WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU DELEGATURA W LESZNIE

INFORMACJA O STANIE ŚRODOWISKA I DZIAŁALNO ŚCI KONTROLNEJ WIELKOPOLSKIEGO WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POWIECIE GOSTY ŃSKIM W ROKU 2012

Opracowanie: Zatwierdził:

Wydział Monitoringu Środowiska pod kierunkiem Marii Pułyk Dział Inspekcji pod kierunkiem Danuty Binkowskiej

Leszno, maj 2013

2 SPIS TRE ŚCI

1. WPROWADZENIE...... 4 2. WYBRANE CECHY POWIATU ...... 5 3. STAN ŚRODOWISKA...... 7 3.1. Monitoring jako ści powietrza...... 7 3.2. Monitoring jako ści wód ...... 8 3.2.1. Monitoring jako ści wód powierzchniowych...... 8 3.2.2. Monitoring jako ści wód podziemnych...... 9 3.3. Monitoring jako ści gleby i ziemi ...... 11 3.4. Monitoring hałasu ...... 12 3.5. Monitoring pól elektromagnetycznych ...... 14 3.6. Monitoring gospodarki odpadami ...... 15 3.7. Podsumowanie ...... 18 4. DZIAŁALNO ŚĆ KONTROLNA...... 20 5. POWA ŻNE AWARIE ...... 21

3 1. WPROWADZENIE

Opracowanie ma na celu przedstawienie stanu środowiska oraz wyników działalno ści kontrolnej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska na terenie powiatu gosty ńskiego w roku 2012. Do jego przygotowania wykorzystano badania własne WIO Ś w Poznaniu, wyniki bada ń b ędące w posiadaniu WIO Ś oraz ustalenia z kontroli użytkowników środowiska, prowadzonych przez inspektorów WIO Ś. Ostateczna ocena stanu środowiska w 2012 roku jest w trakcie opracowywania i po weryfikacji przez GIO Ś zostanie opublikowana w IV kwartale 2013 roku w formie „Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012”. Bie żą ce informacje dotycz ące stanu środowiska na terenie całego województwa wielkopolskiego znale źć mo żna na stronie internetowej www.poznan.wios.gov.pl. Zadania w zakresie ochrony przyrody, w tym ustanawianie form ochrony przyrody oraz sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem okre ślonych ustaw ą zakazów w stosunku do tych form, realizuje Regionalny Konserwator Przyrody.

4 2. WYBRANE CECHY POWIATU

Powiat gosty ński poło żony jest w południowej cz ęś ci województwa wielkopolskiego, obejmuje obszar o powierzchni 810 km 2, a zamieszkuje go 76 211 osób (stan na dzie ń 31 grudnia 2011 r., dane wg GUS). Według podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego ten poło żony jest w makroregionie Nizina Południowowielkopolska, w mezoregionie Wysoczyzna Kaliska. Gospodarka powiatu ma charakter rolniczo-przemysłowy, u żytki rolne zajmuj ą około 77% jego powierzchni. Administracyjnie powiat podzielony jest na: ▪ pi ęć gmin miejsko-wiejskich: Borek Wielkopolski, Gosty ń, , Pogorzela, Poniec, ▪ dwie gminy wiejskie: P ępowo, Piaski. Powiat jest zwodoci ągowany w 94,8%, a skanalizowany w 54,4% (stan na dzie ń 31 grudnia 2011 r., dane wg GUS). W ewidencji WIO Ś w Poznaniu znajduje si ę 18 mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków eksploatowanych na terenie powiatu gosty ńskiego. Dane o ilo ści ścieków pochodz ą z Wykazów zawieraj ących zbiorcze zestawienia informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysoko ści nale żnych opłat . Obszar Ilo ść ścieków Lp. Zakład/Miejscowo ść obsługiwany w 2012 r. [m 3] Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w Gostyniu 1. Gosty ń miasto Gosty ń 2144683 Sp. z o.o./Gosty ń Pfeifer & Langen Polska S.A Cukrownia 2. Gosty ń Pozna ń ul. Mickiewicza 35, 503662 Gosty ń Cukrownia Gosty ń /Gosty ń Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w Gostyniu 3. Gosty ń Kunowo 27374 Sp. z o.o./Kunowo Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w Gostyniu 4. Gosty ń Sikorzyn 1008 Sp. z o.o./Sikorzyn 5. Zakład Zielarski Kawon-Hurt Nowak sp. j. Gosty ń 1397 Krajewice / Krajewice Dom Pomocy Społecznej w Rogowie/ 6. Krobia Rogowo 7640 Rogowo Mi ędzygminny Zwi ązek Wodoci ągów i 7. Krobia Kanalizacji Wiejskich Gogolewo 14280 Strzelce Wielkie /Gogolewo Dom Pomocy Społecznej w Chumi ętkach 8. Krobia Chumi ętki 11015 /Chumi ętki Dom Pomocy Społecznej w Chwałkowie/ 9. Krobia Chwałkowo 4492 Chwałkowo Rokosowo, 10. Poniec HJ Heinz Polska S.A. / Rokosowo 927532 Pudliszki Agencja Nieruchomo ści Rolnych Oddział 11. Poniec Łęka Wielka 2715 Terenowy Pozna ń/Ł ęka Wielka Mi ędzygminny Zwi ązek Wodoci ągów i 12. Pogorzela Kanalizacji Wiejskich w Strzelcach Wielkich 41466 /Pogorzela Mi ędzygminny Zwi ązek Wodoci ągów i 13. Pępowo Kanalizacji Wiejskich w Strzelcach Wielkich gmina Pępowo 157491 /P ępowo Zespół Szkół im. Jana Pawła II Szkoła Borek 14. Podstawowa i Gimnazjum w Zimnowodzie/ Zimnowoda 727 Wlkp. Zimnowoda

5 Obszar Ilo ść ścieków Lp. Gmina Zakład/Miejscowo ść obsługiwany w 2012 r. [m 3] Borek 15. Dom Pomocy Społecznej /Zimnowoda Zimnowoda 2051 Wlkp. Borek Borecki Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Sp. Borek Wlkp, 16. 16242 Wlkp. z o.o. Karolew /Karolew. Karolew Gminny Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji 17. Poniec 145669 w Poniecu z/s w Drzewcach/Śmiłowo DANKO 18. Piaski Hodowla Ro ślin Sp. z o.o. z/s w Choryni Szelejewo Drugie 35961 /Szelejewo II

