HAN EL-BA’RUR (KERVANSARAYI) 'ın 26 km. uzaklıkta Göktaş SAKLI CENNET İlçe, M.Ö. 855 yılında Assur Kralı III. Köyü'nde bulunan yapı, Eyyubiler dönemine (Miladi1219) Salmanassar tarafından alındığında “Şitamrat” adını taşıyordu. Bundan sonra sırasıyla; Yunanlılar, Süryaniler, Arap-İslam, Bizans, Memluk, HARRAN KÜMBET EVLERİ Harran evlerinin benzerlerine, Şanlıurfa’ya tarihlenmektedir. "Ba‘rur", Arapça'da "Keçi gübresi" demektir. Rivâyete Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. İlçenin büyük bir kısmı Barajı BİRECİK ve KELAYNAKLAR 1956’da Fırat üzerine Türkiye’nin en uzun bağlı Suruç ve Birecik kırsalındaki köylerde rastlamak mümkündür. göre, hanı yaptıran İsa oğlu İmad oğlu Hacı Hüsameddin Ali Bey, burayı SOĞMATAR ANTİK ŞEHRİ Şuayb Antik Kenti’nden 18 km. sonra, TELLA MARTYRİONU (Dikmeler) Viranşehir’de Eski Paşalar okulunun suları altında kalmıştır. Kentin simgesi ‘siyah gül’ büyük ilgi köprülerinden biri olan Birecik Köprüsünün yapıyla ilçe, yeniden KARAALİ KAPLICALARI Şanlıurfa'nın 40 km. güneydoğusunda Ancak, Harran’da farklı olarak, üst örtüsünde tuğla kullanılmıştır. Bunun kuru üzümle doldurmuş, yoldan geçen veya kervansarayda konaklayan Soğmatar Antik Şehri’ne varılır. Harran’a 57 km. mesafededir. Roma batısında yer alır. Sekizgen yapının 4.-5. yy’de bir Aziz anısına Martyrion çekmektedir. Teknelerle, Aziz Nerses Kilisesi’nin, Barşavma gelişmeye başladı. Birecik, Kelaynak Kuşlarının göç merkezi olması bulunan Karaali Kaplıcalarında, Kaplıca Otel Tesisleri ve Kapalı Havuz iki sebebi vardır. Biri, ağaç malzemenin bulunmayışı, diğeri ise, Harran’ misarlerine ikram edermiş. "Benden sonra gelenler burayı keçi dönemine (M.S. 2. yüzyıl) tarihlenen bölge, Abgar Krallığı döneminde olarak inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tamamı 8 adet olan Manastırı’nın ve daha birçok tarihi yapının yer aldığı Rumkale’ye, kaya dolayısı ile önemli bir yerdir. Kelaynak, dünyada sadece Birecik ve Kuzey Tesisleri İl Özel İdaresi tarafından yapılmış olup, 34 odalı 68 yataklıdır. da bol miktarda bulunan tuğla malzemedir. Evlerin yüksekliği içerden en gübresi ile dolduracaklardır." demiştir. Yapı, Moğol istilasından sonra Harranlıların ay ve gezegen tanrıları için tapındıkları bir kült merkezidir. dikmelerden bu güne sadece bir tanesi gelebilmiştir. kilisesinin yer aldığı tarihi Savaşan köyüne ulaşım olanaklı hale Afrika’ya üremek için gelen, göçmen kuş türüdür. Kelaynaklar, şubat 150.000 m3 /saat sıcak su kapasitelidir. 54 daireden oluşan bir apart otel çok 5 metreye ulaşır. Örgüleri düzensiz bir şekilde balçık sıva ile harap olmuş ve yerli halk tarafından uzun yıllar ahır olarak Soğmatar’da; Ay tanrısı Sin’e ait mağara (Pognon Mağarası), gelmiştir. ortalarında Birecik'e gelip, temmuz ortalarında yavrularıyla birlikte de Şubat 2000 'de hizmete açılmıştır. 49–55 derecedeki sıcak suyun, sinir sistemi, eklem, cilt, dolaşım ve benzeri hastalıklar için şifa özelliği bağlanan üst örtü ve duvarlar, içerden ve dışardan yine bu harçla kullanılmıştır. yamaçlarında yer yer tanrı kabartmalarının ve zemine kazılmış yazıtların Birecik'ten ayrılırlar. Çeşitli nedenlerden dolayı, sayıları azalınca, 1977 sıvanmıştır. Harran evleri yazın serin kışın sıcaktır. Sur içinde 580 adet olduğu bir tepe (Kutsal Tepe), 6 adet kare ve yuvarlak planlı mozole (Anıt taşıdığı tespit edilmiştir. Karaali Kaplıcaları, Kaplıca Turizmi dışında yılında Orman Genel Müdürlüğü tarafından kurulan "Kelaynak Üretme seracılık amaçlı da kullanılmaktadır. kümbet ev bulunmaktadır. Mezar), iç kale ve ana kayaya oyulmuş kaya mezarları bulunmaktadır. ve Koruma İstasyonu"nda koruma altına alınmışlardır. Soğmatar Antik Şehrindeki tarihi kuyunun, Hz. Musa Kuyusu olduğu rivayet edilir. ÇERMİK YOLU A B C D E ADIYAMAN DİYARBAKIR

