Eylül Ekim 2009 Yıl 19 Sayı 115 ISSN: 1303 - 8028 yü km20 ı 9 Sayı 115 Yıl 19 Eylül Ekim 2009

İNŞAAT SANAYİİ ÜYELERİ

Kurt İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Teknolojik Sera Tesisleri / AFYON Daima

29 Ekim

MESLEKİ YETERLİLİK VE Cumhuriyet BELGELENDİRME MERKEZİ Daima

29 Ekim

MESLEKİ YETERLİLİK VE Cumhuriyet BELGELENDİRME MERKEZİ Eylül Ekim 2009 Yıl 19 Sayı 115 ISSN: 1303 - 8028 yü km20 ı 9 Sayı 115 Yıl 19 Eylül Ekim 2009

İNŞAAT SANAYİİ ÜYELERİ

Kurt İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Teknolojik Sera Tesisleri / AFYON editörden

Standart - yeterlilik - mesleki eğitim – akreditasyon - sertifikasyon hayatımızın her alanına hakim oluyor.

Bir yandan çok iyi şeyler gerçekleşiyor. Diğer yandan hayatımız kalıplar ve standartlar arasında sıkışıp kalıyor.

Sizlere bu sayımızda sektörün ve hayatın bazı kalıplarını, standartlarını ve disiplinlerini aktarıyoruz.

Hem en iyi bilinenleri hem de hiç bilinmeyenleri en yetkili kişilerden öğreneceğiz. Zamanı bir şeyleri yakalamakla geçirmek yerine bir şeyleri önceden yapıp zamanının gelmesini beklemek çok daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

Bizler de meslek standardı ve ulusal yeterliliklerin belirlenmesinde altyapıyı oluşturmak, hazır olmak ve uygulamanın tam olarak başlamasını beklemekteyiz.

İNTES’in Irak’tan Cezayir’e, Diyarbakır’dan İstanbul’a katıldığı, yer aldığı etkinlikleri sunuyoruz İnşaat Sanayii’de.

Meslek standartları hazırlıyoruz; ulusal yeterlilik çalışmalarımızı ve çabalarımızı aralıksız sürdürüyoruz.

Sizlerle paylaşmak keyif verici oluyor. Başardıkça daha da mutlu olacağız.

Zira hizmet üretmenin en önemli ödülü mutluluktur.

Sağlıcakla kalınız…

1 1 Başyazı

Eylül Ekim 2009 Mehmet Şükrü KOÇOĞLU Başkan

Standart – Yeterlilik – Belge – Sertifika

TSE’li mi, belgeli mi, teknik yeterliliği var mı, Devlete çalışanı, yapıp satanı, yatırım yapanı, mali yeterliliği var mı, müteahhitlik karnesi yapıp işletip devredeni asgari gerekleri ile var mı, ISO belgeleri var mı ve akredite mi tariflemeli, standartlarını belirlemeli; böylece soruları hayatımızın her aşamasında sorulur sistemin en önemli eksiği giderilmelidir. hale gelmektedir. Standartları belirlenmiş bu sistemde Standart ve kalite kavramları geçmişteki sıradışı olanlar, “asgari gereklerin” çıtasını ürüne, kalitesine yönelik tek düze bakış yükseltenler mesleği yücelteceklerdir. açısından; yönetimin, üretimin, çevrenin ve Kurulacak sistemin, buna uyum iş sağlığı ve güvenliğinin sorgulandığı genel sağlayacaklara teşvik mekanizmalarını da kaliteye olan bakış açısına dönüşmektedir. içermesi, kalite hedefinin hızlı yakalanmasını sağlayacaktır. İnşaat sektöründe müteahhidin, malzemenin standartları ve normları belirlenirken Cesaret, sermaye, teknik kapasite, çalışanın meslek standartları da ulusal hale tecrübe belirleyici olmalı ve bu alanda risk getirilmektedir. alarak fark yaratanlar çoğalmalı; mucitler, sermayedarların oluşumu sistemin doğal İNTES, mesleki yeterlilik kurumu tarafından sonuçları olarak karşımıza çıkmalıdır. sektörde meslek standardını belirlemeye yetkili kuruluş olarak görevlendirilmiştir. Standartları her işe, her kuruma ve her Şimdi de ulusal yeterlilikler konusunda kuruluşa göre değişen bir yapım sistemini müracaatını yapmış ve akredite kuruluş olma düzenlemek ve geliştirmek mümkün yolunda ilerlemektedir. olamayacaktır.

Yapılaşmaya elverişli arazinin standartları Standartlara uygun yaşamı çok sevmeyen var, malzemenin de insan gücünün de ülkenin evlatları olarak, standart taleplerini doğru değerlendirmenin tam zamanıdır. standartları var; şimdi sıra tüm bu sistemi organize eden müteahhide geliyor. Saygılarımla…

3 3 İNTES İşveren Sendikası Adına Sahibi M. Şükrü KOÇOĞLU

Sorumlu Müdür içindekiler H. Necati ERSOY

Yayın Kurulu Genel Sekreteri Derya KARADEMİR 6 Dosya Yönetim Yeri Standart ve Belgelendirme 4. Cadde 719. Sokak No:3 Yıldız / Çankaya-Ankara 8-13 Avrupa Yapısal Tasarım Standartları Tel: 0312 441 43 50 (pbx) Mahmut KÜÇÜK Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Faks: 0312 441 36 43 e-mail: [email protected] 14-15 Kamu İhale Kurumu’nda yeterlilik sisteminin altyapısı oluşturuluyor Dr. Hasan GÜL Kamu İhale Kurumu Başkanı www.intes.org.tr

"İnşaat Sanayi Dergisi ® 16-17 Ulusal istatistiklerde programlı döneme geçiş Doç. Dr. Ömer TOPRAK Türkiye İstatistik Kurumu - TÜİK Başkanı 556 Sayılı KHK Uyarınca Türk Patent Enstitüsü Tarafından Tescile Bağlanmıştır" 18-21 Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun çalışmaları ve meslek standartlarında gelinen son aşama Bayram AKBAŞ Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanı İNTES Kuruluş Tarihi 5 Şubat 1964 22-23 Sınai mülkiyet haklarının belgelendirilmesi Prof. Dr. Habip ASAN Türk Patent Enstitüsü Başkanı Sendikamız Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu üyesidir. 24-27 Türk Standardları Enstitüsü’nün hizmetleri Tahir BÜYÜKHELVACIGİL Türk Standardları Enstitüsü Başkanı İnşaat Sanayi Dergisi Ocak-Şubat 2004 tarihinden itibaren hakemli dergidir. 28-31 Yapı malzemeleri alanında yapılan son düzenlemeler Neval AKSOY Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Yapı Standart ve Mevzuat Şube Müdürü İNTES İnşaat Sanayi Dergisi'nin adı da dahil olmak üzere tamamı üzerindeki telif hakları İNTES'e aittir. 32-33 Standard, belgelendirme, kalite ve toplam kalite M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı

Dergide yayınlanan yazılar yazarlarının kişisel görüşü olup hiçbir şekilde İNTES tüzel kişiliğinin görüşü olarak mütalaa edilemez. 34-37 Müşavirlik ve müteahhitlik hizmetleri ile inşaat malzemelerinde uluslararası sertifikasyonun önemi A. Erkan ŞAHMALI Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Dergide yayınlanan yazıların her hakkı saklı olup, İNTES'ten yazılı izin alınarak ve kaynak gösterilmek suretiyle kullanılabilir. 38-41 mmo’da belgelendirme ve akreditasyon Emin KORKMAZ TMMOB Makine Mühendisleri Odası Başkanı ISSN: 1303 - 8028 42-43 Belgelendirme hem bugünün düzenlenmesinde hem de geleceğin kurgulanmasında önemlidir Yayın Türü H. Serdar HARP TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Yerel Süreli Yayın 44-45 Hazır beton kalitesinde ne durumdayız? Ücretsizdir Dr. Ayhan PAKSOY Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu Başkanı İki ayda bir yayımlanır, abonelerine ücretsiz olarak gönderilir. 46-47 Yapı denetim kuruluşları çağdaş yapıların üretilmesinde en önemli bir faktördür M. Ufuk ÜÇKARDEŞLER Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Başkanı Yapım Cast Graphic Ajans 48-49 Odtü Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene Araştırma/Uygulama Merkezi C. Hakan GÜR ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene Araştırma/Uygulama Merkezi Başkanı Tokdemir Ajans Prodüksiyon - Organizasyon - Yayıncılık Ltd. Şti 50-53 Belgelendirme kuruluşları bağımsız olmalıdır Prof. Dr. Mustafa İNSEL Türk Loydu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Turan Güneş Bulvarı 4.Cad. 90. Sok 1/3 Yıldız / Çankaya - Ankara 54-55 Rusya Federasyonu’nda müteahhitlik hizmetlerinde yeni yapılanma ve Tel: 0312 440 87 07 Avrasya İnşaatçılar ve Projeciler Birliği Faks: 0312 440 12 92 Alphan ÖZCEL Avrasya İnşaatçılar Birliği ve Avrasya Projeciler Birliği Kurucu Başkanı e-mail: [email protected]

56-57 Rusya Federasyonu'nda yeni bir dönem başlıyor Basım Ugur Serkan BOYACIOĞLU Gur Avukatlık Bürosu Rusya Ofisi TŞOF Trafik Matbaacılık San. Tic. A.Ş. Ankara Tel: 0312 267 08 97 - 98 58 Kurum Faks: 0312 267 06 93 TÜRKAK Türk Akreditasyon Kurumu

Basım Tarihi ve Yeri 60 Dosya 102 Mali Pencere Müteahhitlikte Deneyim KOBİ birleşmelerine yönelik vergisel 60-61 Standartlar ve Belgelendirme teşvikler Yusuf Ziya KANDEMİR Ahsel İnşaat Taahhüt ve Tic. A.Ş. Genel Müdür 62-63 Niçin müteahhitlik ile ilgili önyargılar 106 Röportaj var? Yük. İnş. Müh. Orhan YAVUZ Şefik GÜL Gülsan Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı İNTES Geçmiş Dönem Yönetim Kurulu Başkanı 64-65 Müteahhitlik orkestra şefliği gibidir Gültekin GÜVENSOY Güvensoy İnşaat ve Sanayi. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı 110 Eğitim Yolu 66-67 İşi söz verilen zaman ve kalitede İNTES Mesleki Yeterlilikler bitirmek müteahhitliğin en önemli Merkezi, yeterliliğe dayalı ölçme ve standardıdır Burak ERSÖZ ÖZGÜN İnşaat Taahhüt değerlendirme sistemi Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Genel Müdür - İcra Kurulu Üyesi İnşaat sektöründe ilk ulusal meslek 68-69 Türkiye’de müteahhitliğin tanımı, standartları gelişimi ve Tepe İnşaat Sanayi A.Ş’nin sektördeki yeri Süleyman SON Tepe İnşaat A.Ş. 114 Şifre Genel Müdürü Sosyal böcekler sınıfının en cengaveri 70-71 Müteahhitliğin tanımı ve konusu olan karıncalar Yaşar ÖZKAN Yaşar Özkan Mühendislik ve Müteahhitlik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar ÖZKAN 72 Proje İnşaat sanayicilerinin kalite çalışmaları 120 Kültür -Sanat

Amber TÜRKMEN 92 Toplantı Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ile iftar yemeği Tebessüm İNTES, Çevre ve Orman Bakanı Veysel 124 Eroğlu’nun katılımıyla iftar yemeği düzenledi

Çözüm Arama Konferansı; İnşaat Sektöründe 126 Haberler Güncel Mali Konular 134 Yeni Yayınlar 98 Bakış Gazetecilikte standart 136 Summary Faruk BİLDİRİCİ

100 AB Proje Bir istihdam hikayesi; intes genç işsizleri sektöre kazandırmaya devam ediyor Dosya | Standart ve Belgelendirme

Eylül Ekim 2009 7 7 Dosya | Standart ve Belgelendirmeye Kamudan Bakış

Avrupa Yapısal Tasarım Standartları

Avrupa Birliği üye ülkelerinde 2010 yılında Tüm düzenleyici işlemlerin öncelikli temel amacı, derece sakıncalıdır. Bu gibi durumlarda ülkenin Standartları Enstitüsü’nce yayımlanan TS498 işlemlerin, yönetmeliklerin arkasındaki temel uygulamaya konulması beklenen, “Eurocode” yapının gerekli güvenliğe ve kullanılabilirliğe ekonomik ve sosyal yapısı, teknolojik düzeyi “Yapı Elemanlarının Boyutlanmasında Alınacak felsefe doğrultusunda gerekli yaklaşımlar, kabul olarak adlandırılan “Avrupa Yapısal Tasarım sahip olması için minimum koşulları göz önünde bulundurularak gerekli değişiklikler Yüklerin Hesap Değerleri”, TS500 “Betonarme ve varsayımlar açısından farklı amaçlar ihtiva Standartları” üye ülkelerde, ilgili ulusal belirlemektir. Diğer bir amacı da yapı güvenliği yapılmalıdır. Binaların Hesap ve Yapım Kuralları”, TS648 ettiği görülmektedir. Bu durum, yönetmelikler mevzuatlar çerçevesinde kendi ülke koşullarına ve kullanılabilirliğini ekonomik sınırlar içinde “Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları” arasında bir birlik olmadığını, bazılarında tasarım Yönetmeliklerde amaçlanan yapı güvenliğinin, göre uyumlaştırılmış olup, ülkemizde de ülke sağlamaktır. Buna ek olarak, yönetmelikler standartları ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca öne çıkarken bazılarında ise daha çok yapım o ülkenin sosyal ve ekonomik düzeyi ile yakın koşullarına uygun ulusal eklerin bir an önce nedeni ile mühendisler aynı kalıplar içinde yayınlanan “Deprem Bölgelerinde Yapılacak şartlarının öne çıktığını göstermektedir. bir ilişkisi vardır. Örneğin konut sorununu hazırlanması gerekmektedir. hesap yapmaya zorlandığından bunların kolayca Binalar Hakkındaki Yönetmelik”, Yangın büyük çapta çözümlemiş ileri bir ülkenin yapı TS-498 yükleri, TS-500’de betonarme yapıların kontrol edilmesi de mümkün olmaktadır. Yönetmeliği ve Sığınak Yönetmeliği’ni belirtmek “Avrupa Yapısal Tasarım Standartları”na güvenliğini çok üst düzeyde tutması doğalken, hesap ve yapım kurallarını belirlediğinden, mümkündür. girmeden önce ülkemizde tasarımı yönlendiren Yönetmeliklerin hazırlanmasında çeşitli gelişmekte olan ve kaynakları sınırlı bir ülkede ülkemizde yapı stokunun çoğunda yapı yönetmelik, standart ve proje düzenleme kaynaklardan yararlanılırken, özellikle üç temel yapı güvenliğini çok yüksek tutma çabası, Ülkemizde çelik ve prefabrik yapılar, büyük güvenliği, yapım kolaylığı ve maliyet bu esaslarına bakmak, mevcut duruma değinmek kaynak öne çıkmaktadır. Bunları; yüksek maliyet sebebiyle yönetmeliklere oranda sanayi tipi yapılarda tercih edildiğinden, yönetmelikte ortaya konulan kurallara bağlı gerekeceğini düşünüyorum. Ülkemizde yapı ile uyulmama riskini artırmakta, bu da olası TS648 “Çelik Yapıların Hesap ve Yapım olmaktadır. Ülkemiz bir afet ve deprem ülkesi - Deneysel ve teorik araştırma sonuçları, ilgili yönetmelik ve düzenleyici işleri çıkartmaya bir depremde daha fazla insan kaybı ile Kuralları” daha sınırlı bir alanı kapsamaktadır. olması nedeniyle yukarıda belirtilen hususların yetkili olan kuruluşların yürürlüğe koyduğu - Uygulamada edinilen deneyimler, sonuçlanabilmektedir. Bu sebeple ülkenin Prefabrike yapılar için uygulanacak standart ise doğal sonucu olarak, uygulamada büyük bir mevzuata, iş ve işlemlere uyulması zorunluluğu sosyal ve ekonomik durumunu dikkate alarak henüz diğer yönetmeliklerle uyumlu değildir. oranda deprem yönetmeliği etkin olmaktadır. - Uluslararası veya diğer ulusal bulunmaktadır. Tasarımla ilgili düzenleyici ileri ülkeler kadar yüksek seviyede olmasa Binalar ve bina türü yapılar dışındaki diğer yönetmelikler Ulusal mevzuatı henüz bulunmayan yapı türleri işlemlerden amaç, güvenli fonksiyonel yapıların da yaşam güvenliğini tehdit etmeyen kabul mühendislik yapıları için genellikle yabancı için genellikle çeşitli yabancı ülkelerin mevzuat oluşturulmasında gerekli asgari koşulları şeklinde sıralamak mümkündür. edilebilir bir düzeyin altına inmeyen bir yapı ülkelerin yönetmelikleri kullanılmak zorunda ve dokümanları kullanılmaktadır. Ancak belirlemektir. Tüm bu düzenleyici işlemlerin güvenliği saptamak ve yönetmelikleri buna göre kalınmaktadır. Gerçi son zamanlarda örneğin Her üç kaynaktan da sağlıklı bir biçimde yabancı mevzuatın genel felsefesi, yaklaşımları temel amacı ise mühendislerin yapı güvenliğini hazırlamak gerektiği açıktır. 2004 yılında gerçekleşen Deprem Şurası’ndan yararlanabilmek için belirli bir düzeye erişmiş ve yaptıkları varsayımlar, ilgili ülkenin özel tehlikeye sokacak büyük hataların yapılmasını sonra Karayolları Genel Müdürlüğü’nce “Yol olmak şarttır. O ülkede veya başka ülkelerde Ülkemizde, yapı standartlarının hazırlanmasında koşulları ve yerleşik mühendislik pratiği ile önlemektir. Boyu Mühendislik Yapıları”, Devlet Hava uygulamada edinilen deneyimlerin irdelenip mevzuat hiyerarşisinde ve uygulamada öncelik ilişkili olabildiğinden, yabancı yönetmeliklerin Meydanları Genel Müdürlüğü’nce “Liman Yapı mühendisliğindeki yönetmelikler önceleri tartışılmadan yönetmeliklere aktarılması sıralamasına uyulmama söz konusudur. Yapı doğrudan kullanımı yanlış uygulamalara yol Yapıları”, İller Bankası Genel Müdürlüğü’nce ampirik kuralları içermekteyken, yapı mekaniği tehlikelidir. Özellikle gelişmiş bir ülkenin tasarımını ilgilendiren bir konu bazen Kanun açabilmektedir. Bu noktada birçok yapı tipini “Altyapılar” deprem yönetmelikleri hazırlanarak ve diğer dallardaki ilerlemelere paralel olarak ekonomik, sosyal ve teknolojik koşullarına düzeyinde, bazen yönetmelik ve standart içermeleri, yönetmeliklerdeki ortak konuların yürürlüğe konulmuştur. gelişmiş ampirik kuralların yerini günümüzde göre hazırlanmış yönetmeliklerin, koşulları çok şeklinde olmaktadır. Ülkemizde bina yapımını (örneğin deprem tehlikesi, performans düzeyleri, bilimsel kurallar almıştır. değişik diğer bir ülkeye aynen uygulanması son doğrudan etkileyen mevzuat olarak Türk Bütün bu afet ve depremle ilgili düzenleyici betonarme prensipleri, yük katsayıları vb.)

Eylül Ekim 2009 Mahmut KÜÇÜK Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Avrupa Birliği üye ülkelerinde 2010 yılında Tüm düzenleyici işlemlerin öncelikli temel amacı, derece sakıncalıdır. Bu gibi durumlarda ülkenin Standartları Enstitüsü’nce yayımlanan TS498 işlemlerin, yönetmeliklerin arkasındaki temel uygulamaya konulması beklenen, “Eurocode” yapının gerekli güvenliğe ve kullanılabilirliğe ekonomik ve sosyal yapısı, teknolojik düzeyi “Yapı Elemanlarının Boyutlanmasında Alınacak felsefe doğrultusunda gerekli yaklaşımlar, kabul olarak adlandırılan “Avrupa Yapısal Tasarım sahip olması için minimum koşulları göz önünde bulundurularak gerekli değişiklikler Yüklerin Hesap Değerleri”, TS500 “Betonarme ve varsayımlar açısından farklı amaçlar ihtiva Standartları” üye ülkelerde, ilgili ulusal belirlemektir. Diğer bir amacı da yapı güvenliği yapılmalıdır. Binaların Hesap ve Yapım Kuralları”, TS648 ettiği görülmektedir. Bu durum, yönetmelikler mevzuatlar çerçevesinde kendi ülke koşullarına ve kullanılabilirliğini ekonomik sınırlar içinde “Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları” arasında bir birlik olmadığını, bazılarında tasarım Yönetmeliklerde amaçlanan yapı güvenliğinin, göre uyumlaştırılmış olup, ülkemizde de ülke sağlamaktır. Buna ek olarak, yönetmelikler standartları ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca öne çıkarken bazılarında ise daha çok yapım o ülkenin sosyal ve ekonomik düzeyi ile yakın koşullarına uygun ulusal eklerin bir an önce nedeni ile mühendisler aynı kalıplar içinde yayınlanan “Deprem Bölgelerinde Yapılacak şartlarının öne çıktığını göstermektedir. bir ilişkisi vardır. Örneğin konut sorununu hazırlanması gerekmektedir. hesap yapmaya zorlandığından bunların kolayca Binalar Hakkındaki Yönetmelik”, Yangın büyük çapta çözümlemiş ileri bir ülkenin yapı TS-498 yükleri, TS-500’de betonarme yapıların kontrol edilmesi de mümkün olmaktadır. Yönetmeliği ve Sığınak Yönetmeliği’ni belirtmek “Avrupa Yapısal Tasarım Standartları”na güvenliğini çok üst düzeyde tutması doğalken, hesap ve yapım kurallarını belirlediğinden, mümkündür. girmeden önce ülkemizde tasarımı yönlendiren Yönetmeliklerin hazırlanmasında çeşitli gelişmekte olan ve kaynakları sınırlı bir ülkede ülkemizde yapı stokunun çoğunda yapı yönetmelik, standart ve proje düzenleme kaynaklardan yararlanılırken, özellikle üç temel yapı güvenliğini çok yüksek tutma çabası, Ülkemizde çelik ve prefabrik yapılar, büyük güvenliği, yapım kolaylığı ve maliyet bu esaslarına bakmak, mevcut duruma değinmek kaynak öne çıkmaktadır. Bunları; yüksek maliyet sebebiyle yönetmeliklere oranda sanayi tipi yapılarda tercih edildiğinden, yönetmelikte ortaya konulan kurallara bağlı gerekeceğini düşünüyorum. Ülkemizde yapı ile uyulmama riskini artırmakta, bu da olası TS648 “Çelik Yapıların Hesap ve Yapım olmaktadır. Ülkemiz bir afet ve deprem ülkesi - Deneysel ve teorik araştırma sonuçları, ilgili yönetmelik ve düzenleyici işleri çıkartmaya bir depremde daha fazla insan kaybı ile Kuralları” daha sınırlı bir alanı kapsamaktadır. olması nedeniyle yukarıda belirtilen hususların yetkili olan kuruluşların yürürlüğe koyduğu - Uygulamada edinilen deneyimler, sonuçlanabilmektedir. Bu sebeple ülkenin Prefabrike yapılar için uygulanacak standart ise doğal sonucu olarak, uygulamada büyük bir mevzuata, iş ve işlemlere uyulması zorunluluğu sosyal ve ekonomik durumunu dikkate alarak henüz diğer yönetmeliklerle uyumlu değildir. oranda deprem yönetmeliği etkin olmaktadır. - Uluslararası veya diğer ulusal bulunmaktadır. Tasarımla ilgili düzenleyici ileri ülkeler kadar yüksek seviyede olmasa Binalar ve bina türü yapılar dışındaki diğer yönetmelikler Ulusal mevzuatı henüz bulunmayan yapı türleri işlemlerden amaç, güvenli fonksiyonel yapıların da yaşam güvenliğini tehdit etmeyen kabul mühendislik yapıları için genellikle yabancı için genellikle çeşitli yabancı ülkelerin mevzuat oluşturulmasında gerekli asgari koşulları şeklinde sıralamak mümkündür. edilebilir bir düzeyin altına inmeyen bir yapı ülkelerin yönetmelikleri kullanılmak zorunda ve dokümanları kullanılmaktadır. Ancak belirlemektir. Tüm bu düzenleyici işlemlerin güvenliği saptamak ve yönetmelikleri buna göre kalınmaktadır. Gerçi son zamanlarda örneğin Her üç kaynaktan da sağlıklı bir biçimde yabancı mevzuatın genel felsefesi, yaklaşımları temel amacı ise mühendislerin yapı güvenliğini hazırlamak gerektiği açıktır. 2004 yılında gerçekleşen Deprem Şurası’ndan yararlanabilmek için belirli bir düzeye erişmiş ve yaptıkları varsayımlar, ilgili ülkenin özel tehlikeye sokacak büyük hataların yapılmasını sonra Karayolları Genel Müdürlüğü’nce “Yol olmak şarttır. O ülkede veya başka ülkelerde Ülkemizde, yapı standartlarının hazırlanmasında koşulları ve yerleşik mühendislik pratiği ile önlemektir. Boyu Mühendislik Yapıları”, Devlet Hava uygulamada edinilen deneyimlerin irdelenip mevzuat hiyerarşisinde ve uygulamada öncelik ilişkili olabildiğinden, yabancı yönetmeliklerin Meydanları Genel Müdürlüğü’nce “Liman Yapı mühendisliğindeki yönetmelikler önceleri tartışılmadan yönetmeliklere aktarılması sıralamasına uyulmama söz konusudur. Yapı doğrudan kullanımı yanlış uygulamalara yol Yapıları”, İller Bankası Genel Müdürlüğü’nce ampirik kuralları içermekteyken, yapı mekaniği tehlikelidir. Özellikle gelişmiş bir ülkenin tasarımını ilgilendiren bir konu bazen Kanun açabilmektedir. Bu noktada birçok yapı tipini “Altyapılar” deprem yönetmelikleri hazırlanarak ve diğer dallardaki ilerlemelere paralel olarak ekonomik, sosyal ve teknolojik koşullarına düzeyinde, bazen yönetmelik ve standart içermeleri, yönetmeliklerdeki ortak konuların yürürlüğe konulmuştur. gelişmiş ampirik kuralların yerini günümüzde göre hazırlanmış yönetmeliklerin, koşulları çok şeklinde olmaktadır. Ülkemizde bina yapımını (örneğin deprem tehlikesi, performans düzeyleri, bilimsel kurallar almıştır. değişik diğer bir ülkeye aynen uygulanması son doğrudan etkileyen mevzuat olarak Türk Bütün bu afet ve depremle ilgili düzenleyici betonarme prensipleri, yük katsayıları vb.)

8 - 9 Dosya | Standart ve Belgelendirme

birlikte değerlendirilmiş olması gibi temel Doğu Karadeniz ili ve ilçelerinin kar yüklerinin yapısının oldukça sistematik ve kapsamlı belirlenmesi ile ilgili yapılan bir çalışmada olması sebebiyle EC’ler çok büyük olanaklar hesaplanan kar yükü değeri TS-498 değeri sağlamaktadır. ile karşılaştırılmış, ilçelerin hemen tümünde TS-498 değerinin gerçek değerlerin oldukça Günümüzde hem binalar hem de diğer yapılar altında kaldığı, bu sebeple TS-498’in önerdiği için performansa göre tasarım ilkesi giderek kar yükü haritasının yeterince gerçekçi olmadığı daha yaygın olarak kullanıldığından bu ifade edilmiştir. eğilimin önümüzdeki yakın dönemde daha da güçlenerek gelişmesi beklenmektedir. Bu yönde Avrupa Topluluğunun Standardizasyon düzenlemeleri içeren EC’ler, performansa göre Konusunda Yeni Yaklaşım Politikası tasarım gibi değişik ve güncel terminolojiler Özellikle yeni teknoloji için topluluk, yalnızca açısından da ciddi bir kaynak teşkil etmektedir. topluluk piyasasında değil, diğer üçüncü ülke Ülkemizde, salt bilim adamlarından oluşan piyasalarında da rekabeti geliştirici girişimlerde heyetlere yönetmelik hazırlattırılması bulunularak tüm ülkeler için endüstriyel mallara alışkanlığı yaygındır. Nitekim yukarıda belirtilen serbest piyasa sağlamaya ve standart teknik bir yönetmeliklerin büyük bir kısmı oluşturulan ortamın yaratılmasına doğru standardizasyonun bu komisyonlar tarafından genellikle ileri ülke yol aldığına inanmaktadır. yönetmelikleri model alınarak, ülke koşullarına Değişik teknikler kullanılıyor olsa bile, üye uyarlamak suretiyle hazırlanmaya çalışılmıştır. ülkelerde halkın can güvenliğinin sağlanmasını Burada bir başka tehlike baş göstermiş; ve tüketicinin eşit şartlarda korunmasını yönetmelikler tek kaynaktan değil de genelde amaçlayan esasların prensipte eşit olarak birden fazla yönetmelik modeli kullanılarak geçerliliği konsey tarafından kabul edilir. Buna yapıldığından yönetmeliklerin esaslarında, göre Avrupa standardizasyon politikası için bütünlüğünde, uygulanabilirliğinde ciddi riskler aşağıda belirtilen prensipler konsey tarafından ortaya çıkmıştır. kabul edilir. Ülkemizde betonarme yapı ve deprem • Üye ülkelerde kendi bölgelerinde mühendisliği alanında yönetmelik uygulanan teknik mevzuatın sürekli olarak hazırlayabilecek oldukça birikim sahibi uzmanlar kontrol edilmesi, bu yolla geçerliliği bulunurken, yapı tasarımını etkileyen birçok olmayan ve gereksiz olanların yürürlükten konuda özgün yönetmelikler hazırlanması kaldırılması konusunda anlaşmaya (örneğin yapısal yangın tasarımı) için yeterli gidilmesi, altyapının olmadığı düşünülmektedir. • Deney sonuçlarının karşılıklı tanınmasının Diğer taraftan, yapı elemanlarının ve gerektiğinde belgelendirme, kuruluşların boyutlandırılmasında alınacak yükler TS-498’e işleyişi ile uyumlaştırılmış kurulların göre yapılmaktadır. TS-498 standardının sağlanması hususunda üye ülkelerle hazırlanmasında DIN-1055 esas alınmıştır. anlaşmaya gidilmesi, Ancak, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü veri bankasında kar ölçümleri • İç pazarın işleyişi üzerinde ters bir 1968 tarihinden itibaren yer almakta olup etki yaratabilecek konularla ilgili ana önceki yıllara ait veri bulunmamaktadır. Söz ulusal düzenleme talepleri, 83/189/ konusu istatistik değerlendirmeyi sağlıklı EEC direktifinin amaçlarına uygun bir olarak yapmak için bu sürenin yeterli olup seviyede, toplulukta erken danışmanlarda olmadığı tartışılmaktadır. Bu sebeple örneğin bulunulması konusunda varılan anlaşma,

Eylül Ekim 2009 • Mamullerin teknik özelliklerinin öncelikle ulusal standartlara alternatif Birlik üyesi ülkeler için EC’Ier; tanımlanmasının, standartlara olması daha sonra da bunların yerini alması • Yapı malzemeleri için harmonize bakılmasında teknik harmonizasyon hedeflenmiştir. standartların oluşması açısından bir konusunda, topluluk uygulamalarının Eurocode (EC) olarak adlandırılan bu standartlar çerçeve oluşturmakta, genişletilmesi, tercihen topluluk ve bütününün hazırlanmasında aşağıdaki hedefler gerekliyse bu amaçla özellikle sağlığın • Yapım işlerinin ilgili yapı standartlarına ve güdülmüştür: korunması ve emniyetle ilgili şartlar ulusal gereklere (örneğin Yapı Malzemeleri gerektiriyorsa ulusal standartlarda yerine • Mekanik dayanım, stabilite ve yangın Yönetmeliği) uygun olarak yapıldığının getirilmesi, dayanımı için dayanıklılık ve ekonomiklik gösterilmesini sağlamakta, hususlarını da içerecek tarzda ortak • Özel durumlarda standart hazırlanmasının • Yapım sözleşmeleri için temel unsurları tasarım yöntemlerinin ve kriterlerinin geliştirilmesinde yeni yöntemler getirilmesi içermektedir. oluşturularak birlikteliğin sağlanması, gerekeceğinden; tercihen topluluk Avrupa Komisyonu 1989 yılında EC’lerin düzeyinde, bir taraftan toplulukça • Yapı tasarımı konusunda kullanıcılar, mevzuatın harmanizasyonu, diğer taraftan işletmeciler, yapı sahipleri, yükleniciler ve hazırlanması ve yayımı için üyeleri ulusal özellikle yeni teknoloji alanlarındaki yapı malzemesi üreticileri arasında ortak standard hazırlama kuruluşları olan endüstriyel gelişmeler dikkate alınarak bir anlayışın oluşması, “Avrupa Standard Komitesi (CEN)”ni standardizasyon kapasitesinin hızlı görevlendirmiştir. CEN’deki TC250 (üye • Projelendirme konusunda birlik üyesi güçlendirilmesi. ülke uzmanlarından oluşan 250 numaralı ülkeler arasında alışverişin teknik komite) EC’leri hazırlamıştır. Avrupa standartlarının onaylanmak üzere sağlanması, Avrupa standart kuruluşlarına (CEN, CENELEC) EC’lerin Yapısı: EC’Ier Yapı Tasarımı Esasları, • Hazır taşıyıcı yapı elemanlarının (prefabrik sunulması, özellikle ileri teknoloji sektöründe Etkiler (Yükler), her bir yapı malzemesi için gibi) birlik üyesi ülkeler arasında topluluk kriterlerinin verimli işletilmesi ve kamu (betonarme, çelik, kagir, ahşap vb.) tasarım dolaşımının sağlanması, işleri ve alımları ile ilgili ihalelerin açılmasına esasları, Geoteknik Tasarım ve Depreme yardımcı olacak ortak spesifikasyonlar ve • Yapı hesaplarında kullanılan malzeme Dayanıklı Yapı Tasarımı ana başlıklarını içerir. standartların bulunduğu konular belirlenmelidir. özellikleri için ortak bir anlayışın 10 adet EC vardır. Her bir EC alt başlıklara Böylece gerekli kararlar alınabilecektir. oluşması, ayrılmakta ve toplam 58 bölümden oluşmaktadır. Avrupa Yapısal Tasarım Standartları • Yapı hesaplarında kullanılan bilgisayar (Çizelge 1). Yapısal Fiber ve Cam uygulamaları (Eurocode) programları için ortak kuralların oluşması, için de yeni 2 adet EC yazıldığı bilinmektedir. 1975 yılında Avrupa Birliği Komisyonu yapısal • Avrupa’daki proje bürolarının, inşaat Ulusal mevzuatımız ile karşılaştırma yapılırsa, tasarımlar için teknik kuralları içeren set firmalarının ve malzeme EC’lerin kapsadığı alanlardan çok az bir halinde bir dokümanın hazırlanması amacıyla bir üreticilerinin global rekabet gücünün kısmının ulusal mevzuatımızda karşılığının çalışma programı hazırlamıştır. Bu dokümanların artırılması. olmadığı görülmektedir.

10 - 11 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Çizelge 1.

Standart Alt Bölümleri

EN 990: Yapı Tasarımı Esasları

*EN 1991-1-1: Malzeme yoğunlukları, etkili yükler *EN 1991-1-2: Yangından kaynaklanan yapısal yükler *EN 1991-1-3: Kar yükleri *EN 1991-1-4: Rüzgar yükleri EN 1991-1-5: Isı yükleri EN 1991: Yükler EN 1991-1-6: İnşaat sırasındaki yükler EN 1991-1-7: Patlama ve çarpma sonucu oluşan seyrek yükler EN 1991-2: Köprü trafik yükleri EN 1991-3: Kren ve makine yükleri EN 1991 -4: Silo ve tanklara etkiyen yükler

EN 1992-1-1: Binalar ve diğer yapılar için ortak kurallar EN 1992: Betonarme Yapıların *EN 1992-1-2: Yapısal yangın tasarımı Tasarımı EN 1992-2-2: Köprüler EN 1992-2-3: Su yapıları EN 1993-1-1: Genel kurallar *EN 1993-1-2: Yapısal yangın tasarımı EN 1993-1-3: Kalın cidarlı soğukta işlem görmüş elemanlar EN 1993-1-4: Paslanmaz çelik elemanlar EN 1993-1-5: Basit yapılar (düzlem dışında yük almayan) EN 1993-1-6: Kabuk yapılar EN 1993-1-7: Basit yapılar (düzlem dışında yük alan) EN 1993-1-8: Birleşim hesapları EN 1993-1-9: Yorulma hesabı EN 1993-1-10: Çatlama direnci kontrolü EN 1993: Çelik Yapıların Tasarımı EN 1993-1-11: Yüksek dayanımlı kablolar EN 1993-3 : Köprüler EN 1993-4-1: Silolar EN 1993-4-2: Tanklar EN 1993-4-3: Boru hatları EN 1993-5 : Kazıklar EN 1993-6 : Kreyn taşıyan yapılar EN 1993-7-1: Kuleler EN 1993-7-2: Bacalar

EN 1994-1-1: Genel kurallar EN 1994: Kompozit Yapıların EN 1994-1-2: Yapısal yangın tasarımı Tasarımı EN 1994-2 : Köprüler

EN 1995-1-1: Genel kurallar EN 1995: Ahşap Yapıların Tasarımı EN 1995-1-2: Yapısal yangın tasarımı EN 1995-2 : Köprüler

EN 1996-1-1:Donatılı ve donatısız yığma yapılar için genel kurallar EN 1996-1-2: Yapısal yangın tasarımı EN 1996: Yığma Yapıların Tasarımı EN 1996-2 : Yığma kagir birimi seçimi ve yapım kuralları EN 1996-3 : Yığma yapılar için basit hesap yöntemleri

EN 1997-1: Geoteknik tasarım genel kuralları EN 1997:Geoteknik Tasarım EN 1997-3: Geoteknik tasarım, zemin araştırmaları ve deneyler

EN 1998-1: Binalar için genel kurallar EN 1998-2: Köprüler EN 1998: Depreme EN 1998-3: Mevcut binaların incelenmesi ve güçlendirilmesi Dayanıklı Yapı Tasarımı EN 1998-4: Silolar, tanklar ve boru hatları EN 1998-5: Temeller, istinat yapıları ve geoteknik konular EN 1998-6: Kuleler, direkler ve bacalar

Eylül Ekim 2009 Uyumlaştırma: EC’Ierde her ülkenin, yerleşmiş belirli yapı tipleri için ilgili EC’lerden alıntılarla öneme sahip olan Avrupa Yapısal Tasarım yapı güvenliği anlayışına, coğrafik özelliklerine daha çok uygulayıcılara rehber olacak Standartları’nın ulusal mevzuata uyumunun bir (depremsellik, zemin koşulları gibi) ve mevsim nitelikte “Uygulama Dokümanları”nın da an önce yapılması gerekmektedir. koşullarına bağlı olarak belirlemesi gereken hazırlanması ihtiyacı vardır. Yapılması öngörülen çalışmaların; diğer “Ülke Parametreleri” bulunmaktadır. Ülkeler TSE ülke parametreleri ve ulusal ekler üye ülkelerdeki uygulamalara paralel olarak bu parametreleri belirleyerek “Ulusal Ek” konusunda bir çalışma olmaksızın bu standartların adaptasyonu gerekli teknik hazırlamak durumundadırlar. standartları Türkçeye çevirmektedir. araştırmaların yapılarak ulusal eklerin Bir örnek vermek gerekirse; çağdaş hazırlanması, belirlenen parametrelerinin SONUÇ yönetmeliklerde, göçmeye karşı yeterli örnek çözümlerle kalibrasyonu ve hali güvenliğin sağlanmasının yanı sıra servis yükleri “Eurocode” olarak adlandırılan “Avrupa hazırda yürürlükte olan teknik mevzuat altında yapının kullanılabilir kalmasına da Yapısal Tasarım Standartları”nın Avrupa Birliği ile karşılaştırılması, ulusal eklerle ilgili önem verilir (aşırı deformasyon, çatlama üye ülkelerinde 2010 yılında uygulamaya teknik altyapının açıklandığı dokümanların ve titreşimin önlenmesi). Bu amaçla, konulmasının beklendiği üye ülkeler ilgili hazırlanması, ulusal eklerin tartışılacağı bir örneğin yükler aşırı yükleme olasılığı göz ulusal mevzuatları çerçevesinde söz konusu çalıştayın düzenlenmesi faaliyetlerini kapsaması önüne alınarak belirli katsayılarla çarpılarak standartları kendi ülke koşullarına göre düşünülmektedir. Bu şekilde, Eurocode’ların en büyütülürken malzeme dayanımları da uyumlaştırmaktadırlar. kısa zamanda ülke mühendislerinin gündemine çeşitli olasılıklar dikkate alınarak malzeme girmesi oldukça önemli olan ve bu standartlara Ülkemizde yapısal tasarım mevzuatının yakın katsayılarına bölünerek azaltılır. atıf yapılan diğer bazı malzeme standartlarının gelecekte dramatik bir tarzda değiştirilmesi da (özellikle prefabrik yapı elemanları) Yük ve malzeme katsayıları eldeki istatistiksel düşünülemez. Ancak uzun dönemde mutlaka kullanılması sağlanabilecektir. verilere dayanılarak, kabul edilen bir yıkılma Avrupa Birliği mevzuatından etkilenmemiz de olasılığına göre saptanır. Yıkılma olasılığının, düşünülemez. Eurocode standartları Türkçe Diğer taraftan, söz konusu standartların dolayısı ile yük ve malzeme katsayılarının metinlerinin yayınlanmasını müteakip, Yapı bütünlüğünün korunması, teknik terminoloji saptanmasında ülkenin sosyal ve ekonomik Tasarım Standartları’nın uygulamada ihtiyaç birliğinin sağlanması ve standartların ülke koşulları ile teknolojik düzeyi de göz önünde duyulacak ulusal eklerinin hazırlanması gerekli koşulları ile uyumlu, uygulanabilir nitelikte ve bu bulundurulmalıdır. görülmektedir. konularda ülkemizde söz sahibi olmuş akademik uzmanlar ve yetkin mühendisler tarafından EC’lerde bu şekilde 1500’den fazla ülke Standartları hazırlama görevi, kuruluş kanunları hazırlanabilmesi önem arz etmektedir. parametresi vardır. Bazı parametreler için gereğince Türk Standardları Enstitüsü’ne EC’lerde tavsiye edilen değerler de mevcuttur. verilmiş bulunmakta olup, aynı şekilde söz Bu standartların ülke mevzuatına kazandırılması Ulusal Ek’ler ise o ülkede yerleşmiş tasarım konusu Eurocode’larının ulusal ek’lerinin yoluyla yapısal tasarım açısından oldukça eksik yöntemleri veya detaylarını içerebilmekte hazırlanması da Enstitü’nün görevleri arasında olan mevzuatımızın oluşturulması sağlanacağı ancak esas EC ile çelişmemelidir. Tüm bu bulunmaktadır. Ancak, oldukça kapsamlı gibi, teknik mevzuatın oluşturulmasının diğer çalışmaların yanında ülkedeki mevcut yapısal çalışma gerektiren uyumlaştırma Türk önemli bir etkisi de mühendislik ve müteahhitlik hesap uygulamalarını irdeleyen, bunların EC’ler Standardları Enstitüsü’nce henüz gündeme hizmetlerinde yurtdışı olanaklarının artırılması ile karşılaştırmalarını içeren, çok kullanılan alınmamıştır. İnşaat sektöründe hayati olacaktır.

12 - 13 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Eylül Ekim 2009 Dr. Hasan GÜL Kamu İhale Kurumu Başkanı

Kamu İhale Kurumu’nda yeterlilik sisteminin altyapısı oluşturuluyor

İnşaat sektörü, istihdama olan katkısı ve başkalarına devretmeleri gibi bir takım amaçlanmaktadır. Ayrıca yeterlik sisteminin yarattığı katma değer ile ülkemizin lokomotif sakıncalar yaratması gibi nedenlerle, 2003 yılı kurulması, elektronik devlete geçiş sürecinin en sektörlerinden birisidir. Bu nedenle de inşaat başından itibaren uygulamaya giren Kamu İhale güçlü bileşenlerinden olan elektronik ihalenin sektörünü düzenleyen yasaların sektörü Kanunu ile müteahhitlik karnelerinin yerine, iş uygulamaya girmesini kolaylaştıracak olması geliştirici ve gelişmiş ülkelerdeki standartlara deneyim belgeleri getirilmiştir. Ancak, yaklaşık nedeniyle de önem arz etmektedir. uyum sağlayacak nitelikte olması oldukça büyük 6 yıldır uygulamada olan bu sistemde de bir Yüklenicilerin; iş deneyimi, mali durumu, önem taşımaktadır. takım usulsüzlükler olduğu görülmüş ve ihale sürecinde çok fazla belge istenmesinin yarattığı personel durumu, makine ve ekipman durumu Ülke ekonomisinin yüzde 30’unu doğrudan olumsuzluklar da dikkate alınarak yeni bir çözüm gibi unsurlar değerlendirilerek hangi tür ve ve dolaylı olarak etkileyen inşaat sektöründe arayışı gerekli hale gelmiştir. tutarda kamu ihalelerine girebileceklerine ilişkin kalite ve verimliliğin artırılması ile rekabet yeterlik sertifikası verilmesi öngörülmektedir. gücünün geliştirilmesi için; inşaatı yapan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda bir takım Kanun ile Kamu İhale Kurumu’na verilen yetki müteahhidin (yüklenicinin) standartlarının değişiklikler yapan ve 5 Aralık 2008 tarihli çerçevesinde, yeterlik sisteminin altyapısının belirlenmesi, mimar, mühendis, usta, düz işçi Resmi Gazete’de yayımlanan 5812 sayılı oluşturulması yönünde çalışmalar kurum gibi tüm işgücünün nitelikli eğitim süreçlerinden Kanun ile kamu ihalelerine katılacak olan bünyesinde sürdürülmektedir. Kamu İhale geçmeleri ve bunu belgelendirmeleri, isteklilerin yeterliklerinin tespitine ilişkin Kurumu tarafından bu konuda başlatılan etkin denetim sisteminin oluşturulması ile sistemler kurulabileceği hüküm altına alınmıştır. çalışmalar henüz alt düzeyde olup, yeterlik yapı malzemelerinin ulusal ve uluslararası Yine aynı kanun ile bu sistemlerin kurulması, sertifikalarının bu amaçla kurulan özel şirketler standartlara uygunluğunun sağlanması kurdurulması, denetlenmesi gibi konularda tarafından verilmesi planlanmaktadır. Bu gerekmektedir. Kamu İhale Kurumu yetkilendirilmiştir. şirketlerin görev, yetki ve sorumlulukları ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun uygulamaya Kamu ihalelerine teklif verecek olan isteklilerin, denetimi, yeterlik komitelerinin oluşumu ve girdiği 2003 yılından önceki dönemde yürürlükte ekonomik ve mali yeterlikleri ile mesleki ve çalışma esasları ile sertifikaların düzenlenmesine olan 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu gereğince teknik yeterliklerine ilişkin pek çok belgenin ilişkin kriterler üzerinde çalışılmaktadır. kamunun yapım işi ihalelerine katılacak olan yerini alacak olan bu yeterlik sisteminin müteahhitlerin, ihalesine katılabileceği işin kurulmasıyla; ihalelerde basılı ortamda Söz konusu çalışmaların, kamu ve özel grubunu ve bedelini gösteren “Müteahhitlik istenilen belge sayısının azaltılması ve böylece sektör kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin Karnesi” sahibi olmaları gerekmekteydi. isteklilerin tekliflerin hazırlanması sürecindeki temsilcilerinin yer aldığı, geniş katılımlı Müteahhitlik karnelerinin bazı kesimlerce alınır- harcamalardan tasarruf sağlamaları ile ihale toplantılarla ilgili tarafların görüş ve önerilerinin satılır hale gelmesi, kişilerin kendi tecrübelerini değerlendirme süreçlerinin kısaltılması alınarak tamamlanması öngörülmektedir.

14 - 15 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Ulusal istatistiklerde programlı döneme geçiş

Resmi İstatistik Programı (RİP), resmi istatistiklerin tüm kurum ve kuruluşlar ile görevliler, bu Kanun’da yapılmaktadır. Kurum ve kuruluşlar, bu kapsamda işlemlerine ait bilgiler Gümrük Veri Ambarı’na engellenememiştir. Tüm belediyelerin UAVT üretimine ve yayımına ilişkin temel ilkeler ile ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılacak her türlü Kurul veya Kurul tarafından ilgili yönetmelik (GÜVAS) aktarılmakta ve oradan aylık veriler, üzerinden form düzenlemeye başlamaları ile birlikte standartları belirlemek, ulusal ve uluslararası düzenleyici işlemlerde belirtilen ilkelere uymakla çerçevesinde oluşturulan çalışma gruplarının her ilki referans ayı takip eden ilk hafta diğeri de aylar arasındaki bilgide oluşan revizenin minimum düzeyde ihtiyaç duyulan alanlarda güncel, güvenilir, yükümlüdür. türlü talebini belirlenen zamanda karşılamakla dördüncü haftada olmak üzere iki defada TÜİK’e düzeye indirilmesi beklenmektedir. TÜİK ve zamanlı, şeffaf ve tarafsız veri üretilmesini Ulusal Kayıt Sistemleri yükümlüdür. aktarılmaktadır. Bu süre içerisinde işlem gören UAVT’den sorumlu olan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri sağlamak amacıyla 5429 sayılı Türkiye İstatistik beyanname bilgilerinin idari, teknik ya da hukuki Genel Müdürlüğü birlikte çalışma grubu oluşturmuş Kurum ve kuruluşlar kendi görev alanlarına ilişkin RİP Kapsamında Yürütülen Modüler Eğitim Kanunu’na dayanılarak beş yıllık bir dönem için nedenlerle GÜVAS’a aktarılamaması nedeniyle ve UAVT sisteminin geliştirilmesi, aksaklıklarının ulusal kayıt sistemlerini TÜİK Başkanlığı’nın Programları hazırlanmıştır. “Resmi İstatistik Programı 2007– bilgiler TÜİK’e eksik gelebilmekte, eksik gelen giderilmesi, sistemi kullanmayan belediyelerin belirlediği standartlarda oluşturmak, güncellemek Resmi İstatistik Programı kapsamında üretilen ” ile Türkiye istatistik sisteminde programlı bilgiler TÜİK’e aktarıldığında ait olduğu ay verilerine sistemi kullanmasının sağlanması için koordineli bir 2011 ve Başkanlığın istatistik amaçlı kullanımına istatistikler ve derlenen verilerde standardizasyonu döneme geçilmiştir. eklenmektedir. Söz konusu ek bilginin çoğunluğu şekilde çalışmalar devam etmektedir. açmakla yükümlüdür. Bu konuda yapılacak her sağlamak üzere Türkiye İstatistik Kanunu’nun bir önceki aya ait olmaktadır. Diğer taraftan beyan Bu Program’la resmi istatistiklerin üretiminde ve türlü mevzuat çalışmalarında Başkanlığın uygun 18. maddesi ve ilgili fıkralara istinaden tüm İnşaat Göstergeleri hatalarının gerek TÜİK’te yapılan analizler sırasında yayımında karşılaşılan mükerrerlikler önlenmekte, görüşünün alınması gerekmektedir. kurumlara, metodoloji, uygulama, veri derleme, veri tespit edilmesi ya da Gümrük Müsteşarlığı Kısa dönemli iş istatistikleri kapsamında; inşaat cevaplayıcı yükü azalmakta, kamuda insan gücü işleme ve analizi ve yayım ve dağıtım konularında Sınıflama ve Standartlar tarafından tespit edilerek bildirilmesi ile veride sektöründeki gelişimi izlemek amacıyla üç aylık ve kaynak tasarrufu sağlanarak resmi istatistiklere eğitim vermek görevi çerçevesinde 4 tane modüler 5429 sayılı Kanun ile resmi istatistiklerin üretimi güncellemeler olabilmektedir. istihdam, çalışılan saat, brüt ücret-maaş, ciro ve olan güven daha da artmaktadır. Ayrıca, resmi eğitim programı düzenlenmiştir. Bu modüller; sırasında kullanılacak istatistiki yöntemleri, üretim endeksleri hesaplanmaktadır. Endekslerin istatistikler bir standarda kavuşturulmuş, sorumlu Hanehalkı İstatistikleri, İş İstatistikleri, Tarım İnşaat Sektörüne Yönelik Yürütülen Faaliyetler tanımları, sınıflamaları ve standartları, ulusal ve baz yılı 2005’tir ve 29 Aralık 2008 tarihinde ilk ve ilgili kurumlar tanımlanarak, hangi verinin hangi İstatistikleri ve İdari Kayıtlar’dır. ve Yapılacak Yeni Çalışmalar uluslararası normlara uygun olarak belirleme defa yayınlanmaya başlanmıştır. Hesaplanan kurum tarafından, hangi yöntemle derleneceği ve Yapı İzin İstatistikleri görevi TÜİK Başkanlığı’na verilmiştir. Resmi İstatistiki Verilerde Güncelleme Faaliyetleri endekslerin coğrafi kapsamı Türkiye olup sektörel hangi dönemler için ve ne zaman yayımlanacağı Yapı İzin İstatistikleri’ne ait bilgiler yetkili idarelerin istatistik üretiminde görev alan kurum ve Yeniden gözden geçirme, düzeltme, yenileme, kapsamı NACE Rev.1.1 ve CC sınıflamalarıdır. konularına açıklık getirilmiştir. düzenlemiş olduğu Yapı Ruhsatı, Yapı Kullanma kuruluşlar, Program’da belirtilen sınıflama ve kalite inceleme, kontrol etme anlamlarında kullanılan Hesaplanan endekslerde revize iki defa İzin Belgesi, Yanan ve Yıkılan Yapılar Formları’ndan Program’ın yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye standartlarına uygun veri üretimi için her türlü güncelleme, istatistiki verilerde belirli dönemlerde yapılmaktadır. Birinci olarak, cari dönem endeksleri derlenmektedir. Bilgiler aylık olarak derlenmekte, İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı verilerin tedbiri almak ve veri toplamadan yayın aşamasına yapılmaktadır. Yapılan bu güncellemeler yayımlanırken bir önceki dönem endeksleri revize üç aylık haber bülteni, yıllık kitap ile kamuoyuna yanı sıra RİP’te diğer kurum ve kuruluşlar kadar her düzeyde gerekli kalite denetimini gerekçeleriyle birlikte verinin üretiminden sorumlu edilmektedir. İkinci olarak ise yılsonunda, biten duyurulmakta, istendiği takdirde aylık bilgiler de tarafından üretilmesi öngörülen veriler resmi yapmakla yükümlüdürler. Bu bağlamda, resmi olan kurum tarafından kamuoyuna açıklanmaktadır. yılın tüm dönemleri için bir kez daha endeksler hazırlanmaktadır. Yetkili idarelerin, 2007 yılından istatistik olarak kabul edilmektedir. Böylece ihtiyaç istatistik üretmekle sorumlu kurum ve kuruluşlar, revize edilmektedir. İzleyen dönemlerde mevsim ve Örneğin, Gayri Safi Milli Hasıla serileri, cari önce kağıt ortamında düzenledikleri formların duyulan her alanda güvenilir tek bir resmi istatistik Başkanlık tarafından oluşturulan istatistik amaçlı takvim etkilerinden arındırılmış endeks serilerinin gelişmeleri ve yapısal değişiklikleri takip edebilmek birer nüshasını kanun gereği Türkiye İstatistik üretilmesi sağlanmaktadır. tanım ve sınıflamaları kullanmakla; kendi ihtiyaçları üretilmesi planlanmaktadır. amacıyla belirli aralıklarla güncellenmektedir. Kurumu’na (TÜİK) göndermeleri ile bilgiler RİP İlkeleri doğrultusunda belirleyecekleri sınıflamaları Bina İnşaatı Maliyet Endeksi Cumhuriyet döneminden bu yana GSMH serileri hazırlanmaktaydı. Haber bülteni yayınlandıktan kullanmaları halinde ise Başkanlığın belirlediği Resmi istatistiklerin kalitesinin geliştirilmesi için 1998 bazlı güncelleme dahil olmak üzere dört kez sonra yayınlanan aylara ait formların yetkili İnşaat sektörünün oldukça geniş faaliyet alanı sınıflamalara dönüştürülmesini sağlayacak Program kapsamında üretilen tüm istatistiklerin, yapılmıştır. Bunlar 1948, 1968, 1987 ve 1998 bazlı idareler tarafından gönderilmesiyle bu tür bulunmasına karşın mevcut durumda sadece tedbirleri almakla yükümlüdür. güvenilirlik, tutarlılık, tarafsızlık, istatistiki gizlilik, güncellemelerdir. 1948 ve 1968 bazlı güncelleme formlara ait bilgiler bir sonraki haber bülteni içine bina inşaatı maliyetleri konusunda bir endeks güncellik ve şeffaflık ilkelerine göre hazırlanması TÜİK, uluslararası sınıflamalarla tam uyumludur çalışmaları yıllık düzeydedir. 1987 ve 1998 bazlı katılmakta ve bu da revizeye yol açmaktaydı. hesaplanmakta ve 2005=100 olarak üç ayda bir ve uygulanması gerekmektedir. 5429 sayılı Türkiye ve kullanılan tüm sınıflamalar Resmi İstatistik güncelleme çalışmaları ise dönemsel düzeyde 2007 yılı Temmuz ayından itibaren yukarıda yayınlanmaktadır. Ancak bunun yeterli olmadığı, İstatistik Kanunu’nun 4. maddesine göre, resmi Sınıflama Sunucusu (RİSS) (http://tuikapp.tuik. hazırlanmıştır. bahsedilen formlar Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT) çalışmanın inşaat sektörünün bütününü kapsaması istatistiklerin kalitesinin ve ilkelere uygunluğunun gov.tr/DIESS/) üzerinden kullanıcıların hizmetine Dış ticaret istatistikleri açısından olayı üzerinden adres eşleşmesi yapıldıktan sonra gerektiği bilinciyle çalışmalar yürütülmektedir. değerlendirilebilmesi amacıyla gerekli tüm sunulmaktadır. değerlendirecek olursak bu konuda veri kaynağı düzenlenmeye başlandı. Ancak, sistem üzerinden Öncelikle kapsama ilişkin kaynak ve yöntem bilgilerin ve resmi istatistik üretiminde kullanılan Resmi istatistik üretiminde bu standartlara uyulup Gümrük Müsteşarlığı’dır. BİLGE (Bilgisayarlı düzenlenen formlarda ve sistemi kullanmayan çalışmaları yapılmış olup endeks için gerekli olan yöntemlerin kamuoyuna açıklanması zorunluluğu uyulmadığının kontrolü, 5429 sayılı Kanun’la Gümrük Etkinlikleri) adı verilen bir yazılım aracılığı yetkili idarelerin kağıt ortamında gönderdikleri kaynakların ihtiyaca cevap verebilmesinin şartları getirilmiştir. Bu bağlamda, Program’ı uygulayan kurulan Veri Kalite Kontrol Kurulu tarafından ile elektronik ortamda gerçekleştirilen gümrük formlar yüzünden geriye dönük form düzenlenmesi üzerinde çalışılmaktadır.

Eylül Ekim 2009 Doç. Dr. Ömer TOPRAK Türkiye İstatistik Kurumu - TÜİK Başkanı

Resmi İstatistik Programı (RİP), resmi istatistiklerin tüm kurum ve kuruluşlar ile görevliler, bu Kanun’da yapılmaktadır. Kurum ve kuruluşlar, bu kapsamda işlemlerine ait bilgiler Gümrük Veri Ambarı’na engellenememiştir. Tüm belediyelerin UAVT üretimine ve yayımına ilişkin temel ilkeler ile ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılacak her türlü Kurul veya Kurul tarafından ilgili yönetmelik (GÜVAS) aktarılmakta ve oradan aylık veriler, üzerinden form düzenlemeye başlamaları ile birlikte standartları belirlemek, ulusal ve uluslararası düzenleyici işlemlerde belirtilen ilkelere uymakla çerçevesinde oluşturulan çalışma gruplarının her ilki referans ayı takip eden ilk hafta diğeri de aylar arasındaki bilgide oluşan revizenin minimum düzeyde ihtiyaç duyulan alanlarda güncel, güvenilir, yükümlüdür. türlü talebini belirlenen zamanda karşılamakla dördüncü haftada olmak üzere iki defada TÜİK’e düzeye indirilmesi beklenmektedir. TÜİK ve zamanlı, şeffaf ve tarafsız veri üretilmesini Ulusal Kayıt Sistemleri yükümlüdür. aktarılmaktadır. Bu süre içerisinde işlem gören UAVT’den sorumlu olan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri sağlamak amacıyla 5429 sayılı Türkiye İstatistik beyanname bilgilerinin idari, teknik ya da hukuki Genel Müdürlüğü birlikte çalışma grubu oluşturmuş Kurum ve kuruluşlar kendi görev alanlarına ilişkin RİP Kapsamında Yürütülen Modüler Eğitim Kanunu’na dayanılarak beş yıllık bir dönem için nedenlerle GÜVAS’a aktarılamaması nedeniyle ve UAVT sisteminin geliştirilmesi, aksaklıklarının ulusal kayıt sistemlerini TÜİK Başkanlığı’nın Programları hazırlanmıştır. “Resmi İstatistik Programı 2007– bilgiler TÜİK’e eksik gelebilmekte, eksik gelen giderilmesi, sistemi kullanmayan belediyelerin belirlediği standartlarda oluşturmak, güncellemek Resmi İstatistik Programı kapsamında üretilen ” ile Türkiye istatistik sisteminde programlı bilgiler TÜİK’e aktarıldığında ait olduğu ay verilerine sistemi kullanmasının sağlanması için koordineli bir 2011 ve Başkanlığın istatistik amaçlı kullanımına istatistikler ve derlenen verilerde standardizasyonu döneme geçilmiştir. eklenmektedir. Söz konusu ek bilginin çoğunluğu şekilde çalışmalar devam etmektedir. açmakla yükümlüdür. Bu konuda yapılacak her sağlamak üzere Türkiye İstatistik Kanunu’nun bir önceki aya ait olmaktadır. Diğer taraftan beyan Bu Program’la resmi istatistiklerin üretiminde ve türlü mevzuat çalışmalarında Başkanlığın uygun 18. maddesi ve ilgili fıkralara istinaden tüm İnşaat Göstergeleri hatalarının gerek TÜİK’te yapılan analizler sırasında yayımında karşılaşılan mükerrerlikler önlenmekte, görüşünün alınması gerekmektedir. kurumlara, metodoloji, uygulama, veri derleme, veri tespit edilmesi ya da Gümrük Müsteşarlığı Kısa dönemli iş istatistikleri kapsamında; inşaat cevaplayıcı yükü azalmakta, kamuda insan gücü işleme ve analizi ve yayım ve dağıtım konularında Sınıflama ve Standartlar tarafından tespit edilerek bildirilmesi ile veride sektöründeki gelişimi izlemek amacıyla üç aylık ve kaynak tasarrufu sağlanarak resmi istatistiklere eğitim vermek görevi çerçevesinde 4 tane modüler 5429 sayılı Kanun ile resmi istatistiklerin üretimi güncellemeler olabilmektedir. istihdam, çalışılan saat, brüt ücret-maaş, ciro ve olan güven daha da artmaktadır. Ayrıca, resmi eğitim programı düzenlenmiştir. Bu modüller; sırasında kullanılacak istatistiki yöntemleri, üretim endeksleri hesaplanmaktadır. Endekslerin istatistikler bir standarda kavuşturulmuş, sorumlu Hanehalkı İstatistikleri, İş İstatistikleri, Tarım İnşaat Sektörüne Yönelik Yürütülen Faaliyetler tanımları, sınıflamaları ve standartları, ulusal ve baz yılı 2005’tir ve 29 Aralık 2008 tarihinde ilk ve ilgili kurumlar tanımlanarak, hangi verinin hangi İstatistikleri ve İdari Kayıtlar’dır. ve Yapılacak Yeni Çalışmalar uluslararası normlara uygun olarak belirleme defa yayınlanmaya başlanmıştır. Hesaplanan kurum tarafından, hangi yöntemle derleneceği ve Yapı İzin İstatistikleri görevi TÜİK Başkanlığı’na verilmiştir. Resmi İstatistiki Verilerde Güncelleme Faaliyetleri endekslerin coğrafi kapsamı Türkiye olup sektörel hangi dönemler için ve ne zaman yayımlanacağı Yapı İzin İstatistikleri’ne ait bilgiler yetkili idarelerin istatistik üretiminde görev alan kurum ve Yeniden gözden geçirme, düzeltme, yenileme, kapsamı NACE Rev.1.1 ve CC sınıflamalarıdır. konularına açıklık getirilmiştir. düzenlemiş olduğu Yapı Ruhsatı, Yapı Kullanma kuruluşlar, Program’da belirtilen sınıflama ve kalite inceleme, kontrol etme anlamlarında kullanılan Hesaplanan endekslerde revize iki defa İzin Belgesi, Yanan ve Yıkılan Yapılar Formları’ndan Program’ın yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye standartlarına uygun veri üretimi için her türlü güncelleme, istatistiki verilerde belirli dönemlerde yapılmaktadır. Birinci olarak, cari dönem endeksleri derlenmektedir. Bilgiler aylık olarak derlenmekte, İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı verilerin tedbiri almak ve veri toplamadan yayın aşamasına yapılmaktadır. Yapılan bu güncellemeler yayımlanırken bir önceki dönem endeksleri revize üç aylık haber bülteni, yıllık kitap ile kamuoyuna yanı sıra RİP’te diğer kurum ve kuruluşlar kadar her düzeyde gerekli kalite denetimini gerekçeleriyle birlikte verinin üretiminden sorumlu edilmektedir. İkinci olarak ise yılsonunda, biten duyurulmakta, istendiği takdirde aylık bilgiler de tarafından üretilmesi öngörülen veriler resmi yapmakla yükümlüdürler. Bu bağlamda, resmi olan kurum tarafından kamuoyuna açıklanmaktadır. yılın tüm dönemleri için bir kez daha endeksler hazırlanmaktadır. Yetkili idarelerin, 2007 yılından istatistik olarak kabul edilmektedir. Böylece ihtiyaç istatistik üretmekle sorumlu kurum ve kuruluşlar, revize edilmektedir. İzleyen dönemlerde mevsim ve Örneğin, Gayri Safi Milli Hasıla serileri, cari önce kağıt ortamında düzenledikleri formların duyulan her alanda güvenilir tek bir resmi istatistik Başkanlık tarafından oluşturulan istatistik amaçlı takvim etkilerinden arındırılmış endeks serilerinin gelişmeleri ve yapısal değişiklikleri takip edebilmek birer nüshasını kanun gereği Türkiye İstatistik üretilmesi sağlanmaktadır. tanım ve sınıflamaları kullanmakla; kendi ihtiyaçları üretilmesi planlanmaktadır. amacıyla belirli aralıklarla güncellenmektedir. Kurumu’na (TÜİK) göndermeleri ile bilgiler RİP İlkeleri doğrultusunda belirleyecekleri sınıflamaları Bina İnşaatı Maliyet Endeksi Cumhuriyet döneminden bu yana GSMH serileri hazırlanmaktaydı. Haber bülteni yayınlandıktan kullanmaları halinde ise Başkanlığın belirlediği Resmi istatistiklerin kalitesinin geliştirilmesi için 1998 bazlı güncelleme dahil olmak üzere dört kez sonra yayınlanan aylara ait formların yetkili İnşaat sektörünün oldukça geniş faaliyet alanı sınıflamalara dönüştürülmesini sağlayacak Program kapsamında üretilen tüm istatistiklerin, yapılmıştır. Bunlar 1948, 1968, 1987 ve 1998 bazlı idareler tarafından gönderilmesiyle bu tür bulunmasına karşın mevcut durumda sadece tedbirleri almakla yükümlüdür. güvenilirlik, tutarlılık, tarafsızlık, istatistiki gizlilik, güncellemelerdir. 1948 ve 1968 bazlı güncelleme formlara ait bilgiler bir sonraki haber bülteni içine bina inşaatı maliyetleri konusunda bir endeks güncellik ve şeffaflık ilkelerine göre hazırlanması TÜİK, uluslararası sınıflamalarla tam uyumludur çalışmaları yıllık düzeydedir. 1987 ve 1998 bazlı katılmakta ve bu da revizeye yol açmaktaydı. hesaplanmakta ve 2005=100 olarak üç ayda bir ve uygulanması gerekmektedir. 5429 sayılı Türkiye ve kullanılan tüm sınıflamalar Resmi İstatistik güncelleme çalışmaları ise dönemsel düzeyde 2007 yılı Temmuz ayından itibaren yukarıda yayınlanmaktadır. Ancak bunun yeterli olmadığı, İstatistik Kanunu’nun 4. maddesine göre, resmi Sınıflama Sunucusu (RİSS) (http://tuikapp.tuik. hazırlanmıştır. bahsedilen formlar Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT) çalışmanın inşaat sektörünün bütününü kapsaması istatistiklerin kalitesinin ve ilkelere uygunluğunun gov.tr/DIESS/) üzerinden kullanıcıların hizmetine Dış ticaret istatistikleri açısından olayı üzerinden adres eşleşmesi yapıldıktan sonra gerektiği bilinciyle çalışmalar yürütülmektedir. değerlendirilebilmesi amacıyla gerekli tüm sunulmaktadır. değerlendirecek olursak bu konuda veri kaynağı düzenlenmeye başlandı. Ancak, sistem üzerinden Öncelikle kapsama ilişkin kaynak ve yöntem bilgilerin ve resmi istatistik üretiminde kullanılan Resmi istatistik üretiminde bu standartlara uyulup Gümrük Müsteşarlığı’dır. BİLGE (Bilgisayarlı düzenlenen formlarda ve sistemi kullanmayan çalışmaları yapılmış olup endeks için gerekli olan yöntemlerin kamuoyuna açıklanması zorunluluğu uyulmadığının kontrolü, 5429 sayılı Kanun’la Gümrük Etkinlikleri) adı verilen bir yazılım aracılığı yetkili idarelerin kağıt ortamında gönderdikleri kaynakların ihtiyaca cevap verebilmesinin şartları getirilmiştir. Bu bağlamda, Program’ı uygulayan kurulan Veri Kalite Kontrol Kurulu tarafından ile elektronik ortamda gerçekleştirilen gümrük formlar yüzünden geriye dönük form düzenlenmesi üzerinde çalışılmaktadır.

16 - 17 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Eylül Ekim 2009 Bayram AKBAŞ Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanı

Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun çalışmaları ve meslek standartlarında gelinen son aşama

Mesleki Yeterlilik Kurumu-MYK’nın temel görevi sivil toplum örgütleriyle toplam 445 meslek olan ulusal yeterlilik sisteminin oluşturulması standardının hazırlanmasına ilişkin işbirliği kapsamında ulusal meslek standartlarının ortamı oluşturulmuştur. Meslek standardı belirlenmesi öncelik arz etmektedir. Bu sebeple hazırlama konusunda iş dünyası temsilcilerinin öncelikle meslek standartlarının belirlenmesi işbirliği yapmaları teşvik edilmiş, aynı alanda çalışmalarına başlanmış ve önemli bir aşama da faaliyet gösteren kuruluşların ortak girişimler kaydedilmiştir. oluşturmaları temin edilmiştir. Ekim 2009 itibari ile toplam 11 sektörde müstakil ya da MYK, meslek standartlarının geliştirilmesinde ortak girişimi temsil eden 18 farklı kuruluşla merkezi bir yaklaşım değil, sektörün aktif meslek standardı hazırlama işbirliği protokolleri rol almasını sağlayan katılımcı yaklaşım imzalanmıştır. uygulamaktadır. Meslek standartları, MYK Yönetim Kurulu tarafından yetkilendirilen İmzalanan protokoller kapsamında 2009 kurum/kuruluşlarca hazırlanmaktadır. yılında inşaat, otomotiv, enerji, tekstil, turizm, Hazırlanan taslak standartlar ilgili tüm ulaştırma, çimento ve metal sektörlerinde tarafların (ilgili kamu kurumları, işçi, işveren toplam 74 taslak meslek standardı ve meslek kuruluşları, eğitim sağlayıcılar, hazırlanmıştır. Hazırlanan standartlardan sınav ve belgelendirme kuruluşları vb.) otomotiv sektöründe 9, enerji sektöründe 11, görüşüne sunulmakta, görüş ve öneriler inşaat sektöründe 3 olmak üzere toplam 23 taslaklara yansıtılarak sektör komitelerince meslek standardı Resmi Gazete’de yayımlanarak incelenmekte, bu incelemeden sonra da MYK Ulusal Meslek Standardı niteliği kazanmıştır. Yönetim Kurulu’nun onayına sunulmaktadır. 2009 yılı sonuna kadar 110 meslek standardının Yönetim Kurulu onayını takiben hazırlanan hazırlanması hedeflenmektedir. meslek standartları Resmi Gazete’de Ulusal meslek standartları üzerinde mutabakata yayımlanarak Ulusal Meslek Standardı niteliğini varılması ve standartların kalite güvencesinin kazanmaktadır. sağlanması amacıyla üçlü yapıda olan sektör Ulusal meslek standartlarının hazırlanması komiteleri oluşturulmuştur. Sektör komiteleri, kapsamında 2009 yılında sektörlere ve MYK Yönetim Kurulu tarafından yetkilendirilen mesleklere ilişkin yetkinliği ve temsil gücü kurum ve kuruluşlarca hazırlanan taslak olan işçi, işveren, meslek kuruluşları ve meslek standartlarının ulusal meslek standardı

18 - 19 Dosya | Standart ve Belgelendirme

olarak kabul edilebilmesi için inceleme yapan, İçin Genel Şartlar” standardına göre akredite önerilerde bulunan ve Yönetim Kurulu’na edilmeleridir. sunulmasına karar veren kamu, işçi, işveren ve Bu standart, personel belgelendirmesi meslek kuruluşları temsilcilerinden oluşturulan yapan kuruluşlar için genel kabul gören sektörel uzmanlık kurullarıdır. mukayese esaslarını gerçekleştirme ve Meslek standardı hazırlama çalışmaları ile eş teşvik etme amacıyla hazırlanmıştır. Personel zamanlı olarak oluşturulan sektör komiteleri belgelendirmesinin ve belgelendirilmiş etkin olarak işletilmektedir. Bu çerçevede personelin belgelendirme programı ile belirlenen inşaat, otomotiv, enerji, tekstil, turizm, metal, şartları karşıladığının güvence altına alınmasını sağlık ve sosyal hizmetler, ulaştırma, cam- sağlayan araçlarından biridir. Standart, genel çimento-toprak alanlarında sektör komiteleri kabul gören değerlendirme prosesi, onu oluşturulmuştur. 2009 yılı sonuna kadar kimya takiben gözetim ve belgelendirilmiş personelin ve toplumsal-kişisel hizmetler sektör komiteleri yeterliğinin periyodik olarak yapılan yeniden de oluşturulacaktır. değerlendirmeler aracılığıyla güvence altına alındığı güven duyulan bir belgelendirme Ulusal Yeterlilikler ve Akreditasyon programını ortaya koyar. Kavramlarının MYK Çalışmalarındaki Yeri UYS’de söz konusu olan diğer bir akreditasyon MYK tarafından kurulan ve işletilmekte olan ise eğitim kuruluşlarının akreditasyonudur. Ulusal Yeterlilik Sistemi’nde (UYS) Ulusal Eğitim kuruluşlarının akreditasyonu, eğitim ve Yeterlilik, yetkilendirilmiş belgelendirme öğretim kurum ve kuruluşlarının ilgili ulusal kuruluşlarınca yapılan değerlendirmelerle tespit yeterlilikte tanımlanan eğitim programının edilen ve MYK tarafından onaylanarak Ulusal ilgili yeterliliğin gerektirdiği bilgi, beceri Yeterlilik Çerçevesi’ne (UYÇ) yerleştirilen, ve yetkinliği kazandırmak üzere teorik ve bireyin sahip olması gereken bilgi, beceri ve uygulamalı yöntemlerle Mesleki Yeterlilik, Sınav yetkinliktir. ve Belgelendirme Yönetmeliği ile tanımlanan Yeterlilikler MYK tarafından görevlendirilen şartlara uygun oluşturulmuş sistem dahilinde kuruluşlarca ve MYK tarafından belirlenen verildiğinin tespiti ve belgelendirilmesidir. format, usul ve esaslara göre ulusal ya da Ulusal Mesleki Yeterlilik Belirleme uluslararası meslek standartları temel alınarak Çalışmaları hazırlanır. Öncelikle belgelendirme süreci hakkında bilgi Bir ürünün ya da hizmetin, piyasanın talep vermek isterim. MYK tarafından kabul edilen ettiği şartlara, standartlara, yönetmeliklere yeterliliklere göre yeterliliğini belgelendirmek ve uygunluğunu göstermek üzere o ürün veya MYK belgelerini edinmek isteyen kişiler, Kurum hizmet için yapılan deney, analiz, muayene ve tarafından yetkilendirilmiş bir belgelendirme belgelendirme işlemlerini yapan kuruluşların kuruluşuna başvururlar. (Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları) resmi bir otorite tarafından uluslararası kriterlere göre Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları, ilgili denetlenerek teknik ve idari yeterliliklerinin yeterlilikte yer alan başvuru şartlarına göre onaylanması ve belli aralıklarla denetlenmesi belgelendirme başvurularını değerlendirir. Bireylerin belgelendirilmeleri ile ilgili süreç işlemi olan akreditasyon, UYS’de Ulusal yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarınca Yeterlilik Çerçevesi’nde tanımlı ulusal yürütülür. yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürüten kuruluşların Türk Sınav sonucunda belge almaya hak kazananların Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) ya da Avrupa listesi ile sınava ilişkin diğer bilgiler MYK’ya Akreditasyon Birliği bünyesinde çok taraflı iletilir. Bu listelerde yer alanlara mesleki tanıma anlaşması imzalamış başka akreditasyon yeterlilik belgesi verilmesi için Yönetim Kurulu kurumlarınca ilgili yeterliliklerde TS EN ISO/ onayına sunulur ve Yönetim Kurulu onayının IEC 17024:2004 “Uygunluk Değerlendirmesi- ardından MYK onaylı mesleki yeterlilik belgeleri Personel Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar düzenlenir.

