Zuidoost Drenthe Zuidoost Drenthe; Voor Elkaar
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Gemeente Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen i.s.m. Domesta, Lefier, Woonservice Drenthe Provincie Drenthe Regionale Woonagenda Zuidoost Drenthe Zuidoost Drenthe; voor elkaar 9 januari 2013 Boulevard Heuvelink 104 6828 KT Arnhem Projectnr. 2114.100 Postbus 1174 6801 BD Arnhem Telefoon (026) 3512532 Telefax (026) 4458702 E-mail [email protected] Internet www.companen.nl Gemeente Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen i.s.m. Domesta, Lefier, Woonservice Drenthe Provincie Drenthe Regionale Woonagenda Zuidoost Drenthe Zuidoost Drenthe; voor elkaar! 9 januari 2013 Inhoud Zuidoost Drenthe; voor elkaar! 1 1. Inleiding 5 1.1. Karakter van de Regionale Woonagenda: bouwen aan samenwerking 5 1.2. Proces 8 1.3. Leeswijzer 8 2. Demografische trends in Zuidoost Drenthe 10 2.1. Wat komt er op ons af? 10 3. Woonkwaliteit in kernen 15 3.1. Ontwikkelingen woonkwaliteit in de afgelopen jaren 15 3.2. Aanzet voor beleid: woonkwaliteit vergroten 17 3.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen woonkwaliteit 23 4. Profilering van de regio: De sfeer van de plek 25 4.1. De kwaliteiten van Zuidoost Drenthe 25 4.2. Profilering als één regio, aanhaken bij bestaande campagnes 28 4.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen regioprofilering 31 5. Toekomstbestendige woningvoorraad 37 5.1. Opgaven voor een duurzame woningvoorraad 37 5.2. Aanzet voor beleid toekomstkwaliteit woning en woonomgeving 38 5.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen verduurzaming woningvoorraad en woonomgeving 39 6. Bij de vraag aansluitend aanbod 40 6.1. Kaders voor een marktgestuurde woningbouwplanning 40 6.2. Aanzet voor beleid: Lokaal aanpakken, regionaal monitoren 42 6.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen: monitoren en periodiek overleg 44 Bijlage I: De sfeer van de plek 1 Bijlage II: Regionale monitoring woningmarkt 9 Bijlage III: Voorbeelden bestaande campagnes profilering in Zuidoost Drenthe 11 Zuidoost Drenthe; voor elkaar! De Regionale Woonagenda Voor u ligt de gezamenlijke woonagenda van Zuidoost Drenthe. Geen breed document, omdat we al veel doen op lokaal niveau. Wel: een volgende stap in de bestaande samenwerking tussen de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden & Emmen en de corporaties Domesta, Lefier en Woonservice Drenthe. Deze regionale woonagenda gaat over de vraagstukken waar we allemaal mee te maken hebben of krijgen. Hier levert samenwerking meerwaarde op en daarom zetten wij samen de schouders eronder. Hoe? Dat leest u in deze Woonagenda voor Zuidoost-Drenthe. De Woonagenda is opgesteld door de drie gemeenten in samenwerking met de drie grootste corporaties in de regio en de provincie Drenthe, onder begeleiding van adviesbureau Companen. Zuidoost Drenthe, van alle markten thuis! Zuidoost Drenthe is niet gemiddeld. Cultureel, landschappelijk en ruimtelijk hebben wij een onderscheidende eigenheid: nuchter, authentiek, een tikkeltje voorzichtig en met veel ruimte om te wonen en te leven. Tegelijkertijd zijn er ook veel verschillen binnen de regio: veen- en zandgronden met elk hun eigen karakteristieke dorpen, de stedelijke kern Emmen met een belangrijke centrumfunctie, vestingstad Coevorden en Borger als toeristisch centrum op de Hondsrug. Kortom, Zuid-oost Drenthe is voor wonen en leven van alle markten thuis. Zuidoost Drenthe uniek, maar … Onze regio is bijzonder, voor het wonen en leven van alle markten thuis. Maar … We constateren dat op de woningmarkt sprake is van een dalende vraag. Dit blijkt onder andere uit de prijsontwikkeling van koopwoningen, die al jaren achterblijft bij andere regio’s. In de Veenkoloniën is al sprake van vraaguitval en dan vooral aan de onderkant van de particuliere woningvoorraad. Voor de eigenaar leidt dit tot persoonlijke zorgen. Wij maken ons zorgen over –op termijn- verschraling van het aanzicht van de karakteristieke veendorpen door achterstallig onderhoud en leegstand. Op dit vraagstuk moeten wij samen met woningeigenaren, banken en andere op de woningmarkt actieve partijen een antwoord vinden. De huidige praktijk leert dat dit een lastige opgave is. Wij merken dat de verdiencapaciteit voor het wonen in onze regio de laatste jaren steeds meer onder druk staat. De huidige economische crisis maakt dit erger. Behoud van een goede woon- en woningkwaliteit kost structureel geld. Daarmee is onze situatie anders dan die in gebieden met druk op de woningmarkt, waar sprake is van een tijdelijke dip in de verdiencapaciteit. In onze regio moet de komende jaren geïnvesteerd worden in het wonen: bestaande woningen moeten uit de markt worden genomen of naar een eigentijds kwaliteitsniveau worden getild om in te spelen op bevolkingskrimp en vergrijzing. Onze corporaties krijgen te maken met extra heffingen en met een maximale