Powiat gosty ński wchodzi w skład Regionu V, za wyj ątkiem gmin Piaski i Borek Wlkp, które wchodz ą w skład Regionu VI gospodarki odpadami komunalnymi w województwie wielkopolskim. Regiony zostały wydzielone w „Planie gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017” uchwalonym przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego w dniu 27 sierpnia 2012 r. Wielkopolsk ę podzielono na 10 regionów, w ka żdym z nich wyznaczono te ż regionalne i zast ępcze instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych. Region gospodarki odpadami komunalnymi to okre ślony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar zamieszkiwany co najmniej przez 150 000 mieszka ńców. Regionem gospodarki odpadami komunalnymi mo że by ć te ż gmina licz ąca powy żej 500 000 mieszka ńców. Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczaj ącej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 000 mieszka ńców, spełniaj ący wymagania najlepszej dost ępnej techniki lub technologii. W Regionie V regionaln ą instalacj ą jest Zakład Zagospodarowania Odpadów ZZO Trzebania (gmina Osieczna). Instalacjami przewidzianymi do zast ępczej obsługi Regionu V jest sortownia w Goli i kompostownia w Koszanowie. W Regionie VI regionaln ą instalacj ą jest mechaniczno-biologiczna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych w Witaszyczkach, gmina Jarocin. Instalacjami przewidzianymi do zast ępczej obsługi Regionu VI s ą: sortownie odpadów w Mateuszewie (gmina Śrem) i w Pławcach (gmina Środa Wlkp.); kompostownie w Mateuszewie (gmina Śrem), w El żbietowie (gmina Nowe Miasto nad Wart ą), w Cielczy (gmina Jarocin); składowiska odpadów w Mateuszewie (gmina Śrem), w Witaszyczkach (gmina Jarocin), w Brzóstkowie (gmina Żerków), w Smogorzewie (gmina Piaski), w Nadziejewie (gmina Środa Wielkopolska). Na terenie powiatu s ą czynne 2 składowiska odpadów oraz 1 punkt przeładunkowy odpadów z kompostowni ą. Gminy powiatu gosty ńskiego nale żą do zwi ązku mi ędzygminnego „Zwi ązek Gmin Regionu Leszczy ńskiego” realizuj ącego zadania z zakresu ochrony środowiska: Nazwa zwi ązku Gminy nale żą ce do zwi ązku Zadania mi ędzygminnego Bojanowo, Gosty ń, Jutrosin, Krobia, Wdro żenie nowych regulacji Mi ędzygminny Zwi ązek Krzemieniewo, Krzywi ń, Leszno, Lipno, ustawy o utrzymaniu Gmin Regionu Miejska Górka, Osieczna, Pakosław, Pępowo, czysto ści i porz ądku w Leszczy ńskiego Pogorzela, Poniec, Rawicz, Rydzyna, Śmigiel, gminach Świ ęciechowa, Wijewo.

6 3. STAN ŚRODOWISKA 3.1. MONITORING JAKO ŚCI POWIETRZA

W roku 2012 jako ść powietrza na terenie powiatu gosty ńskiego monitorowano w jednym punkcie w miejscowo ści Je żewo metod ą pasywn ą – metod ą wska źnikow ą, polegaj ącą na miesi ęcznej ekspozycji specjalnie przygotowanych próbników, zawieszonych na wysoko ści około 2 metrów i oznaczaniu zanieczyszcze ń raz na miesi ąc. Metod ą t ą prowadzono badania st ęż eń dwutlenku siarki i tlenków azotu. Od roku 2013 badania prowadzone s ą w miejscowo ści Drzewce. Z bada ń przeprowadzonych w roku 2012 wynika, że średnia dla roku warto ść dwutlenku siarki wyniosła 3,8 µg/m³, a dwutlenku azotu – 14,2 µg/m³. Ocen ę jako ści powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2012, wykonano zgodnie z podziałem województwa na strefy, gdzie stref ę stanowi: • aglomeracja miasta Pozna ń, • miasto Kalisz, • strefa wielkopolska (w której zlokalizowany jest powiat gosty ński). Celem rocznych ocen jako ści powietrza jest: • okre ślenie jako ści powietrza w strefach; • wskazanie ewentualnych przekrocze ń standardów jako ści powietrza, poziomów docelowych i poziomów celów długoterminowych; • wskazanie prawdopodobnych przyczyn ponadnormatywnych st ęż eń zanieczyszcze ń. Oceny jako ści powietrza w strefach dokonuje si ę z uwzgl ędnieniem dwóch grup kryteriów ustanowionych ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi oraz ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin. Wynikiem oceny, zarówno pod k ątem kryteriów dla ochrony zdrowia jak i kryteriów dla ochrony ro ślin, dla wszystkich substancji podlegaj ących ocenie, powinno by ć zaliczenie strefy do jednej z poni ższych klas: • do klasy A – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy nie przekraczaj ą odpowiednio poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych; • do klasy B – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczaj ą poziomów dopuszczalnych powi ększonych o margines tolerancji; • do klasy C – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne powi ększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest okre ślony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe. Ocena pod k ątem ochrony zdrowia Do oceny jako ści powietrza w powiecie gosty ńskim pod k ątem ochrony zdrowia wykorzystano pomiary wykonywane na terenie powiatu, klasyfikacj ę na zasadzie analogii – pomiary substancji wykonane na innych stanowiskach pomiarowych w strefie wielkopolskiej oraz wyniki modelowania matematycznego. Warto ści otrzymane w roku 2012 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu celu długoterminowego pozwoliły na zakwalifikowanie powiatu, b ędącego składow ą strefy wielkopolskiej, do poni ższych klas: • do klasy A – dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku w ęgla, benzenu, pyłu PM2,5 oraz metali oznaczanych w pyle PM10, • do klasy C – ze wzgl ędu na wynik oceny ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu oznaczanego w pyle PM10. W przypadku pyłu PM10 podkre śli ć nale ży, że odnotowywane s ą tylko

7 przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24-godzin. Na żadnym stanowisku nie odnotowano przekrocze ń st ęż enia średniego dla roku. Stwierdzono równie ż przekroczenie warto ści normatywnej ozonu (120 µg/m 3) wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osi ągni ęcia poziomu celu długoterminowego okre ślono na rok 2020.

Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji Nazwa strefy / pył pył powiatu NO SO CO C H BaP As Cd Ni Pb O 2 2 6 6 PM2,5 PM10 3 wielkopolska / powiat A A A A A C C A A A A C gosty ński

Ocena pod k ątem ochrony ro ślin Do oceny jako ści powietrza w powiecie gosty ńskim pod k ątem ochrony ro ślin wykorzystano pomiary wykonywane na terenie powiatu, klasyfikacj ę na zasadzie analogii – pomiary substancji wykonane na innych stanowiskach pomiarowych w strefie wielkopolskiej oraz wyniki modelowania matematycznego. Warto ści otrzymane w roku 2012 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu celu długoterminowego pozwoliły na zaklasyfikowanie powiatu b ędącego składow ą strefy wielkopolskiej do poni ższych klas: • do klasy A – dla dwutlenku siarki, tlenków azotu, • do klasy C – ze wzgl ędu na wynik oceny ozonu. Stwierdzono równie ż przekroczenie warto ści normatywnej ozonu (6000 µg/m 3×h) wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osi ągni ęcia poziomu celu długoterminowego okre ślono na rok 2020.

Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony ro ślin

Nazwa strefy / Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszcze ń dla obszaru całej strefy powiatu SO 2 NO x O3 wielkopolska / A A C powiat gosty ński

3.2. MONITORING JAKO ŚCI WÓD

3.2.1. MONITORING JAKO ŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Badania stanu wód w 2012 roku wykonywano w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, w oparciu o „Aneks nr 2 do Programu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2010–2012”. Przedmiotem bada ń monitoringowych jako ści wód powierzchniowych s ą jednolite cz ęś ci wód powierzchniowych (JCW). Poj ęcie to, wprowadzone przez Ramow ą Dyrektywę Wodn ą, oznacza oddzielny i znacz ący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumie ń, rzeka lub kanał, cz ęść strumienia, rzeki lub kanału, wody przej ściowe lub pas wód przybrze żnych .

8 Zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej do roku 2015 nale ży osi ągn ąć dobry stan wszystkich wód. Program monitoringu wód na terenie województwa realizowany jest w ramach: – monitoringu diagnostycznego (MD) z cz ęstotliwo ści ą raz na 6 lat – pełny zakres bada ń, – monitoringu operacyjnego (MO) z cz ęstotliwo ści ą raz na 3 lata lub corocznie (wył ącznie w zakresie substancji szkodliwych dla środowiska wodnego, dla których odnotowano przekroczenia norm w latach wcze śniejszych) – ograniczony zakres bada ń, – monitoringu obszarów chronionych (MOC) z cz ęstotliwo ści ą raz na 3 lata lub corocznie (wyłącznie dla wód przeznaczonych do spo życia) – ograniczony zakres bada ń. Na terenie powiatu gosty ńskiego wyznaczono, zgodnie z typologi ą abiotyczn ą rzek, 12 jednolitych cz ęś ci wód (JCW) rzecznych, z których dwie w cało ści mieszcz ą si ę w granicach powiatu, a trzy – w niewielkiej cz ęś ci: • Kanał Mosi ński do Kani – typ abiotyczny 0 (nieokre ślony – kanały i zbiorniki zaporowe), • Kanał Mosi ński od Kani do Kanału Przysieka Stara – typ abiotyczny 0 (nieokre ślony – kanały i zbiorniki zaporowe), • Racocki Rów – wody naturalne, typ abiotyczny 25 (ciek ł ącz ący jeziora), • Dopływ z Goli – wody naturalne, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty), • Rów Bol ęci ński – wody naturalne, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty), • Kania – wody naturalne, typ abiotyczny 23 (potok lub strumie ń na obszarze b ędącym pod wpływem procesów torfotwórczych), • Dąbrówka – wody naturalne, typ abiotyczny 16 (potok nizinny lessowo lub gliniasty), • Pogona – wody silnie zmienione, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty), • Rdęca – wody silnie zmienione, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty), • Dąbroczna – wody silnie zmienione, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty), • Rów Polski od źródła do Rowu Kaczkowskiego – wody silnie zmienione, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty), • Masłówka – wody silnie zmienione, typ abiotyczny 17 (potok nizinny piaszczysty). W granicach powiatu nie wyznaczono żadnej jednolitej cz ęś ci wód jeziornych. W roku 2012 w granicach powiatu gosty ńskiego nie prowadzono bada ń w ramach monitoringu wód powierzchniowych.

3.2.2. MONITORING JAKO ŚCI WÓD PODZIEMNYCH

Zasoby wód podziemnych w powiecie gosty ńskim w wi ększo ści s ą zgromadzone w małych, lokalnych zbiornikach wód podziemnych. Jedynie w rejonie Gostynia i Piasków wody podziemne wyst ępuj ą w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 308 Zbiornik mi ędzymorenowy rzeki Kani ; jest to obszar najwy ższej ochrony (ONO).

Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) na terenie powiatu gosty ńskiego Szacunkowe Średnia Wiek Typ zasoby GZWP Nazwa zbiornika gł ęboko ść utworów zbiornika dyspozycyjne m tys. m3/d Zbiornik mi ędzymorenowy 308 Q porowy 35 14 rzeki Kani M

Obja śnienia: QM – utwory czwartorz ędowe w utworach morenowych

Obecnie przedmiotem bada ń monitoringowych jako ści wód podziemnych s ą jednolite cz ęś ci wód podziemnych (JCWPd). Poj ęcie to zostało wprowadzone przez Ramow ą Dyrektyw ę

9 Wodn ą. Oznacza ono okre ślon ą obj ęto ść wód podziemnych w obr ębie warstwy wodono śnej lub zespołu warstw wodono śnych. Na terenie województwa wielkopolskiego wyznaczono 18 jednolitych cz ęś ci wód podziemnych, w tym na obszarze powiatu gosty ńskiego 2 JCWPd: • jednolita cz ęść wód podziemnych nr 74 – niezagro żona nieosi ągni ęciem dobrego stanu (południowa cz ęść powiatu), • jednolita cz ęść wód podziemnych nr 73 – zagro żona nieosi ągni ęciem dobrego stanu (gminy Gosty ń, Piaski i Borek Wlkp). W roku 2012 badania jako ści wód podziemnych w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska na terenie powiatu gosty ńskiego prowadzone były przez: • Pa ństwowy Instytut Geologiczny w Warszawie na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach monitoringu operacyjnego, którym obj ęto jednolite cz ęś ci wód podziemnych zagro żone nieosi ągni ęciem dobrego stanu; • Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, który prowadzi monitoring wył ącznie na obszarach szczególnie nara żonych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych w zakresie umo żliwiaj ącym ocen ę wpływu zwi ązków azotu pochodz ących z gospodarki rolnej na jako ść wód podziemnych.

