Rafael García Granados Diccionario biográfico de historia antigua de Méjico. Tomo III. Indios crisitianos. Bibliografía e Índices

3 tomos Segunda edición México Universidad Nacional Autónoma de México Instituto de Investigaciones Históricas 1995 458 p. Cuadros y tablas (Primera Serie, 23) ISBN 968-36-4291-8 (obra completa) ISBN 968-36-4294-2 (tomo III)

Formato: PDF Publicado en línea: 25 de septiembre de 2017 Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros /diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html

DR © 2017, Universidad Nacional Autónoma de México-Instituto de Investigaciones Históricas. Se autoriza la reproducción sin fines lucrativos, siempre y cuando no se mutile o altere; se debe citar la fuente completa y su dirección electrónica. De otra forma, se requiere permiso previo por escrito de la institución. Dirección: Circuito Mtro. Mario de la Cueva s/n, Ciudad Universitaria, Coyoacán, 04510. Ciudad de México

Algunas Dinastías Según las Fuentes

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html -

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SEIWRES DE A.COLMAN SEGUN IXTLILXOCHITL

Teiolcocoatzin (en tiempos de Tezozomoc) Tecuhtlacacuilotzin

Nota: Lol Analea de Cuautidán mencionan a UD 11eilor Co,oclzia ea 1 acad 1519.

SERORES DE AMULA SEGUN TELLO

Tzomitloc (salió de Otztoc y pobl6 Amula, gobernó por muchos años). Miraxiquipe Parahumu Hupe lgucape. Perego Behupi 11 Tore... undo Perego 11 Behupi 111 ... ego Boteca Perego III Tlopci (en su tiempo lleg6 Cort&) Minotlacoya (Señor de Tzapotitlan)

Nota: Mota Padilla 1ólo menciona 11 61timo: MillotlacoJa.

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html ""' SE!VORES DE COATLICHAN � o Torquemada Anales lxtlilxochitl Anales Cuauhtitlan Chimalpain

Tzontecomatl Tzontecomatl Aculhua Tzontecoma ltzmitl Tlacoxi Tzontecomamatl Tlacotzin Huetzin Huetzin (hijo de Itzmitl) Acolmiztli Acolmiztli Huitzilihuitl Acolmiztli Mozocomatzin Quetzalrnaquiztli Quetzalmaquiztli (Tezozomoc lo hizo se� t 3 tochtli-1430 ñor). Quauhpopocatzin Cuappopocatzin Cuauhpopocatzin t 6 calli-1485 t 6 caña-1485 Xaquinteuctli Xaquinteuctli Xaquintzin Xaquinteuctli 6 casa 1485 entroni­ Tecocohuatzin zado t el 4o. año del reina­ do de Ahuizotl

SE!VORES DE COYOACAN

Chilmapain C. Mexicayotl

Maxtlaton 9 conejo-1410 Maxtla t 4 caña-1431 Tecolotzin Tecolotzin 12 conejo-1426

Cuauhpopocatzin Cuauhpopoca Cohuayhuitl Tecohuatzin Tetlanmecatl Cetochtli Cetochtzin don Remando t 7 casa-1525 1 tztlollinqui Juan Guzmán Juan de Guzmán 1526

Las !igui�ntcs fuentes sólo mencionan a Maxtla: Anales Tepaneca.s, Anales de Tiatelolco, Torquemadat Betancourt, Durán, Tezolomoc, Boturinit Be­ ristain, Beaumont, lxtlilxochitl, Historia de los Mexicanos por sus Pintur.,., Relación de la Genealogl.. Origen de los Mei

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SE!!IORES DE CUAUHTINCHAN SEGUN LA HISTORIA TOLTECO·CHICHIMECA

Quetzal (era mixteco popoloca, gobernó 4 años)

Xiuhcozcatl (hijo de Mamauini)

Tecamecatl Tloquatzin t 2 tochtli

Xochicozcatl 9 tochtli· 1462 13 tochtli-1466 le venció

Teuhtlecozauhqui

Teocuitlazin (Se instaló el año 1224 ?)

Torres, don Baltazar de

Loa Anales de Tlatelolco sólo mencionan a T1euh1laeo<;auhqui que en 10 tochtli fue tomado prisionero.

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SE!VORES DE CU.AUHTITL.AN SEGUN LOS .ANA.LES DE CU.AUHTITL.AN

I Chicontonatiuh XIV Tezcatlteuctli 1 acatl-687 2 acatl-124 7 t 13 acatl-751 t 2 tochtli-1286 (gobernó 65 años) XV Huactzin II Xiuhncltzin 3 acatl-128 7 1 tecpatl-752 t 13 calli-1348

III Huactli XVI Iztactotozin 1 tecpatl-804 13 calli-1349 t 1O calli 865 t 5 acatl-1368 (gobernó 62 años) (gobernó 19 años)

IV Xiuhtlacuiloxochitzin XVII Ehuatlycuetzin (mujer) 11 tochtli-866 6 tecpatl-1369 t 7 acatl-87 5 t 10 tecpatl-1373 (gobernó 12 años) XVIII Temetzacocuitzin V Ayauhcoyotzin 11 calii-1374 & tecpatl-876 t 3 tochtli-1379 t 10 tochtli-930 (gobern6 6 años) (gobernó 55 años) XIX Tlacateotzin 4 acatl-1380 VI Nequamexochitzin 11 acatl-931 t 2 ( 1) calli-1390 t 12 calli-945 (gobernó 11 años)

XX Xaltemoctzin el viejo VII Mecellotzin 2 tochtli-1390-91 13 tochtli-946 t 7 tecpatl-1408 t 9 calli-982 (lo mató Tezozomoc) VIII Tzihuacpapalotzin No hubo rey durante 9 años 1O toéhtli-983 hasta 3 calli 1417, sólo t 12 acatl-1023 gobierno militar (gobernó 42 años) XXI Tezozomoctli IX Iztacxillotzin (mujer) 4 tochtli-1418 13 tecpatl-1024 3 tochtli-1430 t 11 acatl-1035 (gobern6 31 años)

X Eztlaquencatzin XXII Tecocohuatzin 11 acatl-1035 3 tochtli-1430 t 2 acatl-1091 t 6 calli-1433 (gobernó 57 años) XXIII Ayactlacatzin Xaquinteuctli XI Ezcoatzin 7 tochtli-1434 3 tecpatl-1092 t 3 acatl-1495 t 5 acatl-1107 (después de él no hubo rey sino gobernador mi­ XII Teyztlacoatzin litar que fue): 6 tecpatl-1108 t 7 tochtli-1!75 XXIV Tlacateccatl Tehuitzin (gobernó 67 años) (rigió 8 años)

XIII Quinatzin XXV Aztatzontzin 8 acatl-1175 11 acatl-1503 8 tecpatl-1239 en 1 acatl-1519 era Selior.