JANDARMA

ERGEN 27km 5km FERİBOT ESKİ TÜRKİYE’DE HÜKÜMET KONAĞI İL BUCAK 24 BAYIRÖZÜ 1

KARAHİSAR 52km 8km İLÇE 25 17km KARACADAĞ BELDE (KayakMerkezi) HARRAN ULU CAMİİ Harran, M.S. 639 yıllarında Halife Hz. Ömer 78km zamanında İslam hâkimiyetine geçmiştir. Harran, Emeviler döneminde ŞANLIURFA son halife II. Mervan zamanında da bir süre başkent olmuştur. Türkiye’de BUCAK SİVEREK İslam mimarisinde yapılmış en eski cami olan Harran Ulu Cami, M.S. GERMUŞ KİLİSESİ Germuş Kilisesi, Merkezin 10 km kuzeydoğusunda 744-750 tarihleri arasında Emeviler devrinde Halife II. Mervan BİNGÖL 10km Germuş Köyü(Dağeteği)’nde yer alır. 19.yy’de yapıldığı tahmin tarafından yaptırılmıştır. Minarenin zaman içinde yok olan ahşap KÖY edilmektedir. Kilise alanı, bir akarsu, bir kilise (Aziz Yakup Kilisesi) ve merdivenleri, aslına uygun bir şekilde 105 basamaklı olarak yeniden kilisenin toplantı meydanından oluşur. Kilise, taştan ve iki katlı olarak 11km yapılmıştır. Bu alanda bulunan Harran Okulunda yetişen alimler, Avrupa NASRETTİN inşa edilmiştir. medeniyetinin oluşumuna büyük katkı sağlamıştır.

KARABURÇ 40km 8km

ŞANLIURFA GEZİ ÖNERİSİ 27km ANGAÇ SENEM ’NIN KALBİNDEN 8km GÜNEŞİN DOĞUŞUNA GEZİ MAĞARA İnsanlık tarihinin başlangıcı sayılan ata yurdunuzu, (Senemığar) 12.000 yıllık Balıklıgöl Heykeli’ni, Göbeklitepe 1) HAYAT EL-HARRANİ (HZ.) TÜRBESİ (C/4) 20km SÖĞÜTLÜ Tapınağı’nı, Türkiye’nin en çok arkeolojik kazı yapılan 2) HARRAN (C/4) 10km KIRBAŞI ilini ve eser sayısı bakımından Türkiye’nin 5. müzesini, 3) İMAM BAKIR (HZ) TÜRBESİ (C/4) ADIYAMAN KARAKEÇİ ATATÜRK BARAJI 32km dünyanın en önemli mozaiklerini, görmek 4) BAZDA MAĞARALARI (D/4) 25 YASLICA APAYDIN istiyorsanız, yolunuz mutlaka bu şehre düşmeli… 5) HAN el-BA’RUR (D/4) 2 FIRAT NEHRİ ATATÜRK24km BARAJI 6) ŞUAYB ANTİK ŞEHRİ (D/4) 2km Dünyanın ilk Üniversitesi olan ilim ve irfan yurdu 7) SOĞMATAR ANTİK ŞEHRİ (D/3) TESİSİ GAP HZ. EYYUB tarihi Harran Şehrini, Güneydoğunun Efes’i sayılan 8) SENEM MAĞARALARI (D/3) TÜRBESİ