Eylül Ekim 2009 Uluslararası standartlara göre akredite yeterliliklere göre yetkilendirmelerin ardından Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Yükseköğretim kurum/kuruluşlar tarafından yürütülen yapılan sınav ve değerlendirmelerle MYK onaylı Kurulu (YÖK) ile birlikte meslek liseleri mesleki yeterlilik belgelerinin verilmesine devam belgelendirmelerin MYK kapsamına alınması programlarının, ulusal meslek standartlarına amacıyla ilk ulusal yeterlilik olan 09UY0001-3 edilecektir. Memnuniyetle ifade etmem gerekir göre gözden geçirilmesi konusunda en Plastik Kaynakçısı (Seviye 3) Ulusal ki bu başvurular ve kabuller arasında İNTES Yeterliliği, Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun de yer almaktadır. İNTES’in UMS hazırlamada üst düzeyde görüşmeler yapılmış, işbirliği koordinasyonunda; Belgetürk, Türk Loydu olduğu gibi ulusal yeterliliklerin hazırlanmasında konusunda mutabakata varılmış ve bu ve TQNET kuruluşlarının katkılarıyla İstanbul da özverili çalışmalar yapacağından ve de görüşmelerin periyodik olarak yapılması ve akredite olarak sınav belgelendirme kuruluşu Uygulamalı Gaz ve Enerji Teknolojileri gerçekleştirilen çalışmaların gözden geçirilmesi Araştırma Mühendislik Sanayi ve Ticaret A.Ş talebinde bulunacağından kuşku duymuyoruz. kararlaştırılmıştır. (UGETAM) tarafından TS EN 13067 (Kaynakçı Bu vesileyle konuya duyarlılık gösteren Nitelik Sınavları-Plastik Kaynağı Yapan kuruluşlarımızın tamamına, aracılığınızla Ulusal yeterliliklerde yetkilendirilmiş şükranlarımı sunuyorum. Personel-Kaynaklı Termoplastik Birleştirmeler) belgelendirme kuruluşlarının, eğitim- uluslararası standardına dayalı olarak MYK’nın Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK, Türk öğretim kuruluşlarının akreditasyonunda hazırlanarak MYK Yönetim Kurulu kararıyla kabul Standardları Enstitüsü, TÜRKAK, İŞKUR Gibi yetkilendirilecek kuruluşların ve akredite edilmiştir. Kuruluşlarla Yürüttüğü İşbirliği Çalışmaları eğitim-öğretim programlarını sunan kuruluşların Söz konusu yeterliliğe göre TÜRKAK’tan MYK tüm faaliyetlerini ilgili kurum kuruluşlarla faaliyetlerinin denetimi ve bu kuruluşların akredite olan İstanbul Uygulamalı Gaz ve koordinasyon ve işbirliği içerisinde çalışmasına ilişkin usul, esas ve prosedürlerin Enerji Teknolojileri Araştırma Mühendislik gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda Sanayi ve Ticaret A.Ş’nin (UGETAM) MYK öncelikle Milli Eğitim Bakanlığı, İŞKUR ve oluşturulması TÜRKAK, MEB, YÖK ve TSE ile Yönetim Kurulu tarafından 09UY0001-3 Plastik Türk Standardları Enstitüsü ile koordinasyon işbirliği halinde gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Kaynakçısı (Seviye 3) Ulusal Yeterliliği’nde sağlanarak, geçmişte yapılan meslek aktif işgücü politikaları kapsamında İŞKUR’un yetkilendirilmesini takiben 9 Ekim 2009 standardı çalışmalarının MYK’ya resmen sağladığı kursların ulusal yeterliliklere göre tarihinde gerçekleştirilen sınav ve değerlendirme devri sağlanmıştır. Kurumumuza devredilen verilmesi ve çıktı güvencesinin MYK Mesleki sonucunda belge almaya hak kazananlar 20 söz konusu ulusal birikim, meslek standardı Ekim 2009 tarihinde MYK Genel Kurulu’nda hazırlama çalışmalarında kullanılmaktadır. Yeterlilik Belgeleri ile sağlanması konusunda belgelerini aldılar ve doğalgaz sektöründe önde anlayış birliğine varılmıştır. TSE tarafından uluslararası standartlara göre gelen kuruluşlarda istihdam edildiler. yapılan belgelendirmelerin MYK kapsamına MYK olarak tüm paydaşlarımızla birlikte Ayrıca Resmi Gazete’de yayımlanan ulusal alınması amacıyla TS EN 287-1.2007 yaptığımız çalışmalar sonucunda 2009 yılı meslek standartlarına göre yeterlilik geliştirmek (Kaynakçıların Yeterlilik Sınavı - Ergitme Kaynağı hedeflerimizin gerçekleştirileceğini paylaşıyor ve isteyen kuruluşların başvuruları değerlendirilmiş - Bölüm 1: Çelikler) uluslararası standardına bu alanda da yeterlilik geliştirme çalışmalarına göre ulusal yeterlilik geliştirme çalışmalarına bu açıklamayı yapma imkanı veren İNTES’e ve başlanmıştır. Bu kapsamda geliştirilecek ulusal başlanmıştır. ilgili tüm kuruluşlara teşekkür ediyorum.

20 - 21 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Sınai mülkiyet haklarının belgelendirilmesi

Ülkemizde köklü bir sınai mülkiyet geçmişi rekabet ortamında firmalar ancak ekonomik etkinlikler düzenliyoruz. Bu etkinlikleri, etkinliğin anlamına geleceği gibi, bütünsel olarak Bunu önemli bir başarı olarak değerlendirebiliriz. bulunmaktadır. Türkiye, bu alanda dünyada ilk ve teknolojik değeri yüksek patentlere, özgün düzenlendiği ildeki üniversite ve ilin ticaret ve ülke ekonomisine ve teknolojik gelişmeye Bu artışta patent teşviklerinin de büyük etkisi düzenleme yapan ülkeler arasındadır. 1871 tasarımlara ve güçlü markalara sahip olmaları sanayi odalarının işbirliği ile gerçekleştiriyoruz. sağlayacağı katkılardan dolayı yeni iş olduğunu düşünüyorum. Yaşanan bu olağanüstü tarihli Avrupa’nın ikinci Marka Kanunu olma halinde başarılı olabilmektedir. Bu gelişmeler KOSGEB, MKE, TOBB, TÜBİTAK, ASELSAN, olanaklarına da imkan tanıyacaktır. artışlar mutlak sayılarımızı da artırmaktadır. özelliğini taşıyan Alamet-i Farika Nizamnamesi yeni bilgi ve teknolojilerin üretilmesinin, TAI gibi kuruluşlarımızın görevlilerine verilen Ülkemizde faydalı model başvuruları ile birlikte Son dönemde Türkiye, patent ve marka sınai mülkiyet alanında ülkemizdeki ilk dolayısıyla bu yeniliklerin koruması anlamına eğitimler, ülke genelinde sanayi ve ticaret değerlendirildiğinde, Türk Patent Enstitüsü’ne başvurularında dünya ortalamasının çok düzenlemedir. Yine 1879 tarihli İhtira Beratı gelen sınai mülkiyet haklarının da önem ve odaları ve üniversiteler bünyesinde hizmet yapılan başvuru sayısı, Cumhuriyet tarihimizde üzerindeki artış oranlarıyla önemli bir sıçrama Kanunu, dünyanın patent alanındaki ilk kanunları rolünü artırmıştır. veren ve sayısı 40’a ulaşan bilgi ve doküman ilk kez 10.000’i aşmıştır. 1995 yılında toplam gerçekleştirdi. 2002 yılında 36.000 olan marka arasında yer almaktadır. Bu itibarla ülkemizde birimlerimiz ile Sanayi ve Ticaret İl Müdürlükleri 1730 başvuru yapıldığını dikkate aldığımızda, Küresel bir boyut kazanan bu rekabet ortamının başvuru sayımız, geçtiğimiz yıl 75.000’e ulaştı; 1871 yılından itibaren sınai mülkiyet hakları ile bünyesindeki enformasyon bürolarımız sınai gelinen noktanın önemi daha iyi anlaşılacaktır. zorlukları karşısında isteyen, başta KOBİ’ler Almanya ve Fransa’nın ardından Avrupa’da ilgili işlemler farklı isimde ve statüdeki birimler mülkiyet hakları konusunda bilgi ve bilinç Daha da önemli ve sevindirici olan ise 1995 olmak üzere, tüm firmalarımız sınai mülkiyet üçüncü sırada yer aldık. 1995 yılından 2008 yılı tarafından yürütülmüştür. 1994 yılında ise bu düzeyini artırmak için yararlandığımız en yılında 208 adet olan yerli başvuru sayısı toplam portföylerini çok iyi oluşturmak ve yönetmek sonuna kadar Türk Patent Enstitüsü’ne yapılan birim Türk Patent Enstitüsü’ne dönüşmüştür. önemli enstrümanlarımızı oluşturmaktadır. başvuruların sadece % 12’si idi. Geçtiğimiz durumundadır. İşletmelerde tüm yöneticiler, marka başvuru sayısı yarım milyonu aşarak Bunların haricinde, KOBİ’lerimizin inovasyon yıl yerli başvuru sayısı 25 kat artarak 5217’ye Bugün, sınai mülkiyet haklarının ülkemizde sınai mülkiyet haklarının ne olduğu ve nasıl daha 558.000’e ulaşmıştır. Bu başvuruların yedide kapasitelerinin artırılmasına yönelik olarak ulaştı. tescilinden sorumlu tek yetkili kuruluş olan etkin kullanılabileceği hususunda bilinç ve bilgi geliştirmiş olduğumuz ve şu ana kadar biri sadece geçtiğimiz yıl yapılmıştır. Toplam ve “Sınai mülkiyetin etkin ve yaygın kullanımını düzeyine sahip olmalıdır. Bu hususlara dikkat iki uygulamasını OSTİM Organize Sanayi başvurular içinde yerli başvuruların oranının Ülkemizden yapılan uluslararası patent sağlayarak Türk sanayi ve teknolojisini küresel eden firmalarımız için sınai mülkiyet hakları Bölgesi’nde ve Sincan 1. OSB’de gerçekleştirmiş % 80 olması da önemli bir husustur. başvurularında da önemli artışlar yaşanmaktadır. rekabette öne çıkarmak; Avrupa’da örnek ve öncü tehdit olmayıp bilakis fırsatlar sunmaktadır. 2002–2008 dönemi artış oranları baz olduğumuz “Hezarfen Projesi”nin bu yıl Öte yandan, Türk girişimcisinin sahip olduğu kurum olmak” vizyonuyla faaliyetlerini sürdüren AR-GE çalışmaları neticesinde elde edilen alındığında ülkemiz Çin’in ardından ikinci üçüncüsünü Konya’da gerçekleştiriyoruz. markaların uluslararası tescilinin önemini fark Enstitümüz müşteri odaklı, sistem odaklı, yeniliğin korunması ancak patent ile sırada yer almaktadır. 2008 yılı verilerine Yeniliklerin sanayiye uygulanmasını etmiş olmasından dolayı, uluslararası marka sonuç odaklı, çalışan odaklı bir kurum olmayı; mümkündür. Böylece, yapılan masraflar geri göre uluslararası başvuru sayısı itibariyle kolaylaştıracak Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) başvurularında da % 2’lik bir artış oranını kaliteli, güvenilir ve hızlı hizmet sunmayı ilke kazanılır, yeni çalışmalar finanse edilir. Katkıları dünyada 27’inci sırada yer alan ülkemiz bu kurulması gibi yeni projelerin çalışmalarını da yakalamış durumdayız. edinmiştir. E-devlet kapsamında geliştirdiğimiz göz önüne alındığında karşılığı fazlasıyla sürdürmekteyiz. trendin devamı halinde, önümüzdeki üç-dört çevrimiçi hizmetler ile müşterilerimiz oturdukları alındığından dolayı patent başvuruları için Tasarım başvurularında da yaşanan benzer yıl içinde, öncü kabul edilen ilk onbeş ülke Ülkemizdeki AR-GE çalışmalarını desteklemek yerden e-imza ile başvurularını yapabilmekte ve yapılan harcamalar önemsiz kalmaktadır. istikrarlı artışlarla, yılda 6 bin başvuru ve 30 bin arasına girecektir diye düşünüyorum. Başvuru ve buluş potansiyelini harekete geçirmek böylelikle başvuru için harcadıkları zamanı ve tasarımla Avrupa’da üçüncü ülke konumuna sayılarında yaşanan bu gelişme, ülkemizdeki Türk Patent Enstitüsü, ülkemizde sınai mülkiyet konusunda Türk Patent Enstitüsü ile ortak masrafı minimuma düşürebilmektedirler. geldik. sınai mülkiyet konusundaki potansiyelimizin alanındaki bilgi ve bilinç düzeyinin artırılması hedefleri bulunan KOSGEB, TÜBİTAK gibi harekete geçtiğini göstermektedir. İçinde bulunduğumuz bilgi toplumunda işgücü, konusunu öncelikleri arasına almıştır. Enstitü kuruluşlar da firmaların patent masraflarını Patent başvurularında da çok önemli hammadde ve doğal kaynaklarla ölçülen olarak, bu alanda yeni stratejiler geliştirerek azaltmak için dönemsel olarak çeşitli patent artışlar meydana gelmiştir. Dünyada patent Türk Patent Enstitüsü olarak, sınai mülkiyet zenginlik ve gelişmişlik değerlerinin yerini, beyin bunları uygulamaya koyuyoruz. Bu çerçevede, teşvikleri sunmaktadır. Firmalarımızın başvurularındaki yıllık artış oranı % 5’in altında haklarının üretimi, korunması ve işletilmesi gücü, inovatif düşünce ile bilgi ve teknoloji üniversiteler, KOSGEB ve Sanayi ve Ticaret AR-GE çalışmalarına önem vermeleri, patent iken, hatta pek çok ülkede başvuru sayılarında konularında üzerimize düşen sorumlulukları üretimi almıştır. Başka bir ifade ile günümüzde Odaları gibi paydaşlarımızla birlikte pek çok sayılarını artırmak için kendilerine sağlanan azalma yaşanırken, ülkemizde yerli patent yerine getirerek, Türkiye’nin ekonomik ve artık ekonomik değer, fiziki varlıklardan çok, fikri faaliyet gerçekleştiriyoruz. Türkiye’nin farklı bu teşviklerden sonuna kadar yararlanmaları, başvurularındaki artış oranı, 2007 yılında teknolojik gelişimine ve küresel rekabet gücüne sermaye ile ölçülüyor. Küresel bir boyut kazanan şehirlerinde “Patent Günleri” adını verdiğimiz firmalarının devamlılığını garantilemeleri yaklaşık % 70, geçtiğimiz yıl ise % 23 olmuştur. katkıda bulunmaya devam edeceğiz.

Eylül Ekim 2009 Prof. Dr. Habip ASAN Türk Patent Enstitüsü Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkanı

Ülkemizde köklü bir sınai mülkiyet geçmişi rekabet ortamında firmalar ancak ekonomik etkinlikler düzenliyoruz. Bu etkinlikleri, etkinliğin anlamına geleceği gibi, bütünsel olarak Bunu önemli bir başarı olarak değerlendirebiliriz. bulunmaktadır. Türkiye, bu alanda dünyada ilk ve teknolojik değeri yüksek patentlere, özgün düzenlendiği ildeki üniversite ve ilin ticaret ve ülke ekonomisine ve teknolojik gelişmeye Bu artışta patent teşviklerinin de büyük etkisi düzenleme yapan ülkeler arasındadır. 1871 tasarımlara ve güçlü markalara sahip olmaları sanayi odalarının işbirliği ile gerçekleştiriyoruz. sağlayacağı katkılardan dolayı yeni iş olduğunu düşünüyorum. Yaşanan bu olağanüstü tarihli Avrupa’nın ikinci Marka Kanunu olma halinde başarılı olabilmektedir. Bu gelişmeler KOSGEB, MKE, TOBB, TÜBİTAK, ASELSAN, olanaklarına da imkan tanıyacaktır. artışlar mutlak sayılarımızı da artırmaktadır. özelliğini taşıyan Alamet-i Farika Nizamnamesi yeni bilgi ve teknolojilerin üretilmesinin, TAI gibi kuruluşlarımızın görevlilerine verilen Ülkemizde faydalı model başvuruları ile birlikte Son dönemde Türkiye, patent ve marka sınai mülkiyet alanında ülkemizdeki ilk dolayısıyla bu yeniliklerin koruması anlamına eğitimler, ülke genelinde sanayi ve ticaret değerlendirildiğinde, Türk Patent Enstitüsü’ne başvurularında dünya ortalamasının çok düzenlemedir. Yine 1879 tarihli İhtira Beratı gelen sınai mülkiyet haklarının da önem ve odaları ve üniversiteler bünyesinde hizmet yapılan başvuru sayısı, Cumhuriyet tarihimizde üzerindeki artış oranlarıyla önemli bir sıçrama Kanunu, dünyanın patent alanındaki ilk kanunları rolünü artırmıştır. veren ve sayısı 40’a ulaşan bilgi ve doküman ilk kez 10.000’i aşmıştır. 1995 yılında toplam gerçekleştirdi. 2002 yılında 36.000 olan marka arasında yer almaktadır. Bu itibarla ülkemizde birimlerimiz ile Sanayi ve Ticaret İl Müdürlükleri 1730 başvuru yapıldığını dikkate aldığımızda, Küresel bir boyut kazanan bu rekabet ortamının başvuru sayımız, geçtiğimiz yıl 75.000’e ulaştı; 1871 yılından itibaren sınai mülkiyet hakları ile bünyesindeki enformasyon bürolarımız sınai gelinen noktanın önemi daha iyi anlaşılacaktır. zorlukları karşısında isteyen, başta KOBİ’ler Almanya ve Fransa’nın ardından Avrupa’da ilgili işlemler farklı isimde ve statüdeki birimler mülkiyet hakları konusunda bilgi ve bilinç Daha da önemli ve sevindirici olan ise 1995 olmak üzere, tüm firmalarımız sınai mülkiyet üçüncü sırada yer aldık. 1995 yılından 2008 yılı tarafından yürütülmüştür. 1994 yılında ise bu düzeyini artırmak için yararlandığımız en yılında 208 adet olan yerli başvuru sayısı toplam portföylerini çok iyi oluşturmak ve yönetmek sonuna kadar Türk Patent Enstitüsü’ne yapılan birim Türk Patent Enstitüsü’ne dönüşmüştür. önemli enstrümanlarımızı oluşturmaktadır. başvuruların sadece % 12’si idi. Geçtiğimiz durumundadır. İşletmelerde tüm yöneticiler, marka başvuru sayısı yarım milyonu aşarak Bunların haricinde, KOBİ’lerimizin inovasyon yıl yerli başvuru sayısı 25 kat artarak 5217’ye Bugün, sınai mülkiyet haklarının ülkemizde sınai mülkiyet haklarının ne olduğu ve nasıl daha 558.000’e ulaşmıştır. Bu başvuruların yedide kapasitelerinin artırılmasına yönelik olarak ulaştı. tescilinden sorumlu tek yetkili kuruluş olan etkin kullanılabileceği hususunda bilinç ve bilgi geliştirmiş olduğumuz ve şu ana kadar biri sadece geçtiğimiz yıl yapılmıştır. Toplam ve “Sınai mülkiyetin etkin ve yaygın kullanımını düzeyine sahip olmalıdır. Bu hususlara dikkat iki uygulamasını OSTİM Organize Sanayi başvurular içinde yerli başvuruların oranının Ülkemizden yapılan uluslararası patent sağlayarak Türk sanayi ve teknolojisini küresel eden firmalarımız için sınai mülkiyet hakları Bölgesi’nde ve Sincan 1. OSB’de gerçekleştirmiş % 80 olması da önemli bir husustur. başvurularında da önemli artışlar yaşanmaktadır. rekabette öne çıkarmak; Avrupa’da örnek ve öncü tehdit olmayıp bilakis fırsatlar sunmaktadır. 2002–2008 dönemi artış oranları baz olduğumuz “Hezarfen Projesi”nin bu yıl Öte yandan, Türk girişimcisinin sahip olduğu kurum olmak” vizyonuyla faaliyetlerini sürdüren AR-GE çalışmaları neticesinde elde edilen alındığında ülkemiz Çin’in ardından ikinci üçüncüsünü Konya’da gerçekleştiriyoruz. markaların uluslararası tescilinin önemini fark Enstitümüz müşteri odaklı, sistem odaklı, yeniliğin korunması ancak patent ile sırada yer almaktadır. 2008 yılı verilerine Yeniliklerin sanayiye uygulanmasını etmiş olmasından dolayı, uluslararası marka sonuç odaklı, çalışan odaklı bir kurum olmayı; mümkündür. Böylece, yapılan masraflar geri göre uluslararası başvuru sayısı itibariyle kolaylaştıracak Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) başvurularında da % 2’lik bir artış oranını kaliteli, güvenilir ve hızlı hizmet sunmayı ilke kazanılır, yeni çalışmalar finanse edilir. Katkıları dünyada 27’inci sırada yer alan ülkemiz bu kurulması gibi yeni projelerin çalışmalarını da yakalamış durumdayız. edinmiştir. E-devlet kapsamında geliştirdiğimiz göz önüne alındığında karşılığı fazlasıyla sürdürmekteyiz. trendin devamı halinde, önümüzdeki üç-dört çevrimiçi hizmetler ile müşterilerimiz oturdukları alındığından dolayı patent başvuruları için Tasarım başvurularında da yaşanan benzer yıl içinde, öncü kabul edilen ilk onbeş ülke Ülkemizdeki AR-GE çalışmalarını desteklemek yerden e-imza ile başvurularını yapabilmekte ve yapılan harcamalar önemsiz kalmaktadır. istikrarlı artışlarla, yılda 6 bin başvuru ve 30 bin arasına girecektir diye düşünüyorum. Başvuru ve buluş potansiyelini harekete geçirmek böylelikle başvuru için harcadıkları zamanı ve tasarımla Avrupa’da üçüncü ülke konumuna sayılarında yaşanan bu gelişme, ülkemizdeki Türk Patent Enstitüsü, ülkemizde sınai mülkiyet konusunda Türk Patent Enstitüsü ile ortak masrafı minimuma düşürebilmektedirler. geldik. sınai mülkiyet konusundaki potansiyelimizin alanındaki bilgi ve bilinç düzeyinin artırılması hedefleri bulunan KOSGEB, TÜBİTAK gibi harekete geçtiğini göstermektedir. İçinde bulunduğumuz bilgi toplumunda işgücü, konusunu öncelikleri arasına almıştır. Enstitü kuruluşlar da firmaların patent masraflarını Patent başvurularında da çok önemli hammadde ve doğal kaynaklarla ölçülen olarak, bu alanda yeni stratejiler geliştirerek azaltmak için dönemsel olarak çeşitli patent artışlar meydana gelmiştir. Dünyada patent Türk Patent Enstitüsü olarak, sınai mülkiyet zenginlik ve gelişmişlik değerlerinin yerini, beyin bunları uygulamaya koyuyoruz. Bu çerçevede, teşvikleri sunmaktadır. Firmalarımızın başvurularındaki yıllık artış oranı % 5’in altında haklarının üretimi, korunması ve işletilmesi gücü, inovatif düşünce ile bilgi ve teknoloji üniversiteler, KOSGEB ve Sanayi ve Ticaret AR-GE çalışmalarına önem vermeleri, patent iken, hatta pek çok ülkede başvuru sayılarında konularında üzerimize düşen sorumlulukları üretimi almıştır. Başka bir ifade ile günümüzde Odaları gibi paydaşlarımızla birlikte pek çok sayılarını artırmak için kendilerine sağlanan azalma yaşanırken, ülkemizde yerli patent yerine getirerek, Türkiye’nin ekonomik ve artık ekonomik değer, fiziki varlıklardan çok, fikri faaliyet gerçekleştiriyoruz. Türkiye’nin farklı bu teşviklerden sonuna kadar yararlanmaları, başvurularındaki artış oranı, 2007 yılında teknolojik gelişimine ve küresel rekabet gücüne sermaye ile ölçülüyor. Küresel bir boyut kazanan şehirlerinde “Patent Günleri” adını verdiğimiz firmalarının devamlılığını garantilemeleri yaklaşık % 70, geçtiğimiz yıl ise % 23 olmuştur. katkıda bulunmaya devam edeceğiz.

22 - 23 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Eylül Ekim 2009 Tahir BÜYÜKHELVACIGİL Türk Standardları Enstitüsü Başkanı

Türk Standardları Enstitüsü’nün hizmetleri

“Türk Standardları Enstitüsü” 16 Ekim 1954 yanında Enstitümüz, ülkemizin uygunluk - Rekabet gücünü geliştirir, tarihinde Türk standardlarını hazırlamak değerlendirme altyapısının vazgeçilmez - Sanayinin belirli hedeflere yönelmesine, amacıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği temel taşı ve lider kuruluşudur. Ülkemizde bu üretimde kalitenin gelişmesine yardımcı bünyesinde kurulmuş olup 18 Kasım 1960 alandaki ilk faaliyetlerde her zaman TSE öncü olur. tarihinde kabul edilen ve 22 Kasım 1960’ta olmuştur. 1963 yılında ilk deney laboratuarını yürürlüğe giren 132 sayılı Türk Standardları kurmuş, 1964 yılında ilk ürün belgelendirmesini Enstitüsü Kuruluş Kanunu ile bugünkü hüviyetine yapmış, 1987 yılında ilk Elektriksel Kalibrasyon Standardizasyonun üreticiye faydaları; Laboratuarı’nı hizmete sunmuş, 1991 yılında kavuşmuştur. Enstitümüz bu yıl kuruluşunun - Üretimin belirli plan ve programlara göre ilk “Kalite Yönetim Sistemi” belgelendirmesini 55. yılını kutlamaktadır. yapılmasına yardımcı olur, yapmış, personel belgelendirme ve akreditasyon Standardların uygulamaya konulması hakkında, alanlarında da öncü olan TSE, 2006 yılında da - Uygun kalite ve seri imalata imkan sağlar, 7 Kasım 1959 tarihinde “Türk Standardlarının ülkemizin ilk Onaylanmış Kuruluşu olmuştur. - Verimliliği artırarak maliyetleri düşürür, Tatbiki Hakkında Nizamname” yayınlanmış, Standardizasyon Nedir? 7 Şubat 1967 tarihinde ise “Türk Standardlarının - Yürürlükteki mevzuata uygunluğun Uygulanması Hakkında Tüzük” Bakanlar Kurulu Standardizasyon, Uluslararası Standardizasyon sağlanması için en ekonomik seçeneği tarafından kabul edilerek 7 Kasım 1959 tarihli Teşkilatı tarafından; “belirli bir faaliyetle ilgili sağlar. Nizamname yürürlükten kaldırılmıştır. olarak ekonomik fayda sağlamak üzere bütün

tarafların yardım ve işbirliği ile belirli kurallar Türk Standardları Enstitüsü; 26 Mayıs Standardizasyonun tüketiciye faydaları; koyma ve bu kuralları uygulama işlemi” olarak 1955 tarihinde, 1947 yılında kurulmuş olan tanımlanmaktadır. - Can ve mal güvenliğinin korunmasına Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı’na yardımcı olur, (ISO) ve 1 Ocak 1956 tarihinde 1906 yılında Standardizasyonun başlıca faydalarını kısaca kurulmuş olan Uluslararası Elektroteknik aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz: - Tüketicinin bilinçlenmesinde etkin rol oynar, Komisyonu’na (IEC) tam üye olmuş, 1991 Standardizasyonun ekonomiye faydaları; yılında ise Avrupa Standardizasyon Komitesi - Karşılaştırma ve seçim kolaylığı sağlar, (CEN) ve Avrupa Elektroteknik Standardizasyon - Kaliteyi teşvik eder; kalite seviyesi düşük - Komitesi (CENELEC)’ne Bağlı Üye statüsü ile üye üretimle meydana gelecek emek, zaman En uygun fiyatla ihtiyacın karşılanmasını sağlar. olmuştur. ve hammadde israfını ortadan kaldırır, - Yeni teknolojilerin sektöre aktarılmasını Standard Nedir? Türk Standardları Enstitüsü, ilk Türk standardını sağlar, 1954 yılında yayınlamış ve standardizasyon Standard, mutabakat sağlanmış ve yetkili bir hizmetlerine bu tarihten itibaren aralıksız - Ürün ve hizmetlerin ihracatı için çok kurumca onaylanmış, mevcut şartlar altında devam etmiştir. Standardizasyon hizmetlerinin önemli bir araçtır, en uygun seviyede bir düzen kurulmasını

24 - 25 Dosya | Standart ve Belgelendirme

amaçlayan, ortak ve tekrarlanan kullanımlar temel amacı, ulusal, bölgesel veya uluslararası üzerine çıkması beklenmektedir. Standardlardan bir mal, proses veya hizmetin belirlenmiş bir sistemi alanlarından Kalite Yönetim Sistemi, için faaliyetler ve sonuçlarıyla ilgili kuralları, standard hazırlama faaliyetlerine ilgili tüm 304 adedi CE işaretinin iliştirilmesi için standard veya ayrı bir dokümana uygunluğunun Çevre Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim kılavuzları veya karakteristikleri ihtiva eden tarafların aktif katılımını sağlamak, standard kullanılmaktadır. tarafsız bir kuruluş marifetiyle yazılı olarak Sistemi ve Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi dokümandır. hazırlama faaliyetleri konusunda tüm ilgilileri onaylanmasıdır. Türk Standardları Enstitüsü, 46 TSE tarafından yayınlanmaya başlanan konularında Enstitümüzün tüm sektörleri ve bilgilendirmek, ülke görüşünü belirlemek ve bu yıldır uygunluk değerlendirmesi hizmetleriyle Her standard hazırlandığı kuruluş itibarıyla Avrupa Birliği yapısal tasarım standardları görüşün uluslararası/bölgesel standardlarda yer ülkemize hizmet vermektedir. kategorileri kapsayacak şekilde akreditasyonu coğrafi olarak etkinlik kazanır. Bu husus özellikle olan EUROCODE Standardları, önümüzdeki almasını sağlamaktır. bulunmaktadır. Bu konularda Türk Akreditasyon uluslararası ticaret için önemlidir. Ayrıca istisnai yıllarda ülkemizde her tip bina veya yapının Ürün Belgelendirme Hizmetleri Kurumu’nun akredite ettiği kuruluşlar içinde olmakla birlikte, bazı ulusal standardların, Ayna Komitelerin başlıca görevi; Uluslararası tasarımı ve gerçekleştirilmesi için vazgeçilmez en geniş akreditasyona sahip kuruluş olan uluslararası standard olarak kabul edilmeseler Standardizasyon Kuruluşu (ISO), Uluslararası teknik düzenleme hüviyetini kazanacağı ve Ürün Belgelendirme alanında Enstitümüz, beş dahi uluslararası ticarette etkin bir araç olarak Elektroteknik Komitesi (IEC), Avrupa en azından kamu yapılarında bu standardların ana sektörde on ayrı ihtiyari belgelendirme planı Enstitümüz, “Uluslararası Belgelendirme kullanıldığı uygulamalar da bulunmaktadır. Standardizasyon Komitesi (CEN) ve Avrupa kullanılmasının Avrupa’da olduğu gibi zorunlu işletmektedir. Bu belgelendirme sistemlerinin Ağı–IQNET” organizasyonunun da üyesi olup Elektroteknik Standardizasyon Komitesi hale getirileceği düşünülmektedir. sekiz adedi Enstitü’ye ait bir markanın belgelendirme yaptığımız kuruluşlara ayrıca Standard Nasıl Hazırlanır? (CENELEC) tarafından hazırlanmakta olan kullanılmasını öngörmekte olup, elektroteknik Yapısal EUROCODE Standardları, Yapı IQNET Belgesi de vermekteyiz. TSE’nin temel fonksiyonu olan standard standardlar taslak aşamasında iken, ilgili ürünler için kullanmakta olduğumuz iki marka, Malzemeleri Yönetmeliği ile alakalı kılınmış, hazırlama faaliyetleri, İhtisas Kurulları adı verilen tarafların görüşü alınarak ülke görüşünü Avrupa markasıdır. Belgelendirme amacıyla Personel Belgelendirme Hizmetleri uyumlaştırılmış standardlar arasında yer alan organlar vasıtası ile yerine getirilmektedir. oluşturmak ve bu görüşü söz konusu olan 2000 civarında ana standard kullanılmaktadır. bir standard manzumesidir. Bu standardlarla Enstitümüz kalite, çevre, iş sağlığı ve güvenliği, Türk standardlarının hazırlanmasında standard kuruluşlara iletmek üzere Türk Standardları Günümüzde, yapı malzemeleri sektöründe birlikte ülkemizdeki yapı işleri ile ilgili ve standardizasyon ile ilgili tüm tarafların Enstitüsü’ne bildirmektir. Böylece ISO, IEC, 4000’den fazla ürün TSE belgesi ve 500’den gıda güvenliği ve bilgi güvenliği yönetim düzenlemelerde projelendirme, projelerin (üretici, tüketici, üniversiteler, kamu, sivil CEN ve CENELEC standardlarının hazırlanma fazla ürün TSEK belgesi taşımaya hak sistemleri, personel belgelendirmesi alanlarında kabulü, yapı malzemelerinin üretimi, yapı toplum örgütleri ve diğer ilgili kuruluşlar aşamasında ülkemizin görüşleri de yansıtılmakta kazanmıştır. yönetici, tetkik/baş tetkik görevlisi ve uzman işlerinde uygulamalar, ruhsatlandırma ile ile uzmanlar) görüşlerinin alınması ve ve böylece kalite ve rekabette söz sahibi kategorilerinde ülkemiz adına Avrupa Kalite ilgili düzenlemeleri içeren mevzuatta ve milli Enstitümüz aynı zamanda teknik mevzuatla standardların bu görüşlerin değerlendirilmesi olunması sağlanmaktadır. standardlarda önemli değişikliklerin olması ilgili alanlarda da görevlendirilmiş ve hizmet Teşkilatı (EOQ) belgelendirmesi yapabilecek tek neticesinde yayınlanması prensibi ile hareket Standardların İnşaat Sektöründeki Önemi beklenmektedir. Bu durumdan, özel sektörde ve vermektedir. TSE, yedi Yeni Yaklaşım yetkili kuruluş olup, ayrıca Türk Akreditasyon edilmektedir. Standard hazırlama faaliyetlerinin Nedir? kamu sektöründeki tüm yapı işleri ve özellikle Yönetmeliği’nde ve 100’e yakın Avrupa Kurumu’ndan TS EN ISO / IEC 17024 Standardı ana basamakları; konunun iş programına kamu ihaleleriyle ilgili uygulamaların da geniş regülasyonu ve direktifinde, otomotiv ve ölçü alınması, ilk taslağın hazırlanması, mütalaa Avrupa Birliği ile uyum sürecinde yayınlanan şartlarına uygunluğu akredite edilmiş olarak ölçüde etkilenmesi kaçınılmazdır. Bu nedenlerle aletleri sektörlerinde hizmet vermektedir. (ilgili tüm tarafların yazılı görüşlerinin) alınması, 4703 sayılı “Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın personel belgelendirme hizmeti vermektedir. Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun” ilgili tüm tarafların, TSE tarafından yapı, yapı Enstitümüz, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği mütalaanın değerlendirilmesi ve son taslağın Personel belgelendirme alanında ayrıca TS işleri ve yapı malzemeleri konusunda yürürlüğe kapsamında 2006 yılında Türkiye tarafından hazırlanması ve Teknik Kurul tarafından çerçevesinde, Avrupa Birliği Yeni Yaklaşım konulan ve konulmak üzere hazırlık çalışmaları görevlendirilen ve Avrupa Komisyonu tarafından EN 287-1 standardı kapsamında kaynakçı standardın kabulünün ardından yayınlanması Direktifleri’nin ülkemizde uyumlaştırılması sonucu yayınlanan yönetmelikler, kapsadıkları devam eden Türk standardlarını yakından takip 1783 numara ile ilan edilen ilk “Onaylanmış belgelendirmesi ve TS EN 473 standardı olarak sıralanabilir. Yayınlanan standardlar genel ürün gruplarının piyasaya arz için taşımaları etmeleri büyük bir önem arz etmektedir. Kuruluş”tur. Bugün TSE, 48 konuda Yapı kapsamında tahribatsız muayene personeli olarak 5 yılda bir periyodik gözden geçirmeye gereken ilgili temel gerekleri düzenlemektedir. Malzemeleri Yönetmeliği çerçevesinde hizmet tabi tutulur. Uygunluk Değerlendirme Nedir? belgelendirilmesi hizmetleri de verilmektedir. Söz konusu yönetmeliklerin uygulanmasında vermekte ve kapsamını genişletmek üzere Bugün için TSE tarafından yayınlanmış ve temel unsurlardan biri “uyumlaştırılmış “Uygunluk Değerlendirme” genel olarak deney, çalışmalarını sürdürmektedir. Türk Standardları Enstitüsü, ülkemiz yürürlükte olan standard sayısı 30.000’i standard” olarak adlandırılan ve yönetmelikle ürün belgelendirme, personel belgelendirme, sanayisinin ihtiyaç duyduğu her alanda olduğu Sistem Belgelendirme Hizmetleri aşmıştır. Enstitümüz ilgili mevzuatın ilgili kılınmış olan Avrupa standardlarıdır. yönetim sistemleri belgelendirme, gözetim gibi yapı sektöründe de standardizasyon uygulanmasını desteklemek amacıyla Avrupa Bu standardlar Avrupa Birliği standard ve muayene hizmetlerini içeren bir terimdir. Enstitümüzün 1990’lı yılların başında TS EN ISO faaliyetlerine ilave olarak laboratuar altyapısı ve standardlarının ve özellikle “Uyumlaştırılmış kuruluşları CEN, CENELEC ve ETSI tarafından Türk Standardları Enstitüsü’nün diğer görevleri 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgelendirmesi ile belgelendirme faaliyetleriyle hizmet vermektedir. Avrupa Standardları”nın Türk standardı hazırlatılmakta ve yürürlüğe konulduktan arasında, metroloji ve kalibrasyon ile uygunluk başlayan yönetim sistemleri belgelendirilmesi Enstitümüz yapı sektöründeki kuruluşlarımızın, olarak kabul edilmesine öncelik vermektedir. sonra üye standard kuruluşları tarafından değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştirmek, faaliyetleri, bugün TS EN ISO 14001 Çevre uluslararası etkinliğinin ve ülke ekonomimizdeki Standardizasyon konusunda genel prensip, milli standard olarak adapte edilerek standardlara uygun hizmet ve ürünleri ve kaliteyi Yönetim Sistemi, TS 18001 İş Sağlığı ve standardların uygulanmasında ihtiyariliğin esas yayınlanmaktadır. Ülkemizde Bayındırlık ve teşvik etmek üzere bunlarla ilgili belgeleri Güvenliği Yönetim Sistemi, TS ISO 22000 Gıda yerinin bilincinde olarak bu sektöre özel olmasıdır. İskan Bakanlığı tarafından yayınlanan Yapı düzenlemek bulunmaktadır. Güvenliği Yönetim Sistemi, TS ISO/IEC 27001 önem vermektedir. Ülke ekonomimizin Malzemeleri Yönetmeliği, Avrupa Birliği’nin Ayna Komite Ne Demektir? Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, TS ISO 13485 temel taşlarından birisi olan ve her geçen ilgili direktifinin uyumlaştırılmasıyla hazırlanan Uygunluk değerlendirme faaliyetlerinin Tıbbi Cihazlar Kalite Yönetim Sistemi ve TS ISO gün gelişerek güçlenen yapı sektörümüzün Ayna Komiteler, Enstitümüzde uluslararası bu yönetmeliklerden biridir. Bugün için Yapı yürütülmesiyle ilgili ana esaslar, tüm dünya 10002 Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi Enstitümüz faaliyet alanlarıyla ilgili ihtiyaç alandaki uygulamalara paralel olarak Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında 388 uygulamaları için standardlarla belirlenmiştir. olmak üzere 7 alanda sürdürülmektedir. 2004 yılı sonlarında oluşturulan, yeni bir Uyumlaştırılmış Avrupa Standardı mevcuttur. Ülkemizde de uluslararası alanda kabul gören duyduğu her yeni konuda hizmet etmek temel standardizasyon unsurudur. Ayna Komitelerin 2010 yılı içinde bu rakamın 400 standardın standardlar yürürlüktedir. Belgelendirme; Belgelendirme hizmeti verdiğimiz yönetim ilkelerimizdendir.

Eylül Ekim 2009 amaçlayan, ortak ve tekrarlanan kullanımlar temel amacı, ulusal, bölgesel veya uluslararası üzerine çıkması beklenmektedir. Standardlardan bir mal, proses veya hizmetin belirlenmiş bir sistemi alanlarından Kalite Yönetim Sistemi, için faaliyetler ve sonuçlarıyla ilgili kuralları, standard hazırlama faaliyetlerine ilgili tüm 304 adedi CE işaretinin iliştirilmesi için standard veya ayrı bir dokümana uygunluğunun Çevre Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim kılavuzları veya karakteristikleri ihtiva eden tarafların aktif katılımını sağlamak, standard kullanılmaktadır. tarafsız bir kuruluş marifetiyle yazılı olarak Sistemi ve Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi dokümandır. hazırlama faaliyetleri konusunda tüm ilgilileri onaylanmasıdır. Türk Standardları Enstitüsü, 46 TSE tarafından yayınlanmaya başlanan konularında Enstitümüzün tüm sektörleri ve bilgilendirmek, ülke görüşünü belirlemek ve bu yıldır uygunluk değerlendirmesi hizmetleriyle Her standard hazırlandığı kuruluş itibarıyla Avrupa Birliği yapısal tasarım standardları görüşün uluslararası/bölgesel standardlarda yer ülkemize hizmet vermektedir. kategorileri kapsayacak şekilde akreditasyonu coğrafi olarak etkinlik kazanır. Bu husus özellikle olan EUROCODE Standardları, önümüzdeki almasını sağlamaktır. bulunmaktadır. Bu konularda Türk Akreditasyon uluslararası ticaret için önemlidir. Ayrıca istisnai yıllarda ülkemizde her tip bina veya yapının Ürün Belgelendirme Hizmetleri Kurumu’nun akredite ettiği kuruluşlar içinde olmakla birlikte, bazı ulusal standardların, Ayna Komitelerin başlıca görevi; Uluslararası tasarımı ve gerçekleştirilmesi için vazgeçilmez en geniş akreditasyona sahip kuruluş olan uluslararası standard olarak kabul edilmeseler Standardizasyon Kuruluşu (ISO), Uluslararası teknik düzenleme hüviyetini kazanacağı ve Ürün Belgelendirme alanında Enstitümüz, beş dahi uluslararası ticarette etkin bir araç olarak Elektroteknik Komitesi (IEC), Avrupa en azından kamu yapılarında bu standardların ana sektörde on ayrı ihtiyari belgelendirme planı Enstitümüz, “Uluslararası Belgelendirme kullanıldığı uygulamalar da bulunmaktadır. Standardizasyon Komitesi (CEN) ve Avrupa kullanılmasının Avrupa’da olduğu gibi zorunlu işletmektedir. Bu belgelendirme sistemlerinin Ağı–IQNET” organizasyonunun da üyesi olup Elektroteknik Standardizasyon Komitesi hale getirileceği düşünülmektedir. sekiz adedi Enstitü’ye ait bir markanın belgelendirme yaptığımız kuruluşlara ayrıca Standard Nasıl Hazırlanır? (CENELEC) tarafından hazırlanmakta olan kullanılmasını öngörmekte olup, elektroteknik Yapısal EUROCODE Standardları, Yapı IQNET Belgesi de vermekteyiz. TSE’nin temel fonksiyonu olan standard standardlar taslak aşamasında iken, ilgili ürünler için kullanmakta olduğumuz iki marka, Malzemeleri Yönetmeliği ile alakalı kılınmış, hazırlama faaliyetleri, İhtisas Kurulları adı verilen tarafların görüşü alınarak ülke görüşünü Avrupa markasıdır. Belgelendirme amacıyla Personel Belgelendirme Hizmetleri uyumlaştırılmış standardlar arasında yer alan organlar vasıtası ile yerine getirilmektedir. oluşturmak ve bu görüşü söz konusu olan 2000 civarında ana standard kullanılmaktadır. bir standard manzumesidir. Bu standardlarla Enstitümüz kalite, çevre, iş sağlığı ve güvenliği, Türk standardlarının hazırlanmasında standard kuruluşlara iletmek üzere Türk Standardları Günümüzde, yapı malzemeleri sektöründe birlikte ülkemizdeki yapı işleri ile ilgili ve standardizasyon ile ilgili tüm tarafların Enstitüsü’ne bildirmektir. Böylece ISO, IEC, 4000’den fazla ürün TSE belgesi ve 500’den gıda güvenliği ve bilgi güvenliği yönetim düzenlemelerde projelendirme, projelerin (üretici, tüketici, üniversiteler, kamu, sivil CEN ve CENELEC standardlarının hazırlanma fazla ürün TSEK belgesi taşımaya hak sistemleri, personel belgelendirmesi alanlarında kabulü, yapı malzemelerinin üretimi, yapı toplum örgütleri ve diğer ilgili kuruluşlar aşamasında ülkemizin görüşleri de yansıtılmakta kazanmıştır. yönetici, tetkik/baş tetkik görevlisi ve uzman işlerinde uygulamalar, ruhsatlandırma ile ile uzmanlar) görüşlerinin alınması ve ve böylece kalite ve rekabette söz sahibi kategorilerinde ülkemiz adına Avrupa Kalite ilgili düzenlemeleri içeren mevzuatta ve milli Enstitümüz aynı zamanda teknik mevzuatla standardların bu görüşlerin değerlendirilmesi olunması sağlanmaktadır. standardlarda önemli değişikliklerin olması ilgili alanlarda da görevlendirilmiş ve hizmet Teşkilatı (EOQ) belgelendirmesi yapabilecek tek neticesinde yayınlanması prensibi ile hareket Standardların İnşaat Sektöründeki Önemi beklenmektedir. Bu durumdan, özel sektörde ve vermektedir. TSE, yedi Yeni Yaklaşım yetkili kuruluş olup, ayrıca Türk Akreditasyon edilmektedir. Standard hazırlama faaliyetlerinin Nedir? kamu sektöründeki tüm yapı işleri ve özellikle Yönetmeliği’nde ve 100’e yakın Avrupa Kurumu’ndan TS EN ISO / IEC 17024 Standardı ana basamakları; konunun iş programına kamu ihaleleriyle ilgili uygulamaların da geniş regülasyonu ve direktifinde, otomotiv ve ölçü alınması, ilk taslağın hazırlanması, mütalaa Avrupa Birliği ile uyum sürecinde yayınlanan şartlarına uygunluğu akredite edilmiş olarak ölçüde etkilenmesi kaçınılmazdır. Bu nedenlerle aletleri sektörlerinde hizmet vermektedir. (ilgili tüm tarafların yazılı görüşlerinin) alınması, 4703 sayılı “Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın personel belgelendirme hizmeti vermektedir. Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun” ilgili tüm tarafların, TSE tarafından yapı, yapı Enstitümüz, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği mütalaanın değerlendirilmesi ve son taslağın Personel belgelendirme alanında ayrıca TS işleri ve yapı malzemeleri konusunda yürürlüğe kapsamında 2006 yılında Türkiye tarafından hazırlanması ve Teknik Kurul tarafından çerçevesinde, Avrupa Birliği Yeni Yaklaşım konulan ve konulmak üzere hazırlık çalışmaları görevlendirilen ve Avrupa Komisyonu tarafından EN 287-1 standardı kapsamında kaynakçı standardın kabulünün ardından yayınlanması Direktifleri’nin ülkemizde uyumlaştırılması sonucu yayınlanan yönetmelikler, kapsadıkları devam eden Türk standardlarını yakından takip 1783 numara ile ilan edilen ilk “Onaylanmış belgelendirmesi ve TS EN 473 standardı olarak sıralanabilir. Yayınlanan standardlar genel ürün gruplarının piyasaya arz için taşımaları etmeleri büyük bir önem arz etmektedir. Kuruluş”tur. Bugün TSE, 48 konuda Yapı kapsamında tahribatsız muayene personeli olarak 5 yılda bir periyodik gözden geçirmeye gereken ilgili temel gerekleri düzenlemektedir. Malzemeleri Yönetmeliği çerçevesinde hizmet tabi tutulur. Uygunluk Değerlendirme Nedir? belgelendirilmesi hizmetleri de verilmektedir. Söz konusu yönetmeliklerin uygulanmasında vermekte ve kapsamını genişletmek üzere Bugün için TSE tarafından yayınlanmış ve temel unsurlardan biri “uyumlaştırılmış “Uygunluk Değerlendirme” genel olarak deney, çalışmalarını sürdürmektedir. Türk Standardları Enstitüsü, ülkemiz yürürlükte olan standard sayısı 30.000’i standard” olarak adlandırılan ve yönetmelikle ürün belgelendirme, personel belgelendirme, sanayisinin ihtiyaç duyduğu her alanda olduğu Sistem Belgelendirme Hizmetleri aşmıştır. Enstitümüz ilgili mevzuatın ilgili kılınmış olan Avrupa standardlarıdır. yönetim sistemleri belgelendirme, gözetim gibi yapı sektöründe de standardizasyon uygulanmasını desteklemek amacıyla Avrupa Bu standardlar Avrupa Birliği standard ve muayene hizmetlerini içeren bir terimdir. Enstitümüzün 1990’lı yılların başında TS EN ISO faaliyetlerine ilave olarak laboratuar altyapısı ve standardlarının ve özellikle “Uyumlaştırılmış kuruluşları CEN, CENELEC ve ETSI tarafından Türk Standardları Enstitüsü’nün diğer görevleri 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgelendirmesi ile belgelendirme faaliyetleriyle hizmet vermektedir. Avrupa Standardları”nın Türk standardı hazırlatılmakta ve yürürlüğe konulduktan arasında, metroloji ve kalibrasyon ile uygunluk başlayan yönetim sistemleri belgelendirilmesi Enstitümüz yapı sektöründeki kuruluşlarımızın, olarak kabul edilmesine öncelik vermektedir. sonra üye standard kuruluşları tarafından değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştirmek, faaliyetleri, bugün TS EN ISO 14001 Çevre uluslararası etkinliğinin ve ülke ekonomimizdeki Standardizasyon konusunda genel prensip, milli standard olarak adapte edilerek standardlara uygun hizmet ve ürünleri ve kaliteyi Yönetim Sistemi, TS 18001 İş Sağlığı ve standardların uygulanmasında ihtiyariliğin esas yayınlanmaktadır. Ülkemizde Bayındırlık ve teşvik etmek üzere bunlarla ilgili belgeleri Güvenliği Yönetim Sistemi, TS ISO 22000 Gıda yerinin bilincinde olarak bu sektöre özel olmasıdır. İskan Bakanlığı tarafından yayınlanan Yapı düzenlemek bulunmaktadır. Güvenliği Yönetim Sistemi, TS ISO/IEC 27001 önem vermektedir. Ülke ekonomimizin Malzemeleri Yönetmeliği, Avrupa Birliği’nin Ayna Komite Ne Demektir? Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, TS ISO 13485 temel taşlarından birisi olan ve her geçen ilgili direktifinin uyumlaştırılmasıyla hazırlanan Uygunluk değerlendirme faaliyetlerinin Tıbbi Cihazlar Kalite Yönetim Sistemi ve TS ISO gün gelişerek güçlenen yapı sektörümüzün Ayna Komiteler, Enstitümüzde uluslararası bu yönetmeliklerden biridir. Bugün için Yapı yürütülmesiyle ilgili ana esaslar, tüm dünya 10002 Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi Enstitümüz faaliyet alanlarıyla ilgili ihtiyaç alandaki uygulamalara paralel olarak Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında 388 uygulamaları için standardlarla belirlenmiştir. olmak üzere 7 alanda sürdürülmektedir. 2004 yılı sonlarında oluşturulan, yeni bir Uyumlaştırılmış Avrupa Standardı mevcuttur. Ülkemizde de uluslararası alanda kabul gören duyduğu her yeni konuda hizmet etmek temel standardizasyon unsurudur. Ayna Komitelerin 2010 yılı içinde bu rakamın 400 standardın standardlar yürürlüktedir. Belgelendirme; Belgelendirme hizmeti verdiğimiz yönetim ilkelerimizdendir.

26 - 27 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Eylül Ekim 2009 Neval AKSOY Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Yapı Standart ve Mevzuat Şube Müdürü

Yapı malzemeleri alanında yapılan son düzenlemeler

AB teknik mevzuatı çerçevesinde Bakanlığımızca halen yaklaşık 600 kalem yapı malzemesi Yapı Malzemeleri Direktifi’nin (89/106/EEC) bulunmaktadır. Yönetmelik kapsamında uyumlaştırılması ile hazırlanan “Yapı Malzemeleri Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) Yönetmeliği” 08.09.2002 tarihinde Resmi tarafından yayımlanan 362 adet uyumlaştırılmış Gazete’de yayımlanmış olup birkaç kez geçiş standarttan bugün itibariyle 300 standardın süresi uzatılarak onaylanmış, kuruluşlarımızın eş varlık süreleri dolmuş olup CE işaretlemesi AB üye ülkelerindeki eşlenikleri ile eşdeğer zorunludur. tanınmasını müteakip 01.01.2007 tarihinde mecburi uygulamaya girmiştir. CE işareti; üretici tarafından uyulması zorunlu olan bütün şartlara uygun olduğunu, ürünün Yönetmeliğe göre bir yapı malzemesinin teknik ilgili teknik düzenlemesindeki tüm hükümlerine özellikleri, uygulandığı inşaat işlerinin temel uygun olduğunun üretici tarafından teyit gereklere (mekanik dayanım ve stabilite, yangın edildiğini, ürün birden fazla teknik düzenlemeye durumunda emniyet, hijyen, sağlık ve çevre, tabi ise hepsine uygun olduğunu gösterir. kullanım emniyeti, gürültüye karşı koruma, Ürünün uygunluk değerlendirmesinde enerjiden tasarruf ve ısı muhafazası) sahip onaylanmış kuruluşun rol aldığı durumlarda olmasını sağlamalıdır. onaylanmış kuruluşun değerlendirmelerine istinaden ürüne CE işaretini iliştirmek üreticinin CE işaretlemesi, temel gerekleri somutlaştıran görevidir. Bunun yanı sıra uygunluk teyit sistemi teknik şartnamelere göre (uyumlaştırılmış 4’te onaylanmış kuruluşların herhangi bir standartlar ve Avrupa teknik onayları) görevi bulunmamakta olup, üretici tarafından yapılabilmektedir. Yapı malzemeleri sektöründe gerçekleştirilen uygunluk değerlendirmesi

*Hazırlayanlar: Neval AKSOY- Yapı Standart ve Mevzuat Şube Müdürü Mehmet AFACAN- Metalurji ve Malzeme Mühendisi 28 - 29 Dosya | Standart ve Belgelendirme

neticesinde yine üretici tarafından ürüne CE Buna göre CE kapsamı dışındaki ürünlerin işareti iliştirilmelidir. piyasaya arz koşulları ve CE işareti taşısın taşımasın tüm ürünlerin yapıda kullanım Bakanlığımızın halen Yapı Malzemeleri koşulları 26.06.2009 tarih ve 27270 sayılı Resmi Yönetmeliği kapsamında görevlendirdiği Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemelerinin 9 adet onaylanmış kuruluş, 99 standart Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik” ile kapsamında uygunluk değerlendirme faaliyetini belirlenmiştir. sürdürmektedir. Yönetmelik kapsamında ulusal standartlara tabi Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ürünlere CE ürünlere “G işareti” iliştirilecek ve hakkında işaretinin iliştirilmesini öngörmesine rağmen bu bir standart bulunmayan malzemeler, yenilikçi şart ancak ürün hakkında bir uyumlaştırılmış ürünler, takım malzeme olan ürünler ve prototip teknik şartname olmasına bağlıdır. Bunların malzemeler ulusal teknik onay almak ve buna olmaması halinde ise -ki buna düzenlenmemiş istinaden G işareti iliştirilmek suretiyle piyasaya alan diyebiliriz- ülkelerdeki ulusal mevzuat arz edilebilecektir. geçerlidir.

CE işaretlemesine tabi olmayan ürünler ile ilgili Ayrıca yapı malzemelerinin içerisinde olarak daha evvel “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kullanıldıkları yapı işlerinin tabi oldukları temel (89/106/EEC) Kapsamında Olup CE İşareti gerekler bakımından beyan edilmesi gerekli Taşıması Mecburi Olmayan Yapı Malzemelerinin olan ürün karakteristiklerinin standartlarca Tabi Olacakları Ulusal Düzenlemeler karşılanmaması halinde malzeme, eksik Hakkında Tebliğ” ile yapılan düzenlemenin karakteristik/karakteristikler için ulusal teknik kapsamı genişletilmiş ve yeni bir yaklaşım onaya tabi olacaktır. CE ve G işaretlemesinin benimsenmiştir. nasıl olacağı aşağıda tariflenmektedir.

YAPI MALZEMELER� Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) CE Uygunluk İşareti

CE İşareti

TR 001 AB Komisyonu’nun Onaylanmış Kuruluş No.su

Üretici A.Ş. P.K. 01, İstanbul 80230 Üreticinin Adresi TR

03 CE İşaretinin iliştirildiği yılın son 2 hanesi

001-CPD-055 Sertifika no : Onaylanmış kuruluş no/CPD(YMY)/Seri no. EN 12345 Malzeme Standardı 80 mm Mineral yün binalar için Yanıcılık sınıfı – B Sınıfı Malzeme Verisi Isı iletkenliği – 0.04 W/mK Bükülme gerilme direnci – NPD NPD - No Performance Determined

24

YAPI MALZEMELER� Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) G Uygunluk İşareti

G G İşareti Bakanlık tarafından belirlenecek Kuruluş No. Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu No.su (Sistem 1+, 1, 2+, 2 için) Firma İmalatçının Adı veya Tescilli Markası

Adres İmalatçının Kayıtlı Adresi

Fabrika Ürünün imal edildiği fabrikanın adı veya tescilli markası

Yıl İşaretin basıldığı yılın son iki basamağının yazılması

OYYY-OXXX OYYY: Kuruluş No. OXXX: Kuruluş tarafından verilen belge no.(Sistem 4’de sadece 0XXX kısmı beyan numarası olarak yer alacaktır)

Standart Numarası Standart numarası

Ürün Tipi Ürün tipini belirten standart işaretlemesi

Uygunluk Teyit sistemi ve Madde 5(2)’de X belirtilen ürün karakteristikleri 25 İlave Bilgiler

Eylül Ekim 2009 Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler tarafından bir Tebliğ ile duyurulacak ve Hakkında Yönetmeliğin 19’uncu maddesi Avrupa Birliği Komisyonu’na bildirilmesi 2’nci fıkrasındaki “Ek-1’de yer alan uygunluk gerekmeyecektir. teyit sistemleri için, uygunluk değerlendirme kuruluşlarının yapacakları değerlendirmeleri CE işaretlemesi ile ilgili olarak ürün standartları eşdeğer bir yöntemle gerçekleştirmelerini listesine “http://www.bayindirlik.gov.tr/ sağlayacak uygulama kılavuzu Bakanlık turkce/tebliglistesi.php” bağlantı adresindeki tarafından belirlenir.” hükmünü yerine “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) getirmek amacıyla “Yapı Malzemelerinin Tabi Kapsamında Uygulanacak Teknik Şartnamelerin Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmeliğe Göre Yayımlanması Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: Uygunluk Teyit Sistemlerinin Uygulanmasına YİG/2008-02)”den ulaşılabilmekte olup bu Dair Tebliğ”de Resmi Gazete’de yayımlanma standartların EK-ZA kısmında üretici tarafından aşamasında olup, bu süreçten sonra G beyan edilmesi gereken ürün karakteristikleri işaretlemesine tabi ürünlerin uygunluk bulunmaktadır. değerlendirmesinde faaliyet göstermek isteyen kuruluşlar, ilgili mevzuatları gözetmek suretiyle Ürünlerin uygunluk değerlendirme faaliyetinde Bakanlığımıza başvuruda bulunulabilecektir. rol almak isteyen onaylanmış kuruluş adaylarının G işareti için görev alacak “uygunluk değerlendirme süreci aşağıdaki şemada değerlendirme kuruluşları” sadece Bakanlığımız özetlenmektedir.

BaBaşvurununşvurunun BakanlBakanlığaığa Onaylanmış Onaylanm ış iadeiade edilmesi edilmesi KuruluKuruluşş Ba Başvuruşvurusu yapılması yapılması

HayHayırır

BaşvurununBaşvurunun Onayla Onaylanmış nmış Kurulu şların Görevlendirilmesin de Esas Alınan Kriterlere Dair Evet Kuruluşların Görevlendirilmesinde Eksikli kler 2003-1 say ılı Tebli ğ çerçevesi nde incelen mesi Eksiklikler Esas Alınan Kriterlere Dair 2003-1 giderildigiderildi mi? Tebliğ çerçevesinde incelenmesi mi?

T.C.T.C.R.G.'de R.G.’de Onaylanm Onaylanmışış KuruluKuruluşş Görevlendi Görevlendirme rme TebliTebliği'ninği’nin Bakanl Bakanlıkık taraf tarafındanından yay yayımlanmasıımlanması Uygun mu? Eksikl iklerin kurulu şa Evet veve Tebli Tebliğdeğde Hayır Eksikliklerinbildirilmesi kuruluşa bildirilmesi BelirtilenBelirtilen kapsam kapsam dahilindedahilinde K Kuruluşun uruluşun OnaylanmOnaylanmışış Kurulu Kuruluşş olarakolarak f aaliyetlerinefaaliyetlerine TÜRKAKTÜRKAK tarafındant arafından babaşlamasışlamas ı hazırlananhazırlanan Hayır Yeterlilik de ğerlendirme Kuruluşun başvurusunun akreditasyon Yeterlilik değerlendirme Kurulu şun başvurusunu n akreditasyon Raporu’nun veya Akreditasyon Muadili incelemesi için Raporu'nun Bakanlığa veya Akreditasyo n Muadili incelemesi için Bakanl ığa iletilmesi TÜRKAKTÜRKAK'a ’a iletilmesi iletilmesi iletilmesi

AB Komisyonu ’na Dış Ticaret Rapor olumlu ise Rapor olumsuz ise AB Komisyonu'naMüsteşarlığı vas Dışıtas Ticaretıyla AB Komisyonu'nun değerlendirilmesinden MüsteşarlığıOnaylanm ışvasıtasıyla Kuruluş KuruluşKurulu ş ileile OnaylanmışOnayla nmış Kuruluş Kurulu ş AB Komisyonu ’nun değerlendirmesin den Bildiriminin yap ılması sonra AB R.G. (NANDO)'da Kuruluşa Evet Onaylanmış Kuruluş GörevlendirmeGörevlendi rme Protokolünün Protokol ünün sonra A B R.G. (N ANDO)’da Kuruluşa OnaylanmışOnaylanm Kuruluşış Kurulu kimlikş kimlik numarası Bildiriminin yapılması imzalanması imzalanmas ı numarasverilmesiı verilmesi

30 - 31 Dosya | Standart ve Belgelendirmeye Özel Sektörden Bakış

Standard, belgelendirme, kalite ve toplam kalite

“Belli bir tipe göre yapılmış veya ayrılmış”, Yani seri üretim halinde üretilmiş olan bir Aslında bugün bile ülkemizdeki birçok Bu tanımdan da “standard” kavramının yerini “Belirli ölçülere, yasaya, kullanıma uygun olan”, ürünün, o ürünle ilgili olarak tanımlanmış kurum ve kuruluşun en önemli sorunu olan “müşterinin beklentileri”nin almış olduğu açıkça “Örnek veya temel olarak alınabilen”, “Tek standartlara uygun olduğu, o ürüne ilişkin “kurumsallaşamama”nın yegane çözümünün, görülebilmektedir. biçim” olarak değişik biçimlerde tanımlanabilen yetkili kuruluşlardan alınmış belge ile iddia “yönetim sistemi” kurmaktan geçtiği teorik “Standard” kavramının yazımı (Standard – edilmektedir. Bu iddialar aynı zamanda “garanti” olarak on yıllarca önce ortaya atılmış olmasına Uluslararası Standart Örgütü ISO ise kalite Standart) konusunda ülkemizde tek biçimliliğin ve “servis” gibi kavramların da terminolojiye rağmen, bunu özümseyemeyen ülkelerin hala için; “Bir mal ya da hizmetin belirli bir olmaması da üzerinde ayrıca düşünülmesi girmesini sağlamıştır. “gelişmekte olan” ülke statüsünde kaldıklarına gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya gereken bir konudur. çok da hayret etmemek gerekir. koyan karakteristiklerin tümüdür.” tanımını Sanayi devrimi ile yaratılan refah seviyesi, yapmaktadır. İnsanlık tarihinin önemli dönüşümlerinden birisi talebin sadece sanayi ürünleri ile sınırlı 80’li ve 90’lı yıllar “ürün belgeleri”nin üzerine olan sanayi devrimi ile klasik üretim teknikleri olmadığını, ürünle ilgili gerçekleştirilen satış ve “sistem belgeleri”nin de konduğu, ürünü satın Bu gelişmeler özellikle Japonya’nın önderliğini yerini seri üretim modellerine bırakmış, alanların da bunu talep ettiği yıllar olmuştur. satış sonrası faaliyetlerin de gerekli olduğunu yaptığı ve daha sonra tüm dünya tarafından üretimdeki artış refah seviyesini yükseltirken ortaya koymuş, dolayısıyla “hizmet (service)” benimsenerek kullanılmaya başlanan ISO 9000 aynı zamanda talep artışını da sağlamıştır. Bu Yine aynı dönemlerde ürünü satın alanların sektörüne de ciddi taleplerin oluşmasını Kalite Standartları’nın oluşturulmasına ve talep artışının üretim ve hizmetlerdeki çeşitliliği “müşteri” olarak tanımlandığı ve müşterinin sağlamıştır. belgelendirilmesine sebep olmuştur. zorlamasıyla “rekabet” denen ve günümüzde beğenilerinin ve beklentilerinin de önemli olduğunun kavranmaya başlandığı dönemlerdir. çok önemli olan kavram gündeme gelmiştir. Sanayi devriminin sonları, “ürün” ve “hizmet”in ISO 9000 standardları aslında Sistem Belgelendirme Standardları’dır. 80’li ve 90’lı birbirinden ayrılamaz kardeş kavramlar olarak “Standard” ve “belge” kavramlarıyla doğrudan Seri üretim modelleriyle yaratılan üretim artışı, yıllarda ISO 9000 belgeleri, “üretilen ürünün ele alındığı dönemler olmuştur. ilişkili olan “kalite” kavramının tanımı da beraberinde üründe olması gereken minimum veya verilen hizmetin sistemde tanımlandığı değerleri tanımlama zorunluluğunu, yani yaşanan bu süreç içerisinde değişiklik Ulusal ve uluslararası rekabetin artması biçimde yapıldığının güvencesini vermek” “standart” kavramını ortaya çıkarmıştır. göstermiştir. organizasyonların odaklarının sadece “üretmek” anlamına gelmekte idi ve “ISO 9000 Kalite Ürünün (veya hizmetin) tanımlanan minimum yerine “üretimi yönetmek” kavramına Önceleri kalite, “Bir ürün veya hizmet için Güvence Belgesi” adı verilmekte idi. değerlere uyduğunun, yani standarda yönelmesini zorunlu kılmıştır. önceden belirlenmiş şartlara (standardlara) Ancak 2000’li yılların başlarında kalitenin, uygunluğunun ispatlanması gerekliliği de “belge” uygunluktur.” biçiminde ifade edilirken İşte bu dönemlerde, sadece ürünün veya tedarikten başlayarak üretimin ve hizmetin tüm kavramının doğmasına sebep olmuştur. müşterinin kendisi, talepleri, beklentileri, hizmetin belgelendirilmesi yeterli olamamış, memnuniyeti, tatmini ve hatta günümüzde artık süreçlerinde olması gerekliliği “toplam kalite” Standard ve belge kavramları öncelikle sadece ürün ve hizmetin yaratıldığı “sistem”lerin sadakati ön plana çıktığından kalitenin tanımı; yaklaşımını gündeme getirmiştir. Günümüzde “ürün” ile ilgili kavramlar olarak ele alınmış ve (yönetim sistemlerinin) belgelendirilmesi “Müşterinin beklentilerinin karşılanma düzeyi” ISO 9000 belgeleri “Toplam Kalite Yönetim kullanılmıştır. gerekliliği gündeme gelmiştir. olarak ifade edilmeye başlanmıştır. Sistem Belgesi” anlamına gelmektedir.

Eylül Ekim 2009 M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı

“Belli bir tipe göre yapılmış veya ayrılmış”, Yani seri üretim halinde üretilmiş olan bir Aslında bugün bile ülkemizdeki birçok Bu tanımdan da “standard” kavramının yerini Bilgi çağını yaşadığımız bugünlerde, “insan “Belirli ölçülere, yasaya, kullanıma uygun olan”, ürünün, o ürünle ilgili olarak tanımlanmış kurum ve kuruluşun en önemli sorunu olan “müşterinin beklentileri”nin almış olduğu açıkça kaynağı”nın önemi oldukça artmış ve en önemli “Örnek veya temel olarak alınabilen”, “Tek standartlara uygun olduğu, o ürüne ilişkin “kurumsallaşamama”nın yegane çözümünün, görülebilmektedir. girdi haline gelmiştir. Bu sebepten dolayı biçim” olarak değişik biçimlerde tanımlanabilen yetkili kuruluşlardan alınmış belge ile iddia “yönetim sistemi” kurmaktan geçtiği teorik çalışanların da belli standardlara uymasının “Standard” kavramının yazımı (Standard – edilmektedir. Bu iddialar aynı zamanda “garanti” olarak on yıllarca önce ortaya atılmış olmasına Uluslararası Standart Örgütü ISO ise kalite Standart) konusunda ülkemizde tek biçimliliğin ve “servis” gibi kavramların da terminolojiye rağmen, bunu özümseyemeyen ülkelerin hala için; “Bir mal ya da hizmetin belirli bir gerekliliği “personel belgelendirme” kavramını olmaması da üzerinde ayrıca düşünülmesi girmesini sağlamıştır. “gelişmekte olan” ülke statüsünde kaldıklarına gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya zorunlu olarak gündeme getirmiştir. gereken bir konudur. çok da hayret etmemek gerekir. koyan karakteristiklerin tümüdür.” tanımını Sanayi devrimi ile yaratılan refah seviyesi, yapmaktadır. Bu nedenle günümüzde insan kaynaklarının İnsanlık tarihinin önemli dönüşümlerinden birisi 80’li ve 90’lı yıllar “ürün belgeleri”nin üzerine talebin sadece sanayi ürünleri ile sınırlı yönetimi, “Toplam Kalite Yönetim Sistemi”nin en olan sanayi devrimi ile klasik üretim teknikleri olmadığını, ürünle ilgili gerçekleştirilen satış ve “sistem belgeleri”nin de konduğu, ürünü satın Bu gelişmeler özellikle Japonya’nın önderliğini yerini seri üretim modellerine bırakmış, alanların da bunu talep ettiği yıllar olmuştur. önemli unsuru durumundadır. satış sonrası faaliyetlerin de gerekli olduğunu yaptığı ve daha sonra tüm dünya tarafından üretimdeki artış refah seviyesini yükseltirken benimsenerek kullanılmaya başlanan ISO 9000 ortaya koymuş, dolayısıyla “hizmet (service)” Yine aynı dönemlerde ürünü satın alanların aynı zamanda talep artışını da sağlamıştır. Bu Kalite Standartları’nın oluşturulmasına ve Yukarıda kısaca tanımlamaya çalıştığımız süreç sektörüne de ciddi taleplerin oluşmasını “müşteri” olarak tanımlandığı ve müşterinin talep artışının üretim ve hizmetlerdeki çeşitliliği belgelendirilmesine sebep olmuştur. bize gösteriyor ki gelişmiş ülkelerin yolculuğu, sağlamıştır. beğenilerinin ve beklentilerinin de önemli zorlamasıyla “rekabet” denen ve günümüzde standardizasyondan başlayarak, önce ürün çok önemli olan kavram gündeme gelmiştir. olduğunun kavranmaya başlandığı dönemlerdir. ISO 9000 standardları aslında Sistem Sanayi devriminin sonları, “ürün” ve “hizmet”in ve hizmetlerin belgelenmesi daha sonra Belgelendirme Standardları’dır. 80’li ve 90’lı birbirinden ayrılamaz kardeş kavramlar olarak “Standard” ve “belge” kavramlarıyla doğrudan Seri üretim modelleriyle yaratılan üretim artışı, yıllarda ISO 9000 belgeleri, “üretilen ürünün “kurumsallaşma” anlamına gelen “Yönetim ele alındığı dönemler olmuştur. ilişkili olan “kalite” kavramının tanımı da beraberinde üründe olması gereken minimum veya verilen hizmetin sistemde tanımlandığı Sistemleri”nin kurulması ve belgelendirilmesi değerleri tanımlama zorunluluğunu, yani yaşanan bu süreç içerisinde değişiklik Ulusal ve uluslararası rekabetin artması biçimde yapıldığının güvencesini vermek” aşamasına kadar devam etmiştir. “standart” kavramını ortaya çıkarmıştır. göstermiştir. organizasyonların odaklarının sadece “üretmek” anlamına gelmekte idi ve “ISO 9000 Kalite Ürünün (veya hizmetin) tanımlanan minimum yerine “üretimi yönetmek” kavramına Önceleri kalite, “Bir ürün veya hizmet için Güvence Belgesi” adı verilmekte idi. Kurum ve kuruluşları kişilerden değerlere uyduğunun, yani standarda yönelmesini zorunlu kılmıştır. önceden belirlenmiş şartlara (standardlara) bağımsızlaştırmak, yani “kurumsallaştırmak” Ancak 2000’li yılların başlarında kalitenin, uygunluğunun ispatlanması gerekliliği de “belge” uygunluktur.” biçiminde ifade edilirken İşte bu dönemlerde, sadece ürünün veya tedarikten başlayarak üretimin ve hizmetin tüm ancak ve ancak uygun bir “Yönetim Sistemi”nin kavramının doğmasına sebep olmuştur. müşterinin kendisi, talepleri, beklentileri, hizmetin belgelendirilmesi yeterli olamamış, memnuniyeti, tatmini ve hatta günümüzde artık süreçlerinde olması gerekliliği “toplam kalite” oluşturulmasından geçmektedir. Standard ve belge kavramları öncelikle sadece ürün ve hizmetin yaratıldığı “sistem”lerin sadakati ön plana çıktığından kalitenin tanımı; yaklaşımını gündeme getirmiştir. Günümüzde “ürün” ile ilgili kavramlar olarak ele alınmış ve (yönetim sistemlerinin) belgelendirilmesi “Müşterinin beklentilerinin karşılanma düzeyi” ISO 9000 belgeleri “Toplam Kalite Yönetim Bunun günümüzdeki karşılığı da “Toplam Kalite kullanılmıştır. gerekliliği gündeme gelmiştir. olarak ifade edilmeye başlanmıştır. Sistem Belgesi” anlamına gelmektedir. Yönetim Sistemi”dir.

