documentatiecentrum I NEDERLANDSE POLITIEKE G\ PARTIJEN c n

Solide

Het debat over de regeringsverklaring is achter de rug. Het kabinet Kok- Dijkstal-Van Mierlo staat op de rails. Oppositieleider Heerma heeft zijn vuurdoop gehad. Het parlement en het nieuwe kabinet kunnen aan het werk. Dat is maar goed ook. Er is veel te doen. De problemen die tijdens de verkiezingscampagne bestonden zijn nog steeds even groot. Er zijn weliswaar signalen dat het met de werkgelegenheid de goede kant uit gaat maar we zijn er nog lang niet. Staatssecretaris Linschoten krijgt een zware kluif aan de veranderingen die in het sociale zekerheidsstelsel moeten worden aangebracht. Dijkstal heeft in zijn nieuwe hoedanigheid reeds te maken gehad met de IRT-affaire. Dagelijks bereiken ons berichten dat de zware criminaliteit haar grijparmen steeds verder uitstrekt. In zowel het regeerakkoord als in de regeringsverklaring staan tal van goede voornemens om al deze proble­ men het hoofd te bieden. Maar papier is geduldig, het gaat om de uitvoering van de plannen. Daarom is het goed dat er een so-li-de kabinet is gekomen. Sociaal, liberaal en democratisch, maar ook een stevige groep mensen met een frisse uitstraling. Er zijn ministers en staats­ secretarissen gekomen die geloven in de geloofwaardigheid van deze coalitie. Als het aan hen ligt wordt het nieuwe kabinet een succes. De VVD-fractie zal de nieuwe bewindslieden positief tegemoet treden maar het vloeit voort uit de taak van het parlement dat wij dat met een gezonde dosis kritiek zullen doen. Dit is mijn eerste column in het nieuwe parlementaire seizoen. Het eerste jaar voor het nieuwe kabinet. Een periode ook waarin de Provinciale Staten, en dus ook de Eerste Kamer opnieuw zullen worden gekozen. Met behulp van VVD-Expresse zal de fractie proberen dit parlementaire jaar tot een succes te maken. Frits Bolkestein

Vijf hoofdpunten van kabinetsbeleid

(Frits Bolkestein tijdens de eerste termijn van de voor vermindering van de werkgeverslasten kant van de Kamer bij het debat over de rege­ aan de onderkant van de arbeidsmarkt en ringsverklaring) dus van de brutoloonkosten.

1. Leidende gedachte van het Regeerakkoord 4. Voor twee van de drie werknemersverzeke­ is de herijking van de verhouding tussen ringen worden de wissels omgezet. Dat is gemeenschappelijke regelingen en eigen geheel in lijn met de herijking van verant­ verantwoordelijkheid, een herijking die woordelijkheden genoemd onder punt 1. Er aansluit bij de grotere zelfstandigheid van komt een nieuwe uitvoeringsorganisatie mensen in gewijzigde culturele en maat­ voor de sociale verzekeringen, die spoort schappelijke verhoudingen. Deze passage is met het rapport van de Commissie- liberalen uit het hart gegrepen. Buurmeijer en het debat daarover. De wissels worden voorts omgezet op het 2. Flinke stappen worden gezet op weg naar terrein van de volksgezondheid. Het Plan- een definitieve sanering van de overheidsfi­ Simons verdwijnt uit beeld. De AW BZ wordt nanciën. In 1998 moet voor een bedrag van beperkt tot de onverzekerbare risico's. Het f.18 miljard zijn omgebogen. Door het grote ziekenfondspakket wordt afgeslankt en er gat dat het vorige kabinet heeft nagelaten, komt een eigen risico. Hier staan Staats­ kon dat niet minder zijn. Hoewel dit een secretaris Linschoten en Minister Borst voor zeer grote taakstelling is, die hoe dan ook omvangrijke opgaven. Zij verdienen steun moet worden gehaald, en hoewel wij dan daarvoor. aan het criterium voor het overheidstekort van de Economische en Monetaire Unie 5. Het akkoord gaat uit van een behoedzame zullen voldoen, zijn wij daarmee nog niet uit raming van de economische groei, namelijk de brand. De schuld van de overheid is ook 2 % . Aldus wordt de fout van 1989 verme­ dan nog veel te groot. den. En er ligt een stevige afspraak met betrekking tot de begrotingsvoordelen die 3 De lastenverlichting van ongeveer f.9 een hogere economische groei met zich miljard is zonder precedent. Zij weegt op meebrengt. Eerst komt het financieringste­ tegen de lastenverzwaring van het vorige kort aan de beurt, dan f.100 miljoen voor kabinet. Daarmee zijn wij weer op het politie en justitie, dan weer het financie­ niveau van 1989. Die lastenverlichting is ringstekort, dan lastenverlichting en ten­ essentieel voor het scheppen van werk. slotte economische structuurversterking. Omdat de werkloosheid steeds meer een Lastenverlichting is ook een economische gevolg van gebrek aan scholing is geworden structuurversterking. Deze passage is een (de werkloosheid onder laaggeschoolden is der allerbelangrijkste van het Regeer­ verhoudingsgewijs groter) wordt een groot akkoord. deel van de lastenverlichting aangewend VAN BINNENHOF

