DOCSLIB.ORG

Download PDF Van Tekst

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Download PDF Van Tekst Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1945 bron Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 1943-1945. E.J. Brill, Leiden 1946 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_jaa003194501_01/colofon.htm © 2005 dbnl 1 Verhandelingen Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1945 3 Letterkundig leven in bezettingstijd door Dr H.E. van Gelder Het leek voor ons Bestuur een dwingende eisch om op de eerste ledenbijeenkomst, ook al moest zij door den dwang der omstandigheden het karakter van een buiten-gewone bijeenkomst dragen, toch der gewoonte getrouw te blijven en te zorgen, dat zij met een voordracht zou worden beëindigd. En wat lag dan meer voor de hand dan een onderwerp, dat nauw verband houdt met het werkgebied onzer Maatschappij en dan wel voornamelijk met dat gedeelte ervan, dat in de jaren, welke achter ons liggen, niet door haar kon worden betreden? Het is mij een voorrecht met dit onderwerp de eerste spreker te kunnen zijn in het nieuwe vereenigingsjaar. Maar ik wil dit niet ondernemen zonder vooraf enkele opmerkingen te maken. Vooreerst deze: span Uwe verwachtingen niet te hoog. Het onderwerp is namelijk zoo uitgebreid, dat het nauwelijks mogelijk is het reeds volkomen te overzien, bovendien is de materie uit den aard van de zaak zoo moeilijk bereikbaar, dat het zelfs hun, die zich er bijzonderlijk mede hebben beziggehouden, nog slechts ten deele bekend is. Het kan mijn doel dan ook niet zijn U een volledig beeld te geven; ik heb er niet naar getracht. Wat ik mij voor oogen hield, is iets anders: uitsluitend dit: te beproeven om, met behulp van een slechts zeer beperkt materiaal, de bijzondere strekking en de bijzondere beteekenis van ons letterkundig leven in bezettingstijd te doen kennnen; U, zoo mogelijk, te doen gevoelen, welke belofte het voor ons Nederlandsch cultuurleven, ook in de komende jaren, zou kunnen in zich dragen. Maar ik was mij bewust, dat gij, opdat dit besef levendig zou zijn, behoefte zoudt hebben aan vergelijkingsmateriaal, aan iets als een historischen achtergrond, waartegen het heden zich afteekenen kan. Ik wil dus vooraf Uw herinneringen aan een andere, vergelijkbare periode, door een korte beschouwing daarvan verlevendigen. I* Bij mij is in de achter ons liggende jaren meer dan eens de vraag gerezen, vooral wanneer het mij trof hoe zeer er in dezen bezettingstijd geestelij verzet geboden werd, hoe het daarmede gesteld was in een andere * Gedeelte van de rede ter opening der vergadering, zie blz. 278. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1945 4 periode, waarin ons volk den druk van een vreemde bezetting te dragen had. Hoe was, vroeg ik mij af, de geesteshouding in het eerste decennium van de 19de eeuw toen de Fransche overheersching zich gaandeweg steeds zwaarder deed gevoelen, tot de volkomen inlijving toe? Er zijn sprekende punten van overeenkomst met onze ervaringen: de politieke knechting, de economische nood, de in beslag genomen of afgebroken huizen, de bittere honger der stadsbevolkingen, waarvan vaak méér dan de helft met soepuitdeelingen werd in het leven gehouden, zij moedigen tot het maken van een vergelijking aan. Wat wij weten van de historie der Geünieerde Provinciën sedert