POWIĄZANIA MIĘDZYKLASTROWE ATRYBUTEM Biznesklastra

POWIĄZANIA MIĘDZYKLASTROWE ATRYBUTEM BiznesKlastra

EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Biznes Klaster to innowacyjna platforma integrująca potencjał firm doradczych, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek B+R. Oferujemy unikatową, kompleksową usługę wsparcia dla biznesu. W jednym miejscu Twoja firma może skorzystać z doradztwa unijnego, finan- sowego i prawnego, zamówić organizację szkolenia i konferencji, zlecić kampanię marketingową, pozyskać sprawdzone rozwiązania informatyczne, jak też zakontraktować wykonanie materiałów wydaw- niczych. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu od wielu lat specjalizuje się w obsłudze dotacyjnej przedsiębiorstw z różnych branż: m.in. budowlanej, informatycznej, przemysłu przetwórczego. Wiedza, znajo- mość rynku i doświadczenie pozwalają naszym ekspertom świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Wychodzimy naprzeciw wszystkim przedsiębiorcom, dla których rozwój i wola poszerzania horyzontów są najważniejsze.

Zachęcamy i zapraszamy do nawiązania długofalowej współpracy z Biznes Klastrem.

Koordynator Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe

ul. Rynek Kościuszki 2 15-091 Białystok tel. 600 199 853 tel./fax. 85 652 61 07

[email protected] Anna Moskwa www.biznesklaster.pl zastępca koordynatora Biznes Klastra REZOLUCJA WSPÓŁPRACY MIĘDZYKLASTROWEJ

Różnorodność struktur klastrów i warunków ich funkcjonowania wpływa na zróżnicowanie form i rodzajów aktywności inicjatyw klastrowych. Klastry branżowe, co naturalne, funkcjonują przede wszystkim w swych sektorach gospodarki narodowej. Ich polityka determinowana jest przez sytuację w mezootoczeniu, warunkowana jest przez prosperity vs spowolnienie w branży. Bardzo często, co interesujące, im trudniejsza sytuacja w branży tym większa aktywność klastrów reprezentujących dany segment systemu gospodarczego. Równolegle – poza obszarem szczególnych potrzeb danych branż i reprezentujących je klastrów, występuje znacząca przestrzeń do zagospodarowania: przestrzeń integracji klastrów. Integracja możliwa jest na wielu poziomach i w różnych postaciach: od łączenia potencjałów klastrów ad hoc w odpowiedzi na potrzebę chwili, poprzez zawiązywanie stałych, interklastrowych platform komunikacyjnych, aż po wspólny lobbing na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim.

Rezolucja (łac. resolution – rozwiązanie) to szczególna deklaracja podejmowana przez określone zgromadzenie, i mimo, że nie posiadająca przymiotu wiążącego, to wzywająca - z istotnych przyczyn - do określonego działania. Reprezentując stowarzyszenie koordy- nujące pracą pięciu klastrów z Polski Wschodniej przedstawiamy szczególną rezolucję – Rezolucję Współpracy Międzyklastrowej. Postulujemy intensyfikowanie kooperacji struktur klastrowych funkcjonujących w różnych branżach i obecnych w różnych regionach kraju. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu, sieciujący współpracę międzyklastrową w północno- -wschodniej części państwa, ogłasza następującą rezolucję:

1. Wzywamy klastry polskie do zwiększenia skali współdziałania na forum regionalnym, krajowym i europejskim 2. Apelujemy do decydentów polityki gospodarczej o wspieranie platform kooperacji międzyklastrowej 3. Wzywamy instytucje otoczenia biznesu do wspierania procesu integracji środowisk klastrowych 4. Zachęcamy reprezentantów samorządu terytorialnego do aktywnego włączania się w aktywności podejmowane przez klastry na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego „małych ojczyzn” 5. Wzywamy klastry krajowe do podejmowania inicjatyw na rzecz promocji dobrego imienia klastrów 6. Wzywamy klastry polskie do podejmowania działań na rzecz Tomasz Kozłowski tworzenia wspólnych łańcuchów wartości (value chain) koordynator Biznes Klastra Usieciowienie Biznes Klastra

Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

Wschodni Klaster Budowlany rok utworzenia klastra: 2011 Gdański Klaster Budowlany dominująca branża: budownictwo rok utworzenia klastra: 2007 lokalizacja uczestników klastra: dominująca branża: budownictwo lubelskie, podlaskie, warmińsko-mazurskie lokalizacja uczestników klastra: pomorskie nr telefonu: +48 85 652 61 07 nr telefonu: +48 58 322 36 36

○ Spo y g w cz r o k ż - O p Wschodni Okręg ę r ○ z

e Spożywczo-Przemysłowy

i m

ł d

s rok utworzenia klastra: 2013 o

o h

s dominująca branża: y

W przemysł spożywczy ○ ○ lokalizacja uczestników klastra: podlaskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie nr telefonu: +48 85 652 61 07

Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej Klaster Mazurskie Okna rok utworzenia klastra: 2013 rok utworzenia klastra: 2009 dominująca branża: przemysł spożywczy dominująca branża: budownictwo lokalizacja uczestników klastra: lubelskie, podlaskie, lokalizacja uczestników klastra: podlaskie, warmińsko-mazurskie warmińsko-mazurskie nr telefonu: +48 85 652 61 07 nr telefonu: +48 895 260 348

4 Klaster Przemysłowy KZ-EuroPL Centralnego Okręgu Przemysłowego rok utworzenia klastra: 2014 rok utworzenia klastra: 2007 dominująca branża: przemysł chemiczny, dominująca branża: budownictwo, przemysł matalowy, wydobywczy, lotniczy, maszynowy, skórzany, chemiczny, spożywczy, ochrony środowiska rolno-spożywczy lokalizacja uczestników klastra: mazowieckie, świętokrzyskie, lokalizacja uczestników klastra: międzynarodowy łódzkie, lubelskie, małopolskie kontakt: Związek Pracodawców Klastry Polskie nr telefonu: +48 22 814 15 18

Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Energetyczny rok utworzenia klastra: 2009 dominująca branża: odnawialne źródła energii lokalizacja uczestników klastra: świętokrzyskie, podkarpackie nr telefonu: +48 41 34 32 910

Klaster Firm Informatycznych Polski Klaster Nieruchomości Wschodniej rok utworzenia klastra: 2014 rok utworzenia klastra: 2010 dominująca branża: rynek nieruchomości dominująca branża: IT, informatyka lokalizacja uczestników klastra: podlaskie, lokalizacja uczestników klastra: podkarpackie, warmińsko-mazurskie lubelskie, świętokrzyskie, podlaskie nr telefonu: +48 85 652 61 07 nr telefonu: +48 17 853 76 70

5 Podmioty współpracujące w sieci BiznesKlastra

Przedsiębiorstwa

A ABM, Askon, Atis Dom, Agencja Interaktywna BV Kontakty Międzynarodowe, Arando

Białostocka Centrala Materiałów Budowlanych, Budomex Puza, Budrem Podlasie, Best Western Hotel Cristal***, Best Western Hotel Żubrówka****, B Biuro Turystyki BIAL-TUR, Bobrowa Dolina, Biuro Turystyczne Invest- Nord, Biuro Podróży Traveland, Butik Kreatywny 7sztuk.pl

Canadasystem S.L., Coral, Centrum Konferencyjno-Bankietowe C TITANIC, Capitales, Consultor, Centrum Nowych Technologii D Danwood, Domago, Dominal, Drewlux, Drewmet, Dworek nad Łąkami Kiermusy

E Eko System, Eko Bud, Elrem, Eltor Białystok, Epicenter

F Felix, Felix 2, Ferrox Global Haus Prymus Plus, Grupa Budrem, Grupa UNIBEP, G Gastro Strefa, Gościnna Kamienica

Hotel Krasicki****, Hotel Zamek Ryn****, Hotel Platinum Aqua Fun & >> Platforma Biznes Klastra Biznes Klastra >> Platforma Events ****, Hostel Augustów, Hotel Albatros***, Hotel Gołębiewski w H Białymstoku, Hotel Podlasie, Hotel Szyszko***, Hotel Warszawa Spa & Resort ***, Hotel Borowinowy Zdrój Wellness SPA & Conference***

I Ireneusz Kozłowski S.A., Info Graph Kamir, Klaster Mazurskie Okna S.A., Kombinat Budowlany, PHU Konar, Kadr Marcin Horba K Tomasz Łaski, Kancelaria Radców Prawnych Rurewicz i Partnerzy, Kancelarie CLS M Mat-Pol, MSG Granit Ośrodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy ENERGETYK, Ośrodek Zbyszko w O Gomiądzu, Ośrodek Zbyszko w Nowogrodzie, Ośrodek Maniówka Palisander, Perfekta, PPU Plastimet, Polska Eksportowa Misja Budowlana, P Prefabet Ełk, Polskie Centrum Edukacji i Analiz ORDO, PRO100 Drukarnia, Rak-Bud, Rawbud, Rem-Bud, Rogowski Development, Restauracje Hokus R Pokus, Regionalne Centrum Wspierania Przedsiębiorczości PIAST Samborski, Sapling S.A., Streb, Suwalskie PPH Wital, Sanatorium S Uzdrowiskowe Augustów, Sioło Budy, Streb Polska T Towarzystwo Amicus

U Unicell Poland

V Vikking KTS W.Awruk, Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji Szelment, Wioska Żeglarska W Mikołajki, Willa Port Conference Resort & Spa ****, Windykator Polska 6 Samorządy

• Miasto Augustów • Miasto Ełk • Miasto Hajnówka • Miasto Supraśl • Miasto Suwałki • Starostwo powiatowe w Białymstoku • Starostwo powiatowe w Ostródzie • Gmina Białowieża Uczelnie

• Uniwersytet w Białymstoku • Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Białostockiej • Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego • Wydział Zarządzania Politechniki Białostockiej • Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży • Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku Instytucje Otoczenia Biznesu

• Agencja Projektowo-Reklamowa Piotr Pańkowski • ARH+ Andrzej Rydzewski • ECDS Polska • Eurofirma Media • Kancelaria adwokacka Sebastian Wybranowski • Podlaska Fundacja Sportu, Turystyki i Ochrony Przyrody SWT • Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego • Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe • Polski Instytut Transferu Technologii i Innowacji • Soon Architekci • Stowarzyszenie Agroturystyczne Mazurska Kraina • Suwalska Izba Rolniczo – Turystyczna • Stowarzyszenie Euroregion Niemen • Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski • Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka • Stowarzyszenie Mecenas • Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii • ZETO S.A. w Białymstoku Klastry partnerskie

• Gdański Klaster Budowlany • Klaster Centralnego Okręgu Przemysłowego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego • Klaster Firm Informatycznych Polski Wschodniej • Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej • Klaster Mazurskie Okna • Klaster Nieruchomości • Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Energetyczny • Wschodni Klaster Budowlany • Wschodni Okręg Spożywczo-Przemysłowy • Związek Pracodawców Klastry Polskie Pojęcie „Brama na Wschód”, razem ze słowem- kluczem „Eko”, jest wskazywane w Strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 jako centralna kategoria wizji województwa podlaskiego. Brama na Wschód obejmuje takie pola jak: partnerstwo transgraniczne (wspólne dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze; inicjatywy społeczności lokalnych), gospodarka zorientowana na wschodnich sąsiadów (produkcja i usługi; m.in. przemysł drzewny i maszynowy); dyfuzja innowacji; sieci współpracy naukowo-badawczej; think tank na potrzeby całej UE w temacie prowadzenia biznesu i współpracy na Białorusi, edukacja (specjalizacja w dziedzinie handlu zagranicznego, marketingu, języka biznesowego, prawa; współpraca >> Wyzwania Biznes Klastra Wyzwania Biznes Klastra >> środowisk akademickich). Idea Bramy na Wschód wyrasta tak z doświadczeń historycznych, jak też z ambicji uczynienia z regionu podlaskiego funkc- jonalnego obszaru pośrednictwa biznesowego, kulturowego pomiędzy Polską (Unią Europejską) a Białorusią, Rosją i Ukrainą.

Województwo podlaskie BRAMĄ NA WSCHÓD szansa KLASTRA INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU

8 W zaktualizowanej strategii rozwoju zdefinio- wane zostały tzw. inteligentne specjalizacje województwa podlaskiego. Inteligentne specjalizacje to nowatorskie programy transformacji gospodarczej, które wykorzystując przewagi konkurencyjne danego regionu mają pozwolić na skupienie wsparcia w zakresie prowadzonej polityki i inwestycji na kluczowych regionalnych priorytetach. Wytyczone lokalnie obszary priorytetowe powinny gwarantować maksymalnie wysokie prawdopodobieństwo wzrostu gospodarczego oraz generować wiele miejsc pracy, powinny sprzyjać innowacjom technologicznym i praktycznym.

W przypadku regionu nad Narwią i Biebrzą wyróżniono trzy inteligentne specjalizacje: produkcja rolnicza – mleka i jego przetworów oraz wysokiej jakości żywności; produkcja i usługi zo- rientowane na wschodnich sąsiadów; produkcja i usługi o wyznaczniku „ekologiczne i zielone” (odnawialne źródła energii, technologie przyjazne środowisku; ekoturystyka; nauki o życiu: life science, opieka nad osobami starszymi, rehabilitacja, turystyka medyczna, srebrna gospodarka – silver economy).

Seminaria i konferencje

Podstawy prawne klasteringu >>Kalendarium Biznes Klastra

KLASTER: potencjał na przyszłość

Standardy europejskiego doradztwa biznesowego

10 KIOB jako innowacyjny model kompleksowego doradztwa biznesowego. Nowoczesne instrumenty rozwoju przedsiębiorczości z wykorzystaniem funduszy UE

Forum biznesu – forum dyskusji

European Economic Congress

Seminaria i konferencje

IV edycja ISO POLAND >>Kalendarium Biznes Klastra Podlaskie klastry w Europie – od współpracy lokalnej do współpracy międzynarodowejKonferencja w liczbach ponad 470 Rola organizacji otoczenia gości biznesu w rozwoju polskich przedsiębiorstw 15 i instytucji w dobie kolejnej panelistów fazy kryzysu. Wzrost znaczenia polskich 2 sesje klastrów na europejskich panelowe rynkach

12 6 eksperckich prelekcji

5 godzin rozmów o biznesie

23 I Kongres Polski Wschodniej - Innowacyjne rozwią- zania informatyczne w biznesie - Wsparcie biznesu w Internecie: tu można wszystko zmierzyć

I Kongres Polski Wschodniej - Elektrownie fotowoltaiczne najczystsza energia pod słońcem - Partnerstwo i zrównoważony rozwój

Kongres klastrów w Sejmie RP

13 14

>>Kalendarium Biznes Klastra Zadomowili się tam również potentaci rynku informatycznego: Microsoft, Cisco iSAP. Cisco Microsoft, informatycznego: również tam potentaci się rynku Zadomowili swoje rozliczeniowe. centra tam lokuje finansowych center. call zagranicznych instytucji stolicę usług więcej Coraz technologii informatycznych i outsourcingu to wyróżniki Indii na arenie międzynarodowej. Indie stanowią światową telekomunikacyjnych, usług sektor rozwinięty Dobrze które rosną. systematycznie ludności, dochodów od zależy wewnętrzny, popyt a ten zkolei wyższy coraz rokiem z każdym przez on tworzony 1,2 mieszkańców. mld Generuje konsumentów, rynek liczebności) względem (pod świecie na drugi rozwoju, potencjale istnieje gdzie owysokim kraj 6% ok. to rocznie. Indie 20 lat wyniosło ostatnich wciągu 2030. gospodarczego wzrostu tempo do Średnie Japonii prześcignięcia perspektywa się rysuje gospodarką indyjską przed utrzymane, zostanie PKB wzrostu tempo Jeżeli PKB. wysokości względem pod iJaponią, Chinami za wAzji, miejsce trzecie zajmuje gospodarka Indyjska jest w Europie niekwestionowanym liderem w zakresie organizacji i funkcjonowania wielkich handlowych. sieci handlowe. Do największych należą: E. Leclerc, Carrefour, Pinault-Printemps-Redoute, Auchan i Casino. Francja grupy wielkie rolę odgrywają ważną hurtowo-detalicznym handlu rocznej. wskali We francuskim USD mld 80 wwysokości wtej dziedzinie eksportu zwartością iW. USA (po Brytanii) usług eksporterm światowym III jest technologiiwysokich produkcyjnych, nowoczesny potencjał usługowy, silnie zróżnicowane rolnictwo. Francja motoryzacyjny, oraz prężny obronny ilotniczy przemysł sektor rozwinięty silnie zaliczyć należy francuskiej zróżnicowany na przemysł.atutów Do przypada gospodarki czwarta jedna usług, sektor 70% tworzy PKB USD. 1bln przekraczającym zPKB Europy zachodniej gospodarek czterech największych do należy Francja Misja gospodarcza Republiki do Francuskiej Zagraniczne misjegospodarcze (Republika Indii) (Republika Leadership NASSCOM India Udział wtargach Misja gospodarcza do Chińskiej Republiki Ludowej

Rynek chiński jest bardzo atrakcyjny ze względu na ogromną liczbę potencjalnych odbiorców, szybkie tempo wzrostu gospodarczego (wynoszące 9% rocznie) oraz na coraz większą (szacowaną na kilkaset milionów) grupę osób zamożnych. Dzięki reformie i modernizacji w ciągu minionych 30 lat Chiny wykonały w zasadzie przejście od centralistycznej gospodarki planowej do gospodarki rynkowej z wiodącą rolą państwa. Otwarcie rynków zwiększa się, a warunki inwestycyjne poprawiają. Jednym z głównych założeń chińskiej strategii jest utrzymanie dwóch ścieżek rozwojowych w postaci sektora przedsiębiorstw publicznych i sektora firm prywatnych. W gospodarce funkcjonuje równolegle sektor państwowy, gdzie urzędnicy ustalają plany produkcji i zakupów dla przedsiębiorstw oraz sektor rynkowy, gdzie przedsiębiorstwa mają większą swobodę w ustalaniu limitów produkcyjnych i cen.

Misja gospodarcza do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej

Stany Zjednoczone dysponują największą (16,7 bln USD) i wyróżniającą się technologicznie gospodarką, z PKB na mieszkańca w wysokości 52,8 tys. USD. W tym 319 mln kraju zasoby rynku pracy wynoszą 155 mln osób. 80% zatrudnionych funkcjonuje w sektorze usług, a 19% w przemyśle. Stany Zjednoczone są światowym liderem w wykorzystywaniu nowych technologii. W USA znajduję się najwięcej na świecie technopolii (Dolina Krzemowa, Orange County, Droga 128). Głównym miejscem tworzenia techopolii jest stan Kalifornia, zaś nowe technologie wdrażane są przede wszystkim w przemyśle kosmicznym i farmaceutycznym. Kluczowe sektory gospodarki: ropa naftowa, stal, przemysł motoryzacyjny, przemysł lotniczy, telekomunikacja, przemysł chemiczny, elektronika, przetwórstwo spożywcze, przemysł wydobywczy. W Stanach Zjednoczonych procentowy udział podatków w PKB jest dużo niższy niż w Europie (wynosi on 27% PKB).

15 ożywienie regionalnej gospodarki. regionalnej ożywienie z wyższych na wpłynąć przedsiębiorstwami uczelni współpracę w poprzez by Białymstoku, Otoczenia Biznesu powstał Instytucji Klaster w inicjatywa taka To pierwsza Polsce. z podmiotami współpracę rozpocząć francuskimi. chcą rmy,które polskie liczyć mogą jakie na o rozmawiać Będą ułatwieniach, Gospodarczego. i Rozwoju Komitetem Tworzenia Przedsiębiorstw z m.in. się spotkają ds. Agencją francuską przedsiębiorcy Podlascy organizator wyjazdu. Biznesu, Otoczenia Instytucji zKlastra T. Kozłowski -mówi współpracy możliwości rm, polskich atuty partnerom francuskim zaprezentować -Chcemy zmienić. to się uda kontaktów bistych oso- nawiązaniu dzięki że liczą, przedsiębiorcy Podlascy region. nasz na przypada część ich niewielka tylko ale 10 euro, mln ponad rocznie a sięgają Polską Francją między handlowe Obroty Biznesu Otoczenia Media oKlastrze Instytucji Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu Europejskiego z Europejską Unię przez współnansowana Publikacja i firm ma ożywić podlaską i firm ma ożywić „Podlascy przedsiębiorcy „Podlascy „Porozumienie uczelni „Porozumienie jadą do Paryża” do jadą gospodarkę” FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Gazeta Wyborcza, Gazeta Radio Białystok, Białystok, Radio 30.09.2010 r. 30.09.2010 17.09.2010 r. 17.09.2010 nianiu nowych rozwiązań biznesowych. nianiu rozwiązań nowych i kreowaniu oraz upowszech- efektywności wzroście i transakcyjnych, macji kosztów obniżeniu wiedzy, infor- przepływu usprawnieniu na polegające eracji, koop- platformy stałej budowie dzięki korzyści erne wymi- odnieść mogą Biznesu” Otoczenia Instytucji w działający Przedsiębiorcy „Klastra ramach Truskolaski. Tadeusz Białegostoku Miasta Prezydent Żywno, Maciej Podlaski Wojewoda Dworzański, Jarosław Województwa Podlaskiego Marszałek objęli: Forum nad honorowy Patronat EuroFirma. Amicus, Towarzystwo wBiałymstoku, Uniwersytet innymi –między stowarzyszeń naukowych, tek jednos- rm, dwadzieścia Tworzy blisko ją Polski. mapie na naukowo-gospodarcza inicjatywa nowa To Biznesu. Otoczenia Instytucji w Klaster Polsce ijedyny pierwszy jest Forum Organizatorem Magazyn informacyjny Programu Rozwój Polski Polski Rozwój Programu informacyjny Magazyn „Klastry szansą dla dla szansą „Klastry przedsiębiorców” „Forum Biznesu” „Forum A NA WSCHODZIE ZMIANY, Wschodniej 2007-2013,2(3)/2010 nr Wschodniej www.wrotapodlasia.pl 16 le développement économique. développement le pour associations publicitaires, agencies conseil, de cabinets Bialystok), de Gestion la de et Finances des Supérieure Ecole Bialystok, de (Université périeures su- écoles des enterprises, des regroupe qui Business du d’Accompagnement Institutions des Cluster le par a mission organisée été Cette àParis. jours cinq de mission une pour venue est Podlachie de region la de scientique milieu du représentants des et neurs entrepre- des délégation la dernier septembre 20 Le Otoczenia Biznesu. Instytucji Innovation. Wyjazd Klaster zorganizował w trów nansowych Europie – Europlace&Finance w nesowymi, z tym z jednym klas- największych o z współpracy biz- umowy trzy organizacjami podpisali oraz francuskimi handlowe kontakty Uczestnicy misji nowe gospodarczej nawiązali i ale współpraca. konkurencja, w że tylko nie się liczy gospodarczym życiu założeniu, na się opiera Partnerstwo kowych. nau- To jednostek stowarzyszeń, rm, wspólnota Biznesu. Otoczenia Instytucji –Klaster inicjatywa nowa się pojawiła Polski mapie Na gospodarczej „BiznesKlaster razem „Mission de la region la de „Mission z Europlace&Finance z „BiznesKlaster” de Podlachie” de Innovation” ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPE Revue Économique, Revue www.inwestycje.pl JSKI FUNDUSZ www.pi.gov.pl nr 11, nr 2010 r. >> Komunikowanie Biznes Klastra III. Rozwój klastrów Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu Europejskiego z Europejską Unię przez współnansowana Publikacja FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu z Europejskiego Europejską Unię przez współfinansowana Publikacja Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu Europejskiego z Europejską Unię przez współnansowana Publikacja w Europiew Działalność wydawnicza FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 ROZWOJU REGIONALNEGO numer 3 EUROPE JSKI FUNDUSZ Kancelaria RadcówPrawnychRurewicz iPartnerzy Kancelaria RadcówPrawnych i PARTNERZY RUREWICZ ROZWOJU REGIONALNEGO Kancelaria RadcówPrawnychRurewicz iPartnerzy Kancelaria RadcówPrawnych i PARTNERZY RUREWICZ EUROPE STREB JSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPE JSKI FUNDUSZ Biznes +Nauka =Klaster WSPIE AMY TWÓJ BIZNES Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu Europejskiego z Europejską Unię przez współnansowana Publikacja Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu z Europejskiego Europejską Unię przez współfinansowana Publikacja I. Biznes +Nauka FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 IV. Wspieramy Twój biznes Twój Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu z Europejskiego Europejską Unię przez współfinansowana Publikacja Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu Europejskiego z Europejską Unię przez współnansowana Publikacja = Klaster = FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 ROZWOJU REGIONALNEGO numer 1/2010 EUROPE ROZWOJU REGIONALNEGO numer 4 JSKI FUNDUSZ EUROPE JSKI FUNDUSZ Kancelaria RadcówPrawnychRurewicz iPartnerzy Kancelaria RadcówPrawnych i PARTNERZY RUREWICZ Kancelaria RadcówPrawnychRurewicz iPartnerzy Kancelaria RadcówPrawnych i PARTNERZY RUREWICZ ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPE JSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPE JSKI FUNDUSZ klastrów reprezentacja Krajowa Nowy wymiar wymiar Nowy na kryzys odpowiedź Skuteczna do współpracy do konkurencji Od www.polsielastry.pl Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu z Europejskiego Europejską Unię przez współfinansowana Publikacja Federacja lastry PolsieFederacja lastry już działa! Od konkurencjiOd dowspółpracy Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozwoju Funduszu Europejskiego z Europejską Unię przez współnansowana Publikacja II. konkurencji Od FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI klasteringu FUNDUSZE ROZWOJU EUROPEJSKIE DLA – WSCHODNIEJ POLSKI w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 do współpracy do Klastry Polskie Klastry V. Federacja ROZWOJU REGIONALNEGO numer 2/2010 EUROPE JSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO numer 5 EUROPE JSKI FUNDUSZ Klastry Klastry Federacja ideałów Wspólnota klastrów rzecz na Lobbing Polskie

Fund under the Operational Programme Development of Eastern Poland for the years 2007-2013 years the for Poland Eastern of Development Programme Operational the under Fund

The publication is co-nanced by the European Union from the fundus of the European Regional Development Development Regional European the of fundus the from Union European the by co-nanced is publication The

EUROPEAN FUNDS – FOR EASTERN POLAND DEVELOPMENT POLAND EASTERN FOR – FUNDS EUROPEAN numer 6

economic relations relations economic economic

- United States States United -

Business Council Business

President of the US-Poland US-Poland the of President

Poland Stewart Eric Polityka klastrowa business into Europe into business to jeden z najważniejszych

regional hub for doing doing for hub regional obszarów polityki utilizing Poland as a a as Poland utilizing

American investors investors American gospodarczej

industry industry Waldemar Pawlak

construction construction Wicepremier i Minister Gospodarki

in the the in Fundusze europejskie są Clustering Clustering z założenia zachętą do tworzenia i rozwoju klastrów

Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego Polish Clusters Clusters Polish SSE Klastry Polskie

Raport związek pracodawców

Minister of Regional Development Regional of Minister

Elżbieta Bieńkowska Bieńkowska Elżbieta

and development of clusters of development and

to encourage the creation creation the encourage to Klastering

European funding is meant meant is funding European w branży budowlanej

and Minister of Economy of Minister and Polska dla wielu

Deputy Prime Minister Prime Deputy amerykańskich inwestorów

Waldemar Pawlak Waldemar stała się regionalnym of science and economy and science of centrum biznesu w Europie

Środkowo-Wschodniej cooperation between worlds worlds between cooperation Clusters help to intensify intensify to help Clusters Eric Stewart Prezes Polsko-Amerykańskiej

Rady Biznesu Polska - USA BUSINESS ENVIRONMENT INSTITUTIONS CLUSTER INSTITUTIONS ENVIRONMENT BUSINESS relacje gospodarcze

EUROPEJSKI FUNDUSZ

ROZWOJU REGIONALNEGO Issue 6 Issue FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013

VI. Polityka klastrowa – VII. Nowy wymiar fundusze europejskie klasteringu

Egzemplarz bezpłatny, Nr 8/2013

ul. Tadeusza Kościuszki 82 Finanse i prawo 16-400 Suwałki Katalog Biznesowy

ul Rynek Kościuszki 2 ul. Adama Mickiewicza 23 15-091 Białystok 14-100 Ostróda ul. KościuszkiCentrum 47-49 pok. 16 Obsługi Klastrów 78-400 Szczecinek ul. Brukowa 28 lok. 8 15-889 Białystok

Pozyskiwanie dotacji unijnych

Ul. Aleje Jerozolimskie nr 65/79 Reklama i marketing 00-697 Warszawa ul. Sapieżyńska 2/12 ul. Kutnowska 2A 21-500 Biała Podlaska 09--530 Gąbin

Konsulting ul. Droga Męczenników DORADZAMY Majdanka 74 ul. Focha 12/9 20-325 Lublin 26-600 Radom RUREWICZ Szkolenia ul. Plac Nowy Targ 28 pok. 511 Os. Stanisława Staszica 13 i PARTNERZY 27-100 Iłża Kancelaria Radców Prawnych KOMPLEKSOWO!50-144 Wrocław M70 Y 100 PANTONE® Cool Gray 9 MONO ul. Sandomierska 89 25-324 Kielce

ul. Pułaskiego 3/1 Centrum Doradztwa Biznesowego 41-902 Bytom

ul. Św. Filipa 23/1 Al. Rejtana 1/8 35-326 Rzeszów 31-150 Kraków Kancelaria Radców Prawnych Rurewicz i Partnerzy ul. Wodna 7 Centrum Obsługi i Rozwoju 48-100 Głubczyce

Tomasz Kozłowski: Mirosław Kamiński: Grzegorz Jaroszek: Wojciech Materna: Beata Kropiewnicka: Artur Piotrowski: Anna Moskwa: Klastrów Pozyskiwanie funduszy unijnych Konsulting Doradztwo i szkolenia Rozwiązania IT Doradztwo księgowe Doradztwo finansowe Centrum Obsługi Klastrów

EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ Ostróda Suwałki Ełk Augustów Hajnówka Białowieża Projekt współnansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Projekt współnansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu OperacyjnegoProjekt Rozwój współnansowany Polski Wschodniej przez 2007-2013 Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013

VIII. Centrum Obsługi IX. Doradzamy X. Nasze i Rozwoju Klastrów kompleksowo specjalizacje

Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe, koordynator Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu, w efekcie funkcjonowania i rozwoju platformy klastrowej pod egidą Biznes Klaster, inicjowało spotkania i rozmowy w środowiskach branżowych przedsiębiorców z regionów Polski Wschodniej. W następstwie wielotygodniowych kontaktów, dzięki doświadczeniu zdobytemu w fazie inkubacji i rozwoju Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu, w latach 2011 – 2014 zostały zawiązane kolejne inicjatywy klastrowe. Środowisko Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu, na czele z Polskim Stowarzyszeniem Doradczym i Konsultingowym, doprowadziło do powołania Wschodniego Klastra Budowlanego, Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej, Wschodniego Okręgu Spożywczo-Przemysłowego oraz Klastra Nieruchomości.

