture. Met een moufl agekleurde kabouterbeelden. Door huidige (morele) vraagstukken. bijdrage werkbudget kan hij de tentoon- Ingrid Mol (IMP!) (Den Haag) om 3 folkloristische symbolen uit verschillende stelling opbouwen en zijn internationale maanden deel te nemen aan het door de culturen te mengen wil hij commentaar Joep Overtoom (Rotterdam) voor het netwerk uitbreiden. Artoteek den Haag en Cemeti Arthouse leveren op de Oost - West verhouding. volgen van het eerste jaar aan de master- (Indonesië) geïnitieerde project Landing opleiding Fine Art aan Goldsmiths Univer- Cora Roorda van Eijsinga (Rotterdam) Soon op Java. Mol wil daar een beeld- Arno Nollen (Amsterdam) om gedurende sity, Londen. voor een grote installatie met diverse roman maken waarin onder meer de een semester les te geven aan de kun- media t.b.v. een solo-expositie in het betekenis van traditionele beeltenissen in stenfaculteit van de Makerere Universiteit Thom Puckey (Amsterdam) maakt 2 Museum voor Moderne Kunst te Arnhem. religie en samenleving aan de orde komt. in Kampala (Uganda). Aan het eind van nieuwe beelden in statuaria marmer. Uitgangspunt voor het project Ik begon De werkperiode wordt afgesloten met een de periode zal hij een expositie inrichten Het eerste beeld, met de voorlopige titel aan mijn theorie te twijfelen…, is het openbare presentatie in Yogyakarta. in de Art Gallery van de universiteit. L’Arrêt de Mort, wordt getoond op de nature-nurture debat over de rol van overzichtstentoonstelling ‘Contour’ van genetica en de omgeving op de ontwikke- Jurriaan Molenaar (Weesp) voor een Mark Nozeman (Amsterdam) verbleef museum Prinsenhof te Delft; het tweede ling van kinderen. werkperiode van 4 maanden in Hongarije begin 2006 op uitnodiging van kunstcen- beeld presenteert Puckey op een tevens en het geven van een workshop op de trum AoRTa in Chisinau (Moldavië). Hij door hem samen te stellen expositie van Maria Roosen (Arnhem) om nieuw werk kunstacademie in Budapest. De periode gaf er onder meer lezingen en bestudeer- Nederlandse kunst in Skopje (Macedonië). te maken dat zijn oorsprong kent in ouder wordt afgesloten met een solotentoon- de de identiteit van dit land in transitie. werk maar waarbij andere inzichten een stelling van nieuwe schilderijen. In zijn Met een bijdrage werkbudget keert hij Magali Reus (Den Haag) voor het volgen rol spelen. Close Friends – New Friends werk wordt Molenaar geïnspireerd door terug om fotografi sch onderzoek te doen van het eerste jaar aan de masteroplei- far away uit 2005 krijgt bijvoorbeeld een de stedelijke ruimte. en een beeld te creëren van het individu ding Fine Art aan de Goldsmiths Univer- vervolg en de collectie zonnebloemen uit Kianoosh Motallebi (Den Haag) voor het en de verhouding tot zijn omgeving. sity, Londen. het Textielmuseum wordt verder uitge- volgen van het eerste jaar aan de master- werkt. Ook presenteert Roosen werk op opleiding Fine Art aan de Slade School of Jeroen Offerman (Rotterdam) om deel te Martin Riebeek (Breda) voor het project een van de openingstentoonstellingen Fine Art in Londen. nemen aan het Associate Research Stu- Imagine Being There, over het verlangen van het verbouwde Stedelijk Museum in dentship Programme aan de Goldsmiths altijd ergens anders te zijn. Voorbijgan- Schiedam. Geert Mul (Rotterdam) voor het project University of London. Tijdens zijn werkpe- gers uit verschillende Europese steden Mirror with a Memory. Deze spiegel met riode zal hij zijn samenwerkingsverband vertellen voor de camera wat hun per- 44 45

Jan Rothuizen (Amsterdam) bijdrage aan meer huiskamerlezingen, een bibliotheek Michael Tedja (Amsterdam) werkt aan 10 Gerda ten Thije (Arnhem) voor 5 nieuwe een werkperiode van 2 maanden in de en een discussieforum. nieuwe grote doeken waarop hij objecten werken t.b.v. de reizende tentoonstelling Townhouse Gallery in Cairo (Egypte) waar monteert. Tijdens het proces reist hij naar ‘Dreamland’. Zij schildert in het stede- hij samen met een Egyptische kunstenaar Dieuwke Spaans (Amsterdam) verbleef het buitenland om tentoonstellingen te lijke landschap ingesloten, natuurlijke een krant zal uitgeven waarin stadswan- eerder in Delfi na Studios, Londen. Daar maken. De doeken zijn ondergronden, de enclaves, waarbij zij concrete motieven delingen met tekeningen en foto’s zijn zoomde ze in op onderwerpen en expe- dragers voor de ervaringen die Tedja al zo uitvergroot dat ze ten opzichte van vastgelegd. Ook werkt hij verder aan rimenteerde ze met materiaal. Met een reizende opdoet. Een bijdrage werkbud- het verstilde weidse landschap waar ze The Last Tourist, een website waarop de bijdrage werkbudget wil zij nu nieuwe get stelt hem in staat hier verder aan te deel van uitmaken, vervreemdend gaan bezoeker aan de hand van zijn kaarten, grote werken op doek maken om zo een werken en deel te nemen aan tentoonstel- werken. teksten en foto’s online wandelingen door kruisbestuiving tussen de verschillende lingen in Mali en de VS. Cairo kan maken. Zie beeldbijlage. periodes tot stand te brengen. David Verbeek (Amsterdam) voor zijn Marjan Teeuwen (Den Bosch) voor een fi lm Shanghai 20 waarin een nieuwe Coriette Schoenaerts (Amsterdam) om William Speakman (Breda) om onderzoek werkperiode in het CEAC te Xiamen generatie wereldburgers centraal staat. zich op de Londense bladenmarkt te te doen naar en nieuwe werken te maken (China). Daar werkt ze aan een nieuwe Deze groep groeit op in een totaal andere kunnen begeven. Om zich te profi le- met licht. Daarmee wil hij het mogelijk installatie. Uitgangspunt is een driedi- wereld dan die van hun ouders. Verbeek ren als conceptueel denker binnen de maken om ruimte anders te defi niëren. mensionale tekening. De installatie vormt schetst in zijn fi lms een beeld van de mode(fotografi e), wil ze een paar vrije Waar Speakman eerder vooral naar archi- weer de basis voor een autonome foto huidige tijdgeest.Thema’s als vervreem- fotoseries laten publiceren in goede mo- tectuur verwees, richt hij zich met deze die in het CEAC tentoongesteld wordt. ding, identiteit en de hedendaagse post- detijdschriften en haar (internationale) serie meer op design. Ook schrijft zij aan de publicatie bij de moderne wereld komen aan bod. Ook de netwerk actief vergroten. tentoonstelling StillMoving van kunste- verschillen tussen Oost en West spelen Sophia Tabatadze (Rotterdam) om deel te naarsinitiatief KW14. Tot slot start ze een een grote rol. Han Singels (Amsterdam) voor de vol- nemen aan het project Routes… report onderzoek voor het KW14 project Stres- tooing van zijn project Koeien in het from the land of dreams, een artis- sedShelter. Barbara Visser (Amsterdam) bijdrage aan landschap. In tegenstelling tot oude Hol- tiek onderzoek in de vorm van een reis, 4 projecten van uiteenlopende aard: het landse meesters die hetzelfde onderwerp workshops en seminars. Samen met Sara Maurice van Tellingen (Amsterdam) voor samenstellen van een overzichtstentoon- schilderden, kan een fotograaf nauwelijks Rajaei neemt Tabatadze een deeltraject nieuw minitiauurmodellen t.b.v. tentoonstelling van werk uit de periode 1989 kunstgrepen toepassen om het beeld om op zich: van de Oekraïne via de Kaukasus stellingen in Berlijn. - 2006 bij Museum De Paviljoens in te zetten in een illusie van licht en bewe- naar Iran, landen in continue beweging. Almere; het maken van nieuw werk voor ging. Geduld en ‘choreografi e’ zijn sleu- Doel is de positie van de kunstenaar te Maurice Thomassen (Rotterdam) voor een de Biënnale in São Paulo; onderzoek voor telwoorden. In 2007 zijn de foto’s te zien herdefi niëren en het stimuleren van een werkperiode van 3 maanden in Point B in en productie van het werk Luna Park in bij Huis Marseille in Amsterdam. cultuur die refl ectief is en procesbewust. Williamsburg (New York). Daar wil hij wer- Bilbao en het maken van een schetsop- ken aan een nieuw Poster-project: wand- dracht voor een Kunstenaarshuis / VIP Femke Snelting (Brussel) en Riek Sij- Raymond Taudin Chabot (Amsterdam) vullende postercollages op karton. Grote woning in Leidsche Rijn. bring (Amsterdam)/ De Geuzen voor de voor het volgen van het tweede jaar en kleine schandalen waarover de media realisatie van een online component van van de masteropleiding Fine Art aan de berichten vormen de basis voor de serie. Eveline Visser (Rotterdam) bouwt aan het het project Female Icons, een serie acti- Goldsmiths University, Londen. Thomassen is vooral geïnteresseerd in de ruimteschip Solidarity-planet. Dit mobie- viteiten over de iconografi e van vrouwen- weerslag die deze berichtgeving heeft op le en publiekelijk toegankelijke kunstwerk beelden. Het webprogramma bevat onder de publieke opinie en beeldvorming. communiceert wereldwijd via het net. 46 47

Het ruimteschip ontwikkelt een nieuw Adams (MASS MoCA), (VS) t.b.v. het Hans Wilschut (Rotterdam) fotografeert op het eerdere project The Last Interview. symbolenstelsel dat wereldwijd door taal festival ‘A season of Dutch Arts in the verstedelijkte landschappen. Eerder Ook verwerkt zij de ervaringen die zij ontstane miscommunicatie moet oplossen Berkshires’. De overblijfselen van het onderzocht hij Westerse en Arabische opdeed tijdens haar werkperiode in het en gevoelens van saamhorigheid opwek- oorspronkelijke gebouw vormen de basis architectuur en stedenbouw; nu reist hij ‘Vijfde Seizoen’ in Den Dolder. ken. Met een bijdrage werkbudget maakt van zijn Courty Ard Pavilion; de aanpas- met een bijdrage werkbudget naar China. zij het space-lab. singen zijn in lijn met de nieuwe functie Daar legt hij de economische expansie, van het pand. de bouw en de industriële vervuiling vast. Rob Voerman (Arnhem) om een beeld te Zo onderzoekt hij de gevolgen van groot- maken op Bedford Square in het kader Chikako Watanabe (Amsterdam) voor een schalige groei in een bestaande stad. van een solotentoonstelling bij de Archi- werkperiode in het Akiyoshidai Interna- De foto’s worden later gebundeld in een tectural Association in Londen. Met deze tional Art Village in Japan om lezingen publicatie. Zie beeldbijlage. op zijn kop geplaatste en door een houten en workshops te geven en onderzoek te constructie geannexeerde auto, wil Voer- doen. Het resultaat is een beeldpresen- Ayako Yoshimura (Amsterdam) om nieuw man een begin maken met het streven tatie met live optredens van muzikanten werk te maken voor de tentoonstelling zijn werken sterker te koppelen aan de en de medewerking van de plaatselijke ‘From Photography to Moving Images’ in realiteit en de openbare ruimte. bevolking. Osaka. Na de opening geeft Yoshimura een lezing om vervolgens door te reizen Giny Vos (Amsterdam) voor de installatie Anne Wenzel (Rotterdam) voor een naar Singapore waar ze fotografi sch en Reizend Zand op het stationsplein in nieuwe reeks grote keramische beelden fi lmisch onderzoek zal doen naar de Apeldoorn. Over een grote glazen wand als vervolg op werk dat ze eerder maakte meest kunstmatige en gecontroleerde sturen miljoenen LED’s een zandverstui- tijdens een werkperiode in het Europees delen van de stadsstaat. ving aan. Het landschap in de installatie Keramisch Werkcentrum in Den Bosch. verandert voortdurend. Edwin Zwakman (Amsterdam) onder- Guido van der Werve (Amsterdam) voor zoekt in geënsceneerde foto’s hoe de Bram Vreven (Den Haag) om 3 nieuwe 3 nieuwe fi lms die hij toont op een solo- realiteit wordt afgebeeld en welke inter- bewegingschoreografi eën te maken voor tentoonstelling in het Stedelijk Museum pretaties daarbij ontstaan. Aan de hand zijn serie Vloei - Flow. Vreven werkt met Bureau te Amsterdam. Overkoepelend van zelf geconstrueerde modellen bekijkt de bewegingsmogelijkheden van water. thema is Failure as an option: het tever- hij waar het specifi eke en het universele Aan de hand van elektromechanische geefs proberen te bereiken van een doel. samenvallen. Met een bijdrage werkbud- experimenten probeert hij uiteenlopende get werkt hij 6 maanden in Derby (Enge- vloei-, golf- en stromingspatronen te ‘cho- Luuk Wilmering (Haarlem) maakt collages land) aan zijn nieuwe fotoserie Tales from reograferen’. De werken werden tijdens de van tijdschriften krantenfoto’s. Recente- the Grid. internationale Gaudeamus Muziekweek lijk is hij begonnen met een nieuwe serie 2006 tentoongesteld. van hele krantenpagina’s die volledig zijn Agata Zwierzynska (Amsterdam) voor samengesteld uit fragmenten van kranten- onderzoek naar en de realisatie van de Dré Wapenaar (Rotterdam) voor een foto’s, teksten en eerdere collages. Wilme- animatiefi lm Drowning in Nightmares installatie op het binnenterrein van het ring wil met een bijdrage werkbudget een over suïcidale dwang en de gekte van de Museum of Contemporary Arts te North nieuwe reeks krantenpagina’s maken. menselijke geest. Hiermee bouwt zij voort 48 49

Startstipendia vormgeving Tulay Palit, Arnhem Bijdragen werkbudget vormgeving ruimte samenvalt met de uiterlijke open- Bart de Baets, Amsterdam Radim Pesko, Amsterdam Ruben Abels (Amsterdam) bijdrage bare ruimte. Willem Jan Bentvelzen, Zeist Manuela Porceddu, Dordrecht voor zijn deelname aan het samenwer- Bas Bouman, Haarlem Jonas van Praag, Amsterdam kingsproject Cascoland in Johannesburg Francisco van Benthum (Beugen) voor Marijke Cobbenhagen, Amsterdam Derk Reneman, Rotterdam (Zuid-Afrika). Voor dit project, met als het ontwikkelen van een sample collectie Catta Donkersloot, Amsterdam Mieszko van Rijsewijk, Amsterdam doel de publieke ruimte van een park in voorjaar/zomer 2007. Met deze man- René van Engelenburg, Amsterdam Dorrith de Roode, Den Haag Johannesburg toegankelijk en leefbaar te nencollectie hoopte hij de internationale Jantje Fleischhut, Amsterdam Wouter Scheublin, Lexmond maken, is hij verantwoordelijk voor een positie van zijn label WOLF-homme te William van Giessen, Arnhem Loes Sikkes, Rotterdam gastdocentschap en de vormgeving van verstevigen, o.a. door deelname aan de Casper Glorius, Nijmegen Joost van der Steen, Arnhem de publiciteit. Tranoï-homme beurs in Parijs en samen- David Graas, Amsterdam Annemieke Swinkels, Son werking met MoshiMoshi. Sara Hakkenberg, Rotterdam Roel Vaessen, Nijmegen Stuart Bailey (Amsterdam) om in het ka- Robin Héman, Amsterdam Myrthe Veeneman, Den Haag der van zijn opdracht voor de huisstijl van Mattijs van Bergen (Beuningen) voor het Chantal Hendriksen, Amsterdam Jannetje in ‘t Veld, Rotterdam Manifesta 6 op Cyprus een lokale werk- volgen van het tweede studiejaar aan de Arnoud van den Heuvel, Hilversum Willem van de Ven, Nijmegen plaats op te zetten waar al het drukwerk masteropleiding Fashion Womenswear Sjaak Hullekes, Arnhem Marjolein Vermeulen, Rotterdam voor de kunstmanifestatie vervaardigd aan de Central Saint Martins College of Ward Janssen, Rotterdam Richard Vijgen, Arnhem zou worden. De werkplaats zou onderdeel Art and Design, Londen. Joline Jolink, Teuge Xander Wiersma, Den Haag worden van de tijdelijke kunstopleiding Toon Koehorst, Rotterdam Francis Willemstijn, Wormerveer die door de curatoren van Manifesta was Dinie Besems (Amsterdam) bijdrage David Kousemaker, Bussum geinitieerd als model voor Manifesta. De aan de solotentoonstelling LoloFerrari in Sebastiaan Kramer, Arnhem subsidie die resteerde na het annuleren de Zonnehof (Amersfoort). Tijdens deze Leon Kranenburg, Rotterdam van Manifesta 6 gebruikte Bailey voor tentoonstelling, waarmee Besems een Vinca Kruk, Amsterdam de realisatie van een speciale editie van periode van sieradenontwerpen afsloot, Erik Kuiper, Utrecht het tijdschrift Dot Dot Dot met bijdragen toonde zij o.a. nieuw werk in een speci- Marloes de Laat, Nijmegen van de ‘studenten’ en ‘docenten’ van de aal ontworpen transparante kubus. Het Mander Liefting, Eindhoven ‘kunstopleiding’. nieuwe werk kwam tot stand via een Lotty Lindeman, Lexmond ordeningssysteem dat door Luna Maurer Nicole Martens, Rotterdam Samira Benlaloua (Rotterdam) voor het in een computergestuurde tool werd Janna Meeus, Amsterdam project Breaking News- Season Sale omgezet. Ton Meijdam, Breda - the Body dat zich richt op informatie- Nynke Meijer, Sneek stromen binnen een economisch systeem Jan Boiten (Amsterdam) om gedurende Christien Meindertsma, Rotterdam en de verhouding individu versus media/ 6 maanden verder te kunnen werken aan Adriaan Mellegers, Amsterdam commercie onderzoekt. Haar bevindingen producties die hij als vrije vormgever ini- Joffrey Moolhuizen, Amsterdam worden gepresenteerd in een mascotte, tieert. Het betreft o.a. plannen voor een Bram Nijssen, Utrecht afﬁ ches en een krant. Daarmee wil ze het opera, waarvoor hij de partituur wil ba- Tim Olden, Amsterdam algemene plaats laten maken voor het seren op een beelddramaturgie en waarin Reineke Otten, Rotterdam bijzondere en ruim baan geven aan de sprake zal zijn van een live interactie Edwin Oudshoorn, Leiden verbeelding, opdat de innerlijke mentale tussen speler, videobeeld, decor en licht. Groepsportretten: ‘Rooﬁ ngpalaisje’, Antwerpen. Project Terrains Vagues van Groep Sannah Belzer, Pieter Eeckeloo, Christopher Paesbrugghe, Lin Vanwayenbergh, Dries Verbruggen als onderdeel van Groepsportretten, 2006 (zie pagina 57)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 5 118-06-20078-06-2007 116:34:566:34:56 Lola landscape architects, Amsterdam Airport City, 2007 (zie pagina 85-86)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 6 118-06-20078-06-2007 116:34:596:34:59 50 51