de helft der achttiende eeuw, maakt ons echter voorzichtig; het roemloos ondergaan van de Unie, het vol verwachting inhalen van de Fransche broeders, het zich na enkele jaren gewonnen geven van Oranje, dat alles had een geestelijke sfeer geschapen, waaruit voor defaitisme der groote massa een verzachtende omstandigheid kan gepleit worden. Maar het is mij niet om oordeelen, doch om vergelijken te doen. Reeds de reactie op Schimmelpennincks optreden was nauwelijks meer dan een flauwe rimpeling in een vlakken vijver. Een twaalftal Utrechtsche edelen en patriciers waagden een protest, dat zonder weerklank bleef: ‘de natie liet zich gewillig alles opleggen, de verstijving was algemeen’1. Het blijft bij gepruttel van hen, die zich moeilijk voegen onder de verheffing van een uit eigen kring. Toch is het eigenlijk nationaal gevoel niet geheel uitgestorven. Als de Fransche Moniteur beweert, dat het Fransch bij de beschaafden reeds het Nederlandsch vervangt, laat Schimmelpenninck een ferme afwijzing der bewering in de kranten plaatsen en in de Haagsche salons begint men Nederlandsch te spreken, althans als er een Franschman in de buurt komt2. Dat men uit de Haagsche salons het Fransch niet geheel verbande, verbaast ons niet, als wij bedenken, dat het er al een halve eeuw en meer inheemsch was, als wij zien welk een plaats het inneemt in de onderlinge briefwisseling van het Hollandsch patriciaat, zelfs bij Van Hogendorp, als wij de Fransche verzen lezen, die David Jacob van Lennep en zijn vrienden schreven en schrijven bleven, ook toen men den Franschman als verdrukker begon te zien. De oude Simon Stijl, braaf patriot, had terecht wel weinig fiducie in zijn medeburgers, toen hij in een puntdichtje over ‘de Vorige Eeuw’ schreef in 1801: 1 Colenbrander: Schimmelpenninck en Kon. Lodewijk blz. 37. 2 Ibid. blz. 52. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1945 5 ‘Wij lagchen om de vorige eeuw: Zoo spot men met een dooden leeuw; Wat zijn wij dwaas! Hoe zal de volgende eeuw, helaas! Niet spotten met den dooden haas.’3 Gelukkig heeft die eeuw toch kans gezien om Stijls pluimstaart kwijt te raken, maar voor de eerste drie of vier decennia was het beeld niet onjuist! Er was een ander patriot, feller dan de oude Simon, de Haarlemmer Adriaan Loosjes, die het anders hoopte. Hij had in 1795 de Franschen met geestdrift ontvangen: ‘Fransche broeders, juicht nu mee, Daar uw vrije zangen En het Nederlandsch hoezee Nu elkaar vervangen.’4 en terwijl Bilderdijk hun toebulderde: ‘Verwaten monsters, schrik der aarde Die de eeuwig-duistre gruwelpoel Tot aardrijks fellen geesel baarde En voor het laatst der tijden spaarde Ontbloot van menschelijk gevoel ...’, had hij het getuigenis gegeven: ‘Van den schamelsten Carmagnool tot den eersten Veldoverste was edelmoedigheid, vriendelijkheid en eerlijkheid hun kenmerk... Zij aten en dronken met ons als broeders door de natuur’5. Maar nu was hij van zijn waan genezen; als Holland onder een Franschen koning komt, is hij het, die een protestbeweging begint; maar hij krijgt zelfs in Haarlem niet meer dan 29 handteekeningen; een ander protest, in Delft, brengt het nog niet zoover. Toch is er nog wel eenige beweging. Maria Aletta Hulshof6 richt een wat opgewonden gestelde ‘Oproeping aan het Bataafsche volk’ ‘om dezelfs denkwijze en wil aan den dag te leggen tegen de overheersching door eenen vreemde- 3 Aangehaald bij Busken Huet: De patriotten en Simon Stijl, Litt. Fant. en Krit. XXIV, blz. 151. 