41.ll

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SENORES DE CUERNA.VACA

Anales de Cuauhtitlan Chimalpain 1"'tlilxochitl

Tehehuetzin Tehuehuetzin Tehuehuetzin 12 tecpatl-1504 12 caña-1491 12 tecpatl-1504 (gobernó 14 años)

lzcoatzin lzcohuat:dn Izcoatzin 12 tecpatl-1504 12 pedemal-1504 1504, instalado 7 tecpatl-1512

Durante 2 años no hubo rey

Yaocuixtli 10 acatl-1515

Yaomahuitzin Yoatzin 1 acatl-1519 (hacia 1521)

Bctancourt Torquemada menc onan a en tiempo de Huitzilihuid. D. Pablo Nma- reo menciona a Anale1 de iatelolco a y a Tlalt cod.

y i Tezcacohuatzin 1 Cuauhtototzin. T Teizuaconad e

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html ..,,. .. SE!JORES DE CULHUACAN ..,,. Relación Doctor Ori1•• d• los Mexicanos de la Genealotlo Anales d• Cuauhtilla" Chimalpoia Hernández Román 11 bllilxochill l

Totepev, ler. Señor de los Toteheb Culhua (gobernó 56 años) (gobernó 56 año•)

Topilce, 2• Señor de los Topilce Culhua (gobernó 16 años, dC!­ (gobernó 16 años y des­ pués de él pasaron 97 pués de él no hubo años que no hubo se .. señor durante 97 años) ñor) Matlacxochitzin, Señor en Tula (se entroniza en 1 acatl- 895) Vemac, 3er. Señora ñodes1 los Huemac Culhua Chapultepcc (gobernó 62 años) Hoem.ac (gobernó 62 se sui­ cidó en o en Tacubaya)

Naviunci, 4• Señor de los Nahuinci,3er. (1ic) Sr. de Culhua los Culhua Nauhyotzin Nauhyotzin Nauchiocion Nauhrotl (gobernó 60 años) {gobernó 60 años, los 16 ( + 9 tepatl-1072) primeros en cTula)

Cuahutepetavatci, 59 Señor Cuauhtepetla i, ler. Señor Cuauhtexpetlatzin Quauhtlexpe- Quauht Ex pe- de Culhuacan de los Culhua y fundador ( + 11 calli-1129) tlat tlat Vezio de Culhuacan (gobernó 11 año1) (gobernó 11 años)

Vece, 6• Señor de los Cul­ Hueci, 6• (sic) Señor de hua y 2• de Culhuacan los Culhua y ler Señor Huetzi Hoe�in e to en (gobernó 25 años) lec Culhuacan ( + 9 tochtli-1151) (gobern6 25 año•)c

Nonovalcaci, 7• Señor de Nonohualca i Nonohualcatzin Nonoalcatl Nonouakatl los Culhua y 3• de Cul­ (gobernó 16 años) ( + 4 acatl-1172) huac.an (gobernó 16 años)

Achitometl, 8• Señor de los Achitometl, 7 • Señor de los Achitometl Culhua y 3• de Culhua- Achitometl Achitometl Culhua y 4• de Culhua­ ( + 5 calli-1186) Achitomel can 010 (Jurado por (gobern6 14 años) Xolotl en l tecpatl-1090) Cuahotonal, 8• Señor de Qua uhtonal Cuathutunal 6 Ayahutunal, Cuahuitonal Quauhtonal los Culhua y 4• de Cul­ 9• Señor de los Culhua ( {- 6 acatl-1194) y 5• de Culhuacan huacan (gobernó 14 años) Ma�tzin Maca�i1f Maca�in Macace. 10• Señor de los (Falta el 9• de los Culhua ( + 1 tochtli-1194; ¿se Culhua y 7• (sic) de y 5• de Culhuacan que entronizó siendo rey de Culhuacan según el "Origen de los los Chichimecas en (gobern6 23 años) Mexicanos" es ).-lacace) Chapoltepec?)

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html � ,

Culcalce, 110 Señor de los Cuetan, ]()o Señor de los Quetzaltsin Que? Quep Culhua y 7• (sic) de Culhua y 6• de Culhua­ (se entronizó en 3 tocb­ Culhuacan can tli-1222; + 3 acatl- (gobern6 H años) 1237)

Chalchiutlatonac Chalchihutlatonac, 11• Se­ Chalchiuhtlatonactzin Cbalchiuhtona Chalcbiuhtona (gobern6 16 años) ñor de los Culhua y 7• ( + 7 tecpatl-1253) de Culhuacan (gobernó 16 años)

Quathutlix, 12• Señor do Cuahutlix, 12• Señor de los Cuauhtlixtli Quauhtlcx Quauhtlix Yo­ Xohualatonac los Culhua y 8• de Cul­ Culhua y 8• de Culhua­ ( + l acatl-1259) huallatonac Xobuallat onac huacan can (gobern6 9 años) (gobernó 9 aiios)

Yoalatonac, 13• Señor de Yohualatonac, 13i;i .Señor Yohuallatonac Yoalatonac los Culhua y 9• de Cul­ de los Culhua y 9• de ( + 11 calli-1269) huacan Culhuacan (gobern6 12 años) (gouernó J(I años)

Ceyntccace,. 14, Señor de Cihutecaci, 14• Señor de los Culha y 10• de Cul­ los Culhua y 10• de Cul­ Cuihtetl Chiuhtetl huacan huacan (gobern6 13 años) (gobernó 14 aiic•)

Calquiyauhtzin

Gibeltemuc, 150 ñor de Xihuitltemoc, 15• Señor de Xihuitlemoctzin Xihuiltt'moc Se Xihocltem1><: Xiuiltemoc los Culhua y 11 • de Cul­ los Culhua y 11 • do Cul­ ( + 2 acatl-1299) (gobernó 11 ó huacan hucan 14 años, + 10 (gobern6 18 años) (gobernó 18 años) ca.s:i-1281)

Calcozametzin Cuxarse, 16• Señor de los Cuxcuci,. 16111 Señor de los Coxcoxteuctli Coxcoxtli Cuxcux Coxcox Culhua y 12• de Culhua­ Culhua y 12• de Culhua­ ( + 1 tecpatl-1324) ( + 10 caña-1307) Cuxcux can can (gobern6 17 años) (gobernó 16 años)

Atamabia, 17• Señor de los Acamapichi, 17• Señor de Acamapichtli Acamapich el Viejo Acamapichtli Acamapichtli Culhua y 13• de Culhua­ los Culhua y 13• de Cul­ ( + 13 tecpatl-1336) (de 1 p edcrnal- can huacan 1324 a + 13 pe­ (gobern6 12 años) (gobernó 12 años) dernal-13%)

Achitnmete U (se perdió Achitom etl Achitometl el Jo­ Culhuacan a los d o e e ( + 11 acatl-1347 y se ven añ09 de su reinado) despobl6 Culhuacan) (de 13 pedernal- 1336 a + 11 ca- ña-1347)

Auhyotl (de 11 casa-1347 a + 12 casa- 1413) .,.. .. u.

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html l 1 l 1 SE!WRES DE CH.A.Leo t

Esta provincia estaba dividida -según parece desprendenc de los Anales de Chima(. pain- en dos cabeceras: Amaquemeca y Tlalmanalco. ! señoríos: La c;ibecera de Amaquemeca comprendía seis l 1.-1 tztlacoc;auhcan 2.-Tiaillotlacan 3.-Tzacualtitlan-Tenanco (Chiconcohuac) 4.-Atlauhtlan· ( Tzacualtitlan )-Tenanco 5.-Tecuanipan (Pochtlan y Huixtoco) 6.-Panohuayan

La cabecera de Tialmanalco comprendía tres señoríos: '

1.-0pochhuacan-Tlacochcalco ¡,, 2 .-1 tzcahuacan·Tlacochcalco 3.-Acxotlan-Cihuateopan

Señorío de Itztlacoc;auhcan

Chimalpain Crónica M11xicayotl

Atonaltzin Atonaltzin 1240? fundador de Amaquemecan t 9 conejo-1306 (gobernó 66 años)

Acxitzin 10 caña-1307 (murió el mismo año)

H uehueteuhctli Huehueteuctli 10 caña-1307 (en su época llegaron a t 1 caña-1363 los mexicanos, reinó 55 años, murió en (gobernó 56 años) 1 casa-1363)

lpantlacualloctzin Cacamatl el viejo 1 caña-1363 (parece que sólo fué principe) t 4 pedernal-1393 (gobernó 30 años)

Quetzalmac;atl Temitzin Teohuateuctli 4: pedernal-1392 (gobernó 55 años) t 9 conejo-1410

Aocuantzin Tochiyacatzin Huehue 10 caña-1411 t 6 caña-1459

Nota: Los tres últimos no figuran como seiiores de ltztlaco,auhc:an en Chimalpain, pero 11 los dal primeros.