Wyniki monitoringu operacyjnego wód podziemnych, którym zostały obj ęte jednolite cz ęś ci wód podziemnych zagro żone nieosi ągni ęciem dobrego stanu Badania prowadzono dwa razy w roku – wiosn ą i jesieni ą. W 5 punktach badawczych jako ść wód mie ściła si ę w granicach III klasy (wody zadowalaj ącej jako ści), w dwóch punktach w granicach klasy IV (wody niezadowalaj ącej jako ści). Ocena jako ści wód podziemnych na terenie powiatu gosty ńskiego w roku 2012 /według PIG/ Klasa Nr Straty Wska źniki decyduj ące o Użytkowanie Lokalizacja otworu Wody jako ści otworu grafia klasie jako ści wód terenu wód 2603 Gosty ń G Q IV siarczany, potas Lasy 2604 2588 Tworzymirki gmina Gosty ń W Q III żelazo, arsen i wap ń Grunty orne żelazo, wap ń, 2605 Zalesie gmina Borek Wlkp. W Q III Łąki i pastwiska wodorow ęglany żelazo, wap ń, arsen, 2640 Siedlec gmina P ępowo W Q IV Grunty orne wodorow ęglany żelazo, mangan, 2639 Bukownica gmina Krobia W Q III Grunty orne wodorow ęglany, wap ń. 2631 Drzewce gmina Poniec W Q III mangan, wap ń Grunty orne Obja śnienia: Wody: W − wgł ębne, G − gruntowe; Stratygrafia: Tr – trzeciorz ęd, Q − czwartorz ęd; Klasa wód: I − wody o bardzo dobrej jako ści, II − wody dobrej jako ści, III − wody zadowalaj ącej jako ści; IV – wody niezadowalaj ącej jako ści, V – wody złej jako ści.

Wyniki monitoringu wód podziemnych na obszarach szczególnie nara żonych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych Na obszarze powiatu zlokalizowane s ą obszary szczególnie nara żone na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych: ● obszar zlewni rzek Pogona i D ąbrówka, ● obszar zlewni rzeki Rów Polski, ● obszar zlewni rzeki Orli.

10 Badania prowadzono w 5 studniach zlokalizowanych w miejscowo ściach: Siedmiorogów II, Bukownica, Drzewce, Pudliszki i Małgów, ujmuj ących wody gruntowe, czwartorz ędowe, podatne na zanieczyszczenia antropogeniczne. Ze wzgl ędu na gł ęboko ść zalegania stropu warstwy wodono śnej pobór prowadzono czterokrotnie – je śli gł ęboko ść nie przekraczała 15 m lub dwukrotnie w ci ągu roku – w przypadku studni gł ębszych, do 50 m. Ocena jako ści wód podziemnych na obszarach szczególnie nara żonych na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego na terenie powiatu gosty ńskiego w roku 2012 /według WIO Ś/ Średnie Gł ęboko ść st ęż enie Użytkowanie Obszar OSN Uj ęcie stropu Wynik bada ń azotanów terenu /m ppt/ /mg NO 3/l/ wody niewra żliwe na Gruty orne zlewni rzek Siedmiorogów zanieczyszczenie azotanami Pogona i 30,0–37,0 0,79 II pochodzenia rolniczego Dąbrówka (poni żej 40 mg NO 3/l) wody zanieczyszczone Grunty orne Bukownica 2,5 61,82 azotanami (powy żej 50 mg i łąki NO 3/l ) wody niewra żliwe na Las zanieczyszczenie azotanami zlewni rzeki Drzewce 1,8 0,42 pochodzenia rolniczego Rów Polski (poni żej 40 mg NO 3/l) wody niewra żliwe na Łąki i grunty zanieczyszczenie azotanami orne Pudliszki 20,0 0,75 pochodzenia rolniczego (poni żej 40 mg NO 3/l) wody niewra żliwe na Zabudowa zlewni rzeki zanieczyszczenie azotanami wiejska Małgów 24,8 0,47 Orli pochodzenia rolniczego (poni żej 40mg NO 3/l)

Ze wzgl ędu na wyniki bada ń wód podziemnych na uj ęciach w Siedmiorogowie II, Drzewcach i Małgowie, które w okresie 2004–2012 nie wykazały zagro żenia zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego, uj ęcia te od roku 2013 nie są monitorowane przez WIO Ś. Uj ęcie Bukownica Tak jak w latach poprzednich w próbach wody podziemnej stwierdzono zanieczyszczenie wód azotanami. Badania s ą kontynuowane w roku 2013. Uj ęcie Pudliszki Wody nie wykazały zagro żenia zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego, pomimo to uj ęcie b ędzie nadal monitorowane przez WIO Ś ze wzgl ędu na poło żenie w niewielkiej odległo ści od uj ęcia w Bukownicy.

3.3. MONITORING JAKO ŚCI GLEBY I ZIEMI

Monitoring jako ści gleby i ziemi stanowi podsystem Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Celem bada ń jest obserwacja zmian szerokiego zakresu cech gleb u żytkowanych rolniczo, a szczególnie wła ściwo ści chemicznych, zachodz ących w okre ślonych przedziałach czasu pod wpływem rolniczej i pozarolniczej działalno ści człowieka. Monitorowanie chemizmu gleb ornych prowadzone jest w systemie monitoringu krajowego przez Instytut Uprawy Nawo żenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach. Badania

11 te wykonywane s ą cyklicznie, w okresach pi ęcioletnich. Ostatnie badania gleb były prowadzone w roku 2010. W ramach krajowej sieci, na którą składało si ę 216 punktów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na glebach u żytkowanych rolniczo na terenie kraju, w Wielkopolsce wytypowano do bada ń 17 punktów pomiarowych, w tym na terenie powiatu gosty ńskiego – jeden punkt w miejscowo ści Czachorowo w gminie Gosty ń. O warto ści u żytkowej gleby w zakresie funkcji produkcji rolniczej mówi ą klasa bonitacyjna i kompleks przydatno ści rolniczej. Gleba badana w Czachorowie to gleba dobra (klasa bonitacyjna III a), o przydatno ści rolniczej okre ślonej przez kompleks 2 (pszenny dobry). Analiza próbek gleby wykazała odczyn pH 6,7 (gleba oboj ętna) – jest to poziom w przedziale optymalnym dla procesów biologicznych, zwi ązanych z metabolizmem wi ększo ści gatunków ro ślin i mikroorganizmów glebowych obejmuj ącym warto ści pH od 5,5 do 7,2. Warto ść pH poni żej 4,5 sygnalizuje o niebezpiecze ństwie degradacji gleb, a warto ść powy żej 7,0 świadczy o jej alkalizacji, która mo że wykazywa ć ujemne skutki dla gleby i ro ślin. W analizowanej glebie nie stwierdzono nadmiernego zasolenia oraz zanieczyszczenia siark ą. Zawarto ść siarki przyswajalnej według IUNG oceniono jako nisk ą (stopie ń I). Radioaktywno ść gleby pozostawała na poziomie typowym dla gleb rolniczych nieska żonych. Analizy oznaczonych metali śladowych (cynku, miedzi, niklu, kadmu, ołowiu) wykazały ich naturaln ą zawarto ść , czyli stopie ń 0 zanieczyszczenia gleby. Nie stwierdzono tak że zanieczyszczenia gleby wielopier ścieniowymi w ęglowodorami aromatycznymi (WWA), które s ą jedn ą z grup trwałych zanieczyszcze ń organicznych, a cz ęść tych zwi ązków wykazuje silne wła ściwo ści toksyczne, mutagenne i rakotwórcze (ocena według Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi – Dz. U. Nr 165, poz.1359). Gleby niezanieczyszczone, o naturalnych zawarto ściach metali śladowych mog ą by ć przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