4 ‘Lied voor den zesden Februari 1795’. 5 Deze tegenstelling bij Huet: Litt. Fant. en Krit. XXIV blz. 159, zie ook blz. 111. 6 Oproeping van het Bataafsche Volk, gedrukt voor rekening van de schrijfster, Amsterdam 1806. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1945 6 ling, waarmede het vaderland bedreigd wordt’. Zij wekt hen op vast te houden aan de Republikeinsche grondregels van 1798. ‘Men schijnt hier gevoelloos, Patriotten schijnen er niet meer te zijn’, roept zij uit; toch hoopt zij wel, dat er nog zullen wezen, die zich willen vereenigen om een betrouwbaar staatsbestuur te kiezen, dat het verzet zal leiden. Een opwekking tot revolutie dus, maar wel heel erg een slag in de lucht! Johan Melchior Kemper stuurt, anoniem, een geschrift de wereld in, waarin hij het denkbeeld ontwikkelt, dat het volk in de grondvergaderingen zou moeten worden opgeroepen. Helmers, die al in 1799 in een ‘Ode aan (z)ijn Landgenoten’7 gevraagd had: ‘Hoe lang, o Nederland, zult ge in uw boezem woeden? Tot hoelang zal uw kroost, verblind door vreemd belang, En schier verpletterd door 't gewicht der tegenspoeden, Rampzalig werken tot zijn eigen ondergang?’ Helmers publiceerde nu in het Dagblad ‘de Ster’ van 2 Mei 1806 een fragment van een onuitgegeven treurspel8, waarin deze niet onduidelijke regels: ‘Het vonnis is geveld; ja Grieken gij wordt slaven; Leer nu getrouw in 't juk naar vreemdlings wenken draven.’ en verderop: ‘Wat vrucht brengt thans uw dood, o Marathonsche helden Opdat een vreemdeling, gebraakt uit Rome's wal, Uw goud verslinden en uw ziel verkoopen zal?’ Zijn zwager Cornelis Loots had kort te voren een gedicht uitgegeven: ‘Batavieren ten tijde van Cajus Julius Caesar’, zoo duidelijk van strekking, dat Schimmelpenninck in 1805 verzocht werd hem naar Parijs uit te leveren, hetgeen echter niet geschied is. Hij nam desniettemin ook nu geen blad voor den mond: in het Amsterdamsche Nut droeg hij zijn ‘Lof van den Burgerstand’ voor, waarin o.a. dit couplet: ‘Een roover treedt aan 't spits van landen en van rijken, En al zijn edelen zijn roovers, zijns gelijken; Onze eeuw zag nog die schande, ons oog zag 't snoodt gespuis, Bedekt met eergewaad en met het ridderkruis, Een zaamverwarden drom van waarlijk eedlen, braven, Van landverraderen, van beedlend ruigt en slaven!’ 7 Gedichten, 3de druk 1826, Dl. I, blz. 117. 8 Zie Colenbrander t.a.p. blz. 80. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1945 7 En toen nu Lod. Napoleon kwam, kon Helmers het niet laten om in een curieus gedicht ‘de Wereldburger’9 deze regels in te lasschen: ‘De heilge zucht voor 't land, waarin wij zijn geboren, Doet haar gewijde stem niet meer in Nêerland hooren; Onze onafhankelijkheid is slechts een waterbel, Het Vaderland een naam, de vrijheidsliefde een spel.’ Het is al veel! Een ander dichter, oneindig grooter, maar van karakter zijn mindere, werd, in Fransche verzen pluimstrijkend hofpoeet. Oude regenten, - de Prins had reeds eerder zijn aanhangers vrijgelaten, - en ambtsbekleeders uit den patriottentijd waren tot bedieningen bereid; zelfs Gijsbert Karel zou een betrekking hebben aangenomen; gelukkig bleef het aanbod uit. Straks tooien honderden aanzienlijke Nederlanders zich met Lod.