416

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html 1462-1469 Guerra contra Tenochtitlan

22 años no hubo señor, sólo administrador, hasta que instaló a:

Toyaotzin 7 conejo-1486 t 7 caña-1499 (gobernó 14 años)

Aocuentzin o Xollotzin En 7 caña-1499, fué nombrado señor, pero como era pequeño, fué coronado hasta 12 pedernal-1504 t 6 caña-1511 (gobernó 13 años)

Cihuayllacatzin, don Hernando Cortés 9 conejo-1514 5 caña-1523 (pasó a ser señor de Tzacualtitlan-Tenanco-Amaqueme­ can)

Tomás de San Martín Quetzalmaljatzin 5 caña-1523 3 caña-1547 (gobernó 26 años)

Juan de Santo Domingo de Mendoza Tia-· caeleltzin 4 caña-1548 t 6 caña-1563 (gobernó 16 años)

Gregorio de los Angeles Tepoztlixayacatzin 7 pedernal-1564 t 10 pedernal-1580 (gobernó 1 7 años)

Don Tomás 12 conejo-1582 f 4 caña-1587 (gobernó 6 años)

Señorío de Tlailotlaccan, 1egún Chimalpain

Tcmitzin 13 pedernal-1336 t 2 caña-1351

Cacamatzin 1 3 pedernal-1352 t 5 casa-1367 (gobernó 60 años}

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Chahuatlahtohuatzin 6 pedernal-1368 t 5 conejo-1406 (gobernó 39 años)

Inmigración al Sur

Cohuar acatzi n 10 caña-1411 t 6 caña-1459

1462-1465 Guerra contra Tenochtitlan

22 años no hubo señor

Cacamatzin 11 7 conejo-1486 t 1 caña-1519 (gobernó 34 años)

Don Juan de Sandoval Tecuanxayacatzin 3 casa-1521 3 pedernal-1560 (nombrado goberna­ dor de Amaquemecan) t 8 casa-1565 (gobernó 41 años)

Don Juan Bautista de Sandoval 8 caña-1565 t 6 pedernal-1576 (Había sido señor de Tecuanipan durante 8 años)

Señorío de Tzacualtitlan Tenanco Chiconcohuac Según Chimalpain

Quahuitza En 1268 fundó Tzacualtitlan t 2 conejo-1338 (Se dice que gobernó 70 años)

Xiuhtotzin (mujer) 4 pedernal-1340 t 12 pedernal-1348

Itztlotzin 12 pedernal-1348 t 3 casa-1417

Quauhtlahuanitzin 4 conejo-1418 t 6 caña-1459

22 años no hubo señor

Yotzintli 9 pedernal-1488 t 2 pedernal-1520 (gobernó 33 años) (Era rey de Tzacualtitlan y Atlauh­ tlan, a la vez. En Atlauhtlan tuvo un administrador)

418

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html r

Señorío de Atlauhtlan-{Tzacualtitlan )-Tenanco Según Chimalpain

Itzcuauhtzin 11 Huetzin 6 conejo-1290 7 casa-1369 t 5 casa-1341 t 4 pedernal-1392 (gobernó 52 años} (gobernó 24 años)

Tlotli Mactzin 5 casa-1341 5 casa-1393 4 casa-1353 t 1 casa-1441 (gobernó 13 años) (gobernó 49 años, con él terminó la dinastía chichimeca) Huecontzin 5 conejo-1354 Popocatzin t 10 caña-1359 3 caña-1443 (gobernó 6 años) t 6 caña-1459

Oc;omatzin 22' años no hubo señor ' 11 pedernal-1360 t 7 casa-1369 Yotzintli, representado en Atlauhtlan, por (gobernó 10 años) su administrador: Tetlatzin gobernador instalado por Ahuizotl en 9 pedernal-1488

Señorío de Tecuanipan, según Chimalpain

Ecatzin t 6 caña-1465 6 caña-1407 (gobernó 28 años} t 12 casa-1413 (gobernó 26 año�) 1462-1465 guerra contra Tenochtitlan

Mizquitzin 22 años sin señor, sólo administrador 1 caña-1415 t. ll conejo-1438 Miccacalcatl (gobernó 24 años) 13 pedernal-1492 t 4 concjo-1522 Yaopantzin (gobernó 31 años) 11 conejo-1438 (Instalado por Ahuizotl)

Señorío de Panohuayan, según Chimalpain

Toniztaltzin Quauhuixcaltzin Quauhcecécuin tzin en 7 pedernal 1304 se estableció en Ateneo 9 pedernal-1488 y fué Rey de Panohuayan 1 caña-1519 (gobernó 32 años) Nochhuetzin "Tlamaocatl" jefe que llegó a Panohuayan-Amaqueme­ D. !osé de Santa María Teuhctlacoc;auhcat­ can en 7 pedernal-1304 zm 4 pcdcrnal-1548 Teuhctlacoc;auhcatzin "Tiamaocatl" t 7 pedcrnal-1564 t 12 casa-1465 (gobernó 17 años)

22 años no hubo señor D. Felipe Pácz de Mendoza 7 pedernal-1564 t 8 pedernal-1604

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html de Señorío Opochhuacan-nacochcalco, según Chimalpain f,.•

Yecahuetzcatzin To<;anteuhtli 4 acatl-1275 11 caña-1399 t 10 acatl-1307 t 10 caiia-1411

Malmaltzin o Te<;iuhtzin Macuilmalinaltzin 12 casa-1413 10 caña-1307 t 4 conejo-1418 t 4 conejo-1314 (gobern6 8 años) Totéquixtzin 4 conejo-1418 Cuapol6catl t 3 caña-1443 5 caña-1315 t 6 pcdernal-1316 (Era también señor de ltzcahuacan Chalchiuhtlat6nac en 1315) 7 caña-1447 t 10 conejo-1450 Toyaotzin o Tlacochchimalpopocatzin (gobernó 4 años) 6 pedernal-1316 t 13 caña-1323 Huitzilpopocatzin (gobernó 8 años) 11 caña-1451 6 caña-1459 Chichicuepotzin (gobernó 15 años) 13 caña-1323 t 9 pedernal-1332 1462-1465 guerra contra Tenochtitlan (gobern6 10 años) (Después de su muerte nadie go­ 22 años no hubo gobernador s6lo adminis­ bernó durante 4 años) trador, hasta que Tizoc restableció a la nobleza con; Xolhuahua<;antzin 1 casa-1337 Yaotentzin t 12 casa-1361 7 concjo-1486 (Después de su muerte nadie go­ t 1 casa-1493 bern6 durante 4 años) (gobernó 8 años)

Cuate6tzin Miccacalcatl Administradores hasta 4 conejo-1366 t 11 caña-1399 Necuametzin (gobernó 34 años) 12 caña-1504 t 2 pedornal-1520

Señorío de ltzcahuacan Tlacochcalco, según Chimalpain

Chalchiuhtlatonac Cuateótl 1 8 casa-1305 5 casa-1341 t 12 casa-1309 7 pedernal-1356 (gobernó 15 años) Quapolocatl 12 casa-1309 Chahuatlahtohuatzin o Milnacatzin casa-1357 t 6 pedernal-1316 8 t 5 pedernal-1380 Hccaxayacatzin (gobernó 24 años) 7 casa-1317 Tres años no hubo señor. En este tiempo t 12 conejo-1322 administró el pueblo Miccacálcatl Cua­ teotzin, de Opochhuacan Caltzin 12 conejo-1322 Ixmacpaltzin o Mapchuailoctzin t 3 caña-1339 9 pedernal-1384 (gobernó 18 años) t 12 casa-1413 (gobernó 30 años)

420 l_ DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html T

Cuateotzin 11 22 años no hubo señor, sólo administrador, 12 casa-1413 hasta que Tízoc restableció la nobleza t 4 pedernal-1444 con: {gobcrn6 32 años) Itzcahuatzin Tres años no hubo gobernador 7 conejo-1486 t 2 pedernal-1520 Amihuatzin {gobern6 35 años) 7 caña-1447 6 caña-1459 Francisco de Sandoval Acacitzin 3 casa-1521 De 1462-1465 guerra contra Tenochtitlan t 10 conejo-1554

Señorío de Acxotlan Cihuateopan, según Chimalpain

Toteociteuhctli 1 tztaccoyotl 6 caña-1407 t 6 caña-1459 En 1438 es mencionado como acom­ pañante de Nezahualcoyotl Huitznecahual 7 conejo-1486, instalado por Tizoc.

