118 entomologische berichten 75 (3) 2015

Korte mededelingen Vijgenskeletteermot nemorana (: ) nieuw voor Nederland

Vondst en determinatie gehouden. De stekken komen doorgaans In de ochtend van 5 september 2014 uit Italië. kwam rond 02.15 uur een klein vlindertje Choreutis nemorana komt voor in de- aanvliegen op de vaste lampopstelling len van Azië, Noord-Afrika, Madeira, de (125 Watt HPL) in mijn achtertuin aan de Canarische eilanden en de zuidelijke lan- 1. Choreutis nemorana, Maastricht, 5.ix.2014. rand van het centrum van Maastricht. den rond de Middellandse Zee (Karsholt Foto: Paul Vossen De eerste gedachte ging uit naar een zeer & Van Nieukerken 2013). Naar het noor- afwijkende skeletteermot den toe is C. nemorana sinds 2008 in Zwit- (Clerck), maar een aantal kenmerken serland en sinds 2006 in Oostenrijk en Literatuur klopte niet. Zo was de bovenste dwars- Duitsland voor het eerst met zekerheid band niet donker en de zoom was veel te vastgesteld. In Duitsland is Heidelberg de Alford DV 2014. Pests of fruit crops, a colour bont. Om die reden werd een foto (figuur meest noordelijke vindplaats. handbook, second edition: 225. Wolfe. De Prins W, Baugnée J, Georis A, Spronck R 1) op het forum van de website Waarne- In Frankrijk is C. nemorana slechts in & Spronck R 2014. Choreutis nemorana ming.nl geplaatst. In de ochtend van 6 18 departementen vastgesteld. Het enige (Lepidoptera: Choreutidae) well estab- september herkende ik via de website aaneengesloten gebied is in het uiterste lished in Belgium. Phegea 42: 29-32. Lepiforum.de deze vlinder als Choreutis zuidwesten. Verder komt de soort slechts De Prins W & De Prins J 2014. Choreutis nemo- nemorana (Hübner) (figuur 2). Gelijktijdig her en der voor, maar weer wel in ge- rana (Hübner, 1799) (Lep.: Choreutidae), a new adventive species to the British Isles. had ook Leo Bot deze vlinder herkend. heel Parijs, dat tevens de meest noorde- Entomologist’s Record and Journal of Vari- Via de WhatsApp-groep ‘Nachtvlinders’ lijke Franse vindplaats is (www.papillon- ation 126: 157–163. en een tweet op de website Microlepi- poitou-charentes.org). Karsholt O & Van Nieukerken EJ 2013. Fauna doptera.nl werd ruchtbaarheid aan deze In België is de soort voor het eerst Europaea: Choreutidae. In: Fauna Euro- waarneming gegeven. In overleg met de vastgesteld in 2009 op een aantal strui- paea: Lepidoptera, (Karsholt O & Van Nieukerken EJ & De Jong YSDM eds). naamgevingscommissie voor kleine vlin- ken in Visé, net ten noorden van Luik. Fauna Europaea version 2.6. Beschikbaar ders, bestaande uit Tymo Muus, Hans Ook in 2010 en 2011 zat dit vlindertje op op: www.faunaeur.org. Huisman en Erik van Nieukerken, werd diezelfde struiken, maar op vijgen in de besloten deze vlinder vijgenskeletteer- nabijheid hiervan is hij uitdrukkelijk niet Paul Vossen mot te noemen. vastgesteld, terwijl de vraatsporen van Proosdijweg 73 de rups (resultaten van het zogenaamde 6214 RK Maastricht skeletteren) normaliter eenvoudig zijn op [email protected] Glittermotten te sporen (De Prins et al. 2014). De vijgenskeletteermot behoort tot de Ondertussen is de soort ook op de Summary glittermotten (Choreutidae), waarvan in Britse Eilanden waargenomen. Uit een Nederland al vijf soorten bekend waren: aangetaste vijg in het Hyde Park te Lon- Choreutis nemorana (Lepidoptera: Cho- skeletteermot Choreutis pariana (Clerck), den werden in 2014 enkele vlindertjes ge- reutidae) new for the Netherlands brandnetelmot fabriciana (Lin- kweekt. Later in het jaar werden opnieuw naeus), glidkruidmot Prochoreutis vraatsporen vastgesteld (De Prins & De This article describes the first record of myllerana (Fabricius), zuidelijke glidkruid- Prins 2014). Choreutis nemorana for the Netherlands. mot Prochoreutis sehestediana (Fabricius) Op de recente Belgische en Britse Because of the lack of distribution data en zilveroogje Tebenna micalis (Mann). Het waarnemingen na is het ontbreken van and records from areas north of Paris in zijn vrij kleine, donkere vlindertjes (vleu- gegevens ten noorden van de lijn Parijs/ France and Heidelberg in Germany, it is gellengte 4-7 mm) met een kenmerkende Heidelberg een aanwijzing dat C. nemorana suspected that the Dutch specimen of brede vleugelvorm. De vleugels steken in niet op eigen kracht ons land heeft C. nemorana, which exclusively lives on rust uit voorbij het lichaam. Tussen de bereikt, maar met import van vijgen- fig (Ficus carrica), was not a vagrant, but vleugels blijft een inham vrij waardoor struiken is meegekomen en dus als exoot was introduced with imported fig plants. het uiteinde van het achterlijf zichtbaar beschouwd moet worden. is. Sommige soorten lijken besprenkeld met fijne, licht iriserende ‘glitters’. Glit- 2. Choreutis nemorana, termotten zijn zowel dag- als nachtactief Maastricht, 5.ix.2014. en komen slecht af op vanglampen. Foto: Frans Cupedo

Choreutis nemorana

De vijgenskeletteermot is een soort met twee generaties per jaar (juli/augustus en september/oktober) en leeft monofaag op de vijg (Ficus carica) (Alford 2014). Omdat vijgen extreem zonminnend maar ook nachtvorstgevoelig zijn, is Noordwest- Europa vanwege haar klimaat ongeschikt 10 mm voor teelt. Wel wordt de vijg als sierteelt