Load more

Recommended publications
  • Natalie Fossey Nicola Grobler
    DEPARTMENT OF VISUAL ARTS, UNIVERSITY OF PRETORIA SELECTED CREATIVE OUTPUTS 2015 – 2018 Natalie Fossey Selected group exhibitions 2018 Drawing conclusions II, Association of Arts, Pretoria In the Public Domain, Pretoria Art Museum 2018/17 Young Collectors III , Fried Contemporary, Pretoria 2016 Awesome women, Association of Arts Pretoria Tempo, Old Merensky Building and The Edoardo Villa Museum, University of Pretoria 2015 UP Staff show, Anton Van Wouw House, Pretoria 2014/15 Sounds of Africa, Durban National Gallery, KwaZulu-Natal and Guanlan Original Printmaking Base, China Curatorial output 2016 Tempo, University of Pretoria, Old Merensky Building, The Edoardo Villa Museum (Group Exhibition) Nicola Grobler Public interventions 2018 The Visitor Centre II, a series of art interventions held at The Pretoria Art Museum, The Ditsong Museum of Natural History and the City of Tshwane’s Biodiversity Festival at Fountains Valley Resort, 16 May – 24 June 2016 The Visitor Centre I, a series of art interventions and artist workshops held at Tswaing Meteorite Crater Reserve, Soshanguve and Roodeplaat Nature Reserve, 4 – 11 June & 16 June. Selected group exhibitions 2018 In the Public Domain, UP Staff exhibition curated by Avitha Sooful and held at The Pretoria Art Museum 2016 Tempo, Old Merensky Building and The Edoardo Villa Museum, University of Pretoria 2015 UP Staff show, Anton Van Wouw House, Pretoria Collections Foundation Lettera27, Milan, Italy Jack Ginsberg artist book collection, Johannesburg Local and international private collections
    [Show full text]
  • A History of the Kimberley Africana Library
    Fig. 1: JL Lieb: A map of the Griqua territory and part of the Bechuana country of South Africa, 1830 (M029) THE HISTORY AND DEVELOPMENT OF THE KIMBERLEY AFRICANA LIBRARYAND ITS RELATIONSHIP WITH THE KIMBERLEY PUBLIC LIBRARY by ROSEMARY JEAN HOLLOWAY submitted in fulfilment of the requirements for the degree of MASTER OF INFORMATION SCIENCE at the UNIVERSITY OF SOUTH AFRICA SUPERVISOR : PROFESSOR T B VAN DER WALT SEPTEMBER 2009 i TABLE OF CONTENTS FOREWORD SUMMARY ABBREVIATIONS CHAPTER 1 The history and development of the Kimberley Africana Library and its relationship with the Kimberley Public Library 1.1 Introduction ……….. ……….. ………. 1 1.2 Background to the study ……….. ……….. ………. 2 1.3 The aim, purpose and value of the study ……….. ………. 7 1.4 Delimitation ……….. ……….. ………. 9 1.5 Explanation of relevant concepts ……. ……….. ………. 11 1.6 Methodology and outline of the study ……….. ………. 12 CHAPTER 2 The Kimberley Public Library/Africana Library within an environmental perspective 2.1 Introduction ……….. ………… ………. 18 2.2 The land and the people ……….. ………… ………. 18 2.3 Politics and the economy ……….. ………… ………. 29 2.3.1 Kimberley and the growth of the South African economy ……….. ………… ……….. 30 2.3.2 Kimberley and local politics … ………… ……….. 32 2.3.3 British hegemony in South Africa and territorial claims ……….. ………… ……….. 33 2.3.4 From mining camp to a town .. ………… ……….. 35 2.3.5 The illicit trade in diamonds … ………… ……….. 36 2.3.6 International economic and political events to affect Kimberley ………… ………… ……….. 37 2.3.7 Conclusion ………... ………… ……….. 43 ii CHAPTER 3 The Kimberley Public Library within the context of the development of public libraries in South Africa 3.1 Introduction ………… ………… ……….
