Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index S

Abyssinia, 573 Alba, 12, 545, 546, 549 accensi, 326 Alban Hills, 8, 12, 250, 320 Achilles, 547 Alberti, Leone Battista, 565 Acilius Glabrio, Marcus, 194 Alexander the Great, 192 Acropolis, 446, 542 Alexander Severus, 84, 203, 260, 267, Actium, 140, 473 269, 276, 298 actores, 65 Alexander VI Rodrigo Borgia, 567 actors, 79, 80, 85, 89, 104, 108, 293, 328, Alexander VII Chigi, 570, 571 353, 383, 454, 533 Alexandria, 270, 271, 428, 490, 534, 566 Ad Rubras, 222 Alps, 1 Ad Vicesimum, 223 altars, 74, 78, 135, 174, 182, 183, 220, Adige, 230 363, 449, 461, 462, 474 administrators, 329 Altar of , 218, 398, 465 , 136, 139, 170, 172, 174, 175, 177, Altare della Patria, 572 178, 251, 301, 383, 392, 412, 414, Ara Coeli Insula, 160, 161 426, 471, 474, 479 Ara Maxima, 466 Aegina, 544 , 2, 140, 206, 215, 219 Aelius Gallus, 462 Ara Providentiae, 219 Aelius Helvius Dionysius, L., 367 Amalfi, 564 Aelius Pyramus, P., 366 Ambarvalia, 464 Aemilius Lepidus, Marcus, 196, 241 Ambrosius (Saint), 86 Aemilius Paulus Macedonicus, Lucius, Ammianus Marcellinus, 1, 2, 3, 144, 203, 237, 241, 450, 455 236, 257, 330, 408, 414, 422, 432, Aeneas, 137, 230, 243, 544–7, 549, 551, 533, 534 552, 553, 554 amphitheatres, 2, 107, 108, 143, 372, Aesculapius, 466, 471, 472, 476 379, 441, 444, 445, 455, 456 Africa, 36, 246, 270, 271, 273, 318, 439, Anacharsis, 92 543, 573 Anastasia (Saint), 526 Africans, 79, 169 Anchises, 545 Agnes (Saint), 524 animal handlers, 340 Agon Capitolinus, 457 animal tenders, 329 Agonalia, 485 animals, 4, 110, 111, 113, 114, 116, 118, Agrippa, Marcus, 74, 140, 141, 143, 147, 119, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 198, 298, 299, 301, 302, 304, 308, 127, 128, 202, 213, 220, 234, 236, 310, 404 237, 252, 453, 476, 485, 512 Alaric, 79, 535, 558 birds, 115, 116, 118, 122, 321, 463

605

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

animals (cont.) Anio Novus, 298, 300, 305 cats, 116, 120, 121, 122, 128 Anio Vetus, 136 cattle, 11, 112, 113, 114, 115, 118, Aqua Alexandriana, 298 122, 123, 125, 135, 332, 367, 403, Aqua Alsietina, 298, 311 546 Aqua Appia, 136, 297 dogs, 116, 117, 122, 127, 128, 268 , 298, 312 donkeys, 122, 125, 254 Aqua Julia, 298, 305 doves, 115, 188 Aqua Marcia, 112, 136, 298, 305 fish, 113, 115, 116, 122, 264, 276, Aqua Tepula, 136, 298 332, 521 Aqua Traiana, 298, 303, 308, 310 fleas, 120, 127 , 140, 219, 298, 305, 306 goats, 112, 114, 115, 125, 290 Arcus Neroniani, 305 horses, 116, 122, 125, 128, 198, 202, arcades, 155, 167, 219, 332, 372 449, 454 arcarii, 65 leopards, 119 archaic period, 24, 77, 298 lions, 119, 126 arches, 2, 141, 195, 197, 203, 211, 212, mice, 119, 120, 121, 122 221, 224, 230, 283, 290, 298, 305, mosquitos, 127 403 mules, 122, 125, 254 Arch of , 12 oxen, 122, 125, 238, 254, 258, 270, , 149 280, 286, 287, 288 , 376 pigs, 113, 114, 118, 122, 123, 125, Arch of , 197 127, 128, 290 , 375 rats, 119, 120, 121, 122 Arcinazzo, 214 sheep, 112, 113, 114, 115, 116, 118, Argei, 20, 232 122, 125, 367 Argiletum, 144 songbirds, 115 Argus, 31 sparrows, 119, 120 Aricia, 320 transportation, 110, 111 Ariminum, 221 Anna Perenna, 442, 454 Armilustrium, 487 Antioch, 1, 2, 270, 437 Arria senior, 105 Antiochus IV, 451 Arrianus, Lucius Flavius, 411, 416 Antium, 23, 484 Artemis, 89 , 502 artisans, xv, 211, 318, 322, 344, 345, 346, Antonius, Marcus, 268, 431, 437 352, 353, 357, 360, 454 Apicius, 113, 264 Asclepiades of Bithynia, 48 Apollo, 89, 142, 465, 551 Asconius, 195, 354, 434 Apollo Medicus, 471 Asia, 246 Apollodorus of Damascus, 144 Asia Minor, 318, 544 apparitores, 326, 356, 362, 414 Astarte, 468 Appian, 93, 196, 200, 248, 423, 436, 500, astrologers, 79, 85, 476, 483 503, 504, 542, 543 asylum, 469 Apronianus, 293 Athanasius (Saint), 515, 534 Apuleius, 343, 345, 472 Athenaeus of Naucratis, 468 aqueducts, 5, 32, 42, 43, 54, 55, 136, 140, Athenians, 542 143, 212, 213, 219, 234, 266, 283, Athens, 23, 446, 547, 565 297–312, 325, 326, 327, 340, 558, athletes, 80, 454 559, 567, 569 atrium, 94, 162, 166, 167, 375

606

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Atrium Vestae, 133 bargemen, 340 attendants, 63, 70, 182, 326, 329, 330, basilicas, 356, 393, 414, 422 Basilica Aemilia, 197, 559 Attila, 535 Basilica Iulia, 137, 141, 332, 404, 406 Attis, 472, 494 Basilica Nova, 148 Aufidius Aprilis, L., 220 Basilica of St John Lateran, 570 Auguraculum, 464 Basilica of St Peter, 525, 532, 566 Auguratorium, 464 Basilica Paulli, 133, 137, 141, 404 Augustinus (Saint), 236, 408, 516, 546, Basilica Sempronia, 133, 136, 137 551, 559 , 145, 202 Augustus, 29, 33, 37, 38, 39, 40, 42, 43, Basilicus, 81 68, 71, 72, 73, 74, 78, 82, 83, 85, baths, 2, 31, 32, 42, 54, 107, 218, 223, 93, 96, 97, 103, 104, 107, 131, 256, 279, 290, 307, 309, 310, 311, 136, 137–44, 146, 148, 152, 170, 313, 325, 329, 330, 332, 369, 370, 171, 172, 173, 174, 176, 178, 179, 372, 379, 412, 559, 561 182, 196, 197, 198, 199, 200, 201, , 140 202, 204, 211, 215, 219, 221, 222, , 2, 279, 280, 285, 236, 238, 241, 243, 265, 268, 270, 287, 295, 296, 298, 303, 310, 325, 298, 301, 302, 311, 317, 322, 326, 326, 330 342, 354, 355, 363, 404, 405, 406, Baths of Decius, 148 407, 411, 413, 416, 419, 420, 430, , 148 431, 437, 450, 451, 452, 453, 461, , 456 463, 465, 468, 473, 474, 475, 480, Baths of the Seven Sages, 158 483, 488, 490–2, 493, 496, 497, Baths of Titus, 147 499, 500, 548, 554, 560, 571 , 326 Aurelian, 266, 275, 558 bearers, 329 Aurelius Aristides, Theodorus, 31 beggars, 70, 86, 153, 267 Aurelius Victor, Sextus, 85, 149, 198, 356 Bellona, 135 aurivestrix, 319, 325 Belus, 91 Ausonius, Decimius Magnus, 127 Bernini, Gian Lorenzo, 570 authorities, 5, 6, 18, 19, 20, 82, 83, 126, Bibulus, Marcus Calpurnius, 432 233, 267, 271, 272, 273, 275, 276, bishops, 6, 66, 75, 149, 179, 495, 523, 353, 355, 367, 383, 385, 410, 411, 525, 530, 533–8, 559 431, 434, 462, 472, 541, 573, 574 Black Stone, 17, 24 , 8, 11, 18, 21, 22, 89, 133, bodyguards, 329, 356, 423 135, 145, 148, 169, 210, 241, 464, Bonifatius (pope), 534 468, 470, 471 Bonifatius VIII, 561 Avignon, 563, 564 Borromini, Francesco, 570 Bovillae, 250 Baal, 468 Bracciolini, Poggio, 541 Babylon, 563, 568 Bramante, 568, 569, 572 Bacchus, 391 bricks, 140, 143, 214, 221, 222, 280, 281, Baiae, 380 283–7, 290, 293, 294, 295, 333, bakeries, 32, 256, 276, 323 461, 501 bakers, 275, 276, 323, 355, 367 bridges, 135, 214, 231, 243, 249, 305, 396 Baldacchino, 570 Milvian Bridge, 203, 215, 221 bankers, 256, 333, 412, 563, 565, 566 , 249 barbers, 2, 252, 329 Pons Aemilius, 135, 240, 249