Nieuwe leden Kabinet

In verband met de benoeming van de leden , , en tot respectievelijk minister van Binnenlandse Zaken, M inisters: tevens vice-premier, minister van Verkeer & Waterstaat, staatssecretaris van het ministerie van V W S en staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn • Minister-President, dinsdag 30 augustus jl. vier nieuwe leden beëdigd. Het zijn de 45-jarige Jan Hendrik Minister van Algemene Zaken Klein Molenkamp tot voor kort Secretaris van de Kamer van Koophandel en (PvdA) Fabrieken in Rotterdam, Theo van den Doel (42) veiligheids- en defensiedeskundige • Vice-Minister-President, van het Instituut voor Internationale Betrekkingen 'Clingendael', Otto Vos (39), Minister van Binnenlandse Zaken advocaat, en Willem Keur (41) akkerbouwer en mede-eigenaar Touringcar-bedrijf. Hans Dijkstal (VVD) Bij het sluiten van de vorige editie waren enige namen van nieuwe bewindslieden • Vice-Minister-President, nog niet bekend. Hieronder volgen de twee nog ontbrekende VVD-bewindslieden en Minister van Buitenlandse Zaken alle namen van de leden van het kabinet Kok-Dijkstal-Van Mierlo. Hans van M ierlo (D66) • Minister van Justitie W innie Sorgdrager (D66) • Minister van Financiën Cerrit Zalm (VVD) • Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (PvdA) • Minister van Defensie (VVD) • Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Margreet de Boer (PvdA) • Minister van Verkeer en Waterstaat Annemarie Jorritsma-Lebbink (VVD) • Minister van Economische Zaken Gerrit W ijers (D66) • Minister van Sociale Zaken en Werkgelenheid Ad M elkert (PvdA) • Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, (D66) • Minister voor Ontwikkelingssamen­ werking (PvdA)

Staatssecretarissen:

• Buitenlandse Zaken Buitenlandse M ichiel Patijn (VVD) • Justitie Elisabeth Schmitz (PvdA) Zaken Defensie • Binnenlandse Zaken (D66), en Als staatssecretaris van Buitenlandse Op 22 augustus jl. werd de voormalige Tonnie van de Vondervoort (PvdA) Zaken speciaal belast met Europese vice-voorzitter van de VVD, Jan Gmelich • Onderwijs Cultuur en Wetenschappen aangelegenheden is benoemd Michiel Meijling benoemd tot staatssecretaris (D66) Patijn (52), tot voor kort secretaris­ van Defensie. Gmelich Meijling (58), (PvdA) generaal van het Ministerie van was tot voor kort burgemeester van Den • Financiën Defensie. Helder. Hij begon zijn carrière in 1956 (PvdA) bij de Koninklijke Marine. • Defensie Jan Gmelich M eijling (VVD) • Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Fractiebestuur (D66) • Economische Zaken De VVD-fractie heeft in haar vergadering van 30 augustus jongstleden een Anneke van Dok (PvdA) nieuw fractiebestuur gekozen: • Sociale Zaken en Werkgelegenheid Frits Bolkestein (voorzitter) Robin Linschoten (VVD) (vice-voorzitter) • Volksgezondheid, Welzijn en Sport Frans Weisglas (secretaris) Erica Terpstra (VVD) Broos van Erp (penningmeester) (secretaris personeel) Monique de Vries ...... a a i TOT BUITENPOST