Saskia van Drimmelen (Amsterdam) voor het experimenteren met materialen. De De resultaten worden gepresenteerd in 2 de afgelopen tijd heeft aangelegd. Het het opzetten van een aantal workshops resultaten wil zij toepassen in karpetten, lookbooks. betreft een verzameling van vlinders die waar de kennis van traditionele Bulgaarse dekens en 3-dimensionale wanddecoraties. zij uit alledaagse voorwerpen snijdt en handwerkslieden wordt samengebracht Michael van der Ham (Londen) voor het een verzameling witte voorwerpen die zij met die van Nederlandse ontwerpers. Sarah van Gameren (Londen) voor het volgen van het eerste studiejaar aan de vindt op rommelmarkten en in de Amster- Het doel is de in Bulgarije nog aanwezige volgen van het tweede studiejaar aan de masteropleiding Fashion Womenswear damse Kalverstraat. ambachtelijkheid te lokaliseren en op- afdeling Design Products aan de Royal aan Central Saint Martins in Londen. nieuw te waarderen met als resultaat een College of Art, Londen. Sander Lak (Arnhem) voor het volgen van nieuwe serie unieke kledingstukken. Greetje van Helmond (Bergen op Zoom) het eerste studiejaar aan de masteroplei- Pascale Gatzen (Amsterdam) voor een voor het volgen van het tweede studiejaar ding Fashion Menswear aan het Central Eefje Dierickx (Arnhem) voor het volgen project dat van start ging met 3 work- aan de masteropleiding Design Products Saint Martins, Londen. van het eerste studiejaar aan de master- shops waarin kleren werden bedacht door aan de Royal College of Art, Londen. opleiding Fashion Womenswear aan de beeldend kunstenaars. Hun kledingvoor- Harmen Liemburg (Amsterdam) voor Central Saint Martins, Londen. stellen zijn daarna door een ontwerpteam Peter van Hugten (Amsterdam) voor het een werkperiode in Nagasaki (Japan) ter verder ontwikkeld tot verkoopbare pro- maken van illustraties bij een nieuwe voorbereiding van een tentoonstelling in Martijn Deurloo (Rotterdam) bijdrage in ducten. Met de opbrengst van de verkoop uitgave van Tijl Uilenspiegel. het Sieboldhuis in Leiden. Tijdens zijn de kosten die hij zal maken tijdens een moet de start gefi nancierd worden van reis, in de voetsporen van de 19e eeuwse stageperiode in New York bij het ont- een nieuw bedrijf dat een alternatief wil Felix Janssens (Rotterdam) bijdrage aan verzamelaar Philipp van Siebold, wil hij werpbureau 2x4. Bij dit bureau wil hij bieden voor het overheersende economi- de ontwikkeling van het interactieve pro- materiaal verzamelen als bouwstenen zijn zoektocht naar een experimentele, sche model waarin de klant niet meer is ject PR Audioguide i.s.m. Museum Boij- voor een installatie met nieuw grafi sch conceptuele en intellectuele werkwijze als dan een passief consumerend object. mans van Beuningen en het Van Abbe werk en objecten. grafi sch ontwerper voortzetten. Museum. Inzet is het gezamenlijk delen Odilo Girod (Amsterdam) om het nieuwe van informatie. Bezoekers van een stad Anna Lindeman (Amsterdam) om stage Jochem Faudet (Den Haag) voor het album van haar band Coparck vorm te worden in staat gesteld zichzelf en elkaar te lopen bij de Antwerpse modeontwerper volgen van het eerste studiejaar aan de geven en te versterken met andere media. – met hun mobiele telefoon – , binnen en Bruno Pieters. masteropleiding Design Products aan de Hiervoor werkt zij aan het ontwerp van buiten de muren van een gebouw 24/7 te Royal College of Art, Londen. een albumhoes, een website, een krant informeren over culturele – en esthetische Gabrielle Marks (Amsterdam) voor een en zullen in samenwerking met anderen ervaringen of ontwikkelingen in de stad. werkperiode van 3 maanden in Beijing. In Madieke Fleuren (Nijmegen) voor een digitale clips gemaakt worden. Zie beeldbijlage. China verzamelde zij materiaal om ant- werkperiode in het Europees Keramisch woorden te vinden op vragen en eerdere Werkcentrum samen met Pieke Berg- Conny Groenewegen (Amsterdam) voor Bas Kools (Waspik) voor het volgen van observaties met betrekking tot de Chinese mans. Zij willen experimenteren met een onderzoek naar nieuwe mogelijkhe- het tweede studiejaar aan de master- (beeld)cultuur. Haar observaties zijn binnenvormen als afgeleide van bui- den van breimachines. Hiervoor experi- opleiding Design Products aan de Royal bijeengebracht op een website die als een tenvormen, met als uitgangspunt ‘Form menteert zij met het programmeren van College of Art, Londen. database kan fungeren bij het ontstaan follows Material’. nieuwe steken, herontdekt oude steken, van nieuw werk. zet bestaande patronen om in nieuwe Manon van Kouswijk (Amsterdam) voor Aleksandra Gaca (Delft) voor het onder- breisels en streeft er naar zoveel mogelijk een kunstenaarsboek waarin 2 verza- Luna Maurer (Amsterdam) voor het zoeken van nieuwe (weef)technieken en driedimensionaal, aan een stuk te breien. melingen geordend worden die zij in project SKYCATCHER. Een fotocamera, 52 53

gemonteerd op het dak van De Balie in Henny van Nistelrooij (Rosmalen) voor Haitze Spaanenburg (Amsterdam) voor Marije Vogelzang (Schiedam) voor het op- Amsterdam, maakt een jaar lang com- het tweede studiejaar Design Products het volgen van het tweede studiejaar aan starten van eetontwerpstudio ‘Proef Am- putergestuurd, en met een interval van 5 aan het Royal College of Art, Londen. de masteropleiding Menswear Fashion sterdam’ als vervolg op de Rotterdamse minuten, opnamen van de hemel met een aan de Central St. Martins College of Art locatie. In de Amsterdamse studio wil zij stukje skyline van Amsterdam. Op een Ted Noten (Amsterdam) voor het maken and Design, Londen zich vooral concentreren op het ontwik- website kan de gebruiker zijn eigen con- van een nieuwe collectie sieraden en een kelen van eetconcepten en het uitwerken stellaties samenstellen. Verder wil Maurer werkperiode in het Europees Keramisch Kim van de Veerdonk (Amsterdam) om van innovatieve opdrachten. het materiaal gebruiken voor andere, nog Werkcentrum in Den Bosch. 3 maanden stage te lopen bij de studio te ontwikkelen, projecten. Zie beeldbijlage. van modeontwerper Bernhard Willhelm Bas Warmoeskerken (Utrecht) voor een Carla Nuis (Amsterdam) voor de inrich- in Parijs. onderzoek naar de toepassing van lichte Koert van Mensvoort (Amsterdam) voor ting van een experimentele atelierop- high-tech vezels bij het ontwerpen van het programmeren van een generieke stelling, gebaseerd op specialistische Dries Verhoeven (Amsterdam) voor Spie- ogenschijnlijk massieve meubelstukken. software toolkit voor een actieve cursor onderdelen van het atelier waar zij tijdens gelhotel, een voorstelling over gedeelde Het onderzoek maakt deel uit van Dry die een tactiele kwaliteit aan het com- haar studie aan de Royal College of Art eenzaamheid. Hiervoor bouwt hij een Tech 3, een samenwerkingsverband tus- putergebruik moet gaan toevoegen. Via werkte. Door ook in Nederland deze installatie die model staat voor een mo- sen de TU Delft en een aantal ontwerpers een website zal de toolkit beschikbaar technieken beschikbaar te maken, wil zij derne stad, een wereld waarin mensen van Droog Design worden gesteld aan interactie ontwerpers haar conceptuele werk verder uitbreiden onafhankelijk van elkaar dezelfde gebeur- die hiermee meer mogelijkheden hebben om er vervolgens draagbare sieraden en tenissen ondergaan. Deze ervaringsvoor- Maria Zalinska (Amsterdam) voor een bij het creëren van interactieve websites objecten van te maken. Eventueel kunnen stelling wordt getoond op het Festival werkperiode in het Berlijnse Tacheless. en interfaces. ook derden van het atelier gebruik maken a/d Werf, Over het IJ Festival en Festival Uitgangspunt van het werk dat zij daar en kennis maken met de laatste arts & Boulevard. wil ontwikkelen is de Duitse taal, de Marlie Mul (Kloetinge) voor de ontwikke- craft ontwikkelingen uit Engeland. mentaliteit en de vertellingen. ling van een basismodule om het realise- Claire Verkoyen (Amsterdam) voor ren van nieuwe meubels en installaties te Evert Nijland (Amsterdam) voor de rea- ontwerp en uitvoering van een nieuwe Ferry van Zijderveld (Amsterdam) bijdra- optimaliseren. Het onderzoek dat zij sa- lisatie van een nieuwe sieradencollectie. collectie porselein t.b.v. een tentoonstel- ge in de ontwikkeling van een korte fi lm men met Elina Kellermann uitvoert heeft Geïnspireerd door een eerder bezoek ling in het Princessehof te Leeuwarden. over de gebeurtenissen in een desolaat niet alleen betrekking op de toepassing aan Venetië vervaardigde hij colliers De collectie wordt een hommage aan stedelijk gebied. Voor deze fi lm zal hij van nieuwe technieken en materialen, waarin hij glazen kralen combineerde de vormen en weelderige decoraties van o.a. experimenteren met het surrealisti- maar verkent ook de grenzen van functio- met andere materialen en disciplines. De het 18e eeuwse Hollandse porselein. De sche verloop van de scènes en de relatie naliteit. Het project zal o.a. culmineren in totstandkoming van de collectie Venezia aanloop naar deze collectie is niet al- tussen beeld en geluid. Het resultaat een werken ontmoetingsplek voor Sta- was ook een zoektocht naar een nieuwe leen een onderzoek naar een specifi eke met als werktitel 6002 zal het midden vanger Culturele Hoofdstad 2008. interpretatie van traditionele handwerk- ontwerpstijl, maar ook naar de toepassing houden tussen een fi lm, videoclip en een technieken. van moderne technieken. autonoom kunstwerk. Eva Nip (Arnhem) voor het volgen van het eerste studiejaar Fashion Womens- Roswitha van Rijn (Amsterdam) om 3 Laurien Versteegh (Doorn) voor het vol- wear Millinery aan de Royal College of maanden stage te lopen bij de Ameri- gen van het eerste studiejaar aan de mas- Art, Londen. kaanse bootmaker William Shanor. teropleiding Scenography aan het Central Saint Martins College of Art in Londen. 54 55

Praktijksubsidies vormgeving Startstipendia bouwkunst Bijdragen werkbudget bouwkunst platform voor energiewinning, maricultuur, Samira Benlaloua, Rotterdam Dominique ter Beek, Rotterdam Kor Aldershoff (Amsterdam) voor het recreatie en verblijf. Pieke Bergmans, Sprang-Cappelle Chris van den Berk, Amsterdam ontwikkelen van een prototype van een Paul Börchers, Rotterdam Floris Cornelisse, Rotterdam amﬁ bische woning bestaande uit een Maurits Fennis (Haarlem) voor het volgen Maurits de Bruijn, Rotterdam Afaina De Jong, Amsterdam demontabel, rond drijfelement met een van het tweede studiejaar aan de Archi- Vanessa van Dam, Amsterdam Jenny Eklund, Rotterdam doorsnede van 12 meter. Hierop ontwierp tectural Associaton in Londen. Femke Hiemstra, Amsterdam Ergün Erkocu, Zoetermeer Aldershoff een lichtgewicht frame dat Esther Krop, Amsterdam Jelle Feringa, Breda speciaal geschikt is gemaakt voor natte Antoni Folkers (Utrecht) voor het schrijven Maureen Mooren, Amsterdam Job Floris, Rotterdam en slappe gronden van de nieuw geplande van het manuscript voor een publicatie Christiaan Oppewal, Delft Abdeluahab Hammiche, Den Haag wateroverloop gebieden in Nederland. over zijn ontwerpen bouwervaringen in Linda Swaap, Arnhem Hedwig Heinsman, Den Haag Afrika. Naast een historische schets en Daniel van der Velden, Amsterdam Furkan Kose, Amsterdam Willem de Bruijn (Londen) voor het afron- een geïllustreerde woordenlijst van de Esther de Vries, Amsterdam Eric-Jan Pleijster, Rotterdam den van zijn promotieonderzoek aan de Afrikaanse architectuur, beoogt Folkers Cees van der Veeken, Den Haag Bartlett School of Architecture in Londen. aan de hand van enkele bouwprojecten, Peter Veenstra, Rotterdam waar hijzelf bij betrokken was, inzicht te Robert Verrijt, Weert Raoul Bunschoten (Diepenveen) voor geven in de diversiteit en rijkdom van het Robbert de Vrieze, Rotterdam het archeologisch, programmatisch en Afrikaanse gebouwde erfgoed. technisch vooronderzoek van de door Bunschoten gewonnen prijsvraag ‘De Lan- Birgitte Hansen (Rotterdam) voor het ding’, een aantal paviljoens en speelobjec- volgen van de cursus ‘De rol van tuinen ten in de openbare ruimte van de Vinex- en parken in rehabilitatie’ aan de afdeling wijk Schuytgraaf (Arnhem). Hij wil met dit Landschapsarchitectuur van de Zweedse onderzoek de archeologische vondsten en Landbouwuniversiteit in Alnarp. de historische context van het gebied, dat tijdens WO II zwaar werd getroffen, met Burton Hamfelt, Christopher Moller, kaartmateriaal en symbolische herden- Dominic Papa en Jonathan Woodroffe kingsmotieven, zoals ﬁ bre cement para- (Amsterdam) voor de tentoonstelling New chutes, voor een groter publiek in beeld Urban Ecologies: On the urban designing brengen en inzichtelijk maken. of Architecture over het werk van dit viertal dat zich heeft verenigd onder de Duzan Doepel (Rotterdam) voor de ont- bureaunaam S333. De reizende tentoon- wikkeling van een zeewaardig productie- stelling zal in 2007 op 3 locaties buiten systeem dat de kwetsbare ecosystemen Nederland te zien zijn, achtereenvolgens in de Waddenzee moet ontzien. Hiertoe in Parijs, Berlijn en Londen. ontwerpt Doepel, in een multidisciplinair team met o.a. het Ontwerpatelier van het Cesare Peeren (Rotterdam) voor het RPB, de architectonische uitwerking van verder doorontwikkelen van zijn ontwerp- een multifunctioneel drijvend off-shore strategie om te werken met hergebruikte 56 57

materialen en bouwelementen. Geduren- Publicatiesubsidies bouwkunst Praktijksubsidies bouwkunst De groep van Sander Bos, René van de de werkperiode zal Peeren 3 projecten Subash Taneja (Amsterdam) voor de Jan Jongert, Rotterdam Engelenburg, Petra Hulst en Marte Kap- uitwerken: het Robodock project, een publicatie 100 opdrachtgevers over het Gemma Koppen, Rotterdam pert koos Amsterdam als hun ruimtelijk speeltuin en het WORM@VOC project in 2005 opgeleverde woningbouwproject Patrick Mc Cabe, Amsterdam speelveld. Veertig aansprekende locaties, waarbij auto-onderdelen, kabelhaspels aan de Damaststraat in Haarlem van Michel Tombal, Amsterdam gebaseerd op anekdotes, werden van en witgoed tot bouwmaterialen worden Taneja Hartsuyker Architecten. Doel van Ramin Visch, Amsterdam betonnen ANWB-paddestoelen voor- vervaardigd. het boekje is het participatieproces en zien om de wandelaar te leiden langs 2 de manier waarop met herstructurering Groepsportretten ‘omzwervingen’ door de stad, die van Bart Schoonderbeek (Londen) voor het in een hechte volksbuurt kan worden Voor de vijfde editie van de manifestatie de klassieke zwerver of die van de zgn. volgen van het vijfde en tevens laatste omgegaan, in beeld te brengen. Met Groepsportretten, die het Fonds BKVB hypermobiel, de moderne stedeling die studiejaar aan de Architectural Associa- tekeningen, schetsen en archieffoto’s van samen met het Stimuleringsfonds voor zich met mobiele telefoon en labtop door tion in Londen. de stad en haar buurtbewoners, wordt Architectuur organiseert, werden jonge de stad verplaatst. de herbouw van dit wijkje tot en met de ontwerpers uitgenodigd in interdisciplinair Het onderzoek van het Belgische team Bernd Upmeyer (Rotterdam) voor het oplevering gevisualiseerd. samengestelde teams, onderzoekend en met Sannah Belzer, Pieter Eeckeloo, vooronderzoek van één uitgave van het ontwerpend hun visie te geven op het Christopher Paesbrugghe, Lin Vanway- tijdschrift ‘Board- architecture and urba- Rob Wagemans (Amsterdam) voor de pu- thema ‘Spel in de stad’; hoe verhouden enbergh en Dries Verbruggen richtte zich nism’ waar Upmeyer mederedacteur van blicatie The World According to Concrete het spelgedrag en de spelbehoeften van op de onbestemdheid en gelaagdheid is, en voor deelname aan een internatio- over een aantal belangrijke projecten stedelingen zich tot hun alledaagse omge- van plekken. De groep ontwierp voor nale prijsvraag en 3 studies. van Concrete Architectural Associates. ving en welke rol kan architectuur hierbij de tentoonstelling enkele collages van Met de publicatie beoogt Wagemans het spelen? Op basis van een door henzelf architectonische archetypen van bekende Manja van de Worp (Eindhoven) voor het onderzoek en de achterliggende drijfveren gedefi nieerde opgave werkten 3 teams, woonhuizen in een poging de logica van volgen van de masteropleiding Emergent en inspiraties van het bureau in beeld 2 uit Nederland en 1 uit Vlaanderen, het de thematiek van stad, spel en samen- Technology and Design aan de Architec- te brengen. Naast Timo de Rijk, tevens thema uit dat resulteerde in een tentoon- leving te doorgronden. Daarnaast reali- tural Association in Londen. eindredacteur en samensteller van het stelling van 16 september tot en met 22 seerde zij op ware grootte 2 installaties boek, zijn o.a. Aaron Betsky, Ole Bou- oktober bij 66 East - Centre for Urban op onbestemde ruimtes in Antwerpen om man en Rennie Ramakers gevraagd het Culture in Amsterdam. aan te tonen dat de ongedwongenheid en werk van Concrete inhoudelijk toe te De groep van Boaz Bar-Adon, Guus Dix, spontaniteit van deze plekken met de hui- lichten. Letteke Klooster en Fred Woerden bracht dige planmatige aanpak nog maar zelden de belevenissen van enkele fi etsers in terug te vinden is in de geplande stad. kaart waaruit een aantal archetypen Zie beeldbijlage. in fi etsgedrag werd afgeleid. Op basis hiervan ontwikkelde de groep 4 verschillende fi etscodes die ‘s nachts heimelijk op straat werden aangebracht met de vraag of hiermee de gewoonte van het fi etsen voor een moment onderbroken kan worden. 58 59

3.4 Commissie Stimuleringssubsidies Selectiecommissies Stimuleringssubsidies 3.5 Publicatiesubsidies beeldende kunst Omdat er in 2004 en 2005 veel nieuwe en vormgeving voorzitter Jurgen Bey** commissieleden benoemd zijn, kwam Flos Wildschut Marjan Boot in 2006 een groot deel van de zittende Sinds april 2005 worden de publicatie- Thomas Castro commissieleden voor herbenoeming subsidies beeldende kunst en vormgeving Subcommissie beeldende kunst Iris Eichenberg*** in aanmerking. Bij de subcommissie door een gezamenlijke commissie van het Wafae Ahalouch El Keriasti* Olivia Ettema beeldende kunst werden 16 leden herbe- Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting Toos Arends Ineke Hans noemd en 5 nieuwe leden benoemd. Bij beoordeeld. Na een tussentijdse evaluatie Roel Arkesteijn Gert Jonkers de subscommissie vormgeving werden bleek dat de verschillende criteria van Atousa Bandeh Ghiasabadi Niels Klavers 11 leden herbenoemd en 4 nieuwe leden de beide fondsen niet altijd goed te com- Wout Berger Diana Krabbendam**** benoemd. Bij de werkgroep bouwkunst bineren waren. Besloten werd dat alle Henk Drosterij Rogério Lira werden 6 leden herbenoemd en 2 nieuwe aanvragen van rechtspersonen voor alge- Irene Fortuyn Suska Mackert leden benoemd. mene publicaties over beeldende kunst Roos Gortzak* Pieter van Oudheusden en vormgeving bij de Mondriaan Stichting Florian Göttke Vincent de Rijk Selectiecommissie beeldende kunst ingediend moeten worden en alle aan- Sannetje van Haarst Lies Ros Lex ter Braak (voorzitter) vragen m.b.t. publicaties van individuele Jeanne van Heeswijk* Louise Schouwenberg Hans Aarsman (groepen) kunstenaars en vormgevers bij Xander Karskens Marc Warning Jaap Guldemond het Fonds BKVB, ongeacht of deze publi- Natasja Kensmil Annelys de Vet Maria Hlavajova caties in eigen beheer of in samenwerking Jean Bernard Koeman *tot 1 december Sebastian Lopez met een uitgever tot stand gebracht Peter Mertens **tot 1 september Rutger Wolfson worden. In december 2006 is de samen- Arnold Mosselman ***per 1 oktober werking opnieuw geëvalueerd. De nieuwe Jan van der Ploeg* ****per 1 juni Selectiecommissie vormgeving werkwijze is voor aanvragers en commis- Joost Rekveld *****tot 1 juni Lex ter Braak (voorzitter) sieleden helder en de samenwerking zal Femke Schaap Jan Konings op deze wijze worden voortgezet. Johannes Schwartz Subcommissie bouwkunst Liesbeth den Besten Berend Strik Edzo Bindels Max Bruinsma De adviescommissie is samengesteld uit Wilma Sütö Marc Glaudemans José Teunissen een aantal leden van het Fonds BKVB Jennifer Tee Ludo Grooteman en de Mondriaan Stichting. De commis- Toon Teeken* Sabien de Kleijn* Selectiecommissie bouwkunst sieleden rouleren en per vergadering zijn Lucas van der Velden Herman de Kovel Lex ter Braak (voorzitter) 5 leden aanwezig, inclusief de voorzitter. Gerrit Willems Bob van Reeth Floris Alkemade Van beide fondsen is er een secretaris Raimond Wouda Paul Roncken Maarten Schmitt toegevoegd. *per 1 juni Mariet Schoenmakers Dirk Sijmons Maike van Stiphout Annet Tijhuis Subcommissie vormgeving Cor Wagenaar* Aziz Bekkaoui* Ronald Wall Guus Beumer *per 1 juni 60 61

4.2 Overzichten aanvragen publicatiesubsidies Toekenningen Publicatiesubsidies van de afgelopen 10 jaar (werktitel ‘Inge- Kees Bierman (Haarlem) voor een pu- voegde validiteit’). De Zwitserse uitgever totaal 72 blicatie met als vertrekpunt zijn eerste Alex Lapp nam het initiatief tot deze pu- positief 25 totaal 69 lokatiebeeld uit 1984. De tijdelijke instal- blicatie dat is onderverdeeld in 3 thema’s: positief 23 laties in de openbare ruimte, die Bierman Games People Play, Space People Inhabit maakte voor speciaal gekozen plekken in en Communities People Create. Elk thema de context van een thematentoonstelling, wordt ingeleid door een essay van Lapp manifestatie of symposium, krijgen door en Dennis Kaspoori sluit de hoofdstukken de documentatie in een publicatie een af door het belang van de projecten te permanent karakter. plaatsen in de stedelijke context.

