Reading Authentic Polish, Volume II

DOCUMENT RESUME

ED 353 828 FL 020 921

AUTHOR Walczynski, Waldemar TITLE Reading Authentic Polish, Volume II. INSTITUTION Center for Applied Linguistics, Washington, D.C. SPONS AGENCY Office of International Education (ED), Washington, DC. PUB DATE 93 NOTE 321p.; For Volume I, see ED 339 217; for related document, see FL 020 930. Newspaper clippings will not copy well. AVAILABLE FROMCenter for Applied Linguistics, 1118 22nd St. N.W., Washington, DC 20037. PUB TYPE Guides Classroom Use Teaching Guides (For Teacher) (052)

EDRS PRICE MFO1 /PC13 Plus Postage. DESCRIPTORS Advanced Courses; Communications; Conservation (Environment); Cultural Context; Education; Food; Housing; Industry; Newspapers; Periodicals; *Polish; Politics; *Reading Comprehension; *Reading Instruction; Reading Strategies; Recreational Activities; Second Language Learning; Transportation; *Uncommonly Taught Languages IDENTIFIERS *Authentic Materials

ABSTRACT The second volume on reading authentic Polish is the continuation of a supplementary textbook to be used either in the classroom or in independent study. The materials included in it are unaltered authentic texts from Polish newspapers, magazines, and other mass media that provide exposure to the context and format of everyday reading matter. The varied readings, exercises, and suggestions on developing and using reading strategies are intended to help Americans become more skillful in reading Polish. The textbook consists of 20 units in 2 groups, for advanced and advanced-plus proficiency levels on the American Council of the Teaching of Foreign Languages scale. Each unit and accompanying exercises focus on one topic. Topics include: transportation; food; housing; health; commerce; communications; entertainment; education; politics; and environmental conservation. An introductory section discusses the process of reading and describes common reading strategies to be emphasized in the materials. Each unit consists of a series of texts with comprehension exercises. Most texts are photocopies and some have photographs. Answer keys to the exercises, a list of references for each unit, and a list of copyrights for texts are appended. (MSE)

*********************************************************************** Reproductions supplied by EDRS are the best that can be made from the original document. *********************************************************************** r t-, . g . ) s . e ; .7 ;$:' d e - ,

...;I ,0 'qv

U S. DEPARTMENT OF EDUCATION Office of Educabonal Research and ,norovement EDUCATIONAL RESOURCES INFORMATION CENTER IERICI ViTmsDocument has been reproduced as received Iron, the bersen or organqahon ong.nahng .1 0 Mmor changes have been made In ..,prove GOOduCtOn

Pour is of vev, OChn.Ons stated .n thus ()mu menu do not necessary represent offic,a, OERI Dos.bon or policy

evorSledUtOASUCS MS 22na St.. N.W. Washington. D.C. 20337

2 BEST COPY AVAILABLE TABLE OF CONTENTS

Preface introduction iii Level: Advanced

Transportation. Unit 31 1 Food. Unit 32 17 Housing. Unit 33 29 Health. Unit 34 43 Commerce. Unit 35 55 Communications. Unit 36 67 Entertainment. Unit 37 79 Education. Unit 38 93 Politics. Unit 39 107 Environment. Unit 40 121

Level: Advanced-Plus Transportation. Unit 41 133 Food. Unit 42 143 Housing. Unit 43 159 Health. Unit 44 171 Commerce. Unit 45 185 Communications. Unit 46 201 Entertainment. Unit 47 213 Education. Unit 48 227 Politics. Unit 49 239 Environment. Unit 50 253

Answer Keys Advanced. Units 31-40 265 Advanced-Plus. Units 41-50 298 Appendix A. References Appendix B. Copyrights

3 PREFACE Reading Authentic Polish, Volume II is the continuation of a supplementary textbook published in 1991. As the previous one, it is to be used either in the classroom or by individual students at home. It is not meant to replace other textbooks that focus on the intensive teaching of Polish grammar and vocabulary as it contains neither grammatical explanations nor vocabulary lists. One of the most important features of this book is its use of unaltered Polish authentic materials. The materials presented here are the same as those that Poles see every day in newspapers, magazines, offices etc. The authentic materials found here cannot be used as guides to the current situation in Poland. Since Poland is undergoing rapid economic and political changes at the present time, no special attention should be paid to details like prices or names of public figures. What readers should rather pay attention and become accustomed to are: 1) the context in which these details appear and 2) the format of the materials. Familiarity with the context of the materials and the format in which they appear will provide an invaluable aid in understanding everyday life in Poland.

The present volume focuses on a single skill: reading. The varied readings, exercises, and suggestions on developing and using reading strategies contained in this book are meant to help American users become more skillful readers in Polish. Improvement in reading proficiency may be achieved through the use of appropriate reading strategies which are explained in the introduction.

Reading Authentic Polish consists of twenty units which have been grouped into two parts based on the following levels of the AC11-1, Proficiency Guidelines.

Advanced At this level "reader is able to read somewhat longer prose of several paragraphs in length, particularly if presented with a clear underlaying structure. Reader gets the main ideas and facts and misses some details. Comprehension derives not only from situational and subject matter knowledge but from increasing control of the language."

Advanced Plus Reader is "able to read with almost complete comprehension in areas of special interest or knowledge. Such texts can be conceptually abstract and linguistically complex, and/or texts which create unfamiliar topics and situations. (The reader) is able to comprehend the facts and to make inferences though misunderstanding may occur."

There are ten units at each level. Each unit and its accompanying exercises focus on materials grouped under basic topics. A knowledge of these topics is indispensable for understanding printed information concerning matters of everyday life in Poland, such as transportation, food, housing, health, commerce, communications, entertainment, education, politics, environment.

The reader has the option of moving from one level to the next or choosing topics s/he is interested in and studying them at different levels.

4 The completion of this volume was possible thanks to a competitive grant awarded to the Center for Applied Linguistics by the International Research and Studies Program of the U.S. Department of Education.

The author wishes to thank Ms. Sarah Bernhardt for writing the general introduction on reading. Thanks are also due to Ms. Krystyna Wachowicz, who kindly agreed to review all the units in this book, for her comments, criticism, and all the corrections she has made. Mrs. Julie Muffett-Czechowski and Mrs. Kathleen Marcos were patient enough to edit the English part of the volume. i would like to thank Mrs. Julie Muffet-Czechowski, Mrs. Elise B. Ginsburg and Ms. Patrice McMahon for testing the units in this book. I also want to thank Ms. Marianna Czechowska and Ms. GraZyna Privorotsky-Kabat for their help in collecting authentic materials. Last but not least, I would like to thank Dr. Charles W. Stansfield for his contributions and his general supervision of the project. I assume responsibility for all omissions and mistakes in this book.

W. Walczytiski, Washington D C, February 1993

U INTRODUCTION The purpose of this introduction is to have you think about what reading means in real life. In this workbook we approach reading not as an exercise of your skills, but as an activity engaged in by native speakers in daily life. The texts you will read are authentic and presented in the same form as a native speaker would read them. When you complete these workbooks, you should be able to handle reading situations that you would come across in daily life in Poland. What is reading? Reading is an active process requiring input from both the reader and the text. The text carries information which the author wants to relay to readers. The author has a purpose and audience in mind when writing the text. For instance, the author may want to sell a product or an idea to a target population or s/he may want to entertain his/her audience. Identifying the author's purpose in writing is part of the reading process. The reader provides input to the reading process from his/her point of view. His/her individual experiences and knowledge play a large role in how s/he perceives information in a text. A reader usually has a reason for reading a text. This reason also affects how s/he reads and perceives a text. What do we read in daily life? Real life reading materials include an assortment of texts from books, magazines, newspapers, letters, application forms, memos, telephone messages, maps and so on. The Polish texts you will be reading in this workbook are authentic reading materials for native speakers. The texts are from magazines, newspapers, application forms, and other sources that appear in every day life in Poland. This workbook will enable you to prepare yourself for the type of reading you will do in Poland. How do we read?

Look back at your list and think about how you read each of these texts. Do you read them all the same way? Probably not. When reading a newspaper, we look at the headlines of articles and either glance through the article quickly to get the main points or read it closely if we are especially interested in the topic. Reading your history textbook for a test requires intensive reading. However, if you were looking for one specific fact in the history textbook, you would scan through the text for that fact and ignore other parts. You read texts differently depending upon your purpose. The exercises in this workbook are designed to give you purposes for reading similar to those in real life. What are reading strategies? Reading strategies are special techniques, practices or tools good readers use to read more efficiently. You probably already use them v,:ten you read in your native language. However, as you are learning Polish you need to make a conscious effort to transfer these strategies to reading Polish. These workbooks give you opportunities to practice using reading strategies. The more you practice using strategies, the more efficiently you will be able to read.

6 iii This section is devoted to describing some of the reading strategies you will encounter in these workbooks.

Recognizing Cognates: Cognates are words that are similar in two ormore languages. As you begin reading Polish, recognizing cognates can help you easily buildyour vocabulary base. You already know the words in your native language andyou only need to practice recognizing them in Polish. Sometimes the spelling might be different. Try saying the Polish words aloud to see if they sound like a word you know in another language. Be careful when learning cognates because sometimes words look similar in two language but the meanings are different. Grouping: Grouping is a strategy to help you learn vocabulary. Grouping means putting similar words or phrases into categories to facilitate memorization. The grouping creates mental links between the words which helps you to recall the words better. Grouping is an individual process. You create groups which mean something to you personally. The units in these workbooks are thematically oriented, so for instance, in the units on food you can practice grouping food related vocabulary. Grouping is especially important as you begin reading because the more words you learn, the easier it is for you to read. At the end of each unit you may want to make an inventory of the new words you would like to learn. You can make your own groups using the space provided for notes in each unit. Using Your Background Knowledge: Remember that rearving requires as much input from the reader as from the text. Using what you already know can help you fill in comprehension gaps. Your background knowledge includes more than what you know about the world, history and other facts, it also includes what you know about the format and scripts of texts. For instance, you know what types of information are included in TV and movie schedules, menus, and ads for apartments or houses. If you know something about the topic beforehand, you can use your background knowledge to anticipate the kinds information you expect to find in the text. Predicting is also part of using your background knowledge. Try to guess at what comes next in a text. Use your background knowledge to make predictions based on the titles of texts, the topic sentences or accompanying photographs. Skimming: Skimming means reading for the gist or general idea of the text. We often skim a text first to find out the main topic. Then, if we are interested in the topic we read the text in more detail. Skimming can help you activate your background knowledge. For instance, once you know the topic of an ad is movies, you can use your knowledge of movie ads to anticipate the kinds of specific information you think will be in the ad. When we skim, we look at the title, any accompanying pictures, large lettering, the first sentence of the text, and also the format of the text. These clues can usually give you the topic of the text. Don't try to read every word of the text when you skim. Skip over words you don't know for the time being, you can always go back to them later. Sometimes recognizing the cognates can give you the topic of the text. Scanning: Scanning involves looking for specific information in a text. We scan when we want to find an address and telephone number, the specific name of a political party in a text on politics, dates in biographical texts, etc. Scanning means having a specific purpose for reading and looking only for this information you need. In real life, we usually have a specific purpose for reading. Identifying this purpose can save you time when reading. If you know what to look for, then you can quickly find the information. Inferencing: Inferencing refers to guessing the meaning of words by looking at the surrounding context. You can also check if the word looks like another word you know in

iv 7 Polish. .Try to figure out if it is a noun, verb, or adjective. All of these clues can help you figure out the meaning. Looking up every unfamiliar word you come across while reading is a very time consuming process. When you see unfamiliar words in your native language you can usually figure out the meaning of the word based on the context. Try to guess the meanings of unfamiliar words in Polish. To verify your guess, see if the meaning you came up with fits with the general content of the text. If you are still uncertain you can always check by looking in a dictionary or asking a native speaker or your teacher. Summarizing:Summarizing is a good technique for checking your comprehension and remembering information. It is a very basic skill which we use daily to convey the essence of a text (The newspaper said that the President spoke at the U.N.) Write a short summary of the text in your own words after reading it.

The texts in this workbook have been chosen to represent a variety of topics. Remember as you learn that the purpose of these texts is to help you learn how to read Polish. The exercises in these workbooks help you practice reading strategies. You need to practice the reading strategies so that using them becomes automatic. There may be other topics you are interested in which are not covered in these workbooks. The reading strategies can be transferred to any text. After you finish these workbooks you should be ready to read authentic materials of your own choosing.

Sarah Bernhardt

v Z,

------_

TRANS- PORTATION

I UNIT 31

(ACTFL Level: Advanced)

9 Reading Authentic Polish Unit 31

Exercise 1 The we rds and phrases below come from some of the texts you are going to read in this unit. Divide them into the three following categories: words and phrases related to accidents (10 of them) and YOUR mark each with the letter A, - words and phrases related to an automobile show (4) and mark them S, and words and phrases related to moving from one place to another (3) and mark them M.

1.katastrofa kolejowa- 2.najecha6 na- 3.pokaza6 - 4.ponie§a grniere- 5.przebywad w szpitalu 6.przeleciee sie - 7.przyczyny wypadku - 8.rozbil sie - 9.start w kolejny rejs 10.targi samochodowe- 11.wozia - 12.wykoleie sie - 13.wypadek kolejowy 14.wystawiae - 15.zagine zaraz po starcie- 16.zaprezentowg - 17.zostaa rannym -

1 0

3 Reading Authentic Polish Unit 31

Exercise 2 The following list of words comes from the text below. Scan the text and locate these words. Think of what you know about active verbs, passive verbs, and adjectives in Polish. Which of these words belongs to which zategory? Write the appropriate category next to each of these words.

1.potwierdzili - 2.znajdowaly siQ - 3.poniosly - 4.rozbil - 5. poinformowano 6.zaginal - 7.lecial - 8. polotonego -

53" zabitych, w katastrofie samolotu (C). Przedstawicielerzadu wenezuelskiegopotwierdzili olicjafinie w &rode, ze wszystkie 53 osdby, 'Mare znajdowaly sie na pokladzie samolotupasaterskiegoDC-9", po- nioslyoniere. Samolot ten rozbil sie o zbocze gorskie podczas gestej mgly we wtorek po poludniu, w poblitu jeziora Maracaibo. Poinf.orrnowarto, ze sasnolat zaginal zaraz .po starcie z porta Maracaibo. Leda do poloionego w ocEegboici 300 knometrft miasta Santa Bambara del &ilia. 41111101=111P Exercise 3 As you can se: the text reproduced in exercise 2 is a typical text covering an airplane crash. It gives you the information about what? wnen? where? why? etc. Scan the text once more and find the information necessary to fill in the table below. Write your answers in Polish.

Type of the plane Airlines Route Location of the crash

Date of the crash

Cause of the crash

Number of casualties

11 Reading Authentic Polish Unit 3!

Exercise 4 Here are two articles reporting on a train collision. 06 0

A Kolizja pociagow YOUR (WI -Tak sie dowiaduje PAPiimb-atastrofa 15 bm. o 15.20 na stacji w Deblinie miaI miejsce wypadek kolejowy. Pociag osobo-kolejoiva wy jadacy z Warszawydo Lublina najechal na stojaca lokomotywe. Wskutek zderze- nia wykoleil jeden wa-qv Dp6Geie gon w przedniej czeici skladu pociagu. Do bolo** Woo* do. W wypadku zostalo rannychsob ot pit* Ina Ascii or Deloil 46 os6b. 12 z nich po otrzy-Igo,gdyjodqg Woosanowy de maniu pomocy lekarskiej uda-Liddingpotion tookowy poi lo see do domow. 34 osobygodzisio 15 foodechoi nos= poszkodowanew wypadku W Waft przebywaja w szpitalach wmop* sssMio 114 psosiotios. DeblinieiRykach. Ichty- W Wielhdak w wgitalnoald- ciu nie zagraianiebezpie-&wala jessaso f *sib. "eh czenstwo. ileht sapala. alalwagle- awartwe Wawloilakt ISM Przyczyny wypadku badamamba Zeman Itnawaniw specjalna komisja WschodniejWalbodleini IDOMPIanSaks& DOKP. (PAP) posakaiowans ohnwainiswo iliado litassynista poolagn asobowo- go nisei Warszawa Lublin sainratit 0102404 as istotscu loiroanotarwl z odlogbolci rneW3 wiicaj 200 rnatr6w. Maio inn sit0031110,0:fe Walks* s 00 do esbarn& Pooetrw soda* s 'astragals neiskt w itab komotywy. Obialokotnotrwi oraz pierwaRy wagon pociagn s warszawY aR Portal:We 'Niko- drone atwierdzil Italcui. by

i.Read the two texts. Look for similarities and differences in the two reports. Then, find at least five cognates in both texts and write them down in the spaces provided. Some of these cognates will help you locate the information necessary to answer questions in exercises 4 and 5. a. b. c. d. e.

2. Scan these texts and on the map on the next page mark the following places: a.the route of the train (draw a line) b.the location of the collision c.the location of the hospitals the casualties were taken to 12

5 Reading Authentic Polish Unit 31

etsi ,strui Sochact CD ui

tOo2 Raves Mal r Ryki Bo be: r 0 DOM ono ZwolA kazomor: CY BL SzycR CHEtM re % at Bo Item Ko ie 0 O It Aso. Opole Lub.,Bychaws ...., af rr.mi Aga" 0 Krasnystay. telomsto Strachey: rik, K atruk HrubleS20 i WIVIZCZOwO IELCE / ZAMOSC 0 Janow Lub. :. CH. WA .."! I SIARPTO Bolporais--444 Stesztow ._____. tit le 0 a & Lub iu 0 ...... tda Zdroi / %, Ray.*IlvssIkii.

Done

3. Read the texts once more to find answers to the following questions.Write your answers in English in the spaces provided.

a.On which day of the week and at what time did the collision takeplace?

b. What kinds of trains collided?

c.According to the locomotive engineer, what happened?

d. What damage was done?

e. How many casualties werethere?

13 Reading Authentic Polish Unit 31

Exercise 5 Here is another exercise containing two texts on the same topic. .. Imagine you are interested in auto industry and you spotted two notes about an auto show in Warsaw (reproduced on the You R next page.) The notes contain some complementary pieces of information that you will need to answer the questions that follow. Scan the two texts and find answers to the questions.

1. Which article is the later one? What makes you think so? Write the title of the article and the appropriate phrase or sentence which led you to your answer.

2.List the makes of the cars shown on the exhibition and the countries they are made in. Write the names in English.

3. Which cars could visitors buy? Write their names in English. a. b. c. d. e.

4. What names for the show can you find in the articles? a. b. c.

7 Reading Authentic Polish Unit 31

5. Which of the following items were shown at the exhibition?Check the appropriate boxes. a.auto accessories

1:1 b.chemical products for maintaining automobiles c.lubricants d.spare parts e.tools 6. What curiosity was also shown?

:Ti. samochodowe W Warszawie Torwarze 'Torwar" przygotowuje si@ do Mivizy- Ittdzynarodowe narodowych Targ6w Samochodowych zwanych rOwniet"Autosalonem war- szawskim". Pierwsza tego rodzaju im- targi samochodowe preza na taka skal@ trwa6 bt.dzie od 1 Jekjtit informowalitrny, od 1 do 6maja nawarszawskim do 6 maja. Zagraniczni i polscy dosta- Torwarze" odbeda sie po raz pierw- wcy zaprezentuja wszystko, co doty- szy miedzynarodowe targi samocho- czy motoryzacji. dome Autosalon'91"."Tapewno warto bedzie obejrzed stoiska BMW, Pokazane bcLa najnowsze modele Nissana, Renault. samochod6w japaiskich (suzuki, ho- Zwiedzaiac7targibed6ponadto ndy, toyoty oraz terenowe - vitara i mogli obejrzed, a nawet kupie samo- chody hondaisuzuki, amerykan- samurai), francuskich i nie mieckich. skiego pontiaka, autobusy dab z Da- OprOcz samochod6w wystawiane bg- niiczyrodzfme autosany. .Cieka- najnowsze akcesoria samochodowe, wostka bedzie zapewne skuter wod- ny firmy Yamacha, ktdry w' USA I czOci zamienne, narzpizia oraz §rodki Kanadzie. a takte Europie Zachod- chemiczne do konserwacji pojazdOw. - niei ma jut w:elu zwolennikew. ^ ,

":": "Ze, ' +.` ,

Sr.,. p,

FM. R. Sam:bow:AU 15 Reading Authentic Polish Unit 31

YOUR

Torwar is the name of an indoor ice rink in Warsaw.

Exercise 6 The text that follows is about new visa requirements for Americans visiting Poland. Scan the text. Find the main verb phrases (predicates) in the sentences and write them down next to these noun phrases. Doing this will clarify the text and therefore help you read it faster.

1.Krzysztof Skubiszewski -

2. Lech Walqsa

3.posuniqcie

4. Wojciech Gilewski -

5.polskie placowld -

6.najtarisza wiza -

7. kaZdy obywatel amerykarisid

9 Reading Authentic Polish Unit 31

Amerykanie bez wiz (W) Arnerykanscy obywato- le nie both; potrzebowali wiz na wjazd do Polski poinformowal dziennikarzy czwartek minister spraw zagranicznych Krzysztof Skulk. szewski. Prezydent Walesa chcacdodatkowo usprawniC kontakty miedzy dwoma pan.- szwarni zdecydowal calkowicie znieta obowiazek wiz dia a- merykaxiskich obywateli. Posuniecie, glawnie o synt- bolicsaym znaceeniu, jak sift Sednsik dowiadujemy w poiskim konaulacie w WWST1116- tonie, powainie ulatwi podr6- teamerykafiskimbiznesrne- nom, zwlaszcza tym zamiesz- kalyzn daleko od otrodkow gdzie znajduja sit polskie konsulaty. Dotychczas w se- zonie zalatwienie wiry trwalo L-rednio pica dni. Jak poinformowal Zycle- Warszawy" konsul generainy Wojciech Gilewski, polskie placowki w Stanach Zjedno- czonych 'kraut blisko milion tielaniw rocznie w wyniku zniesienia wiz dia arnerykazi- skich obywateli. Najtansza wiza jednorazowego przekro- czenia polskiej granicy kosztuje obecnie w Stanach Zjed- noczonych 23 dol. Decyzja Ministerstwa Spraw Zagranicznych, kakciy obywatel amerykaildici nie starajgcy sie o prace lu'b staly pobyt, bedzie mial autornatyczine prawo pozostawik w Polsce przez 90 dni bez tadnych do- ciatkowych formainoki. noczeinie. jak informuja tro- dla Waszyngton planuje zniek oplaty za wi- zy do StanOw Zjednoczonych dia polskich obywateliiu- proicia procedure zalaiwiania wiz.Szczegblowe.inforrnacje zostang osobno podane do wia- dornoki przezDepartment Stanu i amerykanskie konsulaty w Polsce. (T.W.)

10 Reading Authentic Polish Unit 31

Exercise 7 You want to verify and/or to refresh your memory of the information you received at the Polish consulate. Scan the op text again and find answers to the following questions. YOUR 1.Read the first paragraph. Which phrase in the second sentence has a similar meaning to "nie bpd? potrzebowali wiz" in the first sentence? Write the appropriate words below.

Answer these questions in English.

2. How long did it use to take to get a Polish visa?

3. Who will be the primary beneficent of this move?

4. What did Wojciech Gilewski, the general consul, say?

5. What used to cost $23?

6. Who will be allowed to stay for 90 days in Poland without any additional formalities?

7. What was the United States planning to do?

11 Reading Authentic Polish Unit 31

Exercise 8 You are thinking of spending your next vacation in Egypt. The following note attracts your attention. It is about an unconventional way of seeing Egyptian monuments. First think about the names of famous places of historical interest you know about. Then look for all the cognates that appear in the text.Finally, scan the text and find which of the following sentences are true (T) and which are false (F). Check the appropriate boxes.

T F 1. William Spreadbury is an American entrepreneur. 2.His clients are people from all over the world. 3.Spreadbury's venture is not able to serve all the people interested in his CI services. 4. He started the business a few years ago. 5. He has two balloons. 6.Flying 18 meters over the monuments is a memorable experience. 7. The photo shows one of Spreadbury's balloons flying over the Memmon colossi. Balonem w starotytnoid"

-S - .0 k. . il, .',.'?;

i4 55 '... `,-

::'::::. v

-, ,.. v,./... e:';, :.%,,..1.:.:, , -\,.. '...,.. i!....,

S'', ..' .41* , .."*.: -/'.i'v/-, /..SP ,,R

Ludzie wall) z ealego iwiata tylko po to, aby przelecie6 sit naszymi 's-balonami chwali sie amerykanski przedsiebiorca, William Spread- bury. Nie esteimY w stanie .w tei ehwili obsluk46 wszystldeb ebet- nych". Spreadbury od kilku miesiecy robi doskonale interesy wozac dwoma balonami na ogrzane powietrze turyst6w nad zabytkarni sta- rorytnego Egiptu. 'Ponca lot na wysokoici 18 metrOw nad kolosami Memmona. murami twiatyni w Luksorzeislynne Donna Kr616w .to niezapomniane przetycie.Na zdjeciu: Jeden z balonOw W. Spead- bury'ega sta kratko przed startem w kolejny refs. (wk) 11111.1 walie - to rush along 19

12BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 31

cr) Exercise 9 iu The text in this unit is about Polish-American cooperation op 0 in civil av'.ation. YOUR 1.Here are four sentences from the text. Underline and mark subjects (S) and predicates (P). This exercise is similar to exercise 6. Go back and read the instruction to exercise 6 again.

a.770 tys. dolarow bezzwrotnego kredytu dostalo polskie lotnictwo na opracowanie generalnego planu rozwoju do 2005 roku. b. Umowq w tej sprawie podpisali 27 sierpnia GlOwny Inspektor Lomictwa Cywilnego Zbigniew D4bkowsld i Charge d'Affairs ambasady USA Daryl Johnson. c. W przyszlym tygodniu zostanie w USA ogloszony przetarg na zrobienie tego planu. d.Firmq konsultingowa, ktora be..dzie opracowywaa plan, wybierze wspolna komisja Inspektoratu i AmerykansIdego Biura Hand lu i Rozwoju (Trade Development Plan), ktore dal° nam kredyt.

Amerykawaylatac 771 tys. dolarliw basswolno i Azaerylcaneklegp Slur* Sandhi go loodylu &stole pallid, lot. Rozwoju (Trade Development nidwo ea oposoowenio gonorol Ma); kt6re dab aam Irredyt. nage plow mom* do loss so. Opracowanie planu potrwa ko. Unworn w lii systemic, pod- kola p61 mina. Strom pokka OJOS 27siwpoits Odom, la. 2Yska za derma program roz- spathe Lotnis:Wro Cywlinogi %rola lotnietwa. a amerykaftaka i motliwo66 rekamendowania Vigniow Dobkowsla charge swolchfirm.Ictforeraoglyby 'affairs' ambosody USA Dar- weeding wairara6 pcogramu do- ryl Johnson. starerya nem sprzet i =adze- nia.do mademizacji latniak. O- W przyszlym tygodniu zosta- sten:16w kierowania ruehera itP. nie w USA ogloszony przetarg Jbi na zrobienie two planu. Firma konsultingowa, Mora bedzie opracowyvratplan. wybierze wspolnakoalas%Impektoratu

BEST CORY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 31

2. Now scan the text and find the missing information in the summaries of the paragraphs below. Fill in the empty spaces in English.

Aug 27, 1990 An agreement was signed between the Polish Civil Aviation Association and the Trade Development Plan concerning by the General Inspector of Civil Aviation, Zbigniew D4browsld, and Charge d'Affairs of the American Embassy, Daryl Johnson. by the Trade Development Plan is $770;000.

The following week The consulting firm for preparing the plan will be chosen by a commission

Sept. '90 - Feb. '91 the plan. Poland will get and the Ameri- can side will be given the right to

14 Reading Authentic Polish Unit 31

Exercise 10 (r) uJ Reports on accidents do not differ much in their rhetoric in %-- both Polish and English . Tney answer the same questions in 0 the same order. Below you have one more report on the train collision you read about earlier. You also have phrases that YOUR `summarize' each sentence in the report. Match the sentences with the phrases by writing numbers of appropriate sentence next to each phrase.

Korai, PocklOo a Deblinie 15 bnx. o 15.20 na *tact w 1.Deblinle znial miejsce wypadek hoklowy. Pociag osobowy 2.jadsey z Warszawy do ',Abai- rnajechal na 'topic* loko- inotywe.Wskutek &denude 3.wYkolell ale Men wagon w przedniej skladu pada- 4.gu. W wypadku zostalo ran- 5.nych 46 °abb. 12 z pieta po trzYunuilu pommy lekarskiej udalo ale do domOw. 34 *why 6.poszkodowanew wypadku przobywais w sopitalach w 7.DoblInie I Bykach. Ich trdu Age =gab niebevieczetistwo.

a.casualties' condition b.casualties' placement - c.number of casualties - d.the collision - how it happened e.the result of the collision - f.time and place of the collision

15 UNIT 32

(ACTFL Level: Advanced)

23 Reading Authentic Polish Unit 32

Exercises 1 thru 6 are based on fragments of an article about exotic cuisines ("To i owo o kuchniach egzotycznych").

Exercise 1 Fill in the empty spaces by using the words provided below. YOUR Use your knowledge of vocabulary, parts of speech, and case-agreement.

Truizmem jest to stwierdzenie, a jednak je powtd- r4: najstarsza ze wszystkich sztuk pit.knych jest kuchnia. To Chiziczycy pierwsi przed tysiacami lat udowo- dnili, to (1) potraw wymaga artyzmu, a ich (2) mote by6 nie tylko zaspakajaniem glodu, ale i przyjemno§cia.

Stare chitiskie powiedzenie przypomina: "Gotujac parni;taj o trzech rzeczach: potrawa musi by ladna dla (3), musi rortaczae przy- jemny (4) i musi by (5)". Dobor skladnik6w, kolorystyka, sposob podania potraw powinny dawaa (6), a wonie pobudzaa (7) i wzmagae (8). Zestaw clan winien rowniet stanowie olcre§lona kom- pozycj; estetycznQ. i smakow4, potrawy stymulujace organizm winny bye uzupetniane (9), pikantne (10), slonawe (11) itd.

apetyczna soki trawienne lagodnymi sporz4dzanie taknienie spotywanie oka uspokajajacymi poczucie pickna zapach slodkawy

19 Reading Authentic Polish Unit 32

Exercise 2 Scan the fragment.of the text about meat on the next page and complete the following exercises.

1.Find all the types of meat mentioned in the paragraph. List them below and write their English equivalents.

2. Find and underline all verb phrases in the text.

3.Find the equivalents of the following verbs and write them in their infinitive forms in the space provided. a.to approve of - b.to avoid - c.to be considered - d.to end up in pots - e.to be popular - f.to dominate - g.to loathe - h.to prefer

25 20 Reading Authentic Polish Unit 32

Spotrod milts aie wszystkiegatunki cieszg silt jednakowyinwzigciesn, W 1.11 .Chinch rozpowszecbuifona jest wiePrss- O wink ktora jest zakazana w kucimiach rauzuarnansficicb.Tam panwjeprzede wszystkim baranina, cwt.° z rotas; w YOUR dalszejloolejnoeciwolowina,koalas, wielbigdzina. AmerykaLacitiskanaj- bardziej uznaje wolowing (zwlaszcza Ar- gentyna. gdzie befsztyk wolowy jest potrawa narodowa), ale nie stroni --tef'od. wieprzowkay. Na Kubie ucbodzi ona za znigso najprzedniejsze, nie gardzg tez Ddeksykanie..Statystycznie Aizsizalij- czycy zjadajg najwigcej zingsperinego rodzaju. Nen* z cmigsemtangura; linzedkladaja .nerd niego jednak wolowing i barfabig. Drop trafia -do ganakow na wszYstkich -kontynentach, za najbardziej ekstra*agancki die nas make ucho- dzi6 indyk w ciekoladzie wg przepisu odziedziczonego Psnee Ps Aztekach.

Exercise 3 Read the text again to find the answers to the following questions.Write your answers in Polish in the spaces provided.

1. What does the second sentence say about pork?

2. What does the pronoun tam in the third sentence refer to?

3. What do Argentineans like best?

4. What does the text say about Australians?

5. What is considered the most extravagant poultry dish?

21 Reading Authentic Polish Unit 32

Exercise 4 The paragraph in this exercise is on the subject of milk.

A. Scan the paragraph and match nationalities (points 1 thru 5) withtheir attitudes towards milk (points a thru e). Write the number of 11-e appropriate nationalityin front of the description of its milk-drinking preferences.

1.Hindu 2. Chinese 3.Japanese 4. Arabs 5.Kirghiz, Kazakh

a.do not drink cow milk at all b.drink buffalo milk c.drink cow, goat, and camel milk d.recently learned to drink milk e.mare milk is a delicacy for them

B. What does the text say about coconut milk? Answer the questions inEnglish.

1. Where do people drink milk mainly for its nutritional value?

2. What can milk be made of, with the exception of a fresh fruit ofcoconut?

3. What other product can be obtained from it?

Tiindusi tywist kult disc krowy, co nie szrzaszkadma im spija6 bawolego mieka. Mende Jetta logo przetwory, ulutrio- nYm ich PrzYsinakiem jest )0ittnt TYm- czasem Chinczycy ale Worst mleka do wt. Joh organizm me. yrrzytiwaiakro- wiego mleka, nie =Mil wive masts, sail Swarogerw. Japoticzycy !numll tie pie' mleko dopier* po drug/0 woinie towel za przykladern Amerykan6w. W krajadJ acabilkich pile sie duto mleka krovrie, kazie. wielbladzie. Dla Kirgiza, Kansa& nallepszym przymnakiemjest ndeko kobyle, podotmie $ak dia India- nian z pogranicza And6w .mleko lamy. W trete InipprZW0tD.SEOWtj obu p61- kul .dute znaczenie octgrywa w wyny- wiesdu zgola lane adeko kokosowe. Otrzymuje sio le ze Avrietych owoc6w, tae mot= cstrzYma6 z widet6W ko- kosowych. Weko kokosowe daletacit Arnietane.

22 27 Reading Authentic Polish Unit 32

Exercise 5 The section on page 24 is about various seasonings and their use in exotic cuisines. Scan the text first and then answer the questions below. YOUR 1.The second sentence is a list of various seasonings. Some of them are cognates, some are not. How many English equivalents of these words can you give? Write your answers below.

2. According to the article, is the opinion that exotic cuisines are hot justified? a.Yes b. No

3. According to the paragraph, why are some dishes served in some Polish restaurants called Chinese?

4. According to the article, what is the characteristic feature of Chinese food?

5.According to the author, in what regions of the world is the food especially hot and spicy? a. b. Reading Authentic Polish Unit 32

KoIebka wzypraw rat Indie. w dalszej isole/nocici balsam* z Wyspami Ko- rzennymi. Kolendra, Diez, *OW got- dziki, kazdamon, szatran, anytek, galka muszkatolowa, eynamon, waiutia, kur- kurna, micta, Dotarly do . Eisropy przei Btiski Wschdd. Slynneindyjskie curry jest hukietera tozmaitych przy- ;craw dobieranych w rtkinychpropor- *ch. Ozcsto painuje pszekonanie, ze ku-. chair egzotyczna, to kuchnia pikantna, w rdektorych narizych reatauracjach po- darje sic pbtrawy zwane chhiskimi lariko dlatego, tie ich Diekielnego smaku nie dasicniczymugasiLTYIncrzasem kunszt kuchni chinskiej polega na. kom. pozycji smakew, a nie. naostroki, w nie ktarYch prowinajads pcitralwy sc zgola lagodue lubfikatderiakte. Raczej Arnetyka Lacitcska, zwlaszczaMeksyk, module w kuchnipikantnej,dzicki stosowaniu papryczki.chili. W Azji nal- ostrzejsze curry podaje siC w pa/ads:do' wych Indiach w stanaeh i Ma- dras, taste w Malezji gdzie w laxtmi krzytuja sic wptywy indyjskie ichin- skie.

Exercise 6 The paragraph on the next page discusses the causes for the existence of different cuisines, what influences them, etc. Scan the paragraph and find the logical endings to these sentences.

1. Cooking was brought to the stage of art by

2. The multi-decade crossing of different cultures is reflected in

3. Diets and taste preferences have been changed by

4. The differences between cuisines are caused by

24 29 Reading Authentic Polish Unit 32

Stare cywilizacje azjatyckie podobnie a- merykansIde, afrykanskie wyniosly ku- charzenie do rangi sztuk. Pietyzm szczeg6I- nyzachowaly dia niej go dzisiejszy dzietikraje Azji Poludniowo-Wschodniej. .-Wielo- wiekowe wzajemne przenikanie kultuir znalazlo rov..rniet odbicie w IniChniach po szczegOlnych kontynentOw, regionOw, naro- Wpmwadzenie nowych upraw, impor- towanie .the .znanych przedtem specjalOw przyprawowych zmienily diety i upodobania smakowe wielu ludOw. Chociat generalnie wlascnie w ktilinariach ludzkoto okazuje sie konserwatywna.. Na odmiennott .kuthni wplywaja bane nwarunkoirania googra-: ficzne, klimatyczne, a takte w the mniejszym stopniu religijne,.etniczne, obrzOdOwe itp.

Exercise 7 First, read the questions below. Then read the text on the following page about a new grocery store in Warsaw and do the following.

1. The text consists of two parts. Underline the sentence where the second part begins.

2. What two words/phrases are used in the paragraph to refer to the supermarket?

3.Find all tne names of food products in the text and write them below.

4. What do the following abbreviations in the text stand for? Explain in English. a. m kw. - b.pros.

NO-E

Slutewiec is a part of the Ursynow quarter of Warsaw. BEST COPY AVAILABLF

25 Reading Authentic Polish Unit 32

Nowa placliwka handlowa. as Mailmen Supermarket jaknaZachodzie irkKIEGO slclepu w Warszawie door-wa tam Timm na Ursynowie Przi ul. no nie bylo. Z nim in6selby thy..Deresnowei 8. Jest supermarket. kt6- ba tyAko-konkurowaa -orzedwojen-rego nie powstydzilaby sit tadna za- maeazyn braci Jabikowskiekt. Zna- na nut nie tylko w stalky Banschodnia stolica europeiska.- 1VlarePol p. Marka Mikuokiewicza 8uparmarke4 zaczal handlowse w million; sobote. Skier ma Powierzch- ruchomita koleina plae6wirt handl*.nit 1000 m ka., a creep 'gonad 700 ;"`".":::, PrzInaada na hamlet. BostactWo towa- spotywczych jest °aroma.. Stay, rybi. makarony, owooe am- wadzane niesnal zcateuto Ivriata. tartlep lest czYnnY pries ca' tydzieft. rowniet niedzielt. 26 os6b perso- 4; nett. nowoczesni. ittniccIonalny w9- .< str6j.automatycime wagiIkasy. Sprzedat samoobsturowa I w ante- :Ws tradycylnym. Stowam Europa. Yak doge* 4o atwarelz tai VW' *WM? z twin pytaniem awracasny sic do Jet wiateicitila. M. Idikulkie- wicza. Nie jest to m61 pierwmy Alen w Warszawie. Dwa a odzieta eiesza sit dutyrn uznaniern warszawiak6w. Postanowilem wiec pokazad jak powinno handlowatsittywnoScin. Skontaktowalem sit z vrtadzami ursr- nowskiet sn6tdzielni i wspOlnie do- szlitmy do wniosku. to wlainie tufa.' na Ursynowie nail:wan:hie] potrzebna lest taka plae6wka. Otrzymalem bir- der, korzystne warunki finansawe. tai Bogaotwo towariw I zowoesessa taebaika I abalnga. TakprezentuJe 1 mete kw. place '15 tys. 71. Skorzy- sit wattrae strayamaklego saperiaarkea; stal na tym przede wszystkim Went. Tot. Andrzej Marzee W moim supermarkecie iest taniei nit w innych sielmach. Marta handlowa nie przekracza 7.5 in= OprOez artY- kul6w luksuaowych, sa towary bar- deo tanie. Mleko. Dieczvwo. niektore eatunki .cerdw i wen sa taiisze nit gdzie indziej. lie -Panaslawestawd w tan Meg? W wyposatenie wnetrz i wsprztt wlotylem panad 200 tys. dalar6w. Re- mont ca/ei plac6wki przeprowadzilii- my w chum dw6ch tygodni. Gratultdemy I tyczymy (s11

31 26 Reading Authentic Polish Unit 32

Exercise 8 When reading an article, you are often not interested in all details. Now scan the text and find answers to the questions that may be of some interest to an average reader. Write your answers in Polish in she spaces provided.

1. You are living and working in Mokotow in Warsaw. Would doing shopping at the store described in the article be convenient for you? Why or why not?

2. What is the name of the company that opened and owns the store?

3. When is the store open?

4.Is the store expensive?

5. What made lower prices possible?

Exercise 9 Scan the simple recipe on page 28 and find answers to the following questions.

1.In the spaces provided, write in English what you should do with the ingredients.

a.Cottage cheese -

b.Eggs -

c.Radishes

d. Cucumber -

e.Onions and onion sprouts -

32 27 Reading Authentic Polish Unit 32

2. What ingredients should you add to the salad?

SALATKA TWAROGOWA 25 dkesera twarogowego, 2jaja ugotowane na twardb, neezek ruid- kiewek, jeden inaly ogerek.iwiety, 3 mlodivebuteze sucaypiorktent, 2 WA' emietany, 2 tytki zsiadlego mleka, set, eater, ttelona. Salata. Ser pokraja6 w drobna kostke lub pokruszy6. Jaja pokrajabnieco drobniej nit ser. Rzodkietaki dokladnie urnye i pokroi6 w cienkie plasterki. Ogorek pokraja6 w bardio drobna kostke.. Ceb i szczypiorek umy6 i drobno pokroie. Wszystkie skladnil4olaczy6, doda6 smietane, zsiadleleko, 1 lYikc cukru i wszYstko razem wyrnieszao tak aby nie rozkruszy6 sera. Salatke. podao przybrana rzodkiewkami i li§ciami zielonej salaty. JoZEF

Exercise 10 Skim the following article and choose the correct title from among the ones given below. Circle the appropriate letter.

W centrum Szczecina otwarto sluga nie otwieralaby drzwi wej- ostatnio kilka restauracji. Sciowych klientom. Firmy konku- Bistro 2000" specjalizuje sie w ruja w wymytlaniu co cieka- daniach kuchni frahcuskiej, wlo-wszych "mprez towarzyszacych skiej i chiriskiej (te ostatnie przy-(wybory misek, degustacje, poka- gotowuja autentyczni Chiriczycy). zy mody). Restauracje King" i Admiral" Przecigtniebbiad(zupa, drugie klada nacisk na dobra ,obsluge idanie,deseri cot dopicia) kosztu- szykownieserwowanedania. je 50 tys. zi, ale po zjedzeniu tego .,Argentyna" poleca befsztykii wszystkiego klient rie meglby steki. wyjtd o wlasnych silach (gdziet te Jest tez restauracja wietnam- kotlety 40-gramowe?). ska. Posta tym - bary typu McDo- Szczeciriscy wlakiciele lokali nald", pizzerie, restauracje ser-nie narzekaja na brak klientow. wujace wyszukane piwa (U Bar- CorazwiQCejstolik6ww restaura- bary", Tango ", U Klemensa"). cjach na stale rezerwuj a rotne fir- Nie ma jut lokalu, w ktorym ob- my. Bogna Skarul

a. W Szczecinie moina zjege taniej b.Coraz wiccej restauracji narodowych w Szczecinie c.Ro±norodna i atrakcyjna oferta szczeciriskich restauracji d. W szczecitiskich restauracjach trudno o stolik

33 28 UNIT 33

(ACTFL Level: Advanced) 34 Reading Authentic Polish Unit 33

Exercise 1 The following text is about prices at hotels in Warsaw in 1990. As the title implies, prices are very high, sometimes even higher than in the West. YOUR 1.Find at least five names of hotels and write them down below.

2.Find in the text the equivalents of the following words and phrases: a.pokoj jednoosobowy -

b. dw6jka

c.z piccioma gwiazdkami -

3. Now answer these questions in Polish.

a. What costs $2,500?

b. What is the class of the Victoria hotel?

c. How much does one have to pay for a suite which includes a Swedish breakfast and antique furniture?

35 31 Reading Authentic Polish Unit 33

Hot e l eCeny wyisze nii na Zachodzie dia bogaczy Najdrot szy jest Marriott Za noc w je- dnoosobowym pokoju piaci sic ok. 200 dola- llotelowa pogoda rdw, w dwuosobowym - 225. Apartamentzwykly od 330 do 400 dolardw, prezydencki 2,5 tys. do-tylko dia bogaczy lardw.Nieco tatisza, (Dokoficzenie se str. 1) gwiadzki bez kiIku milion6w w kieszeni nie ma po co tam sie po- chod rdwniet piecio-szwedzkim tniadaniem 1 oryginalny-jawiac. gwiazdkowa jest Victo-mi meblami kosztuje 3,5 min zl. Okazuje sit, ie cie- ria. Noc w jedynce jutszy sit on spora popularnoicia. za 1,5 min zl., a we Nieco drotsze nit w Europejskim sanoclegi w czterogwiazcilsowym dwoje za 1,7 min. WGrandzie, Metropolu i Solcu. Okolo prezydenckim aparta-700 tyt. zl za dobe Wiecej nit milion trzeba mied na noc w Holliday mencie - 6,5 min zlo-Inn.Forumrowniet macztery tych.Europejski tet z piecioma gwiazdkami, oferuje noc w jedynce za 407 tys.zl. W dwdjce za ok. milion. Apartament ze

Exercise 2 The text below is about constructing a bank building which will change the sky line of Warsaw. Scan the text and find out which of the following statements are true (1) and which are false (F). PKiN bqdzie konkurenta Abbreviation: BankwdrapaczuPKiN = Palac Kultury i Naukithe Niedlugo Warszawa bedzie miata nowy 36--pietrowy wietowiec, drugi Palace of Science and Culture, co do wielkoki pc Palacu Kuhn- ry budynek w Polsce. Narodow:, the highest bulding in Warsaw, built Bank Polski =wart sp6tke joint yen- tu:e z dwiema dutymi amerykafiski- after the 2nd World War by the rai firmami inwestycyjnymi: Golub and Company i Epstein Engineering Soviets and presentedto Poles as a Export, Ldt. Koszt wspolnego przesi- siewziecia przekrocty 100 min dola- gift row USA.. Sprint& wybuduje na po- tudniowo-zachednim rogu ul. E. Pla- ter i Swietokrzyskiej gmach o powierzchni 50 tys. ni kw. Glownyrb utytkovrnikiern bectzie NBP. Budo- wa zacznie sic jut jesienia br.

oillitiNel11SINISM1IIIMUNU111111611111111011111111111111

32 Reading Authentic Polish Unit 33

T F 1. The skyscraper mentioned in the text is thirty-six stories high. 2.It is the second highest building in Poland. 3. The National Polish Bank entered into a joint venture with Golub and Company and Epstein Engineering Export, Ltd. 4. The common enterprise will cost less than 10 million in US dollars. 5. The area of the building will be 50, 000 m2. 6. The National Polish Bank will be the sole occupant of the building. 7. The building will be ready by autumn of this year.

Exercise 3 Here is another text about a new building in Warsaw. Scan the text and find the answers to the following questions. Answer the questions in English.

1. Who is Mr. Niemczycld?

2. Where is Curtis Plaza to be situated?

3. How much is it going to cost?

4. What companies will occupy the building?

5. Who will build the building?

33 Reading Authentic Polish Unit 33

CUrtis Plaza nafillokotowie Potega finansowa Zbigniewa Niem- czyokiego miejsce na likie ran- kingowej najbogatszych Polak Ow tygodnika,Wprost") powitkszy siq o obiekt uslugowo-biurowy Curtis Pla- za. Powstanie on w trakcie 16 miesiecy u zbiegu ulic Komarowa i Do- maniewskiej. Inwestycja jest ocenia- na na 20 min dolarow. 3/4" pomiesz- czen juizostalo wynajgte.Btdzie to m.in. siedziba Banku PKO SA, poliklinika amerykanska St. Vincent Hospital oraz pomieszczenia biurowe do aran2acji przez uZytkownikow. W sumie 17 000 in kw. powierzchni u- Zytkowej. Curtis Plaza jest pOczatkiem wick- szego zamierzeniafirmypragnacej zagospodarowae toezege Mokotowa na drobny przemyst,tistugi,biura, hotel. Wart* zaznaczyd,. te do budowy obiektu wykorzystane beda polskie przedsie,biorstwabudowlane, ktore wygraly przetargi. (eba) ' '''..kr:47A,M"-..77...--IT,A,..VW,-9:1,,V, ShOF006.:e .};; 7; , .e " '.. e,{ ,- - .....- , '''::.....*::: e sn,..,} Ze,: :: "."i ' -,',...,..k.' ,s s.SX ZfP:\...,k;: s ' e.s'Y\ , 4.''' 4 k.' , , s.A.'3,...ye.`"ftWe;,\:\ ' , < ks 4 ,

.....; , ,.... s

% '4''''''.- k s'S'. 1.'"s" at `,..,,::: .; n.:::',,;. ;: ,...., sf.',., s , , s ; .i..1 0:*.....1:c ,-s ..s 1.1:`,<.: s a , :. s''...,,s s-s

5 ,,.. ./ %.,..-.,:,f., ,, -$"'. ..' " s'`, ts -:;.4-... ,..,,, -4.-- vii0""

311*:' eiwrommiggii ,...111111iNiskrat

' Yr

Fot Ryszard Baranowski

34 33 BEST COPYAVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 33

Exercise 4 The text below was published in 1991. It is about building a new hotel in Warsaw. Scan the text and complete these exercises. YOUR 1.Re-write the first sentence in Polish in a more under- standable version.

2.In the text find two other sentences also describing the occupants of the hotel. In the spaces provided below write down the first three words of each sentence. a. b.

-, -.:....

wk.,. -A, st... ,.,_ ,__,.'el,.. ssA.,...... , s.. < " 0...:::', *..,": / ;. gi4 ..A. ...., 1.4' ,*ws''' vs,. ...7tS''''' ' t'ins41":St4*`1..,f4n, 3.1,1' ,.....s., ...." ^SSP, ib ,."" .. s.., : "Ss -A-4 ',..v.f..,,g,..,;;;;;.-,....i,:;,_'441.1;.:` k,..; Ns.",..s.(SS'i,,. s., so, *S

Gl6zony hail wejiciotoy ma jut tayratnit zarySotoanti kon- strukcjt. rot. Zdzietaw Cztery gwiazdki przy p1. Zawiszy Bedzie jeden apartameot spe- Hotel =eatzaprojektowany cjalny. 42 dwuosobowe i 320 poprzez mop&poLsko-austriaoki, koi. .Hotel pod robocza nasmanada& budowy prowadzafa- &bieski" Dray pl. Zawiszy jui chowcy z Austrii, zai___pracuja nabiera ksztalt6w. Prace poiti- pokey robotnicy. waja ale zzybko rozpocztto Nieco problemow przysporzy je w polowie ubieglego roku, anie rozwiazany problem Yoram- pierwszego goicia nowy ablest nikacyjoy w okolicy ulacuZa- ma PrzYlaa dv polowie PrzY- wiszy.Reaiizacjapierwotnych szlego roku. zaroierzed operinia sit, a tym- camera jui teraz wisdom°. ie W stylowym budynku z czte-:Me* paltiogcrwych zabraknie rema gwiazdkarni znajdziesit Same podziemne ale wystarcza tei miejsce tilt restauracji, dla wszystkich klient6w. ru,kawiarni, sklepOw,butt- ictiwi punktowuslugowycn. Oprocz hotelu, dzielnica mo- Znajdowa6 sit tam beda takitete ayska6 odnowtocie domy. Fir- oddzialy bank6w PRO i PRO SA.ma ma .bowiem piney wykonania takichprat. Nie zrata sit tym, te przegra- ta =eters na odnowienic Ho- telu Saskiego. (luk)

3 35 BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 33

Exercise 5 Now scan the text on the same new hotel and answer these questions in Polish.

- 1.When did construction of the hotel start?

2.What is the completion date?

3.What kind of rooms will be in the hotel?

4.What else will be located on the premises of the hotel?

5. Who designed the hotel?

6. Who is overseeing the construction work?

7. Who is working on the construction?

8.What problem has been encountered?

9.What is the cause of this problem?

10. What else can the Austrians do?

Exercise 6 Scan the text titled "Amerykanie wybierajgRoxydp i Teksas" and complete this exercise.

1.Find in the text all the Polish equivalents of the words 'to increase,' increase' (noun), 'increasing' (adjecti-e) and write them down below.

36 40 Reading Authentic Polish Unit 33

2.Circle the letters of the following Polish verbs referring to moving and give ,heir English equivalents.

a.odnotowywad - b.opuszcza6 - c.przenosio sip - d.wyrzika6 -

3.Find the phrases that describe warmer and less polluted regions/cities and write them down below.

Migraeje na pohidnie

Amervkapie wybleraN Florv0 I Teksas Od statego korespondenta w Waszyngtonie TOMASZA WROBLEWSKIEGO Ponad polowa An erykanOw noczonych, twierdza eksperei, rnieszka w miastach, z cze- alerowniet roc atralc- go polowa w miastach na po-cyjnota tycia w rnieScie. No- tudniu Stanow Ziednoczocych.wepoludniowoamerykanskie Z danych ostatniego spisu lud- metropolieprzyciagaja nie noici*wynika, ze Ameryka-tylko cieplejszym i twieiszym nie preferuja miasta na po-powietrzem, .ale rewniei lep- ludniu Stanow Zjednoczonychszym planowaniern, lepszym ponidej tzw. tniegowego pa- za,gospodarowaniern zasobow sa.Itak lirdnoi6 Flocydy i mniejara koncentracja prae- an:testairednio o 12proc., stepczoici.Najszybciejobec- podczas gdy o blisko trzynie rosnace miasta w Stanch procent zmalata populacja Zjednoczonych:Naples na Nowego Joricu i Florydzie,ktArecrinotowato miasta w Teksasie od- 77-proc. wzrost ludnotcii notowuja gwaltowny wzrost.Austin w stanie Teksas z 60- HoustoniDallas,jedeliu--proc. wzrostem przyjely trzymaja obeone tempo przy- szereg ustaw, uniemoiliwiaja- rostu ludnofci, w eiagu pie-cych rozwejprzeroystu,za- ciu lot Mena sie najwiekazy- nierzYsenzajacego Dowietrze, mi metropoliami w Stanchcharakteryzujasicwyjatko- Zjeckrocacnych po NowyrnWO wysokimi naktadami fi- Jorku I Loa Angeles. 7.410101- nansowymi na policje, szko- ni AmerykanieiemecYci 0- ty i ochrone zdrowia. pueocuaja dzili miasta p6bno- Miasta rosna mimo te cy i przenos-A sie w cieplej- rewnolegle rosna podatki, szeimniej zanieczysresone nakladane na mieszkaficow. okolice. Okazuje sie, to Arnerykanie w dalszym oiagii goteWria miracle .Amerykaneyw od- wiecej za bevpieczer5Itwo daja rie tylko nowa' struktu- iwygok nawet w obliazu rc goepociarcze StanOw Zjed- recesji gospodaarzei

41 37 Reading Authentic Polish Unit 33

Exercise 7 Scan the text on the previous page and find the information necessary to cor. lete this exercise.

1.Over the half of the population of the United States lives in a.the South. b.cities.

2.Fill in the table below. Where possible, write the percentage, or put a check if the percentage is not given.

Increase Decrease Florida New York Illinois Texas Naples, Florida Austin, Texas

3.In five years Houston and Dallas a.will become bigger metropolises than New York and Los Angeles. b.will become the second biggest American metropolises after New York and Los Angeles.

4. What are the features of the cities in the south? Check the ones that are NOTmen- tioned in the text. a.They are safer. b. They are warmer. 1.3c.They are less polluted. d. The taxes are lower. e. The cost of living is lower. f.The houses are cheaper. g. They spend more on law enforcement. h. They spend more on health care.

38 Reading Authentic Polish Unit 33

Exercise 8 Scan the text on the next page for the following information. Answering these questions will prepare you to better grasp the meaning of the text. YOUR 1. What is the full form of the abbreviation of "pl."? Find it in the text and write it below.

2. The word "pierzeja" (pierzei, Gen. sing.) is a technical word and rarely seen in newspapers. You are in a similar situation as a lot of Poles who have also never seen or heard of this word before. You can find the meaning of the word explained in the text. Which word is the equivalent to this word? Write it down below.