    [Show full text]
  • 'Bitter Hedge': Narrative, Nationalism, and the Construction of Afrikaner Identity In
    SPECIAL ISSUE ––– 2011 PERSPECTIVES ON POWER CONFERENCE VOLUME VI ISSUE 11 2013 ISSN: 1833-878X Pages 29-38 Sheilagh Ilona O’Brien The Construction of a ‘Bitter Hedge’: Narrative, Nationalism, and the Construction of Afrikaner Identity in the Voortrekker Monument ABSTRACT During the early settlement of South Africa, the governor, Jan Van Riebeeck, grew a hedge of Bitter Almond to divide the fledgling colony from the local population. The journey of the Voortrekkers who escaped British rule into the interior would become an important focal point of Afrikaner nationalism, and the single most important event in Afrikaner history and mythology. The construction of the Voortrekker Monument, and the narrative it presents, are important for understanding how the Afrikaners constructed and used their past. Afrikaners clung to their imagined past in a present where everything seemed doubtful, and in so doing they attempted once again to cut themselves off from the world around them. Through Afrikaner nationalism Jan Van Riebeeck’s ‘Bitter Almond hedge’ returned to South Africa in the twentieth-century. BIOGRAPHY Sheilagh Ilona O’Brien has a Bachelor of Arts (Hons), with a double-major in History and First Class Honours, and a Masters of International Studies both from The University of Queensland. She is currently a PhD Candidate in the School of History, Philosophy, Religion and Classics at The University of Queensland. Her major fields of interest are oppression and its causes, genocide and communal violence, and history as myth: how we tell narratives about the past. 29 THE CONSTRUCTION OF A ‘B ITTER HEDGE ’: NARRATIVE , NATIONALISM , AND THE CONSTRUCTION OF AFRIKANER IDENTITY IN THE VOORTREKKER MONUMENT This In 1938, centennial celebrations took place upon the site of a nineteenth-century battle at Bloedrivier , in commemoration of the conflict between the Dutch Voortrekkers – who in 1838 were moving north to escape British rule – and the Zulu impis .
    [Show full text]
  • THE STATUE N the 20Th of August, 1895, Mr
    THE PRESIDENT 'This speech was delivered b'J) M. B. N aidoo, vice-principal of the Sastri Indian College. Durban. at Caux (Switzeria'nd) on the 15th jul'J). 1954. The occasion was a world conference -of the M oral Rearmament Movement. ESTERDAY was the anniversary of Paul Kruger and it is only fitting Y_ that as a South African I should pay homage and tribute to the memory of a great South African whose vision and statesmanship had paved the way for South Africa's economic prosperity. One cannot help admiring a man who carried in his veins the blood of the Afrikaner and one who derived his inspiration and his entire philosophy of life from the Holy Bible. At the twilight of his political career, he found Asylum along the beautiful shores of lake Geneva and his troubled mind seared by the frustrations and sorrows of the events in South Africa, found solace and divine fellowship in the precincts of Caux. Whatever be our political and social disabilities, as South Africans, we cannot help but recognise the greatness of one who will for ever be revered as one of the most illustrious sons of our country. M. B. NATDOO. Caux. 15th July, 1954. THE STATUE N the 20th of August, 1895, Mr. P. Samuel Marks donated £10,000 O for the purpose of erecting a statue of President Kruger on Church Square. This gift from a rich Jew of Johannesburg, was meant as a gesture of goodwill and esteem by all the subjects of the Transvaal Republic no matter to what denomination they belonged.
    [Show full text]
  • Important South African
    1 Maggie (Maria Magdalena) Laubser SOUTH AFRICAN 1886-1973 A Bird On A Branch signed and dated ‘46 pencil and watercolour 36 by 26,5 cm R4 000–6 000 2 Johannesburg Country Club After Jacob Hendrik Pierneef SOUTH AFRICAN 1886-1957 9 March 2009 – 20h00 Hoenderhok, Meerlust (Nilant, 3) signed with the studio stamp and numbered 5/8 in pencil in the margin linocut 26 by 26 cm Important South African Art R4 000–6 000 3 Jacob Hendrik Pierneef SOUTH AFRICAN 1886-1957 Lots 1-165 Plaas In Vrystaat, Brandfort (Nilant 57) signed, dated 1927, numbered 3/50 in pencil in the margin linocut 12 by 20 cm R4 000–6 000 4 Jacob Hendrik Pierneef SOUTH AFRICAN 1886-1957 Huis Van Generaal Smit, Pretoria (Nilant 29) signed and dated 1920 in pencil in the margin linocut 13,5 by 26 cm R8 000–12 000 2 3 5 Attributed to Lady Anne Barnard BRITISH 1750-1825 A Malay Woman watercolour 22 by 10 cm R7 000–10 000 cf. A watercolour of the same subject and by the same hand attributed to Thomas Bowler illustrated in the Frank Bradlow, Thomas Bowler his life and work, Cape Town, 1967, no. 24, page 100 7 Jacob Hendrik Pierneef SOUTH AFRICAN 1886-1957 Middelburg 6 signed, dated November 52 and inscribed with the title pencil and watercolour Thomas William Bowler 9,6 by 34,5 cm SOUTH AFRICAN 1812-1869 R30 000–40 000 Table Bay from Kloof Nek signed and dated 18(?) oil on canvas 17,5 by 74 cm R90 000–120 000 PROVENANCE J.