HAVAALANI 27km EYYUBNEBİ BELDESİ Şuâyb Antik şehrini; Ay, Güneş ve Yıldız’ın kutsandığı 9) ÇİMDİN KALE (D/3) 9km 35km Soğmatar Antik Şehrini görmek istiyorsanız, yolunuz 10) EYYUBNEBİ BELDESİ (E/2) 20km YAYLAK AKZİYARET KARACADAĞ KAYAK MERKEZİ Siverek İlçemiz içinde yer alan mutlaka bu şehre düşmeli… 11) TELLA DİKMELERİ/VİRANŞEHİR (E/3) 25km Karacadağ'da bölgenin kar tutabilmesi özelliğinden yola çıkılarak KANTARMA 12) İBRAHİM PAŞA KONAĞI/VİRANŞEHİR (E/3) KERVANSARAYI Valilik tarafından kayak pistleri düzenlenmiştir. 600-700 m. HZ. ELYESA HZ. RAHME uzunluğunda pistler için 250m.lik bir lift yapılmıştır. Siverek İlçemize Üç semavi dinin İbrahim Peygamberde buluştuğu YUKARI 11km 20km TÜRBESİ 16km TÜRBESİ 60 km. mesafede olan kayak merkezinde 60m2’lik bir kafeterya ile Peygamberler Şehrini, peygamberlere izafe dilen URFA’NIN KALBİNDEN GÖKLÜ 25km DAĞYANI 30m2’lik bungalov tipi hizmet evi bulunmaktadır. Kasım ayından makamları, İbrahim Peygamberin cömertliğini, Eyyûb GÜNEŞİN BATIŞINA GEZİ 12km ATGÜDEN (Mehemede Han) itibaren dört aylık kayma sezonu vardır. Peygamberin sabrını, Yakup ve Musa Peygamberin 15 5km 10km MARDİN aşkını, Hz. İsa’nın kutsadığı kenti, medeniyetlerin 13) GÖBEKLİTEPE (C/3) ZİVANLI GERMUŞ GÖZELİ HALFETİ KIZLAR10km (Kilisesi) 9km VİRANŞEHİR buluştuğu, kaynaştığı, hoşgörü şehrini, görmek 14) ATATÜRK BARAJI (B/2) 5km 4km

28km 3km 4km 9 istiyorsanız, yolunuz mutlaka bu şehre düşmeli… 15) KANTARMA KERVANSARAYI (A/2) 25km JANDARMA 15km GÖBEKLİTEPE KIZBEYİ 16) HALFETİ (A/3) 20km GELİBOLU 2km (Kırlık Karakolu) RUMKALE 12km JANDARMA 17) RUM KALE/HALFETİ (A/3) Y.HALFETİ 12km Türk İslam mimarisinin şaheserleri arasında sayılan AKMAĞARA 21km (Dağyanı 3km İBRAHİM PAŞA TELLA HARRAN SENDEBİLEN 5km KIRBALI dantel dantel işlenmiş geleneksel mimari yapıları, 18) KELAYNAK ÜRETME İSTASYONU/BİRECİK (A/3) 8km ULUBAĞ Karakolu) KONAĞI (Dikmeler) 19) BİRECİK KALESİ (A/3) ŞANLIURFA ÜNİVERSİTESİ ÇAMLIDERE BONCUK 6km geleneksel el sanatlarını, mutfak zenginliğini, KONUKLU 20km 5km 3km 4km 4km ERNEBİ ESKİKALE dünyaya nam salmış musikisini, yaşanan ve yaşatılan 6km GÖRÜLMESİ GEREKEN PARMAKKAPI 2km 3km (Çimdin Kale) otantik ve mistik kültürünü görmek istiyorsanız, 9km YARIMSU 13km DEYR YAKUP 7km K.MİRDESİ DİĞER YERLER BİRECİK İKİAĞIZ İNCİRAĞACI yolunuz mutlaka bu şehre düşmeli… 27km BARAJI 27 MANASTIRI KISAS 10km 3 BÜYÜKHAN K.SENEM 3km OTOYOL 27km 4km HAVŞANLI 20) DEYR YAKUB MANASTIRI (C/3) (Çarmelik MAMUCA 3km (Senem Mağara) DİKME İlk tarımın yapıldığı verimli toprağı ile geçmişte ZEUGMA Kervansarayı) 8km