SENORES DE CHIMALHUACAN ATENGO, SEGUN LA RELACION GEOGRAFICA DE ESTE LUGAR

Huaxomatl (gobernó 70 años)

Ghalchiuhtlatonac (gobernó 12 años)

Tlatzcantecuhtli

Nenequitzin

Tezcapoctzin (gobernó 52 años)

Ma tlacuah uacatzin (gobernó 18 años)

Momanticatzi (gobernó 170 dias)

Tlalatzintecuhtli ( gobern6 l O años)

Cocotzintecuhtli (gobernó 18 años)

Acxoyatlatoatzin

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SENORES DE ECATEPEC

Chimalp11.in Torquemaáa

Chimalpilli el Viejo Chimalpilli 1 pedcmal-1428 t 11 pedernal-1464

(Parece que doce años fue Tezozomoc (en tiempo de Capitanía) Nezahualcoyotl)

Matlaccohuatl 11 calli-1477 t 6 tochtli-1498 (gobernó 22 años)

Chimalpilli U 6 conejo-1498 t 2 pedernal-1520 (gobernó 23 años)

Huanitzin 2 pcdernal-1520 (en 7 conejo-1538 fue instalado gorebnador de Tenochtitlan)

Nota: La Crónica Mexicayotl sólo menciona al lo.: Huehue Chimalpilli.

SENORES DE HUEXOTLA

Anales Je Sahaida Dr. Herruíndez Cuauhtitlán Chimalpain lxtlilJ

Mazatzin Macatzin (reinó 70 años) (reinó 78 años)

Tochintccutli Tochi ntecutli Tochintccuhtli (l'einó 38 años) (reinó 38 años)

Ayotzintecutli Ayotzintecutli Quiyauhtzin (reinó 7+ años) (reinó 74 años) (Señor en ticm• pos de Tccho­ tlala)

IQuatlahuicctecutli Quatlahuicetecutli (reinó 55 años) (reinó 55 años)

"Totomochtzin Totomochtzin CuapP.iYo Tlacatzin (reinó 52 años) (reinó 52 años) (Hijo de Tczo­ zomoc. - 1430)

Yaotdntecnhtli Yaotzintecuhtli Tia¡olyaotzin Tlati¡olyaotzin (1 (reinó 53 años) (reinó 53 años) pedernal 1480)

Xilotzintecutli Xilotzintccutli Tlazolyaotzin (reinó 28 años) (reinó 28 años)

a Itl canhtzin ltlacauhtzin (reinó 28 años)

'Tlacuiliautzin Tlacaolitzin (reinó 53 años) (reinó 53 años)

Tzontcmoc Tzontemoc Tzontcmoc años) (reinó 15 (reinó 15 años) (3 tccpatl 1507 a 1 acatl 1519)

Cuitlahuatzin Cuitlaoatzin Cuitlahuac Cuitlahuatzin Cuitlahuatzin e 8 (r inó 41 años} (1 tccpatl 1480 a ( 1 pcde rnal 14 0 (murió en 1508) 2 acatl 1507) a 2 caña 1507)

Tzapocuetzin Tla¡otzin (reinó 13 años)

Canocuitlaoatzin

422

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html l

SE!VORES DE HUEXOTZINCO

Ixtlilxochitl Tezozomoc Anales Cuauhtitl4n

Chicomacatzin y Tlacatlanex (les dio el señorlo Tlotzin Pochotl}

Temacatzin (en tiempos de Techotlala)

Coyolchiauhqui (en tiempos de Moquihuix)

Xayacamachan Xayacamachan Xayacamachan (en tiempos de Nezahualco­ (en tiempos de Ahuizotl} 12 calli-1257 yotl)

Tenocelotzin 13 tochtli-1348 Tecuan Ehuatl (en tiempos de Moctezuma 11} Quecehuatl 1 acatl-1519

Chimalpain sólo menciona a Chiyauhcoatl, quien murió en 6 conejo-1498. Cr6nica Mc�icayotl m"nciona a Coyolchiuhqui. Dur6n menciona a Teayeyatl en tiempos de Moctezuma, 5o. señor de México. Torquemada sólo menciona a Xayacamachan, pero antes del reinado de Moctezuma l. N óteme las

contradicciones cronológicas de las fuentes, R. G. G.

SE!WRES DE IXTAPALAPA

C. M,xica)lotl l:dlilxochitl Torquematla Chimalpain Bdaneotirl

Techotlalatzin Techotlala • Techotlala f 1 tochtli-1482

Ti�otzicatzin

Cuauhxilotzin Quauhxilotzin Quauhxilotl

Hu eh u e Cuitla­ Cuitlahuatzin Cuitlahuatzin e 1 huatzin viejo (fundó el señorlo en 3 co­ nejo-1430)

Cuitlahuac Cuitlahuac Cuitlahuac

Axayacatl Ixhueu­ catocatzin, D o n Alonso

Doña Magdalena

Mencionan solamente a Cuitlahuac las siguientes fuentes: Anales Cuauhtitlan Torquemada Cortés, Cartas Gómara Cervantes de Salazar Historia de los Mexicanos por sus Pinturas Oviedo Beaumont * Lo menciona como abu•lo de Cuitlahuac

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SERORES DE MICHOA.CA.N

Señores de Michoacán según la Relación de Michoacán

1.-Hieriticatame o Ticatame, Señor de Naranjan. 2.-Sicuirancha, Señor de Uayameo. 3.-Pavacume, Señor de Uayameo. 4.-Vapeani, Señor de Uayamco. 5.-Tariácuri, Señor de Pátzcuaro. 6.-Curatame, Señor de Uayameo. 7.-Hiripan, Señor de lhuatzio. 8.-Thicatame, Señor de lhuatzio. (por poco tiempo). 9.-Zizispandaquare, Señor de Tzintzuntzan. 10.-Zuangua o Tziuanqua, Señor de Tzintzuntzan. 11.-Sincicha Tangaxoan, Señor de Tzintzuntzan. 12.-Don Pedro, Designado por Cortés. 13.-Sincicha Tangaxoan, una vez más.

Señores de Naranjan según la Relación de Michoacán

Zizanbanacha, genérico de los señores de Naranjan anteriores a la conquista de Hieriticatame. Zizanzirancamaro. Señor de Naranjan anterior a dicha conquista. Hi11riticatam11 o Ticatame. Conquistador de Naranjan e iniciador de la dinastía de los seño­ res de Michoacán.