Tweede termijn Frits Bolkestein- Buitenlands debat regeringsverklaring beleid

'Ik heb er geen enkele moeite mee om van een regeerakkoord waaraan wij ons Fractievoorzitter Frits Bolkestein pleitte voor mijn partij herkenbare punten in zullen houden.' tijdens het debat over de regeringsver­ het regeerakkoord te vinden. Laat ik 'Het eerste kabinet-Thorbecke werd klaring voor de in het regeerakkoord beginnen met het hoofdpunt, namelijk door de volksvertegenwoordiging waar­ beoogde integrale benadering van het werk. Het regeerakkoord leidt tot een mee het te maken had met de nodige buitenlands beleid. Humanitaire extra banengroei van 125.000 in vier scepsis bejegend. De toenmalige minis- interventies illustreren hiervan de jaar. Dat is precies evenveel als de ter-president gaf zijn kabinet daarom het noodzaak. De VVD-fractie is van mening uitkomst van het verkiezingsprogramma motto "W acht op onze daden mee". dat de financiële middelen voor de van mijn partij. Naar het zich laat Daarnaar is deze dagen meermalen verschillende onderdelen van dat beleid aanzien zal onze hoofddoelstelling dus verwezen. De VVD-fractie staat niet ook meer dan vroeger in onderling ook worden bereikt. sceptisch tegenover dit kabinet. Het verband moeten worden bezien. Die banengroei wordt in belangrijke regeerakkoord mag er zijn. De solide In het regeerakkoord worden ten mate veroorzaakt door een lastenver­ bewindslieden wekken vertrouwen, maar aanzien van dit punt een aantal grenzen lichting van ongeveer 9 miljard. In ons wij wachten natuurlijk wel op hun gemarkeerd. Het BNP-percentage voor verkiezingsprogramma gingen wij uit daden. werkelijke hulp, de zogenaamde ODA- van 10 miljard. Ik leid hieruit dus af dat norm, zal tussen de 0 ,7 % en 0,9% ongeveer 90% van onze verlangens op liggen, afhankelijk van de uitkomst van dit punt worden gehonoreerd. Een derde een herbezinning op de totale punt van groot belang voor mijn partij is Nederlandse inbreng in de internationale dat het kabinet uitgaat van het zoge­ AOW samenwerking. De VVD vindt dat het naamde behoedzame groeiscenario, recente, kritische rapport van de terwijl de economie reeds het begin van Tijdens het debat over de regeringsver­ inspectie te velde een belangrijke rol een opleving laat zien. Gegeven die klaring is uit verschillende hoek kritiek moet spelen. De fractievoorzitter vroeg solide afspraak in het regeerakkoord geuitop de kabinetsplannen ten aanzien de regering, op korte termijn een over eventuele groeimeevallers, zijn wij van de A O W . Het kabinet wil de toeslag commissie van externe deskundigen in te er ook van overtuigd dat die meevallers aan AOW-ers met een partner jonger stellen die de gewenste evaluatie ter niet zullen worden bejubeld, om een dan 65 jaar afhankelijk maken van het hand kan nemen. De commissie moet term uit een vorige periode te gebrui­ inkomen van de AOW-er zelf. VVD- zich buigen over de vraag op welke ken. fractievoorzitter Bolkestein uitte hier grond Nederland meer moet besteden Zie hier drie redenen waarom wij ervan bedenkingen. 