3.4. MONITORING HAŁASU

Prawidłowe kształtowanie klimatu akustycznego środowiska wymaga konsekwentnego uwzgl ędniania zagadnie ń akustycznych w polityce przestrzennej, w szczególno ści na etapie uchwalania planów zagospodarowania przestrzennego. Szczególne znaczenie ma jednoznaczno ść zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, umo żliwiaj ąca przypisanie poszczególnym wyró żnionym w planie kategoriom terenów dopuszczalnej warto ści poziomu hałasu w środowisku. Spełnienie tego wymagania jest niezb ędne dla prawidłowego ustalenia szczegółowego zagospodarowania terenu, zwłaszcza poło żenia nieprzekraczalnej linii zabudowy w stosunku do źródeł hałasu lub mo żliwo ści prowadzenia ró żnego rodzaju działalno ści oraz realizacji zabudowy o ró żnych funkcjach. Ze wzgl ędu na powszechno ść wyst ępowania, znaczny zasi ęg oddziaływania oraz liczb ę narażonej ludno ści, podstawowym źródłem uci ąż liwo ści akustycznych dla środowiska s ą hałasy komunikacyjne. Przez teren powiatu gosty ńskiego przebiegaj ą drogi: krajowa nr 12 Łęknica – Dorohusk, drogi wojewódzkie nr 434 Łubowo – Rawicz i nr 438 Borek Wlkp. – Ko źmin. Główne szlaki kolejowe powiatu stanowi ą linie: nr 14 Tuplice – Łód ź Kaliska i nr 360 Jarocin – Kąkolewo. W przypadku hałasów pochodz ących od dróg i linii kolejowych dopuszczalny poziom hałasu dla wska źników długookresowych i krótkookresowych, w zale żno ści od przeznaczenia

12 terenu, wynosi: w porze dziennej od 50 do 68 dB, w porze nocnej od 45 do 60 dB. Spełnienie powy ższych wymogów, okre ślonych rozporz ądzeniem Ministra Środowiska nie gwarantuje stworzenia mieszka ńcom warunków, w których nie wyst ępuje uci ąż liwe oddziaływanie hałasu. Przyj ęte standardy podyktowane s ą realnymi mo żliwo ściami ograniczania hałasów komunikacyjnych. Je żeli hałas powstaje w zwi ązku z eksploatacj ą drogi, nie przewiduje si ę wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku, natomiast zarz ądzaj ący drog ą zobowi ązany jest do podj ęcia działa ń ograniczaj ących stwierdzone uci ąż liwo ści akustyczne. Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma zatem mo żliwo ści dyscyplinowania zarz ądzaj ących drogami poprzez ukaranie administracyjn ą kar ą pieni ęż ną. Dlatego tak istotne jest uwzgl ędnienie problemu narażenia na hałas w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego poprzez ustalenia dotycz ące nieprzekraczalnej linii zabudowy oraz korzystne z akustycznego punktu widzenia zagospodarowanie terenu w bezpo średnim s ąsiedztwie źródła hałasu. WIO Ś w Poznaniu nie prowadził w roku 2012 pomiarów poziomów hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu gosty ńskiego. Zarz ądców dróg, po których przeje żdża ponad 3 mln pojazdów rocznie, obejmuje obowi ązek wykonania mapy akustycznej – Wielkopolski Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu wykonał map ę akustyczn ą dla obszarów poło żonych w otoczeniu drogi wojewódzkiej nr 434, obejmuj ącą 3 odcinki drogi na terenie powiatu gosty ńskiego. Kwalifikacj ę odcinków drogi do wykonania mapy akustycznej przeprowadzono na podstawie wyników generalnego pomiaru ruchu w roku 2010. Analiz ą obj ęto pas terenu po obu stronach drogi o szeroko ściach po 600 m ka żdy. Na terenach otaczaj ących analizowane odcinki drogi wojewódzkiej wyst ępuje ró żnorodna zabudowa mieszkaniowa i usługowa, z przewagą lu źnej zabudowy zagrodowej, jednorodzinnej i usługowej. Poni żej zestawiono odcinki drogi wojewódzkiej nr 434, dla których podane w przepisach graniczne parametry ruchu zostały przekroczone.

Wykaz odcinków drogi wojewódzkiej nr 434, dla których sporz ądzono mapy akustyczne Kilometra ż odcinka Długo ść odcinka Nazwa odcinka Lp. pocz ątku ko ńca [km] 1 85+700 88+800 3,1 m. Gosty ń ul. Pozna ńska, Przy Dworcu, Towarowa, Mostowa 2 88+800 91+800 3,0 m. Gosty ń ul. Wrocławska 3 91+800 100+300 8,5 odcinek pozamiejski

Przebieg odcinków drogi obj ętych map ą akustyczn ą przedstawiono poni żej.

13 Kunowo 434 12

Skoków Ostrowo Borek Smogorzewo Wielkopolski Strumiany Stary Gostyń 438 Kosowo 12 Leonów

12 12 Piaski Gostyń

Brzezie Szelejewo Drugie

Rębowo Pogorzela

Żytowiecko 434

Wziąchów Drzewce

Krobia Poniec Pępowo

Dzięczyna

Ciołkowo

434

- odcinek drogi objęty mapą akustyczną

W 2010 roku opracowano Program ochrony środowiska gminy Gosty ń na lata 2009–2012 z perspektyw ą na lata 2013–2020. Gmina Gosty ń wraz z Generaln ą Dyrekcj ą Dróg Krajowych i Autostrad jest w trakcie opracowywania dokumentacji zwi ązanej z budow ą obwodnic północnej cz ęś ci miasta Gostynia oraz miejscowo ści Kunowo, dla odcinka drogi krajowej nr 12 oraz drogi wojewódzkiej nr 434.

3.5. MONITORING PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Rok 2012 był drugim rokiem drugiego cyklu bada ń poziomu pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku, obejmuj ącego lata 2011–2013. Badania, prowadzone w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, realizowane s ą w sposób okre ślony w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). Monitoring pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarów nat ęż enia składowej elektrycznej pola w 135 (po 45 na rok) punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na obszarze województwa. Punkty wybiera si ę w miejscach dost ępnych dla ludno ści usytuowanych w: − centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tysi ęcy, − pozostałych miastach, − terenach wiejskich. Dla ka żdej z powy ższych grup terenów wybiera si ę po 15 punktów, dla ka żdego roku kalendarzowego. Pomiary wykonuje si ę w odległo ści nie mniejszej ni ż 100 metrów od źródeł emituj ących pola elektromagnetyczne.