Harmen Brethouwer (Huis ter Heide) Han Hoogerbrugge (Rotterdam) voor de voor de publicatie Over Nutteloze Zaken. publicatie en dvd Modern Living- The Graphic Universe of Han Hoogerbrugge. negatief 47* negatief 46 De kern van het boek bestaat uit 3 delen (Chinoiserieën, Art Deco en Minimal Art) Met interviews en essays van o.a. Marcel waarin de 33 belangrijkste werken van Möring, Joshua Davis en Craig Robinson zijn oeuvre aan bod komen, ingeleid door beoogt webkunstenaar Hoogerbrugge Teio Meedendorp, Alied Ottevanger en zijn ontwerpprincipes, die op het web Cornel Bierens. Daarnaast heeft Bret- verborgen blijven, voor een breder publiek houwer een aantal auteurs gevraagd zijn inzichtelijk te maken. Naast webdesign werkwijze kritisch te bespreken om een zullen ook Hoogerbrugge’s autonome groot aantal ‘in vergetelheid’ geraakte graﬁ sche werk, illustraties en installaties technieken, materialen en tradities op- in de publicatie opgenomen worden. nieuw voor het voetlicht te brengen. Bas van den Hurk en Wouter Verhoeven Leo Divendal (Amsterdam) voor een pu- (Tilburg) voor een eerste overzichtspubli- blicatie die de neerslag vormt van Diven- catie over hun werk. Zij maken voorname- dal’s reis per schip naar Bélem (Brazilië). lijk werk op locatie in het buitenland. Ze In het kader van een aantal historische mixen de locale omstandigheden met hun exposities over ontdekkingsreizen in het eigen beeldtaal en creëren zo ‘beelden Scheepvaartmuseum in Amsterdam, kreeg van mensen en landschappen van de 21e 2006 2005 hij de opdracht een eigentijdse variant op eeuw’. Zij werken op de grens van cinema honoreringspercentage honoreringspercentage dit thema te maken. Het resultaat is Leo en schilderkunst. Auteurs zijn o.a. Frank 35% 33% Divendal Journaal, een persoonlijk reis- Maes en Lindsey L. Delahanty. * inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven. verslag in tekst en beeld. In 2006 werden 5 aanvragen op formele grond niet in behandeling genomen. Pieter Holstein (Amsterdam) voor een pu- Jeanne van Heeswijk (Rotterdam) voor de blicatie over zijn werk die hij op uitnodi- Aantal vergaderingen 4 eerste overzichtsuitgave over haar werk ging van het Chinese European Art Center 62 63

in Xiamen (China) voorbereidt. Holstein Folkert de Jong (Amsterdam) voor de Gabriël Lester (Groningen) voor de publi- Peter Otto (Arnhem) voor de overzichts- beschrijft het boek als een ‘persoonlijk publicatie Gott Mit Uns, een vervolg op catie How to Act. Dit was tevens de titel publicatie Votiv & Totem met een selectie bericht’ waarin zijn tekeningen en prenten Shoot the Freak uit 2005 dat inmiddels van zijn eerste ruimtelijke installatie en van zijn schilderijen, tekeningen, gipsen, of gecombineerde technieken van druk en is uitverkocht. In tegenstelling tot de nu ook van de eerste publicatie waarin bronzen en keramische beelden. Otto wil aquarel getoond worden. Met een combi- vorige uitgave beoogt hij met dit boek de al zijn installaties worden beschreven en met dit boek de lezer naar een empatisch natie van foto’s en korte teksten hoopt hij achtergronden van zijn werk te belichten, gedocumenteerd. In het boek wordt de niveau meenemen om hoop, wreedheid een levensbeschouwelijke inhoud aan de waartoe hij o.a. Jan Dietvorst, Maxine toeschouwer ondermeer geconfronteerd en verloren onschuld op te wekken, daar- uitgave te geven. Kopsa en Sara Weyns heeft uitgenodigd met zijn of haar gedrag en conditie. bij verwijzend naar illustere voorgangers een essay te schrijven. De publicatie Omdat de elementen waaruit Lester’s als Goya, Grünewald, Redon en Guston. Theo Jansen (Den Haag) voor de pu- begeleidt een reeks tentoonstellingen over installatiekunst bestaat, zeer gelaagd zijn, De publicatie, met teksten van Rob blicatie en dvd The Great Pretender zijn werk in binnen- en buitenland. is voor het boek een vorm gekozen die de Smolders, verschijnt tegelijkertijd met met werk van de afgelopen 17 jaar. lezer voor een moment in de installatie een overzichtstentoonstelling in Museum Zijn wekelijkse column in de Volkskrant Chris Keulen (Maastricht) voor de publi- moet plaatsen. De teksten zijn geschre- Beelden aan Zee. wordt in dit boek in de context van zijn catie Hete glassplinters, een fotoreporta- ven door Sara Arrhenius, Aaron Schuster, werk als kunstenaar geplaatst: de ‘bewe- ge over zijn fascinatie voor de wielersport Vasif Kortun en Raimundas Malasauskas. Dick Raaijmakers (Den Haag) voor een gende strandbeesten’ gemaakt van PVC als sociaal fenomeen. Keulen bezocht monografi e die de de breedte en diepte electriciteitsbuizen. Het boek omvat 7 vele wielerkoersen in het Afrikaanse Bas Meerman (Amsterdam) voor het van zijn gehele werk en leven in beeld hoofdstukken die de 7 tijdperken van de continent, o.a. Sénégal en Eritrea, waar tweede deel van Het Getekend Dagboek moet brengen en inzicht moet geven in ontwikkeling van de strandbeesten weer- hij maandenlang 24 uur het sportleven met tekeningen, aquarellen en collages zijn werkmethoden, denkwijze en moti- geven waarbij de columns en foto’s van van de renners, maar ook de bezoekers van de afgelopen 10 jaar die als een vatie. Methode, machine en techniek zijn cellen, spieren, zenuwen etc. de evolutie van de koersen, documenteerde. reeks dagboekfragmenten zijn opge- binnen Raaijmakers’ werk onlosmakelijk van de strandbeesten als nieuwe vormen bouwd. De inleiding is geschreven door met elkaar verbonden en in de publicatie van leven moeten weergeven. Krijn de Koning (Amsterdam) voor de Peter Weiermair. De publicatie verschijnt worden alle verschillende invalshoeken publicatie Real Place. De Koning heeft de bij een tentoonstelling in galerie De van zijn werk belicht. Auteurs zijn o.a. Cuny Janssen (Amsterdam) voor de afgelopen 15 jaar een oeuvre opgebouwd Praktijk. Frans Evers, Lars Spuybroek, Hans Lo- publicatie There is Something in the Air, dat bestaat uit een honderdtal grote cher en Elmer Schönberger. in Prince Albert, South Africa met foto’s installaties. Deze werken zijn vrijwel altijd Paulien Oltheten (Amsterdam) voor de die zij nam tijdens haar werkperiode in site-specifi c en tijdelijk. In het boek zal publicatie Theorie van de straat, een stu- Chantal Spieard (Amsterdam) voor het het dorpje Prins Albert in de Karoo. Jans- worden ingegaan op de achterliggende die van Oltheten naar mensen en objec- fotoboek Kamperen. Spieard maakte sen concentreert zich in deze uitgave op ideeën in zijn werk. Het grote full-colour ten in de openbare ruimte. De foto’s en een fotoserie op een camping in Utrecht het fenomeen oudheid en de woestijn en gedeelte laat het visuele vocabulaire zien fi lmbeelden tonen handelingen op straat, tijdens haar deelname aan het Project de invloed ervan op de mensen die in de waarmee en waarin De Koning opereert. aangevuld met persoonlijke aantekenin- Camping Ateliers. Toevallig kreeg zij een eindeloze vlaktes leven. Door het liggende Het zwart-wit gedeelte krijgt de vorm van gen en schetsen die de lezer bewust moet oude ‘Vrij Nederland’ in handen waarin en langwerpige formaat van het boek een index/register. Tekstuele bijdragen maken van de manier waarop zij kijkt. de fotoreportage ‘De vlucht in de staca- en het herhalingselement van de foto’s, komen van Sven Lütticken, Bas Heijne Hans Aarsman en Tijs Goldschmidt zijn ravan’ stond van fotograaf Bert Nienhuis. hoopt Janssen het fi lmische aspect van en Robert Dijkgraaf. gevraagd een tekst te schrijven over de Tot haar grote verbazing zag Spieard de serie foto’s te benadrukken. grensgebieden fotografi e, beeldende kunst ‘haar’ campingfoto’s terug, maar dan en wetenschap. Zie beeldbijlage. van 24 jaar geleden. Zij vroeg Nienhuis 64 6522

om hun foto’s in een publicatie samen te het werk uit de periode 1989-2006 om brengen. Remco Campert heeft toestem- de samenhang van haar oeuvre in kaart ming gegeven om zijn verhaal ‘Kamperen’ te brengen. Hiermee hoopt zij een bij- als inleiding te gebruiken. drage te leveren aan de perceptie op haar werk. Het boek is onderverdeeld in een Niels Stomps (Amsterdam) voor een aantal thema’s waaronder ‘de enscene- publicatie met zijn foto’s over de ver- ring van de tijd, what you see depends on stedelijking van het huidige China. In 4 what you are looking for, reality hacking hoofdstukken met foto’s en persoonlijke en afstand en scherpte’. dagboeknotities, worden de gevolgen van grootschalige bouwprojecten in beeld Erik Wesselo (Den Bosch) voor de publi- gebracht. Zo is de aanleg van één van de catie 56 Beaverstreet. Wesselo verbleef grootste stuwdammen in China, de Drie- tijdens 9/11 in het ISCP te New York. klovendam, en de enorme volksverhuizing Van deze periode heeft hij veel docu- die daarop volgde, volgens Stomps type- menten bewaard. Zijn herinneringen en rend voor het verdwijnen van de mense- verhalen die deels op waarheid berusten, lijke maat in het landschap. deels zijn samengesteld uit fi lmfragmen- ten, oneliners en fl arden van dialogen Siebe Swart (Amsterdam) voor de pu- met New Yorkers vormen de basis van dit blicatie en dvd Panorama Nederland boek. De publicatie bestaat uit 2 delen: waar hij de afgelopen 10 jaar aan een bric-a-brac van de wereld waarin hij werkte. Het boek brengt in beeld hoe toentertijd leefde en een fi lmscript dat grote infrastructurele projecten zoals de JonMarc Edwards schreef op basis van HSL en de Betuwelijn, het Nederlandse verhalen en gesprekken met Wesselo. Zie (cultuur)landschap transformeren. Swart beeldbijlage. fotografeerde in totaal 300 locaties die hij 2 keer per jaar vanuit een identiek Commissie Publicatiesubsidies standpunt vastlegde met behulp van panorama- en luchtfotografi e. Dirk Sij- voorzitter mons en Hans Roosenboom geven in een Jeroen Vullings essay hun visie op resp. de maakbaarheid van het landschap en het belang van de leden fotografi e voor de beeldvorming over het Ellen de Bruijne landschap. Nikkie Gonnissen Arnold Mosselman Barbara Visser (Amsterdam) voor de pu- Ad van Rosmalen blicatie Barbara is er niet. Aan de basis Louise Schouwenberg van deze uitgave staat een selectie van Berend Strik Ilse Frech, Nana. Stains 2007 (zie pagina 35)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 7 118-06-20078-06-2007 116:35:016:35:01 Jan Koster, La Habana, Calzada de Luyano, 2007-03-04 (zie pagina 40)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 8 118-06-20078-06-2007 116:35:096:35:09 66 4. BEMIDDELAARSSUBSIDIES 4. COMMISSIE BEMIDDELAARSSUBSIDIE 67

Overzicht aanvragen Bemiddelaarssubsidies 4.1 Inleiding 4.2 Toekenningen totaal 58

Een bemiddelaarssubsidie kan worden Frederique Bergholtz (Amsterdam) ont- positief 30 aangevraagd door critici, theoretici, be- ving een bijdrage aan haar onderzoek schouwers en tentoonstellingsmakers. naar de actualiteit van het feminisme totaal 52 Deze subsidie is bestemd voor uiteenlo- voor de hedendaagse kunst. Het on- positief 23* totaal 49 pende plannen zoals het verrichten van derzoek is onderdeel van het project If positief 23 (voor)onderzoek, het schrijven van een I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part essay of publicatie, het opzetten van een Of Your Revolution dat draait om perfor- symposium of manifestatie of het samen- mancekunst en de daarmee verbonden stellen van een tentoonstelling met een noties van het lichaam, de plek en de bepaald thema. De bemiddelaarssubsidie relatie tussen kunstenaar en publiek. Bin- kan daarnaast ook worden aangevraagd nen het onderzoek komt een varieteit aan voor een reis of een werkperiode in het artistieke posities aan bod waarin zowel buitenland. Bij de beoordeling van de de erfenis als het potentieel van femi- plannen wordt onder andere gekeken hoe nisme voor de hedendaagse kunst wordt de inhoudelijke, theoretische en artistieke onderzocht. De resultaten zijn inmiddels negatief 29 uitgangspunten van de aanvrager tot gepresenteerd op een tentoonstelling in negatief 28 uiting komen. Voorwaarde is dat het om De Appel in Amsterdam, een symposium negatief 26 bijzondere plannen gaat en dat het werk- in De Balie en een performance-program- zaamheden betreft die niet voor rekening ma in SMCS/Club 11. van een instituut of organisatie genomen kunnen worden en die niet in vast dienst- Gideo Boie en Matthias Pauwels (Rot- verband tot stand komen. terdam) voor het onderzoek Cities.INC over het neoliberalisme in de architectuur. De ambitie van het onderzoek is het theoretisch ophelderen van de neoliberale hegemonie en de ‘vermarkting’ van de ruimtelijke productie en het blootleggen van praktische strategieën die in staat zijn haar te ondermijnen. Het onderzoek 2006 2005 2004 dient ter voorbereiding van een boek en honoreringspercentage honoreringspercentage honoreringspercentage een debat over dit onderwerp. 44% 52% 47%

Jamain Brigitha en André Platteel * incl 1 herbeoordeling (Amsterdam) voor de research t.b.v. de In 2006 werden 2 aanvragen op formele grond niet in behandeling genomen. publicatie en manifestatie Disorientation – new ways of storytelling. Zij willen Aantal vergaderingen 4 68 69

onderzoek doen naar open narratieve tentoonstelling onderzoekt het begrip scheppen van culturele diversiteit binnen maar ook buitenlandse instellingen heb- structuren en desoriënterende beeldtaal, ‘normaliteit’, het concept van maakbaar- de beeldende kunst in Nederland en ben interesse getoond voor het project. en de invloed die deze hebben op de heid, consumentencultuur en de fusie daarbuiten. De site wordt opgezet vanuit hedendaagse beeldtaal, kunst en com- tussen mens en intelligente technologie. de erfenis van de voormalige Gate Foun- Jan Hiddink (Rotterdam) voor een on- municatie. Doel is het uitbrengen van een Uitgangspunt is de vraag hoe je de sa- dation, en in samenwerking met het Van derzoek t.b.v. een dvd, een essay en internationaal georiënteerde publicatie. menleving, de ander en ook jezelf waar- Abbemuseum. online documentatie over autonome neemt. Kunstwerken worden getoond in computerkunst. Vanuit de constatering Nathalie Faber (Amsterdam) voor het samenhang met fi lms, documentaires en Petra Heck (Amsterdam) als startend be- dat de laatste jaren sprake lijkt te zijn van samenstellen van de tentoonstelling The andere uitingen die deel uitmaken van middelaar ontving zij een bijdrage voor de een comeback wil hij een divers en diep- Third Screen, waarin kunstenaars die be- onze visuele cultuur. Onderdeel van de opzet van haar project Route A1. Heck gravend beeld geven van de autonome zig zijn met telefonie in hun werk voor het manifestatie zijn fi lms, debatten, theater- heeft de kunstenaars Kristof van Gestel, computerkunst. Een aantal sleutelfi guren eerst worden samengebracht. De deelne- voorstellingen, workshops en educatieve Pae White, Kai Bernau, Olivier Foulon, zal worden geinterviewd over o.m. de mende kunstenaars tasten de grenzen af trajecten. Jakob Kolding, Olaf Nicolai, Ken Lum, autonome merites van computerkunst, de van wireless communicatietechnologieën Willem Oorebeek en Lidwien van de Ven historische ontwikkeling en de sociaal- en de interface van de telefoon. Onder de Maaike Gouwenberg (Amsterdam) als gevraagd om op A1 formaat een affi che maatschappelijk relevantie. Dvd en web- titel Playmobiel was de tentoonstelling te startend bemiddelaar ontving zij een bij- te maken om de polariteit tussen unici- site zullen worden gepresenteerd tijdens zien in Arti et Amicitiae. Naast de expo- drage voor haar deelname aan het Cura- teit en reproduceerbaarheid aan de orde een publiek evenement in De Balie en sitie was de tentoonstelling toegankelijk torial Training Program van De Appel. te stellen. Elk ontworpen affi che is een met medewerking van Sonic Acts. via de mobiele telefoon. Door PLAYMOB week lang in en om de Inkijk van SKOR ON te sms-en kreeg je gedurende de Krist Gruythuysen (Huddinge, Zweden) te zien. De reproducties worden tevens Ed van Hinte (Den Haag) als bijdrage aan tentoonstelling dagelijks een audiovisueel als bijdrage aan het project Forms of in De Appel aangeplakt en liggen daar in een ‘pilot’ voor het plan Building Light- kunstwerk op je mobiele telefoon. Refusal - Archiving Disappearance over stapels op de grond om gratis te worden ness. Doel van het initiatief is het bevor- kunstenaars die besluiten te stoppen meegenomen. Verder worden de posters deren van de ontwikkeling en toepassing Matthew Fuller (Amsterdam) voor het met het maken van werk. Het onderzoek gedurende 4 weken in posterframes over van lichtgewicht constructies binnen schrijven van 3 theoretische essays: omvat een archief, symposia bij Platform de stad verspreid. produkt- en modevormgeving en archi- Trouble Double - art methodologies Garanti in Istanbul en SMCS/Club 11 in tectuur. Van Hinte wil in samenwerking in media ecology, Art for Animals en Amsterdam en een publicatie. In open- Maartje van den Heuvel (Amsterdam) met technici en vormgevers verschillende Towards an ‘Evil’ Media Art. Hij wil zijn bare lezingen benaderen kunstenaars, voor een onderzoek t.b.v. een tentoon- scenario’s uitwerken die moeten leiden teksten bediscussieren met collega-essay- curatoren en theoretici het onderwerp stelling en een boek over hedendaagse tot tastbare modellen en prototypes die isten, wetenschappers en kunstenaars. vanuit verschillende perspectieven. Nederlandse landschapsfotografi e. New kunnen worden gepresenteerd aan bedrij- Uitkomst moet zijn een aantal publicaties Dutch Landscape wil werk van Neder- ven en het publiek. De presentatie van in tijdschriften, en uiteindelijk een boek. Sannetje van Haarst en Renée Ridgway landse kunstenaars bijeenbrengen, die de deze ‘staalkaart van mogelijkheden’ zal Fuller heeft contact hierover met uitgevers (Amsterdam) bijdrage aan de opzet van afgelopen twintig jaar de veranderingen in plaatsvinden bij Platform 21. in Engeland. een virtueel portaal over culturele diver- het landschap in beeld hebben gebracht. siteit. Het plan betreft vormen van een Behalve een kunsthistorisch overzicht Carel Kuitenbrouwer (Amsterdam) voor Ine Gevers (Amsterdam) bijdrage voor platform op het internet voor een dialoog beoogt de tentoonstelling een impuls te de studie Tien jaar na het rode boekje, het samenstellen van de tentoonstelling tussen westerse en niet-westerse beel- geven aan de discussie over ruimtelijke naar de geschiedschrijving, theorievor- Alleman - Difference on Display. Deze dende kunst. Doel is een actueel beeld te ordening. Het Nederlands Fotomuseum ming en kritiek van de grafi sche vormge- 70 71

ving in Nederland. Kuitenbrouwer wil een openbare ruimte van Amsterdam op een Renée Steenbergen (Amsterdam) bijdrage 4.3 Commissie bemiddelaarssubsidies vervolg maken op het ‘rode boekje’ dat hij laagdrempelige manier uitgelegd door de aan de voltooiing van het boek Particulie- in 1996 met Koosje Sierman schreef over kunstenaar. Buurtbewoners en voorbijgan- re Cultuur. Steenbergen wil met dit boek voorzitter hetzelfde onderwerp. Wat is de stand gers geven hun inhoudelijke commentaar. een beeld geven van zowel een aantal Jeroen Boomgaard van zaken van de refl ectie op het grafi sch De tv-serie heeft een cultureel-educatief periodes waarin het mecenaat in ons ontwerpen? Hoe kan gestimuleerd wor- doel en wil een breed publiek aanspreken. land fl oreerde, als van actuele tendensen leden den dat er in de nabije toekomst meer en nieuwe vormen van particuliere cul- Valentijn Byvanck aandacht wordt besteed aan de rijke Wido Smeets (Maastricht) bijdrage aan tuurmecenaat, zoals o.m. de fondsen op Xander Karskens geschiedenis en de boeiende actualiteit de opstart van het cultureel maandblad naam, museale businessclubs, bedrijfs- Jorinde Seijdel van het grafi sch ontwerpen in Nederland? Zuiderlucht. Smeets wil zijn plannen voor collecties en fi scale constructies. Doel is Barbara Visser Het onderzoek dient ter voorbereiding van een onafhankelijk, journalistiek gestuurd een bijdrage te leveren aan de opbloei Hein Eberson een symposium en publicatie. en gratis tijdschrift op tabloidformaat van een nieuw mecenaat in Nederland. Fred Inklaar in zowel inhoudelijke als praktische zin Frank Tjepkema Ine Poppe (Amsterdam) bijdrage aan een verder uitwerken. Zuiderlucht richt zich Rik Suermondt (Utrecht) voor het samen- Aart Oxenaar onderzoek naar het ontstaan van robot- en op actuele ontwikkelingen in de culturele stellen van een publicatie over het naoor- Piet Vollaard machinekunst. Centraal in het onderzoek wereld en is bedoeld voor een substantieel logse fotoboek in Nederland. Suermondt Ton Venhoeven staat de Canadese machinekunstenaar breder publiek dan de meeste andere zal een selectie van zijn artikelen over Norman White die gezien wordt als ‘vader kunstbladen. Daarnaast wil het zich niet dit onderwerp bundelen, actualiseren en Afhankelijk van de aard van de aanvragen van de robotica’. Poppe onderzoekt de als vanzelfsprekend richten op de rand- voorzien van een aantal nieuwe hoofdtek- wordt de werkgroep samengesteld uit invloed, betekenis en mentaliteit van het stedelijke culturele infrastructuur, maar sten en een catalogus van belangwekken- bovenstaande leden. werk van White tegen de achtergrond van nadrukkelijk opereren vanuit de ‘periferie’. de uitgaven uit de periode na 1945. Doel de opkomst van internet, verschillende is inzicht te geven in het genre van het Eind 2006 nam Jeroen Boomgaard af- organisaties en festivals en de groeiende Lisette Smits (Utrecht) bijdrage aan de fotoboek, en meer specifi ek in de bijdrage scheid als voorzitter van de Commissie aandacht voor de combinatie tussen tech- voltooiing van het onderzoek en manus- van Nederlandse fotografen, vormgevers Bemiddelaarssubsidies. Valentijn By- nologie en kunst. Doel is de betekenis van cript Spectres of The Nineties. Smits en uitgeverijen aan het fotoboek als nar- vanck zal zijn plaats innemen. robot-kunst te onderzoeken en dieper in spreekt zich hierin vanuit haar ervaring als ratief en interdisciplinair medium. te gaan op thema’s die te maken hebben tentoonstellingsmaker uit over de rol en met robotica en emoties. De resultaten betekenis van kunst als ‘real experiment’, van het onderzoek worden gepresenteerd kunstprojecten die in de werkelijkheid in het Theatrum Anatomicum van De infi ltreren. Het doel is een periode in kaart Waag en in de toonzaal van de Willem De te brengen waarin zich een specifi eke Kooning Academie. artistieke praktijk heeft ontwikkeld met zowel een artistieke als maatschappelijke Hermi Ruijvenkamp (Amsterdam) kreeg betekenis. Een voorpublicatie van een bij wijze van uitzondering een bijdrage aan van de praktijkanalyses uit het onderzoek de produktiekosten van een tv-serie over verscheen inmiddels in het boek ‘Looking, kunst in de openbare ruimte. In Onbeken- Encountering, Sytaging’, een uitgave van de Bekenden wordt een kunstwerk in de het Piet Zwart Instituut / Revolver. 72 73 74 5. ACTIVITEITEN IN HET BUITENLAND 75