21) KISAS (C/3) BATTAL 4km 7km Mezopotamya’nın, bugün ise GAP’ın başkenti olan KELAYNAK 14km

22) KARAALİ KAPLICALARI (C/3) ÜRETME İSTASYONU 10km 3km ilini, Türkiye’nin en büyük ve dünyanın 6’ncı büyük BALLICA ALTINTEPE 23) GERMUŞ KİLİSESİ(C/3) 10km BAŞÖREN 3km 12km 6km ÇİMDİN KALE (ÇEMDİN KALE-ESKİ KALE) Şanlıurfa-Viranşehir barajı olan Atatürk Barajı’nı görmek istiyorsanız, 53km KARAHİSAR

24) SİVEREK (D/1) 4km karayolunun 61 km sinden güneye saparak 9 km lik bir mesafeden 11 NİSAN AKÖREN 50km yolunuz mutlaka bu şehre düşmeli… 25) KARACADAĞ KAYAK MERKEZİ (D/1) BİRECİK SOĞMATAR sonra ulaşılan tarihi bir kaledir. Etrafı derin savunma hendeği ile (Aligör) ANTİK ŞEHRİ BİRECİK KALESİ KELOŞK KALINTILARI çevrili bu kalenin, Eyyubiler döneminde yapıldığı tahmin 26) KELOŞK KALINTILARI/BİRECİK (A/3) GAZİANTEP YARDIMCI (Yağmurlu) edilmektedir. Yapıda bir türbe mevcuttur. Türbe kitabesinde 27) ÇARMELİK KERVANSARAYI (B/3) 8km (Cabir el- Ensar Türbesi) Peygamber soyundan İbrahim oğlu Mesut Ali’nin kabri olduğu yazılıdır. Çimdin kalenin batıdaki girişi altında büyük mağaralar yer 28) ŞEYH MÜSLÜM TÜRBESİ/SURUÇ (B/4) 26 KARAALİ 5km alır. Memlükler döneminde restore edilen kale üzerinde bir de su 29) CEYLANPINAR TARIM İŞLETMESİ (E/4) SURUÇ BY. ZİYARET (Kaplıca) 18km kuyusu bulunur. (Şeyh Müslüm Türbesi) MURŞİTPINAR 28 BAZDA (Sınır Kapısı) 2km MAĞARALARI 26km HARRAN KÜMBET EVLERİ CEYLANPINAR 29 32km ŞUAYB 10km ANTİK ŞEHRİ TARIM İŞLETMESİ

7km 16km 6km İNCEDERE 10km KOYUNLUCA GÖKTAŞ SURİYE HAYAT (Han el-Ba'rur)

EL-HARRANİ CEYLANPINAR(Sınır Kapısı) 4km İMAM BAKIR (HZ.) (HZ.) TÜRBESİ

10km TÜRBESİ 4 ŞANLI 15km SURİYE AKÇAKALE (Sınır Kapısı)

