PAPUR BRO , , FOEL, , ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, , CWMGOLAU, , RHIWHIRIAETH, , , TREFALDWYN A’R TRALLWM.

405 Tachwedd 2015 50c Colli Ffrind: TAITH LLYFRAU LLAFAR CYMRU 2015 T. Elwyn Davies Bu Llyfrau Llafar Cymru yn ymweld â Llanfair Caereinion ddydd Mercher, 21 Hydref er mwyn hyrwyddo’r elusen arbennig sy’n paratoi deunydd ar gryno ddisg i ddeillion a rhai sydd â phroblemau gweld. Cynhaliwyd tair sesiwn yn yr Institiwt i godi ymwybyddiaeth ynghylch y ddarpariaeth sydd ar gael. Roedd y sesiwn gyntaf i blant yr Ysgol Gynradd a ddaeth i gyfarfod Sulwyn Thomas, Rhian Evans, a Linda Williams ac i sôn wrthynt am eu hoff lyfrau. Sesiwn i fyfyrwyr Cymraeg Lefel A yr Ysgol Uwchradd oedd yr ail sesiwn a gwahoddwyd yr awdur Mari Lisa atynt i sôn am ei gwaith. Mae’n anodd iawn gwybod beth i’w ddweud, na Yna yn y prynhawn cafwyd sesiwn Plant o Ysgol Gynradd Llanfair yn trafod eu hoff lyfrau lle i gychwyn dechrau talu teyrnged i Elwyn. agored i’r cyhoedd ac ymysg pethau gyda Rhian Evans, Caerfyrddin, un o sylfaenwyr Buom yn ffrindiau agos am dros 50 mlynedd. eraill cafwyd cyfle i drafod y gwaith o roi’r Llyfrau Llafar Cymru Byddem yn ffonio’n gilydd o leiaf ddwywaith y Plu ar dâp neu CD a’r posibiliadau o ddefnyddio peiriant MP3 i wneud hyn bellach. dydd, ond bellach mae’r gloch wedi tewi. Roedd y diwrnod yn un buddiol a hoffai’r tîm o Gaerfyrddin glywed gan unrhyw un a allai fod â Yn wir, roedd Elwyn yn ffrind i bawb ymhell ag diddordeb mewn derbyn y gwasanaeth gwerthfawr hwn iddyn nhw eu hunain neu i rywun arall. agos. Gwelai y da ym mhawb a phentyrai’r diolch Y rhif ffôn os hoffech gysylltu â’r cynllun yw 01267 238225. am bopeth. Ei hoff ddywediad oedd ‘Mae ganddon ni lawer i fod yn ddiolchgar amdano’. Roedd yn arbennig o hoff o blant ac yn hael ei RHODD HAEL I’R YSGOL FEITHRIN roddion bob amser. Bu yn Brifathro rhagorol mewn ambell gylch, ond yma yn y Trallwm y bu y rhan fwyaf o’i amser ac yn uchel ei barch gan ei gyn-ddisgyblion a’i gyd athrawon. Roedd Elwyn yn Gymro i’r carn ac yn ymfalchïo yn y diwylliant Cymraeg, wrth ei fodd yn y Cylch Llenyddol a’r Gymdeithas Gymraeg, yn heddychwr o argyhoeddiad. Am flynyddoedd bu Nest ac yntau yn mynychu’r Eisteddfod Genedlaethol. Er mawr foddhad iddo, cafodd dreulio diwrnod yn Steddfod Meifod eleni. Cafodd ei eni a’i fagu ym Mhennal a mawr oedd ei ganmoliaeth a’i feddwl uchel o’r pentref a’r ardal yna. Bu’n gyfrifol am adfywio’r Blygain yn y Trallwm a mawr fyddai’r paratoi a’r cymell bob blwyddyn. Ar ôl ymddeol ymdaflodd i weithgarwch y Capel Cymraeg, bu’n ysgrifennydd am dros 20 mlynedd, yn Ddiacon, yn organydd ac yn godwr canu, ac yn gofalu am yr adeiladau a llawer iawn o bethau eraill. Roedd yn gerddor da ac yn meddu ar lais tenor arbennig, rhoddodd o’i orau i ganu cynulleidfaol a dyblu’r gân yn amal. Bu Nest ac yntau yn weithgar iawn yn y blynyddoedd a fu hefo Aelwydydd yr Urdd yn Nyffryn Banw, a’r Trallwm ac yn llwyddiannus yn yr Eisteddfod Sir ac yn y Ellen Davies, Janet Jenkins, Trudi Bates, Cadeirydd, a Karen Junor gyda rhai o blant y Cylch Genedlaethol. Meithrin Roedd Elwyn yn gymeriad lliwgar ac fe Cyflwynodd Janet Jenkins, Y Fron, rodd sylweddol i Gylch Meithrin, Llanfair yn ddiweddar. gyfoethogodd ein bywyd gyda’i wên a’i gyfarchiad Rhoddwyd yr arian gan deulu a chyfeillion wedi’r angladd er cof am ei diweddar @r, David cynnes. Jenkins, a fu farw ym mis Awst. Roedd yr Ysgol Feithrin yn agos at galon David a Janet a bydd Trysorwn yr atgofion Trefor Owen. y rhodd yn gymorth mawr i’r Cylch barhau a datblygu. 2 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

Diolch Annwyl ddarllenwyr, Dymuna Lynn ac Ann, Tynllan, Llangadfan Mae’r Cylch Meithrin yn Llanfair Caereinion yn DYDDIADUR ddiolch o galon i’w perthnasau a ffrindiau am yr cynnal ‘Marchnad Nadolig’ ddydd Gwener 27 Tach. 3 Cyngerdd cartrefol yng Nghanolfan y anrhegion a chardiau a dderbyniwyd ar achlysur Tachwedd am 7pm yng Nghanolfan Hamdden Banw yng nghwmni aelodau Clwb Caereinion. Mae 35 o stondinau sy’n gwerthu Ffermwyr Ifanc Dyffryn Banw am 7.30 Penblwydd eu Priodas Aur. Diolch o galon i amrywiaeth fawr o anrhegion a danteithion Tach. 6 Arwerthiant Ffasiwn o’r siopau mawr am bawb. bris gostyngol yn yr Institiwt Llanfair am Diolch Nadoligaidd eisoes wedi’u cadarnhau. Bydd staff a phwyllgor y Cylch yn gwerthu lluniaeth 7.30. Elw er budd CRhA Ysgol Dymuna Rhodri ac Elain, Dolymaen ddiolch o Caereinion ar y nos ynghyd â raffl gyda’r holl elw yn mynd galon am yr holl haelioni a ddangoswyd ar Tach. 6 Bingo, Neuadd Llanerfyl am 7.30 tuag at Gylch Meithrin Llanfair Caereinion. Mae Tach. 6 Noson Tân Gwyllt yn y Cann Offis am enedigaeth Nansi Eluned, mae hi’n ferch lwcus iawn! mynediad i’r Farchnad Nadolig am ddim felly 7.30. Bwyd a Bar. dewch am noswaith wych a hamddenol o Tach. 7 Cyngerdd gyda Côr Rhuthun a’r Cylch. Diolch siopa. Canolfan Gymdeithasol Llanbrynmair. Dymuna Lilian, Carwen, Gareth a Glenwen Tach. 8 Cyngerdd Shan Cothi gyda Rebecca Gall unrhyw un sydd ag unrhyw gwestiynau Evans (soprano) a’r telynor Ieuan Jones Jones a’r teulu, Bro Hyfryd , ddiolch am y digwyddiad gysylltu ag Ellen Davies ar yn Eglwys y Santes Fair yn Llanfair yn fawr iawn am bob arwydd o gydymdeimlad, 01938 811134. Tach. 8 Sul y Cofio yn Eglwys Llanerfyl am 11 o’r yn gardiau, galwadau ffôn, presenoldeb yn yr gloch yn brydlon. angladd a rhoddion a dderbyniwyd ar ôl colli ARHOLIADAU CERDD MEHEFIN Tach. 8 Sul y Cofio yng Nghapel y Foel am 2 o’r Gordon Jones, Machynlleth gynt o Fachwen 2015 gloch Fach, Llwydiarth. Mae’r £1000 o roddion a Tach. 14 Cyngerdd gyda Chôr Cymysg dderbyniwyd er cof amdano wedi mynd tuag at Llongyfarchiadau i’r canlynol am lwyddo’n yn Neuadd Llanfihangel am 7.30y.h. Ambiwlans Awyr Cymru. ardderchog yn eu harholiadau Piano ym mis Tach. 14 ‘Noson a Hanner’ - dathlu Steddfod Mehefin: Maldwyn yn y Ganolfan Hamdden, Diolch Gradd 5: Llanfair Caereinion yng nghwmni Dai Dymuna Mabel, Brian a Linda Roberts ddiolch Lili Davies, Glantanat (Merit) Jones, Llanilar, doniau lleol ac eraill. am bob arwydd o gydymdeimlad a ddangoswyd Annie May, Cringoed Isaf (Merit). Drysau’n agor am 6. £10 y tocyn tuag atynt ar ôl colli eu brawd Gordon. Diolch Mae’r ddwy yn ddisgyblion i Dr. David Wh. Tach. 17 Bydd y Prifardd Myrddin ap Dafydd yn am y cardiau, galwadau ffôn ac ymweliadau. trafod ei gyfrol diweddaraf “Yn ôl i’r Dref Jones, Llanerfyl. Wen” am 7.30 yn llyfrgell y Trallwm. Diolch Mynediad am ddim. Croeso i bawb. Dymuna Dai a theulu’r diweddar Awel Jones, ‘Darlun Ddoe’ Tach. 20 Cyngerdd y ‘Small Halls Llanbrynmair ddiolch am bob arwydd o Gwerthwyd dros gant o’r llyfrau ar faes yr Ei- Tour’ gyda Peter Karrie, seren y West gydymdeimlad a dderbyniwyd ac am y rhoddion steddfod, y rhan fwyaf o rheini yn y ‘Lle End ac artistiaid lleol. Neuadd Llanerfyl, tuag at Ambiwlans Awyr Cymru, Marie Curie a 7.00yh. Tocynnau £10 Hanes’, hir oes i’r lle hwn ar faes yr Eistedd- Mynwent yr Hen Gapel. Diolch i Mr Geraint Tach. 27 Marchnad Nadolig Cylch Meithrin fod yn y dyfodol. Llanfair yn y Ganolfan Hamdden am Peate a phawb am eu cyfraniad yn trefnu’r angladd. Diolch i bawb yn y fro a thu hwnt am eich 7pm. cefnogaeth gan hyderu eich bod yn cael blas Tach. 28 Eisteddfod y Foel yng Nghanolfan y Diolch wrth droi y tudalennau. Banw, Llangadfan o 11.30. Diolch yn fawr i Alun, Pantrhedynog am arwain; Tach. 28 HEN GAPEL JOHN HUGHES Gobeithiaf y bydd hi’n bosib trefnu noson Mari am ganu; Meinir am gyfeilio. Diolch hefyd i PONTROBERT- Bore Coffi yn Neuadd gymdeithasol, efallai yn y flwyddyn newydd i Linda Gittins am gyfeilio i Jennifer ar fyr rybudd yr Eglwys, Y TRALLWNG am 10 y bore. ni gael gweld y lluniau (a mwy) ar y sgrîn fawr ac i Jennifer am ganu. Diolch i Richard Willams Nwyddau, gwobrau raffl a chynnyrch gan ddefnyddio taflunydd at y pwrpas. Braf am y porc blasus. Diolch hefyd i holl aelodau cartref erbyn 09.15 os gwelwch yn dda. fyddai cael pawb i adrodd pytiau am y Cyswllt: Nia Rhosier 01938 500631 Eglwys Garthbeibio ac eraill a fu’n coginio a Rhagfyr 3 Radio Cymru yn recordio’r rhaglen pharatoi mewn unrhyw ffordd ac am y gwobrau cymeriadau neu ambell stori ddoniol. ‘Galwad Cynnar’ gyda Gerallt Pennant a raffl. Diolch i Rob, Cann Offis am y bar rhad Ar hyn o bryd mae’r llyfr ar werth yn y Cwpan phanel o arbenigwyr yn Neuadd gyda’r cyfraniadau yn mynd at Ambiwlans Awyr Pinc, Pethe , y Llyfrgell Genedlaethol, Llanerfyl Croeso i bawb Cymru. Diolch i chwi i gyd am ddod i gefnogi ac Siop y Pethe ac Inc, Aberystwyth ac hefyd ar Rhagfyr 4 Bingo yn Neuadd Llanerfyl am 7.30pm am y cyfraniadau. Gwnaed elw o dros £1800. wefan y Lolfa. Rhagfyr 5 Parti’r Henoed yng Nghanolfan y Banw Annie a’r teulu ac aelodau Eglwys Garthbeibio am 6pm. Enwau i Llinos Jones (810750) erbyn 27 Tachwedd. Diolch TIM PLU’R GWEUNYDD Rhagfyr 5 Parti Nadolig y Pensiynwyr. Neuadd Carwn ddiolch am y cyfarchion gan y panel Cadeirydd Llanfihangel-yng-Ngwynfa, 4-6 y.p golygyddol ar fy ethol yn Llywydd Cymdeithas Arwyn Davies Rhagfyr 25YN HEN GAPEL JOHN HUGHES Dawns Werin Cymru. Cefais lawer o hwyl ym Coedtalog, Llanerfyl, 01938 820710 PONTROBERT, PLYGAIN am 6 y bore. myd Dawns Werin, a chyfle i wneud llawer o Croeso cynnes i bawb. Lluniaeth ysgafn Trefnydd Tanysgrifiadau cyn ymadael. Cyswllt: Nia Rhosier ffrindiau ffyddlon. Sioned Chapman Jones, 01938 500631 Yn gywir, Marion Owen. 12 Cae Robert, Meifod Mawrth 2 Urdd Gobaith Cymru Rhanbarth Diolch Meifod, 01938 500733 Maldwyn Eisteddfod Ddawnsio – Dymuna Wat, Brongarth, ddiolch o galon i’w Ysgolion Cynradd ac Uwchradd yn Swyddog Technoleg Gwybodaeth deulu, cymdogion a ffrindiau am bob cymorth a Theatr Hafren Dewi Roberts, Brynaber, Llangadfan Mawrth 5 Urdd Gobaith Cymru Rhanbarth charedigrwydd a dderbyniodd yn dilyn ei Maldwyn lawdriniaeth. Diolch am yr holl gardiau, galwadau Panel Golygyddol Eisteddfod Ysgolion Uwchradd ac ffôn ac anrhegion a gafodd ac am bob ymweliad. Alwyn a Catrin Hughes, Llais Afon, Aelwydydd yn Theatr Llwyn / Ysgol Mae’r cyfan wedi bod yn help mawr iddo wella. Llangadfan 01938 820594 Uwchradd [email protected] Mawrth 12Urdd Gobaith Cymru Rhanbarth Diolch Mary Steele, Eirianfa MaldwynEisteddfod Ysgolion Cynradd Dymuna Eiry ddiolch i bawb am y caredigrwydd, yn Ysgol Uwchradd Y Drenewydd y llu o gardiau, galwadau ffôn a’r anrhegion a Llanfair Caereinion SY210SB 01938 810048 Gorff. 15-16 2016 Eisteddfod Powys yng dderbyniodd ar ôl llawdriniaeth o gael pen-glin [email protected] Nghroesoswallt newydd. Sioned Camlin Diolch o galon i chi i gyd. [email protected] Y Berwyn, Llanfair Caereinion Ffôn: 01938 552 309 RHIFYN NESAF Is-Gadeirydd A fyddech cystal ag anfon eich Rhoddion i’r Plu Diolch i’r canlynol am roddion hael i’r Plu: Delyth Francis cyfraniadau at y rhifyn nesaf erbyn Mrs Megan Ellis, Llanfair. Dr. David Wh. Jones, Trefnydd Busnes a Thrysorydd dydd Sadwrn, 21 Tachwedd . Bydd Plasnewydd. Gwilym ac Eiry, Llanfair Huw Lewis, Post, Meifod 500286 y papur yn cael ei ddosbarthu nos Caereinion. Wat Watkin, Brongarth. Annie Ysgrifenyddion Pencoed a theulu y ddiweddar Awel Jones, Gwyndaf ac Eirlys Richards, Fercher 2 Rhagfyr. Llanbrynmair. Penrallt, Llwydiarth, 01938 820266 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 3 CYSTADLAETHAU BLYNYDDOL YSGOLION COFIO ELWYN Medraf feddwl am Elwyn Yn fuan ar ôl i’r ddau symud 2015-2016 fel fy ‘mentor’ gan y bu yn i Lanbrynmair cafodd CYMDEITHAS MALDWYN rhoi cyngor doeth i mi bron Gwyneth Tygwyn, pryd LLYWYDD: JOHN RICKUS ar hyd fy oes. Daeth yn hynny, a minnau athro ifanc i Ysgol Banw wahoddiad i aros yn Llwyn TRAETHAWD - Traethawd neu stori yn y pan oedd Evelyn a minnau Ffynnon ac Elwyn yn Gymraeg neu’r Saesneg heb fod dros 1500 o yn ein dyddiau ysgol ac dweud “dewch ar eich eiriau ar un o’r testunau canlynol: wrth gwrs roedd yn rhaid beics, dydi o ddim yn bell.” · A yw’r galw am annibyniaeth i’r Alban yn iddo gael llety i aros. Ffwrdd â ni ein dwy ar ein effeithio ar Gymru? Gofynnodd Parry Jones i beiciau a throi wrth · Y dyfodol mam a dad os oedd hi’n Benrhiwcul i’r ffordd traws · Byw yng nghefn gwlad canolbarth Cymru: y bosib i Elwyn ddod i aros gwlad, cawodydd trwm o manteision a’r anfanteision yn Groeslân dros dro, a law a gwlychu at y croen · Y neges dyma fel y bu ond i’r ‘dros ond ymlaen â ni i ben y · Hunan ddewisiad dro’ ymestyn i dair daith gan gael y croeso CELFYDDYD - Gwaith celf 2-D mewn unrhyw mlynedd. Cofio mam yn cynhesaf gan Nest ac gyfrwng ar un o’r themâu canlynol: brysur baratoi y parlwr i’r Elwyn. Bechgyn y pentref · Fy hoff olyga wledig leol athro, gan wneud yn siwr yno’n fuan yn taflu cerrig · Adeilad hanesyddol yn Sir Drefaldwyn bod lle i bopeth! mân at y ffenestri, Alun · Fy nhref leol yn 2100 Cyrhaeddodd Elwyn yn ei Elwyn a Gwerfyl, Sioned, Nest a Huw Broniaen a Don y Swyddfa · Hunan ddewisiad ’sgidie trwm a’i drowsus ‘corduroy’ a chael ei Bost oedd dau ohonynt. arwain i’r parlwr parod. Chwinciad y bu yno Ar ôl ychydig ddyddiau, yn ôl â ni trwy Gemaes ADRANNAU. Er mwyn beirniadu a dosbarthu’r nes yr oedd gyda ni fel teulu yn y gegin fawr, Road gan anelu i’r Foel i ymarfer y Gân Actol, gwobrau, trefnir y cystadlaethau mewn 3 adran: a phrin gafodd y parlwr ei ddefnyddio dim ond y ddawns werin ac ati a Nest yn dal ati gyda’i Adran A: Blynyddoedd 7ac 8 i Elwyn gael sgwrs breifat gydag ambell riant. hyfforddiant yn Aelwyd y Foel. Adran B: Blynyddoedd 9 a10 Cartrefodd Elwyn yn syth, dad ac yntau yn Bu Nest ac Elwyn yn byw yn Llanbrynmair am Adran C: Blynyddoedd 11-13 sgwrsio hyd yr oriau mân a mam yn cadw’r rai blynyddoedd ac yno y ganwyd Sioned, GWOBRAU tân glo i fynd! Pan oedd y sgwrs yn poethi, Gwerfyl a Huw a chafodd y tri ohonyn nhw eu Y wobr gyntaf - pob adran £80 mi roedd gan Elwyn arferiad o brocio’r tân yn bedyddio yn yr Hen Gapel gan y Parchedig Yr ail wobr - pob adran £40 ddi-baid a mam yn dweud y drefn wrth weld Robert Evans. Dylid cyflwyno’r cyfansoddiadau erbyn ddydd y lludw’n codi! Symudodd y teulu cyfan, ac yn cynnwys Huw Mawrth, 9ed Chwefror. Rhoddodd Elwyn gyngor i mi yngl~n â dewis ‘mawr’ sef brawd hawddgar Nest, i Drallwm a RHEOLAU AC AMODAU pynciau lefel ‘A’, fy ngyrfa, fy ngholeg hyfryd chartrefu yn Stryd Cobden. Elwyn yn cyfarfod · Rhaid i bob cyfansoddiad fod yn waith o dros y ffin, pob cyngor yn gyngor doeth. Ivan ac eto yn rhoddi ei gyngor doeth i mi. Bu eiddo’r cystadleuydd ei hun. Daeth gyda mi i’r Canoldir i ddewis rhwng tair y ddau yn ffrindiau da dros y blynyddoedd ac · Gellir ysgrifennu traethawd yn y Gymraeg a’r ysgol a gynigiodd i mi i fy swydd dysgu gyntaf, mi gefais innau y cysur y medrwn ei gael ar Saesneg. y cyngor doethaf eto oedd dewis yr un iawn. aelwyd Nest ac Elwyn ar ôl i mi golli Ivan. · Rhaid cyflwyno pob cyfansoddiad drwy law y Daeth Elwyn ag ambell i lodes i’n cyfarfod i Symud i Gwynfa, Salop Road wedyn ac yr un Prifathro/athrawes. Groeslan ac yn aml y rhai hynny a gyfarfu ar oedd y croeso cynnes ar eu haelwyd a’u Rhaid ysgrifennu mewn LLYTHRENNAU BRAS gyrsiau ym Mhantyfedwen, Borth, neu wersyll plantos yn mwynhau pob munud gyda ni hyd i ffugenw, enw cywir llawn pob cystadleuydd yn Glanllyn. Elwyn weiddi allan bod yn bryd iddynt noswylio. ogystal â’i d(d)osbarth ynghyd ag enw’r ysgol, Ond mi roedd mam, Evelyn a minnau a’n O dro i dro byddai criw ohonom yn symud o d~ adran y gystadleuaeth a theitl y traethawd neu gobeithion yn llawer nes adref, a’r gobeithion i d~ a chael partïon yn ein gerddi (gweler ‘Darlun thema’r gwaith celf, ar ddarn o bapur ar wahân hynny oedd i Nest ac Elwyn agosau a chyda Ddoe’). mewn amlen a’i glynu i’r cyfansoddiad. llawenydd mawr, felly y bu a dyma briodas Bu Elwyn wrth ei fodd yn troi’r tudalennau ac • Dylid ysgrifennu’r ffugenw, teitl y traethawd yn Eglwys Sant Cadfan ar y bryn. yn enwedig ‘O! na byddai’n haf o hyd’, sef a’r adran yn unig ar frig y gwaith. Ar ôl priodi cafodd Elwyn swydd Pennaeth lluniau cynnar Nest ac Elwyn, Evelyn ac Emyr. • Dylid ysgrifennu’r ffugenw, thema’r gwaith yn Llanbrynmair a dyma ninnau yn ymweld â Wrth sôn am ‘fentor’ bu Elwyn ac Emyr yn eitha celf a’r adran yn unig ar gefn yr arlunwaith. nhw yn aml yn eu cartref Llwyn Ffynnon ac ‘mentoriaid’ i’w gilydd gan sgwrsio’n ddyddiol • Ni chaniateir dangos enw cywir y Elwyn yn ymfalchïo yn ei ardd lysiau ar y ffôn, ac yn ffrindiau da. cystadleuydd nac enw’r ysgol ar y ysblennydd a ninnau yn troi am adref gyda Bydd mawr yn ein bywydau wrth ffarwelio cyfansoddiad ei hun. sached o datws a nionod wedi eu rhwymo. â ffrind ffyddlon, didwyll a doniol fel annwyl • Dylid cyflwyno’r cyfansoddiadau erbyn Roedd yno groeso mawr a hwyl a sbri bob Elwyn. Mai ddydd Mawrth, 9ed Chwefror. Y mae amser. gwobrau Vaughan Davies am draethodau Cymraeg yn ychwanegol at wobrau Charles Churchill ac felly mae’n bosib i draethawd Cymraeg ennill dwy wobr. • Er y gwneir pob ymdrech i ofalu am y CEFIN PRYCE Brian Lewis cyfansoddiadau, ni fedr y Gymdeithas dderbyn cyfrifoldeb am unrhyw golled neu YR HELYG Gwasanaethau Plymio niwed. Gobeithiwn y bydd yn bosib LLANFAIR CAEREINION a Gwresogi arddangos y cyfansoddiadau buddugol. Gofynnir i gystadleuwyr gadw copi electronig Contractwr adeiladu Atgyweirio eich holl offer o’u traethawd fel y gallwn holi am gopi o’r plymio a gwresogi rhai buddugol. Adeiladu o’r Newydd Gwasanaethu a Gosod • Ni chaniateir i unrhyw ddisgybl Atgyweirio Hen Dai boileri gyflwyno mwy nag un gwaith celf, trathawd Gosod ystafelloedd ymolchi Cymaeg na thraethawd Saesneg. Gwaith Cerrig Ffôn 07969687916 Ffôn: 01938 811306 neu 01938 820618 4 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 Gwyl Rhanbarth Merched y Wawr Ar bnawn Sadwrn, Hydref y 10fed cynhaliwyd ddylanwad ar ei fywyd. Diddorol oedd clywed Yn dilyn y sgwrs cafwyd te prynhawn arbennig G@yl Rhanbarth Merched y Wawr eleni yng yr hanes tu ôl i ysgrifennu’r geiriau i ‘Anfonaf wedi ei baratoi a’i weini gan Mandy, Dyffryn Nghanolfan y Banw, Llangadfan. Trefnwyd y Angel’ tra roedd yn dioddef o hiraeth mewn a’r merched - roedd hi’n dipyn o sioc i ferched digwyddiad gan Gangen y Foel a Llangadfan. gwesty yn Tokyo. Cofiodd fel roedd ei wraig y Foel gael eistedd lawr a mwynhau cael Croesawyd ein siaradwr gwadd Hywel yn dweud wrtho y byddai’n anfon angel i ofalu rhywun arall i goginio, gweini a gwell fyth i Gwynfryn a chafwyd awr hynod ddiddorol yn amdano pan fyddai’n treulio cyfnodau oddi OLCHI LLESTRI iddyn nhw. gwrando arno’n trafod y merched a fu’n cartref.