    [Show full text]
  • June 1969 ITALIAN POW in SOUTH AFRICA
    The South African Military History Society Die Suid-Afrikaanse Krygshistoriese Vereniging Military History Journal Vol 1 No 4 - June 1969 ITALIAN P.O.W. IN SOUTH AFRICA (Medical Services) By LT. COL. L. BLUMBERG, ED (With the exception of Russia, all the belligerents in World War II were signatories to the Geneva Convention of 1929 relative to the treatment of Prisoners of War. This elaborate and lengthy code provides for almost every contingency that might face the prisoner, and its dominant note is that in all circumstances treatment shall be humane. It is not generally known, for example, that the Convention lays down that the food ration of prisoners shall be the equivalent in quantity and quality of that of depot troops. Another article states that medical attention of every kind shall be given a prisoner, when necessary. It is now common knowledge that the treatment meted out to Allied prisoners both in Europe and the East bore very little resemblance to that laid down by the Convention. In South Africa, on the other hand, where for some years we held nca4y 100,000 Italian prisoners, the Articles of the Geneva Convention were most strictly observed, both in the letter and the spirit. Well fed, well housed, well clothed and given the best of medical care, these prisoners were maintained in an excellent state of health. In fact, the general sick rate throughout their period of captivity was consistently lower than that among U.D.F. troops in the Union. The writer of this article, a doctor now back in general practice, was intimately associated with the medical care of the prisoners from the outset until his release from the Forces in 1946.
    [Show full text]
  • Memories of a Lost Cause. Comparing Remembrance of the Civil War by Southerners to the Anglo-Boer War by Afrikaners
    Historia, 52, 2, November 2006, pp 199-226. Memories of a Lost Cause. Comparing remembrance of the Civil War by Southerners to the Anglo-Boer War by Afrikaners Jackie Grobler* The Civil War in the United States (1861-1865) and the Anglo-Boer War in South Africa (1899-1902) hardly seem comparable. In the first place, the war in America was a civil war with no foreign power involved, while the one in South Africa was a colonial war in the sense that Britain entered the war as a colonial power with the objective of safeguarding her colonial supremacy in South Africa. In the second place, the Civil War was a much “bigger” war than the Anglo-Boer War, both in number of participants and in number of casualties suffered on both sides. The mere fact that no prominent historian has ever produced a comparative study of the two wars or even of aspects of the two wars, also places the comparability of the wars in doubt. However, there are a number of similarities between the two wars, such as the massive material, as well as psychological losses suffered by the vanquished in both wars; the intentional destruction of the territory of the vanquished carried out by the victorious side in both cases; the participation of blacks; the political issues relating to the abysmal fate of blacks in the eventual post-war dispensation in both cases; and lastly the fact that even though the South and the Boers were the losers, in both cases they managed to have their leaders and heroes such as Robert E.
    [Show full text]
  • Toppled Statues and Fallen Icons: Negotiating Monuments to British Imperialism and Afrikaner Nationalism at Post-Apartheid Universities
    Toppled Statues and Fallen Icons: Negotiating Monuments to British Imperialism and Afrikaner Nationalism at Post-Apartheid Universities Brenda Schmahmann Some time prior to March 2013, when I was in the happy position of taking up a professorship at the University of Johannesburg, a sequence of events took place that marked the beginnings of my interest in the topic of this inaugural address. As they pertained to a council chamber, it seems particularly apt that I should recount them to an audience gathered in such a space – albeit in one different in style and history to the council chamber concerned. Background: A Council Chamber, Some Portraits and a Tapestry In late 2008, when I was a professor at Rhodes University, I wrote a letter on behalf of the institution’s Gender Forum to its vice-chancellor at the time, Saleem Badat. Mooting for the relocation of various portraits of former vice chancellors and chairs of council which had been hanging in the council chamber of the university since the 1960s, the letter focused on the possible inappropriateness of displaying images of uniformly white and male figureheads in such a context. Although I had in fact envisaged this letter simply for consideration by the vice chancellor himself, it ended up being submitted to faculty boards for their consideration also. There it became the subject of heated argument. Sabine Marschall (2010: 142) suggests that many white South Africans are reluctant to condone any adjustments to the placement of inherited art not because they necessarily share values associated with the works in question but rather because they perceive such acts as “threats to their sense of cultural identity and their future in the country”.