>>Kalendarium Biznes Klastra Rozwój klasteringu - zawiązywanie nowych klastrów

Na koniec 2014 roku na Mapie Klastrów Najwięcej klastrów działa w branżach takich jak: Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości IT, ICT, media (łącznie 21); bioenergia, energetyka, znajdowało się 166 klastrów działających na odnawialne źródła energii (15); medycyna, usługi terenie Polski. Z dziewięciu klastrów zareje- medyczne, rehabilitacja (15); budownictwo (14). strowanych w województwie podlaskim Z 6,6 tys. podmiotów zaangażowanych w działal- cztery inicjatywy są bezpośrednio związane ność klastrową w kraju 4,6 tys. (69%) stanowią ze środowiskiem Biznes Klastra. Na podstawie przedsiębiorstwa, 0,5 tys. jednostek (7,5%) to zasobów Mapy Klastrów można zauważyć, reprezentanci świata nauki, 480 organizacji (7%) że wciąż najwięcej klastrów (19% wszystkich przynależy zaś do sektora instytucji otoczenia – nominalnie 32 organizacje) zlokalizowanych biznesu. Klastry krajowe deklarują posiadanie jest w województwie mazowieckim, przeciw- 103 centrów badawczych, 420 laboratoriów, 460 stawnie najmniej inicjatyw integrujących sal konferencyjnych. Zbliżona liczba platform przedsiębiorców, uczelnie i instytucje otoczenia klastrowych ma charakter regionalny (143) oraz biznesu (1 klaster) funkcjonuje w województwie ponadregionalny (130). kujawsko-pomorskim.

18 ○ Spo y g w cz r o k ż - O p ę r ○ z

i m

ł d

o h

c w

y W ○ ○

Klastry określane są jako motory wzrostu konku- rencyjności i innowacyjności podmiotów w nich działających, w szczególności przedsiębiorców, co wprost przekłada się na rozwój regionów Jakościową zmianą ostatnich dekad jest wzmac- i kraju, a tym samym na dobrobyt mieszkańców. nianie sieci powiązań skoncentrowanych na Klaster w ujęciu definicyjnym to geograficzne określonej przestrzeni przedsiębiorstw nie tylko skupisko wyspecjalizowanych podmiotów, między sobą, ale także z instytucjami nauko- połączonych wzajemnymi interakcjami, działa- wymi, samorządowymi, doradczymi. jącymi w pokrewnych lub komplementarnych branżach, jednocześnie współdziałających Klastry, jako jedna z form struktur sieciowych i konkurujących ze sobą, w tym w szczegól- przedsiębiorstw, są niehierarchicznymi formami ności: przedsiębiorstw, organizacji badawczych, ich koordynacji organizacyjnej, z wykorzysta- instytucji otoczenia biznesu, podmiotów publicz- niem mechanizmów rynkowych. W definicjach nych. Klaster charakteryzuje się m.in. następu- klastra podkreślany jest aspekt koncentracji jącymi cechami: zaangażowanie podmiotów jednego lub większej liczby sektorów w danym reprezentujących: przedsiębiorstwa, organi- regionie, jak również znaczenie sieci kontaktów zacje badawcze oraz administrację; wysoki i współpracy pomiędzy firmami i instytucjami. poziom interakcji pomiędzy zaangażowanymiKlaster podmiotami; koncentracja wokół dominującej/ W sensie ekonomicznym klastry są bowiem pokrewnej branży; koncentracja geograficznaNieruchomości definiowane nie przez członkostwo, ale poprzez Klaster Nieruchomości i świadomość terytorialnej tożsamości klastra; sąsiedztwo (bliskość) i wzajemne relacje sformalizowana współpraca/podpisana umowa podmiotów tworzonych i kierowanych przez lub porozumienie klastra; wskazany podmiot ludzi. Te interakcje konstytuują klaster, generują pełniący funkcję koordynatora. przepływ wiedzy i pomysłów, tworzą wyższą efektywność gospodarowania. Oznacza to Możliwości osiągania na określonym terenie zmienność granic klastrów i brak ich związku korzyści wspólnej lokalizacji, powiązanych z granicami administracyjnymi. Zasięg klastra z przenikaniem się czynników społecznych może być wyznaczany przez odległość i czas, jaki i ekonomicznych (powstaniem atmosfery przed- ludzie są gotowi poświęcić na podróż do pracy Klaster siębiorczości, jako zbioru formalnych i nieformal- oraz kontakty z innymi przedsiębiorstwami nych zwyczajów, praktyk, kultury i etosu pracy), i instytucjami. Nowe formy transportu i komuni- Wschodni Klaster Budowlany przyciągają nowych inwestorów, stając sie przez kacji (w tym – Internet) również wpływają na Wiarygodność RzetelnośćNieruchomości Innowacyjność to ważnym czynnikiem rozwoju regionu. zmianę wymiarów i zasięgu klastra.

Klaster Klaster 19 Nieruchomości Nieruchomości

Kierunek 1 Środki europejskie dla przedsiębiorstw z Polski Wschodniej – ze wsparciem Biznes Klastra

Polska jako trzeci kraj w Unii Europejskiej (po Danii i Niemczech), w połowie 2014 roku, zakończyła negocjacje z Komisją Europejską w sprawie kształ- tu Umowy Partnerstwa, strategicznego dokumentu wyznaczającego ramy inwestowania funduszy europejskich w naszym kraju przez najbliższe sie- dem lat. Tym samym rozpoczął się etap aktywnego przygotowania przedsię- biorstw, organizacji otoczenia biznesu i klastrów do nowego rozdania środków europejskich.

Przedsiębiorcy, którzy intensywnie wykorzy- W centrum uwagi firm z regionu podlaskiego, stywali możliwość rozwoju swych firm dzięki lubelskiego czy podkarpackiego znajdują się dotacjom i projektom w minionej perspek- dwa programy z grupy programów krajowych tywie, zgłaszają się już do instytucji, które (Inteligentny Rozwój i Polska Wschodnia) wcześniej wspierały je w skutecznym oraz dedykowany danemu województwu aplikowaniu o fundusze. Koniec 2014 roku regionalny program operacyjny (RPO). Co w branży konsultingowej to wbrew pozorom piąte euro z funduszy polityki spójności zasili nie sezon ogórkowy. W każdym tygodniu „Inteligentny Rozwój”, w którego ramach mamy po kilkanaście spotkań z firmami finansowany będzie cały proces powsta- z regionu Polski Wschodniej poświęcone wania innowacji. Przedsiębiorcy będą mogli przygotowaniu do nowych konkursów. w szczególności sfinansować fazę tworzenia Przeważają firmy z sektora budowlanego, się pomysłu oraz prowadzenia prac rozwojo- turystycznego i branży nowych technologii wych i demonstracyjnych. Środki finansowe – informuje Tomasz Kozłowski z Klastra dla Polski Wschodniej zostaną przezna- Instytucji Otoczenia Biznesu. Przedsiębiorcy, czone na wdrażanie innowacji oraz wsparcie którzy chcą wziąć udział w pierwszych tworzenia nowych firm. konkursach nowego okresu programowania gromadzą aktualnie potrzebną dokumentację Wzmocnione będą powiązania koopera- i materiały. Największe instytucje wspierające cyjne w makroregionie (przestrzeń obejmu- przedsiębiorców w pozyskaniu środków na jąca minimum dwa województwa), a także rozwój i inwestycje – w tym Biznes Klaster finansowane będzie umiędzynarodowienie – uczestniczą na każdym etapie procesu działalności firm (wejście na nowe rynki aplikacyjnego: od konsultacji i etapu anali- eksportowe; wzmocnienie obecności na tycznego, poprzez sporządzenie wniosków rynkach dotychczasowych). Firmy będą konkursowych i monitoring realizacji projektu, mogły skorzystać z działań doradczych na aż po rozliczenie i ewaluację konkretnego rzecz zwiększenia zagranicznej wymiany przedsięwzięcia. handlowej.

20 wyłącznie przez firmy (testy, prototypy). Przedsiębiorcy będą mogli pozyskać środki na działy badawczo-rozwojowych, w których zatrudnieni inżynierowie i technolodzy będą opracowywali nowe produkty gwarantujące osiągnięcie przewagi konkurencyjnej.

W jaki sposób efektywnie ubiegać się o fundusze europejskie? Największe przedsiębiorstwa dysponują własnymi działami, które zajmują się pozyskiwaniem zewnętrznych źródeł finansowania. Przedsiębiorstwom sektora MŚP korzyst- niej jest zdecydować się na outsourcing i zlecić profesjonalnej firmie doradczej usługę przygotowania i rozliczenia projektu. Eksperci Biznes Klastra wskazują, że przy wyborze podmiotu należy zwrócić uwagę na kompleksowość ofertową firm zajmu- jących się pozyskiwaniem i rozliczaniem dofinansowania unijnego. Standardem wzorcowych organizacji – w tym Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu - jest świad- czenie usług typu A-Z: od asysty na etapie konceptualizacji pomysłu projektowego po zamknięcie procesu projektowego, polega- jącego na pomiarze efektów projektu już po jego skutecznym rozliczeniu i zakoń- czeniu. Profesjonalna obsługa dotacyjna to dopasowanie odpowiednich programów pomocowych do indywidualnych potrzeb rozwojowych przedsiębiorstwa. Podczas całego przedsięwzięcia projektowego specjaliści ds. funduszy europejskich są w stałym kontakcie z osobami odpowiedzial- O czym w szczególności powinni pamiętać Otoczenia Biznesu na każdy zarejestrowany nymi w firmie za projekt. Przedsiębiorstwo prowadzący działalność gospodarczą podmiot gospodarczy sektora prywatnego, ma dzięki temu zapewnione wsparcie infor- w Polsce Wschodniej w kontekście poszu- statystycznie, przypadnie 87 776 zł, czy macyjne i konsultingowe m.in. w zakresie kiwania nisz projektowych? Priorytetem inaczej przeliczając 14 188 zł na mieszkańca zmieniających się zasad i przepisów regulu- będą nakłady na prace badawcze i rozwo- Polski w wieku produkcyjnym. Oczywiście jących proces realizacji projektu. Eksperci jowe prowadzone przez przedsiębiorstwa niektóre firmy pozyskają wielomilionowe już na etapie prac roboczych nad projektem przy wykorzystaniu potencjału naukowców dotacje, inne nie będą w ogóle ubiegały weryfikują jego kształt pod kątem ramowych (np. z regionalnych uczelni). Warto w tym się o dofinansowanie. Środki europejskie to wytycznych danego programu pomocowego zakresie wykorzystać doświadczenie współ- generalnie szansa na rozwój, internacjonali- (harmonogram, zakres prac, kwalifikacja pracy firm MŚP oraz szkół wyższych, które zację działalności, skok technologiczny. kosztów) - tak, aby zwiększyć prawdopodo- jest w dyspozycji Klastra Instytucji Otoczenia bieństwo pozyskania dotacji. Biznesu, od ponad czterech lat integrującego Priorytetem nowego rozdania funduszy UE kooperację nauki i biznesu. Biznes Klaster będą m.in. nakłady na prace badawcze Przedsiębiorstwa krajowe aplikujące o środki przynależy do elitarnego grona klastrów i rozwojowe prowadzone przez przedsię- europejskie będą zobowiązane do zagwa- wiedzy, czyli organizacji opierających sie na biorstwa przy wykorzystaniu potencjału rantowania w projekcie wkładu własnego. współpracy świata akademickiego i praktyki naukowców (np. z regionalnych uczelni). W zależności od wielkości przedsiębior- gospodarczej, kreujących i rozwijających Warto w tym zakresie wykorzystać doświad- stwa i regionu, w którym funkcjonuje firma, nowe formy biznesu (np. spółki celowe czenie współpracy firm MŚP oraz szkół wystąpi konieczność zapewnienia minimum i spółki spin off). wyższych, które jest w dyspozycji Klastra 30% środków na realizację danego przed- Instytucji Otoczenia Biznesu, od ponad sięwzięcia współfinansowanego z funduszy Z nowego rozdania funduszy Unii Europejskiej czterech lat integrującego naukę i biznes pomocowych. Nie zawsze muszą to być do kraju trafi 82,5 mld euro z polityki spójności. i wspomagającego proces transferu techno- wolne środki przedsiębiorstwa – w przypadku Żeby wyobrazić sobie jak znacząca będzie logii. W nadchodzących konkursach premio- ich deficytu eksperci Klastra Instytucji to kwota warto ją odnieść do potencjału wane będą badania realizowane wspólnie Otoczenia Biznesu zajmą się wskazaniem naszego systemu społeczno-gospodar- przez przedsiębiorstwa i ośrodki naukowe, optymalnych kanałów pozyskania finanso- czego: jak obliczyli eksperci Klastra Instytucji a równolegle prace rozwojowe prowadzone wania pod konkretny projekt.

21 Finansowanie inwestycji - ze wsparciem Biznes Klastra

Przygotowując firmę do inwestycji należy ustalić rynku pieniężnym. Oferowana obsługa Biznes kryteria, według których będzie dokonywana Klastra jest kompleksowa i skuteczna: dzięki selekcja dostępnych rozwiązań finansowania: stałemu monitoringowi rynku usług finanso- szybkość uzyskania finansowania, łatwość wych oraz wysokim kompetencjom i know-how pozyskania wysokiej kwoty, koszty pozyskania pozyskiwania kapitału. W ramach świadczonych środków, poziom ryzyka, zdolność przedsię- usług weryfikujemy dla naszych klientów różne biorstwa. W palecie usług świadczonych przez opcje pozyskania środków kapitałowych (kredyty Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu ważną bankowe, kapitał własny pochodzący z emisji pozycję zajmuje pozyskiwanie przedsiębior- akcji, kapitał obcy pochodzący z emisji obligacji, stwom pożądanego finansowania, zarówno ze kapitał pomocowy, pożyczki, kredyty hipoteczne źródeł komercyjnych, jak i funduszy dotacyj- dla firm), przygotowujemy wymaganą dokumen- nych. Każdorazowo usługa jest „szyta na miarę”: tację (studia wykonalności, biznesplany, modele jej celem jest wsparcie klienta w zdobyciu finansowe). Czynnie uczestniczymy w procesie niezbędnego do rozwoju firmy finansowania. negocjacji z bankami, funduszami inwestycyj- Identyfikacją potrzeb kapitałowych i rozpo- nymi, funduszami powierniczymi, instytucjami znaniem dostępnych, optymalnych kosztowo ubezpieczeniowymi. Podpowiadamy w jaki możliwości pozyskania kapitału, zajmują się sposób kształtować realizacje inwestycji i rozli- specjaliści z wieloletnim doświadczeniem na czać projekt.

22 Środki na rozwój przedsiębiorstw w ujęciu osi priorytetowych w Regionalnych Programach Operacyjnych pięciu województwach Polski Wschodniej

Wartość RPO Osie priorytetowe Alokacja % RPO Województwo 2014-2020 kluczowe dla rozwoju na oś Wybrane cele i priorytety na daną oś (mld euro) przedsiębiorstw (mln euro)

Zwiększenie wykorzystania wyników działalności warmińsko I. Inteligentna gospo- B+R w gospodarce; wzrost innowacyjności firm 1,73 310 18% -mazurskie darka Warmii i Mazur działających w obszarach inteligentnych specjalizacji; poprawa przedsiębiorczości w regionie. Wzrost znaczenia działalności badawczo- -rozwojowej w przedsiębiorstwach; podnie- I. Wzmocnienie sienie poziomu wykorzystania technologii potencjału podlaskie 1,21 247 20% informacyjno-komunikacyjych w firmach; środki i konkurencyjności na zapewnienie dostępności terenów inwesty- gospodarki cyjnych; dostęp do kapitału na działalność inwestycyjną i innowacyjną przedsiębiorstw. Wsparcie inwestycji związanych ze stworzeniem infrastruktury wspierającej proces komercjalizacji wiedzy i integracji środowiska naukowego I. Badania z otoczeniem gospodarczym i promowaniem i innowacje oraz III. wyników badań naukowych w środowisku lubelskie 2,23 340 15% Konkurencyjność przedsiębiorstw; działania mające na celu przedsiębiorstw rozwijanie zaawansowanych, wyspecjalizowanych i udoskonalonych usług doradczych dostosowanych do potrzeb przedsiębiorstw, w tym podmiotów z sektora rolno-spożywczego. Inwestycje przedsiębiorstw w badania i innowacje, rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami I. Konkurencyjna badawczo-rozwojowymi i sektorem szkolnictwa podkarpackie 2,11 i innowacyjna 440 21% wyższego; opracowywanie i wdrażanie nowych gospodarka modeli biznesowych dla MŚP, w szczególności w celu umiędzynarodowienia; ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm. Rozwój produktów i usług opartych na technologiach informacyjno-komunikacyj- I. Innowacje nych; promowanie inwestycji przedsiębiorstw i nauka oraz II. w badania i innowacje, rozwijanie powiązań świętokrzyskie 1,36 289 21% Konkurencyjna i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami gospodarka badawczo-rozwojowymi i sektorem szkolnictwa wyższego; podniesienie aktywności podmiotów gospodarczych na rynkach międzynarodowych.

23 Szkolenia w przedsiębiorstwach – ze wsparciem Biznes Klastra

Firmy w sposób zróżnicowany kształtują W interesie każdej organizacji gospodarczej swą politykę szkoleniową. Niekiedy zastana- leży cykliczne identyfikowanie deficytów wiamy się czy istnieje swego rodzaju „złota kompetencyjnych. Osoby odpowiedzialne wytyczna” odnośnie częstotliwości organizo- w firmach za ten proces ustalają potrzeby wania szkoleń dla swych pracowników. Należy szkoleniowe kadry przy wykorzystaniu różnych zdawać sobie sprawę, że potrzeba szkoleniowa metod. Klasyczną metodą jest ocena efektyw- to przede wszystkim określony obszar kompe- ności, polegająca na pomiarze wyników pracy tencji pracowników, który trzeba zmienić, aby każdego z pracowników w odniesieniu do norm umożliwić zatrudnionym efektywne wykony- (celów) ustanowionych w przedsiębiorstwie dla wanie przydzielonych zadań i obowiązków. danego stanowiska.

24 Bardziej złożoną techniką wykrycia potrzeb a każde przedsiębiorstwo ma swoją unikalną szkoleniowych jest analiza organizacyjna, specyfikę, wynikającą z charakteru działalności, czyli proces w którym bada się efektywność otoczenia rynkowego, zasobów, dynamiki organizacji i jej skuteczność w realizacji celów rozwoju. Liderzy rynku szkoleniowego ze szczególnym wyeksponowaniem występu- proponują więc usługi oparte na autorskich jących odchyleń. Firmy szkoleniowe zrzeszone programach, każdorazowo modyfikowanych w ramach Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu ze względu na potrzeby i specyfikę konkret- rekomendują prowadzenie analiz organizacyj- nego Klienta. Szkolenia szyte na miarę są nych przynajmniej raz w roku. nieodzownym elementem oferty liczących się graczy wzmocnienia kompetencyjnego przed- Rynek szkoleniowy jest segmentem silnie siębiorstw. W środowisku Klastra Instytucji konkurencyjnym. O przewadze konkurencyjnej Otoczenia Biznesu są od wielu lat standardem na rynku szkoleniowym, jak wskazują eksperci w podejściu do klienta. Biznes Klastra, decyduje szereg czynników. W przypadku szkoleń, których wykonawcy Wieloletnia obserwacja segmentu wzmocnienia wyłaniani są w postępowaniach przetargowych, kompetencyjnego pozwala na konstatację, można wyróżnić co najmniej dwa podsta- że najchętniej szkolą się firmy, które wyznają wowe warunki, które muszą być spełnione maksymę Henry`ego Forda, założyciela koncernu przez potencjalnego wykonawcę usług. Po motoryzacyjnego z Detroit: Każdy, kto przestaje pierwsze należy dysponować doświadczeniem się uczyć jest stary, bez względu na to, czy ma w zakresie realizacji danego rodzaju usługi – 20 czy 80 lat. Kto kontynuuje naukę pozostaje należy posiadać referencje z dotychczasowym młody. Najwspanialszą rzeczą w życiu jest utrzy- przeprowadzonych realizacji. Po drugie należy mywanie swojego umysłu młodym. Przyjęcie tego spełnić wymóg dysponowania określonymi przekonania świadczy o poważnym (i realnym) zasobami umożliwiającymi efektywna realizację podejściu do prowadzenia działalności gospo- szkolenia, najpowszechniej cv trenerów, których darczej na turbulentnie zmieniającym się rynku. podmiot zatrudnia czy posiadanie określonego Specyfika niektórych firm (np. rozproszenie potencjału technicznego. Te kryteria dostępu są pracowników w oddziałach) przyczynia się najlepszym, rynkowym wskaźnikiem atrybutów do znaczącej popularności e-szkoleń. Chociaż wygrywających w procesie pozyskiwania należy stwierdzić, iż przedsiębiorcy w zróżnico- zamówień szkoleniowych. wany sposób podchodzą do tego typu szkoleń. E-learning nie zawsze może zastąpić tradycyjne W ofercie firm szkoleniowych coraz ważniejsze formy szkoleniowe – nie tylko ze względu miejsce zajmują tzw. szkolenia szyte na miarę. na pozbawienie uczestnika szkolenia możli- To nie tylko moda na usługi w nowym opako- wości integracji – szczególnie w przypadków waniu, lecz przede wszystkim nieodzowność szkoleń wyjazdowych. Bardzo często benefi- współczesnej gospodarki. W ostatnich latach cjenci szkoleń uczą się od siebie nawzajem, od - w różnych segmentach usług - zachodzą współuczestników szkoleń. Bezpośredni kontakt zmiany polegające na popularności rozwiązań z trenerem jest również nieocenioną warto- spersonalizowanych, zindywidualizowanych. ścią. Oczywiście dobrze przemyślany proces Przejawem tego trendu jest wzrost możliwości szkoleniowy z wykorzystaniem e-learningu modyfikacji cech własnej oferty usługowej może efektywnie wzmacniać efekty uczenia w zależności od oczekiwań indywidualnego się, a równolegle przyczynia się do optymalizacji klienta. Sama idea opiera się na założeniu, kosztów szkoleniowych. Warto korzystać także że nie ma dwóch identycznych organizacji, z tej możliwości budowy przewagi swojej firmy.