32 - 33 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Müşavirlik ve müteahhitlik hizmetleri ile inşaat malzemelerinde uluslararası sertifikasyonun önemi

Giriş dışında üç ana paydaşı daha vardır: Tasarımcı ve düzenlemelerin hazırlanmasını önleyici tedbirler uygunluk belgelendirmesi (sertifikasyon) anlamda sağlık ve güvenlik konularında Müşavir, Müteahhit ve Malzeme Temincisi. Bu ve politikalar geliştirmektedirler. Diğer taraftan yapan kuruluşların akredite edilmiş olması çok ortaya konmuş standartlara uygun hizmetin Her türlü mal ve hizmet temininde mal ve üç paydaştan tasarımcı ve müşavir hizmet temin ürünlerin ilgili standartlara uygunluğunu tespit önemlidir. üretilebilmesi, işverenine karşı güvenin hizmeti satın alan kişi ya da kuruluşlar temin eder. Bu hizmetini emeği karşılığında yapar etmek, tüketici beklentilerini karşılar nitelikte oluşturulabilmesine aracı olacak desteğin ettikleri bu mal ve hizmetin uluslararası bir Akreditasyon, kalibrasyon laboratuarları, ve karşı tarafa bu emeğinin kalitesine ilişkin olduğunu ortaya koymak için yapılan deney, sağlanabilmesi çok önemlidir. Bu anlamda standarda uygun olup olmadığını araştırmak deney laboratuarları, muayene kuruluşları bir güvence vermesi beklenir. Benzer şekilde muayene ve belgelendirme çalışmalarının nitelik ürettiği hizmette etik kurallar ön plana istemektedir. Gelişen teknoloji ile birlikte ve belgelendirme kuruluşları için yapılır. müteahhit de hizmet temin eder ancak ürünü itibarıyla ülkeden ülkeye farklılık göstermeden çıkmaktadır. Çok geniş anlamda, içerikte ve artış gösteren ürün çeşitliliği ve işlevselliği Belgelendirme kuruluşları da ürün, kalite hammadde, yarı mamul ve mamul malzemeler yürütülmesini sağlayan düzenlemeler gündemde uzmanlıkta yapılabilecek müşavirlik hizmetlerini beraberinde kalite, teknik emniyet, dayanıklılık, sistemleri, personel, çevre yönetim sistemleri kullanarak, işgücü ve makine/ekipman yer almaktadır. Bu düzenlemelerin birbiri ile kullanım amacına uygunluk yönlerinden ve gıda güvenliği yönetimi sistemleri alanlarında bir çerçeve içerisinde şekillendirilerek tek desteği ile bir ürün ortaya koyarlar. Burada uluslararası bazda denk olmasını sağlamak ürünlerden beklentilerin yerine getirilmesine belge veren kuruluşlardır. Buradan da anlaşıldığı bir kalıba sığdırmaya çalışmak yanlış bir hizmetinin kalitesi ile birlikte yaptığı ürünün akreditasyon demektir. Bu amaçla ülkemizde dair güvence arayışlarını ortaya çıkarmaktadır. gibi herhangi bir alanda faaliyet gösteren bir kişi yaklaşım olacaktır. Buna karşılık müşterisine kalitesinin karşılığında da bir güvence vermesi de bir akreditasyon kurumu (TÜRKAK) Mal ve hizmetlerin çeşitliliği ve niteliksel ya da kuruluşun “yetkinliğinin” belgelenmesi en iyi hizmeti verebilmeyi, yaptığı işi süreçlerle gerekecektir. Malzeme temincisi ise ürününü bulunmaktadır. Akreditasyonun ana amacı, farklılıkların artan şekilde değişmesi bu talebi bir akreditasyon değildir. Buna karşılık ürünün yaptığını belgeleyen, her aşamasında denetime yaparken tabii ki ürünün bileşenlerini oluşturan yeterliliği müşteriler için şeffaf hale getirmek, doğal bir hale getirmiştir. Özellikle yüksek standartlara denk olduğunun bir deney yolu ile ve kontrole açık olduğunu gösterebilen, ara malzemeler ve bu ürünü ortaya koymak için sarf belge ve raporların güvenirliğini artırmak, maliyetli yatırımlarda mal ve hizmetlerin uygun ölçülerek belgelenmesi, bu belgenin de denklik değerlendirmelerle yaptığı işin performansını edilen işgücü ve kullanılan makine/ekipmanın uygunluk değerlendirmesi altyapısı oluşturmak, olmayanlarının kullanımı önemli maddi ve çerçevesinde yapılması akreditasyondur. ölçerek işverenine karşı raporlayabilen bir dışında ürünün kalitesinin güvencesini vermek uluslararası ticareti kolaylaştırmaktır. manevi kayıplara neden olabilecek boyutlara müşavirlik sistemi karşılıklı güveni ve ahlaki durumundadır. Müşavirlik Endüstrisinde Sertifikasyon ve ulaşabilmektedir. Bu arayışlara cevap olmak Sertifikasyon: Belgelendirme anlamındadır. Yine sistemi yaratmış olacaktır. Bu da müşavirden Akreditasyon üzere, ürün ve üretime yönelik belgelendirme, Mal ve hizmet ihracının giderek arttığı önceden belirlenmiş kıyaslama koşullarına denk beklenen yaratıcı ve zengin düşünebilmeyi muayene, test ve analiz hizmetleri “Uygunluk ülkemizde bu kavramlar giderek günlük olma, uyma durumunun belgelendirilmesidir. Teknik müşavirlik bir meslek değil, bir iş destekleyen bir yaklaşımdır. Değerlendirmesi” kavramı altında disipline yaşantımıza yansımakta hatta çoğu kez de yanlış alanıdır. Ancak bu iş alanı belli mesleki Küresel ticarette ürünlerin birbirleri ile Uluslararası Müşavir Mühendisler Federasyonu edilmektedir. Yatırımcının, mal ya da hizmeti kullanılmaktadır. Bu yazının amacı, bu bağlamda disiplinler üzerine kurulmuştur. Dolayısı ile bir denkliklerinin mukayese edilebilmesi için FIDIC, bu bağlamda etik kurallar ortaya temin edenin, mal ve hizmetinin kalitesini kendi doğruları göstermek olmamakla birlikte inşaat işin sertifikasyonu ya da akreditasyonundan standartlar konur. Deneyler yapılarak bu koymuştur. Bütün FIDIC üye kuruluşları başına ölçebilmesi mümkün değildir. Yanlış endüstrisindeki paydaşların bu kavramların bahsedemeyiz çünkü yapılan bu işin (hizmetin) uygunluğun sürekliliği ve standartlara (Türkiye’de Türk Müşavir Mühendisler ve mal ve hatalı hizmet temini sadece yatırımcıyı önemini kavramasını sağlamaktır. Bu bağlamda deneysel anlamda denkliğini ölçebilecek bir uygunluğu ölçülür. Bu ölçüm sonunda ürünün Mimarlar Birliği FIDIC üyesidir), toplumun değil, sosyal anlamda çok daha geniş kitleleri öncelikle ilgili kavramların anlamlarını açmakta kıstas bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra bir işin belgelendirmesi yapılarak standartlara müşavir kuruluşlara güveninin sağlanması de ilgilendiriyor olabilir. Nitekim yatırımcı istese yarar vardır. (hizmetin) de yetkinliğinden söz edilemez. Buna uygunluğu tescil edilir. Buna sertifikasyon açısından aşağıda belirtilen etik kurallarına dahi bazı malzemeleri kullanmak kamu sağlığı ve karşılık mesleki yetkinliklerden söz edilebilir. Akreditasyon: Denklik anlamındadır. Kıyaslama denir. Bu işlemi yapan, yani uygunluğu ölçerek uyulması gerektiğine inanmaktadır. Bu kuralları güvenliği açısından tehlikeli hatta riskli olabilir. Ancak mesleki yetkinliklere sahip kişilerin bir koşulları ile denk olma anlamına gelir. belgeleyen kuruluşların da bağımsız kuruluşlarca şöyle özetleyebiliriz: Bu çerçevede sadece yatırımcı açısından değil, kişi ya da kuruluş olarak teknik müşavirlik Akreditasyon tanımı şöyle özetlenebilir: Yetkili belgelendirilerek her ürün ve müşteri grubu kamu düzeni, sağlığı ve güvenliği açısından da hizmeti veriyor olması, verilen hizmetin nitelikli Topluma ve müşavirlik sektörüne karşı bir kuruluşun, belli işleri yapan bir kişi ya da için aynı standartlarda ölçme değerlendirme mal ve hizmet temininde uluslararası bazda ve standartlara uygun olduğunu göstermez. sorumluluk kuruluşun yeterliliğine resmi tanınırlık verilmesi yapabilmesinin belgelendirilmesi, tüm deney sertifikasyon sistemleri geliştirilmiştir. işlemidir. Uluslararası standart kuruluşları, standartlarının denk olması sağlanır. Bu Teknik müşavirin, hizmet anlamında müşterinin - Müşavirlik sektörünün topluma karşı olan İnşaat endüstrisinin yatırımcı ve kullanıcı aynı ürünler için farklı standartlar ve teknik işleme de akreditasyon denir. Dolayısı ile isteklerine cevap verebilmesi, toplumsal sorumluluğunun kabul edilmesi,

Eylül Ekim 2009 A. Erkan ŞAHMALI Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı

Giriş dışında üç ana paydaşı daha vardır: Tasarımcı ve düzenlemelerin hazırlanmasını önleyici tedbirler uygunluk belgelendirmesi (sertifikasyon) anlamda sağlık ve güvenlik konularında Müşavir, Müteahhit ve Malzeme Temincisi. Bu ve politikalar geliştirmektedirler. Diğer taraftan yapan kuruluşların akredite edilmiş olması çok ortaya konmuş standartlara uygun hizmetin Her türlü mal ve hizmet temininde mal ve üç paydaştan tasarımcı ve müşavir hizmet temin ürünlerin ilgili standartlara uygunluğunu tespit önemlidir. üretilebilmesi, işverenine karşı güvenin hizmeti satın alan kişi ya da kuruluşlar temin eder. Bu hizmetini emeği karşılığında yapar etmek, tüketici beklentilerini karşılar nitelikte oluşturulabilmesine aracı olacak desteğin ettikleri bu mal ve hizmetin uluslararası bir Akreditasyon, kalibrasyon laboratuarları, ve karşı tarafa bu emeğinin kalitesine ilişkin olduğunu ortaya koymak için yapılan deney, sağlanabilmesi çok önemlidir. Bu anlamda standarda uygun olup olmadığını araştırmak deney laboratuarları, muayene kuruluşları bir güvence vermesi beklenir. Benzer şekilde muayene ve belgelendirme çalışmalarının nitelik ürettiği hizmette etik kurallar ön plana istemektedir. Gelişen teknoloji ile birlikte ve belgelendirme kuruluşları için yapılır. müteahhit de hizmet temin eder ancak ürünü itibarıyla ülkeden ülkeye farklılık göstermeden çıkmaktadır. Çok geniş anlamda, içerikte ve artış gösteren ürün çeşitliliği ve işlevselliği Belgelendirme kuruluşları da ürün, kalite hammadde, yarı mamul ve mamul malzemeler yürütülmesini sağlayan düzenlemeler gündemde uzmanlıkta yapılabilecek müşavirlik hizmetlerini beraberinde kalite, teknik emniyet, dayanıklılık, sistemleri, personel, çevre yönetim sistemleri kullanarak, işgücü ve makine/ekipman yer almaktadır. Bu düzenlemelerin birbiri ile kullanım amacına uygunluk yönlerinden ve gıda güvenliği yönetimi sistemleri alanlarında bir çerçeve içerisinde şekillendirilerek tek desteği ile bir ürün ortaya koyarlar. Burada uluslararası bazda denk olmasını sağlamak ürünlerden beklentilerin yerine getirilmesine belge veren kuruluşlardır. Buradan da anlaşıldığı bir kalıba sığdırmaya çalışmak yanlış bir hizmetinin kalitesi ile birlikte yaptığı ürünün akreditasyon demektir. Bu amaçla ülkemizde dair güvence arayışlarını ortaya çıkarmaktadır. gibi herhangi bir alanda faaliyet gösteren bir kişi yaklaşım olacaktır. Buna karşılık müşterisine kalitesinin karşılığında da bir güvence vermesi de bir akreditasyon kurumu (TÜRKAK) Mal ve hizmetlerin çeşitliliği ve niteliksel ya da kuruluşun “yetkinliğinin” belgelenmesi en iyi hizmeti verebilmeyi, yaptığı işi süreçlerle gerekecektir. Malzeme temincisi ise ürününü bulunmaktadır. Akreditasyonun ana amacı, farklılıkların artan şekilde değişmesi bu talebi bir akreditasyon değildir. Buna karşılık ürünün yaptığını belgeleyen, her aşamasında denetime yaparken tabii ki ürünün bileşenlerini oluşturan yeterliliği müşteriler için şeffaf hale getirmek, doğal bir hale getirmiştir. Özellikle yüksek standartlara denk olduğunun bir deney yolu ile ve kontrole açık olduğunu gösterebilen, ara malzemeler ve bu ürünü ortaya koymak için sarf belge ve raporların güvenirliğini artırmak, maliyetli yatırımlarda mal ve hizmetlerin uygun ölçülerek belgelenmesi, bu belgenin de denklik değerlendirmelerle yaptığı işin performansını edilen işgücü ve kullanılan makine/ekipmanın uygunluk değerlendirmesi altyapısı oluşturmak, olmayanlarının kullanımı önemli maddi ve çerçevesinde yapılması akreditasyondur. ölçerek işverenine karşı raporlayabilen bir dışında ürünün kalitesinin güvencesini vermek uluslararası ticareti kolaylaştırmaktır. manevi kayıplara neden olabilecek boyutlara müşavirlik sistemi karşılıklı güveni ve ahlaki durumundadır. Müşavirlik Endüstrisinde Sertifikasyon ve ulaşabilmektedir. Bu arayışlara cevap olmak Sertifikasyon: Belgelendirme anlamındadır. Yine sistemi yaratmış olacaktır. Bu da müşavirden Akreditasyon üzere, ürün ve üretime yönelik belgelendirme, Mal ve hizmet ihracının giderek arttığı önceden belirlenmiş kıyaslama koşullarına denk beklenen yaratıcı ve zengin düşünebilmeyi muayene, test ve analiz hizmetleri “Uygunluk ülkemizde bu kavramlar giderek günlük olma, uyma durumunun belgelendirilmesidir. Teknik müşavirlik bir meslek değil, bir iş destekleyen bir yaklaşımdır. Değerlendirmesi” kavramı altında disipline yaşantımıza yansımakta hatta çoğu kez de yanlış alanıdır. Ancak bu iş alanı belli mesleki Küresel ticarette ürünlerin birbirleri ile Uluslararası Müşavir Mühendisler Federasyonu edilmektedir. Yatırımcının, mal ya da hizmeti kullanılmaktadır. Bu yazının amacı, bu bağlamda disiplinler üzerine kurulmuştur. Dolayısı ile bir denkliklerinin mukayese edilebilmesi için FIDIC, bu bağlamda etik kurallar ortaya temin edenin, mal ve hizmetinin kalitesini kendi doğruları göstermek olmamakla birlikte inşaat işin sertifikasyonu ya da akreditasyonundan standartlar konur. Deneyler yapılarak bu koymuştur. Bütün FIDIC üye kuruluşları başına ölçebilmesi mümkün değildir. Yanlış endüstrisindeki paydaşların bu kavramların bahsedemeyiz çünkü yapılan bu işin (hizmetin) uygunluğun sürekliliği ve standartlara (Türkiye’de Türk Müşavir Mühendisler ve mal ve hatalı hizmet temini sadece yatırımcıyı önemini kavramasını sağlamaktır. Bu bağlamda deneysel anlamda denkliğini ölçebilecek bir uygunluğu ölçülür. Bu ölçüm sonunda ürünün Mimarlar Birliği FIDIC üyesidir), toplumun değil, sosyal anlamda çok daha geniş kitleleri öncelikle ilgili kavramların anlamlarını açmakta kıstas bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra bir işin belgelendirmesi yapılarak standartlara müşavir kuruluşlara güveninin sağlanması de ilgilendiriyor olabilir. Nitekim yatırımcı istese yarar vardır. (hizmetin) de yetkinliğinden söz edilemez. Buna uygunluğu tescil edilir. Buna sertifikasyon açısından aşağıda belirtilen etik kurallarına dahi bazı malzemeleri kullanmak kamu sağlığı ve karşılık mesleki yetkinliklerden söz edilebilir. Akreditasyon: Denklik anlamındadır. Kıyaslama denir. Bu işlemi yapan, yani uygunluğu ölçerek uyulması gerektiğine inanmaktadır. Bu kuralları güvenliği açısından tehlikeli hatta riskli olabilir. Ancak mesleki yetkinliklere sahip kişilerin bir koşulları ile denk olma anlamına gelir. belgeleyen kuruluşların da bağımsız kuruluşlarca şöyle özetleyebiliriz: Bu çerçevede sadece yatırımcı açısından değil, kişi ya da kuruluş olarak teknik müşavirlik Akreditasyon tanımı şöyle özetlenebilir: Yetkili belgelendirilerek her ürün ve müşteri grubu kamu düzeni, sağlığı ve güvenliği açısından da hizmeti veriyor olması, verilen hizmetin nitelikli Topluma ve müşavirlik sektörüne karşı bir kuruluşun, belli işleri yapan bir kişi ya da için aynı standartlarda ölçme değerlendirme mal ve hizmet temininde uluslararası bazda ve standartlara uygun olduğunu göstermez. sorumluluk kuruluşun yeterliliğine resmi tanınırlık verilmesi yapabilmesinin belgelendirilmesi, tüm deney sertifikasyon sistemleri geliştirilmiştir. işlemidir. Uluslararası standart kuruluşları, standartlarının denk olması sağlanır. Bu Teknik müşavirin, hizmet anlamında müşterinin - Müşavirlik sektörünün topluma karşı olan İnşaat endüstrisinin yatırımcı ve kullanıcı aynı ürünler için farklı standartlar ve teknik işleme de akreditasyon denir. Dolayısı ile isteklerine cevap verebilmesi, toplumsal sorumluluğunun kabul edilmesi,

34 - 35 Dosya | Standart ve Belgelendirme

- Sürdürülebilir kalkınma ilkeleri ile uyumlu müşterilerinin seçimi veya paralarının çözümlerin araştırılması, ödenmesi sürecini etkilemeye çalışılmaması, - Müşavirlik sektörünün her zaman saygınlığının, konumunun ve itibarının - Müşavir mühendislerin tarafsız görüşlerini korunması. etkilemeye çalışılması durumlarında bedel teklif ve kabul edilmemesi, Yetkinlik - Bir hizmet ya da yapım kontratı idaresine - Teknoloji, mevzuat ve yönetimdeki karşı, kanuni bir teftiş kurumunun gelişime paralel olarak bilgi ve yürüttüğü sorguya yardımcı olunması. becerilerin sürekliliğinin sağlanması ve hizmetin müşteriye sunulmasında özenli Buradan da görüldüğü gibi teknik müşavirlik, davranılması, mesleki yetkinlik dışında etik anlamda çok fazla bileşene sahiptir ve bunların hiçbirisi de mesleki - Hizmetin yalnızca hizmet verilen konuda değerler değildir. yeterli bilgiye sahip olunduğu durumlarda verilmesi. Teknik müşavirlik endüstrisinde hizmetin veriliş şeklinin bir kalite yönetim sistemine uygun Dürüstlük verildiğinin belgelenmesi sertifikasyon için - Her zaman müşterinin yasal hakları yeterlidir. Çünkü işverenin teknik müşavirlik çerçevesinde hareket edilmesi, doğru ve hizmet tanımını iyi yaptığı ve beklentilerinin dürüst bir şekilde hizmet sağlanması. ne olduğunu iyi tarif ettiği varsayılmaktadır. İşverenin hangi niteliklere sahip bir teknik Tarafsızlık müşavir seçeceği de ihale aşamasında bellidir. - Profesyonel görüş, yargı veya karar Burada, mesleki yetkinliklere ilişkin bir verirken tarafsız olunması, sertifikasyon gerektiğinde talep edilebilir. - Hizmetin sunulmasında ortaya çıkabilecek Uluslararası platformda özgün müşavirlik potansiyel çıkar çatışmalarından alanlarında bazı tanımlamalar yapılmakta, müşterinin haberdar edilmesi, kişi ve kuruluşlar bunu ölçebilmek üzere bazı standartlar üretmektedirler. Bazı kuruluşlar - Bağımsız kararlara zarar verecek da uluslararası boyutta bu ölçümlere uygun bedellerin kabul edilmemesi. olarak iş yapma becerisi gösteren kişi ve Adaletli olma kuruluşları akredite etmektedirler. Ne zaman ki bu akreditasyon genel kabul görmeye başlar o - “Kalite esaslı seçim (QBS)” kavramının takdirde oluşturulan bu standartlar, uluslararası teşvik edilmesi, standartlar haline gelmektedir. İşte burası çok - Başkalarının saygınlık ve işlerine önemlidir. Yani standart üretmeye başlayan dikkatsizce veya bilerek zarar verecek ülkeler uluslararası bağlamda bilgi ve hizmet hiçbir davranışta bulunulmaması, üstünlüğünü elde etmeye başlamaktadırlar. - Bir iş için seçilmiş danışmanın işinin Müteahhitlik Endüstrisinde Sertifikasyon ve Akreditasyon doğrudan veya dolaylı olarak elinden almaya çalışılmaması, Türkiye’de müteahhitlik endüstrisi giderek güçlenmekte, uluslararası alanda ciddi ve büyük - Başka bir danışmanın işini kendisine boyutlarda hizmet üretilmektedir. Müteahhitlik haber vermeden ve bir önceki işin iptal de bir meslek, bir disiplin değil, bir iş alanı edildiğine dair idarenin yazılı bilgisi olduğundan bu alanda hizmet üretenler için olmadan teslim alınmaması, mesleki bir yetkinlikten bahsedilemez. Ayrıca - Başka birinin işini gözden geçirme talep müteahhitlik hizmetleri de deneysel ölçümleme edildiğinde, uygun ahlak ve nezaket yapılabilecek ürünler üretmemektedir. Bu kurallarına göre davranılması. nedenle herhangi bir sertifikasyona sahip olamazlar. Dolayısı ile de bu endüstrinin Yolsuzluk Karşıtı akreditasyonundan bahsedilemez. Ancak - Müşavir mühendislerin ve/veya onların şurası gerçektir ki müteahhitlik yapabilmek

Eylül Ekim 2009 için herhangi bir mesleki yetkinlik sınırlaması yönetmeliği ve ek mevzuatı farklı iklim ülkeye döviz kazandırması nedeniyle ekonominin olmadığı için herkesin müteahhitlik yapmasına koşullarının bir arada yaşandığı ve çeşitli doğal en güçlü sektörlerinden biridir. engel olacak bir durum yoktur. Nitekim afet risklerinin yaygın bir şekilde görüldüğü Sürekli büyüyen inşaat endüstrimizin en önemli ülkemizde on binlerce müteahhit kişi ve/ durumlarla ilgilidir. Bu durumlar; Mekanik unsurları; elde edilecek yapının kalitesi, verimli veya kuruluş vardır. Bu müteahhitlerin Dayanım ve Dayanıklılık, Yangın Durumunda bir imalat yapılarak işgücü ve malzeme kontrolü kontrolsüz şekilde yapı üretmesi, toplumsal Emniyet, Hijyen, Sağlık, Çevre, Kullanım yapılabilmesi, teknolojiyi kullanarak hızlı iş anlamda güvenli ve sağlıklı yaşam çevrelerin Emniyeti, Gürültüye Karşı Koruma ve Enerjiden yapılması, imalat kontrolü, disiplinler arası oluşturulamamasına neden olmaktadır. Benzer Tasarruf ve Isı Muhafazası durumlarıdır. eşgüdüm ve güvenlik olarak öne çıkmaktadır. şekilde yurtdışında müteahhitlik hizmetleri AB müktesebatında inşaat (yapı) malzemelerinin Bu bağlamda diğer endüstrilerde de olduğu yapan yüklenicilerde de bu bağlamda bir teknik özelliklerini belirlemek üzere yayınlanan kontrol olmadığından, inanılmaz fiyat kırımları gibi müşavirlik ve müteahhitlik endüstrisinde Yapı Malzemeleri Direktifi ilke ve kapsamının ile kalitesiz ve niteliksiz yapılar üretilmesinin standartlaşmanın ve standart sertifikalara ülke mevzuatında yer verilmesi ve inşaat sonucu birçok ülkede Türk inşaat endüstrisi sahip olmanın önemi büyüktür. Müşavirlik ve malzemelerinde CE işareti uygulamasına zarar görmekte, tercih edilmemekte, bu durum müteahhitlik endüstrisinde üretilen hizmetin geçilmesi yükümlülüğü bulunmaktadır. Ayrıca, nitelikli yapı üretenlerin de iş kayıplarına neden kalitesi ve işverene sağlanacak güvence için AB mevzuatı uyarınca, harmonize standart olmaktadır. hizmet yapma şekli ve süreçlerinin saydam kapsamında olmayan inşaat malzemelerine şekilde işverenle paylaşılabilmesi, her aşamada Bundan dolayıdır ki son zamanlarda ülkemizde ilişkin bir standart geliştirilmesi gerekmektedir. işverenin denetimine açık olunabilmesi ile özellikle yurtdışında hizmet veren yükleniciler Bu direktife uyum amacı ile Yapı Malzemeleri sağlanabilecektir. Bu çerçevede yetkinlik için bir akreditasyondan bahsedilmektedir. Yönetmeliği çıkarılması ve ilgili teknik veya bir karne sistemi ile belgelenmek yerine Bu isteğin arkasında nitelikli müteahhitlerle şartnamelerin hazırlanması çalışmaları süreçlerle hizmet üretiminin yapılarak işverene niteliksizler arasında bir seçim yapılması Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından güvence verilmesi çok önemlidir. Teknolojileri ve yurtdışına bu bağlamda nitelikli hizmet yürütülmektedir. yakından takip eden, kaliteden ödün vermeyen, üreticilerin iş yapmasına izin verilmesi yasal mevzuatlara uygun çalışan, standart anlatılmaya çalışılmaktadır. Ancak kullanılan Buradan da anlaşılmaktadır ki inşaat sertifikalara ( ISO 9001, ISO 14001 , OHSAS terim bu kastedilen anlamdan uzaktır. endüstrisindeki en önemli sertifikasyon alanı yapı malzemeleri üretimindedir. Bu yapı 18001) sahip olan ve bilgi birikimini etkin Ülkemizde yakın zamana kadar müteahhitlik malzemeleri üretiminin sertifikasyonu ve şekilde uygulayan firmalar, rakiplerine oranla karnesi uygulaması vardı. Bu uygulamada sertifikasyon veren kuruluşların akreditasyonu daha başarılı olacaklardır. müteahhitlerin deneyimlerine ilişkin Bayındırlık gereklidir. Bu yapı, sadece AB müktesebatının ISO 9001, inşa ettikleri yapılarda kalitenin Bakanlığı’nca verilen bir belge ile iş yapma gereği yapılmamalı, ülke çıkarlarının gereği dolayısı ile müşteri memnuniyetinin arttırılmasını konusundaki yeterlilikler ölçülürdü. Ancak bu yapılmalıdır. Bu sertifikasyonun ülke içerisinde sağlamakta, sürekli iyileştirmeyi hedef olarak uygulamada karne sistemi kötü uygulamalardan elde edilmesi de yeterli olmayacaktır. İnşaat göstermektedir. ISO 14001 ise çevreye ötürü kaldırıldı. Kaldırılması doğru bir karardı. endüstrisinde hizmet verilen birçok ülkede verdiği veya verebileceği zararları azaltmasına Çünkü karne sistemi ile bir yüklenicinin çok yapı malzemeleri için ülke standartları mümkün ise tamamen ortadan kaldırmasını iş yapmış olması, o yüklenicinin belli bir işi iyi bulunmaktadır. Söz konusu sertifikasyonun sağlamaya yardımcı olmakta böylece küresel yapma kapasitesi olduğunu ve o alanda yetkin dışında üretilen ve söz konusu ülkelere ihraç ısınma sorununun gün geçtikçe daha çok olduğunu göstermemektedir. Bugün benzer edilecek malzemelerin bu ülke standartlarına şekilde bir karne verme, belgelendirme istemi gündeme geldiği dünyamızda çevreye uygunluğunun da sertifikasyonunun yapılması olan sorumluluğumuzu yerine getirmemizi bu endüstrinin yine eski sorunlarla karşı karşıya gerekmektedir. Nitekim bu sertifikasyonlar kalmasına neden olacaktır. sağlamaktadır. Son olarak OHSAS 18001 ise yapılmadığından birçok yapı malzemesi bu sektörde karşılaşılan en önemli sorunlardan biri Yapı Malzemesi Üreticilerinin Sertifikasyonu ülkelere ihraç edilememektedir. olan çalışma esnasında oluşabilecek yaralanma ve Akreditasyonu Sonuç ve Değerlendirme ve ölümleri minimuma indirmeyi, mümkünse tamamen ortadan kaldırmayı amaçlamakta Avrupa Birliği (AB) Yapı Malzemeleri Direktifi, İnşaat endüstrisi, ülkemiz geleceğinin altyapısını şartnamelere uygun, temel gerekleri karşılayan, böylece çalışanların emniyetli ve sağlıklı bir hazırlayan, bugünü ve yarını şekillendiren insan ve çevre sağlığını tehdit etmeyen güvenli çalışma ortamına sahip olmasını sağlamaktadır. ve oluşturan, ekonomimizi önemli ölçüde yapı malzemelerinin piyasaya sunulmasını etkileyebilecek güce sahip, kendisine bağlı Özellikle müteahhitlik endüstrisinde Kalite sağlamayı amaçlamaktadır. birçok endüstriyi de hareketlendirecek önemli Yönetim Sistemleri belgelendirmelerinin Direktif bu yolla, bir yandan malzemelerin üretim öncül bir endüstridir. Büyük ölçüde yerli sanayi sadece idare istediği için dosyaya konan bir ve kullanımına ilişkin standart düzenlemeler ve hizmet ürünleri kullanması, önemli oranda belge olmasından öte gerçekten yöntemlerin getirirken öte yandan CE belgelendirme istihdam yaratması, başta imalat sanayi olmak uygulanması sağlandığı takdirde denetimdeki sistemi yolu ile ürünlerin AB pazarında serbest üzere hemen tüm sektörlerle sıkı bir girdi-çıktı saydamlık ve beklenen üretim kalitesi de dolaşımına hizmet etmektedir. Yapı malzemeleri ilişkisi içerisinde olması ve yurtdışı işlerden artacaktır.

36 - 37 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Eylül Ekim 2009 Emin KORKMAZ TMMOB Makine Mühendisleri Odası Başkanı

mmo’da meslekiçi eğitim ve belgelendirme çalışmaları

Kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütü Resmi Gazete’nin 22 Kasım 2001 tarihli olan Makina Mühendisleri Odası, bütün mesleki sayısında yayımlanan Uzmanlık ve faaliyetleri, “Kamu yararının korunması, Belgelendirme Yönetmeliğimiz doğrultusunda mesleğin geliştirilmesi ve mesleki hizmetlerin Odamızca MİEM kanalıyla çalışmalar uzman üyelerince verilmesinin sağlanması” yürütülmektedir. Bu çalışmalar Mekanik Tesisat temel perspektifi ile ele almaktadır. Mühendisliği, Araç Mühendisliği, LPG ve CNG Uygulamaları, Asansör Mühendisliği, İş Güvenliği Odamız toplum güvenliğini doğrudan Mühendisliği ve Gıda Ambalajına yönelik olarak ilgilendiren tüm projelerin, mesleki yeterliliği 15’i Mekanik Tesisat Mühendisliği kapsamında Odamızca belgelendirilen üyelerimiz tarafından olmak üzere toplam 24 alanda meslek içi eğitim hazırlanmasının gerekliliğine inanmaktadır. ve belgelendirme çalışmalarını kapsamaktadır. Aynı zamanda bu projelerin Odamız mesleki etik ve üyelik sicil kayıtları yönü ile Oda Eğitim ve belgelendirme faaliyetlerimizin ardından kimi Bakanlık ve kurum, yetki belgeli mesleki denetiminden geçirilmesi gerektiğini mühendis kavramını kendi yönetmeliklerine de savunmaktadır. Odamız, bu yeterliliğin yansıtmıştır. Doğalgaz tesisatı, motorlu araç gelişen ve değişen bilim ve teknolojiye bağlı imal ve tadilatı, asansör üretim, bakım ve olarak düzenlenecek sürekli eğitimlerle montajı ile LPG uygulamaları başta olmak desteklenmesini de zorunlu görmektedir. Bu üzere firmalarda Odamızdan yetki belgesi almış amaçla 6 Temmuz 1998’de kısaca “MİEM” mühendis çalıştırılması zorunlu hale getirilmiştir. dediğimiz “Meslek İçi Eğitim Merkezi” Böylece on bini aşkın üyemize yeni iş alanları kurulmuştur. Meslek alanlarımıza yönelik eğitim açılmıştır. ve belgelendirme faaliyetleriyle üyelerimizin eğitilmesi ve yetkilendirilmesi MİEM ile Kuruluşundan bugüne kadar MİEM kapsamında sağlanmıştır. 2273 kurs düzenlenmiş, bu kurslara 47.252

38 - 39 Dosya | Standart ve Belgelendirme

kişi katılmıştır. Yönetmeliklerimiz çerçevesinde Akredite Personel Belgelendirme Kuruluşu üyelerimizin uzmanlık konularına yönelik açılan TS EN ISO/ IEC 17024 “Personel kurslardan 45.602 üyemiz, Mühendis Yetki Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Genel Belgesi ve Uzman Mühendis Belgesi almıştır. Şartlar” standardı kapsamında kurulan Personel Eylül 2009 itibarıyla 130 eğitmenimiz, 24 farklı Belgelendirme Kuruluşu (PBK), 19 Ocak 2007’de alanda eğitim vermektedir. TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir. Odamız, Akreditasyon Çalışmaları mühendis yetki ve sorumluluklarını geliştirmenin yanı sıra mühendislik hizmetlerini denetlenebilir Onaylanmış Kuruluş ve güvenilir kılma, toplumun can ve mal güvenliğini sağlama, uluslararası standartlar Makina Mühendisleri Odası Asansör Kontrol doğrultusunda kurumsallaşma yolunda önemli Merkezi’nin (AKM) 2022 No’lu “Onaylanmış bir adım olan PBK akreditasyonunun kapsamını Kuruluş” olarak atandığı, 19 Şubat 2008 genişletmeye ve verilen hizmeti de tüm ülkeye tarihli Avrupa Birliği (AB) Resmi Sitesi’nde yaymaya devam edecektir. duyurulmuştur. AKM, 95/16/AT Asansör Yönetmeliği kapsamında Modül B (Asansör MMO Personel Belgelendirme Kuruluşu AT Tip İncelemesi), Modül F (Asansör Son 11 kapsamda Mühendis Yeterlilik Belgesi Muayene), Modül G (Birim Doğrulaması) ve vermektedir. Bunlar; Mekanik Tesisat, Modül H’da (Tam Kalite Güvence) asansörlere Havalandırma Tesisatı, Soğutma Tesisatı, Klima CE işaretlemesi yapmak üzere AB ve Türkiye’de Tesisatı, Yangın Tesisatı, Doğalgaz İç Tesisatı, Onaylanmış Kuruluş olarak atanmıştır. Odamız, Asansör Avan Proje Hazırlama, Asansör, Araç ilgili modüllerde asansörlerin üretiminden nihai Projelendirme, Araçların LPG’ye Dönüşümü ve kullanımına kadar CE işaretlemesi yapmak Araçların CNG’ye Dönüşümü Mühendis Yeterlilik üzere yetkilendirilmiş, ülkemiz üreticilerinin yerli Belgelendirmelerine ilişkindir. onaylanmış kuruluşlarla çalışma taleplerine yanıt vermek üzere tüm hazırlıklarını tamamlamıştır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), Doğalgaz Piyasası Sertifika Yönetmeliği’nde Akredite Muayene Kuruluşu Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği ile doğalgaz iç tesisat yetkili mühendis belgelerinin Odamız, TS EN 45004 standardına göre akredite edilmiş kuruluşlardan alınması zorunlu “basınçlı kaplar ve kaldırma iletme makinelerinin hale getirilmiştir. Bunun sonucu üyelerimizden periyodik kontrolleri ile teknik ölçüm ve analiz gelen yoğun taleplere karşılık verilerek söz hizmetleri” kapsamlarında ‘A’ Tipi Muayene konusu alanda çalışmakta olan üyelerimiz Kuruluşu olarak 17 Mayıs 2004’te TÜRKAK başta olmak üzere Yetki Belgesi sahibi tüm tarafından akredite edilmiştir. üyelerimize akredite belge alabilmeleri amacıyla TS EN 45004 standardının iptalinin ardından değişik tarihlerde sınavlar düzenlenmiştir. MMO Muayene Kuruluşumuz dokümantasyonunu “TS PBK gerekli şartları sağlayan kişilere akredite EN ISO/ IEC 17020 Çeşitli Tipteki Muayene doğalgaz iç tesisat yetki belgesi vermeye devam Kuruluşlarının Çalıştırılmaları İçin Genel etmektedir. Kriterler” standardına göre düzenlemiştir. Akredite Deney Laboratuarı Muayene Kuruluşumuzun re-akreditasyon denetimi 26–29 Şubat 2008 tarihlerinde, TS EN ISO/ IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon gözetim denetimi ise 26–29 Mayıs 2009 Laboratuarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. standardı kapsamında çalışmalarını sürdüren

Eylül Ekim 2009 laboratuarımız, TÜRKAK tarafından 8 Ocak hazırlık süreçlerine meslek ve meslektaşın Elektrokimyasal Hücre Metodu ile SO2 2007’de akredite edilmiş, Çevre ve Orman Tayini çıkarlarını gözeterek katılım sağlamaktadır. Bakanlığı’ndan “Çevre Analizleri Yeterlilikleri Kamu adına ve yararına bir düzenleme Belgesi” almaya hak kazanmıştır. Pitot Tüpü Yoluyla Hız ve Debi Tayini oluşturmak amacıyla Oda görüşleri mevzuat Laboratuarımız, 2 Eylül 2009’da Çevre ve Gravimetrik Metot ile Nem Tayini düzenleyici kurumlara iletilmektedir. Orman Bakanlığı denetçileri tarafından yapılan Sabit Kaynak Emisyonları- Gaz MMO’nun mevzuat hazırlanma sürecinde teknik inceleme sonucunda TS EN 13649:2003 Derişimlerinin Otomatik Tayini İçin Numune standardına göre “Uçucu Organik ve Buhar görüşlerini ilettiği kurumlar arasında üst birliği Alma (VOC) Numune Alma” parametresini Çevre olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ölçüm ve Analizleri Yeterlik Belgesi kapsamına Uçucu Organik ve Buhar (VOC) (TMMOB), Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Sanayi ekletmiştir. Numune Alma ve Ticaret Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Sağlık Merkez Laboratuarı, baca gazı emisyonları EGE KALMEM Kalibrasyon Laboratuarı ve Bakanlığı, Türk Standardları Enstitüsü (TSE), için parametre ve metotlarla Çevre ve Metroloji Merkezi Orman Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü EGE KALMEM Kalibrasyon Laboratuarı ve belediyeler, Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Yönetmeliği kapsamında raporlama faaliyetlerini Metroloji Eğitim Merkezi, MMO’nun kuruluş ile MYK tarafından görevlendirilen kurum ve sürdürmektedir. Bu parametre ve metotlar ise amaçları doğrultusunda sanayi kuruluşlarına kuruluşlar yer almaktadır. şunlardır: ölçüm, kalibrasyon ve eğitim hizmeti sunmaktadır. Sanayiden gelen talepler üzerine MMO, Anayasa’da belirli Türkiye idari yapısı Gravimetrik Metot ile Toz (Partikül altyapısını geliştiren ve hizmet kapsamını artıran içerisinde de “Mesleki Yerinden Yönetim Madde) Tayini Merkezimiz, TS EN ISO/ IEC 17025 standardı Kuruluşu” olarak yer almakta ve kamu idaresi kapsamında TÜRKAK’tan akredite olmak için Renk Karşılaştırma Metodu ile İslilik sayılmaktadır. Buradan hareketle Odamız, gerekli aşamaları tamamlamıştır. Tayini hastanelerdeki steril alanların hijyenik klima ve Standartlara Yönelik Çalışmalar havalandırma sistemlerinden iş makinelerine, Elektrokimyasal Hücre Metodu ile O2 işçi sağlığı ve iş güvenliğinden araç imal tadil Tayini Makina Mühendisleri Odası, Anayasa’nın montajına ve doğalgaz meslek standartları 135’inci maddesi doğrultusunda çıkarılan 6235 Elektrokimyasal Hücre Metodu ile CO sayılı TMMOB Kanunu uyarınca kurulmuş, kamu hazırlanmasına kadar meslek alanlarımıza Tayini tüzel kişiliğine haiz, “kamu kurumu niteliğinde giren tüm konularda bütünsel ve tarafsız bir Elektrokimyasal Hücre Metodu ile NO, bir meslek kuruluşu”dur. Buradan hareketle yaklaşımla standart hazırlama çalışmaları içinde

NO2 ve NOx Tayini Odamız çok sayıda kurum ve kuruluşun mevzuat yer almaktadır ve almaya da devam edecektir.

40 - 41 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Belgelendirme hem bugünün düzenlenmesinde hem de geleceğin kurgulanmasında önemlidir

İnşaat Mühendisleri Odası 70 bini aşkın üyesiyle sadece inşaat sektörünün değil, üretim ve yapılaşma sürecinin önemli ayaklarından biridir; potansiyeli, donanımı, vizyonu ve misyonu ile ayırt edici bir özelliğe sahiptir. Türkiye’nin en dinamik ve gelişen alanı olarak kabul edilen inşaat sektörünün bir parçası olmak nedeniyle ortaya çıkmış bir önem değildir bu; İMO’nun mesleki alanlarımıza dönük girişimleri, her biri ilk olmayı hak eden uygulamaları, alanımızın ihtiyaç duyduğu mevzuat hazırlıkları, üyelerinin mesleki niteliği yükseltmeyi hedefleyen meslek içi eğitim çalışmalarıyla pekiştiği vurgulanmalıdır.

İnşaat Mühendisleri Odası, kamusal yararı ön planda tutan, mesleki bilgi ve birikimini toplumun yararı doğrultusunda kullanmayı amaç edinen bir meslek örgütüdür. Bu belirlemenin açık bir izahı bulunmaktadır; deprem önlemlerinden konut sorununa, ulaşımdan kentleşmeye kadar sorunlu noktaların, toplumun çıkarları doğrultusunda çözülmesine katkı vermek, ilgi alanına giren konuların odak noktasında yer almak, yürütücüsü olmaktır.

Şu nokta bizler açısından önemlidir: Ne zaman bir afetle karşılaşılsa ilk akla gelen mesleklerden biri inşaat mühendisliğidir. Depremlerde, su taşkınlarında ve diğer afetlerde inşaat mühendisliğinin görüş ve yaklaşımlarına ihtiyaç duyulmaktadır ama ne yazık ki bu, daha çok sonuçların değerlendirilmesi noktasında görülmektedir. Sorunların tespit edilmesi ve

Eylül Ekim 2009 H. Serdar HARP TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı

sorun olmaktan çıkarılması doğrultusunda yetkinlik belgesi ile üyelerin temel bilgilerine ve gerçekleştirilmelidir. Eğer depremi, su taşkınını mühendislerin bilgisine ve yol göstericiliğine mesleki deneyimlerine dayanan yetkinliklerin ve diğer doğal afetleri erteleme şansımız yoksa neden ihtiyaç duyulmadığı ise sanıyorum belirlenmesi ve belgelenmesini amaçlamaktadır. mesleki değişimi de erteleme şansımız yoktur. ki ülkemize has yönetsel özelliklerden Buradaki sorun, yasal mevzuatın yetersizliği İçinde bulunduğumuz durum, çözümü uzun kaynaklanmaktadır. İlginç bir noktadır; deprem nedeniyle odamızın bütün bu uygulamaları vadeye yayma fikrini çağrıştıran yaklaşımlara önlemleri başlığı altına sıralanacak yapılması yönetmeliklerle başlatması, sorunu kendi iç tahammül edilemez olduğunu işaret etmektedir. gerekenlere dair o kadar çok önerimiz mevzuatında gerçekleştirdiği değişikliklerle bulunmakta ve yine ne ilginç ki bu öneriler ortadan kaldırmaya çalışmasıdır. Ancak Bütün belgelendirme ve yetkinleştirme öylesine yok sayılmaktadır ki ülkemizde siyasi uygulama sürecinde karşımıza yasal engellerin çabalarının özünde, inşaat mühendisliği iktidarların, bilime ve bilimin uygulayıcıları teknik çıktığını da ifade etmeliyim. mesleğinin niteliğini yükseltme ve mesleki elemana ihtiyaç duyup duymadığı noktasında faaliyetleri denetim altına alma niyeti kuşkuya düşülmektedir. Bu çalışmalarımızın uzun vadeli hedeflerini bulunmaktadır. Açık ki mesleğimizin en açıklamadan önce bazı sorular sormak sorunlu noktası denetim ve nitelik kaybıdır. Belgelendirme konusunda aynı kilitlenme istiyorum. Mesleki sürecimizin denetimsizliği bir Proje hazırlanmasından uygulamaya kadar durumunu yaşadığımızı belirtmek istiyorum. sorun olarak olumsuz sonuçlara yol açmakta denetimden uzak ve niteliğe ilişkin soru işaretleri Odamız, meslektaşlarının belgelendirilmesi mıdır? Mesleki nitelik kaybından söz edilebilir taşıyan sürecin ne gibi olumsuz sonuçlara yol noktasında değerli bir birikime ve kimsenin mi? Mühendislik eğitimi yeterli midir? Meslek açtığı yaşanarak ortaya çıkmıştır. Depremler ve göz ardı edemeyeceği niyet ve kararlılığa içi eğitim bir gereklilik midir? Bütün bu sorulara diğer doğa olayları denetimsizlik, niteliksizlik sahiptir. Çünkü mesleğimizin buna ihtiyacı “evet” yanıtı veriyorsak -ki maalesef gerçek gibi nedenlerle doğal afete dönüşmüş, binlerce bulunmaktadır. Bu ihtiyaç Odamızı; bu- bu çalışmalar bir an önce hayata geçirilmeli, insanımızın ölmesine, telafi edilemeyecek Serbest İnşaat Mühendisliği, İşyeri Tescil, başlamış uygulamalar yaygınlaştırılmalı, Yetkin Mühendislik vb. gibi belgelendirme yönetmeliklerin ötesine geçerek yasal çerçevesi ekonomik kayıplar yaşanmasına yol açmıştır. uygulamalarını başlatmaya ve mesleki niteliği hazırlanmalı ve devlet politikası olarak kabul Belgelendirme hem bugünün düzenlenmesinde yükseltmek için yaşam boyu eğitim anlayışıyla görmesi sağlanmalıdır. İMO, inşaat mühendisliği hem de geleceğin kurgulanmasında önemlidir; meslek içi eğitim faaliyetlerinde yoğunlaşmaya mesleğinin içinde bulunduğu olumsuzlukları mesleğimizin bugününü, gelişen teknolojiye, itmiş, bu yolla bugünün ihtiyaçlarının gidermek doğrultusunda adım atmakta, proje zenginleşen bilgiye, çeşitlenen uygulamalara, giderilmesinin yanında mesleki gelecek geliştirmekte, bir meslek örgütü olarak yapılması farklılık arz eden toplumsal yaşama, insanın kurgulanmak istenmiştir. gerekeni yapmaktadır. değişen ihtiyaçlarına uyumlu hale getirmenin Odamız, SİM (Serbest İnşaat Mühendisi) ve İTB Açıkçası artık bu değişim ve dönüşüm ihtiyacı, vazgeçilmez unsurudur. Belgelendirme, (İşyeri Tescil Belgesi) ile meslektaşlarımızın bir zorunluluk olarak kendisini dayatmaktadır; mesleğimizi ve meslektaşlarımızı bugünden mesleki etkinliklerinin gelişmesini, faaliyetlerinin orta ve uzun vadeli hedeflere bırakılmayacak geleceğe hazırlama doğrultusunda atılmış bir ve işyerlerinin denetlenmesini hedeflemekte, oranda sıcak bir sorundur ve kısa sürede adımdır.

42 - 43 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Hazır beton kalitesinde ne durumdayız?

Ülkemizde son 20 yılda hazır beton üretiminde yeniden yapılanarak bir iktisadi işletme haline İşareti Yönetmeliği”ne göre de onaylanmış ve kullanımında büyük bir artış olmuştur. getirilmiş, TS EN 45011 Standardı’na göre belgelendirme kuruluşu olarak hizmet vermeye Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB)’nin kurulduğu Türkiye Akreditasyon Kurumu’ndan akredite hazır olup Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yıllarda faaliyet gösteren 25 hazır beton şirketi, olarak belgelendirme hizmeti vermeye hazır tarafından atanmasını bekliyoruz. 30 üretim tesisi ile yıllık 1,5 milyon m3 beton bir kuruluş olmuştur. İktisadi işletmenin üretmekte iken son 20 yılda üretim tesis sayısı yönetimi, “KGS Kurulu” adı verilen ve Türkiye Hazır beton üretimi bilgi, uzmanlık ve teknik yurdun her tarafına yayılarak 800’ü geçmiş ve İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası’nın da donanım gerektiren çok ciddi bir iştir. Üyemiz üretim 70 milyon m3’e çıkmıştır. Hazır beton yer aldığı bakanlıklar, üniversiteler, çeşitli olmayan hazır beton tesislerinin bir kısmında dayanım sınıfları özellikle Marmara, Ege, Akdeniz sivil toplum kuruluşları gibi ilgili taraflardan çok önemli eksiklikler görmekteyiz. Bunların ve İç Anadolu bölgelerinde yükselerek C25-C30 oluşan bir Kurul tarafından yönetilmektedir. başında teknik eleman eksikliği ve bilgiden sınıfı kullanılmaya başlanmıştır. Son yıllarda KGS Kurulu, sektörün tüm ilgili taraflarının habersiz işletmeciler gelmektedir. Yerel konut yapımlarının artması sonucu hazır betona temsil edilmesi nedeniyle önemli bir platform yönetimler tarafından üretim tesislerine açma olan talep daha da artmıştır. rolü görmektedir. KGS Kurulu bünyesinde ruhsatı verilirken sadece çevre, işçi sağlığı vb. başta beton olmak üzere yapı malzemelerinin hususlara bakılmaktadır. Hazır beton tesislerine Ülkede beton kalitesinin yükselmesi için THBB, kalitesiyle ilgili gelişmeler değerlendirilmekte ve ruhsat verilirken standartlara uygun üretim kendi üyeleri için kaliteyi üyeliğin ön koşulu kararlar alınmaktadır. Türkiye İnşaat Sanayicileri için gereken teknik kriterler de belediyeler yapmıştır. Ancak 825 hazır beton üretim İşveren Sendikası’nın, inşaat sanayicilerinin tarafından istenmelidir. THBB’nin kendi tesisinin sadece 343’ü Birlik üyesi olup, TS yapı malzemelerinin kalitesi ile ilgili görüşlerini üyeleri için üyeliğe girerken istediği kriterlerin EN 206-1 Beton Standardı’na uygun üretim ve bilgilerini KGS’ye aktarması, ayrıca KGS’nin belediyeler tarafından, kurulan tesislerden yapmakta, Kalite Güvence Sistemi (KGS)’nin çalışmalarını inşaat sektörüne anlatması istenmesi çok doğru olacaktır. sürekli denetimlerinden geçmektedir. ülkemizde yapı malzemesi kalitesinin artmasına Deprem yıkımlarının önemli nedenlerinden önemli bir katkı sağlamaktadır. “Kalite Güvence Sistemi”, Türkiye’de sektörel biri standart dışı üretilmiş yapı malzemelerinin denetimin ilk ciddi örneklerinden biri olarak Beton harici ürünler CE işaretlemesine tabidir. kullanılmasıdır. Bu nedenle 26 Haziran 2009 THBB tarafından 1995 yılında kurulan bir KGS, AB tarafından 2055 onaylanmış kuruluş tarihinde hazır beton üretim tesislerinin denetim ve belgelendirme sistemidir. Kuruluş kimlik numarası ile yapı malzemelerinde CE onaylanmış kuruluşlar tarafından amacı, hazır beton ve diğer yapı malzemelerinde belgelemesi yapacak onaylanmış kuruluş denetlenmesini, standart dışı ve kalite kalitenin arttırılıp benimsetilmesidir. KGS, 2004 olarak atanmıştır. Ayrıca KGS, beton için belgesiz üretim yapılmamasını öngören bir yılında Avrupa Birliği entegrasyonu sürecinde yakın bir tarihte yürürlüğe alınacak “G “G İşareti Yönetmeliği” yayınlanmıştır. Kısa

Eylül Ekim 2009 Dr. Ayhan PAKSOY Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu Başkanı

Ülkemizde son 20 yılda hazır beton üretiminde yeniden yapılanarak bir iktisadi işletme haline İşareti Yönetmeliği”ne göre de onaylanmış süre sonra da denetimin şeklini belirleyecek ve kullanımında büyük bir artış olmuştur. getirilmiş, TS EN 45011 Standardı’na göre belgelendirme kuruluşu olarak hizmet vermeye olan uygulama kılavuzları Bayındırlık ve İskan Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB)’nin kurulduğu Türkiye Akreditasyon Kurumu’ndan akredite hazır olup Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Bakanlığı tarafından yayınlanacaktır. Bir yıllık olarak belgelendirme hizmeti vermeye hazır yıllarda faaliyet gösteren 25 hazır beton şirketi, tarafından atanmasını bekliyoruz. geçiş süresinden sonra 1 Temmuz 2010 30 üretim tesisi ile yıllık 1,5 milyon m3 beton bir kuruluş olmuştur. İktisadi işletmenin tarihinden itibaren G işareti taşımayan hazır üretmekte iken son 20 yılda üretim tesis sayısı yönetimi, “KGS Kurulu” adı verilen ve Türkiye Hazır beton üretimi bilgi, uzmanlık ve teknik betonlar piyasaya arz edilmeyecektir. THBB yurdun her tarafına yayılarak 800’ü geçmiş ve İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası’nın da donanım gerektiren çok ciddi bir iştir. Üyemiz üretim 70 milyon m3’e çıkmıştır. Hazır beton yer aldığı bakanlıklar, üniversiteler, çeşitli olmayan hazır beton tesislerinin bir kısmında üyelerinin hepsinin üretim tesisleri Yönetmeliğe dayanım sınıfları özellikle Marmara, Ege, Akdeniz sivil toplum kuruluşları gibi ilgili taraflardan çok önemli eksiklikler görmekteyiz. Bunların uygun denetlenerek üretim yapmaktadır. ve İç Anadolu bölgelerinde yükselerek C25-C30 oluşan bir Kurul tarafından yönetilmektedir. başında teknik eleman eksikliği ve bilgiden Diğer üreticilerin ise bu yıl içinde hazırlıklarını sınıfı kullanılmaya başlanmıştır. Son yıllarda KGS Kurulu, sektörün tüm ilgili taraflarının habersiz işletmeciler gelmektedir. Yerel tamamlayıp denetime hazır hale gelmeleri yönetimler tarafından üretim tesislerine açma konut yapımlarının artması sonucu hazır betona temsil edilmesi nedeniyle önemli bir platform gerekmektedir. Bu konuda THBB olarak, rolü görmektedir. KGS Kurulu bünyesinde ruhsatı verilirken sadece çevre, işçi sağlığı vb. olan talep daha da artmıştır. meslektaşlarımızın iletişim kurmaları halinde başta beton olmak üzere yapı malzemelerinin hususlara bakılmaktadır. Hazır beton tesislerine gerekli desteği vermeye başlamış bulunuyoruz. Ülkede beton kalitesinin yükselmesi için THBB, kalitesiyle ilgili gelişmeler değerlendirilmekte ve ruhsat verilirken standartlara uygun üretim Sistemin hazır beton sektöründe ciddi bir kendi üyeleri için kaliteyi üyeliğin ön koşulu kararlar alınmaktadır. Türkiye İnşaat Sanayicileri için gereken teknik kriterler de belediyeler yapmıştır. Ancak 825 hazır beton üretim İşveren Sendikası’nın, inşaat sanayicilerinin tarafından istenmelidir. THBB’nin kendi denetim mekanizması olarak sağlıklı bir şekilde tesisinin sadece 343’ü Birlik üyesi olup, TS yapı malzemelerinin kalitesi ile ilgili görüşlerini üyeleri için üyeliğe girerken istediği kriterlerin işlemesi için bu geçiş döneminde THBB olarak, EN 206-1 Beton Standardı’na uygun üretim ve bilgilerini KGS’ye aktarması, ayrıca KGS’nin belediyeler tarafından, kurulan tesislerden çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Yönetmeliğin iyi yapmakta, Kalite Güvence Sistemi (KGS)’nin çalışmalarını inşaat sektörüne anlatması istenmesi çok doğru olacaktır. bir şekilde uygulanarak sektörümüze ciddi bir sürekli denetimlerinden geçmektedir. ülkemizde yapı malzemesi kalitesinin artmasına Deprem yıkımlarının önemli nedenlerinden denetim getirmesini, ülkemiz ve sektörümüz için önemli bir katkı sağlamaktadır. “Kalite Güvence Sistemi”, Türkiye’de sektörel biri standart dışı üretilmiş yapı malzemelerinin de hayırlı olmasını diliyoruz. denetimin ilk ciddi örneklerinden biri olarak Beton harici ürünler CE işaretlemesine tabidir. kullanılmasıdır. Bu nedenle 26 Haziran 2009 Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası THBB tarafından 1995 yılında kurulan bir KGS, AB tarafından 2055 onaylanmış kuruluş tarihinde hazır beton üretim tesislerinin ile beraber özellikle KGS Kurulu bünyesinde denetim ve belgelendirme sistemidir. Kuruluş kimlik numarası ile yapı malzemelerinde CE onaylanmış kuruluşlar tarafından amacı, hazır beton ve diğer yapı malzemelerinde belgelemesi yapacak onaylanmış kuruluş denetlenmesini, standart dışı ve kalite ve diğer alanlarda yaptığımız ortak çalışmaları kalitenin arttırılıp benimsetilmesidir. KGS, 2004 olarak atanmıştır. Ayrıca KGS, beton için belgesiz üretim yapılmamasını öngören bir önemsiyor ve bize verdiğiniz destek için yılında Avrupa Birliği entegrasyonu sürecinde yakın bir tarihte yürürlüğe alınacak “G “G İşareti Yönetmeliği” yayınlanmıştır. Kısa teşekkür ediyoruz.

44 - 45 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Yapı denetim kuruluşları çağdaş yapıların üretilmesinde önemli bir faktördür

Yapı denetimi T.U.S. adı altında 3194 sayılı Önümüzdeki dönemde yapı malzeme denetimi yapabilmektir; bu da mümkün olup, üzerinden hesaplanan hizmet bedelinin yarısını yaşam kalitesi olan bir yapı stoku oluşacaktır. İmar Kanunu’na göre bireysel olarak uygulanır yönetmeliğinin öngördüğü CE ve G işaretli sistemin bazı aksayan yönlerini düzelterek bile ödemeyi istememekte, bunun için her yolu Mesleki Sorumluluk Sigortası sisteme dahil iken 1999 depremi sonrası bireysel denetimin malzeme kontrolü evrakları ile bu dosyalar daha başaracağımıza inancımız sonsuzdur. denemektedir. olumsuzlukları veya başarısızlıkları üzerine da zenginleşecek, tüm projelerin yönetmelik ve edilerek kamunun doğabilecek zararları en aza Yapı denetim kuruluşlarının faaliyetlerini Yapı denetim şirketlerinin kurumsallaşarak mimar ve mühendislerin oluşturduğu kurumsal standartlarda üretilmesi sağlanacaktır. indirilmelidir. Sigorta şirketlerinin direnmesi denetlemek ve haksız rekabeti önlemek gelişmelerini sağlayacak şekilde düzenlemeler şirketler olarak kanunla kurulmuş yeni bir halinde DASK sistemi ile bütünleştirilerek yeni Neredeyse tamamı deprem kuşağında bulunan amacıyla Yapı Denetim Kuruluşları Birliği, kamu yapılmalıdır. Firma kapatmak yerine sektördür. bir model ortaya çıkarılmalıdır. ve bunun yanı sıra diğer afetlerin de sıkça kurumu niteliğinde yasal bir kuruluş haline güçlendirerek kurumsallaşmalarının önü Yapı denetimi kurumsal nitelikte ilk defa 10 yaşandığı ülkemizde, yapı denetimi bakımından getirilmelidir. Üyeliğin zorunlu olmadığı dernek açılmalıdır. Kalite sistemi kurularak tüm yapı Yapı denetimin önemi vatandaşlara anlatılarak Nisan 2000 tarihinde çıkarılan 595 sayılı içinde bulunulan tüm bu olumsuzluklara karşılık statüsünden kurtarılmalıdır. denetim firmalarının aynı kalite ve standartlarda kamuoyu bilinçlendirilmelidir. Ev alırken Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde kısıtlı imkanlarla elde edilen sonuçlar bizlerin denetim işini yapabilecek düzeye gelmesi vatandaşımız yapısında kullanılan malzemenin Yapı denetim firmalarının en büyük sıkıntılarının Kararname ile uygulamaya konulan fakat geleceğe umutla bakmasına imkan vermektedir. sağlanmalıdır. Sistemin en önemli ve temel başında denetimde pazarlık gelmektedir; deney raporlarını, denetim raporlarını binanın Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi unsuru olan denetçi mühendislerin mesleki 1999 depremi öncesi tüm ülkede, bugün ise pazarlık sonucu alabildiğiniz bir işi ne kadar hangi kuruluş tarafından denetlendiğini sonrasında 29 Haziran 2001 tarihinde TBMM’ce deneyime ait sertifikasyon işlemi yeniden yapı denetim uygulaması dışında kalan 62 ilde denetleyebilirsiniz, bu gerek parasal gerekse öğrenmeleri ve araştırmaları gerekliliği kabul edilen 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında düzenlenmelidir. Her meslek disiplininde sadece sorumluyu kayıt altına alan, denetim anlatılmalıdır. Kanun 13 Temmuz 2001 tarihinde Resmi imar yönünden olsun sıkıntılar yaratmaktadır. Bu adına hiçbir görev yapamayan bireysel denetim alanlara göre ayrım yapılarak denetçilerin gerekli Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. sistemin getirdiği olumsuzluklar sonucu sadece Teknik Uygulama Sorumluluğu (TUS) sistemi meslek içi eğitim ve sınavlardan geçtikten sonra Yapı üretim sürecinin esas unsurlarından olan Halen 19 pilot ilde faaliyet gösteren yürürlükte cezalandırılan yapı denetim kuruluşları olmuş; kaldırılarak tüm ülkede kamu yapılarını da belge alabilmeleri sağlanmalıdır. müteahhitlik kurumu çok süratli bir şekilde olan Kanun kapsamında 824 Yapı Denetim müteahhitler, mal sahipleri, ilgili idareler hiç kapsayacak şekilde yapı denetimi kanunu yasal altyapıya kavuşturularak bu alan isteyen Kuruluşu, 153 Yapı Malzeme Laboratuarı mağdur olmamışlardır. Müteahhitler iş verme Kamu yapıları da dahil olmak üzere tüm yapım uygulanmalıdır. TUS’un güçlendirilerek yapı herkesin faaliyet gösterebileceği alan olmaktan ile birlikte 156.569 adet 231.198.373,00 kozunu çok iyi kullanarak gerek maliyet gerekse işleri (enerji, su, ulaştırma v.d) yapı denetim denetime alternatif olarak sunulması yanlışına çıkarılmalıdır. m2 ruhsatlı inşaat alanını denetlemektedir. denetim bakımından her türlü tavizi almak sistemine dahil olmalı, bu alanda yetkinliği düşülmemelidir. Çünkü kağıt üzerinde güçlenmiş Geçirdiğimiz 8 yıllık süreçte bu miktarın iki için YDK’ları adeta birbirine kırdırmaktadır. belgelenmiş denetçileri istihdam eden YDK’lar Yukarıda bahsettiğimiz her türlü olumsuzluklara gibi görünse de bireysel denetim mekanizması katından fazlasının da denetimi tamamlanmıştır. Gelinen noktada yapı denetim hizmet bedeli tarafından denetlenmeleri sağlanmalıdır. Diğer uygulamada etkin olarak görev yapamaz. Bu rağmen yapı denetim kuruluşları geçen 19 pilot ilimizde 2001’den sonra yapı denetim artık müteahhitler tarafından belirlenir hale kuruluşların kendi kanunlarına göre kurduğu durum TUS’un günümüzde yürürlükte olduğu 8 yıl içerisinde 19 pilot ilimizde geçmişle kuruluşlarınca denetim hizmeti verilerek inşa gelmiş olup bu durum mevzuatta öngörülen tüm denetim sistemleri ortadan kaldırılmalıdır. illerde yapılan incelemelerde elde edilen kıyaslanamayacak bir gelişme sağlamış olup edilmiş olan tüm yapılar “Depreme Karşı amacın gerçekleşmesini engellemektedir. TOKİ, KİPTAŞ, DSİ, EPDK gibi kurumların sonuçlarla doğrulanmıştır. bazı istisnalar dışında fiilen denetim hizmeti Güvenli” birer eser olarak vatandaşlarımızın Günümüzde ürettiği konut veya işyerinin satışı ayrıcalıklarına son verilmelidir. Böylece verilmiştir. Bu, en kısa zamanda ülkemizin kullanımında olup her yapının kalite güvence Bütün yapı denetim firmalarının ve mimarlık, için gayrimenkul pazarlama şirketlerine satış ülkemizin tümünde yönetmelik ve standartlara kitapçığını oluşturabilecek kadar çok bilgi ve mühendislik mesleğine gönül vermiş bedelinin % 2-3’ünü ödemekten kaçınmayan uygun yapılaşmanın önünün açılması sağlanıp; tüm sathına yayılıp denetimsiz uygulanan bina belgeyi içeren arşiv dosyası oluşturulmakta, meslektaşlarımızın umudu mesleki etik müteahhitler 15 yıllık sorumluluk verilen kaçak ve gecekondu zihniyetli yapılaşmanın kalmamalı, ülkemiz kötü yapı stokundan en kısa bu dosyaların birer nüshası da ilgili idarelere kuralları içerisinde, bağımsız, tarafsız, denetim hizmeti karşılığında pazarlamacıya önüne geçilmiş olunacaktır. Ülke genelinde zaman içerisinde kurtulmalı; insanımız çağdaş sunulmaktadır. güvenilir yönetmelik ve standartlarda yapı verdiği bedelin yarısından da az olan maliyet aynı şartlarda uygulanıp denetlenmiş güvenli ve standart ve kalitede yapılara kavuşmalıdır.

Eylül Ekim 2009 M. Ufuk ÜÇKARDEŞLER Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Başkanı

Yapı denetimi T.U.S. adı altında 3194 sayılı Önümüzdeki dönemde yapı malzeme denetimi yapabilmektir; bu da mümkün olup, üzerinden hesaplanan hizmet bedelinin yarısını yaşam kalitesi olan bir yapı stoku oluşacaktır. İmar Kanunu’na göre bireysel olarak uygulanır yönetmeliğinin öngördüğü CE ve G işaretli sistemin bazı aksayan yönlerini düzelterek bile ödemeyi istememekte, bunun için her yolu Mesleki Sorumluluk Sigortası sisteme dahil iken 1999 depremi sonrası bireysel denetimin malzeme kontrolü evrakları ile bu dosyalar daha başaracağımıza inancımız sonsuzdur. denemektedir. olumsuzlukları veya başarısızlıkları üzerine da zenginleşecek, tüm projelerin yönetmelik ve edilerek kamunun doğabilecek zararları en aza Yapı denetim kuruluşlarının faaliyetlerini Yapı denetim şirketlerinin kurumsallaşarak mimar ve mühendislerin oluşturduğu kurumsal standartlarda üretilmesi sağlanacaktır. indirilmelidir. Sigorta şirketlerinin direnmesi denetlemek ve haksız rekabeti önlemek gelişmelerini sağlayacak şekilde düzenlemeler şirketler olarak kanunla kurulmuş yeni bir halinde DASK sistemi ile bütünleştirilerek yeni Neredeyse tamamı deprem kuşağında bulunan amacıyla Yapı Denetim Kuruluşları Birliği, kamu yapılmalıdır. Firma kapatmak yerine sektördür. bir model ortaya çıkarılmalıdır. ve bunun yanı sıra diğer afetlerin de sıkça kurumu niteliğinde yasal bir kuruluş haline güçlendirerek kurumsallaşmalarının önü Yapı denetimi kurumsal nitelikte ilk defa 10 yaşandığı ülkemizde, yapı denetimi bakımından getirilmelidir. Üyeliğin zorunlu olmadığı dernek açılmalıdır. Kalite sistemi kurularak tüm yapı Yapı denetimin önemi vatandaşlara anlatılarak Nisan 2000 tarihinde çıkarılan 595 sayılı içinde bulunulan tüm bu olumsuzluklara karşılık statüsünden kurtarılmalıdır. denetim firmalarının aynı kalite ve standartlarda kamuoyu bilinçlendirilmelidir. Ev alırken Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde kısıtlı imkanlarla elde edilen sonuçlar bizlerin denetim işini yapabilecek düzeye gelmesi vatandaşımız yapısında kullanılan malzemenin Yapı denetim firmalarının en büyük sıkıntılarının Kararname ile uygulamaya konulan fakat geleceğe umutla bakmasına imkan vermektedir. sağlanmalıdır. Sistemin en önemli ve temel başında denetimde pazarlık gelmektedir; deney raporlarını, denetim raporlarını binanın Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi unsuru olan denetçi mühendislerin mesleki 1999 depremi öncesi tüm ülkede, bugün ise pazarlık sonucu alabildiğiniz bir işi ne kadar hangi kuruluş tarafından denetlendiğini sonrasında 29 Haziran 2001 tarihinde TBMM’ce deneyime ait sertifikasyon işlemi yeniden yapı denetim uygulaması dışında kalan 62 ilde denetleyebilirsiniz, bu gerek parasal gerekse öğrenmeleri ve araştırmaları gerekliliği kabul edilen 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında düzenlenmelidir. Her meslek disiplininde sadece sorumluyu kayıt altına alan, denetim anlatılmalıdır. Kanun 13 Temmuz 2001 tarihinde Resmi imar yönünden olsun sıkıntılar yaratmaktadır. Bu adına hiçbir görev yapamayan bireysel denetim alanlara göre ayrım yapılarak denetçilerin gerekli Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. sistemin getirdiği olumsuzluklar sonucu sadece Teknik Uygulama Sorumluluğu (TUS) sistemi meslek içi eğitim ve sınavlardan geçtikten sonra Yapı üretim sürecinin esas unsurlarından olan Halen 19 pilot ilde faaliyet gösteren yürürlükte cezalandırılan yapı denetim kuruluşları olmuş; kaldırılarak tüm ülkede kamu yapılarını da belge alabilmeleri sağlanmalıdır. müteahhitlik kurumu çok süratli bir şekilde olan Kanun kapsamında 824 Yapı Denetim müteahhitler, mal sahipleri, ilgili idareler hiç kapsayacak şekilde yapı denetimi kanunu yasal altyapıya kavuşturularak bu alan isteyen Kuruluşu, 153 Yapı Malzeme Laboratuarı mağdur olmamışlardır. Müteahhitler iş verme Kamu yapıları da dahil olmak üzere tüm yapım uygulanmalıdır. TUS’un güçlendirilerek yapı herkesin faaliyet gösterebileceği alan olmaktan ile birlikte 156.569 adet 231.198.373,00 kozunu çok iyi kullanarak gerek maliyet gerekse işleri (enerji, su, ulaştırma v.d) yapı denetim denetime alternatif olarak sunulması yanlışına çıkarılmalıdır. m2 ruhsatlı inşaat alanını denetlemektedir. denetim bakımından her türlü tavizi almak sistemine dahil olmalı, bu alanda yetkinliği düşülmemelidir. Çünkü kağıt üzerinde güçlenmiş Geçirdiğimiz 8 yıllık süreçte bu miktarın iki için YDK’ları adeta birbirine kırdırmaktadır. belgelenmiş denetçileri istihdam eden YDK’lar Yukarıda bahsettiğimiz her türlü olumsuzluklara gibi görünse de bireysel denetim mekanizması katından fazlasının da denetimi tamamlanmıştır. Gelinen noktada yapı denetim hizmet bedeli tarafından denetlenmeleri sağlanmalıdır. Diğer uygulamada etkin olarak görev yapamaz. Bu rağmen yapı denetim kuruluşları geçen 19 pilot ilimizde 2001’den sonra yapı denetim artık müteahhitler tarafından belirlenir hale kuruluşların kendi kanunlarına göre kurduğu durum TUS’un günümüzde yürürlükte olduğu 8 yıl içerisinde 19 pilot ilimizde geçmişle kuruluşlarınca denetim hizmeti verilerek inşa gelmiş olup bu durum mevzuatta öngörülen tüm denetim sistemleri ortadan kaldırılmalıdır. illerde yapılan incelemelerde elde edilen kıyaslanamayacak bir gelişme sağlamış olup edilmiş olan tüm yapılar “Depreme Karşı amacın gerçekleşmesini engellemektedir. TOKİ, KİPTAŞ, DSİ, EPDK gibi kurumların sonuçlarla doğrulanmıştır. bazı istisnalar dışında fiilen denetim hizmeti Güvenli” birer eser olarak vatandaşlarımızın Günümüzde ürettiği konut veya işyerinin satışı ayrıcalıklarına son verilmelidir. Böylece verilmiştir. Bu, en kısa zamanda ülkemizin kullanımında olup her yapının kalite güvence Bütün yapı denetim firmalarının ve mimarlık, için gayrimenkul pazarlama şirketlerine satış ülkemizin tümünde yönetmelik ve standartlara kitapçığını oluşturabilecek kadar çok bilgi ve mühendislik mesleğine gönül vermiş bedelinin % 2-3’ünü ödemekten kaçınmayan uygun yapılaşmanın önünün açılması sağlanıp; tüm sathına yayılıp denetimsiz uygulanan bina belgeyi içeren arşiv dosyası oluşturulmakta, meslektaşlarımızın umudu mesleki etik müteahhitler 15 yıllık sorumluluk verilen kaçak ve gecekondu zihniyetli yapılaşmanın kalmamalı, ülkemiz kötü yapı stokundan en kısa bu dosyaların birer nüshası da ilgili idarelere kuralları içerisinde, bağımsız, tarafsız, denetim hizmeti karşılığında pazarlamacıya önüne geçilmiş olunacaktır. Ülke genelinde zaman içerisinde kurtulmalı; insanımız çağdaş sunulmaktadır. güvenilir yönetmelik ve standartlarda yapı verdiği bedelin yarısından da az olan maliyet aynı şartlarda uygulanıp denetlenmiş güvenli ve standart ve kalitede yapılara kavuşmalıdır.

46 - 47 Dosya | Standart ve Belgelendirme

ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene Araştırma/Uygulama Merkezi

Kaynak teknolojisi ve tahribatsız muayene alanlarında, çok kritik uygulamalar ve kararlar söz konusu olduğundan özel uzmanlık eğitimi ve belgelendirme uygulanmaktadır. Yüksek ürün kalitesi talebi ve kalite yönetimi sistem şartları, kaynaklı imalatta çeşitli seviyelerde eğitilmiş ve belgelendirilmiş uzman personelin çalıştırılmasını gerektirmektedir. EN ISO 3834 serisi, kaynaklı imalatta görev alacak personeli kaynakçı (EN ISO 9606, EN 287-1, EN 1418, ISO 14732); kaynak mühendisi, kaynak teknikeri ve kaynak uzmanı gibi kaynak denetim personeli (EN ISO 14731) ve kontrol/muayene personeli (EN 473’e göre tahribatsız muayene personeli, EWF ve IIW kaynak inspektörü) olarak üç grupta toplamaktadır. Her grup, ilgili standartlar çerçevesinde alt gruplara ayrılmaktadır. İmalat, kimya, petro-kimya, rafineri tesisleri, enerji santralleri ve benzeri kritik tesislerde tahribatsız muayenenin önemi artmakta, tahribatsız muayene birimlerine önemli görevler ve sorumluluklar düşmektedir. Ürünlerin ve üretim süreçlerinde kullanılan ekipman ve tesislerin muayenesi, vasıflı ve belgelendirilmiş personel gerektirmektedir. Avrupa Birliği’ndeki uygulamada temel tahribatsız muayene eğitim, vasıflandırma ve belgelendirme standardı EN 473 olup havacılık için EN 4179, boru imalat için EN 10256 standartları söz konusudur. Ayrıca, 97/23/EC Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği ile ilgili sektörlerde tahribatsız muayene işini, gözetimini yapan ve onaylayan personelin EN 473 ve bu yönetmelik kapsamında belgelendirilmesi ve tanınırlığı olan bir kuruluş tarafından onaylanması gerekmektedir. Ayrıca, Amerikan Tahribatsız Muayene Cemiyeti’nin geliştirdiği ASNT Seviye 3, ACCP Seviye 2-3 merkezi programı ve işveren esaslı

Eylül Ekim 2009 C. Hakan GÜR ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene Araştırma/ Uygulama Merkezi Başkanı

belgelendirme için tavsiye dokümanı SNT-TC-1A kaynakçıları, uluslararası kaynak mühendislerini, AWS D1.1, AWS D1.4), Brinell ve Vickers sertlik mevcuttur. seviye 1 ve seviye 2 tahribatsız muayene ölçümleri (EN 1043, EN 15614-1, ASTM E92, uzmanlarını yetiştirerek sanayimize önemli ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız ASTM E10), çentikli darbe testleri (EN 875, EN katkılar yapmaktadır. GSI-SLV Münih ile Muayene Araştırma/Uygulama Merkezi, 15614, EN 10045), eğme testleri (EN 910, EN ortaklaşa yürüttüğü faaliyetler çerçevesinde Türk ve Alman hükümetleri arasındaki proje 15614, API 1104, ASME SecIX, AWS D1.1, AWS yetiştirilen kaynakçı sayısı 3500’ü, IWE anlaşmasına bağlı olarak 1988’de kurulmuştur. D1.4) ve kaynaklı birleştirmelerin çentikli kırma uluslararası kaynak mühendisi sayısı 650’yi; Merkezin kuruluşunda ve personelin testini (API 1104) kapsamaktadır. TÜRKAK akreditasyonu kapsamında EN 473’e yetiştirilmesinde Alman Federal Malzeme göre sürdürülen tahribatsız muayene kurslarına Araştırma ve Test Enstitüsü (BAM-Berlin), Merkezimizde ayrıca ODTÜ Metalurji-Malzeme Alman Tahribatsız Muayene Cemiyeti (DGZfP) katılanların sayısı ise 2200’ü bulmuştur. Mühendisliği Bölümü ve Makine Mühendisliği ve Alman Kaynak Teknolojisi Enstitüsü (SLV) Eğitim ve belgelendirme faaliyetlerinin Bölümü öğrencileri yüksek lisans ve doktora ile işbirliği yapılmıştır. Merkezin çekirdek birbirinden ayrılması hususunda uluslararası seviyesinde araştırmalar yapmaktadır. Bitirilen kadrosunun yetiştirilmesi için 1989-1993 yılları gelişmelere paralel olarak Tahribatsız Muayene lisansüstü tezlerin sayısı 36, yurtiçi ve yurtdışı arasında aşamalı olarak çok sayıda öğretim ve Personel Sertifikalandırma Merkezi yine yayın sayısı 56’dır. araştırma görevlisi ikişer yıl süre ile Almanya’ya ODTÜ bünyesinde 2002’de kurulmuştur. Bu gönderilerek kaynak mühendisliği ve 3. seviye Merkez, 2004 yılında ISO/IEC 17024 ve EN Merkezimiz, Amerikan Tahribatsız Muayene tahribatsız muayene eğitimlerini ve belgelerini 473’e göre çok sektörlü alanda ultrasonik, Cemiyeti (ASNT)’nin “Corporate Partner” üyesi almışlardır. 1996 yılında sona eren bu proje radyografi, manyetik parçacık ve sıvı penetrant olup Türkiye biriminin kurulmasına öncülük neticesinde başlangıçta ağırlıklı olarak Alman metotlarında seviye 1 ve seviye 2 belgelendirme etmiştir. Ayrıca, Merkezimiz Uluslararası Kaynak uzmanlarca verilen eğitimler, 1992’den itibaren için TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir Enstitüsü (IIW)’nün tam üyesidir. tamamen Türk uzmanlar tarafından verilmeye (No: 06008-02). 2008 yılındaki denetimle Merkezimiz bugüne kadar edindiği bilgi ve başlanmıştır. akreditasyon 2012 yılına kadar uzatılmıştır. tecrübeyi ülkemizin yararına kullanma hedefi Merkezimiz, aşağıda belirtilen faaliyetleri Kaynak teknolojisi ve tahribatsız muayene ile faaliyetlerini sürdürme kararlılığındadır. alanlarında sanayimize verilen danışmanlık yürütmektedir: Bu çerçevede, merkezimiz kaynak teknolojisi hizmetinin yanı sıra merkezin laboratuarlarında, 1. Teknik danışmanlık ve tahribatsız muayene alanlarında mevcut ultrasonik, radyografi, manyetik parçacık ve 2. Uygulamalı araştırma projeleri ve testleri faaliyetlerine ilave olarak uluslararası penetrant yöntemleriyle tahribatsız muayene 3. Eğitim ve belgelendirme testleri; kaynak testleri (imalat yeterlilik; yöntem kuruluşlarla ortak araştırma çalışmalarını 4. Temel araştırma projeleri testleri ve belgelendirmeleri) yapılmaktadır. arttırmayı ve ulusal yapılanmaların Kuruluşundan bu yana, 21 yıllık kesintisiz Mekanik testler; çekme testi (EN 895, EN oluşturulmasındaki aktif katkısını devam faaliyetleri ile süreklilik gösteren Merkezimiz, 15614-1, EN 10002, API 1104, ASME Sec IX, ettirmeyi planlamaktadır.