607

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

bridges (cont.) Camillus, Marcus Furius, 22, 248, 554 , 249 Campania, 157, 305 , 135, 249 Campo Vaccino, see Forum Romanum Pons Fabricius, 135, 136, 230, 231, Campus Agrippae, 219 232, 233, 249 Campus Boarius, 124 Pons Neronianus, 249 , 20, 22, 23, 24, 86, 136, , 20, 135, 231, 233, 137, 139, 140, 141, 142, 143, 166, 241, 242, 249 170, 194, 200, 202, 211, 212, 218, , 567 219, 224, 234, 236, 240, 242, 243, Britain, 218 249, 303, 389, 390, 392, 396, 398, Britannicus, 103 399, 400, 404, 405, 408, 449, 453, Bronze Age, 8, 11, 12, 15 457, 464, 465, 468, 472, 473, 490, bronze workers, 360 501, 526, 559, 564 brothels, 330, 369, 370, 371–85 Campus Pecuarius, 124 Bruno, Giordano, 571 Campus Suarius, 124 Brutus, 193, 436 , 8, 11, 12, 17, 18, 20, 21, butchers, 3, 123, 276 22, 78, 95, 133, 135, 139, 144, 161, 190, 194, 195, 200, 201, 210, Caecilia Metella Crassi, 93 218, 220, 236, 248, 306, 358, 389, Caecilius, 332 398, 399, 403, 431, 434, 445, 446, Caecilius Metellus, Lucius, 194 447, 452, 457, 458, 465, 469, 470, Caecilius Metellus, Quintus, 192 471, 473, 482, 546, 550, 551, 560, Caecina Paetus, 105 563, 567, 572 , 145, 149, 159, 165, 305, Capitoline triad, 465, 475, 486 524 Caracalla, 81, 90, 143, 148, 197, 279, Caelius, 8, 9 298, 310, 364, 367 Caerellius Iazymis, Marcus, 272 caretakers, 329 Caesar, Gaius, see Caligula Carthage, 77, 196, 270, 333, 415, 436, Caesar, Gaius Julius, 37, 38, 39, 78, 82, 447, 469, 471, 542, 543, 544, 545, 85, 92, 93, 97, 137, 139, 141, 144, 546, 549, 555 192, 193, 253, 257, 265, 354, 402, Carthaginians, 78, 88, 195, 196 404, 405, 432, 436, 437, 451, 452, Carvilius, Spurius, 194 456, 461, 465, 473, 479, 488, 489, Casal Bertone, 57 547, 569 Casale Capobianco, 57 Caesar, Lucius, 497 Caseggiato degli Aurighi, 158 Caesarea Maritima, 242 Caseggiato della Serapide, 158 Caesars, 1, 2, 182, see also emperors Cassiodorus, Flavius Magnus Aurelius, Calcutta, 35 31, 119 calendars, 478, 480, 482, 483, 484, 485, Cassius Dio, Lucius, 52, 78, 85, 148, 170, 487, 489, 490, 491, 492, 493, 495, 172, 174, 178, 181, 193, 197, 198, 496 199, 200, 202, 210, 218, 223, 224, Caligula, 122, 175, 200, 237, 251, 298, 236, 244, 248, 257, 286, 330, 332, 414, 429, 430, 432 354, 362, 407, 429, 430, 432, 433, Callistus, 75 434, 452, 453, 454, 455, 456, 476, Callixtus (Saint), 503, 504, 521 550, 553 Calpurnia, 220 Castellaccio Europarco, 57 Calpurnius Piso, Gaius, 407 castellarii, 326 Calpurnius Siculus, 255 , 519

608

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

catacombs of Marcellinus and Saint Peter, cicitores, 326 521 , 24, 173, 192, 399, 465, catacombs of St Sebastian, 516 466 Catherine of Siena (Saint), 564 , 19, 33, 108, 123, 137, Cato, Marcus Porcius, 193, 420 141, 149, 155, 173, 195, 234, 235, Cato Uticensis, Marcus Porcius, 265 257, 403, 441, 446, 447, 452, 453, Catullus, Gaius Valerius, 104, 324, 418 457, 467, 488, 526, 537, 550, 559 caudicaria (ship), 238, 240 circuses, 2, 20, 107, 263, 372, 403, 441, caudicarii, 240 444, 445, 455, 492, 493 Cavallini Pietro, 562 Cisalpine Gaul, 269 Celsus, Aulus Cornelius, 54, 55, 127 Cispian Hill, 248 censors, 71, 136, 241, 243, 297, 298, 299, cisterns, 19 301, 326, 398, 399 , 43, 73, 74, 79, 84, 85, 103, 145, Centocelle, 216, 223, 507 200, 201, 209, 211, 218, 257, 268, Ceres, 21, 133, 448, 466, 471, 472, 487 271, 272, 298, 300, 302, 306, 362, chamberlains, 63, 356 429, 433, 449, 464, 492, 494, 502 Charlemagne, 560 Claudius Caecus, Appius, 297 Charles V, 568 Claudius Callistus, Ti., 220 Charon, 516 Claudius Celadus, Ti., 327 child nurses, 329 Claudius Felix, Titus, 91 children, 1, 2, 41, 47, 49, 58, 61, 62, 63, Claudius Onesimus, Tiberius, 358 64, 68, 69, 72, 88, 91, 95, 96, 97, Claudius Severus, Tiberius, 364 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, Cleander, , 269, 430 153, 257, 266, 337, 419, 422, 499, Clement XI, 571 510 , 19, 20, 234, 298, 299, China, 29, 317, 496, 566 312, see also sewers Christianity, 6, 74, 89, 107, 118, 149, 442, Clodius Pulcher, Publius, 38, 70, 177, 479, 495, 496, 502, 513, 514, 522, 265, 354, 430, 432, 433, 436 523, 526, 527, 529, 530, 532, 533, Cnidos, 420 535, 538, 541, 555, 560, 561, 567 Cola di Rienzo, 7, 563, 571 Christians, 6, 75, 87, 413, 415, 442, 468, collegia 494, 495, 502, 510, 512, 513, 515, collegium aerarium fabrum, 353 517, 522, 524, 525, 555, 559, 565 collegium anulariorum, 365 Christoph Clavius, 569 collegium aromatariorum, 362 churches collegium centonariorum, 363, 365 Sant’Omobono (region), 22 collegium fabrum, 357, 359 , 188 collegium fabrum soliarium baxiarium, , 492, 562 360 Santa Maria in , 562 collegium fabrum tignariorum, 357, 358, Santo Stefano Rotondo, 565 359, 360, 362, 366, 367 Cicero, Marcus Tullius, 78, 82, 86, 94, collegium faenariorum, 364 98, 106, 123, 137, 161, 175, 177, collegium figulorum, 353 192, 194, 210, 229, 230, 236, 248, collegium Germanorum, 356 255, 256, 265, 276, 324, 328, 329, collegium ostiariorum Caesaris nostri, 332, 333, 354, 403, 432, 433, 436, 366 450, 451, 470, 476, 543, 547, 550, collegium pistorum, 356 555, 562 collegium scabillariorum, 358, 365 Cicero, Quintus Tullius, 432 Collina, 19, 172

609

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Colline, 171 Crassus, Marcus Licinius, 93 , 2, 3, 66, 119, 126, 147, 185, Crete, 566 187, 190, 201, 202, 203, 257, 326, crime, 73, 410, 418, 421, 422, 423, 424, 441, 442, 454, 457, 458, 556, 561, 532 563, 569, 571, see also amphitheatres Crustumerium, 320 Colossus, 201 Crypta Balbi, 112, 118 Columella, Lucius Junius Moderatus, Cumae, 518 259, 276, 289, 320, 324, 331, 344, curatores 369, 370 curatores alvei et riparum Tiberis, 243, columns, 2, 147, 195, 198, 559, 562 244, 301 Column of Marcus Aurelius, 198 curatores aquarum, 266, 300, 301, 302, Column of Trajan, 145, 198, 202, 238 303, 304, 326, 327 Cominius Macer, Gaius, 454 curatores aquarum et Miniciae, 266 , 14, 17, 23, 133, 193, 389, 392, curatores operum publicorum, 326 393, 395, 398, 399, 400, 404 curatores viarum, 326 Commodus, 143, 269, 456 curia, 92, 133, 137, 139, 141, 196, 248, Compitalia, 175, 176, 177, 179, 182, 434, 395, 404, 406, 438, 561, 563, 435, 482, 486 565 Compitum Acili, 185, 187 Curia Hostilia, 17 Constantine, 2, 65, 75, 143, 148, 149, Curiosum, 32 150, 201, 203, 303, 330, 479, 494, custodiarii, 240 495, 512, 522, 524, 525, 527, 529, Cyrene, 417 533, 538, 560 Constantinople, 2, 33, 87, 149, 203, 270, Dacia, 145, 198, 298 453, 558, 559, 560, 564 Dacians, 62 Constantius II, 534, 537 Damasus, 526, 534 Constantius of Lyons, 348 Daniel, 512, 513 Consualia, 487 Dante Alighieri, 561, 565 consuls, 104, 135, 171, 187, 201, 268, David, Jacques-Louis, 571 269, 293, 309, 391, 392, 393, 400, Decius, 143 403, 406, 454, 482, 486, 491, 530, dedications, 91, 133, 135, 182, 194, 357, 550, 573 364, 416, 443, 465, 466, 472, 475, contractors, 276, 304, 358, 475 477, 491 cooks, 3, 63, 252, 276, 329, 333, 356 Delos, 352, 449 copyists, 329 Dido, 544, 545 Corax, 454 diet, 113, 262–4, 268, 277, 521 Corinth, 544, 547, 549, 555 diffusores, 273 Cornelius Balbus, 491 Dio Chrysostomus, 324, 334 Cornelius Crispus, Gaius, 454 Diocletian, 143, 148, 174, 203, 306, 310, Cornelius Scipio, P., 454 367, 414 Cornelius Sulla, L., 187 Diodorus Siculus, 248, 542 Corsica, 120 Dionysius of Halicarnassus, 10, 171, 172, Cortona, Pietro da, 570 176, 177, 193, 194, 205, 231, 232, Corycus, 318 269, 297, 299, 471, 472 courtyards, 16, 155, 162, 163 Diribitorium, 140, 404, 406 craftsmen, 79, 80, 299, 318, 321, 326, disease, 4, 45, 47, 48, 51, 53, 56, 57–9, 327, 346 94, 120, 127, 236, 268, 497, 559 Crassus, Gaius Licinius, 398 epidemics, 49, 51, 52, 120

610

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

malaria, 47, 48, 51, 53, 55, 57, 59, Emporium, 91, 135, 142, 145, 235, 240, 127, 342, 559 241, 242, 295 plague, 58, 120, 127, 146, 171 Encolpius, 419 plague (bubonic), 120 Endymion, 512 plague (smallpox), 52 engineers, 157, 302, 305 rabies, 127 Ennius, Quintus, 545 tuberculosis, 48, 51, 57, 58, 127, entertainers, 329 342 Epictetus, 411, 416 typhoid, 48, 54, 342 Epulum Iovis, 488 dispensatores, 65 Erasmus, 568 docks, 126, 145, 220, 235, 236, 238, 240, Eryx, 471 241–5, 270, 340 Esquiliae, 172 doctors, 79, 85, 329, 330, 343, 346 Esquilina, 19 Domitian, 2, 3, 85, 144, 146, 175, 252, , 8, 13, 18, 20, 23, 52, 124, 259, 264, 305, 326, 407, 432, 457 133, 145, 171, 178, 211, 248, 476, Domitius Amnicius, Gaius, 222 499, 525, 550 domus, 32, 33, 34, 35, 82, 102, 125, 133, Etruria, 9, 10, 215, 447 136, 141, 145, 146, 151, 153, Etruscans, 9, 13, 14, 15, 20, 22, 154, 193, 162–4, 165, 167, 282, 283, 299, 214, 298, 447, 471, 549, 561, 562 310, 313, 361, 375, 384, 453, 501 Eugenius IV, 565 Domus Augusta, 171, 183 Eulalius (Pope), 534 , 146, 326 Euripides, 544 , 146, 147, 187, 199, 201, Eusebius of Caesarea, 536 202, 257, 326, 457, 554, 556 Evander, 546, 551 Domus Tiberiana, 146 doormen, 356, 366, 422 Fabianus, 536 Dresden, 541 Fabiola, 531 dressers, 63 Fabius Maximus Allobrogicus, Quintus, Drusus Caesar, 454 195 Duilius, Gaius, 195 Fabius Maximus, Quintus, 194 duumviri, 252 fabri navales, 240 Fabricius, L., 136 Edinburgh, 156, 590 Fagutal, 9 Egnatius Rufus, 178 famine, 81, 195, 428 Egypt, 36, 49, 65, 116, 264, 270, 271, farmers, 1, 43, 67, 87, 273, 320, 331, 483, 273, 275, 320, 324, 337, 469 487 Egyptians, 78 Fasti Antiates, 480, 484 Elagabalus, 29, 31, 125, 148, 469 Fasti Consulares, 482 Elagabalus (god), 469 Felix (Pope), 534 emperors, 2, 6, 38, 39, 43, 73, 74, 75, 90, Feralia, 488 104, 114, 143, 145, 146, 147, 148, Feriae Latinae, 486 150, 197, 198, 200, 202, 203, 213, Feriae Sementivae, 486 219, 221, 223, 244, 249, 251, 253, festivals, 6, 13, 108, 118, 128, 221, 259, 262, 263, 273, 309, 311, 319, 330, 372, 434, 435, 442, 443–9, 452, 362, 363, 367, 407, 408, 427, 430, 453, 454, 455, 457, 461, 464, 468, 432, 452, 453, 457, 458, 479, 488, 474, 482, 483, 484, 486, 487, 490, 493, 494, 495, 496, 510, 522, 526, 491, 493, 495, 526, 530, 532, 561 527, 528, 536, 571 Festus, 81, 190, 353, 462, 471

611

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Fidenae, 222 wheat, 253, 254, 262, 263, 325, 487 fidicines, 355 food tasters, 356 financial agents, 329 Forma Urbis, 34, 154, 179, 213 fires, 22, 142, 143, 146, 147, 148, 169, forum, 2, 135, 138, 139, 140, 141, 143–5, 170, 171, 174, 175, 178, 194, 224, 150, 202, 204, 248, 256, 325, 334, 232, 238, 287, 291, 323, 358, 406, 405, 407 414, 415, 429, 466, 471, 543, 548, Forum Augusti, 12, 141, 145, 200, 549–56 201, 405, 407, 465 Great Fire of Rome, 3, 179, 286, 375 , 11, 12, 21, 123, 135, Flaccus, C. Norbanus, 454 188, 195, 235, 241, 297, 332, 334, flamen Dialis, 483 376, 403, 466, 470 Flaminius Nepos, Gaius, 24, 399 , 135, 466 Flavius, 479 Forum Iulium, 12, 137, 139, 141, Flavius Leontius, 414 148, 192, 404, 407 floods, 52, 53, 143, 171, 230, 235, 236, Forum Olitorium, 64 240, 244, 245, 249, 452, 549, 559, Forum Romanum, 12, 17, 23, 24, 95, 564 131, 133, 134, 135, 137, 141, 144, Florence, 183, 185, 186, 318, 564, 565, 145, 146, 148, 150, 170, 173, 195, 572 196, 197, 200, 201, 215, 234, 236, Florentinus, 61 248, 256, 370, 389, 392, 398, 399, foedus Cassianum, 77 400, 401, 403, 404, 405, 406, 407, Fontana, Domenico, 569 446, 470 food Forum Suarium, 123 barley, 262 Forum Traiani, 144, 145, 201, 202, bread, 2, 262, 263, 266, 267, 268, 275, 407, 408 276, 303, 311, 323, 429, 433, 536 Forum Transitorium, 112, 144 cereals, 262, 263, 264, 268 fountains, 32, 42, 54, 172, 188, 192, 299, emmer, 262 307, 310, 311, 326, 570 fruit, 212, 270, 320, 321, 330 Fountain of the Four Rivers, 570 grain, 36, 37, 38, 42, 44, 45, 62, 70, France, 11, 380, 437, 563, 568, 570, 571, 73, 82, 121, 188, 213, 230, 233, 572 234, 235, 236, 237, 238, 240, Franciscans, 566, 567 262–77, 303, 312, 319, 320, 323, freedmen, 4, 33, 39, 40, 41, 42, 60, 66, 324, 330, 333, 341, 429, 433, 448, 67, 69, 70, 71, 72–6, 84, 98, 103, 487, 566 142, 169, 170, 176, 181, 187, 212, legumes, 263, 270, 276 220, 302, 304, 309, 329, 330, 346, meat, 112, 113, 115, 118, 122, 124, 350, 351, 356, 359, 362, 365, 366, 128, 263, 264, 269, 270, 276, 330, 413, 419, 426, 429, 434, 497, 508, 333, 367, 485, 521 509, 517 millet, 262 Frontinus, Sextus Julius, 42, 219, 297, olive oil, 230, 237, 253, 263, 264, 267, 300, 301, 302, 304, 305, 306, 307, 270, 271, 273, 274, 275, 277 308, 309, 310, 311, 312, 327, 340 peppers, 264, 275 Fronto, Marcus Cornelius, 92, 105 pork, 113, 114, 115, 267, 268, 269, fullones, 324 276, 367, 536 Fulvius Flaccus, Quintus, 241 salt, 11, 333, 572 Fulvius Nobilior, Marcus, 241, 480 vegetables, 74, 212, 223, 270, 276, funerals, 108, 133, 248, 447, 498, 320, 330, 372 517

612

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Gaius (jurist), 84, 324, 352 Gauls, 22, 24, 62, 79, 92, 447, 549, 553, Gaius Caesar 176, 183, 184, see Caligula 554 Galenus, Aelius, 39, 48, 51, 127, 457 Geiseric, 535 Galerius, 86 Gelasius, 533 Galileo, 570 Gellius, Aulus, 202, 414, 420, 422 Gallienus, 362 genius, 467 Game of Troy, 553 Genius Augusti, 468, 486 games, 2, 6, 20, 66, 112, 119, 122, 136, Genius Caesarum, 182 147, 177, 237, 257, 353, 355, 411, Genoa, 564 436, 441–58, 461, 474, 484, 485, , 432 486, 488, 489, 490, 491, 492, 493, Germans, 79 495, 527 Germanus of Auxerre, 348 animal hunts, 66, 118, 119, 147 Germany, 380, 469, 541, 566, 568, 570 chariot races, 20, 21 geruli, 240 gladiatorial games, 133 Gervasius (Saint), 348 Juvenalian games, 456 Geta, 197 Ludi Apollinares, 448 gladiators, 2, 66, 85, 361, 383, 434, 449, Ludi Megalenses, 448 454, 458 Ludi Romani, 20, 445, 446, 447, 448, Glasgow, 156 452, 455, 486 Golden Milestone, 248 Ludi Victoriae, 474 goldsmiths, 169, 322, 353, 360 Victory Games, 451 Goths, 558 votive games, 493 Gracchus, Gaius Sempronius, 234, 263, gardeners, 74, 329 264, 274 gardens, 19, 36, 115, 120, 140, 145, 146, Gracchus, Tiberius Sempronius, 136, 165, 192, 212, 214, 220, 221, 223, 234, 398, 402 321, 330, 421, 423 grain dole, 2, 36–44, 45, 55, 73, 114, 262, gardens of Lucullus, 219 264, 265, 267, 268, 272, 273, 274, , 211, 212 276, 303, 319, 324, 333 gardens of Sallust, 325 grain fleet, 237, 238, 240 Garibaldi, Giuseppe, 572 Gratia, 105 gates, 24, 78, 126, 211, 247, 248, 415, 535 , 84, 86 Capena Gate, 23 Gratidianus, Marcus Marius, 194 Janus Gate, 16 graves and tombs, 6, 12, 13, 46, 52, 56, Palatine Gate, 15 57, 72, 79, 88, 94, 98, 116, 135, Porta Capena, 173, 185, 250, 468 196, 211, 212, 218, 220, 221, 222, Porta Carmentalis, 399, 403 223, 255, 259, 295, 296, 365, 461, , 212 497–512, 521, 524, 525, 526, 546, , 215, 218 559 , 57, 213, 300, 365, Greece, 64, 69, 78, 374, 446, 496, 566 507 Greeks, 9, 24, 62, 78, 80, 88, 120, 496, , 572 552 Porta Praenestina, 57, 126 Gregory the Great, 560 Porta Stabiana, 384 Gregory VII, 561 Septimiana Gate, 124 Gregory XI, 564 Tigillum Sororium Gate, 16 Gregory XIII, 569 Gaul, 22, 270, 276, 324, 348, 404, 469, Grottarossa, 58 549 Guiscard, Robert, 561

613

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Hadad, 468 ideology, 14, 30, 85, 188, 338, 456, 469, Hadrian, 74, 85, 147, 148, 176, 198, 201, 471, 573 202, 203, 242, 272, 360, 363, 366, Ilerda, 490 407 Imperial period, 61, 62, 63, 67, 68, 70, hairdressers, 63, 329, 343, 372 72, 75, 78, 80, 81, 83, 84, 86, 87, Hannibal, 193, 447, 471, 543, 547, 96, 98, 111, 113, 114, 119, 120, 556 122, 123, 126, 140, 143, 144, 145, harbours, 242, 271, 273 148, 163, 203, 204, 209, 234, 237, Harpocrates, 494 244, 248, 249, 269, 274, 304, 320, Hector, 542, 547 326, 334, 342, 352, 353, 355, 357, Helen, 552 358, 365, 411, 412, 413, 414, 417, Heliodorus, 91 419, 422, 423, 424, 451, 453, 461, Henry IV, 561 468, 472, 474, 502, 509, 514, 518 Herculaneum, 58, 154, 157, 158, 162, Ingres, Jean-Auguste-Dominique, 571 163, 283, 331, 380 Innocentius, 535 Hercules, 23, 89, 135, 188, 194, 361, 466, Innocentius X Pamphili, 570 467, 494, 513, 551 insulae, 4, 32, 33, 34, 82, 102, 145, 151, Hermodorus of Ephesus, 193 162, 164, 167, 219, 236, 252, 282, Herodianus of Syria, 2, 52, 197, 248, 328 430, 432 Ireland, 566 Hieronymus (Saint), 408, 525, 531, 532, Iron Age, 25 533 ironsmiths, 360 Hildebert of Lavardin, 541 Isidorus of Seville, 154, 179 Hippo, 516 Isis, 78, 89, 135, 173, 210, 361, 472, 476, Hister, 454 494 Historia Augusta, 29, 119, 125, 201, 260, Islam, 565 266, 267, 362, 413, 430, 432, 454 Isola Sacra (Portus), 57 Hitler, Adolf, 573 Italians, 38, 83, 342, 352, 572 Hong Kong, 33, 35 , 11, 43, 46, 49, 51, 52, 60, 61, 62, Honorius, 531 78, 83, 88, 94, 114, 115, 120, 123, Horace (Quintus Horatius Flaccus), 127, 124, 127, 128, 167, 196, 230, 235, 154, 190, 211, 247, 248, 255, 256, 249, 260, 268, 269, 270, 271, 298, 257, 270, 320, 322, 329, 332, 369, 318, 324, 342, 348, 349, 428, 429, 370, 548 447, 452, 469, 474, 480, 490, 491, Horatius Cocles, 193 492, 496, 531, 549, 561, 562, 563, horologium, 219, 490 565, 566, 568, 571, 572, 573, 574 horrearii, 240 Iulia, 93 Hosmer, Harriet, 572 Iulius Aelianus, 363 Hut of Romulus, 141 Iulius Aurelius Heliodorus Hadrianus, 91 hypogeum of Trebius Iustus, 506, 520 Iulius Possessor, Sextus, 273

Iarhai, son of Haliphi, 91 Janiculum, 213, 303, 308, 546, 572 Ida, Mount, see Mount Ida Janus, 16, 230, 233, 482, 546 identity, 3, 4, 13, 20, 21, 24, 82, 88, 89, Japan, 317 90, 91, 93, 94, 103, 108, 168, 210, Jesus, 512, 537, 561 211, 322, 356, 382, 432, 434, 442, Jews, 78, 79, 82, 85, 145, 483, 510, 522, 446, 447, 454, 455, 463, 479, 486, 563 490, 491, 495, 496, 511, 541 John Chrysostomus, 437

614

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

John Lateran (Saint), 562 Latium, 9, 10, 11, 15, 23 John VIII Palaiologos, 565 Laurence (Saint), 524, 526 Jonah, 512 Laurentum, 258, 320 Josephus, Flavius, 199, 429 Lavinium, 210 Judea, 469 laws judges, 392, 399, 405, 415, 423, 433 lex Aelia Sentia, 84 Julian, 527 lex Cornelia, 432 Julian (jurist), 346 lex Fufia Caninia, 68 Julius II, 567, 568, 569, 572, 573 lex Icilia de Aventino publicando, 21 Juno, 465, 470, 471, 482, 486, 545 lex Iulia de maritandis ordinibus, 73, Juno Regina, 210, 471 104 Jupiter, 20, 23, 135, 155, 194, 394, 398, lex Iulia et Papia, 104 445, 464, 483, 486, 488, 494, 543, lex Iulia ex autoritate Augusti, 355 544, 548 lex Iulia municipalis, 139, 172, Jupiter Dolichenas, 89 285 Jupiter Heliopolitanus, 468 lex Iunia Norbana, 71 Jupiter Optimus Maximus, 21, 353, 445, lex Junia, 83 465, 475 lex Licinia Mucia, 83 jurists, 80, 104, 159, 161, 166, 344, 345, lex Oppia, 253 360, 419, 462, 584 lex Papia, 83 jurymen, 342, 423 lex Papia Poppaea, 104 Justinian, 62, 65, 87, 107, 352, 483 lex Plautia Papiria, 82 Juvenal, 40, 96, 115, 124, 170, 218, 229, lex Poetelia Papiria, 60 230, 248, 251, 253, 255, 257, 258, lex Quinctia, 300, 301 262, 291, 311, 321, 329, 330, 331, lex Terentia Cassia, 265 332, 415, 422 lawyers, 62, 67, 87, 421, 566 Lazarus, 512, 513 kings, 17, 18, 20, 67, 152, 171, 177, 237, lecticarii, 70, 422 353, 369, 462, 478, 487, 551, 560, lembus (ship), 239 572, 574 Lemuria, 488 lenuncularii, 239 Labeo (jurist), 161 lenunculus (ship), 239 Laeta, 532 Leo (Pope), 535, 568 Lagos, 246 Leo III, 560 lanarii, 324 Lepcis Magna, 242 Laodicea, 325 Lepidus, 404, 490 Larentalia, 488 Lepidus, Marcus Aemilius, 432 lares, 135, 179, 467 Lewis, Edmonia, 572 Lares Augusti, 175, 182, 183, 185, 468 Libanius, 437 Lares Compitales, 177, 182, 449, 467 Liber Pater, 471 Larissa, 69 Libera, 471 , 61, 62, 65, 70, 76, 86, 87, Liberalia, 487 95, 111, 113, 163, 408, 507, 512, Liberalis, 549 513, 519 Liberius (Pope), 534 Lateran Basilica, 149 librarii, 326 , 559, 565 Libya, 573 America, 246 Licinius Mena, M., 365 , 77, 83, 195 Licinius, Gaius, 91

615

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

lictors, 170, 182, 356, 393, 400, 432 Marcius Iovinus, Quintus, 365 linter (ship), 239 Marcomanni, 62, 198 Liternum, 543 Marcus Aurelius, 92, 105, 190, 201, 203, litter-bearers, 70, 356 272, 273, 343 Livia, 64, 141, 223 Marius, Gaius, 191, 472, 473, 543 Livius Andronicus, 447, 544 Market of Trajan, 326 (Titus Livius Patavinus), 2, 3, 6, 8, markets, 55, 61, 62, 102, 115, 123, 145, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 172, 249, 271, 276, 296, 325, 332, 22, 23, 24, 31, 32, 34, 38, 43, 44, 334, 341, 344, 351, 372, 412 47, 49, 52, 60, 61 marmorarii, 327, 360 London, 3, 55, 230, 246, 317, 340, 541 Mars, 466, 494 Los Angeles, 246 Martial (Marcus Valerius Martialis), 2, Louis XIV, 570 3, 124, 147, 153, 159, 160, 201, Lucanus, Marcus Annaeus, 544, 547 202, 238, 247, 249, 251, 252, Luceres, 15 253, 254, 256, 275, 320, 321, Lucius Pedanius, 72 322, 324, 325, 329, 331, 332, Lucius Verus, 92, 454 366, 372, 422 Lucus Feroniae, 57, 222 Martin V, 564 Lugdunum, 549 masons, 147, 356, 360, 365 , 12 masseurs, 329, 330 Lupercalia, 486, 532, 533 , 219, 364, 501 Lutatius Catulus, Quintus, 191 Mausoleum of Hadrian, 202, 249, 501, 561, 565 Macedonians, 137, 192 Mausoleum of Valerius Herma, 501 macellum, 136, 145 Maxentius, 146, 148, 150, 203, 497, Macellum Liviae, 145 525 Macellum of Nero, 145, 332 Maximian, 148 Macer (jurist), 167 Maximinius Thrax, 432 Macrobius, Ambrosius Theodosius, 483, Mazzini, Giulio, 572 484, 485, 486 Medetrinalia, 487 Maecenas, Gaius Cilnius, 74, 270 Mediterranean, 4, 10, 29, 30, 35, 61, 62, Maenius, Gaius, 195 77, 78, 81, 120, 121, 193, 230, Magna Graecia, 23 237, 270, 275, 289, 296, 318, 333, Magna Mater, 78, 237, 471, 472, 494 340, 379, 389, 445, 450, 462, 466, Malachbelus, 91 469, 474, 483, 489, 558 Mamilius Felix, L., 366 Megara, 544 Manilius, 115, 434, 435 mensores aedificiorum, 327 marble, 2, 34, 140, 143, 179, 180, 181, mensores frumentarii, 240 189, 192, 198, 214, 219, 222, 251, mercatores, 273, 332 255, 278, 279, 280, 291, 292, 295, merchants, 64, 65, 68, 69, 78, 79, 237, 296, 317, 322, 327, 330, 360, 363, 238, 241, 252, 271, 272, 276, 318, 365, 404, 445, 461, 480, 499, 506, 324, 332, 334, 360, 363, 562 507, 509, 559, 570, 571, 572 Mercurius, 178, 188, 189, 323 Marcella, 98 messengers, 255, 356 Marcellinus (Saint), 524 Meta Sudans, 19, 112, 119 Marcellus (jurist), 166 Metellus, Caecilius, 551 Marcellus, Marcus Claudius, 192, 196, Metellus, Quintus Caecilius, 192 472 Michelangelo, 568

616

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Middle Ages, 2, 7, 30, 75, 281, 562 neighbourhoods, 4, 43, 84, 108, 131, midwives, 329 133, 140, 142, 143, 144, 146, 169, migration, 4, 29, 30, 36, 39, 47, 48, 50, 170, 171, 172, 175, 257, 322, 461, 52, 55, 56, 77, 78, 79, 80, 81, 83, 467, 468, 558, 561 84, 85, 87, 88, 89, 91, 94, 247, Neptune, 544 319, 341, 347, 348, 349, 357, 359, Nero, 3, 52, 69, 72, 82, 84, 85, 97, 103, 380, 463, 468, 469, 472, 537 143, 146, 147, 179, 187, 199, 201, Milan, 2, 86, 534 202, 234, 257, 259, 267, 291, 326, Milo, Titus Annius Papianus, 430, 432 330, 407, 430, 456, 457, 543, 549, Minerva, 144, 445, 465, 470, 486 550–7 Minerva Medica, 476 Neropolis, 554 Minorca, 120 Nerva, 144, 406, 407, 501 Minucius Esquilinus Augurinus, Lucius, Nicholas V, 565, 566 195 Nicomedia, 86 Minucius Felix, 515 Niobe, 510 Misargyrides, 417 Noah, 512 mithraeum, 118 North Africa, 343 Mithras, 89 Notitia, 32 mobs, 420, 431, 432, 440 Novius, 159 monarchy, 17, 21, 454, 456, 491, 553, 563 Numa Pompilius, 16, 353, 478, 482, 484, moneylenders, 417 551 Monica, 516 Numerius Lucius Hermeros, 175, 188 monks, 87 Numidia, 92 Mons Aeflanus, 304 Monte Caprino, see Capitoline Hill obelisks, 218, 219, 224, 237, 238, 287, Monte Cavo, see Alba 288, 490, 569 , 213, 242, 270 Octavia, 97, 430 mortality, 4, 41, 45–53, 55, 59, 64, 68, Octavius, Marcus, 365, 402 96, 311, 342 , 487 Mount Ida, 471 Odysseus, 544 Mumbai, 33, 35 officials, 37, 42, 74, 220, 239, 243, 266, Munda, 490 301, 303, 304, 318, 396, 400, 406, musicians, 353, 355, 359, 361, 365 408, 412, 414, 423, 426, 534, 566 Mussolini, 7, 287, 288, 541, 573, 574 officinatores, 294 Mycenae, 542, 547 oilers, 329 olive oil, 213 Naevius, 544 Ollius, Titus, 97 Naples, 256, 564 Olybrius (town prefect), 84 Napoleon, 541, 571 Olympiodorus of Thebes, 527, 535 Naulochus, 140, 197 Opiconsiva, 487 Naumachia, 311 Oppian Hill, 145, 185, 248 navicularii, 273, 367, 368 Osiris, 361, 494 necropolis, 11, 12, 13, 15, 18, 20, 57, Osteria del Curato I–V, 520 221, 501, 514, 515, see also graves Ostia, 23, 32, 33, 35, 36, 44, 126, 154, necropolis of Lucrezia Romana I, 520 155, 156, 157–62, 163, 237, 238, negotiatores, 80, 272, 273 240, 241, 244, 249, 258, 270, 272, negotiatores eborarii aut citriarii, 360, 363 273, 274, 282, 283, 299, 320, 323, negotiatores frumentarii, 361 332, 340, 362, 422, 531

617

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Ostrogoths, 559 Petrarch, 541, 556, 563, 564, 565 Oudinot, Nicolas Charles Victor, Petronius Arbiter, Gaius, 84, 161, 256, 572 330, 331, 419, 508 Ovid (Publius Ovidius Naso), 179, 200, pets, 4, 110, 111, 116, 117, 121 220, 255, 324, 332, 422, 442, 443, phalangarii, 240 461, 474, 494, 546, 547, 548 Pharsalus, 490 Ovile, 396, 398, 400, 403, 404, 405 Philip II, 177 Philip V, 69 Paetinus, 293 Philolaches, 417 Paganalia, 486 Phoenicians, 9, 120 palaces, 3, 16, 17, 19, 32, 146, 152, 325, physicians, 48, 69 366, 407, 556, 561 , 571 Palatina, 19, 172, 408 , 457, 570 , 8, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, Picasso, 541 24, 78, 131, 133, 140, 141, 146, pimps, 383, 384, 417 148, 152, 163, 169, 171, 194, 207, Pincio, 123 235, 236, 248, 297, 303, 305, 325, Piper, John, 541, 557 358, 362, 389, 403, 405, 407, 464, Piraeus, 544 465, 469, 471, 472, 526, 551, 561 pirates, 417 Palmyra, 91 Pisa, 237, 564 Palmyrenes, 90, 91 piscatores, 360 Pammachius, 531, 532 Piso, Gaius Calpurnius, 432 Pantheon, 140, 147, 198, 242, 325, 407, Pius V, 569 560, 561, 565, 570 Pius VII Braschi, 571 Papinian (jurist), 252 Pius IX, 572 Paquedius Festus, L., 304, 327 plasterers, 302, 326 Parentalia, 221 Plataea, 542 Parioli hills, 12 Plautus,Titus Maccius, 61, 115, 124, Paris, 318, 560, 571 127, 155, 332, 372, 412, 414, 417, Parthians, 90, 141, 197, 199 449 Paschal II, 561 Pleistocene, 8 Patavium, 325 Pliny the Elder (Gaius Plinius Secundus), Paul (Saint), 271 12, 30, 51, 54, 126, 179, 188, 192, Paul III, 569 193, 194, 195, 196, 199, 218, 219, Paula, 532 223, 247, 258, 264, 297, 305, 320, Paulinus of Nola, 70, 532 321, 322, 324, 329, 353, 421, 467, Paulus (jurist), 78, 84, 90, 161, 167, 412, 490, 566 420, 476 Pliny the Younger (Gaius Plinius pavimentarii, 327, 360 Caecilius Secundus), 104, 105, pedagogues, 68 213, 247, 249, 258, 259, 270, 320, Percennius, 437 342, 343, 358, 436, 543 Pergamum, 39 plumbarii, 304, 312 peristyle, 147, 162, 163, 166, 167, 375 Plutarch, 192, 193, 194, 204, 209, 219, Persephone, 509 231, 234, 243, 248, 256, 265, 329, Perseus of Macedon, 237 353, 431, 432, 454, 543 Pertinax, 362 Po, 230 pests, 110, 111, 120, 121 Poland, 566 Peter (Saint), 512, 524, 568 Polybius, 77, 88, 450, 451, 542, 544

618

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

pomerium, 14, 18, 20, 78, 135, 142, 147, praetors, 2, 71, 171, 232, 298, 301, 383, 174, 208, 210, 211, 212, 214, 218, 392, 393, 399, 400, 406, 454, 465, 224, 225, 259, 390, 392, 398, 399, 486 403, 414, 463, 464, 465, 466 Priam, 542 Pompeii, 19, 35, 36, 44, 102, 115, 120, priests, 95, 230, 231, 318, 356, 389, 478, 125, 151, 154, 155, 157, 158, 162, 479, 480, 482, 483, 485, 492, 494, 163, 165, 167, 169, 260, 275, 276, 520 283, 299, 318, 321, 330, 371, 374, prisoners, 61, 62, 66, 67, 79, 354, 403 375, 376, 377, 378–81, 384, 385, Probus, 119 422, 428, 462 processions, 20, 24, 94, 108, 191, 196, Pompeius Macer, Q., 454 220, 233, 256, 257, 362, 399, 400, Pompey (Gnaeus Pompeius Magnus), 79, 403, 446, 447, 448, 451, 462, 465, 93, 136, 137, 192, 193, 197, 430, 474, 477, 543 431, 432, 451, 456, 473, 547 Procopius of Caesarea, 126, 243, 303 Pomponio Leto, Giulio, 567 procuratores, 65 Pomponius, 80, 99, 161 procuratores aquarum, 302 Ponticus, 96 prodigies, 394, 471 pontifex maximus, 20, 182, 187, 194, 244, Propertius, Sextus, 239, 422, 461, 548, 461, 489, 490, 551 549 Poplicius Bibulus, Gaius, 218 Prosper of Aquitaine, 535, 537 Poplifugia, 487 prostitutes, 104, 221, 369, 370, 372, 373, Poppaea, 97, 431, 432 374, 375, 378–85 Poppaeus Sabinus, Gaius, 97 Protasius (Saint), 348 Porphyrio, 322 provisioners, 329 porters, 254, 340 publicani, 326 porticos, 137, 140, 142, 143, 144, 190, Punic Wars, 2, 23, 62, 67, 193, 194, 196, 200 447, 448, 497, 543 , 135 Puteoli, 256, 270, 518 Porticus Minucia, 266, 303 pyramids, 190, 548 Porticus Octavia, 140 Pyrrhus, 447 , 140 Pythagoras, 546, 547, 552 Porticus of Apollo, 142 Porticus of Gaius and Lucius, 141 quaesitor, 87 Porticus Philippi, 218 Quartilla, 419 Porticus Severi, 325 quattuorviri, 252 Porticus Vipsania, 140, 218 Querquetulanus, 9 Portus, 57, 58, 237, 238, 239, 240, 242, quindecimviri, 465 249, 273, 274, 340 Quinquatrus, 487 Portus Tiberinus, 135 Quintilian (Marcus Fabius Quintilianus), Portus Vinarius Superior, 220 195, 248, 332, 545 Postumius Albinus, A., 241 , 8, 12, 13, 16, 20, 24, 144, potters, 211, 353 148, 248, 464, 487, 569 praecones, 327, 356 Praeneste, 480 Rabirius, 146 praetorian camp, 210, 326 Ramnes, 15 praetorian guard, 221, 307, 361, 412, Raphael, 568 414, 415, 426 Ravenna, 534, 535, 558, 559 praetorian prefects, 201, 430 readers, 329

619

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

redemptores, 304, 326, 327 , 249 Regia, 12, 16, 17, 133, 551 Via del Gesu,` 396 Regifugium, 487 Via del Seminario, 396 Regionary Catalogues, 32, 33, 34, 44 Via della Minerva, 396 religion, 13, 20, 110, 128, 144, 149, 169, Via della Polveriera, 184, 185 182, 188, 355, 402, 444, 446, 448, Via di Propaganda, 123 449, 461, 462, 463, 468, 470, 475, Via Dino Compagni, 517 476, 477, 478, 484, 496, 526, 528, Via Due Macelli, 123 529, 551, 561, 565, 566 , 123, 140, 215, 216, 220, Remus, 235 221, 223, 225, 236 Renaissance, 7, 213, 492, 558, 562, 565, Via Giulia, 568 566, 567, 570, 572, 573, 574 Via Labicana, 365, 521, 524 Republic, 6, 9, 16, 18, 21, 40, 43, 60, 70, Via Lata, 173, 236 71, 72, 75, 78, 83, 85, 93, 95, 104, Via Latina, 506, 507, 513 108, 113, 114, 133, 135, 136, 140, Via Laurentina, 259 143, 169, 171, 174, 177, 181, 189, Via Napoleone III, 499 190, 192, 193, 197, 198, 200, 201, Via Nomentana, 57, 498, 503, 524 204, 219, 237, 240, 243, 249, 262, Via Ostiensis, 259, 525 265, 272, 274, 275, 304, 306, 308, Via Praenestina, 212 317, 320, 326, 349, 353, 357, 401, , 112, 169, 185, 322, 375, 412, 413, 414, 418, 419, 420, 422, 393, 403 423, 424, 426, 427, 430, 432, 433, Via Salaria, 11, 13, 365 436, 437, 439, 447, 450, 451, 452, Via Tiberina, 222 453, 482, 483, 486, 499, 508, 509, Via Tiburtina, 524 562, 563, 572, 574 Via Triumphalis, 514 Res Gestae, 37, 103, 140, 198, 199, 200, Robigalia, 487 201, 202, 473, 474 Romulus, 12, 14, 15, 18, 133, 193, 209, Rhodes, 352 229, 235, 376, 400, 463, 464, 466, ring-makers, 360 469, 474, 478, 497, 542, 548, 551, riots, 6, 268, 354, 411, 413, 425, 426–40 556 roads, 5, 98, 123, 135, 136, 142, 171, 211, room servants, 329 213, 214, 215, 223, 246, 247, 248, rostra, 23, 108, 133, 407 250, 252, 257, 259, 285, 326, 369, Rufrius Crispinus, 97 403, 411, 468, 497, 559, 561, 567 runners, 329 CorsoVittorioEmanuele,396 Rutilius Lupus, 294 Via Appia, 46, 72, 93, 146, 201, 236, 250, 297, 465, 468, 498, 503, 509, Sabatini mountains, 8 516 Sabines, 16 Via Ardeatina, 503, 516 Sabinum, 270, 348 Via Basiliano, 499, 520 saburrarii, 240 Via Biberatica, 249, 250 saccarii, 240 Via Calderini, 221 Saepta, 22, 24, 137, 256, 396, 405, Via Campana, 11 406 Via Cassia, 221 Saepta Iulia, 218, 404 Via Collatina, 57 sagarii, 324, 361 Via dei Cestari, 396 Saint Peter’s tomb, 149 , 184 Salerno, 564 Via del Colosseo, 184 Sallust (Gaius Sallustius Crispus), 83

620

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Samnites, 23, 61, 194, 297 shops, 80, 124, 133, 145, 152, 154, 155, sanctuaries 165, 167, 179, 249, 252, 254, 256, Sanctuary of Aesculapius, 466 322, 324, 330, 333, 334, 340, 344, Sanctuary of Anna Perenna, 220 438, 462 Sanctuary of Diana, 470 shop owners, 69 Sanctuary of Sant’Omobono, 470 shrines, 133, 135, 175, 176, 177, 178, Sanctuary of Saturn, 470 179, 186, 326, 461, 462, 467, 473, Sanctuary of Vesta, 14, 16, 233 474, 475, 526, 551, 552 Sarapis, 494 shrine of Venus Victrix, 192 Sardinia, 62, 270, 272, 572 Sibylline Books, 465 Sarmatians, 198 Sicily, 62, 194, 195, 270, 272, 471, 572 Saturnalia, 177, 443, 455, 488 silicarii (pavers), 302, 326 Scaevola (jurist), 166 Silius Italicus, Tiberius Catius Asconius, scapha (ship), 239 543 Scipio Africanus, Publius Cornelius, 193, silk, 325, 569 195, 196, 542, 543 , 568 scribae, 326, 353, 356 Sixtus IV, 567 Scylla and Charybdis, 374 Sixtus V, 569, 573 Scythians, 92 slaves, 4, 6, 29, 32, 39, 40, 41, 42, 60–76, sectores serrarii, 360 79, 84, 85, 88, 93, 94, 98, 103, Sejanus (Lucius Aelius Seianus), 234, 104, 105, 108, 170, 176, 182, 223, 430, 432 237, 255, 256, 263, 270, 302, 304, Seius, Marcus, 194 323, 326, 328, 329, 330, 331, 332, Sempronia Eune, 99 337, 338, 339, 344, 345, 346, 350, senate, 17, 62, 69, 92, 140, 149, 244, 342, 354, 362, 373, 375, 379, 382, 412, 355, 370, 451, 470, 489, 560, 567, 413, 419, 422, 426, 431, 434, 443, 574 469, 497, 519 Senatus Consultum Claudianum, 63 social order, 30, 40, 443, 450 Seneca, Lucius Annaeus (the Younger), social organizers, 329 72, 248, 252, 255, 256, 257, 259, social status, 6, 38, 74, 88, 94, 108, 152, 270, 330, 332, 369, 370, 418, 419, 360, 423, 444, 497 422, 429, 544, 549, 550, 566 Social War, 38, 451 septimontium, 13, 176 Sol, 494, 495 Septimius Severus, 154, 197, 266, 267, soldiers, 21, 22, 33, 37, 39, 42, 62, 84, 86, 274, 367, 408, 416 88, 105, 202, 221, 263, 356, 392, Septizodium, 146 403, 411, 413, 415, 416, 423, 428, Sergius, 434 430, 431, 434, 437, 438, 449, 468, Servilius Q. f. Globulus, P., 99 487, 552, 573 Servilius Q. l. Hilarus, Quintus, 99 Solon, 352 Servilius Vatia Isauricus, Publius, Somalia, 573 243 Soranus, 268 Servius Tullius, 17, 18, 67, 171, 176, 353, Sosigenes, 490 462, 551 Spain, 270, 271, 272, 273, 322, 324, 568 Severus, Alexander, see Alexander Spaniards, 79, 541 Severus Sparta, 547 sewers, 53, 142, 234, 297, 299, 301, 311, sphinxes, 218, 562 312, 331 Stagnum Agrippae, 140 Sextilius Seleucus, L., 363 Stata Mater, 182

621

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Statilii, 64, 74, 329 244, 251, 255, 259, 267, 286, 355, Statilii Tauri, 422 369, 370, 407, 413, 419, 430, 431, Statius, Publius Papinius, 328, 553 432, 436, 437, 463, 471, 542, statues, 19, 23, 74, 133, 172, 176, 178, 550–7 188, 190, 192–5, 198, 200, 201, Talmud, 32 202, 203, 204, 234, 319, 343, 360, tanners, 124, 367 362, 363, 364, 367, 417, 431, 432, Tarentum, 194 446, 452, 462, 474, 557, 569, 571 Tarpeian rock, 543 stercorarii, 299, 331 Tarquinia, 9 Stertinius, Lucius, 195 Tarquins, 14, 17, 18, 19 stlatta (ship), 239 Tarracius Bassus, 175 ‘Stoa of Poseidon’, 140 Tar raco, 333 Strabo, 141, 142, 202, 241, 297, 299, 324, Tar sus, 325 453 taverns, 330 students, 80, 83, 84, 85, 87, 562, 566 teachers, 79, 85, 329 Subiaco, 214 tectores, 302, 326 subrutores, 360 temples, 2, 17, 19, 21, 22, 23, 24, 32, 91, Subura, 133, 145, 170 123, 133, 136, 140, 141, 142, 143, Suburana, 19, 171, 172 190, 191, 192, 198, 199, 200, 210, Suetonius Tranquillus, Gaius, 37, 39, 78, 218, 251, 253, 281, 325, 361, 395, 81, 82, 84, 85, 92, 103, 104, 122, 399, 403, 461, 462, 467, 472, 473, 125, 126, 139, 143, 146, 170, 175, 474, 475, 476, 491, 525, 526, 527, 177, 178, 181, 199, 200, 201, 202, 542, 558, 559 218, 223, 224, 234, 244, 247, 248, temple of Aesculapius, 73, 475 251, 255, 256, 257, 259, 301, 322, temple of Antoninus and Faustina, 328, 330, 332, 342, 348, 354, 356, 12, 13 395, 411, 429, 430, 432, 454, 461, temple of Apollo, 461, 527 475, 476, 488, 489, 550, 554 temple of Apollo Actius, 407 Sulla, Lucius Cornelius, 18, 193, 234, temple of Apollo Medicus, 466 399, 400, 451, 454, 464, 474, 488, temple of Augustus, 456 493, 543 temple of Castor, 133, 141, 470, Sulpicius Rufus, Servius, 543, 547 475 Sulpizio da Veroli, Giovanni, 566 temple of the Castores, 21 supervisors (curatores), 175 temple of Ceres, Liber and Libera, 21 Sweden, 566 temple of Concordia, 23, 133 Symmachus, 81, 86, 119, 236, 358, 367, temple of Concordia Augusta, 141 527, 535 temple of Divus Iulius, 141, 200, 404, synagogues, 79, 145 473 synoecism, 14 temple of Flora, 322 Syracuse, 23, 192, 196, 472 temple of Fortuna, 17, 21 Syria, 451, 469 temple of Fortuna Huiusce Diei, 191 Syrians, 79, 88 temple of Hercules and the Muses, 480 table servants, 329 temple of Honos, 192 Tabula Heracleensis, 83, 251, 257, 258, temple of Honos and Virtus, 191, 261, 383 472 , Publius Cornelius, 7, 103, 140, temple of Isis, 218 197, 209, 218, 234, 236, 238, 240, temple of Juno Lucina, 23

622

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

temple of Juno Regina, 22, 192 Theatre of Balbus, 236, 257 temple of Jupiter Feretrius, 473 , 140, 218, 257, temple of Jupiter Optimus Maximus, 361 18, 135, 218, 398, 403, 457, 470, , 136, 139, 140, 475 236, 257, 360, 452, 473, 526 temple of Jupiter Stator, 192, 551 Thracians, 79, 90 temple of Jupiter Tonans, 475 , 1, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 18, 20, temple of Libitana, 124 23, 24, 52, 53, 55, 123, 124, 126, temple of Magna Mater, 24, 142 135, 139, 142, 144, 145, 174, 218, temple of Mars, 23, 139, 250 220, 221, 222, 229–42, 248, 250, temple of Mars Ultor, 141, 144, 199, 270, 274, 275, 290, 297, 301, 303, 465, 475 308, 320, 326, 333, 340, 360, 364, temple of Mater Matuta, 17 389, 400, 442, 466, 468, 559, 564 temple of Mercury, 21, 188, 353 , 23, 73, 475 temple of Ops, 475 Tiberian hills, 11 temple of Pax, 144, 145, 147, 155, Tiberius, 79, 85, 143, 146, 196, 201, 219, 173, 179, 199, 213, 407 244, 405, 471, 480, 554 temple of Pietas, 194 tibicines, 353, 355 temple of Quirinus, 322 Tibur (Tivoli), 213, 304, 320 temple of Salus, 204 Tigellinus, Ophonius, 430 , 21, 133 timber, 221, 230, 237, 251, 279, 280, 281, temple of Serapis, 218 289–91, 294, 295, 296, 559, see also temple of Sol Invictus Elagabalus, wood 148 Tiro, 94, 98 temple of Vediovis, 469 Tities, 15 temple of Venus, 526 Titus, 52, 79, 143, 147, 202, 210, 219, temple of Venus and Roma, 147, 224, 300 148 Titus Tatius, 469 temple of Venus Genetrix, 137, 144, Tivoli, 214, 304 192 Tomb of Bibulus, 211 temple of Venus Obsequens, 188 tomb of Vergilius Eurysaces, 275, temple of Venus Victrix, 136, 139, 507 473 topography, 4, 6, 17, 22, 25, 53, 131, 140, , 133, 194, 236 144, 146, 149, 163, 169, 174, 215, temple of Victoria, 142 300, 409, 453, 457, 477, 524, 525, temple of Victoria Virgo, 142 526, 527 temple of Virtus, 192 traders, 94, 246, 272, 273, 274, 276, 347, tent-makers, 356 468 Terence (Publius Terentius Afer), 61, Trajan, 43, 104, 143, 145, 202, 203, 242, 449 244, 249, 263, 266, 276, 298, 308, Terminalia, 464, 482, 488 310, 324, 355, 361, 364, 455, 456, Tertullianus, Quintus Septimius Florens, 457, 502, 514 78, 123, 156, 257, 442, 468, Trans Tiberim, 135, 142, 145, 173, 243, 476 249 Thapsus, 490 Trasimene, 471, 543 theatres, 2, 71, 107, 108, 141, 211, 218, Trastevere, 88, 91, 124, 468, 525 236, 240, 257, 372, 379, 403, 443, fountain, 308, 565 444, 452 tribunal, 396, 398

623

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

tribunes, 170, 210, 389, 391, 393, 394, Velleius Paterculus, Marcus, 178, 192, 395, 398, 399, 400, 402, 404, 406 243 Tr ier, 60, 559 Venice, 564 Trimalchio, 508 Venuleius, 328 Troy, 542, 544–7, 549, 551, 552, 553 Venus, 89, 93, 137, 189, 210, 323, 465, Tubilustrium, 487 466, 471, 544 Tullia Ciceronis, 547 Venus Augusta, 188 Turius, Gaius, 366 Vergilius Eurysaces, Marcus, 275, 507 Tusculum, 213, 214, 320 Ver res, Gaius, 194 Twelve Tables, 22, 60, 67, 80, 210, 352, Vespasian, 3, 85, 127, 143, 144, 147, 175, 417, 418, 479 179, 199, 202, 210, 218, 219, 244, 251, 287, 300, 348, 361, 457, 464, Ulpia Cynegis, 366 468 Ulpianus, Gnaeus Domitius Annius, 66, Vesta, 95, 487, 494, 551, 552 154, 160, 167, 175, 252, 345, 355, Vestalia, 233, 487, 494 383, 384, 411, 413 Vestals, 16, 20, 95, 231, 233, 257, 393, Ulpius Aeglus, Marcus, 364 494 Umbria, 57, 220, 348 vestiarii, 63, 324 United Kingdom, 153 Victor Emanuel II, 572 United States, 152, 379, 574 Vicus Africus, 169 urban cohorts, 171, 221, 266, 415, 426 Vicus Compiti Acili, 181, 185, 187 urban prefects, 72, 81, 84, 149, 171, 175, Vicus Cyprius, 185 367, 407, 411–15, 527, 529, 534, Vicus Iovis Fagutalis, 182 536 Vicus Sandaliarius, 183, 185, 186 Urbanus VIII Barberini, 570, 573 Vicus Stablarius, 179, 180, 189 urinatores, 240, 360 Vicus Statuae Verris, 181 Ursinus, 534 vigiles, 142, 171, 174, 182, 266, 412, 414, 415, 416, 423, 426 , 84 vilici, 326 , 84 Villa of Hadrian, 214 Valentinus, 530 Villa Magna, 214 Valerius Maximus, 78, 192, 193, 194, 353 Villa of Marcus Aurelius, 214 Valerius Maximus Messala, Marcus, 196 Villa of Nero, 214 Valerius and Melania Pinianus, 531 Villa Publica, 22, 398, 465 Valerius Messalla Niger, Marcus, 243 Villa of Trajan, 214 Vallerano, 57 , 498 Vandals, 558, 559 Viminal, 9, 133, 145, 248 Varro, Marcus Terentius, 10, 13, 123, Vinalia, 487 155, 179, 191, 209, 276, 320, 332, Vindex, 82 369, 414, 461, 484, 486, 489, 551 vintner, 3 Vassalletto, Pietro, 562 Virgil (Publius Vergilius Maro), 7, 10, Vatican, 565 179, 230, 324, 329, 451, 542, 544, Vatican Circus, 237 545–6, 548, 551, 552 Vatinius, 433 Visigoths, 558, 559 Vecilius Verecundus, M., 323 Vitruvius Pollio, Marcus, 131, 139, 256, Veii, 9, 22, 146, 214, 222, 471, 549 258, 289, 322, 327, 422, 464, 465, Velabrum river, 9 466, 467, 560, 566 Velia, 9, 12, 13, 133, 185, 389, 472 Volsinies, 9

624

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org Cambridge University Press 978-0-521-89629-0 - The Cambridge Companion to Ancient Rome Edited by Paul Erdkamp Index More information

Index

Volusii, 64, 74 Horrea Galbae, 274 Vulcanus, 175, 466 Horrea Lolliana, 274 Vulci, 9 horrea piperataria, 264, 275 wet-nurses, 63, 65, 68 waiters, 356 wine, 2, 155, 213, 214, 220, 230, 237, walking companions, 63 252, 253, 263, 267, 268, 274, 275, walls, 1, 14, 15, 16, 18, 19, 22, 23, 31, 33, 276, 277, 312, 363, 370, 372, 442, 72, 74, 78, 142, 147, 148, 157, 487, 536 158, 160, 171, 179, 196, 205, 207, women, 3, 6, 41, 46, 61, 62, 63, 64, 66, 209, 210, 218, 224, 235, 241, 242, 68, 72, 73, 74, 75, 95, 97, 98, 104, 248, 250, 274, 280, 281, 282, 283, 105, 107, 253, 257, 324, 325, 336, 284, 322, 370, 374, 377, 394, 461, 337, 347, 373, 379, 381, 417, 422, 462, 463, 464, 465, 466, 480, 492, 442, 446, 530, 532, 533, 544, 552, 506, 516, 517, 524, 525, 526, 527, 572 546, 548, 549, 563, 565, 567, 570, wood, 121, 156–8, 285, 287, 289, 321, 572 360, 363, 375 Aurelian Wall, 43, 148, 205, 206, workshops, 107, 165, 322, 323, 333, 344, 207 510, 512 , 24, 142, 174, 207, 248 Yo r k , 2 warehouses, 32, 133, 135, 145, 169, 213, 220, 221, 235, 236, 239, Zela, 490 240, 241, 244, 274, 275, 323, 332, Zonaras, Ioannes, 236 340 zookeepers, 126 Horrea Agrippiana, 91, 274, 332 Zosimus, 532, 535

625

© in this web service Cambridge University Press www.cambridge.org