JAARVERSLAG 2019 Het Allard Pierson Aan De Oude Turfmarkt
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
JAARVERSLAG 2019 Het Allard Pierson aan de Oude Turfmarkt. Foto: Monique Kooijmans. MANIFEST VAN HET ALLARD PIERSON Wat is de essentie van wie ik ben? Een existen- hoeft te kijken om de verhalen erachter tot tiële vraag, die we onszelf allemaal wel eens leven te brengen. Verhalen over talent. Over stellen. Voor de negentiende-eeuwse Amster- vakmanschap. Maar ook over de tijd waarin damse hoogleraar Allard Pierson was het een iets is ontstaan. Over veranderende smaak. van de belangrijkste vragen in zijn werk. Hij Zich ontwikkelende normen. De invloed van zocht het antwoord door vanuit verschillende technologie. Over alles wat op dat moment perspectieven naar de mens te kijken: vanuit belangrijk was. de theologie, de kunstgeschiedenis, de esthe- tiek en de taal. Eén enkel object vertelt zo al eindeloos veel. Maar als ze samenkomen, gebeurt er nog iets Aan de Oude Turfmarkt in Amsterdam zetten anders. Dan komt het grote geheel tot leven. wij zijn zoektocht tot op de dag van vandaag Zien we wie we samen zijn. Als groep. Als voort. Dat doen wij aan de hand van een van mensheid. Zien we hoe we ons ontwikkelen de mooiste cultuurhistorische schatkamers door meer dan één mensenleven heen. ter wereld: de erfgoedcollecties van de Univer- siteit van Amsterdam. Vermaarde verza- Voor het bestuderen van al die verhalen melingen op het gebied van onder andere brengen we ook graag perspectieven samen. archeologie, boekgeschiedenis, cartografie, Onze collecties zijn dan ook voor iedereen grafische vormgeving, letterkunde, Joodse toegankelijk. Voor wetenschappers, studen- cultuurgeschiedenis, zoölogie en de uitvoe- ten en het grote publiek. Bij ons wordt niet rende kunsten. alleen bewaard en gerestaureerd, maar ook onderzocht en onderwezen, besproken, De collecties behelzen oneindig veel verschil- gepubliceerd en volop tentoongesteld. In heel lende soorten objecten en ideeën. Ieder korte exposities, van stukken die zo teer en stuk met een eigen ziel. Met zoveel liefde kwetsbaar zijn dat ze niet lang licht verdra- en aandacht gemaakt, dat je er maar naar gen. En in langlopende tentoonstellingen, 3 | Jaarverslag Allard Pierson 2019 die een indrukwekkend overzicht geven van ook het antwoord op die ene vraag steeds de ontwikkeling van de mens, door tientallen dichterbij. Welk deel van de mens blijft dwars eeuwen en vele landen heen. door al die tijden en al die landsgrenzen steeds hetzelfde? Misschien is dat wel de essentie Alle makers, bezoekers en onderzoekers van wie we zijn. Van jou. Van mij. Van Allard creëren zo met elkaar een steeds helderder Pierson. Van ons allen samen. beeld van wie we ooit waren, wie we nu zijn en wat er allemaal is veranderd. Dat brengt Link naar het manifest: youtu.be/wIVT42OiopU 4 | Jaarverslag Allard Pierson 2019 INHOUD Inleiding 6 Bijlagen A Bezoekersaantallen 55 1 Onderwijs en onderzoek 10 B Mediawaarde 56 1.1 Faciliteiten 10 C Acquisities 57 1.2 Projecten en evenementen 11 D Ontsluiting en digitalisering 62 1.3 Publicaties 16 E Raadpleging van de collecties 66 F Conservering en restauraties 71 2 Tentoonstellingen en evenementen 19 G Uitgaande bruiklenen 78 2.1 Tentoonstellingen 19 H Personeel en organisatie 80 2.2 Evenementen 23 I Nevenfuncties van medewerkers 84 2.3 Communicatie en marketing 29 J Publicaties van medewerkers 88 K Onderwijsactiviteiten van 3 Collecties 33 medewerkers 93 3.1 Collectievorming 33 L Presentaties van medewerkers 98 3.2 Ontsluiting en digitalisering 35 M Stichtingen verbonden aan collecties 105 3.3 Beheer en behoud 37 4 Development 42 5 Financieel verslag 47 6 Governance 51 5 | Jaarverslag Allard Pierson 2019 INLEIDING In 2019 kwamen veel langgekoesterde plannen Onderdeel van de eveneens geleidelijk tot uitvoer. Het complex Oude Turfmarkt ingevoerde integratie waren vele interne 129 was al in 2007 volledig vernieuwd voor verhuizingen, de verschijning van het eerste de Bijzondere Collecties van de Universiteit nummer van een gezamenlijk vriendenblad en van Amsterdam. Nu kwam het complex Oude de instelling van een Raad van Advies, die voor Turfmarkt 127 van het Allard Pierson Museum het eerst bijeenkwam op 9 april. aan de beurt. De gebouwencomplexen en organisaties werden in dit jaar geheel geïnte- Een flinke opsteker was de toekenning door greerd, onder de naam Allard Pierson. Deze de overheid van financiële ondersteuning in integratie is erop gericht onze doelgroepen 2019–2020 voor de zogenaamde verweesde beter te kunnen bedienen en hun te laten zien collecties: de collecties van de in 2013 opgehe- dat onze historische collecties nog steeds rele- ven organisaties tin, mcn en nago, die sinds- vant en inspirerend zijn, voor zowel de acade- dien door het Allard Pierson beheerd worden. mische gemeenschap als het brede