Señores de Uayameo o Vayameo según la Relación de Michoacán

Sicuirancha, Señor de Michoacán Pavacume, Señor de Michoacán Vapeani, Señor de Michoacán Curatame, Señor de Michoacán

Señores de Pátzcuaro según la Relación de Michoacán

Tariácuri, Señor de Michoacán Curatame, Suplantó por algún tiempo a su padre Tariácuri, El anterior una vez más Hiqugage

Señores de Cuyacan o Ihuatzio según la Relación de Michoacán

Hiripan, Señor de Michoacán Ticatame, Señor de Michoacán Paguingata,

Señores de Tzintzunt:i:an según la Relación de Michoacán •

Tangaxoan 1 Zizispandacuarc, Señor de Michoacán Zuangua o T:i:iuanqua, Señor de Michoacán Sincicha Tangaxoan, Señor de Michoacán

Señores de Arar6 según la Relación de Michoacán

Thiacari Ticuric:.i.ta o Chicuricata

Señores de San Juan Carapan según el Códice Plancarte

Halame o Hasamc Vacusticatame Tziuanqua

• Beaumont cita un señor ll3mado Char:ic11 "en tiempos antiguos".

424 l DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Sicurancha Tzitzipandaquare Cayrecha Carapu Thangaxoan Tzintzicha

Señores de Curnachen según la Relación de Michoacán

Hencivan Oresta o Huresta

Señores de Perexaripetío según la Relación de Michoacán.

Cando Chague

Señores de Xarácuaro según la Relación de Michoacán

Caricaten Quanta o Cuanta

Señores de Zacapo según la Relación de Michoacán

Zizarnban Caracornaco Quenornen (mujer)

Otros señores de Michoacán según el Códice Plancarte o la Relación de Michoacán.

Aguno Señor de Arantzan Codex Plancarte Arnbova Señor de Urechu Relación de Michoacán Anachurichenzi Señor de Vacapu Relación de Michoacán Atapezi Señor de Zuzurna Harapeo Relación de Michoacán Canhori, Cahhori, o Señor de Curinguaro Chanhori Sus hijos sucesores (Cando, Sica), Zinacuabi, Chapa y (Uresqua) Relación de Michoacán. Cavujancha Señor de Tacárnbaro Relación de Michoacán Cuyuva Señor de Crongaricuaro Relación de Michoacán Chapa Señor de Hetoquaro Relación de Michoacán Caacaqui Codex Plancarte Hapariya Señor de Santangel Relación de Michoacán Mahiquise Señor de Condernbaro Relación de Michoacán Punquaihancha Codex Plancarte Quezeguarnpare Señor de Tajirnaroa Relación de Michoacán Sicuindicurna Señor de Vaniqueo Relación de Michoacán Siuincpara Señor de Siuina Codex Plancarte Tareca Señor de :Xenoanto Relación de Michoacán Tarcpec hachanhoti Fundador de Curinguaro Relación de Michoacán Achurin Relación de Michoacán Thiacari Señor de Hiraro Codex P!ancartc Tzuonqua Señor de Pacapetaro Relación de Michoacán Varaparne Señor de la isla de Pacandam Vigen Señor de U careo Relación de Michoacán Zinzuni Señor de Yzipamuco Relación de Michoacán Zirutarne Señor de Parco Relación de Michoacán Zururnban Señor de Tariarán Relación dl" Michoacán

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html 1 -

SERORES DE OZTOTICPAC (TEXCOCO)

Anales Cuauhtitlan Hist. Tolt. Chich. Anales Tlatelolco Cuetzpallinteuctli 10 tochtli-1398

Ceolintzin Ayoquantzin Ceollintecuhtli t 2 tochtli Cuitlahuac (Axayacatl le da el poderío de su padre en 8 tochtli)

426

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html T

Torquemada 1xtlilxochitl Dr. Hernándu

Xolotl Xolotl (gobernó 117 años) t tecpatl-1075

Nopaltzin Nopaltzin (gobernó 32 años) t 5 acatl-1105

Tlotzin Pochotl Tlotzin Pochotl (gobernó 36 años) (gobernó 36 años) t 1 tochtli-1141

Quiñatzin Tlaltecatzin Quinatzin Tlaltecatzin Tlaltecatzin (gobernó 70 ·años) t 8 calli-1253

Techotlalatzin Techotlalatzin Techotlala (gobernó 104 años) (gobernó 60 años)

Ixtlilxochitl Ixtlilxochi t1 Ixtlilxochitl a (gobernó 65 años)

Nezahualcoyotl . Nezahualcoyotzin N ezahualcoyotzin 11 .calli-1369 t 6 tecpatl-1462

Nezahualpilli Ne�ahualpilli Ne�ah oalpilcintli

Cacama Cacama Cacama añi

Coanacotzin Cohuanacochtzin Coanacotzin Tecocoltzin añ• Don Pedro Don Hernando Pimentel Ixtlilxochi tl Don Fernando

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SE!VORES DE TENAYUCA Y TEXCOCO

rernándet Tlal1I Sahagún Chimalpain Anales Cuauhtitlán

n

ó Techotlala

tl 6 Ixtlilxochitl Ixtlilxochitl lxtlilxochitl (gobernó 65 años) t 4 conejo-1428 1 acatl-1363 .Íle (gobernó 124 años) t 5 acatl-1419 .'¡¿� oyotzin Nezahual� Nezahualcoyoü N ezahualcoyotl Nezah ualcoyotl (gobernó 71 años) 4 caña-1431 4 acatl-1431 t 6 pedernal-1472 t 6 tecpatl-1472

Nezahualpilli Nezahualpilli NeWiualpilli t 10 caña-1515 t 10 acatl-1515

Cacamatzin Ca cama Cacamatzin (gobernó 4 años) 11 pedernal-1516, t 2 pedernal-1520 :in Coanacochtzin Coanacochtzin 5 (gobernó años) t 6 pedernal-1524 nando D. Hernando Pimentel Don Hernando Cortés Ixtlilxochitl (gobernó casi 20 años)

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html oc

1l11s

o

Anales Tlatelolco C. Mexicayod Durán Beristáin

:ochitl

Ixtlibmchitl Ixtlilxochitl Ixtlilxochitl 1 c o ual oy tl 1 acatl-1363 t 13 acatl 5 Tczozomoc

Nczahualcoyotzin Nezahualcoyotl Nczahualcoyotl Nczahualc(lyotl 1ualpilli 4 acatl-1431 4 acatl .O 6 tecpatl-1472

Nczavalpincentli Nc zahualpiltzintli Nezahualpiltzintli natzin acatl-1515

Cacamawn C'acama

Coanacochtzin Anacuci Coanacoch Coanacotzin (Coapacoc)

Ixtlilxochitl Pimcntcl, don Hcmando

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Códice Aubin Anale1 tl• Anales de Aca111apichtli e uauhtillan Chimalpain Tlatelolco Cótlic# Ramlrei

(De 1376 a 1395) A�apichtli Acamapichtli Acamapich Acamapichtli Gobernó 20 añcs (1 tochtli-1350 a (5 caña-1367 a 12 (1 tecpat\) Gobernó 40 años 3 tccpatl-14-04) caña-1387) Gobernó 21 años Gobern6 54 años Gobernó 21 años ( 4 años entre. él y su sucesor)

Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Uitziliuitl lluitzilihuitl (De 1396 a 1416) (3 tecpatl·1404 a (3 caña-1391 a l (De 8 tecpat\ a Gobernó 22 años 3 calli-1417) caña-1415). 3 acatl) Gobernó 10 años Gobernó 25 años Gobernó 22 años

Chimalpopoca Chimalpopocatzin Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca (De 1417 a 1424) (8 calli-1409 a 1 (1 caña-1415 a (3 calli a 1 acatl) Gobernó 13 años Gobernó 12 años tccpatl-1428) 12 conejo-1426) Gobernó 11 años Gobernó 13 años

lzcoatl lzcoatl lzcoatl lzcoatl lzcoatl (De 1425 a 1437) (1 tecpatl-1428 a 13 acatl-1427 a 13 (1 ó 13 tccpatl (De 1424 a 1437) Gobernó 13 años 13 tecpatl-144-0) tecpatl-144-0) a 12 acatl) Gobernó 12 6 13 Gobernó 12 años Gobernó 14 años Gobernó 13 años años

