Fonthill Castle telt tweehonderd ramen zodat het niet zo donker zou zijn als een echt kasteel Henry C. Mercer, de man die luchtkastelen bouwde om in te wonen De Beton Baron Het is 1913 als Henry C. Mercer, Met hun rug tegen de nog natte muur, in zijn geboortedorp. Voordat het zover was, staren de mannen noordwaarts. Daar verschuilt trad hij in 1894 aan als curator American and acht bouwvakkers en paard Lucy de horizon zich deels achter kantelen. “Heren, ik Pre-Historic Archaeology van het University of ga maar eens op huis aan”, zegt Henry C. Mercer Pennsylvania Museum in Philadelphia. Mercer het open veld instappen. De negen terwijl hij Lucy aanspoort. Vijf minuten later had een fascinatie voor het pre-industriële tijd- staan man en paard voor Fonthill Castle. “Het is perk en de daarbij behorende gereedschappen, mannen en hun ros hebben er zin af!”, zegt de financier, architect en bouwer tegen ambachten en vervoersmiddelen. Uit angst dat de hulp die komt aansnellen. Samen kijken ze het erfgoed uit de vroege Amerikaanse geschie- in. Drie jaar later hebben ze een naar de nieuwe skyline van hun woonplaats, denis verloren zou gaan, struinde hij antiek- en eeuwen lang getekend door kerken en nu inge- rommelmarkten af. Het resulteerde in een einde- luchtkasteel in beton gegoten. kleurd met kastelen. loze verzameling die – grotendeels – te bewonderen is in het Escher-achtige Mercer Museum in Het is het slotstuk van een drieluik Verzamelaar Doylestown. Henry Chapman Mercer was een telg uit met eeuwigheidswaarde. een rijk gezin in Doylestown, Pennsylvania. Via Tegelzetter Harvard en de University of Pennsylvania Law- Behalve zorgen over het verdwijnen van TEKST ROBERT DE KONING (JOURNEYLISM.NL) school, belandde de vers afgestudeerde kunst- en werktuigen uit het ‘oude Amerika’, was hij ook FOTOGRAFIE KEVIN CRAWFORD & BC PARKS & RECREATION rechtenstudent in 1881 in Europa. Gedurende bang dat het eeuwenoude vakmanschap van acht jaar reisde hij stad en land af in met name ‘pottenbakkers’ uit Duitsland en de Tsjechische Frankrijk en Duitsland. De inspiratie die hij in regio Moravia zou uitsterven. Het werk van beide landen opdeed, zou hij samen laten smelten immigranten uit deze gebieden had de warme

70 WINTER 2019 AmericanS

Fonthill Castle biedt een eclectische mix van beton en tegelwerk Binnen bij Henry C. Mercer thuis

belangstelling van verzamelaar Mercer. In 1898 veel. Want anders dan de meeste mensen uit die Small Town USA stichtte hij daarom Moravian Pottery and Tile tijd, was Mercer niet bang voor de looks van zijn Henry Chapman Mercer overleed op 73-ja- Works, een fabriek van waaruit hij een succesvol bouwmateriaal. Integendeel. Of je nu binnen rige leeftijd in ‘zijn’ Doylestown. Anno 2019 is imperium bij elkaar bakte met tegels die hun of buiten zijn kasteel, fabriek of museum loopt: het een nog even lieflijk dorp als ruim honderd weg vonden naar het Capitool van Pennsylvania, beton omlijst het leven van deze bijzondere jaar geleden, toen de eerste kasteel torens door Grauman’s Chinese !eater in Hollywood en het kasteelheer. de horizon braken. Onder de rook van Phila- Casino van Monte Carlo. Vanzelfsprekend was delphia vind je op de historische East State ook dit gebouw gemaakt van beton en gegoten Alice in Wonderland Street boetiekwinkels, de Art Deco-bioscoop en in de vorm van een kasteel… Afhankelijk van waar je begint aan je ont- talloze restaurants. Er zijn festivals, parades en dekkingstocht door het Mercer Museum, waan bierfeesten, niet zelden met Fonthill Castle als Drieluik je je als Alice in Wonderland of in de wondere stralend middelpunt. Met een hart van beton en Mercer begon aan het begin van de twintig- wereld van M.C. Escher. Begin je boven, dan een ziel van Moravisch tegelwerk is Doylestown ste eeuw met de bouw van een drieluik waarvan duik je dieper en dieper het konijnhol in via een een culturele schatkamer en een schoolvoorbeeld hijzelf architect, opzichter en bouwvakker was: desoriënterend stelsel van gangen. Begin je in de van Small Town USA. Wie er in de buurt is, kan Fonthill Castle, de Moravian Pottery and Tile ‘balzaal’, dan gaat het langzaam duizelen zodra je met eigen ogen zien dat luchtkastelen soms echt Works en – het huidige – Mercer Museum. Alle naar boven staart. Op de weg omhoog dwaalt je bestaan. drie de gebouwen waren geïnspireerd door de blik langs met huifkarren, boten en landbouw- châteaux die hij als jonge reiziger in Frankrijk werktuigen behangen muren om te eindigen zag. Een andere overeenkomst was het tegelwerk. op een met meubels behangen plafond. Hoe Mercer Museum In zijn huis, Fonthill Castle, bracht Mercer zelf- langer je kijkt, hoe meer je ervan ondersteboven 84 South Pine St, Doylestown gemaakt en verzameld tegelwerk aan op wanden, raakt. Het museum biedt, zoals alles wat Mercer Fonthill Castle plafonds en verbindingsbogen. De Moravian bouwde en verzamelde, een visueel spektakel East Court Street & Route 313, Doylestown Pottery werd binnen korte tijd wereldberoemd gevuld met meer dan veertigduizend objecten. (Rondleiding zie: www.mercermuseum.org/visit/ om haar ‘baksels’. En het huidige Mercer Museum Volgens Henry Ford was het zelfs het enige fonthill-castle/plan-visit) kreeg met dank aan werk uit eigen fabriek kleur museum in de Verenigde Staten de moeite van Moravian Pottery and Tile Works op haar kale betonnen wangen. Maar niet te een bezoek waard. 130 E Swamp Rd, Doylestown

Een juweel van een luchtkasteel Mercers tegelwerk is te vinden van Monaco tot Hollywood tot Doy- De Moravian Pottery and Tile Works fabriek lestown, Pennsylvania

AMERICAMAGAZINE.NL 71