48 - 49 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Belgelendirme kuruluşları bağımsız olmalıdır

Ulusal belgelendirme kuruluşu Türk Loydu, uygun tesislerin kurulması gibi ulvi amaçlar için ülkeye döviz kazandırması nedeniyle ekonominin • Köprü ve Viyadükler 1962 yılında kurulmuş, bağımsız, tarafsız, kullanılmaktadır. Diğer bir deyişle Türk Loydu, en güçlü sektörlerinden biridir. güvenilir ve uzman bir “uygunluk değerlendirme” ülkemiz kaynaklarından elde ettiği geliri yine Çelikten imal edilecek olan viyadüklerin kuruluşudur. ülkemiz sanayisinin gelişimi için kullanmaktadır. İnşaat sektörünün en önemli unsurları kalite, fabrika imalat ve saha montajlarının uygunluk verimlilik, teknolojiyi kullanma, denetim, kontrollerinin yapılması hizmetini kapsar. Uzmanlık ve şeffaflığın göstergesi olarak ISO/ Türk Loydu, çok çeşitli alanlarda yetkin 120 koordinasyon ve güvenlik olarak öne IEC 17020, ISO/IEC 17021, ISO/IEC 17024 kişilik teknik kadrosu ile gıdadan inşaata, çıkmaktadır. Bu taleplere yönelik sistematik Adana-Gaziantep arasında yapılan TAG standartlarına göre akredite bir kuruluş olan makina imalatından gemi inşa sektörüne kadar çalışma araçlarını barındıran yönetim sistemi otoyolundaki çelik viyadüklerin fabrika imalat ve Türk Loydu; alanında uzman personeli ile geniş bir yelpazede gemi klaslama, yönetim standartları (ISO 9001, ISO 14001 , OHSAS saha montaj kontrolleri Türk Loydu tarafından müşteri istekleri ve standart gereklerine uygun sistemleri, ürün ve personel belgelendirme, 18001) son dönemlerde yoğun olarak gerçekleştirilmiştir. olarak klaslama, muayene, belgelendirme ve uygunluk değerlendirme ve üçüncü taraf uygulanmaktadır. Bu sayede kuruluşların müşteri • Çelik Yapılar gözetim hizmetlerini başarıyla sürdürmektedir. kontrollük hizmetleri vermektedir. şartlarını karşılaması ve müşteri memnuniyetini Türk Loydu’nun sahip olduğu akreditasyonlar sağlamasının yanı sıra rekabetçi olması, sürekli Türk Loydu hizmet yelpazesi içerisinde yer Daha çok çelik kolon ve makaslar kullanılarak iyileşme ile birlikte yasal mevzuata uyumlu Avrupa’da ve Uluslararası Akreditasyon Forumu alan konuların tamamı ürün/hizmet kalitesi, bir alanın kapatılması veya çelik profiller ile çalışması mümkün olmaktadır. (IAF) üyesi Avrupa Akreditasyon Birliği aracılığı can güvenliği ve insan sağlığı açısından çok bina yapımı amaçlandığında, imalatın ve saha ile dünyada kabul görmektedir. önemlidir. İnşaat sektörü de iş sağlığı ve Türk Loydu’nun sistem belgelendirmesi montajlarının uygunluk kontrolünün mevcut güvenliği açısından V. Risk grubunda olan riskli projesine göre yapılması işlemidir. Türk Loydu Vakfı genel kurulu TMMOB, çalışmasında yürüttüğü konular: bir sektördür, aynı zamanda kalite istekleri Gemi Mühendisleri Odası, Türkiye Sigorta ve yüksek düzeydedir. • ISO 9001 kalite yönetim sistemi Sabiha Gökçen Havalimanı’nda yapılan MRO Reasürans Şirketler Birliği, İMEAK DTO, İSO, Teknik Bakım Çelik Hangar’ı çelik çatısı, TMMOB, TOB, TSE, Elektrik Mühendisleri Odası, İnşaat sektörü ekonominin durumu ile ilgili • ISO 14001 çevre yönetim sistemi Kayseri Kadir Has Stadyumu, Rize Stadyumu Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası, önemli bir gösterge olarak kabul edilen, çelik üstyapıları Türk Loydu gözetiminde inşa • OHSAS 18001 iş sağlığı ve güvenliği Makine Mühendisleri Odası, İTÜ gibi 27 kurum kendisine bağlı birçok sektörü hareketlendirecek edilmiştir. temsilcilerinden oluşmaktadır. Gerçekleştirdiği lokomotif bir sektördür. Büyük ölçüde yerli • ISO 22000 gıda güvenliği yönetim ticari faaliyetlerden elde ettiği gelir fazlası İstanbul Maslak’ta bulunan Diamond of sanayi ve hizmet ürünleri kullanması, önemli sistemi Türk Loydu Vakfı tarafından eğitim ve AR- oranda istihdam yaratması, başta imalat sanayi İstanbul adlı 250 m yüksekliğinde olacak çelik GE faaliyetlerinin desteklenmesi, lisans ve olmak üzere hemen tüm sektörlerle sıkı bir girdi- Türk Loydu’nun imalat kontrolü ve gökdelenin imalat ve saha montaj kontrolleri şu lisansüstü öğrenci bursları ve kuruluş amacına çıktı ilişkisi içerisinde olması ve yurt dışı işlerden belgelendirme faaliyetlerinde yürüttüğü konular; an devam etmektedir.

Eylül Ekim 2009 Prof. Dr. Mustafa İNSEL Türk Loydu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı

Ulusal belgelendirme kuruluşu Türk Loydu, uygun tesislerin kurulması gibi ulvi amaçlar için ülkeye döviz kazandırması nedeniyle ekonominin • Köprü ve Viyadükler 1962 yılında kurulmuş, bağımsız, tarafsız, kullanılmaktadır. Diğer bir deyişle Türk Loydu, en güçlü sektörlerinden biridir. güvenilir ve uzman bir “uygunluk değerlendirme” ülkemiz kaynaklarından elde ettiği geliri yine Çelikten imal edilecek olan viyadüklerin kuruluşudur. ülkemiz sanayisinin gelişimi için kullanmaktadır. İnşaat sektörünün en önemli unsurları kalite, fabrika imalat ve saha montajlarının uygunluk verimlilik, teknolojiyi kullanma, denetim, kontrollerinin yapılması hizmetini kapsar. Uzmanlık ve şeffaflığın göstergesi olarak ISO/ Türk Loydu, çok çeşitli alanlarda yetkin 120 koordinasyon ve güvenlik olarak öne IEC 17020, ISO/IEC 17021, ISO/IEC 17024 kişilik teknik kadrosu ile gıdadan inşaata, çıkmaktadır. Bu taleplere yönelik sistematik Adana-Gaziantep arasında yapılan TAG standartlarına göre akredite bir kuruluş olan makina imalatından gemi inşa sektörüne kadar çalışma araçlarını barındıran yönetim sistemi otoyolundaki çelik viyadüklerin fabrika imalat ve Türk Loydu; alanında uzman personeli ile geniş bir yelpazede gemi klaslama, yönetim standartları (ISO 9001, ISO 14001 , OHSAS saha montaj kontrolleri Türk Loydu tarafından müşteri istekleri ve standart gereklerine uygun sistemleri, ürün ve personel belgelendirme, 18001) son dönemlerde yoğun olarak gerçekleştirilmiştir. olarak klaslama, muayene, belgelendirme ve uygunluk değerlendirme ve üçüncü taraf uygulanmaktadır. Bu sayede kuruluşların müşteri • Çelik Yapılar gözetim hizmetlerini başarıyla sürdürmektedir. kontrollük hizmetleri vermektedir. şartlarını karşılaması ve müşteri memnuniyetini Türk Loydu’nun sahip olduğu akreditasyonlar sağlamasının yanı sıra rekabetçi olması, sürekli Türk Loydu hizmet yelpazesi içerisinde yer Daha çok çelik kolon ve makaslar kullanılarak iyileşme ile birlikte yasal mevzuata uyumlu Avrupa’da ve Uluslararası Akreditasyon Forumu alan konuların tamamı ürün/hizmet kalitesi, bir alanın kapatılması veya çelik profiller ile çalışması mümkün olmaktadır. (IAF) üyesi Avrupa Akreditasyon Birliği aracılığı can güvenliği ve insan sağlığı açısından çok bina yapımı amaçlandığında, imalatın ve saha ile dünyada kabul görmektedir. önemlidir. İnşaat sektörü de iş sağlığı ve Türk Loydu’nun sistem belgelendirmesi montajlarının uygunluk kontrolünün mevcut güvenliği açısından V. Risk grubunda olan riskli projesine göre yapılması işlemidir. Türk Loydu Vakfı genel kurulu TMMOB, çalışmasında yürüttüğü konular: bir sektördür, aynı zamanda kalite istekleri Gemi Mühendisleri Odası, Türkiye Sigorta ve yüksek düzeydedir. • ISO 9001 kalite yönetim sistemi Sabiha Gökçen Havalimanı’nda yapılan MRO Reasürans Şirketler Birliği, İMEAK DTO, İSO, Teknik Bakım Çelik Hangar’ı çelik çatısı, TMMOB, TOB, TSE, Elektrik Mühendisleri Odası, İnşaat sektörü ekonominin durumu ile ilgili • ISO 14001 çevre yönetim sistemi Kayseri Kadir Has Stadyumu, Rize Stadyumu Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası, önemli bir gösterge olarak kabul edilen, çelik üstyapıları Türk Loydu gözetiminde inşa • OHSAS 18001 iş sağlığı ve güvenliği Makine Mühendisleri Odası, İTÜ gibi 27 kurum kendisine bağlı birçok sektörü hareketlendirecek edilmiştir. temsilcilerinden oluşmaktadır. Gerçekleştirdiği lokomotif bir sektördür. Büyük ölçüde yerli • ISO 22000 gıda güvenliği yönetim ticari faaliyetlerden elde ettiği gelir fazlası İstanbul Maslak’ta bulunan Diamond of sanayi ve hizmet ürünleri kullanması, önemli sistemi Türk Loydu Vakfı tarafından eğitim ve AR- oranda istihdam yaratması, başta imalat sanayi İstanbul adlı 250 m yüksekliğinde olacak çelik GE faaliyetlerinin desteklenmesi, lisans ve olmak üzere hemen tüm sektörlerle sıkı bir girdi- Türk Loydu’nun imalat kontrolü ve gökdelenin imalat ve saha montaj kontrolleri şu lisansüstü öğrenci bursları ve kuruluş amacına çıktı ilişkisi içerisinde olması ve yurt dışı işlerden belgelendirme faaliyetlerinde yürüttüğü konular; an devam etmektedir.

*Hazırlayanlar: Prof. Dr. Mustafa İNSEL, Türk Loydu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı H.Uğur AYKAÇ, Türk Loydu Vakfı Sistem Belgelendirme Birim Başkanı 50 - 51 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Kayseri Kadir Has Stadyumu

• Çelik Boru İmalatı ve Boru Hattı İnşa • Off-shore Platformlar Kontrolü Deniz yataklarından petrol ve doğalgaz Çeşitli standartlara göre (API 5L, ASTM A üretiminde kullanılan off-shore platformların 106, ASME B31.serisi, TS EN 10217 v.b) imal çeşitli kural ve standartlara göre (Loyd edilecek çeşitli tip (ham petrol, doğalgaz v.b) kuralları, AWS D1.1, API 2A,2B,2H,2X) yapılan boruların ve bu borulara uygulanacak iç ve dış imalatlarının ve platformların çalışacağı yerde kaplamanın (DIN 30670, API 5L-2 v.b) imalat yapılan montajlarının uygunluk kontrollerinin sırasında uygunluk kontrollerinin yapılması ve yapılması ve platformun sertifikalandırılması sertifikalandırılması işlemidir. hizmetini kapsar.

Bakü-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı’nın Bu kapsamda TPAO’nun Silivri off-shore 1074 km’lik Türkiye kısmında kalan tüm sahasında bulunan Kuzey Marmara ve Akçakoca boruların imalat kontrolleri TÜRK LOYDU off-shore sahasında bulunan Akkaya, Doğu tarafından gerçekleştirilmiştir. Ayazlı ve Ayazlı sabit ayaklı deniz platformlarının sertifikalandırılması TÜRK LOYDU tarafından • HDPE ve CTP Borular gerçekleştirilmiştir.

Türk Loydu çeşitli standartlara göre imal • Enerji Tesisleri edilen HDPE ve CTP boruların imalat kontrolü (malzeme kontrolü, boyut kontrolleri, I. Rüzgar Türbinleri (RES) tahribatlı ve tahribatsız testlere nezaret ve son muayeneler) ve sertifikalandırılması hizmetlerini Rüzgar türbinlerinin Türk Loydu “Rüzgar vermektedir. Türbinlerini Sertifikalandırma Esasları” kural kitabı ile uluslararası/ulusal standartlara İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin BÜYÜK ve şartnamelerine uygun olarak projelerinin KANAL PROJESİ kapsamında çapları onaylanması, türbini oluşturan ekipmanların, 250 mm ile 1600 mm arasında olan toplam emniyet sistemi, koruma ve izleme donanımının 250 km polietilen borunun imalat kontrol fabrika imalat kontrolü, saha montaj kontrolü, ve sertifikalandırma projesi TÜRK LOYDU performans ve işletmeye alma testlerine tarafından gerçekleştirilmiştir. gözetim, sertifikalandırma ve sertifikalandırma

Eylül Ekim 2009 Kayseri Kadir Has Stadyumu

raporuna göre periyodik sörvey hizmetlerini Specification Improvment Project) projesi kapsar. imalat kontrolleri ve işletmeye alma testleri tamamlanmıştır. II. Hidroelektrik Santraller Türk Loydu tecrübeli bir denetçi kadrosuna Hidroelektrik Santrallerin, “Ulusal ve/veya sahiptir, denetçi seçiminde ilgili sektörlerde uluslararası standartlara ve şartnamelerine uzman olan personelinden yararlanmaktadır, uygun olarak proje onayı, çelik aksamın ve Türbin (Francis, Pelton, Kaplan), Jeneratör denetçiler denetim esnasında tecrübelerinden (yatay-düşey), Otomasyon-SCADA sistemi ve faydalanarak kuruluşlara iyileştirme için fırsat diğer elektrik ekipmanlarının fabrika imalat tanımaktadır. kontrolü, işletmeye alma testlerine gözetim, Periyodik Kontroller sertifikalandırma ve sertifikalandırma raporuna Diamond of İstanbul göre periyodik sörvey” hizmetlerini kapsar. Türk Loydu, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği tüzüğüne göre periyodik muayene ve testlerin yapılması III. Doğalgaz / Termik Santraller zorunlu olan kaldırma/istifleme makineleri, Doğalgaz veya kömür kullanılarak enerji kazan, kompresör tankı ve basınçlı kapların üretmeye dayalı santrallerde gaz, buhar periyodik muayene ve testlerinin yapılarak türbinleri, atık ısı kazanı, boru ve boru hatları, raporlanması faaliyetlerini yürütmektedir. Aynı depolama tankları gibi değişik ekipmanların zamanda köprü, viyadük, depolama tankları, fabrika imalat ve saha montaj kontrollerini boru hatları ve petrol depolama tesislerinde kapsar bulunan ekipman ve donanımların ilgili yasal • Rafineri ve Petrokimya Tesisleri mevzuat, standart ve kodlara uygun olarak periyodik kontrolleri yapılarak raporlanması Kocaeli TÜPRAŞ ve Aliağa-PETKİM tesislerinde yapılmaktadır. mevcut bulunan birçok ünitenin imalat kontrolleri ve periyodik testleri TÜRK LOYDU Türk Loydu önümüzdeki dönemde de sektörün tarafından yapılmıştır. Son olarak Kocaeli ihtiyaçları doğrultusunda hizmetlerini geliştirerek Tüpraş tesislerinde bir yıl süreli GSIP (Gasoil sürdürecektir.

52 - 53 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Rusya Federasyonu’nda müteahhitlik hizmetlerinde yeni yapılanma

Bilindiği üzere Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu belgeleri 01.01.2010 itibari iptal edilmiş olup, yerine Türk inşaat firmaları oluşturmaktadır. Bu nitelikleri (Rusya’daki tek yabancı oluşum) kendi içimizde ne eğitimi ve sertifikalandırılması konusunda mutabakat pek çok başka sektörümüzle birlikte Türk inşaat bu özerk birliklerin üyeleri adına düzenleyecekleri itibarıyla Türk firmaları, uzun yıllardır yürüttükleri kadar destek gördüğü belirleyecektir. sağlanmıştır.) sektörünün önemli pazarlarından biri ve bu niteliğiyle Dotpusk (izin belgesi) ile faaliyette bulunacağı çalışmalarla bir yandan önemli bir bilgi ve iş yapma Avrasya İnşaatçılar ve Projeciler Birliği’nin hedef kitlesi - Teminat mektubu ve devlet ihalelerinde talep edilen de ekonomimizin önemli güç kaynaklarından biridir. sisteme geçilmiştir. Yani bundan böyle SRO’lar deneyimi biriktirmişler, bir yandan da ciddi bir rekabet öncelikle Türk Firmaları, Rusya Federasyonu’nda depozit sorunu, Rusya Federasyonu’nda yapılan yasal bir düzenleme üyelerini seçecekler, onları kabiliyetlerine göre mücadelesi vermişler ve vermektedirler. faaliyette bulunan tüm yabancı firmalar, bu yabancı - İnşaatlarda tüm risklerin tazminine imkan tanıyan gereği olarak, 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren sınıflandıracaklar, bu doğrultuda izin belgesi Türk firmalarını bu süreçte bekleyen en ciddi firmalarla işbirliği içinde olan Rus firmalar ve sigortacılık sorunu, tüm inşaat firmalarının mevcut inşaat izinleri iptal düzenleyecekler daha sonrada bunları denetleyecek risklerden biri, haklarını ifade etme ve sorunlarını Türkiye ve üçüncü ülkelerde iş yapmak isteyen Rus - Sözleşmelerde tarafların haklarını eşit oranda edilecektir. Federal organlara ait belge düzenleme ve kalite standartlarını ihlal eden üyelerini tasfiye çözme konusunda katıldıkları ya da katılacakları firmalarıdır. koruyan düzenlemeler, yetkisi yine aynı yasayla Özerk Otokontrol Birlikleri’ne edeceklerdir. meslek birliğinden görecekleri karşılıkla ilgilidir. Birliğimize katılım koşulları, kanunların öngördüğü - Satın almalarda tüm üyelere eşit imkan sağlayan (Self Regulating Organisation) SRO’lara devredilmiştir. Herhangi iki tüzel kişiliğin inisiyatifi ile bu tür birliklerin Pek çoğu daha başlarken belirli “kast tercihleri”yle minimum talepleri dikkate alarak en basite düzenlemeler, İnşaatlara izin verme ve inşaatların denetimi yetkisi, kurulması mümkündür ancak yeterli değildir. Uygun oluşturulmuş bazı meslek birliklerinin bu konuda indirgenmiş ve ilk etapta tüm müteşebbislerin - Yeni iş imkanları yaratma ve üyeleri arasında inşaat firmalarının yasalar çerçevesinde kuracakları özelliklere sahip en az 100 inşaat şirketinin veya Türk inşaat firmalarıyla samimi bir dayanışma içinde katılımına fırsat tanıyacak düzenleme yapılmıştır. paylaşım. otonom meslek birliklerine (SRO) devredilecektir. 50 proje şirketinin üye olarak kaydedilmesi ve bu olmalarını beklemek çok gerçekçi bir yaklaşım Bu kapsamda firmaların kalite belgeleri veya Daha sonra Eximbank kredilerinin kullandırılması, iki Firmalar ancak bu birliklerden alacakları inşaat veya firmaların belgelerinin ilgili makamlarda onaylatılması değildir. Dahası söz konusu meslek birliklerine bilançoları istenmemekte, makine ekipman sayısı ülke anlaşmalarında uygulayıcı taraf olma, kanunen bir proje izin belgesi ile faaliyetlerini sürdürebileceklerdir. gerekmektedir. Bu sayıda üye kaydedilememesi verilecek olan inşaat denetim yetkisi, yıllarca pek sınırlaması getirilmemekte, en az 3 mühendis engel yoksa Türkiye’de de geçerli olacak tüm belgeleri durumunda belge düzenleme statüsü alınması SRO’lar en basit anlatımla Rus toplumunun inşaat çok firmayla kıran kırana rekabet etmiş bulunan Türk veya 5 teknikerin varlığı halinde iş yapma olanağı düzenleme gibi başlıklar da bu faaliyetler arasında mümkün değildir. sektöründeki kalite standartlarını yükseltmek ve bu firmaları açısından önemli riskler taşımaktadır. İnşaat sağlanmaktadır. Unutulmamalıdır ki Rusya’daki sıralanabilir. Rusya genelinde 143.000 kayıtlı inşaat şirketinin firmalarımızın bu konuda ortaya koyacakları birlik ruhu önemli inşaat firmalarının birçoğu başka firmalardan sektördeki mevzuat, norm ve uygulamaları Avrupa Yaşadığımız dönem, Rusya Federasyonu ve Türkiye olduğundan bahsedilmektedir. Halen kurulan birlik ve dayanışma, her türlü sorunun çözümünde anahtar ayrılan müteşebbislerin, genç mühendislerin benzer ve dünya standartlarına ulaştırmak üzere faaliyet Cumhuriyeti için yakın tarihimizin neredeyse en ciddi sayısı yaklasik 50 ve müracaat aşamasında olanların rol oynayacaktır. koşullarda kurduğu firmalardır. gösteren özerk kuruluşlardır. SRO’lar bu faaliyetlerini ekonomik işbirliği ve stratejik yakınlık dönemidir. yürütürken federal kanunlara aykırı olmamak sayısı ise 40 civarındadır. Birliklere üye olan firma İnşaatçılar Birliği’ne katılım ücreti 490-630 000; Üç Türk ve bir Rus firması tarafından kurulmuş Rusya Federasyonu; Almanya, Fransa ve İtalya’nın üzere her türlü iç düzenleme yetkisine sahiptirler. sayısı ise yaklaşık % 5 mertebesindedir. Konunun Proje Birliği’ne katılım ücreti 340-400 000 rubledir. bulunan Avrasya İnşaatçılar Birliği ve Avrasya ardından Türkiye ile de Bakanlar düzeyinde görüşmeler Bu düzenlemeleri kontrol etmek ve denetlemek önemi yeterince anlaşılmış görünmemektedir. Bu bedellere tazminat fonuna ayrılacak bedel, yıllık Projeciler Birliği, tümüyle Türk firmalarının başlatmış bulunmaktadır. sorumluluğunu da bu yetkiye paralel olarak üstlenirler. Ancak Aralık ayında ciddi bir karışıklık yaşanacağı oluşturacağı ve bu niteliği ile etnik çağrışımlara ve aidatlar toplamı ve üçüncü şahıs sigorta poliçesi Türkiye ekonomisine güç veren en önemli pazarlardan İnşaat faaliyetlerinin kontrol edilmesi ve düzenlemesi, beklenmektedir. Birçok firma kanunda erteleme tepkilere yol açabilecek bir meslek birliği yerine primleri dahildir. biri olan Rusya Federasyonu, son dönemde yapılan profesyonel etik normların yerine getirilmesi, beklemekte ve sırf bu yüzden işi ağırdan almaktadır. çabalarını, bölgede iş yapan bölge ülkesi firmaların Rusya’da ticari ortaklık tescil edilmiş olsa bile gerekli ikili anlaşmalar itibarıyla, önceki yıllardan çok daha girişimci şirketlerin ve tüketicilerin çıkarlarının Ancak kamu otoriteleri devletin bu yönde geri adım bir arada ortaya koyacakları bir iradenin örgütlenmesi firma sayısı tamamlanmadan SRO statüsü almak ve büyük olanaklar vaat etmektedir. Oluşumumuzun korunması ve sorumlulukların sağlamlaştırılması atmayacağını ifade etmektedir. yönünde yoğunlaştırmıştır. izin belgesi düzenlemek mümkün değildir. Bu durum misyonu, Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti yönünde yeni kuralların oluşturulması ve Rus inşaat Rusya’da çalışmakta olan inşaat firmalarımız da Kendi Birliğimiz bünyesinde birleşerek, ortak firmalarımızın kafasında ya tamamlanamazsa ya da ya devletlerinin elbirliğiyle açtığı bu fırsatlar döneminde, sektörünün gelişimi ve sağlıklı koordinasyonu için gelişmelerden bilgi sahibidir. Bu yönde yürütülen kimi sorunlarımıza, ortak çözümler üretmek, ortak zaman yetmezse sorusunu gündeme getirmektedir. inşaat sektörümüzün büyük mücadelelerle kazandığı Özerk Otokontrol Birlikleri’nin kurulması kanunla çalışmaları izlemekte ve kimi oluşumlara katılmaktadır. menfaatlerimizi her kademede ve seviyede savunmak, Birliğimiz, bu riski de ortadan kaldırmak üzere OPORA önemli avantajlarını daha da ileri götürmesine vesile zorunlu hale getirilmiştir. Adından da anlaşılacağı Ancak, Rusya’da ikinci büyük grup olan ve pek çoğu bilgi birikimimizi birbirimizle paylaşmak ve yeni teşkilatı kardeş SRO’su ile bir protokol imzalayarak olmaktır. gibi bu birlikler, federal yasalar çerçevesinde kendi küçük ya da orta ölçekli firmalar olan Türk inşaat Rusya düzeninde çalışmalara aktif olarak katılarak böyle bir durumda faaliyetleri devam eden veya yeni kendilerini düzenler nitelikte olacaklar ve üyelerini firmalarının, hali hazırda bu yönde ciddi, örgütlü ve inşaat sektörünün geleceğine Türk damgasını vurmak iş almış firmalarımıza bu SRO’nun düzenleyeceği Rusya Federasyonu’nda iş yapan inşaat firmalarının yöneteceklerdir. Bu birlikler üyelerine teknik ve mali muhtemel riskleri izale edebilecek bir hazırlık içinde Firmalarımız için tek çıkış yoludur. izin belgesi ile (Geçici olarak) faaliyetlerini sürdürme talebi olan 30 milyar dolarlık iş hacmi aynı zamanda, kapasitelerine uygun olarak iş yapma izin belgesini oldukları da söylenememektedir. 13.11. 2009 tarih ve1097799032210 OGRN numarası imkanı yaratmıştır. Rusya Federasyonu ile Türkiye arasındaki dış ticaret düzenleyecekler, düzenlemekle kalmayıp üyeleri adına Kimi firmalar katılmak üzere bir meslek birliği seçme ile registresi tamamlanan Avrasya Projeciler Birliği Birliğimizin öncelikli konuları şu şekilde belirlenmiştir; dengesizliğinin Türkiye lehine iyileştirilmesi açısından üçüncü şahıslar ve kamu karşısında sorumluluk da konusunda ciddi bir kararsızlık yaşarken, kimi firmalar ile aynı tarih 1097799032198 OGRN numarası ile - Kota sorunu ve beraberindeki tüm düzenlemeler, ciddiye alınması gereken önemli bir hedeftir. alacaklardır. Dolayısı ile ciddi bir takip ve denetim ise kimi büyük ölçekli firmaların kurucu oldukları registre edilen Avrasya İnşaatçılar Birliği bu yolda - Hem teknik hem de isçi personelden talep edilecek Rusya Federasyonu’ndaki yeni yasal düzenlemeye en organizasyonu, Birlik bünyesinde yer alacaktır. birliklere katılma yolunu seçmişlerdir. atılan adımlarda aşılmış ilk zorlu etaptır. Bundan eğitim sertifikaları sorunu,(Bu konu ile ilgili olarak kısa sürede uyum sağlanması, firmalarımızın ve iki Belirtilen kanun çerçevesinde, federal organların Rusya Federasyonu sınırları içinde Rus firmalarından sonraki etabı ise Birlik olma yönündeki iradesi Rus ilk adımlar daha şimdiden atılmış olup İNTES ile bir ülke ilişkilerimizin geliştirilmesi açısından önemli bir faaliyette bulunmak üzere düzenledikleri lisans sonra sayıca ve iş hacmi itibarıyla en büyük grubu makamlarınca bile uygun görülen bu girişimimizin protokol imzalanarak Türkiye’den gelecek işçilerin fırsattır.

Eylül Ekim 2009 Avrasya İnşaatçılar Birliği ve Avrasya Projeciler Birliği Alphan ÖZCEL Selçuk TURAN Kurucu Başkan Genel Sekreter

Bilindiği üzere Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu belgeleri 01.01.2010 itibari iptal edilmiş olup, yerine Türk inşaat firmaları oluşturmaktadır. Bu nitelikleri (Rusya’daki tek yabancı oluşum) kendi içimizde ne eğitimi ve sertifikalandırılması konusunda mutabakat pek çok başka sektörümüzle birlikte Türk inşaat bu özerk birliklerin üyeleri adına düzenleyecekleri itibarıyla Türk firmaları, uzun yıllardır yürüttükleri kadar destek gördüğü belirleyecektir. sağlanmıştır.) sektörünün önemli pazarlarından biri ve bu niteliğiyle Dotpusk (izin belgesi) ile faaliyette bulunacağı çalışmalarla bir yandan önemli bir bilgi ve iş yapma Avrasya İnşaatçılar ve Projeciler Birliği’nin hedef kitlesi - Teminat mektubu ve devlet ihalelerinde talep edilen de ekonomimizin önemli güç kaynaklarından biridir. sisteme geçilmiştir. Yani bundan böyle SRO’lar deneyimi biriktirmişler, bir yandan da ciddi bir rekabet öncelikle Türk Firmaları, Rusya Federasyonu’nda depozit sorunu, Rusya Federasyonu’nda yapılan yasal bir düzenleme üyelerini seçecekler, onları kabiliyetlerine göre mücadelesi vermişler ve vermektedirler. faaliyette bulunan tüm yabancı firmalar, bu yabancı - İnşaatlarda tüm risklerin tazminine imkan tanıyan gereği olarak, 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren sınıflandıracaklar, bu doğrultuda izin belgesi Türk firmalarını bu süreçte bekleyen en ciddi firmalarla işbirliği içinde olan Rus firmalar ve sigortacılık sorunu, tüm inşaat firmalarının mevcut inşaat izinleri iptal düzenleyecekler daha sonrada bunları denetleyecek risklerden biri, haklarını ifade etme ve sorunlarını Türkiye ve üçüncü ülkelerde iş yapmak isteyen Rus - Sözleşmelerde tarafların haklarını eşit oranda edilecektir. Federal organlara ait belge düzenleme ve kalite standartlarını ihlal eden üyelerini tasfiye çözme konusunda katıldıkları ya da katılacakları firmalarıdır. koruyan düzenlemeler, yetkisi yine aynı yasayla Özerk Otokontrol Birlikleri’ne edeceklerdir. meslek birliğinden görecekleri karşılıkla ilgilidir. Birliğimize katılım koşulları, kanunların öngördüğü - Satın almalarda tüm üyelere eşit imkan sağlayan (Self Regulating Organisation) SRO’lara devredilmiştir. Herhangi iki tüzel kişiliğin inisiyatifi ile bu tür birliklerin Pek çoğu daha başlarken belirli “kast tercihleri”yle minimum talepleri dikkate alarak en basite düzenlemeler, İnşaatlara izin verme ve inşaatların denetimi yetkisi, kurulması mümkündür ancak yeterli değildir. Uygun oluşturulmuş bazı meslek birliklerinin bu konuda indirgenmiş ve ilk etapta tüm müteşebbislerin - Yeni iş imkanları yaratma ve üyeleri arasında inşaat firmalarının yasalar çerçevesinde kuracakları özelliklere sahip en az 100 inşaat şirketinin veya Türk inşaat firmalarıyla samimi bir dayanışma içinde katılımına fırsat tanıyacak düzenleme yapılmıştır. paylaşım. otonom meslek birliklerine (SRO) devredilecektir. 50 proje şirketinin üye olarak kaydedilmesi ve bu olmalarını beklemek çok gerçekçi bir yaklaşım Bu kapsamda firmaların kalite belgeleri veya Daha sonra Eximbank kredilerinin kullandırılması, iki Firmalar ancak bu birliklerden alacakları inşaat veya firmaların belgelerinin ilgili makamlarda onaylatılması değildir. Dahası söz konusu meslek birliklerine bilançoları istenmemekte, makine ekipman sayısı ülke anlaşmalarında uygulayıcı taraf olma, kanunen bir proje izin belgesi ile faaliyetlerini sürdürebileceklerdir. gerekmektedir. Bu sayıda üye kaydedilememesi verilecek olan inşaat denetim yetkisi, yıllarca pek sınırlaması getirilmemekte, en az 3 mühendis engel yoksa Türkiye’de de geçerli olacak tüm belgeleri durumunda belge düzenleme statüsü alınması SRO’lar en basit anlatımla Rus toplumunun inşaat çok firmayla kıran kırana rekabet etmiş bulunan Türk veya 5 teknikerin varlığı halinde iş yapma olanağı düzenleme gibi başlıklar da bu faaliyetler arasında mümkün değildir. sektöründeki kalite standartlarını yükseltmek ve bu firmaları açısından önemli riskler taşımaktadır. İnşaat sağlanmaktadır. Unutulmamalıdır ki Rusya’daki sıralanabilir. Rusya genelinde 143.000 kayıtlı inşaat şirketinin firmalarımızın bu konuda ortaya koyacakları birlik ruhu önemli inşaat firmalarının birçoğu başka firmalardan sektördeki mevzuat, norm ve uygulamaları Avrupa Yaşadığımız dönem, Rusya Federasyonu ve Türkiye olduğundan bahsedilmektedir. Halen kurulan birlik ve dayanışma, her türlü sorunun çözümünde anahtar ayrılan müteşebbislerin, genç mühendislerin benzer ve dünya standartlarına ulaştırmak üzere faaliyet Cumhuriyeti için yakın tarihimizin neredeyse en ciddi sayısı yaklasik 50 ve müracaat aşamasında olanların rol oynayacaktır. koşullarda kurduğu firmalardır. gösteren özerk kuruluşlardır. SRO’lar bu faaliyetlerini ekonomik işbirliği ve stratejik yakınlık dönemidir. yürütürken federal kanunlara aykırı olmamak sayısı ise 40 civarındadır. Birliklere üye olan firma İnşaatçılar Birliği’ne katılım ücreti 490-630 000; Üç Türk ve bir Rus firması tarafından kurulmuş Rusya Federasyonu; Almanya, Fransa ve İtalya’nın üzere her türlü iç düzenleme yetkisine sahiptirler. sayısı ise yaklaşık % 5 mertebesindedir. Konunun Proje Birliği’ne katılım ücreti 340-400 000 rubledir. bulunan Avrasya İnşaatçılar Birliği ve Avrasya ardından Türkiye ile de Bakanlar düzeyinde görüşmeler Bu düzenlemeleri kontrol etmek ve denetlemek önemi yeterince anlaşılmış görünmemektedir. Bu bedellere tazminat fonuna ayrılacak bedel, yıllık Projeciler Birliği, tümüyle Türk firmalarının başlatmış bulunmaktadır. sorumluluğunu da bu yetkiye paralel olarak üstlenirler. Ancak Aralık ayında ciddi bir karışıklık yaşanacağı oluşturacağı ve bu niteliği ile etnik çağrışımlara ve aidatlar toplamı ve üçüncü şahıs sigorta poliçesi Türkiye ekonomisine güç veren en önemli pazarlardan İnşaat faaliyetlerinin kontrol edilmesi ve düzenlemesi, beklenmektedir. Birçok firma kanunda erteleme tepkilere yol açabilecek bir meslek birliği yerine primleri dahildir. biri olan Rusya Federasyonu, son dönemde yapılan profesyonel etik normların yerine getirilmesi, beklemekte ve sırf bu yüzden işi ağırdan almaktadır. çabalarını, bölgede iş yapan bölge ülkesi firmaların Rusya’da ticari ortaklık tescil edilmiş olsa bile gerekli ikili anlaşmalar itibarıyla, önceki yıllardan çok daha girişimci şirketlerin ve tüketicilerin çıkarlarının Ancak kamu otoriteleri devletin bu yönde geri adım bir arada ortaya koyacakları bir iradenin örgütlenmesi firma sayısı tamamlanmadan SRO statüsü almak ve büyük olanaklar vaat etmektedir. Oluşumumuzun korunması ve sorumlulukların sağlamlaştırılması atmayacağını ifade etmektedir. yönünde yoğunlaştırmıştır. izin belgesi düzenlemek mümkün değildir. Bu durum misyonu, Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti yönünde yeni kuralların oluşturulması ve Rus inşaat Rusya’da çalışmakta olan inşaat firmalarımız da Kendi Birliğimiz bünyesinde birleşerek, ortak firmalarımızın kafasında ya tamamlanamazsa ya da ya devletlerinin elbirliğiyle açtığı bu fırsatlar döneminde, sektörünün gelişimi ve sağlıklı koordinasyonu için gelişmelerden bilgi sahibidir. Bu yönde yürütülen kimi sorunlarımıza, ortak çözümler üretmek, ortak zaman yetmezse sorusunu gündeme getirmektedir. inşaat sektörümüzün büyük mücadelelerle kazandığı Özerk Otokontrol Birlikleri’nin kurulması kanunla çalışmaları izlemekte ve kimi oluşumlara katılmaktadır. menfaatlerimizi her kademede ve seviyede savunmak, Birliğimiz, bu riski de ortadan kaldırmak üzere OPORA önemli avantajlarını daha da ileri götürmesine vesile zorunlu hale getirilmiştir. Adından da anlaşılacağı Ancak, Rusya’da ikinci büyük grup olan ve pek çoğu bilgi birikimimizi birbirimizle paylaşmak ve yeni teşkilatı kardeş SRO’su ile bir protokol imzalayarak olmaktır. gibi bu birlikler, federal yasalar çerçevesinde kendi küçük ya da orta ölçekli firmalar olan Türk inşaat Rusya düzeninde çalışmalara aktif olarak katılarak böyle bir durumda faaliyetleri devam eden veya yeni kendilerini düzenler nitelikte olacaklar ve üyelerini firmalarının, hali hazırda bu yönde ciddi, örgütlü ve inşaat sektörünün geleceğine Türk damgasını vurmak iş almış firmalarımıza bu SRO’nun düzenleyeceği Rusya Federasyonu’nda iş yapan inşaat firmalarının yöneteceklerdir. Bu birlikler üyelerine teknik ve mali muhtemel riskleri izale edebilecek bir hazırlık içinde Firmalarımız için tek çıkış yoludur. izin belgesi ile (Geçici olarak) faaliyetlerini sürdürme talebi olan 30 milyar dolarlık iş hacmi aynı zamanda, kapasitelerine uygun olarak iş yapma izin belgesini oldukları da söylenememektedir. 13.11. 2009 tarih ve1097799032210 OGRN numarası imkanı yaratmıştır. Rusya Federasyonu ile Türkiye arasındaki dış ticaret düzenleyecekler, düzenlemekle kalmayıp üyeleri adına Kimi firmalar katılmak üzere bir meslek birliği seçme ile registresi tamamlanan Avrasya Projeciler Birliği Birliğimizin öncelikli konuları şu şekilde belirlenmiştir; dengesizliğinin Türkiye lehine iyileştirilmesi açısından üçüncü şahıslar ve kamu karşısında sorumluluk da konusunda ciddi bir kararsızlık yaşarken, kimi firmalar ile aynı tarih 1097799032198 OGRN numarası ile - Kota sorunu ve beraberindeki tüm düzenlemeler, ciddiye alınması gereken önemli bir hedeftir. alacaklardır. Dolayısı ile ciddi bir takip ve denetim ise kimi büyük ölçekli firmaların kurucu oldukları registre edilen Avrasya İnşaatçılar Birliği bu yolda - Hem teknik hem de isçi personelden talep edilecek Rusya Federasyonu’ndaki yeni yasal düzenlemeye en organizasyonu, Birlik bünyesinde yer alacaktır. birliklere katılma yolunu seçmişlerdir. atılan adımlarda aşılmış ilk zorlu etaptır. Bundan eğitim sertifikaları sorunu,(Bu konu ile ilgili olarak kısa sürede uyum sağlanması, firmalarımızın ve iki Belirtilen kanun çerçevesinde, federal organların Rusya Federasyonu sınırları içinde Rus firmalarından sonraki etabı ise Birlik olma yönündeki iradesi Rus ilk adımlar daha şimdiden atılmış olup İNTES ile bir ülke ilişkilerimizin geliştirilmesi açısından önemli bir faaliyette bulunmak üzere düzenledikleri lisans sonra sayıca ve iş hacmi itibarıyla en büyük grubu makamlarınca bile uygun görülen bu girişimimizin protokol imzalanarak Türkiye’den gelecek işçilerin fırsattır.

54 - 55 Dosya | Standart ve Belgelendirme

Rusya Federasyonu'nda yeni bir dönem başlıyor

Devlet Düzenlemesinden Özel Düzenleyeme düzenlenen lisansların edinilmesine gerek da bu gibi bir özel kuruluş kurma girişiminde tip inşaat faaliyetlerinde bulunabilmek için Geçiş kalmayacaktır. bulunmak mümkün olmakla, bu alanda kurulu özerk kuruluşlardan faaliyet belgesi almak bir özerk kuruluşun üyeleri de ilgili faaliyet gerekecektir. İnşaat faaliyetleri alanında özerk Rusya Federasyonu Kanun Koyucusu, “Rusya Düzenleme ile Temmuz 2008’den Ocak alanında faaliyet göstermelidirler. Burada bir kuruluşa üye olmak bakımından ise bir Federasyonu Şehir Planlaması Hakkında Kanun 2010’a kadar sürecek olan faaliyetlerin hem dikkat çekici bir husus; projelendirme, inşaat ve takım başvuru evraklarının doldurularak ticaret ve Diğer Yasalarda Değişiklik” adlı, Rusya’daki 1 Ocak 2009 tarihinden evvel edinilmiş olan mühendislik faaliyetlerinin aynı özerk kuruluş sicil kayıtlarını gösteren evraklar ile birlikte, inşaat işlerini ve bu işlerin düzenlenmesinin lisanslar hem de özerk bir kuruluş tarafından çatısı altında birleştirilememesi ve her biri yeterlilik belgesi hangi faaliyet alanları için talep özerk kuruluşlara (SRO – Self Regulatory belirli işler için verilen yeterlilik belgeleri ile için ayrı ayrı yapılanmalar gerekmesidir. Her ediliyorsa iş bu faaliyetler bakımından aranan Organization) devredilmesini düzenleyen yürütülebileceğine ilişkin geçici bir süreç ne kadar her üç faaliyet alanının da bir çatı koşulları haiz olunduğunu gösterir belgelerin Federal Yasa’yı Temmuz 2008’de kabul öngörülmektedir. Ocak 2010 itibari ile ise altında toplanabileceği dördüncü bir özerk tamamlanması gerekecektir. Bunlara ilaveten etmiş ve iş bu yasa ile “Belirli Tip Faaliyetlerin Rusya Federasyonu içerisinde yürütülecek kuruluş tipine de mahal verilmesi yasa koyucu kayıt bedeli, üyelik aidatları ve tazminat fonu Ruhsatlandırılması Hakkında Kanun” ve “Rusya projelendirme, inşaat ve mühendislik işleri gündeminde olsa da iş bu hususa ilişkin katılım paylarına ilişkin mali katılım da özerk Federasyonu Şehir Planlaması Hakkında sadece özerk kuruluşlar tarafından verilmiş herhangi bir yasa halen çıkarılmamıştır. Kanun”da değişiklikler yapılmıştır. yeterlilik belgesini haiz müesseseler tarafından kuruluşlar tarafından üyelerinden beklenecektir. yürütülebilecektir. İş bu faaliyet alanlarında da bu gibi bir özel Yeterlilik Belgesi Edinilmeden İlgili Faaliyet Evveliyetle, bu Yasa kapsamında 1 Ocak 2009 kuruluş kurabilmek bakımından, temel unsurları Alanlarında Faaliyet Gösterilmesi Halinde tarihi itibariyle uygulanacak şekilde, yetkili Özerk Kuruluşlar itibariyle, kuruluşun kar amacı gütmeyen bir Hukuki Sorumluluk devlet otoritesi tarafından projelendirme, inşaat kuruluş olarak kar amacı gütmemesi, üye İlgili Rusya Federasyonu mevzuatı uyarınca, ve mühendislik sörveyleri alanlarında faaliyet sayısının yüzden az olmaması, bir milyon genel hatları itibariyle özerk kuruluş kavramı, 1 Ocak 2010 tarihi itibariyle özerk bir kuruluş göstermek için lisans verilmesi durdurulmuştur. Ruble’den az olmayacak bir tazminat fonuna girişimciler tarafından kar amacı gütmeden tarafından düzenlenmiş bir yeterlilik belgesini sahip olması sair bir takım şartlar ile birlikte İkincil olarak, 1 Ocak 2010’dan itibaren kurulan ve yürütülen bir faaliyet çeşidi olarak haiz olmaksızın projelendirme, inşaat ve gerekmektedir. projelendirme, inşaat ve mühendislik alanlarında tanımlanmaktadır. Bununla amaçlanan, belirli mühendislik alanlarında faaliyet gösterenler idari para cezası ile cezalandırılacak olmakla, faaliyet gösterebilmek bakımından lisans sahibi faaliyet alanlarını geliştirmek ve kurallarını İnşaat İşleri İçin Yeterlilik Belgesi Alma olmak koşulu da ortadan kaldırılmış olmakla belirlemekle beraber belirlenen kuralların Prosedürü yeterlilik belgesi olmaksızın faaliyete devam bu tarihten itibaren bu alanlarda faaliyet uygulanabilmesini denetlemektir. Projelendirme, edilmesi halinde ek para ve faaliyetin gösterebilmek için resmi kurum tarafından inşaat ve mühendislik faaliyetleri alanında Yasa ile getirilen sistem uyarınca, belirli durdurulması cezaları söz konusu olabilecektir.

Eylül Ekim 2009 Uğur Serkan BOYACIOĞLU Gür Avukatlık Bürosu Rusya Ofisi

Devlet Düzenlemesinden Özel Düzenleyeme düzenlenen lisansların edinilmesine gerek da bu gibi bir özel kuruluş kurma girişiminde tip inşaat faaliyetlerinde bulunabilmek için Geçiş kalmayacaktır. bulunmak mümkün olmakla, bu alanda kurulu özerk kuruluşlardan faaliyet belgesi almak bir özerk kuruluşun üyeleri de ilgili faaliyet gerekecektir. İnşaat faaliyetleri alanında özerk Rusya Federasyonu Kanun Koyucusu, “Rusya Düzenleme ile Temmuz 2008’den Ocak alanında faaliyet göstermelidirler. Burada bir kuruluşa üye olmak bakımından ise bir Federasyonu Şehir Planlaması Hakkında Kanun 2010’a kadar sürecek olan faaliyetlerin hem dikkat çekici bir husus; projelendirme, inşaat ve takım başvuru evraklarının doldurularak ticaret ve Diğer Yasalarda Değişiklik” adlı, Rusya’daki 1 Ocak 2009 tarihinden evvel edinilmiş olan mühendislik faaliyetlerinin aynı özerk kuruluş sicil kayıtlarını gösteren evraklar ile birlikte, inşaat işlerini ve bu işlerin düzenlenmesinin lisanslar hem de özerk bir kuruluş tarafından çatısı altında birleştirilememesi ve her biri yeterlilik belgesi hangi faaliyet alanları için talep özerk kuruluşlara (SRO – Self Regulatory belirli işler için verilen yeterlilik belgeleri ile için ayrı ayrı yapılanmalar gerekmesidir. Her ediliyorsa iş bu faaliyetler bakımından aranan Organization) devredilmesini düzenleyen yürütülebileceğine ilişkin geçici bir süreç ne kadar her üç faaliyet alanının da bir çatı koşulları haiz olunduğunu gösterir belgelerin Federal Yasa’yı Temmuz 2008’de kabul öngörülmektedir. Ocak 2010 itibari ile ise altında toplanabileceği dördüncü bir özerk tamamlanması gerekecektir. Bunlara ilaveten etmiş ve iş bu yasa ile “Belirli Tip Faaliyetlerin Rusya Federasyonu içerisinde yürütülecek kuruluş tipine de mahal verilmesi yasa koyucu kayıt bedeli, üyelik aidatları ve tazminat fonu Ruhsatlandırılması Hakkında Kanun” ve “Rusya projelendirme, inşaat ve mühendislik işleri gündeminde olsa da iş bu hususa ilişkin katılım paylarına ilişkin mali katılım da özerk Federasyonu Şehir Planlaması Hakkında sadece özerk kuruluşlar tarafından verilmiş herhangi bir yasa halen çıkarılmamıştır. Kanun”da değişiklikler yapılmıştır. yeterlilik belgesini haiz müesseseler tarafından kuruluşlar tarafından üyelerinden beklenecektir. yürütülebilecektir. İş bu faaliyet alanlarında da bu gibi bir özel Yeterlilik Belgesi Edinilmeden İlgili Faaliyet Evveliyetle, bu Yasa kapsamında 1 Ocak 2009 kuruluş kurabilmek bakımından, temel unsurları Alanlarında Faaliyet Gösterilmesi Halinde tarihi itibariyle uygulanacak şekilde, yetkili Özerk Kuruluşlar itibariyle, kuruluşun kar amacı gütmeyen bir Hukuki Sorumluluk devlet otoritesi tarafından projelendirme, inşaat kuruluş olarak kar amacı gütmemesi, üye İlgili Rusya Federasyonu mevzuatı uyarınca, ve mühendislik sörveyleri alanlarında faaliyet sayısının yüzden az olmaması, bir milyon genel hatları itibariyle özerk kuruluş kavramı, 1 Ocak 2010 tarihi itibariyle özerk bir kuruluş göstermek için lisans verilmesi durdurulmuştur. Ruble’den az olmayacak bir tazminat fonuna girişimciler tarafından kar amacı gütmeden tarafından düzenlenmiş bir yeterlilik belgesini sahip olması sair bir takım şartlar ile birlikte İkincil olarak, 1 Ocak 2010’dan itibaren kurulan ve yürütülen bir faaliyet çeşidi olarak haiz olmaksızın projelendirme, inşaat ve gerekmektedir. projelendirme, inşaat ve mühendislik alanlarında tanımlanmaktadır. Bununla amaçlanan, belirli mühendislik alanlarında faaliyet gösterenler idari para cezası ile cezalandırılacak olmakla, faaliyet gösterebilmek bakımından lisans sahibi faaliyet alanlarını geliştirmek ve kurallarını İnşaat İşleri İçin Yeterlilik Belgesi Alma olmak koşulu da ortadan kaldırılmış olmakla belirlemekle beraber belirlenen kuralların Prosedürü yeterlilik belgesi olmaksızın faaliyete devam bu tarihten itibaren bu alanlarda faaliyet uygulanabilmesini denetlemektir. Projelendirme, edilmesi halinde ek para ve faaliyetin gösterebilmek için resmi kurum tarafından inşaat ve mühendislik faaliyetleri alanında Yasa ile getirilen sistem uyarınca, belirli durdurulması cezaları söz konusu olabilecektir.

56 - 57 Kurum

Atakan BAŞTÜRK TÜRKAK Genel Sekreteri Avrupa Birliği'ne üyeli sürecinde uygunluk değerlendirmesi hizmetleri ile TÜRKAK Türk Akreditasyon Kurumu

Türk Akreditasyon Kurumu ülkemizde Türk Akreditasyon Kurumu TÜRKAK’ın tüzel kişiliği haiz, idari ve mali özerkliğe sahip üretilen malların piyasalarda dolaşımı Faaliyet Alanları ve Profili bir kuruluştur. için, uluslararası anlaşmaların öngördüğü Uluslararası ticareti kolaylaştırıcı gelişmelerin 4457 sayılı Kanun’un birinci maddesinde; şekilde; güvenilir ve şeffaf uygunluk laboratuar, belgelendirme ve muayene değerlendirmesi işlemlerinden geçirilerek ve tedbirlerin hız kazandığı dünyamızda, hizmetlerini yürütecek yurtiçi ve yurtdışındaki ilgili rapor ve belgelerin tanzim edilmesini ülkemizin Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde, kuruluşları akredite etmek, bu kuruluşların amaçlamaktadır. 10 yıldır faaliyetlerini uygunluk değerlendirmesi hizmetlerine nitelik belirlenen ulusal ve uluslararası standartlara sürdüren TÜRKAK laboratuar, kazandırmak ve yaygınlaştırmak amacıyla göre faaliyetlerde bulunmalarını ve bu suretle belgelendirme ve muayene hizmetlerini Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) 4 Kasım yürütecek yurtiçi ve yurtdışındaki 1999 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak ürün/hizmet, sistem, personel ve laboratuar kuruluşların ürün, hizmet, personel yürürlüğe giren 4457 sayılı Kanun’la belgelerinin ulusal ve uluslararası alanda ve laboratuar belgelerinin ulusal ve kurulmuştur. Kurum merkezi Ankara’da olmak kabulünü temin etme görevi TÜRKAK’a verilmiştir. uluslararası alanda kabulünü temin etme üzere Başbakanlık’la ilgili (2002 yılında yapılan görevini üstlenmekte. Faaliyet alanları ve düzenlemeyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Kurum 45 personel ile hizmet vermektedir. çalışmalarıyla TÜRKAK... ilgilendirilmiştir) özel hukuk hükümlerine tabi, 45 personelin 25’i teknik, 14’ü idari ve 6’sı

Eylül Ekim 2009 yönetici personeldir. Teknik personel değişik (IAF) ile de Karşılıklı Tanınma Anlaşması (MRA) normatif doküman olarak www.turkak.org. mühendislik branşlarına mensuptur. imzalamıştır. tr adresinde yayınlanmıştır. Bu standart, Akredite Kuruluşların Ekonomik Yaşam TÜRKAK’tan Akredite Olmak İsteyen Bir belgelendirme kuruluşlarının ve onların ve Rekabet Ortamında Sahip Olacakları Kuruluşun Yapması Gerekenler belgelendirme programlarının ulusal ve Avantajlar uluslararası seviyelerde kabul görmelerini TÜRKAK tarafından akredite edilecek faaliyet kolaylaştırmak için hazırlanmıştır. Akreditasyonla ilgili ulusal ve uluslararası konuları, genel olarak uygunluk değerlendirmesi düzenlemeler, bu konuda bir mecburiyet (Conformity Assessment) kavramı içinde Personel belgelendirme kuruluşlarının getirmemektedir. Akreditasyon, tamamen yer almaktadır. Buna göre; deney, analiz ve akreditasyon sürecinde uygulamakta oldukları gönüllülük esasına dayanmaktadır. Genellikle; kalibrasyon konusunda rapor ve sertifika veren belgelendirme programı önem arz etmektedir. uygunluk değerlendirmesi hizmetlerinin verildiği laboratuarlar, muhtelif standart ve teknik İlgili standart, belgelendirme programının düzenlemeler temelinde ürün belgelendirmesi serbest piyasa ekonomileri, laboratuarları ve ulusal veya uluslararası kabul görmüş olmasını belgelendirme kuruluşlarını akredite olmaya yapan kuruluşlar, gözetim faaliyeti yapan istemektedir. TÜRKAK ülkemizde mesleki sevk eder. Bir laboratuar veya belgelendirme kuruluşlar, kalite yönetim, çevre yönetim anlamda ulusal yeterliliklerin belirlenmesinden kuruluşunun akredite olması ona itibar ve diğer yönetim sistemlerini belgelendiren sorumlu olan Mesleki Yeterlilik Kurumu ile yakın kazandırır. Belgelendirme kuruluşları ve kuruluşlar ile personel belgelendirmesi yapan laboratuarlar; akreditasyonun dışında kalarak kuruluşlar akredite edilecek potansiyel arasında bir işbirliği içerisindedir. Bu kapsamda 5544 da hayatlarını idame ettirebileceklerini, yer almaktadır. sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu’nda ve buna bağlı olarak çıkarılan Mesleki Yeterlilik, müşteri bulabileceklerini ve müşteriyi tatmin Akreditasyon başvurusunda bulunmak isteyen Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği’nde edebileceklerini düşünüyorlarsa akredite uygunluk değerlendirme kuruluşları öncelikli olmadan da hizmet vermeye devam edebilirler. olarak ilgili standarda göre kurulmuş ve yetkilendirilmiş kuruluşların atanma sürecinde, Serbest piyasa ekonomisinde kamu otoriteleri işletilmekte olan bir kalite yönetim sistemine akreditasyon şart koşulmaktadır. Ayrıca Mesleki bazı alanlarda akreditasyonu zorunlu uygulama sahip olmak durumundadırlar. Uygunluk Yeterlilik Kurumu ile TÜRKAK arasında işbirliği haline getirebilmektedir. değerlendirme kuruluşunun yapmış olduğu protokolü hazırlanmış ve imza aşamasındadır. faaliyetlerin kapsamına göre yukarıda belirtilen Akreditasyon; Personel belgelendirme kuruluşlarının standartlara ilave olarak Avrupa Akreditasyon • Avrupa Birliği’ne üye ülkelere ihraç edilen Birliği tarafından hazırlanmış olan ek kriterlere akreditasyon süreci, ön bilgilendirme, başvuru, mallarımızın serbest dolaşımının önündeki de uygunluk sağlanmalıdır. denetim öncesi yapılan hazırlıklar, öndenetim engellerin kaldırılmasını, (başvuran kuruluş tarafından talep edildiğinde), Akredite olmak isteyen kuruluşlar, www.turkak. akreditasyon denetimi, denetim sonrası yapılan • Üçüncü ülkelerden ülkemize gelen ve org.tr adresli web sayfasında yer alan başvuruda değerlendirmeler (takip denetimi dahil) ve karar ülkemizden Avrupa Birliği ülkelerine istenen belgeleri hazır hale getirip TÜRKAK’a gidebilecek standart dışı ürünlerin akreditasyon başvurusunda bulunduklarında, ana safhalarından oluşmaktadır. Akreditasyon oluşturacağı risklerin önlenmesi yapılacak dosya incelemesi ve saha denetimi 4 yıllık bir süre için verilmekte ve her yıl konusunda katkı sağlamayı, sonrasında yeterli görüldüğü taktirde TÜRKAK gözetim denetiminde bulunulmaktadır. Personel yönetiminin kararıyla akredite edilmektedirler. belgelendirme kuruluşlarının akreditasyon • Yurtdışındaki kuruluşlara ödenen sürecinde ön bilgilendirme aşamasında en belgelendirme ücreti ve buna bağlı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu önemli husus başvuruda bulunulacak olan diğer masrafların kaldırılması yoluyla, Kanunu Açısından Önem Taşıyan Personel özellikle KOBİ’lerin üretim maliyetlerinin Belgelendirme Kuruluşlarının Akreditasyonu belgelendirme programının kabul edilebilirliğidir. azaltılmasına katkıda bulunmayı sağlar. Süreci ve TÜRKAK’ın Yürüttüğü Çalışmalar Bu husus da TS EN ISO/IEC 17024 standardının Ek A bölümünde belirtilen hususların Akreditasyon kuruluşlarının uluslararası TÜRKAK tarafından personel belgelendirme sağlandığına dair delillerin Kurum’a sunulması tanınabilirliği, ticarette malların serbest kuruluşlarının akreditasyonunda TS EN ISO/ dolaşımını sağlamak için çok önemlidir. TÜRKAK IEC 17024 standardı temel alınmaktadır. önem arz etmektedir. Başvuru aşamasında Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) ile Karşılıklı Ayrıca R 30.01- ISO/IEC 17024 Kapsamında TÜRKAK web adresinden ulaşılabilen başvuru Tanınma Anlaşması (MLA) imzalanmasını Tanık Olunan Belgelendirme Sınavları için formunun ve başvuruda istenen belgelerin müteakip, Uluslararası Laboratuarlar Birliği Rehber, R30.02- ISO/IEC 17024:2003’ün eksiksiz olarak tamamlanarak başvurunun (ILAC) ve Uluslararası Akreditasyon Forumu Uygulanmasıyla İlgili Olarak IAF/EA Kılavuzu iletilmesi gerekmektedir.

58 - 59 Dosya | Müteahhitlikte Deneyim

Standartlar ve Belgelendirme

Müteahhitlik Anlayışı

Yapım işi olarak uygulanan haliyle müteahhitlik Böylesi farklılıklar, riskler içeren, iyi organize haricinde gibi görünen bu tür pek çok faaliyet, böyle bir dehanın yerini alabilir, varabileceği son ehli olmak, her sektörde olduğu gibi, en ufak çok kısaca bir yapının inşasını icra etmek olmayı gerektiren bir faaliyet dalında, kaliteden aslında müteahhitliğin asıl tarifi ve muhteviyatını noktaya ulaşabilir. Farklı branşlar arasındaki işlerden en büyük işler ve projelere kadar tercih üzere işveren ile anlaşarak taahhüt etmek ödün vermeden sonuca ulaşmak, bu arada oluşturmaktadır. koordinasyonu yönetip, eksik ve açıkları sebebi olmanın anahtarıdır. Belli bir alanda olarak tarif edilebilir. Bir taahhüt altına girmek, bir projeden diğerine koşarak sürekliliği bu şekilde kapatıp giderebilir. Başlangıçtan uzmanlıkta son noktaya erişebilen bir müteahhit, Geçmişten bugüne ve geleceğe müteahhitlik, müteahhitliğin anlamı ve icrası açısından özünü sağlayabilmek pek kolay değildir. Hem beyin bitişe, bir projenin kusursuzluğunu bu şekilde rakip tanımaz hale gelebilecektir. gerçekte bu geniş anlamıyla karşımıza oluşturmakta ve dolayısıyla hem kabiliyet hem de beden mesaisi gerektirir. sağlayabilir. Nitekim bu safhaya ulaşmış bir çıkmaktadır, çıkacaktır. En olgunlaşmış haliyle yukarıda açıklanmaya gerektirmekte hem de riskler içermektedir. müteahhit firma, genel anlamda proje yönetimi Dolayısıyla ciddi bir müteahhit, ancak esnek çalışılan müteahhitliğin değerlendirilmesinde Uygarlık ve ilerleme açısından müteahhitlik yapmaktadır. Mühendislik, tasarım, yönetim, Müteahhitlik, aynı zamanda mühendislik olarak, hızlı karar alarak, çabuk mobilize olarak, bu standartların esas alınması doğru olacaktır. son derece öneme haiz bir kurumdur. Geçmiş kontrol ve yapım müteahhitlik kapsamında icra yaklaşımlarını esas alır. Projenin tasarımından iyi organize olarak sürekliliği sağlayabilir; dengeli Vazgeçilmez kriterler olan tecrübe, iş bitirme, uygarlıklara bakıldığında, uygarlık derecesini edilmektedir. teslimine kadar her safhası farklı meseleler ve organize bir ekibe sahip olup çözüme yönelik gösteren yapılar, mühendislik abideleri olarak mali güç ve kaynakların yanı sıra yönetim yapısı ve çareler içerir. Bu meselelerin çözümleri bir takım çalışması ile sonuca ulaşabilir. Aynı karşımıza çıkmaktadır. Bu yapıların tasarımı Müteahhitlikte ilerici olabilmek ve sürekliliği ve bir bütün olarak projelere bakış açışı ve mühendislik yaklaşımıyla bertaraf edilebilir. zamanda ekibi destekleyen, idare ve kontrol ve yapımı genellikle tek bir elde birleşmiştir. sağlayabilmek de bu şekilde mümkün anlayış tarzını değerlendiren, gerekirse uzmanlık eden, farklı açılardan bakarak çözüm bulabilen, olmaktadır. Bu standarda ulaştıktan sonra ölçen değerlendirme kriterlerinin olması gerekir. Özünde sadece bir taahhüt işi olarak Hükümdara hizmet eden mimarın elinden doğru analizler ile sonuca odaklı bir yönetim müteahhitliğin idari işler içeren kısmı daha görünmekle birlikte müteahhitlik aslında çok çıkan bu tür abideler aslında bu mimarın Bu standartları sağlayabilen değerlendirme ekibinin de mevcut olması gerekir. Böyle külfetsiz hale gelmektedir. Çünkü her alanda geniş anlam ve faaliyetler ihtiva etmektedir. gerçekleştirdiği bir taahhüttür. kriterlerinin oluşturulması ve kullanılması, hem bir yapıya sahip olmadan, bir müteahhidin yeterli ve güçlü bir yapıya sahip olunmuştur. Projenin tasarımı, yapımı ve yönetimi dahil işi yapacak müteahhitlerin hem de hizmet alacak ilerlemesi kolay değildir. Yönetim yapısı ve O zamanlar genel anlamda mimar olarak Bilgi, tecrübe ve organizasyon olarak eşsiz bir edildiğinde, müteahhitliğin anlamı büyümektedir. idareler ve işverenlerin risklerini azaltacaktır. organizasyonun, esnekliğini ve güncelliğini bilinen ve tabir edilen ancak dahi olarak yapıya ulaşılmıştır. Bu standartlarda bir değerlendirme, doğru Kısa tanımı dahilinde müteahhitlik bir imalat devam ettirmek maksadıyla mevcut tecrübenin tanımlanabilecek mühendislerin eseri olan bu tür abideler göstermektedir ki tasarım ve yapım Bu haliyle yine bir ekip işi, bir takım çalışması müteahhidin tespiti ve doğru müteahhitliğin faaliyetidir. Ancak seri imalat olmaması ile diğer yanı sıra eğitim ve sürekli gelişimin de ihmal işi bir elden çıkmıştır. Örnek vermek gerekirse olan müteahhitlik, olmayanı gerçekleştirmek devamı açısından önem arz etmektedir. imalat sektörlerinden ayrılır. Bu nedenle hizmet edilmemesi gerekir. için hazırdır. Tarihe iz bırakacak yapıların inşası, sektörüne dahil edilir. Müteahhitlikte her imalat, Mimar Sinan gibi bir mühendis, aslında hem Müteahhit, aldığı projeyi her açıdan iyi Müteahhitliğin değerlendirilmesinde tecrübe, müteahhitlik sayesinde mümkün olacaktır. her iş başlı başına apayrı bir projedir. Her proje, tasarımcı hem proje yöneticisi hem de en yönetebilecek kapasite ve sorumluluğa sahip kaynaklar, iş bitirme, mali güç, iş emniyetine kendine has özellikler, farklılıklar barındırır. önemlisi projeyi taahhüt edendir. Tasarımından Buna karşılık uzmanlaşmak, müteahhitlik olmalıdır. Müteahhidin kendi yönetim yapısı verilen önem gibi kriterlere ek olarak yönetim teslimine her bir projeyi ve ekiplerini en iyi Her proje ayrı bir organizasyon ve yönetim sektöründe öne çıkmak açısından yine önem ve müteahhitlik anlayışı, değerlendirmenin püf yapısının da eklenmesi bu sebeple önem şekilde yönetmeyi başarmıştır. İdari işler de gerektirir. Her proje, tasarım, yapım işletmeye taşır. Çok farklı alanlarda faaliyetleri bulunan noktalarından biridir. Diğer standart kriterlere taşımaktadır. buna dahildir. alma ve teslim gibi başlı başına ayrı branşlar, yapı sektöründe, belli alan ve alanlarda ek olarak müteahhitlik anlayışının da mevcut mühendislik ve mimarlık faaliyetleri gerektiren Müteahhitlik geniş tanımıyla tasavvur edilip Geçmişteki deha sahibi mimarların yerini artık uzmanlaşmak, belli standartları yakalamak tecrübelere dayanarak tespit edilmesi ve ayrı safhalar içerir. Bu şekliyle ele alındığında yapım öncesi tasarım gibi faaliyetler ve projenin büyük firmalar ve kurumlar almaktadır. Sahip açısından daha rahat olacaktır. Tercih sebepleri değerlendirilmesi, belli alanlardaki uzmanlığın müteahhitlik, dar kapsamından çıkıp en gelişmiş yönetimi de dahil edildiğinde asıl anlamına olduğu bilgi birikimi, tecrübe, iş bitirme ve arasında öne çıkan uzmanlık, müteahhidin iş ölçülmesi, bütün taraflar açısından faydalı haliyle çok farklı bir anlama bürünür. kavuşacaktır. Dahil olsun olmasın, taahhüt yönetim yapısının eşsizliğiyle bir müteahhit firma alabilmesi açısından faydalı olacaktır. İşinin olacaktır.

Eylül Ekim 2009 Yusuf Ziya KANDEMİR Ahsel İnşaat Taahhüt ve Tic. A.Ş. Genel Müdür

Yapım işi olarak uygulanan haliyle müteahhitlik Böylesi farklılıklar, riskler içeren, iyi organize haricinde gibi görünen bu tür pek çok faaliyet, böyle bir dehanın yerini alabilir, varabileceği son ehli olmak, her sektörde olduğu gibi, en ufak çok kısaca bir yapının inşasını icra etmek olmayı gerektiren bir faaliyet dalında, kaliteden aslında müteahhitliğin asıl tarifi ve muhteviyatını noktaya ulaşabilir. Farklı branşlar arasındaki işlerden en büyük işler ve projelere kadar tercih üzere işveren ile anlaşarak taahhüt etmek ödün vermeden sonuca ulaşmak, bu arada oluşturmaktadır. koordinasyonu yönetip, eksik ve açıkları sebebi olmanın anahtarıdır. Belli bir alanda olarak tarif edilebilir. Bir taahhüt altına girmek, bir projeden diğerine koşarak sürekliliği bu şekilde kapatıp giderebilir. Başlangıçtan uzmanlıkta son noktaya erişebilen bir müteahhit, Geçmişten bugüne ve geleceğe müteahhitlik, müteahhitliğin anlamı ve icrası açısından özünü sağlayabilmek pek kolay değildir. Hem beyin bitişe, bir projenin kusursuzluğunu bu şekilde rakip tanımaz hale gelebilecektir. gerçekte bu geniş anlamıyla karşımıza oluşturmakta ve dolayısıyla hem kabiliyet hem de beden mesaisi gerektirir. sağlayabilir. Nitekim bu safhaya ulaşmış bir çıkmaktadır, çıkacaktır. En olgunlaşmış haliyle yukarıda açıklanmaya gerektirmekte hem de riskler içermektedir. müteahhit firma, genel anlamda proje yönetimi Dolayısıyla ciddi bir müteahhit, ancak esnek çalışılan müteahhitliğin değerlendirilmesinde Uygarlık ve ilerleme açısından müteahhitlik yapmaktadır. Mühendislik, tasarım, yönetim, Müteahhitlik, aynı zamanda mühendislik olarak, hızlı karar alarak, çabuk mobilize olarak, bu standartların esas alınması doğru olacaktır. son derece öneme haiz bir kurumdur. Geçmiş kontrol ve yapım müteahhitlik kapsamında icra yaklaşımlarını esas alır. Projenin tasarımından iyi organize olarak sürekliliği sağlayabilir; dengeli Vazgeçilmez kriterler olan tecrübe, iş bitirme, uygarlıklara bakıldığında, uygarlık derecesini edilmektedir. teslimine kadar her safhası farklı meseleler ve organize bir ekibe sahip olup çözüme yönelik gösteren yapılar, mühendislik abideleri olarak mali güç ve kaynakların yanı sıra yönetim yapısı ve çareler içerir. Bu meselelerin çözümleri bir takım çalışması ile sonuca ulaşabilir. Aynı karşımıza çıkmaktadır. Bu yapıların tasarımı Müteahhitlikte ilerici olabilmek ve sürekliliği ve bir bütün olarak projelere bakış açışı ve mühendislik yaklaşımıyla bertaraf edilebilir. zamanda ekibi destekleyen, idare ve kontrol ve yapımı genellikle tek bir elde birleşmiştir. sağlayabilmek de bu şekilde mümkün anlayış tarzını değerlendiren, gerekirse uzmanlık eden, farklı açılardan bakarak çözüm bulabilen, olmaktadır. Bu standarda ulaştıktan sonra ölçen değerlendirme kriterlerinin olması gerekir. Özünde sadece bir taahhüt işi olarak Hükümdara hizmet eden mimarın elinden doğru analizler ile sonuca odaklı bir yönetim müteahhitliğin idari işler içeren kısmı daha görünmekle birlikte müteahhitlik aslında çok çıkan bu tür abideler aslında bu mimarın Bu standartları sağlayabilen değerlendirme ekibinin de mevcut olması gerekir. Böyle külfetsiz hale gelmektedir. Çünkü her alanda geniş anlam ve faaliyetler ihtiva etmektedir. gerçekleştirdiği bir taahhüttür. kriterlerinin oluşturulması ve kullanılması, hem bir yapıya sahip olmadan, bir müteahhidin yeterli ve güçlü bir yapıya sahip olunmuştur. Projenin tasarımı, yapımı ve yönetimi dahil işi yapacak müteahhitlerin hem de hizmet alacak ilerlemesi kolay değildir. Yönetim yapısı ve O zamanlar genel anlamda mimar olarak Bilgi, tecrübe ve organizasyon olarak eşsiz bir edildiğinde, müteahhitliğin anlamı büyümektedir. idareler ve işverenlerin risklerini azaltacaktır. organizasyonun, esnekliğini ve güncelliğini bilinen ve tabir edilen ancak dahi olarak yapıya ulaşılmıştır. Bu standartlarda bir değerlendirme, doğru Kısa tanımı dahilinde müteahhitlik bir imalat devam ettirmek maksadıyla mevcut tecrübenin tanımlanabilecek mühendislerin eseri olan bu tür abideler göstermektedir ki tasarım ve yapım Bu haliyle yine bir ekip işi, bir takım çalışması müteahhidin tespiti ve doğru müteahhitliğin faaliyetidir. Ancak seri imalat olmaması ile diğer yanı sıra eğitim ve sürekli gelişimin de ihmal işi bir elden çıkmıştır. Örnek vermek gerekirse olan müteahhitlik, olmayanı gerçekleştirmek devamı açısından önem arz etmektedir. imalat sektörlerinden ayrılır. Bu nedenle hizmet edilmemesi gerekir. için hazırdır. Tarihe iz bırakacak yapıların inşası, sektörüne dahil edilir. Müteahhitlikte her imalat, Mimar Sinan gibi bir mühendis, aslında hem Müteahhit, aldığı projeyi her açıdan iyi Müteahhitliğin değerlendirilmesinde tecrübe, müteahhitlik sayesinde mümkün olacaktır. her iş başlı başına apayrı bir projedir. Her proje, tasarımcı hem proje yöneticisi hem de en yönetebilecek kapasite ve sorumluluğa sahip kaynaklar, iş bitirme, mali güç, iş emniyetine kendine has özellikler, farklılıklar barındırır. önemlisi projeyi taahhüt edendir. Tasarımından Buna karşılık uzmanlaşmak, müteahhitlik olmalıdır. Müteahhidin kendi yönetim yapısı verilen önem gibi kriterlere ek olarak yönetim teslimine her bir projeyi ve ekiplerini en iyi Her proje ayrı bir organizasyon ve yönetim sektöründe öne çıkmak açısından yine önem ve müteahhitlik anlayışı, değerlendirmenin püf yapısının da eklenmesi bu sebeple önem şekilde yönetmeyi başarmıştır. İdari işler de gerektirir. Her proje, tasarım, yapım işletmeye taşır. Çok farklı alanlarda faaliyetleri bulunan noktalarından biridir. Diğer standart kriterlere taşımaktadır. buna dahildir. alma ve teslim gibi başlı başına ayrı branşlar, yapı sektöründe, belli alan ve alanlarda ek olarak müteahhitlik anlayışının da mevcut mühendislik ve mimarlık faaliyetleri gerektiren Müteahhitlik geniş tanımıyla tasavvur edilip Geçmişteki deha sahibi mimarların yerini artık uzmanlaşmak, belli standartları yakalamak tecrübelere dayanarak tespit edilmesi ve ayrı safhalar içerir. Bu şekliyle ele alındığında yapım öncesi tasarım gibi faaliyetler ve projenin büyük firmalar ve kurumlar almaktadır. Sahip açısından daha rahat olacaktır. Tercih sebepleri değerlendirilmesi, belli alanlardaki uzmanlığın müteahhitlik, dar kapsamından çıkıp en gelişmiş yönetimi de dahil edildiğinde asıl anlamına olduğu bilgi birikimi, tecrübe, iş bitirme ve arasında öne çıkan uzmanlık, müteahhidin iş ölçülmesi, bütün taraflar açısından faydalı haliyle çok farklı bir anlama bürünür. kavuşacaktır. Dahil olsun olmasın, taahhüt yönetim yapısının eşsizliğiyle bir müteahhit firma alabilmesi açısından faydalı olacaktır. İşinin olacaktır.