3. What does the word "przedsipwzipcia" (Gen. sing.) in the second sentence of the main text refer to?

4. Which of the following phrases are prepositional phrases describing location and direction? Check the ones that do NOT belong to these two categories. If necessary consult the text for clarification.

a.za fasada b. pod placem c.na 150 min. dolarow d. w Polsce e.pod kierunkiem f.na zabudow g.vis a vis gmachu h.na wzniesienie nad Trasa W-Z j.nawiecie k. na inwestycje

43 39 Reading Authentic Polish Unit 33

Projekt odbudowy pObiocnej strony pl. Teatralnego w Warszawie Nikeprzegra zSheraton= szawskiej Nateprzeniesiony Amory Icania prop*** Warssawia °abode's, prawn* byiby as poblialcie wanesienie simony plaeu Taatrainago. Za pianolowicia witwononq iasa-nad Tram WZ. del sbunowsgo w 1944 !aka paiaou Jablenowskich (damage KorporacjaSheratonHotels warszawskiaaa tatusza) abyie sit 450 polcajew supemowo-clice wybudowaa hotele w naj- wiekszych misatach PolsOrl. =naive Woks Sheraton, centre m handlowe i ankturacje, Floe Tisatralny bylby dobrym a pod placer padzimmri parking. peeratidem powiedzial dzIennikarzoin p-zedstswiciel Gtupafirmanierikaadkich wesirck amerybansita w Pol-finny ma EuropeA. Wilson. reprezentowanychprzezBO- ice".Pomysijestautorstwa Zarmadmamy no iwiecie po- STON-ATLANTIC VENTURES nespolu waniminkich nad NI hotelman!. niemny= e oty3apropozycjecalkowitej t8 pod kierunklan Jammu delmlademenieIpi odbusiowy aibinocnej pierzeiMatyjawidewicza. Projekt wy-na nowe inweetyeje w Potato. placu Teatralnepo. Kossty co-wardwa iota term konkurs tes° przedsiewziocia mem* sieSARP as zaburlowe p6/noonej Wykonamm bylaby firma as 12S-150 min dolardw. Uncladpiemei placu Teetralnegovie SAE AMERICA. Ma w dorob- missal to runty waste oo asj-a vita modal Teatru ku oryptnalne budomie w Sta- exiled 60 lain doL go. =eh Zjednoozonych, powierzo- Rzerznik prosovry prezydenta no Jo talkie renowacje Luwru. Wan newy rissiedczyl w ponie- AtnerYkardePrating, Eby w dzialek dziamilicarsarn, le *far- realizacji projektu uczestniczyld Wptywy z eitordaatacji pod- t& ale zonal& jeerers przyjeta.polscy architekci, zwlaszcan ziemnero parkingu. pod p1scem Sa rows*/ erne proprarreje JaninaMatylesdklevaint.Nie- Testre_. yinfirma OTO Maw oEwiadczenieprezydentawinpinirfinmaltssmprojektu -AMA) TIC VENTURESza- ;amt z torso orybienid. Nie rjorAte jokladnairekonstrukcja mierza ..,-rzeikazywad as odbu- wisdom. kiedy assti whir. ktdra downidote*diaTeatru Amerykanisreklaniala aw6jzaajda ' nowecreene viactram Wdelideo. pre$ektJake najwiokesa istriiogirdd.Prima& war- Mare& CRMIELEWSIL1

SARP = Stowarzyszenie Architektow Polskich - Society of Polish Architects

Exercise 9 Scan the text again for the information necessary to complete the sentences below.

1. The Boston-Atlantic Ventures is 2. The Boston-Atlantic Ventures proposed 3. Warsaw will give 4. The offer and there are 5. A group of Warsaw architects 6. The project proposes to with behind it. 7. The Sheraton Hotels Corporation wants to 8. The Boston-Atlantic Ventures wants to use the income from

40 44 Reading Authentic Polish Unit 33

Exercise 10 Fill in the empty spaces in the text below with the appro- 0 priate words or phrases from the box below. YOUR Najsiynniejszy (1) §wiata - nowojorski Empire State Building, majacy (2) i liczacy jut sobie (3), zostal wystawiony na sprzedat za stosunkowo niewielka sum (4). Eksperci oceniaja, ze budynek wart jest co najmniej 600 min, ale specyficzne warunki jego (5) wiata race obecnym i przysziym wiakicielom (6). Prudential Life Insurance Co of America, do ktOrej nalety (7), liczy, iz oferty naplyna z wielu paristw, zwlaszcza jednak z Azji. Japoriczycy kupili ostatnio sporo (8) w USA, m.in. nowojorski Rockefeller Center.

50 min dolarow dzierzawy 60 lat nieruchomoki (pl.) 102 piqtra obiektu drapacz chmur wietowiec

impFr".pliiiiinIIIII? .4411.4114+1.1.1.A.11 1.111J 0000000E00019 i H 060000.,,,, 01/111111 I " !1 111;114f:111 1113 ;1 Elk-1111 I .11111'1)1raesor re'lLefifIttett.II MEI , Projokt rekonstrukeyi Wafts.) airoxy Wang Tostraimpo 45 41 UNIT 34

(ACTFL Level: Advanced)

46 Reading Authentic Polish Unit 34

Exercise 1 You will see the vocabulary listed below in some of the texts in this unit. Match the Polish words for.body organs with their English equivalents by drawing lines between them. Doing this exercise will help you understand the texts better.

1. m6zg a. liver 2. oskrzela b. brain 3. pluca c. lungs 4. tarczyca d. bronchi 5. trzustka e. stomach 6. watroba f.pancreas 7. toladek g. thyroid gland

Exercise 2 The sentences below come from the texts you will read in this unit. The sentences can stand as a whole without the underlined parts. The underlined parts provide supporting details to what appears earlier. Read each sentence and, in English, describe the role of each underlined part.

1.Najwa±niejszy jest tarn Opthalmic Unitkombajn okulistyczny, Ictory z niei,viarygodna. precyzja i szybkogcia potrafi "powiedzier lekarzowi wszystko o oczach pacjenta.

2. Oba urzadzenia zostaly wyprodukowane przez japorisld koncern TOPCON najlepsza na gwiecie fume w tej specjalnoSci.

3.Pacjent emerytowany lekarznie dal jednak za wygrana.

4.I dzig, w trzy lata po fatalnej diagnozie, w organizmie doktora nie ma gladu raka!

5.ZespOl pod kierunkiem chirurga, Janusza Stepnia, przeprowadzil skomplikowang operacjserca.

6.37-letniego mOczyznc z rang serca przywieziono do szpitala w stanie bardzo bez tetna, bez oznak tycia. 4? 45 Reading Authentic Polish Unit 34

7.IVI6j specyfik podawany jest dousmie w oplatkowej kapsulcemowi Expressowi Wieczomemu prof. Jan Nowacki.

Exercise 3 The text below is about two in devices used in a medical examination. Scan the text and underline the parts that describe what the autorephractometer and the Ophatalmic Unit do.

114114,44.114..41- 446,1114114.141-116-14/411.14. 04,44, 4. 41. 4111..1bW61bAbraillAbel

Vilistyczna) japonia librzu A u toref ra k to- metr, czyli komputer do badania wzroku (na zdjeciu po prawej stronie lekarki), to najnowoczet- niejsze urzacizenie na twiecie. W ,,0-. PTO CON I e" przy ul. Broniewskiego 86 pent jednak ro- , ledrugoplanowa. * Najwazniejszy jest :014 tam Ophatalmic Unit kombajn o'.culistyczny. ktory z niewiarvgodna precyzja I szvbko- Sciapotrafi powiedziee" lekarzowi wszystko o. 9- czach pacje.ita. Nie tylkoowadach wzroku, take o jego chorobach. Oba urzadZen ia zostalywyprodu- kowane przez ja- potiski . koncern TOPCON nalepszana iwie-istnieja ludzie, ktoriy umieja do- ciefirme wtejspecjalno§ci.ga.dad siq z Japoticzykamil Prototyp pracujewta§n.ie w koli- borskim NOPTOCONIE".. A vict (124 tar)

48 'BEST COPY AVAILABLE 46 Reading Authentic Polish Unit 34

Exercise 4 Scan this text about strikes in Polish hospitals and find (1) answers to. the following questions. Write your answers in op 0 Polish in the spaces provided. YOUR Protest .szpitali rozszerza sic Do aka' protestacyjnej m- poczetej w semi; erode .przes warszawski Szpital Bids/mkt, do. Mesa od iredy, 5 ezerwes, ZOZ Wola-Zach6d. Od ranasflar- wanych Wale dalewle6 wolskich przychodnt. Take sena decyzje podjat tee STOCIZ (Ste- leczne Centrum Behabi litaeje w Konstancinie. Przypominamy, ze protestuja- cy tadaja m.in.: zniesienia konstytucyjnego zapisu o bezptatinej ,stutbie zdrowia i rammoczeinie wprowadze- nia nowego systemu ubozPiecusa od stycznia 1992; natychmiastowego umotli- wieniaszpitalomprowidzenia dzialalnaci gaspodarczej, zwolnienia od podatk6w darowizn przekazywanychsiut- bie zdrowia, podwytszenia climatal 'tufty zdrowia.

Abbreviation: ZOZ = Zesp61 Opieki Zdrowotnej Health Care Complex

1. Who started the strike?

2. Where are the nine protesting clinics located?

3. Name all the health organizations that are planning to join the strike.

49 47 Reading Authentic Polish Unit 34

4. Number the striking medical personnel's demands as they appear in the text: a.pay increase b. new system of health insurance c.gifts for medical service should not be taxed d.allowing hospitals to conduct commercial activity

Exercise 5 The article below is about a man who was diagnosed with an incurable illness. Scan the text and find which of the following statements are true (T) and which are false (F).

Hugh Faulkner w "Rivierze" Czlowiek, ktory pokonal raka

W 1988 roku, u doktora Hugha Faulknera stwierdzono raka trzustki. .Dingrioza byla okrutna-..dvra, najwytej trzyonieSitice tycia. Pacjent -,ernerytowanY lekarz 7 nie dal jednak Wygrana: :Prance/al

alteniatYWnyc4 menid:ItCztnin:stristijac : man. ditto makibbiOtyczna: I diik w trzy lata po fatalnej:diagnone, iv manizrnie . doktora the ma Nadu rakal Dr Faulkner Iiczy sobie 78 lat i cieszy sio znakomita kondycj4. Jest akt-ywny spolecznie i zawodowo. Nauczyl sio obshrgiwae: komputer,:rzetbid w drewnie i gradna harmonijce ustnej. W wieku dnewiotthiesiociu lat zaczno uprawiad Hatha-Yogo" mdwi. Spotkanie z:Hughem Faullcnerem i jego 10(14 Marian Weiss Faulkner (z titunacze, them na polski) odbodzie sio w stolecznym klubie studenckim "Riviera Remont" przy ul. Warynskiego 12. Kiedy? Jut 3 maja o godz. 17.30. (GAL.)

T F 1.In 1988, Dr. Hugh Faulkner was diagnosed with cancer of the pancreas. L:1 2. He was told he had 2-3 months left to live.

3.Doctors encouraged him to try alternative methods of healing, like the macrobiotic diet.

50 48 Reading Authentic Polish Unit 34

T F cs) 4. There are no traces of cancer in his organism. 0 5. He has learned to work with computers, carve in wood, and play the mouth organ. YOUR 6. He plans to stop practising Yoga when he is 90. 7. An interpreter of Polish will be present at the meeting with Dr. Faulkner and his wife.

Exercise 6 The text below is about a successful operation in a hospital in Koriskie, a small city in central Poland. Scan the text and find the answers to the questions that follow. Write your answers fn Polish in the spaces provided.

Sukces koneckich lekarzy 2ycie wisialo na wiosku

W koneckim szpitalu w nocy z 23 na 24 marca kilkunastoosobowy zesp61 pod Iderunkiem chinirga, Janusza Stepnia, przeprowadzil skomplikowang operacje serca.

37-letniego meZczyznc z rang serca przywieziono do szpitala w stanie bardzo cictIcimbez tetna, bez oznak Zycia. Tylko natychmiastowa interwencja dawala niewielkg szansc na uratowanie chorego. Operacja trwala 2 godziny 15 minut i byla pierwszym tego typo zabiegiem przeprowadzonym w szpitala w Kollskich. Dricld umiejetnaciom zespolu operujgcego i co podkre§la doktor J. Stcpien =odpornotci organizmu miodego pacjenta, operacja powiodla sic, a stan chorego jest obecnie doskonaly. (mei)

1. What two adjective forms in the text are formed from the name of the city of Konskie? a. b. 5I 49 BEST t1Pil AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 34

2. The first sentence answers a few basic questions, like who, what, etc. Locate the answers to the questions below and write them down in the spaces provided. a.what? b. when? - c.where? - d. who? -

3.In what condition was the patient when he was brought to hospital?

4. How long did the surgery last?

5. What factors made a successful operation possible?

Exercise 7 The text below is about 'Novit', a new, supposedly miraculous, drug. Scan the text and find the appropriate endings to the sentences below. Check the appropriate boxes.

ktrzynkamOzgiai_p_igsglate. "NOW" cudowny specifik 1146j:Specyfik podawany jest doustnie w oplatkowej kapsuke- mbvri "ExrcessOwi czornerne "sof. JAN NOWACKL - Rozpuszcza sic w .tokidicu przez Wide gOdzin i w p i e r y i s t e j frac dziatania dostarcza organizmowi niezbOne sk.iadzuli do budowy dutej zdmwej kiwi.

. Tylko w okreSie minionych 12 lat stosowania preparatu skorzystalo z niego pond 18 tyskcy cliciyeh kontynuuje Jan Nowacki. "Novit" jest kopozycja specjakiedobranych zwiark6w nieorgathcznych lorganicznych,,gldwnie i insikroelementow. Eliniinuje .rake janayliSinej, usrai, tarczycy, mdzgu, twarzy, piersi. Ohm, otkrzeli,..watroby, toiadka, sky "Noire przywraca cierpiocym rownowagc. Wzmaenki say obronne organiz' mil. Wplywapozytrmie na procesy fizjo1ogiczpe. Wzmacnia ichfiiiikejekiwanie i dopowadza do stabilizacji. Pragnc pod1cretlid, to wszyscy chorzy, ktdrzy sic do runic zglotili po preprat, nigdy nie odczuli najmniejszch, szkodliwych skutkOw jego Stwierdzili natomiast jego varnacniakice i odtywcze funkcjonowanie.

.(--) . - Przypisuktcallovir opieram sic na kartach chorobowych pacje.nt6w. Na takich ba- daniach,jak analiza krwi, morfologia, OB, plytkl kiwi. Po miesiccznej kuracji specyfikiem zobowiazujc pecjenta do przeprowadzenia podstawowych badad laboratoryjnych. Jestem przekonany, to bcda o niebo lepsze od poprzednich. Oczywitcie pod warunkiem, to pacjent - w okrtsie leczenia -niebcdzie sobie szkodzil piciern alkoholu, kawy ipaleniem papierosow. (GAL.) 52 50 Reading Authentic Polish Unit 34

This text contains several quotations. The person speaking is using everyday Polish and, as often happens in spoken language, it is imprecise. Here are two corrections:

There is "Stwierdzili natomiast jego wzmacniajgce i odtywcze funkcjonowanie.". The correct form is: "Stwierdzili natomiast jego wzmacniajgce i odtywcze dzialanie." There is "(badania) bgdg o niebo lepsze od poprzednich" . The correct form is: "wyniki (badali) bgdg o niebo lepsze od poprzednich."

1."Novit" is administered in the form of a.injections. b.capsules. c.vaccines.

2.It supplies the patient's body with a.components for producing large quantities of healthy blood. b.minerals to strengthen affected organs. 3. El a.During the last twelve years it was given to 18,000 sick people. b.During the last eighteen years it was given to 12,000 sick people. 4. According to Prof. Nowacki, it eliminates cancer of the a.liver. b.breasts. c.gall bladder. d.brain. e.bronchi. f.kidneys. g.thyroid gland.

5. a.All his patients have been cured. b.All his patients noticed its beneficial effects. 6. When he prescribes the drug, Prof. Nowacki a.examines the patient himself. b.consults the patient's physician. c.consults the patient's health history. d.asks the patient to come in for regular physical checkups. 7. During the treatment the patient is not supposed to a.take other drugs. b.drink alcohol, coffee nor smoke cigarettes. 53

51 Reading Authentic Polish Unit 34

Exercise 8 The sentences below come from the text you are going to read next.

. . . 1.Find and underline the subjects of these sentences.

a.Pierwsze spotkanie lekarzy europejskich Wschod - Zachdd odbcdzie sic w Krakowie od 30 marca do 1 kwietnia pod haslem "Medycyna humanitarna i prawa czlowieka".

b. Na zaproszenie organizacji "Medecins du Monde" - Lekarze 8wiata przyjedzie ok. 450 lekarzy i innych ludzi zwiazanych z medycznymi stowarzyszeniami spolecznymi.

c. We wrze§niu 1989 r. stowarzyszenie "Lekarze Swiata" zarejestrowane zostalo w Polsce.

d.Dziala w nim Idlkudziesicciu lekarzy, glownie z Krakowa i Warszawy.

2. Check the verbs below that refer to future actions.

a.bcda utrzymywali sic b.dostana c.maja zamiar d.odbcdzie sic IDe.planuja f.powstala g.pracuja h.przyjedzie i.zarejestrowane zostalo

Exercise 9 Now scan the text describing the organization "Physicians of the World" published in 1990 to find the answers to the following questions. Write your answers in Polish in the spaces provided.

1. What was going to take place in Krakow from March 30 to April 1?

2. What was its motto?

54 52 Reading Authentic Polish Unit 34

3. What does the text says about the beginnings of the Physicians of the World organization?

4. What happened after December 13, 1981?

5. What happened in September 1989?

6. What were their plans? a. b. c.

7. How will the financial matters of the Polish section of the Physicians of the World be solved?

Lekane SwiatawKrakowie Pierwsze spoticanie lekarzyszenie Lekarze Swiata" za- europejskich WschodZachodrejesttrowane zostalo w Polsoe. odbcdzie sic w Krakowie ad Dziala w nim kilkudziesicciu 30 marca do 1 bwietnia podlekarzy, g/ownie z Krakowa i haslem Medycy.na humani- Warszawy. W grudniu po na- terraiprawa cziowieka". Na gall Rurnunom. Planuja zok- zaproszenie organizacji Niede6g,anizo.wanie pomocy dla, Maio- cins du Monde" Lekarze ruskichdzieci,ktorechoruja Swiataprzyjedzie ok. 450 le-na skutekska2enia po wybu- karzy iinnych ludzi zwiaza- chu w Czarnobylu.'s nych z medycznymi stawarey- Maja zainiarotworzyd w szeniami spoiecznyrni. Warszawie przychodniQ dla Organizacja Medecirs du bezdomnych. Pracuja nad stwo- Monde" jak potinformawanio rzeniem siecidarmowych ap- @a konferencji prasowej 28 ttek z lekami z darow (pierw- marca .pawstala we Francji sza bQdzie w Krakowie). w 1978 r., potem w innych kra- W tym roku polscy Lekarze jach Europy Zachodniej. Swiata" dostana subwencje z Po 13 grudnia 1981 r. przysta- Paryta. Potem, ta'k jak w in- ta do Polski leki, mleko, odijrw- @yob krajach, bcda utrzymywali ki. siQ z datkow od ludzi I przed- We wrzegniu 1989 r. stowarzy- sigbiorstw. amp

5 5 53 BEST COPY IMILABLE Reading Authentic Polish Unit 34

Exercise 10 Fill in the empty spaces in the text below by choosing the appropriate phrases/clauses from the box below. Write the appropriate letters in the spaces provided. The text is about a modern hospital progam to be introduced in Europe in the 21st century.

Wroclawski szpital XXI wieku Wroclawska Akademia Medyczna bpizie pierwsza uczelnia Europy Wschodniej, (1). Program ten, (2), ma ustalie zasady organizacji europejskiego szpitala XXI wieku. W duriskim o§rodku uniwersyteckim w Odense rozpoczeo sib jut szkolenie polsidego §redniego personelu medycznego. Duriczycy, (3), wyszkola takte menedtera medycznego dla Akademii. (MIL)

a.koordynowany przez belgijskie ministerstwo zdrowia b.ktorych kontakty z wroclawsk4 uczelnia trwaj4 jut od pitnastulat c. w ktorej zrealizowany zostanie program EWG pod nazwa "Hospital for Europe"

54 UNIT 35

(ACTFL Level: Advanced)

57 Reading Authentic Polish Unit 35

Exercise 1 The article below is about the origins of some Polish words related to money, finances, econoniy-, etc. Scan the article and find which Polish words referring to money have the words listed below as their origin. Write the Polish words in the spaces provided. stowo W stowo POLAK MODLI SIB DO PIENIADZA Nie jes-teimy jui paristwem ideologicznym. Polak modli w iredniowieczupolsicq kabze". &gamiest butter" sit dzii raczej do pierriqdze, ale wfaici,,We co znaczy jest maw niemiecie: Kentor".Kantor" %iota sita slowo ,,pieniqdz"? Oki/ pieniqdz" jest prostowicuiskq computer.", obliczoo" ma ten scam brocItostem, co poiyczkq z niernieciciego Pfannig" (,ifers's"). Pfennig" angielaki computer".-Kentor" i komputer" sq w grun- wiqie sit z petunia ". Petunia" pochodzi_ad eie jednym i tym samym wyrazem. upscus", gdyi Ludy posterskie pkicify bydtem. Pecunia non °let"(pleniqdze nie inierdzq") 4nOwi Niemiecka jest rowniet shade"; gieldo" to dell:awe starorzymskie przyslowie. stowo; Gilds" bylo zgromadzeniem" (kupc6w),- ale ja. szcze przedtem ucztq °tier:1g", spoiywanq przez zgro- Najwoiniejszym pieniqdzern jest ad dawn dolor; co modzonych (joie gdyby icornuniq" w icomurbie"). a Wei znaczy dolor"? Ten wyraz pochodzi od talare"; *niernietki Toler" to daret od Joachitnstaler", czyii (pie- Ournne Glom bank" :Gaze° sit ed skromnej iavry" rsiqdz) z rniejscowoiaiJoachirrestal". Bite od rotu 1519 (stolu) do wymienionia pienitdzy, banal" po wlasku. srebrno monde Int/slate bye dobrob bo wicrigce rozeszta INiewyplocalnemu wyvnocaeo jego krAct, bancarette" sit swam ze swq nazwq po colym iwieoie.Si °dawdle stqd none bankructwo". przyrcatek take i miala w XVI i XYN vAeku jetinici", Wreszcie cry= biznes"; cnigielski business" yr/wa- to jest joachirnid". Wide maw pleniqdzy urobiono od d:Di sit z busy", crojqty". Muszt pasiedziee, ie w mdch miejscowaci; .no przyklad z Florancji wywodzq sit Ha- uszach no tle potszczyzny stowo to bran* niezbyt dobrze. verty", ze Schwbbrsch uhalesze" I tak dalej. Wolalbym downy inters*" ad facinsidego inter-me, Pieniqdzmi sit pled; tho niektarych Wide pewnie ,.bye porde:kr, vaajemnie skoczeniern, to slowiairskie placenie" podia: ti ad IftiO* Na koniec rzecz najwainiejsza, clam tych wywodow W/Ch platow", btdqcych dwiiwalentern no mice stare- tat glows calico obiegu pienittnego: kapfter. Ka- > j vrymiany. pike to glowna cagid majcrtica, pracujqco no wertoie Term zapytojmy o ukase i kantor". Kass" jest villa- dodatkam; cry= ten pochodzil ad locinslciego ,,copita kiwis ..kosetq": adwloskiaga oassa"lheir.go Lis": glicvny" i capon sigiowcr, can skrzynka". SOCZCZ peed Acme capsa" *do Nadal OSLO 41111111MINIMINM

English equivalent of the root word Polish word 1.be between 2.bench - 3. box - 4.cattle - 5.feast- 6.main; head - 7.sheets -

58 57 Reading Authentic Polish Unit 35

Exercise 2 The text below is about the two richest citizens of the Malopoiska region. Scan the text and answer the following questions in English.

1. Who was Mr. Zasada in the past?

2. Who is he now?

3. How big is his fortune?

4. How much does Mr Penderecki, a composer and orchestra conductor, earn a year?

S. Zasada nabogatszym Malepolaninem W arralkowie oglaizono Itst4 zizilakKau Caibas atlaCh. aslasz;s: icafic6w alatqpolaki. Na pierwszain zaiajeca isat idavny auto- uscbitiata, dam przenxyalowiec i Unawake Salaisalaw sada. Joao znajatek oszacowszo 1311. 23 &heft. Na AO! dWpozycji pastawiono Nezysztata Peaderfacklego, Wrap zacz. ea xcotity za itamponowarde *wawa, aiegaiii padatai. 50talkerdolarevr.

Exercise 3 Scan the text and find which of the following statements below are true (T) and which are false (F). Check the appropriate boxes. T F

1.Several American consultants will start working for state and private companies in Cracow. 2. They will give advice on how to start a company and how to make business deals. 3. The consultants have previously worked in Czecho-Slovakia and Hungary.

4. They will work in Cracow for a year or more for 3,000,000 zlotys. 5. The idea of providing American consultants to Poland came from Jack N. Behrman. 6. He has already encouraged fifteen American colleges to educate specialist in order to help firms in Eastern Europe. 59

58 Reading Authentic Polish Unit 35

Amerykanie dorakami wkrakowskich fffinsch ZaIzzylatest**takeout's tom. .areespkatri., &kir =apostate prom w tratosniciels 4 Priwitiont. Bede oci deceased, :ilk zuganksows6 thsokit- efektywnie bandlowse. Spic3alifd.ascot, sis lig** .11009.1- polsklego- i historii, a takiepozoik. eXteeek APelotitho-Poli: troget w. naszym .krsju.. Zoltan; _act zattudaieni .penes kra-' tcrerskie army as .1 ion .lub *alai majg otrzynaywed 3 inn zl miesisczale ores inieszkaals 'tut okras pobytu. w Police.. Po. myelodaw.4 przedlievrsiesta jut jest Jack N. Seismic, byti ceminisrter. handle w =Was Johns Kenned.reeo: Zdolal on jut zachecie 1S emit:Yds, ..amerykafistich uszelni dO' panto- cy. w ksztaleeein specjilist6w,dle potrzsb ilizo.*.krejach En.: ropy Wichodoiej. Warta dodois konsultanci OUSA prase* jui w Czecho-Slowacji i na Wsuzeck. . Exercise 4 Scan the text about a new bank in Warsaw andanswer the questions below.

1.In the text, find the equivalent of the worddotychczas' and write it down below.

2. There are two sentences in thetext containing the adverb `teraz': a.Teraz otwarto jego filip przy ul. Kasprowiczana terenie Hwy Warszawa.

b.Teraz powinno byd sprawniej.

As you can see, they are used in two different meanings one of them means obecnie' and the other niedawno.' Write each of theseequivalents in the appropriate space provided above.

3.Find the word which has a similar meaningto `rnie.ficia sip' and write it down below.

4. What phrase does Ms. Makarewiczuse to refer to the bank branch on Kasprowicza Street?

5. Even though the locations of the branchesare mentioned throughout the whole text, if you do not know Warsaw, you need to carefully read the textto figure out where they are located. Check the sentences that are true. a.The old branch is located on Inwalidow Square. b. The new branch is located on Kasprowicza St. c.Huta Warszawa is located on Kasprowicza St.

59 Reading Authentic Polish Unit 35

d.Kasprowicza St. is located in the area of Huta Warszawa. e.Huta Warszawa is located in Zoliborz.

f.The new branch is located in Zoliborz.

Nowy bank w ,stolicy (P) (Informacja wiasna). Dbtychczaswarszawskiod- dzial .WielkopolskiegO. Banku Kradytowego gnieHzil siq w domu przy pl. Inwalid6w. Te- raz. otwartojego fili@ pczy ul. Kasnrowiczana terenie '.Huty Warszawa. W tutejsiej placerwce m6wi tasttpca dyrektora od- dzialu, zarazem naczelnik wy- dzialu. kredytowego Miroslawa Makarewicz podobnie jak przy pl. Inwaliderw otwiera- my I prowadzimy obsiuge ra- churkesw bankowych, clia- °sob fizycznich i :podm3.ot6w gospodarczych, przyjmujemy ter- minowe wklady oszczedno§cio- we, udzielamy kretko- i §red- nioterminowych kredytew. La- da moment wprowadzimy obsluge euroczekew. W banku przy Kaspeowicza pracuje oseb. Zoliborz byl- dotad bankowa pustynia. Chcac zalatwie jakakcilwiek operacje jeid-zilo siq.dor6d- mie§cia.Stojac w .kolejkach tracilo sib sporo nerwow no i czasuTeraz powinno bye sprawniej. Bank jest czynny w dni perwszednie od 8 do 17, za6 w wolne soboty do 14. (krll

60 Reading Authentic Polish Unit 35

Exercise 5 Scan the text once more and find which of the followingstatements below are true (T) and which are false (F). Check the appropriate boxes.

T F 1.There are two branches of the Wielkopolski Bank Kredytowyin Warsaw. 2. The new branch is located in Kasprowicza St. in thearea of Huta Warszawa in the district of Zoliborz. 3. The bank offers services for both individuals and companies. 4. The bank offers Eurochecks. 5. The bank is planning to make opening of certificate of deposits possible in the future. 6. The branch in Zoliborz was opened to compete with other banks inthe area.

7. The inhabitants of Zoliborz will save time and avoida lot of unnecessary L.3 stress thanks to the opening of the branch.

Exercise 6 Think of what you know about the services offered by AmericanExpress. Then read the questions below and scan the text that follows. Answer the questions in English.

1. How long was American Express absent in Poland?

2. What kind of serviceswill American Express offer when itstarts to operate in Poland? List the services in the spaces below.

TOURIST a. b. c.

FINANCIAL a. b. c. d.

61 Reading Authentic Polish Unit 35

3. What will be the two next stages of the American Express operation in Poland? a

4. What is the condition for introducing the second stage?

5. What is the reason for the return?

6. What do the figures 500 and 1600 represent in the text?

American ExpresswPaso American Ewen (AMEX), *Maz noibordzi.iweave's fires rystyana-finonsawydk tworsviti We wtorek sly* bitoro nor Mama- wie. Nowa ctwarty oddziai je-rzystania z kartje...tposiada- den z sleet niemal 1600 na frwie-nie dolarow w banitu. Et cie bedzie cderowal iwszyst- jeszezenieustalono,ale na kieuslugiawiadczoneprzezpewno beidzie to o wide raniej American Empress. nil 2 tys. dolaritw" twier#4 Erma qv:We abslueiwala po-przedstawiciele AMEX-u. droinyvh.wyjetbdiajacychza Firma wraca do Pallid po 52 trezerwanja bidettrw, ho-latach aieobeenoki. Chce byte teli, wynajem .samoehodow nakatalizatoreza"ddazagranicz- carlym- *wiecie). nych inwestycji w Podsee: Ate- Bqdzie tet gwiadczy6` uslugi?Weeny binnesmenosn 4., is erne- stinaneowe: wrniana wabrt, ku- 040 IRSTawYezikiesii as Zack*. pno i sprzedai miediew poder6i- Este" stwierdzil szet ych, odzyskiwanieutraconychna PolakMarek Luba. W tej .kart kredytowych oraz &tag* elm% ok. 500 polskich sklep6w oczekiwany przezbizneetnent w i hotedi akeeptuje karty -Ameri- tzw. moneygram. ezyli tele- can Empress. *be) graticzne przesylanie pieniqdzy Kaladnym krakiem mt by adadtpuienie !Wakens kart kre- dytawyehAmericanEwes's: wpierw tyWra delarowych, a pa- bcdsie mie6 .pesuala,ge= gdY ie slatiowka kale w Deb wyandeedalsia" (skim stakiwkowych. Warunkiern ko-

62 ST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 35

Exercise 7 The text below is about the richest people in the world. Scan the text first. Then fill in the tables that follow. 1.Fill in the table with the names of the richest people in the world mentioned in the article.

miej- nazwisko kraj majatek see w mld USD

2.Fill in the table with the data required.

miej- kraj liczba majatek see miliarderdw w mld USD 1. 2. 3.

Lista najbagatssych K R.E iudzi iwiata u .s , Rfin7Airuifink_ n

(P) Na csolowce lady noi-niTaikielairoMarl,magnet Natrzecimmiejscuzostal banana alerschomokismi sklasyfikowany Amerykanin bogotszpch kith; inviota no- Wyprzedzil 57-letniego Sam Walton, whicicielsieci skip& sofeano pedal w o-Yoshiaki Tsutaumi. kt6ry dam - supermarket6w Wal-Mart". stotnins humorzo aloorylomiski bit sit na budowie linii kolejo- Wprawdzie ma at 18,5 mld, ale wychizakladaniu n61eolfo- podaielone rnitdzy pieciu czlon- meows "aims; Wog co wychiImeseatenlets tow rodziny. mial na litcie"Forbes*" nu- Mal pals** ranking ivoio- mer 1. Pre= FIAT -s Givanni towydi moorpplkaw. Jape& Majatek Taikichirs- Mori ass- saaalad sit dopier* as 27. czyir wypaaddl loporicsdco. tidesitna 15 mld dolar6w, miejoest, s 4,2 mid dolariw. Za- Tsatsami ma miliard mniej.ra' pa aim aR potomkwie a- Stany Zjednoczoneprzoduja Nie jest jednak pewne piste meryksaakieg magmata prase- natoraiast w liczbiemiliarde- Forbes" czy przypisywanewego Williams Itanielplas row: jest lea at 64. Maja w Bu- Tsutsuraiemu 14 mid tojego Resnais,raiwnittsession! as rnie 207 raid dol. majatku, gdy caly ntajetek. Numer 2" ma 4,3 mld dol. 41 japoriskich railiarder6w 40 proc. ualzialiaw firmy Koku- zgromadzilojedynie126 rni- do Keiicaku,ale jest calkiem Wloaka rodzinaBenetton6w, liardlaw. 'Tut tut za Japoficzy- prawdopodobne. to riowniet po-brytyjski magnet prasowy Ro- kami klasylikowani sq Niena- bert Maxwell i wlaheiciel tele- cy z 40 millarderanai. zostale 60 proc. =lady do niego. z35miliardamiwiz6 CNN TedTurnernie Najbegstaayza eslowiekiem as Taa- tsumi pobilby Moriego na kali siomakiej jest obi* 117-let- gloom. znaieicili sit w pierworej czterdziestce. Golden M. asiejsee ashide sajtli melwie kolvinbijdclego kartela asebotykowog* a Me- dellin Pablo lbacebar i trsej 6.1 brads (Sebes.Zsrobill as ha- 63 kainle 2,5 m14 dolmaiw. (Seater) lac) Reading Authentic Polish Unit 35

Exercise 8 The following article is about the opening of a stock exchange in Poland in April 1991. Scan the text and find the following information and write it down in Polish in the spaces provided.

1. What is the capital of the exchange and how it is distributed?

2. Where is it located?

3. When will the exchange officially start its activity?

4. Had a stock exchange ever existed in Poland before?

Fundamentdla gieidy (C). Pod aktem zawiozaniswych w Warszawie S.A. eta- formacje bedo stanowit bodi- toiciowych jest prowadzenie aptlki skcyjnej Weida Peale-nowio:jejprezes Wieslaw ce die menedter6w. cizialalnotci w zakresiepu- row Wartsielowych w War-Rostock' oraz do/nobczlon- Minister przeksztalcen wia- blic:megoobrotupapierami szawie it bm. plot711 podPisYhowzarzadu Wlodzintiers inotclovryth Janusz .Le-wartoiciowymi, w tyrn pro- Leuek Bakersowies wiee-Metiers i ElibletaPastels. wandowsici poinformowal, tomowanie obrotu.i upowszech- premier,ministerfinans6w,Do rady nadzorczej powola- przed wojno istnialo w Pol-nianie zwlozanych z tym in- Janiwz Lewandowski mi-no:Grzegorsa Jedrsejczakasee 6 gield, pedniej vrszystkieformacji. Sp6lica zobowisza- nisterprzeksztaleefi wham-MarinasKenton*, Marius zostaly zlikwidowane. Obec-na jest do prowadrania giel- iclowychoresDaunts Ko-Rajczyka,Janusz* Qaandta, nie, po50latach przerwy,dy oraz krajowego depozytu idm-Krassewsica notarium Andrzej& Burzynskiego, Leas- odbudowujemy nerw polakie-papier6w wartoiciowyob. Air- IndYwidnainel Kama lath No-k& Ratajczak*, Stefan* Pray- gosystemugospodarczego.cje speak' . jak poinformo- tariainej air 66 w Wansawie.werniego, Jaroklaws Merin- Fakt. to gielda zloicalizowa-wal jej prezes Wieslaw Roz- Dokument ten stanowl Jedenellen',Grafton&Doman- na zostanie w gmachu bylego Judd, mop nabyvatt wylo- z podstavrowyeh Madmen-skiego, Witold& Zemke, An- KC PZPR, jest malym rewan-cznie podmiotyprowadzoce tow giddy, kits&irritatedrzej& &monks i Andraejall- ternhistoric:atm. Jako przedsiebiorstwamaklerside, Jakelednoosobownl spina"reelaakiege. osoba odpowiedzialna za pry-banki oraz skarb pahstwa. skarku paistwo s imitates" watyzacje locze a faktempo- akeyjnyas60saidslotyeh. Powolallkny dzisiajdo wolania do tycia giddy wiel- Modal etlejsbeIsrlseeo- Bedzie on podzielonyna 60tycia instytucje, Mika steno-tie nadzieje powiefizialnaiadsgieldy sirsowyldsino tys. akcji imiennych o war- wi rdzen nowego systemu go- min. Lewandowskl. Powinno.Jest dopier* wr (seawayto toici nominalnej 1 min zio- spodarczego powiecizial po to bowiem ulatwit publiczne jot w as Jblitswi *We& Od- tych bads. Kapital rapaso- uroczystotci wicepremier Le- oferty, wyceny, prywatyzacje bOdsi sit plerwmis issiewaids vry spend wynosi 10 mid szekBalcerowicz.Jestto rozsodne kierowaniekapi-akeR pieeissPerwaniva- ziotych. a fundusz obrotcrwy symbol przelomu. Gielda be.;talu do tych ride* w Pal-Dave uptick Polska AwkitY- 37 mid zlotych. dzie dostarcza6 informacji oace, gdzie jest on najberdzlejnia kapitalizaurzisagissnyan przedsiebiorstwach w formiepotrzebny. swej, dziablasie. Pierwszy zarzod sp6lki spelek, kt6rych akcjebede Zgodnie ze statutem celem Gielda Papierow Wartacio- dopuszczone do obrotu. Tein- Gielda Papier6w War- Joanna Tnipkowska

65 ST COPY AVAILABLE 64 Reading Authentic Polish Unit 35

Exercise 9 The text you are going to read is about the changes in cr) equipment-in Polish households in the last three years. Look 0 at the tables below first. Then scan the text and find the information necessary to fill them in. Write your answers in YOUR English.

1. Which of the items listed below increased and which of them decreased?

Increase Decrease

automatic washing machines record players bicycles refrigerators color TV sets scooters mono tape recorders VCRs motorcycles

2. What does the table below show? Write the appropriate heading in the space provided.

1988 30 1989 36 1990 49

3. What do the figures below represent?

1988 24.1 14.7 13.2 1990 26.2 13.6 24.5

6 65 Reading Authentic Polish Unit 35

Magnetowidowy szal (01) W addaSaieb beech Samochod6w oeohowych przy-. w subsyea geseedlarsiwach bylo Draw* 9 r=oc. (w 1988 r. darsewych sakbriej prohylcrzyvedelo kit 24.1 na 100 eo- mairsetewhliw. itelerowyeb te-spodarstsv domowych, w 1990 lewbeeow, samradareitI 26.2). Niewiele (o 3.7 arm.) asteutahresareb. 13Zira przybylo maszyn do szycia. adasteerew, saagastobsaiw ma- 15 bylo aatomiast gramofonow astardesayea, s+ w, skate- ew 1988 bytes ids 14,7, a w 1990 -row i metareweeow wrath& it statisitYk aleseepwasych Nieznaeznie (o2,3 pave.) *Matta* arms snipe isfitsbleir ubytorowniet magnetofonow wieepresaleis naliezeiwiess. m000fordemych, a przybylo(I W 1988 c. as 100 goepodarstw tozaaczate)atereofoniczn,ye.h dam:myth przroadalo Draw% 30 (w 1908 r. bylo ids 13,2 na 100 kolorowycb telewisorow, w gopodarstw domowych, a w 1989 byto ich gonad 38, w 1990 1990 24,5). prawle 49. W ciagu trzech 1st Polacy pozbywaja sit rowe- =root wyni6ei 87,5 prom. Bide- rs:1w (mmiej o 4,3 proc.), mato- sitelskeetaie wsrselaWO*cyka, akuter6wimotorowe- seapsetewidowt rem (0 13,4 proc.) (ass)

Exercise 10 There are three things that the Pro International venture wants to introduce in Poland. Scan the text and list these three things in English. Pieni4dze zautomata Wspet/practkjaca z trzema za- komaty. Sa to urzadzeniain- chodnioeuropejskimi firmaxni stalowane w skiepach i uli- elektronieznymi spdlica ,,Pro cach,slutacedowyplacania International ",zamierzapro- gotOwld napodstawiekarty mowad w iolsce nowoczesny kredytoyvej. systembankowy,opartyna Ostatnim elementem jest sy- kartachkredytowych najnow- stem zarzadzajacy zaSobarni szej generacji. banku, pozwalajacynazakla- W skladsystemuwchodza danie konti wykonywanie na tzw. inteligentn-ekarty kredy- nich operacjibankowychbez towe, pozwalajacenarealiza- udzialu kasjerdw. cje rotnegorodZajuoperacji Pro 'International" od trzech finansowych, poczynajac od miesiecy dziata w olsce jako oplatza automat telefoniczny jointventures. W przyszlym poprzez w pelni zautomatyzo- roku bedzie testowad system w wany i bezpiecznydostepdo ZSRR. Podobny test Pro Inter- ban Mow. national" zamierzaprzeprowa- Drugi element stanowia ban- dzit takte w kraju. (pn)

3. 67

66 J11.. - ar .2 No pm 1111.1111721111

UNIT 36

(ACTFL Level:Advanced Plus) Reading Authentic Polish Unit 36

Exercise 1 Fill in the empty spaces in the sentences below with the appropriate words from the box. You will need-the vocabulary used in these sentences to read the texts in this unit.

1. telewizji kablowej bcdzie przebiegae etapami. 2.Ksicgamia sprowadza wiele pozycji od 3. do StanOw i Kanady 0 - 01. 4.Prawdziwy biznes wymaga szybkiego informacji, przesylek itd. m6wi szef DHL Worldwide Network. 5.Rzad poludniowokoreatisld udzieli kredytu na modemizacjc wojew6dztwa opolskiego. 6.Samsung ma dostarczya i inne urzadzenia. 7.Zaklady Telfa wspolnie z Ericsonem zajcly sic produkcja podzespolow dla tzw. telefonii mobilnej, inaczej nazywan4

centrale telefoniczne przekazania instalowanie sieci telefonicznej kom6rkow4 wydawnictw anglosaskich numer kierunkowy

Exercise 2 Scan the note on the next page about cable television in Poland. Find which of the endings to the sentences below are correct. Circle the appropriate letters.

1.Reception of cable TV in Warsaw will

a.be restricted to Ursyn6w, Sluzew and Stegny. b.start with Ursyn6w, Sluzew and Stegny and then spread to other districts. c.not include Ursyn6w, Sluzew and Stegny districts at the beginning.

2. The agreement about cable TV installation has been signed with

a.eleven main Polish cities. b.majority of eleven main Polish cities.

3.Installation of the equipment will take

a.less time in Warsaw than in other cities. b. more time in Warsaw than in other cities.

69 Reading Authentic Polish Unit 36

s . elevii*Wows . 'Jr Jot Ayni.:edint,-badzie. caohna aibido& w Warsza.wie 'tele- 144,1* katdawri, W.tagiarTnszajlsolejtaggat zostanst okaiblowane cr- *Ws: ThIP710,4=4301kew &-AbeKaj, 43011114 sukawYtwole Ione; Idzinkihe 3. =MIA Priam. obeSingie. KlavanYch -010mit w nick zostaly jut podpisane uraowy. Inshallowastewittiodzeti.fg? atanY--potroas 4, ai,w.eineiejsZych o- *Wheat .

Exercise 3 The text below is about cooperation between AT&T and Polish Post, Telephone and Telegraph. Read it to find the answers to the following questions. Answer the questions in Polish in the spaces provided.

Amerykariskie telefony Kontrakt wartaid 63 enla podpisair Tie Awaritan Tolophana and Tale- graph (AT and T) i ganwolna dwakcja rdiWj Pout', Tokio- nu-Tektgratu. Ainerykanie zamierzaja poprawit telefonizacj@ Szczecina i okolic. Plock, Wloclawek i Siedlce otrzy- maja amerykanskie centrale mit.dzy- miastowe. Wszystkie instalacje, zakupione i montowane za amerykanski kredyt, maja byt gotowe przed koncern roku 1992. AT and T gotowe jest w przyszlo- §ci zainwestowad jeszcze min dol. w budowq telefonicznej sieci magistralnej i abonenckiej. 1 1. How much is the contract signed by AT&T and the management of Polish Post, Telephone and Telegraph worth?

2. Where will the money come from?

3. What is AT&T going to do?

70 70 Reading Authentic Polish Unit 36

4. What will the cities listed in the article get? 41) I- Z0 YOUR 5. When are the installations to be ready?

6. What would AT&T like to do in Poland in the future?

Exercise 4 The note below is about a book fair. Scan the note and fill out the table with the necessary information in English.

ITitle of the Show Organizers Dates Places Participants Market size

Pierwsze Targi Polskiej Ksitiki cclbedsit jesienit w Stanch Zje- ,- .; , i;, , dnoczonyth - 11-13 paidziazdka w Champ, a tydazed pozniej .-.-::* 18-20 w Now Jaku.Tak wiel- -11.11111 -*:::- kie przedsiewziccie orpnizowane j:':::. jest it Adantykiem po raz pierwszy, weimie w °ins udzial SO pzet polonijoych i lime wydawoictwa polskojezyczne Byo mole targi usprawnk obieg ntszej kskiki ,-. ---- w liczacyrn pond 12 milionow ...... , ..-.. 0 mow- frodowiskupolooijnym USA .1, i Kanady. Orpnizatorem Iowa- :. -- - N` zy jest Interart International Co. . A .przy wspolpracy z thicagowskim 1(1/4 8 \ NNA Dzieonikiem Polskire i nowo- id Va % 1 \\)jonkuo Nowym Dziennalsiem. g i 7 0 , 1 . , ° f e n d ' c a i pond550mkw. po- N 'ia V ' N 01 - 7 w i e r z c h n i w y s t a w i t a n i c z e j wnor- a, / ,, i t , : , , i , 4 : ! ; i bit Chicago artiy& pktra In- ., stytutu Kultury Polskiej at Mao- hattanie. Abbreviation: mkw = metr kwadratowy square meter 71

71 Reading Authentic Polish Unit 36 1

Exercise 5 The text in this exercise is about the introduction of cellularphones to Poland. Scan the text and find the answers to the following questions. Answer thequestions in Polish.

Najpierw Warszawa

W komtirkowei sled Wybrano zagranicznegopartners dlaPatistwowegoPrzedsiebioratvia PPTT na bud.owe sieci telefOnii ko- mork-owej. Telefonia -ruchorria typu komorkowego 'bdzie wainyrit uzu- pelnieniem sieci telekomtinikacyjnej .kraju. Podstawowajejzaleta jest moiliwok utrzymania ieprzerwanej facznoici z innymi abonentami. Ra- diotelef on zainstaldwank np. w sa- moChodzie, wspdtpracuje z rozmieszczonymi na tereniecalegokraju atacjami bazowymi. Spotrdd 9 ,firm i konsorcjOw z tego. twiata,store .stane/y do prze targu, wybrano dwie France Tele- com i Ameritech International. Wraz z PPTT utworza spotke..- Regulamin przetargu. powiedzial nam zastapca dyrektora gene - ralnego .PPTT Stanislaw Skierniew- ski wymienia warod warunkoW u- mowy min. stworzenie w clagu 6 miesiecy Od..chwiliotrzyinania.ie- zwolenia tromorkewej na terenie Warizawy. Pot roku poiniej 'do sytemu zostana wiaczonet. Krakow, .Lodi, Poznan, Szczecin oraz aglomeracje Gdans' ka i Katowic. Po :3la- tach polOwa Poiski zostanie Objeta sieciatelekomunikacji komorkoWej, a po 5 latach cab,' kraj. SYstema- tycznie tei bedzie rosta.liczba.ibbo- nentow sieci komOrkowel osiagajac poi loonies les* Wizard 400'tys. 444

1.Find and quote the fragment of the text that characterizescellular phones.

2. Why are France Telecom and Ameritech International mentionedin the text?

72 Reading Authentic Polish Unit 36

Warsaw in six months kf) 3. What is supposed to happen in LL after permission is received? Az0V- YOUR

4. What will happen after three years?

5. When is all of Poland supposed to be coveredwith a net of cellular telecommunications?

6. What does the figure 400,000 stand for?

Exercise 6 Scan the text on the next page about thefirst automatic telephone exchange in Poland.Find the information to answer the questions below.Write your answers in English.

1. What is the planned schedule for theinstallation of the new telephone exchange? a.Jan 1991 -

b.Jan - Feb 1991 -

c.Feb - Jun 1991

d. May 1991

e.June 30 1991 -

73 Reading Authentic Polish Unit 36

2. Why does Mr. Halbing not want to give the area code number to the USA (at the time of publication of the article)?

3. What does the figure 100 represent in the text?

43I Do tISA dzwoniwin* W Osmium Intodnio *a-nit imiodzyglarodowe bOdzie Ida przpsdogo aim soonad. Asiancajpitair. Warszawa, a ,dons w Wasszowie nowt, auto. naspopole Woe agasta w kraju. ottelyano tolofoodezoocontrol. VT ma* bedalemycoaxal dawonld do UBA .1100 V0121169w Ododzynotodowo. W m jodooczedado). 'Na toes reaott ki Wdzio *obissodavoonoidzit.nit tacanoeci ale elIosAtaivini6au- do 1:SA. rnenskiannkovreso... Obewia Peen Wootton polka: -mi.- tta obotwoci 1444 ge6bowa- Aiwa od ebkviticiddaolaican- li dodswonld Ss do denaryki bodik Ipocelovsana do Wei mod uruchoodonient &de caltdayaarodowo zs starej Wade 1boatopotriobnif COC111111,3J VON= zacsatesig biolcmiller Mkt* taw. ruch podismaniacowYchsultana- jalowy. VoznYch reiacji sniedayawodo- teadpedatioj 30 ica Mich- ski exacLaddale nam_loowiedalat dyrskroor w tzw.be !who outomatmoyai z itrayaatat Halbiog Stiediker- PraktYcardo ,waxygdataiL Ictwjarni Jew& Laicaooki, cows polsicze- awiata.

Exercise 7 Scan the following text about Pocztex and answer the following questions. Writeyour answers in English.

1. What is the nature of the Pocztex service?

2. What is the American equivalent of Pocztex?

3. What .an be sent by Pocztex? a. b. c. d. 4. What does the table in the text show?

74 Reading Authentic Polish Unit 36

5.Can you send mail via Pocztex from Poland to Canada?

6. Can you receive mail via Pocztex from the USA in Poland? YOUR

Usiugi ,Pocitexu" ins (w Miele swam POCZTEX), to micdzynarodows Wo- gs ImpoiteWill .pelegalites pe yesewoele i dorceteata Adreostowi przorylid .w Itym.as*1 ym lei nosh:pay= deist po Iprryloete nisktut IlisTrawiseto ill do ltrakt przesuaezenia W poach EM1S-Pccitez o swathe do 10 tog pezegyla sic Wm/We& ziceSzeju Icareepaidepojc, dcktonenty heazdaowe .1 --promoiiso not lotortnocji: (tallowplyty raagnetyrene, tai- Any. dfswictozwe.6 tone) cr tinvory. PrzeaylltA EP4S. zeolme *aortae 3 otrzyzurwee m 27. kr0416vT:' Auer* BraMfleib CZethostovia* Cyrink Dan* EgiPetig Mow* Grad% Ebizploirg, Iriandik Ltraela Jaya*. iir laikeeaditinp., Norwegii., Nawcd Zeloodii, Pcetugallti Itri &me*, L191A, T'Xcji Wdk. Brytooti, Wcgier, Mach, ZS= row cifitzymwee z S kzwjatv: Austzsek, Miami% Iolanda, Ea- oody.6:9zwadcorit. zo iwyrylone.patety4a. EMS ozOiedioiorte in act woo psi kiatilkuj;. sic dbeezde nastcpuhco:.

Opiate za nrzesylke o wadze za Kontynent kaidast do 0,5 kg .od 0,5 kg do 1 kg ny kogram w zl w z1 lub 4ego cz dep

amps 166.000.- 209.000.- 54.600.- Ameryka Pls. 192.000.- 260.000.- 122.000. - Azja 348.000.- 458.000.- 120.000. - Afryka 352 . C00.- 466.000.- 127.000. - Ameryka Md. i Srodkowa 358.000.- 477.000.- 138.000. Australia i Oceania 390.000.- 542.000.- 204.000. W kraju z uolugi tej mop% korzystad Wend poczty, zamiesz- kg% w 1111441PudcoYob roleaseli: Warszawa, Bytom, Chorzow, Gdandc, Gdogia, Gliwibe, Katowice, Krakow, Lob*,LIM, Olsitys, Pam* Ryboilt, Siesaiobawice, ScIpot, Szozecio Wroc- law, Zabrze.

75 Reading Authentic Polish Unit 36

Exercise 8 Read the article on the following page to determine from where the excerpt below belongs. Mark the spot with an arrow.

Za to na tywo mote write- tatdy, Leto przyjdzie z ja- kimi panysbro. Jedyny warn- nek: nie wolno mu m6wi6 diu- tej jedna minute.Dotyczy to zazdwno godci, jak i dzten- nicaMv czYtailleYch serwis in- formacyjny.Jelin trzeba, sa w stance w dun 10 minut z mie- uldad calms programu.

Radio-let"a*67 MHz UKF Do Dokalko, w kt6eym oleic" ,,Radio Zet" de tirade plus- sicstudionagra6prowadze coat na antemle rooniow teldo- drawl bez klainkt. Tak jot po-nicznyek. Sischaeze sp ad ski- sairlanie etwierdzit Andrzejdoo's, a od nada-wad: jested- Wojeteebowsld, dyrektor Ea-my my twierdzi Wojeiediow- dio-Cesety",nowejrozglotni, ski. Mks nadaje now atop iw pat- Nadajak-7- noweeueracit. ode VHF 67 MHz (stereo!) od=fetid do na dacha"wider 6.11 w sWatc. II disclaim jutMarriott", emitaje w Prulnle- agitate sable norm anotej 0- Jahr 10S km dla ok. 5 min du- 9,1tadlo Zee. disezy. 1105111114W pokolku MOW, ace ms diwieko- aelte§my niezaietni,wzoru- szczeinej szyby i piteiuostbjemy sib na nowoczesnych roz- disbud. Przy blyszezacej kon-gtoaniach franeustricb, z Fran- cjiteiotrzymalinmy czei6 sdlecie siedzi zawsze tyiko je- sprzetu. Utrzymywa6 siebe- den prowadney, kticy jest ba-dziemy z10-15-sekundowych haterem audycji. On prowadzi reklam. Zamierzarny byL pierw- car program =nuke plyniemm radiem w Palace, ktare bez przerwy z jedoego z dw§f± da sig duchad bez przerwy. Ma- odtwarzaczy icanpairtowych, ne bask)brzmi:wNiekree dw6ch wyaoklej klaay grasnoto- galka, zootan na 67w" powle- n6w lub magnetofon6w, a wia- dzialnarndyrektorWojeie- domoki nieis4 nadawane o chowski. (led) wyznaczonej porze, leitz wtody. gdy co§ SW akitrat 2wydarzy.

'BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 36

Exercise 9 Now scan the text on page 76 and find the information necessary to do the following exercise.

1. Which of the listed things does the studio have and does not have? Write their names in English in the table below.

HAS DOES NOT HAVE

a.door b.one compact disk player c.handle d.two compact disk players e.console table f.two high quality record players g.soundproof glass h. two high quality tape recorders

2. How many people staff the station during each broadcast?

3. How many hours a day does it transmit the program?

4.According to its boss, what is the role of the listeners of the station? Can they call the station?

5. When are news programs broadcast?

6. What is the radius of the transmitter?

7. How big is its audience?

77 77 Reading Authentic Polish Unit 36

8. What is the financial basis of their existence?

9. What example do the creators of the station follow?

Exercise 10 The topic sentences have been removed from the paragraphs in the text on the following page. Match the topic sentences with the paragraphs by writing the appropriate numbers on the lines provided within the text.

1.Pozyczka Banku Swiatowego roziotona jest na 17 lat. 2. 0 naszym zacofaniu w telefonizacji powszechnie wiadomo. 3.Opracowano mapkQ 12 miast, w Ictorych zostan4 zainstalowane nowe centrale. 4. Bank Swiatowy wspolnie z resortem telekomunikacji w Polsce opracowal projekt usprawnienia telefon6w.

Bank Swiatowy dia telefonew liczony jest na lata i na *unit ok..1,5 mkl clolarow. W gre .c.vchodza nowe iarwestycje, nowoczesny sprzet, a take no- PIO dal- woczesny system zarzadzania szych miast polaczonych be- to sfera uslug. Potyczks dziebezpoirednioztymi Banku na ten eel wyniesie 120 o§ro 'dzarni. Zwiekszy sie prze- min dolar6w. pustowaid i niezawodnok czy. GlOwnie chodzi o to, sby wykorzystujacistniejacain- Jest to op6inienie najwic-frastrulcture, w miare szybko i ksze w Europie Wsohodariej, aekonornicanie wejk do euro- przettak miedzy naafi i twia- pejskiego systemu koMUrdirla- tern zachodnim oblicza sie na cji telefonicznej. 15 lat, czyli wiecej nii w jakiejkolwiek innej Wszystkich czekajacych Jell iniedzynazodowy biznes na telefon czyli ok. 3 min Po- ma wkraczad do Polski ls-10w projekt ten nie zadowo- musi mie6 gwarancje, ze w Ii. Jednakie pond 70 tys. no- najblitszej przyszlogci to sytu- wych abonent6w, glevnie ma- acja sit zmiend. Bank Swia- lei wieksze tinny znajd; ale towy wincza sie zatern do ti- bliiej iwiata. nansowaniaartylculupierw- Are szejpotrzeby. Polska Poczta TelegrafiTelefon octpowie- dzialna jest za realizacje pro- jektuijest biorat potyczki. Projektfinansowanyprzez Bank Swiatowy to fragment wielkiego prograrnu telefonizacji kraju, ktary to program

78 76 BEST COPY AVAILABLE UNIT 37

(ACTFL Level: Advanced) 79 Reading Authentic Polish Unit 37

Exnvise 1 en reading any text, it is very helpful to be able to predict whit the rest of the sentence or a paragraph is. Reading in yol[r native language, you do it automatically and subcon- scil)usly. You should apply the same skill while reading in YOUR Poish as well. Put the sentences a - din the same order as they apeared in the original, writing the appropriate letters on the linrn.ts.