Dyma blatiaid o ddanteithion i dynnu d@r o ddannedd. Roedd pawb wedi anghofio am gyfrif calorïau y prynhawn hwnnw! Roedd cryn werthu ar lyfr diweddaraf Hywel Gwynfryn ar ‘Ronnie a Ryan’. Manteisiodd pawb ar y cyfle i gael llofnod yr awdur ar y clawr ar ôl ei brynu.

Aelodau cangen Merched y Wawr y Foel a Llangadfan yn cael eistedd i lawr ac ymlacio am y prynhawn yn bwyta a chymdeithasu.

D Jones Hire M ac L Jones Pentre Isaf Gwasanaethau Cynllunio a Datblygu Llanfair Caereinion Tyntwll Dros 10 mlynedd o brofiad yn y maes Llangadfan Peiriant prosesu coed Y Trallwng sy’n torri ac yn hollti i’w hurio Cysylltwch i drafod eich ceisiadau Powys cynllunio, apeliadau, SY21 0QJ amodau S106 a mwy 01938 810337 Dylan: 07817 900517 07773591895 07771 553 773 / [email protected] Chwalwr KTwo 6 tunnell Rear Discharger Ritchie 3.0M Grassland Aerator [email protected] Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 5 FOEL Cymdeithas Hanes Marion Owen LLANGADFAN 820261 Dyffryn Banw Ar nos Fawrth Medi 20 cyfarfu rhai o aelodau Merched y Wawr Cymdeithas Hanes Dyffryn Banw yn y Cann Siom oedd methu cael Craig Duggan atom ar Offis er mwyn llunio rhaglen ar gyfer y flwyddyn Fedi’r 1af – ond bydd yn dod i gadw noson inni nesaf. ar nos Iau Tachwedd 12fed. Cawsom noson Penderfynwyd gwahodd Geraint Jenkins atom i’w chofio a’i thrysori gan Catrin – sleidiau yn i draddodi darlith ar William Jones Dolhywel dwyn i gof Eisteddfod Meifod. (awgrymwyd Chwefror 5 fel dyddiad). Mae’n Dilynwyd hyn gan bnawn hynod o ddiddorol fwriad hefyd i gael cofeb iddo yn y Cann Offis yng nghwmni Hywel Gwynfryn i’r #yl ar ffurf englyn. Rhanbarth yng Nghanolfan y Banw ar ddydd Penderfynwyd hefyd ein bod yn cefnogi noson Sadwrn Hydref 10fed. Diolch iddo am ddiolch a gynhelir yn Llyfrgell y Trallwng am 7.30 i ni ar ei raglen ar y radio y bore Sul canlynol. Tachwedd 17. Bydd Myrddin ap Dafydd yno i Cyfarfodydd Diolchgarwch drafod ei lyfr diweddaraf ‘Yn ôl i’r Dref Wen’. Cynhaliwyd Cyfarfod Diolchgarwch Eglwys Mae’r gyfrol yn sôn am yr awdur yn chwilio Garthbeibio ar ddydd Sul Hydref 4ydd dan ffiniau Cymru am olion o chwedlau Llywarch arweiniad Mair Penri. Hen a Heledd. Cynhaliwyd Cyfarfod Diolchgarwch Capeli Ystyriwyd nosweithiau eraill yng nghwmni Mai Bethel a Foel ar ddydd Sul, Hydref 25ain gyda’r Porter, Sioned Davies a Robin Huw Bowen Parch Jeff Williams yn pregethu. ynghyd â digwyddiad i lansio cyfrol o waith Penblwyddi John Ellis Lewis Foeldrehaearn. Hefyd fe drafodwyd trefnu teithiau hanesyddol Bydd Yvonne Rudd yn dathlu penblwydd i Sycharth a Chwm Twrch. ARBENNIG iawn ar ddydd Mercher Tachwedd Oddi ar yr Eisteddfod Genedlaethol yr oedd 4ydd. Pob dymuniad da iddi. gan y Gymdeithas yn ei meddiant baneli o’r Eisteddfod y Foel ‘Lle Hanes’ yn arddangos hanes plwyfi Cofiwch am Eisteddfod y Foel a fydd yn cael ei Garthbeibio, Llangadfan a Llanerfyl. Trafodwyd chynnal ar ddydd Sadwrn Tachwedd 28ain. sut orau i’w harddangos yn yr ardal. Dewch i gefnogi’r plant a’r bobl ifanc dawnus. Fe benderfynwyd hefyd ein bod yn anfon llythyr Sul y Cofio i’r Amgueddfa Werin yn Sain Ffagan yn gofyn Cynhelir Gwasanaeth Sul y Cofio yng Nghapel Dathlu Priodas Aur iddynt drosglwyddo copiau o dapiau llafar sydd y Foel eleni ddydd Sul yr 8fed o Dachwedd am Llongyfarchiadau i Lynn ac Ann, Tynllan sydd ganddynt yn cofnodi sgyrsiau gyda rhai o hen 2 o’r gloch. newydd ddathlu 50 mlynedd o fywyd priodasol gymeriadau’r fro i’r Llyfrgell yn y Drenewydd Geni ar Hydref y 23ain. Priodwyd y ddau yng fel y gall trigolion yr ardal hon eu defnyddio Llongyfarchiadau i Elin, Maes gynt, a Rob o Nghapel Pontcadfan gyda brecwast priodas i a’u gwerthfawrogi. Drefaldwyn ar enedigaeth eu trydydd plentyn - ddilyn yn , Llanfyllin. Bydd y Gymdeithas yn cyfarfod nesaf yn y merch fach o’r enw Elsi Cêt. Ysbyty Cann Offis ar nos Fawrth Ionawr 12 er mwyn Roeddem yn falch o glywed fod John Davey trafod y rhaglen ymhellach. Davies, Rhandir wedi cael dod adre o’r ysbyty Dafydd Morgan Lewis yn reit handi a’i fod yn gwella. Marwolaeth Bu farw Myfanwy Clifton, Minafon ddechrau mis Hydref a hithau ar ddathlu ei phenblwydd yn 80 oed. Bu Myfanwy yn byw yn Llangadfan am flynyddoedd lawer ac roedd i’w gweld tan yn weddol ddiweddar yn marchogaeth ei cheffylau annwyl o gwmpas yr ardal. Ar y teledu ym mhentre Llangadfan Peidiwch gwneud unrhyw drefniadau ar gyfer nos Lun y 9fed o Dachwedd a chofiwch dynnu’r ORIAU AGOR o 1af Tachwedd ffôn oddi ar y bach - oherwydd bydd rhaglen Dydd Sul a Dydd Mercher 9.00 - 2.30 Cefn Gwlad o ddiddordeb arbennig i ni Dydd Llun i Ddydd Gwener ddarllenwyr y Plu. Edrychwn ymlaen yn fawr 8.00 tan 5.00 at weld Dai Jones yn sgwrsio ac yn dilyn Emyr Dydd Sadwrn 8.00 tan 4.00 Davies o amgylch yr ardal. CAFFI Eisteddfod y Ffermwyr Ifanc Dydd Sul a Dydd Mercher: 9.00 - 2.00 Ddydd Sadwrn 8.00 tan 3.30 Llongyfarchiadau i aelodau Clwb Ffermwyr Dydd Llun i Ddydd Gwener Ifanc Dyffryn Banw a fu’n brysur iawn dros y 8.00 tan 4.30 mis diwethaf yn paratoi ar gyfer yr Eisteddfod flynyddol. Er mai criw bach o aelodau ydynt bellach - mae eu brwdfrydedd yn ddi-guro a 4ydd Tachwedd ymlaen bu cryn weithgarwch yn cynhyrchu pob math BARGEN FLASUS bob Dydd Mercher o waith celf a chrefft rhwng ymarferion, llefaru, Cinio - Pwdin - Te/Coffi Parti’r Henoed meim a pharti deusain. Cofiwch ddod i DIM OND £6.95 (pensiynwyr y Foel a Llangadfan) Ganolfan y Banw ar nos Lun, Tachwedd 3ydd 01938 820633 Nos Sadwrn, Rhagfyr 5ed am 7.30 i fwynhau cyngerdd cartrefol o yng Nghanolfan y Banw am 6pm. eitemau gan yr aelodau. A dymuniadau da i Huw Lewis Enwau i Glerc Cyngor Cymuned y Greta, Mari ac Elinor a fydd yn cynrychioli Llinos Jones, Maldwyn yn Eisteddfod Genedlaethol y Pen Isa’r Cyffin, Dolanog (810750) mudiad yn Aberystwyth ar Dachwedd 21. Post a Siop Meifod erbyn 27 Tachwedd. Ffôn: Meifod 500 286 6 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 BWRLWM O’R BANW

‘Dreigiau’ yn y Banw! Bu disgyblion Cyfnod Allweddol 2 yn brysur iawn yn ystod yr hanner tymor diwethaf yn paratoi ar gyfer etholiadau’r Cyngor Ysgol ac Is- bwyllgorau. Lluniodd y disgyblion swydd ddisgrifiadau, llythyrau cais ac araith a gafodd Dathlu canmlwyddiant geni T. Llew Jones. ei chyflwyno o flaen panel o ‘ddreigiau’ cyn i Ar 11eg o Hydref, bu Cymru gyfan yn dathlu Diwrnod T. Llew Jones,Jones sef diwrnod sydd wedi ei ddisgyblion yr ysgol gyfan ethol cynrychiolwyr greu yn arbennig i ddathlu bywyd a gwaith yr awdur llyfrau plant poblogaidd. trwy gwblhau papurau pleidleisio. Pob hwyl i Roedd Ysgol Dyffryn Banw yn lle ‘peryglus’ iawn ddydd Llun y 12fed wedi i ddisgyblion CA2 bob aelod o’r Cyngor Ysgol a’r Is-bwyllgorau ddewis gwisgo i fyny fel un o’u hoff gymeriadau allan o waith yr awdur. Roedd llu o fôr lardon eleni. twyllodrus yn crwydro’r coridorau, ac yn eu plith smyglwyr megis Barti Ddu, Twm Siôn Cati a Llysgenhadon Gwych yn hyrwyddo Siôn Cwilt. Braf hefyd oedd gweld yr hen Alff Boswel, un o gymeriadau adnabyddus o’r nofel ‘Tân ar y Comin’ sydd ar hyn o bryd yn cael ei hastudio yn y dosbarth. Hawliau Plant! Gwisgodd disgyblion a staff y Cyfnod Sylfaen wisg ffansi o’u hoff gymeriad allan o lyfr. Roeddent wrth eu boddau yn chwarae rôl! Gwych yn wir!

Gwasanaeth Diolchgarwch. Ar brynhawn Mercher y 21ain o Hydref cynhaliwyd ein gwasanaeth Diolchgarwch. Thema’r gwasanaeth oedd ‘Masnach Deg’ a dilynwyd taith bar o siocled o fferm goco fechan yn Ghana i silffoedd ein siopau lleol. Ein person gwadd oedd Mrs. Beryl Vaughan a hoffwn ddiolch iddi am gyflwyno llond bag o eitemau o wledydd Affrica i’r disgyblion ac am rannu ei phrofiadau personol â’r plant. Gwnaed casgliad yn ystod y gwasanaeth a chodwyd swm sylweddol o arian a fydd yn mynd tuag at elusen Cymorth Cristnogol. Yn dilyn y gwasanaeth paratowyd te prynhawn i’r gynulleidfa oedd yn cynnwys cynhyrchion Masnach Deg. Diolch i’r rhieni am eu cyfraniadau. Braf oedd gweld hen gyfeillion yn cwrdd a chlebran yng nghwmni paned a chacen yn dilyn gwasanaeth o ddiolch. Ar y 1af o Hydref bu Elis a Lwsi yn ddigon ffodus o dreulio diwrnod ym Mroneirion, yng Gwasanaeth Impact nghwmni llu o Lysgenhadon Gwych o ysgolion Diolch unwaith eto i Mr. Darren Mayor am Powys a Chomisiynydd Plant Cymru, Sally Hol- ymweld â’r ysgol a chynnal gwasanaeth land. Yma trafodwyd pwysigrwydd Confensiwn egnïol ar Gwpan y Byd. Rhoddwyd pwyslais y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Plant, a’r ar y nodweddion hyn oedd yn allweddol ffordd y gallent fel Llysgenhadon gydweithio Celf ar gyfer bod yn rhan o dîm llwyddiannus gyda’r Cyngor Ysgol i godi ymwybyddiaeth. a oedd yn y pen draw yn Bydd Sally yn gosod tasgau arbennig i’r rhinweddau bywyd. Croesawn Darren eto cyn Llysgenhadon gwych bob tymor. y Nadolig.