'De maatregel kan zeer aan ontwikkelingshulp dan internatio­ uitgaan dat dit kabinet de doelstelling hard uitwerken voor mensen met een naal is overeengekomen. van "werk, werk en nog eens werk" ten jongere partner die 65 worden na 1 Verdere bezuinigingen op de defensie­ uitvoer zal brengen. Wij gaan ervan uit januari 1996. Ook ontstaat rechtsonge­ begroting staan onder een beslag van de dat het overeengekomen pakket maatre­ lijkheid ten opzichte van alleenstaanden. eis dat de Prioriteitennota wordt gelen effectief zal blijken. Zo niet, dan Daarnaast is de maatregel een straf op uitgevoerd, in het bijzonder voor zover zal uiterlijk in de zomer van 1996 een het goede gedrag van degenen die voor het gaat om de tot 1998 doorlopende herbeoordeling van dit compromis plaats een aanvullend pensioen hebben reorganisatie van de krijgsmacht. hebben. Maar ook dan zullen wij probe­ gezorgd'. ren het met onze coalitiepartners eens te Premier Kok antwoordde hierop door te Inlichtingen: worden.' stellen dat hij in principe vasthield aan Frans Weisglas: 070-3182903. 'Tot slot het volgende, voorzitter. De het bezuinigingsbedrag overeengeko­ vraag is gesteld of dit een gelegenheids- men in het regeerakkoord. De samen­ kabinet is. Dat zou suggereren dat er hang in het pakket zou indien hierop een reeks toevalligheden zou zijn, inbreuk zou worden gemaakt, gaan wellicht te beginnen op 3 mei met de ontbreken. uitslag van de verkiezingen. Tot op Het is overigens nog lang niet zeker of Colofon zekere hoogte hebben toevalligheden dat AOW-voorstel in deze vorm ook natuurlijk een rol gespeeld. Ik wil echter daadwerkelijk doorgang zal vinden. Het De VVD-Expresse is een uitgave van volstrekt duidelijk maken dat voor mijn wetsvoorstel moet nog worden inge­ de “Mr Annelien Kappeyne van de fractie en mijn partij dit kabinet niet het diend. Alternatieven kunnen dan worden Coppello Stichting", onder redactie gevolg is van een min of meer toevallig besproken. De VVD, gesteund door D66 van Tom van der Maas hoofd proces. Op de cruciale momenten heb ik heeft het kabinet bovendien gevraagd afdeling Voorlichting van de VVD- in mijn hoedanigheid als onderhandelaar om te onderzoeken wat de Tweede Kamerfractie, en Ernst van namens mijn partij en heeft ook de inkomenseffecten van 't voorstel voor de Splunter, voorlichter interne fractie van de VVD kort daarna zeer betrokkenen zijn. De regering zal de communicatie. weloverwogen de vragen beantwoord deze cijfers presenteren, in samenhang De VVD-Expresse wordt gedrukt bij die telkens voorlagen. Willen wij deze met de wet-Van Otterloo. De discussie Roeland Druk te Scheveningen. coalitie? Het is zeer wel overwogen door hierover en over mogelijke alternatieve Een jaar-abonnement kost fl 75,- en onszelf beredeneerd en beargu­ voorstellen zal dan in alle openheid is schrifteiijk aan te vragen bij menteerd. Daardoor is er voor ons geen volgen. de VVD-fractie, sprake van een gelegenheidskabinet. Dit Tweede Kamer der Staten-Generaal,: is een volwaardig parlementair kabinet Inlichtingen: postbus 20018, 2500 EA Den Haag dat kan rekenen op de politieke steun Henk van Hoof, 070-3182885. (telefoon 070-3182879). van de VVD en dat gevormd is op basis Samenvatting eerste termijn Frits Bolkestein tijdens het debat over de regeringsverklaring.