DÜNYANIN EN ESKİ ARKEOLOJİK TAPINAĞI GÖBEKLİTEPE Şanlıurfa İl Merkezi’nin 17 km doğusunda Örencik (Karaharabe) HARRAN KALESİ Harran Kalesi, şehrin güneydoğusunda şehir suruna Köyü’nün 3 km kuzeydoğusunda yer alan Göbeklitepe 12.000 yıl 414 bitişik olarak inşa edilmiştir. İslami kaynaklarda kalenin yerinde bir Sabii SURİYE öncesine tarihlenen “Dünyanın En Eski Arkeolojik Tapınağı”’dır. 450 tapınağının bulunduğundan bahsedilir. Emevi halifesi II. Mervan'ın 10 1995’ten bu yana devam eden kazı çalışmaları 2007 yılından 47 milyon dirhem altın harcayarak yaptırdığı sarayın, kalenin esasını itibaren Bakanlar Kurulu kararı ile Alman Arkeoloji Enstitüsünden 65 oluşturduğu tahmin edilmektedir. 90x130 metre boyutlarındaki kale üç Arkeolog Klaus Schmidt tarafından yürütülmektedir. 380 katlıdır. Düzensiz dikdörtgen planındaki kalenin dört köşesinde onikigen 350 birer kule bulunmaktadır. Göbeklitepe’de ortaya çıkarılan ilginç buluntular arasında çöl 190 varanı, sürüngen kabartmaları, yaban domuzları, turna, leylek, tilki, 160 EYYUBNEBİ BELDESİ Urfa-Mardin karayolunun 85.km sinden sapan ceylan, yabani eşek, yılan, akrep, yabani koyun, aslan örümcek ve 40 16 km.lik asfalt yolun sonunda Şanlıurfa Merkez ilçeye 101 km. olan kafası olmayan insan kabartması, erkeklik organı abartılı olarak Eyyubnebi Beldesi’nde Hz. Eyyub (a.s.) ve eşi Hz. Rahme’nin türbeleri tasvir edilmiş erkek heykelleri vb. ortaya çıkan bulgular 12.000 yıl ve Hz. Eyyub’u görmeye gelen Hz. Elyesa (a.s.) Peygamberin türbeleri önce yerleşik hayata geçen bu dönem insanının inançlarını yansıtan bulunmaktadır. önemli bulguları oluşturmaktadır. ŞANLIURFA’NIN SURİYE’DEKİ BAZI T.C. ŞANLIURFA VALİLİĞİ ŞEHİRLERE UZAKLIKLARI (km) İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları: 10 Bu beldenin 400 yıldan beri Eyyubnebi adıyla anıldığı vakyesinden anlaşılmaktadır. Yüzlerce yıldır bilhassa dini bayramlarda ve arife Göbeklitepe’de bulunan 12.000 yıllık yapılar, mimarlık tarihinin Hazırlayanlar HALEP 300 M.Sait RIZVANOĞLU - Bayram SOYKAN günlerinde bu mezarlar binlerce kişi tarafından ziyaret edilmektedir. başlangıcı olarak kabul edilmiştir. İnsanoğlunun tek tanrılı RAKKA 155 Murat AVŞAR – Mehmet ÇELEN Efsaneye göre, Hz. Eyyub'un otururken sırtını dayadığına inanılan dinlerden önceki çok tanrılı döneme ait ilk tapınağı, M.Ö. 5.000 HASEKİ 230 Metin Selami YILDIZ büyük bir bazalt taş ise, "Sabır Taşı" olarak bilinir ve ziyaret edilir. yılına tarihlenen Malta Adası’ndaki tapınak olarak biliniyordu. LAZKİYE 446 M.Sait RIZVANOĞLU Göbeklitepe yerleşiminin tespiti ile bu bilgiler geçerliliğini yitirmiş ŞAM 655 Fotoğraar Hz. Eyyub (a.s.), Urfa’da şifa bulduktan sonra Eyyubnebi Beldesi’ne geri ve insanoğlunun ilk tapınağının günümüzden 12.000 yıl öncesine DEİR EZ-ZOR 300 İbrahim H. KARACA - M.Sait RIZVANOĞLU ŞUAYB ANTİK ŞEHRİ Şuayb Antik Şehri, Han el-Ba’rur’dan 13 km. sonra Yasin KÜÇÜK-Bayram SOYKAN-Celal ULUDAĞ BAZDA MAĞARALARI Harran-Han el-Ba’rur yolunun 16. km.sinden olup, Harran’a 39 km uzaklıktadır. Geç Roma dönemine (M.S. 4-5. yüzyıl) dönmüştür. Burada uzun süre yaşamış mal, mülk ve evlat sahibi tarihlenen “Göbeklitepe Tapınağı” olduğu bilimsel