Nummer Toegang: ZWOL

Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Het Nieuwe Instituut (c) 2000

This finding aid is written in Dutch. 2 Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. ZWOL (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling ZWOL Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. 3 (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

INHOUDSOPGAVE

BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...... 5 Aanwijzingen voor de gebruiker...... 6 Citeerinstructie...... 6 Openbaarheidsbeperkingen...... 6 Archiefvorming...... 7 Geschiedenis van de archiefvormer...... 7 Zwollo, Frans (sr.)...... 7 Lauweriks, Johannes Ludovicus Mattheus...... 8 Verwant materiaal...... 10

BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...... 11

ZWOL Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. 5 (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Beschrijving van het archief Beschrijving van het archief

Naam archiefblok: Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Periode: 1895-1914, (1872-1945)

Archiefbloknummer: ZWOL

Omvang: 0,13 meter

Archiefbewaarplaats: Het Nieuwe Instituut

Archiefvormers: Zwollo, Frans (sr.) Lauweriks, Johannes Ludovicus Mattheus 6 Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. ZWOL (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Aanwijzingen voor de gebruiker

Aanwijzingen voor de gebruiker Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal doen.

Citeerinstructie

CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG: Het Nieuwe Instituut, , Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling, nummer toegang ZWOL, inventarisnummer ...

VERKORT: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam, Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling (ZWOL), inv.nr. ...

Openbaarheidsbeperkingen

OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Het archief is openbaar ZWOL Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. 7 (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Archiefvorming

Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer

GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Zwollo, Frans (sr.)

ZWOLLO, FRANS (SR.) Frans Zwollo sr. (, 4 april 1872 – Amstelveen, 31 januari 1945) was een Nederlandse edelsmid en sieraadontwerper. Samen met Jan Eisenloeffel heeft Zwollo grote invloed uitgeoefend op de edelsmeedkunst.

Leven en werk

Zwollo was de jongste zoon van Johannes (Jan) Zwollo sr., zilversmid en bedrijfsleider van de zilverfabriek van de firma Bonebakker, en Johanna Francisca Clara Meijer. Hij leerde, net als zijn broers Maarten Zwollo en Johannes Zwollo jr., de beginselen van het vak van zijn vader. Hij bezocht de Amsterdamse Teekenschool voor Kunstambachten en leerde ciseleren bij de zilversmid Frans Wildring. Van 1888 tot 1892 was hij werkzaam bij de firma Bonebakker en Zoon en werkte vervolgens korte tijd bij de firma Delheid in Brussel. Vanaf 1893 was hij zelfstandig zilversmid in Amsterdam, hij maakte af en toe werk in opdracht voor de firma's Bonebakker en Hoeker & Zoon.

Van 1897 tot 1907 was Zwollo docent metaalbewerking aan de Haarlemse kunstnijverheidsschool. Hij leerde er kennen en kwam via hem in contact met de theosofie. Zwollo, De Bazel en diens compagnon Mathieu Lauweriks werkten van 1900 tot 1901 bij 't Binnenhuis. Van 1910 tot 1914 gaf hij, onder Lauweriks, les aan de Staatliches Handfertigkeit Seminar in het Duitse Hagen en werd chef van de Hagener Silberschmiede. Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog keerde hij terug naar Nederland. Hij was van 1914 tot 1931 als docent verbonden aan de Academie in Den Haag en gaf les aan onder anderen zijn zoon Frans Zwollo jr. en Willem Valk. Hij had een eigen atelier in Den Haag, waar hij onder meer werk maakte voor Helene Kröller- Müller. Van 1935 tot zijn pensionering in 1937 was Zwollo docent aan de Vakschool Schoonhoven. Op latere leeftijd werkte hij nog samen met zijn neef Marinus Zwollo.

Vanaf de oprichting in 1904 was Zwollo lid van de Vereeniging voor Ambachts- en Nijverheidskunst (VANK), hij was daarnaast lid van Arti et Industriae.