Movie Awards w TVP

29 stycznia br. w amfiteatrze w Los Angeles zostaly po raz pierwszy wrczone Movie Awards nagrody amerykanskiej publicznodci dla najlepszych filmOw i aktordw roku 1990. Ceremonia wrcczenia nagrOd odbyla sib z ikie hollywoodzkim przepychem.

Retransmisj przygotowala sobotnia "jedynka", o godz. 15.15.

a.Nominacje otrzymaly m.in. takie obrazy jak: "Pretty Wo- man", "Polowanie na Czerwony Paidziendk", "Duch", "Taniec z wilkami", "Total Recall" i "Ojciec chrzestny" nr HI.

b.Nominowani aktorzy, to np. Richard Gere, Patrick Swayze, Kevin Kostner, Harrison Ford i oczywikie znakomita Julie Roberts, bohaterka "Pretty Woman".

c.Prowadzili ja &tin aktorzy, zat retyserem byl Marty Passeta, specjalista od uroczystoki oscarowych.

d.Rzecz jasna, wziei oni udzial w tym niezwyklym i sympaty- cznym show.

81 Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 2 Scan the article below. Using the information from the article, fill in the empty spaces in the poster.

ATEN'EUM THEATRE Scene 61

Marian Hemar

by Edward Dziewonsld

by Marcin Stajewski

: E. Wi§niewska, W. Majerowna, L. Pietraszak, Z. IC.stowicz

1 rt--ra!r . Pidliera Ateneuni W najbliisza sob*, 2 lutego, na Scenie 61 Teatru Ate- ne=, odbedzie sit premiera nie granej po wojnie sztuki Mariana Hemara Firma"_ w retyseriiEdwarda Dziewon- skiego. Scenografie przygotowal Marcin Stajewski, a w glownych rolach zobaczymy: Ewe Wiiniewska, WandeMa- jer6wnt, Leonarda Pietrasza- ka i Zygmunta Restowicza. (Temi)

82 Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 3 In Volume 1 you studied radio and TV guides. Here is an article informing readers of changes in the second channel of Polish TV. Scan the article and write about the programs mentioned in the text. Try to give as much information about YOUR particular programs as possible (title, producer, author, audience aimed at, etc.) Write your answers in English.

7:00 a.m. 8:10 a.m. 11:00 a.m. 12:00 1:00 p.m. 2:00 p.m. 3:00 p.m. 3:30 p.m. 5:00 p.m. 0:00-2:00 a.m.

N program IV Codziennie 17 godzin Od 1paideielmika mownter wg Tomo= Mama.Pa poldciej TV Wake die tych, segietekim Nizpotrzatznynt ictOrzy as 8.00 apices% d,ig= giodzien(wtorld, 17.011)sobs- do Wray: plummy rzymy hetet= filmy praredel- askCT *WAG. Co Twwwdz Poas Maim/ Goegraptds, a we eogieloku Beadline wtocid po "PanoramieDuda" New). ale za to zudgwietzry. bcdzIsmy cia4dad filmy Woody Takes gm eke 5-minutowa lek- Mem pmts. Adige i Par- eja unesersablego kunst few-mews Wig s Dia kaa fpowtscama coheir* wids6w serial tante. potent le). 0 styczeo-nankowy (mtat. 1520) lira Smandozwa" (powtszuma odirsb, studs" pasaysla o 15.10). 80k6karga. kt6tysem s O11.11 zaezposgssicpro- jedea odzindc.Pro-o= grainy dla Pod: telowirfliza pramgram kodrzyd sic bcdne o p61- was* zachodolooismiedkiej nocy z wyjatkiem*edyenrich pest- Bogy" ezyii o modzie. krojit kl lado%eitt. a w niedalakiej pzzy- Dory be ckdamy mogli ogwae - knokels tibia& 111 maw preens. s Wroslawts. SO odeloksch. Dia blames:0o- Na I:4Mb= :dm min& sic now w god:Maack poludeloYck wictsma I oddokut rawoluda w telswlaYJIsew7d6e/ie tsiewisTjoejDw6joe. Now za- ka Plimeelal Timms°. Poled-sews dye. J6zata Wagrzyssa, eiowe (ok. 1100 wydanie Pa-Brystyea Mokoselska dire, aby meow Data". beds* l000troo.sandal przyjmwsniao propea- Winne z kolejaymdzieeni-mow do ecanjibyi bxmkurn Met trill o 14.00. Poludato- Isk) we godziey wypetnis tet filmy tclinic met* pismire: projdzeis 81m6w wieczoraycia. Oldsd program popotudoio- Arep na rano lie ale =dada. Po adkadczooyez w pontedzia- Ink Capital City" weldzie f-a- chodnioniamiedd Dakise Faas-

83 BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 4 Scan the following text about the Grammy Awards and find the information necessary to do the following:

1.Fill in the table below.

Name Category Title Quincy Jones "Back on the Block" "Oh, Pretty Woman" Mariah Carey

Phil Collins

Now answer these questions in English.

2. Why is Michael Jackson mentioned in the text?

3. What happened in 1965?

4. What had happened before Roy Orbison got his award?

Grammyrozdane Kompozytor, iweducent I &- racier Quincy Jones instal as- grodzenyw NowymJorku siedmioma nanrodami =Wee- symi Granaosr za rat 1995. AIMS Ciltr2priat cilield20, May- o:4 najbardziej preatictowq gocde za najlepozy aim raiz/ ( Bask no the Mode ). W oz- lejhistorii przyznowania =- geld jedynie laidzae/ Jaolocca adobyl jecinorazowo wiry* nagrod osiem w 1963 roku. Tytu/najlepozego wykaocrwcy calm =Wad zroarty ub. ro- en Roy Orbison za izowe cdoeemici Oh,'Pretty Woman, m later% zdobyt jut nagrodq Grammy" w mesa 1955. Magmata wykonarwczynia Instals wytrana Marish Carey. Naiiirodli Ia mailePIEYalined uhonorowano Pti a Cullman za Minedzpiosecka Another Day in Paradise" 83

84 BEST CfilDV fitIlLABLE Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 5 Think of what you know about the Oscar Awards. Then read the text on the next page to find answers to the following op questions. Check the correct ones. YOUR 1. What does the statue of Oscar look like? a.a knight on a horse b.a standing knight with a sword c.a standing knight with a spear

2. Who nominates actors for Oscars? a.directors b.representatives of all movie making professions c.members of the American Academy of Movie Knowledge and Art

3. Why is the movie "Citizen Kane" directed by Orson Welles mentioned in the text? a.because people wondered why it did not get an award b.as an example of mistakes made by the nomination committee

4. What story was circulated concerning the fact that the movie "Cyrano de Bergerac" did not get an award? a.that the decision on the nomination of the movie was made before the campaign against Depardieu b.that the movie was not nominated because of the campaign against Depardieu

5. The author of the text asks a.whether Madonna will sing the song "Sooner or Later." b.what outfit she will wear singing "Sooner or Later."

85 Reading Authentic Polish Unit 37

no sie dlaczego Oscara za najle- 0WTOREK 20:05 Oscary pszy film nie dostal Obywatel Nie ma na §wiecie nagrod rOw- Kane" Orsona Wellesa, dzi§ poja- nie slawnych co hollywoodzkie Os- wia sie pytanie, czy nieprzyzna- cary. 0 zlotym rycerzu wspartym nie nagrody za film obcojezyczny na mieczu marza retyserzy, scena- francuskiemu ,.Cyrano de Berge- rzy§ci, gwiazdy, reprezentanci rac" jest rezultatem nagonki cze- wszystkich zawodOw filmowych. ici prasy amerykanskiej na Ge- Przyznaje Oscary prawie 7000 rarda Depardieu (nie jest, bo de- czlonkOw Amerykariskiej Akade- cyzje zapadly przed nagonka). mii Wiedzy i Sztuki Filmowej. Wy.- Emocjejednak mijaja, a Oscary bieraj a oni - spo§red pieciu usta- zostaja - i na og61, oceniane na lonych przez specjalistyczne jury - zimno po latach, mimo tych czy kandydattny w 24 kategoriach. innych pomylek nie przynosza Uroczystote wreczenia OscarOw, wstydu hollywoodzkiej Akade- kt6ra oglada co roku kilkaset mi- mii. Obejrzyjmy wiec, jak to sie lionOw telewidz6w na calym §wie- odbylo po raz 63, jak cieszyl sie cie, koticzy sie jednak - i zacrynaja Tauczacy z wilkami" Kevin Cost- dyskusje, spory, polemiki, podda- ner (na zdjeciu) i jaka kreacjel,vy- wanie w watpliwok decyzji sza- brala tpiewajaca Sooner or la- nownego gremium. Kiedy§ dziwio- ter" Madonna.

Exercise 6 The text on the next page is about celebrating New Year's Eve in 1991 in Poland. 1. The first three paragraphs describe celebrations in public places in three Polish cities. Read the paragraphs and summarize the incidents in English in the spaces provided.

a.Cracow

b. Warsaw

c. Wroclaw

2. The rest of the text describes organized parties at hotels, clubs, etc. Scan the text to find information necessary for filling out the table below.

PLACE PRICE FOOD DRINKS ATTRACTIONS Warsaw a. b. c. Lodi

Beskid Slasld

The Baltic

85 86 Reading Authentic Polish Unit 37 Jak ninglanoc przynie6E z danowej spiebrati, Policia pmerwato =bow, no krakowskim Rynku W Holi-alkobol trzeba byte, kupid w day Inn" iniadanie do Mika U Posnaiiskich snow balbutecie Slalom o ssampana bocka enajdrotazym Syl- walrus 700 lye.7.1 byta Maharanis! w Krakow le wl-henry thrkto o brut butelki pozaba.ra w Palacu Pozzauksloich: watowano na cede Nawego Ko-ansrepania, ale policjinde am-trzyorkiestay, weepy arty- k° na Itynku. 0 palmy bylomoo. Za to we Wroclaw u, nastow oraz pokazy Wet. kraby to Wks tystacy °sada Nastrdj Itexicts Stacego Mastsbawao- w brzoalawintachtdrdb ca noworooznyelaiyeze6raybko so ale spokockele. anaaarsch. reatenitsit w Osaka horde,. W Warazawie, na maidroktrYm Miss> orgeokiedhcep to BIM intend, rashness° iwiate-w loraitu bat w hateluMar-bylo w g6raloichbotelach i erre dekoracje. waasynaso a-riott ma 1,2 min zt ad cookerwittronialtsda. W Beebe:hie Sias- wantary. kaie now iruokawl) tyrelac kern no. Poles% Szczyrowej Posyisvestrowademolkeza-cab na ptgoiu parkietach tan-Mitnatoka axreedgaelo alaloro korczyla dog° 2.30 doh bru-czylo asrato, rumba, Waleai apecjadley o bateliteazampana. tal= eakcja Oddztatu Pcewencjirock send rob, posklajw ate w prune ..2kliebordw rut Po licit Palistwowej. Na Rynku pprrmenwach demise* kuchniOCA= bow*. Poiacy.. Na poctostety *miasma. 2 blotter wicakieL amerykad- dwdch innych Polakta Pooh, lkagmenty dekoracji,skidazienWinej. przlcurnowany Yested d powywracane fanlelatkt 8 duze- W Jloliday . Inn"tides= Kccenhadze,menean godole za- =we podnagami szklo z po- jabot*ra ISO tea at. nagranicar. bitych buitelek. Mole kadyk po lonStrwalouna- Na trwicach'porostawionoThrsernwany owocaapi poludnio- tYch. kticzy ele hYtt strolewyrot.Praktycznyrn pornyatern brae udziatu w dalszej rata- wieiu tolujacychairawita wk. ale enotliwak przerscowania Na isietynt powletmu. %vita-w hotelsne koiadarSern do s° Nowy *kikrdwreiet w War- Mira tram= w cene We- scavale a Nam ZarelkowYm.nd. Wprawdzie grupa wandaltrasi Melanie' j bylo w etudeorkich enctyla inaispwanst choiakei .,HytrIviacit"' $5tys. cmiclay; wiiu ursestnikow za-"step. Jedzenie mina bylo

Exercise 7 Scan the text on the following page about the New York Times best-selling novels of 1990. Write your answers to the questions below in English in the spaces provided.

1.Fill in the list below with the titles of the novels and the names of their authors. Hurd Panipentstick

V. 2. What is the title of the first part of Auel's tetralogy (a series of four related dramas, novels, etc)?

3.N";iat is the tetralogy about?

4. How many copies of the first three parts sold in paperback?

86 87 Reading Authentic Polish Unit 37

5. How many best-selling novels by Stephen King are there on the New York Times hard cover list?

6. What do the bestselling paperbacks have in common?

I NO lips:" WON w USA

1 1111 Pass 14 tygoelii no era lowyds asiejscach tisty Itsigk- ken's& beseseflerow &ism- nika New York Times. znaj- doings siqposies t bon M. Met ,,TheRainsof Passage" flOwnktmeprsej- kW.Dopier°aelalmios pietwatago no drugs Poloi- st* sepchnql jci seasocy0y wire& saistrzo powictici szpiegowskidt, Johna Le Cane ,,The Secret Pilgrim'''. 17 mitionow inzemPlarrf 'trYlogri co pienvsnej emancypantce Rya. Stamm& Borzois/a terra pealAueljest Od tpierwszej pow &ei po-atL Prtek la 010d:1i, znaidude czwasta jut czeiclit cyidu po- kgairwtrzY, vPowieda3acei sic paw irisdamerykafiskiego wieklowego z prebistorycz-pierwszelj wycsnancypowanej mist= Azov. i Sowcy best- nych cusaw, zapoczalkowane-kobiecie, ukwory Anal 'me- senerdne,StephensKings go tiewora film sfidns3-dawaly sic dcakonale. Trylo-Pour Past Midnight" IlCzw einem) Clan of the Cavesit sprzeclano tacznie tv na- etapo poluocy). Ulnae najblz- Be*". tbrzymule ail dna nail:WM paned trzecit collie-dziej preebitOYch Sioxleil na pderwezym =Moon listy best-new eitoonmisra.zeeJO Hide =citable plum limb& adlerOw testis w Kanadzie, paperbadtcrwe vrydanie (czyli idbOwlem znajduje sic an niej Bcdandii, Norwegli, Wiellciej tame, w mlqiddchoklad-.}etzcze jedna powiehe Kings Bryttaiii, Austral*, Nowej Re-icach) mesa* Gig vr.14 min Stand" ,411 pozyclai, as to lanctii, Dann I Same*. %Cy- egzenV0atv7 na iiicie nailepied aprzedalit- dawca, CrowePublishers, cych sic meths.:how figruja przygotowal smarty At, tym towcy besiseilegm" as arty jego Waver,. mum 1,7-rationowy &an*pmerabiani no filmy Ta letatnia, mobno amaze- newtons, aby sprinted canto- Dopier° na =warty= miej-dzona Vida, jest bar** owleniom. ma New Yott Timm cbod resujeca Na pierwszym crdej- acu (od ateidu tygodni) lio- n:de,,,Daaces with Wolves" Medea z wiliterni) Michaels Blake 'a; na drugim *nor lettprzed pant laty The Bonfire of the Vanities" (Cs- cask& rettitobei) Tama Wol- tea; as trzecitn Alisery" Stephen Kinga; as piatym The Russia Home" (Rosyiski dom) Johna Le Cast. Powialci saImujete czotowe cnielsca wired nalliepiej sprze- dWiacithesiciethrtek ken, *mete jedna owsp&ns ceche: jednoczednie na &nay kin weedy filmy zreallzo'wane na ich podstawiewszystkie one ciesza sic dutym zsgetereso- BEST COPYAVAILABLE %Pianism. $7 lesIssisj W/DVIIIM 88 Newy Jerk I Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 8 The text about Leonard Bernstein appeared in 1990 after his cs) death. It-summarizes shortly his career and achievements. o First, think of what you know about Mr. Bernstein. Then scan the text and check the correct statements about the text. YOUR

1.According to the article, Mr. Bernstein was the greatest American a.composer. b.conductor.

2. He was the first American to a.conduct the Boston Philharmonic Orchestra. b. become the first musical director of the New York Philharmonic Orchestra.

3.For twelve years he conducted a.the greatest symphonic orchestras around the world. b.the New York Philharmonic Orchestra.

4.a.He composed the music to "West Side Story". b. He conducted the orchestra in the "West Side Story" musical.

5.His TV program titled "Concerts for the Young" a.taught Americans how to appreciate classicsal music. b.introduced young American conductors.

Zatari Leonard Bernstein W aiedziele wieczaremzraacl w Navryrn Jaelcu ;deka 72 lat WV/Wow aznerykeakl0- cm:74 XX widen Laosaard Banzatela. fraciere dAllandica TosPottzY- cal w 1912 r. w SamtotakiajOr- plastaa Blialtaalaaasj. Azaat7Imalosza. Mb- ry weal cloddloram imam- nowaiatliclal 41e7)Ifamicaja al Ortfa12lat. Pn- cowal z aatwialotarm1acklea-lca sal araztanicaskwai/Nistaw: Laridyale,Medal%Boataate. Pitzburgu, Norm Jorkui.34- randlitaia Zaalynat jab, ankorn- Parlor.blailbankft emia Jag* ulwareia jotCIWICII do zausicalts 111.d Stair. EceipOnalralpaaadtooleo- ale, zauaylai rdiejaik ssmo- ke baialowa. flasaasiols 111111.14110, Atm- car16w dla ttgotlyels"Baronet- s& acayty pakdaalaAmarylga- sow kaataktu zaanlall gem. 89 88 REST copy AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 9 Scan the text below. It is about the Miss Europe pageant 1991 andfind the answers to the following questions. Write theanswers in English. 1.Write the nationalities and titles of theladies listed below. a.Dalla Leleivaite b. Ewa Szymczak c.Doria Yalcin 2. How much did the Queen ofEurope '91 receive?

3. Where was the pageant held?

4. Who was the guest of honor?

5. Using the information given in thetext, describe Ewa Szymczak in English.

Polka najpickniejsza

(A) W isporecsayw kookursk Owen et Europa '91spoirid U aajoielogoisrob dsieweset wEuropie Wei Ewen Welowe arsearata wore* w winks- Skoog* Keelp0111111 sestets ort id 1S Wu *W. brews w sob* w secy Ewa Soma& TOW, 11 U wiedwilowei m- Miss rebid NO.ask* wewerealealki Tamil Detre %Ws i MN Oslie L Ila. W tins Mtn, po rat Mam- my w oopocklol Opo- roe Lois*Lois* soronisowsmo ken laws tytotnajpkikatolswij dzittwcz7117 EurcO7 -- ;Nags atEurope UM. Mae Cana 1111110111: RUMVOLIllosarstaw lerwre- Maks Commas NW,. Steal- slaw 1,as I Pleat PreewpowsicL thrtude wiarsora byte pia sealterits Sandra. sa W aided Jury moat os.in. ICadoslorz Goridd, rodaktor na- czelainolidawsmtudoes Pallor kez= Ja- cek t So- pato Joesic Tansowold i reb- ate telewisflay goastanty Geleteee Ihewerewym Maim- se Ma Ilanale Waimea.. Ewa Soaseralt ma $4 late 172 am wsro7tu. Wcraialaj pra- comet Woo vis000llut w kisj TollowsioN, po molts:du Woks Miss Wald MO rosin- cools pesos kodystaltios do-8 s folk zoodi MAW ty=11 BEST COPY AVAILABLE 90 Reading Authentic Polish Unit 37

Exercise 10 cn Match the titles of the movies with the summaries of their 0 contents. Even if you have not seen th,z..s movies or read about them, you should have no problem matching them as YOUK the summaries allow anyone to correctly guess the title.

1. brawurowo zrealizowana komedia o o§mioletnim chiopcu, ktorego rodzice przez przypadek zostawiaj4 w domu, sami za.§ odlatuj4 na §wita do Paryta. Bohatez sam w wielkim domu i opusztoszalej okolicy musi stawie czolo dwom niezdarnym wlamywaczom.

2.kontynuacja pomysiu o policjancie samotnie walczacym z bands bezlitosnych przestocow.

3.utwordla dzieci oparty nakomiksie i rysunkowym serialu telewizyjnym. Film o czterech zOiwiach wyk4panych w dzieciristwie w radioaktywnych chemikaliach i wyro§nitych do potqinych rozrniarow. Zyj 4 w miejskich kanalach, gdzie ich mentor, uczony szczur, nauczyl cal4 czworkq wschodniej sztuki walld.

4.sensacyjny film [...] o konfrontacji amerykafiskiej obrony z nowoczesn4 sowiecka lodzia atornow4.

5.trzecia czOe przygOd bohaterow wqdruj4cych w przyszlaa i przesziok.

a."Die Hard 2" b. "Home Alone" c."Polowanie na " d. "Powrot do przysziaci Ill" e."Teenage Mutant Ninja Turtles"

S 0

91 '411*I'w

EDUCA- TION

UNIT 38

(ACTFL Level: Advanced)

91 Reading Authentic Polish Unit 38

Exercise 1 The Polish term uczelnia covers all types of institutions of higher education. Below, on the right, you will find a list of Polish higher schools and, on the left, examples of departments that these schools would have. Match the schools with the appropriate departments by drawing lines between them.

1.Akademia Ekonomiczna a.elektronika 2.Akademia Medyczna b.farmakologia 3.Akademia Sztuk Pieknych c.historia 4.Akademia Teologiczna d.klasa fortepianu 5.Politechnika Warszawska e.malarstwo 6.Uniwersytet Jagielloriski f.statystyka 7.Wytsza Szkola Filmowa g.prawo kanoniczne 8.Wytsza Szkola Muzyczna h.retyseria

Exercise 2 Scan the text below and find the paragraphs whose topics are given below. In the spaces provided write words or phrases which justify your answer.

1.fees for studies 2. problems of foreign students 3.requirements for foreign students 4.the most popular courses 5.the number of foreign students studying in Poland Iliastadia do Polski 1450 dudentowsagronia- by6 zwolnlent z oplat. Konieoz- frith (w Cyan 1050 polonijnyeb) ne lest uzyskanle poparcia or- ganizacjilabstowarzyszenta rozpocznie w pottemiku acu- polontlnego potwierdzonego te w polskith unsiniach. NOP przez pcdaki konaulat. Wszyscy grupo polaris( rlodzio- studehei zaigranicran otrzYmuIR 50 z **pendiana takichsamych Llastaottots) wiE- zasadach, ja7c ich palmy kale- aej nit w rote ubieglym W. dzy. finis !olds Baba Polokow z Nalwiccej lest chgtnychna Europy Srodkowo-Wschodniel kiertmki medyczne (w tym m- Poloaii z krajew arobskich. kt: byto kis trzy razy wigoej old miejeo), a taste technic:roe KlutdYdact na studhe w Pas- irainicze. Palmistwybiera eo kt6rzy ale ukoficzyli 24 ro-zwytle wydzialy humanistyoz- ku Oda, musza pcniada6 Swift- ne: tOoloaio polar& biatorigI deotwo ukoficzenia szkoty Ered- niel dobryant wynikszni)sualaogie. dalsce prawo atudiowania w ealskie uczelnle bards° cbet- lob kradaich. nie przyjmulgcuctsoziemo5w placacych za stud's. motel Oplata za audit dlaPoto- ehgtnie student6w polonljnych. si( wpm} 1800 dolaatw rocs- Wiskazok, cat:Legal:de na air.. a dia cudzortancew w plerwerym roku, um -trudnatect mistook} od ideruriku od 4w &Ince, z powalu stsibel ma- do 5 **ivy. Judo* rodacy zlornakilezyka,nietatwolet zapraniey, the posisidalacy wy- trn sig zasklimatyzows6 w no- itorczadacychkodicow,maga wym gratowisku. BEST COPY AVLALE 9592 Reading Authentic Polish Unit 38

Exercise 3 Scan the article '-'Na stadia do Polski" and find answers to the following questions. Write your answers in Polish in the spaces provided.

1. The number of students from what regions is increasing?

2. What does a candidate who is not 24 year old have to submit in order to qualify for studying in Poland?

3. Who pays $1,800 a year for studying in Poland?

4. Who can be acquited of the fee?

5. What do they need to submit to be absolved?

6. Are foreign students studying in Poland eligible for scholarships?

7. Who pays $4,000-5,000 a year for studying in Poland?

8. What are the most popular courses?

9. What courses do foreigners of Polish origin choose?

10. What kind of problems do foreigners studying in Poland have during their first year of studies?

96 Reading Authentic Polish Unit 38

Exercise 4 Scan the text on the next page about Polish student'smotivation for studying and do the following. Write your answers in English in thespaces provided.

1. What percentage of Polish studentsgave the following reasons for studying? Scan the first two paragraphs to find the answers and writethem in the spaces provided.

a.to avoid/postpone the draft b.to freely decide about their time c.to spend time in an attractive way d.to avoid making decisions about life

2. Now scan the next paragraph to find the motivationthat the following percentage of students have.

a.almost 40%

b.over 30%

c.less than 30%

3. The comparison of the results of studies conducted in 1987 and1990 shows that, with the exception of economic students, the number of students who madetheir decisions on studying governed by "substitute motives"

a.decreased. b.increased. c.did not change.

4. According to the studies,

a.only every tenth student studies seriously. b.only every tenth student says that the majority of his colleagues studyseriously.

5. How would you characterize Polish student's interestin political organizations? Write your answer in English in thespace provided.

97 Reading Authentic Polish Unit 38

By le dakj od wojska Dlaczego student zostaje studentem Vfigkszoil student:6w WWwdzi,Pr27tzYtt wymienia thee zdoby- iozdowatono studio,caby cia 'wybranego zawodu. a mniej uniisncte Wudniejszych co:wig:cotnil30proc. dateniedo tyciowych. Paved 40 twoc. jotworczel pracy". ko *ion z poorodow podoitt Porinenanie wynikiew bodan z ntoirrocokocisonittia w przy lart 1987 i 1990 pokazuje, ze po- Wait decyzl o pracy i stabili!Wieksza ale liczba *ebb, kieru- laajityciowof. P00041 40 prat.jecych ale przy decyzji o du- dicrwaniu ,anotywasni zastepczy- maim, to studio pozwolq ulna- ral" {viyi.ittek stancrarie studen- cyjede spedzid .arcs. Dia woodci kierunk6w eltocomicenych). 30 proc. oludwebwjoclnyntz cwaumenaw loot ntoiliwoik Studencibards*krytycznie swobocinego dysponowanio ac-ocentsja program *hollow. Tyl- ko 4 proc.studentow SCX,,W me to wyoNd backs% pas- ze 'program jest dobry. prowodownydi w 990 r. wiroclTroche4epiejoceniajaawoja stutionbiiiwojwigkozydt war- =elute studecci UV7. ozowskichuczokti pramInstr. Radarkia pokazuja ze coraz tut Potityii Naukowej iSzlioini- mniej ce613 traktuje studio po- ctwa Wykszago. 'systole. Tyiko co chicoloy, war- Prawie TO pram. meierysn jo-mowed student (pots Akademie ke jeden z gliwayek powolowMedyczna)twierdei,ie wiek- podjeciostaili6w -podajedace=66 jego kolegow studio* rze- unikalecis sastiby wojuktnvejtelnie. (ea 10 rye-Jest14pawed iVI 0990 r..prawle 29 proc. stu- n ajwainiejssy) dent6w nie chcialo naleiti do Najlepszymi itudentanri si ci,tadnejorganizacji.Ported '30 ktorzy zdawsli no snorts z po,proc.rag og6le nieinterestrje wallow poznawczych i zewodo-sit orgardzacjarni politycznymi. wych. Die prairie 40 proc. stu-Mniejnit' 20 woe.wyrnienia dent6w jednym z glownych mo-jelo0orgimizacje,najczeiciej: tyw6or podjecla studi6w jest za- koratetyoby- interesowarde ich przedmiotem. watelskie, NZS i Vide Polityki Paned 30 proc.jakojedn;z Realnej. (talk)

Exercise 5 The text you are going to read is about high-school final exams in Poland. First think what you know about the system of exams in Polish schools. Then scan the text and find the answers to the questions below. Write your answers in Polish.

1. What are final exams called in Polish? There are two answers. a. b.

2. What kind of schools will hold the final exams? a. b. c.

95 98 Reading Authentic Polish Unit 38

3. What is the schedule of the exams? a.First day: op

b.Second day: YOUR

4. Which students qualify for oral exams?

Dziat motets Pooad 200 ty.s. uczniow szk61 irednich przyanipi 7. tan., do egmananu dojrzatoici. Mbodziet 'w Welsch GerkloitsztaicileYchs Hoesch sawodelvych i techni- kach *We Catlearivr Mice .11111405111kieCo.. W az4.4P1Wki *1181E444brilif2e... eiq drag Fistasif, STY cson w. zaleinoki ad istba- jui" profilu mdcoly zrbt- meta przedmiotow On. in. iztylta O- M*trmst Do egzarninu ustnego, ict6- ry odbodzie efe po wejprzerwie,dopuszeteni b dci abituricoci, ktOrzy z egisminu pisernnego z jczyka 1Poiskiego otrzyznalit went co majroniej znierrni.

Exercise 6 The note below describes some changes introduced to the Polish elementary education system in 1990. It also men- tions a school in Opole and how changes are implemented there.Scan the text and find answers to the following questions. Answer the questions in English.

1. Which two new subjects were introduced to the curriculum and in which grades? a. b.

99 Reading Authentic Polish Unit 38

2. Why is it difficult to implement the changes in some schools? a. b.

3. How is the school in Opole equipped to teach informatics?

4. Who uses the computer lab?

5.What, according to the note, allows the teaching of languages in a modern and effective way in that school?

Nowe przedmioty w nowyeh wqtrzach ,Izrepzrograx ,Y,444.0 "...4"4"Yr-S7A

;4.

+.< , ";` n;og, 4114e.;24-i4;:k.

Wprowadzone w br. szkolnym crniany w programie nauczania wszkotaeb todstawowych rbeimuja m. in. -mstimieniePrzedmiolu ..Prect-technikc" w ksasach VIII clementarni Informatyki orsgzwprowadzenie od V klasy ebowiezkowego ierYka zachoclniego. Nie we wetratfrich ezkolacb zmfanY te-daja sic lame wprowadzae:brakuje fanduszy na zakup kosztowneto strzetu komputerowego. brak lest takie nauczYcieli iCZYkOw. W anaeznie lepszym poloianau znaiduja uczniowie Szkoty Podstawo- wei nr 14 :w Opolu. Zbudowana przed ezterecna la.ty szkolaposiada praeow- nie komputerowa z dziesieciorna stanowiskamiwyposaionymi w mikro- komputery Schneider. Dwie godziny tyrodniowo nor.naitttupodatawy infor- rnatyki oirnioklisi§eL uczniowie wrzostabrehbiasuczestniczyd mots w kdl- ku komputerowym. Lekcje jczyktiw obcvch odbywaia eie w rrizkornicie wYnosatonvmlabora- torium jczykowym z 24 stanowiskarni pol ;czonymi cpulpitem nauczycteLt urnotliwiziacYrnnauczanie lezykaw w nowoczesny i skutecznyspos6b. Na zdjeciu: uczniowie klasy VIII podczoe zajed wpracowni komputerowej. rot. CAF K. Swidereki

a ~4 BEST COPY AVAILABLE 100 Reading Authentic Polish Unit 38

Exercise 7 The text below is an announcement of AJAX, a British foundation which offerscourses of English for-Poles. Scan the announcement and do the following in English.

Angielski w Londynie dla wszystkich

Nasza fundacja powstala 3 lata temu. Celem jej dzialalnoki jest pomoc finansowa obcokrajow- corn, ktorzy pragna uczyi sic jczyka angielskiego w Wielkiej Brytanii. Patrzac na zmiany w Polsce postanowiliSmy przyznad w tym roku na- prawdg duta liczbc stypendidw Polakom. Oto szczeg6ly naszego programu: 1. Chgtni moga sic uczyd przez okres od 2 tyg. do 1 roku. 2. My oplacirny przelot do Anglii i z powro- tern. 3.Pokryjemy wszystkie koszta nauki, ubezpie- czenia i podn5ty w Wielkiej Brytanii. 4.Zapewniamy beviatne zakwaterowanie i pee wytywienie. 5.1Catdy uczesmik bcdzie otrzymywai dodatkowo 20 funt6w tygodniowo na wiasne wydatki. 6.Zalatwimy wszelkie formainaci wizowe. 7.Kilkunastu uczestrulow, ktOrzy uzyskaja naPepsze wyniki w note, otrzyma dodatkowe stypendia pozwalajace im bezp&atnie studiowad na dowolnym uniwersytecie, politeclmice lub w collegu w Wielkiej Brytanii przez ores G.) 6 lat (w zaletztoki od kursu). Pomoc nasza jest bezinteresowna. Nie manly najmniejszego dochodu z tej Istnie- jemy tylko dzicki hojnemu wsparciu przez prze- mysl brytyjski. Odpowiemy, jegi przeSlesz za- adresowana na Twej adres kopertg zwrotria do: AJAX, 16 Connough Str., London W2 2AG, Wielka Brytania. (kb)

1. What is the aim of the foundation?

2. What does the foundation guarantee? Three of the sev(points are provided. Fill in the missing guarantees on the following page.

a.All students will get £20 a week in pocket money. b. They cover the travel expenses. c. They will take care of all visa formalities. 98

101 Reading Authentic Polish Unit 38

3. Who supports the foundation financially?

Exercise 8 The text you are going to read was published before the inauguration of the academicyear of 1990. Apart from giving general information, the text describes the changes introduced in the Polish system of higher education at that time. Scan the text and circle the true endings of the sentences below.

1. The figure 117 stands for the number of

a.colleges. b.universities. c.high schools. d.institutions of higher learning.

2. The figure 66,000 stands for the number of new

a.high-school graduates. b.university students. c.students of all institutions of higher learning.

3. The new bill allows higher schools to

a.choose officials on their own. b.decide on their curricula. c.give all scientific titles. d.have their own economic policy.

102 Reading Authentic Polish Unit 38

4.According to the bill, cs) a. -ail-posts in higher schools will be given to candi- op 0 dates in a competition. b.the titles will be given according to the accom- YOUR plishments of the candidates. c.the posts of the assistant and docent will be liqui- dated. d.the posts of professor and associate professor will be replaced by titles. e.schools will charge tuition.

Powitade studentow, potegname* docent& W 117 peidadt esteiniodt cos- daft emeitieeepeing endeno- pecarde w ponied:We& nasty gni, w salmiswybierania reit eicademicki di tys. seldom-Mackvstaionia *mow soW tow peiniorreowta no awed-i wowed:aria Wass* &Wird- kowej tenierencii prosowej mi-mist gespoduteel nister edukacji Hearyk Som. SOGOIVICL Od legednie sem tie z ustawa wszyetkie nie ebowiqzywee news ustaws stamowiaka ea uczetal =tabula mitoinichvie wytstyin,MiraI di w drodze kontainu, s o przyzeaniu tykdow stopal naukowych siprewo tds oadawa- nia bad; posindie takte isiekter re wydzialy) de..7dowaE bode tylkokryterianterytoryczno. EllkwIdowano -stanowlako &SYS- tarita I docent% wprowedzoao oetatnieet stenowsalts pmfesora zwyczajoetroi nadzwyczkinego Odotyebezas byty to tytuty). UMW& ale =labia eased re- kruaicji as atudia. ask oats- ferosenralokeesiatiater Jewess Greeka. ale orsewideje eta w y akee le s d iar. odapeeobeiesseusoasa°glow&

1u0

BEST COPY AVAILABLE 103 Reading Authentic Polish Unit 38

Exercise 9 Scan the text about foreign help for educational institutionsin Poland and do the ing in Polish. follow-

1. How many teachers were sent by the organizations listed inthe table?

Total High Schools Colleges Peace Corps Woridteach Americans

2. What are Peace Corpsplans for Poland for thefuture?

3. Who works at schoolsin the Katowice and Opoleprovinces? a.20 German and 5 Austrianteachers b. 14 teachers sent by theGerman Center for EducationAbroad c.20 German and 5 Austrian teachers sent by the GermanCenter for Education Abroad

4.Fill out the box below.

Number of colleges Number of teachers Number of foreign teachers Number of foreign teachersper college

ksli codzozieiec,to Angiik Provno 201) cuelsodwocielo Angteiskiegoeats rowniert cryongiohitiego, okookockloso i Fremantle.* w poldich =kr=::1* z:riacreengTtat eati Foch kodnich omoolcielskkh ;rersytetaut Harvard& s w kologioch kcylompsh. kotegiaelenauczyeistakide i SS oich M nomapcide w Hoesch. W przysztym roku przyjechad nastepaych 250 Wigs. nauczyciali. Cudrozienaryuczacyangiel- skiego to glOwnie osoby side- W Palace pracuje rdwniei 20 rowan, do Patella ptzez saint-Themeerw i5 Auelxisk6w.14 s:drain organizer* Amerykaft-nauczycieliprzystanychprzez ski Peace Corps" przyslak 55Memiecka Contrale do spraw oadb, z kt4rych 33 pracuje werkolnicitwa aa Venire Prim- uceach i 22 w kolegiach nau-* w szkotach irodnich w wo- cieaskich. W cz er wcutego jewnctztwach kalowidcim I opol-, rczyoku przyjechar paned100 kolejnychochotnik6w,ktorzy Hauczycialairlekolegia'try- po 3-eniasiecznyzn kursie &dap-/caw., Mare dzialaje od pat- tacyjnyrn zaczniipracowae addrierngta tego roku, zatrudnia- twrzeinia. ok. 250 nauczycieli, wirdd W mks INS .Pease Corps"ktbrych jest paned 70 obrokra- sapowiaels przYJNSSlaisYch jowcinv. W kaidym a 3N ecliolaikiw, Wary WY a- kolegiowjestprzyn csy6 angleiskiego poinformo-=JO }olden'Naarcudzozi we,/ GANN" Jerzy Wiintawakitales poinformerwano ass z Departamsantu Wspelpeacy zDopartersencle Eatalcania Nan- Zegranice SSW czycie, Oa) 104 BEST MY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 38

tr) LU z0 YOUR

Anybody who teaches English at Polish schools is called in students' slang Anglik.

Exercise 10 The text on nextpage is about studying English. Scan the text and answer the following questions in English.

1.Is studying English popular in Poland?

2. What often happens in the course of studying?

3. What reasons do students give as an excuse for giving up? a. b. c. d.

4. What does the author consider a mistake in studying foreign languages?

5. What solution does he offer? What advice does he give?

102

105 Reading Authentic Polish Unit 38

Pokko-angielskie igraszki i swawole M bye wIADOMO, to teraz calla Pol- 7-- ten jerylk jest taktrudny, se ska uczy sig j.?zyka angiel-tnzeba sig go uczye pnzez kilka lat; skiego, chociait ten,jczyk jest jesters za stary na naukg; trudniejszy od .wsZystkich innych Amerykanie, Anglioy i Malta- jgzykoweutopejskir.h.Zapal do nauki bywa najczesciej stomiany;delljezycy mowiq strasznie niewy- wigkszote po paru ntiesiqcach nawki Brak oczekiwanych wYnikew,w. popada w zniechccenie. Skoro po-Twice angielskiegospotroacnoany znato sig masg angielskich- slow ijestnajmgiciejbledem moody. zasadygrainatyki,dlaczegotak°tat blgdent jest uczenie sig na pa- trudno powiedzie6 choe jedno zda-mige masy stowek oraz gramatycz- nie po angelsku bez stgkania, ja-nych prawidel. Nie osiqga sig tq kania i zastanawiania sig. Jak todrogq umiejgtnoaci mowienia i pi- do cholerwyrazie, jakiego /dyesania. Przypomina to sytuacjg- in- czasu, j-akiego przyimka"? tyniera specjalisfy od budotvy sa- Zniechgceni ttumaezq sobie swo-mochodow, ktory przy catej swojej p pr .czyny niepowodzeri tak: wiedzy nie umie praktyeznie pro- nie mam zdarto4ci jezyko-wadzie wozu. Innymi stOlvy na- wych; lett/ uczy6 sig jgzyka, a nie o jg- zryku. J gzyka obcego, a wigc Townie* angielskiego, moina sig nauczye ty/ko i wylacZnie metoda uporczy- wego powtaieania na glos eatych zdati; nie przeczytanych, lecz usly- szanych z ust Anglika czy 'Amery- kanina. Kosztownego iywca" za stapi z powodzeniem magnetofon z lethrtPletent kaset. Bgdzie.to natika angielskiego, a nie nauka o angiel- skim. Wszelkie podrgezniki, sarhouezki angielskiego bez dotqczonego kom- plett/ kaset mangnetofonowych nle spelni4 pokladan.ych nadziei. 0 tym przekonuje sig ka2dy po wyjcidzie do anglojezycznego kraju. ALEKSANDER PIEKARSKI 11. 4111.46.101011,1bAbollsKAII

103 106 UNIT 39

(ACTFL Level: Advanced)

104 Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 1 Before answering questions on the text "Migdzynarodowa ul pomoc w5,borcza", you should work on the semantic and 0 syntactic intricacies of the text. Scan the text on the following page and do the following. YOUR

1. Which word in the second sentence is the equivalent of the phrase rozpoczglo swojg dzialalno§o'?

2.In the fourth paragraph an address is mentioned. What does the adjectival phrase mieszczgcego sic' mean? Give its English equivalent.

3. What is the missing subject in the second sentence of the third paragraph? a.Biuro Wolnych Wyborow w Warszawie b.Staly sekretariat w Pradze c.Centrum Zapobiegania Konfliktom w Wiedniu

4. Find the direct object of the sentence starting with `Szefem Biura' and write it below.

5. The word Italia is rarely used in Polish. The reason it is used in the text is that it explains the alphabetical order used by the bureau (Italia - Irlandia). What is the other Polish word for that country?

105 109 Reading Authentic Polish Unit 39

Micadzynarodonvapomoc -(A) INure Webrych Wyberew ME respect*we wtont seek effeleinethielobbeie w Werszewle. Ne **area par byli ambesodorewis 33 **owtycznej kolejnoici panstwa na- COME pesedslawkieki rut& let ace do KBWE. pebiciege. Po Italil, vriznaczanej przez losowanie *to pierwszy kraj. Mum jest trzecia jut inotY- uastapi Irlandia. Poniewat Aucja KBWE po stalym sekre- kadencia trwa trzy late, to tariacle w Prods* i Centrumobecni na otwarelu dziennika- Zapobiegania Kontliktorn w rze szybko ustaiili. to nastapny Wiedniu. Ma shdy6 informarja Moth poiawi ale nastanowl- i pomoot organizatorom wybo- sku meta Blurs za 1e5 lat. rOw.instytuciom rzadowyrn i (trzeme) pozarzadowyrnwszystklch 95 patistw. altworzente Biura w Warms - w* jestuznaniemrile,roll Polak' w preemie KBWIt powiedzlal "Gazed*"wieeml- nister apraw zagraniczoTrh Iwo Byczewski. Jest to kola jay krok ku Europie zjedatoczonej demokratycznej". Bah= Blur*mleszemago sig w gmaehuggintaterstwa Przeksztalewi Wtmasoiciotrich y juesLKwrlouaezrel Wa arns- wpie t dypiw Lu- chinoCortese.jog*zaStoce Anterykanin Jack Zetku/ie. Jak ale dowiedulluny,meta Blurs wyznaczaja w &tabs-

Abbreviation: KBWE = Komitet dls Bezpieczelistwa i Wspoipracy w Europie - Committee for Safety and Cooperation in Europe

Exercise 2 Scan the text once more and find the answers to the following questions. Write your answers in Polish in the space provided_

1. Where is the seat of the Bureau located?

2.With what other institution does the Bureau share its quarters?

3. What will the Bureau's role be?

4. Why, according to vice-minister Byczewski, was Warsaw chosen as thelocation of the Bureau?

106 110 Reading Authentic Polish Unit 39

5. Who is Mr. Luchino Cortese? cs) 0

YOUR 6. How long is his term?

7. When will the next representative of Italy hold this post again?

Exercise 3 The article on the next page is about new Polish political organizations that were registered or wanted to be registered in 1990. It also lists all the necessary documents required by law for a party to register. Scan the article and answer the questions below in English. Doing this exercise will allow you to brush up on some vocabulary connected with political organizations and politics.

1.List the documents necessary for registration of a political party in Poland. a.

107 111 Reading Authentic Polish Unit 39

2. What do the figures below represent? Write your answer in the spaces provided. a. 39 b.150

3.List the forms that the registered political organizations have chosen (for example, party would be one of them). a. b. c. d. e. f.

h. i.

4. What are the most popular adjectives the new Polish political organizations have in their names? a. b.

5. What is the name of the last party registered in 1990?

Naiwtseid nowyeb morel at,- wa w wade mayaslotanut .set- Polskie partie aka" i ..ebrssietleirdca". °odes nallIczniejayeb Amin" many table 4 ..unite. 4 ..madly" 1 3 polityczne strountetwaff.Kt/IcaprZY1410 immure Jam,e Jumpier Zarejestreweayek Jest 31. Janfront". klub":awiamit." esi /Mak pellezyt wearable istate-lajednoczatie". Mee. ale a** w wide ewl-Aby mots do ewitilmeiivsn- 40717111 Sada WeJewidskie-iskad od told. wyetaraY by W' taa Wansawie (Ma ed nimpoby salltatalace Ix-anima,. do 'Impala (NNW& 41 formal-ISedu Wojewndsktesto w War- isk Ueda waredale dom:aerie wasyslide wyrnagane w 1St ustawle o pertisteb polityesnych Pierwsse zareiestrowalo sie 17dokuntanty: naswe pasta. sie- sierpala Polskle Stronnietwo Lu-dzibe. symbol opisany slownie. down.. °statist* w ub. roku spoebb mice:dente Gateau we- m grudnia PolskaPerliswatnionedodowykonywania ?LI:fleet& czynnotei Drawnych. Matta. art - gram. imiona, nazwiska. sdre- sy i podpisy minimum 15 oa61).

106

112 BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 4 The text Kalendarz wyborczy is a schedule for the preparation of parliamentary elections in Poland in 1991. Scan the text and find the dates of the events presented in the table below. Write the appropriate dates in the spaces provided.

data about registered precinct lists of MP candidates and registered senators are to be given out

election day

information about electoral precincts is to be announced

list of voters is to be made

lists of MP candidates in precincts and candidates for senators in provinces are to be ready

precinct and provincial electoral commissions are to be called into existence

the list of MP candidates and of electoral precincts to be delivered to the State Electoral Commission

the list of MP candidates is to be published and precinct electoral commissions are to be called into existence

Kalendarz wyborczy ProrydatLech .dateir" ea p.c.:Flow wojew6dz-. dal 'Ow" do Seim I tiosedukie na senatorOw, . do 22 wrzeintanalety 1 wigwam! Ids dell as .27 poi.przedstawie Paestwowej Kom1- admits MI KO& ZsgzsdnsiiWyboresej *solaced/ gm 11- o n, 'edgings' prow Ladle Ww.ate kandydatOw na poskow oraz isms w indg giinyn sionen-podae dopublicznej wiodocoo- ram Igo pswoodoSeise, lochs.' informsok o abwodowycb dzi er htilt s.dolow ogionotio icomiajach wyborezyoh, go 'w ladowniku Wow. do Z1 wrzedala podane mu- dna bye dine zarekotrowa- 'Wenders (amok& wybee-nych okregowyeb Estach kaa- cap* istseasay is dakunsentedyclatew .na posktw oraz infor- sals4614401166 *MUM Prsowl-nun* o zarejestrowanycis sena- Is* am toroth, do 211 Lipea 1911 roku zo- do 6 paidziernika,nalety stania opublikowan.a 4ntorznaelaqpubliicowae ogOlnopolska Late o podziale na *rani wyborcze.kandydatOw as posIdw t powo- do 3' alerpnia zostana po-lee obwodowe tong* wybor- wawa okre2oweiwojewedz- C2e, kle korai* Wyborcze, do13 paidzIernalcarnasi do 2 wrzoinia gatowe zon-,by sporzedzonyspinwybor- ZM bye oicrogowe linty Windy-cew. (kayo) 109 113 Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 5 The text in this exercise is about the eagle, the Polish national emblem which was changed by the communist government after World War II (they removed its crown and changed its shape so as to look less bourgeois and more democratic). It has been only recently restored to its pre-war appearance. Scan the text and find out which of the statements below are true (T) and which are false (F).

T F 1. The eagle will be exactly the same as the one in 1927. 2. The 1927 emblem was designed by Professor Heidrich. 3. The eagle will be without golden framing/bordering. 4.Its shield will be slightly broader at the top and with a fillet.

5.It will have three leaves in the foreground and two in the background. ORM Orzel bedzks z koraktaxni taki jak w 1927 roku. Bez ztotego obramo- wania (bo przydawano je tylko cleilubnensu pototnstwu). znie- co szersza u gdry tarez% i prze- pasks6 z trzemalistkamina pierwszym planiei dwoma na didszynn.

Projekt wzorowany na godle z 1927 roku. jest dzielern prof. Heidrich& . Exercise 6 Here is a typical article informing readers of nominations to various governmental posts. Scan the article and provide information about the following people. Write what posts they held so far and to what posts they have been appointed. Write your answers in English in the spaces provided.

114 Reading authentic Polish Unit 39

1.Jerzy Lukaszewski a.post(s) held so far: op

YOUR

b.appointed to:

2. Slawomir Siwek a.post(s) held so far:

b.appointed to:

3. Jacek Maziarski a.post(s) held so far:

b.appointed to:

Nominacie prezydenta Prezydent RP Lech Walesa miano- wal surabasadorem Polski w Republi- ceFraneuskiejJerzego Valcaszew- sklego, doktora nauk prawnych, od 1972g. rektor& w College d'rope w,Brugii. W biurzeprasowymprezydenta poinformowano o kolejnych nomina- cjach w Kancelarii Prezydenta. RP. Sekretarzemstanu w Kancelarii Prezydenta zostalSlawomir Siwek, prezes FundacjiPrascrwej Solidar; nose" w Warszawie, a podsekreta- rzem stanu Jacek Maziarski, zastep- ca redaktora naczelnego Tygodnika Solidarnot6". Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 7 The text below is about an agreement between the governments of the United States and the Republic of Poland concerning opening a section representing American interests at the Polish embassy in Baghdad. Scan the text and answer the following questions in Polish. 1. What will the role of this section be?

2. Will the section issue American visas?

3. How many Poles will work in the section?

4. What additional personnel will be employed in the section?

5. Where will the section be situated?

6.Will the fact of the existence of a section representing American interests at the Polish embassy influence Polish - Iraqi relations?

7. Has Poland ever represented the interests of any other country before?

01.SICA USA Reprezentowat Amaykan6wwIraku Dyrektor Departamentu USA W polowie =woos :acs -w polskirn MSZ, Zbigniew Le- wicki powiedzial, ie sekcja zanie diiokse solccia interosowpewni opieke konsularna oby- Stonow Zisdnoczonych paywatelom USA. ktiorzy z jakichi pawl:A.5w znajda sie w Iraku ornbosochio polsiciaj w frau.Amery kanle rue mom obecnie Pnodstawiciolt poislu4go Mi-podrbtowa6 do Iraku bez zgody nister:two Sprow Zagronicz-DepartamentuStanu.Sekcja nie bedzie udzielae wiz emery- or* iDeporiamento Stanukanakida. Polski personal sekcji intere- USA podpisaii w sow nie bedzie liczny (2-4 oso- Wasryngtonio prolpiatelcreE-by) .pliniewat w ambasadzie obowicpkowUSA medalzatrudnlonych jest lajgcy:duos okolo 100 Irakijczykow(war- regu4ujcicy sprowy or-townie,. kierowcy, pereonel pa- ganizacyjno-ockwinistrocyjne. mocnIcry sekcjitinansowej konsularnej). SekcJa urzedowa6 betide w budynku ambasady USA w Bagdadzie. Zbigniew Lewidd dodal,to lstaieale aekejillateeee'USA prsy pebalesjambaseide w Bagdad:le sskold 'tacon- ite= pelidte-Irsekim. Podkret111. te jest to pierwssy przypidek. kiedy Polska lotisk mpreeuste- wit sa freak* Wenn jobb.- galpaid (PAP) wal 1 2 "" 116 BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 8 The article below is about President Walgsa's first official visit abroad as President. Scan the article first. Then answer the following questions in Polish. 1. Who was Walgsa scheduled to meet? Give their YOUR names and posts. a.

2. Acording to the article, what two matters did Walgsa want to settle in Rome? a.

3. How did Walgsa explain the relationship between Poland and Europe in this context?

Walgsa w yule. . W poniedziatek po potudniu prezydent Lech Walesa udal sit do -Mods. We wtorek zostanie przyjety -w Watykanie sus au- &midi - prywatneiPrzez- Jana Pawls IL Bedzietoszdate spotkanie .Waiesy z Papietern. Spotka sie rowniet z prezyden- tern Wloch Francesco Cossiga i premiere= Giulio Andreottim. - 0 swoiets rozmowach z polt- tykami .wtoskiml perwiethial przed odlotemdziennikarzoas: Cbcemy jak najszybciej zakon- azy6 .sprawe zadhzienia I chce-. my wiekszej wspdtpracy. Euro- pa bez Poiski jest nieprawdo- poclobnaiPolska musi by6 =trams w tej Europie. Aby bytaaktywnatrzeba z narni lepiej...skuteczniej wspolpraco- vnte. Jest to piers's= prezydeneka podrbi zagraniczna Lecha Wa- les3r. (pal) 113 117 BEST COPY AVAILAELE Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 9 The leaflet in this exercise comes from the presidential campaign of 1990. Scan the leaflet and do the following. Where required answer the questions in English. 1. What qualities should the Polish president have?

2. How are the achievements of Prime Minister Mazowiecki's cabinet summarized? a.

3. The phrases below were used to characterize Mr. Mazowiecki's past activities in the democratic movement in Poland.Put the phrases in the correct order by writing appropriate numbers in the spaces provided. To do this you not only need reading ability, but you should also know some basic facts about Polish modern history. Tadeusz Mazowiecki

walczyl

a.przy Okraglym Stole b. w latach stanu wojennego, podczas strajkOw c. w Solidamogci od jej poczatkow w Stoczni Gdatiskiej d.o wolna Polska w opozycji demokratycznej lat siedemdziesiatych Tadeusz Mazowiecki

PREZYDENTEM RZECZYPOSPOLITEJ 1990-1995

Najwyisze stanowisko w Paiistwie musi obj46 czlowiek, kteiry potrafi zapewnio krajowi prryszlogowe wspOlczesnyra iwiecie. Tyir czlowiekiem jest Premier Rz4du Rzeczypospolitej,archi- tekt pierwszego roku polskich sukcesow Tadeusz Mazowiecki

wytyczyl dla Palistwa Polskiego bezpieczny kurs migdzy jednocz4cymi sig Niemcami a rozpadaj4cym sig imperium snwieckim, dzicki imialej reformie rynkowej wprowadzil krajna drogg do nowoczesnej gospodarki, likwiduj4c komunistyczne bezprawie zbudowal fundarnenty demokracji. 114 118 Reading Authentic Polish Unit 39

Exercise 10 Scan the document on the next page describing the aims, structure and related matters of the Council of Europe. Where required answer the questions in English.

1. The aims of the Council of Europe are mainly a.political. b.economical. c.social and cultural.

2. What is the structure of the Council? In English, list the bodies the Council consists of, their members, and chairmen.

Name of the body Members Chairman

3. What are the official and working languages? a.Official:

b.Working:

4. What is the seat of the Council?

5. What is its anthem?

6. What does its flag look like?

115 119 Reading Authentic Polish Unit 39

Organizacja 12 gwiazd Cele Rada lumpy dziala na meet jeduedei europejskiej, sky/slake' wszystkie kraie derookraeji plundistycznej w Ituropie; elven* prawa alowieka; niwiachrnialne latnienia europejskiej tobarnoteiiwl- turowej; &basilic na rzem saeietaien(a wspotpracy w tatieb zasadniezy= dziedzinaeb jak obrona praw erlowielca, kul. tura, wyellowanie, oebrona zdrowla I trodowisica naturalnego, wspRpraca reglonalna; oicretlajse sposoby roccwisziwania wiss6lnych proble- maw spoleanyeb. Struktura Rada Dzrapy jest aria:shad; miedzyrzsdows, w sklad ktorej wabodzi: Lonsitet Ministrdw, tworsony przez minis:tem apraw zagranieznyeb misty ezIonkowskiels lub lob delegat6w stale= priedstawielall. Przewodniesety zmieniala sit eo 01 rot= °beanie urzedujsrfin jest net dyplomatii hist- peAskisi Francisco-Fernandez Cordons. Zgromadzenie Parlamentarne, w skied kb eego Nacho- dal 360 deputowanyeb representejagyeb pariamenty erlonkowskieb. Tryb ieb wyboru try nominatii jest pozostawiony do routrzygnlacia krajom cdonkowskim. Limbs mandat6w jest wpraet proporejonalna do liezby ludnotel. Obeenyin pmewodniezacym jest Anders Bioerek (Szweeja). $2 /conga, I podkomisje Sekretarlat ntrudniakey $00 praeownik6sr na exile z p. Catherine LalumiereMantia). O. pad 130 konsitetdw mit dzynarodow7eb. Jezyki Ofielabse: angielski 1 traneuski one robocze: niendeckl, wlosici, hismosiski, Uarnandzki, poristgolski. Budiet 70 tys. ECU (490 tys. frank6w franeusiceb) za rok 1990. Skladka katdego panstwa cdonkowskiego ustalanajest a uwzgladnienlein herby ludnotei I doebodu na glove rale- szkastea. Siedziba Supenscrwoezetnie wypcsatony .,Dom Europy" projektu Henry Bernard& sesta/ oddany do IstYtku w 1377 toint- Hymn Hynsnem Rady Europy, utworem uznanym za najber- dziej Auropejski", jest motyw z ezwartej esciet IX Sym- fond Beetbovena. Flaga 12 Minya Wald (d)a oznaezenia deskonalotten K cis- Browym tie. Motyw ten znajduje sit na bardzo wielu przednsionets utytkowyebIpandatkach. (W 19= roku symbol ten przejtta jako rwojo Sage roweled Wsp6laota "Europa to tyr. Pod takim baslem odbywaly sit Dni Europr w 117$ roku, ale mot= go odniete do adoksztal- tu dziatalnotel Rady Europy.