25 ZARZĄDZANIE ORGANIZACJĄ KLASTROWĄ

MISJE OBSŁUGA HANDLOWE PRAWNA I KSIĘGOWA

WIELOKANAŁOWA POZYSKIWANIE PROMOCJA FINANSOWANIA

ORGANIZACJA SIECIOWANIE MISJI WSPÓŁPRACY HANDLOWYCH SZKOLENIA, OBSŁUGA SEMINARIA, KONFERENCJE, KLASTRÓW KONGRESY >> Specjalizacje Biznes Klastra

STRATEGIE ROZWOJU, STRATEGIE MARKETINGOWE PRZYGOTOWYWANIE BIZNESPLANÓW STRATEGIE I ANALIZ CSR FINANSOWYCH

OPINIE BADANIA EKSPERCKIE RYNKU I SPECJALISTYCZNE

ANALIZY USŁUGI STATYSTYCZNE I AUDYTU PRZETWARZANIE DANYCH BADANIA MONITORING I I ANALIZY EWALUACJA

26 OUTSOURCING IT

DOSTAWA MARKETING I SPRZĘTU I SPRZEDAŻ OPROGRAMOWANIA IT

MAILING SERWIS HANDLOWY I SPRZĘTU IT REKLAMOWY

USŁUGI ADMINISTRACJA PROGRAMISTYCZNE I I HOSTING OPROGRAMOWANIE KREACJA STRON DEDYKOWANE INTERNETOWYCH I PORTALI INTERNETOWYCH USŁUGI IT

SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

PROGRAMY SYSTEMY POLITYKI ZARZĄDZANIA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO JAKOŚCIĄ

SYSTEMY AUDYTY SPOŁECZNEJ SYSTEMÓW ODPOWIEDZIALNOŚCI JAKOŚCI BIZNESU

SYSTEMY ANALIZY ZAGROŻEŃ CERTYFIKACJA I KRYTYCZNYCH PUNKTÓW KONTROLI ZINTEGROWANE SYSTEMY SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCI 27 PROJEKTY GRAFICZNE REALIZACJA WIELOKANAŁOWYCH USŁUGI KAMPANII FOTOGRAFICZNE REKLAMOWYCH

DOSTAWA TŁUMACZENIA SYSTEMÓW MATERIAŁÓW WYSTAWIENNICZYCH REKLAMOWYCH

PRODUKCJA WYKONANIE REKLAM MATERIAŁÓW PRZESTRZENNYCH REKLAMOWYCH

DRUK ULOTEK, REKLAMA PLAKATÓW, i MARKETING FOLDERÓW >> Specjalizacje Biznes Klastra

DORADZTWO STRATEGICZNE

DORADZTWO DORADZTWO HR PRAWNE

DORADZTWO DORADZTWO BIZNESOWE PODATKOWE

DORADZTWO DORADZTWO ORGANIZACYJNE FINANSOWE

DORADZTWO KONSULTING IT

28 SZKOLENIA TEMATYCZNE

DORADZTWO ASYSTA PRAWNA MARKETINGOWE

SIECIOWANIE POZYSKIWANIE WSPÓŁPRACY FINANSOWANIA

SPOTKANIA Z PRAKTYKAMI PREINKUBACJA

MENTORING INKUBATOR PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

AUDYT POTRZEB SZKOLENIOWYCH

PROGRAMY POLITYKI ORGANIZACJA SZKOLENIOWEJ INFRASTRUKTURY FIRMY SZKOLENIOWEJ

CERTYFIKACJA SELEKCJA KADRY SZKOLEŃ TRENERSKIEJ

COACHING I ORGANIZACJA MENTORING USŁUG OKOŁOSZKO- LENIOWYCH EWALUACJA SZKOLEŃ SZKOLENIA

29 Siła klastrów dr Marcin Siedlecki Polski Wschodniej

Interaktywna mapa klastrów Polskiej Agencji W Polsce funkcjonuje około 200 inicjatyw Rozwoju Przedsiębiorczości, wg stanu na koniec tego typu (nie wszystkie są widoczne na 2014 roku, rejestruje 166 organizacji klastro- mapie PARP), zatrudniają one łącznie przeszło wych. Klastry „zakładane”, gdyż o nich mowa, to 250 tys. pracowników (1,6% wszystkich pracują- sformalizowane organizacje i inicjatywy, dyspo- cych w kraju). O rosnącej roli klastrów w Polsce nujące biurem klastra, instytucją koordynującą świadczy funkcjonowanie Parlamentarnego aktywność podmiotów zrzeszonych w struk- Zespołu do Spraw Polityki Klastrowej (skupia- turze klastrowej, zrzeszające trzy grupy uczest- jącego 10 posłów i senatorów), eksponowanie ników: przedsiębiorstwa, uczelnie lub jednostki klastrów w strategiach rozwoju poszczególnych badawczo-rozwojowe, instytucje otoczenia regionów administracyjnych czy zarezerwo- biznesu. W Europie klastry zorganizowane wanie specjalnych środków europejskich na w postaci sformalizowanej są silnymi i opinio- działania projektowe klastrów w perspektywie twórczymi ośrodkami, wpływają na politykę 2014-2020. gospodarczą władz lokalnych i centralnych.

30 SIŁA KLASTRÓW POLSKI WSCHODNIEJ

dr Marcin Siedlecki

Interaktywna mapa klastrów Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, wg stanu na koniec 2014 roku, rejestruje 166 organizacji klastrowych. Klastry „zakładane”, gdyż o nich mowa, to sformalizowane organizacje i inicjatywy, dysponujące biurem klastra, instytucją koordynującą aktywność podmiotów zrzeszonych w strukturze klastrowej, zrzeszające trzy grupy uczestników: przedsiębiorstwa, uczelnie lub jednostki badawczo-rozwojowe, instytucje otoczenia biznesu. W Europie klastry zorganizowane w postaci sformalizowanej są silnymi i opiniotwórczymi ośrodkami, wpływają na politykę gospodarczą władz lokalnych i centralnych. W Polsce funkcjonuje około 200 inicjatyw tego typu (nie wszystkie są widoczne na mapie PARP), zatrudniają one łącznie przeszło 250 tys. pracowników (1,6% wszystkich pracujących w kraju). O rosnącej roli klastrów w Polsce świadczy funkcjonowanie Parlamentarnego Zespołu do Spraw Polityki Klastrowej (skupiającego 10 posłów i senatorów), eksponowanie klastrów w strategiach rozwoju poszczególnych regionów administracyjnych czy zarezerwowanie specjalnych środków europejskich na działania projektowe klastrów w perspektywie 2014-2020.

Wskaźnik Liczba Liczba podmiotów uklastrowienia klastrów gospodarki (liczba klastrów na (interaktywna narodowej w Województwo 100 tys. podmiotów mapa klastrów systemie REGON gospodarczych) PARP) (BDL GUS) PODLASKIE 9,3 9 96517 PODKARPACKIE 8,1 13 159627 ŚWIĘTOKRZYSKIE 7,3 8 109882 LUBELSKIE 5,3 9 169762 WIELKOPOLSKIE 5,0 20 397855 MAZOWIECKIE 4,4 32 724997 ŚLĄSKIE 4,3 20 460350 ZACHODNIOPOMORSKIE 3,6 8 219579 LUBUSKIE 3,6 4 109840 DOLNOŚLĄSKIE 3,5 12 347561 MAŁOPOLSKIE 3,1 11 351074 OPOLSKIE 3,0 3 100038 POMORSKIE 2,9 8 271784 ŁÓDZKIE 2,5 6 237915 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 1,6 2 122226 KUJAWSKO-POMORSKIE 0,5 1 191252 Źródło: opracowanie własne

Powyższe zestawienie informuje, iż Polska Wschodnia klastrami stoi. Porównując liczbę aktywnych klastrów do potencjału gospodarczego poszczególnych regionów administracyjnych Polski (potencjałuPrezentowane wyrażonego zestawienie informuje, liczbą podmiotów iż Polska Wschodnia gospodarki klastrami narodowej stoi. Porównując zarejestrowanych liczbę aktywnych w systemie klastrów do potencjału gospodarczego poszczególnych regionów administracyjnych Polski (potencjału wyrażonego liczbą REGON),podmiotów zauważa gospodarki się narodowejnajwyższe zarejestrowanych nasycenie klastrów w systemie w województwie REGON), zauważa podlaskim, się najwyższe podkarpackim nasycenie i klastrówświętokrzyskim. w województwie Nadreprezentacja podlaskim, podkarpackim organizacji i świętokrzyskim. klastrowych Nadreprezentacja w województwach organizacji należących klastrowych do w makroregionuwojewództwach należącychPolski Wschodniej do makroregionu jest bez Polski wątpienia Wschodniej pochodną jest bez wątpieniawspierania pochodną procesu wspierania zawiązywania procesu klastrówzawiązywania przez klastrów środki przez europejskie środki europejskie wydatkowane wydatkowane w perspektywie w perspektywie finansowej finansowej 2007-2013. 2007-2013 Sprzyjające. Sprzyjające warunki systemowe przełożyły się na geografię „uklastrowienia” kraju. warunki systemowe przełożyły się na geografię „uklastrowienia” kraju.

W II połowie 2014 roku na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości przeprowadzono Podstawowe wnioski kolejną edycję badania „Benchmarking klastrów w Polsce”. Pogłębione wywiady z koordyna- z analizy benchmarkingu klastrów: torami klastrów, badania opinii uczestników • przedsiębiorcy stanowią rdzeń klastrów – koncentrują 81% uczestników organizacji (w tym 44% to klastrów oraz analiza dokumentów strategicz- mikroprzedsiębiorcy, 50% firmy małe i średnie, zaś 6% duże przedsiębiorstwa), co w porównaniu do ich nych wytypowanych organizacji pozwoliły na udziału w 2012 roku (74%) świadczy o wzroście zainteresowania przedsiębiorców korzyściami wynikającymi ukazanie kondycji 35 klastrów aktywnych na z uczestnictwa w klastrach; rynku krajowym. W ujęciu przedmiotowym • członkowie badanych klastrów (niespełna 2 tys. podmiotów) zatrudniają 100 tys. pracowników - klastry wykonane badanie objęło cztery podstawowe stanowią istotne źródło nowych miejsc pracy i są centrami wzrostu gospodarczego; obszary potencjału klastrów: zasoby zrzse- • w ciągu dwóch ostatnich lat nastąpił 7% przyrost zatrudnienia (6,6 tys. osób) w podmiotach należących szenia, procesy w klastrze, wyniki organizacji, do grupy badanych klastrów, co w porównaniu do prawie niezmiennego stanu zatrudnienia w Polsce możliwości wzrostu klastra. Zasadniczym celem potwierdza znaczenie klastrów jako inicjatyw dynamicznych; zrealizowanego badania było dostarczenie • liczba członków klastrów w okresie 2012-2014 wzrosła skokowo o ponad 40% (560 podmiotów); klastrom użytecznego narzędzia służącego • prawie wszystkie badane klastry posiadają strategię rozwoju, a 90% dysponują strategią spisaną w formie doskonaleniu własnego działania, zdobywania dokumentu; wiedzy i uczenia się, pokazanie najlepszych • połowa przedsiębiorstw należących do klastrów zadeklarowało prowadzenie działalności B+R, a równo- legle 58% przedsiębiorstw klastrowych zadeklarowało wdrożenie innowacji w ciągu ostatnich dwudziestu rozwiązań stosowanych w polskich klastrach, czterech miesięcy, co potwierdza tezę, iż klastry są środowiskiem proinnowacyjnym; wskazanie rekomendacji dotyczących polityki • zaobserwowano zróżnicowany stopień wdrażania innowacji objętych ochrona prawną (10 na 35 klastrów wspierania badanych inicjatyw. wprowadziło ochronę prawną).

W badaniu „Benchmarking klastrów w Polsce – edycja 2014” spośród 35 monito- ICT, Wschodni Klaster Obróbki Metali, Klaster Obróbki Metali, Lubelski Klaster rowanych instytucji 37% organizacji (13) funkcjonuje na obszarze makroregionu Ekoenergetyczny, Grono Targowe Kielce, Podlaski Klaster Bielizny, Wschodni Klaster Polski Wschodniej: Klaster Dolina Lotnicza, Wschodni Klaster Budowlany, Klaster Odlewniczy KOM-CAST, Podkarpacki Klaster Energii Odnawialnej, Małopolsko- Firm Informatycznych Polski Wschodniej - Klasterit.pl, Podkarpackie Powiązanie Podkarpacki Klaster Czystej Energii. Kooperacyjne – Klaster Lotnictwa Lekkiego i Ultralekkiego, Wschodni Klaster

31 WSCHODNI KLASTER BUDOWLANY - firmy rdzenia klastra

ABM sp. z o.o.

Askon sp. z o.o.

Atis Dom Wojciech Jurczuk Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność BCMB sp z o.o.

Birkubd. PBU Andrzej Biruk i Wspólnicy s.j.

Budrem Podlasie sp. z o.o.

Centrum Informatyki Zeto S.A. Białystok

Coral W.Perkowski, J.Perkowski S.J.

Danwood S.A.

Dominal S.J. Waldemar Perkowski, Jerzy Perkowski

Drewlux S.C. Szmidt J., Sieńko S.

EKO-BUD sp. z o.o.

Ekosystem Przedsiębiorstwo Budowlane Kostro, Radlmacher S.J.

Eurofirma Media Sp. z o.o.

Felix Marek Danilczuk PHUR

Ferrox sp. z o.o.

Ireneusz Kozłowski S.A.

Izoterm S.C. Usługi Instalacyjne

Kamir PHU sp. z o.o.

Kombinat Budowlany sp. z o.o.

Klaster Mazurskie Okna sp. z o.o.

MatPol PPUH

MSG Granit Swatkowscy S.J.

PPU Palisander Sp. z o.o. SAPLING Perfekta Piotr Jończyk

Podlaskie Centrum Budownictwa Pasywnego

PPU Plastimet sp. z o.o.

PW Rak-Bud Raczkowski i Wspólnicy S.J.

Sapling sp. z o.o.

Streb Polska sp. z o.o.

Unicell Poland sp. z o.o.

UNIBEP S.A.

Vikking KTS sp. z o.o.

W.Awruk Stolarka Budowlana

32 Potencjał Wschodniego Klastra Budowlanego

2 mld zł Przychody ze sprzedaży 600 mln zł Eksport 15 mln zł Wydatki 50 na B+R mln zł Wydatki na działalność innowacyjną

33 • projektowanie i budowa • wentylacja, klimatyzacja, pompy ciepła • prace elektryczne instalacji fotowoltaicznych • kompleksowa realizacja inwestycji • elektroinstalatorstwo • budynki inteligentne • gruntowe wymienniki ciepła • odnawialne źródła energii • instalacje wod.-kan. i c.o. • projektowanie i budownictwo przemysłowe • ochrona środowiska • inwestycje mieszkaniowe

• okna, parapety

• generalne wykonawstwo • budownictwo modułowe „pod klucz” • wykonawstwo robót drogowych • działalność deweloperska

• generalne wykonawstwo inwestycji przemysłowych i mieszkaniowych

• drzwi • panele podłogowe • parapety

• kompleksowe roboty budowlane

• nowe technologie w inżynierii środowiska • przydomowe oczyszczalnie SAPLING

• kamień naturalny – blaty • wynajem nieruchomości • drzwi, okna, bramy • systemy szalunkowe kuchenne, schody zewnętrzne i wewnętrzne, obudowy kominków, parapety

34 • produkcja domów gotowych (energooszczędnych domów prefabrykowanych w systemie • klimatyzacja • obsługa inwestycji budowlanych drewnianej konstrukcji szkieletowej) • wentylacja • pompy ciepła • farby, lakiery • barwniki, pigmenty • badania naukowe i prace rozwojowe

• stal budowlana • stal konstrukcyjna • odwiery geotermalne • transport międzynarodowy 24 tonowy • serwis urządzeń cieplno mechanicznych • nowoczesne technologie grzewcze • warsztat mechaniczny • usługi podnośnikowe

• innowacyjne materiały budowlane • chemia budowlana (grunty, kleje do tapet, produkty specjalne) • pasty dekoracyjne, bejce, lakiery • werniksy, farby specjalne

• usługi glazurnicze • malowanie • tapetowanie • tynki ozdobne, prace sztukatorskie, sufity podwieszane • systemy dekoracyjne elewacji: - układanie FLEX-C-MENTU - układanie elastycznego piaskowca naturalnego

• stolarka PVC • ślusarka aluminiowa i ppoż. • systemy przesuwne

• budownictwo mieszkaniowe • generalne wykonawstwo • deweloper budowlany • produkcja betonu i bloczków betonowych • zarządzanie nieruchomościami

• budowa osiedli mieszkaniowych • sprzedaż domów, mieszkań i lokali usługowych

• drzwi • okna • parapety • schody

• beton towarowy • kostka brukowa • produkcja bloczków

• materiały budowlane i sanitarne od fundamentu • bramy • rolety aż po dach • okna • markizy • balustrady zewnętrzne i wewnętrzne • kompozytowe drzwi wejściowe • drzwi • moskitiery • ogrodzenia • parapety • refleksole • malowanie proszkowe • ogrodzenia • napędy 35 Profesjonalne Centrum Budowlane klastrowej firmy KAMIR

Centrum budowlane jest odpowiedzią na oczekiwania klientów i potrzeby zrobienia kompleksowych zakupów w jednym miejscu. Tworzą je firmy z branży sanitarnej oraz płytek cera- micznych, a także materiałów budowlanych: wyrobów hutniczych, materiałów ściennych, pokryć dachowych, izolacji, elewacji, wnętrz, a także materiałów wokół domu oraz okien, drzwi i bram. - Jesteśmy świadomi nieustannego rozwoju w branży budowlanej, nowych tendencji estetycznych, możliwości jakie daje rozwój technologii i przemysłu - mówi Mirosław Lebiedziński, prezes firmy Kamir należącej do Wschodniego Klastra Budowlanego. – Wspól- nym przedsięwzięciem chcemy łączyć doświadczenie. Jednocześnie patrzymy w przyszłość: służymy doradztwem w dziedzinie wyboru najlepszych rozwiązań technicznych i ekonomicznych. Centrum otwarte jest od poniedziałku do soboty w godzinach: pn-pt 7.00 – 16.00, sob. 8.00 - 13.00

Porozumienie z Podlaską Okręgową Izbą Inżynierów Budownictwa.

Na początku października 2013 r. Wschodni Klaster Budowlany podpisał Porozumienie o współ- pracy z Podlaską Okręgową Izbą Inżynierów Budownictwa. Celem nawiązania partnerstwa jest zwiększenie transferu specjalistycznej wiedzy pomiędzy przedsiębiorcami zrzeszonymi w klastrze a inżynierami budownictwa.

Jubileusz XX-lecia Kombinatu Budowlanego

W dniu 16 października 2013 roku w Operze Podlaskiej miała miejsce Gala Jubileuszu 20-lecia spółki Kombinat Budowlany. Podczas uroczystości zaprezentowano film reklamowy Kombi- natu Budowlanego, przypomniano historię przedsiębiorstwa oraz uhonorowano zasłużonych pracowników przedsiębiorstwa odznaczeniami państwowymi i resortowymi. Gratulacje i gra- wertony z okazji Jubileuszu zostały złożone na ręce prezesa zarządu spółki Jana Zaniewskiego przez wicewojewodę podlaskiego Wojciecha Dzierzgowskiego oraz dra Marcina Siedleckiego ze Wschodniego Klastra Budowlanego. W gali uczestniczyli przedstawiciele władz regionu i miasta Białegostoku, reprezentanci firm sektora budowlanego, partnerzy i kooperanci Kombina- tu Budowlanego, kadra spółki. Wieczór jubileuszowy uświetnił występ Orkiestry Opery i Filharmonii Podlaskiej pod batutą Marka Kluzy.

WKB partnerem strategicznym międzynarodowej konferencji FUTURE4BUILD

Wschodni Klaster Budowlany włączył się – jako partner strategiczny – w organizację trzeciej mię- dzynarodowej konferencji i wystawy zrównoważonego rozwoju w budownictwie „future 4build”. W dniach 6-7 listopada 2013 roku przez halę warszawskiego EXPO XXI przewinęło się kilkaset osób zainteresowanych najnowszymi trendami w zrównoważonym budownictwie. Podczas kilkunastu paneli tematycznych podnoszono kwestie związane ze społeczno-gospodarczymi i ekologiczny- mi korzyściami płynącymi z wdrażania inteligentnych i energooszczędnych rozwiązań. Uczestni- ków konferencji interesowała w sposób szczególny przyszłość zrównoważonego rozwoju w Polski w perspektywie budżetowej Unii Europejskiej 2014-2020.

>>Kalendarium Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Kalendarium Misja gospodarcza w CHINACH

Trzydziestu dwóch reprezentantów przedsiębiorstw i instytucji zrzeszonych w inicjatywie Wschodniego Klastra Budowlanego uczestniczyło w misji gospodarczej w Państwie Środka. W trakcie siedmiu dni intensywnych spotkań biznesowych w Szanghaju i Hongkongu delegaci klastra nawiązali kontakty handlowe, zapoznali się ze specyfiką specjalnych stref gospodarczych w Chinach oraz wymienili doświadczenia z partnerami z branży budowlanej działający- mi na rynku azjatyckim. Uczestnicy misji zostali gorąco przyjęci przez Komitet Zarządzający Strefą Demonstracyjną Zielonego Budownictwa w Changzhou i wizytowali podszanghajski niskoemisyjny kompleks mieszkalno-rozrywkowo-biznesowy. W Hongkongu przedstawiciele WKB prowadzili rozmowy z Radą Rozwoju Handlu HKTDC, podmiotem organizującym m.in. targi materiałów budowlanych, innowacji technologicznych i ochrony środowiska. 777 nowych mieszkań UNIBEP-u w Warszawie

17 grudnia Spółka Giełdowa Unibep należąca do Wschodniego Klastra Budowlanego podpi- sała umowę na wybudowanie w systemie generalnego wykonawstwa osiedla wielorodzinne- go na warszawskich Bielanach. Umowa o wartości ok 134 mln zł netto podpisana ze spółką należącą do Grupy Turret Development, jest największą w tym roku umową spółki w segmencie budownictwa mieszkaniowego. Budynek „Słodowiec City” stanowi pierzeję ul. Juliusza Słowackiego i ul. Stefana Żeromskiego w Warszawie. Bryła osiedla o zróżnicowanej wysokości od 9 do 11 kondygnacji dobrze wpasuje się w charakter nowoczesnej części Bielan. Osiedle będzie bardzo dobrze skomunikowane z centrum Warszawy m.in. dzięki stacji metra Słodo- wiec położonej 200 metrów od budynku. Kondygnacja przyziemia od strony ul. Słowackiego stanowić będzie część mieszkalną z ogródkami na dachu garażu podziemnego, w części przyziemia od ul. Żeromskiego zaprojektowano natomiast lokale usługowe i administracyjne.

Klastrowicz SAPLING debiutuje na rynku giełdowym

Trzecią w 2014 roku nową spółką warszawskiego rynku alternatywnego New Connect została spółka Sapling. W ramach subskrypcji firma zaoferowała 3,525 mln akcji serii A1. Cena emisyjna została ustalona na 0,2 zł – pa- piery wartościowe przydzielono 16 podmiotom dzięki czemu spółka pozyskała 705 tys. zł. Na zamknięcie pierw- szego dnia notowań kurs akcji wzrósł o 55% osiągając poziom 0,31 zł za jedną akcję. Podstawową działalnością SAPLING SA jest nadzór strategiczny nad rozwojem działalności prowadzonej przez spółkę zależną w zakresie innowacji dla ochrony środowiska, w szczególności w kategorii oczyszczania ścieków i zagospodarowania osadów ściekowych. Firma skupia swoje działania na doradztwie we wdrażaniu opatentowanych przez spółkę zależną technologii, między innymi poprzez udzielanie licencji oraz tworzenie produktów w formie uprzemysłowionych wyrobów budowlanych. Na obecnym etapie rozwoju firmy procesy produkcyjne odbywają się na zasadach outsourcing-u. W ciągu roku działalności spółka zgłosiła 3 technologie w urzędzie patentowym.

Klastrowy alians UNIBEP, DANWOOD i POLITECHNIKI BIAŁOSTOCKIEJ

Trzej potentaci Wschodniego Klastra Budowlanego – UNIBEP, DANWOOD oraz PB - postanowiły zacieśnić współpracę badawczo-rozwojową. Ze strony Politechniki Białostockiej porozumienie o współpracy podpisał rektor Lech Dzienis, ze strony firmy UNIBEP prezes Jan Mikołuszko, zaś w imieniu firmy DANWOOD prezes Jarosław Jurak. Osobą odpowiedzialną za rozwijanie współ- pracy praktycznej został prof. dr hab. inż. Czesław Miedziałowski, kierownik Katedry Mechaniki Konstrukcji. Podpisane porozumienie formalizuje trwającą od wielu lat współpracę pomiędzy Politechniką Białostocką a bielskimi gigantami budownictwa. Rozwinięcie współpracy z Politech- niką Białostocką pozwoli również wspólnymi siłami prowadzić prace badawczo - rozwojowe oraz organizować wspólnie praktyki studenckie, szkolenia i seminaria. Jednym z naczelnych wyzwań kooperacji firmy UNIBEP, Danwood oraz Politechniki Białostockiej jest intensyfikacja prac badawczo-rozwojowych w zakresie budownictwa zeroenergetycznego plus.

Nawiązanie kontaktów roboczych z PODLASKIM KLUBEM BIZNESU

Wiosna 2014 roku to okres intensywnych kontaktów roboczych klastrów koordynowanych przez Polskie Stowa- rzyszenie Doradcze i Konsultingowe oraz Podlaskiego Klubu Biznesu. Transfer informacji pomiędzy organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców w regionie Polski Wschodniej i Północnej przyczynia się do efektywniejszych działań w segmencie obsługi firm, inicjatyw outsourcingowych i wspólnych działań biznesowych. W trakcie spotkań strony prezentowały własny potencjał, eksperci KIOB prowadzili warsztaty dedykowane podlaskim przedsiębiorstwom skupionym w Podlaskim Klubie Biznesu.

Klastrowicz PALISANDER nagrodzony statuetką TOPBUILDER

Podczas poznańskich Targów Budma 2014 odbyła się VI Gala TopBuilder, podczas której wręczono sta- tuetki i przyznano tytuły TopBuilder – jedno z wyróżnień trafiło do klastrowicza WKB – firmy PALISAN- DER.Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej prestiżowych nagród na polskim rynku budowlanym. Produkty i usługi Palisander już po raz czwarty zostały nagrodzone w tym nobilitującym konkursie. W tym roku Kapituła postanowiła wyróżnić głównie produkty innowacyjne. Docenionym pro- duktem białostockiej firmy został szalunek specjalnyz tworzywa sztucznego PAL-X3M – w ofercie Palisander od 2013 roku. System szalunków specjalnych PAL-X3M jest odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku budowlanego na technologię umożliwiającą w maksymalnie prosty sposób wy- konywać skomplikowane, nieregularne i nietypowe kształty z żelbetu. Łuki, filary, pilastry, elipsy i inne dowolne wzory i formy – można zaszalować przy użyciu najnowszych rozwiązań tego gigan- ta systemów szalunkowych. 37 Realizacja klastrowego EKO-SYSTEMU z nagrodą Polskiej Architektury XXL

Realizacja „APARTAMENTY WIEJSKA” firmy Eko-System została wyróżniona w szóstej edycji plebi- scytu Polska Architektura XXL – dorocznego podsumowania największych osiągnięć polskiej architektury. Obiekt przy ulicy Krętej 2 w Białymstoku został nagrodzony w tym szczególnym konkursie, konkursie którego jury tworzą po pierwsze internauci, zaś po drugie autorytety z dziedziny architektury. W plebiscycie wybierano spośród projektów zgłoszonych przez projektantów i publiczność architektoniczną. Konkurs swym zasięgiem objął kilka tysięcy realizacji na bieżąco relacjonowanych na łamach portali. Realizacja EKO-SYSTEMU uzyskała najwyższą notę w kategorii architektury pry- watnej. „Apartamenty Wiejska” są projektem Daniela Bielskiego z Biura Projektowego Archi+ Biel- ski, Konończuk, Stobiecki Sp.J. Ten dwunastokondygnacyjny, owalny budynek ma prostą elewację i przede wszystkim ciekawe wnętrze. Wewnętrzne balkony na każdej kondygnacji tworzą atrium, w efekcie galeria sprawia wrażenie spirali. Jest ona jasna dzięki zastosowaniu przeszklonego dachu. Projekt był już wcześniej doceniony w konkursie Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budow- nictwa, otrzymując tytuł "Budowa Roku 2011-2012 w Regionie Północno-Wschodnim".

Kompozytowe drzwi klastrowego VIKKINGA w konkursie Forum Branżowego

Kompozytowe drzwi wejściowe kolekcji Diplomat firmy VIKKING to połączenie doskonałych parametrów technicznych z niezwykle pięknym, nowoczesnym i niebanalnym wzornictwem. Bogactwo zdobień gwarantuje wykonanie drzwi odzwierciedlających indywidualny charakter i gust inwestorów. Gładka powierzchnia smooth, frezowane zdobienia 3D, elementy INOX zlicowane ze skrzydłem, Kryształy Swa- rovskiego i oświetlenie LED w ręcznie zdobionych pakietach witrażowych to tylko część możliwości nada- nia drzwiom wyjątkowego wyglądu.

