40ommetjes in Midden-Delfland

KORTE WANDELINGEN

Routebeschrijvingen en kaarten van de 40 ommetjes zijn beschikbaar als PDF-bestand en kunnen gedownload worden van de website: www.middendelflandvereniging.nl

Routes uitgezet door Eef Boeve e.a., naar een idee van de Werkgroep Paden van de Midden-Delfland Vereniging. Teksten deze folder: Thea Arkesteijn, Hein van Bohemen, Annie Delsman, Frits van Ooststroom (eindredactie) en Michel van Ruyven. Kaartgegevens © OpenStreetMap-auteurs, CC BY-SA Kaartbewerking Henk Groenendaal Fotografie Henk Groenendaal e.a. Vormgeving Klaas Bloem Druk Stout Grafische Dienstverlening

De uitvoering van dit project is mogelijk gemaakt door

Secretariaat Midden-Delfland Vereniging Burgemeester Musquetiersingel 40, 2636 GG Schipluiden Telefoon 06-42 10 54 07 [email protected] www.middendelflandvereniging.nl Ommetje 1. Woudse-polderroute constructie van het houtskelet van een gevarieerd, bloemrijk dijkje. Voorts het karperbeeld, naar en onder de land en bezit een ruige plantengroei Ommetje 14. Ackerdijk Westroute Kenmerkend voor deze route is het huis uit de Nieuwe Steentijd (5300-2000 over het tegen de bebouwing van Trambrug. Over de kade verder, langs met grassen, hier en daar opslag van Vanaf de parkeerplaats loopt u door dorpje ’t Woudt, met kerk en pastorie, voor Christus). Op diverse panelen gelegen gedeelte van de Tanthofkade. een bosje bij de volkstuinen naar de wilg, elzenbomen, rietlandjes, kleine een afwisselend bos en poldergebied Welkom in een rij huisjes en drie boerderijen. Het wordt uitgebreid informatie gegeven Zouteveense weg en het fiets/wandel- plasjes met water- en moerasplanten. met een boog om het World Art Centre prehistorische, grillige krekenpatroon over de historische ontwikkeling van de Ommetje 7. Hodenpijlroute pad ten oosten van het dorp, om naar waar ook een TOP-locatie is (Toeris- is nog deels zichtbaar in het slotenpa- bewoning in dit gebied. De route start op het landgoed Op het centrum terug te keren. Ommetje 12. Abtswoudseparkroute tisch Opstap Punt). U bereikt daarna de troon van de polder. Dwars door de Hodenpijl tussen Schipluiden en Den Vanaf de rand van Delft loopt u het Ackerdijkse Weg. Als u hier verkeerd Midden-Delfland polder is een paar jaar geleden een dijk Ommetje 4. Lookwateringroute Hoorn, en gaat deels over fietspaden en Ommetje 10. Golfbaanroute Abtswoudsepark in en wandelt u ach- loopt dan eindigt deze weg tegen de aangelegd met het doel een deel van de Een route langs nieuwe, deels in aan- deels over het onverharde graspad, de Een route die deels over een aantal zeer terlangs enkele woningen naar de rand A13. Het is aardig om te weten dat de Een rijk wandelgebied polder bij extreme regenval als water- bouw zijnde, en langs oude bebouwing Voddijk. In verband met de kwetsbaar- oude, uit de begintijd van de ontgin- van het park, daarna door de weilan- weg aan de andere zijde van de A13 nog opvang te kunnen gebruiken. van Den Hoorn, langs een oude water- heid van de weidevogelwereld (grutto, ning daterende kaden: de Tanthofkade den, over de Mandjeskade en weer het gewoon doorgaat. Overal is de stad dichtbij, maar toch is Midden-Delfland een loop met voormalige tuinderswonin- kievit, tureluur en scholekster), is het en de Zuidkade, loopt, met interessante park in, met een grote diversiteit aan prachtig weidegebied met smalle polderweggetjes, omzoomd Ommetje 2. De Woudse Droogma- gen, tuinbouwschuren en boogbruggen. Voddijkpad tussen 15 maart en 15 juli (sloot)begroeiingen. De Tanthofkade doorzichten naar de polder, maar ook Ommetje 15. Boerenlandpad kerijroute gesloten. vormde eertijds de achterzijde van met de beslotenheid van het jonge bos. Ten westen van de Rijksweg A13 loopt door fraai begroeide bermen. Met rijen knotwilgen en in het De Woudse Droogmakerij is een in de Ommetje 5. Voordijkshoornse route de