Chwaraeon Braf iawn oedd gweld tiroedd yr ysgol yn llawn bwrlwm wrth i ysgolion bychain y clwstwr ymarfer eu sgiliau pêl rwyd a phêl droed o dan arweiniad Rhys Stephens, Swyddog Datblygu Chwaraeon y clwstwr. Cafwyd llawer o hwyl a Unwaith eto croesawyd Hillary Roberts i’r ysgol sbri yng nghwmni i ddechrau prosiect celf gyda’r Cyngor Ysgol. ffrindiau. Edrychwn Bydd y gwaith gorffenedig yn hyrwyddo ymlaen am ddiwrnod gweledigaeth a gwerthoedd yr ysgol. tebyg yn y dyfodol. Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 7

LLWYDIARTH Y County Times a’r Rhyfel Byd Cyntaf Eirlys Richards Roedd beirdd gwlad yr ardal yn ymateb i’r Penyrallt 01938 820266 Rhyfel Byd Cyntaf o dro i dro. Ymddangosai englynion a cherddi o’u heiddo yn y papurau lleol. Cerddi yn clodfori gwleidyddion Prydain Priodas (yn arbennig Kitchener a Lloyd George) a’u Eglwys y Santes Fair yn Llwydiarth oedd harfau rhyfel oedd llawer ohonynt. Fe geid lleoliad hardd priodas Catherine Jones, merch cerddi eraill yn difrïo’r Kaiser ac yn condemnio Emyr a Margaret Jones, i Elgan creulondeb yr Almaenwyr. Jones, mab Glyn a Lynne Jones, Cwm-y-Geifr, Does yna fawr o sglein ar y cerddi hyn. Nid Llanarmon Dyffryn Ceiriog ar 26ain Medi 2015. yw’r beirdd wedi cael profiad uniongyrchol o Cymerodd Y Parchedig Hermionie Morris y frwydro a phropaganda noeth yw’r hyn a geir gwasanaeth. Y morynion priodas oedd Lucy ganddynt. Jones, Katy Wakin, Annes a Glesni Jones a’r Bardd sy’n cyfrannu cryn lawer i golofn meibion priodas oedd William a James Gymraeg y County Times yn ystod y Donaghy. Gweision y priodfab oedd Gethin blynyddoedd hyn yw John Davies, Lluest, Jones ac Endaf Owens a’r gweision priodas Llangadfan. oedd Robert Jones, Aled Jones, Dafydd Mor- Bu cryn sôn yn ddiweddar am Edith Cavell y ris ac Ioan Jones. Cyfeiliodd Ifan Owen a chyfansoddi yn arbennig ar gyfer yr achlysur wraig o Norwich oedd yn nyrsio ym Mrwsel. chanodd Menna Rowlands unawd. Cynhaliwyd gan Pat. Ymunodd pawb i gyd ganu Jerusa- Gofalai hi a’i chydweithwyr am filwyr oedd yn y parti nos yng Ngwesty Llyn Efyrnwy. Byddant lem. Am 7yh, yr amser penodedig ar gyfer ymladd ar y ddwy ochr. Ond yr oedd hefyd yn yn ymgartrefu yn Nghysgod-y-Berwyn, canwyr clychau ar hyd a lled y wlad, canodd helpu milwyr Ffrainc a Lloegr i ddianc o Wlad Llanarmon D.C. Kath ac ambell i aelod arall, gloch yr eglwys. Belg (oedd wedi ei goresgyn gan yr Almaen) Priodas Rhuddem Yn ôl wedyn i’r neuadd am wydriad bach o i’r Iseldiroedd. Llongyfarchiadau i Glyn a Gwyneth Jones, siampên a darn o gacen a gafodd ei thorri gan Cafodd ei bradychu ac fe benderfynodd yr Tyargraig, ar ddathlu 40 mlynedd o fywyd ein haelod hynaf, Glenys Jones, Melindwr. awdurdodau Almaenig ym Mrwsel ei saethu. priodasol. Dymuniadau gorau i Gwyneth sydd Cyfarfod mis Hydref Achosodd hyn ddicter rhyngwladol, ond ni ddim yn rhy dda ei hiechyd ar hyn o bryd. Agorwyd cyfarfod mis Hydref efo Linda ein newidiodd yr Almaenwyr eu meddwl. Saethwyd Gwasanaeth Diolchgarwch Eglwys Llywydd, yn croesawu pawb a Barbara Jones Edith Cavell ar Hydref 12ed 1915 ac fe wnaed y Santes Fair yn darllen y Collect. Llongyfarchwyd Gwyneth cryn sylw o’r digwyddiad hwn eleni fel y gwyddoch. Nos Sul, Hydref 4ydd, daeth nifer dda ynghyd a’i g@r Glyn, o Tyargraig ar ddathlu eu Priodas Roedd hwn yn ddigwyddiad a wnaeth ddrwg i’r Gwasanaeth Diolchgarwch dan arweiniad y Rhuddem. Anfonwyd neges o wellhad buan i mawr i ddelwedd ac enw da’r Almaen ac fe Parch. Hermione Morris, ficer Llanfyllin a’r Angie yn dilyn llawdriniaeth. Penderfynwyd droes Edith Cavell yn arwres fawr ym ardal. Cyflwynwyd y darlleniadau gan Kathleen mynd i’r Dyffryn am ein swper Nadolig - Mhrydain. Morgan – ymatebion; Patricia Platt – darlleniad dyddiad i’w benderfynu. Dwy ferch ifanc oedd Dyma englyn John Davies iddi. Saesneg; Menna Rowlands – darlleniad ein gwesteion, sef Catrin Lloyd o Lanwddyn Cymraeg. Y casglyddion oedd Eifion a ac Elinor Hughes o Langadfan. Mae’r ddwy Edith Cavell arddelir – ei llwyddiant Kathleen Morgan a’r organydd oedd Eirlys yn gweithio yn Sba Gwesty Llyn Efyrnwy. Er ei lladd edmygir; Richards. Yn dilyn y Gwasanaeth cafwyd Esboniodd Elinor ychydig am eu gwaith a’r Llofrudd creulon hon cyn hir, lluniaeth yng ngofal Annie Roberts, Morwenna cynnyrch tra roedd Catrin yn tylino Kat, y model Erch fwgan a orchfygir. Humphreys a Brian Jones gyda chymorth am y noson. Cawsom gyfle i brofi rhai o’r aelodau a ffrindiau. Cafwyd cyfle i edmygu yr cynnyrch a ddefnyddiant yn eu gwaith ac sydd Yn ei golofn Gymraeg byyddai Iago Erfyl yn arddurno hardd a wnaed gan Patricia a hefyd ar werth yn y Gwesty. Dilys ddiolchodd cyfeirio at John Davies fel ‘J.D’. Tybed oes yna Kathleen. i’r ddwy am eu harddangosiad a’u cyflwyniad difyr. rai ohonoch yn gwybod mwy o’i hanes? Gwasanaeth Diolchgarwch Capel Dafydd Morgan Lewis Seilo Enillwyr y gystadleuaeth fisol - y tip harddwch gorau, oedd Glenys Jones a’i syniad o Nos Iau, Hydref 8ed, daeth aelodau a ffrindiau ddefnyddio sglein esgidiau du os nad oes o’r ardal i’r Gwasanaeth Diolchgarwch. G wasanaethau gennych fasgara! Ail Angie, Dianne a Linda Gwasanaethwyd gan Mrs. Eleri Williams. Yr efo Meinir yn drydydd. Dilys enillodd y raffl organydd oedd Rhiannon Morris, a’r A deiladu efo Gwyneth a Barbara yn gofalu am y paned. casglyddion oedd Gwynfryn Thomas a Henry avies Hughes. Diolchwyd i’r pregethwyr ac am y D gefnogaeth gan Gwynfryn ac i Dilys Lloyd am harddu’r Capel gyda blodau. PARTI PENSIYNWYR Cydymdeimlad Plwyf Llanfihangel Cydymdeimlwn â Gwyneth Jones, Pentre Herin, sydd wedi colli ei brawd-yng-nghyfraith. Rhodd i’r Ambiwlans Awyr Neuadd Llanfihangel Yn dilyn priodas Elgan a Catherine ar Fedi rhwng 4.00 a 6.00 Drysau a Ffenestri Upvc 26ain, trefnwyd “Cwynten” sef gosod rhaff ar Dydd Sadwrn Ffasgia, Bondo a Bargod Upvc draws y ffordd a chasglwyd £170 i’r Ambiwlans 5ed Rhagfyr Gwaith Adeiladu a Toeon Awyr gan Rhys, Harri ac Ioan. Gwasanaethau Cynnal a Chadw Eiddo WI Gwaith tir Dathlu penblwydd y Mudiad yn gant oed Rheiliau Haearn, Giatiau a Balconïau Ar 16eg o Fedi roedd canghennau dros Gymru gyfan yn dathlu canmlwyddiant y mudiad. I ni Ymgymerir â gwaith amaethyddol, yn Llwydiarth dathlwyd trwy gael te parti wedi Enwau os domesitg a gwaith diwydiannol ei baratoi gan yr aelodau, i’n haelodau a’u gw~r. gwelwch yn dda Agorwyd gan y Llywydd a chroesawodd pawb i’r clerc Jon Bellingham www.davies-building-services.co.uk i’r dathliad arbennig. Ar ôl y parti cynhaliwyd Ffôn: 01691 648951 erbyn gwasanaeth yn yr eglwys. Linda ddarllenodd y Ffôn: 01938 820521 Symudol: 07933 452175 Collect a darllenodd Kath weddi wedi ei 28 Tachwedd 8 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

oedd ymweliad nesa’r gr@p, efo Joel wedi cael ei ddisgrifio gan gylchgrawn ‘Time’ fel ‘the world’s best and most in- novative farmer’. Cymeriad diddorol ac Am fis Hydref bendigedig! Mae’r tywydd braf egsentrig iawn! wedi sicrhau diweddglo cymharol hamddenol Ar ôl ymadael â’r gr@p es i’r tymor efo’r gwartheg a’r defaid yn fodlon i ymweld â hen ffrindiau iawn eu byd, a’r cefndir o borfa las a dail y yn Oregon am ychydig coed yn creu yr olygfa berffaith. Ond, mae’r ddyddiau. Hedfan i Port- awr yn newid a’r diwrnodau yn byrhau yn land ac yna gyrru awr i’r dynodi bod tymor newydd ar ddechrau. de i ardal Corvallis yn Cychwynodd y mis efo cnwd gwlân eleni yn Nyffryn Willamette. Mae cael ei gludo i’r Bwrdd Gwlân yn y Drenewydd, ugain mlynedd wedi mynd lle y mae yn cael ei bwyso ac yna ei raddio i heibio ers imi dreulio wahanol safonau. Er nad yw’r system bob blwyddyn yno yn gweithio ar fferm ddefaid, a i ~d a hadau glaswellt. Mae 80% o hadau amser yn berffaith, ffodus iawn yr ydym o gael braf oedd cwrdd pawb i hel straeon ac glaswellt y byd yn cael eu tyfu yn Oregon. y Bwrdd Marchnata Gwlân i fedru trin a hiraethu. Mae’r ardal yn un ffrwythlon dros Wrth gwrs efo noson calan gaeaf yn agos gwerthu’r holl wahanol dosbarthiadau o wlân ben efo pob math o gnydau yn cael eu tyfu, o roedd pumpkins ym mhobman! ‘Hazelnuts’ ar ein rhan. lysiau i ‘blueberries’ i rawnwin (ar gyfer gwin) ydy’r ffasiwn ar y funud efo llawer o’r caeau Ar yr 2il o Hydref cawsom brawf TB ar y fuches gorau yn cael eu plannu efo’r coed. gyfan, a hynny er imi bledio am estyniad o Roedd prisiau’r @yn yn uchel iawn efo @yn bythefnos i allu cyd-fynd â’r gwartheg yn dod stôr 40kg yn gwerthu am £100. Mae gofynion i lawr o’r mynydd am y Gaeaf, ond felly y mae. eu marchnad @yn yn wahanol iawn i yma efo’r Yn ffodus roedd popeth yn glir ac felly rhan fwyaf o’r @yn yn cael eu pesgi i bwysau rhyddhad a rhyddid i werthu am flwyddyn arall, o 65-70kg ac felly efo pris lladd o £2/kg mae ac efo’r tywydd ffafriol cafodd y gwartheg prisiau da i’w cael. Efo dim angheniad i dagio, ddychwelyd i’w hoff lle - i ben y mynydd. dim rheol 6 diwrnod, dim archwiliadau (dim Wrth i’r gwartheg fynd drwy’r ‘crush’ roedd erthyglau i’r Plu!) a digon o dir gwastad wedi cyfle i roi dôs o ‘Fasinex’ i bopeth, i ladd ac ei ail-hadu (i gynhyrchu hadau glaswellt) i’w atal ffliwc yr iau. Mae math gwahanol o ffliwc gael am 20c y pen yr wythnos, fe adewais yn yn dechrau amlygu sef ‘rumen/stomach fluke’ crafu pen ac yn ystyried y sefyllfa! sydd ddim yn cael ei ladd gan y moddion Ar gyfer eich diddordeb ar Youtube mis yma cyffredin i ffliwc yr iau. Y symptomau yw gweld rwyf wedi dewis 3 clip: gwartheg yn colli pwysau a sgwrio, er eu bod · ‘Quickwean’ - dull o ddyfnu lloi. Mi fyddaf wedi cael dôs confensiynol i atal ffliwc. Fel yn treialu y system efo ASDA eleni arfer, ymholwch ymellach efo’r Milfeddyg am · ‘Schaff Angus Valley Net Worth’ - y fuches fwy o fanylion. Aberdeen Angus yn North Dakota Mae’r hyrddod allan efo’r defaid ac i weld yn · ‘Pollyface Farms’ – (USA today) Joe Salatin brysur, amser a ddengys, ac felly cylch tymor yn esbonio’i feddylfryd y defaid yn dechrau unwaith eto. Hwyl a mwynhewch! Mae patrwm wedi dechrau datblygu yma ym [email protected] mis Hydref bob blwyddyn sef fy arferiad o ddiflannu am bythefnos! Trwy fy nghydweithrediad efo ASDA ac ABP cefais fy nghwahodd ar drip ‘Soil Masters’ i America. Pwrpas y trip oedd canolbwyntio ar iechyd y IVOR DAVIES pridd a dysgu mwy am yr ymarferion gorau i sicrhau ffrwythlondeb tymor hir ein priddoedd. PEIRIANWYR AMAETHYDDOL Roedd gr@p o ugain i gyd efo tua deuddeg yn Revel Garage, Aberriw, Y Trallwng ffermwyr tir âr, a oedd yn rhan o gr@p BASE Pob math o waith tractor, (Biodiversity, Agriculture, Soil and Environ- yn cynnwys- Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm yr holl brif wneuthurwyr ment) sydd yn ffermio trwy ddull ‘zero-till’, sef x Teilo gyda chwalwr peidio byth aredig y tir ond hytrach defnyddio 10 tunnell, ‘direct drills’ a thyfu ‘cover crops’ dros y gaeaf x &KZDOX¶VOXUU\·JDQ i wella ansawdd a ffrwythlondeb y ddaear. GGHIQ\GGLR¶WUDLOLQJVKRH· Diddorol iawn oedd cael y cyfle i drafod a x Chwalu gwrtaith neu galch, dysgu oddi wrthynt. Braf oedd clywed am x 7ULQ\WLUk¶SRZHUKDUURZ· bwysigrwydd defaid a gwartheg o fewn eu x Unrhyw waith gyda systemau cylchdro a’u bod yn awyddus iawn ¶GLJJHU·WXQQHOO i gyd-weithio efo ffermwyr da byw. x Amryw o beiriannau eraill ar Dechreuodd y trip yn Bismark, North Dakota gael. yn ymweld â ffermwyr a chanolfannau 01938 820 305 ymchwil. Yr uchafbwynt oedd ymweld â Gabe Ffôn: Ffôn/Ffacs: 01686 640920 07889 929 672 Brown sydd wedi arbenigo yn y ddull yma o Ffôn symudol: 07967 386151 ffermio ers rhai blynyddoedd. Hefyd yn North Ebost: [email protected] Dakota bu ymweliad â buches Angus Schaff www.ivordaviesagri.com Angus Valley sef un o’r bridwyr mwyaf Garej Llanerfyl adnabyddus yn America, ac anrhydedd oedd gweld y fath safon o wartheg. Mae sêl Ceir newydd ac ail law blynyddol i gael ar y ffarm ac eleni fe werthwyd Arbenigwyr mewn atgyweirio 500 o deirw ar gyfartaledd o £12,000! Joel Salatin a’i Polly Face Farms yn Virginia Ffôn LLANGADFAN 820211 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 9 Cylch Llenyddol BECIAN DRWY’R LLÊN Maldwyn S gyda Pryderi Jones (E-bost: [email protected]) Mae gobaith eto..! Yn nhafarn y Goat yr oeddwn i tua phymtheg sicrhau fod Cymru yn cael mynd i rowndiau mlynedd yn ôl. Dydw i ddim yn cofio a oedd terfynol y gystadleuaeth yn Ffrainc. Hwrê! yna ryw achlysur arbennig ai peidio ond fe Dyma’r gerdd a ysbrydolwyd felly gan Gareth drodd yn achlysur gan mai dyna pryd y Bale a’r hogia, ac eto, mae gobaith yn llifo trwy’r cwrddais am y tro cyntaf â’m cyfaill Arthur gerdd hon hefyd. Hoyle a buon ni’n dweud penillion wrth ein gilydd “Arferion trigolion y Bala...” ac yn Collwyd cyfleoedd di-ri: chwerthin dros y lle hyd nes bod y distiau’n Amddiffyniad ffwrdd-â-hi: crynu. Ond nid oes angen wylo, Yn y Goat y diwrnod hwnnw, bymtheg mlynedd Teg edrych at yr Ewro! yn ôl roedd yna ddyn di-Gymraeg a gan fy mod yn ddiarth iddo mi holodd pwy oeddwn i a beth Fe ymunodd Miri â’r llu a fu yn Nhryweryn y oedd fy musnes yn Llanfair. Mi atebais i o yn dydd Sadwrn hwnnw i gofio am y drychineb a Eigra Lewis Roberts oedd y wraig wâdd yng gwrtais ac egluro fy mod i wedi cael swydd fel ddigwyddodd yno ac ar y Sul wedi iddi fod Ngregynog ar y 15ed o Hydref yng nghyfarfod athro Cymraeg yn yr Ysgol Uwchradd. “Ohhh!” daeth yr awen heibio iddi eto. Hoffaf y ffordd olaf y Cylch Llenyddol am eleni. Ni fydd y Cylch ebychodd, “I’m English see, and I don’t like mae Miri yn y gerdd wedi troi tywyllwch yn yn cyfarfod eto tan fis Ebrill 2016. Welsh” ac aeth yn ei flaen i regi a bytheirio obaith tua’r diwedd. Bu eleni yn flwyddyn anodd i’r Cylch ond er dan ei wynt. Wnes i roi’r gorau i drio dal pen hynny fe lwyddwyd i gyflwyno rhaglen oedd rheswm efo fo gan fy mod yn amau ei fod yn TRYWERYN 2015 yn llawn amrywiaeth. chwil geiban ond fe’i gwelais o dro i dro dros y Du yw’r d@r — a dwfn Byddai rhai yn sicr yn dadlau mai’r cyfarfod blynyddoedd. Dros y caeau, a chollwyd olaf hwn oedd yr uchafbwynt gan fod Eigra Beth bynnag i chi, ar fy ffordd i Eisteddfod Sir Yr adfeilion a aberthwyd Lewis Roberts ar ei gorau ar y noson. Bu’n sôn y Ffermwyr Ifanc yr oeddwn i nos Sadwrn a Er mwyn adeiladu am Morfydd Llwyn-Owen, testun ei nofel hithau’n tynnu am wyth o’r gloch. Troais i fyny Argae anferth, erchyll, ddiweddaraf ‘Fel yr Haul’. Aeth yn ei blaen allt yr ysgol a beth welais i oedd rhyw greadur Sydd heddiw dan ein traed. wedyn i drafod ei phlentyndod a’i hieuenctid meddw yn bustachu cerdded ar ganol y ffordd. ym Mlaenau Ffestiniog gan ganolbwyntio ar Mi stopiais y car a chynnig lift iddo fo. Yn y fan hyn, arwyddocâd ei milltir sgwâr. Derbyniodd ar ei union ac wrth iddo gamu Hanner canrif yn ôl, O ystyried erbyn hyn mai hi yw un o’n hawduron mewn i’r car sylweddolais mai’r creadur y cefais Digwyddodd trychineb mwyaf cynhyrchiol, diddorol sylwi na chafodd i sgwrs efo fo yn y Goat flynyddoedd maith yn Dreisgar - dorcalonnus. fawr o ysgogiad i ysgrifennu yn yr ysgol nac ôl oedd o. Roedd ei dafod yn dew ond deallais Collwyd Capel Celyn yn Coleg. Ei rhieni oedd y dylanwad mawr arni. mai fyny’r ffordd yr oedd yn byw, heibio i d~ fy A’r cwm. Ar ddiwedd y noson etholwyd swyddogion y nghyfaill John Ellis ac ymlaen wedyn am ryw Chwalwyd ei chymuned Cylch am 2016. Ar ôl blynyddoedd fel dair neu bedair milltir, a deimlai’n bellach na A’i Chymreictod. Trysorydd mae Emyr Davies wedi rhoi’r ffidil hynny gan fod arna i ofn bod yn hwyr yn yn y to a bydd Alun Jones, Pantrhedynog, yn Seremoni’r Cadeirio. Beth bynnag i chi, mi es i Cofiwn. cymryd ei le. Y Llywydd yw Glyn Tegai Hughes. â fo i fuarth y fferm a dyma’i eiriau wrth iddo Bydd Marlis Jones yn parhau fel Cadeirydd, stryffaglio o’r car, “I’m really grateful to you for Boed y gronfa yn gofeb; Mary Steele yn Is-gadeirydd a Dafydd Morgan this. Us Welsh have to look after one another!” A’r argae yn gonglfaen Lewis yn Ysgrifennydd. Un o berfeddion Lloegr ydy Miri Collard sydd Wrth i ni ail-godi ein cenedl Dafydd Morgan Lewis wedi dysgu Cymraeg a meistroli’r iaith yn Ar gyfer y dyfodol. ddigon da i fedru barddoni ynddi. Barddoni gyda steil hefyd a hi enillodd Gadair y Dysgwyr Gwych yntê! Rydw i’n si@r fod yna fwy nag un yn Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a’r Miri a deud y gwir, a’i bod hi wedi cael ei chlonio HUW EVANS Gororau eleni. Cafodd ei chanmol i’r cymylau achos mae hi’n cyrraedd pob man! Y Saith gan y beirniad ac mi gafodd hi gadair fach i’w Gors, Llangadfan Seren yn Wrecsam, Gwesty’r Dyfi, chadw. Llongyfarchiadau mawr iddi a diolch , G@yl Glyndwr, Machynlleth, iddi am anfon copi o’r gerdd fuddugol ataf. Pabell Cymdeithas yr Iaith ym Meifod ac yn y Arbenigwr mewn gwaith: Dyma hi. blaen ac yn y blaen! Mae’n anhygoel, a’i Ffensio hymdrechion yn ddigon i godi cywilydd arnom GOBAITH Unrhyw waith tractor ni, Gymry cynhenid yr hen wlad yma… Edwinwyd ’nawr fy holl nerth Troi gydag arad 3 cwys ‘spring’ A’m bywyd bach yn ddi-werth: a 4 cwys dwy ffordd ‘spring’ Mae’r byd yn ddiymadferth. Torri Gwair a Thorri Gwrych Bêlio bêls bach Oes gobaith i’r dyfodol? Yn erbyn düwch llethol Mae angen gwawl tragwyddol. 01938 820296 / 07801 583546 Mewn llwch diffoddir matsien: Er mai dudew yw’r wybren Cynnau drachefn mae’r seren. Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop Wrth weld gogoniant y sêr Drwyddedig a Gorsaf Betrol Difethir brath iselder. Ni fydd gobaith yn ofer. Mallwyd Ar agor o 7.30 tan 7.00 yr hwyr Gwych yntê! Daeth yr awen hefyd i Miri ar ôl i Bwyd da am bris rhesymol Gymru chwarae pêl-droed yn erbyn Bosnia 8.00a.m. - 5.00p.m. (colli 2 gôl i 0) ond Israel yn colli hefyd gan Ffôn: 01650 531210 10 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