5.1 Inleiding buitenland ateliers BKVB zou dan ook graag een atelier in een periode in het buitenland te willen 5.2 Samenstelling adviescommissies en Londen willen houden en onderzoekt nu werken, heeft het Fonds BKVB naast zijn toekenningen buitenlandateliers In het beleidsplan 2005-2008 kondigde of er een vergelijkbare artists in residence vaste ateliers in 2006 een aantal andere het Fonds BKVB aan het buitenland- plek in deze stad is. tijdelijke buitenland ateliers aangeboden De Adviescommissie Buitenlandateliers atelierbeleid als een van zijn prioriteiten Met de Townhouse Gallery in Cairo is in samenwerking met Trans Artists. De bestaat uit een ‘pool’ van een tiental com- te beschouwen. Dit mede als antwoord een experiment van 2 jaar aangegaan tijdelijke ateliers worden in principe missieleden, waaruit per atelier verschil- op de internationalisering van de kunst. en overeengekomen dat daar vanaf slechts 1 keer aangeboden. Deze artists lende subcommissies worden gevormd. Het Fonds BKVB gaf onderzoeksbureau 1 september 2006 gedurende 2 periodes in residence plekken zijn o.a. geselec- De samenstelling van deze subcommis- Vinken & Van Kampen opdracht het bui- per jaar kunstenaars kunnen verblijven teerd op basis van de artistieke moge- sies wisselt per jaar. tenlandbeleid te evalueren. In mei 2006 en werken. lijkheden en de belangstelling van kun- werd, in samenwerking met de SICA, De eerder gelegde contacten in China stenaars voor bepaalde landen of steden. Künstlerhaus Bethanien, Berlijn hun rapport Het Buitenland wordt steeds hebben eind 2006 geresulteerd in een Voor deze eerste ronde werd gekozen In 2006 ontving de adviescommissie 34 kleiner gepresenteerd in Felix Meritis. residency bij Platform China in Beijing. voor ateliers in Australië, Brazilië, Japan, aanvragen. Er zijn 4 aanvragers voorge- De vragen die het Fonds BKVB aan de Deze residency start in 2007 en wordt Polen en Zambia. In totaal werden er 60 dragen aan het Künstlerhaus Bethanien. orde gesteld wilde zien, waren onder als experiment voor 2 jaar aangegaan. aanvragen ingediend. Grote belangstelling De adviescommissie heeft in samen- andere of het huidige atelierbeleid effec- Platform China werd begin 2005 op- was er voor het atelier in Tokio met 32 spraak met Christoff Tannert, directeur tief en transparant is, of er sprake is van gericht door curator en galeriehouder aanvragen. van het Bethanien, Hadassah Emmerich voldoende kwaliteit, of het voorziet in een Sun Ning. Deze artists in residency plek De volgende kunstenaars werden ge- geselecteerd voor de periode van 1 april behoefte en of de Nederlandse kunstwe- is gevestigd in het Dashanzi district of selecteerd: 2007 - 1 april 2008. reld er voldoende profi jt van heeft. Het 798 Space, aan de oostkant van Beijing A.I.T. Tokio: Martine Stig was voor het Fonds BKVB verheugend tussen de 4e en 5e ring. Dit in onbruik Art Space Sydney: Roderick Hietbrink Adviescommissie Künstlerhaus Bethanien om te lezen dat de vragen op alle onder- geraakte fabrieksterrein is misschien het Capacete, Rio de Janeiro: Jonas Ohlsson Rein Wolfs, voorzitter delen positief tot zeer positief beantwoord beste te vergelijken met het New Yorkse De selectieprocedures voor de ateliers in Natasja Kensmil zijn. Het rapport is daardoor een stevige Soho of Chelsea. Inmiddels heeft zich Polen en Zambia zijn nog gaande. William Speakman legitimatie van het beleidsplan en de er een grote kunstenaarsgemeenschap Het Fonds BKVB en Trans Artists streven Barbara Visser keuzes die gemaakt zijn. gevestigd en ontwikkelt het complex zich ernaar dat 1 à 2 keer per jaar een aantal tot een hippe en commerciële buurt. Per tijdelijke buitenlandateliers wordt aange- Projectstudio Berlijn In het voorjaar van 2006 kwam het jaar kunnen 2 kunstenaars in Platform boden. Een van de aanbevelingen in het evalu- onverwachte bericht dat Delfi na Studios China verblijven, ieder voor de duur van atierapport Het buitenland wordt steeds in Londen per direct werd opgeheven. 6 maanden. De perioden beginnen steeds kleiner was de werkperiode van de project- Dit besluit werd zeer betreurd, aangezien op 1 januari en op 1 juli. Deze residency studio in Berlijn te verlengen van 3 naar 4 Delfi na Studios een interessante plek was wordt mede mogelijk gemaakt met een maanden. Deze aanbeveling is overgeno- met een hoog internationaal aanzien. Bij bijdrage uit het HGIS-Cultuurprogramma men en wordt vanaf 2007 ingevoerd. de laatste selectieronde was het aantal van de Ministeries van OCW en Buiten- In 2006 ontving de adviescommissie aanvragen voor Delfi na Studios verdub- landse Zaken. 25 aanvragen. Deze selecteerde voor de beld, wat een duidelijke indicatie is dat periode 1 mei 2007 – 1 mei 2008 de kunstenaars grote interesse tonen voor Gezien de sterk stijgende belangstelling volgende kandidaten: Geeske Bijker, een residency in Londen. Het Fonds van kunstenaars en beschouwers om Susanne Kriemann en Govert Grosfeld. 76 77

Adviescommissie Projectstudio Berlijn Banff Centre for the Arts, Canada Annet Tijhuis Projectstudio Rome Phillip van den Bossche, voorzitter De adviescommissie ontving 12 aan- Marieke Wiegel (namens het Institut De adviescommissie ontving 10 aanvra- Sabien de Kleijn vragen. Voor de periode 5 april – 1 juni Néerlandais) gen. Voor de periode van 1 september Diana Stigter 2007 werd Florian Göttke geselecteerd. – 15 december 2006 werd Kevin van Vincent de Rijk Art Center College of Design, Braak geselecteerd. Waling Boers (directeur Büro Friedrich) Adviescommissie Banff Pasadena (VS) Bart Rutten, voorzitter In 2006 werden 6 aanvragen ingediend Adviescommissie Rome Platform Garanti, Istanbul Thomas Castro voor een residency van 1 jaar in het Art Maria Hlavajova, voorzitter De adviescommissie ontving in 2006 18 Erik Odijk Center. Drie aanvragers vormen samen Krien Clevis aanvragen. In samenspraak met Vasif Nathalie Zonnenberg een ontwerpbureau en 2 aanvragers zijn Thomas Peutz Kortun, directeur van Platform Garanti, Annet Tijhuis een duo. Alle aanvragen zijn aan de direc- Patricia Pulles werd Fahrettin Örenli voor de periode van tie van het Art Center voorgelegd. Deze se- 1 september 2006 – 1 februari 2007 IASPIS, Stockholm lecteerde het ontwerpbureau 75B voor de Platform China, Beijing geselecteerd, voor de periode van 1 fe- De adviescommissie ontving in 2006 17 eerste residency. 75B (Rens Muis, Pieter Omdat voor het eerste jaar de tijd te kort bruari - 1 mei 2007 het kunstenaarsduo aanvragen en heeft 3 kandidaten aan het Vos en Robert Beckand ) heeft ervoor ge- was om via een advertentie kunstenaars BikVanderPol en van 1 mei – 1 augustus bestuur van IASPIS voorgedragen. Deze kozen ieder een periode van 4 maanden in op te roepen een aanvraag in te dienen, 2007 Justin Bennet. selecteerde voor de periode 1 juli – 1 het Art Center te verblijven. De residency heeft het bestuur van het Fonds BKVB november 2007 Lucas Lenglet en voor loopt van 1 mei 2006-1 mei 2007. de adviescommissie Buitenlandateliers Adviescommissie Platform Garanti de periode 1 november 2007 – 1 maart gevraagd om dit eerste jaar zelf 2 kandi- Rein Wolfs, voorzitter 2008 Rosa Barba. Townhouse Gallery, Cairo daten voor te dragen. Voor de periode 1 Atousa Bandeh Ghiasabadi Omdat voor het eerste jaar de tijd te kort februari – 1 juli 2007 werd Hendrik-Jan Michiel Kluiters Adviescommissie IASPIS was om via een advertentie kunstenaars Hunneman geselecteerd en voor de peri- Jan Schuijren Hedwig Fijen, voorzitter op te roepen een aanvraag in te dienen, ode 1 juli – 31 december 2007 Matthijs Atousa Bandeh Ghiasabadi heeft het bestuur van het Fonds BKVB de de Bruijne. International Studio and Curatorial Pro- Klaas van Gorkum adviescommissie gevraagd om dit eerste gram (ISCP), New York Robbert Roos jaar zelf kandidaten voor te dragen. In Adviescommissie Platform China In 2006 ontving de adviescommissie 31 overleg met William Wells, directeur van Jean Bernard Koeman, voorzitter aanvragen en selecteerde Dylan Graham Atelier Holsboer, Parijs Townhouse Gallery, werden voor de peri- Phillip van den Bossche om van 1 januari 2007 - 1 januari 2008 De adviescommissie ontving in 2006 34 ode 15 september – 15 december 2006 Jaap Guldemond in het ISCP te werken. aanvragen en selecteerde Joep van Lief- Mischa de Ridder en Julia van Mourik Aglaia Konrad land voor de periode 1 april - 1 oktober geselecteerd. Adviescommissie ISCP 2007 en Rafaël Rozendaal voor de peri- Hedwig Fijen, voorzitter ode 1 oktober 2007 - 1 april 2008. Adviescommissie Townhouse Gallery Nina Folkersma Bart Rutten, voorzitter Robbert Roos Adviescommissie Atelier Holsboer Atousa Bandeh Ghiasabadi Raimond Wouda Jean Bernard Koeman, voorzitter Diana Stigter Niels Klavers Jan Rothuizen Nina Folkersma 78 79

5.3 Studiereis Fonds BKVB sterke maatschappelijke importantie vraagstuk wordt. Deze toenemende vraag werking met andere disciplines. Hoewel met een in Europa nog onbekend feno- naar de consumptieve kwaliteiten van het de landschapsinrichting hoog op de Mede op basis van oriënterende gesprek- meen als het etnische landschap: het landschap doet zich, weliswaar op klei- politieke agenda staat, liggen de discipli- ken met deskundigen uit de vakwereld landschap als multicultureel en sociaal nere schaal, ook in Nederland voor o.a. in nes die zich tot dit vraagstuk verhouden van de tuinen landschapsarchitectuur, project waarbij de beeldende kunst en het Groene Hart. Hoe kunnen deze pro- nog ver uit elkaar en beoogt de studiereis is voor de achtste in de reeks studierei- multiculturele tradities een belangrijke rol cessen van productie- naar consumptie- integratie van kennis en expertise tussen zen gekozen voor het reisdoel Amerika. spelen bij de wens tot het scheppen van landschap tot een kritisch en duurzaam o.a. de beleids-/wetenschappelijke en de Onder de titel ‘Power of Place, een identiteiten en ervarings- en belevings- instrumentarium ontwikkeld worden? En beeldende kunst/ontwerpwereld samen zoektocht naar de betekenis van land- werelden. Wat betreft de groengebieden hoe kan het landschap als natuurhisto- te brengen. Het doel van de studiereis schap en openbare ruimte in Amerika’ aan de randen van de stad heeft Amerika rische eenheid behouden blijven? Daar- is dan ook niet alleen te komen tot inte- zal de studiereis in het najaar van 2007 met haar suburban sprawl al een veel naast kent Amerika een lange traditie van grale, dynamische ruimtelijke strategieën leiden naar New York, the Hudson River langere traditie die nu in Nederland met hooggekwaliﬁ ceerde universiteiten waar maar ook het maatschappelijk debat over Valley, Washington DC, Charlottesville de aanleg van talloze VINEX-wijken en een interessant discours plaatsvindt over de inrichting van Nederland tot een pu- en Williamsburg, Chicago en eindigen bedrijventerreinen een vergelijkbaar, het spanningsveld tussen het beheer en blieke discussie te maken: hoe ga je als in de National Parks van Arizona. De eenvormig idioom krijgt. Ook shopping het ontwerpen van de publieke ruimte. ontwerper en kunstenaar met de veran- overwegingen om de Verenigde Staten als malls en recreatieparken die als nieuwe Gedurende de studiereis zal in con- deringsprocessen binnen het Nederlandse reisdoel te kiezen zijn velerlei. Op klein- stadscentra de landschapsontwikkeling frontatie met verschillende instellingen, cultuurlandschap om? Hoe kun je het schalig niveau laten industriële steden aan de randen van de stad teniet doen waaronder Dumbarton Oaks, uitgebreid landschap op een duurzame manier in- zoals New York en Chicago interessante (het zgn. dross-landscape) en de aanleg gesproken worden over de positie en zetten als tegendruk voor de urbanisatie? voorbeelden zien van landschappelijk van het snelwegennetwerk stimuleren, beroepspraktijk van landschapsarchitec- En hoe kun je het landschap in of buiten ingerichte stadsparken met een mix van zijn in de VS bekende fenomenen. Het ten, stedenbouwkundigen, architecten en de stad in zijn nieuwe dimensie als col- stedelijk programma en groen. De betrok- suburbane landschap wordt verder geken- beeldend kunstenaars en hun rol voor de lectieve belevingsruimte een krachtige kenheid van het publiek en particuliere merkt door voortdurende transformaties ontwikkeling van het vakgebied. impuls geven? Het Fonds BKVB beoogt investeerders bij de aanleg van deze en revitalisaties van voorheen ontoegan- De landschapsarchitectuur staat in Ne- met een internationale blik èn interdisci- veelal public gardens is groot: beheer kelijke gebieden zoals de oevers van de derland volop in de belangstelling: de plinaire opzet van de reis een belangrijke en behoud van stadsparken zijn vaak in onbruik geraakte havens en voormalige overheid heeft met de Belvedere-regeling bijdrage aan het vakdebat te leveren. publiek-private aangelegenheden en er vuilstortplaatsen die als ecologische een belangrijke impuls gegeven aan de In het najaar is een oproep geplaatst heerst - anders dan in Nederland - een landschappen worden ingericht, de zgn. discussie over en het bewustzijn van de in diverse vakbladen. Het Fonds BKVB morele opvatting dat de groene longen toxic landscapes. De grote schaal van landschappelijke inrichting van Neder- ontving 60 aanmeldingen waarvan er 20 van de stad gezond zijn voor de mens en het landschap manifesteert zich door de land. Daarnaast maakt de drang van voor deelname aan de studiereis werden hechte sociale structuren stimuleren. Ook oneindigheid van het Amerikaanse land- het modernisme om een tabula rasa te geselecteerd door een speciaal samen- wordt er in de VS veel ruimte gegeven schap waar mobiliteit en recreatie van creëren en niet of nauwelijks rekening gestelde werkgroep met leden van de aan bottom up initiatieven en burger- meet af aan beeldbepalende factoren zijn te houden met het landschappelijk en commissies bouwkunst, vormgeving en participatie met de gedachte dat binding geweest. De staat Arizona laat met zijn cultureel erfgoed, steeds meer plaats voor beeldende kunst. aan je leefomgeving van cruciaal belang vele beschermde parken een interessante onderzoekend en interactief ontwerpen. is voor je persoonlijke ontwikkeling en archeologische en etnograﬁ sche geschie- Deze nieuwe ontwikkelingen maken de levensgeluk. De landschapsinrichting denis zien waarbij de vereniging van landschapsarchitectuur tot een inspire- heeft ook op een andere manier een cultuur en natuur een steeds pregnanter rend vakgebied dat vraagt om een wissel- 80 81

5.4 Stichting Het Van Doesburghuis, Meudon/Parijs

Sinds 2005 voert het Fonds BKVB het secretariaat van de Stichting Het Van Doesburghuis. Het bestuur van de stichting kwam 2 keer bijeen. In het voorjaar selecteerde het bestuur uit 4 aanmeldingen modefotografe Hermanna Prinsen voor een werkperiode in de atelierwoning van Van Doesburg. Door persoonlijke omstandigheden verzocht Prinsen het bestuur in plaats van een heel jaar, slechts 6 maanden in het Van Doesburghuis te verblijven, van januari – juni 2007. De huidige bewoon- ster, Anneke Brassinga, werd hierdoor in de gelegenheid gesteld haar werkperiode met een paar maanden te verlengen. Tij- dens de vergadering in het najaar besloot het bestuur de atelierwoning te verhuren aan de 2 kandidaten die zich hebben aangemeld voor de resterende huurpe- riode in het jaar 2007, in de maanden juli en augustus aan NRC- columnist Bas Heijne en voor de periode september 2007 – februari 2008 aan architect en kleurdeskundige Mariël Polman. Jan Rothuizen, The Last Tourist, Cairo 2006 (zie pagina 44)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 9 118-06-20078-06-2007 116:35:156:35:15 Jeroen Jongeleen, Inﬂ uenza / A Little Movement, Christchurch, New Zeeland 2007 (zie pagina 39)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1100 118-06-20078-06-2007 116:35:186:35:18 82 6. COMMISSIE PILOTPROJECTEN 83

6.1 Inleiding Nederlandse kunstenaars naar het bui- 6.2 Gerealiseerde pilotprojecten Op deze manier kan aan zowel jong ta- tenland om er artistiek onderzoek te doen lent als gevestigde kunstenaars een plek Als antwoord op de wens van de staats- en hun projecten te realiseren. Het Fonds Instituto Buena Bista geboden worden om te werken én hun secretaris voor Cultuur dat het Fonds BKVB werkt gestaag aan de uitbreiding In september ging, mede met steun van kennis over te dragen op de studenten. BKVB zich nadrukkelijker tot de culturele van residencies tot een wereldwijd net- het Fonds BKVB, het Instituto Buena Bovendien zullen internationale kunste- diversiteit binnen de kunsten zou verhou- werk. Is dat alles voldoende of is er meer Bista op Curaçao van start op initiatief naars worden uitgenodigd om binnen het den, riep de commissie pilotprojecten te doen? van kunstenaar David Bade. Bade heeft instituut te werken en te exposeren. intendanten op om plannen hiervoor in te weliswaar in Nederland gestudeerd en Omdat de Nederlandse Antillen op dit dienen. Zo wilde het verdieping aanbren- Naast het (zelf)onderzoek, wilde het gewerkt, maar de betrokkenheid met moment geen culturele infrastructuur gen in het onderzoek naar de betekenis Fonds BKVB met de vraag naar intendan- zijn geboorte-eiland Curaçao en de kunst hebben, ontbreekt een gedegen basis van culturele diversiteit voor kunstinstel- ten culturele diversiteit zichtbaar krijgen van de Antillen is altijd groot gebleven. voor de kunst. Voor zover er enige na- lingen. wat er op dat gebied leeft, welke ambities Samen met collega-kunstenaars Tirzo druk wordt gelegd op de cultuur van de er zijn en hoe het daar, ook op beleids- Martha en Reynaldo Chirino en kunst- Antillen is die gericht op de historie en De afgelopen jaren heeft het Fonds BKVB matig niveau, op in zou kunnen spelen. historicus Nancy Hoffmann ontstond het volkscultuur. Het instituut wil een kader zichzelf vele malen vragen gesteld over De oproep werd begin 2006 in diverse idee voor een professioneel institituut bieden om nieuwe ideeën te ontwikkelen. dit onderwerp. Komt culturele diversiteit media geplaatst. In totaal kwamen 47 voor beeldende kunst en toegepaste kunst Het instituut is niet alleen gericht op on- voort uit de kunst zelf of is het een door voorstellen binnen. Een jury aangevuld op Curaçao. Na een eerste fase, waarin derwijs, maar streeft ook naar de aanleg de politiek opgelegd idee? Is het een met de leden van de commissie pilot- zij onderzoek deden naar de inhoud en van een bibliotheek van beeld, bewegend nieuwe vorm van paternalisme of de projecten die dit project initieerde, heeft haalbaarheid van het idee, begonnen zij beeld en woord van zowel de Latijns- juist geslepen lens om maatschappelijke hier onder voorzitterschap van Els van in 2006 met de realisatie van de plan- Amerikaanse en Caribische als overige bijziendheid optisch te doorbreken? Wat der Plas 6 plannen uit geselecteerd. Deze nen. Doel is een gedegen en erkende niet-westerse én westerse kunst. betekent de roep om culturele diversiteit worden begin 2007 tijdens een debat kunstopleiding, een instituut dat het Het Fonds BKVB verwacht dat het Insti- voor de culturele instellingen? Staat de gepresenteerd. niveau van de kunst op de Antillen naar tuto Buena Bista een onontgonnen maar mate van culturele diversiteit gelijk aan een hoger plan trekt en zich van daaruit vruchtbaar terrein op structurele wijze zal het aantal subsidietoekenningen aan Behalve de oproep voor de intendant verder ontwikkelt. Nu eens niet Antil- ontwikkelen en zo zal bijdragen aan een kunstenaars met een andere culturele maakte de commissie pilotprojecten ook liaans talent dat vertrekt naar Nederland, verrijking en verbreding van het culturele achtergrond of wordt die door andere andere initiatieven mogelijk die groten- maar misschien zelfs talent uit Nederland beeld van de Antilliaanse gemeenschap. grootheden bepaald? En zo ja, welke? Is deels passen binnen het kader van de dat naar Curaçao wil om aan een profes- culturele diversiteit gelijk aan artistieke culturele diversiteit. sioneel en internationaal georienteerd Typographic Matchmaking diversiteit – en als dat zo is wat betekent instituut te studeren. Het Centre for Arabic Typography vroeg 5 dat dan voor het Fonds BKVB? De bijdrage van het Fonds BKVB is toonaangevende Nederlandse typografen Eensluidende antwoorden heeft het niet bestemd voor een gastatelier binnen om samen met een Arabische ontwer- kunnen formuleren. De subsidietoeken- het instituut. 4 keer per jaar zal een in per of kalligraaf op basis van bestaande ningen aan kunstenaars vanuit Azië tot Nederland residerende kunstenaar gedu- Latijnse lettertypes nieuwe Arabische het Midden-Oosten, van Marokko tot Tur- rende 3 maanden op Curaçao wonen en ‘font families’ te ontwerpen. Doel is de kije, van Polen tot Servië, geven wel het werken. Gedurende deze periode bestaat Arabische wereld te voorzien van meer en idee dat culturele diversiteit op dat niveau de mogelijkheid verschillende projecten te beter beschikbare lettertypes. De stichting een feit is. Omgekeerd gaan steeds meer presenteren in een speciale projectruimte. streeft ernaar door uitwisseling van kennis 84 85