Formatie dat althans VVD en PvdA bewindsperso­ moeten wij wat meer Amerikaanse dyna­ Ik wens het kabinet van harte geluk met nen hebben geleverd die niet hun gehele miek in onze samenleving brengen. zijn aantreden. De informaties en leven dezelfde partijpolitieke voorkeur Terecht vraagt het Regeerakkoord om formatie hebben 111 dagen geduurd. hebben gehad. Sommigen kijken daar een nieuw evenwicht tussen de behoefte Dat is op vier na de langste tijd sinds de een beetje vreemd tegen aan. Maar ik aan bescherming en de noodzaak van Tweede Wereldoorlog. Maar de verkie­ vind het een goede zaak, zolang de dynamiek. W a t dit land in de eerste zingsuitslag van 3 mei was er dan ook bewindslieden tenminste niet tijdens de plaats nodig heeft, is een gezond econo­ naar. M et die uitslag en dit kabinet is de rit gaan zweven. De tijd van gewoonte- misch beleid waarin de dynamiek van de ontzuiling nagenoeg voltooid. Betekent stemmen is immers voorbij. De groeiende arbeidsmarkt wordt hersteld. Daarnaast dit een radicale breuk met het verleden? politieke mobiliteit is een teken van hebben wij behoefte aan een active­ Wordt Nederland met dit kabinet een toegenomen sociale mobiliteit en de rende sociale zekerheid die bescherming ander land, zoals de Heer Van Mierlo daarmee samenhangende emancipatie biedt zonder de prikkels tot werken te een en ander maal heeft beweerd? van de Nederlandse burger. W aar sociale smoren. Een hoogconjunctuur met Neen. Een land verandert niet zo maar barrières worden geslecht, worden onvervulbare vacatures is een luxe die van aard, en zeker Nederland niet. politieke voorkeuren veel meer een kwes­ wij ons niet meer kunnen veroorloven. Sommige kabinetten hebben het moeten tie van overtuiging dan van gewoonte en stellen zonder liberalen, andere zonder afkomst. Dat moeten wij toejuichen want Samenhang en nationale socialisten. Nu is het dan de beurt aan om die emancipatie is het ons te doen. identiteit de christendemocraten. In een land met De naoorlogse periode is er een geweest De samenhang van onze maatschappij is evenredige vertegenwoordiging en dus van ongekende sociale mobiliteit en niet alleen een kwestie van sociale mobi­ veel partijen ligt dat in de natuurlijke emancipatie. De grootste opdracht voor liteit en economische kansen. Die loop der dingen. Dit kabinet is dus niet de Nederlandse politiek in de komende samenhang wordt mede bepaald door essentieel anders dan voorgaande kabi­ twintig jaar is die winst vast te houden en de identiteit van ons land, een gevoel netten. W el zal het een ander beleid te vergroten. Ik zeg met opzet "vasthou­ van nationale lotsverbondenheid, een voeren, zeker in vergelijking met het den" omdat de kansen voor sociale mobi­ gedeelde geschiedenis en cultuur. Het vorige kabinet. liteit ernstig worden ondermijnd. Er dreigt zijn ongrijpbare begrippen, die boven­ Het is goed dat hier een kabinet zit dat namelijk een sociale onderklasse te dien door de nationalistische uitwassen kan rekenen op de steun van een meer­ ontstaan die geen kant op kan. Bittere van. deze eeuw een. nare bijsmaak derheid van de Tweede Kamer. Er waren armoede kennen wij in onze samenleving hebben gekregen. van meet af aan drie coalities mogelijk. nauwelijks meer. Maar de uitdijende Maar gevoelens van nationale identiteit Ten eerste PvdA-CDA-D66. Die coalitie stadsdelen waar meer dan de helft van de zijn niet per se benepen of tegen anderen had betekend dat de twee grootste inwoners afhankelijk zijn van een uitke­ gericht. Zij dragen bij aan de verliezers in het zadel waren gebleven. ring voorspellen weinig goeds. Waar het gemeenschapszin die elke samenleving Daarmee zou een loopje zijn genomen uitkeringsbestaan tot norm dreigt te nodig heeft. En patriottische gevoelens met de verkiezingsuitslag. Daarom is