14 Na terenie powiatu gosty ńskiego w roku 2012 pomiary poziomów PEM prowadzono w jednym punkcie – w Gostyniu, przy ulicy Parkowej 1, wytypowanym do bada ń w kategorii terenów pozostałe miasta . Zmierzony poziom składowej elektrycznej pola wyniósł 0,17 V/m, zatem nie wyst ępowało przekroczenie poziomu dopuszczalnego wynosz ącego 7 V/m dla zakresu cz ęstotliwo ści od 3 MHz do 300 GHz. W tym samym punkcie badania przeprowadzono w roku 2009 – w poprzednim, zako ńczonym cyklu trzyletnim – wtedy równie ż nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego PEM. W roku 2012, podobnie jak w latach ubiegłych, w trakcie bada ń na obszarze całej Wielkopolski w żadnym z punktów pomiarowych nie stwierdzono przekrocze ń poziomów PEM. Mimo post ępuj ącego wzrostu liczby źródeł pól elektromagnetycznych nie obserwuje si ę znacz ącego wzrostu nat ęż enia poziomów pól w środowisku.

3.6. MONITORING GOSPODARKI ODPADAMI

Wojewódzk ą baz ę danych, dotycz ącą wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielanych pozwole ń na wytwarzanie odpadów oraz na zbieranie i przetwarzanie odpadów, prowadzi marszałek województwa. Utrzymanie czysto ści i porz ądku w gminach nale ży do obowi ązkowych zada ń własnych gminy. Gminy zapewniaj ą czysto ść i porz ądek na swoim terenie i tworz ą warunki niezb ędne do ich utrzymania. WIO Ś w ramach monitoringu gospodarki odpadami gromadzi informacje o: - sortowniach, - kompostowniach, - spalarniach odpadów, - składowiskach z uwzgl ędnieniem stopnia i sposobu ich zabezpieczenia. Informacje te uzyskiwane s ą z ankiet wysyłanych do poszczególnych gmin oraz podmiotów gospodarczych. Sortownie Na terenie powiatu gosty ńskiego nie ma sortowni odpadów. Spalarnie odpadów Na terenie powiatu gosty ńskiego nie ma spalarni odpadów. Kompostownie Na terenie powiatu gosty ńskiego od 2010 roku działa kompostownia odpadów w Goli (gmina Gosty ń), której wła ścicielem i zarz ądzaj ącym jest Miejski Zakład Oczyszczania Sp. z o.o. w Lesznie. W 2012 r. przyj ęto do kompostowania 60,02 Mg odpadów. Składowiska odpadów W roku 2012 na terenie powiatu gosty ńskiego eksploatowane były 2 składowiska odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w miejscowo ściach Karolew i Smogorzewo. W miejscowo ściach: (gmina Gosty ń), (gmina Krobia), Czelu ścin (gmina P ępowo), Wydawy (gmina P ępowo) znajduj ą si ę 4 nieeksploatowane składowiska odpadów.

15 Wykaz składowisk eksploatowanych na terenie powiatu gosty ńskiego w roku 2012 Ilo ść Powierzchnia odpadów Data Typ całkowita Posiadane Lp. Gmina Miejscowo ść składowana urucho składowi składowiska /1/ decyzje /2/ w 2012 roku mienia ska /3/ /ha/ /Mg/ 1. Borek Wlkp. Karolew 390,95 0,8 1977 1,2,3,4,5 IN 2. Piaski Smogorzewo 1093,73 5,4 1997 1,2,3,4,6 IN Obja śnienia : /1/ powierzchnia całkowita składowiska - to powierzchnia całego terenu (budynki, drogi wewn ętrzne, kwatery) nale żą ca do wła ściciela składowiska; /2/ posiadane decyzje: 1 decyzja lokalizacyjna, 2 pozwolenie na budow ę, 3 decyzja zatwierdzaj ąca instrukcj ę eksploatacji, 4 pozwolenie na u żytkowanie, 5 zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwianie, 6 pozwolenie zintegrowane na składowanie odpadów z wył ączeniem odpadów oboj ętnych, o zdolno ści przyjmowania ponad 10 ton odpadów na dob ę lub o całkowitej pojemno ści ponad 25.000 ton; /3/ typ składowiska: N odpadów niebezpiecznych, O odpadów oboj ętnych, IN odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne.

Wykaz zamkni ętych składowisk odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne na terenie powiatu gosty ńskiego Powierzchnia całkowita Data Data Lp. Gmina Miejscowo ść Rekultywacja składowiska uruchomienia zamkni ęcia /ha/ 1. Gosty ń Dalabuszki 3,9 1991 2009 zako ńczona 2. Krobia Karzec 3,6 1994 2009 zako ńczona 3. Pępowo Czelu ścin 1,7 1999 2008 zako ńczona 4. Poniec Wydawy 2,0 1993 2008 zako ńczona

Odcieki z trzech składowiskach (jedno eksploatowane i dwa nieeksploatowane) s ą gromadzone w szczelnych zbiornikach bezodpływowych, a nast ępnie wywo żone na oczyszczalni ę ścieków. Na składowisku w Karolewie odcieki zgromadzone w zbiorniku bezodpływowym s ą rozdeszczowywane na kwater ę. W przypadku dwóch składowisk nieeksploatowanych brak odcieków (m. Wydawy i Karzec).

Na składowiskach prowadzono monitoring w zakresie: • wód podziemnych – składowiska: Dalabuszki, Karolew, Karzec, Czelu ścin, Wydawy; • wód powierzchniowych – Dalabuszki; • gazu składowiskowego – składowiska: Dalabuszki, Karolew, Karzec, Wydawy, Czelu ścin, Smogorzewo. Na składowisku w Smogorzewie nie prowadzono monitoringu w pełnym zakresie okre ślonym rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów obowi ązuj ącym do dnia 16 maja 2013 r. Obowi ązek ten został utrzymany w obecnie obowi ązuj ącym rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów.

Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Smogorzewo - eksploatowane Badania wód podziemnych nie wykonywano z powodu braku wody w piezometrach. Analizy składu gazu wykazuj ą procentow ą zawarto ść tlenu w przedziale 20,2-20,9%, dwutlenku w ęgla 0,2-0,3%, metanu-0,0%.

16 Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Karolew - eksploatowane Na składowisku prowadzono badania wody podziemnej 4 razy w roku. Analiza wód podziemnych pobranych z trzech piezometrów wykazuje zawarto ść cynku, kadmu, miedzi, rt ęci, ołowiu, WWA (wielopier ścieniowe w ęglowodory organiczne), OWO (ogólny węgiel organiczny), PEW (przewodno ść elektrolityczna wła ściwa) na poziomie I i II klasy jako ści wód podziemnych. Analiza składu gazu składowiskowego wykazuje procentow ą zawarto ść tlenu w przedziale 17,1-21%, dwutlenku w ęgla <0,6-2,5%, metanu < 0,3-9,7%.

Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Dalabuszki - składowisko zamkni ęte Badania wód podziemnych wykonano dwóch seriach w roku. Analiza wód na dopływie do składowiska wykazała pH odpowiadaj ące IV klasie jako ści wód podziemnych; pozostałe oznaczenia – kadmu, miedzi, ołowiu, rt ęci, PEW, WWA i OWO nie przekraczaj ą I i II klasy jako ści wód podziemnych. W wodach podziemnych na odpływie ze składowiska stwierdzono du żą zawarto ść cynku odpowiadaj ącą V klasie jako ści wód podziemnych; wyniki analizy pozostałych substancji (kadm, mied ź, ołów, rt ęć, PEW, WWA i OWO) nie przekraczaj ą warto ści I i II klasy jako ści wód podziemnych. Poboru wód powierzchniowych dokonano w jednym punkcie zlokalizowanym na rowie melioracyjnym. Analizy prób wód powierzchniowych wykazały przekroczenie warto ści granicznej przewodno ści elektrycznej wła ściwej zawartej w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych. Pozostałe warto ści nie przekraczały warto ści granicznych z w/w rozporz ądzenia. Analizy składu gazu wykazuj ą procentow ą zawarto ść tlenu w przedziale 18-20%, dwutlenku w ęgla 1-1,4%, metanu 3,6-4,5%.

Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Czelu ścin - zamkni ęte Na składowisku prowadzono badania wody podziemnej dwa razy w roku. Analizy wód podziemnych pobranych z piezometrów wykazały podwy ższone warto ści OWO i ołowiu (IV i III klasa jako ści wód podziemnych); pozostałe oznaczenia tj. kadm, mied ź, rt ęć , cynk, chrom, WWA, pH sklasyfikowano w I i II klasie jako ści wód podziemnych. Analiza składu gazu z dwóch studni odgazowuj ących wykazuje emisj ę metanu w przedziale od <0,0002 do 1,3 kg/h oraz dwutlenku w ęgla od <0,0006 do 1,61 kg/h.

Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Karzec - zamkni ęte Badania wód podziemnych wykonano w dwóch seriach w roku. Analiza wód pobranych z 6 piezometrów wykazała warto ści ołowiu na poziomie III klasy jako ści wód podziemnych; analizowane warto ści PEW, OWO, pH odpowiadaj ą IV klasie jako ści wód podziemnych, cynku – V klasie jako ści wód podziemnych. Oznaczone warto ści dla kadmu, miedzi, chromu, rt ęci i WWA osi ągn ęły warto ści na poziomie I i II klasy jako ści wód podziemnych. Analiza składu gazu z czterech studni odgazowuj ących wykazała emisj ę metanu w przedziale od <0,0002 do 0,107 kg/h oraz dwutlenku w ęgla od <0,0006 do 0,154 kg/h.

Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Wydawy - zamkni ęte Ocena jako ści wód podziemnych dokonana na podstawie dwóch serii bada ń z trzech piezometrów wykazała zawarto ść OWO odpowiadaj ącą IV klasie jako ści wód podziemnych

17 oraz PEW w V klasie jako ści wód podziemnych. Pozostałe substancje tj. kadm mied ź, ołów, rt ęć , cynk, chrom, WWA i pH osi ągaj ą warto ści na poziomie I i II klasy jako ści wód podziemnych. Analiza składu gazu z czterech studni odgazowuj ących wykazała emisj ę metanu w przedziale od <0,0002 do 0,0708 kg/h oraz dwutlenku w ęgla od <0,0006 do 0,1038 kg/h.

3.7. PODSUMOWANIE

1. W wyniku oceny jako ści powietrza pod k ątem kryteriów dla ochrony zdrowia substancji podlegających klasyfikacji, stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A, za wyj ątkiem ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, dla których klas ą wynikow ą była klasa C. Ze wzgl ędu na kryteria dla ochrony ro ślin, dla wszystkich substancji podlegaj ących klasyfikacji stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A, z wyj ątkiem ozonu, który zaliczono do klasy C. Zaliczenie strefy do klasy A oznacza, że jako ść powietrza atmosferycznego na jej obszarze jest zadowalaj ąca, otrzymywane st ęż enia nie przekraczaj ą poziomów podanych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu /Dz. U. z 2012 r., poz. 1031/. Przyszłe przedsi ęwzi ęcia podejmowane na obszarze strefy nie mog ą wpływa ć na pogorszenie jako ści powietrza atmosferycznego. Na obszarze strefy powinny by ć prowadzone działania na rzecz utrzymania jako ści powietrza lub jej poprawy. Zarz ąd Województwa Wielkopolskiego przygotowuje program naprawczy maj ący na celu osi ągni ęcie poziomu docelowego substancji w powietrzu dla benzo(a)pirenu i aktualizacj ę programu dla pyłu PM10. 2. W roku 2012 na obszarze powiatu gosty ńskiego nie prowadzono bada ń wód powierzchniowych. 3. Na obszarze powiatu poło żona jest jedna JCWPd, której wody uznano na niezagro żone oraz jedna JCWPd o wodach zagro żonych nieosi ągni ęciem celów środowiskowych. W porównaniu z 2011 rokiem wyst ąpiła niewielka poprawa jako ści badanych wód podziemnych. Jednak ze wzgl ędu na to, że badane uj ęcia wód podziemnych s ą uj ęciami czwartorz ędowymi, poło żonymi w dolinach rzek, są one podatne na niekorzystne zmiany spowodowane brakiem uregulowanej gospodarki ściekowej i oddziaływaniem rolnictwa na wody płytkiego kr ąż enia. Najbardziej nara żone na zanieczyszczenia s ą uj ęcia w gminach o najni ższym stopniu lesisto ści, np. gmina Krobia. 4. Monitoring jako ści gleby w miejscowo ści Czachorowo nie wykazał potencjalnych zagro żeń dla wielofunkcyjno ści gleby użytkowanej rolniczo. Gleby niezanieczyszczone, o naturalnych zawarto ściach metali śladowych mog ą by ć przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 5. Degradacja klimatu akustycznego środowiska ma miejsce przede wszystkim w s ąsiedztwie głównych tras komunikacji drogowej na terenie powiatu. Ze wzgl ędu na trudno ści zwi ązane z eliminowaniem tego rodzaju konfliktów akustycznych, podstawowe znaczenie ma wła ściwa polityka w zakresie planowania przestrzennego. Problem ten dotyczy nie tylko decyzji podejmowanych w stosunku do obiektów b ędących źródłami hałasu, ale również lokalizowania projektowanej zabudowy i terenów wymagaj ących komfortu akustycznego Szczególnym zadaniem jest dochowanie stara ń o zachowanie komfortu akustycznego na terenach, na których aktualnie panuj ą korzystne