Konferencja klastra „Innowacyjne rozwiązania w budownictwie energooszczędnym i pasywnym”

Wschodni Klaster Budowlany przy współpracy Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP zorganizo- wał konferencję dedykowaną branży budowlanej i podmiotom świadczącym usługi projektowe oraz architektoniczne. Tematem spotkania były Innowacyjne rozwiązania w budownictwie energoosz- czędnym i pasywnym. Najnowsze propozycje systemu Kommerling w segmencie okien PCV prezen- towali specjaliści firmy Awruk. Właściciel firmy Coral przedstawiał zalety inteligentnych budynków zasilanych energią słoneczną. Energetyczne systemy stosowane w segmencie klimatyzacji prezen- towali eksperci koncernu LG oraz firmy Felix. O programie Multi-Comfort-House gwarantującym utrzymanie korzystnego bilansu ekonomicznego mówili specjaliści firmy Kamir. Seminarzyści mogli ponadto zapoznać się z najnowszymi indywidualnymi systemami oczyszczania ścieków klastrowej spółki Sapling. Bez innowacyjnych pod względem finansowym pomysłów projektowych trudno oczekiwać, że w najbliższych latach znacząco wzrośnie w Polsce liczba budynków realizowanych w standardzie budynku wysoko-energooszczędnego i pasywnego. Ekspancja klastrowego UNIBEP-u na rynku rosyjskim

W asyście władz polskich i białoruskich uroczyście otwarto nowy, czterogwiazdkowy hotel Victoria Business Centre, którego generalnym wykonawcą była firma Unibep należąca do Wschodniego Klastra Budowlanego. Obiekt w stolicy Republiki Białoruś jest hotelem o wysokim standardzie, wybudowanym w formule „zaprojektuj, wybuduj i wyposaż”. Całkowicie wyposażony budynek został przekazany Za- mawiającemu po 35 miesiącach (fazie projektowania i realizacji właściwej). Hotel ma powierzchnię 29 tysięcy metrów kw. Goście dostają do dyspozycji 446 miejsc w 255 luksusowych apartamentach, zaś obiektowi towarzyszy parking wielopoziomowy mogący pomieścić ponad 300 samochodów. Sam hotel dysponuje również salą bankietową, trzema salami konferencyjnymi, strefą SPA z basenem, barem oraz restauracją dla trzystu gości. UNIBEP tym samym jest coraz bardziej aktywnym graczem specjalizującym się w generalnym wykonawstwie wysokiej klasy hoteli na rynku Europy Wschodniej. Obecnie na ukoń- czeniu są także prace w hotelu w Moskwie dla sieci Hilton.

Konferencja klastrów budowlanych w Ostródzie >>Kalendarium Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Kalendarium

W dniach 3-4 czerwca 2014 roku w Ostródzie odbyła się ponadregionalna konferencja krajowej branży budowlanej. W przedsięwzięciu wzięły udział klastry budowlane oraz firmy funkcjonujące w sektorze budownictwa na czele z przedsiębiorstwami Wschodniego Klastra Budowlanego oraz Gdańskiego Klastra Budowlanego. W obiekcie konferencyjnym nad jeziorem Drwęckim pojawili się reprezentanci pięciu klastrów budowlanych oraz właściciele, prezesi i kadra zarządzająca 40 firm aktywnych w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym, drogowym oraz działających na rzecz branży budowlanej. Konferencję uświetnili swoją obecnością przedstawiciele uczelni wyższych oraz samorządowcy. Sławomir Żubrycki, właściciel firmy Palisander nawiązując do 25 rocznicy polskiego święta wolności, podkreślił wkład polskich firm budowlanych w formowaniu wolności gospodarczej oraz kształtowaniu rozwoju gospodarczego Polski. Krzysztof Krystowski, reprezentujący Kazach- stańsko-Polską Platformę Partnerstwa, zasygnalizował możliwości ekspansji polskich producentów budowlanych na rynku Kazachstanu, światowego lideraw wydobyciu rud uranu. Organizator konferencji – Wschodni Klaster Budowlany – zarezerwował znaczącą część spotkania na spotkania dwu- 38 i wielostronne: spotkania typu business to business (B2B). Jan Mikołuszko (UNIBEP) i Sławomir Żubrycki (Palisander) liderami podlaskiej gospodarki

Pod patronatem Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu w auli Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku odbywał się cykl spotkań „Oko w oko z liderami podlaskiej gospodarki”. Wśród dzie- sięciu wybitnych praktyków gospodarczych związanych z województwem podlaskim znaleźli się Jan Mikołuszko z Grupy UNIBEP oraz Sławomir Żubrycki z firmy Palisander (oba podmioty należące do Wschodniego Klastra Budowlanego). Wywiady z liderami prowadził Wojciech Jarmołowicz - dzienni- karz, redaktor, wydawca, od lat organizator rankingów biznesowych. Sławomir Żubrycki zachęcał mło- dych ludzi do bycia przedsiębiorczym, zwracał też uwagę, iż większość szefów jest świadomych wagi dobrej załogi – wartości zaangażowanych pracowników. Jan Mikołuszko podkreślił, że pracownicy pójdą za przełożonymi, jeśli widzą perspektywę rozwoju, oraz gdy dostrzegają, że wszystko jest dobrze zorganizowane. Organizatorem cyklu była WSFiZ w Białymstoku oraz Agencja Reklamowa Admis.

Kampania promocyjna WKB

W ramach działań klastrowych w II połowie 2014 roku trwała intensywna kampania promocyjna Wschodniego Klastra Budowlanego. Artykuły sponsorowane i reklamy zostały zamieszczone na portalach branżowych, między innymi: archiconnect.pl, archirama.pl, budoskop.pl, budownictwo.bia, budownictwo.org, fachowywykonawca.pl, muratordom.pl, urzadzamy.pl. Materiały promocyjne pojawiły się też w prasie drukowanej: Muratorze oraz Kurie- rze Porannym. W przestrzeni miast regionu (Białystok, Bielsk Podlaski, Suwałki) pojawiły się reklamy wielkogabarytowe (billboardy), prezentujące potencjał Klastra.

Klastrowicz UNIBEP realizatorem Smart City na warszawskim Ursusie

Dzięki przyjętemu planowi zagospodarowania przestrzennego tereny o powierzchni 220 ha po by- łych Zakładach Ursus zostaną zrewitalizowane i uporządkowane urbanistycznie (stanowią one 25 % powierzchni całej dzielnicy Ursus). W rejonie o ogromnym potencjale (teren objęty jednorodnym planem zagospodarowania przestrzennego, oddalony 9 km od ścisłego centrum stolicy i 5 min jazdy samochodem od lotniska Chopina) w najbliższych latach powstaną osiedla mieszkaniowe w innowacyjnej formule Smart City wraz z infrastrukturą miejską zapewniającą dzielnicy zrównoważony rozwój. Realizację inwestycji, przy współpracy z samorządem, rozpocznie Grupa Kapitałowa CPD SA wraz ze spółką Unidevelopment S.A. należącą do grupy UNIBEP S.A. To będzie ciekawe wyzwanie dla naszego zespołu. Stawiamy do dyspozycji tego projektu nasze najlepsze doświadczenia w mieszkal- nictwie.” – informuje Jan Mikołuszko, Przewodniczący Rady Nadzorczej Unibep S.A.

Otwarcie farmy fotowoltaicznej klastrowicza CORALA o mocy 340kW

29 sierpnia odbyło się uroczyste otwarcie farmy fotowoltaicznej firmy Coral, należącej do Wschodniego Klastra Budowlanego. Inwestycja położona jest w Choroszczy przy ulicy Podleśnej 3, tworzy ją 1360 paneli fotowoltaicznych, a moc instalacji wynosi 340kW. Fotowoltaika jest jedną z najbardziej dynamicznych gałęzi energetyki w Europie. Farmy fotowoltaiczne wytwarzają prąd przetwarzając światło słoneczne na energię elektryczną. Ge- neralnie zaletą budowy farmy fotowoltaicznej jak brak konieczności uzyskania zgód środowiskowych oraz duża przewidywalność produkcji (niezależnie czy świeci słońce czy jest zachmurzenie) ponieważ farmy wykorzystują zjawisko światła rozproszonego. Firna Coral należy do Wschodniego Klastra Budowlanego, który zrzesza ponad 30 firm z północno-wschodniej Polski, które koncentrują się na wdrażaniu energooszczędnych rozwiązań w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym i drogowym. Coral z Białegostoku jest liderem w zakresie nowoczesnych rozwiązań w obszarze odnawialnych źródeł energii oraz innowacyjnych rozwiązań zarządzania nieruchomościami (budynki inteligentne).

Misja gospodarcza WKB w JAPONII

W dniach 14-20 września 2014 roku przedstawiciele Wschodniego Klastra Budowlanego uczestniczyli w misji gospodarczej w Japonii. Japonia jest drugim co do wielkości rynkiem budownictwa mieszkaniowego na świecie (po Stanach Zjednoczonych). Inwestycje budowlane w kraju kwitnącej wiśni wynoszą rocznie 280 mld USD. Japonia charakteryzuje się ponadto najwyższym wskaźnikiem rozpoczętych budów w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców – wynosi on 9,2 (dla porównania w Wiel- kiej Brytanii 3,5; Niemczech 3,2; Francji 5,1). Podczas misji delegaci klastra wzięli udział w szeregu spotkań tematycznych: m.in. ze Stowarzyszeniem Japońskich Firm Budowlanych działających Za- granicą OCAJI, koncernem TAKENAKA, koncernem KAJIMA, kancelarią prawną Okuno & Partners. Znaczące zaangażowanie Elizy Klonowskiej-Siwak, Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Tokio, pozwoliło klastrowiczom w nawiązaniu użytecznych kontaktów z liderami japońskiego sektora budowlanego. Udział WKB na targach budowlanych w EŁKU

W dniach 26-27 września 2014 Wschodni Klaster Budowlany uczestniczył w I Ełckich Targach Budowlanych „Twój dom na Mazurach”. Niemal czterdziestu wystawców (głównie z regionu) prezentowało swą najnowszą ofertę produktową i usługową na terenie Parku Naukowo-Tech- nologicznego. Administrację na targach reprezentowali Prezydent Miasta Ełku Tomasza An- drukiewicza oraz Wicemarszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego Jarosław Słoma. W ramach targów odbyły się m.in. dwa panele dyskusyjne, w których aktywnie uczestniczyli reprezentanci Wschodniego Klastra Budowlanego – Tomasz Kozłowski oraz dr Anatoliusz Kop- czuk. Na stoisku Wschodniego Klastra Budowlanego dystrybuowano materiały promocyjne Klastra i klastrowiczów, przekazywano zwiedzającym katalogi klastrowe. Idea targów regionalnych wydaje się perspektywiczną – umożliwia integrację branży oraz "monitoring" konkurencji - jest cenną wskazówką odnośnie trendów i stosowanych, nowoczesnych rozwiązań. Wyróżnienie członków Rady Programowej Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska PB

29 października 2014 roku podczas uroczystego posiedzenia Rady Wydziału Budownictwa i Inży- nierii Środowiska Politechniki Białostockiej zostały wręczone certyfikaty członkom Rady Progra- mowej Wydziału. Wydział kierowany przez prof. dr hab. inż. Józefę Wiater (należący do Wschod- niego Klastra Budowlanego) docenił zaangażowanie środowiska podlaskich przedsiębiorców, instytucji i Wschodniego Klastra Budowlanego m.in. w opiniowaniu programów kształcenia i współpracy w organizacji praktyk i staży. Certyfikaty otrzymali m.in. Jan Mikołuszko (UNIBEP), Sławomir Żubrycki (Palisander), Marcin Siedlecki (Wschodni Klaster Budowlany). Politechnika Bia- łostocka jest największą uczelnią techniczną północno-wschodniej Polski, ma ponad 60-letnią tradycję. PB kształci ponad 13,5 tys. studentów. Studia odbywają się w systemie trzystopniowym, w tym 24 kierunki kształcenia na studiach licencjackich i inżynierskich.

Wschodni Klaster Budowlany w badaniu PARP

Wschodni Klaster Budowlany był w gronie 35 wyróżniających się klastrów krajowych, które zostały objęte badaniem benchmarkingowym realizowanym na zlecenie Polskiej Agencji Roz- woju Przedsiębiorczości. Celem przedsięwzięcia było określenie aktualnego stanu rozwoju klastrów w Polsce, tendencji zmian w nich zachodzących w okresie 2010-2014 oraz wypracowanie rekomendacji działań skierowanych do różnych grup interesariuszy powiązanych z działaniami klastrów i wspieraniem ich rozwoju. W ramach projektu PARP przeprowadzono m.in. badanie grupy klastrów zgodnie z przyjętą metodyką benchmarkingu oraz zrealizowano badanie opinii części populacji ich członków. Wschodni Klaster Budowlany otrzymał raport dedykowany z benchmarkingu klastrów oraz rekomendacje przeznaczone dla koordynatora klastra. Zespół oceniający wyróżnił wypracowany przez WKB model tworzenia wspólnej oferty na poziomie klastra.

Innowacyjny system eksploatacji OZE w dyspozycji klastrowego FERROX-u

W listopadzie 2014 roku Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego potwierdził zakończe- nie projektu „Inwestycje w innowacyjne systemy eksploatacji źródeł energii odnawialnej szansą na wzrost konkurencyjności firmy Ferrox oraz rozwój województwa” dofinansowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013. Ze środków Unii Europejskiej i budżetu państwa została zakupiona nowoczesna wiertnica oraz urządzenia wspierające wykonywanie prac wiertniczych: podnośnik nożycowy, wysięgnik przegubowy, mini koparka. Dzięki realizacji projektu zostały też utworzone nowe miejsca pracy.

>>Kalendarium Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Kalendarium Nowość technologiczna klastrowego SAPLINGA: oczyszczalnia SBAR Adiabatic

Przydomowa oczyszczalnia ścieków SBAR Adiabatic to innowacyjne urządzenie, które dzięki swojej konstrukcji oraz rozwiązaniom technicznym chroni procesy biologiczne przed wpływem niskich temperatur otoczenia. Oznacza to, że w okresach zimowych praca oczyszczalni jest stabil- na, a jej efektywność oczyszczania nie jest uzależniona od pory roku. Urządzenie zostało zbadane w laboratorium notyfikowanym przez Komisję Europejską, jest zgodne z normą PN-EN 12566-3 i jest oznakowane CE. Przydomowe oczyszczalnie ścieków SBAR Adiabatic są od listopada dostęp- ne w ogólnopolskiej sieci sprzedaży skandynawskiej Grupy ONNINEN. Konferencja klastrów budowlanych w Warszawie

5 listopada 2014 roku w Warszawie odbyła się ponadregionalna konferencja krajowej branży budowlanej. W przedsięwzięciu wzięły udział klastry budowlane oraz firmy funkcjonujące w sektorze budownictwa na czele z przedsiębiorstwami Wschodniego Klastra Budowlanego. W spotkaniu uczestniczyli reprezentanci Gdańskiego Klastra Budowlanego, Śląskiego Klastra Drzewnego, Klastra Europolbudatom, Klastra Centralnego Okręgu Przemysłowego. W obiekcie konferencyjnym na warszawskiej Pradze pojawili się reprezentanci ponad 30 firm i organizacji aktywnych w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym, drogowym oraz działają- cych na rzecz branży budowlanej. Konferencję uświetnili swoją obecnością przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu. W kilkunastu prezentacjach i wystąpieniach uczestniczące firmy przedstawiały profil swej działalności, prezentowały wdrażane innowacje oraz sygnalizowały możliwości współpracy ponadregionalnej.

Konferencja nt. klastrów kluczowych w Puszczy Białowieskiej

W dniach 21-22 listopada b.r. w Białowieży odbyła się ponadregionalna konferencja Wschodniego Klastra Budowlanego. W przedsięwzięciu wzięły udział przedsiębiorstwa budowlane, instytucje otocznia biznesu oraz reprezentanci środowiska akademickiego i naukowego. Tematem przewodnim konferencji była kwestii aspiracji Wschodniego Klastra Budowalnego do uzyskania statusu krajowego klastra kluczowego. Pod- czas spotkania szczegółowo zostały omówione kryteria wyznaczone przez PARP, które muszą spełniać organizacje klastrowe ubiegające się o status KKK. Uczestnicy konferencji usłyszeli ponadto o wynikach badań benchmarkingowych polskich klastrów (w tym Wschodniego Klastra Budowlanego). Prelegenci przedstawili ponadto korzyści przysługujące firmom należącym do klastrów w obszarze pozyskiwania współfinansowania z puli programów krajowych i regionalnych perspektywy 2014-2020. Uczestnicy konferencji mieli ponadto możliwość prezentacji ofert i propozycji współpracy wewnątrz- i międzyklastrowej. Z tej możliwości korzystały przede wszystkim instytucje otoczenia biznesu.

PLASTIMET przyłącza się do WKB

PPU PLASTIMET Sp. z o.o. został nowym uczestnikiem platformy współpracy firm rynku budowlanego funkcjonujących pod marką Wschodniego Klastra Budowlanego. Plastimet funkcjonuje na rynku od 1991 roku, od początku działalności zajmując się produkcją okien i drzwi PVC. Od ponad dekady przedsiębiorstwo specjalizuje się dodatkowo w produkcji ślusarki przeciwpożarowej. Plastimet dysponuje nowo wybudowanym, innowacyjnym Cen- trum Produkcyjnym profili okiennych. Firma jest nie tylko producentem i eksporterem, ale także partnerem, wykonawcą i koordynatorem wszelkich prac związanych ze stolarką PVC, elewacjami szklanymi, witrynami, przegrodami i drzwiami PPOŻ, stolarką i ślusarką alumi- niową. Od czterech lat firm nieprzerwanie uczestniczymy w programie Rzetelna Firma i udostępnia szereg informacji świadczących o swej wiarygodności. Na forum Wschodniego Klastra Budowlanego firma reprezentowana jest przez Łukasza Ostrowskiego, dyrektora handlowego spółki Plastimet.

20-lecie klastrowej firmy KAMIR Jesienią 2014 roku firma KAMIR obchodziła jubileusz 20-lecia swojej działalności. Przez okres dwóch dekad działalności przedsiębiorstwo uzyskało status regionalnego lidera w zakresie kompleksowej dystrybucji materiałów budowlanych. Kamir specjalizuje się w następujących asortymentach: stal budowlana, materiały ścienne, pokrycia dachowe, izolacje budowlane, elewacje, materiały do aranżacji wnętrza, stolarka okienna dachowa i drzwiowa, bramy garażowe, ogrodzenia, kostka brukowa. Odbiorcami Jubilata są firmy budowlane ,hurtownie materiałów budowlanych, klienci indywidualni oraz podmioty zagraniczne. Od 10 lat Kamir jest udziałowcem grupy zakupowej „Polskie Hurtownie Materiałów Budowlanych”. Uczestnictwo w Grupie PHMB gwarantuje możliwość wymiany poglądów i doświadczeń dotyczących dostawców i odbiorców, nawiązanie bezpośrednich kontaktów z producentami oraz zapoznanie się z prognozami doty- czącymi budownictwa.

Komfortowe osiedle w Wilanowe klastrowego BUDREMU

Budrem Group przyjął rolę dewelopera - rozpoczął budowę 24 komfortowych apartamentów w Wilanowie. Osiedle powstanie w zielonej, zacisznej okolicy, w bezpośredniej bliskości Parku Powsińskiego. Do każdego z lokali przypisany będzie oddzielny ogród. Apartamenty o pow. od 90 do 200 m² zaprojektowane zostały przez renomowaną pracownię SooN Architekci. Za- kończenie budowy planowane jest na IV kwartał roku 2015. W swoim dorobku Budrem posiada wiele zrealizowanych inwestycji budowlanych: od domów jednorodzinnych i osiedli mieszkaniowych – po biura, hotele i wielkogabarytowe obiekty przemysłowe. Firma specjalizuje się w roli generalnego wykonawcy. W ostatnich latach – zgodnie z przyjętą strategią BUDREM – koncentruje się na dwóch podstawowych kierunkach działalności: generalnym wykonawstwie obiektów przemysłowych oraz wykonawstwie w budownictwie ogólnym. Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

Działalność wydawnicza Wschodniego Klastra Budowlanego

Naturalnym narzędziem realizacji polityki informacyjnej dużych organizacji jest prowadzenie działalności wydawniczej. We współczesnym systemie komu- nikacyjnym zdominowanym przez przemysł internetowy swą ważną niszę zajmują materiały drukowane. Dane publikowane w tradycyjnej postaci naj- częściej mają większą wartość, niż te udostępniane masowemu odbiorcy na stronach i portalach internetowych. Publikacje klasyczne są adresowane do ustalonego typu odbiorcy, poza funkcją informacyjną odgrywają istotną rolę wizerunkową, kształtują renomę organizacji. Wschodni Klaster Budow- lany wydaje periodyki klastrowe (poruszające aktualne zagadnienia istotne z punktu widzenia krajowej branży budowlanej), klastrowe foldery informacyjne (przybliżające potencjał i kierunki rozwoju klastra) oraz katalogi obcojęzycz- ne skierowane do potencjalnych, zagranicznych kontrahentów (wydawane m.in. przy okazji organizacji międzynarodowych misji gospodarczych). Ze względu na fundamentalne zmiany zachodzące w sferze regulacyjnej Unii Europejskiej dotyczącej bezpośrednio branży budowlanej w ostatnich numerach wydawnictwa klastrowego wiele miejsca poświęcono zagadnieniom skutków zielonej rewolucji w budownictwie. W numerze „Budownictwo energoosz- czędne” przedstawione zostały m.in. zagadnienia związane z nowymi trendami w budownictwie zrównoważonym czy również - stosowane przez klastrowi- czów - rozwiązania wpływające pozytywnie na bilans energetyczny budynków. W trzecim wydaniu periodyku klastrowego z obszaru „zielonego budownictwa” znalazły się np. materiały o finansowaniu odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie Unii Europejskiej czy także przybliżona została koncepcja pla- nowania przestrzeni miejskiej według modelu smart cities. W piątym numerze periodyku Wschodniego Klastra Budowlanego motywem przewodnim wydania stały się „Badania – Rozwój – Innowacje”. Deklaracje Polski złożone na forum UE przewidują w najbliższym czasie podwojenie nakładów na badania i rozwój – do poziomu 1,7% PKB w 2020 roku. Nie będzie to możliwe bez zastosowania instrumentów zachęcających krajowe przedsiębiorstwa do intensyfikowania swej działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej. O tych wyzwaniach informowaliśmy na łamach powyższego numeru periodyku klastrowego.

42 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

Egzemplarz bezpłatny EGZEMPLARZ BEZPŁATNY Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność Wschodni Klaster BudowlanyWschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność InnowacyjnośćWiarygodność Rzetelność Innowacyjność Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

Aula Uniwersytetu w Białymstoku Wykonawca: Polbud

Profesjonalizm i rzetelność

APLING Budujemy przyszłość regionu Nowy wymiar budownictwa Budownictwo filarem gospodarki Tworzymy Ogólnopolski Klaster Budowlany

EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ Projekt współnansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Publikacja współnansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Projekt współnansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu OperacyjnegoProjekt Rozwój współnansowany Polski Wschodniej przez 2007-2013 Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Projekt współnansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013

Wschodni Klaster Wschodni Klaster Wschodni Klaster Budowlany nr 1 Budowlany nr 2 Budowlany nr 3

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

Wschodni Klaster Budowlany Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność Wschodni Klaster Budowlany Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

BADANIA + ROZWÓJ + INNOWACJE BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE

EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO ROZWOJU REGIONALNEGO FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ FUNDUSZE EUROPEJSKIE – DLA ROZWOJUProjekt POLSKI współfinansowany WSCHODNIEJ przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Projekt współnansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013

Wschodni Klaster Wschodni Klaster Wschodni Klaster Budowlany nr 4 Budowlany nr 5 Budowlany - katalog

43 Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

PRODUKCJA BUDYNKÓW GOTOWYCH

Krajowym zagłębiem domów wznoszonych w technologii szkiele- tu drewnianego jest Bielsk Podlaski, miasto, w którym swą siedzibą mają dwaj potentaci budownictwa należący do Wschodniego Klastra Budowlanego: Danwood SA oraz Unihouse Oddział UNIBEP SA

DANWOOD SA od 17 lat zajmuje się budową dwóch standardów wykończenia: dom w stanie domów prefabrykowanych w systemie deweloperskim lub dom „pod klucz”. Okres drewnianej konstrukcji szkieletowej dla budowy domu Danwood jest bardzo krótki – od klientów indywidualnych. W tym czasie firma momentu podpisania umowy, poprzez produkcję zyskała 4,5 tys. klientów, a jej realizacje można w naszym zakładzie, do czasu dostarczenia oraz spotkać w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, zmontowania – może wynosić tylko 6 miesięcy. Francji, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Zarówno ściany wewnętrzne, jak i zewnętrzne Danii, Szwecji oraz Polsce. Swoim klientom oraz elementy dachu domu produkowane Danwood oferuje szeroki wybór gotowych są w nowocześnie wyposażonym Zakładzie projektów domów – od bungalowów, poprzez Produkcji Domów. Następnie poszczególne domy półtora- i dwukondygnacyjne, po domy prefabrykowane elementy przetransportowane dwurodzinne, w różnych stylach – tradycyjnym zostają na miejsce budowy, gdzie montuje się je i nowoczesnym. Klienci mogą wybrać spośród na wykonanych wcześniej fundamentach.

UNIHOUSE, oddział produkcyjny giełdowej spółki Przed kilku laty na powierzchni około 3 ha UNIBEP S.A., stosuje do wytwarzania domów oraz została wybudowana duża fabryka domów, innych obiektów najnowszą w Polsce technologię która – metodami przemysłowymi na skompu- domów modułowych i panelowych w szkielecie teryzowanych liniach produkcyjnych – wytwarza drewnianym. Technologia ta jest stosowana moduły (mieszkalne, usługowe itp.), wykoń- powszechnie w budownictwie mieszkaniowym czone „pod klucz”, a nawet „ponad klucz”, w Skandynawii. UNIHOUSE jest największym gdyż z zainstalowanymi meblami kuchennymi w Polsce producentem domów modułowych. i łazienkowymi oraz ze sprzętem kuchennym. Większość produkcji trafia na rynek norweski. Taka metoda pozwala na stawianie budynków Oddział zatrudnia 250 osób w siedzibie w Bielsku do 4 kondygnacji. Podlaskim oraz na budowach w Norwegii. >>Specjalizacje Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Specjalizacje

Realizacja UNIHOUSE Realizacja DANWOOD

44 BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE I PRZEMYSŁOWE

PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWLANE EKO-SYSTEM Kostro, Radlmacher - Spółka Jawna działa na rynku budowlanym od dwudziestu lat. Firma specjalizuje się w profesjonalnym wykonaniu zadań inwestycyjnych w systemie generalnego wykonawcy. Sprawne zarządzanie procesem budowlanym przez wysoko wykwalifikowaną kadrę pozwala realizować inwestycje w bardzo krótkich terminach przy zachowaniu wysokiej jakości. Jako generalny wykonawca przedsiębiorstwo realizuje: kompleksowe budowy i modernizacje budynków, hale magazynowe w różnych konstrukcjach, budowę stacji samochodowych wraz z zagospodarowaniem terenu, domy jednorodzinne i pawilony handlowo-usługowe w różnych systemach, sieci elektryczne zewnętrzne i wewnętrzne wraz z montażem osprzętu, wszystkie roboty wodno-kanalizacyjne i C.O., montaż z dostawą ślusarki aluminiowej i PCV (w dowolnym kolorze RAL), wszelkiego typu elewacje z dociepleniem, roboty drogowe wraz z zagospodarowaniem terenu.

BUDREM posiada wiele zrealizowanych inwestycji budowlanych: od domów jednorodzinnych i osiedli mieszkaniowych – po biura, hotele i wielkogabarytowe obiekty przemysłowe. Firma specjalizuje się w roli generalnego wykonawcy. W ostatnich latach – zgodnie z przyjętą strategią – koncentruje się na dwóch podstawowych kierunkach działalności: generalnym wykonawstwie w budownictwie ogólnym oraz wykonawstwie obiektów przemy- słowych. W tym pierwszym obszarze szczególne znaczenie BUDREM przywiązuje do generalnego wykonawstwa wielkogabarytowych obiektów magazynowo – chłodniczych dla rolnictwa, takich jak sortownie owoców wraz komorami chłodniczymi, magazynami i kompletnym zapleczem biurowym. BUDREM dysponuje własną, wysoce fachową ekipą wykonawczą (murarze, tynkarze, zbrojarze) od lat związaną z firmą, która jest w stanie realizować nawet wielkogabarytowe obiekty przemysłowe.