60 - 61 Dosya | Müteahhitlikte Deneyim

Niçin müteahhitlik ile ilgili önyargılar var?

Müteahhitlik nedir? ve ülke içerisinde bırakılması olanağı da Bu soruların cevabını tüm taraflar olarak birlikte ve küçükleri koruma gibi nedenlerle ürettiği değerler, izlenilen yol ve yöntemlerin seçici olmaması büyük bir yanlışlıktır. Müteahhitlik mesleğinin elbette teknik veya sağlamaktadır. Yani döviz çıktısı yerine, döviz aramamız gerekir. Özellikle sektörümüzün ve doğru seçimi ve bu doğru seçilmiş yol ve girdisi ve katma değerin ülkede kalması kamunun düzenleyici ve uygulayıcı taraflarının Bu durumda mesleğin doğru şirketler teorik ve kamuoyunda algılanan tanımı yöntemlerin sürekliliğinin sağlanmasıyla bir sonucunu doğurmaktadır. bir araya gelerek sağlıklı çözümler üretmesi tarafından icra imkanı olamamaktadır. vardır. Bu tanımlar hemen herkes tarafından şablona oturmaktadır. Bu şablon müteahhitliğin şarttır. Onun için derhal mevzuat ve uygulamanın bilinmektedir. Müteahhitlik mesleğinin, Türkiye açısından, standartlarıdır. yeniden şekillendirilmesi gerekir. ülke sınırlarını aşıp yurtdışında ilave istihdam Zira yarım asırlık deneyimimizin ve ortaya Müteahhitlik, bir imalatı üstlenmek veya Uluslararası düzeyde ortaya çıkmış olan “Kalite”, yaratması ve büyük döviz girdisi sağlaması koyduğumuz eserlerin ve sanatsal yapıların 3. Meslek etik kuralları işlemiyor. yüklenmek anlamını taşıyor. Nitekim müteahhit gerçeği de ortadadır. yaratıcısı olarak şahsen biz de rahatsızlık Müteahhitlik mesleğinin yasal bir örgütü “Çevre” ve “İş Güvenliği” standartları bütün kavramı ile ilgili olarak çoğu zaman “yüklenici” duymaktayız. Camia olarak hak etmediğimiz yoktur ancak sivil inisiyatifi olan kuruluşları meslek gruplarının özünü oluşturan iş yapma veya “üstlenici” gibi yeni Türkçe ifadeler de Müteahhitliğin algılaması nasıldır? Ne değerlendirmelere ve özellikle yargılamalara vardır. Bunlar da gönüllü kuruluşlar olduğu ve değer üretme kriterleridir. Bu sistemler kullanılıyor. yapılmalıdır? karşı üzüntü hissetmekteyiz. için meslek etik kurallarının oluşturulması doğrultusunda, yapılması muhtemel eksik ve Teknik veya hukuki anlamda “müteahhitlik”, Yarım asra ulaşan kişisel deneyimimiz ve Bırakınız koca camiayı, bir ailede ve küçük ve uygulanması zorlukları bulunmaktadır. hatalı uygulamaları en aza indirmek, çevre işveren (idare) ile arasında akdedilen şirketimizin algılaması açısından konunun şirkette bile yanlışların ve çirkinliklerin daima Kendi kendini kontrol ve dizayn edemeyen kirliliğine mahal vermemek, çalışma ortamlarını sözleşmedeki şartlar içinde işi yapmayı, yorumu çok daha farklıdır. Yılların birikimi ve yapının, başkalarının üzerinden çözümler olduğunu ve olabileceğini unutmamalıyız. Ancak ve insan sağlığını en az etkileyecek hale bunun için gerekli malzeme, işçilik, makine, bugün vardığımız noktada müteahhitlik mesleği araması doğru değildir. Onun için gönüllü böyle bir sonucu veya kaderi de kabullenip getirmek müteahhitliğin dikkate aldığı ve her alet vs. teminini ve işin tamamlanmasını ifade daha derin bir anlam taşıyor. de olsa, herkesi kavrayan ortak irade ile oturmamız doğru değildir. Sistem olarak bu zaman dikkate alması gereken yöntemleridir. etmektedir. Müteahhitlik işini yapan özel Bize göre müteahhitlik, toprağın, demirin, yanlışları ve çirkinlikleri birlikte dışlamamız ve meslek etik kurallarının oluşturulması ve Öyle ki belli sermaye ve belli zaman aralığında veya tüzel kişiye de “müteahhit” (yüklenici) betonun ve malzemenin sadece bir araya hatta cezalandırmamız gerekir. işletilmesi gerekir. denilmektedir. getirilmesi değil; aynı zamanda bunların üretime ihtiyaca cevap verecek olan iş, onu yapan insan Bu noktada neler yapılabileceği sorusu akla 4. Mesleğin P/R çalışmaları yetersiz. ve sanata dönüştürülmesi mesleğidir. faktörünün üretirken hatalı üretme, çevreyi Müteahhitliği tamamlayan ve ayrılmaz bir parçası geliyor. Önemli gördüğümüz birkaç konunun Günümüz dünyasının tanıtım tekniklerini dikkate almama ve sağlığı önemsememe olan taşeronluk sistemi de vardır. Taşeronluk, Mesleğin son yüzyılda dünyadaki değişimi ve altını çizmek istiyoruz. bilmeden ve benimsemeden hareket taahhüt işinin bir kısmının yapılması, idare gelişimi, bu ifadenin en yalın ve açık örnekleridir. etmek mümkün değildir. Kurumların, zaaflarını en aza indirmekle sağlanmış olacaktır. 1. Mesleğe giriş çıkışın normları yok. tarafından veya idarenin onaması ile müteahhit Yeni teknolojiler, dizayn, mimari, artık şirketlerin ve hatta kişilerin bile P/R Böylelikle zamanı, sermayeyi ve insani değerleri Müteahhitlik mesleğinin yürütülebilmesi tarafından kendisine verilen ve sözleşme ile müteahhitlik mesleğini sanata dönüştürmüş çalışmalarına önem verdiği günümüzde kaybetmeden iş yapılıp değer üretilecektir. için asgari sermaye, nitelikli personel, idareye veya müteahhide bağlı olan özel ve tüzel gibidir. Dünyanın her noktasında sayısız altyapı bizim de mesleğin kamuoyunda iyi teknik ekipman, referans gibi altyapı İnşaat sanayiinde kalite, süreçlerin belirlenmesi, kişiler olarak tanımlanmaktadır. Müteahhide örnekleri ve üstyapılar bu gerçeği ortaya algılanması yönünde çalışmalar yapmamız unsurlarının bulunmaması büyük bir zaman içinde yetiştirilen insan gücü ile karşı sözleşmeyle bağlı olan taşeronun idareye koymaya yeterlidir. gerekir. eksikliktir. Hemen tüm küçük esnaf ve karşı hiçbir resmi sıfatının ve yetkisinin olmadığı hiyerarşinin iyi kurulması, makine ve diğer Oysa Türkiye’de müteahhitlik mesleğinin sanatkar için mesleğe giriş ve mesleği icra Aslında yukarıda sıralamaya çalıştığımız konular, bilinmektedir. bütün teçhizatın verimli ve risk oluşturmadan yarattıkları ve yaptıkları, kendisine atfedilen için sertifikasyon uygulaması olduğu halde çok uzun yılların deneyimiyle elde edilen kullanılması, kullanılacak malzemenin Müteahhitlik mesleğinin ekonomik olarak en değerlerle örtüşmemektedir. Türk müteahhitlik müteahhitlik mesleğinde bu uygulamanın sonuçlar doğrultusunda, mesleğin saygınlığını ve özelliklerinin iyi belirlenmesi ve bu belirlenen büyük üstünlüğü, çok sayıda alt sektöre hizmet firmaları, Türkiye’de ve dünyanın dört bir olmaması ve halen başlatılamamış olması etkinliğini artırmaya yönelik masum isteklerdir. vermesi ve kazanç sağlamasıdır. İstihdam yanında harikalar yaratırken halen kamuoyunda ciddi bir eksikliktir. Dolayısıyla öncelikle Meslek Standartları özelliklere uygun ürünün temin edilebilmesi, başta olmak üzere, inşaat ile ilgili yüzlerce ve yıllık programlar ve hedefler doğrultusunda farklı ve olumsuz şekilde algılanabilmektedir. mesleğe girişin ve mesleği icra etmenin, Toprağın, demirin ve betonun sanata dönüşüm hatta binlerce girdi kullanılması büyük önem Aslında bu olguyu yaratan nedenlere bakmak belli norm ve kurallara bağlanması sürecindeki müteahhitlik mesleği, her an performans değerlendirmelerinin yapılması ve taşımaktadır. daha doğru olur. Niçin bu mesleğe bakış gerektiği açıktır. gelişmekte ve yenilenmekte olan insanın sonuçlarının iyileştirilerek işe yansıtılması, çevre Dolayısıyla müteahhitlik, ülke ekonomileri çarpıktır? Bu meslek ile ilgili olarak niçin ön 2. Kamu ihale mevzuatı yeterli değil. Kamu birikimleri ve bu birikimler doğrultusunda yaptığı ve iş güvenliği risklerinin belirlenip bu risklerin açısından aynı zamanda katma değer yaratılması yargılar vardır? ihale mevzuatının, rekabet oluşturma seçimlerle şekillenmektedir. Müteahhitliğin bertaraf edilmesi ile sağlanmaktadır.

Eylül Ekim 2009 Şefik GÜL Gülsan Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı

Müteahhitlik nedir? ve ülke içerisinde bırakılması olanağı da Bu soruların cevabını tüm taraflar olarak birlikte ve küçükleri koruma gibi nedenlerle ürettiği değerler, izlenilen yol ve yöntemlerin seçici olmaması büyük bir yanlışlıktır. Müteahhitlik mesleğinin elbette teknik veya sağlamaktadır. Yani döviz çıktısı yerine, döviz aramamız gerekir. Özellikle sektörümüzün ve doğru seçimi ve bu doğru seçilmiş yol ve girdisi ve katma değerin ülkede kalması kamunun düzenleyici ve uygulayıcı taraflarının Bu durumda mesleğin doğru şirketler teorik ve kamuoyunda algılanan tanımı yöntemlerin sürekliliğinin sağlanmasıyla bir sonucunu doğurmaktadır. bir araya gelerek sağlıklı çözümler üretmesi tarafından icra imkanı olamamaktadır. vardır. Bu tanımlar hemen herkes tarafından şablona oturmaktadır. Bu şablon müteahhitliğin şarttır. Onun için derhal mevzuat ve uygulamanın bilinmektedir. Müteahhitlik mesleğinin, Türkiye açısından, standartlarıdır. yeniden şekillendirilmesi gerekir. ülke sınırlarını aşıp yurtdışında ilave istihdam Zira yarım asırlık deneyimimizin ve ortaya Müteahhitlik, bir imalatı üstlenmek veya Uluslararası düzeyde ortaya çıkmış olan “Kalite”, yaratması ve büyük döviz girdisi sağlaması koyduğumuz eserlerin ve sanatsal yapıların 3. Meslek etik kuralları işlemiyor. yüklenmek anlamını taşıyor. Nitekim müteahhit gerçeği de ortadadır. yaratıcısı olarak şahsen biz de rahatsızlık Müteahhitlik mesleğinin yasal bir örgütü “Çevre” ve “İş Güvenliği” standartları bütün kavramı ile ilgili olarak çoğu zaman “yüklenici” duymaktayız. Camia olarak hak etmediğimiz yoktur ancak sivil inisiyatifi olan kuruluşları meslek gruplarının özünü oluşturan iş yapma veya “üstlenici” gibi yeni Türkçe ifadeler de Müteahhitliğin algılaması nasıldır? Ne değerlendirmelere ve özellikle yargılamalara vardır. Bunlar da gönüllü kuruluşlar olduğu ve değer üretme kriterleridir. Bu sistemler kullanılıyor. yapılmalıdır? karşı üzüntü hissetmekteyiz. için meslek etik kurallarının oluşturulması doğrultusunda, yapılması muhtemel eksik ve Teknik veya hukuki anlamda “müteahhitlik”, Yarım asra ulaşan kişisel deneyimimiz ve Bırakınız koca camiayı, bir ailede ve küçük ve uygulanması zorlukları bulunmaktadır. hatalı uygulamaları en aza indirmek, çevre işveren (idare) ile arasında akdedilen şirketimizin algılaması açısından konunun şirkette bile yanlışların ve çirkinliklerin daima Kendi kendini kontrol ve dizayn edemeyen kirliliğine mahal vermemek, çalışma ortamlarını sözleşmedeki şartlar içinde işi yapmayı, yorumu çok daha farklıdır. Yılların birikimi ve yapının, başkalarının üzerinden çözümler olduğunu ve olabileceğini unutmamalıyız. Ancak ve insan sağlığını en az etkileyecek hale bunun için gerekli malzeme, işçilik, makine, bugün vardığımız noktada müteahhitlik mesleği araması doğru değildir. Onun için gönüllü böyle bir sonucu veya kaderi de kabullenip getirmek müteahhitliğin dikkate aldığı ve her alet vs. teminini ve işin tamamlanmasını ifade daha derin bir anlam taşıyor. de olsa, herkesi kavrayan ortak irade ile oturmamız doğru değildir. Sistem olarak bu zaman dikkate alması gereken yöntemleridir. etmektedir. Müteahhitlik işini yapan özel Bize göre müteahhitlik, toprağın, demirin, yanlışları ve çirkinlikleri birlikte dışlamamız ve meslek etik kurallarının oluşturulması ve Öyle ki belli sermaye ve belli zaman aralığında veya tüzel kişiye de “müteahhit” (yüklenici) betonun ve malzemenin sadece bir araya hatta cezalandırmamız gerekir. işletilmesi gerekir. denilmektedir. getirilmesi değil; aynı zamanda bunların üretime ihtiyaca cevap verecek olan iş, onu yapan insan Bu noktada neler yapılabileceği sorusu akla 4. Mesleğin P/R çalışmaları yetersiz. ve sanata dönüştürülmesi mesleğidir. faktörünün üretirken hatalı üretme, çevreyi Müteahhitliği tamamlayan ve ayrılmaz bir parçası geliyor. Önemli gördüğümüz birkaç konunun Günümüz dünyasının tanıtım tekniklerini dikkate almama ve sağlığı önemsememe olan taşeronluk sistemi de vardır. Taşeronluk, Mesleğin son yüzyılda dünyadaki değişimi ve altını çizmek istiyoruz. bilmeden ve benimsemeden hareket taahhüt işinin bir kısmının yapılması, idare gelişimi, bu ifadenin en yalın ve açık örnekleridir. etmek mümkün değildir. Kurumların, zaaflarını en aza indirmekle sağlanmış olacaktır. 1. Mesleğe giriş çıkışın normları yok. tarafından veya idarenin onaması ile müteahhit Yeni teknolojiler, dizayn, mimari, artık şirketlerin ve hatta kişilerin bile P/R Böylelikle zamanı, sermayeyi ve insani değerleri Müteahhitlik mesleğinin yürütülebilmesi tarafından kendisine verilen ve sözleşme ile müteahhitlik mesleğini sanata dönüştürmüş çalışmalarına önem verdiği günümüzde kaybetmeden iş yapılıp değer üretilecektir. için asgari sermaye, nitelikli personel, idareye veya müteahhide bağlı olan özel ve tüzel gibidir. Dünyanın her noktasında sayısız altyapı bizim de mesleğin kamuoyunda iyi teknik ekipman, referans gibi altyapı İnşaat sanayiinde kalite, süreçlerin belirlenmesi, kişiler olarak tanımlanmaktadır. Müteahhide örnekleri ve üstyapılar bu gerçeği ortaya algılanması yönünde çalışmalar yapmamız unsurlarının bulunmaması büyük bir zaman içinde yetiştirilen insan gücü ile karşı sözleşmeyle bağlı olan taşeronun idareye koymaya yeterlidir. gerekir. eksikliktir. Hemen tüm küçük esnaf ve karşı hiçbir resmi sıfatının ve yetkisinin olmadığı hiyerarşinin iyi kurulması, makine ve diğer Oysa Türkiye’de müteahhitlik mesleğinin sanatkar için mesleğe giriş ve mesleği icra Aslında yukarıda sıralamaya çalıştığımız konular, bilinmektedir. bütün teçhizatın verimli ve risk oluşturmadan yarattıkları ve yaptıkları, kendisine atfedilen için sertifikasyon uygulaması olduğu halde çok uzun yılların deneyimiyle elde edilen kullanılması, kullanılacak malzemenin Müteahhitlik mesleğinin ekonomik olarak en değerlerle örtüşmemektedir. Türk müteahhitlik müteahhitlik mesleğinde bu uygulamanın sonuçlar doğrultusunda, mesleğin saygınlığını ve özelliklerinin iyi belirlenmesi ve bu belirlenen büyük üstünlüğü, çok sayıda alt sektöre hizmet firmaları, Türkiye’de ve dünyanın dört bir olmaması ve halen başlatılamamış olması etkinliğini artırmaya yönelik masum isteklerdir. vermesi ve kazanç sağlamasıdır. İstihdam yanında harikalar yaratırken halen kamuoyunda ciddi bir eksikliktir. Dolayısıyla öncelikle Meslek Standartları özelliklere uygun ürünün temin edilebilmesi, başta olmak üzere, inşaat ile ilgili yüzlerce ve yıllık programlar ve hedefler doğrultusunda farklı ve olumsuz şekilde algılanabilmektedir. mesleğe girişin ve mesleği icra etmenin, Toprağın, demirin ve betonun sanata dönüşüm hatta binlerce girdi kullanılması büyük önem Aslında bu olguyu yaratan nedenlere bakmak belli norm ve kurallara bağlanması sürecindeki müteahhitlik mesleği, her an performans değerlendirmelerinin yapılması ve taşımaktadır. daha doğru olur. Niçin bu mesleğe bakış gerektiği açıktır. gelişmekte ve yenilenmekte olan insanın sonuçlarının iyileştirilerek işe yansıtılması, çevre Dolayısıyla müteahhitlik, ülke ekonomileri çarpıktır? Bu meslek ile ilgili olarak niçin ön 2. Kamu ihale mevzuatı yeterli değil. Kamu birikimleri ve bu birikimler doğrultusunda yaptığı ve iş güvenliği risklerinin belirlenip bu risklerin açısından aynı zamanda katma değer yaratılması yargılar vardır? ihale mevzuatının, rekabet oluşturma seçimlerle şekillenmektedir. Müteahhitliğin bertaraf edilmesi ile sağlanmaktadır.

62 - 63 Dosya | Müteahhitlikte Deneyim

Eylül Ekim 2009 Gültekin GÜVENSOY Güvensoy İnşaat ve Sanayi. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

Müteahhitlik orkestra şefliği gibidir

Gelişen ve değişen dünyamızda müteahhitlik Hizmet standardının belirlenmesinde de sektörünün yeniden tanımlanmasında yarar benzer bir durum söz konusudur. Zira görüyoruz. “Bir eserin yapımını taahhüt eden” olarak tanımlanan müteahhitlik, yeni yüzyıl ile büyük ve son derece karmaşık projelerin birlikte yeniden tanımlanmaya başlanmıştır. gerçekleştirilmesinde projeyi başarıyla Müteahhitlik hizmeti kendi içerisinde çeşitli uygulayabilecek uzmanlıklara ihtiyaç vardır. sektörlere ayrılmakta, firmalar arasında Sektörel rekabette önde olabilmek için en uzmanlık ayrımına gidilerek çok daha kaliteli ve önemli yeterlilik, rakiplerle en az aynı düzeyde verimli hizmet üretilebilmektedir. teknik altyapıya ve yetişkin liyakatli kadrolara Gelişen teknolojilerle birlikte yeni ve güçlü iş makinelerinin sektörde yoğun kullanımı bir sahip olunmasıdır. yandan üretim hızını artırmakta, diğer yandan üretim standardını ve kalitesini yükseltmektedir. Dünyanın hayranlıkla izlediği birçok projede Türk Geçen yüzyılda hayal edilen projeler müteahhitlerinin cesareti, kararlılığı ve yeteneği günümüzde sıradan projeler olarak kolaylıkla vardır. Birçok ülkede gerçekleşen çok sayıda gerçekleştirilebilmektedir. projede Türk müteahhitlerinin birikimi kalitesi ve Benzetmek gerekirse müteahhitlik tam bir emeği gururla izlenmektedir. orkestra şefliği gibidir. Tıpkı orkestra şefinin birçok enstrümanı büyük bir ahenk içerisinde Bugün Türk müteahhitliğinin geldiği düzey, yöneterek ortaya yüzyıllarca beğeniyle dinlenecek eser çıkarması gibi. tüm rakiplerinin önünde her geçen gün daha hızlı, daha kaliteli ve daha yeni vizyonda üreten Müteahhitlikte de benzer bir ahengin kurulması söz konusu. Zira birçok üreten ve işinin düzeydir. Rakiplerimizi elbette ciddiye alacağız uzmanı olan birimle, diğer yandan yöneten ancak sektörün lider ülkesi olarak saygınlığımızı ve finanse eden birimleri bir arada ve uyum içerisinde çalışarak bir eseri ortaya koymak ödünsüz devam ettirecek adımları atmaktan da gerekmektedir. kaçınmamalıyız.

64 - 65 Dosya | Müteahhitlikte Deneyim

İşi söz verilen zaman ve kalitede bitirmek müteahhitliğin en önemli standardıdır

Mühendisliğin birçok dalının uygulamalarının nakdi, gayri nakdi finansal gereçleri kullanarak daima buna göre hareket etmeyi, kusursuz Thenia Tizi Ouzou çift hatlı demiryolu yapıldığı, çeşitli sanayi kollarıyla işbirliği belirli bir zaman zarfında tamamlayacağına uygulamayı kendimize ilke edinerek uzman modernizasyon projesi ÖZGÜN İnşaat içerisinde bulunan, geniş bir yelpazede mamul dair sorumluluk altına giren kişi veya kuruluş kadrolarla sektörde hizmet kalitesinden ödün ile Portekizli, Cezayirli ve İspanyol ve yarı mamulün kullanıldığı, en üst eğitim olarak ifade edilebilir. Diğer taraftan Avrupa’da vermeden, zamanında, hatasız, ekonomik, firmalarının oluşturduğu ortaklık düzeyinden en alt eğitim düzeyine kadar yapılmış tariflerden yola çıkarak müteahhidi, bir güvenilir ve dünya standartlarına uygun hizmet tarafından, işgücüne istihdam sağlanan müteahhitlik veya birden fazla yapım projesinde sözleşme sunmayı, teknolojiyi ve yenilikleri yakından mesleğinin tanımını yapmak, standartlarının ile sorumluluk üstlenen, ilgili şartname takip ederek sürekli gelişmeye açık kalıp . Toplam bedeli 432.9 milyon Euro olan neler olduğu konusunda kısa bir yazıda görüş esaslarına ve amacına uygun olarak projenin yurtiçinde ve yurtdışında rekabet gücümüzü El Affroun Khemis Miliana çift hatlı bildirmek oldukça zor. Üstelik bu tanım ve tüm birimlerini ve uygulanan teknolojileri uyum artırmayı, çalışanlarımıza sorumluluk ve yetki demiryolu projesi ÖZGÜN İnşaat ve içerisinde bir araya getiren, öngörülmüş işletme standartlar bir taraftan bugün Türk müteahhitlik vererek en etkin ve dinamik katılımı sağlamayı CCECC (Çin) firmasının oluşturduğu performanslarını sağlayacak şekilde ve istenilen sektörünün ulaştığı başarılı çizgiyi koruyacak temel standartlarımız olarak benimsemiş ortaklık tarafından, süre zarfında, tamamen bitireceği taahhüdünde diğer taraftan sektöre yeni firmaların katılmasına bulunmaktayız. da olanak sağlayacak. Bugün ülkemizde bulunan, taahhüt tecrübesi ve uzmanlığı ile . Toplam bedeli 1.8 milyar Euro olan müteahhitliğin resmi bir tanımının henüz bilinen kişi veya kuruluş olarak tanımlamak da Bu temel politikalar çerçevesinde, ÖZGÜN Thenia Bordj Bou Arreridj arası çift olmaması ve müteahhitlik meslek standartlarının mümkündür. İnşaat olarak 2009 yılı içerisinde Cezayir’de hatlı demiryolu projesi ÖZGÜN İnşaat henüz hazırlanmamış olması esasen bunun geniş yürütmekte olduğumuz çalışmalara ek olarak ve CCECC (Çin) firmasının oluşturduğu Mühendislik esasları en ön planda olmak bir katılım ve mutabakat gerektirmesi ile ilgilidir. gerek tek başımıza ve gerekse uluslararası ortaklık tarafından üzere üstlenilen işi söz verilen kalite ve ortaklıklar oluşturarak dört yeni proje daha Müteahhitliği sözlükler en genel hatlarıyla sürede gerçekleştirmek müteahhitliğin en gerçekleştirilecek olup çalışmalara başlanmıştır. üstlenmiş bulunmaktayız. Sözleşmeleri başkaları için yapı ve ticaretle ilgili bir işi önemli standardı olmalıdır. ÖZGÜN İnşaat, imzalanmış ve teminatları temin edilerek yapmayı üstüne alan kişi veya kuruluş olarak ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, ISO Başarıyı yakalamak zor olsa da ondan daha yürürlüğe girmiş bu projeler sırasıyla; tanımlıyor. Özüne ve temel unsurlarına göre 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS zor olan, o noktada durabilmek, o seviyede 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim tutunabilmektir. Bugün bazı kaynaklara göre Çin bir tanım yapmak gerekirse müteahhit, bir . Toplam bedeli 32.4 milyon Euro olan Sistemi belgeleri sahibi olup toplum çıkarları, firmalarından sonra dünya ikincisi konumundaki taahhüt işini üstlenerek bu işi fen ve sanat Bejaia 43 numaralı karayolu düzenleme çevreye duyarlılık, insan sağlığı ve güvenliği Türk müteahhitlik sektörü bu başarılarını daha kaidelerine göre, kadrosunda bulundurduğu projesi ÖZGÜN İnşaat tarafından, ehil ve uzman personeli, sahip olduğu uygun temel politikalarımız olarak kabul edilmiştir. da ileriye taşıyabilecek vizyona hiç şüphesiz nitelik ve nicelikteki makine ekipmanı ve Müşteri ilişkilerinde taahhütlerin önemini bilerek . Toplam bedeli 432.1 milyon Euro olan sahiptir.

Eylül Ekim 2009 Burak ERSÖZ ÖZGÜN İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Genel Müdür - İcra Kurulu Üyesi

Mühendisliğin birçok dalının uygulamalarının nakdi, gayri nakdi finansal gereçleri kullanarak daima buna göre hareket etmeyi, kusursuz Thenia Tizi Ouzou çift hatlı demiryolu yapıldığı, çeşitli sanayi kollarıyla işbirliği belirli bir zaman zarfında tamamlayacağına uygulamayı kendimize ilke edinerek uzman modernizasyon projesi ÖZGÜN İnşaat içerisinde bulunan, geniş bir yelpazede mamul dair sorumluluk altına giren kişi veya kuruluş kadrolarla sektörde hizmet kalitesinden ödün ile Portekizli, Cezayirli ve İspanyol ve yarı mamulün kullanıldığı, en üst eğitim olarak ifade edilebilir. Diğer taraftan Avrupa’da vermeden, zamanında, hatasız, ekonomik, firmalarının oluşturduğu ortaklık düzeyinden en alt eğitim düzeyine kadar yapılmış tariflerden yola çıkarak müteahhidi, bir güvenilir ve dünya standartlarına uygun hizmet tarafından, işgücüne istihdam sağlanan müteahhitlik veya birden fazla yapım projesinde sözleşme sunmayı, teknolojiyi ve yenilikleri yakından mesleğinin tanımını yapmak, standartlarının ile sorumluluk üstlenen, ilgili şartname takip ederek sürekli gelişmeye açık kalıp . Toplam bedeli 432.9 milyon Euro olan neler olduğu konusunda kısa bir yazıda görüş esaslarına ve amacına uygun olarak projenin yurtiçinde ve yurtdışında rekabet gücümüzü El Affroun Khemis Miliana çift hatlı bildirmek oldukça zor. Üstelik bu tanım ve tüm birimlerini ve uygulanan teknolojileri uyum artırmayı, çalışanlarımıza sorumluluk ve yetki demiryolu projesi ÖZGÜN İnşaat ve içerisinde bir araya getiren, öngörülmüş işletme standartlar bir taraftan bugün Türk müteahhitlik vererek en etkin ve dinamik katılımı sağlamayı CCECC (Çin) firmasının oluşturduğu performanslarını sağlayacak şekilde ve istenilen sektörünün ulaştığı başarılı çizgiyi koruyacak temel standartlarımız olarak benimsemiş ortaklık tarafından, süre zarfında, tamamen bitireceği taahhüdünde diğer taraftan sektöre yeni firmaların katılmasına bulunmaktayız. da olanak sağlayacak. Bugün ülkemizde bulunan, taahhüt tecrübesi ve uzmanlığı ile . Toplam bedeli 1.8 milyar Euro olan müteahhitliğin resmi bir tanımının henüz bilinen kişi veya kuruluş olarak tanımlamak da Bu temel politikalar çerçevesinde, ÖZGÜN Thenia Bordj Bou Arreridj arası çift olmaması ve müteahhitlik meslek standartlarının mümkündür. İnşaat olarak 2009 yılı içerisinde Cezayir’de hatlı demiryolu projesi ÖZGÜN İnşaat henüz hazırlanmamış olması esasen bunun geniş yürütmekte olduğumuz çalışmalara ek olarak ve CCECC (Çin) firmasının oluşturduğu Mühendislik esasları en ön planda olmak bir katılım ve mutabakat gerektirmesi ile ilgilidir. gerek tek başımıza ve gerekse uluslararası ortaklık tarafından üzere üstlenilen işi söz verilen kalite ve ortaklıklar oluşturarak dört yeni proje daha Müteahhitliği sözlükler en genel hatlarıyla sürede gerçekleştirmek müteahhitliğin en gerçekleştirilecek olup çalışmalara başlanmıştır. üstlenmiş bulunmaktayız. Sözleşmeleri başkaları için yapı ve ticaretle ilgili bir işi önemli standardı olmalıdır. ÖZGÜN İnşaat, imzalanmış ve teminatları temin edilerek yapmayı üstüne alan kişi veya kuruluş olarak ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, ISO Başarıyı yakalamak zor olsa da ondan daha yürürlüğe girmiş bu projeler sırasıyla; tanımlıyor. Özüne ve temel unsurlarına göre 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS zor olan, o noktada durabilmek, o seviyede 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim tutunabilmektir. Bugün bazı kaynaklara göre Çin bir tanım yapmak gerekirse müteahhit, bir . Toplam bedeli 32.4 milyon Euro olan Sistemi belgeleri sahibi olup toplum çıkarları, firmalarından sonra dünya ikincisi konumundaki taahhüt işini üstlenerek bu işi fen ve sanat Bejaia 43 numaralı karayolu düzenleme çevreye duyarlılık, insan sağlığı ve güvenliği Türk müteahhitlik sektörü bu başarılarını daha kaidelerine göre, kadrosunda bulundurduğu projesi ÖZGÜN İnşaat tarafından, ehil ve uzman personeli, sahip olduğu uygun temel politikalarımız olarak kabul edilmiştir. da ileriye taşıyabilecek vizyona hiç şüphesiz nitelik ve nicelikteki makine ekipmanı ve Müşteri ilişkilerinde taahhütlerin önemini bilerek . Toplam bedeli 432.1 milyon Euro olan sahiptir.

66 - 67 Dosya | Müteahhitlikte Deneyim

Türkiye’de müteahhitliğin tanımı, gelişimi ve Tepe İnşaat Sanayi A.Ş’nin sektördeki yeri

Türk Dil Kurumu’nun yayınladığı sözlükte “MÜTEAHHİT” kelimesi; “Başkası için yapı ve ticaretle ilgili bir iş yapmayı üstüne alan kimse, üstenci” olarak verilmekteyse de bu kelimenin toplumsal karşılığı, daha çok “İnşaat Müteahhitliği”ni çağrıştırmaktadır. İnşaat müteahhitliği mesleğinin tespit edilebilen ilk örgütlenme tarihi 1942 yılı olup, o tarihte yapılan tanımlama ile Türk Dil Kurumu’nun müteahhit tanımı eş anlamlıdır. 1950’li yıllarda mesleğin tanımı daraltılmış ve Ankara’da “İnşaat ve Tesisat Müteahhitleri Birliği” çatısı altında bir örgütlenme gerçekleşmiştir. 1960’lı yıllara gelindiğinde ise ülkedeki toplumsal muhalefetin hızla yükselmesi, işçi sendikalarının kurulmaya başlaması, büyük inşaat müteahhitlerine yeni bir tanımlama yapmak için zemin hazırlamıştır. 1970’li yıllar Türk müteahhitlik sektörünün 1930’lu yıllardan itibaren sağlanan sermaye ve bilgi birikimi ile uluslararası pazara açılmaya başladığı yıllar olmuştur. 1980’li yıllara gelindiğinde ise Türkiye’de büyük müteahhitliğin doğuş ve gelişme koşullarının artık tamamen olgunlaştığını ve “bir sanayi toplumu kategorisi” olarak büyük müteahhitliğin “kurumsallaştığını” söylemek mümkündür (İnşaatçıların Tarihi, 2008:128).

Eylül Ekim 2009 Süleyman SON Tepe İnşaat A.Ş. Genel Müdürü

Son 25 yıldır sürdürülen bayındırlık politikaları İNŞAAT’ı oluşturan yapıtlardır. Türkiye’nin ilk . “Kalite” yanında bazı dış pazarlarda yaşanan özel üniversitesi olan Bilkent Üniversitesi’ne olumsuz deneyimler, inşaat müteahhitliğinde ait Bilkent Holding’in amiral gemisi olan . “Toplumsal/Sosyal Sorumluluk Bilinci” “Uluslararası pazarlarda iş yapabilecek TEPE İnşaat Sanayi A.Ş., başarılarını 1969 ve standartlara sahip müteahhitlik” kavramını yılından bu yana sürdürmektedir ve gerek . “Kurumsal Çözümleme Yöntemleri” doğurmuştur. kurumsal kimliği gerekse de kalite ve müşteri memnuniyetini bir araya getirdiği ismi ile inşaat İlhan Tekeli ve Selim İlkin’e (Cumhuriyet’in hedeflenen değil, yola çıkılan noktayı sektörünün lider ve marka şirketlerinden Harcı: Modernitenin Altyapısı Oluşurken; oluşturmuştur. biri olma özelliğini hep korumuştur. 2004:452-453) göre de “Küçük İnşaat Projelendirmeden başlayarak anahtar Sonuç olarak müteahhitlik, her şeyden önce, Girişimcisi” ya da taşeronu ile “Büyük İnşaat teslimine uzanan bir sürecin her aşamasında, projelerin özündeki yaratıcılığa bağlılık duymayı, Müteahhiti”ni ayıran temel özellik, yapılan kendi standartlarını aşan bir kalite anlayışını işin parasal büyüklüğünden ve hacminden çok, benimseyen TEPE İnşaat, özellikle büyük ölçekli saygı göstermeyi ve onu hayalden gerçeğe iş ilişkilerinin kurulma biçimidir. Küçük konut projeleri, hastane ve sağlık kompleksleri, taşırken duyarlılık göstermeyi gerektirir. Tepe girişimci/taşeronda işin tanımı, fiyatın oluşumu, havaalanı ve terminal projeleri, üniversite İnşaat, müteahhitliğini gerçekleştirdiği her kalitesinin değerlendirilişi yüz-yüze ilişkiler kampüsleri ile altyapı işleri konusunda da kayda projeye bu çağdaş bakış açısıyla yaklaşır; inşaat içinde olur. Oysa büyük inşaat müteahhitleri, iş değer bir bilgi birikimine sahip olup, tecrübesini ilişkilerini, dayanağını mühendislik bilgisinden bulunduğu coğrafyanın da ötesine taşımayı sektörünün farklı alanlarında aynı uzmanlık ve alan anonim ilişkiler içinde kurarlar. Bu başarmıştır. köklü deneyimle hizmet verirken, tamamladığı ilişkinin kurulabilmesi için müteahhitlik firması her yeni projenin yaşama ve yaşamı hep Kalkınmanın yapı taşlarından biri olan inşaat içinde de benzer bir teknokrat grubun projeler, sektörünün üstlendiği yaşamsal işlevler, daima daha iyiye götürmeyi hedefleyenkurumsal şartnameler, hakedişler, kesin hesaplar vb. en iyiyi hedeflemeyi gerektirir. Bu dev ve zorlu yepyeni değerler kattığına inanır ve mühendislik belgelerini üretmesi ve teknik bir birikimine endüstride öncü bir rolü olan TEPE İnşaat, altlık oluşturması gerekmektedir. İşte “Büyük en üst düzeyde müşteri memnuniyetini hedefler. gerçekleştirmiş olduğu ilk projeden bugüne, İnşaat Müteahhidi” böyle kurumsal ve teknik Bu nedenle hizmet ulaştırdığı her yeni kurum ve çağdaş dünyanın hızla değişen beklentilerine ilişkiler içinde bulunan firma/firmalardır. en doğru çözümlerle yanıt verirken, gelişimde, bireyi de bu değerler zincirinin vazgeçilmez bir İşte yukarıda sayılan tüm bu özellikler de TEPE başarıda, rekabette ve hizmette; parçası olarak sürece katmaya çalışır.

68 - 69 Dosya | Müteahhitlikte Deneyim

Müteahhitliğin tanımı ve konusu

Müteahhit, mal alıp satarak veya sadece emeğini Allah rahmet eylesin, bizim 1950-1955 yılları meslek hayatımda ve 47 yıllık müteahhitlik yaşanan en büyük sorunlardan birisi budur. bunların teslim süreleri de dikkate pazarlayarak para kazanan bir tacir değildir. arasındaki okul dönemimizde hocalarımızdan hayatımda yaptırdığım işlerin iyi ya da kötü alınarak en doğru yerlerden, en uygun Paraya para kazandıran banker de değildir. Mücdaba Sunay imtihanlarda her biri iki puanlık sonuçlarını bu formülle karşılaştırdığım zaman Yurtiçinde ve özellikle yurtdışında iş yapan ve fiyatlarla alınmasının şartlarını iyi beş soru sorardı. Sorulardan ilki “YDİSDU’nun gördüm ki bu altı harflik mucize formül kesinlikle yapacak olan firmalara haddim olmayarak bazı araştırmaları, İyi bir müteahhitlik firması bünyesinde, manası nedir?” idi. Bu soru hiç değişmezdi. doğru. önerilerde bulunmak istiyorum. 7. Bütün bu koşullara bağlı olarak işin mühendislik bilgisi ve deneyimi yüksek olan Bütün talebeler, bu sorunun manasını çok iyi 1. İşe teklif vermeden önce idari YDİSDU esasına göre, maliyet + kar kişilerin yanında, hukuk, idari ve mali mevzuata ezberlediğimiz için hocanın imtihanlarında iki Bir işi prestij olsun diye, şartnamelerde ve mahal şartnameleri, teknik şartnameleri, varsa hesabının yapılarak doğru teklifin hakim bir kadroyu da bulunduran bir kuruluştur. notumuz garanti idi. Bugün bile bu sorunun listelerinde istenenlerden çok daha kaliteli zeyilnameleri çok dikkatli okuyarak önce verilmesi gerekir. Yoksa pek çok firmada cevabını hatırlamakta olmanın yanında meslek yapalım diye abarttığımızda zarara girdiğimiz işe hakim olmaları, gözlemlediğimiz gibi bir hesap kitap Müteahhitlik aslında bir koordinatörlüktür. Bir hayatım boyunca hep uygulamaya çalıştığım için zamanlar olduğu gibi, şartnameleri tam 2. Avan projeleri, varsa tatbikat projelerini yapmadan, X firmasının daha önce tarafta parası olan ve iş yaptırmak isteyen bir başarılı olduğum kanaatindeyim. Mühendislik incelemediğimiz veya atladığımız zamanlarda ve mahal listelerini ciddi bir şekilde imzaladığı bir sözleşme fiyatını örnek devlet veya yatırımcı kuruluş, diğer tarafta inşaat mesleği ile ilgili olması gereken bütün kuralları da şartnamelere aykırı olan işleri yeniden inceleyerek yapımı istenen işin kalitesi alarak afaki tekliflerin verilmesi yanlışların makine ve malzemelerini üreten üreticiler ile işe altı harflik bir kelimeyle ifade ederek bize yapmak zorunda kalmamız nedeniyle de zarar ve yapım metotları hakkında fikir sahibi en büyüğüdür. Muhtemeldir ki örnek aldığı ihtiyacı olan bir işgücü var. Müteahhit bu üçlü öğreten hocamıza bir daha teşekkür ederim. ettik. Bütün bu sonuçlar bize gösterdi ki hem olmaları, X firmasının da belli bir hesabı yoktur, saç ayağını birleştirerek ortaya eser ve eserler belli bir kaliteyi korumanın hem de işte zarar 3. Mahal listelerindeki ve teknik o da başkasından aldığı bir örneğe göre koyan bir koordinasyon kuruluşudur. Yoksa Hocamız “İlerde mühendis olarak bu okuldan etmemenin en iyi formülü YDİSDU formülüne şartnamelerdeki bilgilere göre, teklif vermiştir. Yahut da hesaplaması bugün Türkiye’de olduğu gibi önüne gelen, üç mezun olup hayata atıldığınız zaman uymanız göre çalışmaktır. kullanılacak olan malzemelerin cinsini ve yanlıştır. Maalesef bu uygulamaya kuruş parası olan, çoğunluğu eğitimsiz kişilerin gereken en büyük kural bir işi yaparken veya kalitesini doğru tespit etmeleri, Libya’da çokça rastlamaktayız. Tabii bu cirit attığı, sadece para kazanmak için her şeyin yaptırırken o işin toleransını da dikkate alarak Özür dileyerek söylemek istediğim bir 4. Eğer iş yurtdışında ise iş yapılacak ülke yanlışın faturası sonunda çok ağır oluyor. mubah olduğu bir alan değildir. Müteahhitlik önce o işi (YDİ) yeter derecede iyi yapmanın husus… Maalesef bizim mühendislerimizin mevzuatını ve bu mevzuattan kaynaklanan Hem firma kimi zaman iflasa gidecek ciddi bir mesleki kuruluştur. yoluna bakacaksınız. Yoksa son derece iyinin ve müteahhitlerimizin çoğunluğu okuma ek maliyetler ile ülke koşullarını doğru kadar zarara uğruyor hem de ülkemizin sonu yoktur. Sonra yeter derecede yani özürlüsüdür. Mali kısımlar dışındaki metinleri, tespit etmeleri, itibarı zedeleniyor. Müteahhitlikte iyi ve doğru iş yapmanın istenilen kalitede yapılan bu işi (SDU) son kalın teknik şartnameleri pek okumazlar. 5. Teklifi hazırlamadan önce işin yapım 8. İş ne kadar doğru fiyat ve şartlarla alınırsa temelinde, önce firmanın zihniyeti ve derece ucuza mal edeceksiniz. Mühendisliğin Teknolojik malzemelerin imalatlarınca hazırlanan süresi ile ilgili gerçekçi bir iş programı alınsın eğer şantiye yönetimi ve kadrosu elemanlarının mühendislik bilgi ve deneyimleri gerçek anlamı budur, bu kuraldan asla spekleri doğru dürüst incelemezler. Bu hazırlayarak, bu süreye bağlı genel doğru ve dengeli kurulmazsa kötü yönetim ile sorumlulukları ön plana çıkar. İyi ve doğru vazgeçmeyin.” derdi. Gerek meslek hayatımızda nedenle de tatbikatta pek çok şartname ihlali giderlerini, makine ekipman ihtiyaçlarını, ve dengesiz kadrolaşma nedeniyle iş riske iş yapmayla ilgili olarak daha üniversite gerekse iş hayatımızda uygulayacağımız ve malzemelerin yanlış uygulanma sorunları personel sayılarını ve meslek gruplarını girebilir. Bu nedenle, şantiyelerde doğru zamanımızda bize öğretilen bir kuraldan kuralın temelinin“YDİSDU= Yeter derecede yaşanır. Dolayısıyla da kalite sorunu ve mükerrer doğru hesaplamaları, kadrolarla ve doğru kişilerle çalışmak, bahsetmek istiyorum. iyi, son derecede ucuz” kavramı olduğu bizim iş yapmaktan dolayı hem para hem de zaman 6. İşin bünyesine girecek olan malzemelerin en az işin doğru fiyatlarla alınması kadar beyinlerimize o dönemde işlenmişti. 54 senelik kayıpları ortaya çıkar. Şantiye uygulamalarında cinsinin kalitesinin doğru tespiti ile mühimdir.

Eylül Ekim 2009 Yaşar ÖZKAN Yaşar Özkan Mühendislik ve Müteahhitlik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

Müteahhit, mal alıp satarak veya sadece emeğini Allah rahmet eylesin, bizim 1950-1955 yılları meslek hayatımda ve 47 yıllık müteahhitlik yaşanan en büyük sorunlardan birisi budur. bunların teslim süreleri de dikkate pazarlayarak para kazanan bir tacir değildir. arasındaki okul dönemimizde hocalarımızdan hayatımda yaptırdığım işlerin iyi ya da kötü alınarak en doğru yerlerden, en uygun Paraya para kazandıran banker de değildir. Mücdaba Sunay imtihanlarda her biri iki puanlık sonuçlarını bu formülle karşılaştırdığım zaman Yurtiçinde ve özellikle yurtdışında iş yapan ve fiyatlarla alınmasının şartlarını iyi beş soru sorardı. Sorulardan ilki “YDİSDU’nun gördüm ki bu altı harflik mucize formül kesinlikle yapacak olan firmalara haddim olmayarak bazı araştırmaları, İyi bir müteahhitlik firması bünyesinde, manası nedir?” idi. Bu soru hiç değişmezdi. doğru. önerilerde bulunmak istiyorum. 7. Bütün bu koşullara bağlı olarak işin mühendislik bilgisi ve deneyimi yüksek olan Bütün talebeler, bu sorunun manasını çok iyi 1. İşe teklif vermeden önce idari YDİSDU esasına göre, maliyet + kar kişilerin yanında, hukuk, idari ve mali mevzuata ezberlediğimiz için hocanın imtihanlarında iki Bir işi prestij olsun diye, şartnamelerde ve mahal şartnameleri, teknik şartnameleri, varsa hesabının yapılarak doğru teklifin hakim bir kadroyu da bulunduran bir kuruluştur. notumuz garanti idi. Bugün bile bu sorunun listelerinde istenenlerden çok daha kaliteli zeyilnameleri çok dikkatli okuyarak önce verilmesi gerekir. Yoksa pek çok firmada cevabını hatırlamakta olmanın yanında meslek yapalım diye abarttığımızda zarara girdiğimiz işe hakim olmaları, gözlemlediğimiz gibi bir hesap kitap Müteahhitlik aslında bir koordinatörlüktür. Bir hayatım boyunca hep uygulamaya çalıştığım için zamanlar olduğu gibi, şartnameleri tam 2. Avan projeleri, varsa tatbikat projelerini yapmadan, X firmasının daha önce tarafta parası olan ve iş yaptırmak isteyen bir başarılı olduğum kanaatindeyim. Mühendislik incelemediğimiz veya atladığımız zamanlarda ve mahal listelerini ciddi bir şekilde imzaladığı bir sözleşme fiyatını örnek devlet veya yatırımcı kuruluş, diğer tarafta inşaat mesleği ile ilgili olması gereken bütün kuralları da şartnamelere aykırı olan işleri yeniden inceleyerek yapımı istenen işin kalitesi alarak afaki tekliflerin verilmesi yanlışların makine ve malzemelerini üreten üreticiler ile işe altı harflik bir kelimeyle ifade ederek bize yapmak zorunda kalmamız nedeniyle de zarar ve yapım metotları hakkında fikir sahibi en büyüğüdür. Muhtemeldir ki örnek aldığı ihtiyacı olan bir işgücü var. Müteahhit bu üçlü öğreten hocamıza bir daha teşekkür ederim. ettik. Bütün bu sonuçlar bize gösterdi ki hem olmaları, X firmasının da belli bir hesabı yoktur, saç ayağını birleştirerek ortaya eser ve eserler belli bir kaliteyi korumanın hem de işte zarar 3. Mahal listelerindeki ve teknik o da başkasından aldığı bir örneğe göre koyan bir koordinasyon kuruluşudur. Yoksa Hocamız “İlerde mühendis olarak bu okuldan etmemenin en iyi formülü YDİSDU formülüne şartnamelerdeki bilgilere göre, teklif vermiştir. Yahut da hesaplaması bugün Türkiye’de olduğu gibi önüne gelen, üç mezun olup hayata atıldığınız zaman uymanız göre çalışmaktır. kullanılacak olan malzemelerin cinsini ve yanlıştır. Maalesef bu uygulamaya kuruş parası olan, çoğunluğu eğitimsiz kişilerin gereken en büyük kural bir işi yaparken veya kalitesini doğru tespit etmeleri, Libya’da çokça rastlamaktayız. Tabii bu cirit attığı, sadece para kazanmak için her şeyin yaptırırken o işin toleransını da dikkate alarak Özür dileyerek söylemek istediğim bir 4. Eğer iş yurtdışında ise iş yapılacak ülke yanlışın faturası sonunda çok ağır oluyor. mubah olduğu bir alan değildir. Müteahhitlik önce o işi (YDİ) yeter derecede iyi yapmanın husus… Maalesef bizim mühendislerimizin mevzuatını ve bu mevzuattan kaynaklanan Hem firma kimi zaman iflasa gidecek ciddi bir mesleki kuruluştur. yoluna bakacaksınız. Yoksa son derece iyinin ve müteahhitlerimizin çoğunluğu okuma ek maliyetler ile ülke koşullarını doğru kadar zarara uğruyor hem de ülkemizin sonu yoktur. Sonra yeter derecede yani özürlüsüdür. Mali kısımlar dışındaki metinleri, tespit etmeleri, itibarı zedeleniyor. Müteahhitlikte iyi ve doğru iş yapmanın istenilen kalitede yapılan bu işi (SDU) son kalın teknik şartnameleri pek okumazlar. 5. Teklifi hazırlamadan önce işin yapım 8. İş ne kadar doğru fiyat ve şartlarla alınırsa temelinde, önce firmanın zihniyeti ve derece ucuza mal edeceksiniz. Mühendisliğin Teknolojik malzemelerin imalatlarınca hazırlanan süresi ile ilgili gerçekçi bir iş programı alınsın eğer şantiye yönetimi ve kadrosu elemanlarının mühendislik bilgi ve deneyimleri gerçek anlamı budur, bu kuraldan asla spekleri doğru dürüst incelemezler. Bu hazırlayarak, bu süreye bağlı genel doğru ve dengeli kurulmazsa kötü yönetim ile sorumlulukları ön plana çıkar. İyi ve doğru vazgeçmeyin.” derdi. Gerek meslek hayatımızda nedenle de tatbikatta pek çok şartname ihlali giderlerini, makine ekipman ihtiyaçlarını, ve dengesiz kadrolaşma nedeniyle iş riske iş yapmayla ilgili olarak daha üniversite gerekse iş hayatımızda uygulayacağımız ve malzemelerin yanlış uygulanma sorunları personel sayılarını ve meslek gruplarını girebilir. Bu nedenle, şantiyelerde doğru zamanımızda bize öğretilen bir kuraldan kuralın temelinin“YDİSDU= Yeter derecede yaşanır. Dolayısıyla da kalite sorunu ve mükerrer doğru hesaplamaları, kadrolarla ve doğru kişilerle çalışmak, bahsetmek istiyorum. iyi, son derecede ucuz” kavramı olduğu bizim iş yapmaktan dolayı hem para hem de zaman 6. İşin bünyesine girecek olan malzemelerin en az işin doğru fiyatlarla alınması kadar beyinlerimize o dönemde işlenmişti. 54 senelik kayıpları ortaya çıkar. Şantiye uygulamalarında cinsinin kalitesinin doğru tespiti ile mühimdir.

70 - 71 Proje

İnşaat Sanayicilerinin Kalite Çalışmaları

Eylül Ekim 2009 Ahmet Nihat Özsan İnşaat Sanayi A.Ş. Kalite Yönetim Sistemleri Alp Özsan | Kalite Yönetim Temsilcisi

Firmamız 2001 senesinde ISO 9001 Kalite kirlilik ve iş tehlikesi ile ilgili risklerin analizi, acil Yönetim Sistemi, 2006 yılında ISO 14001 önlem planlarının hazırlanmasıyla birlikte hem Çevre Yönetim Sistemi ve son olarak da 2009 çevresel kirliliğin önlenmesi hem de iş sağlığı ve yılında OHSAS 18001 İş Sağlığı ve İş Güvenliği güvenliğinin pekiştirilmesi mümkün olacaktır. belgelerini almıştır. Böylelikle hem firmanın itibarı zedelenmeyecek hem de maddi manevi kayıplar önlenecektir. Yukarıdaki sistemleri kurmaktaki amacımız sürekli gelişimi sağlamak, müşteri/işveren Kısaca belirtmek gerekirse ISO 9001, ISO memnuniyetini ön planda tutmak, iş verimini 14001 ve OHSAS 18001 standartlarına uygun ve karlılığı arttırmak, hataları azaltmak, etkili olarak kurmuş olduğumuz yönetim sistemimizin rekabet imkanına kavuşmak, çalışanların entegre olması avantajıyla doküman, çaba, motivasyonunu arttırmak, kurumsallığımız sistem tasarrufu sağladığımıza ve toplam gelişimine katkıda bulunmasını sağlamaktır. kalite yolculuğunda önemli bir adım attığımıza Ayrıca çevre etkilerinin değerlendirilmesi, inanıyoruz.

72 - 73 Proje

Ekintaş İnş. San. ve Tic. A.Ş. Entegre Yönetim Sistemi

Ekintaş yönetimi, dünya standartlarıyla ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi rekabet edebilmek ve örnek olmak için • Ekintaş prestijinin artması, politikasında belirttiği taahhütleri ve • Müşteri memnuniyetinin artması, hedeflerini yerine getirecek şekilde Entegre • Rekabet gücünün artması, Yönetim Sistemi’ni (ISO 9001, ISO 14001 ve • Kalite bilincinin artması, OHSAS 18001) kurmuş, dokümante etmiştir • Daha iyi bir dokümantasyon yapısı, • Sistematikleşmek. ve çalışanlarının katılımı ile devam ettirmekte ve geliştirmektedir. Uyguladığı kalite- çevre-sağlık-güvenlik ve müşteri tatmini, OHSAS 18001 İş Sağlığı Güvenliği stratejilerinin değişen şartlara uyumunu Yönetim Sistemi sağlayacak şekilde, Entegre Yönetim • İş kazalarının azalması, Sistemi’nde yer alan prosesleri devamlı • Ekintaş prestijinin artması, iyileştirerek sürekli gelişimi hedeflemiştir. • Pazardaki iş imkanlarının artması, • Yeni projelerde daha kolay yeterlilik alınabilmesi, Entegre Yönetim Sistemi (ISO-9001, ISO- • Müşteri memnuniyetinin artması, Çalışanların memnuniyetinin artması, 14001 ve OHSAS-18001) gerekleri ile firma • • Yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi. hammadde satın alımından, atık malzeme bertarafına kadarki hizmet sürecinde ve ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi yönetiminde uluslararası standartlar anlayışını • Pazardaki iş imkanlarının artması, hedeflemiştir. • Yeni projelerde daha kolay yeterlilik alınabilmesi, • Ekintaş prestijinin artması, Ekintaş, belirlediği bu hedeflere ulaşmak için • Çevreyi etkileyen olumsuz unsurların azalması, kurmuş olduğu bu sistemleri sürekli olarak • Çevresel performansın artması, denetlemekte/denetlenmekte ve tespit edilen • Çevre ile ilgili yasal şartlara uyumun sağlanması, uygunsuzlukları en kısa sürede gidermektedir. • Çalışanların çevre bilincinin artması.

Bu sistemlere sahip olmak Ekintaş’a aşağıda belirtilen faydaları sağlamaktadır.

Eylül Ekim 2009 Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. Standart Çalışmaları Hamiyet YILDIZBAŞ | Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi - Genel Müdür

1958 yılında Emekli Sandığı için İstanbul iyi bir seviyeye ilerlemekte olup, krizin bu Hilton Oteli’ni yapmasıyla faaliyete başlayan koldaki gelişmeleri sekteye uğratabileceği şirketimiz, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, en büyük tedirginliğimizdir. Gelişmiş ülkeler Türkiye Kızılay Derneği iştirakidir. Yarım asırlık de dahil olmak üzere sektördeki teknolojik hayatında Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. bugüne gelişmeye paralel olarak iş sağlığı ve güvenliği kadar ülkemize öncü ve örnek nitelikte pek konusunda yeterli gelişme sağlanamamıştır. çok kaliteli çağdaş teknolojik yapı kazandırmış Tüm dünyada, iş kazaları sonucu hayatlarını olup, Türkiye’nin hemen her yerinde 200’e kaybedenler bakımından inşaat işçileri diğer yakın projeye imzasını atmış, inşaat sektörünün sektörlerdeki işçilere oranla ortalama üç kat lokomotifi konumuna gelmiş günümüzdeki daha fazla hayatını kaybetmekte, iki kat daha birçok saygı değer firmanın oluşumuna ve gelişmesine katkı sağlamıştır. fazla yaralanma tehlikesiyle karşı karşıya OHSAS 18001 İş Sağlığı Güvenliği kalmaktadırlar. Yönetim Sistemi Gelişen teknolojiyi özümseyerek yapmış olduğu işlere de uygulayan şirketimiz öncü bir politika İnşaat sektörünün artıları ve vazgeçilmez • İş kazalarının azalması, izlemiştir. özellikleri yanında, çalışanların sağlığı ve • Ekintaş prestijinin artması, Türk müteahhitleri, hem inşaat konusunda güvenliği açısından müteahhitlik firmalarının • Pazardaki iş imkanlarının artması, hem de yapı malzemeleri imalatında konut, gerekli önleyici ve düzenleyici faaliyetleri kalıcı • Yeni projelerde daha kolay yeterlilik alınabilmesi, otel, alışveriş merkezi gibi ihtiyaçlar ile sanayi bir şekilde sağlamaları gerekmektedir. • Müşteri memnuniyetinin artması, ve turizme kadar uzanan çok çeşitli yatırım • Çalışanların memnuniyetinin artması, Ayrıca yapılacak yasal düzenlemelerle sektörün alanlarında uluslararası faaliyet göstermektedir. • Yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi. tüm çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili Bu da inşaat sektörümüzü ekonomik kalkınma standartlara uyması durumunda karşılaşacakları ve ihracatın arttırılması bakımından ülke ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ağır ama aynı zamanda ıslah edici önleyici ekonomimizin lokomotifi haline getirmektedir. cezalarla bu standartların uygulanabilirliğini • Pazardaki iş imkanlarının artması, Ekonomik kriz günümüzde tüm dünya ülkelerini arttırmak mümkün olacaktır. • Yeni projelerde daha kolay yeterlilik alınabilmesi, etkilemiştir. Ancak bunun gelişmiş ülkelerde çok Bu sebeple ilk olarak her büyüklükteki • Ekintaş prestijinin artması, daha fazla, gelişmekte olan ülkelerde daha az, Çevreyi etkileyen olumsuz unsurların azalması, inşaat şirketlerinin veya firmalarının krize • gelişmemiş ülkelerde ise çok daha az olduğunu Çevresel performansın artması, • görüyoruz. Şirketimiz krize rağmen kalitesinden, rağmen sağlık ve güvenlik konusunda, işyeri Çevre ile ilgili yasal şartlara uyumun sağlanması, • işçiliğinden ve kullanılan malzemesinden, büyüklüğüne ve işin özelliğine göre tam yetkili Çalışanların çevre bilincinin artması. • özellikli personelinden ödün vermeden ve sorumlu bir veya birkaç personel istihdam inşaatlarını sürdürmeye çalışmaktadır. etmeleri, bu kişi veya kişilerin direkt olarak Bu kapsamda; sektörün gerek işçi gerekse şirket veya firmanın yetkili müdürüne bağlı işveren tarafının iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili olarak çalışmaları gerektiğini düşünmekteyiz. uluslararası standartlar ve ulusal mevzuatlar Sektörümüzün bu konuya göstereceği konusunda panel, seminer, sertifikalı eğitim ehemmiyet neticesinde devlet, işçi ve işverenin programları ile bilgilendirilmeleri sağlanmalıdır. işbirliği ile kalıcı çözümler oluşturulacağını ümit İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı konusu ülkemizde etmekteyiz.

74 - 75 Proje

ENKA İnşaat A.Ş. Kalite Çalışmaları Haluk OKUMUŞ | ENKA Kalite Müdürü

Yurtiçinde olduğu kadar yurtdışında da önemli Hızlı karar vermek ve uygulamaya geçebilmek sınai, ticari ve altyapı tesislerinin inşası ve için minimum bürokrasi ve dokümantasyon işletilmesi için yüklenici ve/veya yatırımcı olarak prensiplerine dayanılarak oluşturulmuş olan bu faaliyet göstermekte olan ENKA İnşaat ve Sanayi A.Ş. merkez ofisinde ve şantiyelerinde yürüttüğü sistemler; mühendislik, taahhüt, yapım işleri ve destek faaliyetlerini kapsayan çok disiplinli mühendislik • Mevcut ve gelecekteki müşterilerin ve proje yönetimi faaliyetlerini; ihtiyaçlarını anlamaya, müşteri ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, gereksinimlerini karşılamaya ve ISO 14001:2004 Çevresel Yönetim Sistemi ve müşterilere beklentilerinin üzerinde hizmet OHSAS 18001:2007 Mesleki Sağlık ve Güvenlik sunmaya olanak sağlamakta, Yönetim Sistemi standartları kapsamı altında yürütmektedir. • Ortak gaye ve yön oluşturmaya liderlik ENKA’nın mühendislik ve proje yönetimi ederek, şirket hedeflerini gerçekleştirmek faaliyetlerinin yukarıda belirtilen bu üç standarda için çalışanların tamamıyla dahil uygunluğu, İngiliz Standartları Enstitüsü (British Standards Institute - BSI) tarafından olabilecekleri ortamı yaratmakta ve bu belgelendirilmiş olup, bu belgelerin geçerliliği ortamı korumakta, 6 ayda bir merkez ofiste ve şantiyelerde BSI tarafından denetlenmektedir. • Arzu edilen sonuçlara daha verimli şekilde ulaşmak için faaliyetleri ve ilgili kaynakları ISO 9001, ISO 14001 ve OHSAS 18001 belgeleri Enka’nın uluslararası ve yurtiçi tek bir süreç olarak yönetmekte, birbiri ile ihalelerde yer almalarında ön şart olarak ilişkili süreçleri ENKA’nın Kalite ve ÇGS aranmakta, buna bağlı olarak ihalelerde ön hedeflerini başarmadaki etkinliğine ve planda olmayı sağlamakta, mevcut pazarlarda ve yeni pazarlara erişimdeki saygınlığını ileri bir verimliliğine katkıda bulunan bir sistem seviyeye taşımaktadır. olarak tanımlamakta, anlamakta ve yönetmekte, Bunlara ilaveten faaliyetleri sırasında karşılaşılan uygunsuzlukların ortadan kaldırılması ve tekrarının engellenmesi için gerekli düzeltici, • ENKA’nın genel performansının, ENKA önleyici ve iyileştirici faaliyetlerin planlanmasına organizasyonun daimi bir hedefi olarak ve etkin bir şekilde uygulanmasına olanak sürekli iyileştirilmesini sağlamakta, sağlamakta, paralelinde müşteri memnuniyetinin artırılmasına yardımcı olmaktadır. • Veri ve bilgilerin analizine dayanan etkili Diğer yandan etkin bir şekilde yürütülmekte kararlar alınmasına, tedarikçiler ve olan bu üç sistem, yüksek ve kaliteli olan altyükleniciler ile ortak değer yaratmak işgücünün sürekliliğini sağlamakta, maliyetlerin düşürülerek kar artışına olanak sağlamakta ve için karşılıklı fayda sağlayan ilişkiler verimliliği artırmaktadır. kurulmasına yardımcı olmaktadır.

Eylül Ekim 2009 Eser Taahhüt Entegre Yönetim Sistemi Çalışmaları Semih Öncül | Eser Taahhüt ve San. A.Ş. Kalite, Çevre ve İş Güvenliği Müdürü

Eser Taahhüt ve Sanayi A.Ş. 2006 yılından beri boyama kitapları ve kalemleri dağıtılmıştır. Entegre Yönetim Sistemi’ni uygulamaktadır. Bu “Ayın En Başarılı İSG ve Çevre Ekibi” Projesi: sistem ISO 9001:2008, OHSAS 18001:2007 Yeşil bina projemiz kapsamında tüm çalışan ve ISO 14001:2004 standartları temel alınarak ekipler içinden, belirlenen kriterlere göre İş hazırlanmıştır. Özellikle Kalite, İş Sağlığı ve Sağlığı ve Güvenliği ile Çevre duyarlılığı en Güvenliği ile Çevre konularına firmamızın bakış fazla olan ekibe ödül verilerek konuya ilginin açısını göstermek, bu konuların önemi ve değerini arttırılması sağlanmıştır. tüm paydaşlarımızla beraber değerlendirmek amacıyla üstümüze düşen çalışmalar “Leed Onaylı Yeşil Bina” Projesi: Merkez bina yapılmaktadır. projemiz alışılagelmiş inşaat uygulamalarının dışına çıkılarak bölgesinde bir ilk olacak biçimde Entegre yönetim sistemimizin bir gereği olarak çevreye duyarlı bir bina inşa etmek için gereken “Kalite, İş Sağlığı ve Güvenliği ile Çevre” çalışmalar yapılmaktadır. konularında firmamızın genel tutumu bir politika halinde yayınlanmış ve internet sitemiz Bu projelerin yanı sıra tüm çalışanlarımız üzerinden tüm ilgililere duyurulmuştur. Uygulama periyodik olarak göz muayenesine tabii aşamasında, bu politikaların uygun biçimde bir tutulmakta, tüm işçilerimizin Ağır ve Tehlikeli takım hedefler tespit edilmekte ve bu hedeflere İşler Raporu almadan işe başlamaması ulaşmak için gereken çalışmalar yapılmaktadır. sağlanmaktadır. Aylık, haftalık ve günlük işbaşı Genel olarak, yüksek kalite seviyesine ulaşmak eğitimleri planlar dahilinde yürütülmekte, kalifiye için, müşteri memnuniyetini sürekli arttırmak, işçilik konusunda işveren sendikaları ile birlikte eğitim çalışmalarına önem vermek, bilimsel ve çalışmalar sürdürülmektedir. teknolojik gelişmeleri takip etmek, sektörde Projeler bazında ayrı ayrı hazırlanan “Proje güçlü bir firma olmak, doğal kaynakları korumak, Uygulama Planı”, “Proje Kalite Kontrol Planı” en verimli biçimde kullanmak, tüm çalışan ve ve “Proje İş Sağlığı Güvenliği ve Çevre Planı” taşeronlarımızın çevre sorumluluğu bilincini sayesinde projelerde kalite ve İSGÇ konuları arttırmak, her koşulda çalışan sağlığını birinci güvence altına alınmaktadır. derecede önemli tutmak, üst düzeyde çalışan güvenliğini sağlamak gibi temel prensiplerimiz Yılda en az bir kez yapılan “Yönetimin Gözden bulunmaktadır. Bu prensiplere bağlı olarak Geçirmesi Toplantıları” yılda bir kez yapılan ve projeler bazında çeşitli hedefler belirlenmekte ve süreç sahiplerinin ve kullanıcılarının katıldığı uygulanmaktadır. Bu hedeflerin belirlenmesinde süreç değerlendirme toplantıları vasıtasıyla “Kurumsal Sosyal Sorumluluğumuz” da göz iyileştirme fırsatları değerlendirilmekte ve derhal önüne alınmaktadır. Geçtiğimiz senelerde bu yürürlüğe alınmaktadır. amaçla birçok proje geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Çevre konusunda gösterdiği hassasiyeti her Bazı örnekler aşağıdaki gibidir: fırsatta değerlendirmek adına, sivil toplum “Dumansız, Sağlıklı Yaşam Alanı” Projesi: kuruluşları ve resmi kuruluşlarla devamlı temas Tüm çalışanlarımızın sağlığı açısından sigara halinde olan firmamız ürettiği atıkları en uygun bıraktırma konusunda yapılan çalışmalar biçimde değerlendirmek için kapsamlı “Atık değerlendirilerek sigara kullanan çalışanlarımızın Yönetimi Planları” uygulamaktadır. bu çalışmalara katılması sağlanmış ve büyük Ayrıca Birleşmiş Milletler tarafından başlatılan oranda sigaradan kurtuluş olmuştur. Global Compact hareketine imza atan firmamız “Çevremizi Temiz Tutalım, Doğayı Koruyalım” sürdürülebilir kalkınma konusunda duyarlılığını Projesi: Birleşmiş Milletler Köy Kalkınma Projesi bu alanda da göstermekte ve hazırlanan kapsamında 3000 ilköğretim çocuğuna ulaşılmış yıllık raporlarla çalışmalarını tüm dünya ile ve çevre bilincini arttırmak amacıyla hazırlanan paylaşmaktadır.

76 - 77 Proje

Sistemli Çalışmak ve Kalite Üzerine Cenk BUĞDAYCIOĞLU | Gama Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj A.Ş. - Genel Sekreter

GAMA Grubu’nda “Uluslararası Yönetim birbirlerini tamamlayan konular. Yönetim Sistemleri Standartları”na göre belgeli çalışma Sistemleri’nde “kalite” kavramı esas itibariyle düzenine, 1997 yılında Çelik Konstrüksiyon ve “talebe uygunluk” anlamı taşıdığından, müşterinin Kazan Fabrikası’nda ISO 9001 Kalite Yönetim istek ve beklentilerine en uygun ürün ya da Sistemi belgesi alınarak geçildi. Belge kapsamı hizmetin sağlanması hedefleniyor; kalite düzeyi 2001 yılında şirketin merkez ofis ve şantiyelerini müşteri beklentilerine göre değişebiliyor. Oysa de kapsar şekilde genişletilirken, ISO 14001 Kalite Belgeleri ürünün veya yapılan işin ulusal Çevre Yönetim Sistemi ile OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standartları veya uluslararası standartlara uygunluğuna göre da sisteme entegre edildi ve belgelendirildi. teknik somut verilere dayanarak verildiğinden Halen GAMA Grubu’ndaki taahhüt firmalarının değişmez bir kalite düzeyini tanımlıyor, müşteri merkez ofis ve şantiye faaliyetleri söz konusu nezdinde daha itibar görüyor. standartlara uygun yönetim sistemleriyle Yönetim Sistemi kurma “başarılı olmak için yürütülmektedir. sistemli çalışmak” gerekliliğinden doğan Uluslararası geçerli kalite belgelerine ise ilk kez bir olgu. Bir kuruluşun sistemli çalışması; 1990 yılında, basınçlı kaplar, buhar kazanları kurumsallaşması, yani tüm faaliyetlerini yazılı ve basınçlı boru imalat ve montajında ASME kurallara göre, ilkeler ve hedefler doğrultusunda Damgası kullanma yetki belgeleri alarak sahip yürütmesi anlamını taşıyor. Kurumsal yapı olduk. Halen ASME “U” (Basınçlı Kaplar), “S” (Buhar Kazanları), “PP” (Basınçlı boru) ve “A” yönetim sistemi standartlarına uygun olarak (montaj) belgeleri ile National Board “R” (Kazan kurulup layıkıyla uygulandığında iç işleyiş bütün Tamir ve Tadilat) damgaları kullanma yetki yönleriyle düzene sokulurken, denetim ve belgeleri ile DIN EN 3834-2 “Kaynaklı İmalat belgelendirmenin güvenilir, uluslararası kabul Kalite Belgesi”ne sahibiz. Süreç içinde TSE’den görmüş bir belgelendirme kuruluşu tarafından Kazan İmalatları Kalite Belgesi ve İmalata Yeterlik yapılması müşteri güvenini artıyor. Önceleri Belgesi ile basınçlı kaplar ve kazan imalatlarına sadece büyük kuruluşlarca kendi standartları yönelik çeşitli ülkelerin ulusal standartlarına veya ulusal standartlara göre kurulan yönetim uygunluk belgeleri de aldık. sistemlerinin, ISO 9000 serisi uluslararası Kalite Bu belgelere sahip olmamız standartlara uygun Yönetim Sistemi standartlarının yayınlaması ve çalışma prensibimizi müşterilere kanıtlamak müşterilerin bu standarda uygunluk belgesini yanında kendi iç düzenimizde kurumsal yapıyı talep etmeye başlamasıyla hızla yayıldığını pekiştirmek, sürekli gelişmek ve sürdürülebilirlik ancak büyüyen pazarın zamanla ticari bir sağlamak anlayışından doğdu. İnşaat sektörünün boyuta büründüğünü, çoğu kez asıl amacın değişken şartlarına uygun, proje bazında müşteri taleplerine göre şekillendirilebilen, sağlam göz ardı edilip “sistemli çalışmak” anlayışı bir altyapı, zengin bir prosedür kütüphanesi yerine “belge sahibi olmak” hedefinin ön plana oluşturduk. Standardın gereklerine göre yeniden çıktığını, sayısı artan akredite belgelendirme tanımlanan çalışma sistemimizde o döneme firmalarının bir kısmının da konuya ticari gözle kadar bazı proseslerin çok net olmayan iş baktığını görüyoruz. Dolayısıyla Yönetim Sistemi akışlarının, yetki tanımlamalarının netleştiğini, Belgelerinin varlığından daha çok tanımlanan yönetim ve denetimin kolaylaştığını gördük. sistemin, kuruluşların en üst yönetimlerince ne Yönetim Sistemleri Belgeleri ve Kalite Belgeleri derece sahiplenildiği ve etkin olarak uygulandığı genellikle birlikte anılan ancak içerikleri farklı, önemlidir.

Eylül Ekim 2009 Müteahhitliğin Standartları Sinan YILDIRIM

Toprağın, demirin ve betonun sanata dönüşüm Öyle ki; belli sermaye ve belli zaman aralığında sürecindeki müteahhitlik mesleği, her an ihtiyaca cevap verecek olan iş, onu yapan insan gelişmekte ve yenilenmekte olan insanın faktörünün üretirken hatalı üretme, çevreyi birikimleri ve bu birikimler doğrultusunda yaptığı dikkate almama ve sağlığı önemsememe seçimlerle şekillenmektedir. Müteahhitliğin zaaflarını en aza indirmekle sağlanmış olacaktır. ürettiği değerler, izlenilen yol ve yöntemlerin Böylelikle zamanı, sermayeyi ve insani değerleri doğru seçimi ve bu doğru seçilmiş yol ve kaybetmeden iş yapıp değer üretilecektir. yöntemlerin sürekliliğinin sağlanmasıyla bir şablona oturmaktadır. Bu şablon müteahhitliğin İnşaat sanayiinde kalite; süreçlerin belirlenmesi, standartlarıdır. zaman içinde yetiştirilen insan gücü ile hiyerarşinin iyi kurulması, makine ve diğer Uluslararası düzeyde ortaya çıkmış olan bütün teçhizatın verimli ve risk oluşturmadan Kalite, Çevre ve İş Güvenliği standartları kullanılması, kullanılacak malzemenin bütün meslek gruplarının özünü oluşturan iş özelliklerinin iyi belirlenmesi ve bu belirlenen yapıp değer üretme kriterleridir. Bu sistemler doğrultusunda, yapılması muhtemel eksik ve özelliklere uygun ürünün temin edilebilmesi, hatalı uygulamaların en aza indirilmesi, çevre yıllık programlar ve hedefler doğrultusunda kirliliğine mahal vermemek, çalışma ortamlarını performans değerlendirmelerinin yapılması ve insan sağlığını en az etkileyecek hale getirmek sonuçlarının iyileştirilerek işe yansıtılması, çevre müteahhitliğin dikkate aldığı ve her zaman ve iş güvenliği risklerinin belirlenip bu risklerin dikkate alması gereken yöntemleridir diyebiliriz. bertaraf edilmesi ile sağlanmaktadır.