en ervaring de kwaliteit van het Arabisch Op Ateliers ‘89 zullen verschillende dis- voegd aan het creatieve potentieel van de Basis was het onderzoeksrapport Con- ‘type design’ te verbeteren en te ontwik- ciplines binnen de beeldende kunst en ontwerpers. Gedurende een afgebakende nected, dat in 2002 werd geschreven kelen, en tegelijk de horizon van Neder- vormgeving aan bod komen. Geïnteres- periode krijgen zij de kans een volwaardig door Guus Beumer en Angelique Wester- landse typografen te verbreden en hun seerden kunnen een cursus volgen of zich label te ontwikkelen en op de markt te hof. Hierin stonden de bevindingen van internationale bekendheid te vergroten. voorbereiden op een vervolgstudie aan brengen. Co-Lab staat onder leiding van een door het Fonds BKVB geïnitieerde Op basis van esthetische stijl, persoonlijk- een kunstacademie. Het voorziet op die Guus Beumer. Het eerste resultaat is een werkgroep die bestond uit verschillende heid en/of ervaring ontstonden de vol- manier in de behoefte van individuen op internationaal produktie- en distributie- partijen binnen het vakgebied. Dankzij gende koppels: Gerard Unger en Nadine verschillende niveaus. Tevens wordt de model voor het label ‘WOLF’ van Fran- een inventarisatie van de mogelijkheden Chahine, Fred Smeijers en Lara Assouad mogelijkheid geboden voor uitwisselingen cisco van Benthum. en onmogelijkheden van de modewereld Khoury, Martin Majoor en Pascal Zoghbi, met Nederlandse kunstenaars en studen- Co-Lab is een laboratorium voor mode kwam aan het licht dat het hoge artis- Lucas de Groot en Mouneer Al-Shaarani, ten. Ateliers ‘89 zal starten met een pilot en strategie. Een werkplaats voor de tieke niveau van de Nederlandse mode en Peter Bilak en Tarek Atrissi. De uit- van 3 workshops. In een cyclus van 2 uitwisseling van kennis en ervaring en niet gelijk opging met de beroepsmatige komsten van het project zullen worden jaar zal hierbinnen een gevarieerd pakket de ontwikkeling van nieuwe visies op positie van getalenteerde ontwerpers. gepresenteerd in een boek, op de Kita- aan vakken worden aangeboden. Iedere modeontwerp, productie en distributie. Het rapport legde het fundament voor bat Arabic Calligraphy and Typography workshop eindigt met een presentatie. Co-Lab tracht, mede door het verbinden een daadwerkelijk uit te voeren initiatief Conference in Dubai, en in Leiden en De docenten zijn afkomstig uit Aruba, de van diverse netwerken, de beroepsmatige dat ontwerpers zou moeten stimuleren Amsterdam. In het kader van de culturele Nederlandse Antillen en de regio, en uit ontwikkeling van hoog getalenteerde mo- hun talent te kapitaliseren. Co-Lab is diversiteit ondersteunt het Fonds BKVB dit Nederland. deontwerpers te stimuleren. Binnen Co- de uiteindelijke concretisering van deze project door de ﬁ nanciering van het ont- Het project is een samenwerking tussen Lab worden businessmodellen gevormd plannen en is gebaseerd op een geactua- werptraject en de publieke presentaties. de Arubaanse overheid, een aantal fond- rond het talent van een selecte groep liseerd beeld van de modesector. sen in Nederland en de Gerrit Rietveld ontwerpers die zo worden klaargestoomd Het Fonds BKVB is ervan overtuigd dat Ateliers ‘89 Academia de Bellas Artes Academie in Amsterdam, Academie St. voor de gedifferentieerde werkelijkheid Co-Lab voldoende realiteitsgehalte en In 2006 is het project Ateliers ‘89 van Joost in Breda en Academie Minerva in van de markt. draagvlak heeft om uit te groeien tot een start gegaan. Ateliers ‘89 wil op Aruba ge- Groningen. De komende tijd zullen de ontwerpers succesvol platform voor de Nederlandse durende een aantal jaren een serie work- worden geselecteerd die met een team modevormgeving, waarbij het potentieel shops geven, telkens gevolgd door een Co-Lab van begeleiders hun ondernemingsplan- van de Nederlandse modevormgeving kan tentoonstelling. Doel is geinteresseerden Tijdens de Amsterdam International nen verder gaan concretiseren om aan worden omgezet in economisch succes. uit Aruba en de regio in de gelegenheid te Fashion Week van augustus 2006 is het beide modellen invulling te geven. Co- stellen zich te orienteren op de initiatief Co-Lab ofﬁ cieel van start gegaan Lab zal daarvoor letterlijk als werkvloer Virtueel Museum Zuidas hedendaagse beeldende kunst en vormge- met de lancering van een website. fungeren. Daarnaast start Co-Lab een Op uitnodiging van het Virtueel Museum ving, zodat zij hun creatieve mogelijkhe- Co-Lab streeft naar een koppeling van de onderzoek naar het economisch potenti- neemt het Fonds BKVB deel aan het den kunnen onderzoeken en ontwikkelen. culturele en economische aspecten van eel van nieuwe praktijken om na te gaan project Vrije Ruimten Zuidas/AIR. Dit Ateliers ‘89 staat open voor iedereen de mode. Gekozen is voor het model van of deze beter kunnen worden benut voor initiatief van het Virtueel Museum gaat die talent heeft en nog niet de gewenste de werkplaats waar een selecte groep van modeontwerpers. Tot slot verzorgt Co-Lab uit van de gedachte dat op de Zuidas kansen heeft gehad. Het wil een kweek- ontwerpers intensief wordt begeleid bij lezingen en presentaties die zijn gericht ruimte moet zijn voor kunstenaars om vijver zijn voor jong talent dat vervolgens hun professionele ontplooiing. Bedrijfs- op een algemeen (mode)publiek. te werken en te verblijven. Het bureau kan doorstromen naar de academies in matige aspecten als productie, patronage, Co-Lab wordt mogelijk gemaakt door het LOLA Landscape architects uit Rotter- Nederland. sampling en distributie worden toege- Fonds BKVB en de Mondriaanstichting. dam, bestaande uit Peter Veenstra, Cees 86 87

van der Veeken en Eric-Jan Pleijster, 6.3 Commissie Pilotprojecten zal beurtelings in een van de 6 speciaal ontwikkelde artist-in-residence plekken Lex ter Braak (voorzitter) verblijven om ontwerponderzoek te doen Bart de Baere naar de Zuidas. 3 thema’s dienen hierbij Nikki Gonnissen als leidraad: het megaproject de Zuidas Wouter Vanstiphout (hoe ontwikkelt de Zuidas zich in de regio Randstad?), de buitenruimte (hoe verhou- Aantal vergaderingen: 3 den de verschillende openbare ruimtes zich tot elkaar en hoe worden ze benut?). Tenslotte tracht LOLA een antwoord te geven op de vraag hoe je als ontwerper van onderaf invloed kan hebben op een megaproject als de Zuidas. Tijdens hun werkperiode houden architecten van LOLA een weblog bij en hun onderzoek zal uiteindelijk resulteren in een manifest dat in juni 2007 gepresenteerd wordt. Zie beeldbijlage. 88 7. TAX - VIDEOCLIPFONDS 89

7.1 Inleiding sie projecten door actief te bemiddelen en wrak om de ravage van een afstandje te André Maat (beeld) bij Kraak & Smaak te zoeken naar onverwachte, prikkelende bekijken. Dan blijkt dat zij niet de enige (muziek): Money in the bag Begin 2006 zegde toenmalig Staatsse- of bijzondere combinaties van beeldma- slachtoffers zijn van het ongeluk. Deels geanimeerde videoclip waarin een cretaris Medy van der Laan van Cultuur kers en artiesten. ouderwetse onderwijzer op onorthodoxe en Media extra geld toe voor de productie Jonathan Herman (beeld) bij C-mon & wijze seksuele voorlichting geeft. van videoclips. Daarmee wilde ze de Voor het TAX-videoclipfonds is een spe- Kypski (muziek): Make my Day kwaliteit van Nederlandse videoclips ciale website gemaakt: www.videoclip- Hoofdrolspeler en rapper Pete Philly Sander Alt & Michiel Wesselius – Urre- een impuls geven en de samenwerking fonds.nl. Deze nieuwe subsidiemogelijk- ontwaakt in een voor hem onbekende buk (beeld) bij Gregor Salto & Dr. Kucho tussen beeldmakers en (pop)artiesten heid werd gelanceerd tijdens het Neder- blokhut. Daar treft hij allerlei verdachte (muziek): Love is my game stimuleren. lands Filmfestival op 5 oktober. voorwerpen aan. Hij gaat in het bos op Deze geanimeerde videoclip in de stijl Op 1 oktober ging het TAX-videoclipfonds zoek naar wat is voorgevallen. Flashbacks van blaxplotation-fi lms volgt een kleine van start als vernoemd naar Wally Tax 7.2 Overzicht tonen in rode capes geklede bandleden: jongen die op zijn driewieler door de grote een van de grondleggers van de Neder- die een belangrijke rol in de gebeurtenis- stad fi etst, geeft hij onderweg zijn ogen landse popmuziekcultuur. Uitvoering van Toekenningen TAX-videoclipfonds sen hebben gespeeld. de kost. In een mix tussen fantasie en de nieuwe subsidieregeling ligt in handen werkelijkheid, droomt de jongen dat hij al van het Fonds BKVB en het Stimulerings- Steffen Haars (beeld) bij Jiggy Djé volwassen is. fonds Nederlandse Culturele Omroep- (muziek): Check 1-2 producties. Positief 7 Videoclip die doet denken aan een B- Marleen Heidweiller (beeld) bij Ghost fi lm uit de jaren zeventig. Een haai in Trucker (muziek): Under the Stars Met het extra geld kunnen clips gemaakt een roeiboot zit te vissen aan de rand Het ontwerp van deze sprookjesachtige worden die artistiek hoogwaardig en van de stad en gooit zijn hengel uit. De clip sluit naadloos aan bij de ‘huis- innovatief zijn en die ingezet kunnen Negatief 18 microfoon die aan de hengel bevestigd stijl’ van de band, zoals te zien op hun worden voor de internationale promotie is, valt voor de voeten van Jiggy Djé die website, de albumhoes en de visuals van Nederlandse artiesten en hun cd’s. erin begint te rappen, maar tegelijkertijd op het podium tijdens live-optredens. Tot en met 2008 is in totaal € 900.000 meegesleurd wordt omdat de haai zijn Een padvinder verdwaalt in een bos en beschikbaar. Een derde daarvan wordt hengel binnenhaalt. Een komische tocht valt vervolgens in een diepe put. Daar gefi nancierd uit het Actieprogramma Cul- door de stad is het gevolg. is hij overgeleverd aan monsters, totdat tuur en Economie van de Ministeries van hij gered wordt door een meisje dat kan OCW en Economische Zaken; tweederde Totaal aantal aanvragen 25 Hotel / Ferry van Zijderveld (beeld) bij toveren. door de uitvoerende fondsen. Honoreringspercentage 28% Duvel (muziek): 7002 De 7 hoofdzonden staan centraal in dit 7.4 Commissieleden TAX-videoclipfonds De fondsen hebben een adviescommis- 7.3 Toekenningen project dat het midden houdt tussen een sie aangesteld die een dubbele functie videoclip en een experimentele korte fi lm. Arjen Davidse vervult. Enerzijds beoordeelt zij subsidie- Moksi Meti/Michaël Sewandono, Nick Rapper Duvel componeerde speciaal een David Kleijwegt verzoeken van beeldmakers, popartiesten, Schönfeld (beeld) bij a balladeer (mu- nieuwe soundtrack. De korte scènes spe- Jan Schuijren platenmaatschappijen, producenten en ziek): Robin II Clip over de eerste molen zich af op een vervallen scheepswerf ieder ander met een goed idee voor een menten na een auto-ongeluk. Versuft en en doen een bonte stoet aan wonderlijke videoclip. Anderzijds initieert de commis- gewond klimmen de bandleden uit het fi guren en situaties passeren. 90 8. TOTAAL AANTAL AANVRAGEN ALLE DISCIPLINES 91

Deze cijfers tonen het totaal aantal gehonoreerde en afgewezen aanvragen die in 2006 door het Fonds BKVB zijn behandeld. Ook is dwars door alle subsidiesoorten heen positief 524 positief 41 geteld onder welke disciplines werd aangevraagd. negatief 1160 negatief 57

Beeldende kunst Bouwkunst totaal 1674 totaal 98

positief 127 positief 6

negatief 188 negatief 10

Vormgeving Interdisciplinair totaal 315 totaal 16 92 9. BEZWAAR- EN BEROEPSPROCEDURES 93

Als een aanvraag voor een subsidie niet Bezwaarschriften basissubsidies Bezwaarschriften stimuleringssubsidies Bezwaarschriften op ﬁ nanciële grond wordt gehonoreerd, kan een kunstenaar Afgewezen subsidies 344 vormgeving Ingediende bezwaarschriften 23 een bezwaarschrift indienen bij het be- Ingediende bezwaarschriften 52* Afgewezen subsidies 163 Behandelde bezwaarschriften 17 stuur van het Fonds BKVB. De aanvrager Behandelde bezwaarschriften 49** Ingediende bezwaarschriften 11* Geheel gehonoreerde bezwaarschriften 8 kan het bezwaarschrift eventueel monde- Herbeoordelingen na bezwaarschrift 26*** Behandelde bezwaarschriften 10 Deels gehonoreerde bezwaarschriften 3 ling toelichten tijdens een hoorzitting. Positief advies na herbeoordeling 9 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 5 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 6 Als het bezwaarschrift niet wordt geho- Formeel bezwaarschrift gehonoreerd 1 Positief advies na herbeoordeling 3 noreerd, of als de werkgroep na herbe- Ongegrond verklaarde Ongegrond verklaarde Van de in 2006 ingediende bezwaar- oordeling weer negatief over de aanvraag bezwaarschriften 39 bezwaarschriften 7** schriften waren er begin 2007 nog enkele adviseert, kan de aanvrager in beroep in behandeling. gaan bij de Arrondisementsrechtbank. *waarvan er 2 werden ingetrokken *waarvan er 1 werd ingetrokken Als dit beroep door de rechtbank wordt **waarvan enkele in 2005 ingediend **waarvan 1 op formele grond afgewezen verworpen staat hoger beroep open bij de ***waarvan 1 advies in 2005, beschikking Raad van State. Ook het Fonds BKVB kan in 2006 Bezwaarschriften stimuleringssubsidies bij de Raad van State in hoger beroep bouwkunst gaan als de rechtbank een beroepschrift Beroepszaken basissubsidies * Afgewezen subsidies 49 gegrond heeft verklaard. Ingediende beroepsschriften 2** Ingediende bezwaarschriften 6 Behandelde beroepsschriften 2 Behandelde bezwaarschriften 5 Ongegrond verklaarde beroepsschriften 2 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 5 Positief advies na herbeoordeling 1 *nog niet behandeld in 2006 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 4 **ingediend in 2005 Bezwaarschriften publicatiesubsidies Bezwaarschriften stimuleringssubsidies Afgewezen subsidies 51 beeldende kunst Ingediende bezwaarschriften 2 Afgewezen subsidies 534* Behandelde bezwaarschriften 2 Ingediende bezwaarschriften 43 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 1 Ingetrokken bezwaarschriften 2** Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 2 Behandelde bezwaarschriften 37 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 10 Bezwaarschriften bemiddelaarssubsidies Positief advies na herbeoordeling 1 Afgewezen subsidies 31 Ongegrond verklaarde Ingediende bezwaarschriften 2* bezwaarschriften 36*** Behandelde bezwaarschriften 2 * Herbeoordelingen na bezwaarschrift 1* *waarvan er 2 werden ingetrokken Positief advies na herbeoordeling 1 **waarvan enkele in 2005 werden Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 1 ingediend ***waarvan 6 op formele grond afgewezen *waarvan 1 in 2005 werd ingediend 94 10. PUBLIEKSGERICHTE ACTIVITEITEN EN COMMUNICATIE 95

De publieksgerichte activiteiten van het werd gepresenteerd op de tentoonstelling Peterine Arts, Iwan Hameleers en Mark De vitrine is voor het Fonds BKVB een Fonds BKVB hebben allereerst tot doel Met Stip, die vanaf april 3 maanden in het Veldman de bezoeker mee op hun onder- verlengstuk van de serie Toekenningen. potentiële aanvragers te wijzen op de GEM te zien was. Het Fonds BKVB was zoeksreizen door het Verre Oosten. In 2006 werd in de vitrine op de tiende subsidiemogelijkheden. Daarnaast worden verantwoordelijk voor de catalogus waarin Toekenning 029: Lam de Wolf verdieping achtereenvolgens werk getoond activiteiten ontwikkeld om beleidsmakers het werk was opgenomen van alle kunste- Textielkunstenares Lam de Wolf verbleef in van Bas Princen, Marijn Akkermans, Rut- en publiek inzicht te geven in de mogelijk- naars waaruit het GEM selecteerde. het Europees Keramisch Werkcentrum. Op ger Emmelkamp en Sara Blokland. heden en resultaten van het Fonds BKVB. Bij de tentoonstelling werden aanvullende uitnodiging van dit centrum experimenteer- Tenslotte zoekt het Fonds BKVB regelmatig activiteiten georganiseerd zoals een lunch de zij als artist-in-residence met keramiek Lezingen / Debatten de openbaarheid op om deel te nemen aan voor verzamelaars (i.s.m. NRC Handels- en textiel. Er werden in 2006 2 lezingen georgani- het actuele kunstdebat. blad). De Groene Amsterdammer wijdde Toekenning 030: Vazen seerd. Beide waren direct gerelateerd aan een special aan de deelnemende kunste- Zomertentoonstelling met vazen van Ed een activiteit van het Fonds BKVB, beiden Met Stip naars en heeft de intentie uitgesproken hen Annink, Maxime Ansiau, Bas van Beek, vonden plaatst in Felix Merites. Het Fonds BKVB organiseert al sinds te blijven volgen. Joost van Bleiswijk, Krijn Christiaansen / In mei werd gediscussieerd over de bui- haar oprichting met enige regelmaat grote Cathelijne Montens, Ineke Hans, Manita tenland ateliers n.a.v. de presentatie van tentoonstellingen waarin verantwoording Toekenningen Kieft, Lotty Lindeman, Maaike Roozen- het rapport Het buitenland wordt steeds wordt afgelegd van de besteding van de De reeks Toekenningen, tentoonstellingen burg, Mara Skujeniece, Esther Stasse, Olaf kleiner. In november gaf Erik de Jong een subsidiegelden. Zo werd in de serie Uitge- met werk van aanvragers die recent sub- Stevens en Peter Traag. De tentoonstelling lezing ter voorbereiding op de studiereis licht (sinds 1995) werk tentoongesteld van sidie ontvingen, is in 2006 voortgezet. werd ingericht door Geer Pouls (Brutto naar de Verenigde Staten. Zie pagina 78. beeldend kunstenaars die een startstipen- De serie kan beschouwd worden als een Gusto). dium ontvingen. Hiermee werd aan star- spiegel van de aanvragen die door het Toekenning 031: Muurschilderingen NPS/Volkskrant prijs tende kunstenaars de kans geboden zich Fonds BKVB gehonoreerd worden en van Antistrot, Erik Odijk, Gijs Frieling, Jan Ro- Ter gelegenheid van 400 jaar Rembrandt te presenteren. De eerste tentoonstellingen opvallende tendensen binnen die aanvra- bert Leegte, Anne Wenzel, Hadassah Em- nam de Volkskrant het initiatief tot de in deze serie toonden het werk van álle gen. Er werden verspreid over het jaar 5 merich en Jan van der Ploeg beschilderden Volkskrant Beeldende Kunst Prijs ter on- toegekende aanvragers, later is besloten tentoonstellingen georganiseerd: de muren en ramen van het Fonds. dersteuning van jonge, talentvolle kunste- daar een selectie uit te maken. In 2005 Toekenning 027: Inside Out naars. Op verzoek van de jury is hiervoor zette het Fonds BKVB deze trend voort met Graﬁ sch ontwerper Armand Mevis (bureau Hoftoren o.a. een keuze gemaakt uit de documen- de start van een nieuw tentoonstellings- Mevis&Van Deursen) maakte een persoon- Eind 2005 werd het Fonds BKVB uitgeno- tatie van kunstenaars die tussen 2004 concept waarbij steeds een ander museum lijke selectie uit het werk van een groep digd om in het gebouw van het Ministerie en 2006 een startstipendium ontvingen. in Nederland optreedt als gastcurator. Het jonge en relatief onbekende ontwerpers: van OCW, bekend als De Hoftoren, een Het Fonds BKVB heeft dit initiatief verder ontvangende museum maakt een selectie Julia Born, Nine Fluitsma, Hans Grem- vitrine in te richten als onderdeel van het ondersteund door een bijdrage te leveren uit de toekenningen en is verantwoordelijk men, Hansje van Halem, Louis Lüthi, Bas project In tijdelijk gebruik. In samenwer- aan de geldprijs. De 6 genomineerde voor de inrichting van de tentoonstelling. Manders, Luna Maurer, Rafael Rozendaal, king met het Instituut Collectie Nederland kunstenaars werden geportretteerd in de Het GEM in Den Haag beet het spits af Ivo Schmetz, Linda Swaap, René Tiche- ontwikkelde de kunstcommissie van OCW Volkskrant en tijdens speciale uitzendingen van deze nieuwe reeks. Uit de 193 kun- laar, Coralie Vogelaar, Rutger Vos. dit project waarvoor in de vitrines op alle van de NPS-televisie. De prijs – een bedrag stenaars die de afgelopen 2 jaar een start- Toekenning 028: Invloeden van buitenaf verdiepingen van De Hoftoren werk uit van € 7.500 en een tentoonstelling in het stipendium ontvingen, selecteerden Wim 3 jonge architecten doen verslag van hun verzamelingen van Nederlandse musea, Gemeentemuseum Den Haag - werd tij- van Krimpen, Wim van Sinderen en Roel studie en onderzoek in Australië, China het ICN, bedrijven, particulieren en kunste- dens een live televisie uitzending uitgereikt Arkesteijn twintig kunstenaars. Hun werk en Japan. In deze tentoonstelling namen naars wordt tentoongesteld. aan Nathalie Bruys. 96 97