KOMBINAT BUDOWLANY jest deweloperem, generalnym wykonawcą inwestycji budowlanych budownictwa mieszkaniowego i użyteczności publicznej. Realizuje roboty budowlano – montażowe, inżynieryjne, instalacyjne, drogowe i remontowe oraz zarządza nieruchomościami wspólnot mieszkaniowych. Ma własny Zakład Produkcyjno – Transportowy, który produkuje beton towarowy, fundamentowe bloczki betonowe oraz świadczy usługi transportowe. Pierwszoplanową działalnością jest budowa domów mieszkalnych, wielorodzinnych z garażami i usługami oraz jednorodzinnych. Od daty powstania firmy wybudowaliśmy 5070 mieszkań, 1977 garaży i 149 lokali użytkowych. Największe inwestycje mieszkaniowe powstały w Białymstoku przy ul. Szerokiej na osiedlu Wysoki Stoczek, przy ul. Pogodnej i Zachodniej na Nowym Mieście, przy ul. Upalnej na Słonecznym Stoku. Poza budownictwem mieszkaniowym firma wykonała liczne obiekty użyteczności publicznej, z których najważniejsze to strażnice Straży Granicznej w miejscowościach przygranicznych na Podlasiu – w Narewce, Michałowie i Dubiczach Cerkiewnych, Ratusz Miejski w Michałowie i Centrum Esperanto im. L. Zamenhofa w Białymstoku.

Realizacja EKO-SYSTEM Realizacja BUDREM Realizacja KOMBINAT BUDOWLANY

45 Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

SYSTEMY SZALUNKOWE, PRODUKCJA BETONU

Podstawę działalności firmy RAK-BUD stanowi własną bazę transportową umożliwiającą produkcja betonu, bloczków betonowych i kostki obsługę w zakresie logistyki dostarczanych brukowej. Zapewniamy najwyższe standardy produktów. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe w zakresie jakości produkowanych przez nas "RAK-BUD" Sp. J. działa na regionalnym rynku wyrobów, fachową i rzetelną obsługę. Proces już od 1980 roku. Wypracowana przez firmę produkcji w naszych wytwórniach betonu marka rzetelnego producenta i dostawcy znajduję się pod stałym nadzorem Zakładowej pozwala Klientowi zyskać pewność, że podjęta Kontroli Produkcji Betonu Towarowego, certyfi- współpraca będzie satysfakcjonująca. Naszym kowanej przez Instytut Materiałów Budowlanych priorytetem jest jakość i dlatego dokładamy i Technologii Betonu. Dodatkowo na stałe wszelkich starań, by każdy etap naszej produkcji współpracujemy z Warszawskim Laboratorium odbywał się zgodnie z przyjętymi, wysokimi Instytutu Technologii Betonu, które opracowuje standardami działania. i kontroluje procesy produkcyjne. Posiadamy

PALISANDER wynajmuje systemy szalunkowe wynika z doświadczeń zdobytych na placach przedsiębiorstwom budowlanym na terenie budowy. Czytelna oferta, przejrzyste zasady całej Polski. Posiada kompletną ofertę najmu rozliczeń, fachowe doradztwo oraz sprawna szalunków ściennych, stropowych, słupowych, logistyka pozwalają Palisandrowi stale rozwijać a także różnorodnych systemów BHP. W ofercie się i dopasowywać do rosnących wymagań dysponuje najlepszymi systemami szalunków rynku. Systemy i rozwiązania firmy są docenione z oferty szeregu renomowanych producentów przez ekspertów branży – np. podczas Targów m.in. MEVA, PASCHAL, czy RMD KWIKFORM. Na Budma 2014 podczas VI Gali TopBuilder produkty przestrzeni ponad 21-letniej działalności wypra- i usługi Palisander już po raz czwarty zostały cował unikalne rozwiązania, dzięki którym wciąż nagrodzone w tym konkursie – tym razem za wyznacza nowe standardy pracy. Filozofia firmy, Innowacyjny szalunek specjalny z tworzywa oparta na rzetelności i nowoczesnej technologii, sztucznego PAL-X3M. >>Specjalizacje Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Specjalizacje

Realizacja RAK-BUD Realizacja PALISANDER

46 SYSTEMY INSTALACYJNE, INŻYNIERIA ŚRODOWISKA

Firma FELIX specjalizuje się w kompletnych rozwiązaniach systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji. Urządzenia klimatyzacji i ogrzewania LG oferowane przez Felix są energetycznie oszczędne. Produkty serii Green LG minimalnie ingerują w środowisko naturalne na każdym etapie tworzenia i funkcjonowania produktu. W segmencie klimatyzacji podmioty Felix i Felix² dostarczają różnorodne rozwiązania systemowe: ścienne, kasetonowe, przypodłogowo-sufitowe, kanałowe, podstropowe, klimatyzatory Multi, multi V / VRV. W obszarze wentylacji zlecone inwestycje realizowane są z wykorzystaniem central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła firm Dospel oraz VTS.

Spółka IZOTERM Usługi Instalacyjne świadczy wykonawstwo, projektowanie, nadzór i kierowanie robotami budowlanymi w zakresie instalacji i sieci sanitarnych oraz ciepłowniczych. Dostarcza usługi w zakresie projektowania i wykonawstwa budynków jedno- i wielorodzinnych, użyteczności publicznej oraz obiektów przemysłowych w zakresie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, instalacji centralnego ogrzewania, sieci zewnętrznych i przyłączy wodociągowych, a także źródeł ciepła (kotłowni, kolektorów słonecznych, pomp ciepła).

Spółka SAPLING opracowuje i prowadzi badania nad nowymi technologiami mającymi zastosowanie w dziedzinie inżynierii środowiska. Zajmuje się projektowaniem, produkcją i wykonawstwem instalacji sanitarnych, a także opracowuje technologie oczyszczania ścieków dla zakładów przemysłowych. Na licencji SAPLING, w ramach umowy zawartej z francuskim koncernem SOTRALENTZ, wyprodukowano przydomowe oczyszczalni ścieków w technologii SBHR (Sequential Batch Hybrid Reactor). Przydomowa oczyszczalnia ścieków typu SBHR to innowacyjne rozwiązanie, dzięki któremu otrzymano bardzo dobre wyniki redukcji zanieczyszczeń występujących w ściekach SAPLING przy jednoczesnym ograniczeniu gabarytów urządzenia. Innowacyjny charakter technologii związany jest przede wszystkim z usuwaniem związków biogennych oraz niskim zapotrzebowaniem na konsumpcję energetyczną.

Realizacja FELIX Realizacja IZOTERM Realizacja SAPLING

47 Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

MARKETY BUDOWLANE

Przedsiębiorstwo KAMIR rozpoczęło działalność przed 20 laty. Od początku działania firmy za główny cel postawiliśmy sobie nawiązanie bezpośredniej współpracy z renomowanymi producentami materiałów budowlanych. W chwili obecnej jesteśmy specjalistą w następujących segmentach: stal budowlana, ściany, dachy, izolacje, elewacje, wnętrza, stolarka okienna i drzwiowa, bramy garażowe, ogrodzenia, usługi montażowe, transport, rozładunek. Od 10 lat jesteśmy udziałowcem grupy zakupowej „Polskie Hurtownie Materiałów Budowlanych”. Obecnie jako Grupa mamy większe możliwości zakupowe jak również możliwość wymiany informacji handlowych w skali całego kraju, a w handlu szybka informacja o trendach rynkowych jest niezbędna w rozwoju i osiągnięciu sukcesu.

BCMB Sp. z o.o. jest jednym z największych dystrybutorów materiałów budowlanych i sanitarnych na terenie Polski Północno-Wschodniej. W chwili obecnej hurtowenie i sklepy BCMB oferują ponad 17 tysięcy pozycji asortymentu, pochodzących od przeszło 200 dostawców renomowanych firm o zasięgu ogólnopolskim, jak i międzynarodowym. Sieć BCMB posiada rozbudowane zaplecze magazynowe, dzięki któremu przechowywanie materiałów odbywa się prawidłowo, bez narażenia ich na utratę pierwotnych właściwości. Firma dysponuje rozbudowanym taborem transportowym, który umożliwia szybkie i bezkolizyjne rozwiązania logistyczne. Spółka zapewnia wysoki standard świadczonych usług, co jest zasługą wykwalifikowanego i doświadczonego personelu, który rzetelną i należytą obsługę oraz zadowolenie i satysfakcję klienta stawia na pierwszym miejscu.

Askon Spółka z o.o. to dynamicznie rozwijająca się firma handlowo-usługowa specjalizująca się w doradztwie, sprzedaży i dostawie materiałów wykończenia wnętrz. Siedzibą firmy jest Białystok, z obszarem działalności na terenie całego województwa podlaskiego. Spółka prowadzi sprzedaż hurtową i detaliczną paneli, drzwi i parapetów wiodących polskich i europejskich producentów takich jak: Krono Original, Classen, Balterio, DRE, Gerda, Cezar, Decora. >>Specjalizacje Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Specjalizacje

KAMIR BCMB AKSON

48 CHEMIA BUDOWLANA, DEKORACYJNE WYKOŃCZENIA

Firma Unicell Poland sp. z o.o. jest przedsiębiorstwem aktywnie działającym na rynku materiałów budowlanych niezbędnych na etapie budowy, wykończenia oraz renowacji domów i mieszkań. Spółka oparta jest na kapitale polsko – holenderskim, a jej centrala mieści się w miejscowości Wasilków koło Białegostoku. Zakłady produkcyjne i laboratoria Unicell Poland zlokalizowane są w Polsce. Firma Unicell Poland sp. z o.o. jest producentem i dystry- butorem artykułów chemii budowlanej marki PRIMACOL® PROFESSIONAL oraz Systemu kreatywnej dekoracji wnętrz marki PRIMACOL® DECORATIVE. Dodatkowo przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją chemii budowlanej pod marką klienta (private label) na potrzeby innych producentów, dystrybutorów i sieci handlowych. W skład oferty PRIMACOL® PROFESSIONAL wchodzą: grunty, impregnaty, środki do ochrony drewna, preparaty czyszczące i dezynfekujące, kleje, farby.

Firma PERFEKTA od niemal dwudziestu lat zajmuje się usługami budowlanymi: realizuje remonty, adaptacje pomieszczeń, wykończenia wnętrz. Profesjonalna wiedza i długoletnie doświadczenie w połączeniu z wysokiej jakości materiałami i technologiami pozwalają na wykonanie każdego zlecenia. Firma oferuje w szczególności: układanie glazury, gresów, kamieni; szpachlowanie, malowanie i tapetowanie; montaż sufitów podwieszanych, zabudowy G-K; prace instalacyjne i biały montaż; prace sztukatorskie (listwy dekoracyjne, kolumny, zwieńczenia, łuki, gzymsy); montaż piaskowca elastycznego, paneli 3D i mat SIBU; techniki dekoracyjne np. trawertyn, kamień ciosany, beton dekoracyjny, flex-c-ment) oraz inne usługi na indywidualne życzenie Klienta.

Firma ATIS-DOM zajmujemy się działalnością budowlaną obejmującą: stany surowe (mury, konstrukcje żelbetowe, więźby dachowe), instalacje elektryczne, C.O. i wentylacje, podłogi podniesione, izolacje przeciwwilgociowe i termiczne, pokrycia dachowe, elewacje, docieplenia, tynki. Przedsiębiorstwo realizuje prace remontowe i wykończeniowe w zakresie prac malarskich, szpachlowania, tynków i powłok dekoracyjnych (stiuki, trawertyny, marmorino), okładzin ścian i podłóg (płytki ceramiczne, kamień, tapety, parkiet, panele, deska) etc. Uzupełnieniem oferty jest serwis elektronarzędzi m.in. Aeg, Bosch, Makita, Metabo, Hitachi, Hilti, Sparky. Salon Sprzedaży STO EXPERT dostarcza produkty i systemy dedykowane m.in. hotelom, służbie zdrowia, spółdzielniom i wspólnotom mieszkaniowym.

UNICELL POLAND PERFEKTA Realizacja ATIS DOM

49 Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

STOLARKA DRZWIOWA

Trafny dobór drzwi zewnętrznych do naszego domu czy mieszkania gwarantuje zadowolenie i satysfakcję przez długie lata ich późniejszego użytkowania. W regionie Podlasia, Mazur, Suwalszczyzny i Lubelszczyzny firmy Wschodnie- go Klastra Budowlanego oferują różnorodne propozycje drzwi wejściowych.

Szczególnie wymagający klienci powinni sięgnąć po kompozytowe drzwi wejściowe VIKKING, łączące w sobie estetykę drewna, lekkość aluminium i odporność stali. Oferowany przez producenta z Białej Podlaskiej system kompozytowych drzwi wejściowych jest przedmiotem międzynarodowej ochrony patentowej: wykorzystuje nowoczesne, zaawansowane technologicznie skrzydła drzwiowe, które wytwarzane są w technologii kompozytu zbrojonego włóknem szklanym. Stolarka Budowlana W.AWRUK z Białegostoku proponuje energooszczędne drzwi drewniane, których grubość skrzydła wynosi 96 mm, a trzecia uszczelka na obwodzie skrzydła i odpowiednie okucia pozwalają uzyskać niezwykle niski współczynnik przenikania ciepła [Ud=0,7 W/m2K]. Wyjątkowo prezentują się modele łączące klasyczną elegancję drewna z rożnego typu dodatkami: ze stali nierdzewnej bądź przeszklenia. Co ważne klienci firmy W.Awruk mogą kreować projekty indywidualne – swobodnie wybierając rodzaj design zewnętrznego. Producent drzwi drewnianych, firma DREWLUX spod Suwałk, proponuje drzwi sosnowe o wymiarach 98x108x210 cm, których grubość skrzydła wynosi 56 mm. Ramiaki tych drzwi wykonane z wyselekcjonowanego drewna klejonego konstrukcyjnie, a dla wzmocnienia odporności w ramiakach pionowych skrzydła drzwiowego wklejone są po dwa płaskowniki aluminiowe. Płyciny i szyby zespolone - dla uzyskania szczelności - są silikonowane z obu stron skrzydła na całym obwodzie. >>Specjalizacje Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Specjalizacje

Drzwi drewniane Drzwi VIKKING Drzwi W.AWRUK DREWLUX

50 PVC, ALUMINIUM, ROLETY, BRAMY

Firma PLASTIMET na rynku istnieje od 1991 roku. Przez okres ostatnich kilkunastu lat konse- Od początku swojej działalności zajmuje się kwentnego inwestowania zarówno w najno- produkcją okien i drzwi PVC. W roku 1995, wycho- wocześniejsze rozwiązania technologiczne, dząc naprzeciw oczekiwaniom Klientów, urucho- jak i w rozwój kapitału ludzkiego udało się miono produkcję ślusarki aluminiowej, natomiast stworzyć firmę, która jest nie tylko producentem w roku 2002 w ramach dywersyfikacji działal- i eksporterem, ale także rzetelnym partnerem, ności rozpoczęto produkcję ślusarki przeciwpo- wykonawcą i koordynatorem wszelkich prac żarowej, która to znalazła szerokie uznanie na związanych ze stolarką PVC, elewacjami szkla- rynku. W roku 2011 wybudowano i uruchomiono nymi, witrynami, przegrodami i drzwiami PPOŻ, innowacyjne Centrum Produkcyjne autorskiego stolarką i ślusarką aluminiową. systemu profili okiennych Plastimet Elite.

Firma MAT-POL w regionie północno-wschod- i obiektach użyteczności publicznej. Na terenie niej Polski działa od 1994 roku, współpracując Białegostoku przedsiębiorstwo świadczyło usługi z różnymi przedsiębiorstwami i zakładami. m.in. w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania, Nasze usługi i wyroby typu: żaluzje poziome, szkołach i przedszkolach, Urzędzie Miejskim, pionowe - VERTICALE (materiałowe oraz PCV), Urzędzie Skarbowym, w Szpitalach DSK i PSK, rolety wewnętrzne (tkaninowe - gumowane na Giełdach Rolno-Towarowych na Fastach i przepuszczające światło), rolety antywłama- i przy ul. gen. Andersa Władysława, w Zarządzie niowe - zabezpieczające (aluminiowe i PCV), Dróg Publicznych, na Politechnice Białostockiej, siatki przeciw insektom i owadom, akcesoria Telekomunikacji Polskiej S.A. do ich produkcji oraz sterowanie elektryczne i napędy do rolet, bram garażowych i wjazdo- wych zastosowane zostały w wielu mieszkaniach

PLASTIMET

51 Wschodni Klaster Budowlany Wiarygodność Rzetelność Innowacyjność

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII

CORAL W. Perkowski, J. Perkowski sp.j. specja- produkcji energii elektrycznej z promieniowania lizuje się w projektowaniu i kompleksowych słonecznego. W ofercie firmy CORAL znajduje się realizacjach instalacji elektrycznych i teletech- budowa systemów fotowoltaicznych w oparciu nicznych. Przedsiębiorstwo prowadzi komplek- o podzespoły najlepszych producentów, gwaran- sową obsługę powierzanych nam do realizacji tujących działanie swoich produktów przez zadań w zakresie: prowadzenia procesu projek- wiele lat. Coral świadczy kompleksową obsługę towania, uzyskania niezbędnych uzgodnień przy budowie instalacji fotowoltaicznych dla i pozwoleń, wykonawstwa wraz z doborem firm i domów, która obejmuje m.in.: wizytę urządzeń i sprzętu, serwisu gwarancyjnego doradcy i dobór optymalnego rozwiązania, i pogwarancyjnego, wykonywania konserwacji, analizę rentowności inwestycji, projekt i montaż handlu specjalistyczną aparaturą. Dział Energii instalacji, serwis oraz zdalny monitoring. Słonecznej firmy CORAL oferuje kompleksowe rozwiązania w dziedzinie budowy systemów do

Firma FERROX Sp. z o.o. od 25 lat działa na rynku niezbędnymi do wykonywania prac specja- usług dla energetyki i w tym okresie nabyła listycznych. Ferrox doskonali i poszerza swe duże doświadczenie, stale podnosząc swoje usługi w zakresie instalacji wykorzystujących kwalifikacje. Za swoją działalność spółka otrzy- energię odnawialną. Działania firmy w zakresie mała tytuł Przedsiębiorstwa Fair Play, Medal energii odnawialnej koncentrują się na Europejski za produkcję i montaż konstrukcji kompleksowej realizacji nowych obiektów, jak stalowych, odwierty geotermalne pod pompy również modernizacji istniejących w oparciu ciepła i ekologiczne technologie grzewcze o odnawialne źródła energii. Spółka realizuje (kolektory solarne, pompy ciepła), a ponadto odwierty geotermalne - wiertnicą gąsienicową Złotą Statuetkę Lidera Polskiego Biznesu. Mustang 4F1 produkcji szwedzkiej firmy Atlas Przedsiębiorstwo aktualnie zatrudnia ponad Copco. Urządzenie wykonuje głębokie, wysoko- 100 osób, w tym wysokokwalifikowaną kadrę wydajne odwierty dochodzące nawet do 200 inżynierską i pracowników z uprawnieniami metrów głębokości. >>Specjalizacje Wschodniego Klastra Budowlanego Wschodniego >>Specjalizacje

52 KAMIEŃ NATURALNY, KOWALSTWO ARCHITEKTONICZNE

Firma MSG-GRANIT Swatkowscy jest czołowym Naturalną właściwością kamienia naturalnego producentem wyrobów z kamieni naturalnych jest kumulacja ciepła, a ten - przez stosunkowo na rynku północno-wschodniej Polski. W asorty- długi czas - nawet po wyłączeniu ogrzewania mencie posiada setki kolorów materiałów będzie to ciepło oddawał. Posadzka kamienna z całego świata, w skład których wchodzą jest przystosowana do ogrzewania podłogo- granity, marmury, trawertyny, onyxy, łupki. wego wykonanego w systemie wodnym, jak Decydując się na położenie wewnętrznego i elektrycznym. Płytki i płyty kamienne układa systemu ogrzewania podłogowego warto jest się nie tylko w pomieszczeniach, ale także na wykorzystać kamienne materiały naturalne, zewnątrz, zwłaszcza na tych podłożach, gdzie które pozwolą na maksymalizację korzyści zasto- występują zewnętrzne systemy podgrzewania - sowania tego rodzaju systemu grzewczego. np. maty elektryczne. Podłoga wykonana z granitu bądź pewnych odmian marmuru jest tu idealnym wyborem.

Firma IRENEUSZ KOZŁOWSKI SA sięga korzeniami rodzaju elementów ze stali dla budownictwa. roku 1956. Od dwóch pokoleń zajmuje się kowal- W swej ofercie posiada między innymi kotwy stwem artystycznym, specjalizuje się w kowal- do ciepłego (pasywnego) montażu okien. Kotwy stwie architektonicznym. Przedsiębiorstwo tego producenta posiadają płynną, trójpłasz- wykonuje m.in. bramy, furtki, ogrodzenia, czyznową regulację, umożliwiają montaż nawet balustrady, meble domowe i ogrodowe. Realizuje dużych, ciężkich okien. Rozwiązanie techniczne oferty od standardowych po nietypowe – na Ireneusz Kozłowski S.A. umożliwiają maksymalne każdy wymiar i o dowolnym wzorze. Zajmuje wysunięcie montowanego okna, bez koniecz- się także różnego rodzaju usługami ślusarskimi ności stosowania dodatkowych konstrukcji i automatyzacją. Posiada nowoczesną, największą wsporczych. Istnieje możliwość zamówienia w regionie malarnię proszkową. Spółka Ireneusz kotew na dowolny wymiar i kształt. Kozłowski jest też producentem wszelkiego

53 Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej jest zrzeszeniem skupiającym ponad trzydzieści podmiotów, wśród których znajdują się hotele **** i hotele ***, hostele, obiekty turystyczne i agroturystyczne, firmy gastronomiczne, biura podróży, uczelnie, organizacje pozarządowe zajmujące się turystyką. Inicjatywa klastrowa dysponuje dwoma biurami: w Białymstoku i Suwałkach.

Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej

K ompleks wyci¹gów narciarskich WOSiR Szelment le¿y na pograniczu dwóch gmin: Jeleniewo i Szypliszki, w obrêbie Góry Jesionowej (252m.npm.). Obiekt zosta³ zbudowany w latach 2007-2008 z dotacji unijnych oraz przy wsparciu finansowym Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Podlaskiego. W ramach Oœrodka funkcjonuj¹ dwa obiekty - budynki Stacji Dolnej i Górnej oraz osiem wyci¹gów narciarskich.

W obiekcie g³ównym Oœrodka znajduje siê restauracja na 100 osób oraz 2 sale konferencyjne na 40 - 50 osób, ze sprzêtem audiowizualnym. W salach konferencyjnych zosta³a utworzona sta³a ekspozycja polskiego narciarstwa, pn. „Od Marusarza do Ma³ysza i Justyny Kowalczyk”, w której kustoszem jest sam mistrz olimpijski Wojciech Fortuna. W Stacji Górnej mieœci siê bar szybkiej obs³ugi, sala kominkowa i pokoje goœcinne. W sumie, z pokojami w budynku g³ównym, Oœrodek dysponuje 39 miejscami noclegowymi w pokojach 2 i 3 osobowych, z pe³nym wêz³em sanitarnym, TV, telefonem. Goœciom oferowany jest bezp³atny dostêp do Internetu na terenie ca³ego obiektu. Na terenie Oœrodka funkcjonuje wypo¿yczalnia sprzêtu zimowego, szko³a narciarska i bawialnia dla najm³odszych.

Do dyspozycji goœci przygotowanych jest osiem narciarskich tras zjazdowych. Trasy obs³uguje piêæ du¿ych wyci¹gów orczykowych, o d³ugoœci od 280 do 370m, dwa wyci¹gi bezpodporowe, w tym jeden do obs³ugi parku snowboardowego, oraz przenoœnik taœmowy do nauki jazdy na nartach. Wszystkie stoki s¹ oœwietlone oraz sztucznie naœnie¿ane i ratrakowane.

WYCI¥GI NARCIARSKIE W.O.S.i R. SZELMENT

D³ugoœæ D³ugoœæ Ozn. Trasa zjazdowa Trudnoœæ Wysokoœæ wyci¹gu wyci¹gu Trasy

P k Czarna 300 60 400 H A B. trudna Snowpar E B Czarna B. Trudna 300 60 400 a as owa Tr 240 55 270 bieg C Czerwona Trudna Nowa 280 51 300 F D Trudna 370 P E Niebieska £atwa 47 400

T A sane Pozioma 2 200 rasa B F B. ³atwa 200 czko dojazdowa G wa C Przenoœnik 80 9 90 P G B. ³atwa D isko taœmowy Lodow czalnia Wypo¿y Serwis H Snowboardowa Trudna 220 41 250

54 Mocną stroną województwa podlaskiego i województwa warmińsko-mazurskiego są wartości przyrodnicze i naturalne. Jesteśmy faktycznym centrum naturalnych obszarów, kojarzonych z czystym powietrzem i wodą, zdrową żywnością oraz bogatą florą i fauną.

Znak kieruje uwagę odbiorców (otoczenia, klientów, kooperantów) na korzyści, które w wizerunku regionu mają największą siłę oddziaływania, ponieważ nie od dzisiaj są identyfikowane i cenione przez rynek i stanowią niekwestionowany wyróżnik Polski Północno-Wschodniej.

Znak pozytywnie sygnuje podmioty nim się posługujące z przyjazną przestrzenią geograficzną i środowiskową. Konsumentom zapewnia gwarancję dobrego wyboru, a przedsiębiorstwom dodatkowe, skuteczne marketingowo narzędzie, pozwalające korzystnie się wyróżnić.

Zależy nam na tym, aby znak był przepustką na najbardziej wymagające rynki, a atuty firm zostały dostrzeżone i docenione przez nowych odbiorców.

Platforma klastrowa gwarantuje funkcjonowanie stałej Opracowana strategia rozwoju i marketingu Klastra kooperacji pomiędzy obiektami z Mazur, Warmii, Marek Turystycznych Polski Wschodniej wytycza Suwalszczyzny i Podlasia (których marketingowym kierunki podejmowanych działań, zaś przeprowadzane spoiwem ma się stać SZLAK JAGIELŁY: przestrzeń kampanie medialne utrwalają pozytywne skojarzenia turystyczna od Białowieży po Grunwald). Na obszarze regionu Zielonych Płuc Polski w świadomości turystów funkcjonowania klastra działalność gospodarczą krajowych. Klaster jest inicjatywą rozwojową, jego skład prowadzi 5,5 tys. podmiotów, których główną stale się powiększa – przyjmowane nowe podmioty aktywnością rynkową są usługi zakwaterowania uznają ideę kooperancji (jednoczesnego konkurowania i/lub gastronomiczne. Organizacja klastrowa wydaje i współpracy) za użyteczną. tradycyjne i elektroniczne materiały promocyjne, Klastrowy portal www.klasterturystyczny.pl przybliża organizuje misje branżowe, inicjuje seminaria ofertę obiektów z regionu Polski Północno-Wschodniej, i konferencje tematyczne. Działalność klastra koncentruje promuje region m.in. poprzez wykorzystanie narzędzia się na promocji produktów i usług turystycznych planera turystycznego, monitoruje potrzeby i preferencje z województwa podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. turystów za pomocą ankiet sondażowych. Misją Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej jest wspieranie instytucji i przedsiębiorców działających w obszarze usług turystycznych, szkoleniowych i rekreacyjno-sportowych poprzez stworzenie trwałych ram współpracy opartych na transferze wiedzy, technologii i rozwiązań innowacyjnych pomiędzy członkami Klastra, instytucjami otoczenia biznesu, jednostkami naukowo-badawczymi, a także samorządami.