die worden, worden komende generaties hoeven absoluut geen hindernis voor coalitie ook nooit echt in beeld geweest. direct in hun toekomst bedreigd. Waar internationale verbondenheid te zijn. Het De tweede mogelijkheid was een coalitie werklozen in grote getale als hopeloze oranjegevoel van afgelopen zomer liet CDA-VVD-D66. Maar die mogelijkheid is gevallen worden afgeschreven, worden zich uitstekend combineren met een over­ door de heer Van Mierlo geblokkeerd. mensen aangemoedigd genoegen te stelpende vrijgevigheid voor Rwanda. Het Bleef over de huidige coalitie, een nemen met brood en spelen. is daarom van belang dat Nederland ook minderheidskabinet of nieuwe verkiezin­ Het is deze nieuwe verstarring van de in de Europese Unie zijn nationale gen. Dit laatste zou een absolute blamage sociale verhoudingen die de samenhang identiteit behoudt. Het lijdt weinig twijfel voor de politiek zijn geweest. Een van de Nederlandse maatschappij onder dat in het jaar 2015 de Europese samen­ minderheidskabinet zou voorts niets druk zet. Als er een onderklasse ontstaat werking op tal van terreinen aanzienlijk wezenlijks hebben kunnen uitrichten. die het gevoel heeft dat zij er niet echt zal zijn versterkt. Maar ik denk ook dat in Ook dan zouden vervroegde verkiezingen bij hoort, of dat het verrichten van heel Europa de burgers zich meer bij de het gevolg zijn geweest. Er was dus geen inspanningen er nauwelijks toe doet, nationale dan bij de Europese gemeen­ bruikbaar alternatief voor dit kabinet. dan loopt het slecht met ons af. Eén blik schap betrokken zullen blijven voelen. Die Betekent dit nu dat de VVD met lange op de ghetto's van de grote wetenschap dwingt ons zeer behoedzaam tanden aan de komende regeerperiode Amerikaanse steden leert ons wat er te zijn met het verder overhevelen van begint? Geenszins. Er ligt een regeerak­ gebeurt wanneer hele bevolkingsgroe­ nationale bevoegdheden naar het koord dat er zijn mag en de bewindslie­ pen hun zelfvertrouwen en de hoop op Europese vlak. Wij dreigen daar een den vormen een alleszins verfrissende en een betere toekomst verliezen. Wij kritische grens te overschrijden. Ik breng vertrouwenwekkende ploeg. moeten niet denken dat wij zo'n sociale voorts in herinnering dat Nederland in verloedering kunnen afkopen met hoge vergelijking met de andere oorspronkelijke Nieuwe tijd uitkeringen. Het gaat er om mensen lidstaten van de Europese Unie sinds 1970 In de afgelopen zes maanden heb ik uitzicht te bieden op een toekomst en onophoudelijk aan positie heeft verloren. meermalen betoogd dat wij aan het begin hen aan te moedigen het beste uit In 1970 waren wij immers no.1; in 1980 staan van een nieuwe tijd. Men zou zichzelf te halen. Een maatschappij no.3 en nu hekkesluiter. Dat komt door misschien beweren dat de bijzondere zonder mobiliteit is een samenleving onze te grote collectieve sector, onze politieke samenstelling van deze rege­ zonder perspectief. Een samenleving slecht functionerende arbeidsmarkt en ringscoalitie een levend bewijs van deze zonder perspectief is een samenleving door het feit dat wij te veel aandacht aan stelling is. Maar in de personele invulling zonder samenhang. Wij moeten dus verdelingsvraagstukken hebben gegeven van dit kabinet schuilt mijns inziens een hard werken aan herstel en versterking ten koste van de produktie. Ik roep het veel sterker element van vernieuwing dan van de sociale mobiliteit. Wij moeten dat kabinet op dit verval te keren door de in zijn politieke samenstelling. Ik doel niet doen vanuit het betuttelende Nederlandse economie meer dynamiek te daarbij niet alleen op het grote aantal concept van de verzorgingsstaat. Om geven. Ook de economische globalisering nieuwe gezichten, maar vooral op het feit Amerikaanse toestanden te voorkomen, noopt daartoe.