Nieuwsbrief Advertenties publicatie een tweede leven meekreeg. de telefoon, e-mail, brief of de informa- Het Fonds BKVB gaf in 2006 2 Nieuws- Regelmatig werden er in kranten en De Bestverzorgde Jaarverslagen worden tiebalie. Het Fonds BKVB is er trots op te brieven uit. Nieuwsbrief 09 stond geheel vakbladen advertenties geplaatst om opgenomen in de collectie Zeldzame en kunnen concluderen dat het voldoet aan in het teken van de buitenland ateliers. deadlines voor de aanvraagrondes voor Kostbare Werken van de Universiteitsbi- de 10 punten van de BurgerServiceCode Als bijlage verscheen een aparte folder subsidies of de aanmelding van nieuwe bliotheek Amsterdam. De prijzen voor de die is opgesteld door Burger@Overheid. waarin alle buitenland ateliers van het commissieleden bekend te maken. Ook Bestverzorgde Jaarverslagen worden uit- Fonds BKVB nader worden toegelicht. verscheen een oproep voor een intendant gereikt door de Graﬁ sche Cultuurstichting. Hoofdtaak van het Fonds BKVB is het Nieuwsbrief 010 bevatte voornamelijk multiculurele projecten en een adverten- beslissen over het al dan niet verstrekken informatie over alle nieuwe en lopende tie waarin de mogelijkheid tot deelname Horizontale verantwoording van subsidies. De beslissingen over het projecten van het Fonds BKVB. aan de studiereis publiek werd gemaakt. Tot slot van dit jaarverslag wordt hier op toekennen dan wel afwijzen van subsi- De Nieuwsbrief werd gericht gestuurd Bovendien werd een aantal advertenties een rij gezet hoe het Fonds BKVB al sinds dies worden op twee niveau’s openbaar aan ca. 4500 geïnteresseerden en geplaatst speciaal gericht aan (startende) jaar en dag tegemoet komt aan de wens gemaakt. De aanvragers krijgen bericht daarnaast verspreid via de balie van het vormgevers, architecten en beeldend tot horizontale verantwoording. van hun toekenning of afwijzing en Fonds BKVB, academies, CBK’s en voor- kunstenaars. Horizontale verantwoording is een nieuwe kunnen in het laatste geval een nadere lichtingsbijeenkomsten. De Nieuwsbrief is term waarmee het ministerie van OCW motivering aanvragen met een toelichting ook te downloaden via de website. Voorlichting aan cultuurfondsen vraagt inzichtelijk op het advies van de commissie. Aan- De medewerker publiciteit gaf op ver- te maken hoe transparant een instelling vragers die zich niet kunnen vinden in Website zoek voorlichting over het Fonds BKVB te werk gaat en hoe zij verantwoording een afwijzing, hebben de mogelijkheid In september ging de vernieuwde web- op de Minerva Academie (Groningen), aﬂ egt aan zowel belanghebbenden als de een bezwaarschrift in te dienen en deze site van het Fonds BKBV online. De Academie Den Bosch, Willem de Kooning samenleving in brede zin. eventueel mondeling toe te lichten tijdens aanpassingen waren nodig, aangezien Academie (Rotterdam), AKI (Enchede), een hoorzitting. Het Fonds BKVB bepaalt de oorspronkelijke site zodanig was opge- CABK (Zwolle), Koninklijke Academie Het Fonds BKVB doet op verschillende op basis van de argumenten die de aan- bouwd dat deze niet of nauwelijks door voor beeldende kunsten (Den Haag) en manieren aan informatieverstrekking om vrager aandraagt of een aanvraag op- zoekmachines gevonden kon worden. Ook de HKU in Utrecht. Alle studenten die er voor te zorgen dat de doelgroep die nieuw beoordeeld moet worden. Als het werd tegemoetgekomen aan de wens om een relevante HBO of TU opleiding ver- voor subsidies in aanmerking kan komen bezwaarschrift niet wordt gehonoreerd meer foto’s op de site te kunnen plaatsen. lieten, ontvingen in de zomer schriftelijke op de hoogte is van de mogelijkheden of ook de herbeoordeling tot een negatief Bovendien is op de homepage nu meer informatie over de subsidiemogelijkheden van de subsidies. Dit gebeurt door middel advies leidt, kan de aanvrager in beroep ruimte voor nieuws en aankondigingen, van het Fonds BKVB. van advertenties, voorlichting aan o.a. gaan bij de Arrondisementsrechtbank waardoor de site nog actueler is. academies, de website, de nieuwsbrie- en de Raad van State. Het Fonds BKVB Prijs voor bestverzorgde jaarverslag ven en de beleidsplannen. Ook zorgt het maakt om privacy redenen niet openbaar Aantal unieke bezoekers website Het jaarverslag 2005 van het Fonds Fonds BKVB ervoor dat de informatie welke aanvragers zijn afgewezen. BKVB is in december 2006 uitgeroepen over de subsidiemogelijkheden die ver- De toegekende aanvragen worden wel 60.377 tot een van de 6 winnaars van de Prijs strekt wordt door cbk’s, via handboeken, openbaar gemaakt, via namenlijsten in 42.903 voor het Bestverzorgde Jaarverslag. De academies en (websites van) andere de Nieuwsbrieven, op de website en in 33.316 jury was van mening dat het jaarverslag organisaties up to date blijft. de jaarverslagen. Bovendien wordt in van het Fonds BKVB precies laat zien Het Fonds BKVB levert bovendien infor- het jaarverslag per aanvrager besproken waar het fonds mee bezig is en sprak zijn matie op maat. Medewerkers van het voor welke plannen men een subsidie 2006 2005 2004 waardering uit voor de manier waarop de Fonds BKVB zijn direct te benaderen via kreeg toegekend. In dit kader moet ook Luna Maurer, Skycatcher, 2006. Poster (86 x 124 cm) en detail (zie pagina 51-52)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1111 118-06-20078-06-2007 116:35:206:35:20 Martin Luijendijk, Nachtopvang, 2007. Uit serie ‘Randen van de stad’ (zie pagina 41)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1122 118-06-20078-06-2007 116:35:256:35:25 98 99

de Nieuwsbriefrubriek ‘Overwegingen BKVB op verschillende wijze de mening aanvragen en het contact met de aanvra- aan de opzet van de studiereis Power of uit de commissie’ worden genoemd, een van derden, in de Nieuwsbrieven, in gers. In sommige gevallen kan dat leiden Place. Voor het natraject is ook contact column die elke keer door een ander jaarverslagen, in essaybundels zoals tot het uitzetten van opdrachten voor gezocht met de Triënale voor Land- commissielid wordt geschreven. Second Opinion (2007) en in de vorm evaluaties van het huidige beleid, zoals schapsarchitectuur. Een aantal van de toegekende subsidies van opdrachten voor essays zoals recent het Fonds BKVB recent opdracht gaf - Samen met het GEM in Den Haag is wordt extra naar buiten gebracht in Goede Bedoelingen van Erik Hagoort. aan het IVA Tilburg de redenen voor het gewerkt aan de totstandkoming van de tentoonstellingen en publicaties van het Anderzijds neemt de directeur van het teruglopende aantal aanvragen te onder- tentoonstelling Met Stip. Fonds BKVB. Met de tentoonstellingen- Fonds BKVB actief deel aan debatten die zoeken. Ook de extra aandacht voor de reeks Toekenningen wil het Fonds BKVB door derden georganiseerd worden en subsidiemogelijkheden voor kinderboek- Het voert te ver om hier ook alle partijen een beeld geven van de aanvragen die verschijnen regelmatig opiniërende arti- illustratoren is een goed voorbeeld. Die te noemen die zijn betrokken bij de diver- worden gehonoreerd. Hetzelfde geldt voor kelen of interviews in de reguliere pers en extra aandacht en het toevoegen van een se pilotprojecten en de buitenland ateliers. de afbeeldingen in de jaarverslagen en de vakbladen. specialist aan de commissies kwam tot Hiervoor wordt verwezen naar de betref- de tentoonstellingen in de vitrine van de stand als reactie op geluiden uit het veld fende hoofdstukken in dit jaarverslag. Hoftoren. Eens in de paar jaar organiseert De hedendaagse vraagstukken en ontwik- dat deze doelgroep, tussen wal en schip het Fonds BKVB een grote tentoonstelling kelingen op het gebied van de beeldende dreigt te raken. met een selectie van beeldend kunste- kunst, vormgeving en bouwkunst vertalen naars die een startstipendium ontvingen. zich in het beleid van het Fonds BKVB, Tenslotte staat het Fonds BKVB ook in De selectie voor deze tentoonstellingen zoals dat omschreven staat in de vierjaar- de vorm van directe samenwerking in wordt steeds buiten het Fonds om ge- lijkse beleidsplannen. Overigens bestaat contact met veel collega-instellingen. maakt door derden, maar daarnaast heeft er binnen dat kader altijd ruimte voor De oogst van 2006: het Fonds BKVB altijd een publicatie uit- tussentijdse aanpassingen aan de actuele - Samen met de Mondriaan Stichting gegeven waarin het werk is opgenomen realiteit. Het beleid van het Fonds BKVB wordt uitvoering gegeven aan de rege- van alle kunstenaars waaruit geselecteerd staat uiteraard niet op zichzelf maar ling voor de publicatiesubsidies. Boven- is, zodat anderen zich een beeld kunnen maakt deel uit van het totale kunstbeleid dien is in 2006 samen met de vormen van de selectieoverwegingen en in Nederland. Voorstellen voor beleids- Mondriaan Stichting het initiatief geno- zich kunnen informeren over het vaak wijzigingen komen voort uit de dialoog men tot de publicatie Second Opinon. nog onbekende werk van startende kun- met vele betrokkenen: het ministerie - Samen met het Stimuleringsfonds stenaars. van OCW, de Raad voor Cultuur, andere Nederlandse Culturele Omroepproduc- cultuurfondsen (o.a. tijdens het Fondsen- ties wordt de nieuwe regeling van het Een andere manier waarop het Fonds overleg) en een groot aantal overkoepe- TAX-videoclipfonds uitgevoerd. BKVB naar buiten treedt is door een lende organisaties. Bovendien staat het - Het Stimuleringsfonds voor Architec- actieve deelname aan het publieke debat Fonds BKVB continue in contact met de tuur was wederom partner bij de vijfde op het terrein van actuele vraagstuk- steeds wisselende groep kunstenaars, editie van Groepsportretten. ken binnen de wereld van de beeldende vormgevers, architecten, beschouwers, - Met Trans Artists is samengewerkt aan kunst, vormgeving en bouwkunst. Ener- curatoren, etc die deel uitmaken van de het opstellen van een ladder van tijde- zijds organiseert het Fonds BKVB regel- commissies. lijk beschikbare buitenland ateliers. matig discussies en debatten over actuele Uiteraard signaleert het Fonds BKVB - Met deskundigen van de Landbouw kwesties. Bovendien publiceert het Fonds ook zelf tendensen aan de hand van de Universiteit Wageningen wordt gewerkt 100 101 De kunstmatige stad Aaron Betsky Zo af en toe tref je iets aan wat echt bepalend is voor een stad. De grachten van Amsterdam, het meer van Hamburg, de Seine of de Thames snijden een leegte door de stad waarin je de identiteit van die plek weerspiegelt ziet. De monumenten van het ver- De stad is altijd meer beeld dan werkelijkheid geweest. Als we aan de stad denken zien leden en het heden, van de Eiffeltoren tot The Gherkin, steken als iconen boven de rooi- we een intensiteit voor ons, een bruisende werveling van menselijkheid. De werkelijk- lijnen uit. Een overgebleven krot, een opengebroken straat of een plek waar een heu- heid is meestal anders. Steden zijn uiteindelijk niet meer dan uit de kluiten gegroei- vel het bouwen onmogelijk maakt, brengt de stad tot stilstand en opent een beeld van de kruispunten of oversteekplaatsen, steeds verder groeiende markten, clusters van bij- wat anders is, wat overblijft, wat nog mogelijk is. En aan de rand van de stad, waar de gebouwen die zich in steeds grotere cirkels rond de burcht of de kathedraal aan elkaar rijtjeshuizen en anonieme pakhuizen eindigen en de weilanden beginnen, daar begint hebben vastgeklampt. Wat de stad herkenbaar en opwindend (of eng) maakt is het pro- de wereld van wat nog niet hetzelfde is. Het is de wereld van de nog-niet-stad, of van ces dat dan begint. De stad is een verdichting van onze activiteiten dat op een speci- wat eens voor de stad was. Juist daar groeien de nieuwe steden, de buitensteden zon- ﬁ ek moment tot een nieuw karakter leidt. Als genoeg gebouwen dicht genoeg bij el- der binnen, de satellietsteden zonder centrum, de identieke uitwassen van massaal ge- kaar en groot genoeg worden gebouwd, verdwijnt het landschap uit zicht en ontstaat produceerde woningen en werkplekken die uiteindelijk de stad doen verdrinken in een een nieuwe, kunstmatige werkelijkheid. Daar is alles door de mens gemaakt en ontstaat hechte eenheid die spoedig van Los Angeles tot Delhi en van Oslo tot Kaapstad overal een nieuw soort mens, vrij, meester over de natuur maar gevangen binnen de fysieke en hetzelfde zal zijn. mentale muren van de stad. De kunst kan die nieuwe werkelijkheid verbeelden, zicht- Waar de stad nog leeft, is in de kunst. Het zijn kunstenaars die de plekken creëren die baar maken en vastleggen. Door de kunst worden we ons bewust van de stad. je elders niet aantreft, de iconen en de experimenten die zichzelf niet laten vatten in de Zo gaat het al eeuwenlang, zo is de stad gevormd, in onze verbeelding en in onze dage- ijzeren eenheidswetten. Het zijn kunstenaars die met penseel of camera in de stad het lijkse ervaring. Maar wat als de stad geen muren meer heeft, als de stad versnippert en andere vinden. Het zijn kunstenaars die in hun verbeelding een stad maken die mooier uitdijt en tegelijk leger wordt, als de stad een nieuwe werkelijkheid is die zich over de of gruwelijker is dan degene die we bewonen. In het beeld dat zij van de stad creëren, hele wereld verspreidt? Wat wordt dan het karakter van de stad en hoe kan de kunst die in de verhalen, de schilderijen, de video’s komt de stad tot een eenheid die we kunnen kunstmatigheid bevatten? zien en begrijpen. De kunst zet de fragmenten van stedelijkheid, die we in gebruik tot De stad is tegenwoordig moeilijk te vinden. Je weet nooit wanneer je er bent, want een mental map maken, om in iets dat wij kunnen omvatten. Het zijn kunstenaars die er zijn weinig grenzen meer, laat staan muren, die aangeven waar de stad begint ons bewust maken van de stad en, als de stad echt dreigt te verdwijnen, die de stad been eindigt. Vaak weet je niet waar je bent, want de uitdijende stad is overal hetzelf- houden en behoeden in hun kunst. de. Natuurlijk en kunstmatig landschap worden door elkaar geregen en verliezen alle- Dit wil zeggen dat de stad niet alleen een kunstmatige ruimte, maar ook kunst is. Het is bei hun identiteit. Zelfs in het centrum is de stad moeilijk te vinden. Je waant je in een een verbeelding van een idee van menselijkheid, gevat in een voortdurend veranderend oude stad, een authentieke urbane plek, maar het is bijna allemaal nep. De histori- landschap. Met andere woorden, de stad is nergens en overal. De stad is een intensi- sche binnensteden zijn zorgvuldig opgeknapte openluchtmusea waar de tijd zoveel mo- teit, een samenkomst van beelden, geluiden en vormen die het mogelijk maakt om het gelijk wordt stopgezet. Achter de gevels die ons moeten doen geloven dat we nog in de kunstmatige landschap niet alleen te bewonen en te gebruiken, maar ook te kunnen be- Gouden Eeuw leven vinden we overal de Golden Arches van McDonald’s, de Blokkers grijpen. Meer dan dat is de stad ook een uit die urbane kunst geboren idee dat er iets is en de HEMA’s. In de kantoren daarboven wordt informatie en geld rondgeleid via on- wat eigenlijk niet bestaat. In de lange geschiedenis van de stad is het een utopie en een zichtbare kanalen die niets te maken hebben met wat er buiten gebeurt. Overal hangen nachtmerrie geweest, een plaats van bevrijding en een gevangenis. De stadslucht maakt advertenties voor dezelfde broeken, voor luchtvaartmaatschappijen die ons van de ene vrij, maar de stad is ook een machine die ons verslindt. De stad is een logisch, rationeel stad naar een variant daarop brengen. geheel dat we ervaren als een labyrint of monotone vlakte, een plaats waar we in wol- Buiten de stadscentra is alles hedendaags, maar overal hetzelfde. Dezelfde kantoorko- kenkrabbers van de aarde kunnen ontsnappen en waar we altijd in de schaduw van die lossen, dezelfde ﬂ atgebouwen, dezelfde winkelcentra staan overal in landschappen waar bouwsels wonen. Sinds de industriële revolutie is het de belichaming van het moder- alleen de verkeersborden en de taal in de reclamebeelden ons herinneren in welk land ne. Gevormd door technologie en voortdurend veranderd door diezelfde machines is de we zijn. stad nooit hetzelfde en altijd nieuw. Het is een plek van kantoren en fabrieken, ‘woonka- 102 103

zernes’ en elitaire paleizen, een plek van glas en staal, beton en plastic. Dat wil zeggen netwerk. De fysieke grenzen van de stad en haar gebouwen en van ons lichaam verva- dat de stad de kunstmatigheid zelf is. Het is niet een door God geschapen landschap, gen steeds meer - Karl Marx zei het al meer dan honderdvijftig jaar geleden: ‘alles wat geen eindeloze vlakte, geen open zee, niet het heelal en niet de grond waarop men vast is verdampt …’ staat. Het is de werkelijkheid die door de mens gemaakt is en telkens weer opnieuw ge- En toch, en toch, en toch - juist nu zijn kunstenaars verliefd op de stad. In de beelden maakt wordt. En het is die kunstmatige werkelijkheid die we in de kunst weerspiegeld van de beste fotografen wordt de stad tot een lyrisch landschap dat de breedte heeft van zien, een kunst van abstractie, rationaliteit en anonieme leegtes gevuld met de moder- de vergezichten van Casper David Friedrich, maar dan met de intensiteit die alleen door ne mens en al zijn producten. De collage en de abstracte kunst, net zo zeer als de rea- technologie kan worden mogelijk gemaakt. De stad als multiculturele collage geeft kleur listische kunst die de kunstmatigheid in zichzelf weerspiegelt, is stedelijk. De videokunst aan de beste schilderijen en videokunstenaars vinden in de ritmes en geluiden van die en de fotograﬁ e zijn niet los te denken van de stad en stedelijkheid. Kunst en kunstma- stad het materiaal voor hun beeldende verhalen. Misschien is het niet toevallig dat ook tigheid, de door de mens geschapen werkelijkheid en de verbeelding daarvan hebben el- het lichaam, soms monumentaal en zorgvuldig geënsceneerd, soms vunzig en snel neer- kaar nodig, maken elkaar. gezet, weer zijn plaats in de kunst heeft heroverd. Natuurlijk is niet alles in de kunst stedelijk en zijn er veel andere manieren van kunst Tot op zekere hoogte is de urbane kunst een reactie op een kunst die dreigde te ver- maken. Tegen de kunstmatigheid van de wereld alom plaatst andere kunst de mens en dwijnen in propaganda en kritiek, in leuzen en activistische gebaren die de wereld be- het menselijk lichaam als dat wat blijft, wat echt is, wat niet door technologie kan wor- ter moesten maken. Deels is deze kunst ook het resultaat van het simpele feit dat bijna den gevormd. Zelfs in de stad groeien bomen en blijft de natuur als een herinnering van alle kunstacademies, galeries en musea in de stad te vinden zijn. Maar misschien zijn wat eens was, maar ook als een memento mori. De kunst probeert met haar eigen tech- we ook in de stad gaan geloven, de stad is niet zozeer onze Utopia of Nieuw Jeruzalem nologie een ruimte binnen of anders dan de stad te maken. Dat andere is het menselijke geworden, als wel de plaats waar we ons thuis voelen. Wat we meenemen naar onze en het organische, maar ook het mythische en het goddelijke, dat wat niet gekend kan boerderij of boerderette, naar de besloten ruimte van het atelier of het scherm waar worden in de wereld van de stad. we onze nieuwe gemeenschap vormen met kliks en blogs, is dat romantisch beeld van In de afgelopen paar decennia begon de vereenzelviging van de stad met stedelijkheid, de stad, die herinnering van Amsterdam op een koude avond met warme kroegen, van van de menselijkheid met het menselijk lichaam, en van het verschil tussen deze twee, Rotterdam met haar heroïsche anonimiteit, van Bangkok met haar winkelcentra die een te verdwijnen. Steeds meer nemen we de stedelijkheid mee naar dorpen en worden sub- worden met de zwoele lucht en de lichamen die ook te koop zijn, van Cincinnati waar urbane omgevingen stedelijk, terwijl de natuur in de stad terugkomt. De stad is tegen- het grid van het middenwesten vervormd wordt tot een plaats van cultuur. We willen in woordig overal en nergens, een cultuur van technologie die onontkoombaar lijkt. Zelfs de stad zijn, we willen de stad zijn, we willen de stad maken. Zelfs in de buitensteden boven op een berg of in een oerwoud werkt onze mobiele telefoon, kijken we televisie, en juist van de buitensteden moet kunst worden gemaakt. zijn er stedelijke knooppunten waar activiteiten, mensen, goederen en informatie bij el- Daarom blijft de herinnering van de stad belangrijk. Het geeft ons een ijkpunt, verbeeld kaar komen. Stedelijkheid vindt je op tv en internet net zo goed als in Amsterdam of door de kunstenaar, van wat stedelijkheid is, en in die stad vinden we het landschap Bangkok. van onze menselijkheid. In het gedruis van de uit het niets opgeschoten metropolen van Niet alleen de stad verandert en wordt moeilijker te herkennen. Het menselijk lichaam Azië, in de ruines van oostelijk Europa, in de verwarring van steden die overal ongeveer wordt steeds meer een met technologie. We zitten vol met chemicaliën die ons gedrag hetzelfde zijn, vinden kunstenaars een intensiteit, een hoop en een vrees. Het is de kunst en het functioneren van onze organen veranderen, om maar te zwijgen van brillen, pro- tussen de stad door, aan de rand van de stad of misschien alleen in het geheugen. Kijk theses en de andere stukjes plastic of metaal die we steeds meer in ons lichaam toela- naar het oude Amsterdam, een nepstad verzonnen in de laat negentiende eeuw als een ten. Al een eeuw lang zijn er mensen die denken dat ook ons zelfbewustzijn uit drie de- romantische droom van wat de Gouden Eeuw was, een klein dorpje voor expats en toe- len bestaat en nu weten we zelfs wat de code is waaruit ons hele bestaan is gevormd. risten. Toch ruik je op een koele avond, mistig met herinnering, nog iets van wat stad is. Binnenkort kan ook dat gemanipuleerd worden om iets te maken waarvan het niet dui- Het is die stad die de kunst thuisbrengt met de natte omarming van de grachtengordel. delijk is of het een organisch menselijk lichaam is. Misschien is het daarom beter te spreken van een posthumane, poststedelijke werkelijk- Aaron Betsky is directeur van het Cincinnati Art Museum. Tot 2006 was hij directeur heid waarin we allemaal niet meer of minder zijn dan knooppunten in een technologisch van het Nederlands Architectuurinstituut. 104 11. JAARCIJFERS A BESTUURSVERSLAG 105