verilerle Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Arşivi olmuştur. İmtihan öncesi sahip olduğu zenginliğe fazlasıyla sahip İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi itibaren yolun her iki tarafında tarihi taş ocakları bulunmaktadır. Kayalara tarihlenen bir yerleşim yeridir. İki katlı şehirde üst katta blok taşlardan TÜRKİYE’NİN GURURU ATATÜRK BARAJI Baraj projesi 1960 yılında RUMKALE Rumkale, Birecik Ovası'nın ve Halfeti'nin kuzeyinde, Fırat DEYR YAKUB (YAKUB MANASTIRI) Merkeze 10 km. uzaklıktadır. Hz. kanıtlanmıştır. Dünyada kabul gören arkeolojik görüşe göre ŞANLIURFA’NIN GÜNEYDEKİ BAZI yazılmış Arapça kitabelerden, bu taş ocağının 13. yüzyılda da aktif olarak olmuştur. Hz. Eyyub (a.s.), vefat edince Eyyubnebi Beldesi’ne defnedilir. başlar, 10 Ocak 1991 tarihinde tamamlanır. Haziran 1992'de ise elektrik Nehri'nin kıyı kesiminin doğusunda, Şanlıurfa yoluna bakan bir tepe İbrahim Peygamber’in mücadele ettiği Kral Nemrut’un burayı seyye TİCARET MERKEZLERİNE Kullanılan Tablolar oluşan bir yapı, alt katta ise mağaralar yer alır. Şuayb Peygamber’in insanoğlunu avcı ve toplayıcı yaşam biçiminden yerleşik hayata Remzi KARA kullanıldığı anlaşılmaktadır. Çevredeki Harran, Şuayb Şehri ve Han buradaki bir mağarayı ev ve ibadethane olarak kullandığı rivayet edilir. Höyüğe 50 metre mesafedeki makam, Hz. Eyyub (a.s.) 'un Hanımı Hz. üretimine geçilir ve Harran Ovası’nı sulamaya başlar. Bunun üzerindedir ve Birecik'i kuzeyinden ve kuzeydoğusundan sınırlar. 12. alanı olarak kullandığına inanılır. Aslında manastır olan yapı için, halk UZAKLIKLARI (km) Rahme'nin türbesi olarak ziyaret edilmektedir. Hz. Eyyub (a.s.)’un geçmesindeki en önemli faktörler; açlık korkusu ve korunma Grafik Tasarım el-Ba‘rur yapıları için binlerce yıl taş alınması neticesinde her iki mağarada Hz.Musa(A.S), ünlü asasını bu bölgede çobanlık yaparken, Hz.Şuayb neticesinde yılda 1 kez ürün alınan bu bereketli topraklardan 2-3 ürün yüzyılda Ermeni Piskoposluğu'nun merkezi haline gelmiştir. Halfeti arasında “Nemrut’un Tahtı” ya da “Cin Değirmeni” ifadeleri kullanılır. Tolga ZENCİR çağdaşı olan Hz. Elyesa (a.s.), Hz. Eyyûb (a.s)’u görmek için Eyyubnebi alınmaya başlanmıştır. Atatürk Barajı Türkiye’de en büyük, gövde sahil şeridinden başlayıp tarihi dokusuyla ilgi odağı olan, Savaşan Manastırın kuzeybatısındaki anıt mezardaki kitabede “ Şardu Bar içgüdüsüdür. Göbeklitepe bu tabuyu yıkmıştır. Zira; yerleşik yaşama Bağdat 300 da çok sayıda meydan, tünel ve galeriler meydana gelmiştir. Ayrıca uzun Peygamberden alır. Buradan Tur Dağına çıkan Hz.Musa, ilk vahyini alır Köyü’ne vardığında, buluşmaya ramak kala oracıkta vefat eder. dolgusu bakımından dünya 6’ncısı; yükseklik yönünden dünya Köyü’nde biten periyodik tekne turları Rum Kale’nin ihtişamlı Ma’nu’nun karısı Amaşşemeş” yazılıdır. Yazıt ve yapı 2.-3. yy.’ye geçişte dinsel inanışların da etkisinin olabileceğini ispatlamıştır. Ürdün 155 Yapım Navi Medya 0.312 446 04 61 galeri ve tünellerle dağın çeşitli yönlerine doğru çıkışlar sağlanmıştır. ve peygamber olarak görevlendirilir. © 2014 Makamı, köye 500 metre mesafededir. 9’uncusu; göl hacmi yönünden ise dünya 8’incisidir. görüntüsünü ziyaretçilere sunmaktadır. tarihlenmektedir.