huurprijsnorm van 4,5% van de WOZ-waarde. Op termijn heeft deze huurprijsnorm voor de regio waarschijnlijk de grootste negatieve impact vanwege de lage en verder dalende WOZ-waarde. In ieder geval moeten de corporaties scherp prioriteren en noodzakelijke investeringen in woonkwaliteit tenminste temporiseren. - 1 - Vernieuwende aanpakken Bevolkingskrimp en teruglopende vraag naar woningen zijn al enige jaren realiteit voor Oost Drenthe ofwel onze regio en de gemeente Aa en Hunze. Kwantitatief normerende nieuwbouwprogramma’s zijn dan ook een gepasseerd station. Wij kiezen voor een meer organische planning die aansluit op de vraag. Nieuwbouw is voor ons een middel om de kwaliteit van het wonen en leven in onze regio te behouden en te versterken. Kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad en bereikbare zorg zijn in dit kader minstens zo belangrijk, zo niet belangrijker. Wij zijn op zoek naar en ontwikkelen creatieve aanpakken, lokaal en gemeentegrensoverschrijdend. Een mooi voorbeeld is het zorgexperiment in Borger-Odoorn & Aa en Hunze om zorgorganisaties in krimpgebieden efficiënter met elkaar te laten samenwerken. Hierdoor moet het voor mensen met een zorgbehoefte mogelijk blijven zolang mogelijk thuis te wonen, ook als voorzieningen ver(der) weg zitten. Gericht en selectief regionaal samenwerken Wij werken binnen de regio gericht en selectief samen aan goed wonen en leven. Deze regionale woonagenda geeft aan hoe wij dat doen in een speelveld waarin de aandacht verschuift van verdienen naar uitgeven, van nieuwbouw naar bestaande voorraad en van vaste kaders naar creativiteit. Wij zetten ons gezamenlijk in voor: • Het meer benutten van de eigen kracht van de regio. • Kennis van elkaars initiatieven. • Continu leren van elkaars aanpakken, zodat het wiel slechts eenmaal uitgevonden hoeft te worden. Dit kunnen wij als gemeenten niet alleen. Wij zoeken samenwerking met partners als de provincie, woningcorporaties, zorginstellingen en banken bij onze zoektocht naar (ruimte voor) nieuwe oplossingen. Deze partners hebben wij ook nodig om ons geluid in Den Haag krachtig te laten horen, zodat er meer aandacht komt voor regionaal maatwerk. Benutten van de kracht van de regio We hebben de ruimtelijke en sociale kwaliteiten van de regio in beeld gebracht in een onderzoek naar ‘de sfeer van de plek’. Dit onderzoek geeft ons handvatten voor het versterken van het wonen en leven in de regio op een manier die aansluit bij de lokale kracht. De opgave in onze woonkernen willen we langs de meetlat van die ‘sfeer van de plek’ leggen. Zo komen wij voor elke woonkern tot specifieke aanpakken en oplossingen. Omdat wij regionaal bepaalde ruimtelijke en sociale structuren delen, zijn er de nodige parallellen te trekken en kunnen wij van elkaar leren. Wij wisselen daarom creatieve en inventieve aanpakken en oplossingen die de ‘sfeer van de plek’ versterken uit. Wij verwachten dat dit zorgt voor efficiencywinst en een versnelling in gekozen aanpakken. Onze eigenheid, de unieke ruimte van ons landschap, de afwisseling van zand en veengronden, het noaberschap in de kleine kernen; dat is de kracht van onze regio! We zijn er trots op, maar lopen er niet mee te koop. De eigen waardering voor het wonen in Zuidoost Drenthe is groot en dit biedt kansen. Daarom willen we meer benadrukken wat de kracht is van onze regio. Niet alleen naar buiten, maar primair voor onze eigen inwoners. Zij zijn de ambassadeurs van de regio. Zij maken de gewenste bijvangst, namelijk dat de regio meer op de kaart staat bij mensen van buiten Zuidoost Drenthe, mogelijk. Daarnaast willen we ons meer als één aantrekkelijke en veelzijdige regio profileren. Niet door nieuwe campagnes, maar door ons zelf meer te onderscheiden in bestaande marketingcampagnes. Een goed woonaanbod: lokaal aanpakken, regionaal weten wat er speelt Wij delen een aantal woningmarktvraagstukken. Twee willen wij hier nogmaals expliciet benoemen: • De kwaliteit en toekomstbestendigheid van de onderkant van de particuliere sector. • De organisatie van wonen met zorg. Wij willen samen goed in kaart brengen hoe we kunnen komen tot een goede en kansrijke aanpak van de particuliere sector. Daarvoor zoeken wij contact met (potentiële) belanghebbenden: de woningeigenaren, de banken, het Waarborgfonds en de corporaties. Samen met de provincie en het rijk willen wij in het kader van de nieuwe tranche ‘krimpexperimenten’ een pilot opzetten. De uitvoering geven wij lokaal vorm. - 2 - In onze regio doet zich de vraag voor of de gewenste zorgdiensten altijd en overal tegen een acceptabele prijs geleverd kunnen worden. Het zorgexperiment in Borger-Odoorn & Aa en Hunze stimuleert een efficiënte samenwerking van zorginstanties met als doel dat mensen met een zorgbehoefte zo lang mogelijk thuis kunnen blijven. Wij hopen op een positief resultaat en een bredere uitrol in de regio. Wij leren van elkaars aanpakken en