A Bestuursverslag 105 Het bestuur van het Fonds BKVB heeft De bestuurssamenstelling is als volgt: Directieverslag 106 in 2006 toezicht gehouden op de uitvoering van de gemandateerde taken aan Mw. Dr. G. ter Horst B Jaarrekening de directie – zie daarvoor het separate per 1-1-2004 benoemd als voorzitter tot Balans per 31 december 2006 108 directieverslag. 1-1-2007 Exploitatierekening over 2006 109 Naar het oordeel van het bestuur heeft de afgetreden per februari 2007 in verband Toelichting algemeen 110 directie zich naar behoren van haar taak met haar benoeming tot minister van Toelichting op de balans 112 gekweten: beleid, organisatie en ﬁ nanciën Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties Toelichting op exploitatierekening 120 zijn naar verwachting gerealiseerd. Dhr. J.H.J. Zegering Hadders C Accountantsverklaring 125 Onderwerpen die in de bestuursverga- per 1-9-2003 benoemd als penning- deringen (21 april en 14 juli) aan de meester tot 1-9-2006 orde gekomen zijn, waren de afrekening voor 3 jaar herbenoemd cultuurplanperiode 2001-2004, evaluatierapport Buitenlandateliers, de intensi- Dhr. J. Konings vering van het buitenlandatelier beleid, per 1-9-2003 benoemd tot 1-9-2006 het verloop van de uitgaven, tentoonstel- voor 3 jaar herbenoemd ling Met Stip en de samenstelling nieuw waarnemend voorzitter bestuur. Dhr. H. Driessen Goedgekeurd werden de regeling TAX- per 1-5-2006 benoemd tot 1-5-2008 videoclipfonds en de nieuwe regeling Basissubsidies. Mw. A. Gelink per 1-5-2006 benoemd tot 1-5-2008 De projecten van de Commissie Pilot- projecten zijn ter informatie voorgelegd, Dhr. B. Van Meggelen conform de procedure. De benoeming per 1-5-2006 benoemd tot 1-5-2008 van de commissieleden Bassissubsidies is vastgesteld. 106 DIRECTIEVERSLAG 107

Het bestuur van het Fonds BKVB heeft de Bij de stimuleringssubsidies Beeldende Nieuw bij ‘De complementaire regelingen’ te maken en te vereenvoudigen heeft zijn directie gemandateerd om de procedure kunst zijn meer werkbudgetten verstrekt is het TAX-videoclip fonds. Deze nieuwe vruchten afgeworpen. Er stond nog een zoals deze beschreven is in het Handboek dan in 2005. Op totaal niveau is bij de regeling is in samenwerking met het deel van de liquide middelen vast bij de Fondsen op alle niveaus te realiseren en Beeldende kunst de realisatie iets lager STIFO tot uitvoering gebracht en loopt ABN AMRO bank, deze zijn inmiddels te bewaken. dan in 2005, aangezien er minder Start- van oktober 2006 tot en met december op de rekening courant bijgeschreven en stipendia zijn toegekend. Bij Vormgeving 2008. Het doel is het verhogen van de zullen in 2007 ook aan het bestaande Het exploitatiesaldo zonder rentebaten en toont zich hetzelfde beeld als in 2005. kwaliteit van videoclips, waardoor deze contract van het Ministerie van Financiën vrijval is nihil als gevolg van de wijzigin- Het aantal toekenningen van de Start- artistiek inhoudelijk relevant kunnen toegevoegd worden. gen in het handboek. Dit komt tot stand stipendia is zelfs nog iets gestegen. Ook worden. In totaal is € 900.000 ter bes- Ook in 2006 zijn alle overige liquide doordat de subsidiebaten van OCW voor hier is sprake van een toename van het chikking gesteld waarvan het STIFO, het middelen tegen de kortlopende rente hetzelfde bedrag verantwoord dient te aantal werkbudgetten, waardoor de totale ministerie van OCW en het Fonds BKVB vastgezet. worden als de activiteiten- en beheerlas- uitgaven bij Vormgeving praktisch gelijk ieder € 300.000 ter beschikking stelt. ten. De meerjarige subsidiebeschikking is aan de begroting. Bij Bouwkunst is er Dhr. L. ter Braak voor de Cultuurnotaperiode 2005-2008 ondanks de bezuiniging sprake van een Door de bezuinigingen bij de activiteiten- directeur is geactiveerd in de balans als “Vordering voortzettende onderbesteding. lasten per 1 januari 2005 is het ook subsidie OCW” waarmee inzicht ontstaat noodzakelijk geworden om deze door te Dhr. J. Konings in de ruimte die het Fonds BKVB heeft Het afnemende aantal aanvragen over de voeren op de personele beheerlasten. De waarnemend voorzitter om in de cultuurnotaperiode 2005-2008 afgelopen jaren is aanleiding geweest om bodem is hiermee bereikt. De realisatie activiteiten uit te voeren zoals opgenomen het IVA te Tilburg een onderzoeksopdracht van de personeelslasten is volgens ver- Dhr. J.H.J. Zegering Hadders in het beleidsplan. Uit de jaarrekening te geven om de oorzaken daarvoor in wachting verlopen. Alleen op het budget penningmeester blijkt dat het Fonds BKVB een subsidie- kaart te brengen. De antwoorden op deze voor uitzendkrachten is een overbesteding bate van OCW van ruim € 17 miljoen vraag kunnen mede bepalend zijn voor te zien in verband met een langdurige heeft verantwoord. Dit bedrag is lager dan het nieuwe beleidsplan 2009-2013. zieke. het begrote bedrag. Dit wordt veroorzaakt Bij de materiele beheerlasten valt te door het lager uitvallen van zowel de per- Het aantal Buitenlandateliers is melden dat de huurlasten ﬂ ink verhoogd sonele en materiële beheerlasten als de toegenomen. Dit jaar zijn de ateliers Cairo zijn door de verhuurder, maar na het aan- activiteitenlasten. Ten opzichte van 2005 en Antillen Arbua erbij gekomen. Voor tekenen van bezwaar is dit uitgesteld tot zijn de activiteiten lasten echter met ruim de Antillen Aruba heeft het bestuur een begin 2008, waardoor deze post binnen € 2 miljoen gestegen. bestemmingsreserve gevormd. Het was in de begroting kan blijven. De afschrijvings- 2006 noodzakelijk om € 100.000 te be- kosten zijn nog verder gedaald, maar voor Bij de activiteiten lasten valt op dat er stemmen voor de opzet en uitvoering van komend jaar staan belangrijke invester- meer Basissubsidies zijn aangevraagd dan het kunstinstituut Instituto Buena Bista ingen gepland voor de huisvesting en de in 2005. Dit was volgens verwachting op Curaçao. Dit zal zorgen voor de tot- automatisering. en de komende 2 jaar zal deze stijgende standkoming van een ‘artist in residence’ lijn ook zeker aanhouden. Over de gehele alwaar 4 keer per jaar een in Nederland De liquide middelen zijn onder gebracht cultuurnotaperiode verwacht het Fonds residerende kunstenaar gedurende 3 bij het Ministerie van Financiën. Het BKVB een onderbesteding op de Basis- maanden zal wonen en werken. toegevoegde contract in 2005 om de subsidies. administratieve afhandeling inzichtelijker 108 BALANS PER 31 DECEMBER 2006 FUNCTIONELE EXPLOITATIEREKENING 2006 109

2006 2005 2006 Begroting 2005 ACTIVA € € BATEN € € €

Materiële vaste activa Directe opbrengst Gebouwen en terreinen 1.020.583 1.036.410 Lager vastgestelde en ingetrokken subsidies 231.886 - 398.825 Overige materiële vaste activa 97.522 113.050 Bijdragen 1.118.105 1.149.460 Subsidie OCW CuNo 17.125.737 20.861.249 15.032.566 Vlottende activa Vordering subsidie OCW CuNo 42.678.467 63.071.274 Overige subsidies / bijdragen Vordering OCW 2001-2004 8.100.000 8.100.000 TAX - videoclipfonds 16.667 - - Overige vorderingen en HGIS Middelen 34.712 - - overlopende activa 328.653 184.203 51.379 - - Totaal vlottende activa 51.107.120 71.355.477 Totale baten 17.409.002 20.861.249 15.431.391 Liquide middelen 28.791.401 24.022.076 LASTEN TOTAAL ACTIVA 81.016.626 96.527.013 Beheerlasten Personeel 1.185.887 1.245.249 1.081.179 PASSIVA Materieel 517.391 601.500 530.154

Eigen vermogen Som der beheerlasten 1.703.278 1.846.749 1.611.334 Algemene reserve 1.365.802 1.365.802 Bestemmingsfonds OCW t/m 2004 581.298 398.825 Activiteitenlasten Bestemmingsfonds OCW 2005-2008 1.304.366 494.687 Verleende subsidies 15.170.039 18.867.500 13.084.559 Bestemmingsfonds OCW TAX 4.945 - Advisering 398.854 400.000 380.673 Bestemmingsreserves 756.000 856.000 4.012.411 3.115.314 Som der activiteitenlasten 15.568.893 19.267.500 13.465.233

Langlopende schulden Som der lasten 17.272.171 21.114.249 15.076.566 Nog te verlenen subsidies 19.419.342 38.263.240 Nog te verlenen beheerlasten 1.920.594 3.784.276 Interestbaten 760.266 253.000 494.687 Egalisatierekening investeringbijdrage 899.598 929.098 22.239.534 42.976.614 Exploitatiesaldo 897.097 - 849.512

Kortlopende schulden Nog te verlenen subsidies 29.220.766 24.983.563 Nog te verlenen beheerlasten 2.428.027 2.186.943 Bestemming exploitatiesaldo Schulden aan subsidieontvangers 22.090.749 22.468.001 Interest naar Bestemmingsfonds OCW CuNo ’05-’08 760.266 494.687 Belastingen en premies sociale Vrijval OCW CuNo 2005-2008 49.413 - - verzekeringen 86.210 18.044 naar Bestemmingsfonds OCW 2005-2008 809.679 494.687 Schulden aan leveranciers 73.015 73.094 naar Bestemmingsfonds OCW tot en met 2004 182.473 398.825 Overige schulden en overlopende naar Bestemmingsfonds OCW TAX 4.945 - passiva 865.914 705.440 Bestemmingsreserve Culturele diversiteit - (44.000) 54.764.681 50.435.085 Bestemmingsreserve Antillen en Aruba (100.000) - 897.097 849.512 TOTAAL PASSIVA 81.016.626 96.527.013 110 TOELICHTING ALGEMEEN 111

Algemeen Vordering subsidie OCW CuNo door OCW goedgekeurde meerjaren begroting.In Activiteitenlasten Deze jaarrekening is opgesteld overeenkomstig Onder de post ‘Vordering OCW CuNo’ worden de de jaarrekening wordt een onderscheid gemaakt De door het Fonds BKVB verstrekte subsidies het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies toegezegde, nog niet ontvangen meerjarige sub- in een kortlopend deel (nog te verrekenen worden in hun geheel verantwoord onder de Fondsen van het ministerie van OCW uitgegeven sidies van OCW opgenomen, zoals vermeld in subsidie toegekend in het afgelopen jaar en in activiteitenlasten in het verslagjaar waarin het in april 2005. Het ministerie van OCW heeft de subsidiebeschikking en de wijzigingen daarop het komend jaar) en een langlopend deel (nog besluit tot verlening van de subsidie schriftelijk gesteld dat de rentebaten niet moeten worden (inclusief aanvullende subsidieverleningen). te verrekenen subsidie toegekend voor de aan de subsidieontvanger is meegedeeld. meegenomen in berekening van de nog te verle- daaropvolgende jaren). nen subsidies en nog te besteden beheerlasten. Overige vorderingen De rentebaten dienen via de verdeling van de De overige vorderingen worden gewaardeerd Egalisatierekening investeringsbijdrage exploitatie direct te worden toegerekend aan het tegen nominale waarde, rekening houdend met Als gevolg van de waardering van het pand bestemmingsfonds OCW 2005-2008. Deze wij- een eventuele voorziening wegens oninbaar- Brouwersgracht 276 tegen getaxeerde waarde ziging is aangepast in de vergelijkende cijfers over heid. is voor hetzelfde bedrag een egalisatierekening 2005. Als gevolg van deze aanpassing zijn het gevormd. De jaarlijkse vrijval van de egalisatie- eigen vermogen per 31 december 2005 en ex- Eigen vermogen rekening is gelijk aan de jaarlijkse afschrijving ploitatiesaldo over 2005 € 495.000 hoger dan Het eigen vermogen wordt onderscheiden in op het pand. in de jaarrekening 2005, zijnde de rentebaten een algemene reserve, bestemmingsreserves en over 2005. Het verhoudingspercentage tussen de bestemmingsfondsen. Grondslagen voor resultaatbepaling ‘Nog te verlenen subsidies’ en ‘Nog te realiseren beheerlasten’ is naar aanleiding van de opmer- Algemene reserve Algemeen king aangepast. De nu gehanteerde verhouding Het gedeelte van het eigen vermogen waarover Baten en lasten worden toegerekend aan de is 91% aan ‘Nog te verlenen subsidies’ tegenover zonder belemmering door wettelijke of statu- periode waarop ze betrekking hebben. 9% ‘Nog te verlenen beheerlasten’. taire bepalingen kan worden beschikt voor het doel waarvoor de instelling is opgericht, wordt Directe opbrengsten Grondslagen van waardering van activa en aangeduid als algemene reserve. Directe opbrengsten betreffen inkomsten die passiva direct aan de activiteiten van het Fonds BKVB Bestemmingsfondsen zijn gerelateerd, zoals sponsoring en lager Algemeen Het deel van het eigen vermogen waaraan door vastgestelde en ingetrokken subsidies. Deze Tenzij anders vermeld, worden de activa en derden subsidiënten een beperktere bestedings- opbrengsten dienen afzonderlijk als opbrengsten passiva opgenomen tegen de nominale waarde. mogelijkheid is gegeven, wordt aangeduid als te worden verantwoord en mogen met ingang Alle bedragen luiden in euro’s tenzij dit anders bestemmingsfonds. van 2005 niet meer worden gesaldeerd met de is vermeld. activiteitenlasten. Bestemmingsreserves Materiële vaste activa Het deel van het eigen vermogen waaraan het Indirecte opbrengsten bestuur een beperktere bestedingsmogelijkheid Indirecte opbrengsten zijn opbrengsten die een Gebouw is gegeven, wordt aangeduid als bestemmings- afgeleide relatie hebben met de activiteiten van Met ingang van 1998 is het, per 1 januari 1989 reserve. het Fonds BKVB zoals verhuur van onroerend om niet verkregen, pand Brouwersgracht 276 goed of vergoedingen voor het uitlenen van gewaardeerd tegen getaxeerde waarde. Onder de personeel. passiva is hetzelfde bedrag eveneens opgenomen Nog te verlenen subsidies en Nog te realiseren als egalisatierekening investeringsbijdragen. Op beheerlasten Bijdragen het pand wordt lineair afgeschreven waarbij de Onder de posten ‘Nog te verlenen subsidies’ en De subsidie van OCW wordt als bate verant- afschrijvingen gelijk zijn aan de vrijval van de ‘Nog te realiseren beheerlasten’ wordt de door woord voor hetzelfde bedrag waarvoor de egalisatierekening. OCW toegekende meerjarige subsidie verant- activiteitenlasten en beheerlasten worden woord voor zover deze nog niet is besteed. De verantwoord. Overige materiële vaste activa toerekening van de nog te besteden subsidie De overige materiële vaste activa worden gewaar- van OCW aan de posten ‘Nog te verlenen sub- Beheerlasten deerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met een sidie’ en ‘Nog te realiseren beheerlasten’ ge- Tot de beheerlasten worden gerekend alle lineaire afschrijving gebaseerd op de economi- schiedt op basis van het verhoudingspercentage personele en materiële lasten die samenhangen sche levensduur van de betreffende activa. beheerlasten en activiteitenlasten volgens de met het beheer van de organisatie.

112 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2006 113

ACTIVA Vlottende activa 2006 2005 Materiële vaste activa € € Vordering subsidie OCW CuNo Gebouwen en terreinen Subsidie 2005-2008 41.806.110 62.709.165 De materiele vaste activa, gebouwen en terreinen bestaan uit het pand Brouwersgracht 276 en Structurele bijdrage voor verbouwingen. arbeidskostenontwikkeling 2006-2008 515.944 99.642 Bedrijfsgebouw Verbouwingen Totaal Structurele bijdrage voor € € € prijsontwikkeling 2006-2008 356.413 262.467

Boekwaarde 1 januari 2006 929.098 107.312 1.036.410 42.678.467 63.071.274 Investeringen - 45.684 45.684 Desinvesteringen - - - Afschrijvingen 29.500 32.011 61.511 Met de brief kenmerk DK/BK/2004/60856 d.d. 1 maart 2005 heeft het ministerie van OCW voor de Boekwaarde 31 december 2006 899.598 120.985 1.020.583 periode 2005-2008 een subsidie verleend van in totaal € 83.612.220 (€ 20.903.055 per jaar). Met de brief kenmerk DK/I&I/2005/40644 d.d. 1 november 2005 heeft het ministerie van OCW Aanschafwaarde 31 december 2006 1.179.829 339.889 1.519.718 voor de periode 2005-2008 een overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling vastgesteld op Cum.afschrijvingen 31 december 2006 280.231 218.904 499.135 een bedrag van € 33.214 voor 2007 en 2008. Met de brief kenmerk DK/AZ/2006/33418 d.d. 3 november 2006 heeft het ministerie van OCW Boekwaarde 31 december 2006 899.598 120.985 1.020.583 voor de periode 2005-2008 een overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling vastgesteld van € 265.495 voor 2006 en € 262.467 en € 224.758 voor 2007 en 2008. De verzekerde waarde van het pand bedraagt € 1.780.000,-. Taxatie heeft plaats gevonden op 12 december 2002. Vordering OCW 2001-2004 Deze vordering is uitsluitend afgegeven door het ministerie van OCW indien de liquiditeit door Ingevolge de subsidievoorwaarden bestaat de verplichting bij vervreemding van het pand de exogene omstandigheden zich zodanig ontwikkelt dat de continuiteit van de goedgekeurde activiteiten vervreemdingsprijs uit te keren aan het Ministerie van OCW. in gevaar komt of als de goedgekeurde activiteiten door het ministerie van OCW worden beëindigd.

Overige materiële vaste activa 2006 2005 kantoor- kantoor- automatiserings- overige totaal € € apparatuur meubilair app. en software inventaris Overige vorderingen en overlopende activa € € € € € Te vorderen interest op deposito’s 241.457 132.153 Boekwaarde Vooruitbetaalde kosten 65.249 43.602 1 januari 2006 19.657 70.359 23.034 1.894 114.944 Overige nog te ontvangen bedragen 21.947 8.448 Investeringen - 25.250 21.014 - 46.264 Desinvesteringen - - - - - 328.653 184.203 Afschrijvingen 5.467 34.065 22.260 1.894 63.687 Boekwaarde Liquide middelen 31 december 2006 14.190 61.544 21.788 - 97.522 Ministerie van Financiën 23.508.451 18.874.272 ABN AMRO Bank 5.280.217 5.147.541 Aanschafwaarde Kas 2.733 263 31 december 2006 97.684 478.076 792.045 22.277 1.390.082 Cum.afschrijvingen 28.791.401 24.022.076 31 december 2006 83.494 416.532 770.257 22.277 1.292.561 Boekwaarde 31 december 2006 14.190 61.544 21.788 - 97.522

De verzekerde waarde van de overige materiële vaste activa bedraagt € 680.000,- op basis van de nieuwwaarde. Paulien Oltheten, Pagina uit publicatie ‘Theorie van de Straat ‘, 2007 (zie pagina 63)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1133 118-06-20078-06-2007 116:35:306:35:30 Tudor Bratu, Untitled, Zuidas studies 2006 (zie pagina 34)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1144 118-06-20078-06-2007 116:35:316:35:31 114 115

PASSIVA LANGLOPENDE SCHULDEN

Eigen vermogen Nog te verlenen subsidies langlopend 2006 2005 Het verloop van het eigen vermogen € € gedurende het verslagjaar is als volgt: Saldo per Resultaat- Saldo per Saldo per 1 januari 38.263.240 - 31 december bestemming 31 december Langlopende deel toekenning 2005 2006 2006 ministerie van OCW 38.263.240 Naar kortlopend (18.843.898) Algemene reserve 1.365.802 - 1.365.802 Saldo per 31 december 19.419.342 38.263.240

Nog te realiseren beheerlasten langlopend BestemmingsfondsOCW vrijval tot en met 2004 398.825 182.473 581.298 BestemmingsfondsOCW vrijval 2005-2008 - 49.413 49.413 Saldo per 1 januari 3.784.276 - BestemmingsfondsOCW rente 2005-2008 494.687 760.266 1.254.953 Langlopende deel toekenning ministerie van OCW 3.784.276 BestemmingsfondsOCW TAX - 4.945 4.945 Naar kortlopend (1.863.682) Saldo per 31 december 1.920.594 3.784.276 Bestemmingsreserve Antillen en Aruba 400.000 (100.000) 300.000 Bestemmingsreserve Culturele diversiteit 456.000 - 456.000 Totaal bestemmingsreserves 856.000 (100.000) 856.000 Het langlopende deel van de nog te verlenen subsidies en de nog te realiseren beheerlasten hebben betrekking op de toegekende subsidie ministerie van OCW voor het jaar 2008 van de cultuur- Totaal eigen vermogen 3.115.314 897.097 4.012.411 planperiode. Voor 2008 is een subsidie toegekend voor in totaal € 21.339.936. Op basis van de goedgekeurde meerjarenbegroting 2005-2008 is dit subsidiebedrag verdeeld over de nog te verlenen subsidies ad. € 19.419.342 (91%) en nog te realiseren beheerlasten ad. € 1.920.594 Overeenkomstig de afspraken met het ministerie van OCW worden de baten als gevolg van lager (9%). De verhouding beheer en activiteitenlasten zijn aangepast in de vergelijkende cijfers van deﬁ nitief vastgestelde subsidies aan kunstenaars die zijn toegekend in 2004 en eerdere jaren, aan 2005, aangezien de interestbaten op verzoek van het ministerie zijn toegevoegd aan het Bestem- het bestemmingsfonds OCW tot en met 2004 toegevoegd. De lager vastgelstelde subsidies van mingsfonds OCW 2005-2008 . 2005 en 2006 worden toegevoegd aan het Bestemmingsfonds OCW 2005-2008. De interestbaten worden eveneens aan het Bestemmingsfonds OCW 2005-2008 toegevoegd. Egalisatierekening investeringsbijdragen 2006 2005 Het ministerie van OCW heeft een bijdrage van € 300.000,- toegezegd voor het TAX - videoclip- € € fonds, hiervan heeft het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproductie en het Fonds BKVB ieder recht op € 150.000,- van het subsidiebedrag over de periode oktober 2006 tot en Stand per 1 januari 2006 929.098 958.598 met december 2008. De bijdrage wordt verdeeld over deze perdiode en als bate verantwoord, voor Af: vrijval (29.500) (29.500) 2006 bedraagt deze € 16.667,-. De declarabele lasten die het Fonds BKVB heeft gemaakt inzake Stand per 31 december 2006 899.598 929.098 deze activiteiten bedragen € 11.722,-. Het positieve exploitatie-saldo ad € 4.945,- is ten gunste van het ‘bestemmingsfonds OCW TAX’ gebracht.