publiek. Inmiddels is een aanvraag ingediend voor de Basisinfrastructuur (bis) en we hopen dat er Dit is het eerste jaarverslag van het nieuwe vanaf 2021 structurele financiering beschik- Allard Pierson. Een nieuwe naam vraagt om baar komt. Hiermee wordt het beheer van een nieuwe huisstijl. Die introduceerden wij onze collecties op het gebied van de uitvoe- kort voor 2019 in de vorm van een nieuwjaars- rende kunsten en de grafische vormgeving kaart. Deze huisstijl, verzorgd door ontwerp- veiliggesteld en krijgt het gebruik ervan een bureau Thonik, is vervolgens geleidelijk enorme impuls. ingevoerd, onder andere in de geheel nieuwe website en alle publieksuitingen. De nieuwe De lang voorbereide verbouwing kon in april identiteit van de organisatie werd verwoord daadwerkelijk starten en de herinrichting in een aansprekend manifest, in beeld gevat van de semipermanente presentaties verliep door Thonik en ingesproken door Job Cohen. dit jaar voorspoedig. De inbreiding aan de 6 | Jaarverslag Allard Pierson 2019 zijde van het Turfdraagsterpad kon eindelijk de tentoonstelling Bes, kleine god in het Oude worden gestart, met het slaan van de eerste Egypte werd op 17 oktober geopend. Vanwege paal op 10 juli door Geert ten Dam, voorzitter de verbouwingswerkzaamheden kon er tussen van het College van Bestuur van de Univer- deze exposities in geen gebruik gemaakt siteit van Amsterdam. De voltooiing van worden van de tentoonstellingsvleugel. Wel deze nieuwbouw is voorzien in het voorjaar konden de voormalige expositieruimtes van van 2020. In oktober kon de monumentale de Bijzondere Collecties worden heringericht hoofdingang weer geopend worden. De ap met de semipermanente expositie Amsterdam, Live Zone werd in gebruik genomen, inclu- creatieve stad 1600–1900, geopend op 12 juli als sief ArcheoHotspot, UvA Live, Espressobar onderdeel van het grote geheel Van Nijl tot en winkel. De Artis Bibliotheek is nog steeds Amstel. gesloten, er wordt gewerkt aan een nieuwe fundering en nieuwe voorzieningen. Het Allard Pierson werkte intensief mee aan de succesvolle expositie Het Universum van Personeel en organisatie Amsterdam, die van 29 juni t/m 22 september in Er waren in 2019 veel mutaties in ons perso- het Koninklijk Paleis op de Dam te zien was. neelsbestand. De organisatie was groter dan Het grootste deel van de kaarten en atlassen ooit; inclusief projectmedewerkers en vrij- in deze tentoonstelling was afkomstig uit het willigers waren er rond de 180 mensen bij Allard Pierson. de organisatie betrokken. Medewerkers van andere UvA- en ub-sectoren die zich intensief Het Allard Pierson blijft het MuseumCamp voor de organisatie hebben ingezet zijn dan stimuleren als methode om inclusiviteit en nog niet eens meegeteld. Voor de afdeling meerstemmigheid te ontwikkelen. Dit jaar Publiek & Presentaties was het een onrustig was er een editie in Rijksmuseum Kasteel jaar, met veel wisselingen. De afdeling Beheer Muiderslot. & Behoud heeft aanzienlijke versterking gekregen, mede dankzij de gelden voor de Kennis en collecties verweesde collecties. Het team medewerkers In 2019 konden wij diverse fraaie acquisities publieksservice is vrijwel geheel vernieuwd. verwelkomen, met als hoogtepunten het legaat van archeologische objecten van Marion Publiek en presentaties Mosler en twee Vlaamse verluchte manuscrip- De tentoonstelling De wereld in kleur. Kleuren- ten uit circa 1500, afkomstig uit de bibliotheek fotografie voor 1918 liep nog door tot 6 januari, van de Amsterdamse koopman, bankier en 7 | Jaarverslag Allard Pierson 2019 mecenas Pompejus Occo, wiens huis vlak bij Development het Allard Pierson, aan het Rokin, was geves- In 2019 gingen een nieuw hoofd develop- tigd. ment en een commercieel manager van start. Dat heeft een forse impuls gegeven aan de Het jaar 2019 kunnen wij gerust bestempelen professionalisering van de organisatie. Het als het Amsterdamse Cartografische Jaar. De verwerven van financiële steun door fondsen, aanwezigheid in de stad van de International bedrijven en particulieren en de commerciële Conference on the History of Cartography leidde dienstverlening kregen een stevig fundament tot vele cartografische activiteiten en publica- en de beide vriendenverenigingen werken toe ties, waarbij het Allard Pierson en de Stichting naar een fusie. Explokart nauw betrokken waren. Daarnaast vonden er op alle verzameldomeinen activitei- Vooruitblik ten plaats, waarbij de summerschool History 2019 was een bruisend, soms onrustig jaar, of the Book en het Symposium on the History waarin heel veel tot stand is gebracht. Dat of Food hebben bewezen stabiele en succes- valt ook te verwachten voor 2020. De afron- volle vaste evenementen te zijn. ding van de nieuwbouw en herinrichting, de verdere integratie van de organisatie, een Bij de live restauratie van De ruïnes van Palmyra voortgezette professionalisering,