120 116 UNIT 40

(ACTFL Level: Advanced)

117 Reading Authentic Polish Unit 40

Exercise 1 The text you are going to read first is about a Canadian plan concerning the environment. Scan the text on the next page and do the following.

1. Which pronouns in the second paragraph refer to the phrase 'zielony plan?'

2. What equivalents of the phrase 'zielony plan' are used throughout the text?

3. Who is Mr. Robert de Cotret?

4. Which of the three words given below is the English equivalent of each Polish word? Underline your choice. i.wszechstronny a.general b.universal c.multipurpose ii.zalotenie a.law b.assumption c.aim iii. oczyszczenie a.cleaning b.filtering c.segregating iv. odnawialny a.reusable b.recyclable/disposable c.renewable v. odpad a.source b.waste c.deposit

11; 123 Reading Authentic Po lis:k Unit 40

Zielony plan" wKanadzie (W) (Informacjawlesne). Trzy miliardr dolarow prze- znaczyl w tym tygodniu rzzd federalny Kanady na wszechstronny plan dzialania w dzie- dzinie ochrony grodowiska. Zielony plan" ogloszony przez Roberta de Cotret, mi- nistraochronyirodowiska, realizowany bedzie wciegu pieciu lat. Jego celemjest przywrOcenie zdrowego trod°, wiska. Proponuje sie w nun nowe zalotenia, programyi normy zmierzajace do oczy- szczenia i cchrony ziemi, wody i powietrza. odnawialnych zasobow naturainych, Arkty- lri, parkOw narodowych i dzi- kiejzwierzyny, jak rowniet zmniejszenia produkcji odpe- dow i zutycia energii. Program ochrony trodowiska zaproponowany przez min. de Cotret w caloici linens°, wany bedzie z budietu tede- rrinego i corocznie korygowa- ry. Min. de Cotret zwrOcit sie do Kanadyjczykow o aktyw- ne partnerstwo w Tealizacji Zielonego planu". (walk)

Exercise 2 Scan the text above and find the information necessary tofmish the sentences below.

1. The Canadian federal governmentappropriated

2. The plan will be realized 3. The plan proposes cleaning and savingsoil, water and air, as well as

4.Minister de Cotret asked

11:

124 Reading Authentic Polish Unit 40

Exercise 3 The city of Timisoara became famous in the 1990 due to the (5) changes in Eastern Europe. Think about what you know and op 0 remember about the city and its location. Then scan the text below and do the following. YOUR

Wstrzas ea Baikanach (A) frrztalaalez d site zabilajac dwite oesoby. W samej 5,5 atopaisw otallit tithtera Timisozrzespa:lc:Acekominy isaidedzita w phitak zmiaddiyky kilkadziestatsa- papotadniern saehodnia lhannvernianyn:a- inoehodow. Me I WM,. Zeal*ao Wstrrnsbyltak ditty , to =Wei dwie shamPuled so dozy sprztt paszei staejl sag- =ado nanyth. micznel zasital donscattnie Epicenarom tx1weiltoedo ixmadsaiszczony" powiedzia pre- driarniee sekuod werzsmsu /elm okrtgu. dowalo eig w pobtituipa- Ziessna dr:rata takie w Bel- ry w runzudadm Siedmiogro- gradziei Nowym Sactzie w dzie. W poblivj wai BanloeJsugmlawii oraz w Boni. zawaiil sieatifit reatauracti, (Beater. AFP) (s1eA)

1.First, on the map below circle the names of all the countries affected by the disaster.

120 125 Reading Authentic Polish Unit 40

2. What are the two Polish equivalents of the English word 'quake' in the text? Write them down in the spaces provided. a. b.

3.In which part of Romania is Timisoara located? Mark it on the map with a cross.

4. Were there any casualties in Timisoara? Yes No

5.At least two persons were killed and over thirty injured a.in Romania. b.in Hungary. c.the text does not say.

6.In one region, the quake was so strong that the equipment in the seismic station a.did not have a big enough scale to record its exact strength. C:1b. was destroyed by its strength.

Exercise 4 The text below is about a hurricane in the country of Georgia. The text is based upon information given by TASS, theformer Soviet press agency. Scan the text and find what information was given by TASS. Fill out the table in English. iDate of the disaster Regions affected Casualties Materials destroyed

Hiram w (wwzji pklui WW2 1.1110,..ayt dada abailary Orval pelater- marala waIdea* WW1 TAU. Zrodole s tradyeja. MAU vie ;lode) datykataatrofy, moths jedytde wzypuazezae, to total* aie to w zeszlym tygotlidu. Hamel yzdwzoxyl Ltrdswy- aoiciego eapteels,pozbawiapie wide etteliscowoict pro% i hicznoecttektoftiesaej. =az- crony&=Maio tettekiYaa (TASS pods/doldadtsej liezby)roost6w waked astute Batumi. Nie wiadoato amidst iris o ottarach. (TA/38) (BM

141 126 BEST C9PY AVAILAaE Reading Authentic Polish Unit 40

Exercise 5 The two texts in this exercise are about a tornado in Kansas in April 1991. Scan the two texts and do the following.

1.In the texts find the Polish equivalents of the words in italics and write them down in the spaces provided.

"Smiertelne tornado" domy na kolach tornado

"Jedna z ofiar" tornado tam

2. Whatdo the following figures represent? Write your answers in English in the spaces provided.

a.1- b.16 c.19 d.20 - e.25 f.28 g.130 - h.200 i.500 - j.5,000

3. How did the man who survived the tornado in Andover describe his impressions of the disaster?

122

127 Reading Authentic. Polish Unit 40

Iona*tornado Piekielne tornadow USA W &sliver w steals Kamm tornado sasiotio s nowlanoilai aloud 1111 tioniew as Wads abets III*sib. Nfakifors Jednazofiar dentkew-pojaad6w nastaly arse- nfealose mildews na odlogiod6 yarn 'distaste 6w. leciata 130m MiarrictuScy aignornwalio- otrzetania Was dotarlodo »Gdibir tornadomialooczy, to nick w nocy z piatku ma so- mialtbym wrazenie, ie spoirzalem w bote na 20 =tout przed nadej- irenice pieklu. tialasbyltalc po- Seim tornada. Huratan zaata- twenty,tirozrywat czlowieka na kowid takte Lane tniejocowo- strzcPY". wspornina pewien m4c2.3. ad. W sumie raineto co nai- zna, ktory wraz z 7-letnimsynem mniej 23 os6b. a 200 train° do przetyZ kataklizm dzieki ukryciu sic szpitall. w zagiebieniu ziemi pod przyczepa kezapingowa w miasteczk-u Andover w staiaie Kansas. Intl nie mien ta- kiego szczeicia. Smier6 .pontoslo tam at 19 os6b, . tan- pewna 13-letnia dziewczy4a, ktera traba powietrzna porwala i rzucila na drzewo w od- leglotoi 130 metrow. S tys. os6b stra- clic) dash nad glow Ataktraby rvrai zsdedwie minute. W siunie, w trodkowej czegei 'USA zginelo co najmniej28 os6b,setki zostalo rannych, a straty ocenia sie na kilkaset milionow dolarow.

Exercise 6 Scan the text about an ecological disaster in the Mediterranean Sea and look at the accompanying map. Then do the following in English.

1.Find all the nouns in the text referring to the "Haven" tanker and write them down below. a. b. c.

2. The pronoun'ona' in the third paragraph refers to the noun a.plama. b.katastrofa.

3. What was the sequence of events leading to the disaster?

4. How much oil leaked into the sea?

1 23 128 Reading Authentic Polish Unit 40

5. What was the tanker's location at the time ofthe disaster?

6. What is the worst case scenario?

7. What did Prime Minister Gulio Andreottideclare?

8.Does the text mention any casualties?

Najwigksza w hestorii katastrofa okologiczna na Morn Sradziemnym Smiercionanydriran

nut MY. mom eiejest data. Ronny a aolirploorrotsip+ powladWal skirs suporlooksweam Amon"mamaJul irknolyeane dralogreanoj as= w Mono Ilabditenwwwwrolori animism Iclawd tit adodziale ne-psiety Ionptary lorsita nod onrojscarsIs- ropy nottowsi. Plow ropy tastroty. Plana mats sir zna- powiorschoi ZS idl000lrivrImpcud*powialang. MU= drokroych possum sk pairs*alarmism wady palm; s Work Mond orIdsivoku Lawadd satopionago tankowno. arrostg *basis* Na coals cepa pojawila sig as Cypryjskitankowisa,ktIrryplatach Milos miejoxnroici na planar od =warrior as *war- Giu- trot room :armada30 I odpan= od Gantt. Premier porta or Gond. Montt srale-lioAndroolat ogtasU w tysn ctstolc (ono. Pensdiamstatkiwn rejants AIM wyjatkowy.Pago- wstrawary dins "'badly.Poda mote ate Jain* wktdol astandm.o SAO Two.(deb) rosiwietlii skip agora sako- claw& %mislaid as astonnowa, ict metrow. a vrtsdy raniorciceaioydywan przykryje cars wybrzoieLion& ,Piet god p6iniej stato sic 124 to. (sago start*saibardzi oba- fisolor. DrA) dam: eiknalus paojd pia- Reading Authentic Polish Unit 40

Exercise 7 Here is another text about the same disaster. Scan this text and find out what additional information it gives. If necessary read the previous text again. Quote appropriate fragments of the text in the spaces below. Zagroienie wybrzeid grodkiertinomorskiego

1 Prqdy morskie groig roz- przestrzenieniem skatenia Marsylia wzdfui Riviery francuskiej "4". e Cannes St TroPETz7NiceaMonak "z4:1) Genua La Spezia cs co Piza .ee

lik. -a-No .r, .910: 'New 'sue ../

REUTER *54 wm rp o: Node Denton Weather Services Katastrofa ekologiczna (C). Morse Briddemne as-sYttsacje. W piatek pima ro- Prowadzooajestszeroko striatejest-aajwicksza wpy rospodcienda sie jestnazakrojona akcja, =km na historli katastrofa ekalwrles-powierzchni 1Q Ian kw. Naj-celu zapnbietenieskateniu na. W crwartek, 11 bm., do-wieksze obawy budzi math- drodowiska naturalnego, Edo w Zatooe Cleauefuldej dowade przelarnania sie statkuen. in. vrallui wybrzeda ge- eksplosjf tankowne 1.11skrea"i przedortanie calego zapasunueSskiego rozmienczono plynacege peel banderaera-ropy do wody. plywajace zapory do octuany ryjska, ktiry przewern 14 W plat& bilans katastrofyprzed mai, a Salle trwaja das. toe ropy 1rainklej. obejmowal: 2 ofiarytmier-prasTotowanki do odcbtireit- teine, 3 oscey zasrunione, 31 cia statku na pelne morze. Hie wiadoeno, fle ropy wy-rannych.

125 BEST COPY AVAILABLE 130 Reading Authentic Polish Unit 40

Exercise 8 Read the text about high temperatures in Europe in the summer of 1991. Notice the style of the text. It consists of short sentences adding dramatic effects to the text. Scan the text and find the answers to the questions below. Write your answers in English in the spaces provided.

1. What can you infer about theweather changes on the basis of the title?

2. What examples are given to support the statement about the bad effects of high temperatures in Poland?

3. What was the theory concerning the causes of the high temperatures?

4. What explanation does Ms. Tomczuk give to explain the phenomenon?

5. What effect did showers have on the weather?

Parasol no i przy pogodzie Stoke wreszcie Moak) kapelosz ARlat ste z nieba. Od kilkuna- prze$etu Warszawy Irttody czlowiet, stu dni te...peratura w Europe z pleca.nem, osunat sie na adcmie. wynosila ok. 30 stopni. Po chtod-Dzieci nie mon spat laja klopo- nejIdlugiejwicknie, inamy nad- .ty z oddychinient w rozgrzanych zwyczaj upalne lato. W podziemnym mleszkantach.'" Bobotnie prz:lotne 1.41"0411.4Ver4frbegibeqs.141~6.41414100deszcze zwiekszytywilgojnote po- wletrza, ale nit.przyniosty ochlodze- nia. Wysokietemperaturynie efektem dziury ozonowej stwier- -'zita Malscrzata Tomczuk z Zakta- du Prognoz Meteorologicznyc.h Insty- tutu M teo.olog.i i Gospcdarki Wod- nej. Byt to silnie rozbudowany wyt nad Skandynawist, Europa Sredkowa I Polminiou-4. 0 ,jej porze roku pro- micnie stoneczneprzeby-orajanaj- krotsza droge i sa najmniej °stable,- ne. Juz dzis jest chtodniej.

1311 2 (-3 BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 40

Exercise 9 The two texts below are about natural disasters that took place in China in 1991. In the spaces provided below each text write what kind of disaster took place, which region it affected, whether there were any casualties, and if there were, how many.

11101111111111111111111111MMUIMUMUMMUM111111111111111 Tricsienie ziemi w Chinch Potop w Chinch (C). Mae twice's ziend nawiedzito w poniedziatek wiemorem potnoeno-zachodnia ezeid Chin podata we Srodkowowschodnie prowinCje wtorek agencja 1Ciri2ua. Natetenie trzesienia, IctOre dotknclo ChinnawiedzItprawdziwykatak- Ham. przyrOwnyv..any do biblijnego rejon Xinjiang, graniczacy se Zwiazkiem Radzieekim, wy- potopu. Trwajace nieuvannie uiew- nosilo e,5 stopnia w skali Riehtera. Me podano, czy byty ne deszcz?. powoduja coraz bardziej ofiary. Wediug Xinhua, trzesienie spowodowalo peimiecia kata3trofalne zwlaszczana *elan desn6w w wielu miejscowoiciach. Slabo zaludniony nalbardziej zaludnionychiZYznYch rejon Xinjiang jest et4;sto nawiedzany przez shine trzesie- terenach w dorzeczu rzeiti Yangtze. nia ziemi. Podanaoficjalnieliczbaprzeszlo 1400 ofiar graiertelnych jest jak Sigocenia zrtaczaiezaniiona.

Exercise 10 The words listed below allow you to create phrases and clauses that you have seen in the texts in this unit. Match the words in the left-hand column with the ones in the right-hand column by drawing lines between them. If necessary, consult the texts.

1.dzika a.deszcze 2.huragan b.cirtala 3.przelotne c.nawiedzilo 4.ropa d.powietrza 5.ska2enie e.roz§wietlit 6.slup ognia f.§rodowiska 7.tornado g.wyciekla 8.trzcsienie ziemi h.zaatakowal 9.wilgotnok i. zmiotlo 10.ziemia j.zwierzyna

12I 132 UNIT 41

(ACTFL Level: Advanced Plus) Reading Authentic Polish Unit 41

Exercise 1 Using the words in the box below, fill in the empty spaces in the text. Doing this exercise will allow you to have a first look at the type of texts you will read in the unit. You will also have an opportunity to brush up on the vocabulary used in the YOUR Polish texts on transportation.

Mniej witzej dwa lata temu uruchomiono stale, co- dzienne (1) lotnicze z Warszawy do Londynu. W tygodniu obsiuguja Boeningi 737-200 ze 106 (2) na pokia- dzie, natomiast w soboty przylatuje Boeing 757 zabie- rajacy 180 (3). Od kwietnia br. za§ jut codziennie bedzie 14dowal w Warszawie i st.r- towal (4) Boeing 757, gwaran- tujacy vviQkszy komfort (5).

Przy porownywalnych, a motna powiedziee nawet jednakowych cenach rywalizacja mit-city (6) mote dotyczye wylacznie jakoki obstugi. W British Airways badania temu po§wkcone rozpoczQto jeszcze w 1987 roku. W ich efekcie jut w rok poiniej wprowadzono ofertQ dia dzieci podrotuj4cych na dalekich (7), zwana Skyflyers. (...) Kolejne tat badania doprowa- dzily do wniosku, ze pasaterowie podr6tujacy klasa (8) to the tylko ci najmniej za- motni (...), ale takte biznesmeni (...)

miejscami przewoinikarni pasaterow stad podrotowania trasach polgzenie turystyczna

135125 Reading Authentic Polish Unit 41

Exercise 2 Below are short summaries of some paragraphs of text about the purchase of Boeing airplanes by Poland. Skim the text to get an idea of what each paragraph is about and match paragraphs with their summaries. Write the first two words of the appropriate paragraphs in the spaces provided.

1.Boeing 737's history

2. Boeing 737's technical characteristics

3. Boeing Corporation's competitors

4. Boeing Corporation's future commitments in Poland

5.competitors' offers

6.possible ways of purchasing the planes

PRZEZ GRANICE Zwycifilyt Boeing W latach 1992-1901 Boeing Corp. dostarczy Pot-get zakupu samolot6w: bezpoirednio 2 Hail produ- skim Liniom Lotniczym LOT dziewied samolot6wkcyjnej Boeinga(cena katalogowa wynosi ok. 35 min typu 737 serif 400 i 500 - peinformowal w sobotedolar6w) lub odkuptenie od konsorclum bankowe- rzecznik prasowy LOT-u. Przy podejmowaniu decy-go, kt6re przejelo kilka Boeingow po bankructwie zji wzieto pod uwage cene, toasty operacyjne s cechy linii Air Europe (w eenie ok 30 min dolar6w). techniczno-eksploatacyjne samolot6w - brsmi Boeingi 737 u samoiotami waskokadlubowymi, w oiwiadczenie LOT-u. zaletnolei od serii zabieraja na pokladod 110 do 170 Boeing wygral trwaj.t.y. od trzech miesiecy prze-.pasater6w. Zaliczaja Me do maszyn o malgt i ired- targ konkurentamibyli McDonnell-Douglas i Airbus. nim zasiegu (do 5,5 tys. km). Rozwijaja predkoie do Firma Mc Donnell - Douglas oferowaia dziewied u-950 krafgodz. molotow z rodziny MD 80 i ok 85 min dolar6w nain- Wediug informacji przekazanych przez firme, westycje wpoiskim przemytielotniczymAtzecim ofe-Boeingi 737 sit najiepiej sprzedawanymi samolota- renteni byl Airbus, ktory proponowal aprzedat 12 sa-mi na iwiecie (do kwietnia 1901 roku firma przyjela molotew A 320 i A 321 oraz ok 40 min dolarow nazam6wienia na 2890maszyn). &mint 737 PrzewinzlY inwestycje, a tairte leasing od LOT-u tizech Tu-154. od poczatitu swego istnienia ok. 3,1 mid pasater6w Po wyborze Boeinga LOT podziekowal pozosta-(poiowa ludnoici iwiata) i pokonaly dystans r6wny iym oferentom za wsp6lprace i wyrazil nadzieje na88 podr6tom z Ziemi na Sionce i z powrotem. Flota utrzymywanie kontakt6w. Boeingow 737 przebywala w powietrzu 41 min go- Jak poinformowal "Gazete" Piotr Czarnowski, dzin, czyli 4880 lat. . przedstawicielBoeinga w Poisce, samolot/ beds' Oproczkontraktuna zakup dziewieciu samolot6w, wiasnotcia LOT-u dopiero po splaceniu naletno4ci.Boeing zainwestuje 45 min dolarow w poiski prze- Transakcja zostala poreczonagwarancja amerykan-mysi lotniczy i pomote w jego restrukturyzacji oraz skiego konsorcjum Export-Import Bank. stworzy w Poisce centrum obsiugi samolot6w - po- Zdaniem Piotra Czattiowskiego s4 dwie motliwo- wiedzial nam Piotr Czarnowski. (ira)

1 3 0 136 BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 41

Exercise 3 Read the questions below. Then scan the text on the previous page to find the answers. Write your answers in English in the spaces provided.

1. What did Boeing Corporation offer?

2. What did McDonnell-Douglas offer?

3. What did Airbus offer?

4. Why was Boeing Corporation chosen?

5. What is the role of the Export-Import Bank in the transaction?

6. What is the technical characteristic of the Boeing 737? a.range- b. speed- c.number of passengers

7. How is the Boeing 737 airplane characterized by the corporation?

131

137 Reading Authentic Polish Unit 41

Exercise 4 Scan the text about enlarging the Warsaw airport and answer the questions on the next page. OtAIIIONIA 1$ nonma aacItednieniemiecki HOCHT1EF, amaryilainbiCiti- H bank, limechiebiersine Petty Lotnicas iLOTsimalinowaly kontrait no bucleal Okecia p. . HOCHT1EF karat, jaiI ism parmiskraziocia (poloienie fun- WSWIM dament/ow) i na pawns salon- czy cada inarewyck w larietniu ion t. - poinfoneewat ea po- niedrialkewej lasniarencji waso- wej *adder bedew! Okada U Bernard Budder. Paean wok wybadwaret 7 km defaxdow, Patting no3 Mz samocileditv, centrato WM- %Mono. Noragetrobiono newt rte i jest prawdopodobne, ie w meatencio etwarcia, sway terminal aide betide mica odpo- wieditiej inintirekbay. Wielkoae iwiatowych prze- worowloiniczYch jak sit &tit oceniado roku 2000 wzrot.. °kited sit zby. cisme. Dzie- dyt6w w Eiesporcie Hermes, nie dw-ukrotnie. Nowy MiedrY- kizmodernizowaniuobecnego udzielitamerykanskiCitibank. narodowy Port Lotniczy ma ob- dworea miedzynarodowego, be- Sitmansowzmiegxzeilsievniccia slugiwzia3,5minpasaier6w, dziemy mogli obaluiye ok. 5 rain bedzie opartenadoebodach ale za 5 lat Okecie II motepasaierew rocanepowiedzial pdxtui zyskach z kornimi- nowy dyrektor PP Forty Lot-. kacjilolniczej. Citibank ma nitre, March Raczca-owsti. °termiteswoje pieniadzew JeKi toatePornoZe. jest mote_ ciagu 10 lat od cbwsli uruebo_ ban ;xwtawienia jesznie mienia terminalu. jednego budynku dworcowego, Strompoiska zbuduje wie- bod4cego lustrzaturzn ocibi- tokondygnacyjny parking, emi- clem fa/tactile budowimego ter- rate telekomunikacyjna, nowe minalu dojazdy do lotnisica. W ciagu Nowy dworzeco wysokodei dwochlattrzebabedzie poprawie 30 in ma mice' piet kon- szerzYtul.Zwirki i Wigury, dygnacji: podztemna piw- 2bUdowa6 bezkolizyjne sierzy- nice z UCIAtheniaatitechnicz- Zowaniez ul.Nynka, dobu- nymi, parter przeznaczony dowat'drug; nitke ulicyLo- dla przylaitujacych. pierwaze puszahskiej. Calo66 ma kw:to- pietrodie allatujettreit. Wytej wedposed 700 mid al. Wia- majdziesic cm* blurowa domo ire Wtyrn remmid (pominaceenia LOT-uiia-da _najwylej 150 told zl. (pa) nychlinii, Lelaodpramr, pokoje meteorolag6w). Na Wet- Wm, trzecanpictrze bed; po- mieszczeMalecizoiczne.tams widokowy d atanowiskakon- trolarOw ruche. inanuje sic einem rckawaw przystosowanych do wszystkich typoir samolot6w.Dwaz nick przeznaczonodlaJumbo-4e- tow. Dwomec ma ratedkolo- ry bialo-czermone, szyby w ko.. lone beitowym. Opr6ez budynku terminalu n, HOCEITIEF zbuduje nowy dwo- rzectowatrowy (przy uLWi- ndsweJ)ibudynek caterIngu w ktiaTtn iszYtstowuiecie wank/ pokladowe (u zbiegu 17styczniaiWeiKrakow- Wei). Rommit lxzepuflowole przyszleoo dworca towarowego °earn& sic na 50 tys. son la- chmku i10 tys. ton PstztY tyrnrokuistniejacy dworme cargo przetaduje zaledwie 16,6 tys. ton Rowarow). Boszttych trzecb inwestycji wyniesie ok. 300 min1 3 r)4, DM. Itredytu.thatki 138 cjar zachoiniemiamisekieoo To- BEST COPYAVAILABLE warzystmatibepieme6Sre- Reading Authentic Polish Unit 41

1.Find all those borrowings from English which happen to have identical spelling and list them in the spaces below. a. b. c. d. e.

2. Locate the following Polish words in the text and write their English equivalents in the spaces provided. The numbers in brackets refer to the paragraphs in which the words appear. a.sfinalizowaly (1st) b. fazp (1st) - c.inwesiycjg (1st) - d. konferencji (1st) - e.zmodernizowanie (3rd) - f.kontrolerdw (4th) - g. beiowy (5th) h.telekomunikacyjng (Sth) -

3. Find some more cognates and write them down below. a. b. c. d. e.

Exercise 5 Scan the text again and answer the following questions. 1. What other word or phrase is used in the text as equivalent to the followingcompanies? Przecisigbiorstwo Pony Lotnicze, LOT (1st paragraph) - 2. Who or what would be the subject of this passive form? zrobiono (2nd paragraph) - 3. What other word or phrase is used in the text to refer to the followingphrase? nowy Mipdzynarodowy Port Lorniczy (3rd paragraph) -

4. What is the subject of this phrase? bpdziemy mogli (3rd paragraph) - 133 139 Reading Authentic Polish Unit 41

5. Which paragraph gives more details about information contained in the second paragraph?

Exercise 6 Below are some sentences from the text about the new Warsaw airport. Read the sentences carefully and decide whether the sentences are simple or complex. If the sentence is complex, find the main clause. Then underline the subjects (with a single line) and the verbal phrases (with double lines) in each of them. For example:

Nowy dworzec o wysokoEci prawie 30 m ma mie6 pied kondygnacji.

1.18 czerwca zachodnioniemiecki HOCHTIEF, amerykariski Citibank, Przedsiebiorstwo Porty Lotnicze i LOT sfinalizowaly kontrakt na budowQ Okecia 2. Wielkok §wiatowych przewothw lotniczych jak sib dzi§ ocenia do roku 2000 wzro§nie dwukrotnie. 3. Wytej znajdzie sie cz06 biurowa (pomieszczenia LOT-u i innych linii, sala odpraw, pokoje meteorologow. 4. Na ostatnim, trzecim piQtrze bed4 pomieszczenia techniczne, taras widokowy i stanowiska kontroler6w ruchu. 5.Kredytu, dziQki gwarancjom zachodnioniemieckiego Towaizystwa Ubezpieczeri Kredyt6w w Eksporcie Hermes, udzielil amerykarisld Citibank. 6. Calok ma kosztowae ponad 700 mld zl. 7. Wiadomo, ze w tym roku rzcad da najwytej 150 mld zl.

Exercise 7 Scan the text once more. In English, write what is to be located on each floor of the building.

(4th floor)

(3rd floor)

(2nd floor)

(1st floor)

(basement)

140 134 Reading Authentic Polish Unit 41

Exercise 8 Utilizing the same text, find the answers to the following questions. Write the answers in English in the spaces O provided. 1. Where is a new cargo airport going to be built? You

2. Which street is going to be broadened?

3. What will be built at the corner of 17th January St. and Krakowska Ave.?

4. How much will the cost of the three investments be?

5. Which of the following streets needs another lane? a.Lopuszaiiska Avenue b. Wiratowa Street c.Zwirki and Wigury Avenue d. Hynka Street

Exercise 9 Read the statements on the next page. Then scan the text below to find out which of them are true (T) and which are false (F). Podwylka con w warszawsicim TRAMWM IA 2 000 IL Zdecydowsla o tyre na po- 4W) OdIWeReinktw niedzialkowej aosji Rada War- WarszaWisIndthey.Aras:um. Radni nod- 2 tys.21 as Mist tram- nie tugged; 1123K, tic niektd- wailsimiry**ailisbu- podrcdejo, inns pota- sio ores 3 tys. w eutoba- zIficwidovrane:ITZR chetato dednak wiskszschpodwyiek sio ipox-bile ow jednoraaowych do pieunytn. Konkic s esiesiqc2- MOO i WOO zL ming poseIcadq iscinq Potanle$onatcasiaatz234 (se SO tys.)ino ossaridtieeye. z1 na 120 tys. :I Misty lire* Irl6todoniele s 234agedoctoe etaeveyatkle Unto ) tys. do 120 tys. et.Wroteautobusowa I wanswadowe. I)a nodal to pit cony. Cbodzi o zactecenia do biz kupowaaia paaaterew stale ko- trwrMajacych z konaunikacji mieiskiei. BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 41

T F 1.Starting on September 1, a streetcar ride in Warsaw will cost 2,000 zlotys. 2. A bus ride will cost 3,000 zlotys. 3. A farecard for one line will cost 80,000 zlotys. 4. A farecard for all lines will cost 234,000 zlotys. 5. The Council of Warsaw decided that prices of some tickets will decrease, some will increase, and some tickets will be eliminated. 6. The Warsaw Transportation Company wanted one-ride fares to be higher than actually agreed upon. 7. The reason for decreasing the price of the farecards for all lines was to encourage passengers to buy such tickets.

Exercise 16 The sentences below come from a short article about a collision of two ships in the (former) Soviet Union. These sentences, however, have been rearranged and are in a different order than in the original article. Read the sentences and look for the clues (pronouns, synonyms, etc.) allowing you to determine their proper order. Then arrange them so that they make a coherent paragraph by putting appropriate numbers in front of each sentence.

a. Do tej pory kompozytor Borodin i Litwa nie mien z sob4 wiele wspOlnego. b. Dryfujacy "Kompozytor Borodin", kterego cala zaloga letala w sztok pijana, wpadl na "Litwe", Ictorej kapitan ponad dobe letal upity do nieprzytomnoki w kajucie. c.Sytuacja zmienila sie dzieki zalogom dwoch statkow o takich wia§nie nazwach kursuj4cych po Jenisieju na Syberii. d. Efektem kolizji byla gmiere jednego marynarza, zaginiecie innego, killcu ranny. :a oraz dune straty materialne.

13a 142 UNIT 42

(ACTFL Level: AdvancedPlus)

137 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 1 The vocabulary items listed in the box below the table are from the recipes and texts ishis unit. You will need them to understand the texts. Divide the items into the three categories shown in the table.Assign each item to the appropriate category and give its English equivalent.

Meat Poultry Seafood

baranina poltdwica bazant pstrag cielt,cina sandacz indyk szczupak karp tuficzyk krewetki wgorz loso§

13S 145 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 2 The text below is about the increasing popularity of pizza in Poland: variety, prices, and the places it is sold. Scan the text to find answers to the following questions. Write your answers in English.

P 115Y4ft"-, Pizza wypiera powoll .z gastroaosuicznego ryaku Mae deal: berme, kt6re mottle OW azibko, =wet as unity. Oferuja jii.:prlYexopy, pmembione as kictska barowe, bawler:de, buy, Claktii laden' do odgrzania w domu. Powstapi armlet pizzerie-z ..prawdziwege-adarzenia; przygotowujiiee pine we- 041 aolankid4 wtoskicb receptor, w specjalnyzb piecaeb. Oto. nootowsme ..w Ana& niedawno otwartycb, prawdzinsb-pixzeriseir:711fo, De Elio Illetreadlaao. Tylko &vie gale iniarriam-telameziazyrs: Margberita I Coptic:do- al. Aile-1-13511-ietwomme-byly w rdiaria osciadx. Meagibe- ilitaPaffPni,/=111/ VA-- F4 1=110.! w in% °One* w Metrazdlim (wo 'kis.2.0..dip-dicks* z kolei =lied= jest w Mexican° (15 tys. x/). najdrotsza w De Elio {45 tys.z1). A otojp*"ProP007ele Oel Plcceft- Pesaidciriez. iiis512Wec)-25 OS. 12, vans*" * Me- AlYa4 30 tys al, Amore (plemadd..- tuficzyk, cabala) 35 tys. 21, Primavera (bekon, cebula) 40 tys. al, Frani di Mare (tudrayk, krewedel, anebola) 45 tys. xl, Pants* .(dcnrolue aldadaiki) 50 tys. 4.1:110 (podwOrie tys. XI, California Aro- xi. MC*204.n. _.(P0adittn isinek) 15 17°.21. Napoli (anobois) 30 tys.2.1, Metromilmo (gszyby) 35 xl, Ciilzoce (lonks) 45 tys.. 2L

Loo ;PreliCilittOIManta) 23 Os. it hams 4PO4°7- ka 40-tys. z1,-Numbi--(mv°7) 50 170. dr Satre (1° 01- mule) M tys. 11; die dried Donald 13 Vs. -21, Marty Brown IS tys.:21, *kb :Mouse 23 tys. zL

1. Where is pizza sold in Poland?

2. What are Ufo, De Elio and Matromilano?

3. Why are Margherita and Capricciosa mentioned in the firstparagraph?

139 146 Reading Authentic Polish Unit 42

4.Fill in the table below. Write the names of ingredients in English. Doing this will help you review your Lu vocabulary. 0

YOUR Name of the pizza Ingredients Price Pescatore

Vesuvio

Havall Amore 1 Primavera

Frutti di Mare

Fantazja

Marinara

Napoli

Metromilano

Calzone

Prosciutto

Roma

Funghi

Extra

140

147 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 3 The text on the next page introduces and evaluates a newly opened pizzeria in Warsaw. Scan the text to find answers to the following tasks.

1.Fill in the spaces in the table below. Some of the ingredients are listed in the box below the table.

Name of the pizza Ingredients

"Frutti di mare"

"Amore"

"Banana"

bananas, ham, mushrooms, onions, shrimp, tuna fish

2. Scan the text once more to find answers to the following questions. Write your answers in English.

a. Who is Mr. Wlodzimierz Calka?

b.According to Mr. Calka, what is the secret of a good pizza?

c.What is the price range of the pizzas they serve?

d. What is the name and the location of the pizzeria ?

141 148 Reading Authentic Polish Unit 42 e. What is the general evaluation of the pizzeria by the author of the article? Check the appropriate box below (s) LU and quote from the text phrases that support your answer. 0

a.favorable YOUR

b.unfavorable

IlbAlb,W1101114110114106A"Will'IlWilbAbmolues. _Amore" z pieczarkami, aturiczykiem i cebula. Banana" iz szynka. bananamiicurry oraz Zapraszainy na Barska 37- 37 innych gatunkdw na wspaniale wyrobionym cisicie. Jak nam powiedzialszef kuchni, p. Wiodz.mierz Calka, kidry do nie- dawns prowadzil pizzeric w Sztok- Maria rowniet holmie, cab,. tajemnica dobrej pizzy polega na odpowiedniej obrobce cia- sta i skiadzi2 sosu. na wynos Ale to wbrew nozorom jest dluga nauka tylko niewielu udaje CHOC pizza od kilkn lit stala sigsie osiagnad mistrzostwo. Mogg jed- bardzopopularnym daniem wnak SiQ pochwalia. ie Wiosi, ktorzy naszymkrain.topizzerii do nas przychodza. sa bardzo zado- prawdziwego sdarsenia. Jest ilk aswoleni. Ceny pitzy wahaja sit od lekarstwo. 2.r. do 60 tys. zi. lecz take, ogromna, Od kilku dni dziala na °oboe. le:Pornja naje sib nawetnaJwiekszY pizzeria, co sie zowie. Wtrdd cztar-Ltiakotriczuch. dziestu gatunkow pizzy, na pewno Ws-zystkim, ktdrzy chcieliby sprd- kaidy znajdzie cot dla siebie jest:bowae tych 'przymnakow. polecamy wigs pizza ..Fruttidi mare" zpizzerig UFO" pray ul. Barski2j 37. tuticiyltriern.krewetkarni. anchois i (Dr:-

7., , 5, . - 1111111111110animalli

'Cy>, *IV .:4141111

pp Ir

--,./...... s,--..--- .....$ 4.11, ..,,. V' s..zsi,;.1.:/ 41....<2,

:? A 'o:rr:I., 7 te":**' '''; "' .' 4' ,..' '' "' " 4 Taka p3rcja, pre.7.zatowana przezJ.CieiliiiskiegoiW. Calke, wystarczy najwicks-zemu lakomczuchowi. Fot. Graiyna WOjcik lrobolhoft,

142 149 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 4 The vocabulary below comes from a recipe for "bigos, " a very popular Polish dish. Some of this vocabulary may be familiar to you. Match the Polish words and phrases with their English equivalents by drawing lines between them.

NOUNS 1.kapusta kiszona a.smoked bacon 2.kapusta cukrowa (§wieta) b. pork rind 3.boczek wc-dzony c.cabbage 4.slonina d.tomato paste 5.koncentrat pomidorowy e.sauerkraut 6.skwarki f.salt bacon

VIER 1.pokrajae a.to peel 2.zalaa b.to slice 3.°brae c.to stew 4.oplukaO d.to brown 5.poszatkowg e.to steep 6.odcisne (wock) f.to season 7.zrumienia g.to render, melt 8.dusid h.to cut 9.stopie i.to wring out 10.przyprawie j.to rinse

Exercise 5 Now scan the recipe to find out what a cook should do with the following ingredients. Choose appropriate verbs from the box below and write them next to the ingredients listed below.

1.cabbage-

2.sauerkraut - 3. pork- 4. veal-

5.sausage -

1 CI 150 Reading Authentic Polish Unit 42

6. smoked bacon -

7.salted bacon - YOUK

peel slice stew brown steep season render/melt cut wring out rinse

B1GOS

50 dkg kapusty kiszonej, 50 dkg kapusty cukrowej, 25 dkgwiep- rzowiny bez koici. 25 dkg cieleciny, 15 dkg kielbasy, 15 dkgboczku wedzonego, 5 dkg sloniny, 5 dkg cebulij dkg grzybow suszonych, 5 dkg koncentratu pomidorowego, sot pieprz, cukier. Kapuste kiszon4 drobno pokrajae, zalae mala iloici4 gowej wody i gotowae do migkkoici. Kapuste Swieia °brae, optukaa,poszatkowae, zalae wrz4c4 wod4, ugotowae razem z grzybami. Migso wieprzowe i cielecine oplukao, odcisn46 z wody, osolic, zrumienio'na rozgrzanym tluszczu. Wloiye razem z boczkiem ddkapusty kiszonej, dusie domigkko- Sci. Stoning pokrajae w kostke, stopie. Skwarki dodac do bigosu.Na tluszczu przysmaiye cebule,na jasnortoty kolor. Mieso wieprzowei boczek wyjae z kapusty. Kapustg Swieia polaczye z kiszona. Kielbase°brae ze sk6rki, pokrajae na plasterki. Wieprzowine i boczek pokrajaa w kostke i razem z kielbasa wtoiye do bigosu, dodae koncentratpomidorov,,y, przyprawia do smaku sola, pieprzem, cukrem, zagotowae. JOZEF

Exercise 6 The text in this exercise offers a recipe for a drink for New Year's parties. Scan the text to find answers to the following questions. Answer the questions in English.

1.In Poland, when do you traditionally eat a.carp? - b.turkey?

2.According to the article, when is it customary to drink?

144

151 Reading Authentic Polish Unit 42

3. What kind of water should one use to prepare the lemonade? (Check the appropriate boxes.)

Ela.tap water El b.mineral water c.cooled boiled water

4. What improves the taste and appearance of lemonade?

5. What makes lemonade more nutritious?

6.According to the author, what do Americans do?

7. What should one do with the egg before using it to prepare lemonade?

8. How do you get rid of the shell?

kuchtsi L na store Jak na karp, tak na Sylwestra indyk i to z borowkami. Ale na Sylwestra przede wszystkim - chce sic pia. [...] Bardzo orzeiwiajga jest lemoniada. Warto sic jednak do niej postarao o np. Mazowszankc lub co najmniej zirnna, przegotowan4 wodc, a nie prosto z kranu. Lemoniada zyska na wygl@d7ie i smaku, jegi j4 zmiksujemy z kostkarni lodu, a bcdzie potywniejsza, jegi do niej dodamy cafe 1 jajko. Przypomnijmy, ze np. Amerykanie dodaj4 jajko wraz ze skorupka, a w mikserze je "uplynniaja", naturalnie, ze jajko musi byo starannie wymyte, a dla pewnoki zanurzone w goracej wodzie kilka sekund, aby zniszczyo salmonellc. Ale w taldm jajku, a raczej koktajlu, najcenniejszy bcdzie wapri pobrany ze skorupki. Je§li sic mixer (blender) nastawi na najwytsze obroty, to rzeczywikie skorupka sic "uplynni" i nie bcdzie odczuwalna w piciu.Oto przepis na taka lemoniadc: 1 jajko, 1/4 szklanki cula-u, 1/4 szklanki soku cytrynowego, 1/4 szklanki wody (mineralna, przegotowana itp.) i 1 szklanka kostek lodu. Z tych proporcji otrzyma sic 2 porcje wspanialego orzeiwiajgego zdrowego kok-tailu. IRENA GUMOWSKA

Mazowszanka - a type of mineral water 1 .4`I 0

152 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 7 The text on page 155 is a fragment of a report from a party cs) organized t6 commemorate the 200 year anniversary of the 0 proclamation of the Third May constitution. Scan the text to answer the following questions. Answer the questions in You R English.

1. Who was present at the party and who was missing?

2. What could a single person eat and drink at the party?

3.Finish the following sentences by choosing the appropriate endings and writing them down in the spaces provided. i.Roast mutton was

ii.English sirloin was

iii. A pheasant with fruit and feathers was

a.the biggest side dish at the party b.the most fancy side dish at the party c.the most elegant side dish at the party

4. What other poultry dish was served?

1 4 G

153 Reading Authentic Polish Unit 42

5. Match each type of fish to the way it was served.

i.salmon a.fillet ii.perch-pike b.in gelatine iii.trout c.on a lettuce leaf and with a piece of lemon

6. What other fish were served at the party?

7. What was served for dessert?

8. Which of the following drinks were NOT served? Check appropriate boxes. Lia.beer b.coffee 1:1c.gin and tonic d.grapefruit juice e.mineral water f.orange juice g.scotch on the rocks L.1h. vodka i.white wine

Cultural The 1791 constitution (the 3rd May constitution), adopted after the first partition of Po- land in 1772, was inspired by the liberal and revolutionary examples of the United States and France. It was the first written constitution in Europe. It revitalized the old decaying Commonwealth and promised to turn it into a modern state, progressive by the standards of the time. It strengthened the Commonwealth by converting Poland into a hereditary monarchy with a cabinet of ministers responsible to the legislature. Serf- dom was limited as the first step toward its final abolition. Cities once again became self-governing, and townsmen were enfranchised and allowed representation in the diet. State finances were reorganized, and the royal army was to be brought up to an authorized strength of 100,000 men.

,. 154 1 4 Reading Authentic Polish Unit 42

BYEOd 360 goici noproszonych no uroczysto przyjecio deserowych: z kremem =kola- BILLno Zamicu KroklIFSCM w Worszcnvie dowym, imietankowym itrus- z oho* 2004ocio Konsty- kawkrAvyrn. A wsystkie ozdo- tucii 3 mei* Ebynawet eztoroj rywok Wa Igsy w woke o bione kuleczka z kolorowej bi- prezydendi fotot. &braid° Ririe Tymineciogo. No Amide- tej imietany. go przypodaly &mkt szitlanki tocktoili olkofiolowydi. Kat*Co podano do picia m691 sicosztowat oi 30 efkinych przystowek przygotowanych Najwieksza popularnokla welrod goicicieszyly Ede dwa przsz iniohorzy Hotoin Europojskiogo. rodzaje cocktaili alkoholowych: whisky z loclem i gin z ton'. kiem. By/o tet biale wino, sok pomaranceowy igrapefruitoYry oraz rnazowszanka. WOdici i piwa nie podawano. Do alkoholi serwowanoprat/acemigdaly. Na koniec podano w maciupeA- kich filitankach goraca czarna kawe. Agnieszka KIIBLIKI

Pot. Slaisonsir Sierzputcnoski drobiu przy- Czym moina byto gotowano takte faszerowanego indyka w maladze (farsz: przekqsie cebula, mita° wolowe, Najbardziej vakwintna pay-indycze i kilkanaicie przypraw). stawk; byl Want (w caloici)Specjalnie do drobiu podano z owocami I plc:ma:Tit. Nie zna-sos cumberland. laz1 jednak wielu chetnych. Udziec baron' pieczony przy- - Powodzanienatal za to low.),ciagal wzrok wielkoicia. podawany as ealaty z cy- Najokazalej prezentowala ale tryna.Zresztaamaicoszerybpoledwica angielska, ulotona sta midi w czyzn wybierae: wapa-posmarowanej pasztetern Oat- aisle prezentowal sit sandaczce piersiowej barana. w galarecie,wqctzony wegorz Byly tel ozdobne jele": z i filet a petraga. Na ogromwchanchois, z toltym serem i zie- pairrsMcach pysznily ale taktelona szczupaki, ksrpieiprzerddsne Dla smakoszy slodyczy bylo faszerowane ryby. Atrakcjqmnstwo malutkichciasteczek stanowity pomidory nadziewa- ne krewetkami oraz turban" MM z krewetek. 148 155 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 8 Skim the text below and summarize shortly each paragraph. Doing this will allow you to locate the paragraphs describing what the pub offers to eat and drink.

po otwarclulokalu wat de do pracy jako kucharc., PIERWSZY PUB Pewnie osiedli s1Q to jut na sta- Dwojka ndoctych, przeds1e- te, poniewat ntediugo tent sic beorczychludzi wykupila no z Potkq. wtosnote budynek przy ul. Pu- Marta tu skosztowa6 tzw. so- lawskiej koto °dyne.°iotwo- latkq dnia,codziennie istriq rzyli w nim pierwszy w stalicy (sktad saktta, czerwona pub z prawdzlwego zdarzenia. zielonapapryka. dwa gatunki W ciekcnvie wkomponowanym w sera brieigouda, dwa ga- teren ogrodku, stet pod para- tunkioliwek,kowateczkisuro- solarni kilicanoicie czerwonych I wego katafierai surowych pie- bialych stotik6w, przy nich to- czarek, krewetkl, pomidory. WI i krzeselka. Budynek nie jest twisty ogarek, cebuto, koperek jeszcze do iciest° wyremontowa- i sos oliwa plus ocet winny). ny, czei6 restounacyjna zostanie Otbrzymta porcja, vrystarczajqca w paysztoid powlqkszona. dia dw6ch osob, kosztuje 40 Pub jut ma ogromne powo- tys. zl. Znacznie twisty jest dzenle. Podawone tu piwo do- zmcitcl kukurydzianej,net- starczanajest przez browar dziewany Matt di mare i wa- Helnekena. Bymote cam rzywand kosztuje 25 tys. Sq 12 tys.zl za sziclankq spo- tet TOY.nt).Pitc201r/ Psirt9 wodowato, ie goide nie majq Z don mlcsnych rrp. filet z alc vnpoinego z klientelq oku- lows; polqdwicy w skarsdynaw- pujqcq nielicznew stolicy p1- skim sosie. wiarnie. Pub otwarty jestcodziennie Dopiwominatutold' od godriay 9, a zamykany do- zje16 cos smacznego sem*. piero po wyjidu ostatniego wane sq dania rodem z kuchnl czyli mote to by godz. 23. skandynowskiej.Kucharzem w ale rownie dobrze druga w no- pubie jest mlody Norweg. Zak cY powiedziat nam wspolvelaicidel Dobrzebyloby, *ay Rakich pubu. pan Rip Chodzewlez (z miejsc, gdrie. mobta spokojnle . wyksztalcenla dziennikarz) wypi6 szklaneczkq piwaI *at Norwegzgeosilsiqdo niego cot dobrego. PaJawiksit w prosto z ulicy" drugiego dnia stalky jots najwiqcej.

1st paragraph -

2nd paragraph -

3rd paragraph -

4th paragraph -

5th paragraph -

6th paragraph -

156 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 9 Now scan the text.

1. What kind of beer do they serve and how much is it? YOUR

2. What kind of cuisine do they serve?

3. What are the ingredients of the salad given as an example?

4. What costs 25, 000 z.1.?

5. What fish dish is mentioned in the text?

6. What meat dish is given as an example?

.10' 0

157 Reading Authentic Polish Unit 42

Exercise 10 Fill in the empty spaces in the text below by writing the letters of the appropriate food items listed in the-box.

[...j zawsze mo±na to bylo dostae gwietna kaczk po seczuarisku, makaron sojowy z rozamitaciarni, consumme a la Szanghaj (wariant bulionu z rozmaitymi dodatkami), karpia lub sandacza duszonego. Dania to znajdziemy w karcie i dzi§. Menu zawiera okolo dwudziestu przekasek (w cenie od 40 tys. - salatka zkrabOw, do 12 tys. granatowejajko chinskie w sosie sojowym; kaczka po seczuarisku kosztuje - 27 tys.) i osiem przekasek goracych, trzy rodzaje zup, z reguly kilka dan z drobiu ( ) /1/ oraz okolo dziesic.ciu potraw misnych ( ) /2/. 0 dziwo, najubotszy jest zestaw daft z ryb ( ) /3/ oraz z "owoc6w morza" ( ) /4/, ktOre zazwyczaj w bogatym wyborze serwuje kuchnia chitiska.

a.jedynie krewetki b.kurczak, kaczka, indyk c.tylko dwa rodzaje karpia d.m.in. schab z bambusem, polOwica z selerami, wieprzowina z grzybami mun, cielccina w trzech kolorach, a tak2e w pigciu smakach

15j

158 UNIT 43

(ACTFL Level: Advanced Plus)

152 Reading Authentic Polish Unit 43

Exercise 1 Below are some words and phrases you will need to understand the texts in this unit. Match the Polish words and phrases with their English equivalents by drawing lines between them.

1.blok a.one-family house 2.budownictwo komunalne b.mortgage 3.domek jednorodzinny c.municipal building projects 4.cizialka d.space administration 5.gospodarka przestrzenna e.living space 6.kredyt hipoteczny f.apartment building 7.powierzchnia mieszkalna g.building lot

Exercise 2 Before reading the article on the next page think about what you know about Fannie Mae. What is it? When was it founded? What are its goals? Then scan the article to fill in the blank spaces in the following sentences.

1.Federal National Mortgage Association was founded in by 2. The primary goal of the Association was to

3. live in houses which were bought with credit help from Fannie Mae. 4.Experts from Fannie Mae and Polish specialists met in Pultusk to discuss

5.These days in Poland there are no problems with and

6. The problem is that have no money. 7. are interested in American expertise.

151

161 Reading Authentic Polish Unit 43

sterstwabudownicawa. Doan- saw. przellozstalcea wlasnotcio- wych, NSF' i lune polskie ban- Kredytpametykatisku ki. JBL Fannie Moe swum pas,to fachowcy a Fannie Mae razernW 1938 r., w okresie Wiel- z polSkimi specjalistamidy-idego Kryzysu rzad Standw co budwood w ctosie kryrists.skutuja. jak dzialaa ma kredyt Zjednoczonych powolait Fe- Kredyt hipetecurr pozwoli ku- hipoteozny i wtozny rytrrek ka- deral NationalMortgate postai osieszkaitio MU* make pitatowyw naszychwarm- Association(FadmieMae). antabittkciaL kach. ktdrej celem byto lagodze- Mated& ty budowlane motaut W opraoowanycb przezmie- nie sicutkow kryzysu w bu- dal* (cupid bee truths. Sqtet idzyrceortowyszeeirdipropozy- doyrniotwie mieezkaaiowym. wykonawcy i o cjachfinamrawaatia budownic- Doris paned cute mikandw nie Iruciniej). Chewyb(obodudowad rwa kredyt h*oteczny °day- sarterykandoich =Win mie- ale ale majq tYlko pienieckey.wa Iduczowa role (.,Gazeta" str szkawdornach,ktdrycb Od ponied:Mao do szacartku227), dlatego aznerykanakie do- ;Ritmo pomogta afirtanaowa6 w Domu Pak.* w Puttosku iwiadczeniaInteresuja Fannie Mae.

Exercise 3 1.Read the statements below. Then scan the text that follows and decide which sentences are true (T) and which are false (F).

T F a.The hotel was opened two years ago. CI b.It cost 29 milion dollars. c.The hotel can accommodate 600 guests at one time. d.The ratio of living space to recreational space is 2:1. e.The hotel is named after a famous local entrepreneur. f.Mr. Golebiewski made a fortune by producing waffles and pretzels. Cl

Affierykanski sty! naMantra& Bet rozglosu, przecinania weft 1 poSwiecesiotwarto w Mikolajkach najwiqkszyhotelna Mazurach.. Obiekt budowano dwa lata kosztem 29 milicodw dolardw. Rotel o arnerykansitim arondardzie mote przyjqd jednorazowo Na jeden metr kwadratowy po- wierzcbni zrdeszkabsej txzypada dwa metry powierzchni rekraacyjnej. W hotels: znieszcza siq dwie restauracje. bac nocny. sale dyskoiekowa dla 230 os6b,salabilardowa.kregieinia, kryty basest. gabinet odnowy biolo- gicznej. W przysztoki w jednej z sal czynne bedzie nocle kaayno gry. Kan hotelubuduje sic PM/tah jachtowa,wyclaignarciarski,pole golfowe i odkryty Damn. Przewidzia- no take ladowisko dla helikopter6w. Hoteljest obiektemprywatnym. Nosi nazwe ,,Golebiewski" od naz- wiskawlakicielaTadeusza Gotc- biewsidego, przedsicbiorcy, ktdry do- robil trig pientecity na prodokcji do- nych (osa) 154 162 Reading Authentic Polish Unit 43

2. Check which of the following establishments have already been opened (0), which are going to be opened (0), and which are being built (B) at the moment of the publication of this article. 0 1.billiards room

2.bowling alley 1:21 3.casino 4.disco 5.golf course 6.helipad 7.indoor swimming pool

8.nightclub 9.outdoor swimming pool

11). restaurants 11.ski lift 12.yacht marina

Exercise 4 Scan the text on the next page about American-Polish cooperation in house construction in Poland to answer the following questions.

1.Find ten cognates in the text and write them in the spaces provided. a. b. c. d. e. f.

2. How many sources of investment does the sentence on the next pagemention? (Circle the correct answer.) a.One b. Two 155 163 Reading Authentic Polish Unit 43

"Pieniadze to be pochodzily ze stworzonego przez Kongres Stan6w Zjednoczonych programu pomocy dla Polski i dzialajacego w naszym kraju pod nazwa Polsko- Amerykariskiego Funduszu przedsigbiorczaci."

3.According to the sentence below, how many parties will be engaged in building houses in Poland? (Circle the correct answer.) a. Two b. Three "Organizacja ta zamierza przy wspoludziale poiskich prywatnych przedsiqbiorcow oraz polsko-amerykariskich spellek wybudowg 1000 domkOw o powierzchni ok. 100 m kw." Dom, ale nie dla kaidego (C). Essantameale 10 albskraju i w ten 'apes& rozwis- doiarow as inwestreje w pol- aiasz pradem mieszkanio- skim badowaldwie sapowie-wy. 'Hie jest to table grogram dolma, di:Idol as kosteeeno#piersnory byly jut Moak*. sorgasisowaaal pmes Depot-IcatindYieki. =wedged. tamest ?my INA so tear- Nara potezeba SOO tyskey sointokizabateau Victoria ."mieszkattroczole. 2 kaldy Pie alsdse te beds Iseebe00011tythprolddtaw da cam O- zeotworasnego pews joshess* kilka tysiney -miesz- Stanow Zjedneasonyob pave-kan. Wif:C maze bodzie Po- zoom pommy dla 1Pobid stop. To. co jest .barcko po- dzialajaimew w arm bra*mrtrwor.. la UN& te Persmn0- pod names Poldoo-Ameryicaa--wane nom przez Pols/co-Arno- skleao Farness= Prsedsiebise- aeasici. sa tahrtrodtyCt Jakpowiedzial dynamical kidreg=i °beanie sa dosaspnepa wykonawczy Funduszu,1104 dasku. Zmusi to *web dd bert Faris, organizacja ta za-&anted* een. -Niesteitytie mierza przy vamdkakiale pal-icanda robins, bedzie =ea skiebprywatnychDmedsit- mied tali domdc. biove6wor polsk.o-amery- Mien panzabite jast tamej katakich spa& Iwylxidawa6 Inalowninewobleb:awe.loa- w claw niespelna clwdeb atmimic.toilebucksominSwo 1000 domkow o Ikaviectehniicommaine. Me i tam isai- ak. 100 m kw. Moan takiegochataiej widzialbsua prrwat- dozoku jek obliczasiQ nycb wylconavocino. Waga ta- dzisial ale przekrocayiby25.kich inkcjatyrur ta Dalega 30 tys. 17SD. stnyolicatrwattat . sdaiotwego Nie. se to wiec domy Malekieranioa dzialsnia". i aia dia wazietkich. ale laic powiedzialHobertFarisz Not.: D. W. paimaicia PrzYczYnibbYsiC do obnitenia eon miesslud i ttsdcow jactoorodzinnyelaw Rime. Jimmy jut cialowied- czenie w inwestowaniu w tym tsawiazalliniy kontekty z prywadosni peocluosatami materialdw bud:Mann& Mam stadzieje,temalaise azybko now a miejeca" 7apyltan7 Penn Rage;P°9- polite o ocene projektu AIDS- rykanbw, minister budownictwa i gospodarid przestzzennej Adam Glaplhsklpowiedzial: To wornialy program. ale niestetz tylkopilotatowy. InAry pakaattjajsk marina normalnie w tejdziedzinie dziala6:Bozarabiaebeds ci,(Sleety budtsia. Zarabieda acganizatorzy. a ludzi, kt&2y wproweidaala ale d0 Ukiah domes'', stab at to.Nie jest to *Mac enawissanie, Utica 156 mados rowadzie w deqm 164 Reading Authentic Polish Unit 43

Exercise 5 Scan the previous text once more to answer the following questions. Write your answers in Polish in-the spaces provided.