Moctezuma 1 Moctezuma l Moctezuma l Mocteiuma l Moctczuma ·l (De 1438 a 1471) (13 tccpatl:1440 a (13 tecpatl-1440 a ( 13 tecpatl a 2 (De 1436 a 1464) Gobernó 29 años 3 calli-1469) 2 tecpatl-1468) tecpatl) Gobernó 28 año• Gobernó 29 años Gobernó 29 años Gobernó de 27 a a 29 años

Axayacatl Axayacatl Axayacatl Axayacatl Axayacatl (De 1471 a 1479) (2 tecpatl-1468 a (3 calli-1469 a 2 (2 tecpatl a 2 Gobernó 14 años 2 calli-1478) calli-1481) calli) Gobernó 9 años Gobernó 13 años Gobernó 13 año•

Tizoc Tizoc Tizoc Tizoc Tizoc 1480 (2 calli-1478 a 7 (2 calli-1481 a 7 2 calli Gobernó 4 años Gobernó 4 año• tochtli-1483) tochtli-1486) Gobernó 5 años Gobernó 5 años Gobernó 6 años

Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl (De 1484 a 1501) (7 tochtli-1486 a (7 tochtli-1486 a (1 acatl ó 7 toch­ Gobernó 15 a'.ios Gobernó 17 años 11 acatl-1503) 10 tochtli-1502) tli a 10 tochtli) Gobernó 14 años Gobernó 17 años Gobernó 17 años

Moctezuma II Moctezuma Il Moctezuma ll Moctezuma 11 Moctezuma Il

Cuitlahuac Cuitlahuac Cuitlahuac Cuitlahuac (Se le menciona (2 tecpatl-1520) como Señor de Gobernó 80 horas lztapalapa)

Cuauhtc111oc Cuauhtemoc Cuauhtcmoc Cuauhtemoc (De 1521 a 1525) (3 ealli01521 a 1 (10 acatl) tecpatl-1524) Gobernó 4 años

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Saha1tln Crónic• M•xica')loll Torquemada Ixtlilxochitl Do�tor H•rnándu

Acamapichtli Acamapichtli Acamapichtli Acamapichtli Acamapichtli Acaapi trono (Electo en 1384) (f 13 acatl-1271 ch Gobcrri6 21 año• u 81) años Gobern6 50 años

Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Gobern6 21 años (De 3 acatl-1391 Gobernó 13 años a 1 acatl-1415) ·Gobern6 25 años

Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Chimlp años Gobern6 10 años (! acatl-1415 a Gobernó 1O ailos opa 12 tochtli-1426) Gobernó 12 años

Izcoatl Izcoatl Iscoatl Izco:itl Izcoatl años (De 13 acatl-1427 (t 1 �calli-1441) Gobern6 14 años a 1440) Gobernó 14 años Gobernó 14 años y medio

Moctezuma I Mcctrzuma 1 Moctezuma Moctezuma. 1 años Gobern6 30 años (13 pedernal-1440 (t 1470) Gobernó 30 años a 2 pedernal 1468) Gobern6 29 años

Axayacatl Axayacatl Axayacatl Axayacatl Axayacatl . Gobernó 14 años (3 calli-1469 a 2 (t 2 calli-1481) calli-1481) Gobernó 12 6 14 Gobern6 13 años añoa

Tizoc Tizoc Tizoc Tizoc Tizoc Gobernó 4 años (Coronado en 2 (t 6 calli-1485) Gobernó 4 años calli 1481) Gobernó 4 años y medio ó 5.

•Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Gobern6 18 años (7 tochtli a 10 Gobernó 9 años tochtli-1502)

II Moctezuma II Moctezuma Moctezuma II Moctezuma II Moctezuma JI Gobernó 19 años (Coronado en 10 (t 3 calli-1521 i � tochtli-150:! 2 Gobern6 16 año• tecpatl-1520) y medio.

Cuitlahuac Cuitlahuac Cuitlahuac Cuitlahuac Cuitlahuac go­ (Coronado en 2 Gobernador, Gobernó 40 días Gobernó 80 días tecpatl-1520) bernó 40 dlas. Gobernó 80 dlas (Murió 1520)

Cuauhtemoc Cuauhtemoc Cuauhtemoc Cuauhtemoc Cuauhtemoc (Coronado en 3 Don Fernitndo Gobernó 4 años calli 1521) Gobernó 5 años

Diego Tevetzquiti­ tzin Gobernó 13 años

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html or SERORES DE TENOCHTITLA.N A:

R•lat:iótr. d• la :iapichtli Aes. G•n•alofia C. d• Pablo ( Duró• Hisl. M•x. Pi•t. Ori1n ti• lo1 T•zozomoc Nazareo Anales Tepaneetu M•zicanos

Acamapich Acamapichtli Acamapichtli Acamapii:htli Acamapichtli Acamapichtli (t 1404) (Coronado año 53 Gobernó 19 años (t ll tccpatl) Gobeni6 40 años de la fundación y medio ó 21. de México; año dlihuitl Hl 73) • Tres años sin Señor después de él.

Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl (Coronado en !t año 94 de la Gobernó 33 años Gobcrn6 21 ó 22 1404) f u n d ación de años. 1alpopoca CI México). ,bernó Gobernó 25 año•

Chimalpopoca Chimalpupucaci Chimalpupucaci Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Gobernó 12 años Gobernó 21 años Gobernó 10 u 11 (t 12 tochtli- 1tl años. 17; •bernó 1426) Se entron!i6 en

Izcoatl Izcuaci Iz:cuaci bcoatl lzcoatl bcoatl años (De 1424 a 1#0 Gobernó 13 años Gobernó 11 ó 13 45) tezuma ó años. 13 acatl-1427. M 1bernó Gobernó 19 años 1 Moctczuma 1 Moctezuma 1 Moctczuma I Moctezuma Moctezuma 1 Moctezuma 1 años (Coronado a ñ o Gobernó 29 años Gobernó 28 ó 29 (t tecpatl-1468) 117 de la funda­ (Le sucedió la años. ción de México; madre de Axa­ >acatl A: el año 147). yacatl) (Entroni7.ado en Axayacad Axayacatl Axayacacin Axayacatl Axayacatl Albernó Tboc Tizoc Tizoc Tizoc Tizoc Tizoc (t 1486) (t año 164 de Gobernó 4 años Gobernó 4 ó 5 (t 2 calli-1481) la fundación de años. México) izo Al Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl (t año 180 de Gobémó 16 añot la fundación de

Mbico) (De 10 tochtli- :tezuma Moctezuma 11 1502 a 2 tecpatl- M Moctezuma 11 Moctezuma 11 Moctezuma U Mocte:ruma 11 Moctezuma 11 (Coronado en Gobernó 17 añOI 1503) 1520) .lahuac Cuitlahuac Cuitlahuac Cuidahuac obern6 Gobernó 80 dlas

Cuauhtemoc Cuauhtemoc Cuauhtemoc Cuauhtemoc C1 obern6 Gobernó 3 6 4 años.