In 2006 heeft het Fonds BKVB een bedrag van € 100.000,- ter beschikking gesteld en betaald voor de Artists in residence op Curacao.

Kosten in verband met de Culturele diversiteit worden dit jaar gedekt vanuit het budget Commissie Pilot projecten, onderdeel van de cultuurnota 2005-2008. Het bestuur acht het noodzakelijk om € 456.000,- als reservering aan te houden conform de voornemens met betrekking tot de culturele diversiteit. 116 117

KORTLOPENDE SCHULDEN Stimuleringssubsidies Verloopoverzicht stimuleringssubsidies Nog te verlenen subsidies kortlopend 2006 2005 € € saldo vrijval en saldo Jaar Toekenningen 01-01-2006 toekenningen uitbetaald terugstortingen 31-12-2006 Saldo per 1 januari 24.983.563 - Prijsbijstelling 2006 241.601 - 1998 6.021.012 1.575 - - (200) 1.775 Subsidietoekenning OCW voor 2005 - 19.273.177 1999 6.526.540 2.189 - - - 2.189 Subsidietoekenning OCW voor 2006 - 19.131.619 2000 7.342.331 689 - 692 (2.358) 2.355 Subsidietoekenning OCW voor 2007 19.418.063 - 2001 7.870.227 12.513 - 8.944 (1.091) 4.660 Totaal subsidietoekenningen OCW 44.643.227 38.404.796 2002 8.554.140 147.266 - 85.065 2.972 59.229 Verstrekkingen in 2006 (15.422.461) (13.421.233) 2003 6.869.936 443.326 - 240.509 4.222 198.595 2004 6.378.826 628.872 - 104.132 14.015 510.725 Saldo per 31 december 29.220.766 24.983.563 2005 4.928.552 2.125.705 - 1.698.404 10.130 417.171 2006 5.170.669 5.170.669 2.673.802 (23.116) 2.519.983 Nog te realiseren beheerlasten kortlopend 3.362.135 5.170.669 4.811.548 4.574 3.716.682 Saldo per 1 januari 2.186.943 - Prijsbijstelling 2006 23.894 - Subsidietoekenning OCW voor 2005 - 1.906.138 Subsidietoekenning OCW voor 2006 - 1.892.139 De toegekende subsidies met openstaande saldi van de jaren 1998 tot en met 2002 zullen in 2007 Subsidietoekenning OCW voor 2007 1.920.468 - afgerekend worden. Totaal subsidietoekenningen OCW 4.131.305 3.798.277 Realisatie beheerlasten en intrestbaten 2006 ( 1.703.278) ( 1.611.334) De toekenningen zoals die in het verloopoverzicht zijn opgenomen, zijn exclusief de vrijval en eventuele aanvullende kosten die aan de kunstenaar vergoed worden als bijdrage voor de ac- Saldo per 31 december 2.428.027 2.186.943 countantsverklaring die betrekking heeft op een project. De vrijval komt tot stand nadat uit de ﬁ nanciële verantwoording blijkt dat er minder kosten zijn gemaakt dan oorspronkelijk is begroot of als er een tegemoetkoming in de kosten van levensonderhoud vertstrekt is, maar gebleken is dat Het kortlopende deel van de nog te verlenen subsidies en de nog te realiseren beheerlasten heeft het verzamelinkomen boven het normbedrag uitkomt. In het laatste geval wordt dit bovenmatige betrekking op de toegekende subsidie van het ministerie van OCW voor het jaar 2007 van de deel teruggevorderd. Het openstaande saldo van een stimuleringssubsidie betreft 10% van de cultuurplanperiode. Voor 2007 is een subsidie toegekend voor in totaal € 21.338.531. Op basis toegekende subsidie die na goedkeuring van het inhoudelijk en ﬁ nancieel verslag wordt uitbetaald. van de goedgekeurde meerjarenbegroting 2005-2008 is dit subsidiebedrag verdeeld over de nog te Daarnaast wordt de tegemoetkoming in de kosten van levensonderhoud uitbetaald in het jaar waar verlenen subsidies ad. € 19.418.063 (91%) en nog te realiseren beheerlasten ad. € 1.920.468 dat betrekking op heeft. (9%). De verhouding beheer en activiteitenlasten zijn aangepast in de vergelijkende cijfers van 2005, aangezien de interestbaten op verzoek van het ministerie zijn toegevoegd aan het Bestem- mingsfonds OCW 2005-2008.

Te betalen subsidies 2006 2005 € €

Nog te betalen Stimuleringssubsidies 3.716.682 3.362.135 Nog te betalen Basissubsidies 18.129.676 18.326.624 Nog te betalen Complementaire regelingen 244.391 779.242 Totaal nog te betalen subsidies 22.090.749 22.468.001 118 119

Basissubsidies Onder de opbouw overige subsidies staan alle aan kunstenaars opvraagbare toekenningen vanuit Verloopoverzicht Basissubsidies de Buitenland ateliers, bemiddelaarssubsidies en Pilotprojecten vermeld. In de exploitatierekening worden alle kosten die samenhangen met de complementaire regeling en alle toekenningen aan saldo vrijval en saldo kunstenaars verantwoord. Jaar Toekenningen 01-01-2006 toekenningen uitbetaald terugstortingen 31-12-2006 De vrijval komt tot stand nadat uit de ﬁ nanciële verantwoording blijkt dat er minder kosten zijn gemaakt dan oorspronkelijk is begroot of als er een tegemoetkoming in de kosten van levensonder- 1994 20.433.028 117.121 - 1.500 8.168 107.453 houd vertstrekt is, maar gebleken is dat het verzamelinkomen boven het normbedrag uitkomt. In het 1995 10.626.171 23.415 - 6.210 (5.983) 23.188 laatste geval wordt dit bovenmatige deel teruggevorderd. 1996 9.958.207 42.611 - - 42.611 1997 9.759.224 33.093 - 3.176 5.445 24.472 Overige schulden en overlopende passiva 1998 9.148.209 74.837 - 39.991 - 34.846 2006 2005 1999 8.168.044 181.856 - 52.265 - 129.591 € € 2000 5.989.900 200.197 - 59.992 - 140.205 2001 12.868.584 942.281 - 342.807 7.800 591.674 Nog te betalen bedragen 263.480 273.703 2002 17.783.066 2.646.922 - 1.166.881 22.862 1.457.179 Pensioenen 94.000 94.000 2003 13.291.263 4.041.224 - 1.598.733 15.522 2.426.969 Reserve vakantiedagen en -geld 46.775 46.775 2004 8.879.500 4.593.847 - 1.681.702 36.500 2.875.645 Oeuvreprijzen 343.612 190.612 2005 6.868.500 5.429.220 - 2.194.625 - 3.234.595 Overige schulden 34.714 100.350 2006 8.818.176 8.818.176 1.781.928 (5.000) 7.041.248 Vooruitontvangen inzake TAX - videoclipfonds 83.333 -

Totaal 18.326.624 8.818.176 8.929.810 85.314 18.129.676 Totaal 865.914 705.440

Basissubsidies hebben een looptijd van minimaal 2 jaar. Het deel van de in 2006 toegekende basissubsidies dat beschikbaar komt in de loop van 2007 bedraagt € 4.409.088,-. Indien de aanvrager 4 jaar na de toekenning nog een resterend bedrag heeft openstaan, wordt NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE FINANCIËLE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN (voordat verdere verstrekkingen kunnen plaatsvinden) gekeken of een beeldend kunstenaar of vrije vormgever nog steeds professioneel werkzaam is. Als 8 jaar na de toekenning nog een restant open Toekenningen subsidie periode 2005 - 2008 staat, wordt het ‘artistiek functioneren’ opnieuw door de werkgroep beoordeeld, voordat verdere Op basis van de brieven DK/BK/2004/35524 d.d. 21 september 2004 en DK/BK/2004/60856 verstrekkingen kunnen plaatsvinden. d.d. 01 maart 2005 en DK/I&I/2005/40644 d.d. 1 november 2005 van het ministerie van OCW is Indien in het toekenningsjaar van de basissubsidie het verzamelinkomen boven het normbedrag voor 2005 een subsidie toegezegd met een totaalbedrag van € 21.179.315,- inclusief een vergoed- uitkomt, wordt deze subsidie ingetrokken. Ook is het mogelijk dat als gevolg van de ‘beroepstoets’ ing voor de arbeidskostenontwikkeling voor 2005. na 4 jaar of het ‘artistiek functioneren’ na 8 jaar bij een negatieve beoordeling het restant van de Voor de gehele cultuurplanperiode 2005-2008 is met de brief DK/BK/2004/60856 d.d. 01 maart basissubsidie vrijvalt. 2005 een totaalbedrag van € 83.612.220,- toegezegd exclusief een vergoeding voor de arbeidskostenontwikkeling. Complementaire regelingen Verloopoverzicht complementaire regelingen 2006 2005 Overige verplichtingen € € Het Fonds BKVB is gehuisvest in 2 panden, te weten Brouwersgracht 274 en Brouwersgracht 276. Het pand Brouwersgracht 274 betreft een huurpand waarvoor jaarlijks € 28.800,- verschuldigd is, Saldo per 1 januari 2006 779.242 679.401 jaarlijks wordt dit bedrag geindexeerd. Het huurcontract loopt tot en met 1 januari 2009. Toekenningen 627.223 842.220 Betalingen (1.160.724) (745.743) Vrijval (1.350) 3.364 Saldo per 31 december 2006 244.391 779.242 120 TOELICHTING OP DE FUNTIONELE EXPLOITATIEREKENING 121

BATEN Beheerlasten 2006 Begroting 2005 Directe opbrengsten € € €

Lager vastgestelde en ingetrokken subsidies 2006 2005 Personeelskosten 1.185.887 1.245.249 1.081.181 € € Salarissen 901.597 970.249 830.925 Sociale lasten 71.271 80.000 79.123 Basissubsidies 144.115 223.847 Pensioenpremie 159.209 150.000 139.838 Stimuleringssubsidies, beeldende kunst 43.441 102.789 Uitzendpersoneel 19.073 10.000 - Stimuleringssubsidies, vormgeving 40.468 38.340 Diverse personeelslasten 34.736 35.000 31.295 Stimuleringssubsidies, bouwkunst 3.862 33.849 Huisvestingskosten 86.109 99.000 87.035 231.886 398.825 Huren 31.544 35.000 30.879 Bijdragen Onderhoud gebouw 8.060 9.000 13.627 Subsidie ministerie van OCW Schoonmaak gebouw 11.397 16.000 13.962 Over 2006 is een subsidiebate van € 17.125.737,- verantwoord, overeenkomstig het saldo aan Beveiliging gebouw 1.480 5.000 1.623 activiteitenlasten en beheerlasten dat betrekking heeft op de cultuurplanperiode 2005-2008. Energieverbruik 23.508 26.000 19.734 Diverse huisvestingskosten 10.120 8.000 7.210 LASTEN Bureaukosten 280.957 341.000 288.638 Beheerlasten Afschrijvingskosten 93.805 130.000 111.340 De personeelslasten zijn als volgt Onderhoudskosten 46.786 44.000 41.502 uitgesplitst naar onderdelen van de organisatie. 2006 Begroting 2005 Porto en vrachtkosten 26.402 35.000 23.898 fte fte fte Telefoon en fax kosten 16.334 17.000 15.419 Kopieerkosten 29.576 25.000 30.130 Directie en secretariaat 1,8 2,0 1,8 Drukwerk 20.771 25.000 15.624 Financiële zaken en systeembeheer 3,4 3,5 3,8 Dokumentatiekosten 7.434 7.000 5.276 Voorlichting en juridische zaken 2,6 2,5 1,8 Reis en representatiekosten 29.859 40.000 34.059 Coördinatie stimuleringssubsidie en basissubsidie 2,5 2,5 2,5 Diverse kantoorkosten 9.992 18.000 11.390 Secretariaat adviescommissies 3,6 3,8 3,6 Administratie en huishoudelijke zaken 5,1 5,0 5,1 Organisatiekosten 61.511 61.500 58.843 Juridische bijstand 1.239 5.500 502 Totaal 19,1 19,3 18,6 Accountantskosten 39.345 34.000 39.130 Diverse organisatiekosten 12.977 15.000 11.261 Verplichtingen derden 7.950 7.000 7.950

Voorlichtingskosten 88.814 100.000 95.636 Nieuwsbrieven 14.407 20.000 27.082 Jaarverslag 25.495 30.000 19.213 Advertenties 9.647 20.000 46.244 Uitreiking oeuvreprijzen 23.000 23.000 - Website 16.266 7.000 3.097

Beheerlasten personeel 1.185.887 1.245.249 1.334.374 Beheerlasten materieel 517.391 601.500 668.479

Totaal beheerlasten 1.703.278 1.846.749 2.002.853 122 123

ACTIVITEITENLASTEN De Complementaire regelingen 2006 Begroting 2005 2006 Begroting 2005 € € € € € € Basissubsidies *Ateliers buitenland Atelier I.S.C.P. 73.974 90.000 111.493 Basisstipendia 8.726.176 10.400.000 6.706.500 Atelier PS1 - - (4.260) Productiesubsidies 92.000 800.000 162.000 Atelier Bethanienhaus 49.558 60.000 60.448 Atelier Holsboer Parijs 27.781 35.000 34.902 Totaal basissubsidies 8.818.176 11.200.000 6.868.500 Atelier Buro Friedrich 87.627 80.000 99.610 Atelier Banff 18.505 15.000 11.688 Stimuleringssubsidies Atelier Delﬁ na 916 20.000 32.076 Atelier Pasadena 27.040 30.000 1.886 1. Beeldende kunsten Atelier Istanbul 29.585 20.000 27.715 Startstipendia 962.786 1.250.000 1.237.333 Atelier Stockholm 16.744 60.000 65.767 Bijdragen werkbudgetten 1.921.787 2.657.500 1.667.091 Atelier Rome 13.346 10.000 - Atelier Cairo 38.346 40.000 - Totaal beeldende kunsten 2.884.573 3.907.500 2.904.424 Atelier Antillen Aruba 100.000 - Overige kosten buitenlandateliers 30.328 40.000 - 2. Vormgeving Startstipendia 896.119 450.000 768.000 Totaal ateliers buitenland 513.750 500.000 441.325 Bijdragen werkbudgetten 695.100 700.000 557.722 Praktijksubsidies 120.000 200.000 140.000 *Oeuvreprijzen 130.900 130.000 123.851 *Bemiddelaarssubsidies 245.067 300.000 231.855 Totaal vormgeving 1.711.219 1.350.000 1.465.722 *TAX - videoclipfonds 37.105 - - *Commissie pilot projecten 43.500 300.000 80.004 3. Bouwkunst *Studiereis Fonds BKVB 76.064 80.000 80.000 Startstipendia 256.119 200.000 304.000 Bijdragen werkbudgetten 268.758 400.000 184.406 Tentoonstelling Met Stip 68.000 - 68.000 Praktijksubsidies 50.000 150.000 70.000 Groepsportretten (4.722) - 65.000 Toekenningen 28.287 - Totaal bouwkunst 574.877 750.000 558.406 Culturele diversiteit - - 44.000 Connected - - 20.000 Totaal stimuleringssubsidies 5.170.669 6.007.500 4.928.552 Onderzoek buitenlandateliers - - 50.000 Volkskrant/ NPS Kunstprijs 5.000 - Diverse projecten 38.243 - 83.470 *Totaal Complementaire regelingen 134.808 350.000 330.470

Totaal overige regelingen 1.181.193 1.660.000 1.287.505 Totaal verleende subsidies 15.170.039 18.867.500 13.084.557

In de exploitatierekenening zijn alle toegekende subsidies verantwoord, inclusief aanvullende kosten die aan kunstenaars vergoed worden, zoals een bijdrage voor de accountantsverklaring die betrekking heeft op een project. Onder de overige projecten worden naast de toekenningen aan kunstenaars ook andere overige lasten opgenomen, zoals gerelateerde kosten aan de buitenland ateliers, de oeuvreprijzen en de studiereis. 124 ACCOUNTANTSVERKLARING 125

Afgegeven ten behoeve van de Minister van Onderwijs, te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de profes- 2006 Begroting 2005 Cultuur en Wetenschap sionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder Kosten advisering € € € begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen Verklaring betreffende de jaarrekening van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor Advisering basissubsidies 118.179 130.000 114.940 Wij hebben de jaarrekening 2006 van Stichting Fonds voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening Advisering stimuleringsubsidies 242.082 220.000 237.063 Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst te Am- van vermogen en resultaat alsmede het voor de naleving Advisering overige regelingen 38.594 50.000 28.670 sterdam bestaande uit de balans per 31 december 2006 van de betreffende weten regelgeving relevante interne 398.854 400.000 380.673 en de exploitatierekening over 2006 met de toelichting beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te gecontroleerd. kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder Totaal activiteitenlasten 15.568.893 19.267.500 13.465.230 de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet Verantwoordelijkheid van het bestuur tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens De rentebaten zijn verkregen uit deposito’s en zijn toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resul- omvat een controle onder meer een evaluatie van de aan- hebben. taat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstel- vaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor fi nan- len van het bestuursverslag, beide in overeenstemming ciële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen met het Bekostigingsbesluit cultuuruitingen en de relevante die het bestuur van de stichting heeft gemaakt, alsmede verplichtingen opgenomen in de verleningbeschikking met een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. kenmerk DK/BK/2004/35524 d.d. 21 september 2004. Tevens is het bestuur van de entiteit verantwoordelijk voor Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-infor- de fi nanciële rechtmatigheid van de in de jaarrekening matie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn Oordeel met de in de relevante weten regelgeving opgenomen Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld bepalingen. van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Deze verantwoordelijkheden omvatten onder meer: het Stichting Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern Bouwkunst per 31 december 2006 en van het resultaat beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en over 2006 in overeenstemming met het Bekostigings- getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en besluit cultuuruitingen en de relevante verplichtingen resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel opgenomen in de verleningbeschikking met kenmerk belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de na- DK/BK/2004/35524 d.d. 21 september 2004. leving van de relevante weten regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor fi nanciële Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verslaggeving en het maken van schattingen die onder de verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2006 gegeven omstandigheden redelijk zijn. voldoen aan de eisen van fi nanciële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met Verantwoordelijkheid van de accountant de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepa- Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel lingen, zoals die in het controleprotocol van de Regeling over de jaarrekening op basis van onze controle, als subsidies en uitkeringen cultuuruitingen zijn vermeld. bedoeld in artikel 36, eerste lid van het Bekostigingsbe- sluit cultuuruitingen. Wij hebben onze controle verricht in Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het voorschriften van regelgevende instanties controleprotocol van de Regeling subsidies en uitkeringen cultuuruitingen. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te Verder melden wij dat het bestuursverslag, voor zover voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaar- wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te rekening. voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel Amsterdam, 3 april 2007 belang bevat. Ernst & Young Accountants Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter namens deze verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit w.g. drs. J.T.S. Kleinhans RA 126 COLOFON 127127

Tekst: medewerkers Fonds BKVB Redactie: Mirjam Beerman, Lex ter Braak Ontwerp: 75B Omslag en foto-illustraties: 75B Druk: Veenman Drukkers, Rotterdam

Uitgave: Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst Postbus 773 1000 AT Amsterdam tel 020 5231523 fax 020 5231541 [email protected] www.fondsbkvb.nl

Het Fonds BKVB heeft getracht aan alle auteursrechtelijke verplichtingen te voldoen. Voorzover iemand echter meent alsnog rechthebbende te zijn, kan deze zich tot het Fonds BKVB wenden. Fonds 2006 voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst - Jaarverslag Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst

Jaarverslag 2006

117239_COVER.indd7239_COVER.indd 1 225-06-20075-06-2007 007:29:437:29:43 Susanne Kriemann, Ramses Files, 2006 (zie pagina 40)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1155 118-06-20078-06-2007 116:35:336:35:33 Rob Johannesma, Starlings, 2005-2006, black and white, colour, no sound, Standard Video and High Deﬁ nition (zie pagina 38)

117239_BEELDKATERN.indd7239_BEELDKATERN.indd 1166 118-06-20078-06-2007 116:35:366:35:36 Fonds 2006 voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst - Jaarverslag Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst

Jaarverslag 2006

117239_COVER.indd7239_COVER.indd 1 225-06-20075-06-2007 007:29:437:29:43