ontginning vanaf de Delftsche in het westelijk deel van de Akkerdijk- voorjaar het rijk bloeiende fluitenkruid. De polderslootjes negentiende eeuw uitgeveende polder Een gevarieerde route over oude, Ommetje 8. Dorproute Schie om het water uit de nog niet Ommetje 13. Schie en Abtswoudse sche Polder, over het land van boer Arie die thans grotendeels als kastuinbouw- bebouwde wegen, langs in ontwik- De route, die in het centrum van Schip- ontgonnen Kerkpolder en Zouteveense Bosroute van den Berg, een waar boerenpad. In vormen kleine natuurgebiedjes op zich. Groene weiden met gebied in gebruik is. keling zijnde bebouwing en over luiden start, loopt over het Voddijkpad Polder tegen te houden. De Zuidkade U wandelt over het jaagpad langs de het zuidelijk deel ligt een smalle riet- grazende koeien, verlevendigd door de roep van grutto, De noordrand wordt gevormd door het schelpenpaadjes in het bos van het Hof (gesloten tussen 15 maart en 15 juli) in vormt de zuidelijke begrenzing van de Delftsche Schie. Het jaagpad werd in strook. Het pad loopt door weilanden afwateringskanaal De Zweth, en aan de van Delflandpark. Dit park met plasjes het weidevogelgebied Klaas Engel- Kerkpolder. In het voorjaar bloeien op vroeger tijden gebruikt om met een met poldersloten. Tussen 15 maart en tureluur en kievit. Oude boerderijen verscholen in het groen. zuidrand loopt u over een fiets/voetpad en waterlopen heeft een beplanting van brechtspolder, langs de Woudseweg en de Tanthofkade plaatselijk verwilderde paard en een lange lijn de schepen door 15 juli is het pad niet toegankelijk in De afgelopen decennia zijn aan de randen van het open gebied met parallel een sloot met een interes- inheemse soorten, w.o. veel zwarte els. over de kaden van de Monsterwetering narcissen en later komen grassen, bo- de Schie te trekken. Langs een oud en verband met broedende weidevogels. sante met riet omzoomde, natuurvrien- Langs de schooltuinen loopt een pad en de Zijde. Een route door het open terbloemen en fluitenkruid in bloei. nieuw gemaal. bosjes aangeplant en (natte) natuurgebiedjes gemaakt, waar delijke oever. met verschillende soorten vruchtbo- gebied van Midden-Delfland. Vlak voor Delft gaat u het Abtswoudse Ommetje 16. Poldervaartroute de zang van rietvogels weerklinkt. Hier is men erlangs. Ommetje 11. Tanthofkaderoute Bos in met zijn doorzichten naar de De Poldervaart-route loopt door een Ommetje 3. Waterzuiveringroute Ommetje 9. Trambrugroute Deze route loopt over het gedeelte van polder en de soms herkenbare oude afwisselend gebied met elementen als een netwerk van nieuwe wandelpaden De route loopt door de ca. 25 meter bre- Ommetje 6. Tanthofkade-Kerkpol- Deze route loopt dwars door het oude de Tanthofkade dat geheel in het open polderverkaveling. de afgedamde Poldervaart, brede wa- ontstaan. Oude dorpskernen, de groenzone die is aangelegd rondom derroute centrum van Schipluiden, over het oude graslandgebied ligt, en deels langs het Op het laatste stuk loopt u over de terpartijen, bosjes en ruige graslanden. de Afvalwaterzuivering voor de Haagse Een route langs de sportvelden en jaagpad op de Vlaardingsekade, langs pad langs het zandlichaam van de A4. Mandjeskade terug naar de Delftsche Daarnaast komen vochtige tot natte kerken, molens en gemalen, bruggen regio in de Harnaschpolder. door het aangelegde bosgebied van twee rollenpalen, de molen Korpers- De Tanthofkade vormde de landschei- Schie. riet- en moerasvegetaties voor. Het en heulen, een eeuwenoud slotenpatroon, Een interessant element vormt de re- de Kerkpolder, langs de Gaag met een hoek aan de overzijde van de vaart, ding tussen het Westland en het Oost- noordelijk gedeelte van de Noord- oude vaarten, dijken en kaden… Een ideale omgeving om te genieten van natuur en cultuur. Om rust en stilte te ervaren tijdens het wandelen van een of meer van deze 40 ommetjes.