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Do• ·epanuas

htli L•'Y•nila J1 los An. Mex. Conl. Motolinia Acama¡ :ecpatl) Mendida Cámara Soles B.tanc:ourl (Elec

Acamapichtli Acamapichtli Acamapichtli Acamapichtli Acamapich Acamapich Gobernó 21 años En 1375 fué re- Se entronizó en conocido Señor. 3 de mayo 1361

itl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl Huitzilihuitl úobern6 22 años De 1396 a 1417 (En 1403 6 1404 fue entronizadQ; t en 1414). poca :ochtli- Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Chimalpopoca Gobernó 9 años Gobern6 10 años úobern6 10 años (De 1414 a t427) 6 Gobern6 13 años

a Izcoatl Itcoa Izcoa bco tl ron!zó Izcoatl Izcoatl

Axayacatl Axayacatl Axayaca Axayacatl Axayacatl en úobern6 12 años Gobernó 12 años Gobern6 12 años Axaya. iizado i-1469)

Tizoc Ti2oc Ti2oc Ti2oc Tizoc (3 tochtli-1482 a (Entronizado en 7 toehtli-1486) 1482) lti-1481)

Abuizotl Ahuizotl Ahui2od Ahui2otl (7 toehtli-1486 a (Entronizado en 10 tochtli-1502) 1486) Gobern6 15 años úobern6 16 años Ahui2c Moctezwna II Moct Moctezuma 11 Moctezuma II Moctezuma II tochtli- (Entronizado 11 (Entronizado en (Entronizado en tecpatl- aeatl 1503) 1�2) 1503)

'ª Cuitlahuac Cuitlahuac ) Gobern6 60 dw

Cuauhtemoc Cuauhtemoc

Cuauh

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Doranl•J de Carranza Beaumont Romdn Colección CuevaJ Ternaux Compan•

Acamapich Acamapich Acamapich Acamapichcin (Electo en 1318) (t en 1382) Gobern6 21 años

Huitzilihuitl Huitzilihuitl (De 1396 a 1417)

Chimalpopoca Chimalpopoca Ohimalpopoca

hcoatl bcoatl Izcoua

I Moctczuma I I I Moctczuma Moctezuma Moctezuma 1 Huehue Moctczunla (Le sucedi6 una hija cuyo nom- bre no se co- nocc)

Axayacatl Axayacatl Axayacatl Axayacatl Axayacatl (S u e e di6 a au madre)

Tizoc Tuoc: Tizoc Tuoc Gobern6 4 años

Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Ahuizotl Goberno 18 aiiOI

Moctezuma Moctezuma 11 Moctezuma 11 Moctezuma ll Moctezuma· JI

Guitlahuac Guitlahuac Gobernó 40 añoe Gobern4 60 días

Guauhtcmoc Guauhtcmoc Cuauhtemoc Guatimozin

Tapico

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html 1 ¡ 1�

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SENORES DE TEPEACA (PUEBLA)

Rel. de Tepeaca Anales Tlatelolco Durán 1 Tezozomoc Hist. Tolt. Chich. Ixtli/xochitl

Cuauhtliztac Iztacmitl o (fundador de Tepeaca, Metliztac vino de Chicomoztoc)

Tlemiyauatl Tziquimotli

Chichtli Chichtli Chichtli y Coyolcue, Coyolcuec Chichtzin en tiempos de Mocte- zuma 1

Cuauhtci;i

Coyoltototzin (gobernaba junto con Chalchiuhcolatzin y Nccuametzin, en 1520) Nccuamctl se 11 amó Juan Tlaylotlaquc.

Nota: Torquemada sólo menciona a Iztacmitl.

SE!VORES DE TEPEYACAC (D. F.)

.Anal11 Cua11htillan Tezozomoc 1xtlilxochitl Hist. Tolt. Chich. Betancourt

Mctliztac lztacamitl (le dio el señorío Xo­ (le dio el señorío de lotl) Tepeiacac hoy Guada­ lupe )

Chiauhcohuatl Chiauhcoatl Xiuhcohuatl 1 calli-1441 ( 13 tochtli lo venció 13 tochtli-1466 Axayacatl) (le venció Axayacatl)

_ Nota: lztac Mitl y Metliztae son _el mismo que el Metliztac anterior de lxtlixoehltl. �Están equivocados Ixtlixoehitl y Betancourt al creerlo ,.. senor de Tcpeyacac, D. F.; se trata de un senor de Tepeaca, R. G. G.

personaje Puebla.

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html .if ruJes d• Tlaltloleo $al a1.i Cl imolpain C. M"'iet oll n

Quacuapituhuac Quaquapitzoac Quaquahpi tzahuac Cuacuapi tzahuac (go ernó 62 años) 3 tochtli-1378 t 4 1 tocht li tochtli-1418 t 8 calli 11 tecpatl-1412 (1obern6 60años)

Tlacateutzin Tlacateotl Ilacatcotzin l c teot in 7 tecpatl (gobern6 38años) 11 teepatl-1412 4 coneio-1418 f t 13 a atl t 13 acatl-1427 12 DeJo-1426 (gobern6 20años} (sabernó 10 a o.)

oa Quauhtlatouatzin Q auhtlat Quauhtlatohuatzin Cuauhtlatoatzin 10 tecpatl (gobernó 38 años) 1 tecpatl 1428 7 1 tecpatl-1428 tecpatl-1460 t tecpatl-14607 (gobernó 31 años)

Moquihuix Moquihuix Moquihuix Moquihuix (gobernó 9 años) tccpatl-1460 tecpatl t 7 calli calli-1473 (gobernó 14 añosf {gobernó 14 años)

ltzquauhtzin Itzcuauhtzin lt•quauhtzin ltzcuauhtzin (gobernador general o (gobernó 46 años) tlacoch alcatl )

Nota: Los Anales de Tlatelolco y Sahagún dan siete y 1ei• pobernadorei respecti a ente, cuyos • b es no coinciden,

432 DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SE'RORES DE TLATELOLCO

1 Anal.u Tepan.eas Betancourl Torqutmada Cddi<1 Garda Granado• Cuacuauhpitzah.;.., Quaquauhpitzahuac Quaquauhpitzahuac Quaquapitzahua 'flaeatcotl Tlacateotzin Tlacateotl Tlacatcotl Tlacateotzin

Cuauhtlat Cuauhtlatohuaain Quaubtlatohua Quauhtlatohuatzin Quauhtlatoaain Moquihu

Moquihuix Moquihuix Moquihuix

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html S DE TLATELOLCO

Anol.. s T•Pa••cas Aaal11 d• Caauhlitlaa lsdlilJrochitl Dr. H1ratlatl1•

Cuacuauhpitzah.;..., Quacuapitzahua Quaquapizaho&c (gobernó 62 años)

Tlacateotzin Tlacateotzin Tlacateotzin Tlacateoad (gobernó 38 IÚÍ01)

Cuauhtlatohuatzin Cuauhdatoa Quauhdatohuatzin Quauhtlatoan:n

Moquihuix Moquihuix Mocuhoctzdi (gobernó 9 años)

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SENORES DE TLAXCALA Cabecera de Tepeticpac

Torquemada Muñoz Camargo

Culhuacatecuhtliquanez Culhua Quanez (Tepanecatlquanez, Cuicuitzcatl o Tco­ chichimecatl)

Tcxcallihuehue Atexcalihuehue

Pantzintecuhtli Pantzintccuhtli Acolpitecuhtli

Cocotzin Cocoltzin (Mixcohuatecuhtli, Tecpanecatl Cocotzin)

Teiztlacohuatzin Teixtlacohuatzin

Umacatzin Tlamacatzon o Umacatzin

Tlehuexolotzin o Tlacazcallitecuhtli, don Tlehuexolotzin Tlacaxcaltecuhtli Gonzalo (en au época llegó Cortés) (dice que sucedió a Teixtlacohuatzin en la p. 82 y en la 93 que sucedió a Umacatzin)

Don Gonzalo

Don Francisco de Mendoza

Don Francisco

Cabecera de Ocotelolco

Muñoz Camargo

Teyohualminqui Teyohualminqui (Chichimecatecuhtli, Cuicuitzcatl, Teo­ (Culhua Tecpanecatl Quanezteyoalminqui, chichimecatl) Cuicuitzcatl Teochichimecatl)

Papalotl Papalotl (Tlailotlac Tctzpat9n Tlacatccuhtli) (Tlailotlactetzpantzin )