18 warunki akustyczne. W zwi ązku z presj ą urbanizacyjn ą obszarów takich jest coraz mniej, równocze śnie wobec powszechno ści nara żenia na hałas powinny one zosta ć obj ęte szczególn ą ochron ą. 6. W drugim trzyletnim cyklu pomiarów (2011−2013), zarówno w roku 2011 jak i w roku 2012 nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego pól elektromagnetycznych na terenach dost ępnych dla ludno ści na obszarze województwa wielkopolskiego. 7. Gospodarka odpadami a) na terenie powiatu działa kompostownia odpadów w miejscowo ści Gola. Ilo ść odpadów poddanych kompostowaniu zwi ększyła si ę w porównaniu do roku 2011 o 2,68 Mg, b) ilo ść składowanych odpadów na składowiskach w Karolewie i Smogorzewie uległa zmniejszeniu w porównaniu do roku 2011 o 379 Mg, c) na terenie powiatu znajduj ą si ę cztery składowiska nieeksploatowane, które posiadaj ą decyzje na zamkni ęcie. Wszystkie nieeksploatowane składowiska s ą zrekultywowane. d) na składowisku w Smogorzewie nie prowadzono monitoringu w pełnym zakresie okre ślonym rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów obowi ązuj ącym do dnia 16 maja 2013 r. Obowi ązek ten został utrzymany w obecnie obowi ązuj ącym rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów.

19 4. DZIAŁALNO ŚĆ KONTROLNA

W 2012 r. zadania kontrolne na terenie powiatu gosty ńskiego, okre ślone w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz w „Ogólnych kierunkach działania IO Ś” ustalonych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, realizowała Delegatura w Lesznie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu. Podstawowym celem kontroli była poprawa bezpiecze ństwa ludzi i środowiska, dlatego wybór podmiotów do kontroli dokonywany był w oparciu o analiz ę szeregu uwarunkowa ń i kryteriów, m.in. takich jak: - ograniczenie uci ąż liwo ści dla środowiska instalacji, które mog ą powodowa ć znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska, jako cało ści (instalacje IPPC), - poprawa stanu gospodarki odpadami poprzez zmniejszenie strumienia odpadów kierowanych na składowiska (kontrole składowisk odpadów), - ochrona zasobów wód i poprawa gospodarki wodno-ściekowej (kontrole podmiotów wprowadzaj ących ścieki do wód lub do ziemi oraz stosuj ących nawozy naturalne), - ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł energetycznych i technologicznych, - ochrona środowiska przed hałasem, - obowi ązki zwi ązane z demonta żem pojazdów wycofanych z eksploatacji. Zadania kontrolne realizowano w ramach działa ń planowych oraz pozaplanowych, w tym interwencyjnych, podejmowanych na wniosek obywateli, organów administracji publicznej i innych jednostek organizacyjnych. Kontrolami obj ęto przedsi ębiorców, jednostki organizacyjne nieb ędące przedsi ębiorcami oraz podmioty prowadz ące działalno ść wytwórcz ą w rolnictwie. Według stanu na 31.12.2012 r. w ewidencji Delegatury WIO Ś w Lesznie znajdowało si ę 171 podmiotów prowadz ących działalno ść w powiecie gosty ńskim, co stanowi około 15% ogółu podmiotów zarejestrowanych w Delegaturze. W roku 2012 skontrolowano 39 podmiotów (23%), u których przeprowadzono 43 kontrole (25 kontroli planowych; 6 – pozaplanowych; 12 – interwencyjnych) w zakresie: ochrony przed hałasem, ochrony powietrza, gospodarki wodno- ściekowej, gospodarki odpadami, wywi ązywania z obowi ązków nało żonych w pozwoleniach zintegrowanych oraz innych pozwoleniach na korzystanie ze środowiska, przestrzegania ustawy o nawozach i nawo żeniu, ustawy o substancjach zubo żaj ących warstw ę ozonow ą, ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Najliczniejsz ą grup ę w śród skontrolowanych stanowiły podmioty zajmuj ące si ę gospodark ą odpadami (17), w tym 6 zwi ązanych z demonta żem pojazdów oraz działalno ści ą wytwórcz ą w rolnictwie (8). W trakcie 13 kontroli nie stwierdzono narusze ń przepisów ochrony środowiska, natomiast w pozostałych 30 kontrolach (70%) takie naruszenia wyst ępowały. Zestawienie liczbowe działa ń kontrolnych Liczba Decyzje wymierzaj ące kary podmiotów Jednostka decyzji za okres trwania gospodarczych zarz ądze ń mandatów administracyjna kontroli ustalaj ących przekroczenia w ewidencji pokontrolnych karnych kary biegn ące kwota WIO Ś liczba /tys. zł / Gmina Gosty ń 53 11 7 3 2 3 113,16 Gmina Borek Wlkp. 22 6 6 0 2 0 0 Gmina Krobia 32 6 2 0 2 0 0 Gmina P ępowo 16 9 8 0 2 2 15 Gmina Piaski 25 5 2 0 2 1 10 Gmina Pogorzela 8 2 2 0 0 0 0 Gmina Poniec 15 4 3 0 1 1 10 Powiat gosty ński 171 43 30 3 11 7 148,16

20 5. POWA ŻNE AWARIE

W 2012 roku na terenie powiatu gosty ńskiego nie było zakładów zakwalifikowanych do Zakładów o Dużym Ryzyku (ZDR) jak i Zakładów o Zwi ększonym Ryzyku (ZZR) wyst ąpienia powa żnej awarii. Trzy zakłady zaklasyfikowano do grupy pozostałych zakładów mog ących spowodowa ć powa żne awarie, które ze wzgl ędu na ilo ść substancji niebezpiecznej, jaka mo że znajdowa ć si ę w zakładzie, nie klasyfikuj ą si ę do grup ZZR lub ZDR, ale z uwagi na rodzaj substancji, prowadzone procesy technologiczne lub usytuowanie instalacji, stanowi ą zagro żenie dla środowiska. Nale żą do nich: • H. J. Heinz Polska S.A. z siedzib ą w Pudliszkach, • Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu, • Pfeifer&Langen Spółka Akcyjna z siedzib ą w Poznaniu – Cukrownia „Gosty ń”. Rejestr nie obejmuje stacji paliw, które równie ż mog ą by ć potencjalnym miejscem wyst ąpienia powa żnych awarii.

Zdarzenia o znamionach powa żnej awarii. W roku 2012 na terenie powiatu gosty ńskiego nie wyst ąpiły zdarzenia o znamionach powa żnej awarii, ani powa żne awarie.

21