Kethelpolder is een waardevol weidevo- van Schiedam en Vlaardingen. Er is havens en verrassende natuur. Maar nieuw aangelegde bospercelen, afgewis- eindigt langs en over erven aan de Ommetje 31. Trambrug en Duifpol- Maasland, naar de Westgaag en via het in de Bonte Haas, loop over de oude gelgebied; met broedende weidevogels. zicht op de boerderijen langs de Woud- ook door de nu hoogliggende Broekpol- seld met waterpartijen, bloem- en Zuidbuurt. derroute Dijkpolderpad dwars door de polder en graskade langs het Harnasch naar het Het gebied wordt ook gebruikt door weg, die als alternatieve route aange- der met bossen en natuurontwikkeling. struikrijke terreingedeelten en langs en Vanaf de Trambrug over de Vlaardin- langs Klein Huis te Velde. Woudse bos en de kreek ‘de Meer’. rustende en foeragerende trekvogels. geven en te belopen is, De boerderijen over bloemrijke dijkjes. Een rustpunt Ommetje 28. Vlietenroute gervaart heeft u naar rechts uitzicht op liggen op een zgn. kreekrug. Kreekrug- Ommetje 23. Broekpolderroute 2 vorm de vogelkijkhut die zicht geeft op De Boonervliet en de Middelvliet zijn de molen Korpershoek en naar links Ommetje 35. Waterwegroute Ommetje 38. Molenroute Ommetje 17. Kerkbuurtroute gen komen in Midden-Delfland op De tweede Broekpolderroute loopt de Rijsplasjes en de Aalkeet-Buitenpol- de belangrijkste oriëntaties van deze overziet u de Duifpolder. U wandelt Langs de Nieuwe Waterweg en door Twee bijzondere molens, een schoor- De Kerkbuurt-route is een afwisselende verschillende plaatsen voor, het zijn voor een gedeelte langs en deels door der met een rijk vogelleven. route. In de zomer kunt u met het over het fietspad op de vroegere tram- het Sterrenbos wandelt u naar de haven steen die herinnert aan de tuinbouwge- wandeling over paden in de groenstro- voormalige kreekbeddingen die in de de met havenslib opgespoten polder. pontje oversteken en bij het Jachthuis baan en terug over de graskade van de van en daarna door de oude schiedenis, veel bijzondere doorkijkjes, ken van Schiedam, langs kleine en gro- loop van de tijd hoger in het landschap Het gebied is omgevormd tot een recre- Ommetje 25. Zuidbuurt en Krab- de wandeling voortzetten. In de winter Vlaardingervaart. binnenstad. Hier heeft u gelegenheid groene dorpsstraten en twee parken. tere waterpartijen met een interessante zijn komen te liggen. De bermsloten atie- en natuurgebied waarbij spontane beplasroute vaart het pontje niet en is de wandeling om een terrasje te pakken, maar het Den Hoorn en Delft in een wandeling plantengroei. Daarnaast loopt de route langs de Woudweg, maar ook de sloten opslag van kruiden, struiken (o.m. veel Langs een wijnboerderij (met een heuse korter. Ommetje 32. Burgerdijkroute Sleepvaartmuseum in het vroegere van drie kilometer. over enkele asfaltpaden, zandpaden elders langs de route zijn redelijk helder vlier) en bomen. Het centrale deel van wijngaard), door jong recreatiebos en Op de grens van het Midden-Delf- stadhuis aan de Hoogstraat is ook een en schelpenpaden, die vooral door het en herbergen verschillende oever- en de polder is onlangs opnieuw ingericht. langs de surfplas, maar ook door de nog Ommetje 29. Doelpadroute landgebied, met kassen maar ook met interessante optie. Ommetje 39. Cultuurroute aangelegde natuurrijke recreatiegebied waterplanten. De oeverlanden langs de Boonervliet en duidelijk herkenbare, oude polder met Via de kaden van de Noordvliet, de uitzicht over de polder, recreatiegebied Onverwachte doorkijkjes en zicht aan de zuidrand van het open gebied de westoever van de Vlaardingervaart koeien en paarden in de wei. Middelwatering en over het Doelpad het Kraaiennest en de Burgerdijkseweg Ommetje 36. Koningshoekroute op gemeentelijke monumenten met van Midden-Delfland lopen. Ommetje 20. Oostveenroute zijn vrij voedselarm tot matig voedsel- komt u weer terug midden in het dorp met enkele oude boerderijen. Over