Ann y Foty yn Cerdded y Ffordd Beryglus Colofn Mai Mae’n si@r fod rhai ohonoch chi addas i oedolion eu darllen) y byddwn fel arfer wedi sylwi arnyn nhw yn y Cwpan yn meddwl am T.Llew Jones. Fo yw’r awdur Pinc cyn hyn. Fel arfer byddant yn achubodd blant Cymru o grafangau Enid eistedd yno’n gynllwyngar uwch eu Blyton trwy ysgrifennu ‘Trysor Plasywernen’, cwpanediau o goffi. Fe’u gwelir ‘Y Ffordd Beryglus’, ‘’Ymysg Lladron’, ‘Dial o’r gyda’i gilydd hefyd, yn y mannau Diwedd’, ‘Trysor y Môr Ladron’ a ‘Thân ar y hynny lle mae caredigion y Comin.’ Gymraeg yn ymgynnull. Gallech daeru eu bod Pobl yr ymylon, yn lladron pen-ffordd, sipsiwn, nhw a’u bryd ar ddymchwel y drefn neu yn môr ladron a Merched Beca yw arwyr y nofelau trefnu gwrthryfel yn erbyn eu gwrthwynebwyr. hyn. Cymeriadau ydynt sydd bob amser yn Rwyn sôn wrth gwrs, am Miriam Collard a Nia barod i herio neu ddymchwel y drefn. Mae cynnyrch da o afalau o bob math ar y coed Llewelyn. Cafodd ‘Y Ffordd Beryglus’ nofel gyntaf T. eleni. Dyma rysait sydd yn wahanol i’r myffins A’r diwrnod o’r blaen fe ddeuthum ar draws yr Llew Jones am Twm Siôn Cati ei chyflwyno ‘i arferol, mae yn ddiddorol a blasus iawn. englyn hwn i Nia: EMYR yng ngharchar’. Mab T. Llew (a thad Nia Llewelyn) yw’r Emyr hwn a phan Myffins Afalau, mêl a sinamon Pen blwydd Nia fy wyres yn 40 oed gyhoeddwyd ‘Y Ffordd Beryglus’ roedd yng 200g (1/2 pwys) o fflwr sy’n codi Cofio’r hwyl, cofio’r heulwen,- yn y lawnt ngharchar am iddo, gyda dau arall, osod 50g (2 owns) o siwgr mân (caster) Cofio’r plentyn llawen; ffrwydron yn Nhryweryn er mwyn ceisio atal llond llwy de o sinamon a phinsiad o nytmeg Yma’n awr, a mi yn hen, adeiladu’r argae yno. Mae hanner 75g (3 owns) o fenyn Wy’n ddig fod Nia’n ddeugen. canmlwyddiant boddi Tryweryn yn rhywbeth llond llwy fwrdd o fêl tenau arall sy’n cael ei gofio gennym eleni. 1 @y Aeth rhai blynyddoedd heibio ers pan gafodd Fe fyddai Emyr Llewelyn yn mynd yn ei flaen 1 afal gwyrdd fel Bramley neu Grenadier yr englyn yna ei ysgrifennu, er, prin y gallai i chwarae rhan amlwg yng ngwleidyddiaeth neb gredu, hyd yn oed heddiw, fod Nia wedi Cymru. Byddai’n rhoi mynegiant gwleidyddol Cymysgu’r fflwr, y siwgr a’r sbeisys gyda’i pasio’r deugain oed! i anogaeth ei dad yn ei awdl ar i ni droi ein gilydd. Ond pwy tybed oedd awdur yr englyn? Wel, hwynebau ‘tua’r gorllewin’ trwy sefydlu’r Toddi’r menyn a’r mêl ac arllwys dros y fflwr Taid (neu’n hytrach tad-cu Nia) yw awdur y mudiad Adfer. Ychwanegu’r @y wedi ei guro’n dda. deng sill ar hugain. A hwnnw’n neb llai na T. Ond wrth orffen, dewch i ni droi yn ôl at T. Paratoi’r afal gan ei dorri’n ddarnau mân a throi Llew Jones. Llew Jones y bardd. Ef enillodd ar yr englyn i y darnau i mewn i’r cymysgedd uchod. Siawns nad yw pawb ohonoch wedi clywed ‘Geiliog y Gwynt’ yn Eisteddfod Genedlaethol Rhannu’r cymysgedd rhwng 6 o flychau myffins amdano. Os na wnaethoch, yna mae’n rhaid Caerffili 1950. Yn ôl y bardd ei hun roedd rhai Pobi am rhyw 20 munud. Tymheredd 2000C eich bod wedi byw ar y blaned Mars yn ystod y pobl wedi cwyno fod yna ormod o wynt yn yr misoedd diwethaf. englyn hwn! Dyma fo i chi: Eleni buom yn dathlu canmlwyddiant geni T. Llew. Fel rhan o’r dathliadau hynny fe Hen wyliwr fry mewn helynt – yn tin-droi R. GERAINT PEATE gyhoeddwyd ‘Y Fro Eithinog’ sef casgliad o’i Tan drawiad y corwynt; gerddi. Cyfrol hardd iawn yw hon ac ynddi y Ar heol fawr y trowynt LLANFAIR CAEREINION deuthum ar draws yr englyn i’r wyres. Wele sgwâr polis y gwynt. TREFNWR ANGLADDAU Mae rhai ohonoch chi yn gyfarwydd iawn â phenillion T. Llew i blant ac wedi eu dysgu ar O leiaf fe allwn ddweud fod ceiliog T. Llew yn Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol gyfer eisteddfod neu gyngerdd, neu fe gwneud ei orau i blismona’r gwyntoedd. Yn CAPEL GORFFWYS glywsoch eraill yn eu hadrodd. Dyna i chi hynny o beth mae’n hollol wahanol i’r ceiliogod ‘Traeth y Pigyn’, ‘S@n’. ‘Y Lleidr Pen-ffordd’, gwynt hynny sy’n ein gwasanaethu ni ar hyn Ffôn: 01938 810657 ‘Dawns y Dail’ a ‘Cwm Alltcafan’. o bryd ar Gyngor Sir Powys (yr union bobl fe Hefyd yn Os na fu i chi ddysgu rhai o’r darnau hyn dybiaf mae Miri Collard a Nia Llewelyn yn rhywbryd yn ystod eich bywyd, mae’n siwr i cynllwynio yn eu herbyn). Mae’n Cynghorwyr Ffordd Salop, chi glywed ‘Hogia’r Wyddfa’ yn canu ‘Titw hoff fel pe baent yn cael eu chwythu i bob Y Trallwm. Tomos Las’. cyfeiriad ac yn methu gwneud safiad ar unrhyw Ffôn: 559256 Ond nid bardd plant yn unig oedd T.Llew Jones. fater. Maen nhw’n ildio i bob awel wrth- Mae ganddo farddoniaeth i oedolion hefyd. Gymreig sy’n chwythu (hyd yn oed y rhai Enillodd gadair yr Eisteddfod Genedlaethol ysgafnaf) heb sôn am fethu â gwrthsefyll y ddwywaith ac mae ei awdl ‘Caerllion-ar-Wysg’ corwyntoedd milain hynny sy’n dinistrio ein BOWEN’S yn un wirioneddol wych. hiaith a’n cymunedau. Awdl yw hon am y gwrthdaro rhwng y WINDOWS Brythoniaid a’r Rhufeiniaid tua 150 Oed Crist. Ond yr hyn sydd ynddi mewn gwirionedd yw’r Ffôn: 01938 811083 frwydr rhwng Cymreictod a Phrydeindod PRACTIS OSTEOPATHIG heddiw. BRO DDYFI Gosodwn ffenestri pren a UPVC o ansawdd uchel, a drysau ac Gan fod y Rhufeiniaid wedi meddiannu tiroedd Bydd bras y gwaelodion mae’r henwr o bennaeth yn Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a ystafelloedd gwydr, byrddau yr awdl yn annog ei fab i ddod yn ôl gydag ef i Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. ffasgia a ‘porches’ fynydd-dir y gorllewin, lle gallant ail-adeiladu yn ymarfer am brisiau cystadleuol. eu nerth ac ymbaratoi i frwydro eto. Dywed yr uwch ben Nodweddion yn cynnwys unedau henwr hyn: Salon Trin Gwallt 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, AJ’s awyrell at y nos ‘Tua’r gorllewin mae bro eithinog Stryd y Bont a handleni yn cloi. A mawnog lwyd nas myn y goludog; Llanfair Caereinion Yno mae rhyddid trumau mawreddog Cewch grefftwr profiadol i’w gosod A daear a heria frad yr oriog ar ddydd Llun a dydd Gwener Tlawd yw hi, ond hil daeog – ni weli Yn ei thir hi, na gwenieithwyr euog.’ Ffôn: 01654 700007 BRYN CELYN, neu 07732 600650 LLANFAIR CAEREINION, TRALLWM, POWYS Ond fel awdur nofelau plant (rhai sy’n gwbl E-bost: [email protected] Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 11