Misja i wizja rozwoju Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Priorytetowe cele to:

Wizja Klastra jako kierunek dążeń i cel, dziedzinach, a produkty turystyczne • wypracowanie modelu dobrej i korzyst- który organizacja zamierza osiągnąć Klastra, kompleksowe i obejmujące nej dla firm współpracy, procedur w perspektywie objętej strategią to różnorodne korzyści dla klientów mają współdziałania i płaszczyzn osiągania stanowić grupę podmiotów, które być znanymi markami, po które turyści korzyści przez współpracujące firmy w ramach współdziałania zaspoka- przyjeżdżają z całej Polski i z krajów • wykreowanie produktów turystycznych,

>>Specjalizacje Klastra Marek Turystycznych PW Turystycznych >>Specjalizacje Klastra Marek jają w liczącym się stopniu potrzeby europejskich. które zostaną zaakceptowane przez rynek turystów przybywających do regionu, W istocie najważniejszymi celami Klastra kreują nowe produkty turystyczne jest doprowadzenie do realnie funkcjo- • zbudowanie silnych marek turystycz- i stanowią świadomy wybór klientów nującej stałej współpracy pomiędzy nych będących źródłem przewag w zakresie turystyki wypoczynkowej, firmami realizowanej wokół sprzedaży rynkowych aktywnej i biznesowej na terenie Polski złożonych produktów turystycznych, Wschodniej. Firmy wchodzące w skład których poszczególne składowe są • utrwalenie w świadomości klientów Klastra mają być liderami w swoich domeną firm – członków Klastra. walorów turystycznych Polski Wschod- niej i związanie z nimi marek Klastra

56 Priorytetowe działania operacyjne dla firm – członków Klastra to:

• audyt własnych systemów identyfikacji wizualnej pod kątem aktualności i adekwatności do planowanych działań, • audyt narzędzi marketingowych (strony internetowe, materiały promocyjne, personel, procedury) pod kątem aktualności i spójności wizualnej w ramach Klastra, • wdrożenie w powyższych zakresach wniosków z audytów, • szczegółowe (w odniesieniu do realizowanych usług i planowanych produktów turystycznych) rozpoznanie potrzeb i oczekiwań grup docelowych, • wspólnie z innymi firmami opracowanie szczegółów i zasad udziału w realizowaniu kompleksowych produktów turystycznych, • przygotowanie planów promocji na poziomie poszczególnych firm (równoległych do działań promocyjnych Klastra) własnych produktów turystycznych realizowanych samodzielnie lub we współpracy z innymi.

Priorytetowym celem klastra jest skonstruowanie wysoce ryzykowne w dłuższej perspektywie, w oparciu o zasoby regionu i możliwości firm bowiem oznacza raczej stagnację, pozostawanie - członków Klastra, produktów turystycznych, firm jako anonimowych, jednych z wielu, świad- które będą przedmiotem sprzedaży i zarazem czących tę samą usługę, a to z kolei utrudnia wyróżnikiem rynkowym Klastra. Produkty te uzyskiwanie dodatkowych korzyści i zmusza muszą dostarczać klientom wielu korzyści do konkurowania ceną, poprzez jej obniżanie. i zaspokajać ich potrzeby w sposób złożony - Niezbędne jest zatem i powinno być traktowane podczas przygotowań do wyjazdu (informacja, jako priorytetowe, wdrożenie strategii promocji bilety, rezerwacje itp.) podczas podróży (mapki, produktów Klastra (i regionu jako takiego) dla przewodniki, informacje, jedzenie, odpoczynek) wsparcia budowania marki oraz w czasie samego pobytu w miejscach docelowych (atrakcje dla dorosłych i dzieci, Priorytetowym działaniem Klastra jest pamiątki, noclegi, parkingi itp.) Niezwykle przygotowanie planu dystrybucji produktów ważnym zadaniem jest więc skonstruowanie turystycznych a więc takie zorganizowanie (i ciągłe ulepszanie i modyfikacja) takich łańcu- działań podażowych aby możliwie najpełniej Taka współpraca musi odbywać się na bazie chów korzyści, które zostaną zaakceptowane zaspokajały popyt a nawet go kreowały. Inaczej wypracowanego wspólnie modelu i przynosić przez klientów, a ich poszczególne ogniwa mówiąc struktura, zawartość portfolio Klastra korzyści wszystkim uczestnikom grupy. Model będą dostarczać konkretni członkowie Klastra oraz forma samych produktów musi być dosto- musi uwzględniać możliwość swobodnego w ramach swoich specjalności. Aby system sowana do oczekiwań i potrzeb klientów co tworzenia grup dla wykreowania nowego działał, ceny produktów muszą uwzględniać do rodzaju, a także czasu i miejsca w jakich produktu turystycznego, dołączania nowych korzyści dla wszystkich uczestników procesu, mogą z nich korzystać. Dostęp czyli możliwość podmiotów oraz obejmować rozliczne aspekty ale także ceny substytutów i konkurentów zakupu musi być łatwa i dzięki temu zachęca- działań rynkowych. Współpraca podmiotów rynkowych. Celem działań Klastra w ramach jest jąca (intuicyjne i aktualne strony internetowe, będzie obejmować kreowanie produktów doprowadzenie do takiej sytuacji aby możliwe możliwość rezerwacji i zapłaty „on-line”, dobra turystycznych łączących w sobie usługi reali- było uzyskiwanie dodatkowej marży (ponad informacja i obsługa na miejscu, czytelne zowane przez poszczególnych członków grup, cenę produktów konkurencyjnych) dzięki wypra- systemy oznakowania itd.) O kreowaniu popytu wypracowywanie systemu cen i rabatów, cowaniu silnej i wyrazistej marki produktów mówimy tu w kontekście stworzenia produktów promocję (wspólnie z całym Klastrem) ofero- Klastra. Zbudowanie rozpoznawalnych i wysoko rozszerzających czas korzystania z oferty Klastra wanych produktów oraz ich dystrybucję do cenionych przez klientów, marek turystyczna okres zimowy, kiedy zmniejsza się liczba Klientów. Niezwykle ważne jest aby model nych „obsługiwanych” przez firmy tworzące odwiedzających region, propozycji nowych uwzględniał zasady przywództwa w ramach Klaster jest jednym z priorytetów, niezbędnym form spędzania czasu lub korzystania z istnieją- organizacji i sposoby realizacji współdziałania, do tego aby można było mówić o rozwoju. cych atrakcji w sposób inny niż dotychczas oraz przepływu informacji, rozwiązywania ewentu- Pozostawienie sytuacji kiedy firmy Klastra nieza- promowania mniej dotychczas popularnych alnych sporów i konfliktów. leżnie od siebie sprzedają pojedyncze usługi jest usług aby zwiększyć na nie popyt.

57 Rozwój produktu turystyki zdrowotnej „Z NATURĄ PO ZDROWIE” usługa rehabilitacyjno-zdrowotna w formule sieciowej

IDEA

>> Turystka zdrowotna Klastra Marek Turystycznych PW Turystycznych Klastra Marek zdrowotna Turystka >> wypracowanie sieci powiązań produktowo-usługowych w segmencie usług turystyczno-zdrowotnych na obszarze Polski Wschodniej, specjalizacja działal- ności zdrowotnej, wykreowanie markowego produktu turystyki zdrowotnej „Z naturą po zdrowie” i rozwijanie wzajemnej współpracy w oparciu o komple- mentarną ofertę usług turystyczno-zdrowotnych kilkunastu podmiotów skupionych w Klastrze Marek Turystycznych Polski Wschodniej działających w obszarze turystyki zdrowotnej, ale także związanych z branżą medyczną, turystyczną oraz reprezentujących jednostki naukowe i władze gmin i miast o statusie uzdrowiska.

58 CELE

• Podniesienie jakości dotychczas świadczonych usług turystyczno-zdrowotnych poprzez zbudowanie kompleksowej, komplementarnej oferty usług rehabilitacyjnych, SPA i odnowy biologicznej, opartej na unikatowych walorach przyrodniczych regionu, poprzez rozbudowę bazy obiektów zaangażowanych w projekt o nowoczesne Centrum Rehabilitacji, SPA&Wellness.

• Wykreowanie marki „Z naturą po zdrowie” i rozpoznawalności brandu wśród klientów.

• Tworzenie, rozwój i komercjalizacja nowego produktu turystyki zdrowotnej „Z naturą po zdrowie” realizowanego w formule sieciowej.

• Zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego Polski Wschodniej poprzez aktywizację przedsiębiorczości w sektorze MŚP, oraz tworzenie nowych pozarolniczych miejsc pracy na obszarach atrakcyjnych turystycznie przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu i tym samym polepszenie sytuacji społeczno – gospodarczej regionu. • Podniesienie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw zaangażowanych w realizację projektu i rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez zaprojektowanie i wdrożenie zaawansowanego systemu informatycznego integrującego komplementarną ofertę wykreowaną pod wspólną marką „Z naturą po zdrowie”. 1 • Inicjowanie i rozwijanie działalności gospodarczej, poprzez wykorzystanie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu w budowaniu trwałej przewagi konkurencyjnej i zwiększenie udziału na rynku usług turystyczno-zdrowotnych przedsiębiorstw zaangażowanych w projekt. • Wykreowanie atrakcyjnej i zarazem unikatowej w skali regionu oferty turystyczno- zdrowotnej, co sprawi że będzie on coraz częściej odwiedzany przez turystów zarówno z Polski jak i z zagranicy. • Wydłużenie sezonu turystycznego, a co za tym idzie czasu przebywania turystów w regionie poprzez rozbudowę bazy obiektów zaangażowanych w projekt o nowoczesne Centrum Rehabilitacji, SPA&Wellness i stworzenie unikatowej w skali regionu oferty turystyczno-zdrowotnej.

W ramach wspólnej oferty „Z NATURĄ PO ZDROWIE” utworzone zostaną komplementarne pakiety i pobyty specjalistyczne dostępne w poszczególnych obiektach realizujących projekt: 2 • Pakiet „Osteo” - dla osób borykających się z zaburzeniami tkanki kostnej, podatnych na łamliwość; • Pakiet „SOS kręgosłup” - dla osób z uciążliwymi i stałymi bólami kręgosłupa; • Pakiet „Odzyskaj sprawność” dla tych, którzy chcą spędzić czas przyjemnie i aktywnie, poprawiając kondycję fizyczną i cechy motoryczne; • Pakiet „55+” oferta specjalna skierowana do osób powyżej 55 roku życia; • Pakiet „Tylko Ty” - pobyty turnusowe, indywidualnie dobrane zabiegi będące specjalizacją danego obiektu.

Każdy z podmiotów tworzących wspólną ofertę wód podziemnych oraz borowin (balneologia), w ramach produktu „Z NATURĄ PO ZDROWIE” fizjoterapia (diadynamika, fonoforeza, galwani- wyspecjalizuje się w leczeniu określonych zacja, jonoforeza, laseroterapia i ultradźwięki, schorzeń i przeprowadzaniu konkretnych magnetoterapia i magneto-stymulacja, prądy zabiegów. W ramach utworzonej bazy pod interferencyjne), elektrostymulacja (tonoliza), wspólna marką „Z NATURĄ PO ZDROWIE” trakcja kręgosłupa, fotochemoterapia, kinezyte- świadczone będą zabiegi – przy wykorzystaniu rapia, krioterapia, hydroterapia i inne. 3

59 BIZNES KLASTER i KLASTER MAREK TURYSTYCZNYCH POLSKI WSCHODNIEJ: w kierunku TURYSTYKI ZDROWOTNEJ

Sytuacja w branży hotelarskiej • W Polsce na 1000 mieszkańców przypadają tylko 3 pokoje hotelowe. Jednocześnie w ostatnich 10 latach liczba całorocznych miejsc hotelowych wzrosła o 41% • Wskaźnik pokoi hotelowych na 1 tys. mieszkańców dla krajów UE wynosi 12 • Potentaci turystyki – wskaźnik pokoi hotelowych na 1 tys. mieszkańców: Cypr (48), Malta (42), Grecja (35), Austria (34), Islandia (30) • Potencjał naturalny liderów turystyki: posiadanie długiej linii brzegowej; zabytki; położenie w ciepłej strefie klimatycznej; posiadanie pasm górskich Wskaźnik obłożenia miejsc hotelowych w ujęciu regionów administracyjnych (w %)

Pokoje Jednostka terytorialna kategorii ***** kategorii **** kategorii *** kategorii ** kategorii * Polska 66,3 49,9 41,0 38,9 41,8 Woj. podlaskie 0,0 35,8 44,5 48,5 27,0 Woj. warmińsko-mazurskie 40,3 41,4 34,5 29,9 15,7 >> Turystka zdrowotna Klastra Marek Turystycznych PW Turystycznych Klastra Marek zdrowotna Turystka >> Miejsca noclegowe Jednostka terytorialna kategorii ***** kategorii **** kategorii *** kategorii ** kategorii * Polska 55,8 41,4 33,2 31,1 34,6 Woj. podlaskie 0,0 27,8 35,8 43,7 20,9 Woj. warmińsko-mazurskie 35,3 40,6 28,0 24,9 13,3

Wskaźnik obłożenia hoteli i pensjonatów w zależności od kategorii obiektu (w %) 60 Działy turystyki zdrowotnej

Wellness metoda uzyskania harmonii między cia- łem, umysłem i duchem człowieka; usłu- gi wellness mają w założeniu uwzględniać każdy wymiar zdrowia (fizyczny, psychicz- ny, duchowy i społeczny); branża wellness dostarcza usług ukierunkowanych na rege- nerację organizmu i pielęgnację ciała;

Przykłady ofert w segmencie Turystyka kwalifikowana uważana za najwyższą formę specjalizacji turystyki zdrowotnej w wybranej dyscyplinie turystycznej; cele działalności turysty kwalifikowanego: rekre- acja, wypoczynek, doskonalenie zdrowia, BEAUTY HOLIDAYS wszechstronne poznawanie swego kra- (wczasy piękności): programy usług i terapii poprawiające wygląd gości – kuracjuszy ju; integrowanie pokonywania przestrzeni z wysiłkiem fizycznym w różnych aktywno- WELLNESS HOLIDAYS ściach człowieka; (wczasy relaksujące): relaks psychofizyczny, przywrócenie organizmowi kuracjusza sił i witalności

HEALTHCARE HOLIDAYS (wczasy lecznicze): usługi i terapie zapobiegające bądź łagodzące stany Turystyka wypoczynkowa chorobowe oraz leczenie różnych dysfunkcji psychofizycznych celem turystyki wypoczynkowej jest relaks - stan fizycznego i psychicznego odpręże- ANTI-AGING HOLIDAYS nia; relaks może mieć wiele form - zależy od (wczasy odmładzające): pozwalają utrzymać bądź poprawić kondycję tego, co jest przedmiotem naszego wypo- psychofizyczną oraz skutecznie przezwyciężać negatywne nawyki kuracjuszy czynku; wybór formy relaksu zależy od wielu czynników, przede wszystkim od zaintere- sowań, wieku oraz możliwości finansowych; Recepta na zwiększenie obłożenia obiektów - turystyka zdrowotna

W ostatnim półwieczu średnia długość życia wzrosła o ponad 10 lat – jednocześnie wzrósł okres, w którym statystyczny Polak (i Europejczyk) potrzebuje wsparcia medycznego (średnio 20 lat żyjemy z problemami zdrowotnymi); • Przeciętna długość życia Polki to aktualnie 81 lat, zaś Polaka 73 lata; • Oczekiwana długość życia osoby w wieku 65 lat - w Europie (20 lat), w Polsce (17 lat); • Oczekiwana długość życia w zdrowiu w wieku 65 lat: 10 lat; • Wzrost odsetka osób w wieku podeszłym w społeczeństwach wysokorozwiniętych generuje zapotrzebowanie na profesjonalne usługi medyczne związane z opieką, leczeniem, pielęgnacją i rehabilitacją osób starszych; • Rosnący trend poprawy stanu zdrowia dzięki poddaniu się specjalistycznym zabiegom w warunkach relaksu i w środowisku nieklinicznym. 61 >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Hotel Żubrówka**** Hotel Anders **** Anders Hotel Best Western Żubrówka **** rzystywanie odnawialnych, naturalnych źródeł źródeł naturalnych odnawialnych, rzystywanie hotelu, m.in. wyko działania proekologiczne są iistotne naturą go zotaczającą wzgodzie życie jest ważne zdrowie. Dlatego oswoje i dbają czas spędzają aktywnie odpoczywają, Goście Anders Hotelu otoczeniu W dziewiczym żyje. wktórym środowisko, za iodpowiedzialny my to hotel świado Hotel Anders Mazurach! na nie –Natural znaturą wzgodzie żyje aktywnie, się odpoczywa Anders WHotelu kuchni. regionalnej rekreacyjnej, bazie rozbudowanej przestrzeni, nej cudow miejsca, filozofii wproekologicznej wyraz odnajduje Mazurach” na "Naturalnie hotelu Hasło wypoczynek. na miejsce toją, że idealne jest sprawia powietrze świeże las, woda, sceneria, Drwęca”. Malownicza „Rzeka przyrody rezerwatu iwpobliżu Taborskiej Sosny rezerwatu granicy lasów, na Mały, majestatycznych wotoczeniu Szeląg Jeziora brzegiem nad się go. Hotel mieści Elbląskie Kanału wodnym szlaku na Zachodnich, Mazurach na Jabłonki Stare miejscowości nej Hotel Anders**** z widokiem na Puszczę Białowieską, Apartament Apartament Puszczę Białowieską, na z widokiem m.in. bar, kominek, balkon wyposażone i Carski Królewski Apartamenty wtym: apartamentów, 7luksusowych Atakże oświetlenia. i włączania drzwi otwierania system elektroniczny oraz cie kap jednorazowe ręczniki, włosów, szlafroki, Internet,bezprzewodowy minibar, do suszarkę w telefon, TV-sat, wyposażone niepalących) dla oraz niepełnosprawnych dla (także osobowe idwu 103 jedno- pokoje przyrodą. skazitelną znie kontakt pełny iumożliwia komfort Gościom zapewnia traktów głównych zgiełku od Z dala Białowieskiej. Puszczy sercu wsamym położony jest Żubrówka**** Hotel WESTERN BEST położony jest wturystycz jest położony Hotel Anders**** HOTELE **** ------trzeba skosztować – Naturalnie na Mazurach! na –Naturalnie skosztować trzeba potrawy, które produkty, oregionalne oparte nie to zdrowe jedze jezior. Anders Hotelu Kuchnia tutejszych bogactwem są ryby dostawców, zaś pobliskich od pochodzą stoły restauracyjne na trafiające iowoce warzywa Świeże ryby. tu mują Szczególnezaj miejsce na talerzach odżywianiu. zdrowemu ku skłania przestrzeń hotel zielona ca Otaczają miejsca. historii do ite nawiązujące jak potraw, kompozycje nowoczesne się składają Anders Hotelu kuchnię potrawy. Na smakowite gości na czekają Pałacowej Restauracji wnętrzu Wstylowym pałacu. z secesyjnego stylowe bardziej bądź wnętrza, nowoczesne wygodne, wyboru Do noclegowych. 320 miejsc posiada łącznie obiekt naturą Chaty. Otoczony Mazurskie oraz zrestauracją pałac myśliwski wy, zabytkowy hoteloniu się budynek zieleni znajduje główny czy segregacja odpadów ogólnych. W otocze wody iuzdatnianie ujęcie własne oświetlenie, ne energii w ogrzewaniu obiektu, energooszczęd samopoczucia psychicznego i fizycznego. Państwa opoprawie zmyślą stworzone zostało w najnowocześniejszy sprzęt, solną wyposażone grotą oraz gabinetami SPA zośmioma zi. Centrum jacuz dwa zatrakcjami, wodna pieczara infrared, sauna parowa, sauna sucha, sauna z atrakcjami, dzieci dla brodzik przeciwfala, hydromasaże, zatrakcjami: wraz Basen dzieci. dla zabaw plac oraz bar grill plaża, plażowej, siatkówki do boisko 18 golf tenisowe, mini -dołkowy, korty wchodzą którego wskład, Sportowy Kompleks obiektu: Atrakcje iSenatorski. Książęcy Apartament ty: apartamen klimatyzowane dwa oraz i salonem sypialniami przestronnymi zdwoma Prezydencki ------Hotel Gołębiewski **** Hotel Gołębiewski w Białymstoku usytuowa- W Restauracji Zielonej serwowane są dania a’ la ny jest w samym centrum miasta, w pobliżu XVIII carte - codziennie w godzinach 14.00 - 23.00. wiecznego, barokowego Pałacu Branickich, W piątki muzyka na żywo z zespołem Soul Trio teatru oraz pięknego Parku Miejskiego. Propo- Tadeusza Doroszko. Eleganckie wnętrze, kwia- nujemy swoim Gościom do 500 miejsc noc- ty, świece, nastrojowa muzyka w tle i w pełni legowych w 218 komfortowo wyposażonych profesjonalna obsługa to doskonały wstęp do pokojach. Hotel Gołębiewski szczyci się boga- celebracji posiłku, bez względu na to, czy jest tą ofertą gastronomiczną, o której można się to lunch biznesowy, wytworna lub romantycz- przekonać odwiedzając Restaurację Zieloną, na kolacja, czy też spotkanie w rodzinnym gro- Restaurację Czerwoną oraz Bar Patio. Naszym nie. Naszym Gościom proponujemy wyśmienite Gościom oprócz komfortowych warunków dania kuchni regionalnej, gdyż regionalizm to pobytowych proponujemy korzystanie z Parku charakterystyczna cecha kuchni polskiej, w któ- Wodnego Tropikana – doskonałą formę zaba- rej na kształtowanie się świadomości kulinarnej wy, rekreacji i relaksu zarówno dla dorosłych, smakosza miały wpływ przemiany historyczne jak i dla dzieci. Zapraszamy do spędzenia nie- i która na przestrzeni dziejów ulegała wielu wpły- powtarzalnego wieczoru przy wyszukanych wom i zmianom, aby pozostawić to, co najlep- drinkach i szerokiej gamie hitów muzycznych sze. Naszą specjalnością są dania flambirowane, w Klubie Nocnym, a także do salonu gier, gdzie przygotowywane przez szefa kuchni. Uzupełnie- czekają na Państwa trzy profesjonalne stoły niem oferty jest bogaty wybór win i deserów. bilardowe. Klub czynny codziennie od godziny Ilość miejsc: 150 (stoliki 4, 6, 8, 10 i 12 osobowe). 21.00. Loże 4, 6, 8 osobowe. Hotel Krasicki **** Hotel Krasicki**** założony na przedzamczu stwarza okazję do niezapomnianych doznań Zamku Biskupów Warmińskich – jednego z naj- kulinarnych. Serwowane dania przygotowujemy ważniejszych zabytków średniowiecznej archi- dla Państwa ze specjalnie wyselekcjonowanych tektury rezydencjonalno – obronnej w Polsce składników, które cechuje najwyższa jakość. i Europie. Położony jest miedzy rzekami Łyną Do ich „metamorfozy” wykorzystujemy zarów- i Symsarną, w centrum Lidzbarka Warmińskie- no tradycyjne metody, jak również nowoczesne go, miasta określanego Perłą Warmii. Do dyspo- techniki kulinarne. W naszej bogatej ofercie znaj- zycji gości hotel oddaje 122 pokoje z gotyckiej dą Państwo zarówno warmińskie „dzyndzałki i barokowej części, bibliotekę cafe z bogatym z hreczką i skrzeczkami”, jak również przysmaki księgozbiorem, SPA wraz Centrum Wellness kuchni z czterech stron świata. Sezonowe owo- (basen, sauny, jacuzzi), lobby bar oraz Klub ce i warzywa będą zaś inspiracją do tworzenia Basztowa. Restauracja Hotelu Krasicki, oparta dla Państwa niepowtarzalnych dzieł, stanowią- o sezonowe produkty, oferuje niezapomniane cych dodatek do naszej szerokiej „palety” sma- doznania kulinarne. Autorska kuchnia - Szefa ków. Klasyczne potrawy w nowoczesnej, często Kuchni Hotelu Krasicki**** inspirowana daw- zaskakującej podniebienie oprawie spowodują, nymi obyczajami, bogactwem regionu, a tak- że będą Państwo pragnęli do nas powrócić, by że historią lidzbarskiego zespołu zamkowego poznać naszą bogatą ofertę w całości.

Hotel Gołębiewski**** Hotel Krasicki**** >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Hotel Platinum**** Zamek Ryn **** Ryn Zamek Hotel Platinum Aqua Fun &Events **** nowanych w cztery odmiennie zaaranżowane zaaranżowane odmiennie wcztery nowanych noclegowa: 350 miejsc noclegowych wkompo baza oryginalna także daje możliwości Wachlarz świata. zcałego ikuchni życia smakoszy dla –to raj kulinariów światem i fascynacji kuna) opie swojego ma ikonferencja pobyt (każdy Gości do podejściu windywidualnym wyrażana gościnność- jest legendarna jącym obiektowi przyświeca wPolsce. Hasłem miejscu innym w żadnym odnajdą nie Goście jakich gnerskich, desi rozwiązań inowatorskich Krzyżackiego cie odrestaurowanego XIV- wiecznego Zamku pieczołowi to harmonia obiekt luksusowy wy Ten wmiejscu. staje że unikato czas sprawia, historii duch Mazur, awszechobecny serce bije Hotel ZAMEK RYN**** kulinarnymi światowej gastronomii. kulinarnymi z nowoczesnyminiem kuchni lokalnej trendami połącze będące dania serwuje Żurawiami" „Pod restauracja Hotelowa kończąc. trycznych elek gniazdek do zabezpieczeniach ana niki, ręcz dodatkowe oraz butelek do podgrzewacz poprzez iwanienek, łóżeczek od poczynając niezbędne podróżującym osobom z dziećmi – ju wyposażenie można zamówić bezpłatnie poko do Gości życzenie Na iwyciszeniu. kowi wypoczyn sprzyjają kolorystyka i stonowana meble wygodne wnętrza, sejfy. Eleganckie i telewizjąekranem oraz satelitarną, mini-bary z płaskim telewizory Internetu, do ny dostęp mentów posiadających balkony, nieodpłat iaparta pokoi 56 klimatyzowanych oferuje Hotel z dziećmi. rodzin dla wypoczynek na sce miej iidealne Mazurach na obiekt wyjątkowy to **** Fun &Events Aqua Platinum Hotel to miejsce, w którym to wktórym miejsce, Hotel Zamek RYN**** Hotel Zamek HOTELE **** ------ferencyjną dużej tak liczbie osób. kon też obsługę czy zakwaterowanie zapewnić się zamku o podobnej kubaturze, mogącego znajdzie nie też wPolsce ani iMazur Warmii nie regio że wcałym zaznaczyć, Należy kategorii. o podobnej hotelowymi obiektami zinnymi wać porówny jest trudno RYN**** Hotel ZAMEK skomplikowanych przedsięwzięć. logistycznie najbardziej nawet standardy spełniają wizualne Gości audio i najnowocześniejsze wyposażenie 1000 nawet pomieścić mogących rencyjnych 12 Młyn. konfe sal Ryński Gościniec jeziorem samym nad się znajdujący czy Zamkiem Pod Willę ikameralną uroczą iMyśliwskie), zienne Wię Komturskie, (Rycerskie, Zamku skrzydła parowe oraz wanny jacuzzi. wanny oraz parowe sauny, łaźnie zhydromasażami, rekreacyjne baseny pływacki, basen atakże Bul, Bul ina –Kra dzieci dla basen specjalny się znajduje gdzie przejściem z Aquaparkiem, podziemnym ferencje. Hotel połączony jest bezpośrednim, ikon szkolenia biznesowe, spotkania na sce a sale konferencyjne stanowią idealne miej przyjęcia, innego lub wesela bankietu, wego firmo zorganizowania do miejsca doskonałe to także ibar restauracja Hotelowa siebie. dla coś ofercie wnaszej znajdzie herbaty lub kawy Lobby, amator z restauracją a każdy dującym wsąsia się napić można drinka lub wina go jedzenia nawet największego niejadka. Dobre do skłoni dzieci, dla menu akarta śniadaniowe, Codziennie są bogate przygotowywane bufety ------Hotel Willa Port ****

Willa Port Conference Resort & SPA****, to malowniczo położony, sąsiadujący z jeziorem hotel, uznawany za jeden z najpiękniejszych na Mazurach. Obiekt oferuje obszerne, klimatyzowane pokoje i apartamenty posiadające duże tarasy, nieodpłatny dostęp do Internetu, telewizor z płaskim ekranem, mini-bar oraz sejf. Bliskość jeziora i piękne widoki rozpościerające się z okien i tarasów niosą uspokojenie i relaks dla ciała i ducha, a komfortowe wnętrza sprzyjają odpoczynkowi. Hotel dysponuje dwiema restauracjami z letnim tarasem i widokiem na jezioro. Restauracja „Trattoria La Riva” proponuje wyśmienite dania kuchni włoskiej, a tak- że potrawy stanowiace połączenie nowoczesnych koncepcji kulinarnych i miedzynarodowych trendów z tradycyjną kuchnią regionalną. Bogaty bufet śniadaniowy i smakowite obiadokolacje serwowane są codziennie w restauracji „Aqua Marina”.