en langs de dijk van de Nieuwe elk hun eigen verhaal. Vanaf de oude Route via Woudweg, Breeweg en Oost- rijk en rijk aan plantensoorten, zoals Ommetje 26. De Lickebaertroute: Maasland. De Kwakelbrug en het Doel- Waterweg wandelt u in de richting van Tanthofkade lokt het Midden-Delfland- Ommetje 18. Nieuwe Natuurroute veenseweg door het weide- en recrea- moerasrolklaver, brede orchis, echte De Nieuwe Waterweg is hier de grens pad zijn onderdeel van een voormalig Ommetje 33. Commandeurspolder- de Oranjeplassen. Dit vogelrijke na- gebied. De route loopt door een sterk veranderd tiegebied ten noorden van Vlaardingen. koekoeksbloem en grote ratelaar. van het Midden-Delflandgebied. Het Kerkenpad. route tuurgebiedje ligt tussen de spoorlijn en polderlandschap. Veel graslanden zijn De route loopt ook langs de A4 maar Lopend over het graspad langs de Boo- Oeverbos, ooit aangeplant om woning- Vanaf de kerk het oude kerkenpad de manege, het hek is meestal open en Ommetje 40. Tuindersroute veranderd in een water- en moerasrijk als je wilt kun je ook struinen door de nervliet heeft men een goed overzicht bouw tegen te gaan wordt nu bedreigd Ommetje 30. Noordvliet en Duifpol- (‘Doelpad’) volgen naar de Kwakelweg als het niet al te zomers is, een prachti- De oude tuinderswoningen, schuren gebied. Het is een van de nieuw ontwik- nieuwe natuur. over de Vlietlanden, een boezemge- door de Blankenburgtunnel. In het derroute met een kwakel en ophaalbruggen ge locatie om even uit te rusten. Zolang en boogbruggen over het Look en de kelde natuurterreinen met bloemrijke bied met hoge natuurwaarden dat als recreatiebos herkent u nog de verkave- De Noordvliet, de Vlaardingervaart en over de Middelwatering. Langs de de bouwplannen nog plannen zijn kunt Harnaschwatering herinneren nog aan graslanden, moeras- en rietlanden met Ommetje 21. Vlaardingervaartroute natuurreservaat door Natuurmonu- ling van de Aalkeet-Binnenpolder. de Middelwatering vormen aan drie Maaslandse Dam, waar nieuwe ontwik- u langs de Weverskade genieten van het de tijd dat de bloemkolen, komkom- de daarbij behorende vogels. De route Wandelen langs de Vlaardingervaart en menten in stand wordt gehouden. Er zijden de grens van de Duifpolder. Via kelingen in gang zijn gezet, langs de uitzicht over de Dijkpolder. mers, sla en tomaten met de schuit loopt deels over verharde wegen en door de Holierhoekse en Zouteveense is een gericht beheer om dotterbloem- Ommetje 27. Zuidbuurtroute de Duifpolderweg wandelt u dwars verrassende en soms smalle Comman- naar de veiling werden gevaren. De paden en op schelpenpaadjes. polder. Als alternatief kunt u vanaf de rijke hooilanden te verkrijgen en te Van af de Boonervliet, een belangrijk door de polder. Vanaf de kade van de deurskade. Ommetje 37. Natuurroute Woudselaan was ooit onderdeel van het Breeweg naar het startpunt struinen handhaven. ontwateringskanaal van de achterlig- Vlaardingervaart overziet u aan bijna Een route over vier gemeentegrenzen, kerkenpad van de buurtschap Sion naar Ommetje 19. Woudwegroute door de polder en langs nieuwe natuur. gende polders, wandelt u de Aalkeet- alle zijden het gehele poldergebied met Ommetje 34. Dijkpolderpadroute langs plaatsen met een rijke geschiede- ’t Woudt. De route loopt deels over historische Ommetje 24. Broekpolderroute 3 Binnenpolder in. Met een groenstrook de daaromheen liggende stedelijke Langs de soms smalle Commandeurs- nis. Passeer de bruggen van de Hof van wegen met boerderijen en deels over Ommetje 22. Broekpolderroute 1 Een route met keuze uit twee alterna- langs het spoor en het weidegebied bebouwing. kade met enkele statige oude boer- Delft, kijk naar de Sionspoort, sta stil nieuw aangelegde paden aan de rand Langs de Vlaardingervaart met jacht- tieven. De route loopt grotendeels door tegen de Zuidbuurt. De wandeling derijen en uitzicht op de molens van bij de neolitische woning, kom op adem