Nghaerllïon fel prawf bod cenhadon wedi bod O’R GORLAN ar waith cyn i Cystennin roi sêl bendith ar grefydd newydd Rhufain. Gwyndaf Roberts Mae’r hanes am y derwyddon a bodolaeth GWE FAN chwedlau cyn-Gristnogol y Mabinogi yn brawf Yn ôl yr ystadegwyr, mae o leiaf 7 biliwn o bobl bod tir Cymru wedi bod yn faes ffrwythlon i Mae’r rhyngrwyd ar ein planed heddiw. Y tair gwlad fwyaf o ran ddefodau crefyddol o bob math. Ni ellir gwadu wedi chwyldroi poblogaeth yw China - 1.2 biliwn, India - 918 bod arlliw crefyddol ar y dull y claddwyd y g@r addysg a gall miliwn ac Unol Daleithiau America 260 miliwn. ifanc yn ogof Pafiland oddeutu 26,000 o rhywun ddod o Mae oddeutu 64 miliwn bellach yn byw yn y flynyddoedd yn ôl ac mae bodolaeth y hyd i bob math o Deyrnas Unedig. Mae ffigyrau o’r fath yn anodd cromlechi ym Mhentre Ifan a Bryn Celli Ddu a wybodaeth dan eu dirnad yn iawn ond y disgwyl yw y bydd y mannau eraill yn cadarnhau bod addoliad haul ar y we a boblogaeth fyd-eang yn dal i dyfu. Fe fydd paganaidd yn rhan o fywyd ein cyndeidiau gwych o beth yw hynny. Gallwn ddarllen diwallu anghenion pawb yn gryn sialens i Brythonig. Nid rhyfedd felly i’w disgynyddion gwybodaeth ddiweddara am unrhyw bwnc wleidyddion ac arweinwyr y dyfodol ac os yw’r rhwng y 4edd ganrif a’r 7fed ganrif fabwysiadu’r gyda pob math o ddelweddau a chlipiau i gyd- tueddiadau presennol yn parhau, fe fydd cadw’r grefydd newydd gyda rhai o’r seintiau cynnar fynd â nhw. Ar rai achlysuron, gall facebook heddwch rhwng gwledydd yn dasg enfawr. Yn yn gweithredu fel cenhadon dramor. Aeth rhai fod yn ffordd da o ddysgu. Un enghraifft da o ôl rhai proffwydi fe fydd sicrhau d@r i ddiwallu i’r Iwerddon gan adael eu hôl ar drigolion yr hyn yw un ar hanes Cymru sef https:// pawb yn arwain at densiynau enbyd ac mae ynys honno tra mentrodd eraill i Lydaw gan www.facebook.com/TheHistoryOfWales . Wrth eraill yn barod i ddweud y gall gwahaniaethau chwarae rhan bwysig yn natblygiad ddilyn llinell amser, gallwch weld be crefyddol arwain at ryfeloedd gwaedlyd iawn. Cristnogaeth yno. Felly dyma pam bod y cyfnod ddigwyddodd ar ddyddiadau arbennig yn Wrth edrych ar ystadegau ymlyniad crefyddol rhwng 450 a 700 OC yn cael ei ddisgrifio fel hanes ein cenedl; diddorol iawn yw gwybod trigolion y byd, diddorol yw nodi bod 33% yn ‘Oes y Seintiau’ yng Nghymru a bod ‘Llannau’ be sydd wedi digwydd yn y gorffennol ar Gristnogion, 21% yn Fwslemiaid, 14% yn dirifedi yn britho’r wlad. ddiwrnod arbennig. Er enghraifft, darllenais bod Hindu, 6% yn Fwdwiaid, 6% yn arddel Dweud y stori am Iesu fu gwaith y seintiau Parc Cenedlaethol Eryri wedi cael ei sefydlu crefyddau brodorol, 6% yn dilyn crefydd cynnar a dilynwyd hwy gan arweinwyr yr ar y 18ed o Hydref, 1951; mae 6 miliwn o frodorol China a 14% yn ddi-gred neu’n Eglwys Ladinaidd ei hiaith yn y dasg hon am ymwelwyr yn mynd yno bob blwyddyn a’r Grib anffyddwyr. Priodol yw nodi bod ymraniadau oddeutu mil o flynyddoedd cyn y daeth y Goch yw’r man mwyaf gwlyb ym Mhrydain dwfn i’w gweld ymhlith yr holl grefyddau ac nid diwygiad Protestannaidd i newid yr hen drefn. gyda 176 modfedd o law y flwyddyn. Sonnir yw’r anffyddwyr hyd yn oed yn unedig yngl~n Mae’n anodd bod yn sicr am ddull yr eglwys llawer am benblwyddi, yn enwedig rhai ym myd â’u daliadau. Efallai mai’r ymraniadau hyn sy’n gynnar o ddweud y stori ond mae olion i’w chwaraeon a chawn wybod bod y chwaraewr gyfrifol hyd yn hyn am gadw’r ddysgl yn wastad gweld mewn rhai eglwysi o’r murluniau yn pêl-droed Robbie Savage yn cael ei benblwydd rhwng y crefyddau amrywiol. A yw’n bosib portreadu agweddau o fywyd a marwolaeth ar Hydref 18. Y diwrnod cynt, sef Hydref 17, dychmygu sut drefn fyddai ar bethau pe Iesu ac o’r farn a ddeuai i’r rhai a fyddai’n ganwyd Syr John Morris-Jones yn 1864 yn byddai’r holl Gristnogion yn perthyn i un Eglwys esgeuluso moddion gras. Fe geir enghraifft Llandrygarn, Môn; roedd yn fardd ac yn Athro unedig neu pe bai’r Swnni a’r Shia yn ymuno i ddisglair iawn o furluniau yn Eglwys Sant Teilo ym Mhrifysgol Bangor. Mae modd i unigolion genhadu dros Islam? yn Sain Ffagan, a rhai llawn mor ddychrynllyd ysgrifennu sylwadau ar y safle ac roedd dyn Yr hyn sy’n rhyfeddol o drist yw bod trigolion yn Eglwys yr Holl Saint Llangar, Cynwyd. o’r enw Ben Screen wedi sgwennu hyn am Ewrop yn raddol droi cefn ar Gristnogaeth ac Ffordd arall o ddweud yr hanes yw’r ffenestri John Morris-Jones – ‘Dyn a gredodd mai marw mae’r duedd i’w gweld ar ei chryfaf yng lliw a geir bron ymhob eglwys. Onid oes yna oedd y Gymraeg ac a wrthododd ddysgu trwy Nghymru. Mae yna eironi mawr yn y ffaith bod arwyddocâd yn y ffaith bod yn rhaid mynd i gyfrwng y Gymraeg. Ymhell o fod yn gymeriad trigolion Cymru wedi chwarae rhan mor bwysig mewn i’n heglwysi i weld y ffenestri hyn yn eu perffaith’. Os yw hynny’n wir, onid yw’n rhyfedd yn lledaeniad Cristnogaeth gynnar a’n bod yn holl ogoniant. bod neuadd breswyl i fyfyrwyr Cymraeg wedi awr ar flaen y gad yn hanes y dirywiad. Mae’r dasg o ddweud y stori yn parhau, ond ei henwi ar ei ôl ym Mangor? Mae sylwadau Rhwng y flwyddyn 43 OC a 79 OC, fe wrth i bobl droi cefn ar yr Eglwys Gristnogol a fel yma yn bwysig gan eu bod yn gwneud i ymosododd y Rhufeiniaid ar Gymru gan gwrthod y neges a’r safonau Beiblaidd, mae rywun ail-feddwl efallai, er mai barn un person ddinistrio cadarnle’r derwyddon yn 60 OC, cyn yna wir beryg i Gymru golli gafael nid yn unig ydynt. Dyna natur hanes – mae nifer o ochrau cael llwyddiant terfynol erbyn diwedd y ar ei threftadaeth grefyddol ond colli hefyd y iddo yn aml a dyna be sydd yn ei wneud mor saithdegau gydag oddeutu 30,000 o filwyr yn nodweddion sydd wedi ein gwneud yn bobl ddiddorol! rheoli’r wlad. Erbyn 423 OC pan ddaeth eu unigryw. Os yw’r boblogaeth yn glustfyddar i Os ‘sgroliwch’ i lawr y dudalen, byddwch yn gafael ar y wlad i ben, yr oedd rhwydwaith o neges yr eglwys, mae gobaith o hyd y bydd mynd yn ôl mewn amser a cael pob math o ffyrdd yn caniatáu bod hi’n bosib teithio i rhai yn sylwi ar ymddygiad beunyddiol wybodaeth am hwn a hwn a hon a hon. Mae bedwar ban Cymru yn lled rwydd. Gan fod yr Cristnogion ffyddlon ein gwlad. llawer o waith wedi mynd i’r safle arbennig yma Ymerawdwr Cystennin wedi deddfu i wneud Os gallwn fod yn fwy Crist-debyg yn ein ac mae’n werth mynd arno. Mae amryw o Cristnogaeth yn grefydd swyddogol yr hymwneud â’n cymdogion, siawns y bydd rhai luniau gwych yma hefyd wedi eu dethol yn Ymerodraeth yn y flwyddyn 321, roedd cyfle i yn gweld y stori yn cael ei hadrodd yn ein ofalus i helpu gyda’r wybodaeth. Cyfrwng genhadon deithio ar ffyrdd hwylus a diogel i bywydau ni ac yn cael cip bach efallai ar Saesneg yw’r safle, er bod ambell i sylw yn ledaenu’r neges. Mae tystiolaeth bod addoli werthoedd amgenach na rhai darfodedig y byd. Gymraeg. Methais ddod o hyd i safle fel hwn Cristnogol yn bodoli yn y bedwaredd ganrif a yn Gymraeg. cheir hanes am ferthyrdod Aaron a Julius yng Y Brigdonnwr Ann a Kathy Stryd y Bont, Llanfair G.H.JONES Ar agor yn hwyr EINION ELECTRICS ar nos Iau TANWYDD &$575()‡$0($7+<''2/ Ffôn: 811227 ‡',:<',$12/‡0$61$&+2/ Yn dal i fynd! OLEWON AMAETHYDDOL POTELI NWY BAGIAU GLO A CHOED TAN Rhif ffôn newydd: 01938 554325 TANCIAU OLEW Ffôn symudol: 07980523309 BANWY FEEDS POB MATH O FWYDYDD E-bost: [email protected] ANIFEILIAID ANWES A BWYDYDD FFERM Siop Trin Gwallt 01938 810242/01938 811281 A.J.’s [email protected] /www.banwyfuels.co.uk 12 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

Diwrnod Pinc a Glas Caereinion Wel, anodd iawn yw credu bod blwyddyn wedi gwibio heibio ers ein Diwrnod Pinc a Glas yn Ysgol Uwchradd Caereinion! Yn dilyn ein llwyddiant llynedd, rydym wedi penderfynu cynnal y diwrnod hwn yn flynyddol fel modd o godi arian i elusennau ac i ddiweddu hanner tymor prysur yn yr ysgol. Eleni, ar ôl trafod gyda’r chweched dosbarth a’r disgyblion, y penderfyniad oedd codi arian i dair elusen sy’n agos iawn at galonnau ein disgyblion ac sy’n elusennau a fydd yn helpu ein cyd ddisgyblion i gryfhau unwaith eto sef Ysbyty Plant Birmingham, Limb Power (Loss of limbs) ac Ambiwlans Awyr Cymru. Braf oedd gweld yr ysgol yn llawn bwrlwm a phawb yn gwisgo un ai eu crys t sydd wedi Myfyrwyr y 6ed dosbarth yng ngofal y cacennau ei greu yn arbennig i’r diwrnod, neu eitem binc neu las!! Ynghanol yr holl brysurdeb, cafwyd stondin gacennau i’r disgyblion ac i’r staff wrth gwrs, gyda Mr Pryderi Jones yn trio ei orau i fod yn slei a chymryd sawl cacen!! Diolch yn arbennig i Bethan Blowty a fu’n brysur iawn yn coginio dros 100 o gacennau i’r disgyblion eu mwynhau!! Yr uchafbwynt oedd ein hadloniant diwedd y dydd yn y neuadd a oedd wedi’i haddurno yn binc ac yn las i gyd! Cafwyd gwledd o adloniant gyda’r ddau fand ysgol; Da’n Gilydd a Degawd yn creu bwrlwm ac awyrgylch gwych ymhlith y gynulleidfa, ac yna i orffen cafwyd cystadleuaeth meim rhwng y chweched dosbarth a’r staff oedd werth i’w weld!! Wna’i ddim datgelu pwy enillodd, dipyn o ‘fix’ fyswn i’n deud! I gyd ddyweda i ydy y ‘Dirty Dancing’ gan Mr Griffiths a Mrs Orrells! bydd y staff yn barod am ‘rematch’ flwyddyn nesaf!! (Os hoffech weld y ddwy feim - ewch i dudalen Ysgol Uwchradd Caereinion ar Youtube ‘Meim 6ed dosbarth-6th form mime’ a ‘Meim staff Mime’) Y cyfan sydd ar ôl i’w wneud ydi diolch yn ofnadwy i bawb a gyfrannodd at lwyddiant ysgubol y dydd. Codwyd ymhell dros £1000, sydd yn swm anhygoel i ysgol fach fel ein Josh Summers o’r 6ed yn mynd i ysbryd y darn hysgol ni ei godi mewn un diwrnod cofiwch! Dyma i chi dyst o’r gymdeithas agos sydd yn ein hysgol a charedigrwydd y disgyblion, rhieni a’r staff. Hoffai Iona Davies ar ran y staff ddiolch i bawb am eu gwaith caled, i’r disgyblion am eu caredigrwydd ac i chwi rieni am ein cefnogaeth. Edrychwn ymlaen yn barod at y flwyddyn nesaf!!

Doreen wedi lliwio ei gwallt yn ‘Binc a Glas!

Vickie, Delyth, Ann a Sarah yn barod i werthu cacennau Ffion Morgan a Liwsi Merrigan yn mwynhau’r cacennau Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 13 LLYFR LLOFFION YSGOL LLANERFYL

Bore Coffi McMillan Trefnwyd bore coffi llwyddianus iawn gan gyngor yr ysgol er budd elusen McMillan. Bu’r plant yn brysur yn coginio cacennau bach ac ambell i darten ‘falau gan wneud elw o £355.16 ar gyfer yr elusen haeddiannol hon. Diolch i bawb a ddaeth am baned ac a gyfrannodd mewn unrhyw ffordd. Chwaraeon Llongyfarchiadau i’r tim pêl-rwyd am ennill eu gr@p yng ngystadleuaeth yr Urdd a gafodd ei gynnal yn ysgol Uwchradd Caereinion ar yr 21ain o Hydref. Byddant hwy yn ogystal â thîm o ysgol gynradd Llanfair Caereinon yn mynd drwodd i’r rownd nesaf. Yng nghystadlaethau WASPS (chwaraeon ar gyfer ysgolion cynradd ardal Trallwm) yn ddiweddar, daeth y tim pêl-rwyd yn gydradd gyntaf, y tîm pêl-droed iau yn fuddugol, y tîm pêl-droed h~n yn ail a chollodd y tîm rygbi yn y rownd gyn-derfynol yn erbyn ysgol Pennant.

Gyrfa Sgerbwd

Cafwyd gyrfa Ffrindiau’r Ysgol sgerbwd hwyliog Cyflwynodd Sue Thomas, Lisa Pryce ac Yvonne Chapman bump ipad iawn ar nos Wener, newydd sbon i’r ysgol ar ran cyngor Ffrindiau’r Ysgol. Diolch i’r cyngor Hydref 23ain yn am eu haelioni ac am eu gwaith diflino drwy gydol y flwyddyn. Neuadd Llanerfyl dan ofal Ffrindiau’r Gwasanaeth Diolchgarwch Ysgol. Roedd yno Braf oedd gweld Eglwys y Santes Fair bron yn llawn ar gyfer y gystadlu brwd a’r gwasanaeth diolchgarwch blynyddol ar Hydref 14eg. Croesawyd pawb plant ac ambell i yno gan Mrs Linda James a chafwyd yr anerchiad gan Mrs Beryl riant yn edrych yn Vaughan. Yn ystod y gwasanaeth, cyflwynodd y plant fasgedi o lysiau a wych yn eu ffrwythau a chawsant eu dosbarthu rhwng yr henoed a’r rheini a gwisgoedd ffansi. ddioddefodd afiechyd yn ddiweddar. Cafodd Lloyd a Janet James y CYMDEITHAS RHIENI AC ATHRAWON fraint a’r dasg YSGOL UWCHRADD CAEREINION anodd o feirniadu’r gystadleuaeth ARWERTHIANT FFASIWN O’R SIOPAU MAWR gwisg ffansi gan ddyfarnu Sion Tho- NEXT, DEBENHAMS, M&S, MISS SELFRIDGE, OASIS a llawer mwy mas, Delfryn a PRISIAU ANHYGOEL - ARBEDION O 75%! Manon Parry, Ty Newydd yn yn yr Institiwt, Llanfair Caereinion fuddugol. Enillwyr yr yrfa sgerbwd Nos Wener, Tachwedd 6ed am 7.30yh oedd Glen a Rhian Dewch i chwilio am fargen!! Owen. 14 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

drwy Gymru ac ymhellach. Yn dilyn ei lwyddiant yn Eisteddfod Genedlaethol Yr Urdd eleni bydd MEIFOD PONTROBERT Rhodri yn cystadlu am Ysgoloriaeth Bryn Terfel Sian Vaughan Jones gyda phump o bobl ifanc talentog eraill Cymru. Morfudd Richards 01938 500123 Dymunwn bob hwyl iddo yn y gystadleuaeth 01938 500607 arbennig yma. Mab Gwenan Bryn Derwen gynt [email protected] [email protected] yw Rhodri, ac @yr i Tegwyn a Gwen Pen Wtra. Merch fach Cymdeithas Gymraeg Nain Ganwyd merch fach i Sian a Gareth yn Yr Adfa, Agorwyd ein Cymdeithas Gymraeg yng Llongyfarchiadau i Mrs Beryl Jones, Mathrafal sef wyres gyntaf i Eleri a Gwynne Thomas, nghwmni parti Llansilin ar y 13eg o Hydref yn ar ddod yn nain unwaith eto. Ganwyd merch Llanoddion a gor-wyres i Mrs Winnie Evans. neuadd Pontrobert. Cawsom noson hwyliog a fach i Marc a’i wraig sef Caroline Elizabeth. Enw’r fechan yw Erin Medi a dymunwn bob chartrefol iawn gan glywed amrywiaeth o Dymuniadau da i’r teulu bach. bendith i’r teulu bach newydd. ganeuon o’r hen ffefrynnau i’r rhai mwyaf Y Gymdeithas Gymraeg Diolchgarwch diweddaraf. Diolch i ferched Pont am y bwyd Gyda dechrau tymor yr hydref daeth yn amser Cynhaliwyd gwasanaeth Diolchgarwch yn y blasus a gawsom ar ddiwedd y noswaith. i’r holl gymdeithasau gwrdd unwaith eto. Yng neuadd ar Ddydd Sul, 11 Hydref. Pregethwyd Fe fyddwn yn cyfarfod nesaf yn Neuadd Meifod nghyfarfod cyntaf y tymor cafwyd noson o gan y Parchedig Dilys Jones a chafwyd ar y 26ain o Dachwedd am 7:30y.h lle bydd adloniant hyfryd gan Bedwarawd Llansilin gwasanaeth bendithiol ac amserol iawn. Dewi Roberts yn rhoi sgwrs i ni ar deithiau ynghyd ag Iona Jones a’i merch Nia Turner. Clwb Gwau cerdded ar hyd afon Efyrnwy. Croeso cynnes i bawb. Roedd yn noson ardderchog. Yn nghyfarfod Sefydlwyd y clwb yma yn y pentref yn mis Tachwedd byddwn yn croesawu Dewi ddiweddar gyda chriw o ferched yn dod ynghyd Pen-blwydd Roberts atom i son am ei deithiau cerdded. i wau a thrafod patrymau gwau a materion Pen-blwydd hapus i Gwenan Andrews ar Cafwyd swyddogion newydd i gymryd rolau eraill. Maent yn cyfarfod ar brynhawn Iau yn y ddathlu pen-blwydd go arbennig. Pob hwyl i ti allweddol y gymdeithas ymlaen. Yr neuadd. Felly os ydych awydd creu dilledyn gyda’r dathlu. ysgrifenyddion yw Delyth Lewis a Morfudd neu eitem o wlân cynnes ar gyfer y gaeaf Cyfarfod Diolchgarwch Richards, a’r trysorydd yw Roy Griffiths. Pob dewch gyda’ch gweill a’ch edafedd. Cynhaliwyd dau wasanaeth yng Nghapel yr lwc iddynt yn eu swyddogaethau newydd a Clwb Cyfeillgarwch Annibynwyr ar gychwyn yr Hydref. Roedd y diolch iddynt am gytuno i wneud y gwaith. Ar y 6ed o Hydref cafwyd prynhawn difyr o’r casgliad eleni yn mynd tuag at Macmillan. Cymdeithas Hanes Pontrobert Clwb Cyfeillgarwch gyda’r aelodau yn rhannu Gwellhad Penderfynodd criw o drigolion y fro bod galw storïau a hanesion gyda’i gilydd. Roedd yn Rydym yn falch o glywed fod Rhian, merch am ffurfio Cymdeithas Hanes Lleol yn y fro a brynhawn difyr a chartrefol iawn. Megan Jones Tan y Bryn yn gwella ar ôl cyfnod daeth nifer dda o bobl ynghyd i gychwyn ar y Taith Ddifyr yn yr ysbyty lle y bu’n bur wael. Dymunwn gwaith. Mair White a Cath Williams oedd yng Fe drefnodd Helen Davies, Dol Feiniog daith wellhad buan iddi. ngofal y drafodaeth ac roedd Dewi Roberts yno hyfryd i gyffiniau Dyffryn Clwyd ar y 5ed o Pêl-droed Meifod er mwyn cydlynu’r prosiect. Lluniwyd rhestr Hydref. Aeth llond bws o wragedd yr ardaloedd Mae’r bechgyn wedi cael cychwyniad da iawn faith ac eang o destunau a meysydd y gellir lleol ar fws i ganolfan Tweed Mill ger Llanelwy, i’r tymor yma, wedi ennill pob gêm ond am un eu trafod ac mae croeso mawr i unrhyw un ac yna i siop gwnïo a gwau fawr Aberkhan ger ac ar flaen y tabl. Pob lwc gyda gweddill y gyfrannu lluniau a hanesion o’r gorffennol. Y Mostyn. Diwrnod bendigedig a phawb wedi tymor, fechgyn. bwriad yw casglu defnydd at ei gilydd a’u mwynhau. Diolch i Helen am drefnu yr Noswaith Cwis cyflwyno yn ddwyieithog ar wefan. Bydd y ymweliad yma oedd wedi plesio pawb. Cafwyd noswaith dda iawn yng Nghobra yn cyfarfod nesaf o’r gr@p yn y neuadd am 7.30pm Cofion ddiweddar gyda Jenny Pickstock wrth y llyw ar Nos Lun, 16 Tachwedd. Anfonwn ein cofion fel ardal at Mrs Megan yn holi’r cwestiynau. Gwnaed £100 tuag at yr Cymdeithas Adloniant Williams, Rhos sydd wedi mynd i aros yng Eglwys ym Meifod. Yn dilyn llwyddiant yr eisteddfod ym Mathrafal nghartref Yr Allt, Trallwng am gyfnod. Cofion Llwyddiant eleni bydd gr@p o bobl yn dod at ei gilydd er hefyd at rai eraill o drigolion yr ardal sydd heb Llongyfarchiadau mawr i Catherine Bennett a mwyn parhau gyda’r gwaith o drefnu fod yn dda iawn yn ddiweddar. Pob dymuniad ddaeth yn ail mewn cystadleuaeth i nosweithiau o adloniant a chymdeithasu da i chi i gyd. fyfyriwr amaethyddol y flwyddyn wrth Cymraeg yn lleol. Bwriedir gwahodd aelodau Cawl a Chân astudio yng ngholeg Harper Adams. Da iawn o ardaloedd cyfagos Meifod a Llangynyw i Rydym yn edrych ymlaen at gyngerdd o ti. ymuno gyda ni mewn cyfarfod ar Nos Lun 2il ddoniau lleol yn y neuadd ddiwedd y mis pan Tachwedd pryd trafodir enw ar gyfer y gr@p fydd eitemau o adloniant gan unigolion a Band newydd yma. Dewch atom er mwyn cael Pres Ysgol Pontrobert, ac yna canu ac cyfrannu eich syniadau. argraffu da adloniant gan griw merched Llond Llaw. Mae’n Cystadlu debyg o fod yn noson arbennig o gartrefol a Mae Rhodri Prys Jones o Lanfyllin yn wyneb am bris da braf yw gallu trefnu noson hunangynhaliol yn cyfarwydd ym myd canu clasurol a chystadlu ein cymuned ein hunain.