Wieczorami nasi Goście mogą skosztować alkoholi i win z całego świa- ta oraz potańczyć przy muzyce w kameralnym „Shot Barze”. Hotelowe restauracje to także doskonałe miejsca do zorganizowania firmowego bankietu, wesela lub innego przyjęcia, a bogate zaplecze konferencyjne stanowi idealne miejsce do organizacji wszelkiego rodzaju spotkań biznesowych, szkoleń i konferencji. Kompleks oferuje nowoczesną salę na 180 osób z możliwością podziału na dwa mniejsze pomieszczenia, Busi- ness Room’em na 20 osób i dwie mniejsze sale mieszczące do 18 osób. Hotel Willa Port to także jedno z najlepszych SPA & Wellness w regionie. Nasi Goście mogą skorzystać z szerokiego wachlarza zabiegów na twarz i ciało, masaży, zabiegów medycyny estetycznej, a także basenu solankowego z przeciwpradem, wanien jacuzzi, sauny i łaźni parowej. W sąsiedztwie Hotelu znajduje się wiele atrakcji, m.in.: bulwar spacerowy, wyciąg dla narciarzy wodnych, kompleks sportowy z kortami tenisowymi, plaża z wypożyczalnią sprzętu wodnego.

Hotel Willa Port**** >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Hotel Warszawa*** Hotel Best Western Cristal *** Hotel „Warszawa” oryginalnym drinku i aromatycznej kawie. kawie. iaromatycznej drinku oryginalnym muzyce, dobrej przy relaksu miejscem idealnym Przeszklony, "Atrium" bar zieleni drink pełen jest atmosferę zawsze ogrodu. zielonego przyjemną tworzą lasu sosnowego otoczeniu idzięki racji wrestau światło naturalne zapewniają atria ne Szkla świata. zakątków zwielu wina wyborne oraz imiędzynarodowej polskiej podlaskiej, ni kuch dania pyszne oferuje Kolumnowa cja początek naszego nazwie hotelu. Restaura dało modelu tego do zamiłowanie wa. Właśnie powszechnie znanego Warsza pod nazwą egzemplarz dumy polskich dróg, pojazdu stoi piękny budynkiem Przed motoryzacji. skiej pol zklasyki czerpaliśmy obiektu wystroju ne biznesowych w pełni wyposażonych salachbiznesowych wyposażonych w pełni spotkaniach na kończąc iparowej, suchej nie wsau relaksu od poczynając usług wachlarz szeroki Hotel oferuje gości dyspozycji Do okazji. od niezależnie wypoczynek udany na miejsce To samochodów. 40 na wspaniałe strzeżonym parkingiem oraz Standard Lux, typu pokojami Hotel dysponuje 89 komfortowo wyposażonymi kluby. oraz banki sklepy, restauracje, Państwo reprezentacyjnej ulicy Lipowej, gdzie znajdą -przy miasta sercu wsamym Lokalizacja rynku. kowego ratusza historycznego oraz miejskiego zabyt obok tuż miasta, centrum ny wsamym Położo hotelarskiej. tradycji 60-letniej o ponad to obiekt *** Cristal Hotel WESTERN BEST Hotel Warszawa *** - inspiracje stylistycz Hotel Cristal*** ------HOTELE *** plażowe. wizję satelitarną, telefon, radio, mini-bar i leżaki tele isuszarką, zprysznicem włazienkę żone wyposa są Necko. Wszystkie jezioro na widok mają iapartamenty tów. dwuosobowe Pokoje fortowo wyposażonych pokoi apartamen oraz kom 90 czeka hotelowych gości Na życzenia. Państwa według potrawy wyborne przygotują zprzyjemnością kucharze Nasi Budynka. na przez znanego mistrza kucharskiego Marci wyszkolony personel dba gości naszych bienie z letniego tarasu na jezioro Necko.O podnie się roztaczającym się widokiem la, delektując zgril idań sałatek ków smakach, oróżnych naleśni skosztować można letnim W ogródku Restauracja, VIP Bar, Bar, VIP Coffee Oranżeria. Restauracja, leżnie od siebie funkcjonujących pomieszczeń: Restauracja została nieza na kilka podzielona smaku. kwintesencją były potrawy by nasze się Staramy smakoszy. wyrafinowanych dziej najbar nawet podniebienia ekscytować będą które dania, zaprezentować się potraw, starając serwowanych wachlarz wzbogaciliśmy nym wieloletnim doświadczeniu kulinar na naszym się Opierając siebie. dla coś tu znajdą smaków nowych poszukujące iosoby jak tradycjonaliści, Zarówno wmieście. restauracji najlepszej nem mia się ciesząca - restauracja Cristal & Bar rant Restau się znajduje Whotelu konferencyjnych. ------Hotel Albatros ***

Hotel Albatros*** znajduje się w miejscowości Na terenie obiektu znajduje się plaża z kąpie- Serwy k. Augustowa – popularnej miejscowo- liskiem i brodzikiem dla małych dzieci, plac ści letniskowej nad jeziorem Serwy. Otacza nas zabaw położny przy plaży nad jeziorem oraz Puszcza Augustowska, a Pojezierze Augustow- kącik zabaw dla dzieci przy restauracji. Dyspo- skie, do którego należy jezioro, to jedno z naj- nujemy komfortowymi pokojami 2- i 3- osobo- bardziej malowniczych i wciąż jeszcze mało wymi z tarasami, a także apartamentami, które odkrytych miejsc. Jezioro objęte jest strefą mogą być wykorzystane przez większe rodziny ciszy i w związku z tym jest u nas spokojniej z dziećmi. Małym dzieciom do 3 lat zapewniamy niż w pobliskim Augustowie czy na Mazurach. łóżeczka wstawiane do pokoju rodziców.

Hotel Borowinowy Zdrój

Hotel Borowinowy Zdrój Spa Wellness & m.in. sous-vide, elementami kuchni molekular- Conference*** położony jest w samym sercu nej oraz dania regionalne tworzące niepowta- Puszczy Knyszyńskiej, w Uzdrowisku Supraśl. rzalne smaki. Profesjonalnie wyposażone sale To miejsce, gdzie tajemnicza moc zabiegów bankietowe i konferencyjne sprawią, że wszyst- borowinowych przygotowanych przez hotelo- kie Państwa spotkania będą się cieszyć wielkim we SPA Dwa Żywioły, wraz z wysokiej jakości uznaniem. Wszystkie pokoje hotelu wyposażo- kosmetykami firmy Tołpa i Thalgo i nieskażonym ne są w telefon, TV satelitarną, łazienkę z prysz- powietrzem puszczy pozwoli na pełen relaks nicem lub wanną, suszarkę i radio. i wypoczynek. Nasza Restauracja serwu- W całym hotelu dostępna jest bezprzewodowa je wyśmienite dania kuchni polskiej połączo- sieć Wi-Fi, umożliwiająca nieograniczony dostęp ne z innowacyjnymi metodami gotowania, do internetu.

Hotel Szyszko ***

Hotel Szyszko*** położony jest w stolicy akcesoria udogadniające pobyty rodzinne. baśniowej krainy – Suwalszczyzny. Znajduje się Hotelowa restauracja oferuje bogaty wachlarz w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Naukowo- dań kuchni regionalnej oraz polskiej z ele- -Technologicznego Polska-Wschód w Suwał- mentami kuchni litewskiej. Różnorodność ser- kach i dysponuje 140 miejscami noclegowymi wowanych potraw jest w stanie zaspokoić w 68 pokojach 1-, 2- i 3- osobowych. Standar- podniebienia najbardziej wymagających sma- dem każdego z pomieszczeń jest wyposażenie koszy. Goście hotelowi mają do dyspozycji w telewizor, telefon oraz bezprzewodowy Inter- relaksacyjne SPA gwarantujące szereg zabie- net. Przestronne wnętrza zostały przystosowa- gów odprężających. Dla zachowania zdrowia ne do potrzeb osób niepełnosprawnych, aby i dobrej kondycji psychofizycznej udostępnio- móc bez przeszkód korzystać z dostępnych no saunę suchą, saunę parową, jacuzzi, bicze usług oraz atrakcji. W trosce o najmłodszych szkockie, solarium oraz siłownię. Gości zadbano o wyposażenie w podstawowe

Hotel Borowinowy Hotel Albatros*** Hotel Szyszko*** Zdrój**** >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Hotel Podlasie ty Standard”, zapewniając naszym gościom gościom naszym Standard”, zapewniając ty „Zło certyfikatem się tu. poszczycić Możemy pokoje mają dostęp do bezpłatnego Interne Wszystkie biznesowych). pobytów dłuższych do również są dostosowane wyposażeniu jemu swo (dzięki 4 osób 3 lub dla rodzinnego pobytu do -przeznaczone studio typu Pokoje studio. typu 1-, pokojami pokojami: oraz 2-osobowymi 84 Dysponujemy miasta. centrum od minut Hotel Podlasie bankietów, spotkań rodzinnych itp. Zapewniamy itp. Zapewniamy rodzinnych bankietów, spotkań worganizacji się Specjalizujemy wycieczek. zacji worgani pomocą również idalsze,sze służymy bliż przejażdżki na rowerów wynajem oferujemy gościom swoim letnim itp. Wokresie bagnach po linowy, wędrówki park np. paintball, atrakcjami. zlicznymi firm dla integracyjnych imprez szych z minionych lat. Jesteśmy organizatorami najlep wświat Gości iprzenosi korytarzach po się je snu która muzyka, jest obiektu akcentem nym Charakterystycz artystów. lokalnych dzieła oraz miasta fotografie stare tworzą wojennych”, który między lat „Białystok na stylizowanych wnętrz klimat Białegostoku. Posiada niepowtarzalny Kamienica Gościnna Kamienica Gościnna Hotel Podlasie ZAKWATEROWANIA położony jest w odległości 10 wodległości jest położony HOTELE IOBIEKTY położona jest w centrum wcentrum jest położona Gościnna Kamienica ------przede wszystkim bogactwo regionu. to surowce wykorzystywane polskiej, kuchni restauracja tradycyjnej się opiera na specjałach Nasza Ogród. Lipcowy Restauracji zoferty stania skorzy możliwość również jak nocleg wygodny zarówno Państwu Zapewniamy tów grupowych. iklien jak indywidualne pobyty na Zapraszamy usług. iświadczonych obsługi poziom najwyższy Wi - Fi, sejf hotelowy oraz parking. oraz hotelowy -Fi, sejf Wi Internetu do dostęp bezpłatny zapewniamy etc. suszarkami Gościom mi prysznicowymi, zkabina łazienki czyste zawsze estetyczne, ją innych udogodnień. pokoje Wszystkie posiada wiele pracy, do telewizor, oraz miejsca barek mini meble, skomponowane wstylowo wyposażone nowocześnie są service". Pokoje "room usługi też Oferujemy izimne. jak gorące, je, zarówno napo również są nabycia do dobę Całą stołu. szwedzkiego wformie śniadania oferujemy ju poko Wcenie Lux. De oraz komfort standard, typu w pokojach noclegowe miejsca wygodne 43 oferujemy Gościom Naszym kelnerską. gę i menu w najlepszą mieście obsłu wyśmienite ------Titanic

Obiekt Titanic położony jest blisko Centrum odtwarzacz DVD, mikrofony bezprzewodowe, Białegostoku. Jego kameralny charakter pozwa- telewizor, flipchart z markerami i papierem oraz la na wypoczynek i relaks, połączony z aktyw- stały dostęp do internetu. Sala Kryształowa - nie- nym zwiedzaniem Zielonych Płuc Polski. Naszym zależna, klimatyzowana sala z oddzielnym wej- Gościom oferujemy pokoje i apartamenty rodzin- ściem. Ustawienie kinowe (same krzesła) do 200 ne, z pełnym węzłem sanitarnym, wyposażone osób lub szkolne (ze stołami) do 100 osób. Sala w TV, telefon, bezpłatny bezprzewodowy inter- Złota - klimatyzowana sala z wejściem przez hol. net. Na rodzinny poranek zapraszamy do restau- Szatnia ogólna przy recepcji. Ustawienie kinowe racji na śniadanie, pełnie rozmaitych smaków, do 100 osób, ustawienie szkolne do 50 osób. skomponowane także z myślą o najmłodszych. Sala Morska - sala w niebieskiej tonacji, klimaty- Centrum Konferencyjno - Bankietowe Titanic zowana. Znajduje się na I piętrze. Szatnia ogólna zapewnia komfortowe sale przystosowane do przy recepcji. Ustawienie kinowe do 150 osób, celów dydaktycznych. Wyposażone są w rzut- ustawienie szkolne do 80 osób. nik multimedialny, rzutnik pisma z folii, ekran,

Centrum Kongresowe WSFiZ

Centrum Kongresowe WSFiZ w Białymstoku imprez o charakterze integracyjnym - studnió- proponuje szeroki zakres usług konferencyjno wek, spotkań absolwentów, obiadów jubile- - szkoleniowych z kompleksową obsługą tech- uszowych, oraz uroczystych bankietów, kolacji niczną, gastronomiczną i logistyczną, trzy klima- i bali. Pokoje Gościnne Wyższej Szkoły Finansów tyzowane sale - wyposażone w wysokiej klasy i Zarządzania w Białymstoku, to elegancka, tania sprzęt audiowizualny pozwalający na profesjo- i wygodna baza noclegowa: 64 miejsca nocle- nalną organizację konferencji, szkoleń, pokazów gowe rozlokowane w 34 funkcjonalnie urządzo- i prezentacji. Centru świadczy szeroki zakres nych pokojach (10 pokoi 1 os., 16 pokoi 2 os., usług gastronomicznych na wszelkiego rodzaju 2 pokoje 3 os., 3 pokoje 4 os.). Restauracja pokazach, szkoleniach, zjazdach i konferencjach Capitol organizuje przyjęcia i uroczystości do w postaci serwisów kawowych, lunchu w formie 100 osób oraz świadczy usługi cateringowe. przyjęcia bufetowego czy też stołu szwedzkiego lub angielskiego, przyjęć zasiadanych,

Obiekt Titanic Centrum WSFiZ (filia w Ełku) >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej WOSiR Szelment Dworek nad Łąkami Szelment w WOSiR Szelment są przestronne i wygodne iwygodne przestronne są Szelment w WOSiR gościnne Pokoje powietrze. iczyste spokój ciszę, ihałasu, zgiełku wielkomiejskiego od nie jeziora Szelment Wielki. Tu wytchnie znajdziesz n.p.m.), wody 76 lustro się mponad wznosi która (252 Jesionowej m góry upodnóża jest położony Ośrodek Jeleniewa). (okolice Suwałk od noc WOSiR Szelment i najlepszą alternatywę dla hoteli w Białymstoku. hoteli wBiałymstoku. dla alternatywę i najlepszą cze noclegowe stanowi doskonałe uzupełnienie zaple S8. Nasze trasy od kilometrów dwanaście Dworek w Kiermusach jest oddalony zaledwie Narwi starorzeczem - Tykocina. nad Położony Podlasiu na miasta najstarszego wzabytki go Bocianim, od kilometry zaledwie bogate trzy Szlaku Podlaskim tzw. na Narodowego, Parku są w otulinie Biebrzańskiego i Narwiańskiego położone Łąkami nad Dworek Kiermusy znajduje się 15 się pół na km znajduje WYPOCZYNKOWE Kiermusy Dworek nad Łąkami nad Dworek Kiermusy - - - -

cjalnością są dania z ryb słodkowodnych. zryb dania są cjalnością międzynarodowej. regionalnej Spe oraz kuchni dania i włosów ręcznikami. Restauracja serwuje do suszarką prysznicową, zkabiną w łazienkę jest wyposażony Pokój internetu. do dostęp jest pokoju Wkażdym dziecięce. łóżeczko jest ne wstawia Gości życzenie Na elektryczny. czajnik –14m2), pokoju (średni metraż telewizor, telefon, sach noc na pewno nie będzie ostatnią. będzie nie pewno na noc sach wKiermu spędzona że pierwsza przekonanie, pełne również Żywimy obiektach. wszystkich wnaszych obsługę idyskretną profesjonalną pełną, Państwu Gwarantujemy kosmetyki. wowe podsta oraz iherbatę, ręczniki kawę elektryczne, czajniki wannami, lub prysznicowymi z kabinami w łazienki są wyposażone pokoje Wszystkie OŚRODKI

Wszystkie stoki s¹ oœwietlone oraz nartach. na sztucznie jazdy nauki do naœnie¿ane taœmowy przenoœnik i oraz snowboardowego, parku ratrakowane. obs³ugi do jeden tym w bezpodporowe, wyci¹gi dwa 370m, do 280 e n a s P

E wyci¹gów Urzêdu finansowym osiem oraz Górnej i Dolnej Stacji budynki wsparciu - obiekty dwa funkcjonuj¹ przy Podlaskiego. oraz Województwa Marsza³kowskiego unijnych dotacji z Góry obrêbie w Szypliszki, Jesionowej i (252m.npm.). Obiekt Jeleniewo zosta³ zbudowany w gmin: latach 2007-2008 dwóch pograniczu

o k z c

a s a

r Do dyspozycji goœci przygotowanych jest osiem narciarskich tras zjazdowych. Trasy obs³uguje piêæ du¿ych wyci¹gów orczykowych, o d³ugoœci od

a w T biegras a K o wa ompleks wyci¹gów narciarskich WOSiR Szelment le¿y na le¿y Szelment WOSiR narciarskich wyci¹gów ompleks

narciarskich. D

owpar

Lodow WYCI¥GI NARIASKIE k

rwis

Wypo

¿y

czalnia rmc Oœrodka ramach W P G B A - - - - W .O.S.i R.SZELMNT P F wyci¹gu Ozn. G B E C D F H A Snowbard T Czerwona Czarn Czarn Niebska Nowa taœmowy Przenoœik ras zjdow dojazw Pozima B. trudna B. T B. ³atw B. ³atw T

£atw T rudna rudnoœæ rudna rudna T rudna najm³odszych. dla bawialnia i narciarska szko³a zimowego, sprzêtu wypo¿yczalnia funkcjonuje Oœrodka terenie Na obiektu. ca³ego terenie na Internetu do dostêp bezp³atny z telefonem. TV Goœciom oferowany jest osobowych, sanitarnym, 3 wêz³em pe³nym i 2 pokojach w noclegowymi miejscami budynku 39 dysponuje w Oœrodek g³ównym, pokojami z sumie, W goœcinne. pokoje i sala kominkowa obs³ugi, szybkiej bar Fortuna. W Stacji Górnej mieœci siê jest sam mistrz olimpijski W kustoszem której w Justyny Kowalczyk”, i Ma³ysza „Od do Marusarza pn. narciarstwa, polskiego ekspozycja sta³a utworzona zosta³a konferencyjnych salach W osób, ze sprzêtem audiowizualnym. oraz 2 sale konferencyjne na 40 - 50 znajduje siê restauracja na 100 osób W obiekcie g³ównym obiekcie D³ugoœæ wyci¹gu 80 20 280 370 240 30 30 20 W ysokœæ 2 9 60 60 5 47 41 51 D³ugoœ Trasy Oœrodka 250 90 400 200 270 400 300 400 ojciech æ ,

Zbyszko w Goniądzu

Obiekt i restauracja Zbyszko malowniczo specjałami kuchni regionalnej. Lokalizacja nasze- położona nad rzeką Biebrzą w samym ser- go hotelu pozwala w pełni rozkoszować się nie- cu Biebrzańskiego Parku Narodowego stwa- zwykłym krajobrazem rozlewisk Biebrzy. Stwarza rza wyśmienity klimat do rekreacji, aktywnego to wspaniałe warunki do rekreacji, aktywnego wypoczynku i spotkań. Posiadamy 53 miejsca wypoczynku, spotkań. Oferujemy pełen zakres noclegowe. Wszystkie pokoje wyposażone są usług związanych z organizacją konferencji, w pełen węzeł sanitarny i TV SAT. Do dyspozycji szkoleń, wycieczek szkolnych, kolonii, zielonej odwiedzających są również bar i restauracja ze szkoły oraz imprez okolicznościowych.

Zbyszko w Nowogrodzie

Zbyszko w Nowogrodzie położony jest grilli, spędzania czasu na świeżym powietrzu malowniczo u zbiegu dwóch rzek: Narwi i Pisy, w otoczeniu lasów i rzeki. Obiekt spełnia kryteria na skraju Puszczy Kurpiowskiej, w otoczeniu hotelu trzygwiazdkowego. We wszystkich poko- Narwiańskiego Parku Krajobrazowego, w Cen- jach jest TV sat, dostęp do bezprzewodowego trum regionu zwanego Zielonymi Płucami Pol- Internetu, bezprzewodowe wi-fi. Pokoje znajdują ski. Wokół obiektu, na terenie 4 ha, znajdują się: się w jednym budynku wraz z salami konferen- zadaszona wiata, scena, karczma, boiska do gry cyjnymi i restauracją. w piłkę nożną, siatkową i koszykową. Teren jest doskonałym miejscem do organizacji ognisk,

Okolice Goniądza Zbyszko w Nowogrodzie >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Jezioro Rajgrodzkie Jezioro Sioło Budy Sioło Energetyk Rajgród pokojach 3-,pokojach 2-, 1–osobowych. oraz miejsc oraz w noclegowych apartamentach 122 oferuje ENERGETYK –szkoleniowego wo wędkarzy. Całoroczny ośrodek wypoczynko dla raj sum).leszcz, płoć, To prawdziwy także okoń, szczupak, węgorz, (sielawa, sieja, ryb gatunki występujące licznie otym Świadczą wody. czystości klasie opierwszej zatoczkami 15,1powierzchni i wyspami km2, zlicznymi o Rajgrodzkim jeziorem pięknym nad wym sosno lesie w wysokim jest położony Ośrodek ce zadbać o swoje zdrowie zapraszamy do zapraszamy zdrowie oswoje zadbać ce chcą Osoby Skansen. XIX- wieczny oraz go Łowcze Wielkiego Wiata Osocznika, Karczma jest Sioła domkach. Dopełnieniem sowych kre wtypowych noclegowych miejsc 80 jący zawiera kompleks, rok cały przez to czynny Jest Białowieskiej. wPuszczy obiekt rodzaju w swoim jedyny jako Budy"- "Sioło działce wej 1,5 na hektaro stworzyliśmy tej wsi Pośrodku miejscowośćsercu leży Puszczy Budy. w samym polanie, naturalnej na - Białowieży, stolicy puszczańskiej od kilometrów Dziewięć WYPOCZYNKOWE Sioło Budy ------okolicznościowych imprez iinnych wesel organizacji do sowane 150 przysto osób), i80 znakomicie również są i kolacje.obiady (dla restauracyjne sale Dwie śniadania, się restauracjaznajduje serwująca ośrodka terenie letniskowe. Na domki również jezioropiękne Rajgrodzkie. Ośrodek posiada iprze sosnowy las wspaniały na się rozciąga widok zktórych zbalkonami, Pokoje internetu. iSAT, do dostęp w TV bezpłatny telefon oraz wyposażone złazienkami, są pokoje Wszystkie mu nerwowego oddechowego. oraz syste funkcjonowanie poprawiają miasta, ku zgieł od odpoczynek niezwykły Dają miejscu. temu towarzyszą jakie ispokój, cisza również jest Budy Sioła "towarem" że. Bezcennym masa oraz pielęgnacyjne zabiegi również my organizuje chętnych Dla powietrzu. świeżym na się znajdującej beczce wgorącej kąpiel oraz (sauna), witkami biczowanie w parzelni pobyt się znajduje procedur W ramach bani. ruskiej do czyli stylu, wkresowym spa OŚRODKI ------

Maniówka

Ośrodek Maniówka położony jest na Suwal smaczna kuchnia, opieka animatora podczas szczyźnie - w krainie jak baśń w otulinie Wigier- zajęć, questy, warsztaty i animacje. Dla najmłod- skiego Parku Narodowego. Oprócz noclegów szych turystów dodatkowo: wanienka, krzeseł- i wyżywienia, oferujemy Państwu ciekawa infra- ko do karmienia, łóżeczko turystyczne, suchy strukturę wypoczynkowo–rekreacyjną, zaple- basen z piłkami. Czas umili zabawa na ściance cze do wellness oraz liczne, unikatowe atrakcje, wspinaczkowej, a w razie niepogody można sko- w tym największy tradycyjny termometr na świe- rzystać z sali bilardowej, dart’a, zajęć w jurcie, cie, zgłoszony do Księgi Rekordów Guinessa. młynie, czy innych baśniowych miejscach. Na Podczas pobytu goście mogą skorzystać z bez- terenie ośrodka znajduje się Wioska Wesołych płatnego parkingu i bezprzewodowego internetu Wędrowców - jeden z przystanków na Baśnio- dostępnego na terenie całego ośrodka. Zakwa- wym Szlaku (www.basniowyszlak.pl) oraz Wio- terowanie w pokojach rodzinnych, domowa, ska Młodego Rybaka.