1. Who will invest $10 million in the Polish construction business?

2. Who will build 1000 houses in Poland?

3. How much will one square meter of such a house cost?

4. According to Mr. Faris, what are the pros and cons of the price of the houses?

5. Who did the Fund contact in Poland?

6.According to Polish Construction Minister Glapiriski, who will profit from the project?

7. What other projects have been tried in Poland so far?

8. What is the solution to the Polish housing crisis, according to the Minister?

i 157

165 Reading Authentic Polish Unit 43

Exercise 6 Skim the introductory paragraph and the title of the article, fragments of which you are going to read next. Then write what you think the article is about. Write your answer in Polish in the space provided below.

Firma OWL Homes International zKarody obiectrje, ie btchie budowa6 w Warszawie wielaradzMne domy. eta ratio zbiera adprzyszlych kolcatorow po 4 trs. **now. W Kanadzie ?Ianicoresponde. t Jac& Kolabitiski dowiedzial sit, ie z oak pewnoiciq pan Swath me macizialajqcei fumy w Edmonton. IESKANIA DL AIWNYCH

Exercise 7 Scan the first two paragraphs of the text to find answers to the following questions. Write your answers in English in the spaces provided.

1. How does Mr. J.J. Barath, the owner of OWL Homes International, advertise his company? a.

156. 166 Reading Authentic Polish Unit 43

2. What types of apartments does he want to build in Poland? a. b. YOUR C. d. 3. How will the apartments be equipped? a. b. c.

.(1)) W patio kamienicyno wonrowikiej Storaweeurztdu- je pion 1J. Barath. Swojq frrmq w liv.nych roldamoch prseershs- wio jako jednq z najbordziej dofoindamych no iwiecie firm w bodoemictwie mieszkaniowyere. OWL Homesinternational istnieje od .20 kit mow/ John J. Barath. Wybodcwrola 7000 demOw za p61 maiorda do/c- row, zatruankt no stale ok. 100 procownitiow. Pan Barath ewe budowat w nastrym kraiu Wok/ mieamkodne. Becht miaty Jak 2apewniaj4 reklarny w prasie ,,210W0- czesneapartamenty.funkcjo- nalne, energoo=edne, o wy- sokim standardziewykonania. Wyposaione w telewizie kablo- wn.sateLtarne,teletonyoraz elektponteme aabezpierfonia zamk6w". Exercise 8 Scan the next paragraph to find out which of the following sentence endings are correct. Circle the appropriate endings.

1.150 prospective home owners a.paid $4,000. b.will soon be informed they can deposit $4,000.

2.$ 4,000 a.is the cost of the house. b.will be used to buy building lots.

3.If prospective home owners change their minds they will a.get their money back. b.have to find somebody else to take their place.

159 167 Reading Authentic Polish Unit 43

4. Mr. Barath a.plans to build 1,000 houses. b.expects that initially 1,000 people will deposit money.

5.Mr. Barath is talking to a.private land owners in Warsaw. b.the Warsaw municipal government about buying land.

6.Future homeowners will get credit a.from OWL Homes International. b. from a Western or Japanese bank. 7. Mr. Barath claims that one square meter will cost a.6,5 - 7 million zlotys. b.less than the free market price in Warsaw.

8.Mr. Barath

a.knows neither the price of the construction nor how many tenants will live in one building. b.has a clear idea what the future apartment buildings will look like.

Zbient 4 min ciolonSw innej ceor.e, ktdra naletysaa- ledt samenu. Dotycixaas zglosilo sit po- Liam to w pierwszym mad 160 cbttnycb. 2a kilka ciati or.olo tysiskea cedb za- dostanm oni zawiaziornienia. toptael na wykupienie terenu moos; wpladt po4 OW. dola-move John J. Barath. Chet row. , zetrad *bolo 4 milioodw doia- Ikeniadze to 201Staasi przezna- row. mom na wykupierdeterendw J.J.Barath prowadzi rozenowy pod przysz14 budowt Pam 13a-z er.erama prywatnymi wlatei- rath zaPewnla, to a:Demi o wy-cielarai gruntdw w Warszawie. kuszie ziemi btdsie za kaktnnMe doe jednak powietizieez tazem potwierdzananotarial-tins. nie. Twier&i, to w deign szeiciu .tliSe majadismk miesitcy zatatwikredytydia odzysiumia peanitdzy,gdybyprzmlyeb lokatorew: La- ktot sit raanyt111. Motna *V-dy Wile' mial zapewniony nis- ole odzprzedaetwoja dzialkt o oprocentowaay kredr.Zo- stoats cm zaciagmitt7 w }ed- ema z bankdw zsehodniM lub eutlwiticszym banks japoaskim. Jobs J. Swath za,pewnia, to pierwazy blok Walegotowy jut w maju 1993 r. Dodaje, to mat mloszka6indzieettbiza ad wataerinkowej, wynomeacej dait w .Warasawim *look) 0-7 mks 21 ea weirkwadratowy. Hie potrafi jednak oicretlie, la- ka bmdzie tank Nye =Me tat powledziee, ile komziowae Wale budowa mai tie =dein marnimakm w pierw- exYga budYnku i 31e bedzia ca miat pitter. Polemzuje*Weis dzialifiamPietremeeto budynim mows, se plarwasy Wok Wale Jaitit

168 160 Reading Authentic Polish Unit 43

Exercise 9 Scan this paragraph to find out what the authors of the article learned about Mr. Barath's companies in Edmonton. In Polish write down the information the author received from the institutions listed below. YOUR

1.Edmonton Association of Construction Companies

2. New Housing Warranty Program of Alberta

3.Better Business Bureau

4. Edmonton Municipal Register of Businesses

Skuplajace btO Drin adman- tonskichzrzeerania muds* biorstw budowlanycli o obydwu 2irmach Etaratha w og61enie styszalo. Nie se oner6wniet zarejestrowa.ne w New Housing Warranty Program at Alberta. stowtozyszeniu udzIelajacym gwarancji we domy. da- jecym rodzajznonako Jekoki PolaTtvailterin strat7, je§11 dom jest wadliwie zbudowany. 0 fir maces Barons: nie W- and° tet .ecimootonside Better Business Bureau, instrtueie **- delete jako44 produktow I aug. Powiedtiano tam Gaze- cie", to nalprawdopodobniej nie prcnradza one tadnej dzialainot- ct. W ntiejakins reisatrze lamed- stebiarstw w Edmonton polo- /armoires° mu Taft. to OW1. Construction aosbalo wykretIone z rejestru, poniewat nie ziotyto wyrnaganego prawamaprawo- sterile o pair:bedeck zarok WOO.

161

169 Reading Authentic Polish Unit 43

Exercise 10 Read the text and fill in the empty spaces in it by writing the letters of the appropriate sentences.

a.Swoj niedawny pobyt w Paryzu uznal za udany. b. W ich modernizacji pomoga nam fumy francuskie. c. Na ten cel przeznacza 2 min frankow (okolo 350 tys. dolarow) d.zaprojektowane, wybudowane i sfinansowane przez Francuzow. e."o wspoipracy i pomocy Francji w rozwiazr.vaniu kryzysu mieszkaniowego w Polsce".

Budowad po francusku - Francuzi stworza w Polsce Umowe z.francuska organizacja system finansowania budowni-Caisse de Depots et Consigna- ctwa mieszkaniowego i odziela tions podpiszemy w CZEXV/C11. nam pomocy technicznej. Wiadomo jut, ±e w Lodzi, Wro- (1) -ctawiu i cbyba Gdansku stand pie- oznajmit we wtorek dziennik rwsze wzorcowe osiedla miesika- rzom minister budownictwa A-niowe - (4) dam Glaphiski. (2) Mamy ponad sto tzw. falxyk do- Z francusicim ministrem mie- mow, z ktOryrni co& trzeba zrobid. szkalnictwa Glaphiski podpisat (5) Liczymy na 22- UrriOn (3)stosowanie w tych wytworniach Zapytany o konkrety ministernowoczesnycb technOlogii aaz Glapinski powiethial "Gazecie": nowych materialaw budowlanych. - Francuski system kredytowa- .Krakow iinne miasta, w ktiforych nia, zwiaszcza finansowania ta- zabytkowe zespoly mieszka- niego budownictwa czynszowe-niowe, skorzystaja ze sprawdzo- go dla rodzin redniozamoZnych, nych francuskich sposobOw rato- chcemy przeniett do Polski. wania i modernizacji zabytkOw.

162

170 UNIT 44

(ACTFL Level: Advanced Plus) Reading Authentic Polish Unit 44

Exercise 1 Below are words selected from all the texts in this unit. (f) Match, by drawing a line, the word in Column A with a word 0 in Column B that makes a comprehensive phrase. Make sure you know their meanings. YOUR

Column A Column B 1.ci§nienie a.zdrowia 2.dzietno§a b.serca

3.game c-grypy 4.jama d. krwiodawstwa 5.nalog e.przeciwgrypowa 6.slutba f.kobiet 7.stacja g.pluc 8.system h.ustna 9.szczepionka i. krwi 10. wirus j.tytoniowy 11. zapalenie k. nerwowy

12. zawal 1. drogi oddechowe

Exercise 2 1. Skim the text to find the paragraphs which concentrate on the following reasons for the demographic situation in Poland. Write the first three words of the paragraph under the appropriate phrase below.

a.more deaths than births

b.high coefficient of infant mortality

c.moving from the countryside to cities

d.childlessness or one-child families

164

173 Reading Authentic Polish Unit 44

2.Find at least five Polish words relating to decreasing or increasing (in size, number, length, etc.) in the text below and write them in the spaces provided. a. b. c. d. e.

%port o sytuacji ludnoiciowej w Poise.

tYJEMY IIP

(P) Pk* iyj peseckdoi 14,3 zwiazkOw nieformalnych, rOs- Migracja ludnoicl ze wsi do roku, Polk, ddesiet lot dlu-mica liczba rozwod6w oraz ma-miast najwieksza w latach lejecymodsetkiem matek lub 70. doprowadzila do wylud- bd. Polska nolely do Monona)ojc6w wychowujacych samotnie nienia niektorych regionow kroliw suropejskich (Wq- Polski oraz zmiany struktury grv, Moho, nosh w idirych Niepokojecyna objawemjestwieku I plc!.W pelnocno- ZIOnilliS20si, irdni slues fp bezdzietnoi6 lub posiadanie-wschodniej Police rnlodzi rol- cia. W kto)tdt wysoko rang-tylko jednego dziecka w rodzi-nicy nie sa w sterile znalet4 nachinteligenckich.Zdaniemna wsi Cony. Mlodziei porzu- Paeci011ts prof.Holzera 'jesttoskutek ca rodzinnegospodarstwa i cia systematic:We Mole i coo- (an) :toposlowczo 70 lotdlopauperyzaclitego irodowiska. przenosi sie do miasta. motayzn iSO lot dlo kebit takte dine zawiera report o sytuacji ludnolciowej w Pol- see, opracowanyprzezprof. J erzegoZ.Holzera, przewod- niczacego Komitetu Nauk De- mograficznych PAN. Pod wait:dein Seth,' ludnoici Polska zajmuje athste miej- see w Europie (38,2 min), po Nlernozech (70,5), Wloszech (57,7),WielkieiErYtanii(57.5). Francil(36,7)i Hiszpanil(39). Malejewapolczynnikumie- ralnoiciouraowlat w Police (tzn. cora: mnieJ dzieci uniiera zaraz po urodzeniu). Sednak w dalszyrn claim jest trzykrotnie wytszy nit w knjach o nal- nitszej umieralnolcL Wiecej ludzi utniera. nit sic rodzI od 1958 nie wystepu- je tzw. zastepowalno46 pokoleti. Spadek dzletnoicl kobiet w Pol- see mote sie Poilebia6. Wedlue prof. Holzera jest to zwitizane ze tradycyjnego mode- lurodziny,wzrastajacarola

BEST COPY AVAILABLE

174 165 Reading Authentic Polish Unit 44

Exercise 3 Scan the article you skimmed in the previous exercise to answer the questions below. Write your answers in Polish in the spaceS provided. 0

1. Where does the information used in this article come YOUR from?

2. What happens in Poland and other East European countries?

3. How many inhabitants does Poland have?

4. What is the coefficient of infant mortality?

5. How does this coefficient compare to those in the countries where it is lower?

6.According to the report, what factors contribute to Polish women having fewer children? a. b. c. d.

7. What is the situation in the intelligentsia families?

8. Why are some regions of Poland depopulated?

166 175 Reading Authentic Polish Unit 44

Exercise Scan the text on the next page about the consequences of smoking and answer the following questions.

1.What, according to this article, do the following figures stand for? (Write your answers in English in the spaces provided.) a.82 - b. 79 c.75 d. 66- 10-

Choose the correct endings of the sentences below by circling the appropriate letters.

2.According to Dr. M. Wood, out of 850 million people living in Europe a.1.5 million will die due to smoking. b.150 million will die due to smoking.

3.40 per cent of all a.smokers get tumors. b.people have tumors due to smoking. c.people who have tumors are smokers.

4.30 per cent of a.active smokers have lung and heart diseases or asthma. b.passive smokers have lung and heart diseases or asthma.

In English, fill out the empty spaces in the sentences below.

5. The risk of contracting a. is 10 times greater for smokers than non-smokers. b. is 7 times greater for smokers than non-smokers. c. is 5 times greater for smokes than non-smokers. d. is 4 times greater for smokers than non-smokers. 6.According to Dr. M. Wood, nicotine

7.According to the same doctor,

20 or even 30 years after a smoker reaches for the first cigarette.

16 176 Reading Authentic Polish Unit 44

8. The European Community has undertaken the following steps to restrict smoking in public places: a. 0 b.

C. YOUR

.4116.11N1bAllIMAIINIk 111.11.411.41016..s..16.Abolb.41601.1,41bAbAyii, 12 min Polakow-to nalogowey Pa lenie skraca o10 lat SREDNIA wieku w Japani: wy-ni 5 ra=y, a as rata ,tamy ustnej nos: kr.biet $2 Iota, din met-.4 razy. czyzr.79lat. W Polsce cdpo- Dr Michael Wood twierdzi ponadto, ..viednio66i75lat..Palacze tyjoze nikotyna prowadzi do sliniejszych przecitmia o 10 lot krocej nit nie-uzaletzlien nit tip. kokaina czy na- palacy. Zdaniem d:- Wooda,wet heroina. Szczegalnie, kiedy ma orezydenta europejsk:ega Ruchu dosic do czynienia z papienosami o du- Walk: z Rakiarn. ze z 850 min ludziiej zawartoici ctia amotowatych. ayjacych w Europe w rajbli2ux.ych A prawda jest taka podkretla dr latazh 150 umrze a r.:swodu paleniaWood ze wiekszo§a chorab spo- pc-o:ercsOw. wodowanych paleniem przybiera Ponad 40 proc. wsz7sikich chorychpetny obraz w 20, a nawet 30 lat ad na nowotwzry to wta..nf.e palacze. 40siegniecta po pierwszy papieros. proc. zgonow z pcwodu chordb na- Cata. Wspdlnata Europejska waiczy czyrdawo-sercawych to wynik nato-z palaczarni. WiekszatO zachodnich gu tytoniowego. Szkod liwe jest row-lindi lotsdozych ma corm wiecej klas nie2 bierne palenie. 30 prat. bierniedla z1,:epalacyci2. otwiera sit die nicer palasychchoruje na phica,serce,speclartne restauracje, kina. W Niem- astant. czech obowiazuje za:rzodzente o ka- Swiatows, Organizacja Zdrowla o-rach (nawet do kilku tysiecy marekl) publikovrala niedawno Rclejny raportza aiegniecie po.papierosz w miejecu. scotch eksperkiw na temat szkodli-Przezlaczonym dia rdepalacych.. wogci -palettia papierosOw.--Dane sa Polskapraoduje w finable NOM,. alarmujaoe. Np. ryzyko zachorowaniaPrzypuszcza sic, *e ok. 12 min na na raka plot u palaczy jest 10 .razyszych rodakaw to nalogswcy. Na ia- wieksze nit u niepaLleych. na scho- ired3314 *yea maga liczya?1,DS) rzenia gornych drag oddechowych 7 razy czeiciej, its raka gardis i 1 rta- 4111116.11.N4141141011,41,W1

Exercise 5 Scan the article on page 178 about the advantages of having fish in your diet and do the following exercises.

1.In the text find the advantages of eating fish. Finish the clauses below in English. Regular consumption of fish: a.can prolong life after

163 177 Reading Authentic Polish Unit 44

b.guarantees proper

c.improves-

d.lowers blood pressure

e.lowers the contents of

f.reduces

Now finish these sentences in Polish using the information in the article. 2. "Omega 3" jest 3. "Omegg 3" motna znalete w 4.Konferencja naukowa, ktora odbyla sig w marcu 1990 roku w Waszyngtonie byla po§wigcona 5.Mieszkaricy Grenlandii, Alaski, Skandynawii i Japonii spotywaj4

na iwiecie naukowcy a pond 20 kraiOw SI.viartadyskutoweli wyniki Eskimosi wiedzieli, ie... badan nad kwasami ..Cmega 3". Naj, nowsze brdania po-urlac-;ne. proby stadia kliiczneot.r w petni zn a czernle i 7.')edr kW? sow ,Cmega 3" w d:^c*A kolyski do bujancgo fote':a babuni". CHRDN'NE dzialanie kwasOw Omep. 3" zostato odkryte w wy- PM.C la r niku bedsit grenlandakich Eski- mosow kterzy. males w swej diecie duke lloki ryb. e2ciywaf,a znaczne iloycf .tych wielonienasyconvch kwa- 56w. Uczanych zastanowit fakt, ze w czasie kiedy spolec-Lenstv.-a europej- Ego sitchorobomsercaskie sa dziesiatkowane przez cnoro- by serca. u Eskimosow prawie zupel- SPOZYCIt 171) w Polsce z wrelu *init.&zawartodlchOlesterolunie one nie wystcpuja. wzgleclow jest, wciat zbyt we krwi; a wiedza o ich roll w racjqnalnej A rrioie poprawi6 funkcjonewanie Badania doprowadzity do poznama diecie czaowieka dekko niewy-pracy sercaizmniejszyd roilegtoieroll olejow rybnych w dieciei po- zawatu: twierdzone zostaty przez obserwacje stirczelapa. A ardcoda, gdyi szerokie JapoirczykOw. Skandynawow czy t .ba.divaia naubowe pro- obraia w urniarkowany sum% wadiorie ni.iwiecle, a zwlaszcza wciinienie krwi, ograniczajac ryzygomieszkaricdw Alaski, ktOrzy rOwnlet StanachZjednoczonych,wykaz-ujawystapienia atalsu serca lub wylewu:rzadziej cierpianachcroby serca. *Yrisirde, regularne spaywanie (&Z) ryb Trzyposi liczne korzyki: JEDNYM znajtardzlej istotnych redukuje w. znacrmym -stopniu sklactek6w miesa szczegOlnie ryh ryzyku chorSto serca; tlustych. takich jak Medi, maitre- 41 kobiet w cifky 1 w =este kar-la tub sardynka sa kwasy ttuszczowe mienia zapewniawtaiciwyrozwojzawarte w oleju rybnym. Najwat- mdzistr; sysbemu' nerwowego i wzrokuniejszymi a nich -sa tzw..,.0mega 3", rozwijajacyrn sic ptodzie I nie-1st tub sardynka sa kwasy ttuszczowe mowlat; W marcu 1990 roku w Waszyngto- mote przedluty6 tycie po Przei-nle odbvla sie wielkakonferencia kil4 etaku was; wee)tewa na Ictdrej aajbardziej zna-

178 16y BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 44

Exercise 6 Skim the article "Hope ..." and in Polish summarize in a sentence or two each part of the article. Write your answers in the spaces provided. .. 1. From the title up to the section Instytut Pediatrii:

2. The Instytut Pediatrii section:

3. The Project Hope section:

4. The W Krakowie section:

170

179 Reading Authentic Polish Unit 44

HOPE NADZIEJA NA IDROWIE Popiei Jan Pavel II paiwiqcit we 'Morel(nowt przy- Project HOPE (HOPE zna- chodniq dla dried w poilsko-amerykariskim instytucie Pediatrii czynadzieja,arownoczeSnie jestskrotem amerykadskiej w KrakowieRrokocirniu. nazwy Health Opportunity for PeopleEverywhereZdrowie Uroczystoci pe§wiecenia =odzil sit wgrOd Axnerykanow dla kaidego"), ktdra pomaga o- Centrum Ambulatoryjnego Le- polskiego pochodenia,m.in..becnie 28 czenia. Dzieci im. Clemente J. architektaWladyslawaBier- krajomnacalym Zablockiegopoprzecizilodwu- naeldego-Poraya oraz kongres- twiecie dniowe sympozjum (11-12 bin.) mane Clemente J. Zablockiego. na temat opieki medycznej w Budowg sfinansowal rzad a-W Krakowie Europie Srodkowo-Wschodniej mezYkadski(szpitalkosztowal Project Hope administruje fun- Uczestniczyli w nim m.in. am- 135 min dolardw). Na p.amiet- duszami,ktorerzademery- basador USA w Poisce Thomas kowej tablicy,przy glownym kaseski przyznaje rokrocznie na Simons,przedstawiciel pray-welkin, mot= przeczytae de- potrzebyszpitala.C2gS6dat- dente Stanow Zjednoczonych dykacjg: By shityl pomySlno- Vim pochodzi rowniet od ame- Edward J.Derwidski, amery- dciizdrowiu dzieci polskich rytkaiiskich instytucji i °sob kanscy kongresmani, ministro- oraz utrwalaniu przyjaini mig- prywatnych.Fundecja,patro- wie iparlamentarzyici z Pol- dzy narodami Standw Zjedno- nuje rozbudowiei modernize- ski.CzechoslowacjiiWggier cnonych Ameryki i Polski szpi- cji szpitale, dostarcsa sPrzet (rn.in. WladyslawSidorowicz taltenutundowanyzostat epareture medyczn (krakow- iprof.BronislawGeremek), przez nardd amerykanski". ski Instytut jest jednym z nej- biznesmeni oraz przedstawicie- Amerykanie nadal pomagajit lepiei wyposeionych polskich le Fundacji Project Hope. rozbudowywadszpital.Prezy- szpitall). a tette kale' tki i spe- IMOvziono o niedoinwestowa- cleat USA George Bush pod- cjalistyczue cessoplanut.Dzigki niu. i21-0- orgatizacji slutby =as swojej wizyty w PolsceFundacji 600 polskich lekarzy, adrowia w krajach postkomu- w 1987 roku uraezyicie otwo- w ramach wymiany z Amery- InstramYch. zlyzn stanie zdro- rzy/kollejnojego czetd kanami, wyjechalo na 4-6- wia mieszkanc6w Europy 0Srodetc-RehabilitacjiLeczni- -zniesieczne praktyki do naj- Wschodniejikatastrofie eko-czej Dzieci (przyjmuje 240 pa" lepszych amerykariskich odrod- logicznej w tyro regionie. cjentow rocznie). W tyrdsa- Wm. 1600lekarzy amerykan- GoScie zwiedzili szpital. mym roku wmurowanoka- akdch prowedzilo w Krakowie mied urwielny podbudowy kursy i seminaria, wykonywa- Instytut Pediatrii Centrum Ambulatory jnego. 10 skomPlikowene zabiegi. Znajdo sit to poradnie speoja- Plany matt Ytmerykens' kie- (polsko-amerykanski) leczy cho- listyczne. sale operacyjne i rego i FuzulacX Project Hope o- redzieciodblisko26 lat. animacyjne, stacja bejmuja Jego pacjentarni sa gldvanie kriodaw- przeksztaleenie dzieci stwa, apteka oraz notel dla YrzYsztodelingbytutlarediatrii z poludniowychregio- dzieciiroclzionw. Pierwszych w Kralunvie-Proltocimtu w now Po /ski. Pomyst budowypacjentow (120 tys. dzieci rocz-centrum szkolenia medycznege nie) przyjmie jut w styczniu Europy Wschedefej. Powstanie 1992 roku. to m.in. szkole dla "pielegnia- Rzadamerykanskidesygno- rek i technikum medyczne. wal w 1974 roku na sponsora Agate NOWAKOWSKA szptala fundacjg Project Hope. f':..zydentem Fundacji jest jej zalolyciel dr William B. Walsh. Poczatki Fundacjisiegajo 1956 roku 6wczesny prezydent USA Dwight Eisenhower zgodzil sit przekazad as potrzeby cywiline amerykatiski okret wojenny.Przekszta/cono go w ptywajecy szpital i na- dano HOPE".Statek- -szpital zawijal do portow kra- jaw rozwitalacychsit, °chat- nicy 9511ajdulstcy sit na pokba- dzie pomagali szkolietamtej- szych leicarzy ipielegniarki. eo 14 lartach rejsdw ze wzgledow technicznych okret me mOgl jut ptywad. Jego zadania przejOa nowa fundacja

171

180 BEST COPYAVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 44

Exercise 7 Now scan the fragment Project Hope to find answers to the questions below. Write your answers in Polish in the spaces provided. Y OUR 1. When was Project Hope founded?

2. Who helped to found it?

3. How and with what did the project start?

4. What happened after 14 years?

5. What do volunteers in Project Hope do?

6. Who is Dr. William B. Walsh?

Exercise 8 Scan the fragment about the Polish-American Institute of Pediatrics in Cracow and in Polish describe the stages of the Polish-American cooperation mentioned in the article.

1st stage (1974) -

2nd stage (1987) -

172

181 Reading Authentic Polish Unit 44 =1MV 3rd stage (1992) -

Exercise 9 Now scan the fragment W Krakowie and in Polish describe the ways Foundation Hope helps Polish and East European doctors and medical personnel.

1.Financial help -

2. Hardware -

3. Exchange of physicians -

4.Future plans to cooperate -

Exercise 10 Some of the questions in the interview in this exercise have been deletedand reprinted in a different order. Read the questions and write the letter of the correctquestion in the corresponding empty space in the interview.

a. A kiedy ostatni raz obserwowano falQzachorowari o takim samym nasileniu? b.Ale czy mozemy mowie o epidemii? c. Czy dla nich to choroba jestnajbardziej niebezpieczna? d.Jakie to tereny? e.Na gwiecie znana jest szczepionka przeciwgrypowa. f.Ze slow pana wynika, ie sytuacja nie jest dramatyczna, skad zatemzamykanie szkOl, zakaz odwiedzin w szpitalach?

182 Reading Authentic Polish Unit 44

Sezon grypy cs) 0 3. (C). Coraz wiecej osOb choruje Wirus grypy latwo sie zmie- YOUR na grypy. W niektOrych miastachnia,prawie katda nowa fala z tego powodu zamykane sa wywolana jest szkoly, wstrzymywane wizyty wprzez inns jego mutacje. W na- szpitalaCh i innych placetwkach szych warunkach, zanim uzy- leczniczych. Czytby wice do- skalibySmy odpowiednia szcze- tarla do nas nowa epidemic? pionke, moglaby jut by nie- pytamY; dr.. Janusza Tarkowskie- przydatna.llie jestamy jechtak go, kierownika Dziahi Przeciw- jej zupelnie pozbawieni.:Pewna epidemiologicznego w Minis- garde dzigkijacana obecny typ terstwie Zdrowia. otrzymalikny w darze USA. Przeznaczona zostala 1. dla malych dzieci i ludzi w po- Wyjatnijmy sobie, to epide- deszlym wieku. mia jest to zwiekszenie zachoro- vralnotci na danym terenie i w 4 danym czasie. Na niektOrych te-Raczej jej powilclania w po- renach jest sytuacja epidemiologi-staci zapalenia pluc i oskrzeli. czna, co nie oznacza, to nalety z Lego powodu wpadat w pazule.5

2. Dyrektor szpitala zawsze ma Przede wszystkim wielkie prawo wstrzyma6 odwiedziny, aglomeracje: Wroclaw, Katowice,gdy obserwuje nasilenie tego Lublin, Warszawa. W tym samymtypu zachorowarl. To samo do- czasie w Tarnowie odnotowano tyczy placOwek otwiatowych. 9 przypadkow, w Ostrolece 30,Ja zat usiluje tylko przekonad, w Koninie 109. to w skali kraju nie motemy Wniosek start, to jeteli tyjemymOwia o powatnym zagroteniu. w dulych miastach, unikajmy Rzecz jest bowiem naturalna, skupisk ludzkich. Czy tak? =my w tej chwili sezon grypy Owszem. Ale to nie wystarczy.i w niektdrych miejscach zbie- Z punkin widzenia profdalctyki rala ona wicksze, nit zazwyczaj, najwatniejsze zlecenie to nie prze tniwo. ziebiad sic, Wlakiwie sie odty- wiat, pamietad o witaminach, 6 nie zaporninad, to spacer tet ma znaczenie zdrowotne Przed trzerna laty. Z. S.

BEST COPY AVAIIABLF 174

183 N amaiiikVISA

COMMERCE

UNIT 45

(ACTFL Level: Advanced Plus) Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 1 Read the text below. In the paragraphs whose numbers are given in parentheses find the equivalents of the words listed op below. Write them in the space below. You R

Jest interes do zrobienia w Ameryce Allalleftsilke Impanels ME Ilstensewed Zlazdem Wojciechowicza, katde przedsiebior- Suirees Menke Coopers Nal sisals Odin stwo, kt6re zdecyduje sie na wykup czeki Centrum inshilIdeeshrese kzp abldy w Caber Scantican, mote Dead na wieksze zyskt nil gdyby Ilenticas - saancsesups swerpniiiks seen= po prostu otworzylo w USA swoje przedstawiciel- belelen-kadeassoplon stwa. blbly seek; sib w Myosin w Przez caly rok polska firma wsp61pracuje ze 153 bailee add 164aildismow. E z sin weld innymi.Stalymigofimi sewielkie przedsiebiorstwa 3211 Ise.*aria amerykahskie. Wcentruinkonferencyjnymnon stop odbywad sie bed* r6tnego rothaju tarsi i seminaria W zamian bedzie m6g1 otworzyk tam swoje biuro,handlowe. Sable przedsieblorstwo ma presto orga- a takte biwa w podobnym centrum w Denver w sta-nizacji wlasnej konferentli. Otwiera to nieograni- nie Colorado i do wyboru: w Londynie lab na Taj-czone motliwoict wymiany handlowej" - twiert12.1 wainie. Wojciechowicz. Przez trzy later IBEC zapewniad bedzie isizialow- Pod zastaw nierocboinoici w USA motna tet tizy- com wszellci pomoc w prowadzenlu blurs - min.skee twarssole kredytowe w zachodnich bankach. wsp61prace firm prawniczych, konsultingowych 1BEC opraeowal whams lists 120 najwielcszych marketingowych. polskIch przedsisbioretw, o kapitale przewytszaja- Po pieciulatach nazi al bedzie mot= odsprzedad,cym 500 tys. dolar6w. Wojciechowirs, kt6ry wielu w najgorstrym razie za305tys. dolareow (cans zakupu&mom ztejlisty proponowsl zakup udzialu, powie- pomniejszona o maksymalns wartoke kosztow ope-dzial nam, to kupnemakcji zainterssowane ssigl6w- racyjnych"). Jego cena mote jednakrowniet znacz-nie army prowadzace handel zagranicmy balm arnie wzrosnek (cent' nieruchomoici w USA staletykulami 'Aidowlanymi I sprzetem zmechanizowa- zwytkuj). Udzialowcy bed= takte partycypowa6 wWm). zysdrach hotelu. Wszystkich potencjalnych udzialowc6w IBEC =- hiottiwy jest zakup jednej akcji przez grape bi-prawn na wlasny koszt do zwiedzenia Centrum w inesmenow lab przedsiebiorstw. Princeton (trzeba jednak °placid kossi4 przelotu), Polska jest jedynym krajem postkomunistycz-wraziekomplikacji zalatwitetwizew$azdows.Zain- nym, w ktorym prowadzimy sprzedat udzial6w" -teresowanym podajemy ninaer tele= w Warsza- powiedzial Gazecie Mahal Wojciechowicz, wyk- wie 535 5211. czny przedstawiciel IBEC na Polak.. Paint Wu,*

1.akcje (1st) 2.proponuje (1st) - 3.akjonariuszy (3rd) - 4.dochodach (4th) - 5.uczestniczya (4th) - 6.warto§a (4th) - 7.dopuszczalny (5th) - 8.reprezentant (5th) - 9.file (7th) - 10.bez przerwy (8th) -

176 187 Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 2 The text on the next page is about living expenses in Poland at the beginning of 1991. The results are based on a poll by the Center for Public Opinion Polling. Scan the text and answer the following questions in English.

1.According to the Poles questioned, what do the following sums of money stand for?

a.700,000 zI.

b.1,000,000 zl.

c.1,500,000 zI.

2. What are the extreme figures that others gave?

3. What was the second question asked by the CBOS?

4. How would the respondents spend the money? a.16 percent b.14 percent- c.13 percent- d.12 percent e.4 percent - f.2 percent - or

5. How would the respondents save if the cost of living increased? a. percent b. percent- c. percent - d. percent e. percent - Or

188 17 7 Reading Authentic Polish Unit 45

6. How did they manage to live in 1990?

a.They had enough money for everyday living and 0ti- even managed to save - percent YOUR b. They had hardly enough money for everyday expenses - percent

c.They had to use their savings or borrow money - percent lie chcemy Na 'nodal* iris potrzeba 1 min d missiganie na °sabot tiajdectninf kapilibyisny age- *amnia Najtabviel oncatchat zarolc na &kabala i taigas slab,siega6 do wiasnych o- Aby 376 no brednim poziomie szczednoici lub potycza6". Jetty- i mem zaoszczedzie odpowia- nie 16 proc. Przyznalo, tomia- dojo ankietowaniprzez CBOS to pieniedzy dc4b na wszystkie w potowie stycmia dochbd bleiace wydatki,anawet na na ,lobe powinien wynosit mi- robienle oszczednoter.prays:) lion 7.1 miericcznie.Zyciedo- statnie. bez problem6w 15nanso- wych zapewnib ma pottora lion*, a na zospokojenie jedynie podstawowych potrzeb wystarczy 700 tys. Takie ired- nie podanych docho- dbw. Zdarzaksl jednak i tact' badani, ktbrzy sadzo, ie na iy- cie dostatnie wystarczy 150 tysiecy miesiecznie, i tory, ktbrzy na taspokojenie podstawowycb potrzeb potrzebujs 7 min. CBOS zapytaltakie respon- deatbw, na co wydaliby otrzy- mononiespodziewaniebardzo duce;sum pieniedzy. Bodoni odpowiadali:naorysajecie, wykopieste asieszkaala" (16 - pro*.), ,remest voleaskanlaw (14 proc.), sstatesitt wbattege *Az- imut^ (13 proc.),Nnowysame - chid" (12 proc.). Melicad zde- cydowaliby sit na pottage" (4 proc.).prozrywkl I atrokcyjny Olen"(2 proc.) i Wolcott so- wych einehlow" (2 proc.). Gdyby jednak sytuacja byta odwrotna roam cony mie=r koala, kywnotel, ogrzewania, a dochody told* some wowczas bsdaal w plerwsaej kalej- need eascseisallby as: alkohelu (16proc.), Week (15proc.), resrywee (10 proc.), oltmlyessell (9 proc.), odslety (I proc.),pa- piereaaek (8 proc.). W 1900 rokupolowlebada- nych ,,z trudem wystarczato na bieioce wydatki", 35 proc. mu-

189 Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 3 Scan the text about an American counterfeiting Polish money and complete the following exercises.

1.Find the following pronouns and the words they refer to. Write your answers in Polish in the spaces provided below. a.tego (1st paragraph) - b.niej (1st paragraph) - c.ich (2nd paragraph) - d.(to) pierwsze (3rd paragraph) - e.drugie (3rd paragraph) -

2. Give the English equivalents of the following phrases:

I. a. po2yczyl b. jak podal - c. aby drukowg - d. zaczal podrabiae -

II.a. znaleziono b. mialo powsta6

HI. a. zajmujacy sic §ciganiem - b. zajmujacy sic ochrona - c. o§wiadczyl -

11 1e 1

WASZYNGTON (PAP).51-leant dry amerykadskichImigrantes- Joseph Thomas Sin z Orlando as nych. Za to pierwsze groat mu Florydzie potyczyl w pewnej -tar- tars do 15 tat wit:steeds lab mac maszync drukarska, aby, jakMidi dodatkowo graven& w wy- pedal, drukowat kolorowe kartysokoSel 5 .tysiecy dolaraw za kat- z lye:mamma 1 tapety, ale zamiastdy statszonnuty banknot, a as dry- tego zaczal podrablad na nlej So- gle do S tat wiezienta lub laryipolsklebaaknoty Wulfdodatkowo grzywna w ztotowe. takiej same] wysokotici as Middy Zaskoczony przez policje, zdatylfaaszywy banknot (nawet. nie do- cretctowo spalie pecan; Mott tat- drukowany). szywych banknotaw 54- i JOI-dola- &le Johnson, przedstawittel a- rowych. Oprdce ich resztek nu- merykatiskiej Secret Service, zaj- lesion° u siege jednostronnie za- majgoejate iciganientfalszerzy drukowany arkusz z ktorego m1a- pleniedzy (a takte ochrona dentsiwiceprezydanta USA) - lo powstat 1$ flaszywych bankno. iwiadczYl, se MS bYt if 'webs taw 20 ON-zIotowych. mate toasty z Polka, ale zansie- Sad okregowy w Orlando alma!sawn{ w sprawe,ikilkakrotnie Hills winnym talszowania plena,- odwledsal Polska.

190 17if BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 45 I Exercise 4 Now scan the article about the forgery and complete the empty spaces in the sentences below in Polish.

1.Mr. Joseph T. Hill of Orlando, Florida, borrowed YOUR

2.Instead Mr. Hill started

3.Tice police found some $50 and $100 bills and

4. Mr. Hill was found

5.Mr. Hill could be sentenced to

6. Mr. Hill could also be sentenced to

7. A representative of the American Secret Service said that

a few times.

.1s 0

191 Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 5 In the text on the following page locate the sentences below. In the spaces provided, write in Polish what the underlined words refer to. ..

1. Bank Swiatowy potyczyl nam juz 781 min. dolarow.

2.KorzystajQ. z nick i male fumy prywatne, i takie kolosy jak PKP.

3.Polska przystapila do Banku Swiatowego (w 1950 wystvila z niego) w czerwcu 1986 r., jednak na kredyty przyszlo jej poczekaa a± cztery lata.

4.Pierwszy otrzymali§my dopiero w lutym tego roku.

5.Czg§a §rodkow przeznaczono na szkolenie polskiej kadry menetherskiej [...].

6.[...] zastapienie nim wggla w wielu gospodarstwach domowych i modernizacjg sieci gazowej.

7.Ich stopa procentowa jest zmienna (dzisiaj 7,75 proc.).

8.[...] na wspomaganie zmian struktury gospodarki, id prywatyzacjg i demonopolizacjg.

1 S1

192 Reading Authentic Polish Unit 45 Kredyt/ Banku wiatowego Daj4nawetnapiwo Bank Swiatowy poiyczyl nom *mil nun 781 min dols.niw. ry gospodarki, jej prywatyzacje jut 781In delarow. Konya°. Wszystkiekredytyudzielone idemonopolizacjt. zostaly na 17lat (wyjatek Bank Swiatowy dieruje Pol- ja z nieb i mak finny prywat- paiyczka gazowa no,itakia kolosy jak PEP. 15 lat). Ich sce nastepne kredyty w su- stops procentowa jest zmienna raleokolo 3 mlddolardw. Polska ponownie paystqpila (dzisiaj 7,75 proc.). Przez pierw- Pierwsze 2 mld mogWgyimy o- do Banku Swiatewego (w 1950 sze pied lat nie trzeba splacadtrzymaa jeszcze w tyg. roku. wystapiia z aides)ar mamma ant rat, ant odsetek. Negocjacje Sankuzpoiskim W najbliiszym czasie mote-rzgdem trwaja. 1914 a. jatinak na kredyty pay- my jeszcze otrzymad 300 min W czersvcu Bank otworzyl w silo jej poczaka4 al cdary la- dolarow kredytu (tzw..potycz-Warszawie swoje, jedyne w Eu- terPlagiaryMrspnaliiary do- ka dostosowsuistrukturalnych) ropieWschodniej,przedstawi- pier° or lutym togs' roku. na wspomaganie zmian struktu- cielstwo. (kak) Bank ale Jest instytueia eba- rytatyvnut, wigs mooting& fi- naasswe tylko tyeh. ktersy sa- rwarsatu.14 szybk*Plate kre- dyta.Zasadajestsdaiebusie lIntratek as lawestycie, More nit Wit zasiecsanizessly :rade- winks. Pierwsze kredyty przeznaczy- litmy na: 411roswgij ekspsrtu prxemy- dowego tN gala dolardw; W ramach tego kredytu 15 min przeznaczone jest na uno- wocze&nieniepolskich bank6w i 245 min na proeksportowe inwestycje w przemySle che- micznym, elektromechanicznym i drzewnym. Itaswej przetworstws rol- nese 110 min delaraw. Z pieniedzy tych, za poked- nictwem polskich bank6w ko- mercyjnych (BGZ i Banku Randlowego) koxzyst.temoga 1 przedewszystkimnastawione na eksport mate fir my prywatne i spolki typu joint-venture. Czek Srodkow przeznaczono na szkolenie polskiej kadry me- nedierskiej,zakupyerzadzen dla przemyslu miesnego,linii do butelkowania piwa i wypo- saienie chlodni. °chrome drodowiska 18 min &Wow. Pokyczka przeznaczona jest na sfinansowanie pomiarow zanieczyszczen trodowiska w Krako- wie. KatowicachiLegnicy, a takte na badanie skatenia zlewiska g6mej *Wisty. - Na podstawie badati opraco- wany bedzie program strategii ochrony *rodowiska. ilsoleralmseje transports' 153 min dalariw. Cm* potyczki 8 min .przeznaczonajestna =ninny organizacyjne w transporcie. Pozostale 145 min dolardw za- sili PKP. Projekt przewiduje: modernizacje rozjae4-7,tak shy zwiekszy6 predi: pacia- g6w pasaierskich dc.20 km/h itowarowych -- do- 80 km/h. automatyzacjesterowaniaru- chem kolejowymiunowoczet- nienie metod naprawy wago- now. Gazawnietwa 258 gala g olaniw. Kredyt przeznaczony jest na zwiekszenie krajowego wydohy- 1 C' .cia gazu, zastapienie nim we- gla w wielugospodarstwach dornowychimodernizacje sle- d gazowej. amen w pierwssej polowle 193 taIM mica 'task Swistawy avt- Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 6 The sentences below also come from the text about World Bank assistance to Poland. Read these sentences first, then look at the words in the box below. Match each underlined word/phrase in the sentences with the appropriate item from the box. Rewrite the sentences using the items from the box.

1. Bank Swiatowy potyczyl nam jul 781 min. dolarOw.

2.Korzystaj4 z nich i male firmy prywatne, i takie kolosy j_als PKP.

3.Polska ponownie przyst4pila do Banku Swiatowego (w 1950 wystuila zniego) w czerwcu 1986 r., jednak na kredyty przyszlojej poczekae a± cztery lata.

4. Bank nie jest instytucj4 charytatywn4, wiec wspomaga finansowo tylkotych, ktorzy zagwarantuja szybka spat kredytu.

5. Potyczica przeznaczona jest na sfinansowanie porniarowzanieczyszczen §rodowiska w Krakowie, Katowicach i Legnicy, atakie na badanie ska±enia zlewiska gornej Wisly.

6.Projekt przewiduje: modemizacje rozjazdow, tak aby zwiekszy6predkok poci4g6w

7. Przez pierwsze pig lat nie trzeba splacaa ani rat, ani odsetek.

ale powt6mie do tej pory w celu i w rodzaju jedynie zarowno... jak i zatem

194 Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 7 Now scan the text to find which of the statements below is true (1'), and which is false (F). If there is no information available check (N/A).

T F N/A

1. Poland joined the Bank in 1950. 2. Poland joined the Bank again in June 1986. 3. The first loan Poland ever received was in February 1990. 4. The World Bank supports only those who guarantee fast repayment of the loans. 5. As a rule, the World Bank supports only environmentally safe C:1 investments. 6. At the time the article was written, Poland received $781 million in loans from the Bank. 7. All the loans were given for a period of 17 years. 8. All the credits have a stable 7.75% interest rate. 9. No interests rates have to be paid for the first 5 years. 10. Poland will receive $300 million for restructuring its economy, including privatizing industries, and breaking up monopolies. 11. The World Bank offers a total of $5 billion in credits for the future. 12. World Bank representatives visited Poland recently. 13. The Bank opened a branch in Warsaw, the only one in Eastern Europe.

154

195 Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 8 Scan the text about credits for Poland from the World Bank.In English, supply the

information about. the. specific goals that are to be achieved using the money.

Industry Goals

gas industry

transportation

environmental protection

development of industrial exports

development of agricultural processing

Exercise 9 Scan the article about popular and unpopular products in the United States in 1989-90. Find the reason for the products' popularity or nonpopularity and write it in Polish next to each item in the spaces provided.

HOT

1.Macintosh Classic

165 196 Reading Authentic Polish Unit 45

2. Maszynka do golenia 'Sensor' -

3. Bezwonne koncentraty czosnku -

4. Kamery video typu 'fuzzy'

5.Pra lld automatyczne typu 'fuzzy'

NOT 1.JaponsIde komputery `palmsize'

2. Zegarek 'Dick Tracy' -

3.Motocykle -

4.Plaid zboiowe 'Benefit' -

5.Papierosy -

6. Wolowina -

1S8 197 Reading Authentic Polish Unit 45

7.PieczyWo wysokowidkniste-

8. Zakupy na kredyt -

Korespeindencja !acka KALABISISKIEGO z Waszyngtonu Co jest hot",co jest not Produktnie mint powodzeni.a Rok 1990 przyniost kokjnq fa14 nowych technologii, pro- i zostat wyeofany z rynku. duktow i gadgetow. Niektore chwycitY no rynku, inne nis..0 HOT: BranaoletkaSlap" as tych, ktiors zyskaly powodzenie, mowisic,issogorocs,dim dietary.Jest to kawaldk taticny atalowej dlugaici-15 an. hot". Oto krOtka lista rzeczy modnych i nismodnych. polcryey Icolorowa tkaraksa. HOT: Mackintosh Maack, no- jat twiedebuteczki.Nic po- Scranulgoa sit nastolatka ma wy komputer finny Apple".dolmego. FIlm podobat sib do-co najmniej pal tuzina. Kiedy Za 1000 dolarOw. Posiada mot- rostra, ktdrzy nie wycladza wyczostowana 186:nat lidetazIa komputeress trzykrot-30 &Wow na za:bavikt. Mato- we wtasny tub oudzy nadgar- nle drodszych. Sprzedat rozpo-lairloorn. etanowiacym rynek die stoic, Slap" z le4carirn trza.skiem czeto w pa:Wale:tam,w tej ratspodObal.ieh gadgetow film sit isleowlija sit wok61 react. Dziew- chwili sklepy oblecuja doetawe rzYnY ba.rwa111 ..Shape do najwczehniej w ma reet.mimo HOT: Sansoch6d sportowy pactrywania. OwirLiecie branso- tofabryika pra.cuje trzy Acura NSX"army Honda. lelki wok6tprzegtebu etkopca zrriiany. Apple sprzedaje trzy Dwitemiejscowy, z allarniniowYrn td pnapozycja randki. razy witoejtych liximputerOw sianikiern zamonbawanymmit- NOT: Papierosy. Misty ma- Via IBM konkurencyjnegome-dzy siedzaniami. Gem:61 ty-dek sprzedaty.Inflacja, re- delu. PS/1. it:tory takie mist siecy dolardw. Wywolat taki dullrejasubsystiowrzadowyeb stutytjako powszechny torn- entuzjaarn nabywc6w. te sato,-dla plantatorow tyzoniuk wyt- voter domowy iucznioaraki: W ny samochodowe sprzedaja gosze podatict powoduja, te ce- tym roku w Ameryce sprzeda- z tnarnatein 20 tysitoy dolard.w. na pacmlai tails sit do 2 do- no 4,1 min komputeraw. W Honda pezeznaczyla tylko 3000tards. roku 1993 cotrz.ecia. rodaina sib& rocmie na rYztek amerY- HOT: Sessional kolicentraty amecYkatiska bedzie miet kom-kaisski. =oink:4 dodawane do bulek. puter w dorm. HOT: Samoched rodzinny platkOw inladaniawyen. -na- NOT:Japoriskiekontputery Honda Accord". Cena: 12-19 wet napojdw chlcdziteych. Maja palmlike", mieszczace sitna tys.dolartew, zaletnie od mo-jakoby pezedwastatat rakowi i Mont. Spodziewano sit, toA- cielu.Sprzedat prawie dwuaotmilat poziorncholeotezolu. merykanie ktepia prawie pot ixotnie wytota nit naetepne- Podobna :nada. z tych sainyett miliona tych miniaturowych ca- go popularnego sarnochoclu powod6w. na marchenvIce. ktera oak. op:zeds:noniespelna ,.Ford Toan na dodatek maohronit przed tsvSert miliooa. Pow6d: zbyt NOT:listioakle. Wyaokie ataktem semi. meta klavellitura, ipasuivica do stawkiubearteczeolowe stpo- NOT: Mks° w.Iowe, Sprzyja .rtati piteirdetniesiodzicelca. a wodowaly aped* aprzedaty mo- cborobte wiesisowej arta raico- nie tamale; coy. =Atli o prawle 20 pent. w wikrogoseupa. Mama* portwinaniuz Aldan popeyed- HOT:Telefonykomdrkowe mekewliknists. Mialo .ohmagwY-e vilielkaielparsed 'Apiaries:1w. Produeenoimeblegaja w prated otykdela. cholesterol.= Najpopularniejezy model towerzystwooh aseiturscyjnych atakarntaerca.Konsumenci torah Mloro-Tac": dee:gold 15 o znitke oplat die inotocaidt-dos* do viniosini, to jestprat- an. wage 0.5 kg. cans 700 do-stew po et teraziestce. klarzY reidaneowane. lar6w. Najnowszy modrel Fuji- jetdta ostrakkej. HOT: Kalasry%video. pralki tsu. Pocket Commander". o HOT: Ilsantika do 11910111a jednatrz.eoherante)szy itsj- .;Senor".Po 13 latach do- a11141111110C1140. nawet 1132rWititi twiadezed. ktOre koattowaly po-"do asernitypoFeisty ." No- ny. za 1195 ciolartow.Laczy wa japodaiat technologis. Zs- naLychmiaraa icaedyen telefo- nad 200 irdliontiw dolar6w. i stosawana w kanierach wtdeo .nern na **di ziemeklej. Eater's' po uzyskordu 22 patent6w. fir- wymarcza na 80 ntinutronno- ma Galette" wypuecila ..nei-Warm* tsp. delenle relit. wy. Tanieja teleforty isocndr- alrokeYireleiszY produkt %much- ..Fwzy" praline minaMt pro- iembicie czasow". Dravaelastyczne ostrza fasamt .10.take:brae ad sleet la- icawe; /tam.), dote dowonej bieliznyttamperatury mcetele :mina Julekunio za przyapawane laserem do dove, wady.Technolo- 100 dotarOwTorrieja let polle- niezaletnych amortYzatotOw. driptywalatzej ozeniazaichpomoca.Tray dealnie przylegaja do twarzy. lilaa ooromeit. ponot. pity- tats temu w rejonie Waszyng- Przez 9 triteslecy sPrzedano 21szloacie, chotjak do tej po- torm plaoito sit dolara za mi- milionow aztUk po S dolarow.ry zalcres jej zastaaowanjest Wersja luksusowa z piatvnowa- rowniectfuzzy".czyli nie- nute ratinowy lokainej. teraz jut ja.sny. tylico renew. na raczka za 85 dolarow tub z NOT: Zegarek ,.Dick Tracy". raczlcazprawdziwego webra NOT: Zakupy ns kredyt. Wo- Firma Timex" miala nadziejc. to 225 dolardw. bec oink recesji, ktoramore ze po sulcce_siefilmu Molt NOT: Plated zbolowe Be- potrwae rat wiecej. konsu- Tracy" z Madonna iWarrenern nefit". ktOre miuly obnaat po- menet zrobilisieostroisniejsi Beatty.rtezneustarkiudaja- ziom cholesterols.Rzadowa a- iz wiskszym ociaganiem siega- ce radloatacje.Jain; poshigimat gencja stwierdzila,to nieja do kicazent po tarty kredy- nit detektywTracy, let ,pOjda aticodza.ale i niepornagajs. towe.

BEST COPY AVAILABLE198 Reading Authentic Polish Unit 45

Exercise 10 The questions below come from an interview with Mr. E. Nevill Isdell, President of Coca-Cola for North-Eastern Europe. Number the questions as they appear in the text. YOUR Czy produkowana be.,dzie tylko cola i czy tylko na potrzeby naszego rynku? Czy w zalcladach zatrudnieni beck Po lacy? Slyszalam, ze wymagania koncernu sa bardzo wysokie. - Jak ocenia pan warunkiinwestowania w Polsce? Jaki kapital bcdzie zainwestowany w Polsce? Jakie sa dalsze plany koncernu zwiazane z Polska i Europa Wschodnia?

Coca-cola" inwestuje wPolsce Palnocno-Ischodniq Roimowa z E. Nevi Ilem lsdellem prezydentem koncernu ,,Coca -Cola" na Europt Od prawie 20 lat pijerny wym udzialem kapitalu kon- licencyjna coca -tole, a w sty- cernu. Zdecydowalittny Gig wy- main Lego roku zostala mare- brad wasz kraj, bo wierzymy jestrowana spolka "Coca-Cola w jego sukces na drodze do Poland Ltd." W sumie stworzymy okolo nowoczesnej gospodarki. Zawsze chcieliSmy sit po-2 tys. miejsc pracy. W gaze- jawid na :polskim rynku. Zale- tach pojawily sie jut oglosze- ty nam jednak nie tylkonania. Wymagania sa rzeczywit- tym, teby ludzie poznali i po-cie dute, ale nasze tradycje Przede wszystkim musi- lubili smak naszych napojdw.siegaja przeciet XIX w. Chce- my znaleid dobre terenypod Caly czas uczymy sit laczydmy bye po prostu najlepsi. budowe zakiadow w Warsza- nasze doSwiadczenie i wiedzt, wie. Z tym sa klopoty.Jeili ktora przywozimy, z umiejet- natomiast chodzi o pozostale naciami ludzi tyjacych i pra- kraje Europy Wschodniej, po- cujacych w r6tnych krajach. Zaoferujemy cztery napo-czekamy at zmienia sw6j sys- je: Sprite, Pante i oczywiScie tem gospodarczy. tole wraz z jej wersja dietety- Kto§ kiedy§ zatartOwal, Na poczatku wyniesie onczna. Eksport jest zbyt koszto-ze gdyby teraz budowano Sta- okolo 50 min dolar6w. Wybu-wny. W rajach, w ktOrychtuq Wolnotci, zapewne wcii- dujerny 3 zaklady w War -.dzialamy, uruchamiamy pro- nicto by jej do gar4ci, zamiast szawie i Gdyni. Drugi etap dukcjt tYllto na rynek wew-plonacej pochodni, butelka z to zawiazanie kolejnej speAki,nttrzny. coca-cola. Skad to niezwykla rOwniet w Warszawie, tym ra- popularnote napoju? zem z partnerem norweskim, I budowa fabryk w Lublinie i To przede wszystkim za- shzgaspecyficznegosmaku. Bydgoszczy. Idea wejtci na wasz ry- Licencje udzielone bro-nek zrodzila sig 18 IniesiecyGdyby nie byla dobra, nie po- warom w Warszawie, Tychacb temu. Bacznie obserwowaliSmy mogiaby nam nawet profesjo- i Zabrzu wygasa w tym przez ten czas poczynania wa-nalna reklama. Ten napoj na- nowt zaklady zaczna dzia-szego kraju pomagala w tym deje sie po prostu na katda o- 1a6 na poczatku 1992 r. Czyfirma Evip). 'bo planujemy in- kazje. Poza tym ludzi intrygu- westycje diugofalowe. Zyski jg a my strzeiemy utrzymana bcdzie claglo§e zazcirognie recepty jut od 104 sprzedaty? btdziemy reinwestowad w roz- Przedlutymy licencle bro-wOj naszych zakladow. Polska lat. warom, dopOki nie zaczniemyjest pierwszym krajem Euro- produkowad napoj6w w nowopy Wschodniej. w ktorym pa- Rozrnawiala wybudowanych fabrykach. wstala Epolka ze 100-procento- JOANNA HALENA 1s

199 BEST COPY AVAILABLE %AP,-

311111K3O1-7=

71///fintip

UNIT 46 (ACTFL Level: Advanced Plus)

189 Reading Authentic Polish Unit 46

Exercise 1 Choose the appropriate endings from the box below and finish the sentences in the following text. Write the appropriate letters in the spaces provided.

Amerykanie stelefonizuja Szczecin Osiagnito wstqpne porozumienie w sprawie telefonizacji wojewodztwa szczeciriskiego przez American Telephone and Telegraph (Krr). Zgodnie z przyjqtymi ustaleniami amerykaiiski koncern zainstaluje na Pomorzu Zachodnim (1). W cinu najblitszych dwoch lat liczba numerow (2). Udzial ATT w telefonizacji Polski uzgodniony zostal podczas (3). Amerykanie dostarcz4 sprzqt i sfinansuj4 przedsiqwzitzie (4). W tej sprawie wypowiedziea sig jeszcze musi Bank Swiatowy. Podpisanie kontraktu (5).

a.rozmow Waksa-Bush b.wzroslaby do 300 tysiqcy c.nastoi prawdopo(l'bnie jeszcze w tym roku d.kredytem oprocentowanym w wysokoki 1-1,5 proc. e.180 tysig.cy nowych numerow w ci4gu 18-24 rniesie-cy po podpisaniu umowy

as 46. Cultural Because of the high inflation rate, people must use tokens to make calls when using public telephones in Poland.

Exercise 2 You are outside your Polish apartment and have to make a phone call using a public telephone. Read the article below to learn what you have to do. Answer the questions below in English.

1.Provided that it is not possible to use a magnetic phone card, what would you have to do if you wanted to make: a.a local call?

b.a call to a nearby city?

190 203 Reading Authentic Polish Unit 46

c.a long-distance call?

2. What is the price difference between a local call and a call to a nearby city?

3. What is the price difference between a local call and a long-distance call?

4. What is planned to be introduced in Warsaw?

5. What costs 500 zlotys at the market?

=111111Marit Dwudziestozlotowki staniejq W najblitszych dniacb War- Lublin, OpoleiBialystok. Do szawa bgdzIe mistsetony do pozostatych miast tetony maja automatowtelefonlcznyoh:do trafia w lipcu. pojedynczych rozmow miejsco- wych (typ A") i pieciokrotnie W Warszawie bedzie tei pr6- drotsze do rozmow zamiejsco-bna seria automat6w na karty wych z bliskimi miastami (typ magnetyczne. Tymczasem tele- B"). Peiniej pojawia sig foniczna dwudziestkakosztuje tony C" (10 razy droisze) do na bazarze 500 zt. (rs) rozmow z odleglejszymi miastami. Poinformowal o tym 28 kwietnia szef warszawskiej poczty Wojciech Adamiak. Row- noczetnierozpoczniesigwy- miana 28 tys. automatow tele- fonicznych. W majuzetonyotrzymaja: Poznati, Katowice, Ladf., Kra- kowiGdaftsk. W czerwcu Szczecin,Wroclaw.Bydgoszcz,

Exercise 3 The article on page 206 is also about modernization of the telephone network in Warsaw. Read the article carefully to do the following exercises.

1.Scan the first paragraph to answer the questions below. a.Which pronoun refers to the phrase "siedem telefonow na karty magnetyczne"?

b. Which pronoun refers to the phrase "na Poczcie Glownej w Warszawie"?

131 204 Reading Authentic Polish Unit 46

c.In the phrase "100 innych w wersji standardowej" what noun has been omitted?

YOUR Finish the sentences behw in Polish. 2.Szwedzka firma ILter Scan Group of Companies Ltd. zainstalowala w Warszawie

3. Aby m6c skorzystae z takich telefon6w nalei-y wczegniej wykupia

4.Jedna rozmowa telefoniczna w Warszawie kosztuje

5.Informacje odnognie sposobu u±ycia karty telefonicznej mo2.na, znalek

6. Nowo zainstalowane automaty nie akceptuja

7.Firma planuje zainstalowanie tak2e

8.Wczegniej ofiarowala ona

192 205 Reading Authentic Polish Unit 46

Wyrzutmorietc... 1 Od wesorojdealsas Pone le Mamie, w Warassarto L, ,.; stealers Saiefassiw as tarty stag- ernyesse. Webb, $e sswedsks ill 4 nuns Inter. Sew Groupof Campoadat Ltd. Sswedat eases tarn tet sairstalowse diva auto- 1FRE, mat, do released ostentaznYek- lel insych tw wersit standar- dowel arisrawall Cotzkiehowile okasjisisepalsarojorbits Papiada. fanpimp W opezedaty eateryro- dre3e %kart: as 25, 54. 100 i 200 vita inrgulsow za 15, .30, 60, 120 tys. (W Warszswle Wen impala to oda rout:Iowa). Ku- *2: pujoey mart: dietaje instrulzie obalugi. atiniznonitor w betefo- niepoi polsku1 po angtelstu wyierietla te sante iolormaaje Fat. Stataarair Sterzpatawskt 1 Of= paksztrje Ile restate im- pulses/. :Telefon,' dzialajaere wiee- kilnsystemic.-Urrnet".Nis resod; eakarty ,..zastepare" wtryt6wid, plairlyku itp. 0 prnbie orosatvraauto- mat Informuje pomlowe Oen" truns operacyjne. Jainp . dirk&sulaslartsek examssaaiteastujonisister- Awe Lawands1 1 hosts Polak*. asialitirty sidouria dt w adios km* Carty -budgie peoduito- wa6 earzowski ..Stilon".Szwedzi tet z ictllooma tur- mami o Joint venturer nn mon- towanie automobile teiatontez- ants. Exercise 4 Below is an article about the results of a 1991 poll about Polish TV. Scan the text to supply the mis.,ing information.

1.Percentage of TV viewers who 1990 1991 a.do not trust TV. b.think TV presents views opposed to those of the government. c.think TV represents government's point of view. d.trust programs about domestic affairs.

2. What do the following figures represent? Answer in English.

a.59% - b. 60% c.61% d. 64%

206 193 Reading Authentic Polish Unit 46

(s) 0

proc.). Przed rokiemem nieutnydi bylo 29 proc..dzisiaj jest la YOUR 44 proc. Telewizja przedstawia punkt widzenia rzadu twierdzi 31 proc. (przed rokiem 21 proc.). jest pluralistyczna i prezentuje taints poglady przeciwne wla- dzom meats 48 pron. (przed rokiem 58 proc.). Telewizjavrystarczajeco in- tormuje o sYtuacii w hreiach nadbattarckich (75 pron.). wojnie w Zatooe (71 proc.). niewlzter- szajacooprotestach reinych W lutym 1980r. 64 proiba-grupzawodowych(50 proc.). danych ufalo telewizji mowia- posunisciachprezydenta (58). eel o sprawach kraju. W tymnastrojachw spoleczehstwle roku jest to 48 prom Dwukrot- (OM o pracach rzadu (40), pra- nle -zmalala tet grupa .salko-se:1th wyboracb pariiunentar- wideufajacych"(z 10 do 5 hick (64).

Exercise 5 Which of the following paragraphs summarizes the results of the poll most accurately? Circle the appropriate number.

1. W por6wnaniu z lutym ubieglego roku spadla wiarygodno§6 program6w informacyjno- publicystycznych TV, przybyto przekonanych, ze telewizja prezentuje przede wszystkim punkt widzenia wladz i sil j4 popierajacych, telewidzowie natomiast chcieliby mniej slysze6 o tym, co robin prezydent i rzad, jakie sa nastroje spoleczne, chcieliby wieaziea co z wyborami parlamentarnymi takie sa wyniki sondazu OBOP przeprowadzonego 4 i 5 lutego.

2. W porownaniu z lutym ubiegiego roku spadla wiarygodnoga programow informacyjno- publicystycznych TV, przybylo przekonanych, ze telewizja prezentuje przede wszystkim punkt widzenia wladz i sil ja popierajacych, telewidzowie chcieliby wig.cej wiedziee co robi prezydent i rzad, jakie sa nastroje spoleczne, co z wyborami parlamentarnymi takie wyniki sondatu OBOP przeprowadzonego 4 i 5 lutego.

3. W porOwnaniu z luty m ubieglego roku wzrosla wiarygodno§a prograrnow inforrnacyjno- publicystycznych TV, ubylo przekonanych, ze telewizja prezentuje przede wszystkim punkt widze;;_i 1q 207 Reading Authentic Polish Unit 46

wladz i sit ja popierajacych, telewidzowie chcieliby mniej slyszea o tym, co robia prezydent i rzad, jakie sa nastroje spoleczne, chcieliby wiedziee co z wyborarni parlamentarnymi takie sa wyniki sonda2u OBOP przeprowadzonego 4 i 5 lutego.

Exercise 6 Scan the text on the next page to find which of the following sentences are true cn and which are false (F). Check the appropriate boxes. T F 1. The "Spotkania" magazine is devoted to commenting on current events. 2. Mr. Maciej llowiecici is the magazine's editor-in-chief. 3, Mr. Jacek Maziarski is the deputy editor-in-chief. 4. The magazine is linked .vith the Christian Democratic Party. 5. The magazine's contents and graphics make it similar to "Newsweek." 6. The magazine is sponsored by the "Editions Spotkania" and readers and supporters of the "L'Express" weekly. 7. Gossip has it that the salaries at the magazine are exorbitant. 8. The staff of the magazine consists of young journalists. 9. The first edition of the magazine was planned to appear in distribution Cl before Christmas.

Spdtkonia" Once, przod Poiski Newsweek roadzimy. to jedaym z arse- ..Spotkania", redakter naczelny. chow poleklego dziensitkarstwa Maeiej howled"... jestsmewaga koroesztowania Pismo okratlaAce ei@ Jac* rseczywistoici nad 3ei *pima iniezaleine i aie swiszasse z tad- midaanie obn tych form. Chee-mg gram politycate zaznierza my teco grzeclauanitame" shitye tym wartcodorn. Jrtere pine w signalaym. tzw.se-eswe dlachtsataijenina. rewynt =mem tygodaika Europejecolka.". Strict= an= graham= l in- teresideeszawarteiaairmen" swiastaje. to bye me= dome- tansy de; w Mace tygodaika as Ware Newsweeks". Sp01:120raf MI Editions Spot- kania", zastudone parysicie wy- dawaidero emigracyjne on= arozicerisko &apices* sink& naj- wit:imago tygodnika frenmadrie- go .42ExPrels"- 117 zwiepkuz Om wardd dzieraularzy od dew= ligate legendy. to w Spolkentacti" bedzie =Ina =rabid krade. Zees& to w widourdei ago- dal driennikarza. an dordsku". Jacek Mazhareki, wry mid bye sartgpee namainego. =att. =mew* - Pried twictual etas aie w kteskaek pierwszi Ismer ...Wet- ted" w naidatzle IV/ tys. eirzeseadarzy. Eyeaysky redakeji. aby ate inwriata elliahae =Ma- du. (gal

208 1S5 Reading Authentic Polish Unit 46

Exercise 7 ul Skim A. Kowalik's article on the next page. It contains six oN paragraphs. Which of these paragraphs gives the main point? Write the first sentence of the paragraph in the space provided YOUR below.

Exercise 8 Now read the article again to find which paragraph:

a.describes the first two stages of the modernization.

b.describes the problems that Polish banks presently have with fast and thorough services for their clients.

c.describes the results of the modernization of the banks.

d.gives examples of the problems Polish account owners have at present.

19$

209 Reading Authentic Polish Unit 46

Powstaje sled TELBANK" Od central do okienka (C). Wystar=y wyjechae zzwiazane z integracic sYste- stralna, kt6ra, jeszcze w tym re majc jut linie z otrodka- miasta, w ktorym ma ale ra- mu bankowego oraz dostar- kwartaie, pokaczy 12 otrod- mi. Dia katdego z nich ozna- chunek bankowy i, gdyza- cza6 niezbedny do tego sprzet kOw obliczeniowychoraz5 cza to bezpoirednia i natych- brakniegotowici,zaczynaja obsluge informatycz114- oddzialew NBP. W nastcpnej miastowe kacznofe z 302 oci- sic kiopoty. Podjecie niezbe- Pierwszy Cap tworzenia kolejnoici do sieciwejdzie dzialami inn.ych bank6w, a dnej sumy, nawet w oddziale TELBANKIP to sledmagi- 300 bank6w i odcizial6w, kt6- takte m.in. dostcp do gield wiasnego banku, wiate sic z zagranicmycli czy serwisu uciatliw; procedure. Przez to Reutera. Najwicksze nasze wkatnie utarla sic opinia,to banki komercyjne wspeinie z latwiej pieniadze wlaty6do NBP potwierdzily jutsw6j banku, trudniej natomiast je udziatw tym przectsiewzieciu. odzyska6. Towarzystwo pragnie, do Banki nie majc bezpofred- kofica tego roku, wlaczy6 do nich poleczet, nie istnieje sieci wszystkie centrale ban - sie6 telekomunikacyjnz, ktera t k6w i miastawojew6dzkie. umotliwilaby szybkiedoko- Bedzie to poczetek tworzenia nanie wzajemnych rozliczesi, regionalnej sled poleczai uwiarygodnienie klientaczy przeznaczonej diekatdego natychmiaatowe jego obsluge, banku, ktery zechce z tej o- jakiej doiwiadcra sic za gra- ferty skorzystae. Jak zapew- nice czy oglada na filmacb. Ws WIT, do TNLBANKIr Teraz ma sie to =Janie. bedzie motna podlecza6do- W ub. roku rade bank6w wolne rodzaje i typy termi- podjeladecyzje o budowie nall oraz lokalnych sleet kom- 110W0C20111%0sieci takich puterowieb. Zakiada sic- r6-.. Otrzymala au nu- rwnietpoteczenie .z innymi we ;MBANK"_ i wszysVco sleds:rigtelekomunikacyjny- wskazuje va to, 4e, w neib112- mi w lualu I za granite. sgych miesiecach pierwszy e- . tap tego pzzedsiewziecia ;fee Realizacja --pierwuego magistralna bedziegoto- pu TELBANKII" zainsta wy. Zajmuje sic tym tworze- wanie sled raagistrainj,e ulos- ee ale obecnie Bankowe To- prawni prace centralom ban- warzystwo 'Teleinformatycz- kowym. KIiead bed; mogli ne BTT. Ma to bye sp6kka odczu6 dobrodziejstwotech- typujoint venture z kepi- nikidopiero po utworzeniu takem zagrsmicznytn firma- sieci regionalnej i wyposate- ' merytaeskiekt, w ktorej, zgo- flu lokalnych bankow w ele- dnie z ustrAwa, 51-proc. u- ktroniczny sprzet.Oczywii- dzialow tedzie naletato do cie jefil mialynato akcjonariuszy krajowych. To' pieniedze. Motliwofci organi- vrarzystwo ma iwiadc276 zacyjne bowiem jut, sc. poiskim bankom i w ogole se- ktorowi finansowemu. using' kowarik

Abbrevietion: NBP -Narodowy BankPolski = Polish National Bank

1e4

210 Reading Authentic Polish Unit 46

Exercise 9 In this exercise write your answers in Polish in the spaces provided_. 0 Glance through the article on the previous page very quickly to find out: YOUR a.who made the decision about the modernization of the banks?

b.what is TELBANK?

c. who was responsible for completing the first stage of the enterprise?

d.what is the role of American firms?

e.what is the first stage of creating TELEBANK?

f.what is the next stage?

g.what will be the result of connecting all bank centers and capitals of provinces?

198

211 Reading Authentic Polish Unit 46

Exercise 10 Write questions to which the sentences given below would be appropriate answers.If necessary go back to the texts that you have been working on in the exercises whose numbers are given in parentheses.

1. Kto Szczecin? (1) AT&T.

2.Jakie do Stan 6w? (2) Typu "C'.

3. na 200 impulsOw? (3) Sto dwadziekia tysiQcy ziotych.

4. Co ? (6) Przewaga komentowania rzeczywistoki nad jej opisem.

5. TELEBANK? (7) W celu umoiliwienia szybkiego dokonywania rozliczen miglzy bankami, uwiarygodniania klient6w i ich szybkiej obslugi.

1 9J

U 212 UNIT 47

(ACTFL Level: AdvancedPlus) Reading Authentic Polish Unit 47

Exercise 1 The sentences below come from the articles you will read in this unit. For each sentence in column A, find the correct on second half in column B. Draw the lines between both halves. YOUR Then, read the complete sentences and guess what the texts they come from are about.

A B 1.Nagrod4 Nob la w dzie- a.dziewig tomow dzinie literatury wy- opowiadari. r62niona zostala

2. Nadine Gordimer lokuje b.bezprecedensowy akcje swych utworow spadek frekwencji.

3.Opublikowala dziesia c. w tzw. krajach krajach powie§ci i rozwijajgcych sib Afryki.

4.Aktorstwa uczyla sib d.przyniosly jej "Gorki Park" i "Ucieczka z Sobiboru".

5.Rozglos jako aktorce e.prawie jedna czwart.2. amerykariskiego przemyslu rozrywkowego

6. W ten sposOb dwa ja- f.autorka poludniowo- poriskie giganty przemy- afrykariska, pisq.ca slowe kontrolowaa bcd4 po angielsku, Nadine Gordimer.

7.Japoris1de kino rywali- g.w warszawskiej szkole zuj4ce z telewizja przety- teatralnej, Teatrze wa Dramatycznym i przed kamera.

201

215 Reading Authentic Polish Unit 47

Exercise 2 The art; cle on page 219 states that Ms. Nadine Gordimer received the 1991 Nobel Prize for Literature.However, before reading the article for information, concentrate on some grammatical points. Answer the following questions in Polish in the spaces provided.

1.Find all the pronouns and nouns in the text referring to Ms. Gordimer and list them below. List the noun or pronoun only once if it is repeated in the text. a. b. c. d. e. f. g.

2. Give the full versions of the following abbreviations from the article and the English equivalents of the full versions.

Polish Abbreviation Full Polish Version English Equivalent a.ur. b.tzw. c.m.in. d.wyd. pol.

3.Search the text for a sentence in the impersonal passive and write it below. Underline the verb phrase.

4. Rewrite the following sentence starting with its subject.

Wraz z nig wyro2niona zostala Republika Poludniowej Afryki w uznaniu toczgcych sip tam przernian.

216 Reading Authentic Polish Unit 47

YOUR Nadine Gordimer fiteracki Nobel '91 411) Akesissio Sawseisita Salo - ryld LA Guest of Honour" 1970, Livingstones Compa- silo saw* sosselytt: Now* nion". 1971). Na przestrzeni swei ttoblear tislmbinisslibssoluty liczscej 42 lots droll law- wridnieno zwitale sulbOdis vs-skiej iledzi ich sadist o wol- ludniowortirplutfiska.Prdactea note: proem dekoloniallzacjiI angisisku, Nodinto Gorsgstse Orr.rozdzierajsce le konflikty.Jei 20.41.1923).Wroz z ski amid- pisarsksspecjalnoiclsaefe" 140110 sostola Republiko Pot meryczne dyktatury.agentury niowsj Aftitid w umoniu Mem- maoistowskietkubstcside w Attics. formowanle ..4.c Slit cych sic tom passion. wladzy, nietolerancja rusowa, manioulowane orzez tabus po- licjg partie oraz korupcja..* Gordimer jest autork;bardzo pracowito. Opublikowala dziesicd powieiciidziewled tomdw opowiadaut Debiutowa- la novel; w periodyku. majac tat 15. Jako Icandydatke do Na- grody Nobla wymieniano is od co najmniej trzech 1st. (jagea)

Pot. CAFAP Nadine Gordimer.dobrze znanaczytelnikom polskimz licznych przeiriaddw obRroh ludzi". 1950, wyd.poi. 1964. zbibrnowel ..Na pewno w ktbrYt wyd. poi. 1969), nie PrzY- padkiemcieszyla sic =Auden polakich edytordW. Jest bowiem autorkspostcpows" (wYstzr- czy tyiko przypomnied tytul lei opowiadania ,,SchYlekburtu*" zyjnego Swista"). Nadine Gordimer lokuje akcje swych utworow w tzw. kraiach rozwiiaiscychsir Af-

203

217 Reading Authentic Polish Unit 47

Exercise 3 Scan the text about Nadine Gordimer to find the answers to the following questions. Write your answers in Polish in the spaces provided.

1.Find and list the titles of the works by Nadine Gordimer mentioned in the article. a. b. 2. Where do the plots of her novels "A Guest of Honour" and "Livingstone Companion" take place?

3. What is the main topic of her writing?

4. What is her literary specialty?

5. What happened when Ms. Gordimer was fifteen?

6.According to the article, in what way did the prize reflect what was happening in South Africa?

7. What is Ms. Gordimer's literary output?

Exercise 4 Read the phrases summarizing the paragraphs of the article on the next page (published in September 1991). The article is about Joanna Pacula, a Polish actress who performs in the United States and Europe. Skim the article to find which paragraph is summarized by each of these phrases. Write the first sentence of the appropriate paragraph below each phrase.

1.Her first steps abroad

2.Her latest accomplishment

3. Good acting in substantial parts

4.Schematic performances in episodes at the beginning of her career

218 Reading Authentic Polish Unit 47

"11116.11010114110110~Or

Talent, osobowoia, uroda U) 0 Nasza Joanna You wkrainie filmy JOANNA PACITCA obecnle: 'Pam-Ina w zawodzio zretlennold. Pro- tar nie naletah nigdy do wielkichwadzi t yeie pain" dyatypliny, ea/Ito- polskisgo kina. To ona jednak. a-wide podporzadkowine pracy. Daly rtie owi wie1cy, powraca do cm zsic szybko 1 potrati barb/ad/11e my- daleka na ekrany. korzystywad wszystko, czego nauczy- Aktorstwa uczyla ale w warszaw-la ale dotsd. Jest profesjonalistka. skid szkole teatralnej, Teatrze Dra- Mad) znatycznym i przed kamera. Jut w ezasie stt'dtdw grywaLa czesto, naj-

sz.sjr:S

.2", , ayW rY.t

r. 7

lot. PAP CAF Camera Press ezekiej w epizodach. W tadnym mich nie wyszla poza schematy, byla zwykle szablonowa I bezbarwna. Inaczej dzialo sie,gtly zostawala ma elcranie sama w6wczas patran- /a blyszcze6. Ciekawe sylwetki boha- Serek stworzyla w filmie Nfe za- znasz spokoju" i serialach Dom" I ,.Przyjaciele". Potem byla jeszcze do- :bra rola w .,Operetce" wedlug Gom- browicza. W 1982 roku Joanna wyje- chats za granite. 0 tym, fat rade!' sob% na Za- ehodzie krata legends. W Ameryce wyszla as mat, wkr6tee sic rozwio- dia. sada' jednak mieszka za oce- anent. &meal Alto aktorce przyniosly jej Gorki Park" 1 tleieczka Sobiborn". Obeenie motemy A ogla- (be w serlalu sled CBS .,Elita", re- Atlamowanym jako plerwsz o tema- tyce eko1ogicznej. Dla 33-letniej joanny to jut prze- szlok. Byd mote dopiero najnowszy Ern .,La Villa del venerdi" otworzy Arzed drzwi do .6wiatowego kina. Trudna rola Aliny w stilmowanym przez Mauro Bologniniego ostatnim cpowiadaniu Alberto Moravil zostala 'bardm dobrzeoceniona przez wloska prase. Zdaniern krytykt aktorka po- Cada wszelkie zalety: talent, osobo- wad, wade 1 to, co szczegelnie wat- 219 Reading Authentic Polish Unit 47

Exercise 5 Find the words or expressions that are used in the story about Joanna Pacula to mean the following and write them in the spaces provided. The numbers in parentheses refer to the paragraphs in which the words and phrases appear.

1.czolowych polsIdch aktorow (1st)

2.malych rolach (2nd)

3.grajac w filmach (2nd)

4.nie wyrotniajaca sib (2nd)

5.wspaniale gran (3rd)

6.byla glowna aktorka (3rd)

7.slaw (4th)

8.spowoduje, ze zostanie zauwaiona przez wielkich retyserow i producentow (5th)

Exercise 6 Now scan the article about Ms. Pacula to find which of the following statements about her are true (T) or false (F). If there is no information on the statement in the text check (N/A).

TF N/A

1.The article was written following Ms. Pacula's return to Poland. 1:1

2.She had some parts while studying.

3.She had a few good performances in Polish movies, series, andplays.

4.She came to the United States in 1982. 1:3

5.Her beginning abroad is legendary.

2u 220 heading Authentic Polish Unit 47

T F N/A 6.She is married to an American. 7.She distinguished herself in "Gorki Park" and "Escape from Sobibor." 8.She is praised for her part in an Italian movie "La Villa del Venerdi." 9. The Italia movie was directed by Alberto Moravia.

10.Critics claim that because of her uneven performances, she still has CI a lot to learn.

Exercise 7 1. The 1991 article below is about the buying of the American entertainment industry by foreign companies.Skim the article to find out Americans' attitude towards this tendency.

Hollywood uay sic japoiskiego Po zakupieniu iv1989 roku pyfanie o los tej niernal narodo- przez Sony Corporation &leery- wejformy sztuki i o wplyw, luniskiego studia filmowego Co- jaki obey kapital wywrze na lumbiaPictures(aprzedtem rodzinie twarczota. jeszcze wytworni plytowej CBS MIkalaj WIDURSKI, Records), pod koniee listopada Newy Jerk ub. roku doctlo w USA do kolejnej japonskiej transakcji. WielkikoncernMatshushita many m.in. z wyrobu 9przetu elektronicznego Panasonic, da- byt za 7 miliardow dolar6w jed- noznajwiekszych .przedsiebiorstw rozrywkowych StanOw Zjednoczonych. MCA, w ktOrego posiadaniuznajduje sie Universal Studio, jedna z naj- wiekszych wytworni plytowych, wydawnictwo oraz park roz- rywki i wypoczynku. W ten spos6b dwa 'japonskie giganty przamyslowe kontrolo- wa6 bode prawie jedna czwarta amerykanskiego przemystu rozrywkowego. Pbniewat jut wczeimiej dwie bane znane wytw6rnie Me- tro-Gola'wyn-MeyerfUnited Ar- tiste ores 20th Century Fox zo- Maly przejete przez obcy kepi - tat (m.in. australijskiego poten- tate Rupert* Murdocha), Ame- rykanie coraz czeiciej i z rosa4- rym niepokojem zadajasobie

According to the article Americans a.have nothing against selling their art companies to foreigners. b.are very much against selling their art companies to foreigners. c.think that foreign influence on national art is inevitable and a positive development. d.are worried about the fate of this industry and foreign capital influence on national art. 207 221 Reading Authentic Polish Unit 47

2. Now scan the article to find the information necessary for filling out the table below. Write your answers in Polish.

Foreign company American company Time of purchase Price paid

Exercise 8 1.Scan the article from the previous exercise once again to answer the following questions in Polish.

a.What does the Matshushita Corporation produce?

b. What does MCA own?

c. What percentage of American entertainment is owned by the two Jaw nese corpo- rations at the moment the article was written?

d. Why is Mr. Rupert Murdoch mentioned in the article?

2. Here is another article about the entertainment industry and American-Japanese co-dependency in this field. Read the statements below. Then skim the article that follows and circle the sentence that best summarizes the article. a.American TV movies became more popular than Japanese ones. b.American cinema movies became more popular than Japanese ones. c.Japanese TV movies became more popular than American ones. d.Japanese cinema movies became more popular than American ones. Reading Authentic Polish Unit 47

41111110111 cs) Japonczycy 0 ucz4 sicHollywoodu YOUR Japofiskiekinorywalizujace z telewizjq przetywa bezprecedensowy spadek frekwencji. Liczba widzOw spadta z 1,1 mid w 1958r. do 144 min 1969 r. wraz ze zmniejszajaca sie licz- rodzimych filmOw. 60 proc. repertuaru stanowia obecnie filmy z USA. (PAP)

Exercise 9 Below is a short biographical note on Bob Geldof, an Irish rock star. Scan the article and fill in the empty spaces in the following sentences in English.

1. Bob Geldof Boomtown Rats 2.In 1984, Ethiopia

"Do They Know It's Christmas." 3.In 1985 "Live Aid." 4.'Live Aid" 60 bands and performers London and Philadelphia. 5. The sixteen-hour-long 1.5 billion people all over the world. 6. the revenues. starving Ethiopians. 7. the Nobel Peace Prize knighted

209 223 Reading Authentic Polish Unit 47

Bob GBLOOF, lot 36, Man**. By ly lido/ Boomtown Rots, w labels 1977-10 jotinogo s nolpopulantioissych otspotew not* ioli buyensidogo todko. W 1964 r. watittOnigty Oman o glean w atomowie hilkonakie witted beyeaskiej anus* popuktmoj do Ito- resat plyty .13o Tboy 11.110W it's Christmas" sopliwyso spniderly pnwsnacsajqc din glodokteych. Pause osponi- Pip wish, implies, cbernetpowq Li.. AA 44 Me* deebild mrotreal tyaia *key ittdsi. ti.. Aid to duo Wm- totti swgettieswome 13 Ipso 1003 .slot w Loodpie i Fe- w 1416tydlt wig% .todsiel petted 40 wmpolim konewo6w. thi01 ealtellIoat ten 16 ogotkinny Amok= no tywo oboimakt 1,5 said ludei me emirs iwi.eia lob eel s soswisb *Ike dellibe lelembizew sobsol ID ells do- Wow. W %rake mins*" Oink,' sestet sglossomy do Pe- boireof Novo* tieble sal Wawa ongielsica *Womb go trtulem Sir.

Exercise 10 Below is the beginning of an interview with Bob Geldof. Read the article's opening question and Geldof's reply. Rozmowa z Sir Bobom Gidofim muzykiom rockowym Slawa jest zabawniejsza nit anoniminvosl Jestedadysyst mug- !dam rodawym, Iktdry slaw- ma dytalsslaeltseid. Ale pmasberliJeks Web ebit ale &IOUs. Coy Mate r%do to tile aol iadkryll sty iw 2977 mks? Nde chcialem zachowy- sY wad slC i mfrivi6 w taki spo- ad), jakiego sit po mnie apo- dziewano. W goronyan olcre- ale pdrikowel rebelii w 1477 mustakd byirewizjcaists, muzycanym stalinowceeni mdwie., to nienavrididszBo- ba Dylan, Rolling Stoneserw czy Van Morriocca. T3Incza- sem is uwatalem ich za ge- niuszy.

rot. Noir Wdieils The following questions come from the same interview. They are reprinted here in the original order. The answers on the following page have been scrambled. Which sentences are the correct answers to the questions? Write the appropriate letters in the spaces provided.

2 224 Reading Authentic Polish Unit 47

1. Brytyjskie magazyny muzyczne kreowaly wetwcz.as punk-rokowc6w na anarchistow i buntownikow, th 1.11 ktorzy nie dbajg o stawc. Czy naprawdc nie zaletato 490 warn na zdobyciu rozglosu? z YOUR

2. Wielka slaws przyniosla ci tet akcja Live Aid. Organizujgc jg musiale§ chyba wspapracowa6 z retirnem w Etiopii. Jak whiciwie wygladaty kulisy Live Aid?

3. Na Live Aid wystgpito jednak bardzo niewielu czarnych wykonawc6w. Stgd moje pytanie o kulisy tej akcji...

4. Do Polski przyjechale§ jut po raz drugi i to w tak krotkim czasie. Mialet czas by porozmawiad z ludtmi, przyjrzee sic nowym rniejscorn?

a. To byl wymag praktyczny. Niewielu bylo wystarczajaco znanych. Na moje zaproszenie nie odpowiedzieli Prince i Michael Jackson. Pojawili sic natomiast Tina Turner i Lionel Richie, Miles Davies i B.B. King.

b. Moj zespol Boomtown Rats nigdy the byl do korica punk-rockowy. Zawsze chcialem bya popularny i nie krylem tego. Slawa jest o wiele bardziej zabawna nit anonimowo§a. L..]

c. Granie codziennie koncertaw nie sprzyja zwiedzaniu i zawieraniu znajomoki. Odbylem jedynie swoja pielgrzymkc do Stoczni Gdariskiej. Lubic miejsca, gdzie dzieje sic historia.

d. To the byla wspOlpraca z rezimem. W Etiopii dzialala wowczas Komisja Pomocy Glodujacym (RRC). Ta rzadowa organizacja miala bardzo dut4 autonomic, gdyt musiala rozwipywae problemy, ktore przerastaly motliwoki paristwa. Byla to wlakiwie jedyna efektywna rzadowa organizacja. [...] 211

225 EDUCA- TION I

UNIT 48

(ACTFL Level: Advanced Plus)

212 Polish Reading Course Unit 48

Exercise 1 Before reading the articles in this unit complete the following exercise. The sentences below come from articles you will read in this unit. Choose the closest synonym of the underlined word in that sentence.

1.Najostrzejsze wymogi stawiaja swoim stypendystom fumy japonskie. a.zadania b. warunki c.stopnie

2. Wszystkie slowka ulatuja im z pamieci po pieciu minutach. a.ucza sie na pamiee b.zapoininaja c.wietrzeja

3. Wkuwao bezmygnie, ze Mr Smith jedzie do Londynu i ma duty sarnoch6d. a.rozwiazywae b. uczye sie (na pamied) c.zgadywae

4.Czesne wynosi 6300 dolarow rocznie. a.kolegium b. mandat c.oplata za szkole

5.Szkola ma wyrobiona marke. a.opinie b.cel c.ocene

6. Musza to bye obywatele RP biegle mowiQ.cy i piszacy po angielsku. a.dokladnie b.sprawnie c.grarnatycznie

7.Nosi nazwisko inicjatora programu Williama Fulbrighta. a.autora b. wspolzalotyciela c.wspolnika

8.Biuro Amerykarisko-Polskiej Wymiany Naukowej rozpoczyna rekrutacje kandydat6w na stypendium Fulbrighta. a.konkurs b.losowanie c.nabor

9.Ostatecznego wyboru oraz zatwierdzenia kandydatOw dokona Rada Biura. a.sprawdzenia b.zaakceptowania c.zaangatowania

Exercise 2 Skim the article about foreign students in the USA (as of 1991) and finish the sentences below.

1.Criticism of the American educational system is 2. Diplomas from American colleges are getting 3. The number of Asian students in American colleges has 4. The number of African and Middle Eastern students in American collegeshas

5. Among foreign students, economic studies are

22)13 Polish Reading Course Unit 48

Po naukc do USA. Zofia Krajewska z Waszyngtonu Krytyczna ownssystems10 laty stanowili ponad 30proc. otwiaty w Stanach Zjednoczo- zagranicznych studentow dzig nych dog rospowszechniona wzajmujaniespetna10 proc. Eurcnie, w tyairOwniet wmteisc. W roicusakolnym Ethics, nie =dada faktu,ze 1979-40 w Stanach studiowalo dyplosny sunerykasitich uczel-przeszlo 50tys.Iraficzykow, nt &am sic cocas wickszyrnobecnie niespelna 7,5 tys. Jor- !xi clam na iwiecie, zwlasz- darda praysiata 5,3 tys. studen- csa w krajach Azji. ?dasowotow, Irak okolo 770: ostatnio iciagaja do USA stu- Lacate arnecykanskie tmi- denci Chin, Japonii, Tajwanuwersytety i colleges ksztalc w. i Kocei, a ich liczba na =s-Om ram 386 tys. =ranks- estet:Acidsuniwersytetacbiay& student6w, o 5,6 proc. wcollegeach od trzech lat sy-wiecej nis 'w minkeym roku stematycznie raids. W tymalcademickim.Jest to.-tak coke, jays amnia Inatytut Edu-tsierdaiInstytutEdukacji icacji Wtigdzynarodowej, azia-)digdzynarcdowej, rekordawy tyscy studenci stanowia ponadod 7 lat patiom. Jednoczekie 54 proc. wszysticich zagranicz- inionnacji 2,9 tys.uoretni nych studentew w Stanach. NaUSA, ktace askola fwiatowe stadiachdoktoranddcbtenkadry wino, to 55pint udsial jejarzcze wytszy. mkidych przybyranw decydu-; Wylie= sit,te truletnie,je sit na dialyze studa ()ciao- polakich zasad, studiaranckie. NajwiOrszym .sakite--- pomagisterskiekontyuuje wreamvaniem zagranicznych sicu- USA33tys. Chiticzybbw W-dent6w .cieszc sic Audis, eloo- yk* 31tys. Tajwaisczyko, w Inonsiczne, w trn glownie 22,8 tys. Japabczkow. Tylko w jak times i za- tym roku dad* chlhskich stu-rzadzenie GrazIntynierskie. dentowna uniwerzytetachNajastzzejsze sat wymogi As- ainerykairsicich "most& at owiaja swam stypeidystom 15 proc.to miano ostrich re-tinny japonside. Zaliczenie stfiktit wprowadaroychdwOch semessalow na 4" gro- przez wladze wPakinieg othvolardem do lasciu I Ito- sawn;1929r. Nowezasadynicer:nada splacenist wyloto- zobowigiuj;robodYchCh16- nych na stadia Malt. Z Wm, czytaw do przepracowania Sto japo6dcle koncesny nie lat po skonczeniu studi6w pod-szczcdza IrodkOw na wyksztal-. abwawych, maim uzYsk144cede swoich tads I kieruja W,odc na &dare atudia w USA. atypendystOw as renornawa- uni- Og6lecn babastudentewne, najdrahne raTwalzie z _Asp zwickszyla sic w1990 wersytety. Pact akonomicz" roku o 9 woo., z Azneryki La-nit, a asthma= rosnacy clisidejiEuropy o 7 proc.dna? japoollach biznennenow Zdecydowarsic =alas.doltw areseryindskiej gospodarce stypendyst6ws Bliddego(ponad 450 add doL inwestycji Wichodu I Afryki. Student zw USA) butktje sic to na iszajew arabskich, kterzy przedlidnych podatawach.

214 230 Reading Authentic Polish Unit 48

Exercise 3 Now scan the text about foreign students in the USA to find out which of the following statements are true (T), which are false (F), and which are not dealt with in the text (N/A). T F N/A 1.Obnitenie sig poziomu nauczania na uczelniach europejskich, w tym polskich, spowodowalo tarn wigksze zainteresowanie uczelniarni amerykatislcimi. 2.Liczba azjatyckich studentow na uczelniach amerykariskich zwigksza ODU sig od trzech lat. 3. W 1991 studenci azjatyccy stanowili 54% wszystkich student6w DUU Instytutu Edukacji Migdzynarodowej. 4.Procent studentow azjatyckich na studiach doktoranckich w USA DUO przekracza 54% wszystkich studentow. 5.Studenci chifiscy, t eby uzyskaa zgodg od swoich wladz na studia DUD w USA, musza przepracowg 5 lat po skoticzeniu studiow podstawowych. 6.Liczba student6w z icraj6w arabskich zmniejszyla sic w przeciagu 1:1 00 ostatnich 10 lat o przeszlo 20%. 7. W porawnaniu z rokiem akademickim 90/91 liczba student6w zagranicznych na uczelniach amerykariskich zwigkszyla sic o 5,6%. 8.Liczba uczelni amerykanskich, kt6re szkola studentow zagranicz- UCIU nych, wynosi 2900. 9. 55% studentow zagranicznych podejmuje w Stanach studia dokto- U00 ranckie. 10.Biznes i zarzadzanie oraz studia intynierskie ciesza sic najwigkszym DOD zainteresowaniem w§r6d student6w amerykariskich. ,..,11.Studenci japoriscy kierowani sa przez swoje finny na najbardziej UDU renomowane i najdrozsze uczelnie amerykariskie. 12.Zaliczenie przez studentow japonsIdch dwOch semestrow na czwOrkg,ODD powoduje ze musza oni zrezygnowad ze studiow i zwrocia ich koszty.

Exercise 4 The article you will read in this exercise is about a new English course available in Poland.

1.Skim the article to find the title, author/s, and publisher/s of the textbook.

215 231 Polish Reading Course Unit 48

2. Now scan the article to answer the following questions in Polish. a.For whom is this textbook?

b.In what way/s is the present workbook similar to the textbook described in the article?

c.To whom is "Ready-Steady-Go" addressed?

d. What is the audio component of the course?

e. How is this textbook different from some textbooks?

Angielski dlazrozpaczonych To pat Iricalko dla woopo- Ta ksiika zamtepule rewniet mewls ioodocisionyclo.dlo zeszyt, ktdry zwykle ginic pod- eras nauki domowej. Napjej nioaint plinych i irednks add-icarkkach mime sableboa:vat' ends. Minn wooed titoidosta do wit, comiazujac przy oka- sdaiuk z palsied too piadaa. zjinalrozmatametamigthwki. nuked% a masowniki &wow- Poirecznikowttowaczyszy ka- lame w aside aide wdoodag doseta, na ktdrej o nen prowl- glory. Pedalos*, ale edlowy akceot dbaja mai:thy in- jails ,nie Omit* gig momsli- nyzni Bob Dylan i Cat Stevens. Nie tozumstem tylko, =AMU ich coai'stota. ookuwalgcleo box- .piosenka zostaty przed koncem io b1r Smith lodoist do wyeiszone, oboe Wedtug 212crich Landyou I too ossoods6d. oblicizeh zmioicilyby sit w ca. Dwie panic anglistkiz Au-WM. Mote chodzitoo to, by stria napisaly 'catlike dla tych. notodziet nie poozuta trig limo co lubia podzete, roam:gravy. te- wazystko jaic na prywatoe, leet lewazje sielitarna, muzyke byochoczo 'wkuwatezasady pop. video i komputery, a nie-angielsluiej *Joint, ktbra pro- nawidzo szkoly w ogdla. a torte- sta nie jest. szcza mateciski. Antacid wiedzadoskonale,jakie sq Sei podreczniki, toter utypia- probaerny intadych tudzi podre- M. Ten wprost przeciwnie tujacych za grantee I as po- mobilizuje do dziatania. Kto nie moat jekichzwrotewnajta- oprnOwat doty mowy Szekapi- twiej o nich opowiedziee. et. ma jos:rose *dna azanm. ..Ready-Stesol7-01"sitema- A zatem: READY-STEADY- warstradycylsyskorytamek. -GO! Matarialeasdo swirl *tyke Jae TaliKOWSKI stab sit 1s atheists. wyca- ki z gasi,.avisidady jowly. com- Bildt Araaite. Renate Soebamer: sat. aygodskiwy pews= tele- Eagnak. Ready-Steady-Cot Bei- wisyjny.Sit'abalone takikt. krsytowki,kimaksyttalemare Verlag Wads* Pow- =Micro dustracji. Nikita". Warszawa 1101.

232 219. BEST COPY AVAILABLE Reading Authentic Polish Unit 48

Exercise 5 Read the article very quickly to get the gist of the text. c.r) Choose the .most appropriate explanation of what it is about. z0 a.The American educational system YOUR b.An American school in Warsaw c.Reform of the American educational system d.A conference on the American educational system e.American teachers helping to reform the Polish educational system Edukaciapoamerykatisku 6300 dola- skiejna uczelnieza granica. W Warszaw4e ma swoja sie- dolarow I czesne Szkola ma w;s-robiona markQ &lb! kilka szkol narodowych, row rocznie. Polacy moga oczy-naleiy do dwoch miedzynarodo- dazlajacych na owil pod °Pie-wikie wplacat rownowartott w organizacji europej- zlotowka-ch. wych ka. ambasad. Jest szkola francu- Szkota amerykaziska w War - skieji amerykanskiej,ktore ska, nieniieeka, japonska, rosyj- gwarantuje wysoki 1>oziom nau- szawie powstalaw 1953 roku jednak w ska is arabska. Najbardziej zna-pod auspicjami ambasady ame-czania. Bye mote na chat nie zabiega o popu-rylmiskiej. Finansowo wspoma-przyszloici cudzoziemcy z War- lar:1*k jest jednak amerykan-gana jest- przezDepartament szawy nie bade skazani na ska. Stanu USA. Realizuje typowy sza nuke na Zachodzie.W pla- Budynek przy ul. Konstancin- nach jest stworzenie w stolicy amerykanski program eduka.-yj- szkoly ekiej 13 z aewnatrz przypomina ny dziewiet klas i zerOwka Pol. Id amerykanskiej standardovra tysdaclatka. Nie(Kindergarten). Ze_rowka i naj- wyt:.zego stopnia college'u. widat jednak jakiejkolwiek ta-ralodsze klasy provradzone sa (mdz) bliczki informujacej o tym cobez stopni, w klasach wriszYoll miesci sitw &tost. Furtkaooenia ale literowym systemem prows sizaca na Wren szkoly jest amerykattskimwading wyniku stale zamknigta aby wejk egzarninenv testowych. trzeba zadzwonit i ezekatna Pomoce naukowe a wired bczeczyk inionnujacy o tym, ierich kilkartakie komputerew furtke otworzono. typu. Apple pochodza niemal Dyrektorszkoly pan David.w caboki ze StanOwZjednoczo- M. Cobb twierdrijednak,ze nych, choe ostattho szkola kupi- szkola w taden specjalny spo-la kilka drobiazgow w Polsce, sdb nie ukrywa sit. Po prostu m isniektOre meble i papier. Z nie snusi zabiegat o reklame iUSA. pochodzi takie wiekszok o nowych uczniow. W ciagu o-nauczycieli. Wyjatek stanawi statniego roku przybylo ich onauczycielka jezyka miejscowe- polowe wiacej nit rok wczei-go, ktora jest Polka. niej. Co tydzieti przyjmuje sit Ten raj naukowy ma niewiele kilka nowych *sob dzit -jestw sPtolnego z polskinasYstemem woad 270 uczniew. Szczegolnieedukacyjnym i w zasadzie za- ditto chatnych pojawilo sitwmyka droga na polskie wyisze ostatenich latich pan Cobbuczelnie. System nauczania przypuszcza, ie stab, sit talc podejkieni do ucznia. alc- dzieki ekspansji zachodnichcentowaniemjego indywidual- przedsiebiorstw irozwojowl noki i samodzielnoSci, ale tak- sektora prysvatnego w Polka. te prograrnem mlodziet uczy Chatnych jestwiecej nitsit to ap. historii Stanow Zjed- miejsc. Piarwszefistwomaja nocconycb. Znacmie lahwiej na- dzieci amerykanskich dyplonia-tomiast dostat si4 absolwentom tow, torym zagwarantowanowarszawslciej szkoly amerykaii- przyjecie do calmly. Jednak u- czy sit to miodziet z ponad 30 innycla.krajow. Ditto jest Bry- tyjczykerm, spent czak stanowia taksie Polacy. Rodzicow, Manch driedsa- kwaltilkowanodo nauki w a- merykaaskiej szkole ezekaja po- waine kolejne progi: *plata re- jestracyjna (wpisowe) 100 4:tola- rem, wplata na fundusz rozbu- dowy szkoly (jednorazowa) 1000

217

233 Reading Authentic Polish Unit 48

a) o. Cultural Tysigclatka (szkola tysigclecia) - one of the schools built in 1966 to commemorate the first millennium of the existence of the Polish state.

Exercise 6 Now scan the text on the previous page and answer these questions. Toanswer them write the first two words of the appropriate paragraphs.

1.Which paragraph tells you who attends the school?

2. Which paragraph tells you how expensive the school is?

3. Which paragraph tells you that the school is very popular?

4. Which paragraph tells you about the school's equipment?

5. Which paragraph tells you about the school's curriculum?

6. Which paragraph tells you about the exterior of the school building?

7. Which paragraph tells you that there are several foreign schools in Warsaw?

8. Which paragraph tells you about the differences between the American and Polish educational systems?

2t0 234 Reading Authentic Polish Unit 48

Exercise 7 Write the questions about the text on page 235 in column A that fit the answers in column B. The numbers in parentheses refer to the paragraphs where thetexts appear.

A a. 9Szkola amerykariska. (1st) b. 9Standardowg tysigclatke. (2nd) c. 9Ze szkola sie the ukrywa. (3rd) d. 9Co tydzieti. (3rd) e. 9Pan Cobb. (3rd) f. 9Dzieci amerykatiskich dyplomatOw. (4th) g. 9$6.300. (5th) h. 9W 1953 roku. (6th) i. 9Ambasady amerykatislciej. (6th) j. 9Amerykatiski. (6th) k. 9Z USA. (7th)

1. 9Nie, zamyka. (8th) m. 9Wysoki poziom nauczania. (8th) n. 9Zatotenie collegu. (8th)

Exercise 8 Now you are going to read two articles about the Fuibright Act, but first try to answer the following questions.

1. What do you know about the Fuibright Act? Who was Mr. Fuibright? What are the aims of the act?

Now scan the articles on the next page and answer the questions below. Write your answers in Polish.

2. Which of the articles was published earlier?

3. Which of the articles mainly describes the steps to take to apply for a grant?

4. What is the other article about?

219 235 Polish Reading Course Unit 48

A. Z Fulbrightem do Stanow Kto clam wyjmated do Seamier Zjoeboaaanych no sippondiumdrugi rok na roe& dotyczy madam Fulbrighio, sir .usi jui past:hod:id paw involifikock osob, kt6re =estates% w w MinisisrainiaEdukocji. Menem iosialmanympolrednikiam latnich projettach dla Polskich socaskowcow jest Aaterdiarisko-Polskie Mum Wymiany t9hirodpobicieh Plookowsj w Weisman* uhronoria zgodnia z =owes tomatopreferowerni ss pezedstawlei hurosaistyld, nauk spot w maim be. modem wizyty premiers Maamiedtiego w USA. I ekonorniemych. Wynika to tozpoczetojairetratacjedoktorsiciat, kttrzymajanie fakrtu twierdzi Simians imattydatior m styperdiana witrej nit 40 Wt. brew, kitty optekuje sin pro rok 1991-02. Musa; to byt aby- Dia adtunktdw lab °Mb o po- gramem z ramienia =baud, =Ade RP biegle znOIrtatYPt- dobnym daftwindczeniu ramodo- USA w Warszawie to pried. satcY Po =Weight. wym jest 16 miejse. Tu limit stawiciele nal* ielsayeh i tech. wieku wynooi 50 lat. niki majs =amide wincej mot. Dsiesitt minjec czetra na ma- Stypendia Pulterlebta jed- Dm-odd wyjanikw naukowych. elstrom z °twenty= przewodem nosocane. Motna przedtudy6 na Co trzeba =bit, by dolts! takie stypendium?'Wystatde 1patrIzterntkadoambasst USA (19-944 Warsaw% AL U. Jamismakie na nazwida Stephen Miaow' napissne pc aogielaku:pianosprzewoftle opis pbusawanej pracy mato, waibrdawczej na oczalai- am& rykaiskiej (do 5 Oxon maser nopisu), Um polecatacyaria B. przebiee lathery zawodowej. lietometzie betide roanowa 3 kandydataani, w atyczniu 1191 rota kwalitleacja. Program wymiany esaukows RekrutacjanastypentkuntFtdbrighta Fulbeighto &kite od 1946 rotas zNasi nand** Nalaidoinidge senior dim oraccornikiw TeLefoniczne zdosoonia przawodnictqcogo komisji spray BiuroAmerykansico-Poialciet posiadaiacych co naimnial 40- ameba o wydanie formula= Wyzniany NaUic Owei teammate MM &Mara). Kandydat Dowi- We bed; umstiedniane. zagranianych Senate USA iini oracownikem naukowych 001- nien upeorati ste. to otrzymed WYPetnione formularzeariadolma programs VAlliamo Put skids uczeini I pliu:dwele nau- formula= odpowiedni doro- Pozentate wymmane mitensavbright°.lastfinonsowanyor kareobadawczych. it rot solely Iambi pod adman1%1 mkt,baspairsdnioprat rakrutacit kandydatim nadzadu stypandium. o iakte ma stypendium Pulbriahra na rot zandar sin ubteRa6. Biwa: nod USA. Starry:tab z niage akademidti 1910-113.Tornio Randydaci beds mosli Mize- MarsAmerykaddra-Polddidokolo 24 tys.os6bzponce skladaniaalataidirwsalvors mai formulary. .d data 19 Sa- Wymiam NasslamweL ul. Num120 krajovl. s dales 1 'wields 11111. Rase-lemasobilde w tdbliotatracisSerial4, 99-07 Warszawa, w Zaroomikienn Viarszowsklegc it6lowe inforraacie o wartmkachkonsulatim USA w Realoowie.nispezderamainym terndoie debiota =stela prod. CyallsiaQw Ponnardu lub w raceocii11321- dais i kwistala 1191 ream. utiles:anis ste o stmendium zo- USA w Wazazawia mod, ad dw6ch lat mama zestane zastaly lazes' Slum dobandy Pa rozpatrzeniu i aeon's aa-dyrektora Oiraldka Studios/ A wriszychuczelniiplacinveic (welicie od Alei Uiazdowildcb). dastanych mate:Wine=err- naukowo-baclawcsych w calm a takte w Biurza Amerylatn-Wake-Polak* kamisia zkdonamarykaiskich Untworsytatu War sko-Poiskiei Wymiany Ratko-z dowdier z Minyeb dziedziniszawsklego. sod w Wazszawia. Athos go- wybierze kandidat6w. z kitty - oat* W tem rains 130 ran offer wszy Weeny Wird. ()sabots Wide- wymaxame Jed wmpelnienie ITelDWIlltyM Mum beside Ts:m- miw sum= br. orractowa- zlotenie odometer:Inter° forma-idst wymtai tormularse possia. dame beds romsowy kwaliti- lama. Preen= mrzednrie ami- W bye mkt :Wets zezentai dokaciine. de image. i. zartosowarse no- Blurs inlosmacie o rodaslu go- °stain:moo wyboru cam za- ddy dim rodzate formularzY. twlardzenia kandydatior &iko- w zaleinceel od tattooed sty-Witabnato formulas= arm ko- n* Rada Rims do data 1 UPC* Medium (Junior dla miod-mate A-4 &dram's zwratnym suds pracownikim naukowids i Nada mrstawa. UR mks.

Exercise 9 Now scan the articles to find which one gives you the following pieces of information. Circle the letter of the appropriate article. (Some of the facts are shown in only one, some in both.)

236 Reading Authentic Polish Unit 48

1.Research scientists in the exact sciences have more choices to take AB scientific trips. 2.The kind of documents needed to apply for a grant. A B 3.One can get an extension of a one-year grant for another year if AB participating in an extended research project. 4.Only Polish citizens proficient in both spoken and written English can AB apply. 5.Qualifying candidates must have interviews with the members of the A B Polish-American Commission for Scientific Exchange. 6.The name of the director of the Warsaw Bureau for Scientific Exchange.A B 7.The program has been financed by the American administration. AB 8.There are sixteen openings for research scientists pursuing postdoctoral A B degrees. 9.There are ten openings for scholars with a master's degree who are A B working on their Ph.D. 10.The kind of form one should fill out to apply for a grant. A B 11.Where to get the application forms. A B 12.William Fulbright was the chairman of the Foreign Affairs CommissionAB of the U.S. Senate.

Exercise 10 Below is a reprinted fragment of an article about the cost of studying at various universities in Poland. The opening sentence is in its proper place but the rest of the sentences are printed in the wrong order. Arrange the sentences in the correct order.

(P) Prawie 15 min 7.1 kosztowaly budget paAstwa w ubieglym roku akademickim studia przecigtnego studenta w Polsce.

a.Wyksztalcenie lekarza kosztuje prawie 20 min rocznie. b. Na drugim miejscu uczelnie artystyczne - ponad 21 min rocznie. c.Niewiele tarisze sa wy2sze studia techniczne - na jednego studenta wypada po 20,5 min zi. d.Najdrotsze s?. szkoly morskie - za jednego studenta budget placil prawie 32 min zi rocznie. e.Najmniej kosztowne sa studia w akademiach teologicznych - jeden student kosztuje budget ok. 5,5 min zi. f.Znacznie tarisze sa studia w uczelniach pedagogicznych (prawie 8,6 min na osob@ rocznie) i ekonomicznych (ok.8,2 min

221

237 UNIT 49

(ACTFL Level: Advanced Plus)

222 Reading Authentic Polish Unit 49

Exercise 1 In this unit you will read a few articles about polls. The article below gives the results of one such poll. -Scan the article to find the information necessary to supply the missing names and figures in the graphs below.

Tay tram* bodanychufa Natal trimly Sejm (z 57 na 34 woisilat, 69 prec. Koicklowi. proc.) i Sonia (z 56 no- 37 proc.). Niesmienile a1Q aprobata 64 proc. paw to trialciNUS Solidaramie"iwynosi sondaru prospronothanego tyle samo cro w marcu 38 proc. oraz OP= 22 proc. pain Oirodek Saciania 00. W pordwnaniu z Podulticieril rdi Publicznai w Invietniu na roku OBOP odnotowal rapeazantatywaai prebin do- wzrost optymizmu spoteczne- go. Bodoni czelociej nit miessiac roslych Palaic6w. team lies; na poprawe worun- W porde/conic z marcem nie- kow tycia:39proc. mbwi o znacznie=total°zaufanie do moiliwoici poprawy w ciagu. Kodciola (o 2 pew.), a wzrcelo "najbliiazych trzech lat. do wojska (0 5 proc.)i policji .Dla 62 proc. sytuacja gospo- (8 proc.). darcra jest stabs,dla 28 proc. Nieco wzroato takie zaufanie zla (jak raiesiac temn). Na do prezydenta Lecha Walesy: z poprawe liczy co platy badany 54 do 50 proc. (w marcu 15 proc.),ale 41 Cseicfej nit w moral Wald proc. obawia sir! pogorszenia (w teklaraje =Wank torzatin: marcu 47 proc.). =mat z 51 do 58 proc.Ponad 43 proc. badanych stwierdri- potowa stwierdzila.ieJan lo,ie ..sytuacja w Police roz- Krzysztof Bielecki jest dobrym alio ale w dobrym kierunku" .promierem (miesiac temu sodzi- (miesiac temu 38 proc.,ale lotako15 proc. badanych w grudniu 60 proc.). mniej). (khYss)

Or.

O O 0., 75% 223 241 Reading Authentic Polish Unit 49

A B C D E

62% 43% 41% 39% 26%

C-

E -

Exercise 2 Suppo,... you were asked whether you would like to join the Center Alliance political party. Listed on the next page are the main tenets of the Alliance. Which do you agree with and which do you disagree with? Write your objections to those you do not agree with (include their numbers.) Write your answer in English in the space provided.