WAYNE SMITH JAMES PICKSTOCK CYF. ‘SMUDGE’ MEIFOD, POWYS 01938 500355 a 500222 PEINTIWR AC ADDURNWR Dosbarthwr olew Amoco 24 mlynedd o brofiad Gall gyflenwi pob math o danwydd Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv ac ffôn Cwpan Pinc Olew Iro a Thanciau Storio 01938 820633 GWERTHWR GLO CYDNABYDDEDIG 07971 697106 A THANAU FIREMASTER Prisiau Cystadleuol holwch Paul am bris ar [email protected] 01970 832 304 www.ylolfa.com 10% i ffwrdd gyda’r hysbyseb hon Gwasanaeth Cyflym Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 15 Rhodd i’r Ambiwlans Awyr DOLANOG

Cwis Cynhalwyd cwis yn Neuadd Gymunedol Dolanog rhwng Llangyniew a Dolanog yn ddiweddar. Phil Watkins oedd Meistr y cwis a oedd wedi ei gynllunio gan Jane Goronow. Llangyniew enillodd y gwpan a roddwyd yn rhodd gan Mr J Jones, Y Felin, Dolanog. Cyrarfodydd diolchgarwch Cynhaliwyd cyfarfodydd diolch yng Nghapel Coffa Dolanog gyda’r Parch Gwyn Elfyn Jones yn gweinyddu ac yng Nghapel Saron gyda Rhoswen Charles yn bregethwr gwadd. Babanod Llongyfarchiadau i Sian (Pentre) ac Ian Probert ar enedigaeth mab sef Elis James Probert. Llongyfarchiadau i Ruth a Rob ar ddod yn Daid a Nain ac i Mrs Gwyneth Jones, Pentrecoed ar ddod yn hen Nain. Llongyfarchiadau i Bryn a Hayley Jones, Ar-y- Creigiau ar enedigaeth merch sef Ruby Irene. Llongyfarchiadau i Arwyn a Mair ar ddod yn Nain a Thaid unwaith eto. Llongyfarchiadau i Elliw a Nathan Pickstock, Meifod ar enedigaeth eu mab, Robert James, brawd bach i Grace. Llongyfarchiadau i Mrs Phyllis Davies, Brynmawr ar ddod yn hen Nain unwaith eto. Penblwydd arbennig Merched Dolanog a fu’n brysur dros wythnos yr Eisteddfod Genedlaethol wrth ddarparu bwyd I Gwenan Andrews, Bryngroes Isaf (Dolwar ysgafn yn ystod y dydd. Gweler Mrs Valerie Lee yn dangos y siec o £1000 i Ambiwlans Awyr Fach) ar benblwydd arbennig!!! Cymru.

NEWYDDION YSGOL PONTROBERT Helpu ffoaduriaid Syria Cafwyd trafodaeth yn ystod un o’r gwasanaethau boreol ym mis Medi am y lluniau oedd ar y newyddion o’r ffoaduriaid yn Syria. Penderfynodd y cyngor ysgol eu bod am helpu mewn rhyw ffordd. Aethant ati i gasglu dillad plant i’w rhoi i’r ffoaduriaid. Casglon nhw lawer o fagiau a gobeithiwn bod hyn wedi bod o gymorth iddynt.

Gwasanaeth Diolchgarwch Nos Iau 8fed o Hydref cynhaliwyd ein cyfarfod Diolchgarwch yn neuadd y pentref. Daeth pob aelod o’r ysgol â rhodd i’r gwasanaeth. Rygbi Cobra Fel arfer rydym yn Dydd Mercher 16 o Fedi aeth dau dim o’r ysgol i chwarae rygbi tag yn Co- gwerthu’r nwyddau bra, Meifod. Chwaraeodd y tim iau yn hynod o dda i feddwl mai dyma tro’r yma, ond cyntaf i sawl un ohonynt chwarae rygbi. Gwnaeth y tim h~n yn dda iawn gan eleni penderfynwyd ennill pob gêm heblaw am un a dod yn agos at y rowndiau cyn derfynol. gwneud hamperi i bobl Llysgenhadon Chwaraeon Clwb Cinio Pontrobert. Llongyfarchiadau mawr i Rhys Jones ac Anni Vaughan Jones o flwyddyn 5 Bu’r Cyngor ysgol yn sydd wedi cael eu dewis i gynrychioli’r ysgol fel llysgenhadon efydd. Bu’r brysur iawn yn trefnu 18 ddau yn ysgol Castell Caereinion gyda disgyblion o ysgolion eraill yr ardal o fagiau amrywiol ar eu yn rhannu a thrafod syniadau. Edrychwn ymlaen at gael clywed eu syniadau. cyfer ac roeddent yn Pêl rwyd a phêl droed yn Nyffryn Banw werthfawrogol iawn. Bu tim pêl droed a phêl rwyd yr ysgol yn Ysgol Dyffryn Banw fore Mercher Roedd arian y casgliad 30ain o Fedi. Chwaraeodd pawb yn dda. Diolch yn fawr i Carol Jones am ei ym mynd tuag at elusen hyfforddiant arbenigol gyda’r pêl rwyd Cancr Macmillan. Pêl rwyd Dydd Mercher 21ain o Hydref bu’r tim pêl rwyd yn chwarae yn Llanfair. Bu cystadlu brwd ond dim llwyddiant eleni. 16 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

LLANFAIR CAEREINION

Cyfarfod Diolchgarwch Cynhaliwyd Cyfarfodydd Diolchgarwch y capeli ar y 7fed o Hydref. Roedd y drefn ychydig yn wahanol eleni gyda gwasanaeth y plant yn dechrau yn Ebeneser am 11 y bore yn hytrach nag yn y prynhawn. Croesawyd plant iau dosbarthiadau Cymraeg yr Ysgol Gynradd a’u hathrawon gan Mary Steele a chafwyd canu ac eitemau cofiadwy ganddynt. Cyflwynwyd stori yn effeithiol i’r plant gan y Parch. Robert Parry, Wrecsam, ac er bod ganddo alwadau eraill yn y prynhawn daeth yn ôl atom i gynnal y gwasanaeth nos yn Ebeneser. Diolchwyd yn gynnes iddo gan Mr John Ellis. Cyngerdd Agoriadol Mae Cangen Merched y Wawr wedi cael Priodas Aur dechrau da iawn i’w tymor. Cynhaliwyd Llongyfarchiadau i’r Cyrnol Glyn a Sandra Jones, 1, Stryd Fawr, Llanfair ar ddathlu eu Priodas cyngerdd agoriadol yn yr Institiwt ar Fedi 26 o Aur yn ddiweddar. Yn y llun o’r chwith i’r dde gwelir Sandra, ac yna’r plant Ella, Rhys, Dewi, dan ofal Parti’r Siswrn o ardal Yr Wyddgrug a Annie, Sian a Glyn. gr@p Ar y Gweill, o’r un ardal ond sy’n cynnwys un aelod, Dave Martin, sydd erbyn hyn yn byw yn Llanfair. Yna aeth criw o’r aelodau i ymuno â’r #yl y fenter yn llwyddiant, bydd canolfan RHIWHIRIAETH Rhanbarth a gynhaliwyd yng Nghanolfan y ddefnyddiol yn cael ei sefydlu i grefftwyr lleol Banw o dan ofal Cangen y Foel. A dyna wledd ddangos a gwerthu eu gwaith. a gafwyd – gwrando ar Hywel Gwynfryn yn Gr@p Cefnogi’r Hosbis Y Ganolfan Gymunedol Cynhaliodd Gr@p Cefnogi’r Hosbis Llanfair traethu am dros awr am hanes ei yrfa a’r Daeth tyrfa dda o bell ac agos i’r Chwist Caereinion a’r Cylch noson gymdeithasol ar dylanwadau arno ac yn gwerthu ei lyfr newydd Diolchgarwch flynyddol a gynhaliwyd yn y Hydref 6ed yn y Dyffryn, Foel. Diben y am Ryan a Ronnie, ac yna mwynhau te Ganolfan nos Lun, Hydref 19 gyda 10 o fyrddau digwyddiad oedd cydnabod gwaith Mrs Joyce prynhawn hen ffasiwn wedi’i baratoi gan yn cael eu chwarae. Y ferch fuddugol oedd Cornes, sydd wedi ymddeol o’i swydd fel Mandy, Dyffryn a’i staff. Joan Williams a’r dyn buddugol oedd Brian cadeirydd y pwyllgor wedi 30 mlynedd o Bydd merched Llanfair yn mynd ar daith ddirgel Jerman. Yn y ‘nocowt’ yr enillwyr oedd Gaynor wasanaeth. brynhawn Mercher, Hydref 28 ac mae cryn a Tom Breeze. Diolchodd y cadeirydd, Enid Siaradodd Mrs Sylvia Jones, y cadeirydd edrych ymlaen at y daith. Da yw gweld fod Thomas Jones i bawb am ddod ac am roi newydd, am ymroddiad Joyce i’r gr@p a’i Eiry, ein hysgrifenyddes, yn gwella’n dda ar ôl gwobrau ardderchog ar gyfer y raffl. gwaith yn codi arian. Ar y dechrau roedd ei llawdriniaeth. Cynhelir y noson tân gwyllt a’r goelcerth rhoddion yn dod o lawer o ffynonellau, fel Oedfa Ddiolchgarwch yr Ofalaeth flynyddol ar nos Sadwrn y 7fed o Dachwedd, ysgolion, capeli ac eglwysi, timau pêl-droed a Cynhaliwyd yr oedfa hon ddydd Sul, Hydref gan ddechrau am 6.30 pm. Bydd bwyd poeth rygbi a sesiynau bingo ac ati. Yn ddiweddar 25 ym Moreia. ar gael trwy gydol y noson. Croeso cynnes i mae’r rhoddion yn dod yn bennaf o giniawau, Cymerwyd rhan gan Mali Ellis, cafwyd cân gan bawb! cyngherddau a rhoddion er cof. blant yr Ysgol Sul, darlleniad gan Mrs Nerys Cyfarfod Diolch Seilo Jones, ac emyn a gweddi gan Mari Jones. Y ciniawau dydd Sul a gynhaliwyd yr haf hwn oedd y rhai yn dilyn priodasau Tom a Michelle Cynhaliwyd y Cyfarfod Diolchgarwch yn Seilo Diolchwyd i bawb am gymryd rhan ac ddydd Sul, 11 Hydref. Y Parch. Carwyn Siddall, anfonwyd cofion at Mr Norman Roberts, Hillidge ym Meifod a Carys a David Wierzbinski yn y Felin Newydd. Codwyd cyfanswm o Llanuwchllyn oedd y pregethwr gwadd a daeth Dolanog, sydd yn yr ysbyty, gan ysgrifennydd cynulleidfa niferus iawn i wrando arno. Pwyllgor yr Ofalaeth, Buddug Bates. Cafwyd £5,000 o’r ddau ddigwyddiad a diolchir i’r ddau deulu. Cyflwynir y casgliad o £240 i Gyfeillion Ysbyty’r gair gan Mr John Ellis, pregethwyd gan y Trallwm. Parch. Peter Williams a chafwyd emyn i Y cyfanswm a godwyd gan y pwyllgor hyd yma ddiweddu gan Mrs Dilys Watkins. dros y 30 mlynedd yw £110,000. Llongyfarchiadau Cost cynnal yr Hosbis y llynedd oedd £9.6 miliwn, cafodd traean ohono ei roi gan y I Dr. Roland Jones, gynt o Benybelan, Llanfair Gwasanaeth Iechyd a bu’n rhaid i’r gweddill o ar ennill gradd Ph.D. arall ym maes Seiciatreg. dros £6 miliwn gael ei ganfod o roddion preifat. Mae Roland a’i deulu yn byw yn ardal Cyflwynwyd bath adar a thalebau i Joyce. Caerdydd ac mae Mrs Audrey Jones bellach Diolchodd am y rhoddion a’r gwaith tîm wedi symud o’r Drenewydd i fyw ym ardderchog y bu’n rhan ohono oedd yn gwneud Manceinion yn agos at ei merch, Lisa a’i theulu. ei gwaith hi yn llawer haws ac a sicrhaodd bod Datblygiad cyffrous swm mor fawr wedi cael ei roi at yr Hosbis. Ers Mae siop Manchester House yng nghanol tref i’r Hosbis agor ym 1989 roedd uned fach o 12 Llanfair, wedi mynd i gyflwr truenus ond y o welyau wedi cynyddu i uned fodern, brysur newyddion diweddaraf yw bod symudiadau ar iawn gyda 24 o welyau ynddi ac mae droed i adnewyddu’r adeilad a’i droi yn siop Arbenigwyr Nyrsio Clinigol bellach yn rhan o grefftau. Mae Dee Thomas a Sally Colledge dîm yr Hosbis hefyd ac yn rhoi cefnogaeth yng eisoes wedi sefydlu siop debyg yn Llanfyllin o nghartrefi pobl ar draws yr ardal. dan enw’r Orange Tree ac maen nhw bellach Bydd diddordeb Joyce yng ngwaith y pwyllgor yn bwriadu agor siop debyg yn Llanfair. Mae yn parhau a diolchodd i’r aelodau presennol angen ailadeiladu’r siop ac mae apêl yn cael ac aelodau’r gorffennol am eu cefnogaeth a’u ei lansio am gymorth tuag at y costau. Os bydd teyrngarwch. Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 17

Colofn y Dysgwyr Hartson — Adolygiad gan Alun Bowen Lois Martin-Short Mae John Hartson yn disgrifio ei fywyd fel pêl-droediwr pan oedd o’n chwarae i dimau fel Luton, Millwall, Arsenal a Celtic Sadwrn Siarad - Llanfyllin yn yr Alban. Mi wnaeth o chwarae i Gymru hefyd. Mae o’n Cofiwch am y Sadwrn Siarad ar y 7fed o disgrifio ei hoff chwaraewyr o bedwar ban byd a rhai oedd yn Dachwedd, yn yr Ysgol Uwchradd, Llanfyllin, chwarae yn Lloegr ar yr un pryd â John. Roedd ei fywyd yn 9.30 – 3.30. Mae’n costio £10 / £6. I gofrestru, mynd yn dda iawn pan wnaeth o ddarganfod bod ganddo fo cysylltwch â Menna ar 01686 614226. ganser y ceilliau. A dweud y gwir mae’r llyfr yn dechrau efo ei Dolgellau Os dach chi ddim yn gallu mynd ar salwch. Ro’n i hoffi’r disgrifiad trwy lygaid mam John. Mi y 7fed, bydd Sadwrn Siarad hefyd yn Nolgellau wnaeth hi weld pethau yn hollol wahanol, sy’n naturiol i rieni. yr wythnos wedyn ar y 14eg. Coleg Meirion Dwyfor 9.30 - 3.30. Mae’n costio £10/£6. I drefnu lle, cysylltwch â Lowri ar 01341 424914 neu drwy e-bost [email protected] Mae’r llyfr hwn yn ysbrydoli unrhyw un sy’n hoffi pêl-droed Clwb Coffi Llangadfan neu sy’n dioddef efo canser. Mae o’n glir o ganser r@an oherwydd mi gaeth o driniaeth yn gynnar. Mae’r llyfr hwn yn Os hoffech chi gyfle i siarad rhan o gyfres Stori Sydyn sy’n ddelfrydol i ddysgwyr. Gwasg Cymraeg gyda chwmni da a phaned o goffi, bydd croeso y Lolfa, £1.99. Mae llawer o deitlau yn y gyfres, gan gynnwys Atgofion Awyrennwr gan cynnes bob bore Iau 10.00 - Cledwyn Jones, Aled a’r Fedal Aur gan Aled Siôn Davies, a Gareth Jones: Y Dyn Oedd yn 12.00 yn y Cwpan PincPinc. Gwybod Gormod gan Alun Gibbard Cysylltwch â Jenny ar 01938 820479 neu Gill 01938 820764. . Geiriau o Bedwar Ban Byd Yr olaf o’r rhifolion sydd â ffurfiau gwrywaidd a benywaidd ydy pedwar / pedair. Yn yr ieithoedd Celtaidd eraill, y geiriau ydy: Llydaweg — pevar / peder Cernyweg — peswar / peder. Gwyddeleg — ceiathair . Gaeleg yr Alban — ceithir. Yn ôl Geiriadur Prifysgol Cymru, maen nhw’n dod yn wreiddiol o kuetu/ er a kuetesor . Geiriau eraill sy’n tarddu o’r un gwreiddyn ydy’r Saesneg four, farthing, quarter, square a quarry. Chwarel ydy lle mae carreg yn cael ei thorri’n sgwariau, gyda phedair ochr a phedair cornel! Dach chi’n cofio imi sôn ym mis Mehefin am y cysylltiad rhwng y gair ‘tri’ a’r West Riding lle ges i fy ngeni? Ystyr riding ydy un rhan allan o dair. Wel mae’r gair farthing yn golygu un rhan allan o bedair. Fil o flynyddoedd yn ôl roedd Gwlad yr Iâ wedi ei rhannu yn bedwar farthing. Mi wnaeth J.R.R.Tolkien fenthyg y gair ar gyfer y Sir yn Lord of the Rings. Mae ffurfiau gwrywaidd a benywaidd ar y trefnolion hefyd: y pedwerydd bachgen / y bedwaredd ferch

Dyma rai ymadroddion sy’n cynnwys ‘pedwar’: pedwarawd llinynnol – string quartet y pedwar amser = y pedwar tymor – the four seasons unwaith yn y pedwar amser – anaml iawn, once in a blue moon pedwar ban byd – four corners of the earth y pedwar gwynt – the four winds y pedwar defnydd – the four elements ar ei bedwar – on all fours