78 - 79 Proje

Standardizasyon Ortak Anlayış ve Uygulama Sağlar Kadir GENİŞ | Hidromek Kalite Güvence Müdürü

Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu standarda dönüşür. Örneğin ISO 9000 standardı tarafından yapılan tanıma göre standart; askeri bir standart iken daha sonra uluslararası üretimde, anlayışta, ölçme ve deneyde bir bir standart haline dönüşmüştür. örnekliktir. Bir standardın geçerli olduğu bölge ne kadar Standardizasyon; belirli bir faaliyetle ilgili olarak geniş olursa, konuyla ilgili o kadar çok taraf aynı ekonomik fayda sağlamak üzere bütün ilgili anlayışa göre hareket eder. Bu durum işletmeler tarafların yardım ve işbirliği ile belirli kurallar için çok önemli avantajlar sağlamaktadır. koyma ve bu kuralları uygulama işlemidir. Örneğin, önceleri birlikte çalışmak zorunda kaldığımız ülkelerde geçerli olan standartları Tanımda belirtildiği gibi standartlar, ölçme ve bulmak, onları tercüme ettirmek, anlamak, deney yöntemlerini, yönetim sistemiyle ilgili çalışmakta olduğumuz standart sayısıyla orantılı şartları, ürün veya üretimle ilgili şartları tarif olarak artan bir külfet getirirken, tüm dünyada edebilir. geçerli olan bir standarda göre çalışmak tüm dünyadaki taraflar için hem mali yönden hem Standartların asıl amacı ortak bir anlayış de işgücü yönünden çok ciddi bir kolaylık sağmaktır. Bir kuruluşun bölüm standardı bölüm getirmektedir. Bütün dünyada geçerli olan bir içinde, kurum standardı kurum genelinde, standarda göre alınan bir belge veya sertifikanın sektörel standardı sektör içinde (örn.; Basınçlı kabulü taraflar arasında daha kolay olmaktadır. kaplarla ilgili standartlar) ulusal standart ülke genelinde (örn.; DIN, TSE, BSI standartları), Kısacası standardizasyon, ortak anlayış ve bölgesel standartlar bölge genelinde (örn.; uygulama sağlaması nedeniyle işletmeler için EN standartları) ve uluslararası standart (ISO) hayatı kolaylaştıran önemli bir unsurdur. ise tüm dünya genelinde konuyla ilgili taraflar arasında ortak bir anlayış ve uygulama sağlar. Sahip Olduğumuz Sistem Belgeleri Türk Standartları Enstitüsü’den ISO 9001 Örneğin ISO 9001 belgesi sahibi bir kuruluşun Belgesi sağladığı minimum şartlar veya örneğin EN 474 standardına uygun bir iş makinesinin sağlaması TÜV Nord’dan ISO 9001 Belgesi gereken minimum şartlar, bütün dünya MADI-FOND Consulting GOST-R Sertifikası genelinde standartlaşmış hale gelmektedir. Yürütülen Çalışmalar Standartlar genellikle bir kuruluş tarafından ilk olarak uygulamaya geçirilir, iyi bir örnek olarak ISO 14001 kabul gördüğünde sektörel bir standarda, daha sonra da ulusal ve en nihayet uluslararası bir OHSAS 18001

Eylül Ekim 2009 Kolin İnşaat A.Ş.’de Kalite, Çevre ve İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları Gönül BAKIR |Entegre Yönetim Sistemleri Temsilcisi

Kolin İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş. yönetimde meydana gelebilecek aksaklıklar kurulduğu 1977 yılından beri istikrarlı bir şekilde önlenebilmektedir. gelişerek ve büyüyerek inşaat sektöründe d. Periyodik olarak yapılan Kalite Konseyi varlığını hissettiren, gerek yeni teknolojileri ve Yönetimi Gözden Geçirme Toplantıları, kullanmada gerekse üstün nitelikli iş ve hizmet üretmekte öncü olmayı ve daima kendini aşmayı yapılanların değerlendirilmesi ve kendine hedef edinmiş bir firmadır. uygulamanın etkinliğinin sağlanması açısından faydalı olmakta, ayrıca sistemin Kolin İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu, stratejik uygulanmasına ilişkin üst yönetimin bir karar vererek bu hedefler doğrultusunda kararlılığını göstermektedir. Entegre Yönetim Sistemleri’nin firmasında uygulanmasına 2002 yılında başlamıştır. e. Şirketin kalite, çevre ve iş sağlığı ve Kolin İnşaat A.Ş. bu tarihten itibaren sürekli güvenliği politikaları doğrultusunda olarak Kalite (ISO 9001:2008), Çevre (ISO hedeflerin tespitinde ve tespit edilen 14001:2004) ve İş Sağlığı ve Güvenliği hedeflere ulaşmak için performans ölçüm (OHSAS 18001:2007) Yönetim Sistemleri planlarında belirlenen ölçme yöntemi ile Belgeleri’ne sahiptir. yapılan ölçümler ve ölçülen değerlerin Firmada bu sistemlerin benimsenmesiyle analizleri kullanılarak hedeflerin saptanması aşağıda sıralanan önemli gelişmeler ve saptanan hedeflere ulaşmak için gerekli saptanmıştır: düzeltici, önleyici ve iyileştirici çalışmalar planlanabilmesi daha kolay ve gerçekçi a. Entegre Yönetim Sistemleri şartları gereği olmaktadır. yürürlükte olan şirket yönetim sistemi ve kalite ile ilgili etkinlikler, standart ve kolay f. Sistemin insan odaklı olması hem müşteri anlaşılır, yazılı belgelerden oluşturulan el hem de personel memnuniyetini esas kitapları, prosedürler, talimatlar ve formlar alması nedeniyle bu memnuniyeti arttırmak şeklinde yayınlanarak elektronik ortamda için ölçme ve analiz yöntemi yardımıyla ilgililerin kullanımına sunulmaktadır. gerekli planlama ve çalışmalar daha somut Bu sayede şirket yönetim sistemi şeffaflaştırılıp kişilere bağımlı olmaktan veriler üzerinden, daha somut hedefler için kurtarılarak firmaya yeni giren genç bir yapılabilmektedir. elemanın bile işlere kısa sürede adapte olması olanağı yaratılabilmektedir. Sonuç; Bu yönetim sistemlerinin iyi b. Söz konusu belgeler revizyona açık çalışması, ancak üst yönetimin şaşmaz bir olduğundan, uygulayıcılardan gelen öneriler, değişen şartlar ve/veya irade beyanı ve ciddi takibi, çalışanların teknolojiler doğrultusunda gerekli ise sistemin hem çalışmalara hem de revizyonlara tabi tutularak sürekli kendilerine faydalı olduğuna inanmaları iyileştirilmekte, daha kolay anlaşılır ve ve sistemi benimseyerek uygulamaları ile uygulanır hale getirilmektedir. mümkündür. Bu ise zaman almaktadır ve c. Periyodik olarak yapılan iç denetimlerle mutlaka bir eğitim sürecini gerektirir. Kolin uygulamadaki eksiklikler tespit edilebilmekte, anında gerekli düzenleyici İnşaat’ta bunlar tam olarak uygulanmakta veya önleyici faaliyetler düzenlenerek ve çok faydalı sonuçlar vermektedir.

80 - 81 Proje

Metag İnşaat Ticaret A.Ş. Standartlarına Yönelik Çalışmaları ve Belgeler Bayram ZEKA |Metag İnşaat A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı

Metag İnşaat, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Bütün dünya ülkelerince kabul görmüş Sistemi, TS EN ISO 14001 Çevre Yönetim ve dünyada iş yapmanın öncelikli şartı Sistemi ve TS 18001(OHSAS) İş Sağlığı ve haline gelmiş olan bu belgelerin firmamıza Güvenliği Yönetim Sistemi belgelerine sahiptir. kattığı faydalar kısa vadede sonuç vermeye TÜV Saarland tarafından belgelendirilen başlamıştır. Dokümantasyonun oluşturulması firmamız, uzun yıllar önce kurduğu Kalite ile sistematik veriler elde edilmiş, raporlamalar Yönetim Sistemi’nin yanı sıra dönemin şartları sayesinde sistemin sürekliliği ve kontrolü gereğince 14001 ve 18001 belgelerini de sağlanmış, verilen eğitimler ile işçilerin kendi gururla kullanmaya başlamıştır. sağlıkları ve çevre ile ilgili bilinçlendirilmesi 2009 yılında çalışmalarını tamamladığımız gerçekleştirilmiştir. Çevre Yönetimi ve İş Sağlığı Güvenliği Sistemi belgelendirme denetimi, şantiyelerimizin hepsi Büyük firmaların en önemli sorunlarından Afganistan’da bulunduğu için zor şartlar altında olan yönetimin sisteme tam hakim olamaması gerçekleştirilmiştir. On gün boyunca süren bu sistemler sayesinde en aza inmektedir. üçlü denetiminin ardından sıfır uygunsuzlukla Yönetimin ihale hazırlıktan, tasarıma, belgeleri almaya hak kazandık. Uluslararası satınalmaya, dış ticarete, üretime kadar uzanan ticaret dilinin ortak sözcüklerinden olan bu bir döngünün içinde her konuda sisteme üç belge, firmamızın uluslararası kalitede iş hakim olması sağlanmıştır. Düzenli yapılan yaptığının bir kanıtıdır. toplantılar, müşteri memnuniyetini ve personel Sadece ülkesinde değil, dünya üzerinde iş yapan memnuniyetini ölçmeye yönelik çalışmalar ile bir firma olan Metag İnşaat A.Ş., gelişen dünya yönetimin sistemi kontrolü kolaylaşmaktadır. düzeninde ayakta kalabilmek, büyüyebilmek, Oluşan aksaklık ve hatalar kısa zamanda dış pazarda kendisine bir yer edinebilmek ve görülebilmekte, düzeltici ve önleyici faaliyetler rakip firmaların bir adım önüne geçebilmek için üretim ve teknolojik gelişmeleri takip ettiği ile bu aksaklıklar ortadan kalkmaktadır. gibi, sürekli gelişmenin ön şartı olarak gördüğü Standartların yürütülmesi ve düzenli işleyişin standartları da ofislerinde ve şantiyelerinde sağlanabilmesi yönetimin tam desteği ile uygulamaya geçirmiştir. Müşteri beklentilerinin, gerçekleşmektedir. Metag İnşaat olarak, bu kurumsallaşmanın, sağlıklı ve güvenli şartlar belgeler bizim için duvara asacağımız çerçeveler altında personel çalıştırılmasının ve yaşadığımız çevreye saygının baz alındığı sistemlerin olmaktan çok ötedir. Müşteri ihtiyaçlarını sürekliliği, yapılan iç denetimler, yönetim gözden karşılayacak kaliteli hizmet, söz verilen zamanda geçirmeler ve raporlama istatistiksel metotlarla iş teslimi, çevreye ve insana saygı firmamızın sağlanmaktadır. vazgeçilmez yapıtaşlarıdır. Bu belgelere Karmaşıklığı ortadan kaldıran, sistemli ve yüklediğimiz anlamlar şirketimizin ana esaslarını düzenli çalışmanın kapısını açan, organizasyon da oluşturmaktadır. içindeki herkesin görev yetki ve sorumluluklarını Bu anlamda yararlarını her adımda gördüğümüz tanımlayan, şantiyede veya ofislerde iş sağlığını bu sistemlerin geleceğe güzel işler bırakmak tehlikeye atmadan aynı zamanda çevreye en az zararı vererek çalışmanın yöntemlerini gösteren isteyen firmalara temel oluşturacağına bu standartların hem firmamız açısından hem de ve inanarak uygulama yapan bizim gibi bu standartlara sahip firmalar açısından faydası firmaları yarınlara taşıyacağına kesin gözüyle son derece büyüktür. bakmaktayız.

Eylül Ekim 2009 Öz İnşaat A.Ş. Kalite Yönetim Sistemleri

Levent ULUTAŞ |Öz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Mali İdari Koordinatör - Kalite Yönetim Temsilcisi

Çalışanların bireysel ve kopuk mevcut görev-yetki-sorumlulukları yazıyla kayıt altına uygulamalardan bahsederken, yapılan eleştirileri alınır. Şirkete yeni başlayan ve rotasyona giderme maksatlı yeni uygulamaların ardından uğrayan çalışanlar için bu kayıtlar önemli şüpheci ve negatif yaklaşımları hepimiz biliriz. avantajlar sağlar. Bu, insanlarımızın ve çalışanlarımızın genel Önemli olan sistem olduğu için işin akışı kişilere özelliğidir. Mevcut düzende kendilerine ait bağımlı olmaz; Kalite Yönetim Sistemi, değişik kurulmuş iş akışının işlerliği ve rahatlığının davranış ve uygulama biçimlerini ortadan yanında ekip olamama, sistemsizliğin getirdiği kaldırır, diğer birimlerin iş akışını öğrenmemizi, sorunlar ve deyim yerindeyse bunları el sürekli kendimizi iyileştirmemizi sağlar. OHSAS yordamıyla giderme çabaları… Bir yandan İş Sağlığı ve Güvenlik Yönetim Sistemi’ni da sistemleşme çabasına ayak direme… Bu de düşünürsek işin sonu insan hayatının çelişki günümüzde sistemleşme lehine yok kazanılmasına kadar gidebilir. olmaktadır. İyi kurulmuş ve üst yönetimin tam Öz İnşaat A.Ş. yaklaşık 7 yıldır bu uygulamaların desteğini almış bir Kalite Yönetim Sistemi’nin avantajından yaralanmaktadır. Sistemin iyi mantığı ve faydaları tüm ekibe iyi anlatılabilirse, organize edilmiş olması gerekli ancak yeterli uygulamada görülen kolaylıklarla birlikte değildir. Üst yönetimin net destekleyici firmanın yapısı, vazgeçilmezi haline gelecektir. yaklaşımı ve Kalite Yönetim Temsilcisi’nin Hangi işi nasıl yaptığımızın kayıt altına alınması yetkilerinin ortaya açık bir şekilde konulması ile olması gerekenlerin taahhüt edildiği, bunların uygulamanın tamamlayıcı kısmıdır. ölçüldüğü, sonuçlarının değerlendirildiği bir Kalite Yönetim Sistemi’nin kurumsallaşmak sistemdir ISO 9001: 2008. isteyen, nereden başlayacağını bilmeyen firmalar Bu sistemde iş akışının yanında şirketin temel için önemli bir basamak oluşturduğunu önemle değerleri, organizasyon şeması, çalışanların hatırlatırım.

82 - 83 Proje

Özdoğanlar İnşaat Ltd. Şti. Yönetim Sistemleri Çalışmaları Binali ÖZDOĞAN |Özdoğanlar Taah. İnş. Teks. Tic. ve Ltd. Şti. - Yönetim Kurulu Başkanı

Kuruluşumuz Kalite Yönetim Sistemi ile ilgili (çalışanlar, taşeron çalışanları, müşteriler ve olarak, başta tepe yönetimi olmak üzere ziyaretçiler) sağlığı ve güvenliğine etki eden tüm çalışanlarca temel eğitimlerini almış ve faktörler - koşulların bütünü olarak görülmekte ve uygulamaya geçmiştir. Bu eğitim ve çalışmalar uygulanmaktadır. Firmamız bu amaçla belgemiz sonucunda 2004 yılında TS-EN ISO 9001-2000- kapsamında çalışanları olumsuz etkilerden TS 18001/ OHSAS 18001- ISO 14001-2004 ve kazalardan koruyarak güvenli bir ortamda sertifikaları ile belgelendirilmiştir. çalışmalarını sağlamak, motivasyonu artırmak, 1987 yılından bugüne kadar uluslararası kalite iş kazalarını ve işgücü kaybını en aza indirmek, ihtiyacına cevap vermek açısından ülkelerce ISO müşterilere karşı sorumlu bir imaj yaratmak, 9001 kalite dizileri kabul edilmiş ve uygulanmaya rekabet ve iş verimi artışı ile beraber maliyetlerde başlanmıştır. Yine bu tarihten itibaren titizlikle azalma konularında büyük gelişmeler sağlamıştır. yürütülen ve kontrollerle kendini kanıtlamış bir sistemdir. Ayrıca kullanıcıların gereksinimleri 14001-2004 Çevre Yönetim Sistemi günümüzün tespit edildiğinde ise tam anlamıyla güvence tüketici beklentilerinin karşılanması için sistemi anlamına da gelmektedir. kendisine ve yaşadığı çevreye önce değer verip, Ülkelerde benzer teknolojiler için geliştirilen farklı saygı duyulmasını hedef almaktadır. Bundan standartlar “teknik engel” olarak kullanılmaktadır. dolayı da belgenin verilebilmesi işletmenin ISO 9000 kalite yönetim standardı, uluslararası çevreye duyduğu saygı ile ölçülmektedir. anlamda kabul gördüğü için ticaret ve yapılacak işlerin önündeki bu tip teknik engelleri ortadan Çevre Yönetim Sistemi firmamızın ulusal ve kaldırmaktadır. uluslararası mevzuatlara uyumunu, çevreye saygıyı, çevresel stratejileri, acil çevresel ISO 9001-2000 Standardı gereği kuruluşumuzun durumlara karşı mesuliyeti, kirlilikten prestiji güçlenmiş, müşteri memnuniyeti kaynaklanan sonuçların tedbirlerini, enerji artmış, rekabet gücü ve tedarikçi ilişkilerimiz tasarrufunu sağlamakla beraber çevre olumlu yönde etkilenmiştir. Bunların yanı sıra etkilerinden kaynaklanan maliyetleri de firma içindeki kültürel değişim, kalite bilinci, düşürmüştür. dokümantasyon, etkinlik ve üretkenlik artışı maliyetlerin azalmasını da sağlamıştır. Sahibi olduğumuz TS-EN ISO 9001- TS 18001/OHSAS 18001 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği 18001/OHSAS 18001- ISO 14001–2004 Yönetim Sistemi, kuruluşumuzun gerçekleştirdiği kalite belgelerimiz kalite sistemine uygunluk, tüm faaliyetlerden etkilenen insanların kuruluşumuz için güvence anlamına gelmektedir.

Eylül Ekim 2009 Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş. Kalite ve SEÇ Uygulamaları

Zafer DEMİRCİ | Tekfen İnşaat Merkez SEÇ Müdürü

Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş. (TEKFEN) 1956 yılında yılında “Çevre Ödülü” almaya hak kazanılmıştır. kurulmuş, yurtiçi ve yurtdışında önemli projelere imza Kalite ve SEÇ ile ilgili yaptığımız çalışmalar sonucunda, atmıştır. Bünyesindeki eğitimli ve nitelikli personel ile şirketimizin karlılığına da olumlu yönde etki TEKFEN, titizlikle uyguladığı uluslararası standartlar; etmekteyiz. Sağlık, Emniyet, Çevre (SEÇ) ve Kalite bilincini ön Kalite ile ilgili çalışmalarımızla tekrar ve tamir plana çıkaran, ülkemizin uluslararası alanda rekabet oranlarını azaltmakta ve daha verimli çalışmaktayız. eden örnek kuruluşlarından biridir. Bu da işi zamanında, kriterlere uygun ve karlı bir TEKFEN, ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, şekilde tamamlamamıza sebep olmaktadır. Böylece OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim müşteri memnuniyetimiz artmakta ve memnun Sistemi ve ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi müşteri ise bize yeni kapılar açarak iş hacmimizi Standardı’na uygun bir Kalite ve SEÇ Yönetim Sistemi artırmaktadır. kurmuştur. TEKFEN’in kalite ve SEÇ stratejileri ise SEÇ Yönetim Sistemimiz ile de kazaları minimize şöyledir: ettik. Kazalar manevi boyutunun yanı sıra büyük Kalite Stratejimiz; maliyet kayıplarına da neden olmaktadır. Kazaların • Öncelikle şirketimizin karlılığını arttırmak, maddi kayıplarına baktığımız zaman, karşımıza bir • Sürekli büyüyerek ulusal sektördeki öncü görünen maliyet ortaya çıkar ki buna direkt maliyet konumumuzu devam ettirirken uluslararası diyebiliriz, bir de görünmeyen maliyet ortaya çıkar; taahhüt pazarında söz sahibi olmak, buna da indirekt maliyet diyebiliriz. Çok az kimse • Ancak tüm faaliyetlerimizde müşteri odaklı indirekt maliyetleri dikkate almaktadır. Direkt olmayı sürdürmek prensiplerine dayanır. maliyet içerisinde kazalıya yapılan hastane, ilaç, vs. SEÇ Stratejimiz; gibi masraflar yer almaktadır. İndirekt maliyetler • Faaliyetlerimiz sırasında çalışanlara, ise mala, malzemeye verilen zararlar, işin durması üçüncü şahıslara, mala ve çevreye sonucu meydana gelen kayıp, işgücü ve verimlilikte gelebilecek zararları asgari düzeye meydana gelen kayıp, kazalının yerine adam koymak indirmek veya bertaraf etmek, için geçen zaman, yeni gelen adamı oryante etmek • İş sağlığı ve güvenliği ile çevresel tehlikeleri için geçen süre, yükselen sigorta primleri ve firmanın belirlemek için risk analizleri yapmak, reputasyonuna gelen zararlardır. Bunun yanında çevre • Risklerin bertaraf edilmesi veya minimize kazaları sonucu ise sadece bugüne değil, geleceğe de edilmesi için gerekli önlemleri almak, ciddi zararlar verilebiliyor ve bu zararın maddi boyutları • Yüksek risk seviyelerinde gerekli ölçülemeyecek derecede yüksek olabiliyor. 1 litre önlemler alınıncaya kadar işi durdurmak atık madeni yağın 1 milyon litre suyu kullanılamaz, 5 prensiplerine dayanır. milyon litre suyu içilemez duruma getirdiği örneği bile Stratejik hedefimiz ise “sürekli iyileşme”dir. konunun ciddiyetini gözler önüne serebilmektedir. Tedarikçilerimizin de aynı ilke ve hedefler Bir sigorta firmasının ( Liberty Mutual – www.ergoweb. doğrultusunda çalışmasını sağlamakta ve onların da com/news/detail.cfm?id=516 ) yapmış olduğu kendilerini sürekli geliştirmesine katkı sağlamaktayız. çalışmalara göre, direkt maliyeti 1 USD olan bir Yönetim sistemlerimizin her seviyede anlaşılması ve kazanın, indirekt maliyeti 2 USD ile 5 USD arasında sahiplenilmesi, tüm yönetici ve çalışanlarımızın ortak olmaktadır. Aynı firmanın yapmış olduğu çalışmaya sorumluluğudur. Toplam katılımın sağlanamadığı göre SEÇ ile ilgili yapılan her 1 USD’lik yatırım, 3 ile 10 sistemler ise sadece duvara asılı sertifikalardan öteye USD arasında geri dönmektedir. gidememektedir. ILO (International Labour Organization )’nun yaptığı Bu stratejik hedefler doğrultusunda; şirketimiz araştırmalara göre ise GSMH’nin % 4’ü ülkelerde iş bugüne kadar yapmış olduğu projelerde, SEÇ kazası ve meslek hastalıkları nedeniyle yitirilmektedir. konularında gösterdiği yüksek performans ve başarılı Bir ülkenin GSMH’sini düşündüğümüz zaman kayıp, çalışmalardan dolayı sorumlu olduğu idarelerden ve milyar dolarlar ile ifade edilmektedir. İşyerlerinde ise resmi makamlardan birçok başarı plaketi ve ödüller karın % 5-15 arası iş kazaları ve meslek hastalıkları almıştır. En son yurtdışında, Sangachal Terminal nedeniyle kaybolmaktadır. Dolayısı ile kurmuş ve Expansion Projesi’nde 33.000.000 adam-saat, uygulamakta olduğumuz SEÇ Yönetim Sistemimiz ile Kashagan Main Works Projesi’nde 27.000.000 de kaza kaynaklı kayıpları minimize ettik. adam-saat, Samir Rafinerisi Yenileme Projesi’nde Sonuç olarak, TEKFEN ürünün kalitesini sağlamak 24.000.000 adam-saat, BTC-Ceyhan Projesi’nde için ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, insan sağlığını 12.000.000 adam-saat kazasız olarak geçilmiş ve bu ve güvenliği sağlamak için OHSAS 18001 İş Sağlığı başarılarımız işveren tarafından da ödüllendirilmiştir. ve Güvenliği Yönetim Sistemi, çevrenin korunmasını Uluslararası alanda ise IPLOCA (International Pipeline sağlamak için ise ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi & Offshore Contractors Association )’dan 2000, 2005 standartlarını yönetim modeli olarak kullanmakta ve ve 2007 yıllarında “ İş Güvenliği Ödülü” ve 2004 başarı ile uygulamaktadır.

84 - 85 Proje

Tepe İnşaat Sanayi A.Ş.’nin Sahip Olduğu Kalite Belgeleri ve Standardizasyon Çalışmaları

Nursun Doğru |Tepe İnşaat Sanayi A.Ş. Arazi Geliştirme Müdürü

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Tepe, kalite yönetim sistemi uygulamalarına, insana kullanımı, acil durum planlamaları ve benzerleridir. Konu ve kaliteye verilen önemin, uluslararası rekabette ile ilgili taşeron çalışanlarının eğitimi şantiye eğitim üstünlüğün ve kurumsallaşmış yapının bir göstergesi çalışmalarımız içinde önemli yer tutar.Tüm birimlerde olarak bakmaktadır. Tepe İnşaat, kalite yönetim sistemi oluşan atıklar kaynağında azaltılmaya çalışırken, geri uygulamaları ile iç ve dış müşterilerinin taleplerini ve kazanma oranlarının artırılması, tehlikeli atıkların lisanslı yürürlükteki yasal şartları karşılayan ürünleri düzenli kuruluşlara taşınarak bertarafı, mümkün olduğunda çevre üretme yeteneğini gösterirken, sistemini sürekli dostu ürünlerin tercihi, düzenli depolama ayrıca tedarikçi iyileştirme ve verimli uygulamalar yoluyla müşteri kuruluşlar ve yerel yönetimlerle iletişim sağlanması memnuniyetini yakalamayı hedeflemektedir. Müşteri ile ilgili tarafların aynı bakış açısına sahip olmaları için şartları ve kalite politikası doğrultusunda sonuçların çalışılmaktadır. Tepe’nin vizyonu, yüksek bilinçteki oluşması için ölçülebilir hedefler ve süreçler planlanmış, personel, sisteme tam uyumlu ilgili taraflar, toplum uygulamalarda her sürecin içinde yer alan faaliyetler, genelinde artan farkındalık yolu ile evsel, endüstriyel sürecin girdileri, bunları sağlayan tedarikçiler, yine oluşumların insanlık refahı için geliştirilirken kaynakların süreçlerin ideal şekilde işletilmesi sonucu oluşması kullanılabilirliğinin sürdürülmesidir. gereken çıktılar ve bunların iç/dış müşterileri belirlenmiştir. OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Tüm süreçlerin etkin çalışması için yöntemler, Sistemi: Tepe İnşaat, çalışanlarının ve diğer tarafların yönetmelik ve yönergeler ile tanımlanmış, süreç iş sağlığı ve güvenliği risklerinin kontrolü ve etkinlikte sorumluları ve çalışanlarının görev tanımları, yetkileri ve ilerlemenin sağlanması için OHSAS 18001 Yönetim yeterlilikleri belirlenmiştir. Ayrıca firmamız şantiyelerinde Sistemi’ni benimseyerek iş sağlığı ve güvenliği politikasını yönetim sistemi uygulamalarını kontrol etmek amacı ile oluşturmuştur. İSG Yönetim Sistemi’nin geliştirilmesi şantiye bazlı kalite planları tanımlanmış, sorumluluk sürecinde, diğer yönetim sistemlerinde de etkin olarak paylaşımı ve iletişim sağlanmıştır. Sürekli iyileştirme uygulanan ve Edward Deming’in gelişimine katkıda doğrultusunda da yılda iki kez planlı iç denetimler eğitimli bulunduğu “Planla - Uygula - Kontrol Et - Önlem Al” iç denetçiler tarafından gerçekleştirilmekte, performans döngüsü kullanılmıştır. Planlama aşamasında kuruluş hedeflerine ulaşma oranları, düzeltici ve önleyici faaliyet faaliyetleri ile bağlantılı tehlikeler belirlenerek etkin sonuçları ve sistemin yeterliliği, uygunluğu ve etkinliği bir risk değerlendirmesi yapılmaktadır. Değerlendirme değerlendirilerek sürekli değerlendirilmektedir. yapılırken ölçülebilir, somut yaklaşımlar ile birlikte geçmiş yıllarda kuruluş bünyesindeki deneyimler ve öngörülere ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi: Gelişen dayalı hareket edilmekte ve gerçekleşen tehlikelere karşı dünya şartlarında kuruluşların müşteri şartlarını koymaktan çok, olası tehlikeleri önlemek için hazırlık karşılamayan ürünler üreterek varlıklarını, karlılıklarını yapılmaktadır (proaktif yaklaşım). Uygulamada özellikle sürdürme şansları olmadığı gibi, faaliyetlerini şantiyeler ve operasyonel birim çalışanları, taşeronlar da gerçekleştirirken çevreye sürekli zarar veren, dahil olmak üzere Tepe İnşaat’ta İSG ile ilgili tanımlanmış kaynakların kullanılabilirliğini olumsuz etkileyen ve insan yöntemlere uyum, sorumluluk paylaşımı, olası riskler, sağlığı ve güvenliğini yok sayarak bu konuda somut acil durumlar, koruyucu ekipman kullanımı vb. konularda adımlar atmayan kuruluşların da pazar içinde sonları sürekli olarak eğitilir. Şantiye iş sağlığı ve güvenliği yaklaşmaktadır. Tepe İnşaat, çevre ile ilgili uygulamaları görevlilerince saha uygulamaları sürekli gözlenir. sağlıklı şekilde sürdürmek için ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’ni benimsemiş ve çevre politikasını Tepe İnşaat İSG Yönetim Sistemi uygulamaları, sonuç oluşturmuştur. Tepe İnşaat’ın tüm faaliyetleri ve ürünleri olarak çalışanlara verilen değerin göstergesi olup, iç dikkate alınarak, bunlarla ilişkili çevre boyutları ve müşteri memnuniyetini ve genel bilinci artırmakta, etkileri belirlenmiş ve bunların önlenmesi için somut olası kayıpları en aza indirmekte profesyonel anlamda programlar oluşturularak, Türk Çevre Mevzuatı’nda ilgili taraflara güven sağlamaktadır. Bu sistem yer alan ilgili şartlar da karşılanmıştır. Kuruluş içinde standardizasyonun sağlanabilmesi için de genelinde Çevre Yönetim Sistemi ile ilgili farkındalığın şirket bünyesinde aşağıdaki dokümanlar üretilmiş arttırılması, çalışanların katılım ve sorumluluk alma ve Tepe İnşaat Yönetim Sistemleri Dokümantasyonu düzeylerinin yükseltilmesi için eğitimler planlı olarak oluşturulmuştur. Bunlar; Kalite, Çevre Sağlık ve sürdürülmektedir. Eğitimler; tüm çalışanlar için Güvenlik, Organizasyon, Şantiye Kalite Planları, bilinçlendirme, yöneticiler ve teknik kadrolar için teorik Yönetmelikler, Yönergeler ve Formlar’dır. Sözü standart eğitimleri, risk değerlendirme, uygulamada edilen tüm bu dokümanlar şirketin Intranet ortamında çalışanlar için pratik eğitimler, genel çevre yönetim sergilenmekte ve buradan personelin erişimine bilgileri, tehlikeli kimyasal yönetimi, koruyucu ekipman açılmaktadır.

Eylül Ekim 2009 Standardizasyonun Önemi Oray Bilge ÜNAL |Yönetim Kurulu Üyesi

Bugün insan yaşamının her anında standartlar hemen tüm sektörlerle sıkı bir girdi-çıktı ilişkisi kullanılmaktadır. Standartlar yaşam kalitesini içerisinde olması ve yurtdışı işlerden ülkeye döviz yükseltmekte, ürün ve hizmetlerin emniyetli, can kazandırması nedeniyle ekonominin en güçlü ve mal güvenliğini sağlayıcı bir şekilde üretilerek sektörlerinden biridir. piyasaya arzını sağlamaktadır. Standartların Sürekli pozitif yönde büyüyen inşaat sektörünün uluslararası ve bölgesel olarak uygulanması en önemli unsurları kalite, verimlilik, teknolojiyi ise yurtdışından alınan bir ürün veya hizmetin kullanma, denetim, koordinasyon ve güvenlik tüketicinin kendi ülkesinde veya diğer ülkelerde olarak öne çıkmaktadır. Gün geçtikçe globalleşen problemsiz olarak kullanılmasını mümkün dünyamızda diğer sektörlerde olduğu gibi inşaat kılmaktadır. sektöründe de standartlaşmanın ve standart Standartlar, ticaretin uluslararası dili olarak sertifikalara sahip olmanın önemi gün geçtikçe görülmektedir. Standartlar sayesinde uluslararası artmaktadır. Teknolojileri yakından takip eden, ticarette büyük miktarda mal ve hizmet, ürünü kaliteden ödün vermeyen, yasal mevzuatlara veya hizmeti üretenler ile tüketicilerin farklı dilleri uygun çalışan, standart sertifikalara (ISO 9001, konuşmasından bağımsız olarak alışverişe tabi ISO 14001, OHSAS 18001) sahip olan ve bilgi olmaktadır. Günümüzde standartlar, geçmişte birikimini etkin şekilde uygulayan firmalar hiçbir zaman olmadığı kadar önem kazanmıştır. rakiplerine oranla daha başarılı olup daha çabuk Standartlar, basitten karmaşığa, en küçükten en yükselmektedirler. büyüğe, yöreselden küresele her türlü ürün ve ISO 9001 inşa ettikleri yapılarda kalitenin hizmete damgasını vurmaktadır. Küresel tedarik dolayısı ile müşteri memnuniyetinin arttırılmasını zincirlerinin belkemiğini ise yine standartlar sağlamakta, sürekli iyileştirmeyi hedef olarak oluşturmaktadır. göstermektedir. ISO 14001 ise çevreye verilen Uluslararası standardizasyon kuruluşları, iş veya verilebilecek zararların azaltmasını, dünyasının, devletlerin ve toplumların karşılaştığı mümkün ise tamamen ortadan kaldırmasını teknik ve ekonomik güçlükleri aşmak için sağlamaya yardımcı olmakta, böylece çözümler üreterek bu çözümleri standart olarak küresel ısınma sorununun gün geçtikçe daha yayınlamakta ve bu standartlar kullanıcıların çok gündeme geldiği dünyamızda çevreye hizmetine sunulmaktadır. Standartlar tedarikçi- olan sorumluluğumuzu yerine getirmemizi müşteri arasındaki bağlantıların her yerde tek tip sağlamaktadır. Son olarak OHSAS 18001 ise haline gelmesini sağlayarak ticaretin daha hızlı, sektörde karşılaşılan en önemli sorunlardan biri emniyetli ve ekonomik olmasını sağlamaktadır. olan çalışma esnasında oluşabilecek yaralanma ve ölümleri minimuma indirmeyi, mümkünse Standartlar, piyasaları birbirine bağlamanın tamamen ortadan kaldırmayı amaçlamakta ve yanı sıra gelişmekte olan ülkeler ve geçiş böylece çalışanların emniyetli ve sağlıklı bir ekonomilerini en son teknik bilgi ile çalışma ortamına sahip olmasını sağlamaktadır. bağlantılandırarak rekabet güçlerini arttırır. Uluslararası standartlar, dünya genelinde Firmamızın Sahip Olduğu Kalite Standart paylaşılan ve benimsenen en iyi uygulamalar Belgeleri konusunda bir uzlaşmadır. ÜNAL İNŞAAT VE TİCARET LTD.ŞTİ. yaptığı işlerin İnşaat sektörü ülkemiz geleceğinin altyapısını kalitesinde standardizasyonu sağlamak amacıyla; hazırlayan, bugünü ve yarını şekillendiren ve teşkil eden, ekonomimizi önemli ölçüde ISO 9001: Kalite Yönetimi Sistemi Belgesi etkileyebilecek güce sahip, kendisine bağlı ISO 14001: Çevre Yönetim Sistemi Belgesi birçok sektörü hareketlendirecek lokomotif bir OHSAS 18001: İş Sağlığı ve İş Güvenliği sektördür. Büyük ölçüde yerli sanayi ve hizmet Yönetim Sistemi Belgelerini alarak çalışmalarına ürünleri kullanması, önemli oranda istihdam bu belgelerin gerektirdiği yönetim sistemleri yaratması, başta imalat sanayi olmak üzere çerçevesinde devam etmektedir.

86 - 87 Proje

Yapı Merkezi’nde Kalite

Yapı Merkezi Prefabrikasyon A.Ş., inşaat Gerek iç gerekse dış eğitimlerle çalışanlar sektöründe ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi bilgilendirilmekte, yeni Yapı Merkezli personele Belgesi alan ilk Türk şirketidir. Yapı Merkezi oryantasyon eğitimleri verilmektedir. Eğitimler İnşaat ve Sanayi A.Ş., Ağustos 2001’de ISO sonunda değerlendirmeler yapılmakta ve 9001 Belgesi’ni almıştır. Kalite belgesinin eğitim kayıtları saklanmaktadır. Alt işverenlerin alınmasından iki yıl sonra, iş kazalarının inşaat çalışanları da dahil tüm mavi yaka personele sektörü açısından önemi ve çevrenin korunması temel “İş Sağlığı Güvenliği” kurallarının konusunda şirketlere düşen sosyal sorumluluk özetlendiği “İşçi El Kitapçıkları” dağıtılmakta, nedeniyle şirketimizde bütünleşik yönetim işçilerin iş sağlığı ve güvenliği açısından sistemlerine geçilmiş ve kalite belgesinin yanı bilinçlenmeleri sağlanmaktadır. Eğitim ve sıra ISO 14001, Çevre Yönetim Sistemi ve denetimlerle amacımız, inşaat sektörü gibi OHSAS 18001, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim personel giriş çıkışının çok yoğun olduğu bir Sistemi Belgeleri de alınmıştır. 2001 yılından sektörde çalışan herkesi yönetim sistemleri bu yana, sistemlerin performansı ve şirketimize açısından aynı çizgiye getirmektir. sağladığı faydalar takip edilmekte, iyileştirme ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Projeler arası rekabeti oluşturarak, çalışanların sisteme katkı ve katılımlarını arttırmak Yapı Merkezi için yönetim sistemleri belgeleri, ihalelere girebilmek için sağlanması gereken amacıyla projelerimizin, yönetim sistemleri bir şart olmaktan öte yeni bir çalışma anlayışı, performansları aylık bazda takip edilmekte, uluslararası alanda rekabet etme gücü olmuştur. her projeye 6 ayda bir “Yönetim Sistemleri Kurulduğu ilk günden bugüne, faaliyet gösterdiği Performans” notu verilmekte, yılsonunda ise o sektörde öncü ve yenilikçi olma, bilim ve yıl en iyi performansı gösteren projeye “Yönetim teknolojiyi kullanma prensibi ile hareket eden Sistemleri Ödülü” verilmektedir. 2001 yılından Yapı Merkezi’nde bu sistemlerin benimsenmesi beri Yönetim Sistemleri ile çalışmak, Yapı ve uygulamaya geçirilmesi zor olmamıştır. Merkezi için vazgeçilmez bir unsur olmuştur.

Eylül Ekim 2009 YENİGÜN’de Kalite Yolculuğu

YENİGÜN 2001 yılında belgelendirme yılında ülkü (vizyon), varlık nedeni (misyon), (sertifikasyon) için sistem oluşturma temel değerler ve stratejik hedefler (5 yıllık) çalışmalarına başlamış, bu çalışmalar yayınlanmıştır. 2008 yılında 5 yıllık süre kapsamında Kalite, Çevre ve İş Sağlığı Güvenliği dolmadan gerçekleşmeleri hedeflenen değerleri disiplinleri süreç yönetimi anlayışında bütünleşik aşması nedeniyle hedefler yanında ülkü, varlık olarak yapılandırılmıştır. nedeni, temel değerler de gözden geçirilerek 2003 yılında ISO 9001:2000 Kalite Yönetim güncellenmiş ve yayınlanmıştır. Stratejik Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi hedeflerin süreç ve çalışan bazlı hedeflere ve OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği indirgenerek aksiyon planları doğrultusunda standartlarına göre yapılan dış denetim sistem yönetilmekte ve kontrol altında tutulması sonucunda sistem belgelendirilmiştir. Günümüze sağlanmaktadır. değin 3 yılda bir belgelendirme ve her yıl yapılan ara denetimlerle (dış), ayrıca planlı Belirlenmiş stratejilere ulaşmak ve stratejileri iç denetimlerle sistem kendini iyileştirerek, uygulanır kılabilmek için performans ölçüm ve yenileyerek ve sadeleştirerek yürümektedir. değerlendirme sistemiyle (Balanced Scorecard) sürekli iyileştirme ve geliştirme faaliyetleri tüm YENİGÜN, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi süreçlerde uygulanmaktadır. belgelendirmesi ile iç ve dış müşterinin bilinen veya oluşabilecek ihtiyaç ve beklentilerini tam İnşaat sektörü tüm çevresel ve ekonomik ve zamanında karşılayabilmek için gerekli faktörlerin yanında birçok uzmanlık alanını yapıyı oluşturduğunu ve sürekli iyileştirme içinde barındırması ve çok sayıda sektörle girdi- çalışmalarını yürüttüğünü, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgelendirmesi ile çevreye çıktı ilişkisi içinde olması nedeniyle karmaşık verdiği veya verebileceği zararları azaltmayı bir yapıya sahiptir. Projelerin ve faaliyet mümkünse tamamen ortadan kaldırmayı alanlarının farklılık göstermesi inşaat sektöründe hedefleyen çalışmaları planladığını ve enformatik bilgi birikimini zorlaştırmaktadır. uyguladığını, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Sektörün bu özelliklerinden dolayı Güvenliği Yönetim Sistemi belgelendirmesi ile standardizasyon çalışmaları diğer sektörlere çalışma esnasında oluşabilecek iş kazalarını göre karmaşık ve güç olmaktadır fakat imkansız önlemeyi ve işçi sağlığını korumayı hedefleyen değildir. risk değerlendirmelerini yaptığını, değerlendirme sonuçlarına göre riskleri mümkün olduğu YENİGÜN’ün tüm bu çalışmalardaki amacı, ölçüde ortadan kaldırmayı veya gerekli belirlediği yöntemlerle doğru noktalardan önlem faaliyetlerini planlayıp uyguladığını doğru verileri ölçerek analiz edebilmek, böylece göstermektedir. planlanmış faaliyetlerin stratejik hedefler Tüm bu standardizasyon çalışmaları yanında doğrultusunda yeterliliğini ve performansını çevresel, ekonomik, teknolojik, politik, rekabet değerlendirebilmek, yön ve hız kriterlerinde gibi faktörlerin neden olduğu belirsizlikler ve “neredeyiz” sorusuna süratli cevap verebilmek dolayısıyla risk faktörünün inşaat sektöründe ve zamanında önlem alabilmektir. yüksek olması nedeniyle YENİGÜN yönetim anlayışında değişim/gelişim ihtiyacı hissetmiş, Kalitenin sadece ürünün kalitesi olmadığının yönünü belirlemek, işi doğru yapmak yerine aynı zamanda liderlik, yönetim, çalışan, sistem, doğru işi yapmak anlayışı ile Stratejik süreç ve donanım kalitesi olduğunun YENİGÜN Planlama Süreci’ni yapılandırarak 2004 ekibi kurumca farkındadır.

88 - 89 Proje

Yıldızlar İnşaat ve Ticaret A.Ş. Yönetim Politikası

Sahil DİNDAR | Yıldızlar İnşaat ve Ticaret A.Ş. - Kalite Yönetim Temsilcisi

Yıldızlar İnşaat ve Ticaret A.Ş., tüm çalışanlarının Şirket faaliyetlerinin yürütüldüğü merkez ve katılımı ile sürekli gelişmeyi ve müşterilerinin şantiyelerde, farklı alan, farklı lokasyon ve memnuniyetini en yüksek seviyeye taşımayı farklı işleyişle çalışan birimlerin koordinasyonu, ilke edinerek tüm faaliyetlerinde iş kazalarını ve yönetim sisteminin sağladığı sistem bütünlüğü meslek hastalıklarını önleyici bir çalışma ortamı ve standardizasyon çerçevesinde etkin olarak yaratmayı ve çevreyi korumayı benimsemiş bir yönetilebilmektedir. kuruluştur.

Şirketimiz, farklılık yaratan ve gelişimi Bu kapsamda şirketimizin uluslararası benimsemiş çalışanları ve yöneticileri ile standartlarla belgelendirilmiş bütünleşik yönetim dünyadaki teknolojik ve bilimsel gelişmeleri sisteminin en büyük gereklerinden birinin, tüm takip eden, bu gelişmeleri iş ve yönetim süreçlerde izlenebilirliği sağlayan sistematik süreçlerine yansıtan, müşteri ihtiyaçlarındaki bir yaklaşımı her aşamada sürdürebilmek değişimi hızla algılayıp, zaman, bilgi, işgücü ve olduğu görülmektedir. Şirketimizde yürütülen mali kaynaklarını en etkin seviyede kullanarak standardizasyona dayandırılmış uygulamalar bu değişimleri hizmet ve ürünlerine hızla aktaran yönetim sistemlerini hayata geçirmiş ve titizlikle ile iş ve yönetim süreçlerinin planlama, uygulamaktadır. uygulama ve kontrol aşamaları izlenebilmekte ve değerlendirilebilmektedir. Doğru ve tutarlı Bu doğrultuda şirket yönetim sistemi, ISO veriler ışığında oluşturulan geri besleme bilgileri 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, OHSAS ışığında, şirketin sürekli iyileştirme çalışmaları 18001:2008 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ve ISO 14001:2005 Çevre Yönetim yürütülmektedir. Farklı sektörlerde faaliyetlerini Sistemi standartlarına göre belgelendirilmiştir. sürdüren ve sürekli değişen sistemlerin, standartlara dayandırılmış ve tanımlanmış Şirket yönetim sistemini, altyapı, üstyapı, sistematik bir yaklaşımla izlenmesi ile sistemin enerji gibi farklı sektörlere yaygın iş kollarında geliştirilmesi gereken noktaları ortaya yürüttüğü faaliyetlerinde en etkin şekilde uygulamakta; yeni sektörlerde faaliyetlere çıkarılmakta, iş ve yönetim süreçlerinin gelişimi başladığında sektörel işleyişin uygulama tasarlanmaktadır. farklılıklarından doğan sistemin değişen Bu yaklaşım ve yönetim sistemi sayesinde ihtiyaçlarını hızla çözümleyerek süreçleri yönetim sistemine adapte etmekte ve uygulanan Yıldızlar İnşaat olarak tüm iş süreçlerimizi yönetim sistemini yeni ihtiyaçlar doğrultusunda planlanmakta ve bütünleşik olarak geliştirmektedir. yönetmekteyiz.

Eylül Ekim 2009 Yüksel İnşaat A.Ş.’de Standardizasyon İlkeleri Nejat ERGÜN |Yüksel İnşaat A.Ş. - Yönetim Sistemleri Grup Müdürü

Yüksel İnşaat A.Ş, 1999 yılından beri ISO 9001 Standardizasyonun, uygulandığı konudaki temel Kalite Sistem, OHSAS 18001 İş Güvenliği ve amaçları ise aşağıdaki gibidir; ilerleyen yıllarda da ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartları belgelerine sahip olarak 1. Sadeleştirmek, gerek yurtiçi ve gerekse yurtdışı projelerinde 2. Bir örnekleştirmek, uygulamalarına devam etmektedir. 3. Sınıf, derece, tür ve benzeri özellikleri tanımlayarak ayırt edilmeyi sağlamak, Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO, 4. Bu özelliklerin karşılaştırılmasını mümkün International Standard Organization) tarafından kılacak analiz ve kontrol metotlarını belirtmek. yapılan tanımlamalara göre standart, imalatta, anlayışta, ölçme ve deneyde bir örnekliliktir. Standardizasyonun, uygulandığı konudaki Standardizasyon ise belirli bir faaliyetle ilgili sağladığı yararlar ise şöyle özetlenebilir; olarak ekonomik fayda sağlamak üzere bütün 1. Biçim ve kaliteyi sadeleştirerek (netleştirerek) ilgili tarafların yardım ve işbirliği ile belirli üretimi kolaylaştırır, kurallar koyma ve bu kuralları uygulama 2. Üretilen mallarda (istenmeyen) çeşitliliği en az işlemidir. sayıya indirir, 3. Malların tipik özelliklerini herkesin aynı Standart, mutabakat sağlanmış ve kabul edilmiş anlamda kavramasını sağlar, bir kurumca onaylanmış, mevcut şartlar altında 4. Tipik özelliklerin sınanması ve en uygun seviyede bir düzen kurulmasını gerçekleştirilmesi için gerekli deneme amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanımlar için metotlarını ortaya koyar. faaliyetler ve sonuçlarıyla ilgili kurallar, kılavuzlar veya karakteristikler ihtiva eden dokümandır. Özetle; ölçmediğinizi kontrol edemeyiz. Bir başka tanımıyla standart, yapılması gerekeni Ölçebilmek için ise standartlara gereksinimimiz bildiren bir yönerge, bir kural veya uygulamaya vardır. ilişkin bir belirlemedir. Standartların ülke sanayiindeki tatbikatlarının yaygınlaştırılması ve sanayicilerle kurulan yakın Standardizasyonun Konusu, Amaçları ve diyalog sayesinde standartlarda tespit edilen İlkeleri eksikliklerin süratle giderilmesine belgelendirme vasıtasıyla kolayca imkan bulunabilmektedir. Standardizasyon işlemi ile öncelikli olarak can Böylece yoğun çaba harcanarak hazırlanan ve mal güvenliği hedeflenirken aynı zamanda standartların günün şartlarına uygun, yaşayan kalitenin alt sınırı tespit edilmek suretiyle birer doküman olması da sağlanmaktadır. belirlenen düzeyin altında mal ve hizmet Ulusal ekonomiler açısından da belgelendirme üretimine izin verilmemektedir. En ekonomik faaliyetlerinin üretim kalitesini en az üretim standartlara uygun üretim, en uygun standartlarda öngörülen seviyeye yükselterek tüketim standartlara uygun tüketimdir. O teknolojik gelişmenin hızlandırılması, ihraç halde standartlara uygun üretmek ve tüketmek edilen ürünlerin ülkeye itibar kazandırması ve herkes için milli ve insani bir görev kabul tüketicinin korunması hedeflerine ulaşmada edilmelidir. Ancak bu suretle kaynakların en iyi etkili bir araç olduğu bilinmektedir. şekilde değerlendirilmesi mümkün olabilecek ve böylelikle toplumun refah düzeyinde önemli Standartlar çözüm arar, insanları ve ülkeleri bir artış sağlanabilecektir. Bilgi ve üretim birbirine bağlar; şirketlerin kalite, iş güvenliği, teknolojilerindeki gelişme ile birlikte hızlı bir çevre güvenliği standartları konusunda belge küreselleşme sürecinin yaşandığı günümüzde, sahibi olması, yukarıda anlatmaya çalışılan standartlar uluslararası ticaretin ortak dili haline faydaları ve işbirliğini sağlama yönünde atılmış gelmiştir. Artık uluslararası pazarlarda rekabet bir ilk adım, bu konularda yapılacak çalışmalar edebilmenin yolu, standartlara uygun ve kaliteli için gönüllülük ve aslında çağdaş insan mal ve hizmet üretiminden geçmektedir. yaşamına bir katılım, verilmiş bir söz olmaktadır.

90 - 91 Toplantı

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ile iftar yemeği

İNTES’in Karayolları camiası ile İNTES üyelerine verdiği iftar yemeği 16 Eylül 2009 tarihinde Sheraton Otel’de yapıldı. İftar davetinin onur konuğu Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım oldu. Yemekte Ulaştırma Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü mensupları ve İNTES üyeleri ile sektör temsilcileri bir araya geldi.

İNTES Yönetim Kurulu Başkanı M. Şükrü Koçoğlu belirten ve sektörün yurtdışı yatırımlarının 2008 iftarda yaptığı kısa konuşmada, karayollarının yılında 24 milyar doları aştığını vurgulayan ve tüm ulaştırma unsurlarının tek bir bakanda Yıldırım, küresel mali krizin bir sonucu olarak toplanmasının önemli bir karar olduğunu belirtti. inşaat sektöründe de daralma yaşandığını Koçoğlu, “Çok kararlı ve yapıcı sentezlerin kaydetti. yapıldığını vurgulamak istiyorum. Karayollarında Bu yılın ikinci yarısında inşaat sektöründeki etkili biçimde devam eden yap-işlet ve yap-işlet- küçülmenin azaldığına dikkat çeken devret modelinde başarıyla yol alındı. Başarılı Yıldırım, bunun Hükümet’in kriz döneminde sonuçlar elde edildi.” dedi. altyapı yatırımlarını sürdürmesi sayesinde Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, iftarda yaptığı gerçekleştiğini söyledi. konuşmada 2012 yılında 22 bin 500 kilometre AK Parti Hükümeti’nin iktidara gelmesinin bölünmüş yola ulaşmayı hedeflediklerini ardından bölünmüş yol hedefini açıkladığını açıkladı. hatırlatan Yıldırım, bölünmüş yol çalışmalarını Müteahhitlik sektörünün 1 milyon 400 bin 2010 yılında tamamlamayı hedeflediklerini insana iş ve aş sağladığını, inşaat sektörünün vurguladı. Yıldırım, 15 bin kilometre olarak istihdamdaki payının yüzde 6,5 olduğunu belirlenen bölünmüş yol hedefi kapsamında

Eylül Ekim 2009 mevcut 6 bin 100 kilometre bölünmüş yola ek olarak 10 bin 500 kilometre yol yaptıklarını kaydetti.

Bakan Yıldırım, “Önümüzde daha 4 bin 500 kilometre bölünmüş yol var. Bu yılsonuna kadar bin kilometre daha bölünmüş yolu açacağız. Hedefimiz, eğer bütçe kaynaklarında bir olumsuzluk yaşanmazsa, 2012 yılında 22 bin 500 kilometre bölünmüş yola ulaşmak.” diye konuştu. Yıldırım, bölünmüş yolların trafik kazalarını ve kazalarda ölümleri azalttığına dikkat çekti.

Karayollarında Hükümet’in hiçbir fedakarlıktan kaçınmadığını anlatan Yıldırım, 2010 yılından itibaren karayollarında önceliklerini değiştireceklerini dile getirdi. Yolların standardını yükseltmeyi amaçladıklarını vurgulayan Yıldırım, yüzde 80’i sathi kaplama olan bölünmüş yolları sıcak asfalt yapacaklarını bildirdi.

Yıldırım, kuzey-güney koridorlarının en az iki üç tanesini bölünmüş yol veya otoyol standardına getirmeyi hedeflediklerine de değindi ve Karayolları yatırım bütçesinin 4 milyar lirayı bulacağını tahmin ettiklerini söyledi. Karayollarında artık makyajın önem kazandığını vurgulayan Yıldırım, karayollarının makyajına turuncu, beyaz, yeşil ve mavi renkleri katmak gerektiğini söyledi.

Yıldırım, havalimanlarında başlattıkları yap-işlet-devret modelini karayollarında da yaygınlaştıracaklarını kaydetti ve 2023 yılına kadar tamamlamayı amaçladıkları projelerin toplam maliyetinin 200 milyar doların üzerinde olduğunu söyledi.

Yıldırım, karayollarının ek bütçe talebinin onaylandığını da belirterek, müteahhitlere, “1,7 milyar TL’yi hesaplarınıza aktarıyoruz. Yaptığınız işin karşılığını görün istiyoruz.” diye seslendi.

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, iftar yemeğinin ardından Sheraton Oteli’nin bahçesine İNTES’ in armağanı olan bir çam ağacı dikti.

92 - 93 Toplantı

İNTES, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu’nun katılımıyla iftar yemeği düzenledi İNTES, 15 Eylül 2009 tarihinde Rixos Grand Ankara Oteli’nde, DSİ camiası, Çevre ve Orman Bakanlığı mensupları ile İNTES üyelerinin katıldığı bir iftar yemeği verdi. Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu’nun onur konuğu olduğu yemeğe, İNTES Yönetim Kurulu Başkanı M. Şükrü Koçoğlu, Yönetim Kurulu üyeleri ile İNTES üyesi firmaların yetkilileri ve DSİ Genel Müdürü Haydar Koçaker katıldı.

Eylül Ekim 2009 Çevre ve Orman Bakanı Eroğlu, iftarda yaptığı “Daha önce sizlerle bir araya geldiğimizde hidrolik konuşmada, müteahhitlere, “Biz bir aileyiz.” santralleri devletin yapmamasını istemiştiniz. diye hitap etti. Bakan Eroğlu, hedefe birlikte Geldiğimiz bu noktada sizin bana değil, benim koştuklarını belirterek şunları söyledi; size teşekkür etmem lazım. “Müteahhitlerimizle gurur duyuyorum. Yurtdışına çıktığım zaman yaptığım görüşmelerde 23-25 bin megawat üretim 5-6 yıl içinde müteahhitlerimizi soruyorum. Fevkalade memnun gerçekleşmiş olacak. Bu, özel sektöre güvenin olduklarını söylüyorlar.” göstergesidir.”

Kamu yatırımlarını 2010 yılında hızlandırmak Bakan Eroğlu, bankaların kredi verme istediklerini ifade eden Bakan Eroğlu, Devlet konusunda nazlı davrandıklarını, bunun Su İşleri’nin bölgesel projeler adıyla bir hamle yatırımların hızlanmasını engellediğini de başlattığını ve DSİ’nin sulama yatırımlarının 2,5 milyar liraya yükseldiğini ancak bunun daha da vurguladı. Eroğlu, "Bankaların bekleme süresi artması gerektiğini kaydetti. Eroğlu sözlerini doldu. Bir süre sonra bankalar kredi açmaya şöyle sürdürdü; başlayacaklardır." dedi.

94 - 95 Toplantı

Çözüm Arama Konferansı; İnşaat Sektöründe Güncel Mali Konular

Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası’nın düzenlediği “İnşaat Sektöründe Güncel Mali Konular”ın ele alındığı Çözüm Arama Konferansı, 17 Kasım 2009 tarihinde Sheraton Otel’de yapıldı. Bu özel toplantıya İNTES üyesi kuruluşların sahipleri ve üst düzey yöneticileri katıldı.

Toplantı, İNTES Yönetim Kurulu Başkanı M. konudur. Sektör, taşeron sistemiyle çalışıyor. Gazi Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü Başkanı Şükrü Koçoğlu’nun konuşmasıyla başladı. Taşeron kuruluş, örneğin vergisini yatırmadıysa, Prof. Dr. Şükrü Kızılot, toplantının Konferans Maliye denilince herkesin irkildiğini, Maliye’den Maliye kimi yakalarsa bu vergiyi ondan alıyor. İş bölümünde yaptığı ayrıntılı konuşmada; 2009 gelen zarfların insanları tedirgin ettiğini belirten sonunda sektöre dönüyor.” yılı bütçesinin 175.4 milyar lira olan (on aylık) Koçoğlu, özetle şunları söyledi; gelirlerinin 2008’in aynı döneminin gerisinde İNTES Başkanı Koçoğlu, yurtdışındaki kaldığını, 2008 yılında 4.9 milyar olan açığın “İnşaat sektörü yasal düzenlemelerde negatif projelerin desteklenmesi ve özellikle yurtdışına 2009’da 43 milyar liraya çıktığını anlattı. ayrımcılığa tabi tutuluyor. Yıllardır stopaj ile ilgili götürülecek Türk işçileriyle ilgili teşvikler 2009’un on aylık verilerine göre; 45 milyar mücadele verdik. Sonunda stopaj yüzde 5’ten getirilmesi ve yurtdışı işlerin Türkiye’nin 82. ili liralık gelir vergisi hedeflenirken 32 milyar lira yüzde 3’e düşürüldü. Maliye, iki tarafı bıçak bir gibi görülmesi gerektiğini de kaydetti. toplanabildiğini, kurumlar vergisinde 20 milyar

Eylül Ekim 2009 lira olan hedefin 12 milyar lirada kaldığını uyarınca insanlara “Nereden buldun?” diye belirten Kızılot, ÖTV’de 49,3 milyar olan hedefin sorulamayacağını vurguladı. ise 35 milyar olduğunu söyledi. Kızılot konuşmasında, özellikle İstanbul ve İzmir’de yaygınlaşan “kara liste” uygulaması 2010 bütçesinde giderlerin yüzde 7, hakkında da bilgiler aktardı. Kara liste gelirlerin ise yüzde 16 oranında artmasının uygulamasının yaygın isminin “kod” olduğunu, öngörüldüğünü, vergi gelirlerinde 30 milyar kod uygulamasının tüm iş dünyasında ciddi liralık bir artış beklendiğini ifade eden Kızılot, endişe yarattığını söyledi. 2009 bütçesinin açığının tahmini olarak 62 milyar lira olacağını, 2010 bütçesinde ise bunun Avukat Zuhal Kızılot ise vergi cezaları, kaçakçılık 50 milyar lira olarak tahmin edildiğini kaydetti. suçu, naylon fatura ve vergi ihtilafları konusunda 2009’da 20.8 milyar lira olan faiz dışı fazlanın idari çözüm yolları, dava açma yolu hakkında 2010 bütçesinde 8.5 milyar lira öngörüldüğünü katılımcıları bilgilendirdi. Zuhal Kızılot, teminat belirten Kızılot, Türkiye’nin iç borçlarının 320 istenmesi, haciz işlemleri ve cezalı durumlardan milyar liraya ulaştığını söyledi. kurtulabilmek için pratik önerilerde bulundu. Kızılot, 2010 yılı arsa değerlerinin yeniden Toplantıda, Nexia Uluslararası Denetim ve Mali belirlendiğini, yüzde 20 ile yüzde 200 oranında Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Hayrullah artışlar olduğunu; bina metrekare değerlerinin Doğan ile Baş Hesap E. Uzmanı Hasan Yalçın yüzde 12-25 oranında artması sonucu emlak inşaat sektöründeki vergi incelemeleri, inceleme vergilerinde de önemli artışların kaçınılmaz sırasında dikkat edilmesi gereken “püf noktalar” olacağını belirtti. ile yurtdışı inşaat işlerinde ortaya çıkan sorunlar ve çözüm yolları hakkında bilgi aktardılar. “Varlık Barışı”nın 31 Aralık 2009’da biteceğini, Çözüm Arama Konferansı’nda konuşmacılar, Bakanlar Kurulu’nun bu süreyi uzatma katılımcıların sorularını da yanıtladılar. Toplantı yetkisinin bulunmadığını anlatan Kızılot, yasa düzenlenen kokteylle sona erdi.

96 - 97 Bakış

Gazetecilikte standart

Üç yıl öncesine kadar gazetecilik ve standart sözcüklerinin yan yana geldiğini hiç duymamıştım. Biz gazeteciler, o zamana değin kendi mesleğimize standart getirilmesi konusunda kafa yormamıştık. Hatta bu mevzuu üzerine konuşmamıştık bile. Ne zaman ki Türk Standardları Enstitüsü (TSE) “gazetecilik standartları”nı belirleyip bir tebliğname (!) halinde yayınladı o zaman gazetecilerin aklına standart konusu düştü; hemen ardından da itiraz sesleri yükseldi. İtirazların çoğu belirlenen standartların eksikliği, yanlışlığı üzerineydi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, TSE’ye “yeterince araştırma yapmadığı ve eksik bilgiye sahip olduğu” eleştirisini yöneltti. “Muhabir, foto muhabiri ve kameraman üçlüsü konusunda bilgisi olmadığı, bu nedenle de belirlediği standardın gerçeği yansıtmadığı görülmektedir.” denildi. İkinci eleştiri ise TSE’nin gazeteciliğe standart getirmeye kalkmasının anlamsızlığı üzerineydi. Basın Konseyi Başkanı Oktay Ekşi, haklı olarak TSE’nin milletvekilleri, politikacılar, tacirler, işadamları, müteahhitler, doktorlar ve avukatlar gibi meslek grupları ile ilgili standart üretmediği halde gazeteciliğe neden standart getirmeye çalıştığını sordu. Ekşi, “TSE kendine iş arıyorsa

Eylül Ekim 2009 Faruk BİLDİRİCİ Gazeteci - Yazar

tavsiye ederiz, işe doğru yerden başlasın.” dedi. Gazeteci değilse bile, yine de haberin nasıl mesleği icra ediyoruz. Üstelik bu Cumhuriyet’in yazılacağını, röportajın nasıl yapılacağını iyi bilir kuruluş yıllarından beri de böyle. Kuruluşundan İkinci eleştiri, birincisinden daha önemli. Bence (!), gazetelerin haberciliği üzerine uzun uzun fikir de getirilen standartların eksikliği, doğruluğu 80 yılı aşkın bir süre geçen Cumhuriyet, beyan ederler. tartışmasına girmek yerine neden böyle bir hala demokratikleşmeyi tartışırken medya çalışmaya gerek duyulduğunun vurgulanması İnsanların bu kadar fikir belirtme hakkını kuruluşlarının da iktidardan tümüyle bağımsız gerek. kendinde gördüğü bir meslek ile ilgili olarak bir çalışabildiğini söylemek kolay değil. İşte bunların sonucu olarak TSE de kendinde standart Evet, TSE neden gazetecilere standart getirmeye kamu kuruluşunun sınır çizmeye kalkması hiç belirleme hakkı görebilir. kalktı? TSE’nin adını bugüne değin çeşitli sınai şaşırtıcı değil. TSE de sokaktaki vatandaş gibi, bu mesleğin nasıl yapılması gerektiğini söyleme ürünlerden yiyeceklere, giyeceklere kadar Ancak TSE’nin belirlediği bu standartların hakkını kendinde görebiliyor! Hatta doktorlara, birçok ürüne getirdiği standartlarla duymuştuk. uygulama şansı, sokaktaki vatandaşın mühendislere söylemediğini gazetecilere Getirdiği standartların ne kadar işe yaradığı, gazetecilik üzerine ettiği laflar gibi havada vaaz edebiliyor. Doktorluğu bilmiyorlar ama ne kadar uygulandığı da tartışılır ama orası kalmaktan öteye geçemez. Çünkü gazetecilik konumuz dışında olduğu için geçelim. Meslekler nasıl haber yazılması gerektiği, haberin nasıl öyle standartlar belirlenerek yürütülebilecek bir konusunda bir standart getirme çabası olmayan toplanacağı üzerine ahkam kesebiliyorlar! meslek değildir. Gazetecilik, özgürlükler üzerine TSE’nin durup dururken gazetecilik alanına TSE’nin gazeteciliğe bu yaklaşımı, siyasi iktidarın kuruludur. Standartlarla değil, farklılıklarla, girmesinin bir açıklaması olmalı. gazeteciliğin bu ülkede yapılış biçiminden tatmin çeşitliliklerle üretilebilen bir faaliyet alanıdır. olmadığını, kırmızı çizgiler oluşturmak istediğini TSE’den “gazetecilik standardı” konusundaki Standart belirleyip sınırlar çekmek bu mesleği de gösteriyor. Ne de olsa biat medyası dışında çalışmalarının nedeni konusunda bir açıklama öldürmekle eş anlamlıdır. Torna tezgahından yapılmadı. Öyleyse nedeni üzerinde biz fikir kalan gazetecilerin sözcüklerine bile müdahale çıkmış gibi birbirine benzeyen kafaların birbirinin yürütebiliriz. edildiği bir dönemden geçiyoruz. İktidarın medya tıpkısı haberler yazması gazeteciliğin ruhuna kuruluşları üzerinde bir de TSE’nin standartları Her şeyden önce gazetecilik, bu ülkede hemen üzerinden baskı oluşturmaya kalkması şaşırtıcı aykırıdır. herkesin bildiğini sandığı, üzerine rahatlıkla değil. Onun için gazeteciliğe standart getirmeye laf edebildiği bir faaliyet alanı. Bunca yıllık gazetecilik yaşamım boyunca nereye gidersem Neden böyle bir işe girişildiğini geçip ikinci kalkmak yerine etik ilkelerin uygulanmasını gideyim karşılaştığım insanların çoğu lafa hemen sorumuzu soralım; TSE’nin böyle bir standart istemek gerekir. Etik ilkeleri belirleyecek olan “Ben de gazeteci sayılırım.” diye girerler; ya bir belirlemeye hakkı var mı? Basın kartlarının da ne iktidardır ne de kamu kuruluşlarıdır. gazete bayiliği yapmıştır ya da bir yerlere bir bile hala Basın Yayın Enformasyon Genel Gazetecilik meslek kuruluşları dururken bu işler iki yazı yazmıştır ama kendisini gazeteci sayar. Müdürlüğü tarafından verildiği bir ülkede bu onlara düşmez…

98 - 99 AB Proje

Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından Bu proje İŞ-KUR tarafından yürütülmekte ve izlenmektedir Bu projenin sözleşme makamı MFIB'dir desteklenmektedir

Bir istihdam hikayesi; intes genç işsizleri sektöre kazandırmaya devam ediyor

İnşaat Sektöründe Ölçme ve Değerlendirme; Eğitim ve İstihdam Projesi kapsamında düzenlenen ilk mesleki eğitim, “Kaynak Ustası” mesleğinde 6 Nisan–20 Mayıs 2009 tarihleri arasında Gama Kaynak Okulu’nda gerçekleştirildi.

Eğitimler sonunda başarı ile mezun olan 51 İnşaat Taahhüt A.Ş. yer almakta. kursiyerden yurtdışında istihdam edilmeyi kabul eden 34 kişi gruplar halinde GAMA A.Ş. Proje kapsamında düzenlenen ikinci mesleki Katar Şantiyesi’nde istihdama yönlendirilmeye eğitim, 8 Haziran-11 Temmuz 2009 tarihleri başlandı. Diğer yandan sınavlarda başarı arasında “Panel Sistem Demiryolu Ustası’’ gösteren kursiyerlerin istihdam edilmelerine mesleğinde gerçekleşti. Bir hafta süren teorik yönelik talep üzerine çeşitli firmalara eğitimlerin ardından beş hafta süren uygulamalı yönlendirildiler. Bu firmalar arasında Baytur eğitimler YapıRay Ankara-Konya Hızlı Tren

Eylül Ekim 2009 Projesi Konya Şantiyesi’nde yapıldı. Başarılı olmuştur. Başarılı kursiyerler arasından olan kursiyerlerin tamamı YapıRay Hızlı Tren 67 kişinin istihdamı gerçekleştirilmiş olup Projesi’nin Konya ve Afyon şantiyelerinde geri kalanların istihdam çalışmaları devam istihdam edildiler. Söz konusu mesleğin Meslek etmektedir. Standardı 19 Eylül 2009 tarih ve 27354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Proje kapsamında 84 kişinin daha eğitim alarak Proje kapsamında üçüncü mesleki eğitimler istihdam edilmeleri hedeflenmektedir. Proje 3 Ağustos - 11 Eylül 2009 tarihleri arasında hedefi olan 200 gencin mesleki eğitim alarak Argon Kaynak mesleğinde Efor Makina Kaynak istihdam edilmesi için yurtiçinde ve yurtdışında Okulu’nda gerçekleştirildi. Toplam altı hafta süren eğitimler sonunda başarılı olan kursiyerler İNTES üyesi ve sektör firmaları ile görüşmeler Efor Makina’nin Sivas-Kangal, Muğla-Yeniköy sürmektedir. Ulusal meslek standardına dayalı ve Zonguldak-Çatalağzı şantiyelerinde işe olarak getirilen hızlandırılmış eğitimlerin başlayarak istihdam edildiler. ardından geniş kapsamlı soru bankaları ile Projeden Sonuçlar ölçme ve değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu Proje kapsamında, bugüne kadar 122 kişi değerlendirmeler sonunda başarılı adaylara eğitime alınmış, 116 kişi eğitimlere devam verilen belgelere sahip adaylar ayrıcalık etmiş, 101 kişi eğitimler sonunda başarılı taşımaktadırlar.

100 - 101 Mali Pencere

KOBİ birleşmelerine yönelik vergisel teşvikler

GİRİŞ1. Kararı (BKK) da 5 Eylül 2009 tarihli RG’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ekonomik krizle birlikte özellikle Küçük ve Orta Ölçekli İşletme (KOBİ) kapsamına dahil firmalarda 2. YASADAN YARARLANACAK ŞİRKETLER ciddi finansman sıkıntısı baş göstermiş, bu Yasanın sağladığı indirimli orandan yararlanacak sıkıntı bu tür firmaların bankalar tarafından ve KOBİ olarak kabul edilen şirketler aşağıdaki sıkıştırılmalarına, kapanmalarına, küçülmelerine özelliklere sahip olmalıdır. ya da işçi çıkarmalarına yol açmıştır. • Tam mükellef statüsünde olma koşulu Bu firmaların özvarlıklarını iyi şekilde değerlendirmelerinin sağlanması, birleşerek Yabancı bir firmanın ya da şahıs işletmesinin daha güçlü yapıya sahip olmaları ve özellikle Türkiye’deki işyerleri dar mükellefiyet statüsünde bu firmalardaki vergi dahil kamusal yüklerin vergilendirildiği için bunlar yasadan yararlanamaz. hafifletilmesi bu problemleri gidermek için • Şirketlerin ya da ferdi ticari işletmelerin düşünülen önlemlerin başında gelmiştir. bir sermaye şirketi2 çatısı altında Bu konudaki reel kesimden gelen talepler birleşmeleri gerekmektedir. dikkate alınmış ve KOBİ kapsamındaki firmaların Birleşen şirketler limited şirket, anonim şirket birleşerek varlıklarını bir araya getirmeleri ve işçi ya da sermayesi paylara bölünmüş komandit sayısını korumaları şartıyla, kurumlar vergisinden şirket gibi sermaye şirketleri olabilecekleri gibi belli bir oranda indirime gidilebileceği yönünde bilanço esasında defter tutan gerçek kişiler de yasa taslağı hazırlamıştır. Söz konusu taslak, olabilecektir. TBMM tarafından onaylanmış ve 03.07.2009 Birleşme ikiden fazla şirket ya da ferdi ticari tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan işletme arasında yapılabilecektir. 5904 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Bu şirketler ya da ferdi ticari işletmeler birleşip Kanun kapsamında yürürlüğe girmiştir. yeni bir sermaye şirketi kurabilecekleri gibi, bir başka sermaye şirketine de katılabileceklerdir. Yasanın uygulamasına yönelik hususlar 13 Ağustos 2009 tarih ve 27318 numaralı Resmi KOBİ tanımı kapsamına giren gerçek kişilere Gazete’de (RG), bu konudaki indirimli oranları ait ticari işletmelerin bu madde hükümlerinden belirleyen 2009/15386 sayılı Bakanlar Kurulu yararlanabilmeleri için, Gelir Vergisi Kanunu’nun

1- Bu yazı 10.09.2009 tarihinde kaleme alınmıştır.

2- Kurumlar vergisi Kanununa eklenen geçici 7. madde hükmü gereği, “anonim şirket” ifadeleri, 31.12.2009 tarihine kadar gerçekleştirilecek birleşmelerde “sermaye şirketi” olarak dikkate alınacaktır.