2,2 242 Reading Auttentic Polish Unit 49

YOUR

PRZYSTPU4 DOPOROZUMIENIA CENTRUM

Uwa2am, 2e fundamentem dobrego tadu spotecznegojest nauka Ewangelii o godnoki i wolno§ci cztowleka. Uwa2am, 2e dobry rzad szanuje prawa obywateli, arzad 2.najbardziej efektywny to rzad wspierany przez lokalne spole- cznoki. Uwa2am, 2e dobrobyt bierzeSiQ Zwo,lej inicjatywy i przed- siqbiorczo§ci jednostek nieskroowanych przez panstwo. Uwa2am, 2e Iudziom nale24 sig rowne prawa i taka sama sprawiedliwok Uwa 2am, 2e wspolne wszystkim Iudziom urnitcpwanie wolno- scii pokoju spetniO sig mo±e tylko przez szacunek dia wtasnej tradycji. Wreszcie uwa±am, 2e Polska ma prawo do petnej demokracji, a stu2y6 temu bgdzie przebudowa paristwa. Porozumienie ludzi, ktorym ideaty solidarnoki, pluralizmu i wolnego rynku, samorzadnoki spotecznej I obywatelskiej odpowiedzialnoki wskazuja drogq w dzialaniu politycznym, potrzebne jest szczegOlnie dzisiaj, gdy wa2y siq przysztoto kraju. Nasze porozumienie, Porozumienie Centrum, bgdzie to sag 8. polityczna w kraju, ktOra zapewni nam rzqdy szanujace nasze prawa i zasady.

(If you agree with all the points, pick two and give the reasons why you agree with those points.) 22; 243 Reading Authentic Polish Unit 49

Exercise 3 Below you will see an article containing seven practical pieces of advice for voters published in a Polish newspaper before the 1991 parliamentary elections. Find two examples of a declarative sentence, two examples of an imperative sentence, and two examples of a conditional sentence. Write the examples you have found in the spaces provided. Siedem praktycznych rad: 1. Mall .004 zdecydowany na *ego: osobq alb part* glosowa6, to po. proatu Idt julro do sung° Iola* wyborczego.I Oddarglos: Jak to abb14, vrylatniamy obok. 2. Atoll win= z grubezaosijalut pert*.gleeowa6, ale nie ntaszjef kwirlydatOW, pollaw.krzytyk pay plerwszym nazwIsku-na Nide ielpertll. perda.postimella °bebop-Ai peenvezyn! miejeou). 3. Atoll .nle motesz; lag zdeoydowa6 .mledzy &Mans Sub sdicej sit . pirtlami alba wogille ale.wiesz na kogo glosowa6, Poradt kogolh. do. kap,. nowt =Wank,: krewnegO, znelorago, misled& Dowledz sly, irStogo.ord gloeulq, wily dating*. 4. Sit** falijonalnychargumentow. Mendskrpiegnimarni pea ...oraz dolavladczenkra Jej polity**, Idi kompateacja,kulkint po- litisqoaiR, smug*, rzeozowaidg. OdrZucej °Wets*. bez poluy; cloy geduistwo, nadmiareq pawn066 Webb, agree!, Pte, wszellde loamy ekrajnoiel I eleieleraiwil. 5. Me glow' na .mardaktow; tanatykows.ludak u Idorych veilde6 no* Wong the6 *Softy, =ego Me Wen my116 z ambit*: * poplars). 5., Mot wiz Iderow16 sk IntOclik albo po peeks syrePat* do Ildent pert& lepton to nit Me gloeowa6 7. Jetell nil miqdzy.-Ugrupowaniern cisszwyor slt val4kszyni poperciens-I Me* perlk * lefral pool .d pig podoba, ale .prowde .aljej nle poplara glosuj isrdlkrzl. W ton spew%MUMS glory bed% asaleifOzrzucone, a parlaMint nle tak rezdrobelony. l 1.Declarative sentences:

2.Imperative sentences:

220 244 Reading Authentic Polish Unit 49

3.Conditional sentences:

Exercise 4 Now scan the previous article and finish the sentences below.

1.If you know for which party to vote but you do not know the names of the candidates

2.If you can't decide for whom to vote

3.Let sensible arguments guide you

4. Voting guided by intuition or liking

5.If both a bigger and a smaller party are

Exercise 5 Below you can see two short articles giving the results of surveys on various political and economic issues. The polls were conducted in September and October 1991. Read the headlines, scan the articles, look at the pie charts and decide which title goes with which article and what the pie graphs represent. Title A

COOS* acenie dziafalnosci rzqdu

Title B

Sandal Pogorszenie CBOS nastrolow Ocenakierunku zmian wPolsce

245 2 2 7 Reading Authentic Polish Unit 49

Text 1

(P)rancidpelmets Pe Widow co trzecl, a jako *taxa tTiko ocenia kierunek sedan w krajti22 proc. responeentow. ()beam Bylaw* SwIlwaress joke sierpniu 47 erse4 eemile maestros& 71 prom. a -takiesq bodmnia Posrliemie VENN i Pm- 411- MOS. lantoemodieltell. idieSeweesych.Materlshiewa- &in.* 20-23 wasinkt as 134w =ilk'tidalspolecr,thrtwa w -osebowej repremalottomel 414 amniaprzewatajacej We kwewejdentsiejludnoid uczestnik6w soadatu(79 proc.) kreju. wl 71e- To nielicznt (4 Me) przectmneen Wants. Prawit jedna pista jolt prze- Wirddbadanych dceninude et-weego zdania (w sierpniu 29 przekleczenstwieonan, ie te w assvm apo- Proc.). jest odenrwane ma- Gorse) nit przedmieSiscern PiecieniePok61 al 89pron. jestoceniana ottani& warm- Opoir61 I pewne°awl:badedo- naIsv iraju. Jako *cent* strzeim !Aro 7 MM. -34 proc. badanyds. ako irednis Oa)

Text 2

(W) Premier Jam Krzysstet o stosunek do wyposaienia rut- Bieleekt fleecy sprebate 57du w specjalne uprawnienia. prat. badanych, jeer esbimet Naiczniejsze erupt 30 proc. 43 prec. Negstywnle semis Pre- stanowili przeciwuicyLego miersco cswarty badany. a pornyslu. read .43prat. takie Tylko nieco mniej responden- wyniki sondatu CBOS przepro- t6w (28 proc.) chcialoby jerza- wadzonego w ubiegty weekend dowi przyzna6.Jedna czwarta na 1000-osobowej prObie doros- nie potratita sic zdecydowa6. a lych Polak6w. dia 16 proc. jest to sprawa obo- Ankieterzy CBOS pytali takie jetna. . (nkysz)

For the pie charts, choose the descriptions from the following:

Ocena nastrojow Ocena dzialalno§ci rzadu Ocena dzialalno§ci premiera Ocena kierunku zmian w Polsce Ocena sytuacji politycznej w kraju Ocena sytuacji gospodarczej w Polsce

246 Reading Authentic Polish Unit 49

YOUR

229 247 Reading Authentic Polish Unit 49

Wok opinll

Exercise 6 Scan the article on the next page to find the information necessary to filling out the form below and concerning the person described in the article. Write your answers in Polish.

Last name First name

Date of birth Place of birth

Spouse Children

Education

Place of work

Post

Religion

Interests

Addictions

248 Reading Authentic Polish Unit 49

Szef agenta CerrawPalace (A)Dyrektor FBI William 2W.L12412.1 z&lit= Minter,- Sessions, ktery ed whit** prze-ecgranian prosy I telemizji wi- bywaz of Wain; wizYlew zytn dyrektora FBI, postam sig wie ePotka dg5dries-przekona6 strong amerykafakg YOUR alkaezand *a imatteeessii M-do s:dm konferencjd eows/ ipsinfstlaswalsw prosewsj I publicanagg taltaza- czwartsk Assbassda Amaykas5-nia sit dyrrektors. aka w Warzzawie. W *Weide, aszakeiezazie wisyi,. mewl- WU* WilliamS. Sessions dui* de *dna. wawa,. Vol- (umdzony w 1930 rains w Ar- ake-amerykairsid itsmanikat. icansts) jest neon £311 od lip - %Yak dowiedzieliamysir w ca 1987 roku (mismaval go pre- Urzefte Ochrony Paiistwa, szefzycient Reagan). Z tongAlice redenelnego Sledezego (obojesat metodystand)ma cczybytna zapreszanie czwdrkg dziecL Jett fanera ko- stra Andrzej* 911Iozanowskiego. azykarskiej drutyny San Anto- Dyrektorowl' towarzyszymai-nio Spurs i miloiniklem sztuk roman' 4icillat wytiszych tamed- pigknych. Lad plywa6kaja- ni.kow FBI. lime informacje do- 'dem i wapina6 5k w Himala- tyczate wiryty na protbgjacit .(w 1965 zdobyl Bala Pa- ambasady amerykafisklei /tie tar 5547 snJ. W 1966 roku zee- beds ma razie podawane do sit air na ocbotniirs do wypra- wiadocnotoi publicznej. wy astrcinautycznej NASA, ale Rzenzruk prssowy uop Ire-nie zostal przylgty. Nigdy nie na Popoff powiedziala nam. ice palit i nie pil. (Ira) 11.11101181,1111011WINEXIMmiONCSININIFt.

Exercise 7 Scan the article again and answer the following questions in Polish.

1. What kind of visit was it?

2. Who invited Mr. Sessions to Poland?

3. Was a press conference originally planned?

4. What was planned to sum up the visit?

5. What was Ms. Popoff trying to achieve?

231 249 Reading Authentic Polish Unit 49

Exercise 8 In this exercise you will read an article presenting the results of a poll showing Poles' attitudes towards the American people and the USA. Skim the article first. Then read the phrases beneath the article summarizing each paragraph. Write the number of each phrase next to the appropriate paragraph.

CBOS o USA Najlepszy sojusznik Blisko trzy czwarte badanych DozYtywnie ocenia obeena poli- tyke Sternaw Zjedoocronych, a 27 proc. Jest wobec oiej obo- jatnych to wraci soodatu Paz eprowsdnonego przazCan- 4rtart Badania Opioli Spolocz- nejeapoozatkutubegooa 1500-osobowed reprezeotarywoej pebble tkeloslych Polak/5w. Od 1987roku paned dwukronsie =meta ernpatia. dla USA. Prezydent Stan6w Zjoinoczo- roola George Bo& cieszaoy sie wir6d badanych atonal po- esnaectata symperbi; coniorcr jest przoSe rwagidalan za pr wadzaniepoko)owejpoittyki" (14 prom), za ,,Icoowkwancle i stanowczode w radizacjioe- 1,0614744ergeproc.), a taste wobrxne Ku- wejtu" 47 prior.). Stosunki polloo,amerykaliskle mdanion gonad Wreck/ caw-arty/eh badanych sa otecree dobre i(jako ale olorellajema- # iedwie 1 proc.) d opiate 4.4;., po- dzieia prawie czterolzrotnie wiecejbadanychnitprzed csterentalaty(w 1987odpo- wiednio: 21 1 22, w 1988 1 20, w 1990 80 1 11). 34 oroe. restrzers USA is- 1E0 Prawdziweso sojoranNut Pot - std(dla porfornania: 21 prim Franc* 11 Mara Dry - tank, a 23 pros. OP/least. *0 nie moony tadnero prawdzIwe- go aojtarnoilca). A± 93proc.amiss' 'ettveraraych choialdby zacretelenia &zotak- 16w gospodarczych raledz' y oto paftsbwarni, a co crwarty gdyby mild czas1pie- oiadze octwietteLLby USA.(kart)

1.Sympatia dia Busha 2. USA najlepszym przyjacielem Polski 3. USA po4danym partnerem gospodarczym 4. Wzrost aprobaty dla obustronnych stosunkow 5. Wzrost aprobaty dla polityki Stanow Zjednoczonych

250 Reading Authentic Polish Unit 49

Exercise 9 Imagine you are a USIA repr--native in Poland expected to write a report on Poles' attitudes towards the USA, its president, and its policy. Scan the results of the poll presented in the article in the previous exercise and summarize YOUR it in five sentences. Be sure that your summary answers questions such as: How many Poles were surveyed? What is their attitude towards the USA? What is theirattitude towards the president? What is their attitude towardsbilat- eral relations? Were favorable attitudes on therise/decline? Write your report in English in the spaces provided.

Exercise 10 The two articles on the next page are about the samevisit of the same person. Scan the articles to find the differencesin the information. Write your answer in Polish in the space provided below.

233 251 Reading Authentic Polish Unit 49

CIAwPaste Delegscja Centrainej Agencjd Wywiadowczej USA OCIA) dyrektorsin Wt Ilianteni H. Web- ...w Poisce ster= as czele, przebywaia Police w ()nisch 16-47 Metope- No naprouerile szefa U. da as zeptuszente szefa Urzedu szeduOcluenyPaitsteaAn- Ochrany tPanstwa Andrzeja drzej* Milczonowskiego 17 i 18 Milczanowilalego. Rstopoda br. przebywal z wi- Goaciprzyjst Drunter Ta- deusz Mc cowleaki orsz mini- zyto w PoisondyrektorCen- ster iipraw trewnetrznych Krzy- trainejAgercjiWyvaadowcz.ej sztof Kozlowski. Wartinici. USA WilliamH. Webster. W vaspolpracy ors6wth a Amery- czosiepobytuzostolprzyjety kenunt:met UOP Andrzej przez prezeso Rady Mini:wow blidicesszowsid acuzdyrektsr Todeusza Mozowieckiego imi- Zerzadu Wywladu t Hen- nistra :pro weenetranycb Kay- ryk iztofaKatiowskiego. W toku Jak sawpreinformcnsano w counowaAndszejern Macro- Wydziale PrasowYm 'OOP, voszeikieszczegdlytych -rot- nowskim oraz z Dyrebtorem Zo- mow zgodnie ze zwyczajan rrqdu Wpriodu UOP Henry- otawillatliar7u1 w icontakisch kiem Jaaciem omovaono zagod- tego typu ittsbb ara Woe. monks pozostajoce w zaintsre- Byta to plerwaza wizyta slee- nowoniu obu awn. t& . CIA w Palace. (fed) BO" to pitman wizyta tu- fo ameryisainkich stutb spacjoi- 4 nych w Potsce, a20,0ZelnPier- wsza wizytodelegocjizoora- recutejw no utworzonyrn Urredzbo OchronyPOilSeNtl.

252 wok . ABMs .Z PO

a ENVIRON- MENT

UNIT 50

(ACTFL Level: Advanced Plus)

235 Reading Authentic Polish Unit 50

The following two exercises are designed to prepare you for the text you will read in Exercise 3.

Exercise 1 First, locate and underline the grammatical subjects of the YOUR following sentences. Then rewrite the sentences putting the subject first. Make any necessary changes in the word order of the sentences. a. W chwilg potem nast4pil drugi twit, tym razem jut ostateczny.

b. Ty le trwalo czwartkowe zaOmienie nad Meksykiem.

c.Pechowo zakonczyla sig amerykarisko-meksykanska proba zbadania zaamienia z bliska.

d. Umieszczony w czwartek na orbicie i kosztujacy 115 tys. dolarow fotometr (czyli skomputeryzowana kamera) mial przez dwie minuty zbierao unikalne dane na temat tego rzadkiego astronomicznego zjawiska, ale zawiadl.

e.Gorycz poratki ostadza nieco fakt, to byla to pierwsza udana proba wystrzelenia tego typu sprzgtu rakiet4.

23(3 255 Reading Authentic Polish Unit 50

Exercise 2 Underline the parts which describe the italicized nouns and noun phrases in the sentences below. a.Czwartkowe ciemno§ci zakryly 10 000-kilometrowy pas ziemi od Wysp Hawajskich poprzez Amerykg Srodkow?. at do Brazylii. b. Gdy Ksig±yc zakryl tarczg Slofica w 95 proc. mieszkaricy slonecznych wysp mogli obserwowaa §wiecacy czerwony pierkien z czarna dziura po§rodku. c.Przesadne Meksykanki oczekuj4ce narodzin dziecka zato±yty w czwartek czerwone chusty dla ochrony przed demonem, ktory polknal Siorice i wyplul je dopiero po siedmiu minutach. d.Niektore plemiona Indian w zachodniej czg§ci Meksyku odbyly specjalnie przesunigt4 na ten dzien doroczng ceremonip ognia.

e.Umieszczony w czwartek na orbicie i kosztuj?.cy 115 tys. dolarow fotometr (czyli skomputeryzowana kamera) mial przez dwie minuty zbierae unikalne dane na temat tego rzadkiego astronomicznego zjawiska, ale zawiOdi.

Exercise 3 Now scan the text to answer the questions in Polish.

1.What will happen in 2132?

2.How big an area did the eclipse described in the article cover?

3. How long did it last?

4.What was 95% covered?

237 256 Reading Authentic Polish Unit 50

5.According to the beliefs of the Hawaiians', what is it an omen of?

YOUR 6. Why did some Mexican women put red scarves on?

7.What happened in Mexico City?

8.What did some Indian tribes do?

9.What was sent into orbit?

10.What was the purpose of it?

11. What was the result of the enterprise?

12. Why was it not considered a complete failure?

13. When will another enterprise take place?

238 257 Reading Authentic Polish Unit 50 ZAMIENIE TYSIACLECIA

Carry foxy etwartkowego =cadmic'Stem Fot. CAFAP ., Nracibie -plemibila 'Indian w UlMes1111na batUMW. zachodniej czeici Meksyku od- zettinkinie Waal sit w 2132byly aPecialnie Przeannleta na row. croodkowit 6enstv,4,4ten dziendoroczna ceremonie ognia. saki yly 10 000-lidowtolat 7 1 Pechowo zakoficzyla -sie ame- PCPS ZialMi °d WriP Kailvai-1 rzledaniazae6Leniaz bParstbaa Iknieszczony w czwartek na skids Pollux= him*, Seed-orbicie I kosztojacy 1(15 tys. do- kowq ai do arena lag:ow fotometr (czyli slcompu- apatiteteryzowana kamera) mist przez ,Na Hawajechwilt ciametcawscho_ dwle minty zbierae unikalne dosiownie done na temat tego rzadkiego dzie &once. Gdy Ksielyc za-astronomicznegozjavrialca,ale kryi term Stofica w 95 proc", agePr2eatia miesokancysionecznychwyspz*-_°716dtSand° przyznali nicgli obserwowa6 twiecacysic*a astrofizycye3 Iniania0S a Plorydy I Me- czerwonyypiericienzczarno dziura poirodku. W chwiag po-Nxie,___°CitY. age- tensnastgpildrugi Ewa, tym 'OS"'"cs fa Vpratkito byla to "Aga" pierwoos n- raze jut ostateczny. Wedlug onerzeit pierwotnychdiam Pril" wittridezdatega aPrztimaralli°01" 0- mieszkano5w Wysp Howe jskich.EwiadczyltiPit kieru Joeyekspery- Dzien DwOch Sswirtnw aapowla-m_ entem Natul Misconi. da koniec twiata. PrzesadneMeksykanki ooze- }Coletteprobeprzewidziana kujace narodzin dziecka zaloty-jest na czerwiec 1992, kiedyp0- ly w czwartek czerwone chestydobnasonde ma zbadat za- dla ochronyprzed,demonem.emienie Stone* nad Karaibami. ktbry polka;) Sto".iceiwyplui(Bootee)

258 2 3 ;) Reading Authentic Polish Unit 50

Exercise 4 From the following five possibilities, choose the one closest (1) to stating the content of the article. If necessary skim the text 0 itself for more information. z YOUR 1. The ozone hole 2. The greenhouse effect 3. The acid rain passage round the Earth 4. The influence of sun storms on the Earth 5. The relation between the seasons and the Sun &once dmie" Conam grozi? (C). Za Mac dal dance do sicnecmaa pogorszeniem =owl =drama Isismast* stanuzdrowialudzi,poza wyrsnronydc astelaymwy- 0 lakonieznymstwierdzenimo boehaws as Dr.1 er it osoby bardziejwratliwe non liLarianiak Ceatralse. - mop wyczuwatniewielide go Obsersnitriam Geftsyea- saburzenia. sego w Ethicalsatoaesa, te se to tylko prarpoaseamia: Profesor JulianAleksan. Name smodsaida drowsier sugerowal jutdo. moon brych kilka lot tam,,aby bowiem satiejsstrowat bone szPitate. Writele- reagnetseta4 *mkt w czq ebony, serce I niananoke. ads locum ed. nadeignienie, powiadamiae, dzialywat as 'le d% alma. kiedy wystscptsaneburrs d em Nis jectaimy w stank magnetyczna. Motunau- apritadzit jej nadejidn, talk (z Japonii, Wloch, jak esynia to innsslaserwa- ZwigalwBadzieckiego gdzie toria as Weak toga typu badania aspro- W tyro ram wystapilo jut wadzone) twierdzi, tolimbo kilkabursmatnetycomyda, wypadkow kniertelnychby. co zwiazane jest z 11.1etnicir wa a tym made3-krotnie cyklernaktywnoici skean- ivrielraza nit w dni spokojne. nej (co 11 lot Itezbaiob. W Instytucielt,Pleneka szar plan: naSlot=po- stwiedzoao.toliezbata- wiekszaja gigmaksymalnie). !ono cbarowan date wyrainio Manna bursamagnetyczna slaw:ono wrote w 2-3 dui Po rok trwa, z iwaerwama od dwOch blysku na Slam oraz w dniu tygodni wyjainiadrJ. .11.111"ullinazewrustrz WY444ilaillWray magne- llarianiulc 12 merwca za- tycznej. notowalitzny chwilow 1)Jak-k Wartoisrzyporaniek to S IM= aktywnaci, odplat- w roam 11)69 r. nastepil ol- ku(14bm.) oboerwujemy brzYnti wybuch naSloku miniejaanzie prcenierdowa- (tmeci co do wielkatci, ktdry tda. co jsdnak o niczym nie udalo sie zaobserwowat). twiadczy.Bowiem czastki W nocy z 0 na 10 lam, rze-prof. J. Jankowski. Zmia-Wywolal on gin; burn geo- icorpuskularne wysolco- czywikie mial miejscenie-ny w jonosferzepowoduja magnetyenik Na pewien energetyczneeleltron.yo- zwYkle silny wybuch na 'Sion-zaki6cenia w labzookira- eras aortal* Przerwana ziem- puszczajoce powterzchnie cu potwierdza prof. diowej. utrudniajaspawn,ska *mote radiowa. Wykr Slonca potrzebujeUlnaJerzy .Jankowskl z Instytutu funkcjonowaniezeglugi; lot- monk sie kanadyjskiego s7- dni na dotarcie na Ziemie. Geofizyki Name dwanictwa i zalogowych lotbw o- stemuenergetymnego przez obaerwatoria w l3elskui nakolozieraskicti zdarza M wiet- Mikagodzinsparalitowalo AstronomowieaPisok4r to Heiu po pewnym czasieza- oej wypadkowlotniczych. tea kraj. &me polarisePo- zjawiskomow* to Stokerejestrowaly do§6silos bu-bdoga wystapie wahania Da-jawily sie nawet Za- Arnie" na zewnatrz. Z szyb-rze magnetyczna. piecia w dlugicia Baia&a- Iola'MaksykansktLudzie koicia townsjedneitrze- Jakie mon bye jej naztep-nergetycznych. nie &cidi wierzyktt szys- alej predicoki twiatla wY- stwa dla ziawiskz.achodza- Nieuzysicalam lednakte ikiamu byla win= aaria wy- syla strumiehelektron6wcydi na Ziemi? Burze mag.potvrierdzmia wired na-buskin!, as Maw, i protonaw w kiesunizuZie-netyczne maj4 wplywmain. szych naukowebw osale- na stan jonosiery m6wi nutlet micdzyaktywnoki; ICtystyna Fontrkm

2 4 0 259 Reading Authentic Polish Unit 50

Exercise 5 Using the text in the previous exercise, locate the paragraphs whose topics are summarized in the phrases below. Write the first three words of each paragraph in the corresponding spaces.

1. An occurrence of a strong explosion on the Sun

2.Description of the phenomenon

3. Magnetic storms in 1991

4.Probability of a wave of sun particles reaching Earth

5. The effects of a huge solar disturbance a few years earlier

6. The influence of solar disturbances on people's health

7. The influence of solar disturbances on phenomena taking place on Earth

Exercise 6 1.In the first paragraph of the same text, find the words or phrases which have meanings similar to those given below.

a.bardzo mala czg§6 czegog - b. dawaa do zrozumienia - c.domniemanie, podejrzenie - d.dostrzec i zanotowaa - e.ostrzec -

2.How is czgstka korpuskularna defined in the second paragraph? Write your answer in Polish in the space provided below.

260 Reading Authentic Polish Unit 50

Exercise 7 Scan the text to find out which of the statements below are true (T), which are false (F), and which are not applicable (N/A). T F N/A 1. Wedlug Dr. Marianiuka nie jestegmy w stanie przewidzie4, kiedy dotrzeUCIU fala cz4steczek po burzy magnetycznej na storicu. 2. W roku, w ktorym powstal artykul, mialo miejsce jedenakie burz DOD magnetycznych. 3. Burze magnetyczne na Sloricu trwaj4 dwa tygodnie. ODD 4. Czastki korpuskularne docieraja ze &mica na ZiemiQ po kilku dniach. 5. Strumieri czastek ze &mica porusza siQ z prQdkoki4 rown?.prc,dkokiOLICI polowie prdko§ci §wiatta. 6. Wybuchy na Stoncu powoduja zaktocenia tp.czno§ci radiowej, zeglugi,DUD lotnictwa i zalogowych lotow kosmicznych. 7. Autorka nie uzyskala potwierdzenia zale±noki porniq,dzy wybuchamiU U U slonecznymi a zaburzeniami zdrowia os6b wratliwych. 8. Wielu uczonych twierdzi, ze liczba wypadkow §miertelnych bywa w ULIU czasie burz slonecznych trzykrotnie wiQksza nie normalnie. 9. Profesor Julian Aleksandrowicz byl polskim naukowcem. DEW 10. Nie wszyscy wierza, ze burze sloneczne mog4 przynie§4 zle skutki. DUO

Exercise 8 Scan the article below first. Then fill out the blanks in the sentences that follow.

Szczyki po hangkoislas allasakailey learkaapie ask% awe, Powiel is smarter's" eekbay. Pudica wybaulla w allablele, Weds Eakin"Mad 66-104alele eillatork 2aziaca mat 6 a.Vdw Ma- gpie'1,jak saclza oaukowcy, ois *Tend samolole. Anatomy poiowaa as reki- ny przygotowula terazaw6j loPrail W wodach oblawaleCych liongleong wystapuje °gam ga- turrlaw niebeepiecasychrek.i- n6w. Reaclico Weak motna 64:totka6 to bliako braegu. Opiat- er przypadek saatakowania czlowieka *dactyl sic w rolu. (11Law6011 (k11) 242

261 Reading Authentic Polish Unit 50

1.The inhabitants of Hong Kong 2.A shark man. 3.The shark was 4.According to scientists, the shark 5. for another appearance of the killer. 6. the waters off Hong Kong.

Exercise 9 Skim the articles below andfor each one write a one-sentence summary in Polish emphasizing the human aspect of the disaster. Write your answers in the spaces provided.

1. .(P) Oka% sto ea* pealed°woda przerwata taint w oko- inder6, a paned 13 gaiety abs- licach miasta Baum (300 km eils dads sad glossa w wyalksod Bukaresztu), Zniszezeniu prwodzi, taint w poaledsialek-leglo 17 wsi. fele powodziowa snissessla =sem alsuarypit - =Jost*1413 dom6w, tucticodzo- noens- wsebodaieiItumnall pa nych jest dalszych 1747. Udzie- dwech *Ault obribreb opad6w. lanie pommy powodzianom jest Jest to najtragicznie)ssa w sky- bardzo trudne. gdyt woda zer- Mach kiteks trwielawa w au-wale 44 musty i rozznyla glow- mann ed 177 r. nedrop. 0 miedzynarodowa W relonietymprzes cajl pomoczaapelowatprezydent weekend padal ulewn,f dexter,Ion Meseta. a w poaiedzialek aad canon(Reeler) (oh)

2. (A) Tr's/AMA. shmal sabipaec &vie ceoby. W aamej 5,5 'Saguiasr siren Kidders Tirnisoarzespsulajacekaminy eawletsila w piatek yrearrnym smiaditytykilkadziesigesa- pap idadniets saebednie Mims- mochod. WerrY V4110017 ,,,Wstrzas Ibli (air May, to =Wei dwie eaoby,paved 30 soars speset toasted staali Peis- asaksis raanyeb. galeznei =Mai dossesetaie apicentrum tnwajacego ponadswim:oar powiedzial pre- &ignite salami wstrzasu =ad-fekt airruu. dowel° sit w pobiltu Ximiaza- Ziainia driala w Bel- ry w rumnasicirnSiedmiogro- gradziet Nowyin Sadzie w &de. W poblivisiej wsi BankseJugosbavrii oraz w Sofa. zawalil sitaunt restauracji.-(Renter. AFP) (Ma)

BEST COPY AVAILABLE 262 Reading Authentic Polish Unit 50

3. W wyniku nie spotYkanYch od 100 lat powodzi, kt6re na- wiedzilynajbardziejzalud- nione i iyzne oioszary Chin Srookowo4Wsc.hodnich, pod woda znalazlo sic ponad 20 min hektarawp6 upraw- nych, a 114 min os6b na terenach 10 chhiskich prowin- cji dotknictych zostalo bezpoirednio skutkami lsatakliz- MU. Jak poirdormowsdochin- skie Ministerstwo Spraw CY- wilnych, powcede pociagncly za sobs jut 1729 otiartmier- telnych. Zdaniem ekspert6wchiii- skich zagrotenie powodziami bCdzie utrzymywalo sic us te- rage Chin Srodkowo-Wschod- zilchjeszczeprzez co naj- mniej2miesiace,

Ulewne deszcze i powodzie, spowo- 4. wodowane przez tajfun "Gladys", pochlongly w Korei Potudniowej jut co najmniej 72 osoby, 30 uznano za zaginione, a ponad 2 tys. utracilo dach nad glows. Szkody materialne szacu- je sig na blisko 65 min. dolardw ale nie wyklucza sig, 2e moga one wzro- snat dwukrotnie, podobnie jak i ofiar §miertelnych. W niedzielg okolo 80 tys. chlop6w, tolnierzy i pra- cownikOw stutb publicznych przysta- pile do usuwania szkOd. Za tak wysokie straty obwinia sig slu2by meteoro- logiczne, kt6re poinformowaly, to groiny tajfun ominie kraj, donosi Reuter.

5. (A). Nieastsaaie warasia Minister lacazoki 011 Mi- Basta &Weekday* searmedpowiedzial w audYril kataskstabseg.to wradiowej, te w samym tylico Balleadesss.nattralliesaki-portowym miegcle Cannon nog* w *attack w satalalaspcniodo imier6 co najmniej dwadaissisiseta. TOMEpa-25tysiscyode.Przedsta- zassy powistrss s essa-wiciel stoma:vs:anisrybs- tazalaiwat PrMika01611 :65 16w zakomtmikcnval, tie s poas gods., wytwarsaige w Zs-low6w nie =tells 1500 (odd (see Beagaiskiejfait *as-z 15 tysiacami rybskirw. W pistek wieczorem ma wio- Az* 6 at no Jul. to send° °A. 100 trz- mieszkwirfnv Bangladeszu, a minister tinanstow &Mar Tis- hman nie wykluczyl, to otiar jest 200. tysiecy.

263 Reading Authentic Polish Unit 50

Exercise 10 Read the article below carefully; it cites two sources of contradictory information about the fate of the London Zoo. What are those sources and why are they contradictory? Write your answer in English in the space provided.

Wan SWITANA Zwiersatom uda saIda waltz* saglady.Melt dadataalga ..adoPrti. ".Cho la! mon =ado,. lowse. =YU sPoasorowseawl.- rads."Iaddsonia sa tunbSw Koine slain mimic koala IWO tualow. 1401111,06- Zwiorsees Nejelsrengese (Ai Jed prsaulesisals =Wait Weds, loodyiskiege ZOO se- do ZOO w-BedtordskIrs. WIN Ausemmilemie eimiercee Murtha Tadowsklago To- as% WA isOd b ell ! Inasistwa Zoalogleszesaerroruds _older ore& ale 13 SundayPeyton. saurs4Set Timm": JO* awn allissivs WA* NNW also ptwierdsle latemsse$ sm. dais* 144444111 Times*. lktikakkgZOO. lobbyWads Wardle. 11110-fidal ogra o mole sin alsatar) (OS) wl=rorwika. w antrumUsytuowanY rolasta. Jul bo- w Amapa Ragout Park.

0 A Ago (10 264 Answer Keys

Unit 31 Transportation - Advanced

ExerciseI. 1. A 2. A 3.S 4. A 5. A 6. M 7. A 8. A 9. M 10.S 11. M 12. A 13. A 14.S 15. A 16.S 17. A

Exercise 2

1.active verb 2. active verb 3. active verb 4. active verb 5. passive verb 6. active verb 7.active verb 8. adjective

Exercise 3

Type of the plane DC-9 Airlines Wenezuelskie Route Maracaibo-Santa Barbara del Zulia Location of the crash w poblitu jeziora Maracaibo Date of the crash we wtorek po potudniu Cause of the crash gesta mgla Number of casualties zgingly 53 osoby

265 24 Answer Keys

Exercise 4 1. kolizja katastrofa stacja szpital instnikcja lokomotywa 2. ... \clew , Urea,, . PLOCK ,,,,, la., z...414k,-47,00,,ao, 7 . Nrli Kobnn ostyrun4;.o. 1600_i le.WA,RnszAi WAk a tui 0 TO .....t,

geKIERNIEW1 rzeztny 0 .t.002 Torn/rmsw

/nikMak, 0 Krasaystat adorns at HrutseS.7 / ZAMOSC JenOw Lob. ) i CM Bitgoratst' 1U \ a 0 asgmi Lab. Ito RswaRtrish.bia / : won . NISIWOW DT:rbn.r°w. , Jaroslaw TARNO RAK ask° pdCik

'."%...k"N".1%.1104- Dolma n

3. a. On Friday at 3 (3:20) p.m. b. A passenger train with a locomotive c. He saw the locomotive standing in the way about 200 meters ahead, he reduced his speed, and ran to the back of his locomotive. d. The two locomotives and the first car of the passenger train were seriously damaged. e. 46 passengers were injured.

241 266 Answer Keys

Exercise 5 1. "Migizynarodowe targi samochodowe"; the phrase "jak jui informowali§mY' 2. Suzuki, Honda, Toyota, Nissan, Vitara, Samuray - Japan BMW - Germany Renault - France Pontiac - the USA Dab - Denmark Autosan - Poland 3.a. Honda b. Suzuki c.Pontiac d. Dab e.Autosan 4.a. MiQdzynarodowe Targi Samochodowe b. Autosalon warszawski c.Autos,don '91 5.a, b, d, e 6. The Yamacha water-scooter

Exercise 6

1.poinformowal 2.zdecydowal 3.ulatwi 4. poinformowal 5.straca 6.kosztuje 7. bOzie mial

Exercise 7

1."zniek obowigzek wiz" 2. five days 3. American businessmen 4. The Polish consulates will loose about $1 milliona year because of cancelling obligatory Polish visas for American citizens. 5. A single Polish visa in the USA 6. All American citizens who do not try to find jobsor permanent stay in Poland 7. Cancel payments for American visas for Poles

267 248 Answer Keys

Exercise 8 1. T 2. T 3. T 4. F 5. T 6. F 7. F

Exercise 9

1. a.770 tys. dolarOw bezzwrotnego kredytu dostalo polskie lotnictwo na opracowanie generalnego planu rozwoju do 2005 roku.

b. Umowe w tej sprawie podpisali 27 sierpnia Glowny Inspektor Lotnictwa S Cywilnego Zbigniew Dabkowski i charge d'affairs ambasady USA Daryl Johnson.

S c. W przyszlym tygodniu zostan w USA o przetarg na zrobienie tego planu.

d. Firm konsultingow4, kt6ra bedzie opracowywaa plan, wybierze wsp61na komisja S Inspektoratu i Amerykarisldego Biura Handlu i Rozwoju (Trade Development Plan), ktore dab) nam kredyt. 2. Aug 27, 1990 An agreement was signed between the Polish Civil Aviation Association and the Trade Development Plan concerning a general development plan for Polish aviation till 2005. The agreement was signed by the General Inspector of Civil Aviation, Zbigniew D4browski, and charge d'affairs of the American Embassy, Daryl Johnson. The amount of unrepayable credit given to Poland by the Trade Development Plan is $770,000.

The following week The consulting firm for preparing the plan will be chosen by a commission consisting of members of the Civil Aviation Association and the Trade Development Plan.

Sept. '90 - Feb. '91 Working on the plan: Poland will get a free plan and the American side will be given the right to recommend firms for its implementation.

268 24;, Answer Keys

Exercise 10

.. a.7 b.5, 6 c.4 d.2 e.3 f. 1

.Ls0 rI,q) 269 Answer Keys

Unit 32 Food - Advanced Exercise 1

1.sporz4dzanie 2.spotywanie 3.oka 4.zapach 5.apetyczna 6.poczucie pigkna 7.sold trawienne 8.laknienie 9.uspokajajacymi 10.lagodnymi 11.slodkawymi

Exercise 2 1. wieprzowina - pork baranina - lamb wolowina - beef kozina - goat meat wielbladzina - camel meat migso kangura kangaroo meat drOb poultry indyk - turkey 2. ciesz4sig jest rozpowszechniona jest zakazana panuje uznaje stroni uchodzi gardz4 zjadaja przedkladaj4 trafia 3.a.to approve of - uznawg b. to avoid - stronia c.to be considered uchodzie d. to end up in potstrafiaa do garnkow e.to be popular cieszya sig wzigciem f.to dominate - panowae g.to loathe - gardziO h.to prefer przedIdadae

';)j 270 Answer Keys

Exercise 3

1.Jest popularna w Chinach, ale zakazana w kuchniach muzulmatiskich. 2.qatchniach muzulmariskich' 3. Befsztyk 4. Wedlug statystyk, Australijczycy zjadaj4 najwiQcej miQs rok.nego typu, z micsem kangura wlacznie. Wo14 jednak wolowin i baranin. 5. Indyk w czekoladzie wedlug przepisu odziedziczonego ponoa Po Aztekach.

Exercise 4 A. 1b 2a 3d 4c 5e B.1.In the intertropical zones 2. Coconut shavings 3. Cream

Exercise 5 1. kolendra - coriander pieprz - pepper imbir ginger goidzild - cloves 'cardamon - cardamom szafran - saffron anytek - aniseed gallca muszkatolowa - nutmeg apple cynamon cinnamon wanilia vanilla kurkuma turmeric mita - mint 2. b 3.Because they are very hot and spicy. 4. Composition of relishes/savors. 5. aLatin America, Mexico especially b.India, the states of Malabar and Madras, and Malaysia Answer Keys

Exercise 6

1. Cooking was broughtto the stage of art by the old Asian. American.and African civilizations. 2. The multi-decade crossing ofdifferent cultures is reflected incuisines of particular continents. regions. and nations, 3. Diets and taste preferences have been changed by the introduction ofnew cultures and importing previously unknown seasoningspecialities. 4. The differences between cuisinesare caused by eeozraphic. climatic,as well as religious. ethnic. and ritual conditions. Exercise 7

1. Jak doszlo do otwarcia tej placowld? 2. sklep, plac6wka handlowa 3. sery wQdliny ryby makarony owoce mleko pieczywo 4. a, m kw. = metr kwadratowy- square meter b. proc. = procent- per cent Exercise 8

1.Nie, poniewat sklep ten znajduje sibw innej dzielnicy - na Ursynowie. 2. Marc Pol 3.Przez siedem dni w tygodniu 4. Wed lug sklep ten jest tariszy nit inne sklepy. 5. Poniewat maja niska mark handlowai otrzymali bardzo korzystne warunki wynajmowania pornieszczenia,w ktorym znajduje sib sklep. Exercise 9

1.a.Farmer cheese- cut into small cubes b. Eggs- cut into smaller cubes than the cheese c.Radishes wash carefully and slice d. Cucumber- cut into very small cubes e. Onions and onion sprouts- wash and cut 2. Cream, sour milk, salt.,one spoon of sugar. Serve with radishes and lettuce leaves. Exercise 10 c.Rotnorodna i atrakcyjna oferta szczeciriskiejgastronomii

272 Answer Keys

Unit 33 Housing - Advanced Exercise 1 1. Marriott Victoria Europejski Grand Metropol Solec Holiday Inn Forum 2.a. jedynka b. (pokoj) dwuosobowy c.picciogwiazdkowa 3.a.apartament prezydencki b. hotel picciogwiazdkowy c.3,5 miliona zlotych

Exercise 2 1. T 2. F 3. T 4. F 5. T 6. F 7. T Exercise 3 1. He is the third richest Pole according to the ranking list of the "Wprost" weekly. 2. At the corner of Komarowa St. and Domaniewska St. in the Mokotow quarter 3. $ 20 million 4.a. The PKO S.A. Bank b. American St. Vincent Hospital c.offices 5. The Polish construction companies who won the bid

Exercise 4

1.Bcdzie sic w nim znajdowalknajdowaa jeden apartment specjalny, 42 apartamenty dwuoosbowe i 399 pokoi.

2.a. W stylowym budynku b.Znajdowae sic tam bcd4

273 °D ""4 Answer Keys

Exercise 5 1. W polowie 1990 2. W polowie 1992 3.-jeden apartment specjalny - 42 apartamenty dwuosobowe 390 pokoi 4.-restauracja bar - kawiarnia - sklepy butiki punkty uslugowe oddzialy bankow 5.Zespol poisko- austriacki 6.Fachowcy z Austrii 7.Robotnicy polscy 8.Problem komunikacyjny w okolicy placu Zawiszy 9.Opoinienie w realizacji pierwotnych zamierzen

10. Mog . odnowie domy w okolicy.

Exercise 6

1. wzrosia (v), wzrost (n), przyrostu (n), rosnaca (adj), rosn@ce (adj), wzrostem (n), rosn4 (v) 2.b.opuszczae - to leave c.przenosie sib - to move 3.- cieplejsze i mniej zanieczyszczone okolice - metropolie przyciagaja nie tylko cieplejszym i gwie2szym powietrzem

Exercise 7 1. b 2. Increase Decrease Florida 12% New York ab. 3% Illinois ab. 3% Texas Naples, Florida 77% Austin, Texas 60% 3. b 4. d, e, f

274 2 r5 Answer Keys 1

Exercise 8

1.plac.. 2. strona 3.calkowita odbudowa poinocnej pierzei placu Teatralnego 4.c, e, f, k Exercise 9 1. The Boston-Atlantic Ventures is representing a group of American firms. 2. The Boston-Atlantic Ventures proposed to completely rebuild the northern side of the Teatralny square. 3. Warsaw will give land worth at least $60 million. 4. The offer has not been accepted yet and there are other offers as well. 5. A group of Warsaw architects has won the competition for the project. 6. The project proposes to reconstruct the northern side in detail with modern interiors and a summer garden behind it. 7. The Sheraton Hotels Corporation wants to build hotels in larger Polish cities. 8. The Boston-Atlantic Ventures wants to use the income from running the parking lot for reconstruction of the Grand Theater in Warsaw.

Exercise 10

1.drapacz chmur/wietowiec 2.102 pitra 3.60 lat 4.50 min dolarow 5.dziertawy 6.obiektu 7.drapacz chmur/wietowiec 8.nieruchomoki (pl.)

2 5 6' 275 Answer Keys

Unit 34 Health - Advanced Exercise 1 1. b 2. d 3. c 4. g 5. f 6. a 7.e

Exercise 2

1.It specifies what the unit does. 2.It characterizes the firm. 3.It gives the patient's profession. 4.It specifies the time that has passed since the diagnosis. 5.It gives the surgeon's name. 6.It describes the patient's condition when he was brought to the hospital. 7.It says who provided the information.

Exercise 3

Autorefraktometr, czyli komputer do badania wzroku

Ophthalmic Unit kombajn okulistyczny, ktory z niewiarygodn4precyzj4 i szybko§cia potrafi "powiedzie6" lekarzowi wszystko o oczach pacjenta. Nie tylko o wadach wzroku, talde o jego chorobach.

Exercise 4

1. Warszawski Szpital Bielarisld 2. wolskich 3. Warszawski Szpital Bielafiski ZOZ Wola-Zachod Dziewige wolskich przychodni Stoleczne Centrum Rehabilitacji w Konstancinie 4.1.b. new system of health insurance 2d. allowing hospitals to conduct commercial activity 3 c.gifts for medical service should not be taxed 4a.pay increase

276 I Answer Keys

Exercise 5 1. T 2. T 3. F 4. T 5. T 6. F 7. T Exercise 6

1.a.koneckich b. koneckim 2.a.what? - przeprowadzilskomplikowangoperacjg serca b. when? - w nocy z 23 na 24 marca c.where? - w koneckim szpitalu d. who? - Idlkunastoosobowy zespol pod kierunkiem chirurga, Janusza Stppnia 3. W stanie bardzo cigikim - bez tgtna, bez oznak iycia 4. Dwie godziny i pigtnakie minut. 5.Umiejgtnoki zespolu operujacego i odpomo§a organizmu pacjenta

Exercise 7

1.b. capsules. 2.a.components for producing large quantities of healthy blood. 3.a.During the last twelve years it was given to 18,000 sick people. 4.a.liver b. breasts d. brain e.bronchi g.thyroid gland 5. b. All his patients noticed its beneficial effects. 6. c.consults the patient's health history. 7. b. drink alcohol, coffee nor smoke cigarettes.

Exercise 8

1.a.Pierwsze spotkanie lekarzy europejskich Wschod - Zachod odbdzie sig w Krakowie od 30 marca do 1 kwietnia pod haslem "Medycyna humanitarna i prawa czlowieka". b. Na zaproszenie organizacji "Medecins du Monde" - Lekarze Swiata przyjedzie ok. 450 lekarzy i innych ludzi zwiazanych z medycznymi stowarzyszeniami spolecznymi. c. We wrzegniu 1989 r. stowarzyszenie"Lekarze 8wiata" zarejestrowane zostalo w Polsce. d.Dziala w nim kilkudziesieciu lekarzy, glownie z1Crakowa i Warszawy.

277 2 53 Answer Keys

2.a. bgd4 utrzymywali sig b.dostan4 c.maj4 zamiar d. odbgdzie sig h.przyjedzie

Exercise 9

1.Pierwsze spotkanie lekarzy europejskich Wschod- Zachod 2. "Medycyna humanitamaiprawaczlowieka" 3. Najpierw powstala we Francji, w 1978, potem w innych krajach Europy Zachodniej 4. Organizacja "Medecins du Monde" przysylala do Polski leki, mleko, od2ywki 5. Stowarzyszenie "LekarzeSwiata" zarejestrowane zostalo w Polsce 6.a.zorganizowanie pomocy dla bialoruskich dzieci, ktore choruj4 na skutek ska±enia po wybuchu w Czernobylu b. otwarcie w Warszawie przychodni dla bezdomnych c.stworzenie sieci darmowych aptek 7.Najpierw dostana subwencje z Paryta, potem bgd4 utrzymywali sig z datkOw

Exercise 10

1.c 2. a 3. b

278 25, Answer Keys

Unit 35 Commerce - Advanced Exercise 1

1.interes 2.bank, banlauctwo 3.kasa 4.pieniadz 5.gielda 6.kapital 7.placenie Exercise 2 1. A motorist 2. An industrialist and a merchant 3. 25 million dollars 4. 60,000 dollars

Exercise 3 1. T 2. T 3. F 4. F 5. T 6. T Exercise 4 1. doted 2.a.niedawno b. obecnie 3.gnieidzil sib 4. tutejsza placowka 5.a, b, d, e, g, h, i Exercise 5 1. T 2. T 3. T 4. F 5. F 6. F 7. T

279 2 G 0 Answer Keys

Exercise 6 1. 52 years 2. TOURIST a.ticket booking b. hotel reservations c.car rentals

FINANCIAL a. money exchange b. selling and buying of traveler'schecks c.replacing lost credit cards d. telegraphic transfer ofmoney 3.a.introducing dollar credit cards b. introducing zloty creditcards 4. The fully convertible zloty 5. The AMEX wants to be a catalyst for foreign investment inPoland and to offer to businessmen what theyare use,' 10 in the West. 6. 500 is the number of Polishshops and hotels accepting American and 1600 is the number of the Express credit cards branches that offer American Expressservices.

Exercise 7

1. miej- nazwisko kraj maj4tek see w mld USD 1 Taikichiro Mori Japonia 15 2 Yoshiaki Tsutsumi Japonia 14 3 Sam Walton z rodzin4 USA 18,5 27 Giovanni Agnelli Wlochy 4,3 62 Pablo Escobar i 3 bracia Ochoa I Kolumbia 2,5 2.

miej- kraj liczba maj4t,:.k see miliarderdw w mld USD I. Stany Zjednoczone 64 207 2. 4 Japonia 41 126 3. Niemcy 40 N/A

X61 280 Answer Keys

Exercise 8

1."jednoosobowa spolka skarbu paristwa z kapitalem akcyjnym 60 mld ziotych. Bedzie on podzielony na 60 tys. akcji imiennych o wartoki nominalnej 1 min ziotych kaida. Kapitai zapasowy spolki wynosi 10 mld ziotych, a fundusz obrotowy 37 mld ziotych." 2.agielda zlokalizowana zostanie w gmachu bylego KC PZPR" 3."oficjalne uruchomienie giddy przewidziane jest (...) w czerwcu" 4."przed wojng istnialo w Polsce 6 gield"

Exercise 9

1. Increase Decrease automatic washing machines bicycles color TV sets mono tape recorders record players motorcycles refrigerators scooters VCRs 2.

Number of color TV sets per 100 households

1988 30 1989 36 1990 49

3. Number of cars record players stereo tape recorders per household

1988 24.1 14.7 13.2 1990 26.2 13.6 24.5 Exercise 10

1.intelligent credit cards 2. automatic teller machines 3. an automatic system conducting bank operations Answer Keys

Unit 36 Communications - Advanced Exercise 1

1.instalowanie 2. wydawnictw anglosaskich 3. numer kierunkowy 4. przekazania 5.sieci telefonicznej 6.centraletelefoniczne 7. komOrkowa

Exercise 2 1. b 2. b 3. b

Exercise 3 1. 63 miliony USD 2. Kredyt amerykariski 3. Poprawie telefonizacj Szczecina i okolic 4. Amerykariskie centrale miOzymiastowe 5. Pried koncem 1992 r. 6. Zainwestowao 50 min dolarow w budow telefonicznej sieci magistralnej i abonenckiej

Exercise 4

Title of the Show First Polish Book Fair Organizers Interart International Co., "Dziennik Pols Id", "Nowy Dziennik" Dates Oct 11-13, 18-20 Places Chicago, New York Participants Polish - American newspapers and Polish language publishing houses Market size Over 12 million

282 Answer Keys

Exercise 5

1."mo.t.liwok utrzymania nieprzerwanej Mczna§ci z innymi abonentami. Radiotelefon zainstalowany np. w samochodzie, wspolpracuje z rozmieszczonymi na terenie calego kraju stacjami bazowymi." 2. France Telecom and Ameritech International are two companies chosen out of nine which will cooperate with PFTT. 3. A cellular network is to be set. 4. Half of Polish territory is to be covered by a cellular telecommunication network. 5. After 5 years 6. The number of subscribers to the cellular telecommunication network after 5 years

Exercise 6

1.a.Jan 1991 - new international automatic exchange put to use in Warsaw b. Jan - Feb 1991 - international lines connected to the new exchange c.Feb - Jun 1991 - new automatic relays connected d. May 1991automatic line to the USA is operational e.Jun 30 1991automatic connections from Poland to all countries in the world are ready 2. He does not want subscribers to occupy the line before it is ready. 3.100 telephone connections with the USA at the same time

Exercise 7 1. Delivering mail to the addressee on the same or next day after an airplane lands in the destination country 2. Federal Express 3.a.mail b. commercial documents c.information carriers (magnetic tapes and records, sound tapes, etc.) d. other goods 4. Prices of the mail to different continents 5. No 6. Yes

Exercise 8

Nadajnik

264 283 Answer Keys

Exercise 9

1. HAS D ES N T HAVE

a.door c.handle c.console table d. soundproof glass f.two compact disk players g.two high quality record players h.two high quality tape recorders

2. One 3. 24 4. They are to listen and not to make phone calls. 5. When something important happens 6.100 km 7. About 5 million listeners 8.10 15 second commercials 9. French broadcasting stations

Exercise 10

4. Bank Swiatowy wspolnie z resortem telekomunikacji w Polsce opracowal projekt usprawnienia telefonow. 2. 0 naszym zacofaniu w telefonizacji powszechnie wiadomo. 3.Opracowano mapke 12 miast, w ktorych zostam. zainstalowane nowe centrale. 1.Potyczka Banku Swiatowego rogotona jest na 17 lat.

260 284 Answer Keys

Unit 37 Entertainment - Advanced Exercise 1 c, a, b, d

Exercise 2

ATENEUM THEATER Scene 61

Marian Hemar "Firma"

Directed by Edward Dzieworiski

Setting by Marcin Stajewski

Actors : E. Wi§niewska, W. Majerowna, L. Pietraszak, Z. Kgstowicz

Exercise 3

7:00 a.m.CNN - Headline News, in English 8:10 a.m."Sesame Street" 11:00 a.m.West German "Burda", fashion program for women 12:00"Financial Times", TV edition for businessmen 1:00 p.m."Panorama Dnia" (news) 2:00 p.m.CNN news 3:00 p.m."Sesame Street" 3:30 p.m."Strefa cienia", science fiction series for young viewers originated by Spielberg 5:00 p.m. (Tue)"Niepotrzebny glod", English series 0:00-2:00 a.m.night program from Wroclaw

266 285 Answer Keys

Exercise 4

1. Name Catey Title Quincy Jones best album of the year "Back on the Block" Roy Orbison best performer of the year "Oh, Pretty Woman" Mariah Carey best female performer of the year Phil Collins best single of the year "Another Day in Paradise"

2. He is the only musician who got more Grammy awards at one time (eight) than Quincy Jones (seven). 3. Roy Orbison got a Grammy award for performing "Oh, Pretty Woman." 4. Roy Orbison died before the Grammies were awarded. Exercise 5 1. b 2. c 3. a 4. b 5. b

Exercise 6

1.a.Cracow The celebration turned into a drunken brawl which was ended by the intervention of the riot police. b. Warsaw A group of hooligans destroyed the Christmas tree, and many participants broke champagne bottles, but the police did not intervene. c. Wroclaw The celebrations went quietly.

286 Answer Keys

2. PLACE PRICE FOOD DRINKS ATTRACTIONS Warsaw a. Marriott 1.2 m. zl French, Itacash bar samba, rumba, Hotel per personlian, Ame- waltzes and rock rican and n'roll Oriental b. Holiday 900,000 zlstuffed night at the hotel Inn turkey with breakfast included c. H b d 65,000 z.1 own at the bar LOdi Poznarisld 700,000 zlcrabs in three orchestras, Palace peaches, entertainers, fur poultry in show inea les Beskid Slaski Szczytowa slalom for a champagne bottle the Baltic "Nieboraw" and two other ferryboats

Exercise 7

1. JEN Tell Covell. IPEEDelltDanek i."The Secret Pilgrim" by J. Le Carre "Dances with Wolves" by M. Blake ii. "The Plains of Passage" by J. Auel "The Bonfire of the Vanities" by T. Wolfe iii. "Misery" by S. King iv. "Four Past Midnight" by S. King v. "The Russia House" by J. Le Carre 2. "Clan of the Cave Bear" 3. The first liberated woman 4. 14 million copiesin paperback 5. 2 6. All of them were filmed and the movies are very popular as well.

Exercise 8 1. b 2. b 3. b 4. a 5. a

268 287 Answer Keys'

Exercise 9

1.a. Dana LeleivaiteLithuania, runner-up b. Ewa Szymczak Poland, Queen of Europe '91 c.Doria Yalcin Turkey, runner-up 2. $10,000 3. The Forest Opera in Sopot, Poland 4. Danuta Waksa, the President's wife 5. She is 24 years old, 172 cm high, and used to work as a model for "Telimena" agency. After winning the title of Miss Poland '90 she started to work for London's "Stone" fashion center.

Exercise 10

1.b 2.a 3.e 4.c 5.d

26d 288 Answer Keys

Unit 38 Education - Advanced Exercise 1

1.f 2. b 3. e 4. g 5. a 6. c 7. h 8. d

Exercise 2

1.fees for studies "opiata za studia","1800dolar6e 2. problems of foreign students "trudno§ci w nauce","nielatwo tezim sib zaaidimatyzowar 3. requirements for foreign students "kandydaci na studia w Polsce muszgposiadae" 4. the most popular courses "najwigcejjestchgtnych","Poloniawybiera" 5. the number of foreign students studying in Poland "1450 studentow zagrranicznych (w tym 1050 polomjnych)"

Exercise 3 1. ZSRR, Europa Srodkowo Wschodnia i kraje arabskie 2. Swiadectwo ukoriczenia szkoly §redniej z dobryrni wynikami 3.Studenci polonijni 4. Studenci polonijni nie posiadajacy wystarczajacych §rodkow 5.Poparcie organizacji lub stowarzyszenia polonijnego potwierdzonego przez polski konsulat 6. Tak, na takich samych zasadach, jak studenci polscy 7. Cudzoziemcy, the Polonia 8.Kierunki medyczne, techniczne i rolnicze 9. Kierunki humanistyczne: filologia polska, historia i socjologia 10. Trudno§ci w nauce na pierwszym roku z powodu slabej znajomoci jzyka polskiego i trudno§ci z zaaklimatyzowaniem sib w nowym §rodowisku

Exercise 4

1.a to avoid/postpone the draft 70% of male students b. to freely decide about time over 30% c.to spend time in an attractive way over 40% d. to avoid making decisions about life over 60%

289 2 7 0 Answer Keys

2.a.almost 40% interested in the subject of their studies b. over 30% to get a job in their chosen field c.less than 30% "drive for creative work" 3. b 4. b 5. Half of Polish students are not interested in any political organizations and only less than 20% mention some organizations.