Dwór Mejera PB

Ośrodek Wypoczynkowy Politechniki (rowery, rowery wodne, kajaki, żaglówka, łódka), Białostockiej „Dwór Mejera” stanowi miejsce na ognisko, pole namiotowe, plaża, zespół dworski składający się z dworu i parku parking. Wieś Hołny Mejera, położona jest nad krajobrazowego, w którym podziwiać możemy jeziorem Hołny, w pobliżu przejścia granicznego drzewostan mieszany: lipę, jesion, grab, z Litwą Ogrodniki – Lazdijai. Teren gminy klon, świerk. Proponujemy zakwaterowanie charakteryzuje się pięknymi krajobrazami oraz w pokojach 1, 2, 3, 4 – os. W Ośrodku znajdują bogactwem flory i fauny. Liczne jeziora, sieć się 53 miejsca noclegowe, sala konferencyjna, małych rzek i strumieni czyni obszar niezwykle dostęp do Internetu w pokojach, plac zabaw, atrakcyjnym pod względem turystycznym. boisko sportowe, ping – pong, sprzęt rekreacyjny

Suwalszczyzna Dwór Mejera PB >> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Widok na Necko na Widok SANATORIA IHOSTELE Hostel AugustówHostel Sanatorium Uzdrowiskowe Augustów przyjmowania osób niepełnosprawnych. przyjmowania do przystosowane zmodernizowane, zostało Necko. Sanatorium jeziora brzegiem nad pie skar wysokiej na wzniesiony został główny budynek ifitocydy.ne Czterokondygnacyjny eterycz wolejki bogatym lasem, sosnowym otoczony jest pięknym, kompleks Cały ska. miej komunikacja zapewnia dojazd pośredni około trzech kilometrów od jego centrum. Bez wodległości części Augustowa, w północnej położone jest Polski". Płuc Sanatorium lonych ,,Zie terenie -na podlaskim w województwie zlokalizowanym sanatorium jedynym i jest w 1976 powstało Augustów Sanatorium roku komercyjnych dla Gości hostelu. Gości dla komercyjnych Augustów, które oferuje szereg zabiegów też się Sanatorium znajduje Wpobliżu cyjną. konferen salą wyposażoną wpełni również je dysponu irowerowej. Hostel wodnej – pieszej, aktywnej turystyki atrakcji atakże leczniczej, przyrodo ibazy plaż bliskością się cieszyć mogą z transportu, korzystania potrzeby bez spotkań integracyjnych. Goście hostelowi, czy konferencji szkoleń, zorganizowanie na centrum miasta, stanowi dogodne miejsce ścisłego do brzegowej linii wzdłuż gnących bie bulwarach urokliwych przy tuż Białego, ijeziora Necko jeziora mod 200 około głości wodle Usytuowany hotelowym. o standardzie Hostel Augustów to w regionie jedyny hostel Sanatorium Augustów ------ogólnoustrojową. krioterapię oraz borowinowe nicze, zabiegi leczniczych, noclegi, zabiegi przyrodolecz kowe, turnusy rehabilitacyjne, usług pakiety rium oferuje: uzdrowiskowo-wypoczyn pobyty Internetem, zestawem powitalnym. Sanato włosów,do TV, telefonem, bezprzewodowym i suszarką łazienek wyposażeniem zbędnym z nie Delux Pokoje Internet. bezprzewodowy w TV, telefon oraz wyposażone z łazienkami, je 72 poko Posiadamy 180 noclegowych. miejsc Sanatorium Uzdrowiskowe Augustów posiada ste kolacje albo posiłki w plenerze przy grillu. przy wplenerze posiłki albo ste kolacje uroczy specjalne, również zamówić itp. Można bezmleczne, bezglutenowe, wysokobiałkowe klientów, życzeń np. od wegetariańskie, ności wzależ indywidualnie być też ustalane mogą ki Posił polskiej. kuchni tradycyjnej dania i świeże racją, lekkie zaproponuje obsługa gdziemiła - restau oraz konferencyjnymi salami zowanymi klimaty TV. dysponuje Hostel oraz sanitarnym węzłem zpełnym włazienki są wyposażone dwupokojowe.apartamenty Wszystkie pokoje iprzestronne jak –itrzyosobowe, dwu je poko zarówno oddajemy Gości dyspozycji Do ceny. atrakcyjne iniezwykle pokoi stronnych 28 czeka prze Augustów Hostelu Gości Na ------AGROTURYSTYKA

Stowarzyszenie Agroturystyczne Mazurska Kraina

Wypoczynek w obiektach i gospodarstwach na terenach wiejskich; zapoznanie z tradycją i dorobkiem sztuki ludowej poprzez organizowanie pokazów związanych z ginącymi zawodami jak: kowalstwo, garncarstwo, tkactwo; tradycyjny wypiek chleba, sękaczy, baby ziemniaczanej, wyrobu masła oraz degustacji tych produktów w gospodarstwach agroturystycznych; szeroką gamę pokazów w gospodarstwie rolnym jak: sianokosy, żniwa, wykopki, miodobranie; przejażdż- ki zaprzęgami konnymi, spływy kajakowe, rajdy rowerowe, kuligi, narciarstwo biegowe, łyżwiar- stwo, wędkowanie; organizację imprez takich jak: biesiady agroturystyczne, zabawy wiejskie przy muzyce ludowej, ogniska połączone z degustacją ryb, mięs i potraw z ziemniaków.

Zbigniew Aksienionek, Ula i Janusz Hendzel, Bogdan Kostecki, Gordejki 5, www.gordejki.pl; Giże 26; Sulejki 3a, www.sulejki.prv.pl; Stanisław Czarniecki, Jadwiga i Andrzej Konewko, Halina Wawrzyn, Duły 11, www.jedziemynamazury.pl; Giże 32; Borki 21, www.agromazury.spanie.pl; Halina Osiecka, Gordejki, Anna Marczak, Dorota i Józef Harasim, www.wypoczynek.olecko.pl; Giże 41, ekoturystyka.com.pl; Borki 29, www.agroborki.pl; Helena Kostecka, Barbara i Kazimierz Nitkowscy, Leokadia Alboszta, Świętajno 7; Wiejski Dom Wczasowy, Borki 24; Dudki 9, www.panorama-dudki.pl; Bożena Józef Namiotko, Agnieszka Czekała, Kukówko 12/2, Marzena Pachucka, Borki 10, www.wczasy. www.namiotko.spanie.pl; Krzywe 4; mazurygarbate.com; Janina i Ryszard Suchoccy, Alicja Polak, Giże 50, www.namazurach.eu; Dworackie 10;

Czarna Hańcza 76

>> Podmioty Klastra Marek Turystycznych Polski Wschodniej Biuro Podróży Traveland Biuro Turystyczne Invest-Nord Biuro Turystyki Bial-Tur są na Warmii i Mazurach dzięki własnej bazie bazie własnej dzięki iMazurach Warmii na są rok cały przez ipodróży wypoczynku nizacji orga iLwów. możliwości Wilno Największe Praga, Berlin, Wiedeń, Rzym, Budapeszt, się cieszą zainteresowaniem Największym iMazurach. Warmii po Europy, oraz kraju po regionów do najciekawszych nizuje wycieczki 20orga lat Traveland ponad od Podróży Biuro k. Ełku]. Organizujemy wMrozach DWÓR" "LEŚNY iMłodzieży Dzieci Wypoczynku dek [Ośro Ełckim Pojezierzu ina Albatros] - hotelem częścią znową wraz k. Augustowa, wach wSer "PROSERWY" czynkowo-Rekreacyjne Wypo [Centrum Augustowskiej w Puszczy ce naszą własność ośrodki wypoczynkowe ostanowią woparciu turystycznych imprez organizacją wszystkim przede się Zajmujemy turystyki. organizatora nie w Warszawie obowiązkowe oraz ubezpiecze UKFiT przez wydaną 0896 nr Turystyki zatora świata.krajów Posiadamy Koncesję Organi biletówmy sprzedaż lotniczych do wszystkich IATA agentem jesteśmy istnienia -prowadzi 1990 początku od Od roku. rynku na jącym działa biurem licencjonowanym jest łymstoku "BIAL-TUR" Turystyki Biuro sp. zo. o. w Bia BIURA PODRÓŻY BIURA ------i turystyczne i przyrodnicze walory odkrywając region nasz odwiedza szkolnej imłodzieży turystów więcej Coraz iszkolenia. konferencje młodzieżowe, zy iobo kolonie wakacje, rodzinne i świąteczne, weekendowe pobyty się cieszą resowaniem zainte ihotelowej. Dużym gastronomicznej Białymstoku. w Tours EXIM Podróży biura firmowy salon dzimy prowa Ponadto Litwę. na aszczególnie kich nadbałtyc krajów do zwłaszcza zagraniczne zielone szkoły, wycieczki oraz sportowe obozy szkolne, iwycieczki biwaki młodzieżowe, zy iobo kolonie atakże granicą) iza (w kraju firm dla integracyjne wczasy, iimprezy konferencje i organizacji. urzędów przedsiębiorstw, dla i motywacyjne integracyjnegotowujemy również wyjazdy przy klientów życzenie Na iUkrainę. Białoruś Litwę, na indywidualnych osób oraz grup dla najazdowej Podlasie, wyjazdów organizacji przy wturystyce się Specjalizujemy Turystyki. Polskiej Izby Oddziału Podlaskiego życielem 1994 roku Od „BIAL-TUR” zało członkiem jest ------RESTAURACJE I OBIEKTY GASTRONOMICZNE

CHILLI PIZZA

Początki marki Chilli Pizza sięgają 2002 roku. Jesteśmy dumni z dwóch powodów: oferowa- Wraz z upływem czasu wzmocniła się nasza nia produktów najwyższej jakości oraz wielo- pozycja na regionalnym rynku usług gastro- letniej współpracy z najlepszymi dostawcami. nomicznych, a marka stała się powszechnie Naszym najwyższej rangi priorytetem jest sta- znana i lubiana. Chilli Pizza to również stale ła kontrola produktu w każdym etapie jego dynamicznie rozwijająca się sieć restauracji. powstawania, a dzięki temu każda pizza jest Nasza działalność opiera się na wykwalifikowa- wyśmienita i doskonała w smaku. Cechujemy nym personelu, profesjonalnej obsłudze oraz się również niezwykle ekspresową dostawą fachowych zasadach organizacji. Oferujemy już gorącej pizzy. Chilli Pizza to idealne miejsce na ponad 40 rodzajów wyśmienitej pizzy, która jest spędzenie czasu z rodziną i przyjaciółmi. wyrabiana ręcznie według oryginalnej receptury.

Coffee Point

Kawę możemy przygotowywać w wielu kombi- orzechowym; caffe creme – wyśmienita kawa nacjach smaków i aromatów – w Coffee Point parzona w większej ilości wody, pełna i bardzo proponujemy państwu m.in. następujące kom- łagodna w smaku z apetyczną, obfitą pianką; pozycje: espresso - jedna z najbardziej kla- cappuccino con panna- aromatyczne espres- sycznych, mocnych oraz aromatycznych kaw, so podane z dodatkiem schłodzonej bitej śmie- przykryta warstwą delikatnej cremy w kolo- tany i czekolady; latte macchiato – espresso rze orzecha laskowego; macchiato – jest to z wyśmienitym i gorącym, spienionym parą kawa na bazie włoskiego espresso z dodat- mlekiem, efektywnie ułożone w warstwy, kiem gorącego mleka i odrobiną piany mlecz- podane w wysokiej szklance; latte macchiato nej na powierzchni; doppio – kawa na bazie z syropem - gorące mleko, espresso jak i piana podwójnego włoskiego espresso, mocna, aro- mleczna ułożona w warstwy z dodatkiem słod- matyczna, z grubą warstwą cremy w kolorze kiego syropu, o wybranym smaku.

Hokus Pokus

Hokus Pokus to miejsce, w którym można produktów zawiera również dania wegetariań- zjeść smacznie i szybko. Nasze lokale są ide- skie. Osoby, które dysponują większą ilością alnym rozwiązaniem dla osób zapracowanych wolnego czasu mogą zjeść domowy obiad i zabieganych, które nie chcą lub też nie mogą składający się z dwóch dań. Wszystkie potra- długo czekać, aż złożone zamówienia zosta- wy przygotowywane są wyłącznie ze świeżych nie przygotowane. Dania nie są z góry narzu- produktów, a to z kolei gwarantuje ich niepo- cane, a porcje ustalane. Klient sam wybiera wtarzalny smak. Klient nie musi obawiać się, dodatki i decyduje o wielkości porcji swoje- że którakolwiek z gotowych potraw okaże się go talerza. Dzięki temu każdy samodzielnie zimna, gdyż są one utrzymywane w specjal- i według własnego uznania komponuje cały nych bemarach grzewczych. Jeśli zaś chodzi posiłek.W swojej ofercie posiadamy codzien- o sałatki, surówki, napoje, czy chłodniki, moż- nie nowe menu. Szeroka gama oferowanych na je znaleźć w ladach chłodniczych. ○ Spo y g w cz r o k ż - O p ę r ○ z Wschodni Okręg

i m

ł d

o h

c Spożywczo-Przemysłowy w

y W ○ ○ Centrala: Rynek Kościuszki 1, 15-091 Białystok Biuro: Sulejkowska 20/6, 04-169 Warszawa Tel./fax: 85 652 61 07, 600 199 853 e-mail: [email protected]

CELE WSCHODNIEGO OKRĘGU SPOŻYWCZO-PRZEMYSŁOWEGO

• tworzenie koncepcji i koordynacja wdrażania projektów transferujących innowacyjne rozwiązania w branży spożywczej w podmiotach – Uczestnikach Klastra;

• nawiązanie długofalowej współpracy i pozyskiwanie dużych projektów dzięki wspólnym inicjatywom przedsiębiorstw Klastra;

• internacjonalizacja działalności Klastrowiczów;

• inicjowanie i rozwijanie współpracy Klastra ze środowiskiem badawczo-naukowym na szczeblu regionalnym, ogólnokrajowym i ponadnarodowym;

• zwiększenie siły przetargowej Uczestników Klastra w negocjowaniu warunków dostaw produktów, usług, materiałów i towarów;

• redukcja kosztów działalności Uczestników Klastra;

• rozwój firm Klastra, które są wytwórcami komponentów spożywczych lub zajmują się świadczeniem usług spożywczych;

• wspólne szkolenia pracowników; >> Platforma Biznes Klastra >> Platforma • stworzenie platformy do wymiany informacji o wolnych pracownikach i zasobach w celu ich optymalnego wykorzystania;

• kreowanie wizerunku Klastra w otoczeniu oraz przekazywanie mediom informacji;

• promowanie marek przedsiębiorstw skupionych w Klastrze poprzez reklamę w mediach i profesjonalną obsługę firm reklamowych;

• monitorowanie rynku pracy, współpraca z instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi;

• uzyskiwanie łatwiejszego dostępu do innowacyjnych technologii i szkoleń;

• wdrożenie systemów zarządzania jakością.

ŚRODKI REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW KLASTRA

• wielokanałowa kampania • pozyskiwanie środków zewnętrznych • nawiązywanie i rozwijanie kon- informacyjno-promocyjna Klastra; w celu finansowania potrzeb Klastra; taktów z innymi klastrami, organizacjami spoza Wschodniego • budowa wspólnej oferty, • planowanie i koordynowanie Okręgu Spożywczo-Przemysłowe- a przez to pełniejsze wykorzystanie wspólnych projektów; go, w celu zapewnienia i ułatwienia potencjału klastrowiczów; • promocja współpracy Uczestnikom Klastra i ich pracow- • uruchomienie i prowadzenie przedsiębiorstw z obszaru nikom dostępu do najnowszych klastrowego portalu internetowego; oferowanych usług, produktów; osiągnięć wiedzy i technologii; • prowadzenie prezentacji, • promocja regionu oraz • inicjowanie wspólnych przedsięwzięć konferencji, sympozjów; Uczestników Klastra; ukierunkowanych na redukcję kosztów działalności Uczestników • organizowanie szkoleń i seminariów • publikacja wydawnictw, Klastra, w szczególności w postaci dla Uczestników Klastra; katalogów, informatorów; integracji zakupu wspólnych usług; • stworzenie platformy wymiany • organizacja misji • zawiązywanie spółek informacji pomiędzy Uczestnikami gospodarczych i handlowych celowych i konsorcjów. Klastra i otoczeniem Klastra dla Uczestników Klastra; o wzajemnych potrzebach i ofercie; 78 Dzięki wspólnemu przedsięwzięciu chcemy podnosić konkurencyjność województwa podlaskiego w stosunku do innych regionów Unii Europejskiej. Wspólnie wykorzystamy ogromny potencjał instytucji i przedsiębiorstw branży spożywczej.

Czesław Renkiewicz, prezydent Suwałk

Wyszliśmy z taką inicjatywą, ponieważ widzimy potrzebę powstania tego typu organizacji. Już dziś musimy zadbać o przyszłość naszego regionu.

Beniamin Dobosz, zastępca prezydenta Łomży

Jestem przekonany, że współpraca biznesu, nauki i władz samorządowych pozwoli wykorzystać naturalne uwarunkowania i tradycje naszego regionu w sektorze spożywczym.

prof. dr hab. Robert Ciborowski, prorektor ds. ekonomicznych Uniwersytetu w Białymstoku

Działania związane z jednoczeniem się przedsiębiorców branży spożywczej jest bardzo ważna. Uważam, że w naszym regionie brakuje tego typu przedsięwzięcia. Małe gospodarstwa nie są w stanie konkurować z coraz większymi koncernami wchodzącymi na polski rynek. Jednocząc się w klastrze, mniejsze przedsiębiorstwa posiadają większy potencjał i możliwości niż w pojedynkę. Zwiększa to możliwości konkurencyjne firm z naszego regionu, a także w większym stopniu umożliwia wdrażanie nowych technologii, innowacyjnych rozwiązań.

dr inż. Andrzej Borusiewicz, dziekan Wydziału Technicznego Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży

Wschodni Okręg Spożywczo-Przemysłowy będzie wspólną reprezentacją branżową, która wpłynie na efektywność działania na rzecz rozwoju i promocję przetwórstwa spożywczego. A głównym hasłem promującym województwo podlaskie będą "Smaki Podlasia" Mariusz Cylwik, zastępca dyrektora Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie

79 80

>> Siła sektora spożywczego sektora spożywczego rozwoju polskiego Uwarunkowania jedynie Dania –28% Grecja oraz –27%. udziałem mogą pochwalić sięwyższym krajowego 24%,całego przemysłu wynosi spożywczego wwartości sprzedaży Uniirynków Europejskiej: udział sektora w pierwszej trójce spośród 28 narodowych jednocześnie się lokuje gospodarki, polskiej działów najważniejszych należy do grupySektor spożywczy mikro mikro kategorii do należy rynku tym na jących działa podmiotów wszystkich 77 proc. aż rozdrobnieniem, znaczącym jednocześnie w w pracujących wszystkich (16% pracowników tys. 400 ok. jącym i centów żywności produ europejskich dla konkurentem się liczącym jest spożywczy przemysł Polski Unii Europejskiej). Sektor cechuje się cechuje Sektor Europejskiej). Unii i małych firm. firm. małych napojów, zatrudnia tym sektorze tym - - - Polskiej Klasyfikacji Działalności. Klasyfikacji Polskiej w rynkową aktywność swą cych wskazują gospodarczych działalności nowych trzysta ponad się pojawia kraju Rocznie Rocznie spożywczych artykułów produkcja jest gospodarczą działalnością główną których firm, 6tys. funkcjonuje W województwach Polski Wschodniej Polski województwach w systemie REGON, że koncentrują że REGON, systemie w

pięciu wschodnich regionach regionach wschodnich pięciu dziale 10dziale i i napojów. 11 11 - imponująca. imponująca. jest – nie Rosyjską Federacją – poza marek polskich obecność dotychczasowa pozaunijnych rynkach na zaś cjonistyczne, protek tendencje się nasilają europejskie) zachodnio (rynki eksportowego kierunku W czasie. szym jednak nie będzie kwestią prostą w prostą kwestią będzie nie jednak co zewnętrzne, rynki na ekspansji niejszej Rozwój branży upatrywany jest w jest upatrywany branży Rozwój państwach naturalnego naturalnego państwach najbliż aktyw - - - - Konieczne jest synergiczne współdziałanie brandem, lecz coraz częściej pod marką produktów klasy premium. Jednocześnie w zakresie polityki promocji i podejmowanie własną międzynarodowych sieci handlowych zmiany demograficzne zachodzące na świecie kompleksowych, wielokierunkowych działań – jest to o tyle efektywne, że w przypadku (kraje rozwijające się będą odpowiadały za marketingowych. Działania kooperacyjne negatywnej atmosfery i kwestionowania 95% ogólnego wzrostu liczby ludności świata (w tym klastrowe) są szansą, szczególnie dla jakości polskich produktów (casus ostatnich w dekadzie 2010-2020 – największy przyrost małych i średnich podmiotów, na efektywne kampanii w Czechach czy w Rosji) ich sprzedaż ludności odnotują regiony o przeciętnie niskich zaznaczenie swej obecności poza rynkiem się nie załamuje, a niejednokrotnie nawet dochodach – m.in. Indie, Pakistan, Jemen, Irak) regionalnym czy krajowym. wzrasta. Do najbardziej konkurencyjnych wskazują, że wystąpi znacząco zwiększony działów polskiego sektora spożywczego należą popyt na towary masowe, o niskim stopniu Roczna wartość eksportu polskich artykułów przemysły: mięsny i wędliniarski, mleczarski, przetworzenia. rolno-spożywczych osiąga wartość 19 mld drobiarski, owocowo-warzywny, cukierniczy. euro, dominującym rynkiem docelowej sprze- Zmiany w strukturze wiekowej ludności daży rodzimej żywności pozostają kraje Unii Do produktów, o największym udziale w Polsce będą natomiast silnie wpływały na Europejskiej, do których trafia więcej niż ¾ w eksporcie żywności zaliczają się zwierzęta krajowy rynek konsumencki. Do 2020 roku całości eksportu (niespełna 15 mld euro). i mięso zwierzęce, produkty mleczarskie i jaja, nastąpi znaczący wzrost liczby osób w wieku W ujęciu narodowym największym rynkiem tytoń oraz pasze. 65 i więcej lat (o 1,8 mln osób) przy jednocze- odbioru polskiej żywności są Niemcy, na snym spadku konsumentów w wieku przedpro- drugim miejscu plasuje się Wielka Brytania, Prognozy na najbliższe lata są w większości dukcyjnym i produkcyjnym. Badania potrzeb na trzecim Federacja Rosyjska. W ostatnich optymistyczne dla polskich eksporterów i przyzwyczajeń żywieniowych seniorów - 10 latach eksport produktów rolno-spożyw- żywności – istnieje consensus specjali- przywiązywanie wagi do jakości kupowanej czych dynamicznie się zwiększył - jest niemal stów w kwestii wartości sprzedaży polskich żywności, preferowanie zakupów żywności czterokrotnie większy niż w roku akcesji Polski produktów rolno-spożywczych - przekroczy mniej przetworzonej i produktów o wysokim do Unii Europejskiej. Co istotne z punktu ona rocznie 20 mld euro. W perspektywie stosunku jakości do ceny – są równie ważnym widzenia marketingu rodzime produkty sprze- krótkoterminowej przewiduje się, że potencjał sygnałem rynku, który powinien być dostrze- dają się za granicą nie tylko pod własnym ekspansji polskiej żywności dotyczy szczególnie żony przez producentów żywności.

Nowe zarejestrowania przedsiębiorstw zajmujących się produkcją artykułów spożywczych (C10 PKD) oraz produkcją napojów (C11 PKD) w Polsce Wschodniej

81 ANKIETA WSTĘPNA POTRZEB ROZWOJOWYCH PRZEDSIĘBIORSTW, NGO ORAZ INSTYTUCJI Ankieta jest BEZPŁATNA!

Wypełnioną ankietę prosimy przesłać faksem pod numer (85) 652 61 07 lub pocztą Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu ul. Rynek Kościuszki 2, 15-091 Białystok

DANE KONTAKTOWE PRZEDSIĘBIORSTWA Miasto Nazwa rmy (gmina) Telefon kontaktowy E-mail Osoba do kontaktu

(imię i nazwisko)

POTRZEBY PRZEDSIĘBIORSTWA Konsulting Szkolenia

doradztwo w pozyskiwaniu środków europejskich menedżerskie wnioski dotacyjne obsługa klienta/sprzedaż doradztwo ﬁnansowe, kredyty kadry doradztwo marketingowe wnioski szkoleniowe inne (jakie?) ...... inne (jakie?) ......

Systemy jakości Usługi prawne

ISO kompleksowa obsługa prawna Znaki CE konsultacje prawne i bieżące doradztwo inne (jakie?) ...... asysta przy przetargach ...... inne (jakie?) ......

Usługi nansowe Usługi księgowe

ﬁnansowanie inwestycji kompleksowa obsługa księgowo-rachunkowa ﬁnansowanie bieżącej działalności inne (jakie?) ...... optymalizacja kosztów ...... inne (jakie?) ......

Reklama i marketing Badania i analizy

kompleksowe kampanie reklamowe strategie rozwoju, strategie marketingowe planowanie mediów badania rynku druk ulotek, plakatów, folderów kojarzenie partnerów biznesowych promocja – public relations przygotowanie biznesplanów i analiz ﬁnansowych organizacja konferencji i misji handlowych inne (jakie?) ...... inne (jakie?) ......

Usługi IT Inne potrzeby rozwojowe

dostawa sprzętu i oprogramowania IT restrukturyzacja ﬁrmy usługi programistyczne/ programy dedykowane wdrożenie nowego produktu kreacja stron www i portali internetowych misje zagraniczne mailing handlowy i reklamowy organizacja targów, konferencji aplikacje mobilne inne (jakie?)...... inne (jakie?) ......

W razie pytań prosimy o kontakt: Tel. 85 652 61 07 lub 504 398 629, [email protected]

SEKTOR INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU [ang. BUSINESS SUPPORT INSTITUTIONS]

Instytucje Otoczenia Biznesu – instytucje nie działające dla zysku oferujące przedsiębiorcom różnorodne usługi wspierające. Udzielana pomoc może dotyczyć zagadnień związanych z tworzeniem, prowadzeniem i rozwojem przedsiębiorstwa. Oferta instytucji otoczenia biznesu obejmuje udzielanie informacji, szkolenia, doradztwo, usługi B+R. Do instytucji otoczenia biznesu zaliczamy regionalne i lokalne agencje rozwoju, stowarzyszenia przedsiębiorców i osób działających na ich rzecz, izby gospodarcze, samorządy przedsiębiorców, centra wspierania przedsiębiorczości, inkubatory przedsiębiorczości, centra transferu technologii, instytucje sfery B+R, fundusze pożyczkowe, firmy prywatne świadczące usługi dla przedsiębiorstw i wiele innych.

Krajowy system instytucji otoczenia biznesu według nomenklatury Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości obejmuje trzy główne grupy instytucji:

a) ośrodki przedsiębiorczości (zajmujące się szeroką promocją i inkubacją przedsiębiorczości, dostarczają wiedzieć Warto usługi wsparcia dla małych firm aktywizują rozwoju regiony peryferyjne); b) ośrodki innowacji (świadczące promocję i inkubujące innowacyjne formy przedsiębiorczości, organizujące transfer technologii i dostarczanie usług proinnowacyjnych, aktywizujące przedsiębiorczość akademicką i współpracę nauki z biznesem); c) instytucje finansowe (ułatwiające dostęp do finansowania działalności nowo powstałych oraz małych firm bez historii kredytowej, dostarczające usługi finansowe dostosowane do specyfiki innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych). W bazach PARP identyfikowane są: 42 parki technologiczne, 23 inkubatory technologiczne, 41 centrów transferu technologii oraz 24 akademickie inkubatory przedsiębiorczości.

W strukturze Ministerstwa Gospodarki funkcjonuje Wydział Instytucji Otoczenia Biznesu. Jednostka ta realizuje następujące procesy: wspieranie udziału organizacji przedsiębiorców w pracach międzynarodowych grup lub organizacji branżowych; nadzór merytoryczny nad działalnością PARP; nadzór nad realizacją zadań zleconych PARP; nadzór nad realizacją projektów Phare SSG skierowanych do sektora MSP; organizacja krajowej fazy konkursu „Europejskie Nagrody Przedsiębiorczości”; koordynowanie realizacji wieloletniego programu gospodarczego bezpiecznego wycofywania z użytkowania wyrobów zawierających azbest. Wydział udziela dotacji dla organizacji przedsiębiorców na pokrycie składek członkowskich w międzynarodowych organizacjach lub grupach branżowych. Jednostka prowadzi sprawy związane z przygotowaniem aktów prawnych dotyczących funkcjonowania PARP. Wydział administruje kwestiami związanymi z nadzorem nad realizacją zadań zleconych PARP z zakresu rozwoju przedsiębiorczości, w tym przygotowuje i rozlicza zawarte umowy. Specjalizacje BiznesKlastra

Finansowanie Środki europejskie Obsługa klastrów inwestycji

Inkubator Szkolenia Konsulting przedsiębiorczości

Usługi IT Reklama i marketing Badania i analizy

EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO