Senang in Jakarta Azië-Correspondent Step Vaessen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
MEDIA Toen ze acht jaar geleden begon als correspondent in Jakarta, was het nog vrij rustig in haar werkgebied. Maar de conflicten, bomaanslagen en natuurrampen rijgen zich de laatste jaren aaneen. Journaalcorrespondent Step Vaessen (40): “Ondanks die onrust is het hier als thuis gaan voelen.” Senang in Jakarta Zelfs tegen middernacht is het boven op het dak Azië-correspondent Step Vaessen Zvan de Deutsche Bank in hartje Jakarta nog broeie- rig warm. Azië-correspondent Step Vaessen staat op een gevaarlijk wankele koffer om goed in beeld te komen voor de kijkers van het achtuurjournaal. Diep beneden haar raast het nog altijd drukke ver- keer van een van de snelst groeiende steden van de wereld. Het mozaïek van bewegende lichtjes vormt het levendige decor van het kruisgesprek dat ze gaat voeren met Sacha de Boer over de kwestie West-Papoea. Aan Vaessen de taak om in een paar minuten deze ingewikkelde ver-van-ons-bedshow Guntur Primagotama/IMAJI uit de doeken te doen. Er is slechts ruimte voor drie vragen en drie heldere antwoorden. foto’s De afgelopen dagen is ze druk doende geweest het onderwerp rond te krijgen. Een gesprek met de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken heeft Stef Verhoeven ze al eerder deze week opgenomen omdat de minis- tekst ter vandaag in het buitenland zit, daarna volgde een 86 01 2006 01 2006 87 MEDIA oriënterend gesprek met vertegenwoordigers van de er de verwoestende aardbeving in Pakistan. Soms onafhankelijkheidsbeweging, een geïmproviseerde bel ik mijn moeder in Simpelveld als ik terug ben persconferentie en veelvuldig nachtelijk overleg van een reis. ‘Goddank kind, je lééft nog!’ verzucht met collega’s in Hilversum over de aanpak van het ze dan.” onderwerp. “Kijkers realiseren zich niet dat je voor Het is een vreemd leven, bekent ze, maar wel het een paar minuten journaal vaak al de hele dag in leven dat ze altijd heeft willen leiden. touw bent geweest. Bellen, regelen, techniek in In haar Nijmeegse studentenjaren werkte ze in orde maken, de juiste mensen te spreken krijgen en haar vrije tijd voor de kraakradio Rataplan. Toen wachten, lang wachten tot je de juiste beelden kunt ze haar radiowerk voor het programma Reisgek maken.” met haar reislust kon combineren, wist ze wat ze “Laat ze dan ook het geluid checken!”, moppert wilde. In de kennismakingsronde bij de deeltijdop- cameraman en partner André als het kruisgesprek leiding Journalistiek in Tilburg vroeg men geïnte- voor de derde keer over moet omdat er te veel ver- resseerd naar haar ambities. Ze hoorde zichzelf keerslawaai te horen is. “Er is maar een kwartier voor het eerst hardop zeggen: “Correspondent in dure tijd op de satelliet ingekocht, daarna gooien ze Azië worden.” Er werd hartelijk om gegniffeld. Na je er onverbiddelijk af”, zegt hij als we na afloop in haar het chique hotel Mandarin aan de overzijde vieren stage bij het journaal kon ze meteen aan de slag als dat het goed is gegaan. André was tot de geboorte bureauredacteur binnenland. Toen nieuwslezer van hun zoontje Agus (5) de vaste cameraman van Gerard Arninkhof voor een reportage naar Indo- Step, nu is hij dat alleen nog incidenteel. Op haar nesië moest, ging ze mee, en het idee om er te vele reizen draait Vaessen de camera meestal zelf. blijven liet haar niet meer los. In 1996 ging ze echt. Step Vaessen nipt in opperbeste stemming aan haar Haar partner André Bentlage, politicoloog, school- biertje. “Het liefst doe ik live kruisgesprekken die de zich om tot cameraman. “In het begin waren we niet voorgekookt zijn. Dan ben ik scherper en durf een tweemansbedrijfje en leefden we heel eenvou- ‘Atjeh na de tsunami was overweldigend, Step Vaessen aan het werk bij het presidentiële paleis voor een documentaire over de huidige president van Indonesië dat kwam erg bij me binnen’ Links: Het luxe zakencentrum van Jakarta by night. De handel op de vismarkt (rechts) gaat door tot diep in de nacht ik te improviseren. Als ik weet dat het over kan, dig in een dichtbevolkte buurt.” Buurtgenote Nani, is voortdurend in beweging, het is een land in zijn maar daar red je geen levens mee.” maak ik makkelijker foutjes.” een weduwe met vier kinderen, kookte voor ze en puberteit en ik mag daar getuige van zijn. Ondanks Met de moord op journalist Sander Thoenes in 1999 regelde het huishouden. die onrust is het hier als thuis gaan voelen.” En op Oost-Timor kwamen de risico’s die haar werk Al acht jaar – met een kleine ongewilde onderbre- Toen na een jaar het correspondentschap net een onrustig is het zeker. Sinds ze weer in Jakarta is, met zich meebrengen wel erg dichtbij. “Sander king – is Step Vaessen (40) correspondent in Azië beetje vorm begon te krijgen, werden ze plotseling hebben de conflicten, bomaanslagen en natuurram- maakte deel uit van een klein clubje