Eylül Ekim 2009 Murat TOKMAKKAYA Ser & berker Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş. Yeminli Mali Müşavir/Eski Başhesap Uzmanı

(GVK) 81. maddesinde aranan şartları (değerleme şirketlerin bu imkandan yararlanma hakkı üzerinden devredileceğine dair avantajlı bir hükümleri hariç) sağlamaları gerekmektedir. bulunmamaktadır. düzenleme öngörülmüştür. Zira çok uzun zaman Sermaye şirketine dönüşme ve nevi değişikliğini önce alınmış kıymetlerin bilançodaki değeri çok 3. YASADAN YARARLANMANIN DİĞER düzenleyen bu maddedeki şartlar, ferdi işletmenin küçük kaldığından dolayı, birleşme sonrasında ŞARTLARI bilanço esasında defter tutması, bilançonun bir bilançolar gerçek durumu yansıtmaktan uzak bütün olarak devredilmesi, gerçek kişiye sermaye • Birleşme işlemi 31.12.2009 tarihine kadar kalır. Bu değişiklikle, bilançonun gerçeği şirketinden özvarlık payına göre hisse verilmesi tamamlanmalıdır. yansıtması sağlanmış ve birleşilen şirketin ve hisselerin nama yazılması hususlarıdır. Birleşme tarihi, birleşmenin tescil edilip sicil sermayesine eklenecek vergisiz birleşme karı Kanun ve ilgili Tebliğ’de açıkça belirtilmediği gazetesinde yayım tarihi olduğu ve bu işlemlerin yükselmiş olacaktır. tamamlanması uzun süre alacağı için, bu yasa halde, gerçek kişi ve sermaye şirketlerinin Yasada “sabit kıymetler” denildiği ve Tebliğ’de de hükmünden yararlanacak şirketlerin işlemlerini bir araya gelerek kurdukları adi komandit gayrimenkul tanımı için VUK’nun 269. maddesine tamamlamak için acele etmelerinde yarar ya da kolektif şirketler de GVK 81. madde atıf yapıldığı halde, yine aynı Tebliğ’de “Sabit bulunmaktadır. kapsamında düzenlendiğinden bu yasal teşvikten kıymet ifadesinden, VUK’nun 313 üncü maddesi yararlanabileceklerdir. • Birleşerek münfesih olan şirketin ya uyarınca amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi da şirketlerin aktif değerleri, bir bütün • 2008 sonu itibariyle en az 10 en fazla da kıymetlerin anlaşılması gerekmektedir.” şeklinde halinde devralınmalı ve birleşilen şirketin 250 işçi çalıştırıyor olunmalıdır. bir ifadenin kullanılması, özellikle amortismana bilançosuna kaydedilmelidir. tabi olmayan “arsalar” açısından tereddüt 2008 yılının Aralık ayına ilişkin olarak verilen Birleşilen kurum tarafından münfesih kurumun uyandırmaktadır. İdarenin bu konuya yasanın sigorta bildirgesine göre 10-250 arası birleşme tarihindeki sabit kıymetlerinin rayiç lafzını dikkate alarak açıklık getirmesinde yarar işçi çalıştırmayan firmaların bu imkandan bedelle, diğer kıymetlerinin ise 213 sayılı Vergi bulunmaktadır. yararlanmaları mümkün değildir. Usul Kanunu’nun (VUK) değerleme hükümlerine Birleşme sırasında, rayiç değerlerin • 2008 sonu itibariyle net satışları 25 göre değerlemek suretiyle bir bütün halinde belirlenmesiyle ilgili VUK’da öngörülen Milyon Türk Lirası’nı geçmemelidir. devralınması ve bilançosuna kaydedilmesi yöntemlerin doğru uygulanmasında mükelleflerin gerekmektedir. 2008 yılına ilişkin gelir tablosuna göre net dikkatli olması gerekmektedir. satışları 25 Milyon Türk Lirası’nı geçen firmalar Burada, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun • Birleşmeden doğan kazançların bu imkandan yararlanamaz. (KVK) normal birleşme işlemleriyle ilgili 19. tamamının birleşme tarihi itibarıyla maddesinden farklı olarak, bilançodaki sabit • 2008 sonu itibariyle aktifleri 25 Milyon birleşilen şirketin sermayesine kıymetlerin (VUK’nun 269. maddesi gereğince Türk Lirası’nı geçmemelidir. eklenmesi gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetler 2008 hesap döneminin sonu itibarıyla aktif ile alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema Birleşmede sabit kıymetler rayiç bedelle toplamı 25 milyon Türk Lirası’ndan fazla olan filmleri) kayıtlı değerleri değil, rayiç değerleri değerleneceğinden, birleşme işlemi sonucunda

102 - 103 Mali Pencere

belli bir tutarda birleşme karı ortaya çıkacaktır. bölünme ve hisse değişimi işlemlerine • Birleşilen kurum tarafından devralınan ayırmak uygulayıcılar için oldukça zor olacağı Yine aynı şekilde, normal birleşmelerde Bu karın, vergiye tabi olmaksızın birleşme tarihi tabi tutulamaz. varlıkların, devir bedelinden düşük bir için, uygulamada sübjektif değerlendirmelerin, uygulanan damga vergisi ve harç istisnası gibi itibariyle sermayeye eklenmesi gerekmektedir. bedelle satılması durumunda oluşan eşitsizliklerin, haksız uygulamaların ve dolayısıyla kolaylıklar aynen korunmaktadır. Bu yasaklara uyulmadığı takdirde, birleşmeden zararlar, birleşilen kurumun kurumlar yargıya intikal edecek tereddüt yaratıcı olayların Bu durumda, bilanço değerinin tespitinde dolayı istisna edilen ya da indirimli oran SONUÇ6. vergisi matrahının tespitinde indirim çıkması ihtimali çok yüksek görünmektedir. görev alan uygulayıcıların (mali müşavirlerin, uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk konusu yapılamaz. Önceki bölümlerde açıklandığı üzere, yeni mahkemece atanacak bilirkişilerin, değerleme ettirilmeyen vergiler, gecikme faizi ile birlikte 5. YASAYLA GETİRİLEN VERGİSEL düzenlemeler belli şartları sağlayan şirketlere iki şirketlerinin, takdir komisyonlarının) birleşme birleşilen kurumdan tahsil edilecektir. Devir sırasında iktisadi kıymetler rayiç bedelle AVANTAJLAR önemli avantaj sağlamaktadır. sonrası bilançosunu doğru şekilde oluşturması değerlendiklerinden, bunların satışında bu • Birleşen KOBİ’ler 31.12.2009 tarihine Bu yasa kapsamında getirilen avantajlı vergi ve birleşme karını doğru tespit etmeleri ve bedelin altında bir satış işlemi yapılması halinde, Bunlardan birincisi indirimli kurumlar vergisi ve kadar kendi aralarında tekrar birleşme uygulamalarını aşağıdaki şekilde sıralamak diğeri de bilançoda kayıtlı sabit kıymetlerin “rayiç şirket yetkililerinin de sermaye artışını içeren ortaya çıkacak zararın kanunen kabul edilmeyen yapabilirler. mümkündür: değerlerle” değerlenerek birleşilen kurumun son durumu yasal süresi içinde ticaret sicil gider (KKEG) olacağı öngörülmektedir. bilançosuna kaydedilmesidir. gazetesinde yayımlaması gerekmektedir. • İndirimli Kurumlar Vergisi Yasanın bu yılın sonuna kadar öngördüğü bu süre • Birleşilen kurum tarafından devralınan zarfında birden fazla birleşme işleminin yapılması Bu avantajlardan yararlanmak için 31.12.2009 Bilançonun değerlemesinden kaynaklanan ve taşınmaz ve iştirak hisselerinin Birleşme nedeniyle infisah eden kurumun, teorik olarak mümkün olsa da pratik olarak pek tarihine kadar süre konulmuştur; dolayısıyla vergiden istisna tutulan birleşme karı, kurum satışında elde edilen karlara tanınan birleşme tarihinde sona eren hesap döneminde mümkün görünmemektedir. elde ettiği kazançları ile birleşilen kurumun birleşme işlemlerinin uzun bir süre aldığının ve kazancına dahil edildikten sonra yıllık kurumlar istisnalar, indirimli kurumlar vergisi birleşme işleminin gerçekleştiği hesap dönemi hızlı hareket etmek gerektiğinin farkında olmak vergisi beyannamesinin “Zarar Olsa Dahi • Birleşen kurumların birleşme tarihi dönemi boyunca uygulanmaz. dahil olmak üzere, üç hesap döneminde elde gerekir. İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünde itibarıyla öz sermaye tutarını geçmeyen Birleşme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak ettiği kazançlara, BKK ile belirlenen indirimli Birleşmeden sağlanan vergisel avantajlardan ilgili satıra yazılmak suretiyle beyan edilecektir. zararları, kurumlar vergisi matrahının hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile kurumlar vergisi uygulanır. Bu oran normal yararlanmak için 3 yıl boyunca (31.12.2011 tespitinde indirim konusu yapılabilir. • Birleşilen kurum, münfesih kurumun rüçhan haklarının bu maddeye göre indirimli % 20’lik kurumlar vergisinin % 75’ine kadar tarihine kadar) çalıştırılan işçi sayısını korumak borçlarını ödemeyi taahhüt etmelidir. Bu hüküm de yeni olmayıp KVK’nun 9’uncu kurumlar vergisi uygulanan hesap dönemlerinde yapılabilecektir. ve ayrıca birleşen firmanın indirimli oran satışı halinde KVK’nun 5’inci maddesinin birinci maddesinde de yer almaktadır. Buna göre, 2009/15386 sayılı BKK ile belirlenen aşağıdaki uygulamasının bittiği 2011 yılını izleyen 3 Bu hüküm, yeni olmayıp KVK’nun 19’uncu fıkrasının (e) bendi hükmünde düzenlenen elde KOBİ birleşmelerinde, birleşen ve birleşilen oranlar 5 Eylül 2009 tarihi itibariyle yürürlüğe yıl içinde (2014 sonuna kadar) bir başka maddesinde de yer almaktadır. edilen karın % 75’lik kısmının istisna olacağına kurumların son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi girmiştir. firmayla birleşemeyeceğini, hisse değişimi dair hüküm uygulanmayacaktır. Buna göre, birleşilen kurumun, münfesih beyannamelerini kanuni süresinde vermiş yapamayacağını, bölünemeyeceğini, sermaye Buna göre, birleşme nedeniyle infisah eden kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi olmaları ve birleşen kurumun faaliyetine 4. YASAKLANMIŞ BİRLEŞMELER azaltması yapamayacağını ve tasfiye kurumun, birleşme tarihinde sona eren hesap hesaba katmak gerekir. borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine birleşmenin meydana geldiği hesap döneminden edilemeyeceğini Yasa değişikliğinin genel amacı KOBİ’lerin döneminde elde ettiği kazançlar ile birleşilen getireceğini; münfesih kurumun, birleşmenin itibaren en az beş yıl süreyle devam edilmesi Yine aynı şekilde, rayiç bedelle değerlenmiş mali yapılarının güçlendirilmesi, ölçek kurumun birleşme işleminin gerçekleştiği hesap Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edildiği tarihten şartlarıyla, birleşme nedeniyle infisah eden iktisadi kıymetlerin satışından doğan zararların verimliliğinin sağlanması, rekabet ortamına dönemi dahil olmak üzere üç hesap döneminde itibaren otuz gün içinde birleşme nedeniyle kurumların birleşme tarihi itibarıyla öz sermaye kanunen gider kabul edilmeyeceği ve taşınmazlar uyum kapasitelerinin geliştirilmesi ve istihdam elde ettiği kazançlara % 5 oranında kurumlar vereceği kurumlar vergisi beyannamesine ekli bir ile iştirak hisselerin satışından kaynaklı karlarda tutarını geçmeyen faaliyet zararları, birleşilen düzeylerinin artırılması olduğu için, Kanun’da vergisi uygulanacaktır. taahhütnameyle taahhüt etmesi gerekmektedir. hali hazır var olan kurumlar vergisi istisnasından kurum tarafından kurumlar vergisi matrahının herhangi bir sınırlama olmadığı halde, Tebliğ’de Bu durumda, 2009 yılı sonuna kadar birleşme yararlanılmayacağı yönündeki hükmü de • Birleşilen kurum bünyesinde toplanan tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. ilişkili kişi ve şirketler arasında yapılan gerçekleştiren firmalardan münfesih kurumun unutmamak gerekecektir. işçi sayısı üç yıl boyunca korunmalıdır. • Münfesih kurumdan devralınan birleşmelere yönelik şüpheci bir yaklaşımla birleşme tarihine kadar olan kazançları ile Özellikle ilişkili grup şirketleri arasındaki Birleşme sonrasında üç yıl süreyle (31.12.2011 amortismana tabi iktisadi kıymetler yasaklayıcı düzenlemelere yer verilmiştir. birleşilen ya da yeni kurulan firmanın birleşmenin birleşmelerde, tebliğ ile getirilen yasaklayıcı tarihine kadar) aylık ortalama bazda birleşilen için, faydalı ömürleri dikkate alınarak gerçekleştiği 2009 yılı dahil olmak üzere 2010 Bu düzenlemelere göre, ilişkili kişi ya da düzenlemelerin, uygulamada çok farklı kurum ile münfesih kurum tarafından, münfesih kurumdaki kayıtlı değerleri ve 2011 yıllarına ilişkin kazançlarına hali hazırda şirketlerin birleşmelerinde bu yasanın amacı değerlendirmelere tabi tutulma ihtimallerine karşı üzerinden kalan süre için amortisman uygulanan % 20 oranı değil, % 5 vergi oranı 01.04.2009 tarihinden önce verilen son aya (Mart dışında yüksek katma değeri ve karlılığı bulunan dikkatli olunması gerekecektir. 2009) ilişkin sigorta bildirgelerine göre istihdam ayrılabilir. faaliyetlerin ya da istihdamın kaydırılarak sadece uygulanacaktır. edilenlerin toplamından az olmamak üzere aylık Bu şartları yasada belirtilen süreler (istihdamın Bu hüküm amortisman uygulamasında, rayiç teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan • Diğer Vergisel Avantajlar istihdam sağlanması gerekmektedir. benzeri işlemlerin bulunması halinde, bu tür korunmasında 3 yıl; tasfiye, devir ve bölünme değerlerin değil, eski değerlerin dikkate Bu kapsamda yapılan birleşmeler, Katma Değer yasağında 6 yıl) içinde sağlayamayacağını birleşme yapan mükelleflerin yasa tarafından • Birleşilen kurum indirimli kurumlar alınacağını öngörmektedir. Anlaşılacağı üzere, Vergisi Kanunu bakımından, KVK’nun 19 ve düşünen firmaların, ileride geçmişe dönük bir tanınan vergisel avantajlardan yararlanamayacağı vergisi uygulamasının sona erdiği yılı vergisiz birleşmede, birleşme işleminden GVK’nun 81’inci maddesinde belirtilen işlemleri inceleme ya da cezai uygulamayla karşılaşmamak belirtilmiştir. izleyen 3 yıl boyunca tasfiye edilemez, doğan kazanç kurumlar vergisinden müstesna gibi değerlendirilmektedir. Bu nedenle, normal için birleşme konusunda iyi bir plan dahilinde sermaye azaltması, KVK’nun 18. ve tutulurken, yeni değerler üzerinden amortisman Bu düzenlemelerde sözü edilen yasak amaçlarla birleşme ve nevi değişikliğindeki KDV istisnası, bu karar almalarında ve çok hızlı bir şekilde 19. maddelerine göre birleşme, devir, ayırma olanağı verilmemiştir. yasanın teşvik edici amaçlarını birbirinden tür birleşmeler için de geçerli olacaktır. birleşmeyi gerçekleştirmelerinde fayda vardır.

Eylül Ekim 2009 belli bir tutarda birleşme karı ortaya çıkacaktır. bölünme ve hisse değişimi işlemlerine • Birleşilen kurum tarafından devralınan ayırmak uygulayıcılar için oldukça zor olacağı Yine aynı şekilde, normal birleşmelerde Bu karın, vergiye tabi olmaksızın birleşme tarihi tabi tutulamaz. varlıkların, devir bedelinden düşük bir için, uygulamada sübjektif değerlendirmelerin, uygulanan damga vergisi ve harç istisnası gibi itibariyle sermayeye eklenmesi gerekmektedir. bedelle satılması durumunda oluşan eşitsizliklerin, haksız uygulamaların ve dolayısıyla kolaylıklar aynen korunmaktadır. Bu yasaklara uyulmadığı takdirde, birleşmeden zararlar, birleşilen kurumun kurumlar yargıya intikal edecek tereddüt yaratıcı olayların Bu durumda, bilanço değerinin tespitinde dolayı istisna edilen ya da indirimli oran SONUÇ6. vergisi matrahının tespitinde indirim çıkması ihtimali çok yüksek görünmektedir. görev alan uygulayıcıların (mali müşavirlerin, uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk konusu yapılamaz. Önceki bölümlerde açıklandığı üzere, yeni mahkemece atanacak bilirkişilerin, değerleme ettirilmeyen vergiler, gecikme faizi ile birlikte 5. YASAYLA GETİRİLEN VERGİSEL düzenlemeler belli şartları sağlayan şirketlere iki şirketlerinin, takdir komisyonlarının) birleşme birleşilen kurumdan tahsil edilecektir. Devir sırasında iktisadi kıymetler rayiç bedelle AVANTAJLAR önemli avantaj sağlamaktadır. sonrası bilançosunu doğru şekilde oluşturması değerlendiklerinden, bunların satışında bu • Birleşen KOBİ’ler 31.12.2009 tarihine Bu yasa kapsamında getirilen avantajlı vergi ve birleşme karını doğru tespit etmeleri ve bedelin altında bir satış işlemi yapılması halinde, Bunlardan birincisi indirimli kurumlar vergisi ve kadar kendi aralarında tekrar birleşme uygulamalarını aşağıdaki şekilde sıralamak diğeri de bilançoda kayıtlı sabit kıymetlerin “rayiç şirket yetkililerinin de sermaye artışını içeren ortaya çıkacak zararın kanunen kabul edilmeyen yapabilirler. mümkündür: değerlerle” değerlenerek birleşilen kurumun son durumu yasal süresi içinde ticaret sicil gider (KKEG) olacağı öngörülmektedir. bilançosuna kaydedilmesidir. gazetesinde yayımlaması gerekmektedir. • İndirimli Kurumlar Vergisi Yasanın bu yılın sonuna kadar öngördüğü bu süre • Birleşilen kurum tarafından devralınan zarfında birden fazla birleşme işleminin yapılması Bu avantajlardan yararlanmak için 31.12.2009 Bilançonun değerlemesinden kaynaklanan ve taşınmaz ve iştirak hisselerinin Birleşme nedeniyle infisah eden kurumun, teorik olarak mümkün olsa da pratik olarak pek tarihine kadar süre konulmuştur; dolayısıyla vergiden istisna tutulan birleşme karı, kurum satışında elde edilen karlara tanınan birleşme tarihinde sona eren hesap döneminde mümkün görünmemektedir. elde ettiği kazançları ile birleşilen kurumun birleşme işlemlerinin uzun bir süre aldığının ve kazancına dahil edildikten sonra yıllık kurumlar istisnalar, indirimli kurumlar vergisi birleşme işleminin gerçekleştiği hesap dönemi hızlı hareket etmek gerektiğinin farkında olmak vergisi beyannamesinin “Zarar Olsa Dahi • Birleşen kurumların birleşme tarihi dönemi boyunca uygulanmaz. dahil olmak üzere, üç hesap döneminde elde gerekir. İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünde itibarıyla öz sermaye tutarını geçmeyen Birleşme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak ettiği kazançlara, BKK ile belirlenen indirimli Birleşmeden sağlanan vergisel avantajlardan ilgili satıra yazılmak suretiyle beyan edilecektir. zararları, kurumlar vergisi matrahının hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile kurumlar vergisi uygulanır. Bu oran normal yararlanmak için 3 yıl boyunca (31.12.2011 tespitinde indirim konusu yapılabilir. • Birleşilen kurum, münfesih kurumun rüçhan haklarının bu maddeye göre indirimli % 20’lik kurumlar vergisinin % 75’ine kadar tarihine kadar) çalıştırılan işçi sayısını korumak borçlarını ödemeyi taahhüt etmelidir. Bu hüküm de yeni olmayıp KVK’nun 9’uncu kurumlar vergisi uygulanan hesap dönemlerinde yapılabilecektir. ve ayrıca birleşen firmanın indirimli oran satışı halinde KVK’nun 5’inci maddesinin birinci maddesinde de yer almaktadır. Buna göre, 2009/15386 sayılı BKK ile belirlenen aşağıdaki uygulamasının bittiği 2011 yılını izleyen 3 Bu hüküm, yeni olmayıp KVK’nun 19’uncu fıkrasının (e) bendi hükmünde düzenlenen elde KOBİ birleşmelerinde, birleşen ve birleşilen oranlar 5 Eylül 2009 tarihi itibariyle yürürlüğe yıl içinde (2014 sonuna kadar) bir başka maddesinde de yer almaktadır. edilen karın % 75’lik kısmının istisna olacağına kurumların son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi girmiştir. firmayla birleşemeyeceğini, hisse değişimi dair hüküm uygulanmayacaktır. Buna göre, birleşilen kurumun, münfesih beyannamelerini kanuni süresinde vermiş yapamayacağını, bölünemeyeceğini, sermaye Buna göre, birleşme nedeniyle infisah eden kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi olmaları ve birleşen kurumun faaliyetine 4. YASAKLANMIŞ BİRLEŞMELER azaltması yapamayacağını ve tasfiye kurumun, birleşme tarihinde sona eren hesap hesaba katmak gerekir. borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine birleşmenin meydana geldiği hesap döneminden edilemeyeceğini Yasa değişikliğinin genel amacı KOBİ’lerin döneminde elde ettiği kazançlar ile birleşilen getireceğini; münfesih kurumun, birleşmenin itibaren en az beş yıl süreyle devam edilmesi Yine aynı şekilde, rayiç bedelle değerlenmiş mali yapılarının güçlendirilmesi, ölçek kurumun birleşme işleminin gerçekleştiği hesap Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edildiği tarihten şartlarıyla, birleşme nedeniyle infisah eden iktisadi kıymetlerin satışından doğan zararların verimliliğinin sağlanması, rekabet ortamına dönemi dahil olmak üzere üç hesap döneminde itibaren otuz gün içinde birleşme nedeniyle kurumların birleşme tarihi itibarıyla öz sermaye kanunen gider kabul edilmeyeceği ve taşınmazlar uyum kapasitelerinin geliştirilmesi ve istihdam elde ettiği kazançlara % 5 oranında kurumlar vereceği kurumlar vergisi beyannamesine ekli bir ile iştirak hisselerin satışından kaynaklı karlarda tutarını geçmeyen faaliyet zararları, birleşilen düzeylerinin artırılması olduğu için, Kanun’da vergisi uygulanacaktır. taahhütnameyle taahhüt etmesi gerekmektedir. hali hazır var olan kurumlar vergisi istisnasından kurum tarafından kurumlar vergisi matrahının herhangi bir sınırlama olmadığı halde, Tebliğ’de Bu durumda, 2009 yılı sonuna kadar birleşme yararlanılmayacağı yönündeki hükmü de • Birleşilen kurum bünyesinde toplanan tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. ilişkili kişi ve şirketler arasında yapılan gerçekleştiren firmalardan münfesih kurumun unutmamak gerekecektir. işçi sayısı üç yıl boyunca korunmalıdır. • Münfesih kurumdan devralınan birleşmelere yönelik şüpheci bir yaklaşımla birleşme tarihine kadar olan kazançları ile Özellikle ilişkili grup şirketleri arasındaki Birleşme sonrasında üç yıl süreyle (31.12.2011 amortismana tabi iktisadi kıymetler yasaklayıcı düzenlemelere yer verilmiştir. birleşilen ya da yeni kurulan firmanın birleşmenin birleşmelerde, tebliğ ile getirilen yasaklayıcı tarihine kadar) aylık ortalama bazda birleşilen için, faydalı ömürleri dikkate alınarak gerçekleştiği 2009 yılı dahil olmak üzere 2010 Bu düzenlemelere göre, ilişkili kişi ya da düzenlemelerin, uygulamada çok farklı kurum ile münfesih kurum tarafından, münfesih kurumdaki kayıtlı değerleri ve 2011 yıllarına ilişkin kazançlarına hali hazırda şirketlerin birleşmelerinde bu yasanın amacı değerlendirmelere tabi tutulma ihtimallerine karşı üzerinden kalan süre için amortisman uygulanan % 20 oranı değil, % 5 vergi oranı 01.04.2009 tarihinden önce verilen son aya (Mart dışında yüksek katma değeri ve karlılığı bulunan dikkatli olunması gerekecektir. 2009) ilişkin sigorta bildirgelerine göre istihdam ayrılabilir. faaliyetlerin ya da istihdamın kaydırılarak sadece uygulanacaktır. edilenlerin toplamından az olmamak üzere aylık Bu şartları yasada belirtilen süreler (istihdamın Bu hüküm amortisman uygulamasında, rayiç teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan • Diğer Vergisel Avantajlar istihdam sağlanması gerekmektedir. benzeri işlemlerin bulunması halinde, bu tür korunmasında 3 yıl; tasfiye, devir ve bölünme değerlerin değil, eski değerlerin dikkate Bu kapsamda yapılan birleşmeler, Katma Değer yasağında 6 yıl) içinde sağlayamayacağını birleşme yapan mükelleflerin yasa tarafından • Birleşilen kurum indirimli kurumlar alınacağını öngörmektedir. Anlaşılacağı üzere, Vergisi Kanunu bakımından, KVK’nun 19 ve düşünen firmaların, ileride geçmişe dönük bir tanınan vergisel avantajlardan yararlanamayacağı vergisi uygulamasının sona erdiği yılı vergisiz birleşmede, birleşme işleminden GVK’nun 81’inci maddesinde belirtilen işlemleri inceleme ya da cezai uygulamayla karşılaşmamak belirtilmiştir. izleyen 3 yıl boyunca tasfiye edilemez, doğan kazanç kurumlar vergisinden müstesna gibi değerlendirilmektedir. Bu nedenle, normal için birleşme konusunda iyi bir plan dahilinde sermaye azaltması, KVK’nun 18. ve tutulurken, yeni değerler üzerinden amortisman Bu düzenlemelerde sözü edilen yasak amaçlarla birleşme ve nevi değişikliğindeki KDV istisnası, bu karar almalarında ve çok hızlı bir şekilde 19. maddelerine göre birleşme, devir, ayırma olanağı verilmemiştir. yasanın teşvik edici amaçlarını birbirinden tür birleşmeler için de geçerli olacaktır. birleşmeyi gerçekleştirmelerinde fayda vardır.

104 - 105 Röportaj

İşveren için müteahhidin seçimi, başarı için yaşamsal öneme haizdir

Orhan YAVUZ İnş. Y. Müh. İNTES Geçmiş Dönem Yönetim Kurulu Başkanı

İNTES’in kurucularından Orhan Yavuz, sektörümüzün en önemli temsilcilerindendir. Orhan Yavuz 60 yıllık meslek yaşamı boyunca mühendis ve sanayici kimliği ile sektörde pek çok girişime öncülük etti. Orhan Yavuz’un Türk inşaat sektörünün bugün aldığı mesafelerde, başarılarında büyük emeği geçmiştir. Pek çok büyük yapıda kendisinin imzası bulunmaktadır. Türkiye’de müteahhitlik, standardizasyon ve eğitim kavramını en iyi yorumlayacak isimlerden birisi de kuşkusuz Orhan Yavuz'dur. Yavuz, meslekteki 60 yıllık deneyimi ile engin bilgi ve görüşlerini İnşaat Sanayii’ye aktardı.

Meslekte yarım asırdan fazla deneyim yemek işlerini vb. hizmetleri yukarıda yer alan sahibi bir inşaat sanayicisi olarak size göre üç ana unsur çerçevesinde üstlenir. Topluma müteahhitliğin tanımı nedir ve müteahhitlerin yararlı evlatlar yetiştirmek dahi topluma karşı standardizasyonu konusundaki bir taahhüttür. Bu anlamda aile birimini dahi Projeleri tamamlanmış bütün yönleri ile düşünceleriniz nelerdir? “müteahhitlik” kavramı içine dahil etmek kanaatimce abartılı bir düşünce değildir. tarifi yapılmış bir işi, önceden belirlenmiş İnşaat işlerinin “müteahhit” kavramının bir bedel karşılığında ve önceden yalnızca bir bölümünü yansıttığını vurgulamak belirlenmiş süre içinde yapan meslek dalı Bu “müteahhitlik” tarifine giren “inşaat” işlerine kaydıyla; bu mesleğin genel kabul görmüş en müteahhitliktir. gelince; bu sektörün milli gelirdeki oranı ile özlü ve anlamlı tarifi, “Projeleri tamamlanmış ilgili olarak geniş bir araştırma çalışmasına bütün yönleri ile tarifi yapılmış bir işi, önceden rastlamıyoruz. Değerli merhum meslektaşımız belirlenmiş bir bedel karşılığında ve önceden Y. Mühendis Muhittin Kulen’in 1956 yılında belirlenmiş süre içinde yapan bir meslek dalı” yaptığı kapsamlı bir araştırmasını hatırlıyorum. olarak değerlendirilmektedir. Bu araştırmaya göre o yıllarda sadece devlet Müteahhit; bir inşaat işini, bir uçak yapımını, bir yatırımları milli gelirin % 12-13 oranları proje için gerekli örneğin boru, prefabrik eleman düzeyinde. Özel sektör yatırımları ile bu oranın vb. üretimini veya bir kuruluşun lojistik işlerini, günümüzde milli gelirin % 25’ine ulaştığını

Eylül Ekim 2009 söyleyebiliriz. Böylesine önemli bir sektörde süregelen uygulamaları tekrarlamakta yarar yok. disiplinlerin belirlenmesinin ekonomimiz ve Hepimiz biliyoruz. Ancak olması arzu edilen, geleceğimiz için ne kadar önemli olduğunu günümüz koşullarında ancak tasarlanabilen, belirtmeye çalışmaktayım. özlenen kurumsallaşma kanalları ile ilgili Sorunuzda yer alan “standardizasyon” sözcüğü saflaşma için bir şeyler söyleyebiliriz. ile milli gelirin dörtte birini yatırıma dönüştüren Gelişmiş ülkeler uygulamalarında "olmazsa 1956 yılında devlet yatırımları milli gelirin “inşaat” sektörünün kurallara bağlanması, olmaz" kabul edilen işveren koşulları şunlardır; % 12-13 oranları düzeyindeydi sektör mensuplarının ihtisas dallarının İnşaat müteahhidi finans yönünden güçlü belirlenmesi, birimler arasında rekabette eşitlik sağlanması, işverenin finans programının olmalıdır. Proje değerlendirmesi, teklif müteahhidi zora sokmayacak şekilde sigorta hazırlaması, lojistik, kalite kontrol, maliyet sistemi ile güvenceye alınması gibi konuların kontrol, raporlama vb. ana konularda deneyimli gündeme taşınmasının amaçlandığını anlıyorum. ve sürekli bir üst düzey yönetici kadrosuna sahip Bu konularda devlet yatırımlarında ülkemizde olmalıdır.

106 - 107 Röportaj

Ülkemizde mesleki gelişmenin Bu özellikler dışında ana kurum üstlenilen işin ekipman gibi faktörleri sınıra yaklaşmış bir “Eğitim” konusuna gelince; inşaat sektöründe Mesleki öğretim özellikle Amerika’da sağlanması ancak iyi örnekleri yansıtan, değişik bölümlerini üstlenecek, konusunda kuruluşta “deneyim” işveren için önemli bir bu konuyu iki ayrı çevre için değerlendirmek sendikaların da konusuna giriyor. Bilindiği gibi ahileşme geleneğimizi örnek alarak, etik deneyimli, donanımlı ve ana firmalarına güvenen seçim etkeni olmayabilir. ve programlamak gerekir. Birinci çevre, inşaat Amerika’da sendikacılık bir girişim alanıdır. değerlere önem veren yeni yasalarımızla “taşeron” dediğimiz alt sektör kurumlarına sektöründe çalışacak teknik elemanların İşveren için müteahhidin seçimi, başarı için Sendika kazanç konusu olduğu kadar zarar mümkün olacaktır. liderlik yapabilmelidir. eğitim programları ile ilgilidir. Sektörümüzde yaşamsal öneme haizdir. riskini de taşır. Sendika kendisine bağlı işçilere çalışan teknik elemanların teklif hazırlanması, Bu oluşuma, meslekte “standardizasyon”un iş bulmak zorundadır. Bulamazsa iflas eder. Bu Müteahhitlik dönemimde bir yabancı kuruluşun sözleşme tekniği, kalite kontrol, iş güvenliği, gerçekleştirilmesi ile ulaşılabileceği aşikardır. yatırımı için teklif aldık. Kuruluşun elemanları lojistik, raporlama tekniği, maliyet kontrol, nedenle sendikalar, kendilerine bağlı işçileri her Gözlemlerime göre dış ülkelerde olağanüstü üşenmeden bütün şantiyelerimizi dolaştılar, CPM metodu gibi konularda yeterli bilgiye yönden eğitmek zorundadır. başarı sağlayan meslektaşlarımızın çalıştıkları incelediler, sonra teklif verebileceğimize karar sahip olmaları arzu edilir. Bu bilgiler maalesef ülkelerde uygulanan “standardizasyon” Çalışanların eğitimi konusundaki köklü değişim verdiler. teknik eğitimin ders programlarında yer almıyor. ürünleridir. Ülkemizde mesleki gelişmenin Eğitim kurumlarımızın gelecekte girişimci olmayı Sendikalar Yasası’nda yapılacak iyileştirmeler sağlanması ancak iyi örnekleri yansıtan, Bakü-Ceyhan boru hattına boru üretebilmek planlayan öğrencilere bu konuları seçmeli ile sağlanabilir. Unutmayalım ki Amerika’nın ahileşme geleneğimizi örnek alarak, etik için lider firma BP’nin her biri ayrı dalda ihtisas ders olarak vermeleri çok yararlı bir uygulama ekonomik üstünlüğünü yaratan faktörlerin değerlere önem veren yeni yasalarımızla sahibi 27 gurubu, fabrikalarımızda incelemeler olacaktır. başında sendikal uygulamalar yer alır. mümkün olacaktır kanısındayım. yaptılar; teknik imkanlar, elemanların eğitimi, kalite kontrolü özellikle kapasite konusunda Sektörümüzün eğitilmesine gereksinim duyduğu İNTES’in altmışlı yıllarda büyük emeklerle Sendikamızın eğitim ve sertifikasyon/ aldıkları bilgi ve izlenimlerine göre kararlarını diğer bir kesim ise çalışanlarımızın meslekleri hazırladığı ve Meclis’te görüşülmesini standardizasyon sürecinde üstlenmesi verdiler. Dışımızdaki dünya konuyu bu şekilde ile ilgilidir. Mesleki eğitimin dış ülkelerde bir sağladığı “Müteahhitler Odası” yasa tasarısı gereken misyon konusunda İNTES’in Kurucu ele alıyor. özel sektör faaliyeti olduğunu gördüm. Meslek son aşamasında hükümet değişikliği sonucu sahibi olmak isteyen Avrupa’daki kişilik sahibi Başkanı olarak sizin önerileriniz nelerdir? maalesef kadük olmuştu. İNTES yöneticilerimizin İnşaat sektörümüzdeki devlet uygulamalarına vatandaşlarımızın bir meslek kursuna katılıp yeni şartlar ve görüşler ışığında bu konuyu ele gelince; idari bir işte sorumluluk almış İNTES’in eğitim, sertifikasyon, standardizasyon yaşamında bir üst düzey kesime atladığını almalarında ve değerlendirmelerinde yararlar yöneticiler karne uygulaması ile en üst düzeyde konularındaki çalışmalarını, girişimlerini kıvanç gözlemledim. Bu meslek okulları paralı; öğretim görüyorum. Bu, ülkemiz için büyük bir hizmet deneyime sahip bir kuruluş olarak kabul ediliyor. gece yapılıyor, öğrenciler gündüz işine devam duyarak izliyorum. olacaktır. Rekabet ortamında yer alıyor. İşveren devletin ediyor. müteahhit seçimi ve değerlendirmesinde Kuruluş dönemimizde dışlanmış, gerek olup İnşaat sektöründe “deneyim ve eğitimin” karne uygulamasına dayalı bu yöntemi, İNTES’in bu alandaki girişimcilere yön olmadığı sorgulanan bir kurum ve sektör önemi konusundaki görüşlerinizi paylaşır sektörde haksız rekabet yaratması bir yana göstermesini, EU fonlarından desteklenmeleri mısınız? olmanın ızdırabını yaşadık. Zamanın Bayındırlık pek çok olumsuzlukları beraberinde getiriyor. için bilgilendirilmelerini, kurslar için en önemli Bakanı rahmetli İlyas Seçkin’in ilk defa iki odalı Sorunuzdaki “deneyim” ve “eğitim” sözcükleri Deneyimli, güçlü, uzun ömürlü inşaat müteahhidi konu olan ders programlarının sağlanmasında merkezimizi ziyaretleri bizler için sürpriz oldu. inşaat sektöründe birbirini tamamlayan ancak kurumların oluşmasını engelliyor. yardımcı olmasını öneriyorum. Beraberinde gelen Müsteşar’ın “Müteahhitlerin ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken konulardır. “Deneyim” değerlendirmelerini gerçek kriterler Diğer bir konu da mesleki eğitimle ilgili ayağına gitmem.” diye direnmesini rahmetli “Deneyim” inşaat müteahhitliğini ana uğraş çerçevesinde aşmış, aldığı her işi en iyi şekilde eserlerin dilimize kazandırılmasıdır. Bu konuda bana anlatmıştı. Günümüzde İNTES’in aylık dalı olarak ele almış kurumları kapsayan başarmış mesleğinin aşığı kurumlarımızın literatürümüz çok yetersizdir. İNTES’in bu toplantılarına en üst düzeyde katılımlar oluyor, bir değerlendirme olarak düşünülmelidir. yasalarımızla güvenceye kavuşturulması, konuyu ele alması yararlı olacaktır. Mesleki konuşmalar yapılıyor. Mesleğimizi bu saygın Kurumların “deneyim” değerlendirmesi sonuçları haksız rekabetin önlenmesi, ancak yatırımcı eğitim konusu meslek hayatını şerefli bir şekilde her an için geçerli bir kriter değildir. Bu kritere kuruluşların müteahhit seçme yöntemlerinin dış noktalamış değerli meslektaşlarımız için hobi konuma taşıyan fedakar, çalışkan, özverili ve bir de “kapasite” faktörünü eklemek gerekir. ülkelerdeki uygulamalar doğrultusunda gözden anlamında da olsa onur verici bir uğraş alanı kişilik sahibi meslektaşlarıma teşekkürlerimi Örneğin taahhütleri ile finans, organizasyon, geçirmeleri ile gerçekleşecektir. olabilir. sunuyor, başarılarının devamını diliyorum.

Eylül Ekim 2009 Bu özellikler dışında ana kurum üstlenilen işin ekipman gibi faktörleri sınıra yaklaşmış bir Mesleğimizi bu saygın konuma taşıyan “Eğitim” konusuna gelince; inşaat sektöründe Mesleki öğretim özellikle Amerika’da değişik bölümlerini üstlenecek, konusunda kuruluşta “deneyim” işveren için önemli bir fedakar, çalışkan, özverili ve kişilik sahibi bu konuyu iki ayrı çevre için değerlendirmek sendikaların da konusuna giriyor. Bilindiği gibi meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum. deneyimli, donanımlı ve ana firmalarına güvenen seçim etkeni olmayabilir. ve programlamak gerekir. Birinci çevre, inşaat Amerika’da sendikacılık bir girişim alanıdır. “taşeron” dediğimiz alt sektör kurumlarına sektöründe çalışacak teknik elemanların İşveren için müteahhidin seçimi, başarı için Sendika kazanç konusu olduğu kadar zarar liderlik yapabilmelidir. eğitim programları ile ilgilidir. Sektörümüzde yaşamsal öneme haizdir. riskini de taşır. Sendika kendisine bağlı işçilere çalışan teknik elemanların teklif hazırlanması, Bu oluşuma, meslekte “standardizasyon”un iş bulmak zorundadır. Bulamazsa iflas eder. Bu Müteahhitlik dönemimde bir yabancı kuruluşun sözleşme tekniği, kalite kontrol, iş güvenliği, gerçekleştirilmesi ile ulaşılabileceği aşikardır. yatırımı için teklif aldık. Kuruluşun elemanları lojistik, raporlama tekniği, maliyet kontrol, nedenle sendikalar, kendilerine bağlı işçileri her Gözlemlerime göre dış ülkelerde olağanüstü üşenmeden bütün şantiyelerimizi dolaştılar, CPM metodu gibi konularda yeterli bilgiye yönden eğitmek zorundadır. başarı sağlayan meslektaşlarımızın çalıştıkları incelediler, sonra teklif verebileceğimize karar sahip olmaları arzu edilir. Bu bilgiler maalesef ülkelerde uygulanan “standardizasyon” Çalışanların eğitimi konusundaki köklü değişim verdiler. teknik eğitimin ders programlarında yer almıyor. ürünleridir. Ülkemizde mesleki gelişmenin Eğitim kurumlarımızın gelecekte girişimci olmayı Sendikalar Yasası’nda yapılacak iyileştirmeler sağlanması ancak iyi örnekleri yansıtan, Bakü-Ceyhan boru hattına boru üretebilmek planlayan öğrencilere bu konuları seçmeli ile sağlanabilir. Unutmayalım ki Amerika’nın ahileşme geleneğimizi örnek alarak, etik için lider firma BP’nin her biri ayrı dalda ihtisas ders olarak vermeleri çok yararlı bir uygulama ekonomik üstünlüğünü yaratan faktörlerin değerlere önem veren yeni yasalarımızla sahibi 27 gurubu, fabrikalarımızda incelemeler olacaktır. başında sendikal uygulamalar yer alır. mümkün olacaktır kanısındayım. yaptılar; teknik imkanlar, elemanların eğitimi, kalite kontrolü özellikle kapasite konusunda Sektörümüzün eğitilmesine gereksinim duyduğu İNTES’in altmışlı yıllarda büyük emeklerle Sendikamızın eğitim ve sertifikasyon/ aldıkları bilgi ve izlenimlerine göre kararlarını diğer bir kesim ise çalışanlarımızın meslekleri hazırladığı ve Meclis’te görüşülmesini standardizasyon sürecinde üstlenmesi verdiler. Dışımızdaki dünya konuyu bu şekilde ile ilgilidir. Mesleki eğitimin dış ülkelerde bir sağladığı “Müteahhitler Odası” yasa tasarısı gereken misyon konusunda İNTES’in Kurucu ele alıyor. özel sektör faaliyeti olduğunu gördüm. Meslek son aşamasında hükümet değişikliği sonucu sahibi olmak isteyen Avrupa’daki kişilik sahibi Başkanı olarak sizin önerileriniz nelerdir? maalesef kadük olmuştu. İNTES yöneticilerimizin İnşaat sektörümüzdeki devlet uygulamalarına vatandaşlarımızın bir meslek kursuna katılıp yeni şartlar ve görüşler ışığında bu konuyu ele gelince; idari bir işte sorumluluk almış İNTES’in eğitim, sertifikasyon, standardizasyon yaşamında bir üst düzey kesime atladığını almalarında ve değerlendirmelerinde yararlar yöneticiler karne uygulaması ile en üst düzeyde konularındaki çalışmalarını, girişimlerini kıvanç gözlemledim. Bu meslek okulları paralı; öğretim görüyorum. Bu, ülkemiz için büyük bir hizmet deneyime sahip bir kuruluş olarak kabul ediliyor. gece yapılıyor, öğrenciler gündüz işine devam duyarak izliyorum. olacaktır. Rekabet ortamında yer alıyor. İşveren devletin ediyor. müteahhit seçimi ve değerlendirmesinde Kuruluş dönemimizde dışlanmış, gerek olup İnşaat sektöründe “deneyim ve eğitimin” karne uygulamasına dayalı bu yöntemi, İNTES’in bu alandaki girişimcilere yön olmadığı sorgulanan bir kurum ve sektör önemi konusundaki görüşlerinizi paylaşır sektörde haksız rekabet yaratması bir yana göstermesini, EU fonlarından desteklenmeleri mısınız? olmanın ızdırabını yaşadık. Zamanın Bayındırlık pek çok olumsuzlukları beraberinde getiriyor. için bilgilendirilmelerini, kurslar için en önemli Bakanı rahmetli İlyas Seçkin’in ilk defa iki odalı Sorunuzdaki “deneyim” ve “eğitim” sözcükleri Deneyimli, güçlü, uzun ömürlü inşaat müteahhidi konu olan ders programlarının sağlanmasında merkezimizi ziyaretleri bizler için sürpriz oldu. inşaat sektöründe birbirini tamamlayan ancak kurumların oluşmasını engelliyor. yardımcı olmasını öneriyorum. Beraberinde gelen Müsteşar’ın “Müteahhitlerin ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken konulardır. “Deneyim” değerlendirmelerini gerçek kriterler Diğer bir konu da mesleki eğitimle ilgili ayağına gitmem.” diye direnmesini rahmetli “Deneyim” inşaat müteahhitliğini ana uğraş çerçevesinde aşmış, aldığı her işi en iyi şekilde eserlerin dilimize kazandırılmasıdır. Bu konuda bana anlatmıştı. Günümüzde İNTES’in aylık dalı olarak ele almış kurumları kapsayan başarmış mesleğinin aşığı kurumlarımızın literatürümüz çok yetersizdir. İNTES’in bu toplantılarına en üst düzeyde katılımlar oluyor, bir değerlendirme olarak düşünülmelidir. yasalarımızla güvenceye kavuşturulması, konuyu ele alması yararlı olacaktır. Mesleki konuşmalar yapılıyor. Mesleğimizi bu saygın Kurumların “deneyim” değerlendirmesi sonuçları haksız rekabetin önlenmesi, ancak yatırımcı eğitim konusu meslek hayatını şerefli bir şekilde her an için geçerli bir kriter değildir. Bu kritere kuruluşların müteahhit seçme yöntemlerinin dış noktalamış değerli meslektaşlarımız için hobi konuma taşıyan fedakar, çalışkan, özverili ve bir de “kapasite” faktörünü eklemek gerekir. ülkelerdeki uygulamalar doğrultusunda gözden anlamında da olsa onur verici bir uğraş alanı kişilik sahibi meslektaşlarıma teşekkürlerimi Örneğin taahhütleri ile finans, organizasyon, geçirmeleri ile gerçekleşecektir. olabilir. sunuyor, başarılarının devamını diliyorum.

108 - 109 Eğitim Yolu

İNTES Mesleki Yeterlilikler Merkezi, yeterliliğe dayalı ölçme ve değerlendirme sistemi

İNTES, MYK tarafından yetkilendirilmiş duruma geçmiş olacaklardır. Hedef, sektöre kurum olarak, inşaat sektöründe sınav ve hizmet veren belgesiz işçilerin yetkinliklerini belgelendirme, ulusal meslek standartlarına ve yeterliliklerini belirleyecek ölçme & ve yeterliliklere göre akredite olma yolunda değerlendirme sistemini harekete geçirmektir. çalışmalarını sürdürmektedir. İNTES’in hedefi inşaat sektöründe uygulayacağı ölçme Konu ile ilgili örnek uygulamalar başlatılmıştır. & değerlendirmelere göre ara elemanları İlk olarak, YAŞAR ÖZKAN İNŞAAT A.Ş. firmasının belgelendirmek ve hayat boyu öğrenme yurtdışı şantiyelerinde istihdam edilecek bilincini geliştirerek sektöre hizmet veren ‘Sıvacı’ ve ‘Sıhhi Tesisatçı’ adaylarının başarı kişilerin birden fazla alanda yeterlilik belgesine seviyelerinin tespit edilmesi için İNTES'e sahip olabilmelerini ve çalışanların mevcut yapılan müracaat sonunda 13 Ekim 2009 belgesiyle tercih ettiği yeni yeterliliklere göre ve 15 Ekim 2009 tarihlerinde yeterliliğe eğitim alarak, yatay ve dikey geçişlerle farklı dayalı ölçme ve değerlendirme sınavları yeterliliklerde ve seviyelerde belge alabilmelerini gerçekleştirilmiştir. Toplam 31 kişilik “Sıva sağlamaktır. Yeterliliklerini gösterir resmi Ustası” ve “Sıhhi Tesisatçı” adayı teorik ve belgeye sahip olan sektör çalışanları, avantajlı uygulama sınavına tabi tutulmuşlarıdır. Sınavlar,

Eylül Ekim 2009 Türkiye Eğitim Şantiyesi (TES)’nde bir gün süre “Başarılı – İyi” grubu altında çıkmıştır. ile gerçekleştirilmiştir. Önce adaylar çoktan seçmeli teorik ölçme sınavına alınmışlardır. ENDER İNŞAAT A.Ş. firmasının yurtdışı Ardından pratik sınav gerçekleşmiştir. Sınavlar, şantiyelerinde istihdam edilecek “Soğuk alan uzmanlarından oluşan sınav komitesi Demirci” adaylarının başarı seviyelerinin tarafından yapılmıştır. Sınav soruları, meslek tespit edilmesi için İNTES'e yapılan müracaat standartları ve teknolojik gelişmelere uygun sonunda 18 Ekim 2009 tarihinde yeterliliğe olarak ilgili alan uzmanlarının desteği ile düzenli dayalı ölçme ve değerlendirme sınavları olarak güncellenen İNTES bünyesindeki soru gerçekleştirilmiştir. Teorik ve uygulama sınavları bankası veri tabanından seçilmiştir. Yeterliliğe firmanın Eskişehir yolunda yer alan şantiyesinde dayalı ölçme ve değerlendirmeye ilişkin tüm gerçekleştirilmiştir. Toplam 10 aday teker süreçler İNTES Mesleki Yeterlilik Merkezi teker kendilerine verilen “Temel Demir Planı” uzmanları ve firma yetkilisinden oluşan ekip projesine uygun olarak bilgi ve becerilerine tarafından gözlemlenmiştir. göre notlandırılmışlardır. Uygulama alanları Pratik sınav için uygun ortamın hazırlandığı için geçerli olan puan dağılımı sınav komitesi atölyelerde, adaylar gruplara ayrılarak farklı üyelerinin ortak kararı doğrultusunda, demirci alanlarda bilgi ve becerileri ölçülmüştür. mesleği için önem dereceleri göz önüne alınarak belirlenmiştir. Başarı notu hesaplanırken teorik sınav notunun % 20 ve pratik sınav notunun % 80 ağırlığı Değerlendirmeler sonucunda, adayların % 20’si alınmıştır. Adayların % 45’i “Başarılı – Çok iyi” “Başarılı – Çok iyi” derecesinde yer alırken, grubu altında yer alırken, % 36’sı % 70’i “Başarılı- İyi” grubu altında yer almıştır.

110 - 111 Eğitim Yolu

İnşaat sektöründe ilk ulusal meslek standartları

Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından ilgili yakın zamanda MYK Yönetim Kurulu’nca (Seviye 4), “Ön Dökümlü Beton Eleman Üretim mevzuat çerçevesinde yetkilendirilen İNTES, onaylanması ve Ulusal Meslek Standardı Formeni” (Seviye 4) ve “Ön Dökümlü Beton 9 Temmuz 2008 tarihinde imzalandığı işbirliği (UMS) olarak Resmi Gazete’de yayınlanması Eleman Hat Sorumlusu” (Seviye 3) standartları protokolü kapsamında, inşaat sektöründe beklenmektedir. MYK’ya sektör görüşüne sunulmak üzere onaya belirlenen öncelikli mesleklerin meslek standardı Öte yandan revize taslak meslek standartları sunuldu. hazırlama çalışmalarına devam etmektedir. tamamlanan “Dozer Operatörü (Seviye 3)”, Meslek Standartları Çalışmaları Devam 9 Temmuz 2009 tarihinde MYK İnşaat Sektör “Ekskavatör Operatörü” (Seviye 3), “Greyder Ediyor Komitesi’nde görüşülen, Endüstriyel Boru Operatörü” (Seviye 3) ve “Silindir Operatörü” Montajcısı (Seviye 3), Panel Sistem Demiryolu (Seviye 3) meslekleri Kasım ayı içerisinde MYK 29 Temmuz 2009’da başlatılan ve 3 Ekim Ustası (Seviye 4) ve Kule Vinç Operatörü (Seviye İnşaat Sektör Komitesi’nde değerlendirilmeye 2009 tarihlerinde sonlanan “Soğuk Demirci” ve 3) meslekleri MYK Yönetim Kurulu tarafından alınacak. Böylece Aralık ayı içerisinde İNTES “Ahşap Kalıp Ustası” mesleklerinin standartları onaylanarak 19 Eylül 2009 Tarihli 27354 tarafından hazırlanan 12 mesleğin ulusal meslek Türkerler İnşaat A.Ş. firmasından formen sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. standartları resmiyet kazanmış olacak. Faruk Yakışık ve Ahmet Arslan, Kare Yapı’dan formenler Muharrem Kaymak, Durmuş Çalışmaları tamamlanan, “Beton Pompa Taslak çalışmaları tamamlanan “Boyacı” Operatörü” (Seviye 3), “Beton Santral (Seviye 3), “Ark Kaynak Operatörü” (Seviye 3), Aslan, Adem Çam ve Cemal Gölgedar, Ender Operatörü” (Seviye 3), “İş Sağlığı ve Güvenliği “Ön Dökümlü Beton Eleman Montaj Ustası” Mühendislik A.Ş.’den inşaat mühendisleri Alper Elemanı (İnşaat)” (Seviye 4), “Tünel Kalıpçısı” (Seviye3) ,“Ön Dökümlü Beton Eleman Montaj Çelen, Abdulbaki Karaçalı, Yunus Tolga Diker (Seviye 3) ve “Ark Kaynakçısı” (Seviye 3) Formeni” (Seviye 4), “Ön Dökümlü Beton Eleman ve Peri Kalıp ve İskele Ltd. Şti.’den Doğu Çetin mesleklerini değerlendirmek üzere 6 Ekim 2009 Öngerme Ustası” (Seviye3), “Ön Dökümlü Beton ile gerçekleştirildi. Taslak meslek standartları tarihinde MYK İnşaat Sektör Komitesi ikinci kez Eleman Kazancı-Kürcü Ustası” (Seviye3) , “Ön üzerinde alan uzmanlarının değerlendirmeleri toplandı. Söz konusu meslek standartlarının Dökümlü Beton Eleman Kalite Kontrol Formeni” devam etmektedir.

Eylül Ekim 2009 22 Ekim 2009 tarihinde gerçekleştirilen “Alçıpan Temran, Makine Mühendisleri Odası’ndan Ustası” meslek alanında, KNAUF firmasından Makine Mühendisi Hüseyin Kaya’nın katılımı ile mimar Arif Ergin ve formenler Muhammed mesleklere ilişkin görev tanımı, bunun altında Taşkıran, Muharrem Kara ve Aydın Okkacı, yer alan işlemler başarım ölçütleri, bilgi beceri, Kargın İnşaat A.Ş.’den kimya mühendisi Mehmet tutum-davranış konuları görüşülerek başlıkları Fuat Köprülü ve kimyager Gülden Ercan ile tartışıldı ve taslak meslek standardı oluşturuldu. taslak standart çalışması İNTES bünyesinde Alan uzmanlarının değerlendirmeleri devam gerçekleştirilen çalışma sonrasında tamamlandı. etmektedir. Taslak ile ilgili düzenlemeler çalışma ekibi Diğer yandan, yılsonuna kadar Mobil Vinç, Özel tarafından değerlendirilmektedir. (Kaya) Kamyonlar, Boru Döşeyici Makineler İNTES meslek standartları listesinde “Asfalt ve (Side-Bom, Trasmikserler, Shotcrete, Yüzey Yol Makinaları Grubu” altında yer alan meslek Delici Makineleri (Rock), Yeraltı Delici Makineleri çalışmalarının, Türkiye Asfalt Müteahhitleri (Jumbo), Hidrolik Kırıcılar, Sıva Ustası, Duvar Derneği (ASMÜD) ile imzalanan işbirliği Ustası ve Şap Ustası mesleklerinin taslak protokolü kapsamında yürütülmesi kararı standart çalışmalarının tamamlanması alındı. İlk çalışma, “Asfalt Plenti” mesleğinde hedeflenmektedir. 24 Haziran 2009 tarihinde gerçekleştirildi. Teknik çalışma ekibi ile 27 Ekim 2009 tarihinde İNTES, sektörden gelen talepler doğrultusunda yeniden bir araya gelinerek “Asfalt Plenti” meslekler listesini revize etmekte. Bu ve “Asfalt Finişeri” mesleği çalışıldı. Tekfalt kapsamda, son olarak Tahribatsız Muayene Makine A.Ş.’den Makine Mühendisleri Can Uzmanı, Tahribatsız Muayene Operatörü, Geçit ve Makine Mühendisi Baki Şepitci, Mekanik Tesisat Ustası ve Alüminyum Cephe İnşaat Teknikeri Sercan Türköz, E-mak Simge Kaplama ustası meslek standartlarını hazırlamak Şirketler Grubu’ndan Makine Mühendisi Ahmet üzere MYK’ya başvuru yapmayı planlamaktadır. Didim, Teknomak Makine A.Ş’den Makine Yapılan yeni başvurular ile inşaat sektöründe Mühendisi Turgay Yılmaz ve Ekonomist Berna standardı hazırlanacak meslek sayısı 50’ye Sarıoğlu, ASMÜD’den Makine Mühendisi Zeliha ulaşacak.

112 - 113 Şifre

Sosyal böcekler sınıfının en cengaveri olan karıncalar

Bilindiği üzere böcekler aleminde termitler, daha güçlü olanların fırsatları değerlendirerek Einstein’in dediği gibi “Arılar olmasa insan nesli ağırlığındadır. Dünyanın diğer bölgelerinde de arılar ve karıncalar en ünlü sosyal böceklerdir. daha çok pay alma gibi ilkel düşünceleri yoktur. birkaç aydan fazla sürmez.”. Zira arılar, çiçekler karınca oranı bu değerler civarındadır. Bunların her birinin birbirlerine göre farklı Bu nedenle de kendi aralarında hırsızlık, gasp arasında polenler yoluyla döllenmeyi sağlamazsa Bilimsel olarak isimlendirilebilen şimdilik 9500 özellikleri ve nitelikleri olmasına mukabil, etme ve fertleri öldürme gibi ahlak dışı olguları meyve, sebze ve çiçekle üreyen hiçbir bitki karınca türü vardır. Ancak gerçekte var olan nesillerinin idamesi yönünden temelde da yoktur. olmaz. Karınca ve termitlerin dışkıları ile taşınan karınca türünün, bu sayının 2-3 katı olduğu benzerlikleri vardır. tohumlar dünya üzerine yayılmazsa bitki örtüsü Sosyal düzen kurmada ve bu düzen içerisinde tahmin edilmektedir. ve ormanlar olmaz. En büyük benzerlikleri, bunların hepside eşit koşullarda yaşam sürdürmede, milimetrik Karıncalar yaklaşık 100 milyon yıldır bu dünyada kalabalık koloniler halinde, bizim şehirlerimizin ölçülerde beyinlere sahip bu küçük saygıdeğer Bu sosyal böcekler, kendi yaşamlarını en ideal vardır. İnsanların bilinen tarihi ile mukayese dengi yuvalarda yaşarlar. Yuvaları farklı varlıklar, kocaman beyinlere sahip insanlardan düzen içinde sürdürürken, bizlerin ve dünyamızın edilemeyecek kadar eskidir. Özellikle son 50 metotlarla inşa edilmiş olsa bile, yuva içindeki çok daha başarılıdırlar. Kocaman beyinli yaşamının var olmasında da büyük katkılarda milyon yıldır nüfusu en kalabalık böcekler yönetim tarzları çok benzer. Yuvaları teknoloji insanların bunlardan alacağı çok dersler vardır. bulunmaktadırlar. arasındadır. Bu kadar uzun bir zamandan beri harikalarıdır. Ateistler, evrim safsatacıları ne derse desin, Karıncalar var olmaları her türlü egodan arınmış olarak Esas olan nesillerinin devamını sağlamak olduğu nasıl düşünürse düşünsün, laboratuarlarında bireyin değil, toplumun menfaati ön planda Sosyal böcekler sınıfının en ünlülerinden ve en için ilkel diye tabir ettiğimiz ve hor gördüğümüz test edemedikleri her şeyi bilim dışı kabul eden, tutularak kurulmuş olan ve hatasız bir şekilde kalabalık olanlarından birisi de karıncalardır. alanları, meydanlar, gıda depoları, larva odaları bu harika varlıklar insanların yapamadıkları her şeyin maddeden ibaret olduğunu zanneden uygulanan sosyal düzenden dolayıdır. Koloniyi Öyle ki her yeni doğan bir insana karşılık gibi bağımsız bölümler bulunmaktadır. Bu bir şeyi başarmışlar; egolarını yenerek önce inkarcı, mekanik, materyalist bilim adamları teşkil eden milyonlarca karıncanın ben değil, yaklaşık 17 milyon karınca doğar. Bu bazda odalar ve bölümler de kullanımın aksamadan toplumlarının menfaatini ön planda tutarak, ne karar verirse versin bu şahane varlıkların biz mantığıyla hareket etmelerinin sonucudur. yapılan kabaca bir hesaplamayla dünyada yürütülebilmesi için olması gereken en uygun gerektiğinde kendilerini toplumlarının devamı hepsi birer yaratılmışlardır. Bütün bu eylemlerini Ayrıca yaradanın onlara verdiği bir özelliktir. 1017 (on üzeri onyedi) yani yüz milyon kere ölçülerde ve yerlerde bulunmaktadır. Mesela için feda edebilmektedirler. arılarda olduğu gibi 6 haftalık ömürleri içerisinde milyar karınca vardır. Bu kadar karıncanın Karınca Yuvaları sürekli bağlantı içinde olması gereken bölümler, öğrenerek uygulamaktadırlar. Bütün bu özellikler Ürettikleri ve dışarıdan yuvalarına taşıdıkları beden ağırlığını hesapladığımızda bio kütle ulaşımın en kolay olacağı şekilde birbirlerine çok var oluş anında genetik programlarına girmiş Karınca yuvalarının inşa metotları ve yuvada yiyecekleri, içecekleri insanların yaptığı olarak belki de diğer cins canlılara göre, olup var oldukları andan itibaren bu programı uygulanan yaşam koşulları ve standartları aşağı yakın şekilde inşa edilmekte, ihtiyaç duyulan gibi bencillikle çalıp çırpmadan, birbirlerine en büyük yekunu karıncalar tutar. Mesela, kusursuz olarak uygulamaktadırlar. Yani bunlar yukarı termitlerinkiyle aynı olmakla beraber gıdaların saklandığı ambarlar rahat ulaşılabilen nasıl kazık atarız, nasıl buradan kendimize Brezilya Amazon Ormanı’ndaki karınca ve öğretilerek yaratılmışlardır. termit yuvaları zeminin üzerinde yukarıya doğru yerlerde bulunmaktadır. Tam yuvanın orta büyük bir pay alırız diye düşünmeden eşitçe termitlerin toplam bio kütle ağırlıkları bu +7 m ve üzerine kadar yükselirken, karıncaların yerinde gerektiğinde herkesin toplanabileceği paylaştırmaktadırlar. Bu paylaşımı yaparken Üstelik bu üstün varlıklar, kendi nesillerinin ormanlarda yaşayan memelilerin, omurgalı yuvaları tersine zemin altında -5 ve -6m’ye kadar büyük bir toplantı salonu vardır. de üretim yeteneği bulunmayan larvaların, idamesi için böyle bir düzen içerisinde ve omurgasız tüm canlıların, solucanların ve inmektedir. bebeklerin ve kraliçenin beslenmesini ön planda yaşamlarını sürdürürken dünyamızın canlılığını her türlü canlıların toplam ağırlığının dörtte Çok fonksiyonel olarak inşa edilen ve daha tutarak tam hakça bir paylaşım yapmaktadırlar. sürdürmesinde ve insan neslinin yaşamının birinden fazlasını oluştururlar. Karıncalar ise Yuva içerisinde, zemin altında yatay ve dikey birçok detayları bulunan bu yuva (şehir) İnsanların yaptığı gibi yönetimi elinde tutan ve devamında da büyük katkılar sağlamaktadırlar. kuşların, sürüngenlerin ve memelilerin dört katı şekilde birçok tüneller ve tünellere bağlı yaşam içinde, kanallar vasıtasıyla mükemmel bir

Eylül Ekim 2009 Yaşar ÖZKAN Makine Mühendisi [email protected]

Bilindiği üzere böcekler aleminde termitler, daha güçlü olanların fırsatları değerlendirerek Einstein’in dediği gibi “Arılar olmasa insan nesli ağırlığındadır. Dünyanın diğer bölgelerinde de arılar ve karıncalar en ünlü sosyal böceklerdir. daha çok pay alma gibi ilkel düşünceleri yoktur. birkaç aydan fazla sürmez.”. Zira arılar, çiçekler karınca oranı bu değerler civarındadır. Bunların her birinin birbirlerine göre farklı Bu nedenle de kendi aralarında hırsızlık, gasp arasında polenler yoluyla döllenmeyi sağlamazsa Bilimsel olarak isimlendirilebilen şimdilik 9500 özellikleri ve nitelikleri olmasına mukabil, etme ve fertleri öldürme gibi ahlak dışı olguları meyve, sebze ve çiçekle üreyen hiçbir bitki karınca türü vardır. Ancak gerçekte var olan nesillerinin idamesi yönünden temelde da yoktur. olmaz. Karınca ve termitlerin dışkıları ile taşınan karınca türünün, bu sayının 2-3 katı olduğu benzerlikleri vardır. tohumlar dünya üzerine yayılmazsa bitki örtüsü Sosyal düzen kurmada ve bu düzen içerisinde tahmin edilmektedir. ve ormanlar olmaz. En büyük benzerlikleri, bunların hepside eşit koşullarda yaşam sürdürmede, milimetrik Karıncalar yaklaşık 100 milyon yıldır bu dünyada kalabalık koloniler halinde, bizim şehirlerimizin ölçülerde beyinlere sahip bu küçük saygıdeğer Bu sosyal böcekler, kendi yaşamlarını en ideal vardır. İnsanların bilinen tarihi ile mukayese dengi yuvalarda yaşarlar. Yuvaları farklı varlıklar, kocaman beyinlere sahip insanlardan düzen içinde sürdürürken, bizlerin ve dünyamızın edilemeyecek kadar eskidir. Özellikle son 50 metotlarla inşa edilmiş olsa bile, yuva içindeki çok daha başarılıdırlar. Kocaman beyinli yaşamının var olmasında da büyük katkılarda milyon yıldır nüfusu en kalabalık böcekler yönetim tarzları çok benzer. Yuvaları teknoloji insanların bunlardan alacağı çok dersler vardır. bulunmaktadırlar. arasındadır. Bu kadar uzun bir zamandan beri harikalarıdır. Ateistler, evrim safsatacıları ne derse desin, Karıncalar var olmaları her türlü egodan arınmış olarak Esas olan nesillerinin devamını sağlamak olduğu nasıl düşünürse düşünsün, laboratuarlarında bireyin değil, toplumun menfaati ön planda Sosyal böcekler sınıfının en ünlülerinden ve en için ilkel diye tabir ettiğimiz ve hor gördüğümüz test edemedikleri her şeyi bilim dışı kabul eden, tutularak kurulmuş olan ve hatasız bir şekilde kalabalık olanlarından birisi de karıncalardır. alanları, meydanlar, gıda depoları, larva odaları bu harika varlıklar insanların yapamadıkları her şeyin maddeden ibaret olduğunu zanneden uygulanan sosyal düzenden dolayıdır. Koloniyi Öyle ki her yeni doğan bir insana karşılık gibi bağımsız bölümler bulunmaktadır. Bu bir şeyi başarmışlar; egolarını yenerek önce inkarcı, mekanik, materyalist bilim adamları teşkil eden milyonlarca karıncanın ben değil, yaklaşık 17 milyon karınca doğar. Bu bazda odalar ve bölümler de kullanımın aksamadan toplumlarının menfaatini ön planda tutarak, ne karar verirse versin bu şahane varlıkların biz mantığıyla hareket etmelerinin sonucudur. yapılan kabaca bir hesaplamayla dünyada yürütülebilmesi için olması gereken en uygun gerektiğinde kendilerini toplumlarının devamı hepsi birer yaratılmışlardır. Bütün bu eylemlerini Ayrıca yaradanın onlara verdiği bir özelliktir. 1017 (on üzeri onyedi) yani yüz milyon kere ölçülerde ve yerlerde bulunmaktadır. Mesela için feda edebilmektedirler. arılarda olduğu gibi 6 haftalık ömürleri içerisinde milyar karınca vardır. Bu kadar karıncanın Karınca Yuvaları sürekli bağlantı içinde olması gereken bölümler, öğrenerek uygulamaktadırlar. Bütün bu özellikler Ürettikleri ve dışarıdan yuvalarına taşıdıkları beden ağırlığını hesapladığımızda bio kütle ulaşımın en kolay olacağı şekilde birbirlerine çok var oluş anında genetik programlarına girmiş Karınca yuvalarının inşa metotları ve yuvada yiyecekleri, içecekleri insanların yaptığı olarak belki de diğer cins canlılara göre, olup var oldukları andan itibaren bu programı uygulanan yaşam koşulları ve standartları aşağı yakın şekilde inşa edilmekte, ihtiyaç duyulan gibi bencillikle çalıp çırpmadan, birbirlerine en büyük yekunu karıncalar tutar. Mesela, kusursuz olarak uygulamaktadırlar. Yani bunlar yukarı termitlerinkiyle aynı olmakla beraber gıdaların saklandığı ambarlar rahat ulaşılabilen nasıl kazık atarız, nasıl buradan kendimize Brezilya Amazon Ormanı’ndaki karınca ve öğretilerek yaratılmışlardır. termit yuvaları zeminin üzerinde yukarıya doğru yerlerde bulunmaktadır. Tam yuvanın orta büyük bir pay alırız diye düşünmeden eşitçe termitlerin toplam bio kütle ağırlıkları bu +7 m ve üzerine kadar yükselirken, karıncaların yerinde gerektiğinde herkesin toplanabileceği paylaştırmaktadırlar. Bu paylaşımı yaparken Üstelik bu üstün varlıklar, kendi nesillerinin ormanlarda yaşayan memelilerin, omurgalı yuvaları tersine zemin altında -5 ve -6m’ye kadar büyük bir toplantı salonu vardır. de üretim yeteneği bulunmayan larvaların, idamesi için böyle bir düzen içerisinde ve omurgasız tüm canlıların, solucanların ve inmektedir. bebeklerin ve kraliçenin beslenmesini ön planda yaşamlarını sürdürürken dünyamızın canlılığını her türlü canlıların toplam ağırlığının dörtte Çok fonksiyonel olarak inşa edilen ve daha tutarak tam hakça bir paylaşım yapmaktadırlar. sürdürmesinde ve insan neslinin yaşamının birinden fazlasını oluştururlar. Karıncalar ise Yuva içerisinde, zemin altında yatay ve dikey birçok detayları bulunan bu yuva (şehir) İnsanların yaptığı gibi yönetimi elinde tutan ve devamında da büyük katkılar sağlamaktadırlar. kuşların, sürüngenlerin ve memelilerin dört katı şekilde birçok tüneller ve tünellere bağlı yaşam içinde, kanallar vasıtasıyla mükemmel bir

114 - 115 Şifre

hava sirkülasyonu sağlanmakta, yuvanın oluştururlar. Her yuva bir koloniye aittir. Bazı her bir noktası sabit bir ısıda mükemmel bir karınca türlerinde bu yuvalarda birbirine şekilde ısıtılmaktadır. Yuvanın inşaat tarzı tünellerle bağlanarak kilometrelerce kare alana ve uygulanan teknolojiler yüksek mimarlık yayılmış kolonilerden oluşan milyonlarca nüfuslu ve mühendislik bilgileri gerektirmektedir. karınca devleti oluşur. Termitler gibi bu karıncalar da termitlerin yer Kolonilerdeki karıncalar arasında ciddi bir üstünde inşa ettiklerinin benzerini yer altında işbirliği vardır. Kendi aralarında çeşitli gruplara yapmaktadırlar. Karıncalar, yaptıkları bu üstün ayrılırlar. Bu gruplarda köleler, hırsızlar, zeka ürünü yuvaları ile en az termitler ve arılar üreticiler, inşaatçılar, yiyecek toplayıcılar kadar mühendislik ve matematik bilgisine bulunur. Görevlerini yerine getirirken herkes sahip olduklarını göstermişlerdir. Yuvaları kendi işini büyük bir disiplin altında yapar. yeraltında olması nedeniyle sürekli su baskınına Ancak bu disiplini sağlayan ortada bir kumanda maruz kalmaktadır. Bu su baskınları nedeniyle kademesi yoktur. Karıncalar, kumandanı ve karıncaların telef olmaması için gerekli tedbirler kumanda kademesi olmayan çok disiplinli bir alındığından, her baskın sonrasında da canlı ordudur. Bunların kumandası olsa olsa gözle kalabilmektedirler. Bu işi insanlardan çok daha görünmeyen bir iradedir. üstün beceri ile yapabilmektedirler. Karıncalar kendi aralarındaki iletişimi dokunma, Karıncaların Toplumsal Sınıfları (Kast) kimyasal kokular salarak ve ses çıkaran Karıncaların toplumsal sınıfları 3 ana unsurdan hareketlerle yaparlar. Yem bulmak için ilk meydana gelir. Birinci kast, kraliçe ve erkek önce öncü karıncalar yuvadan ayrılarak arama karıncalardır. Bunların görevi üremeyi işine giderler. Buldukları yem üzerine kimyasal sağlamaktır. Erkeklerin görevi kraliçeyi döllemek bir kokuyla işaret koyarlar. Yemi bulan kaşif ve kraliçenin görevi de sürekli yumurtlamaktır. karınca veya karıncalar yemden bir parçayı Bunların her ikisinin vücut ölçüleri diğerlerinden koparıp kursağına doldurarak yuvaya döner. büyüktür. Her ikisi de kanatlıdır. Çiftleşme Dönerken karnının altını kısa aralıklarla yere uçuşundan sonra erkek karıncalar ölür. sürerek kimyasal bir işaret bırakarak yuva ile Kraliçeler de yuvalarına dönerek kanatlarını yem arasındaki yol güzergahını belirler. Kaşif düşürürler. Bir daha da yuvadan çıkmayıp sürekli karınca yuvaya dönmesini müteakip, yuvadaki yumurtlarlar. karıncalara çeşitli sinyaller kullanarak yem hakkında bilgi verir. Besinin büyüklüğüne İkinci kasta ait olanlar, askerlerdir. Koloninin ve küçüklüğüne ve yuvaya olan mesafesine korunması, yeni yaşam alanları bulunması, göre, besin almaya gidecek karıncaların sayısı avlanma ve hasımlarla savaşılması bunların ayarlanır. Besinin büyüklüğüne göre bırakılan görevleridir. izin kimyasal kokusu az veya çok olacak şekilde Üçüncü kasta ait olanlar ise işçi karıncalardır. ayarlanır. Bulunan yem kusursuz bir ekip İşçilerin hepsi arılarda ve termitlerde olduğu gibi çalışmasıyla yuvaya taşınır. Taşıma işinde her kısır dişilerdir. İşçi karıncaların görevi, kraliçeye karınca kendi ağırlığının 50 katı yük taşır. Yemin ve yavrulara bakmak, yuvanın ve ana kraliçe ile büyüklüğüne göre, taşıyıcı sayısı ayarlanarak yavruların temizliğini yapmak, onları beslemek, grup halinde yem yuvaya ulaştırılır. yuvalar için yeni koridorlar açmak ve hücreler Karıncalar birbirleri ile genelde antenlerini karşı inşa etmek, yiyecek aramak ve taşımaktır. tarafın vücuduna dokundurarak onun çıkardığı Görüldüğü gibi karıncalar dünyasını kusursuz bir kimyasal koku yoluyla anlaşırlar. Dokunmanın şekilde yönetenler dişilerdir. şiddetine bağlı olarak farklı kokular çıkar, Karıncalar, bir devletteki eyalet sistemine dolayısıyla çıkan kokulara göre farklı dillerde benzer şekilde koloniler halinde yaşar. Her anlaşırlar. Anten dokunması dışında ses ile de koloni bir akraba grubudur. Koloniler birbirleri anlaşırlar. Bu ses ile iletişimi iki türlü yaparlar; ile temas halinde birleşerek “Karınca Devleti”ni ya vücutlarını bir engele veya bir yere çarparak

Eylül Ekim 2009 çıkan ses ile veya yayılan titreşim ile anlaşırlar. gerektiğinde de formik asit üretirler ve bu Asalak karıncalar, işgal ettiği yuvadan Örneğin ağaç yuvalarda yaşayan marangoz zehirleri düşmanlarına karşı kullanırlar. kendi yuvalarına taşıdıkları larvalardan karıncalar çenesi ve karnıyla vücudunu ileri geri Yani bir nevi kimyasal savaş yaparlar. çıkan yavruları da büyüttükten sonra sallayarak yere vurmak suretiyle çıkardıkları her türlü işçilikte köle olarak kullanırlar. 3. Karıncaların da arılar gibi mühendislik, davul sesiyle herhangi bir tehlikeyi veya olayı Kendileri hiçbir iş yapmayıp tüm işlerini bu matematik, fizik ve kimya bilgilerinin birbirlerine iletirler. İnce odun kabuklarının da kölelere yaptırırlar. Yakın zamanlara kadar yüksek olduğu uygulamalarla sabittir. etkisiyle bu sesler 20cm uzaktan duyulabilir. batılı sözde medeni ülkelerin kullandığı Henüz nasıl yaptıkları bilim adamlarınca Karıncalar havada nakledilen titreşimlere kölelik sistemini karıncaların bir bölümü duyarsız olmasına rağmen bu ağaç kavuğundan anlaşılamamakla beraber karınca kolonileri milyonlarca yıldır uygulamaktadırlar. gelen sese karşı çok duyarlıdırlar. Bu ses, onlar karşı karşıya geldiklerinde kafa sayımı Karıncalar büyük kimyagerlerdir. Her için bir alarm niteliğindedir. Bu sesi duyan yaparlar. Eğer karşı taraf sayıca az ise çok karınca türü farklı salgılar üretir. Bu karıncalar hemen harekete geçerek titreşimin şiddetli bir şekilde saldırıya geçerler. Eğer salgıları; yiyecek yerlerini ve yiyecekleri geldiği yöne doğru giderek çevrelerinde hareket karşı taraf kendilerinden daha kalabalık işaretlemede, yol güzergahlarını ve sınırları eden bütün canlılara saldırırlar. Diğer karıncalar ise hemen geri çekilirler. Hasım tarafın belirlemede, düşman yerini ve sayısını da çıkarttıkları farklı ses tonlarıyla farklı büyüklük ve küçüklüğüne göre çeşitli haber vermede çeşitli taktiksel amaçlarda eylemlerde bulunurlar. taktikler uygularlar. kullanmaktadırlar. Karınca Savaşları 4. Savaş esnasında bazı karıncalar düşmana 6. Amazon karıncaları da köle tüccarlarıdırlar. zarar vermek için, intihar bombacıları gibi Genelde savaş, koloniler arasında besin Bu karıncaların tümü askerdir. Bunlarda karın kaslarını şiddetli bir şekilde kasarak kaynaklarının bölüşülememesinden veya işçi sınıfı karınca yoktur. Besin zehirle dolu salgı bezlerini yırtarak bütün bir koloninin başka bir koloninin bölgesine toplayamazlar, yavrularına bakamazlar, iri zehri düşmanın üzerine püskürterek onları girmesinden dolayı çıkar. Günlük sıradan yem yapılı, keskin çene kemikleri vardır. Tam öldürürler. paylaşımı dışında en büyük kavgalar besin kıtlığı anlamıyla askerdirler. Bu karıncalar da zamanında çıkar. Bu zamanlarda karıncalar çok 5. Bazen de bir koloninin askerleri diğer bazı küçük yapılı karıncaların yuvalarına saldırgan ve gaddar olurlar. Kavga sonunda koloniden çok üstünse, güçlü koloninin saldırarak onların koza ve larvalarını birbirlerini tamamen imha ederler. 10–15 gün askerleri zayıf koloninin askerlerinin çalarak yuvalarına taşırlar. Yuvalarına süren meydan savaşları sonunda bir koloni yuvasını işgal ederek buradaki ana taşıdıkları kozalardan çıkan karıncalar, diğer koloniyi tümüyle yok edebilir. Keza bölge kraliçeyi öldürürler. Bedenlerini şişirip içini Amazon Karıncaları’nın tüm işlerini tecavüzünden dolayı çıkan savaşlar da aynı nektarla dolduran ve bunlara bal fıçıları yaparlar. Bu yeni yuvalarına öyle alışırlar sonuçla bitebilir. denen karıncaları ganimet olarak alırlar. ki eski yuvaları çok yakında bile olsa oraya gitmezler. Hep Amazonların yuvasında Bu savaşlarda karıncalar en modern ordulara Ayrıca öldürdükleri kraliçenin kuluçkadaki yaşarlar. Amazon Karıncaları’nın göç taş çıkartacak taktikler uygularlar. Bu taktiklerin larvalarını kendi yuvalarına taşırlar. Bu etmesi halinde tüm taşıma işlerini onlar bazıları şöyle; asalak türü karıncalar, bu işlemi yaparken yaydıkları bir tür salgıyı fazla miktarda yaparlar. 1. Kendilerini daha uzun ve daha cüsseli salgıladıklarında karşı tarafın karıncaları Karıncaların savaşları, yaşam tarzları ve göstermek için bacaklarını mümkün olduğu aralarında toplanıp yuvalarını korumak marifetleri hakkında yazacak o kadar çok şey kadar düzleştirerek ve kafalarını kaldırarak yerine paniğe kapılıp kaçarlar. Boş kalan var ki bunları bir makaleye sığdırmak mümkün karşı tarafı korkutmaya çalışırlar. yuvayı da asalak karıncalar rahatça talan değildir, ancak kitap veya kitaplara sığdırabiliriz. 2. Savunma taktiği olarak vücutlarındaki ederler. Yani bir nevi aldatma taktiği Bu nedenle ben de yukarıda bazı belli başlı zehir keselerinde gerektiğinde zehir, kullanırlar. özelliklere değinmekle yetindim.

116 - 117 Şifre

Belli Başlı Bazı Karınca Türleri tünele dönerler. Kör olmalarına rağmen yapraklar kendilerinden çok büyük Bu karıncalar da ağaçlar üzerinde Sosyal varlıklar arasında, özellikle savaş çıktıkları noktaya hatasız bir şekilde olduğu için ormanda yürüyen bir kimse kendilerine yapraklardan yuvalar yaparak yetenekleri ve kavgacılıkları bakımından Bilinen 9500, bilinmeyen daha binlerce karınca ulaşırlar. karıncaları göremediği için, yaprakları yaşarlar. Bu yaprak yuvalar içerisinde, çok karıncalar ve insanlar birbirlerine türünün şeklen birbirlerine benzer tarafları hareketlenmiş yürüyor sanır. Yaprakları kalabalık bir nüfusu barındırırlar. Bazen çok benzemektedirler. Ancak yine de olmasına rağmen hemen hemen her türün b) Ateş Karıncaları çeneleri ile çiğnerken çiğnenen bu yaprak birkaç ağacı birden işgal ederler. kendine has davranışları vardır. Bu nedenle aralarında ciddi farklar vardır. Bu kadar hamurunun içine tükürükleriyle öyle bir barbarlığına, cengaverliğine ve savaş burada çok meşhur olan birkaç çeşit karınca Kolonilerin yerleşimine ve genişlemelerine kimyasal madde salgılarlar ki, bu salgı türünden kısaca bahsedeceğim. ustalığına rağmen hiçbir karınca kendi yapraklar üzerinde hiçbir zararlı mantarın elverişli uygun bir ağaç dalı bulduklarında dalın yapraklarına dağılır ve yaprakları kolonisinde bir iç harp çıkarmadığı gibi, a) Lejyoner Karıncalar yetişmesine imkan vermez. Dahiyane bir hiçbir ferdi de birbirinin canına kişisel kimyasal üretimdir. kenarlarından bükmeye başlarlar ve bu işi bir ekip halinde yaparlar. Yaprak, nedenle kıymamaktadır. Aksine her bir Yaprakları taşıyan karıncalar orta boy karıncanın boyundan çok büyük olduğunda karınca fert olarak koloninin bekası ve karıncalardır. Bunların düşmanı olan bir ya da iki yaprağın birlikte çekilmesi menfaati için kendini feda etmektedir. sinek türü vardır. Bu sinekler, karıncanın gerektiğinde karıncalar ayaklarını Halbuki, insanlar kendi kişisel menfaatleri müdafaasız bir anında, karıncanın kafasının birbirlerine kenetleyerek yaprak kenarları ve kontrolsüzlükleri ile birbirlerini üstüne yumurtasını bırakır. Zamanla bu öldürüyorlar. Ülkeler iç harplerle ve Ateş karıncaları, küçük kırmızı böceklerdir arasında canlı köprü oluşturarak yaprakları yumurtadan çıkan sinek yavrusu karıncanın ve çok saldırganlardır. Avlarına zehirli çekmeye başlarlar. Yaprak kenarları eşitsizliklerle boğuşuyorlar. Şimdi burada beynine kadar girerek, karıncanın ölümüne iğneleri ile saldırırlar. Genç karıncaların, yaklaştıkça canlı karınca zincirini kısaltmak insanlar karıncalardan daha medeni sebep olur. zehirleri ile sürüngenleri ve ufak üzere aradan bazı karıncalar çıkarak diyebilir miyiz? Dersek de ne derece geyik yavrularını öldürdükleri ya da Yaprak taşıma anında, karıncanın çeneleri diğerlerinin üzerine biner. Böylece zinciri inandırıcı oluruz? sakatladıkları tespit edilmiştir. Bu saldırgan yaprağa kilitli olduğu için sineğe karşı kısalta kısalta yaprak uçlarını birleştirirler Bu karıncalar 6-12mm boyunda et obur Son üç makalemi sosyal varlıklar olan karıncalar, bazen elektrik kablolarını müdafaasızdır. Sinek kolayca yumurtasını ve yaprağı çadır şekline getirirler. Bu cinsindendir. Ormanların en korkulan termitler, bal arıları ve karıncalar üzerine kemirerek elektrik kesintilerine sebep karınca üzerine bırakabilir. Bunu önlemek böceklerindendirler. Önlerine gelen her esnada bazı karıncalar yaprak uçlarını kurmamın nedeni, okurların hem bu üstün olabilmektedirler. Geçmişte görüldüğü için yaprak taşıyan karınca, yaprağın şeyi silip süpürürler. Yüz binlerce çok sıkıca tutmaya devam ederken, diğerleri varlıkları daha yakından tanımalarına gibi bazen şehirleri istila ederek akıl almaz üzerinde kendi cinsinin ufak bir karıncasını disiplinli askeri olması nedeniyle bunlara eski yuvalarına gidip özel yetiştirilmiş imkan vermek hem de özel varlık ve zararlar vermektedirler. Asfalt yolların taşır. Bu ufak karınca, sinekle mücadele “ordu” lakabı takılmıştır. Savaşlarda ve karınca larvalarını yapraktan çadırın yanına dünyanın efendisi olarak bilinen sosyal altını oyarak çöküntülere sebep olmakta ederek yumurta bırakmasını önler. Böylece saldırılarda tam bir lejyonerdirler. taşırlar. İşçi karıncalar, getirdikleri larvaları insanla bu varlıkları karşılaştırarak bir ve ekinlere büyük zararlar vermektedirler. yaprak taşıyıcı karınca da emniyet altında iki kenarı birleşmiş yaprağın üzerine yargıya varmalarını sağlamaktır. Bu lejyonerlerin üzerine doğrudan gün İnsanları sokarak alerjik şoklara sebep görevini sürdürür. sürmeye başlarlar. İleri, geri yaprağa ışığının gelmesi onları kısa zamanda olurlar ve baş belasıdırlar. Bu karıncalar, çok iyi bir yol sürülen larvalar ipek üretmeye başlar. Benim kişisel yargıma gelince, teknolojik öldürür. Bu nedenle çoğunlukla geceleyin c) Yaprak Kesici Karıncalar mühendisidirler. Yaprak taşımaya Üretilen bu ipek iplikle yapraklar dikiş gelişmişliği ve zeka düzeyini bir kenara veya gölgede seyahat ederler. Açık başlamadan evvel yol güzergahlarını tespit makinesiyle dikilir gibi larva iplikleri ile koyarsanız, insanlık bu sosyal varlıklar alanlarda seyahat ederken yeraltında ederek, bu güzergah üzerindeki dal ve dikilerek yapraktan çadırlar veya tüneller karşısında her yönden sınıfta kalmıştır. uzun tüneller kazarak bu tüneller içinde çırpıları, yaprakları, çimenleri, yabani otları inşa edilir. Bu larvalar, yuvalarında özel Teknolojik gelişmemiz ve bilimimiz arttıkça seyahatlerini devam ettirirler. Hatta bu ve çakıl taşlarını toplayıp kenara atarak olarak sadece bu maksat için yetiştirilirler. insanlık değerler bakımından daha da karıncaların çoğunluğu tünellerden hiç kendilerine çok düzgün bir otoyol yaparlar. Özel yetiştirilen bu larvalar kendilerinin aşağılara doğru gitmektedir. Tamamen çıkmadan seyahatlerini sürdürürler. büyümesi için gerekli olan bu ipekleri bencilleşmektedir. Çeneleri çok güçlü olduğu için o kadar d) Dokumacı Karıncalar koloninin ihtiyacı için serbest bıraktıkları hızlı tünel açarlar ki bu da tünel içinde Demek ki ekonomik ve teknolojik gelişme için bu larvaların kozasız büyütülme dahi seyahat hızlarını kesmez. Bu marifetli ile, hatta mevcut eğitim sistemleriyle görevini de diğer işçi karıncalar üstlenir. karıncalar, kör olmalarına rağmen bütün huzurlu, dengeli ve iyi ahlaklı bir toplum Buradan görüleceği gibi bırakın yetişkin faaliyetleri en hızlı şekilde yürütürler. Çok Bu karıncalar, ağaçlardan ve bitkilerden kurulamıyor. Doğru yolu bulabilmemiz olmayı, daha koza halindeyken bile büyük ordular halinde hareket ederler. kestikleri veya dökülen yaprakları için içinde yaşadığımız şu evrende sadece karıncalar koloninin yaşamı için her türlü Bunların hareketini ateş ve sudan başka başlarının üzerinde taşıyarak yuvaya maddeye bağımlı olmakla yetinmeyip fedakarlığı ve işbirliğini yapabilmektedir. hiç bir şey durduramaz; sabit bir yuvaları getirirler. Yuvada bu yaprakları çeneleri maddenin aslını teşkil eden o ilahi olmadığı için devamlı tünel kazarak ile çiğneyerek bir yığın halinde yuvanın en Daha enteresan özellikleri olan birçok enerjilere de biraz ilgi duyarsak sosyal hareket halinde olurlar. Yem aramak için alt bölümüne taşıyarak bunların üzerinde karınca türü olmakla beraber sadece bu böcekler seviyesine yaklaşırız diye tünellerinden çıkıp etrafta avlanarak tekrar mantar yetiştirirler. Öyle ki taşıdıkları örnekleri vermekle yetindim. düşünüyorum.

Eylül Ekim 2009 Belli Başlı Bazı Karınca Türleri tünele dönerler. Kör olmalarına rağmen yapraklar kendilerinden çok büyük Bu karıncalar da ağaçlar üzerinde Sosyal varlıklar arasında, özellikle savaş çıktıkları noktaya hatasız bir şekilde olduğu için ormanda yürüyen bir kimse kendilerine yapraklardan yuvalar yaparak yetenekleri ve kavgacılıkları bakımından Bilinen 9500, bilinmeyen daha binlerce karınca ulaşırlar. karıncaları göremediği için, yaprakları yaşarlar. Bu yaprak yuvalar içerisinde, çok karıncalar ve insanlar birbirlerine türünün şeklen birbirlerine benzer tarafları hareketlenmiş yürüyor sanır. Yaprakları kalabalık bir nüfusu barındırırlar. Bazen çok benzemektedirler. Ancak yine de olmasına rağmen hemen hemen her türün b) Ateş Karıncaları çeneleri ile çiğnerken çiğnenen bu yaprak birkaç ağacı birden işgal ederler. kendine has davranışları vardır. Bu nedenle aralarında ciddi farklar vardır. Bu kadar hamurunun içine tükürükleriyle öyle bir barbarlığına, cengaverliğine ve savaş burada çok meşhur olan birkaç çeşit karınca Kolonilerin yerleşimine ve genişlemelerine kimyasal madde salgılarlar ki, bu salgı türünden kısaca bahsedeceğim. ustalığına rağmen hiçbir karınca kendi yapraklar üzerinde hiçbir zararlı mantarın elverişli uygun bir ağaç dalı bulduklarında dalın yapraklarına dağılır ve yaprakları kolonisinde bir iç harp çıkarmadığı gibi, a) Lejyoner Karıncalar yetişmesine imkan vermez. Dahiyane bir hiçbir ferdi de birbirinin canına kişisel kimyasal üretimdir. kenarlarından bükmeye başlarlar ve bu işi bir ekip halinde yaparlar. Yaprak, nedenle kıymamaktadır. Aksine her bir Yaprakları taşıyan karıncalar orta boy karıncanın boyundan çok büyük olduğunda karınca fert olarak koloninin bekası ve karıncalardır. Bunların düşmanı olan bir ya da iki yaprağın birlikte çekilmesi menfaati için kendini feda etmektedir. sinek türü vardır. Bu sinekler, karıncanın gerektiğinde karıncalar ayaklarını Halbuki, insanlar kendi kişisel menfaatleri müdafaasız bir anında, karıncanın kafasının birbirlerine kenetleyerek yaprak kenarları ve kontrolsüzlükleri ile birbirlerini üstüne yumurtasını bırakır. Zamanla bu öldürüyorlar. Ülkeler iç harplerle ve Ateş karıncaları, küçük kırmızı böceklerdir arasında canlı köprü oluşturarak yaprakları yumurtadan çıkan sinek yavrusu karıncanın ve çok saldırganlardır. Avlarına zehirli çekmeye başlarlar. Yaprak kenarları eşitsizliklerle boğuşuyorlar. Şimdi burada beynine kadar girerek, karıncanın ölümüne iğneleri ile saldırırlar. Genç karıncaların, yaklaştıkça canlı karınca zincirini kısaltmak insanlar karıncalardan daha medeni sebep olur. zehirleri ile sürüngenleri ve ufak üzere aradan bazı karıncalar çıkarak diyebilir miyiz? Dersek de ne derece geyik yavrularını öldürdükleri ya da Yaprak taşıma anında, karıncanın çeneleri diğerlerinin üzerine biner. Böylece zinciri inandırıcı oluruz? sakatladıkları tespit edilmiştir. Bu saldırgan yaprağa kilitli olduğu için sineğe karşı kısalta kısalta yaprak uçlarını birleştirirler Bu karıncalar 6-12mm boyunda et obur Son üç makalemi sosyal varlıklar olan karıncalar, bazen elektrik kablolarını müdafaasızdır. Sinek kolayca yumurtasını ve yaprağı çadır şekline getirirler. Bu cinsindendir. Ormanların en korkulan termitler, bal arıları ve karıncalar üzerine kemirerek elektrik kesintilerine sebep karınca üzerine bırakabilir. Bunu önlemek böceklerindendirler. Önlerine gelen her esnada bazı karıncalar yaprak uçlarını kurmamın nedeni, okurların hem bu üstün olabilmektedirler. Geçmişte görüldüğü için yaprak taşıyan karınca, yaprağın şeyi silip süpürürler. Yüz binlerce çok sıkıca tutmaya devam ederken, diğerleri varlıkları daha yakından tanımalarına gibi bazen şehirleri istila ederek akıl almaz üzerinde kendi cinsinin ufak bir karıncasını disiplinli askeri olması nedeniyle bunlara eski yuvalarına gidip özel yetiştirilmiş imkan vermek hem de özel varlık ve zararlar vermektedirler. Asfalt yolların taşır. Bu ufak karınca, sinekle mücadele “ordu” lakabı takılmıştır. Savaşlarda ve karınca larvalarını yapraktan çadırın yanına dünyanın efendisi olarak bilinen sosyal altını oyarak çöküntülere sebep olmakta ederek yumurta bırakmasını önler. Böylece saldırılarda tam bir lejyonerdirler. taşırlar. İşçi karıncalar, getirdikleri larvaları insanla bu varlıkları karşılaştırarak bir ve ekinlere büyük zararlar vermektedirler. yaprak taşıyıcı karınca da emniyet altında iki kenarı birleşmiş yaprağın üzerine yargıya varmalarını sağlamaktır. Bu lejyonerlerin üzerine doğrudan gün İnsanları sokarak alerjik şoklara sebep görevini sürdürür. sürmeye başlarlar. İleri, geri yaprağa ışığının gelmesi onları kısa zamanda olurlar ve baş belasıdırlar. Bu karıncalar, çok iyi bir yol sürülen larvalar ipek üretmeye başlar. Benim kişisel yargıma gelince, teknolojik öldürür. Bu nedenle çoğunlukla geceleyin c) Yaprak Kesici Karıncalar mühendisidirler. Yaprak taşımaya Üretilen bu ipek iplikle yapraklar dikiş gelişmişliği ve zeka düzeyini bir kenara veya gölgede seyahat ederler. Açık başlamadan evvel yol güzergahlarını tespit makinesiyle dikilir gibi larva iplikleri ile koyarsanız, insanlık bu sosyal varlıklar alanlarda seyahat ederken yeraltında ederek, bu güzergah üzerindeki dal ve dikilerek yapraktan çadırlar veya tüneller karşısında her yönden sınıfta kalmıştır. uzun tüneller kazarak bu tüneller içinde çırpıları, yaprakları, çimenleri, yabani otları inşa edilir. Bu larvalar, yuvalarında özel Teknolojik gelişmemiz ve bilimimiz arttıkça seyahatlerini devam ettirirler. Hatta bu ve çakıl taşlarını toplayıp kenara atarak olarak sadece bu maksat için yetiştirilirler. insanlık değerler bakımından daha da karıncaların çoğunluğu tünellerden hiç kendilerine çok düzgün bir otoyol yaparlar. Özel yetiştirilen bu larvalar kendilerinin aşağılara doğru gitmektedir. Tamamen çıkmadan seyahatlerini sürdürürler. büyümesi için gerekli olan bu ipekleri bencilleşmektedir. Çeneleri çok güçlü olduğu için o kadar d) Dokumacı Karıncalar koloninin ihtiyacı için serbest bıraktıkları hızlı tünel açarlar ki bu da tünel içinde Demek ki ekonomik ve teknolojik gelişme için bu larvaların kozasız büyütülme dahi seyahat hızlarını kesmez. Bu marifetli ile, hatta mevcut eğitim sistemleriyle görevini de diğer işçi karıncalar üstlenir. karıncalar, kör olmalarına rağmen bütün huzurlu, dengeli ve iyi ahlaklı bir toplum Buradan görüleceği gibi bırakın yetişkin faaliyetleri en hızlı şekilde yürütürler. Çok Bu karıncalar, ağaçlardan ve bitkilerden kurulamıyor. Doğru yolu bulabilmemiz olmayı, daha koza halindeyken bile büyük ordular halinde hareket ederler. kestikleri veya dökülen yaprakları için içinde yaşadığımız şu evrende sadece karıncalar koloninin yaşamı için her türlü Bunların hareketini ateş ve sudan başka başlarının üzerinde taşıyarak yuvaya maddeye bağımlı olmakla yetinmeyip fedakarlığı ve işbirliğini yapabilmektedir. hiç bir şey durduramaz; sabit bir yuvaları getirirler. Yuvada bu yaprakları çeneleri maddenin aslını teşkil eden o ilahi olmadığı için devamlı tünel kazarak ile çiğneyerek bir yığın halinde yuvanın en Daha enteresan özellikleri olan birçok enerjilere de biraz ilgi duyarsak sosyal hareket halinde olurlar. Yem aramak için alt bölümüne taşıyarak bunların üzerinde karınca türü olmakla beraber sadece bu böcekler seviyesine yaklaşırız diye tünellerinden çıkıp etrafta avlanarak tekrar mantar yetiştirirler. Öyle ki taşıdıkları örnekleri vermekle yetindim. düşünüyorum.

118 - 119 Kültür - Sanat

Ankara Radyosu’nun ilk kadın yöneticisi; Amber TÜRKMEN

Kadın olunca içgüdüsel olarak annelik duygusuyla sarılıyorsunuz işinize. Nasıl çocuğunuzu, evinizi, sevdiklerinizi kollamak ihtiyacı hissederseniz işinize de aynı duygularla yaklaşıyorsunuz.

Ankara Radyosu’nun bugün geldiği başarılı çizgide yöneticilerin emekleri göz ardı edilemez. Ancak Radyo’nun son müdürü farklı bir kimlik ile karşımıza çıkıyor. İsminden çok söz ettiriyor. 80 yıllık bir Radyo’nun ilk kadın müdürü. İlk sanatçı yöneticisi. Radyoya kadın eli değip bu bir de sanatçı ruhuyla birleşince radyo programlarına da farklı bir duyarlılık geliyor. İşte Amber Türkmen’in İNşaat SANayii’ye anlattıkları.

Radyoculuktan yöneticiliğe giden serüveninizi Ben olaya kadın-erkek işi diye bakmıyorum. Her Ancak sanatçı bakış açısı yöneticiliğe müthiş bize anlatabilir misiniz? alanda kadın yöneticiler var, hatta daha erkek bir estetik getiriyor diyebilirim. Şimdi kendimi alanı olduğunu söyleyebileceğimiz yerlerde bile övüyormuş gibi bir sonuç çıkacak ama bunu başka Çok uzun bir yoldan bahsetmeyeceğim, biraz kadın arkadaşlarımız görev alıyorlar. Görevlerini alanlarda da gözlemleyebiliyorum. Sanatçı müdür sıçramalı oldu. Aslında uzun yıllardır aklımda böyle çok da başarıyla ifa ediyorlar. Dolayısıyla bana çok arkadaşlarımız var; onların bakış açılarında, onların bir şey yoktu. Tamamen kendimi müzik eğitimine olağanüstü bir durummuş gibi gelmiyor. Geçtiğimiz çalışma stillerinde de bu etkiyi görebiliyorum. adamış bir insandım ama ilerleyen zaman içerisinde günlerde üç hafta süren bir radyo yayıncılığı eğitimi Ankara Radyosu’ndaki sanatçı sayısının fazlalığı, Bir de hem kadın hem sanatçı olunca ortaya gerçekleştirdik. Balkanlardan, komşu ülkelerden, yapılan programları, etkinlikleri gördükten sonra güzel bir karışım çıkıyor. Bir kadın olmanın şöyle yabancı ülkelerden pek çok yayıncı geldi. “Neden olmasın?”, “sanatçı yönetici” yeni bir bir avantajı olabilir böyle görevlerde; içgüdüsel Gelenlerin çoğu kadın yöneticiydi. Fakat ilginçtir, bakış açısı getirebilir diye düşünmeye başladım. olarak annelik duygusuyla sarılıyorsunuz işinize. onlar da bana bunu soruyorlar. Yöneticilerim de beni layık gördüler. Biraz da Nasıl çocuğunuzu, evinizi, sevdiklerinizi kollamak şansım yaver gitti diyelim isterseniz. Daha önce başka görevlerde, başka müdürlüklerde ihtiyacı hissedersiniz işinize de aynı duygularla de kadın arkadaşlar olmuştu. Sadece Ankara yaklaşıyorsunuz. Radyo yöneticiliğine geçmeniz ile Radyosu müdürlüğü görevi yapan bir kadın programcıyken yapamadığınız projeleri Devlet radyosunda program yapmanın olmamış. Atatürk’ün emriyle kurulan Ankara gerçekleştirebildiniz mi? avantajları nedir, varsa dezavantajları nelerdir? Radyosu’nda kadın yönetici olmak benim için onur Daha önce profesyonel programcı değildim aslında, verici. Bu da iş yükümü ve sorumluluklarımı daha Aslında avantaj-dezavantaj olarak değerlendirmek ses sanatçısıydım. Kendi mesleğimin yanında radyo da arttıran bir durum. çok doğru değil. Bazı konularda avantaj, bazı programları da yapıyordum. Beş yıl kadar radyo konularda diğerlerine göre dezavantaj olabilir. Bunun yanında, ilk sanatçı kökenli radyo müdürü programcılığı yaptım. Tabii o zamanlar içimde Biz kamu yayıncısıyız. Öncelikle bunu aklımızdan olmayı daha fazla önemsiyorum. Dolayısıyla kalan, olması gerektiğini düşündüğüm bazı şeyler çıkarmamamız gerekiyor. Bizim Türkiye’nin her sorumluluklarımın arttığını düşünüyorum. Önceki vardı. Bir de programcıyken bazı şeylerin tam karışında milyonlarca insana ulaşıyor olmamız dönemlerde müdürlük görevini üstlenmiş beyefendi farkına varamamıştım. Çünkü insan kendisini tam çok önemli ama ne olursa olsun insanlar bizi arkadaşlarıma göre biraz farklı bakış açılarıyla anlamıyla göremez. İçimden çıksam dışarıdan nasıl dinlesin diye her şeyi yapabilecek durumda düşünmeye çalışıyorum. Benden beklentiler de göründüğüme bakıp anlasam gibi düşünüyorum değiliz. Dolayısıyla bizim radyo programı, yayıncılık farklılaşıyor. Dolayısıyla birkaç adım daha hızlı yapabilecek arkadaşlarımızın belli standartlarda ve bunu. O zaman olayın dışındaydım, şimdi içindeyim. atmak gerekebiliyor. belli bir seviyede insanlar olmaları gerekiyor. Yani Dışarıdaki bakış açımı şimdi içeride uyguluyorum. halka, dinleyiciye doğruluğundan emin olduğumuz, Dolayısıyla çok farklı neticeler, sonuçlar Sanatçılığınız yönetici kişiliğinize nasıl kesin olan bilgiler vermeliyiz. Sadece daha çok alabiliyorum bu yolla. yansıyor? insan bizi dinlesin kaygısıyla olaya yaklaşamayız. TRT Ankara Radyosu’nun ilk kadın Ben ikisini de birbirinden ayırmıyorum; işin Hiçbir şekilde ticari düşünemeyiz. Bunları hem yöneticisisiniz. Bu da dikkatlerin sizde doğrusu pek çok profesyonele çok ters gelebilir bu dezavantaj hem avantaj olarak değerlendirebiliriz. toplanmasına sebep oldu. Kadın yönetici söyleyeceklerim. Sanatçılığımı nasıl yapıyorsam, Sizin hayalinizde nasıl bir radyo programı var? olmanızla ilgili size sıkça soru soruluyor mu? yöneticiliğimi de öyle yapıyorum. Biraz kişinin Bu durum sizin sorumluluğunuzu arttırıyor mu? özellikleriyle, birikimiyle alakalı diye düşünüyorum. Çok uzak, herkesin ulaşamayacağı kadar uzak bir

Eylül Ekim 2009 yerde çok küçük bir stüdyo var hayalimde. Stüdyo çok belirginleşiyor o çeşitliliğin arasında. Eski aracılığıyla dinlenme oranlarını, eğilimleri bile değil. Çok imkansız şartlarda, çok küçük bir dönemlerde TRT’nin bakış açısı farklıydı. Şimdi saptıyoruz, ona göre sonuçlar alıyoruz. Ancak kulübenin içine, çok küçük bir mekan yaratıp başka bir yönetim sistemimiz, başka bir genel bunların çok göreceli olduğunu düşünüyorum. oradan dünyanın her yerine ulaşmak isterdim. müdürümüz var, başka bir radyo. Özel radyoları Hiç bitmeyen, yaşamım boyunca süren, her anımı bu sene 6 Mayıs’tan itibaren kardeş radyolarımız Radyoculukta mesleki standartlar için de şunları paylaşabileceğim bir program olabilirdi. Çok ciddi ilan ettik. “Biz büyük bir aileyiz, bu ailenin reisi de söyleyebilirim. Bizim görevlilerimizi yapım ve bir kurumun başında bir yönetici olarak çok uçuk biziz. Siz de gelin etrafımızda hep beraber olalım.” yayın olarak iki ana gruba ayırabiliriz. Yapımcılar; gelebilir. Bu sadece benim bir hayalim. dedik. Dolayısıyla ortak platformlar oluşturduk. prodüktör, yapım yayın elemanı gibi kadrolara Mesela Ankara Radyosu stüdyolarında yeni yayın Radyo sürekli yaşayan bir alan. Böyle bir sahip olmalılar. O eğitimi almış ve o tecrübeyi döneminde haftanın bir günü bir özel radyocuyu ortamın riskleri nelerdir? Başınızdan geçen yaşamış olmalılar ki doğru bildiklerini doğru bir misafir etmeyi düşünüyoruz. Bunların güzel ve ilginç bir anıyı bizimle paylaşabilir misiniz? örnek işbirlikleri olduğunu düşünüyorum. şekilde aktarabilsinler. Yani sıradan insanlara Büyük bir canlı yayın hatası yaşamadım. Fakat çok yaptırabileceğimiz işler değil. Sesinin güzel olması, Dünyadaki radyoları bizim radyolar ile hoşuma giden bir anımı paylaşmak isterim. Bir biraz sempatik olması, insanlarla içtenlikle diyalog kıyaslayabilir misiniz? dönem Diyarbakır’da bölge radyoculuğu yaptım. kuruyor olabilmesi yeterli olabilir ama biz bunlarla Yaklaşık 23 ile yayın yapıyorduk. Programı sanatsal Kıyaslamalarımızı ancak dünya çapında çok tabii ki yetinmeyiz. Onun dışında teknik alanda bir yaklaşımla yönetiyordum. Yaz tatiline çıktım, büyük yayın kuruluşlarıyla yapabiliriz. Dolayısıyla uzmanlık gerektiren çok sayıda alanımız var. TRT 20 gün kadar program yapmadım. Programı benim Türkiye’deki radyolarla bir kıyaslama yapmadığımı çok büyük imkanlara sahip bu konuda. Bütün yerime başka bir arkadaş yönetti. İznim bitti belirtmiştim. Örneğin önümüzde bir BBC teknik ekipmanı, televizyonu, radyoyu düşünün. döndüm. Sabah yayına başladım, 7 gibi telefon modeli vardır. Biz aslında radyoculukta pek çok geldi. “Amber Türkmen’in döndüğü belli oluyor.” gelişmiş ülkeye göre çok daha iyi durumdayız. Hepsi bir araya geldiği zaman ciddi uzmanlık alanı dedi bir dinleyicim. Dinleyici böyle geri döndüğü Yani sistemlerimizi, çalışma prensiplerimizi, gerektiren bambaşka bir şey çıkıyor karşımıza. zaman, sizi böyle kucakladığı zaman, o tozu bir yayıncılarımızı karşılaştırdığımızda çok ileri Ankara Radyosu’nun yenilikçi arayışları neler kere aldıktan sonra bu ortamdan isteseniz de uzak seviyedeyiz. Benim ekibim, yabancı ekibin 5 saatte kalamıyorsunuz. çözemediği teknik bir sorunu 1,5 dakikada çözdü. olacak? İnanın abartmıyorum, mübalağa etmiyorum. Bunu İş dışındaki zamanlarda farklı frekansları Ankara Radyosu’ndaki yenilikçi arayış artık cesaretle yaptılar. Denemek bile büyük cesaret dinliyor musunuz? Dinleyici olarak mı yoksa alışkanlık haline geldi. Sürekli bir yenilik arayışı isteyen bir şeydi. Hatta yayın sonrasında orada rakip olarak mı dinliyorsunuz? içerisinde Ankara Radyosu. Genç, dinamik, koşarak çalışanların hayretler içerisinde bakışlarıyla Rakip görmemiz söz konusu değil. Bütün karşı karşıya kaldık. Buna nasıl cesaret ettiğimizi ilerlemek isteyen insanlardan oluşan bir ekip içtenliğimle, samimiyetimle söylüyorum. Diğer sordular. Türk insanının doğal yapısının yayıncılıkta olunca, böyle sonuçlara kolaylıkla ulaşılabiliyor. arkadaşları, diğer radyocuları incitmek de avantaj olduğunu söyleyebilirim. Yeni yayın döneminde göreceksiniz güzel istemiyorum ama anlayışlarımız çok farklı. Biz değişiklikler olacak. Dergimizin bu sayısının konusu standart ve sadece kendimizi ne kadar geliştirebiliriz, nasıl belgelendirme. Sizce standart bir radyo nasıl daha doğru bir bakış açısı getiririz diye düşünürüz. Sanatçılıktan gelmişsiniz ama genelde ofis olmalı? Dolayısıyla bir karşılaştırma yapmamız mümkün içerisindesiniz. Bu size zor geliyor mu? değil. Kısaca rakip olduğunu düşündüğüm herhangi Ne radyosu olduğuna bağlı bu. Bu çok önemlidir. Zaman zaman zor geldiğini hissedebiliyorum. bir radyo yok. Maalesef yok diyebilirim. Bir kere her şeyden önce kanal kimliği olmalı. Bir Çok iyi prodüksiyonlar gördüğüm, izlediğim ya da hedef kitlesi ve amacı olmalı. Amacı neyse, ona Peki Türkiye’deki özel radyoculuğu nasıl uygun kalite standartlarına göre hareket etmelidir. duyduğum zaman keşke ben de olsaydım diyordum değerlendiriyorsunuz? Örneğin kanallarımızdan Radyo 1 eğitim kültür ama inanın böyle düşünebilecek kadar boş Türkiye’de çok sayıda radyo var. Bu durumdan, yayınları yapar sadece. Onun dışındaki programlar zamanım olmuyor. Yani gün içerisinde sıkılmaya sanılanın aksine, benim hiçbir kaygım yok çünkü arada sırada müziklerle renklendirilir. Kısaca hedef vaktim yok dersem abartmış olmam. çeşitlilik bana göre kaliteyi daha ayrıştırır. kitlesi bellidir. Üç beş dinleyici daha kazanalım Dolayısıyla özel radyolar mutlaka var olmalı. Biraz diye farklı biçimlere kendisini sokmaz. Bu şekilde Sanatçı, programcı, yöneticilik, iş çevresi, da arz-talep meselesi. Herkese uygun bir şeyler standartlarını koyabilir. Diğer kanallarımızın da ayrı toplantılar derken zamanınızın önemli bir vardır mutlaka. Radyo bence çok kişisel ve bütün ayrı kimlikleri var. Bunun üzerine çok gidilmelidir bölümü işe ayrılıyor olsa gerek. insanların yanı başının dostu. Dolayısıyla neye diye düşünüyorum. Bunu baştan çözümlerseniz En çok zorlandığım noktayı söyleyebilirim. Beni ulaşabiliyorsa ulaşsın bence. yolunuzdan fazla çıkmazsınız. Özetle hedef kitle ve amaç örtüşüyorsa ve buna da sadık kalıyorsanız, işten daha çok bu nokta zorluyor. Çünkü 11 Özel radyoların hayatımıza girdiği 90’lı yılların işinizi yerine getirmiş oluyorsunuz. yaşında bir kızım var, oldukça zor bir çalışma başından bu yana neler değişti? yaşamı olan bir eşim var, çocuk doktoru. Bir radyo programcısının başarı ölçütleri Radyoculukta çok şeyin değiştiğini, çok yol Dolayısıyla o konuda biraz zorlandığımı itiraf nelerdir? alındığını düşünüyorum. İnsanların ifade etme etmeliyim. kabiliyetlerini bile etkilemiş olabilir. Çünkü bu bir En çok etkili olan ölçüt, bize geri dönüşlerdir. anlamda özgürlüktür. Dediğim gibi çeşitlilik her Kişilerin yaptıkları programın sağladığı başarıyı İnşaat Sanayii'ne konuğu olduğunuz için

zaman için iyidir. Bence kaliteli olan şey daha ancak bu şekilde ölçebiliyoruz. İletişim fakülteleri teşekkür ederiz. Röportaj: Demet Somunoğlu

120 - 121 İnşaat Sanayicileri

E+M Elektrik Sistem Hizmetleri Ltd. Şti

E+M özellikle raylı sistemlerin tüm elektro-mekanik sistemlerinde Türkiye’nin öncü firmalarındandır. Elektro-mekanik sistemlere ilave olarak ray işlerini de uzman kadrolarıyla yürütmektedir. Raylı sistemlerde yıllara sari bilgi birikimi ile tüm kurum ve kuruluşlara destek vermektedir. Gerçekleştirdiği projelerde kalite ve güveni temel prensip edinen E+M faaliyet alanlarından elde ettiği başarılarla vizyonunu genişletmekte, Türkiye’de ve dünyada alanında köklü firmalarla birlikte her geçen gün daha büyük başarılara imza atmaktadır.

Adresi: Turan Güneş Bulvarı 52/9 ÇANKAYA / ANKARA

Tel: +90 312 440 88 60 (Pbx)

Faks: +90 312 440 88 61

E-mail: [email protected] Web: www.em.com.tr

Firma Yetkilileri . Endüstriyel Sistemler Kalite Belgeleri

Akın AYDIN Genel Müdür . Bina Sistemleri ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Standardı Cengiz ATALAR Genel Müdür Yardımcısı Ortaklıklar ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Standardı Faaliyet Alanları E+M 2008 yılından beri raylı sistemler sektörünün önemli araç imalatçılarından . Raylı Sistemler (Metro, Hafif Raylı, Tramvay, OHSAS 18001:2007 Mesleki Sağlık Güvenlik SKODA TRANSPORTATION’IN Türkiye Ana Hatlar, Demiryolları, vb sistemler) mümessilliğini yürütmektedir. Yönetim Standardı

Eylül Ekim 2009 Kirazlı - Başak Konutları ve Olimpiyat Köyü Bağlantısı Metro Projesi Edirnekapı Topkapı Hafif Raylı Sistem projesi

122 - 123 Tebessüm

Eylül Ekim 2009 124 - 125 Haberler

10. Ulaştırma Şurası’nda ulaşım ve iletişim sektörlerindeki sorunlar ve çözümler ortaya kondu

10. Ulaştırma Şurası, Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıl dönümünde ülkemizi dünyanın gelişmiş 10 ülkesi arasına taşınmasına katkı sağlamak amacıyla 27 Eylül - 1 Ekim 2009 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirildi.

İNTES Başkanı M. Şükrü Koçoğlu, 29 Eylül temel prensibi hızlı, güvenli ve konforlu Terörün yoğun olduğu bölgelerde terörle 2009 tarihinde İstanbul’da yapılan Ulaştırma ulaştırma altyapısının oluşturulmasıdır. Ancak mücadeleyi zorlaştıran ve kayıplar vermemize Şurası toplantısında “Türk Karayollarının ülkemizdeki mevcut yol ağı Bakanlığın ve neden olan sathi kaplamalı ikincil ve stabilize Altyapısının Geliştirilmesine Yönelik Görüş ve Karayolları’nın üstün ve son derece gayretli yerel yolların sıcak karışım ile iyileştirilmesinin Öneriler” konulu Panel’de bir konuşma yaptı. çabaları ve kaydedilen büyük mesafeye rağmen zorunlu hale geldiğini anlatan Koçoğlu, ayrıca Panel’de Koçoğlu ile birlikte Karayolları Genel diğer ülkelerle kıyaslandığında halen yeterli sinyalizasyon ve yönlendirme levhalarının Müdürü Mehmet Cahit Turhan, Karayolları kapasite ve kalitede değildir. Bu bir bütçe güncelliğini yitirmesi konusunda da eleştiride Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Kamuran Yazıcı, sorunudur.” dedi. bulundu. Ekşioğulları İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Koçoğlu, sürdürülebilir karayolları üstyapı, Hasan Ekşi, TMB Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Her yıl binlerce insanın trafik kazalarında hayatını kaybettiğini, kazaların milyonlarca liralık işletme ve yönetim sistemine ilişkin görüş Eren, DPT Müsteşarlığı Planlama Uzmanı Murat ve düşüncelerini ise şöyle açıkladı; “Devlet Gürmeriç, Limak İnşaat A.Ş.Yönetim Kurulu maddi zarara yol açtığını, kaza kara noktalarının tespiti için gerekli birimlerin oluşturulması, yollarında sosyal tesis kalite seviyesinin Başkanı Nihat Özdemir, Gama Holding A.Ş. iyileştirilmesi, bölgesel özellikler içeren gerekli önlemlerin alınması ve duyuruların Yönetim Kurulu Üyesi Süreyya Yücel Özden, alternatifli tesis projesi zorunluluğu getirilmeli ve yapılmasının önem taşıdığını kaydeden Koçoğlu, Tırsan Treyler A.Ş. İcra Kurulu Üyesi Ertuğrul hijyen/enerji tasarrufu/çevre olgusuna dikkat önemli ticaret yollarında köprü görevi gören Tarhan ve yurtdışından temsilciler de yer aldı. eden ekipman ve proje tercihi yapılmalıdır. Türkiye’nin bu duruma yakışır yollara sahip Karayollarımızda acil kurtarma-tıbbi yardım Koçoğlu, konuşmasında daha iyi bir ulaşım olmasının, jeopolitik konumundan en iyi istasyonu kurulmasında uluslararası standartlarda politikası ve daha güvenli karayolları için bir şekilde faydalanmasının, yeni destinasyonlar hizmet verilmeli ve mümkünse özel sermaye ile dizi öneride bulundu. Koçoğlu, “Bir ülkede oluşturulmasının ve kuzey-güney denizlerinin yatırım sağlanmalıdır. " ulaştırma politikası ülke koşullarına uygun karayolları ile birleşmesinin, karayollarının olarak tanımlanmalıdır. Devlet yollarındaki demir yolu-hava yolu -deniz yolu bağlantılarının Hedef 2023 sloganıyla gerçekleşen Ulaştırma iyileştirmenin yanı sıra otoyolların yapımının sağlanmasının önemini vurguladı. Şurası yoğun katılım ve ilgiyle tamamlandı.

Eylül Ekim 2009 İnşaat 2009 Fuarı Diyarbakır’da açıldı

Üç kıtadaki 17 farklı ülkeden firmaların katıldığı Paris’e yılda 65 milyon kişi gelirken Türkiye’yi İnşaat 2009 Fuarı 7 Ekim tarihinde Diyarbakır’da yılda 23 milyon turist ziyaret ediyor. Bölgeye 10 açıldı. 7-11 Ekim 2009 tarihlerinde gerçekleşen milyon kişi gelse ekonomiye büyük katkısı olur. fuarın açılış törenine İNTES Yönetim Kurulu Bunu gerçekleştirecek potansiyele sahibiz.” Başkanı M. Şükrü Koçoğlu katıldı. Koçoğlu, törende yaptığı konuşmada her büyümenin Çarpık yapılaşma üzerinde duran İNTES Başkanı gelişme olmadığını, kentlerin tümünde Koçoğlu, bu konuda da şunları söyledi. büyümeye bağlı olarak çarpık yapılaşmanın “Çarpık yapılaşmanın nedenlerinin başında göç yaşandığını söyledi. geliyor. Göçlerin en önemli nedeni ise sosyal ve ekonomiktir. Bu göçlerden dolayı inşaat sanayi Çarpık yapılaşmada merkezi ve yerel yönetimin çok hızlı gelişme ve değişme gösteriyor. 50 yıl yanı sıra vatandaşların da ihmalinin bulunduğunu önce 40 binlik olan Diyarbakır’ın nüfusu bugün kaydeden Koçoğlu, şöyle konuştu; bir milyonu aşmış durumda. Buna can dayanmaz. “Yerel yönetimlerin yaptırım gücünü artırarak Bunu idare etmek çok zor. Bütün insanları yerinde bunun önünü alabiliriz. Kültür hazinelerimizi tutmak için her yönüyle desteklemeliyiz. Nimet korumalıyız. Bu değerleri sergilememiz bize büyük paylaşımını sınırlarımız içinde adil yapmalıyız. kaynak getirecektir. Artık insanlar sahillerin yanı Bu adaletin de su içmek kadar doğal olduğuna sıra bölgeye gelip kültür ürünlerini görmelidir. inanıyorum.”

126 - 127 Haberler

Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Devlet Bakanı Sayın Zafer Çağlayan başkanlığında yurtdışına önemli iş seyahatleri düzenleniyor

Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından son dönemde İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri önemli ticari partneridir. İki ülke ekonomilerinin ülkemizin dış ticaret hacmini genişletmek Genel Sekreterliği organizatörlüğünde aralarında birbirlerini tamamlayıcı özellikte olması, ikili amacıyla çalışmalar sürdürülmekte. Bu başta makine ve aksamları, otomotiv, inşaat ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesinde nedenle var olan pazarlarımızın geliştirilmesinin malzemeleri, ev tekstili, gıda ve müteahhitlik ilave bir güç sağlamaktadır. yanında yeni pazarlar olarak belirlenen ülkelere sektörleri olmak üzere çeşitli sektörleri temsilen Türkiye ile Cezayir arasındaki ticaret hacmi ziyaretler düzenlenmekte. Bu amaçla Ekim 150’den fazla işadamının bulunduğu bir Ticaret 2003 yılında yaklaşık 1,7 milyar dolar iken 2008 ayında Türkiye’nin önemli pazarlarından birisi ve Müteahhitlik Heyeti, 20–22 Ekim 2009 yılında bu rakam % 190 oranında bir artışla olan Cezayir ve Irak’a ziyaretler düzenlendi. Bu tarihleri arasında Cezayir’e resmi bir ziyaret yaklaşık 5 milyar dolara yükselmiştir. önemli ziyaretlerde İNTES’i temsilen Başkan gerçekleştirdi. Koçoğlu da yer aldı. Cezayir, özellikle KOBİ niteliğindeki firmalarımız Bilindiği üzere, Cezayir, Kuzey Afrika’daki için Kuzey Afrika’da önemli ihracat pazarı niteliği Cezayir Ticaret Müteahhitlik Heyeti Ziyareti stratejik konumu ve Afrika ülkeleri arasında taşımaktadır. ekonomik ve politik istikrarı olan bir ülke Devlet Bakanı Zafer Çağlayan başkanlığında, olması sebebiyle ülkemizin Kuzey Afrika’daki en Söz konusu ziyaret, işadamlarımız ile Cezayirli Dış Ticaret Müsteşarlığı koordinatörlüğü ve meslektaşları arasında ikili iş görüşmelerine

Eylül Ekim 2009 ortam sağlamanın yanı sıra iki ülke arasındaki Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi, mevcut ticari ve ekonomik ilişkilerin gözden Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ve Dini geçirilmesine, ikili ticaretin geliştirilmesine Lider Ayetullah Ali Hamaney ile görüşmelerde yönelik alınabilecek önlemler ile tarım, sanayi, bulunuldu. enerji, ulaştırma, haberleşme, müteahhitlik ve müşavirlik hizmetleri konularında işbirliği Ziyarete sektör temsilcilerinin de aralarında imkanlarına olanak tanıdı. bulunduğu 60’ı aşkın işadamı katıldı ve 27 Ekim 2009 tarihinde gerçekleştirilen Türk-İran Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın İran Ziyareti İş Forumu esnasında İranlı muhatapları ile ikili görüşmelerde bulundular. Başbakan Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı’nın Birinci Yardımcısı Ziyaret sonucunda, İran tarafı ile 2011 yılı Muhammed Rıza Rahimi’nin resmi davetlisi itibariyle ticaret hacmimizin 30 milyar dolara olarak 26-28 Ekim 2009 tarihlerinde Tahran’a çıkarılması hususunda mutabık kalındı. Bunun resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Söz konusu yanı sıra İran tarafına ticari ilişkilerimizin ziyarette Başbakan Erdoğan’a Dışişleri Bakanı sağlam bir altyapı üzerinde geliştirilmesi için Ahmet Davutoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar gerekli düzenlemelerin yapılmasının gerekliliği Bakanı Taner Yıldız, Devlet Bakanları Cevdet vurgulandı. Bu kapsamda, İran’da uygulanan Yılmaz, Mehmet Aydın ve Zafer Çağlayan eşlik yüksek gümrük vergisi oranları, gümrük vergisi etti. artışına eş etkili kıymet takdir uygulamaları, İran dış ticaret mevzuatındaki belirsizlikler ve keyfi Ziyaret kapsamında, İran İslam Cumhuriyeti uygulamalar dile getirilerek bunların bir an önce Meclis Başkanı Ali Laricani, Cumhurbaşkanı kaldırılması gerektiği belirtildi.

128 - 129 Haberler

Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde ödül töreni gerçekleştirildi

2008 Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Ödül müteahhitlerimizin yurtdışında artık emek yoğun sözleşmeleri esas alarak “Dünyanın En Büyük Töreni 16 Ekim 2009 tarihinde gerçekleştirildi. projelerden teknoloji yoğun projelere kaydığını 225 Uluslararası Müteahhidi”ni belirlemekte ve ve firmaların know-how satar hale geldiğini, yayınlamaktadır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Devlet Türk müteahhitlerince önümüzdeki dönemde Bakanı Zafer Çağlayan, Bayındırlık ve İskan büyük altyapı yatırımları gerçekleştirileceğini; 2008 yılında 23 Türk firması listeye girmeyi Bakanı Mustafa Demir, Ulaştırma Bakanı Binali Hindistan, Suudi Arabistan, Libya ve Güney başarmıştır; 2009 yılında ise 31 Türk firması Yıldırım’ın iştirakleri ile gerçekleştirilen törende Afrika Cumhuriyeti’ne yakın zamanda listeye girdi. Türkiye bu sayı ile dünya Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, müteahhitlik heyetleri düzenleyeceklerini Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ve Başbakan dile getirerek bu ziyaretlerin bahse konu müteahhitlik sıralamasında ikinci sırada yer aldı. Recep Tayyip Erdoğan açılış konuşmalarını ülkelerde iş üstlenebilmek için önemli olduğunu yaptılar. vurguladı. Bakan Çağlayan son olarak Çinli, Ödül Alan Firmalar Hintli, Singapurlu ve Güney Koreli firmaların Enka İnşaat A.Ş,Gama İnşaat A.Ş, Ant Yapı Ltd. Başbakan Erdoğan yaptığı konuşmada son müteahhitlerimizdeki potansiyeli gördüklerini Şti., Tekfen İnşaat A.Ş., Renaissance İnşaat yedi yılda yurtdışı müteahhitlik sektörümüzün ve bu ülkelerden birçok inşaat firmasının A.Ş., TAV İnşaat, Nurol İnşaat A.Ş., Yüksel yaklaşık 15 kat büyüdüğünün altını çizerek müteahhitlerimizle işbirliği yapmak istediklerini İnşaat A.Ş., STFA İnşaat A.Ş., Baytur İnşaat önümüzdeki yıllarda sektörün daha da belirtti. A.Ş., Kayı İnşaat A.Ş.,Yapı Merkezi A.Ş., Güriş büyüyeceğine olan inancını belirtti. İnşaat A.Ş., Yenigün İnşaat A.Ş., Polimeks İnşaat Sunumların ardından ödül törenine geçildi. Ödül A.Ş., Kontek İnşaat A.Ş., Onur Taahhüt Ltd. Devlet Bakanı Çağlayan ise konuşmasında töreninde “ENR” olarak anılan “Engineering Şti., GAP İnşaat A.Ş, Hazinedaroğlu İnşaat A.Ş., geçtiğimiz yıl Türkiye’nin 23 firma ile yurtdışı News Record” Dergisi tarafından belirlenen müteahhitlik sektöründe en çok firması olan dünyanın en büyük firmaları arasında yer almayı Summa Turizm A.Ş., Mak-Yol İnşaat A.Ş., Beta ülkeler arasında ABD ve Çin’in ardından 3’üncü başaran Türk firmalarına ödülleri verildi. ENR Tek İnşaat, Rasen İnşaat A.Ş, Cengiz İnşaat A.Ş, sırada yer aldığını, bu yıl ise 31 firma ile ABD’yi Dergisi uluslararası düzeyde tanınmış olan bir Çukurova İnşaat A.Ş., Doğuş İnşaat A.Ş., Alarko geride bırakarak 2’inci sıraya yerleştiğini sektör yayınıdır. Bu dergi her yıl, bir önceki yılda İnşaat A.Ş., Eser Taahhüt A.Ş., Atlas Yapı A.Ş., vurguladı. Devlet Bakanı Çağlayan ayrıca ülkeleri dışında üstlendikleri uluslararası yeni Mesa Mesken A.Ş., TML İnşaat

Eylül Ekim 2009 Eyalet Valisi ile Eser Yönetim Kurulu Başkanı İlhan Adiloğlu, Tören Plaketini Açarken Eser, yatırımlarına Nijerya’da devam ediyor

Eser Taahhüt ve Sanayi A.Ş. uzun yıllardır Türkiye Cumhuriyeti Nijerya Büyükelçisi Aykut devam ettirmekte olduğu uluslararası profilini, Sezgin’in yanı sıra 1500’e yakın yöre halkı da Nijerya’da yatırımını gerçekleştirdiği asfalt kutlamalara katılanlar arasındaydı. tesisinin açılışıyla genişletti. Açılışa katılan Büyükelçi Sezgin, konuşmasında Kamu Özel Ortaklığı (PPP) temeliyle Nijerya’nın bu yatırımın Türkiye - Nijerya ilişkilerini Osun Eyaleti ile ortaklaşa açılan, toplam 2500 güçlendirmek açısından büyük önem taşıdığını dönüm arazi üzerine kurulan ve Türkiye’den ve atılan bu adımların kendi döneminde doğrudan yatırımın 15 milyon doları bulduğu gerçekleşmesinden mutluluk duyduğunu belirtti. asfalt plenti ve kırma taş tesisleri açılışı geçtiğimiz günler içerisinde yapıldı. ENR (Engineering News Record) Dergisi’nce “Dünyanın En Büyük 225 Uluslararası Proje kapsamında başta Osun Eyaleti olmak Müteahhidi” arasında gösterilen ve yurtdışı Bayan Sezgin’in Kral ve Eşiyle Tesisi Gezisi üzere çevre eyaletlere yönelik asfalt üretimi ve faaliyetlerini Nijerya’ya da genişleten Eser yol inşaatını kapsayacak şekilde yılda 750.000 Taahhüt ve Sanayi A.Ş.’nin Yönetim Kurulu tonun üzerinde asfalt üretimi planlanmaktadır. Başkanı İlhan Adiloğlu, riskler içermesine Üretilecek asfaltın 350.000 tonu Osun Eyaleti rağmen doğru adımlarla ilerlendiği taktirde yollarında kullanılacaktır. Kırma taş üretiminin ise yılda 1 milyon ton üzerinde olması Nijerya’nın yatırım ve ticaret alanında büyük beklenmektedir. olanaklar sağladığını, bu ülkede çeşitli mühendislik alanlarında yatırımlar yapmak Hem bu bölge için hem de Türkiye - Nijerya istediklerini ve iki ülkenin ticari ilişkilerini ilişkileri açısından çok büyük önem taşıyan bu geliştirmek için çalışılacaklarını belirtti. açılışa, aynı zamanda yatırımın da ortakları olan Osun Eyaleti Valisi Prens Olagunsoye Oyinlola ve İkinci aşamada prefabrike beton ile hazır beton ülkenin en büyük etnik gruplarından Yorubalar’ın tesislerini de kapsayacak şekilde genişletilecek Kralı Oba Okunase Sijuwade de katıldı. Açılışa yatırımıyla Eser, Nijerya halkına hizmetlerini eşiyle beraber katılan ve onur konuğu olan sunmaya devam edecek.

130 - 131 Haberler

Cezayir’i Türk Müteahhitleri inşa etmeye devam ediyor Özgün 4 Yeni Proje İle Cezayir’de Özgün İnşaat Taahhüt Hafriyat Ltd. Şti. Özgün İnşaat bu projede Teixeria Duarte Cezayir’de 2004 yılında Cezayirli ortağı (Portekiz), ETRHB (Cezayir), Özgün (ETRHB) ile başlamış olduğu çalışmalarına bu (Türkiye) ve ENYSEE (İspanyol) ortaklığı yıl içerisinde mukavelesini imzaladığı dört yeni içinde yer almakta. proje ile devam etmekte. • Alger - Oran hattı üzerinde (55 km) El Özgün İnşaat’ın Önümüzdeki Dönemde İmza Affroun - Khemis Miliana arası çift yol Atacağı Projeler Şöyle; inşaatı işi. Proje bedeli 432.890.652 • Kasım 2006’da ihalesi yapılan, proje Euro’dur. tutarı 32.396.148 Euro olan Bejaia 43 • Proje bedeli 1.763.311.381 Euro olan, No’lu karayolu düzenleme işi ve 3 tünel Alger - Constantine hattı üzerinde inşaatı projesinin sözleşmesi Kasım 2008 tarihinde imzalandı. Thenia - Bordj Bou Arreridj arası çift yollu elektriklendirilmiş bir hat inşaatı. Özgün İnşaat Cezayir’in Demiryollarını Döşeyecek Özgün İnşaat son iki projeyi CCECC (Çin) firmasıyla ortak olarak üstlendi. Bugün Özgün 2007 yılında ANESRIF’in açmış olduğu üç İnşaat Cezayir’de toplamı 2.660.750.374 demiryolu ihalesine katılan Özgün İnşaat Euro olan dört projenin yapımında yer alarak Taahhüt Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. bu 432.890.652 Euro’luk iş hacmine sahiptir. ihalelerden birinci çıkarak 2009 yılı içerisinde projelerin sözleşmelerini imzaladı. Projelerin Özgün İnşaat, 28 Eylül 2009 tarihinde yine detayları şu şekilde; Cezayir’de katılmış olduğu Alarko - Özgün • Proje bedeli 432.152.193 Euro olan ortaklığı ile Tlemcen / Akkid Abbas (66 km) Thenia - Tizi Ouzou hattı modernizasyon demiryolu hattı inşaatı projesinin ihalesinde çalışmaları ve Oued Aissi’ye kadar vermiş olduğu 982.026.993 Euro teklif ile birinci elektriklendirilmesi işi (50+14 km). oldu.

Eylül Ekim 2009 Naime ÖZGEN 1919 - 2009

İNTES Yönetim Kurulu Üyesi, Age İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Atilla Önen’in kayınvalidesi Naime Özgen vefat etmiştir. Kendisine Allah’tan rahmet yakınlarına sabır diliyoruz.

Saçli ÜNAL 1925 - 2009

İNTES Yönetim Kurulu Başkanvekili, Ünal İnşaat Ltd. Şti. Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Necati Ünal’ın annesi Saçli Ünal vefat etmiştir. Kendisine Allah’tan rahmet yakınlarına sabır diliyoruz.

132 - 133 Yeni Yayınlar

Dinamik Meteorolojiye Giriş

Yazan: Prof. Dr. James R. Holton Çeviren Prof. Dr. Yunus Borhan Meteorolojinin hangi dalında olursa olsun bütün kuazijeostrofik sistemin geliştirilmesi ve aynı çalışmaların ortak amacı, karmaşık bir olay olan zamanda son derece hızlı çalışan çok yüksek atmosferik sirkülasyona ait aerodinamik ve kapasiteli bilgisayarların yapılması klasik hava termodinamik süreçleri daha yakından tanıyarak öngörüsüne terk etmesine neden olmuştur. hava öngörülerindeki başarı derecesini arttırmaktır. Bununla beraber, atmosferik hareketleri idare eden temel yasaları ifade eden kimsi türevli “Dinamik Meteoroloji”nin temel amacı tüm diferansiyel denklemlerin son derece karmaşık yaşantımızı yakından etkileyen hava olaylarını ve nonlineer olması, hava ve iklim sistemlerinin ve iklimini anlamak ve öngörüsünü yapmak sayısal modellerinin kurulmasında önemli derecede için atmosfere aerodinamik ve termodinamik basitleştirilmeler gerektirmektedir. yasaları uygulamaktır. Atmosferik hareketler uzunluk ve zaman ölçeği olarak çok geniş bir Dinamik meteoroloji konusunda ülkemizde bu spektrumda meydana gelirler. Farklı ölçeklerdeki seviyede, basılı özgün veya çeviri Türkçe eser bu hareketlerin birbirleri üzerinde önemli etkileri bulunmaması nedeniyle, bu kitabın meteoroloji vardır. Bu hareketleri anlamak ve birbirleri mühendisliği bölümü lisans ve lisansüstü üzerindeki etkilerini değerlendirebilmek için öğretiminde okutulmakta olan dersler için akışkan dinamiğinin temel konularının iyi bir öğrencilerimize olduğu kadar uygulamada çalışan şekilde bilinmesi gerekmektedir. meteorolojistler için de iyi bir kaynak olacağı ve Son yıllarda dinamik meteoroloji bilim dalındaki bu konudaki boşluğu önemli ölçüde dolduracağı hızlı gelişmeler, özellikle modern dinamik inancındayım. meteorolojinin temellerini oluşturan ve diyagnostik Prof. Dr. Yunus Borhan analiz, sayısal hava öngörüsü, baroklinik dalga teorisi, enerji dönüşüm prensipleri ve genel Kitabı Temin İçin: OYTEV Orhan Yavuz Teknik sirkülasyon teorisi geliştirmek için kullanılan Eğitim Vakfı yayını Türkiye’nin Su Gündemi Su Yönetimi ve AB Su Politikaları

Özden BİLEN

DSİ Emekli Genel Müdürü Özden Bilen tarafından başlığı altında ele alınmıştır. Ayrıca kitapta “su kaleme alınan ve bastırılan kitap Aralık 2008 zengini ve fakiri” kavramı ile “kuraklık ve kuraklık tarihinde yayımlanmış ve 2009 yılında DSİ Genel yönetimi”ne ilişkin bazı tespit ve yorumlar eleştirel Müdürlüğü’nce 2’inci baskısı yapılarak İstanbul’da bir bakış açısı ile değerlendirilmiştir. toplanan 5’inci Dünya Su Forumu’nda katılımcılara Kitapta Avrupa Ekonomik Topluluğu ( AET) ve dağıtılmıştır. Kitap, Türkiye’nin su gündeminde Avrupa Birliği ( AB) su politikalarındaki evrim yer alan çeşitli konu ve sorunları incelemekte ve günümüze kadar izlenmiş, AB’nin temel su değerlendirmektedir. Belirtilen genel çerçevede su mevzuatı olan Su Çerçeve Yönetmeliği (SÇY) kaynaklarının insanların hizmetine sunulmasında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. AB ülkeleri arasında izlenen yöntemlerin esasları ve gelişimi üzerinde su ilişkilerinin hidropolitik değerlendirilmesine özel durulmuş “bütüncül su kaynakları yönetimi” bir önem verilmiştir. Ayrıca Türkiye’nin “AB Su ile “geleneksel su yönetimi” anlayışı mukayese Mevzuatına Uyum Çalışmaları” ile uyum sürecinde edilerek farklılıklar incelenmiştir. su sektöründe kurumsal yapılanma model arayışları Tarım, hizmet, sanayi, enerji ve çevre sektörlerinde irdelenmiştir. temel girdi olan suyun sektörel kullanımında Kitap su yönetimine ilişkin konu ve tartışmaların ekonomik değerinin öncelikle dikkate alınmasını sığ magazinsel incelemelerin dışına çıkarılmasını ve öneren ve suyun sosyal değerinin yanında bilimsel bir alana kaydırılmasını hedeflemektedir. ekonomik bir meta olduğunu ileri süren görüşlere ilişkin tartışmalar, “su yönetişimi ve küreselleşme” Kitabı Temin İçin: [email protected]

Eylül Ekim 2009 Vergi, Ticaret ve Ceza Hukuku Yönünden Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları

Prof. Dr. Şükrü KIZILOT – Av. Zuhal KIZILOT Vergi, Ticaret ve Ceza Hukuku Yönünden Konuyla ilgili uyuşmazlıkların ve mağduriyetin “Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları” giderek artması karşısında mükelleflerin, konusunu tüm yönleriyle irdeleyen bu kitapta, meslek mensuplarının ve yargılama sürecinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda ilgililer için görev alanların kaynak ihtiyacının karşılanması kapsamlı bir yol haritası çiziliyor. amacıyla hazırlanan kitap, alanında önemli bir Yaklaşım Yayıncılık tarafından yayımlanan boşluğu doldurdu. kitapta, kaçakçılık ve naylon fatura ile ilgili Önemli bir kaynak niteliği taşıyan bu kitap fiillerle ilgili olarak idari ve adli yargı süreci ayrı kütüphanenizde mutlaka yerini almalı. bölümlerde ele alınıyor.

Konular ele alınırken emsal olabilecek kararların Not: İNTES’in 17 Kasım 2009 tarihinde “İnşaat özetlerine de kitapta yer veriliyor. İlgililerin Sektöründe Güncel Mali Konular” hakkında yararlanabilmesi için ilgili bölüm sonlarında düzenlediği Çözüm Arama Konferansı’nda kitabın, bölüm konusu olan ilgili yargı kararlarının tam toplantıya ve İNTES üyelerine özel hazırlanmış bir metinleri de bulunuyor. baskısı armağan olarak sunuldu.

Açıklamalı Kamu İhale Kanunu

Yaşar Gök tarafından hazırlanan kitap 1448 - İş deneyim belgeleriyle ilgili tüm yenilik ve sayfa olup bu baskıda 5812 sayılı Kanun değişiklikler, değişikliğinin ortaya çıkardığı yeni durum, ikincil mevzuat hükümleriyle gelen yenilik ve - Mühendis ve mimarların mezuniyet (diploma) değişiklikler, bunların uygulamaya yansımaları belgesiyle ihaleye katılımı, ayrıntılı biçimde ele alınmış, tartışılmış ve - Anahtar teknik personel uygulaması, yorumlanmıştır. Ayrıca, kitabın bütün bölümleri gözden geçirilerek konuya ilişkin mevzuat - İhale süreciyle ilgili tüm iş ve işlemler değişiklikleri doğrultusunda gerekli genişletme en geniş şekliyle açıklanmakta, ve güncellemeler yapılmıştır. örneklendirilmekte ve emsal KİK kararları Özellikle yapım işleri ihaleleri açısından; verilmektedir.

- Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve sorgulanmasıyla ilgili yeni sistemin tüm Kitap, Ankara’ da Kızılay Zafer Çarşısı’nda ayrıntıları, bulunan kitapçılardan ve Seçkin Yayınevi’nden; - Yapım işlerinde analizlerin sunulması ve İstanbul’da ise YEM (Yapı Endüstri Merkezi) değerlendirilmesi, Kitapevi’nden temin edilebilir.

134 - 135 Summary

File: Standards and Documentation

Standardization is the procedure concerning repeated procedures. Each standard has geographical establishing and implementing certain rules with the significance with respect to the institution in which aim of achieving economic benefits. Standardization it is prepared. This has particular importance in encourages higher quality and eliminates waste of international trade. Standards aim at establishing the effort, time and raw material. It motivates industries to general framework for quality management, ensure adopt novel technologies to create more competitive trust between organisations, and give assurance to products. It contributes to improved quality in consumers concerning product and service quality. production. Standardization provides producers with guidelines in carrying out their production One of the best proofs of a country’s level of process. It enables high quality mass production development is the quality of the products and while decreasing costs by increasing efficiency. services it offers. Quality is the sum total of all Moreover, standardization is an important factor in characteristics of a product or service regarding terms of health and safety for consumers as well. It its ability to meet requirements. Standards ensure helps increase consumer awareness and provides the continuity of a quality system. There are certain grounds for making comparisons. As a result of organisations in charge of documentation on this standardization, better priced products are marketed. issue. Documentation organisations inspect, audit and document quality management systems in terms of Standards aim at establishing ideal conditions in their establishment and operation, which provides the a given environment. they consist of documents essence of accreditation. The organisations operating that include rules, guidelines or characteristics in this field have shared their experiences with us in regarding activities and results for common and this issue of the Construction Industry.

Hasan Gül, President, Public Procurement Authority

In order to increase quality and productivity in the too many documents during the tender process, it construction industry, the standards for contractors has become necessary to formulate a new system. have to be established and entire workforce has to Amendments in the said Law have made it possible undergo a substantial training process. It is also of to set up systems to certify the expertise of those critical importance to ensure through documentation participating in tenders. The same Law also authorized and active inspection that all building materials the Public Procurement Authority (PPA) for setting up, comply with national and international standards. commissioning and inspecting such systems.

Before 2003, each contractor had to possess a Those interested in participating in tenders will not Contracting Licence. However, it posed certain be required to provide excessive amounts of hard- problems as people “transferred” their expertise copy documents as the new certification system to others since licences could be bought and sold. will be used to check financial and professional Therefore, contracting licences were replaced by competencies of potential participants. Therefore, not work experience documents when the Law on Public only will potential participants make savings on time Procurement became effective. and money, but also the evaluation process will be significantly shorter. By setting up such a certification However, there have also been irregularities in this system, e-tender will become possible as well. As system, which has been effective for the past 6 years. authorized by the said Law, PPA is carrying out efforts Therefore, given the negative impact of requests for to set up the infrastructure of a certification system.

Eylül Ekim 2009 Tahir Büyükhelvacıgil, President, Turkish Standards Institution

Turkish Standards Institution (TSE) was founded on number of standards published by TSE has exceeded 16 October 1954 as a part of the Union of Chambers the 30,000 mark. In terms of product certification, and Commodity Exchanges of Turkey (TOBB) with the Institution has ten separate optional certification the aim of preparing standards for Turkey. TSE plans on five main sectors. Of those, eight systems issued the first national standard in 1954 and require the use of a mark issued by TSE. Additionally, established its first testing laboratory in 1963. The there are two marks that are used for electro first product documentation took place in 1964. technical products. Currently, over 4,000 products in TSE established a new laboratory in 1987: Electrical the construction industry bear TSE certification, while Calibration Laboratory. The first Quality Management more than 500 products have TSEK certification. System Certification took place in 1991. TSE, also a leading institution in Personnel Certification and TSE has been carrying out management systems Accreditation, became the first Accredited Institution certification as well, which started in 1990 with the in Turkey in 2006. introduction of TS EN ISO 9001 Quality Management System certification. The activities are currently The fundamental mission of TSE is to prepare conducted in seven different sectors such as TS EN standards, which it performs through “specialization ISO 14001 Environmental Management Systems, TS committees”. All parties involved are consulted and their comments are taken into consideration when 18001 Occupational Health and Safety Management preparing national standards. The main steps in Systems, TS ISO 22000 Food Safety Management preparing the standards are as follows: scheduling Systems, TS ISO/IEC 27001 Information Security the issue, preparing a draft standard, consulting all Management Systems, TS ISO 13485 Medical relevant parties and receiving their written comments, Devices Quality Management Systems and TS ISO evaluation of the comments, preparing a final draft, 10002 Customer Satisfaction Management Systems. and approval of the standard by the Technical The institute also offers services for personnel Committee, which is followed by its publication. The certification. Bayram Akbaş, President, Vocational Qualifications Board

The primary mission of the Vocational Qualifications knowledge, skill and ability certified by authorized Board (MYK) is establishing national standards organisations. Qualifications are prepared by for professions and vocational qualifications. organizations assigned by MYK consistent with the Consequently, professional standards are being format, procedure and principles set according to established and major progress has been achieved national professional standards. along this line. Those desiring to certify their qualification and obtain Coordinated efforts with worker, employer and MYK documents apply to organizations authorized by professional organisations as well as with NGOs MYK. Authorized certification organisations evaluate are being made to establish national standards for the applications with respect to relevant standards. 445 professions. As of October 2009, cooperation The procedure regarding certification is conducted by protocols were signed with 18 different organisations authorized organizations. representing 11 different sectors. A total of 74 draft professional standards were prepared for A list of those established to be successful in the construction, automotive, energy, textile, tourism, examinations, along with other relevant information, transport, cement and metal industries in 2009. is passed on to MYK. Following the approval of MYK National Qualifications System, which was set up executive board, successful applicants are awarded and is managed by MYK, describes qualifications as certificates.

136 - 137 Summary

Project: Quality and Certification for İntes Members

İNTES members carry out their engineering, the damage to the environment by taking the contraction and construction activities at their head necessary precautions. offices and construction sites consistent with the OHSAS 18001 specifies requirements for protecting standards defined in ISO 9001: Quality Management employees, organisation and the production process Systems, ISO 14001: Environmental Management against all risks and damages. Organisations that Systems, and OHSAS 18001: Occupational Health are awarded this certificate have systems to ensure and Safety Management Systems. ISO is a quality occupational health and safety at their workplaces management system standard established by and implement occupational health and safety International Organization for Standardization. management systems. ISO 9001 is a standard describing an effective quality İNTES-member companies have largely completed management system. An organisation fulfilling the criteria set forth in this standard can be awarded the certification procedures for ISO 9001 Quality with ISO 9001 certification. The certificate testifies Management Systems. İNTES members, always that the organisation awarded with the certificate seeking new avenues for development and offers services and/or products consistent with improvement, have also adopted new quality systems internationally accepted standards. The authority to and integrated ISO 14001 Environmental Management issue such certificates has been given to TÜRKAK in Systems and OHSAS 18001 Occupational Health Turkey. and Safety Management Systems at their offices and ISO 14001, on the other hand, is not a standard for construction sites. In this issue of the Construction a product but for a system. It involves all processes Industry, some İNTES members have shared from production to marketing and aims at taking into their experiences concerning quality and system account environmental factors in order to minimize certification procedures. Training Path: Testing and Evaluation By İntes

İNTES has been authorized by the Vocational The examinations were conducted by a committee Qualifications Board (MYK) to perform testing and of specialists. The questions were selected from a issue certificates for the construction industry; database of questions established at İNTES based and is carrying out activities for accreditation on professional standards and recent technological according to national professional standards and developments. The candidates were also tested in qualifications. İNTES aims at certifying interim terms of their general knowledge and skills. personnel after carrying out testing and evaluation. A similar project was carried out for ENDER Certified workers in construction industry will have İNŞAAT A.Ş. Examinations were carried out to significant advantages compared with their uncertified test the qualifications of steel workers that were counterparts. to be employed at a construction site abroad by Pilot projects have already been initiated on the ENDER İNŞAAT. A total of 10 candidates were issue. The first testing of its kind was performed graded according to their performance on a project for “Plastering Workers” and “Plumbers” that were to be employed by YAŞAR ÖZKAN İNŞAAT A.Ş. at a plan. Scoring was carried out by the examination construction site abroad. A total of 31 candidates committee by considering the significance of each underwent examination in theory and practice at skill and qualification for their particular profession. the Turkish Training Site. The candidates were first Of the candidates, while 20% were established to given a multiple choice exam on theory and then they be “successful-very good”, 70% were in the group of were examined with respect to their practical skills. “successful – good” participants.

Eylül Ekim 2009 Interview: Orhan Yavuz

Mr Orhan Yavuz, one of the founding members for organisations whose main activity was of İNTES, is a leading representative of our construction contractorship. “Experience” industry. Mr Yavuz has pioneered many he continued, “is not always a valid criterion. initiatives in the industry both as an engineer Capacity has to be taken into consideration and an industrialist for the past 60 years. Mr as well. For instance, when an organisation is Orhan Yavuz has contributed a great deal to operating close to its limits in terms of finances, bring the Turkish construction industry to its current position. Many great projects have been structure, equipment etc., experience alone may carried out by him. not be a major criterion for choosing the right Mr Yavuz, undoubtedly, is one of the most contractor. Selection of a contractor is of vital qualified names in Turkey to talk about importance in terms of final results.” standardization and training. Therefore, we have asked Mr Yavuz how he regarded As far as Mr Yavuz is concerned training has standardization and work experience. two major aspects that have to be considered. “Firstly, there are the training programs Yavuz started by saying that standardization for the construction industry aimed at establishing for technical personnel to be employed in rules, identifying specialisations, creating fair construction industry. Technical staff must be competition among different units and ensuring qualified to deal with a wide variety of issues that a rational insurance system be formed to such as offers, contracts, quality control, safe guard contractors financially. occupational safety, logistics, reporting, cost control and CPM. However, these are not part “Contractors have to be financially sound. of the teaching syllabus for technical staff. A construction company has to employ These should be offered as electives within our experienced and permanent staff, including top executives qualified in fundamental issues such educational system.” as project evaluation, logistics, preparation of offers, quality control, cost control and Mr Yavuz thinks that vocational training is also reporting. Furthermore, the companies have an area where the industry needs help. “İNTES to be able to lead experienced and qualified should provide guidance to entrepreneurs subcontractors that will be in charge of different and inform them concerning available EU aspects of the main job. They should be able funds on these matters, as well as designing to build a relationship of trust with them. By teaching programs” he suggested. “We also establishing standardization, all these essential need translations of more text books that can qualities can be achieved”. be used for vocational training programs as Talking about experience and training Mr the available literature is rather limited. İNTES Yavuz added that experience was a concept should also deal with this issue”.

138 - 139 Summary

EU Project The first vocational training program of the Makine Welders School. Those established to project entitled Testing and Evaluation in the be successful in the six-week training program Construction Industry; Training and Employment were offered employment in Sivas-Kangal and took place for “welders” between April 6 and Zonguldak- Çatalağzı construction sites of Efor May 20, 2009 at Gama Welders School. Of the Makine. 51 successful participants, 34 welders wishing to be employed abroad started their procedures Results of the Project for being relocated to the construction site of A total of 122 people have been included in the GAMA A.Ş. in Qatar. The remaining successful training programs so far. Of those, 116 people participants were directed to other companies attended the programs and 101 participants who offered employment, among those Baytur completed the programs successfully. To date, İnşaat Taahhüt A.Ş. and Genpower Jeneratör 67 successful participants have already been can be listed. provided with employment and the procedures The second training program was for panel are being carried out for the remaining system railroad workers. Following a week successful participants. of theory, they underwent their five-week Further 84 people are to receive training within practical training program at YapıRay Ankara - the framework of the project with the aim of Konya Railroad project site in Konya. All of the providing employment. In order to reach the successful participants were then employed project goal of 200 jobs, discussions are being at YapıRay projects in Konya and Afyon. The conducted with both İNTES-member companies standards for that particular profession were and others from the industry operating in Turkey published in the Official Gazette on September and abroad. Detailed testing and evaluation 19, 2009 (No.27354). take place based on an extensive database Another professional standard published in the of questions following the intensive training same issue of the Official Gazette (No. 27354) programs designed according to professional was the one concerning welders. Training standards. Consequently, successful candidates for the profession was carried out between that receive certificates have major advantages August 3 and September 11, 2009 in Efor in terms of employment.

Eylül Ekim 2009