Colhuateyohualminqui Colh uateyoh ualminqui (Cuicuizcatl, Chichimccatecuhtli Teochi­ chimecatl)

Acatentehua Acatentehua

Cuitlizcatltecuhtotolin

Tlacomichuat1

Xipincotlitzincuitlizcatl Xipencoltzin Cuitlizcatl

Atlapal tzin Cuitlizcatl Tlatlalpatzin Cuitlizcatl

Tlapapalotzin

Maxixcatzin, D. Lorenzo Maxixcatzin Tianquiztlatoatzin, D. Lorenzo (Dice que sucedió a Xipilcoltzin)

Maxixcatzin, D. Juan

Corté•, "Cartu"; Bernal Dlaz, Oviedo, FauninOI Mazihcauio, Tezozomoc, Beaumonl 1, Aguilar, llot. rini, Merced de Corté• a los Caciques de Axapusco, Maxiicatzin Motolinia, "Hist."; Ixtlilxochitl, :lodta, Motolinia Tcotipcl "Memoriale1", lllcacu, ArgelllOla, Dr. Heraándea J Tianqucttatoa (hijo de Muixcatzin) Chimalpaia, 1ólo mencionan a MaziJ<

435

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html Cabecera de Teotlalpan Tizatlan

Torquemada Muñoz Camargo

Zazocatlahue Tlacaztalli

XRyamachantzompane Huitlalotccuhtli (Tepolohuatecuhtli ó Xayaca- machan)

<;!oi;ocyaotequihua Zozoxyaotequihua Aquiahuacatl

Aztah uatlacazcall i tecuh tli Aztamatlacaxtli Tecuhtli

Xayacamachantlacazcoltecuhtli Xayacamachan II

Xicotencatl D. Vicente (D. Lorenzo de Xicotencatl D. Lorenzo y Vicente Vargas)

Ayacatzin Xicotencatl

Las si�uientcs fuc-ntcs sólo :mencionan a Xicotcncatl:

u Anales de Cuauhtitlánn, Chimalpain, "Historia de los Mexicanos por sw Cortés "Cartas", lxtli1xochitl, Cc1vantcs de Salazar, Gómara 11, Berna( Díaz, Boturini, Agui1ar, Ma:lihcatzin, Te·

zozomoc. Dorantes d" Carranza, Ovicdo, Icazbalccta '�Documentos" 1 "Epistolario de NuevaP:inturas0, España". "Cartas de Indias'', Zorita, Durán, Motolinía ''Historia'' y ''Memoriales''. t�austinos

Cabecera de Quiahuiztlan

Torquemada Muñoz Camargo

Mizquitl Mizquitl

Timaltccuhtli Timaltecuhtli

Tozcoyohuatecuhtli Tozcoyohuatecuhtli

Cohuatzintecuhtli Cohuatzintecuhtli

Quetzalxiuhtzin Quetzalhuitzin

<;:acancatzin Zacaucatzin

lyactzinteohuatecuhtli lyactzin

Citlalpopocatzin, don Bartolomé Citlalpopocatzin

Quctzalcohuatecuhtli

Tlatlachtzintemilotecuhtli, don Antonio

Tomás de Santa Cruz

J ulián Motolinía

Don Antonio Luna Omacatzin

Boturini, Faustinos Mazihcatzin, lxtlilxochitl y Argensola) sólo citan a Citlalpopocatzin. Chimalpain da la fecha 1 caña 1519 para el gobierno de Citlalpopocatún.

436

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html l SE!VORES DE TOCHIMILCO SEGUN LA HISTORIA DE LOS MEXICANOS POR SUS PINTURAS

Itzcocutl (vino de Tula, estuvo en Atlixco en donde Jo recibieron por señor, después pobló Xuctcctitl y Vepeucan l Tonaltcmitl Cintlauilci Civacoaci 1 e Ixteveyuci Cacamaci y Civacoaci 11 ruapili (en su tiempo llegaron los cristianos) Mixcoaci

SEIVORES DE TOLTILAN, SEGUN LOS ANALES DE CUAUHTITLA.N

Cuauhtzinteuctli Xopantzin Ti-panonoc Epcoatl (Después de il!l no hubo rey durante 20 años. En 1430 reinaba este señor, cuando Nezahualcoyotl conquistó Toltitlán) Ocellotlapan Acolmiztli (sólo reinó 40 días) Citlalcoatl (En 1 acatl, 1519, era señor cuando llegaron los españoles) Yohualtoantiuh Mat.allihuitzin, don Hernando Acolmizton 1lacateuctzin, Pedro Angeles, Ger6nimo Macacihuatl, Gabriel

SEí'IORES TOTONACAS, SEGUN TORQUEMADA.

I Umeacatl 11 Xatontan III Teniztli en Mizquihuacan lchcatzinteuhctli en Maeuilacatlan (Ahuacatlán) Itecupinqui en Tianquisolco (Quiahuistlan) IV Pan in V Nahuacatl VI Ithuaitcintecuhtli VII Tlaixeh uateniztli VIII Catoxcan IX Nahuacatl e Ixcahuitl (de la división entre estos hermanos el senorio pasó a) : X Xihuilpopoca, chichimeca, gobernó en Zacatlan, antes Tenamitic XI Motecuhi,¡uma XII Quauhtlacbana (el cacique Gordo) XIII Don Luis en 1600 Ouatcma�ad Doa IX El 1eñorlo de lxcahuitl pasó a Ocotlan y a Xoxopanco cuyo último (?) sciior fue: x x1 Miguel.

437

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SERORES DE TULA

Gdmara 11 Torqutmada Áules C1i11111&1illda IJtlliúochill

Mixcoa!llllUtzi n 1 tecpatl-752 inauguró el seiiorlo l C lchi tla tzi ha u ne n Cha chiutlanetzin o Quec:luiocatlalü. '11iquechaocatlahinoltzinnoltzin Tlachinoltzin) Ixtlllcuechahuac {lxtlilcuechahuac

Huetzin Huetzin Huetzin 1 calli-817 Totepeuh Totepeuh Nacaxxuc (gobernó 52 año.) t 778

TiacOJnihua o Mitl (gobernó 59 año.) Xiuhquentzint 826 u 880 (gobernó o Xiuhtlaltzia 4 años) t c2 acatl-830 Topil i ( de..,ués bta caltzin o Tecpancaltzia Topll Topiltzin Topiltz n o Meconetzin de él 5 calli-873 estuvieron m á 1 de 100 años sin seiior

Quauhtli s l Huemac Huemac Huemac ( alió de Tu a) (salióu de Tula) 9 tochtli-994 (Desde aqul, vi­ de C lhuacan)

SERORES DE XALTOCAN

Torquemada Carla de D. Pablo Nazareo 1,,1/i1:1

Chiconquauh Chiconcuauh (le da el señorío Xolotl)

Teuctlaco�auhqui

Omicxipan (gobernador a la muer­ te de Chiconquauhtli)

Hopantecuhtli elc Viejo

Chalchiuhtlatona u Xaltocamecatl Huixton (le hizo lal g erra a los mexica cuando estaban en Chapu tepec)

Xiuitlemoc Payntzin 2o. rey de Xaltocan

Umcxipan Hopantecuhtli Upantzin Hupanteuctli

Tzompan Tzompan (último señor) (1276 cesó)

Coatzinteuctli

Cuicuiucatzin

Coatzinteuctli

438 DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html SE!WRES DE XILOTEPEC

Los Anales de Tlatelolco y la Crónica Mexicayotl, sólo mencionan a un Mixcouatl o Mixcoatzin; Muñoz Camargo a Tzomacatl, chichimeca, poblador de Xilotcpec; y la Rela­ ción de Zimapán, a un Ymetzxayac.

439

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html l

DR© 2017. Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas Disponible en: http://www.historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/diccionario_biografico/tomo03_indioscristianos.html

------