Geirfa: gwrywaidd / benywaidd – masculine / feminine tarddu – derive, originate Llydaweg – Breton gwreiddyn – root Cernyweg – Cornish cysylltiad – connection Gwyddeleg – Irish golygu – signify, mean

MARS BANWY BAKERY Annibynnol Ymgynghorwyr Ariannol Annibynnol

Hen Ysgubor CAFFI Trevor Jones Llanerfyl, Y Trallwm Bara a Chacennau Cartref Powys, SY21 0EG Popty yn dod â Rheolwr Datblygu Busnes Ffôn (01938 820130) Bara a Chacennau bob dydd Iau Symudol: 07966 231272 Bara Henllan yma bob dydd ond dydd Sul [email protected] Old Genus Building, Henfaes Lane, Te Angladdau. Arlwyo i Bartïon. Saladau Y Trallwng, Powys, SY21 7BE Gellir cyflenwi eich holl: AR AGOR Ffôn 01938 556000 anghenion trydannol: Llun – Gwener 7.30 a.m. – 5.00 p.m Ffôn Symudol 07711 722007 Amaethyddol / Domestig Sadwrn 7.30 a.m. – 2.00 p.m. neu ddiwydiannol Cysylltwch â Rita Waters ar 01938 810952 Morgeisi * Pensiynau * Buddsoddiadau * Cynilion Gosodir stôr-wresogyddion * Yswiriant Bywyd * Diogelu Incwm a larymau tân hefyd neu e-bostiwch: [email protected] * Adeiladau a Chynnwys Gosod Paneli Solar www.banwybakery.co.uk STRYD Y BONT, LLANFAIR CAEREINION, SY21 0RZ 18 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 AR GRWYDYR gyda Dewi Roberts

Ardal uchel ac eang yw’r roedd yn dipyn o sialens Carneddau yn Eryri gyda nifer o aros ar y llwybr ar fynyddoedd a llynnoedd i adegau! Wedi ychydig ymweld â nhw. Mae’r rhan fwyaf mwy o gerdded, o’r creigiau yn dyddio o’r cyfnod cyrhaeddwn ein hail brif Ordofigaidd, pan wasgwyd tir gopa sef Carnedd gyda’i gilydd gan bwerau anferthol gan doddi Dafydd. O’m blaen llawr y môr, creu llosgfynyddoedd a roedd copaon eraill y mynyddoedd uchel iawn. Dros amser, mae’r Carneddau ac wrth mynyddoedd wedi cael eu hindreulio a’u edrych yn ôl gallwn weld herydu i’r hyn welwn ni heddiw gyda chopaon Yr Wyddfa a bryniau cymharol esmwyth. Yn Oes y Cerrig, Ll~n yn y pellter. dechreuodd ein cyn-deidiau glirio’r fforestydd Cerdded i’r dwyrain wedyn uwchben clogwynni oedd yn gorchuddio’r llethrau. Wedyn, yn yr yn swnio’n dipyn o gymeriad ac yn ddyn dewr anferthol Ysgolion Duon cyn cyrraedd Bwlch Oes Efydd, torrwyd mwy o goed a chodwyd a dweud y lleiaf! Mae rhywun yn cyfarfod â Cyfryw-drum. Roedd y gwynt yn gryf wrth i mi meini mewn mannau arwyddocaol. phob math o bobl ar fynydd ac roedd y cyfarfod gerdded ar hyd y bwlch er bod ambell i fan Darganfuwyd olion cutiau crwn o’r cyfnod yma yma yn wahanol ac unigryw. Wedi diolch iddo, mwy cysgodol. Dringo ychydig wedyn i ddod yn ogystal â gweddillion pobl (pwysig mwy na ac yntau i minnau, ymlaen â ni ar ein teithiau at gopa’r mynydd nesa sef Carnedd Llewelyn. thebyg) o dan y carneddau. Ar un cyfnod, geifr gwahanol. Pen yr Helgi Du oedd y targed nesa Gwelais ddwy gerddwraig yn cysgodi mewn oedd y da byw mwyaf niferus yma cyn i wartheg i mi ac yna heibio Bwlch y Tri Marchog cyn lloches yma. Gallwn weld Ynys Môn yn glir yr gael eu defnyddio am ganrifoedd. Parodd hyn dringo eto at Ben Llithrig y Wrach. Dyna i chi ochr draw i’r Fenai ac tan y ddeunawfed ganrif pan ddaeth y galw roedd Bethesda yn nes ar am wlân ac felly y newid i gadw defaid. Enwir y gwastadedd. Roedd y y ddau gopa uchaf ar ôl tywysogion Gwynedd copa nesa i’w weld dipyn o’r drydedd ganrif ar ddeg. Mae’r daith yn go lew yn is er bod yr Elen gymharol hir (oddeutu 15 milltir) gyda llawer o dros 226 troedfedd yn ddringo gan ymweld â saith copa (gan gynnwys uwch na Cadair Idris. un ddwywaith!). Roedd hofrennydd yn mynd nôl ac ymlaen am Y daith gryn amser pan oeddwn Parciwn wrth ymyl yr A5 i’r dwyrain o Lyn yma a thybiais bod Ogwen ac roedd yn fore fendigedig o glir a rhywun yn ymarfer ffres. Cerddwn heibio’r llyn gyda Thryfan fel technegau hedfan gan cawr anferth ar y chwith. Ar ôl tua milltir, iddo ar un adeg ruo i lawr cyrhaeddwn Ogwen a chawn olwg i lawr ar y y cwm i gyfeiriad rhaeadr cyn dechrau dringo. Mae’r rhan nesa Bethesda a wedyn dod yn yn serth iawn ac mae angen defnyddio dwylo i syth yn ei ôl; neu efallai ddringo ar fwy nag un achlysur. Pen yr Ole Wen mai cael hwyl oedd y yw’r mynydd cyntaf a byddem yn dringo dros peilot! ddwy fil o droedfeddi mewn llai na milltir! Ymarfer da felly! Mantais rhan mor serth yw Wedi bod i ben Elen, roedd angen ail-ddringo bod rhywun yn codi’n gyflym iawn a hawdd enwau gwych unwaith yn rhagor! Roedd un Carnedd Llewelyn! Roedd hyn yn haws na’r lle ar y gefnen neu grib yn ddigon agored ond oedd gweld y Glyderau, Y Garn a Foel Goch disgwyl gan fod y gwynt wedi gostwng dipyn yr ochr arall i Nant Ffrancon. drwy lwc, doedd dim llawer o wynt – os byddai, erbyn hyn. Anelu wedyn am y de-ddwyrain ac roedd siawns y byddwn wedi mynd i lawr i’r i lawr Penywaun-wen ac dyffryn yn hytrach na chario ymlaen. Gwynt ar hyd Bwlch Eryl Farchog cry yw un o’r peryglon mwyaf ar fynydd yn gyda Chwm Llugwy ar y enwedig wrth gerdded ar hyd cribin gul o dir dde. Wrth gael seibiant a gan y gall rhywun gael ei chwythu i ffwrdd, yn rhywbeth i’w fwyta yma, llythrennol felly. daeth cerddwr ar hyd y Wedi mynd i ben y copa ola, anelais am ben llwybr gan stopio am Llyn Cowlyd yn y dyffryn islaw. Roedd grug y sgwrs. Bûm yn sgwrsio mynydd ar ei orau ar y llethrau yma. Cronfa am gryn amser ac roedd dd@r yw’r llyn ac mae argae yn dal y d@r yn y yn berson diddorol dros gogledd ddwyrain. Cyn bodolaeth y llyn, byddai ben; roedd ei deulu wedi teithwyr mewn oesoedd a fu yn dod ar hyd y dod yn wreiddiol o wlad dyffryn yma wrth groesi tuag at Ddyffryn Pwyl ac wedi ymgartrefu Conwy. Yn ôl y map, roedd olion archaeoleg yma. Gwn fod nifer o yma fel t~ crwn ond methais ddod o hyd i beilotiaid o wlad Pwyl wedi rywbeth pendant oherwydd y tyfiant a’r ffaith cynorthwyo Prydain yn bod y cerrig yn gymharol isel. Ond credais i mi ystod y rhyfel. weld y Maen Trichwmwd. Dechreuson drwy I lawr wedyn gan groesi tir gwlyb tuag at Bont gymharu teithiau ac yn y y Bedol ac yna Tal-y-braich-uchaf gan ddilyn blaen ac yna cawsom trac at y ffordd fawr. Mae’r llwybr yn cario drafodaeth ar hanes ac wrth i ni drafod rhyfel Roedd y gwynt yn gry – yn fwy o lawer na’r ymlaen yn syth yr ochr arall i’r ffordd gan tynnodd lyfr allan o’i fag oedd yn sôn am groesi’r dyffryn. Mater hawdd yw hi wedyn i rhagolygon - ac roedd angen bod yn ofalus. ysbiwyr (spies) yn ystod yr ail ryfel byd; Wedi cyrraedd y copa teithiwn i’r gogledd ddilyn trac ac yna llwybr yn ôl at y man dywedodd fod un o’i deulu wedi bod yn ‘dou- cychwyn. Taith gwerth i’w gwneud unwaith eto! orllewin ar hyd Bwlch yr Ole Wen at Garnedd ble agent’ yn ystod y rhyfel ac roedd y dyn yma Fach ac roedd y gwynt yn gryfach yma ac Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 19

Y TRALLWM Rona Evans 01938 552369

Parkinsons UK Cynhaliwyd ein cinio blynyddol yn y ‘Lakeside’ Abermiwl, gyda deg ar hugain ohonom ynghyd a dwy gynrychiolydd o Gymdeithas Parkinsons UK yn bresennol. Bydd ein cyfarfod nesaf am ddau o’r gloch yn y COWSAC (yr hen gwt Sgowtiaid) yn y Trallwng am ddau o’r gloch ar Dachwedd y 26ain, pan gawn sgwrs ar hanes y Crynwyr. Os am fwy o wybodaeth, ffoniwch Marilyn ar 01686 640106. Cymdeithas Mair a Martha Y dydd Iau cyntaf o Hydref, daeth criw ohonom at ein gilydd i wrando ar ddarlleniadau amrywiol Capel Cymraeg a difyr gan rai o’n haelodau: Theodora Harvey, Ar ddydd Sul Hydref 18fed cafwyd gwasanaeth o ddiolchgarwch. Thema’r gwasanaeth oedd Beryl Ellis, Eirlys Roberts, Phyllis Brown a ‘Diolch’ a chymerwyd rhan gan rai o aelodau’r capel. Yn ystod y gwasanaeth braf oedd cael Josephine Jones. Anfonwyd ein dymuniadau croesawu J.R. a Millie Jones yn ôl atom a chyflwynwyd tysteb iddo a blodau i Millie i ddiolch yn gorau at aelodau a fethodd ddod atom fawr iddo am ei gyfraniad fel Diacon, Organydd ac Ysgrifennydd. Bu yn aelod am 24ain o oherwydd anhwylderau. Cynhelir ein cyfarfod flynyddoedd, yn organydd am 21 blwyddyn ac am y 5 mlynedd ddiwethaf yn Ysgrifennydd a nesaf ar y pumed o Dachwedd, yn festri’r Capel Diacon. Swyddi a gyflawnodd gyda brwdfrydedd ac ymroddiad llwyr. Yn dilyn mwynhawyd Cymraeg, pan ddaw Marian Thomas atom i cinio wedi ei baratoi yn festri’r capel. Dymunwyd yn dda iddynt yn eu cartref newydd yn Llanllechid ddangos rhywfaint o’i gwaith llaw. Mae croeso ger Bangor. cynnes iawn i bawb: mae’r awyrgylch yn ddelfrydol i ddysgwyr, a phob hyn a hyn, trown Cymdeithas Gymraeg i’r Saesneg! Felly peidiwch a bod yn swil o ddod Cynhaliwyd cyfarfod atom. agoriadol y tymor Nos Llongyfarchiadau Fercher Hydref 7fed yn y Capel Cymraeg. Alwyn a Marie Evans, Bury St Edmunds ar Daeth Siân James, enedigaeth mab – Oscar, ac i Geraint a Greta, Gwenno ac Margaret ar ddod yn Daid a Nain unwaith eto. Adleis i’n diddanu a Ffion a Martin Bevan, ar enedigaeth mwynhawyd eitemau merch – Elin Marged, chwaer fach i Hari, a ar y delyn gan y triawd, llongyfarchiadau Marian a Gwyndaf James am unawdau gan Adleis a ddod yn Daid a Nain unwaith eto. Greta yn cyfeilio ac Cydymdeimlad unawdau lleisiol ac ar Tristawyd cymuned y Trallwm â’r newyddion y piano gan Siân. ddydd Iau Hydref 18fed am farwolaeth Elwyn Diolchwyd i’r merched Davies, Gwynfa yn 93 oed. Estynnwn ein gan Josephine Jones, cydymdeimlad i Nest, Sioned, Gwerfyl, Huw llywydd y Gymdeithas, a’r teulu oll yn eu profedigaeth. Gadewir bwlch a llongyfarchodd hwy mawr yng nghymdeithas y Trallwm ond bydd am noson gerddorol o safon uchel. gennym oll ein hatgofion personol o Cynhelir cyfarfod nesaf y Gymdeithas Nos Fercher Hydref 21ain am 7:30pm pan ddaw ‘Tri g@r gyfeillgarwch a charedigrwydd Elwyn tuag o’r Bala’ i’n diddanu. atom. Tachwedd 18fed bydd Bernard Gillespie yn rhoi sgwrs a lluniau ar yr ‘Arctig a’r Trofannau’ Cynhelir y Blygain yn y Capel Cymraeg Nos Fawrth Rhagfyr 8fed am 7 o’r gloch.

Yvonne CARTREF Steilydd Gwallt Gwely a Brecwast Llanfihangel-yng Ngwynfa Ffôn: 01938 820695 neu: 07704 539512

Hefyd, tyllu Ar gyfer eich holl clustiau a ofynion gwallt. Te Prynhawn a Bwyty thalebau rhodd. Byr brydau a phrydau min nos ar gael

Cinio Dydd Sul (archebu o flaen llaw) Ffôn: Carole neu Philip ar 01691 648129 Ebost: Cysodir ‘Plu’r Gweunydd gan [email protected] Catrin Hughes, Gwefan: a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd www.cartrefbedandbreakfast.co.uk/rooms yn ei argraffu 20 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 Cylch Meithrin CYNGERDD A SWPER I DDATHLU 80 Dyffryn Banw

Alun, Pantrhedynog a fu’n arwain a canu, Jennifer ac Annie Yn ystod yr haf dathlodd Annie, Pencoed ei phenblwydd yn 80 oed. Ar nos Sadwrn, Hydref 3ydd trefnodd swper a chyngerdd i ddathlu’r achlysur gyda theulu a ffrindiau yng Nghanolfan y Banw. Roedd yr arian a gasglwyd ar y noson yn cael ei rannu rhwng dwy elusen agos iawn at galon Annie, sef Ambiwlans Awyr Cymru ac Eglwys Garthbeibio. Cafwyd cyngerdd arbennig i ddechrau’r noson gyda Jennifer Simpson, wyres Annie yn canu. Mae Jennifer wedi graddio o’r Guildhall yn ddiweddar. Cawsom swper gwych gyda Richard Williams y cigydd lleol wedi paratoi Hen air Sir Drefaldwyn, Bodo, ydi’r porc poeth a gwragedd Eglwys Garthbeibio wedi paratoi saladau hyfryd a phwdinau i’n temtio. ysbrydoliaeth i gynllun cenedlaethol ‘Darllen Gwnaed dros £1800 i’w rannu rhwng yr elusennau. Stori’ ar y cyd rhwng Mudiad Meithrin a Merched y Wawr ac mae cylch meithrin Dyffryn Banw yn un o 50 cylch meithrin ledled y wlad sydd yn rhan o’r fenter gwirfoddoli. Yn y lluniau, gwelir Anti Olwen, un o wirfoddolwyr y cynllun, yn darllen un o storïau ‘Dewin a Doti’ i rai o blant y cylch tra daw cyfle i serennu yn yr ail lun gyda’r arweinydd, Alwen. Cafwyd cyfle i ddathlu’r cynllun fel rhan o ddathliadau Diwrnod ‘Shwmae Su’ mae’ ar Hydref 15 (pan anogir pawb sy’n siarad Cymraeg i ddathlu hynny). Ar Ddydd Sadwrn, Hydref 17 cynhaliwyd bore coffi yn Neuadd Llanerfyl a – diolch i gyflenwad parod o gacennau blasus – llwyddwyd i godi bron i £180 i goffrau’r cylch. Mae hynny, a’r ffaith fod 11 ar gofrestr y cylch Ti a Fi (i blant dan ddwy), yn newyddion gwych! Mae’r plant wedi bod yn brysur yn gwneud llu o weithgareddau amrywiol ac yn mwynhau cael chwarae’n rhydd a dewis a dethol pa deganau neu lyfrau neu weithgaredd crefft sy’n mynd â’u bryd. Mae’r cylch wedi mabwysiadu polisi bwyta’n iach ac yn darparu ffrwyth i’w bwyta a Eleri yn cael blas arbennig ar y pwdin d@r / llaeth i’w yfed. Be’ oedd ym mhotel Emyr tybed? O ran gweithgareddau codi arian eraill, noder y ddau ddyddiad isod plîs: 1. Noson parti ‘Body Shop’ ar Nos Iau, Tachwedd 1212: cyfle gwych i brynu anrhegion ‘Dolig; 2. Stondin ddanteithion yn y Cann Offis ar Ddydd Sadwrn, Tachwedd 21 (fel rhan o ddigwyddiad mwy). Edrychwch allan am bosteri a thaflenni gwybodaeth! Mae’r cylch yn parhau i chwilio am gynorthwyydd felly cysyllter gyda Nia Ellis, Is y Coed os am fanylion pellach Dwynwen a Ceinwen Dal yn ffrindiau agos ar ôl 50 mlynedd! Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 21 Foel a Llanerfyl yn dathlu yng Nghapel Bethel CYSTADLEUAETH LLANERFYL ac yn cael te yn y Neuadd i ddilyn. Bedydd SUDOCW Bedyddiwyd Evan mab Daniel a Lorna Morris mewn gwasanaeth yn yr Eglwys ddiwedd Medi. Gwellhad buan Yr Archddeaon Peter Pike oedd yng ngofal y Anfonwn ein dymuniadau gorau at Gemma gweithgareddau a braf oedd gweld llond yr Glantanat sydd wedi derbyn triniaeth ar ei Eglwys o ffrindiau a pherthnasau. Mwynhaodd llygaid yn ddiweddar. Evan y profiad yn fawr. Diolchgarwch 70 oed Cynhaliwyd gwasanaeth y plant yn yr Eglwys Llongyfarchiadau i’r ddwy Ann am ddathlu ar y 14eg o’r mis. Mrs Beryl Vaughan oedd penblwyddi yn 70 oed – sef Ann Pantyrhendre yn annerch y plant ac ar ôl yr arfer rhannwyd ac Ann Llyssun. y ffrwythau a’r llysiau o fewn yr ardal. Yn yr Croeso adre hwyr braf oedd croesawu’n ôl i’n plith y Canon i Richard Llyssun ar ôl ei daith i America eto – Llewelyn Rogers a’i wraig Meryl. Beryl hefyd edrychwn ymlaen at yr hanes yn ei golofn oedd yn gwasanaethu yng Nghapel Pentyrch ffermio. ac i ddiweddu adeg diolchgarwch bu capeli Merched y Wawr - Llanerfyl