Erkenning

Zwollo won een bronzen medaille op de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. Hij won driemaal een gouden medaille: in 1902 op een internationale tentoonstelling voor decoratieve kunst in Turijn, in 1907 in Amsterdam en in 1925 in Parijs op de Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes. 8 Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. ZWOL (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Lauweriks, Johannes Ludovicus Mattheus

LAUWERIKS, JOHANNES LUDOVICUS MATTHEUS J.L.M. Lauweriks (1864-1932)

Johannes Ludovicus Matheus (Mathieu) Lauweriks is in 1864 in geboren. Zijn vader is er chef van de beeldhouwwerkplaats op het atelier van Cuypers-Stolzenberg. Wanneer architect met zijn gezin naar Amsterdam verhuist, gaat het gezin Lauweriks mee en bewonen de twee families hetzelfde pand. Mathieu bezoekt in de jaren 1883-1887 de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers te Amsterdam en gaat aansluitend als tekenaar aan de slag op het bureau van Cuypers. Ondertussen volgt hij in 1889-1893 een avondcursus aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. In 1889 leert hij zijn latere compagnon K.P.C. de Bazel kennen, die ook op Cuypers’ bureau komt werken. Hun beider lidmaatschap van de ethisch- anarchistische en later theosofische vereniging ‘Wie denkt overwint’ zorgt in 1895 voor een breuk met de streng katholieke Cuypers.

Lauweriks en De Bazel richten in ditzelfde jaar het Atelier voor Architectuur, Kunstnijverheid en Decoratieve Kunst op. Hier maakt Lauweriks vele meubels en houtsneden en hanteert daarbij een abstract-geometrische stijl, maar verwerkt ook theosofische iconografie. Het atelier blijft tot 1900 bestaan, het jaar waarin De Bazel wegens ziekte moet afhaken. Lauweriks wordt vervolgens leraar aan de Kunstnijverheidsschool in , welke functie hij tot 1904 bekleedt. Hij trekt naar Duitsland en is er tot 1909 leraar aan de Kunstgewerbeschule te Düsseldorf. Vervolgens is hij tot 1916 directeur van de Staatliche Handfertigkeitsseminar in Hagen. Tegelijkertijd heeft hij de kunstzinnige leiding van de Hagener Silberschmiede. In die functie engageert hij onder meer de Nederlandse edelsmeedkunstenaar Frans Zwollo. Na zijn terugkeer in Nederland is hij tot 1924 directeur van de kunstnijverheidsschool ‘Quellinus’ in Amsterdam. Tevens is hij in de periode 1918-1925 redactielid van Wendingen, uitgave van de architectenvereniging Architectura et Amicitia.

Zijn Duitse jaren zijn qua architectuur Lauweriks’ meest productieve jaren. In Hagen is hij betrokken bij de bouw van de kunstenaarskolonie Hohenhagen (1910-1914). Het huis dat hij voor Johan Thorn Prikker bouwt, heeft een geometrisch vormgegeven houten gevelbeschieting. Evenals het ontwerp voor de verbouwing van de Osthausbank in Hagen (1910) wijst het vooruit naar het neoplasticisme. In Göttingen realiseert hij huis Stein (1913), maar daarnaast richt hij ook enkele tentoonstellingen in, waaronder één in Köln am Rhein voor de Deutsche Werkbund (1914).

Lauweriks overlijdt in 1932.

NB: het oeuvre van J.L.M. Lauweriks is niet (volledig) geïnventariseerd.

Opleiding: ZWOL Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. 9 (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers te Amsterdam/1883- 1887;Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam, avondcursus/1889-1893

Nevenactiviteiten: tijdschrift Wendingen/redactielid/1918-1925

Firma Bonebakker, Amsterdam. School voor Kunstnijverheid, Haarlem Staatliches Handfertigkeitsseminar, Hagen, Duitsland Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Den haag. Nederlandse Theosofische Vereniging. Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam. Kunstgewerbeschule, Düsseldorf, Duitsland. Hagener Silberschmiede, Hagen, Duitsland. Kunstnijverheidsschool Quellinus, Amsterdam. Zwollo, Frans (sr.) Lauweriks*), Johannes Ludovicus Matheus Cuypers, Petrus Josephus Hubertus Bazel, Karel Petrus Cornelis de 10 Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. ZWOL (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Verwant materiaal

Verwant materiaal Binnen het NAi: Het NAi heeft het archief van J.L.M. Lauweriks ZWOL Zwollo, F. (Frans) (sr): materiaal van L.J.M. 11 (Johannes Ludovicus Matheus) Lauweriks / Verzameling

Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen

ZWOLt1 Originele houtsneden J.L.M. Lauweriks z.jr. 1 omslag

ZWOLt2 Diverse schetsen en tekeningen J.L.M. Lauweriks z.jr. 1 omslag

ZWOLt3 Drukwerk J.L.M. Lauweriks z.jr. 1 omslag

ZWOLt4 Tekening F. Zwollo z.jr. 1 tekening