    [Show full text]
  • A1132-C434-001-Jpeg.Pdf
    A SERIES OF EAFLLY MORNING TALKS BROADCAST BY THE S A B C - 1972. "SOME PERSONALITIES OF EARLY JOHANNESBURG" MEN OF THEIR TIMES Foreword The Johannesburg Historical Society is pleased to present this publication, the second of a series coinciding with Johannesburg's Birthday (Johannesburg is 87). This publication is based on a series of early morning radio ralks on the English programme in September/October 1972, entitled "Men of Their Times". A great deal of research has been undertaken by members of the Executive Committee of this Society in preparing these talks especially the aspects of Historical importance in the beginnings and development of early Johannesburg. In this respect it is unique and important because it brings together from many sources, into one publication, the many facets of the early romantic growth of Johannesburg associated with so many colourful personalities. The Society is extremely grateful to those who have contributed to this publication which will undoubtedly be most welcome especially to all our members. A word of thanks is also due to Mr W. Osburn for his part in achieving this publication. Typesetting and Layout by DANDO & VAN WYK (PTY.) LTD. Printed by AFRICAN EAGLE. TALK ON LEANDER STARR JAMESON PREPARED BY LUDI LOCHNER FOR JOHANNESBURG HISTORICAL SOCIETY. 5 Minutes exactly. Everyone knows about the Jameson Raid - but who was the Jameson who gave his name to this infamous expedition? Leander Starr Jameson was born on 9th February, 1853, the youngest of 11 children born to the wife of an Edinburgh lawyer turned poet. Though small of stature, Jameson nevertheless excelled at school sports showing early promise of the indomitable spirit that was to characterise his life.
    [Show full text]
  • This Work Is Licensed Under a Creative Commons Attribution-Noncommercial
    This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial- ShareAlike 4.0 International License. How to cite this thesis / dissertation (APA referencing method): Surname, Initial(s). (Date). Title of doctoral thesis (Doctoral thesis). Retrieved from http://scholar.ufs.ac.za/rest of thesis URL on KovsieScholar Surname, Initial(s). (Date). Title of master’s dissertation (Master’s dissertation). Retrieved from http://scholar.ufs.ac.za/rest of thesis URL on KovsieScholar Emily Hobhouse’s speech at the inauguration of the Women’s Memorial in Bloemfontein in 1913 and its translation: A documents-of-life account By Natania du Plessis Submitted in fulfilment of the requirements in respect of the Master’s Degree MA Translation Studies in the Department of Linguistics and Language Practice at the University of the Free State Supervisor: Prof. Kobus Marais Co-supervisor: Prof. André Wessels January 2018 ABSTRACT This dissertation will investigate, through the methodology of documents of life, the factors that influenced Emily Hobhouse to write in English the speech for the inauguration of the Women’s Memorial in Bloemfontein in 1913 and to commission its Afrikaans translation. It will also examine the different translation choices that Hobhouse made in the translation process and what motivated these decisions. The study will construct a narrative by using the background provided by autobiographies, letters, diaries, newspaper articles, etc. to evaluate Hobhouse’s speech and to see if they might shed light on the writing of the speech and the consequent translation choices. Hobhouse was a controversial figure in the Anglo-Boer War because she sympathised with Afrikaner women and children.