Nederlandse voor het NOS Journaal, NOVA en de het land uit gezet. “Ik had opnames gemaakt in het pen in haar werkgebied zich aaneengeregen. Haar journalisten dat op Oost-Timor zijn werk deed. Hij Wereldomroep. Ook schrijft ze met een zekere parlement met een voormalige oppositieleider maar correspondentschap is in de loop der jaren meer op is in koelen bloede geëxecuteerd. Ik dacht: het kan regelmaat voor Elsevier . Standplaats: het hectische die man bleek daar helemaal niet meer te mogen een oorlogscorrespondentschap gaan lijken. “Ik dus echt zomaar afgelopen zijn. De wereldpers werd Jakarta. Ze woont in het relatief rustige Menteng, komen. Excuses hielpen niet, we kregen een week heb nooit de droom gehad om oorlogscorrespon- destijds beschouwd als ongewenste pottenkijkers en een stukje achter de chaotische verkeersaders van om onze biezen te pakken. Een droom viel in dui- dent te worden. Toen ik hier acht jaar geleden lastpakken. Je moet hier nog altijd door veel weer- de stad. Een ijzeren hek, geen deurbel en met witte gen.” De schaarse meubels sloegen ze op in het klei- begon, was het een rustig landje. Maar je groeit met standen heen maar mijn drijfveer is: Nederland verf op een muurtje het huisnummer gekalkt. Een ne huisje van Nani, vast van plan om terug te keren de gebeurtenissen mee en voor je het weet bén je moet goed geïnformeerd worden.” koloniale woning waar zoon Agus alle ruimte heeft onder een beter gesternte. De economische crisis in het.” om zijn energie kwijt te raken. het land luidde een wisseling van de wacht in en in Onlangs had ze een training in Duitsland van Britse Bumper aan bumper banen we ons een weg door Het waren acht tropenjaren, waarvan het laatste 1999 begon ze opnieuw. militairen, speciaal voor journalisten die in ramp- de stampvolle verkeersaders van Jakarta naar het wel de kroon spande. De afgelopen maand is ze nau- en oorlogsgebieden moeten opereren. Ze leerde er presidentiële paleis, waar in 1949 definitief de welijks thuis geweest. “Eerst was ik in Atjeh voor “Azië heeft altijd een enorme aantrekkingskracht onder andere hoe je anderen uit noodsituaties kunt Nederlandse vlag werd gestreken. Links en rechts een verhaal over de hulpverlening na de tsunami, op me gehad”, zegt ze onder de klapwiekende pro- halen en levensreddende eerste hulp kunt bieden. worden we gepasseerd door honderden brommer- daarna moest ik naar Bali waar bomaanslagen op peller van haar veranda. “Ik kan het moeilijk uitleg- “Vooral dat laatste vond ik leerzaam en ook gerust- tjes, het beste vervoermiddel hier als je ergens op twee restaurants waren gepleegd, en vervolgens was gen. Indonesië is niet ‘af’, alles in deze jonge natie stellend. Als journalist heb je je camera en pen tijd wilt komen. Tweebaanswegen zijn goed voor 88 01 2006 01 2006 89 MEDIA minimaal vier auto’s naast elkaar, waarbij het de halen. Ze vormen een schril contrast met wat Vaes- ken, met mijn kleine camera. De eerste dag trof ik schap woonde. Na de vastentijd brengt ze traditio- bedoeling lijkt zo vaak mogelijk en luid toeterend sen noemt ‘het AC-circuit’ van Jakarta. “Er is hier Rosita, ze kon nauwelijks lopen van verdriet.” neel een envelopje met geld naar Nani. “Ze was de van baan te wisselen. De verkeerschaos, maar voor- een grote groep westerlingen die permanent in een ‘Soms’, schrijft ze in een van haar columns voor het beste hulp die we ons konden denken, ze kon ont- al ook de talloze krottenwijken aan de randen van luchtbel met airconditioning (AC, red.) leven. Ze blad Archipel , ‘voel ik me een buitenaards wezen zettend lekker koken”, zegt Step, “maar in het de stad, tonen de machteloosheid van Jakarta om de komen uit hun luxe huizen met airco, stappen in dat neerdaalt in een verdoemd oord. Een voyeur in nieuwe huis in de wat chiquere wijk Menteng kon massale vlucht van het platteland naar de stad goed hun glimmende fourwheeldrive met airco, gaan een vreemde wereld gewapend met een futuristisch ze niet aarden. En – zo gaat dat in Indonesië – als je te verwerken. Economisch moddert Indonesië nog naar hun kantoren met airco, eten in een restaurant apparaat’. “Atjeh na de tsunami was overweldigend, je ergens niet ‘senang’ voelt, dan ga je weg en wel altijd voort. Na de crisis in 1997 zijn veel investeer- met airco. Ze hebben geen idee van het leven in de dat kwam erg bij me binnen. Je bent daar om het meteen. Zelf als dan je hele inkomen wegvalt.” ders niet teruggekeerd: Nike ging naar Maleisië, de tropen.” nieuws te verslaan maar mijn professionaliteit Nu leeft ze van het beetje geld dat haar oudste kin- eigen textielindustrie verplaatste zich naar China. kwam echt onder druk te staan. Dan zegt een stem deren verdienen in een fabriek, en af en toe een “Nu valt Jakarta ten prooi aan snelle investeerders, Onderweg in de auto beantwoordt ze enkele tele- in mij: ‘Hou op met filmen, ga ze helpen!’ Maar ik envelopje van Step.