ENW: ______CYFEIRIAD: ______

______

______Rydym wedi troi y clociau yn ôl ac mae mwy o amser i eistedd o flaen y tân i ddatrys y Sudocw r@an. Diolch yn fawr iawn i’r 31 ymgais a ddaeth trwy’r drws. Dyma’r enwau aeth i’r fasged olchi: Eirwen Robinson, Cefn Coch; Anne Wallace, Craen; Heather Wigmore, Llanerfyl; Joyce Philpott, Meifod; Eirys Jones, Dolanog; Myra Chapman; Cleds Evans, Llanfyllin; Arfona Davies, Bangor; Glenys Richards, Pontrobert; Kate Pugh, ; Beth am gychwyn Clwb Gwau yn Llanerfyl? Wat, Brongarth; Gwenda Williams, ; Mis Medi:Medi Cafwyd dechrau rhagorol i’r tymor gyda sgwrs gan y siaradwr gwadd Hywel Gwyneth Williams, Cegidfa; David Smyth, Foel; newydd wrth i ni groesawu Mrs Myfanwy Gwynfryn a the ardderchog i ddilyn wedi ei Rhiannon Gittins, Llanerfyl; Maureen, Cefndre; Povey Wrecsam atom i sgwrsio am ei gwaith baratoi a’i weini gan Mandy Dyffryn a’i chriw Ann Evans, Bryn Cudyn; Delyth Davies, Capel a’i gyrfa fel Bydwraig. Bu’n rhannu ei ifanc o gynorthwywyr. Bangor; Oswyn Evans, Penmaenmawr; Ann phrofiadau a’i helyntion am ei chyfnod yn Mis Tachweddachwedd: edrychwn ymlaen at gael Lloyd, Rhuthun; Bryn Jones, ; Ella gweithio mewn amrywiol ysbytai ac yn croesawu Liz Bickerton ac Edith Roberts i Jones, Tyntwll; Carwen Jones, ; Ken arbennig am y cyfnod a dreuliodd yn yr ‘East gyflwyno ‘Danteithion Nansi’(Telynores Bates, Llangadfan; Linda James, Llanerfyl; End’ yn Llundain. Noson ddifyr dros ben gyda Maldwyn) trwy addurniadau blodau a choginio. Megan Roberts, Llanfihangel; Linda Roberts, sgwrs hwyliog a phryfoclyd ar brydiau. CROESO CYNNES I AELODAU NEWYDD – Abertridwr; Jean Preston, Dinas ; Ifor Mis Hydref: Aethom ar ymweliad prynhawn i neu YMWELWYR! Roberts, Llanymawddwy; Beryl Jacques, weithdy ‘Colinette Yarns’ yn Llanfair Caereinion Mis Rhagfyr: Nodyn i’ch atgoffa y bydd Gerallt Cegidfa a Josephine Jones, Y Trallwm. lle cafwyd croeso a sgwrs am hanes y busnes Pennant, cyflwynydd ‘Galwad Cynnar’ ar Ra- Yr enw cyntaf allan o’r fasged olchi ac yn ennill gan Nerys Williams. Cafwyd cyfle wedyn i drio dio Cymru a phanel o arbenigwyr gyda ni ar 3 tocyn gwerth £10 i’w wario yn siop Alexanders, ambell i ddilledyn ymlaen tra’n sbrotian drwy’r Rhagfyr am 7.30yh – Neuadd Llanerfyl - Y Trallwm yw Carwen Jones, Doldyfi, môr o edafedd lliwgar sydd yno, ac sy’n cael mynediad am ddim – paned ar gael a raffl. Derwenlas. ei werthu dros y byd i gyd. Lle gwerth mynd Byddant yn recordio’r noson ar gyfer ei darlledu iddo am ymweliad ac mor gyfleus ar stepen ar y Radio a bydd y panel yno i ateb unrhyw Anfonwch eich atebion ar gyfer Sudocw mis ein drws. Cafwyd paned wedyn yn nghaffi Rita gwestiynau sydd gennych am fyd natur, bywyd Tachwedd at Mary Steele, Eirianfa, Llanfair cyn troi am adre. gwyllt, garddio, y tywydd a’r hinsawdd, Caereinion, Y Trallwm, Powys SY21 0SB neu G@yl RhanbarthRhanbarth: Cafwyd croeso arbennig gan meddyginiaethau llysieuol a llawer mwy. Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan, Y Gangen Foel a’r Cylch yn yr #yl Rhanbarth Trallwm, Powys, SY21 0PW erbyn dydd Sadwrn Hydref 17 Bydd yr enillydd lwcus yn ennill tocyn gwerth £10 i’w wario yn siop Charlie’s y Trallwm. CYNGERDD

CLWB FFERMWYR IFANC POST A SIOP DYFFRYN BANW LLWYDIARTH Ffôn: 820208 CANOLFAN Y BANW, LLANGADFAN KATH AC EIFION MORGAN Nos Lun 3 Tachwedd am 7.30 yn gwerthu pob math o nwyddau, Croeso cynnes i bawb Petrol a’r Plu 22 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015

gan un o’r gwragedd te! Hefyd aethom i Kyoto i weld y deml aur a choedwig bamb@! Mi orffennom ein hamser yn JAPAN teithio o amgylch dinas Osaka. I fi, yr atyniad gorau a gwaethaf yn Osaka oedd yr HEP Ferris Wheel – y gorau oherwydd y golygfeydd ond y gwaethaf am y ffaith nad ydw i’n delio’n dda iawn gydag uchder! Mae trafnidiaeth Japan yn wyllt! Rwy’n gwybod bod y gair ‘bullet’ yn ‘bul- let train’ yn rhoi syniad da o ba mor gloi mae’r trenau yma yn mynd ond credwch fi…oedd e’n rili rili rili gloi! Maen nhw’n bendant yn codi cywilydd ar ‘Arriva Trains ’! Y stop nesaf ar y daith oedd Tokyo ei hun! Mae’r lle yn wyllt ac yn gartref i 13.35 miliwn o bobl. Er top un o’r adeiladau uchel, mae’n anodd meddwl hyn mi oedd e’n teimlo fel mai dinas gyfoethog yw Tokyo. Yn Efrog bod pawb yn syllu arnom Newydd mae strwythur clir i’r strydoedd ond nid – y random pobl gwyn yn hyn yw’r achos yma. Mae pob adeilad fel petai y ddinas! Mae’r wedi ei adeiladu ar hap sy’n rhoi’r syniad o cymysgedd o’r hen a’r ddiffyg trefn a strwythur i’r ddinas - ond y gwir newydd yn Tokyo yn yw mae’r ddinas yn gwneud hollol synnwyr anghredadwy. Does yna unman arall yn y byd gydag ardaloedd gwahanol ar gyfer pob lle gallwch weld t@r sy’n edrych fel y T@r Eiffel Mae ‘na ddigon o anawsterau amlwg yn dod achlysur. yn sefyll drws nesaf i deml draddodiadol! i’r wyneb pan mae rhywun yn trefnu gwyliau Mae’r bwyd yn Japan yn grêt – maen nhw’n rili Un peth a sylweddolais yn eithaf cyflym am haf i Japan – nid oeddwn yn rhagweld mai un joio wyau ac omlet ac wrth gwrs wnaethom ni Tokyo oedd pa mor Americanaidd oedd e’n o’r problemau mwyaf oedd cyrraedd y lle! Ar fwyta Sushi. Beth darodd fi fwyaf am Japan ceisio bod – o bont fawr oedd yn edrych fel y ôl tua 60 awr o deithio gorfod treulio noson oedd pa mor gyfeillgar oedd pawb. Gwir, dydw Golden Gate Bridge a Statue of Libery bach i annisgwyl yn Dubai (chefais i ddim hyd yn oed i ddim wedi bod i wlad lle roedd y bobl eisiau ganolfannau siopa enfawr! Mi oedd pobl hyd gyfle i adael y gwesty – sef Premier Inn) mi helpu cymaint a lle doedd dim byd yn ormod o yn oed yn gorffen brawddegau gyda ‘have a wnaeth Rhian a finnau gyrraedd Osaka. Mi drafferth. Mi oedd yr holl beth yn fythgofiadwy nice day’! wnaeth ein ffrind Heledd, a oedd eisoes wedi ac yn brofiad anhygoel! Yn bendant - os cewch Fel Daearyddwraig mi oedd e’n bwysig gweld bod yn Japan am fis, gwrdd â ni yn y maes chi’r cyfle i fynd, EWCH! awyr – diolch byth! Tokyo mewn ffordd ddaearyddol – felly llusgais Nawr, rydw i’n gallu siarad, ond bois bach, fy ffrindiau i ‘The Disaster dydw i ddim hanner cystal â’r Japanese am Prevention Experience- siarad! Neidiom mewn tacsi i fynd â ni at y Learning Facility’. Hunlle gwesty a wnaeth y gyrrwr ddim stopio siarad iddyn nhw ond gwych i fi – yr holl ffordd. Y broblem oedd ei fod e’n siarad maen nhw wir wedi paratoi pob gair yn Japanese. Mi oedd e’n gwybod am bopeth! Wrth gwrs mi yn iawn ein bod ni ddim yn siarad yr iaith ond wnaethom ni gymryd rhan mae hi fel petai nhw ofn tawelwch ac felly yn mewn pethau traddodiadol hapus i siarad â phobl ym mhob sefyllfa! I yn Tokyo hefyd, a beth sy’n ddweud y gwir mi wnaeth fy arddull siarad fwy traddodiadol i Japan na ddramatig a phwyntio tuag at bethau ddod yn Karaoke! Aethom ni i ddefnyddiol iawn! adeilad oedd yn edrych fel gwesty a llogi ystafell fach i ni’n hunain am 2 Am y 4 diwrnod yn Osaka mi wnaethom deithio Golygyddol: Diolch i Rhian Mills, athrawes awr gyda ‘Nomihodai’ sef yr holl ddiod allwch o amgylch y ddinas ac i drefi agos sef Nara Daearyddiaeth yn Ysgol Uwchradd Caereinion chi yfed! I ddweud y lleiaf, troiodd y 2 awr o lle ges i’r cyfle i fynd i deml anhygoel a chael am yr erthygl hynod ddiddorol hon. gwers ar sut i wneud ‘Te Gwyrdd’ traddodiadol ganu yn 5! Wrth edrych allan o’r ffenest ar lawr

DEWI R. JONES ANDREW WATKIN

ADEILADWYR Bridge House Llanfair Caereinion Froneithin, Prydau 3 chwrs LLANFAIR CAEREINION Bwyd Cartref gan ddefnyddio Ffôn: 01938820387 / 596 Cynnyrch Cymreig Seidr Cymru, Rhestr Win helaeth Adeiladwr Tai ac Estyniadau Ebost: [email protected] Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig Pob math o waith adeiladu at eich gwasanaeth Archebwch drwy ffonio Ruth Kempe: 01938 811917 Ffôn: 01938 810330 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 23

Hefin Jones ac Ellis Humphreys. Daeth nifer dda ynghyd a diolchwyd ADFA gan Ifor Evans. Cydymdeimlad Ruth Jones, Estynnwn ein cydymdeimlad i deuluoedd y rhai sydd wedi colli Pentalar (810313) perthnasau yn ystod y misoedd diweddar. Ym mis Awst bu farw Edward Jones, Yr Argoed, wedi gwaeledd hir. Daeth Edward i’r Argoed at ei ewythr Evan Lewis wedi gadael ysgol a bu’n amaethu yno gydol ei Bore coffi Macmillan oes. Bu’r teulu’n ffyddlon i Gapel Gerezim ar hyd y blynyddoedd hyd nes caewyd yr achos ac wedi hynny daethant yn aelodau i Gapel Adfa. Diwedd mis Medi bu farw Mrs Betty Watkin, Ty’n Celyn, gweddw Mr Sydney Watkin (gynt o Nant Wyllt, Cefncoch). Bu’r gwasanaeth angladdol yn Amlosgfa Amwythig. Diolchgarwch Cynhaliwyd Diolchgarwch Eglwys Llanwyddelan nos Fawrth Hydref 6ed. Roedd yr Eglwys wedi’i harddurno yn hardd efo blodau a llysiau. Y pregethwr gwadd oedd y Parch Alex Mayes, Ceri. Cafwyd swper cynhaeaf yn neuadd Pentre Felin Newydd wedi ei baratoi gan y chwiorydd. Ar ddiwedd y noson cynhaliwyd ocsiwn o’r cynnyrch gyda’r elw yn mynd at dreuliau’r Eglwys. Tarw

Maldwyn, Marion, Beryl a Milton Yn ôl yr arfer ers llawer blwyddyn bellach cynhaliwyd bore coffi er budd gwaith nyrsys Macmillan yn y neuadd bore Sadwrn, Hydref 3. Yng ngofal y coffi roedd Chris a David Rose; cacennau – Shelley Fowler; Tombola – Val Upward ac Ivy Evans; gwerthu raffl – Violet Gethin a Sian Foulkes gyda chymorth gan Beryl Foulkes, Linda Morgan a Llinos Davies. Yn ystod y bore cyflwynodd Milton Jones siec o £170 i’r gronfa – arian a godwyd mewn cystadleuaeth elusennol saethu colomenod clai ym Maes- y-graig, Llanfair trwy garedigrwydd John a Mel Power. Diolch hefyd i Chris Evans a’r teulu, Cannon am y trapiau a’r clai am bris gostyngedig ar gyfer y cystadlaethau elusennol. Diolch i’r clwb am ei gyfraniad hael i’r achos teilwng hwn. Cyfanswm yr arian a gasglwyd yn y bore coffi oedd £900. Mae’r trefnydd, Marion Jones, am ddiolch i bawb am eu cefnogaeth a’u haelioni eto eleni. Mae teulu Morgans Tyisaf wedi bod yn brysur iawn yn ystod misoedd yr haf. Bu Linda yn cystadlu ac ennill yr ail wobr am yr Hefer Las Brydeinig Cyfarfod Diolch yn sioe Frenhinol Cymru yn ac yn Sioe Croesoswallt, Cynhaliwyd gwasanaeth diolchgarwch Capel yr Adfa nos Wener 16eg Minsterley, Burwater a Kington. Pencampwr y fuches enillodd hefyd o Hydref. Llywyddwyd gan y Parch Peter Williams a chyflwynodd y Sioe Sir Amwythig. Cafodd Linda hefyd wahoddiad i feirniadu’r dosbarth pregethwr gwadd y Parch Dr Diane Stirling Jones. Arweinwyd y canu yma yng Nghaerliwelydd a Sioe Sir Benfro. Llongyfarchiadau iddynt – gan Maldwyn Evans a’r organydd oedd Dr David Jones. Casglwyd gan daliwch ati.

Dirgelwch? Llanllugan ac yna ar ôl sawl blwyddyn ymunodd â Chyngor Plwyf Llanllugan a Rhywbryd yn mis Hydref, yr oeddwn wedi LLANLLUGAN Llanwyddelan a oedd yn cael ei adnabod fel myned am dro bach lawr at yr Argae a gyferbyn Cyngor Cymuned Dwyrhiw. I.P.E. 810658 y llidiart sydd yn agor at afon Rhiw, gwelais Nid oedd y swyddogion yng Nghyngor Sir fod y glaswellt a’r chwyn brwnt wedi cael eu Powys yn Llandrindod erioed wedi clywed am clirio a darn go fawr (falle tua 8 troedfedd o Angladd unigolyn a fu’n gwasanaethau fel cynghorydd hyd) wedi cael ei lefelu, tybed a allech chi Yn ddiweddar rhoddwyd llwch Mrs Betty cymunedol am yr holl flynyddoedd yn ddi-dor. ateb y cwestiwn pam? Falle erbyn y mis nesaf Watkins i orffwys ym mynwent y plwyf, bu Dyna beth yw gwasanaeth i’ch cymuned. gwasanaeth yr angladd yn yr Amlosgfa, bydd rhagor o wybodaeth. Fel y dywed y Sais Amwythig, Gweddw i’r diweddar Mr George - watch this space!!! Sydney Watkins gynt o Nantwyllt,Cefncoch. Gwellhad Bu Mrs Morfydd Huxley yn yr ysbyty yn ddiweddar ond mae gartref ac yn gwella. Philip Ar ôl y gwasanaeth Diolchgarwch cafwyd swper yn y neuadd a chyfarfuom â pherchennog newydd Tynllan, rwy’n meddwl mai ei enw yw Philip Killick. Sion Mae gan fy nghymdogion hwyaid ac wrth syllu allan ar y borfa gwelsant yr hwyaid yn gorwedd â’u pennau i lawr yn gorffwys, ac er Diolch eu syndod daeth llwynog a cherdded Tynnwyd y llun gyferbyn pan ddaeth rhyngddynt yn hamddenol, ni symudodd yr Cadeirydd, Clerc ac aelodau Cyngor Yn y llun uchod o’r chwith i’r dde mae Mrs Hill, hwyaid un bluen ac ymlaen aeth Siôn Blewyn Cymuned Dwyrhiw i anrhydeddu Ivor am ei Sarah Yeoman (clerc), Daryl Owen Coch. Mae’n anodd deall y fath beth! Tybed wasanaeth ar y cyngor ers dros 45 mlynedd. (cadeirydd) ac Ivor yn eistedd yn barchus iawn a oes ateb i’r digwyddiad yma? Yn gyntaf roedd yn aelod ar Gyngor Plwyf gyda’i ffon fugail, y pen o gorn byfflo. 24 Plu’r Gweunydd, Tachwedd 2015 PPri dasau

Elin Butler, Gorwel Deg, Cemaes, Machynlleth ac Iwan Roberts, gynt o Lanfylllin a Dolanog a mab i Tegwyn a Margaret Roberts. Priodwyd y ddau yng Nghapel Bethania, Aberangell a chynhaliwyd y wledd ar fferm Gorwel Deg. Maent yn byw yn ardal Treganna, Caerdydd.

Catherine Jones, Melindwr, Pontllogel ac Elgan Jones. Cwm-y-Geifr, Llanarmon. Priodwyd y ddau yn Eglwys y Plwyf Llwydiarth, a chynhaliwyd y wledd yng Ngwesty Llyn Efyrnwy. Maent yn byw yng Nghysgod-y- Berwyn, Llanarmon.

NOSON A HANNER

Dathlu Steddfod Maldwyn Nos Sadwrn, Tachwedd 14eg yng Nghanolfan Hamdden Caereinion

yng nghwmni Dai Jones, Llanilar Doniau Lleol a Siân James a Candelas

Drysau’n agor am 6 pm £10 y tocyn a £5 i blant gyda bwyd (mochyn rhost) a bar

Rhaid sicrhau tocyn erbyn dydd Sadwrn, 7 Tachwedd

Tocynnau ar gael oddi wrth

Glandon Lewis (810643) a Beryl Vaughan (07974310804)