    [Show full text]
  • South African Art, Furniture, Silver, Ceramics, Glass and Jewellery 4 February 2013 CT 2013/1
    South African Art, Furniture, Silver, Ceramics, Glass and Jewellery 4 February 2013 CT 2013/1 Fine Art Auctioneers Consultants 1 2 PUBLIC AUCTION BY Important South African & International Art, Furniture, Silver, Ceramics, Glass Fine Art Auctioneers Consultants & Jewellery including Jewellery from the Erich Frey Collection and Cape Furniture from the Collection of Dr Bothma Buitendag Monday 4 February 2013 Jewellery at 11am Furniture, Silver, Ceramics & Glass at 2pm Day Session Paintings at 5pm Evening Session Paintings at 8pm VENUE The Vineyard Hotel, Newlands Colinton Road (off Protea Road) GPS Co-ordinates: S 33˚ 58’.68” E 18˚ 27’.30.71” PREVIEW Friday 1 to Sunday 3 February 10am to 5pm WALKABOUT Conducted by Stephan Welz and Emma Bedford Sunday 3 February at 11am ENQUIRIES +27 (0) 21 683 6560 Mobile +27 (0) 78 044 8185 Fax: +27 (0) 21 683 6085 ILLUSTRATED CATALOGUE R120.00 DIRECTORS: E BRADLEY (CHAIRMAN), ALL LOTS ARE SOLD SUBJECT TO THE CONDITIONS OF BUSINESS PRINTED AT THE BACK OF THIS CATALOGUE V PHILLIPS, B GENOVESE, A PALMER, CB STRAUSS AND SA WELZ (MD) OPPOSITE: PIETER WENNING, WASHDAY, MALAY QUARTER, CAPE TOWN Contents 3 Auction Information 6 Directions 7 Specialists, Services and Sale Information 8 Buying at Strauss & Co 10 Explanation of Cataloguing Terms 11 Forthcoming Auction in Johannesburg Session 1 at 11am Jewellery, including Jewellery from the Erich Frey Collection 13 Lots 1 - 150 Session 2 at 2pm Furniture, Silver, Ceramics & Glass including Cape Furniture from the Collection of Dr Bothma Buitendag 61 Lots 151 -340
    [Show full text]
  • Anton Van Wouw – 'N Kenner Aan Die Woord
    Resensies / Reviews Anton van Wouw – ’n kenner aan die woord Duffey, A.E. 2008. Anton van Wouw: the smaller works. Pretoria: Protea Book House. 240 p. Prys: R400,00. ISBN: 978-1-86919-081-1. Resensent: R. Swanepoel Departement Kunsgeskiedenis, Potchefstroomkampus, Noordwes-Universiteit Die skrywer, professor Alex Duffy van die Universiteit van Pretoria, neem met hierdie boek die leser op ’n reis deur die lewe en werk van die beeldhouer Anton van Wouw (1862-1945), wat algemeen bekend staan as die vader van beeldhoukuns in Suid-Afrika. In dié proses reis ons deur Suid-Afrika gedurende kolonialisme in die eerste helfte van die twintigste eeu soos gesien deur die oë en werke van Van Wouw. Van Wouw is in Driebergen, Nederland ge- bore en het in 1890 op 28-jarige ouderdom na Suid-Afrika gekom. Hy was, interessant genoeg, ook die peetpa van Pierneef. Duffy laat die klem val op Van Wouw se beeldhouwerke op kleiner skaal. Hy merk tereg op dat dit juis in hierdie kleiner werke is wat Van Wouw se virtuositeit as beeldhouer tot sy reg kom, eerder as sy groter en monumentale werke. Die rede hiervoor is dat hierdie kleiner werke hoofsaaklik nie opdragwerke is nie en Van Wouw sy eie artistieke stempel kon afdruk, omdat daar nie voorskrifte van opdraggewers was wat hy noodwendig moes volg nie. Duffy verdeel hierdie kleiner werke in ses groeperings. Die eerste groep bestaan uit klein volfiguurwerke van historiese figure uit sowel Koers 73(2) 2008:349-363 349 Resensies / Reviews die Afrikaner- as Engelse gemeenskappe van die mense van sy leeftyd.
    [Show full text]