Exercise 5

1.a.matura b. egzamin dojrzatoki 2.a.licea ogolnoksztalcace b. licea zawodowe c.technika 3.a.egzamin pisemny z jezyka polsldego b. egzamin pisemny z przedmiotu uwarunkowanego profilem szkoly 4. Arbiturienci, ktorzy z egzaminu pisemnego z jezyka poiskiego otrzymali oceneco najmniej dostateczna (3) Exercise 6

1.a.elements of informatics in the 8th grade b. an obligatory Western language from the 5th grade on 2.a.not enough money to buy expensive equipment b. not enough Western languages teachers 3. A computer lab with ten posts equipped with Schneider microcomputers 4. Eighth graders and students belonging to the computer club 5. A language lab equipped with 24 cabins connected to the teacher's desk

Exercise 7

1. Financial help for foreign students who want to study English in Great Britain 2. d. Students can study for a period lasting from 2 weeks to 1 year. e. The foundation covers all costs of studies and insurance. f.Free of charge bed and board g. Several outstanding students will get additional scholarships allowing them to study in any British university, polytechnic or college for a period of six years. 3. British industry

Exercise 8 1. d 2. c 3.a, b, d 4.a, b, c

290 271 Answer Keys

Exercise 9

1. Total High Schools Colleges Peace Corps 55 33 22 Worldteach 42 38 5 Americans 97

2. Przyslanie 30 ochotnikow, ktorzy bc-da uczyd angielskiego 3. b 4. Number of colleges 50 Number of teachers okolo 250 Number of foreign teachers ponad 70

Number of foreign teacher per college 1

Exercise 10 1. Yes 2. Students' motivation decreases and they eventually give up studying English. 3.a.I have no gift for learning a foreign language. b. English is so difficult, one should study it for a few years. c.I am too old for studying. d. Americans, Englishmen and Canadians speak awfully unclear. 4. Learning a lot of words and rules 5. Learn English by repeating whole sentences aloud and use only textbooks accompanied by cassettes. Study the language itself, not about the language.

291 272 Answer Keys

Unit 39 Politics - Advanced Exercise 1 1. otwarcie 2. located 3.a.Biuro Wolnych Wyborow w Warszawie 4. wloski dyplomata Luchino Cortese 5. Wlochy

Exercise 2 1. Warszawa, Ll. Krucza 38 2. MinisterstwoPrzeksztalcenWlasnokiowych 3. Slu±ye informacja i pomoca organizatorom wyborow, instytucjom rz4dowym i pozarz4dowym wszystkich czIonk6w KBWE. 4. Jako wyraz uznania dla roli Pols Id w procesie KBWE 5. Szef Biura 6. Trzy lata 7. Za 105 lat

Exercise 3

1.a.the name of the party b.its headquarters c.its symbol/emblem described in words d. the way of choosing the body authorized to conduct its legal activities e.its constitution f.its program g. the first and last names, addresses and signatures of at least 15 people 2.a. 39 the number of parties registered so far (late 1990) b.150 - the number of all existing but not registered parties 3.a.union b. movement c.party d. forum e.congress f.front g. club h. union/association/alliance i.union 4.a.Polish b. Christian 5. Polish Party of Beer Friends

292 tiit) Answer Keys

Exercise 4

1.09/27 2.10/27 3.07/29 4.10/13 5.09/2 6.08/3 7.09/22 8.10/6

Exercise 5 1. F 2. F 3. T 4. T 5. T Exercise 6

1.a.the President of the College d'Europe in Brugia b. Polish Ambassador to France 2.a.the Chairman of the 'Solidarity' Press Foundation b. the Secretary of State in the Presidential Chancery 3.a.the Deputy Editor-in-Chief of the 'Solidarity' Weekly b. the Undersecretary of State in the Presidential Chancery

Exercise 7

1. Bqdzie zapewniaa opiek konsularna obywatelom USA w halm 2. Nie 3. 2 - 4 osoby 4. Okolo 100 IrakijczykOw (wartownicy, kierowcy, etc.) 5. W budynku ambasady USA w Bagdadzie 6. Nie 7. Nie, jest to pierwszy przypadek.

Exercise 8

1.a.Jan Pawel II, Papiei b.Franceso Cossiga, prezydent Wioch c.Giulio Andreotti, premier 2.a. jak najszybciej zakoticzye sprawl zailuienia (PolsId) b. nawipaa wiqksza wspaplprac 3. Europa bez Polski jest nieprawdopodobna i Polska musi bya w Europie aktywna.

274 293 Answer Keys

Exercise 9

1. The President should be able to guarantee Poland's future in the modem world. 2.a. He delineated for Poland a safe course between unifying Germany and the collapsing Soviet Union. b. Thanks to a bold market economy, he led Poland down the road towards modern economy. c. He built foundations for democracy by liquidating communist lawlessness. 3. Tadeusz Mazowiecki walczyi 4a.przy Okraglym Stole 3b. w latach stanu wojennego, podczas strajkOw 2c. w Solidamogci od jej pocz4tk6w w Stoczni Gdariskiej 1 d. o woing Pols4 w opozycji demokratycznej lat siedemdziesi4tych

Exercise 10

1.c 2. What is the structure of the Council? In English, list the bodies theCouncil consists of, their members, and chairmen.

Name of the body Members Chairman 1. Council of Ministers foreign ministers of mem- Francisco-Fernandez ber countries or their dele- Ordonez gates 2. Parliamentary Assembly 360 deputies from member Anders Bjoerck countries' parliaments 3. 52 committees and subcommittees 4. Secretariat Catherine Lalumiere 5. Over 120 international committees

3.a.English, French b. German, Italian, Spanish, Flemish, Portugal 4. The ultramodern 'House of Europe' designed by Henry Bernard 5. A motif from the 4th part of IXth Symphony by Beethoven 6. Twelve yellow stars on a sapphire background

294 27 5 Answer Keys

Unit 40 Environment - Advanced Exercise 1 1. jego, nim 2.wszechstronny plan dzialania w dziedzirlie ochrony kodowiska, program ochrony §rodowiska 3. Minister of Conservation 4.i.b ii. b iii. a iv. c v. b

Exercise 2 1. three billion dollars for a universal plan of conservation 2. in five years 3. renewable natural resources, the Arctic, national parks and game, and reducing the amount of waste produced and the use of energy 4. Canadians for active partnership in realization of the plan

Exercise 3

295 276 Answer Keys

2.a.wstrzas b. trzsienie 3. See the map. 4. No 5. c 6. b Exercise 4

Date of the disaster Not given Regions affected Soviet Georgia Casualties Not given Materials destroyed A few bridges around the city of Batumi

Exercise 5 1. "Smiertelne tornado" domki pojazdy huragan

"Jedna z ofiar" trgba powienzna miasteczko Andover w stanie Kansas 2.a. 1 the length of the tornado b.16 number of people killed in Andover (according to one article) c.19 number of people killed in Andover (according to another article) d. 20 time in minutes when the inhabitants of Andover were warned about an incoming tornado e. 25 number of people killed in Kansas f.28 number of people killed in the central states of the USA g.130 distance in meters that a girl was transported by the tornado h. 200 number of people hospitalized in Kansas i.500 number of trailers destroyed by the hurricane j.5,000 number of people who lost their houses 3. "If the tornado had eyes, I would have had the impression of looking in hell's pupils. The noise was so awful that it torn you to pieces," he said. Exercise 6

1.a.supertankowiec b. tankowiec c.statek 2. a

2 7 296 Answer Keys

3. From Thursday till Sunday the tanker was on fire. Explosions could be heard. The last explosion at 5:30 am sent a 100-meter-high column of fire. Five hours later the ship sank.. . 4. 100,000 tons 5. 20 km away from the port of Genoa 6.If the tanks break under the pressure of water and if the weather becomes stormy, then oil could cover the whole coast of Liguria. 7. A state of emergency in the region 8. No Exercise 7

"przewozi1143 tys. ton ropy irariskiej" "plama rozpokierala sig na powierzchni 10 km kw." "W piitek bilans katastrofy obejmowal: 2 ofiary .fmiertelne, 3 osoby zaginione, 31 rannych. Ofiary kniertelne, ktorych zwloki wylowione z wody, to kapitan statku i 38- letni marynarz." "prowadzonajest szeroko zakrojona akcja, majgcana celu zapobie2enie skaitniu §rodowiska naturalnego" Exercise 8 1. About 900F 2. A young man collapsed in the underground passage in Warsaw, children cannot sleep at night and have problems breathing in hot apartments. 3.It was caused by the ozone hole. 4. The hot weather was caused by high-pressure over Scandinavia, and Central and Southern Europe, as well as the fact that sunrays travel the shortest distance from the sun in summer and are the strongest. 5. They made it more humid. Exercise 9

deluge earthquake, 6.5 degrees in the Richter scale East-Central provinces North-Western part of China 1,400 people dead Exercise 10

1.j 2.h 3.a 4.g 5.f 6.e 7. 8.c 9.d 10.b

297 278 Answer Keys

Unit 41 Transportation - Advanced Plus Exercise 1

1.polaczenie 2. miejscami 3. pasaterow 4.stad 5. podr6towania 6. przewoinikarni 7.trasach 8.turystyczna Exercise 2 1. Wed lug informacji 2. Boeingi 737... 3. Boeing wygral 4. Oprocz kontraktu 5. Firma Mc Donnell-Douglas... 6. Zdaniem Piotra

Exercise 3 1. Nine Boeing 737 - 400 and 500 airplanes 2. Nine MD 80 airplanes and about 80 million dollars-worth of investment in the Polish airplane industry 3. Twelve A 320 and A 321 airplanes, about 40 million dollars-worth of investment in the Polish airplane industry, and the leasing of three Tu-154 airplanes from the Polish Airlines LOT 4. Because it offered the best prices, the lowest operational costs, and its planes have the best technical features. 5.It guarantees the transaction. 6.a.5,500 km. b. 950 km/h c. from 110 up to 170 7. As the best-selling airplanes in the world; the ones which, since the beginning of their existence, have carried 3.1 billion passengers (half of the world's population), covered the distance equal to 88 trips from the Earth to the Sun and back, and spent 41 million hours (4680 years) in the air Exercise 4

1.2..port b. parking c.terminal d. catering

298 27j Answer Keys

2.a.sfinalizowaly - finalized b.faze phase c.inwestycje - investment d.konferencji - conference e.zmodernizowanie - modernization f.kontrolerow - controller g.beiowy beige h.telekomunikacyjn? - telecommunication (adj.)

3.a.amerykafisld b. kontrakt c.telefoniczna d. infrastruktura e. pasaterow

Exercise 5

1.Polacy, strona polska 2.Polacy 3.Olcgciell 4. PP Porty Lotnicze 5. The last one

Exercise 6

1.18 czerwca zachodnionierniecki HOCHTIEF, amerykafisld Citibank, Przedsiebiorstwo Porty Lotnicze i LOTsfinalizowaly kontrakt na budowg Okgcia 2. Wielko§a §wiatowych przewozow lotniczych jak sig dzi§ ocenia do roku 2000 wzro§nie dwukrotnie. 3. Wy2ej znajdzie sie czege biurowa (pomieszczenia LOT-u i innych linii, sala odpraw, pokoje meteorologow. 4. Na ostatnim, trzecimpigtrze beda pomieszczenia techniczne, tams widokowy i stanowiska kontrolerow ruchu. 5.Kredytu, dzigld gwrancjom zat;hodnioniemiecIdego Towarzystwa Ubezpieczen Kredytow w Eksporcie Hermes, udzielil arnerykarisld Citibank. 6.Calo§O ma kosztowae ponad 700 mid zl. 7. Wiadomo, ze w tym roku rzad da najwyiej 150 mld zl.

29e s 0 Answer Keys

Exercise 7

technical rooms, terrace, traffic controllers (4th floor) bureaus (3rd floor) departures (2nd floor) arrivals ( 1st floor) technical equipment (basement) Exercise 8 1. On Wiratowa St. 2. Zwirki i Wigury 3. Catering building 4. 300 million DM 5. a Exercise 9 1. T 2. F 3. T 4. F 5. T 6. T 7. T Exercise 10

1 a.Do tej pory kompozytor Borodin i Litwa nie mieli z sobs wiele wspolnego. 3 b.Dryfujacy "KompozytorBorodin", kt6rego cala zaloga letala w sztok pijana, wpadl na "Litwg", ktOrej kapitan ponad dobc letal upity do nieprzytomnoki w kajucie. 2c.Sytuacja zmienila sic dzicki zalogom dwoch statkow o takich wia§nie nazwach kursujacych po Jenisieju na Syberii. 4d.Efektem kolizji byla §rnierO jednego marynarza, zaginiccie innego, kilku rannych oraz dune straty materialne.

300 Answer Keys

Unit 42 Food - Advanced Plus Exercise 1

Meat Poultry Sea food

baranina - lamb ba2ant- pheasant karp - carp cielgcina - veal indyk - turkey krewetIci - shrimp polgdwica sirloin ioso.§ - salmon pstrgg - trout sandacz perch-pike szczupak - pike ruriczyk tuna wggorz eel

Exercise 2 1.trailers converted into bar kiosks cafés bars stores 2. The names of the newly open pizzerias 3. Because picas with these names are sold in all three pizzerias 4. Name of the pizza Ingredients Price Pescatore tuna fish 25,000 Vesuvio ham 25,000 Havall ham, 'meat ale 30,000 Amore mushrooms, tuna fish, onion 35,110 Primavera bacon, salami, onion 40,000 Frutti di Mare tuna fish, shrimp, mussels, anchovies 45,000 Fantazia ingredients of any kind 50,000

Marinara tomatoes, arlic 15,000 Napoli anchovies 30,000 Metrornilano mushrooms 3S:Mr Calzone ham 45,000

Prosciutto ham 43,000 Roma green pepper 40,000 Funghi mushrooms 30,000 Extra according to c.lients' wishes 80,000

301 252 Answer Keys

Exercise 3 1. Name of the pizza Ingredients "Frutti di mare" tuna fish, shrim 9, anchovies, mussels "Amore" mushrooms, tuna fish, onions "Banana" ham, bananas, curry

2.a. The chef b. Proper preparation of the dough and proper ingredients in thesauce c.25,000 to 60,000 zl. d. "UFO", 37 Barska St. e.favorable: "pizzeria, co sip zowie","na pewno kaidy znajdzie co§ dla siebie", "polecamy pizzerip 'UFO" Exercise 4 Nouns 1. e 2. c 3. a 4. f 5. d 6. b Verbs 1.h 2.e 3.a 4.j 5.b 6.i 7. d 8.c 9.g 10.f

Exercise 5

1. peel, rinse, slice, steep in boiling water, cook with mushrooms 2. cut into tiny pieces, steep in a small amount of hot water and boil until it is soft 3rinse, wring out, salt, brown in hot fat 4. rinse, wring out, salt, brown in hot fat 5. peel, slice 6.slice and put into bigos 7. cut into squares, render, add pork rind to bigos

2' 302 Answer Keys

Exercise 6

1.a.Christmas Eve b. New Year's Eve 2. New Year's Eve 3. b, c 4. Ice cubes 5. An egg 6. They add an egg with the shell to lemonade. 7.It should be carefully washed out and put into boiling water. 8. One 'liquefies' the shell by blending it..

Exercise 7

1. All of Waksa's presidential competitors except Tymiriski 2. Two glasses of alcoholic cocktails and a choice of 30 trimmings 3.i.attracting attention because of its big size ii.put on ram's thorax covered with pie iii.C 4. turkey in malaga 5.ic - b ili - a 6. pike, carp 7. cookies 8.a, h

Exercise 8 1. location and description of the pub 2. kind of beer served 3. kind of cuisine served 4. examples of dishes 5. hours the pub is open 6. a wish for more such places to be opened in Warsaw

Exercise 9

1.'Heineken', 12,000 zi a glass 2. Scandinavian 3. lettuce, green and red pepper, two kinds of cheese (Brie and Gouda), two kinds of olives, pieces of raw cauliflower and raw mushrooms, shrimps, tomatoes, fresh cucumber, onion, dill, sauce (oil with vinegar) 4. Corn flower cake stuffed with frutti di mare and vegetables 5. trout 6.fillet of beef in Scandinavian sauce

303 2S4 Answer Keys

Exercise 10 1. b 2. d 3.c 4.a

304 Answer Keys

Unit 43 Housing - Advanced Plus Exercise 1

1.f 2.c 3.a 4.g 5.d 6.b 7. e

Exercise 2

1. Federal National Mortgage Association was founded in 1938. during the Great Depression by the US government. 2. The primary goal of the Association was to minimize the effects of the crisis in housing. 3. Today over six million American families live in houses which were bought with credit help from Fannie Mae. 4. Experts from Fannie Mae and Polish specialists met in Pultusk to discuss how mortgage and secondary capital markets are to work in Poland. 5. These days in Poland there are no problems with buying materials, building lots, and the work force. 6. The problem is that people who want to have houses built have no money. 7. The Ministry of Construction, Ministry of Finance. Ministry of Ownership Transformation, the National Bank of Poland and other banks are interested in American expertise.

Exercise 3

1 a.F b. T c. T d. F e. T f. T 2. 1. 0 2. B 3.P 4. 0 5. B 6.P 7. 0 8. 0 9. B

9 c ^ 305 Answer Keys

10. 0 11. B 12. B

Exercise 4

1.a.inwestycje/inwestowanie b. konferencja c.zorganizowanej d. program e.fundusz f.dyrektor g. organizacja h. prywatny i.kontakty j.projekt 2. a 3. b

Exercise 5

1.Kongres StanOw Zjednoczonych 2.Polsko-Amerykafiski Fundusz Przedsibiorczaci, prywatni przcxlsibiorcy polscy i polsko-amerykafiskiespolld 3.250-300 dolarow amerykatiskich 4.Przeciw - the sQ. to domy tanie i nie dla wszystkich Za - moga sib przyczynie do obnitenia cen mieszkan i dornkow jednorodzinnych w Polsce 5.Prywatnych producentow materialow budowlanych 6.Organizatorzy, ci ktorzy buduj4 7.Wloski, kanadyjski i szwedzki 8.Budownictwo blokowe, kamienic i tanie budownictwo komunalne

Exercise 6

BOzie to artykul o nieistniejacej firmie kanadyjskiej o nazwie OWL Homes International, Ictora obiecuje, ze bedzie budowae wielorodzinne domy w Warszawie.

Exercise 7

1.a.one of the most experienced construction fu-ms in the world b. one that has existed for 20 years c.it has built 7,000 houses worth half a billion dollars d.it employs about 100 full-time employees

306 Answer Keys

2.a.modern b. functional c.energy saving d. high standard of workmanship 3.a.cable and satellite television b. telephones c.loilcs are electronically protected

Exercise 8 1. b 2. b 3. b 4. b 5. a 6. b 7. b 8. a

Exercise 9 1. Nigdy tam o nich nie slyszano 2. Nie SQ. zarejestrowane 3. Nie slyszano; najprawdopodobniej nie prowadza tadnej dziatalno§ci 4.Zostalo wykre§lone z rejestru, poniewa± nie zlotylo sprawozdania o przychodachza rok 1990

Exercise 10

1.c 2. a 3. e 4. d 5. b

307 Answer Keys

Unit 44 Health - Advanced Plus Exercise I

1. i (ci§nienie krwi - blood pressure) 2.f(dzietnokkobiet- childbearing) 3. 1 (gOrne drogi oddechowe- upper air passage) 4.h(jama ustna - oral cavity) 5.j (nalog tytoniowy - tobacco addiction) 6.a(shdbazdrowia health system) 7.d(stacjakrwiodawstwa - blood donor station) 8.k(system nerwow3 - nervous system) 9.e(szczepionkaprzeciwgiypowa - flu vaccine) 10.c(wirus grypy flu virus) 11.g(zapakniepluc- pneumonia) 12.b(zawal serca - heart stroke)

Exercise 2

1.a.Wic-cej ludzi umiera b. Maleje wspolczynnik urnieralnoki niemowlat c.Migracja ludnoki ze wsi d. Niepokojacym objawem jest bezdzietnok 2. Here are all the words: a.dlutej b. zmniejsza sib c.ro§nie d. przekracza e.maleje f.mniej g.(jest) wytszy h.wiczej i.spadek j.wzrastajaca k.rosnaca 1. malejaca m. najwiksza

Exercise 3

1. Z raportu o sytuacji ludnokiowej w Polsce opracowanego przez prof. Jerzego Z. Holzera 2.Zmniejsza sib §redni okres zycia

308 Answer Keys

3.38.2 miliony 4. Rat niemowl4t umieraj4cych zaraz po urodzeniu na tysi4c niemowlat 5.Jest -trzykrotnie wytszy 6.a.zmiana tradycyjnego modelu rodziny b.wzrastajaca rola zwiazkow nieformalnych c.rosnaca liczba rozwodow d. malej4cy odsetek matek lub ojcow wychowujacych samomie dzieci 7. Sg one bezdzietne lub posiadajg tyiko jedno dziecko 8. Z powodu migracji ludno§ci ze wsi do miast, co z kolei spowodowalo trudnokize znalezieniem ton przez mlodych rolnikOw

Exercise 4

1.a.82 average longevity of Japanese women b. 79 average longevity of Japanese men c. 75 average longevity of Polish women d. 66 - average longevity of Polish men e.10 number of fewer years that smokers live 2. b 3. c 4. b 5.a.lung cancer b. upper respiratory ailments c.cancer of the throat and larynx d. cancer of the oral cavity 6. According to Dr. M. Wood, nicotine causes stronger dependency than cocaine or heroin. 7. According to the same doctor, the first symptoms of illnesses fully develop 20 oreven 30 years after a smoker reaches for the first cigarette. 8. a. more classes for non-smokers are offered by Western airlines b.special restaurants and movie theaters have been opened for non-smokers c.there is a stiff fine for smoking in non-smoking areas in Germany

Exercise 5 1. Regular consumption of fish: a.can prolong life after a heart attack b. guarantees proper development of a fetus's brain, nervous system and eyesight c. improves heart work and diminishes the magnitude of a heart stroke d. lowers blood pressure diminishing the risk of a heart attack or a stroke e. lowers blood cholesterol f.reduces the risk of heart-related illnesses 2. kwasem tluszczowym 3.oleju rybnym (z ryb tlustych takich jak §ledi, makrela lub sardynka) 4. wynikom badati nad kwasami "Omega 3" 5. duke ilo§ci ryb i rzadziej cierpig na choroby serca

3092'' Answer Keys

Exercise 6

1. 0 fakciepogwiczeniaprzezpapieta Centrum Ambulatoryjnego Leczenia Dzieci, o obecnych gokiach i o sympozjum na temat opieki medycznej w Europie Srodkowo- Wschodniej towarzyszacej uroczystoki 2. 0 historii Instytutu Pediatrii w Krakowie i wspolpracy pomiedzy Instytutem i Fundacja Hope 3. 0 historii Fundacji Hope i rodzaju §wiadczonej przez niej pomocy 4. 0 rainych typach pomocy (finansowej, szkoleniowej i w postaci literatury fachowej) udzielonej Instytutowi przez Project Hope

Exercise 7 1. W 1956 2.Prezydelit Dwight Eisenhower 3. Od okivtu wojennego przeksztalconego na plywajacy szpital 4. Okrt ze wzglcdow technicznych nie mogt dalej ptywaa 5.Szkola lekarzy i pielqgniarki w krajach rozwijajacych siF i potrzebujacych takiej pomocy 6.Zalotycielem i prezydentem Fundacji Hope

Exercise 8

1st stage (1974) - rzad amerykanski desygnuje Fundacj Hope na sponsora Szpitala Pediatrycznego w Krakowie 2nd stage (1987) - Prezydent Bush otwiera 0§rodek Rehabilitacji Leczniczej Dzieci; zostaje wmurowany karnien wgielny pod budow Centrum Ambulatoryjnego 3rd stage (1992) - Centrum Ambulatoryjne przyjmie pierwszych pacjentOw

Exercise 9

1.Sri)241 otrzymuje fundusze od Project Hope, a przyznawane co roku przez rzad amerykanski, a take od amerykanskich instytucji i osob prywatnych 2.Fundacja dostarcza spr4t i aparaturq medyczna, literatury specjalistyczna 3.Polscy lekarze jettha do Stanow na 4-6 rniesiqczne praktyki, a lekarze amerykanscy prowadza kursy i seminaria oraz dokonuja skomplikowanych zabiegow w Krakowie 4.Planuje siq przeksztalcenie Instytutu Pediatrii w Krakowie w centrum szkolenia medycznego Europy Wschodniej

2 9 1

310 Answer Keys

Exercise 10

1.b. Ale ezy motemy mowi6 o epidemii? 2.d. Jakie to tereny? 3.e. Na gwiecie znana jest szczepionka przeciwgrypowa. 4.c. Czy dla nich to choroba jest najbardziej ni bezpieczna? 5.f. Ze slow pana wynika, ze sytuacja nie jest dramatyczna, skad zatem zamykanie szkot, zakaz odwiedzin w szpitalach? 6.a. A kiedy ostatni raz obserwowano falg zachorowati o takim samym nasileniu?

292

311 Answer Keys

Unit 45 Commerce - Advanced Plus Exercise 1

1.udzialy 2.udzialowcow 3.non stop 4.zyskach 5.motliwy 6.przedstawicielstwa 7.oferuje 8.przedstawiciel 9.partycypowae 10.cena

Exercise 2

1.a. 700,000 zI. - basic needs b. 1,000,000 zI. - average per capita income a month c.1,500,000 zl. - wealthy life, without financial worries 2. Some say that 150,000 a month is enough to live comfortably, others need 7 million zlotys to satisfy their basic needs. 3. How would you spend the money if you unexpectedly won a huge amount of money? 4.a.16 percent - rent or buy an apartment b. 14 percent - renovate their apartments c.13 percent - open their own business d. 12 percent - buy a new car e. 4 percent - travel f.2 percent - entertainment, interesting vacations or buy new clothes 5.a.16 percent alcohol b.15 percent - meet c.10 percent - entertainment d. 9 percent - sweets e.8 percent - clothes or cigarettes 6.a.they had enough money for everyday living and even managed to save 16% b. they had hardly enough money to cover the costs of everyday expenses - 50% c. they had to use their savings or borrow money - 35%

Exercise 3

1.a.tego (1st paragraph) - drukowania kolorowych kart z iyczeniarni i tapet b. niej (1st paragraph) - drukarce c.ich (2nd paragraph) - falszywych hanknotow 50- i 100-dolarowych d. (to) pierwsze (3rd paragraph) - falszowaniepieniedzy amerykatiskich e. drugie (3rd paragraph) - falszowaniepienkdzyzagranicznych

312 Answer Keys

2.I.a.pozyczyl - (he) borrowed b. jak podal - as he claimed c.aby drukowat to print d.zaczgl podrabia6 - (he) began to forge/counterfeit II. a.znakziono - was found b.mialo powsta6 - were meant to be/become III. a.zajmujgcy sip gciganiem - dealing with prosecution b.zajmujgcy sip ochrong - dealing with (the) security (of) c.ogwiadczyi - (he) stated

Exercise 4 1. Mr. Joseph T. Hill of Orlando, Florida, borrowed a printing machine to print color post cards and wallpaper. 2. Instead, Mr. Hill started printing dollar bills and Polish 200,000 zloty bills. 3. The police found some $50 and $100 bills and a sheet from which he planned to prepare 15 fake 200,000 zloty bills. 4. Mr. Hill was found guilty of forgery. 5. Mr. Hill can be sentenced to up to 15 years in jail and/or $5,000 fee for each counterfeit American bill. 6. Mr. Hill can be sentenced to up to 5 years in jail and/or a $5.000 fee for each counterfeit Polish bill. 7. A representative of the American Secret Service said that Mr. Hill had been married to a Polish woman who was not involved in the crime. 8. Mr. Hill had visited Poland a few times.

Exercise 5

1.Polsce 2.Icredytow 3.Polsce 4. kredyt 5.100 rnilionOw dolarow przeznaczonych na rozwoj przetworstwa rolnego 6. gazem 7. Icredytow 8. gospodarki

Exercise 6

1. Bank Swiatowy pozyczyl nam do k.pory 781 min. dolarow. 2.Korzystaja z nich i male fumy prywatne, i kolosy w rodzaju PKP. 3.Polska powtornie przystapila do Banku Swiatowego (w 1950 wystapila z niego) w czerwcu 1986 r., ale na kredyty przyszio jej poczekg az cztery lata. 4. Bank nie jest instytucja charytatr,vna, zatem wspomaga finansowo jedynie tych, Ictorzy zagwarantuja szybka splatc kredytu.

313 2 9 4 Answer Keys

5. Pozyczka przeznaczona jest na sfinansowanie poiniarow zanieczyszczen §rodowiska w Krakowie, Katowicach i Legnicy, i na badanie ska2enia zlewiska gornej Wisly. 6.Projektprzewiduje: modernizacjg rozjazdow, w celu zwigkszenia prgdkoki pociagow [...] 7.Przez pierwsze pige lat nie trzeba splacaa zarowno rat, iak i odsetek.

Exercise 7 1. F 2. T 3. N/A 4.T 5. T 6. T 7.F 8. F 9. T 10. T 11. F 12. N/A 13. T

Exercise 8 Industry Goals

gas industry to increase the output of home/domestic gas, replace coal with gas in many households, modernize the gas network

transportation for management changes, to modernize the railroad system

environmental protection to finance the measurement of environmental pollution in some Polish cities, investigate the pollution of the upper Vistula basin

development of industrial exports to modernize Polish banks, for export investments in the chemical, electromechani- cal, and timber industries

development of agricultural processingto help private cooperatives and joint ventures train Polish managerial staff, buy equipment for the meat industry, buy beer bottling lines, and equip refrigeration facilities

314 Answer Keys

Exercise 9 HOT 1. Macintosh Classic posiada mo2liwo§ci komputerow trzykrotniedrotszych 2. Maszynka do golenia 'Sensor'jej dwa ostrza idealnie przylegaja do twarzy 3. Bezwonne koncentraty czosnku- maja podobno przeciwdzialae rakowi i obnitad poziom cholesterolu 4. Kamery video typu 'fuzzy' - korygowane jest w nich np. drienie rgld 5. Pralld automatyczne typu 'fuzzy' - same si@ programuja w zalet.noki od wagi umieszczonej bielizny i temperatury wody NOT

1. Japonskie komputery `palmsize'zbyt mala kiawiatura the pasujaca do rqki doroslego czlowieka 2. Zegarek 'Dick Tracy' - nastolatkom film sib nie podobal, natomiast doro§li the chcieli wydawa6 $30 na zabawkq 3.Motocykle wysokiestawlciubezpieczeniowe 4. Platki zbotowe 'Benefit' - nie spelnialy obietnic zawartych w reklamie 5. Papierosy - rosnace ceny 6. Wolowina - sprzyja chorobie wieficowej oraz rakowi Icrcgostupa 7.Pieczywo wysokowtOkniste przereklamowane 8. Zakupy na kredyt - recesja powodujaca wigksza ostro2nok konsumentow

Exercise 10

1 Jaki kapital bcdzie zainwestowany w Polsce? 2 Czy w zakladach zatrudnieni beds Pctlacy? Slyszalam, ze wymagania koncernu sa bardzo wysokie. 3Czy produkowana bcdzie tylko cola i czy tylko na potrzeby naszego rynku? 4Jak ocenia pan warunki inwestowania w Polsce? 5Jakie sa dalsze plany koncernu zwiazane z Polska i Europa Wschodnia?

001r. 315 Answer Keys

Unit 46 Communications - Advanced Plus Exercise 1 1. e 2. b 3. a 4. d 5. c

Exercise 2

1.a.buy a type A token b. buy a type B token c. buy a type C token 2. Type B tokens cost five times more than type A tokens 3. Type C tokens cost 10 times more than type A tokens 4. Telephones that can read phone cards 5. Type A tokens

Exercise 3

1.a. je b. tam c.100 innych automatow w wersji standardowej 2. siedem telefonow na karty magnetyczne. 3. kart magnetyczng. 4. 600 A 5. w instrukcji obslugi lub na monitorze w telefonie. 6. 1,vizythwek, kawallzow plastyku ani tym podobnych falszywych kart. 7. dwoch automatow do polaczeri satelitarnych. 8. 100 standardowych aparatow Czestochowie.

Exercise 4

1 1990 1991 a. do not trust TV. 29 44 b. think TV presents views opposed to those of the 58 48 government. c.think TV represents the government's point of view. 21 31 d. trusted programs about domestic affairs. 64 49

316 2s Answer Keys

2.a. 59% -percentage of the viewers who think TV does not provide enough information about the president's actions and decisions b. 6(1% -percentage of the viewers who think TV does not provide enough i iformation about the government's activities c. 61% -percentage of the viewers who think TV does not provide enough information about the population's attitudes, feelings, moods d. 64% -percentage of the viewers who think TV does not provide enough information about the upcoming parliamentary elections

Exercise 5

2. W porownaniu z lutym ubieglego roku spadia wiarygodnoge prograrnOw informacyjno-publicystycznych TV, przybylo przekonanych, ze telewizja prezentuje przede wszystkim punkt widzenia wiadz i sit ja popieraj4cych, telewidzowie chcieliby wiccej wiedziee co robi prezydent i rze, jakie sa nastroje spoleczne, co z wyborarni parlamentamymi takie wyniki sondatu OBOP przeprowadzonego 4 i 5 lutego.

Exercise 6 1. F 2. T 3. F 4. F 5. T 6. F 7. T 8. T 9. T

Exercise 7

W ub. roku rada bankow podjgla decyzjg o budowie nowoczesnej sled takich polgczeti.

Exercise 8

a.4th b. 2nd c.6th d.1st

298 317 Answer Keys

Exercise 9 a. Rada bankow b. Bankowa siee telekomunikacyjna c. Bankowe Towarzystwo Teleinformatyczne d. Bqd4 posiadaly 49% udzialow w sp(5.,se BTr e.Siee magistralna, ktdra pokczy 12 o§rodkow obliczeniowych oraz 5 oddzialow Narodowego Banku Polskiego f.Przykczenie do sieci nastpnych 300 bankow i oddzialOw g. Da to poczatek tworzenia regionalnej sieci pokczen

Exercise 10 1. Kto stelefonizowaihnialstelefonizowaa Szczecin? 2. Jakie zetony sa potrzebne, aby zadzwonia do Stanow? 3. Be kosztuje (elefoniczna) karta magnetyczna na 200 impulsOw? 4. Co (wedlugMaciejallowiecidego) jest grzechem polsidego dziennikarstwa? Co (wedlug Maciejallowiecidego) charakteryzuje polside dziennikarstwo? 5. W jaldm celu powstalakostala zbudowana sied TELEBANK?

318 tld Answer Keys

Unit 47 Entertainment - Advanced Plus Exercise 1

1.f 2.c 3.a 4.g 5. d 6.e 7. b

Exercise 2

1.a.Ilia b. autorka c.jej d. swych e.swej f.kandydatkc g.j?. 2.

,PolishAbbreviation Full Polish Version English Equivalent

a.ur. urodzona born b. tzw. tak zwanych so called c.m.in. micdzy innymi among other things d. wyd. pol. wydanie polsIde Polish edition

3. Jako kandydatkg do Nagrody Nob la wymienianojg od co najmniej trz,ech lat.

4. Republika Poludniowej Afryki wyrotnionazostala, wuznaniu toczacych sic tam

przemian, wraz znia.

Exercise 3

1.a."Swiat obcych ludzi" b. "Na pewno w ktary poniedzialek" b."Schylek buduazyjnego .§wiata" 2. W tzw. krajach rozwijajacych sic Afryki. 3. Walkakrajow afrykarisidch o wolnok, proces dekolonizacji i rozdzierajace je konflikty.

319 3 O' Answer Keys

4. Efe.neryczne dyktatury, agentury maoistowskie i kubarislde w Afryce, formowanie sig eliz wiadzy, nietolerancja rasowa, manipulowanie przez tajnapolicjg partie oraz korupcja. S. Jej debiutancka nowela zostala opublikowana. 6. Jest to wyraz uznania dla toczacych sig tam przemian. 7.Dziesigo powie§ci i dziewig6 tomow opowiadan.

Exercise 4

1. 0 tym, jak radzila sobie na Zachocizie krata legendy. 2. Dla 33-letniej Joanny jest to jut przeszlo§a. 3. Inaczej drialo sig, gdy zostawala na ekranie sama. 4. Aktorstwa uczyla sig w warszawskiej szkole teatralnej, Teatrze Dramatycznym i przed kamera.

Exercise 5

1.wielkich polskiego elcranu 2.epizodach 3.pried kamera 4. bezbarwna 5.blyszczee 6.zostawala na ekranie sama 7.rozglos 8.otworzy drzwi do §wiatowego kina

Exercise 6 1. F 2. T 3. T 4. N/A 5. 6. F 7. T 8. T 9. F 10. F

301 320 Answer Keys

Exercise 7 1. d 2.

Foreign company American company Time of purchase]PTICT-paid Sony Corporation CBS Records Columbia Pictures 1989 1 t

1 Matshushita MCA 1990 $7 billion R. Murdoch's Metro-Goldwyn-Meyer/ United Artists I20th Century Fox

Exercise 8

1.a.SprztelektronicznyPanasonic b. Universal Studio, wydawnictwo, park rozrywld i wypoczynku c.Prawie 25% d. Kupil Metro-Goldwyn-Meyer/United Artists 2. b

Exercise 9 1. Bob Geldof is juszdeagleiaael Boomtown Rats band. 2. In 1984, shocked by a movie about famine in Ethiopia he persuades several British 1,142 rauggitaraigissarAtligalbam"Do They Know It's Christmas." 3. In 1985 he organized the charity show "Live Aid." 4. "Live Aid" concerts in which over 60 bands and performers participated took place in London and Philadelphia. 5. The 16-hour-long show was watched via satellite by 1.5 billion people all over the world. 6. Geldof used the revenues from both shows to help save the lives of starving Ethiopians. 7. Geldof was nominated for the Nobel Peace Prize od knighted by Queen Elizabeth U.

Exercise 10 1. b 2. d 3.a 4.c 302

321 Answer Keys

Unit 48 Education - Advanced Plus Exercise 1 1. b 2. c 3. b 4. c 5. a 6. b 7. a 8. c 9. b Exercise 2

1.Criticism of the American educational system is on the increase. 2. Diplomas from American colleges are getting more valuable/precious. 3. The number of Asian students in American colleges has been systematically increasing. 4. The number of African and Middle Eastern students in American colleges has de. 5. Among foreign students, economic studies are the most popular. Exercise 3 1. F 2. T 3. F 4. T 5. T 6. T 7. T 8. N/A 9. T 10. N/A 11. T 12. T Exercise 4

1. Tytul: English. Ready-Steady-Go! Autorzy: Hilde Artner i Renate Seebauer. Wydawca: Bohmann Verlag "Wiedza Powszechna" Warszaw4 2. a. Dla studentow zrozpaczonych i rortargnionych, niezbyt pilnych i §rednio zdolnych, ktorzy maj4 trudnoki z nauczeniem sie nowego slownictwa b. Obapodreczniki wykorzystuja materialy autentyczne a awiczenia mozna wykonao wpodrecznikach c. Do student6w, ktorzy lubia podrotowae, rozmawiad, ogladae telewizje satelitarna, lubi4 muzyke popularn4, video i komputery a nienawid4 szkoly d. Piosenki w wykonaniu Boba Dylana i Cata Stevensa e.Podrecznik ten mobilizuje do nauki

3 322 Answer Keys

Exercise 5 b

Exercise 6

1.Chgtnych jest wigcej 2. Rodzic6w, ktorych 3.Dyrektor szkoly 4. Pomoce naukowe 5.Szkoka amerykariska 6. Budynek przy 7. W Warszawie 8. Ten raj

Exercise 7

a.Kt Ora ze szkol narodowych w Warszawie jest najbardziej znana? b. Co przypomina z zewnatrz budynek, w Ictorym mieki sig szkola amerykariska? c.Co twierdzi dyrektor szkoly? d. W jaldch odstgpach czasu przyjmuje sig kilku nowych uczni6w? e.Kto jest dyrektorem szkoly? f.Kto ma pierwszeristwo przy zapisie do szkoly? g. Re wynosi czesne? h. Kiedy szkola powstala? i.Pod czyirni auspicjami powstala? j.Jaki program nauczania jest realizowany w szkole? k. Skad pochckzi wigkszok pomocy naukowych i nauczycieli w szkole? 1. Czy program szkoly otwiera moiliwo§ci kontynuowania nauki na polsIdch uczelnich? m. Co gwarann je naletenie szkoly do dwOch organizacji migdzynarodowych? n. Co jest plariowane w przyszkoki w Warszawie?

Exercise 8

2. Tekst A (odnosi sig do stypendiOw na rok akademicld 1991/92) 3. Tekst B 4. Tekst A charakteryzuje stypendium naukowe im. W. Fulbrighta, wymienia jego rodzaje i podajekrotka historig

304 323 Answer Keys

Exercise 9 1. A 2. A, B 3. A 4. A 5. B 6. A 7. A 8. A 9. A 10. B 11. B 12. A

Exercise 10 1. d 2. b 3.c 4. a 5.f 6.e

306

324 Answer Keys

Unit 49 Politics - Advanced Plus Exercise 1

U Lr RS C 0

75%, 69% 64% 59% 56% 38% 37% 34% 22%

A B C D E

62% 43% 41% 39% 26%

306 325 Answer Keys

A - the percentage of those who claim that the economic situation is weak B - the percentage of those who claim that the situation in Poland is developing in the right direction C - the percentage of those who are afraid that the situation in Poland will worsen D - the percentage of those who claim that living conditions will improve in the next three years E - the percentage of those who claim that the economic situation is bad Exercise 2 Here are their tenets as printed in the leaflet:

1. The gospel teaches that man's dignity and freedom are the foundation of a good social order 2. A good government respects civil rights, and the most effective government is the one supported by local societies 3. Prosperity comes from free initiative and the enterprise of individuals not limited by the state 4. People deserve equal rights and equal justice 5. Freedom and peace can be realized through respect for tradition only 6. Poland has the right to a full democracy 7. Poland needs people who in their political activities are guided by ideals of solidarity, pluralism, free market, social self-governing, and responsibility 8. The Center Affiance will be the political force in Poland guaranteeing a government respecting our rights and principles Exercise 3

1.Declarative sentences: Jak to zrobk, wyjaniamy obok. Mo2esz kierowa6 sig intuicjg albo po prostu sympatig do lidera partii, lepsze to niz nie glosowae wcak. 2. Imperative sentences: Dowiedz sit, na kogo oni giosujg, spytaj dlaczego. Szukaj racjonalnych argument6w. Kieruj sir programami partii1...] Odrzucaj obietnice bez pokrycia [...] Nie glosuj na maniakow [...]

3. Conditional sentences: The remaining sentences Exercise 4 1. put a check next to the first name on the list of this party 2. ask somebody for advice 3. not empty promises and extremism in any form 4.is better than not voting at all 5. vote for the bigger one to avoid fragmentation 30

326 Answer Keys

Exercise 5 Title B Sandal Pogorszenie COOS Nastrojow Ocena iderunku zmian w Poises

Text 1 P3 Pawed (*ewe Pe Wideoo trwe1. a Xito &te tylko wawa) liweanat miss w Was respoadentew. joke /Ay (w dialysis a pm)22=gem* welweiereao, lotie sq 'meldboosatio semi* soweiriaair 71 woe. a - pww4growle Oen wee. as- MOS. PraalwaIMIdmaa w lieerwearda.Xatecidnewa- ditiadt X-23 mashie as IX-wok)treiaapoiaezetwtwa -esabewei npraeisladlesef Mt' ocestSe mews/Owe) cede b. (mew* *BMW WNW ucteepalkew imago CP proc.) 64 sir. 'TAWaddicorli woe.) wtwavelwaege Wirt& Prwale Was plega Nat prep- Wired badanyela &mini* dieing° misaia (w aiswwita Preekonanie, it w neacirra 21,0- (Roc.). leegetstawie lest adoonwana as- Gaul nit vexedatiseilloon picie 1 niapok6) at proe. get aceeirsa atm*, politne- ligrAoldI pee Bo do- ea et ictele. Jab, de merge Ptstrew pox. X wee. bedaztieh. Yoko "Mae Obi

Title A CBOS o ecenie dziatainoici rupciu PollNAPOI Text 2

(W) Premier Jae1Lrzysetet o Mostinek do wyposazenia rza- adeeki eiesay ale aprobatia $7 du w qwejalzie upsawoier.., prey. liatanyek, jege gabbset Najliezmejsze grope 70 proc 42 PM. Negatywak steals pre- stanowili prgatiwnicytaco miersto etwarty boidany. a porn ysi u. rsaii 412 woe. Ulm sa Tylko mock mniej responden- wyn :k .son ;du CBOS przepro- tbw (23 pros.) clac.aloby adzonegowubiegiy weekend do: przyznae.Jedna ezwarta na 1000-osobowej probie doros- nie potratzla ne zdecydowae. a !yen Polak6w. d:a 16 pros. feat to spra we obo- Ankieterzy CMS pita::takze xtna. (kayosr

327 3 0 8

BEST COPY AVAILABLE Answer Keys

Ocena kierunku

Ocena dzialalnoki premiera

328 3 wj Answer Keys

Ocena dzialalno§ci rzadu

brak opinll

Exercise 6 Last name Sessions First name MI liam Date of birth 1930 Place of birth Atonal Spouse Alice Children4 Education brak dauch Place of work al Post dyrektu Religionmtoskysta Interestskosz_ykowka, kajakarstwo, wspinaczka, sztuki piekne Addictionstadne

Exercise 7 1. Oficjalna 2. Minister Andrzej Milczanowski 3. Nie 4. Polsko-amerykanski komunikat 5. Zorganizowanie konferencji prasowej i publiczne ukazanie sie dyrektoraSessionsa

3'0 329 Answer Keys

Exercise 8

COOS o USA &Ping solusznik _Mica tear awaits Want& PelenTwale asenla obsess toll-5.Wzrost aprobaty dla polityki Stanow tylae Iliwzdow Zjadoomet1724 a IT owe. jog gasbag sisi abo- Zjednoczonych May& 10 owitallid awakes gmegasweabowelpo wain Cam- el= Sedatia sad s posiallos Mayo es 131X1-osatowod repesaasiatremsaj DMA. dowdy& Pcialcow. Od 2227 min pommeliloialortanie meta issineatia USA- Prarydest Stasim Zjadoosas- sash George DO& akessigy 1.Sympatia dla Busha ala win:5d badlands aisaml amadssi arripeala awrioay jaw muds aemaNkies as Jaw- essdusiePait0J0Wei P0121711d. 84 woe.), as Asiriewsseja atanowesoie w rudiseelise- iti:;144gaitproe.), bide as Ple abrunie/La- imej1u" .C7 jam). Ocauriel soieloossiaryfauSakle lama= wand Imo% ewer-4. tyeb liadmid2 is alums &- Wzrost aprobaty dla obustronnych bra Oak* cite 41111rOi1a ye =- stosunkow Wiwi* 1 pew.) 1 esieriC 44 Pa- d:tisk wwwie astarolorolnle wiesej tademebattRigid sstanana bay ter 111117 adpo- wiednio: 211 1211. w 11112 I 20. qw 11110 SO O. II wee. peatrsess USA la- geswantweie aajalsa1k sll ismiwaaad: 21 wee.2. USA najlepszym przyjacielem Polsid Veanak, 11 Vistas lazy- task. 23 wee. twierde. Me imam tailoass seawalls.- se ssjonalia) At ICwoe. ambietowanych chelildbyiadleleateeda acaaak- 4.67, goapodameyeb esteem obu pafkatwiani. 3. USA potglanym partnerem gospodarczym eyes' tyiko*emitcsaa 1 pie- oladze adwisdallby USA. OlaTee)

330 Answer Keys

Exercise 9 A recent poll showed that 75 percent of 1,500 adult Poles positively evaluated current American policy. 27 percent of those surveyed were neutral. President Bush is unanimously popular among Poles. Polish-American relations are perceived by three quarters of Poles as good and this opinion is shared by four times as many Poles as four years ago. The USA is perceived as the best ally of Poland by 36 percent of Poles (France 21 percent, Great Britain - 11 percent). 93 percent of Poles want closer economic relations between the two countries.

Exercise 10 One article says that W. H. Webster,CIA chief, visited Poland on November 17-18th, and the other claims that he visited Poland on November 16-17th.

331 312 Answer Keys

Unit 50 Environmeut - Advanced Plus Exercise 1 a.Drugi twit, tym razem jut ostateczny, nastapil w chwile potem. b. Czwartkowe zaarnienie nad Meksykiem tyle trwalo. c.Amerykarisko-rneksykariskaprobazbadania zadmieniaz bliska 7.akoriczyla sie pechowo. d. Umieszczony w czwartek na orbicie i kosztujacy 115 tys. dolarow fotometr (czyli skomputeryzowana kamera) mial przez dwie minuty zbiera6 unikalne dane na temat tego rzadkiego astronomicznego zjawiska, ale zawiOdl. e.Fakt, ze byla to pierwsza udana pr6ba wystrzelenia tego typu sprzetu rakieta, ostadza nieco gorycz poratid

Exercise 2 a.Czwartkowe ciemnoki zakryty 10000- kilometrowy pas ziemi od Wysp Hawajskich poprzez Ameryke Srodkowa at do Brazylii. b. Gdy Ksietyc zakryl tarcze Storica w 95 proc. mieszkaricy slonecznych wysp mogli obserwowao wiecacy czerwony piertcieli z czarna dziura potrodku. c.Przesadne Meksykanki oczekujacenarodzin dziecka zatotyly w czwartek czerwone chusty dla ochrony przed demonem, ktory polknal Stoke i je dopiero po siedmiu minutach. d.Niekt6re plemiona Indian w zachodniej czetci Meksyku odbyly specjalnie przesunieta na ten dzieri doroczngceremonipognia. e.Umieszczony w czwartek na orbicie i kosztujacy 115 tys. dolarow fotometr (czyli skomputeryzowana kamera) mial przez dwie minuty zbierae unikalne dane na temat tego rzadkiego astronomicznego zjawiska, ale zawi6dt.

Exercise 3

1.Nastapi kolejne tak diugie zaamienie Slorica. 2.10 000-kilometrowy obszar Ziemi od Wysp Hawajskich do Brazylii. 3.Siedem minut. 4.Tarcza sioneczna. 5.Konica tvviata. 6.Zeby sie ochronia przed `demonem', ktory polknal Storice. 7. Na ulicach zapalono twiatia, na stadionach reflektory, wystrzelono sztuczne ognie, a tysiace °sob ogladalo zaamienie z centralnego placu stolicy Meksyku. 8.Odbyli oni doroczna ceremonie ognia, specjalnie przesunieta na ten dzien. 9.Fotometr czyli skomputeryzowana kamera. 10.Zbieranie danych na temat tego unikalnego zjawiska. 11.Przedsiewziecie zakoriczylo sie niepowodzeniem. 12.Poniewat byla to pierwsza udana proba wystrzelenia fotometru rakieta. 13. W czerwcu 1992 roku.

332 Answer Keys

Exercise 4 4. The influence of solar disturbances on the Earth

Exercise 5 1. W nocy 2.Astronomowie opisujac to 3. W tym roku 4.Zalcilka dni 5. Wartoprzypomnied 6.Nie uzyskatamjednakte; Profesor Julian Aleksandrowicz 7.Jakie moga bye

Exercise 6

1.a.czastka b.zaznaczaa c.przypuszczenie dzarejestrowaa e.uprzedzie 2.wysokoenergetycznyelektron opuszczaj4cy powierzchnip Slorica

Exercise 7 1. F 2. N/A 3. F 4. T 5. T 6. T 7. T 8. T 9. N/A 10. T

333:3t4 Answer Keys

Exercise 8 1. have new worries 2.ate a 65-year old (man) 3.six meters long 4. was not swimming alone 5. Shark hunters were preparing their equipment 6. There are eight species of dangerous sharks

Exercise 9

1.Ste os6b zgino na skutek powodzi w p6inocno-wschodniej Rumunii 2. Davie osoby zginey w pigkowym trzoieniu ziemi na Balkanach 3. Prawie 2 tys. ofiar §miertelnych na skutek powodzi w §rodkowo-wschodnich Chinach 4.100 ofiar tajfunu Gladys w Korei Poludniowej 5. 200 tys. ofiar tajfunu w Bangladeszu

Exercise 10 "Sunday Times" and lord Peyton, the Treasurer of the Royal Zoological Society. "Times" wrote that if the animals at the London Zoo did not have sponsors, they would have to be killed. Lord Peyton denied this information and any rumors about closing the Zoo.

334 315 APPENDIX A. REFERENCES Unit 31

"53 zabitych w katastrofie samolotu", Rzeczpospolita. March 8, 1991 "Kolizja pociagow", Zycie Warszawy. March 17, 1991 "Katastrofa kolejowa w Gazeta Wyborcza. March 18, 1991 "Targi samochodowe na Torwarze", Express Wieczorny. April 29, 1991 "Micizynarodow-e targi samochodowe", Express Wieczorny. May 2, 1991 "Amerykanie bez wiz", Zycie Warszawy. March 22, 1991 "Balonem w staro±ytno§e", Express Wieczorny. Jan 28, 1991 "Ameryka uczy lata6", Gazeta Wyborcza. August 28, 1990 "Kolizja poci4gu w DOplinie", Rzeczpospolita. March 17, 1991 Unit 32

"Pizza", Rzeczpospolita. May 08, 1991 "Mo±na rowniei na wynos", Express Wieczorny. Jan 14, 1991 "Bigos", Express Wieczorny. Jan 6, 1991 "Na Sylwestra" (edited), Zycie Warszawy. Jan 1, 1991 "Byl bal" (shortened), Gazeta Wyborcza. May 6, 1991 "Pierwsz; ub", Gazeta Wyborcza. Aug 12, 1990 "Szangha.,(shortened), Rzeczpospolita. May 12, 1991 Unit 33

"Hotele dla bogaczy", Express Wieczorny. May 15, 1991 "Bank w drapaczu", Express Wieczomy. April 6, 1991 "Curtis Plaza na Mokotowie", Express Wieczorny. April 5, 1991 "Cztery gwiazdki przy p1. Zawiszy", Zycie Warszawy. March 13, 1991 "Amerykanie wybieraja Floryd i Teksas" by T. Wroblewski, Zycie Warszawy. March 15, 1991 "Nike przegra z Sheratonem" by M. Chmielewski, Gazeta. June 5, 1991 "Empire State Building na sprzeda±", Express Wieczorny. May 21, 1991 Unit 34

"Druga (okulistyczna) Japonia ...", Express Wieczomy. March 20, 1991 "Protest szpitali ...", Gazeta Wyborcza. June 6, 1991 "Czlowiek, ktory pokonal raka", Express Wieczorny.. April 29, 1991 "Zycie wisialo na wlosku", Gazeta Kielecka. Sept 8, 1990 "Novit-cudowny specyfik", Express Wieczorny.. March 3, 1991 "Lekarze Swiata w Krakowie ", Gazeta Wyborcza. March 28, 1990 "Wroclawski szpital XXI wieku", Gazeta Wyborcza. Feb 5, 1991

, 316 Unit 35

"Polak modli sig do pieni4dza", Gazeta Wyborcza. Feb 23, 1991 "S. Zasada ...", Rzeczpospolita. Jan 7, 1991 "Nowy bank w stolicy", Zycie Warszawy. Jan 20, 1991 "Amerykanie doradcami ...", Rzeczpospolita. June 10, 1991 "American Express w Polsce", Gazeta Wyborcza. June 26, 1991 "Krezusi rodz4 sig w Tokio", Gazeta Wyborcza. July 9, 1991 "Fundament dla giddy", Rzeczpospolita. April 14, 1991 "Magnetowidowy szal", Gazeta Wyborcza. July 10, 1991 "Pieniadze z automata", Gazeta Wyborcza. Dec 19, 1989 Unit 36

"Telewizja kablowa", Rzeczpospolita. Jan 11, 1991 "Amerykanskie telefony", Gazeta Wyborcza. June 7, 1991 "Pierwsze targi ...", Rzeczpospolita. July 14, 1991 "W kom6rkowej sieci", Express Wieczorny. June 13, 1991 "Do USA ...", Gazeta Wyborcza. Dec 7, 1990 "Radio - Zet ...", Gazeta Wyborcza. Oct 1, 1990 "Bank Swiatowy dla telefonow", Zycie Warszawy. Apr 25, 1991 Unit 37

"Movie Awards w TVP", Zycie Warszawy. March 15, 1991 "'Grammy' rozdane", Gazeta Wyborcza. Feb 25, 1991 "Oscary", Gazeta Wyborcza. May 5, 1991 "Premiera w Ateneum", Zycie Warszawy. Jan 31, 1991 "Codziennie 17 godzin", Gazeta Wyborcza. Nov 25, 1990 "Jak min1a noc", Gazeta Wyborcza. Jan 2, 1991 "Kupuj i czytaj" by M. Windurski, Gazeta Wyborcza. Jan 29, 1991 (abbr.) "Zmarl Leonard Bernstein", Gazeta Wyborcza. Oct 16, 1990 "Polka najpigkniejsza w Europie", Gazeta Wyborcza. July 22, 1991 "Amerykarisld sen i wielkie pieniadze", Gazeta Wyborcza. Jan 30, 1991 Unit 38

"Na studia do Polski", Gazeta Wyborcza. Oct 25, 1990 "Dlaczego student zostaje studentem", Gazeta Wyborcza. Apr 23, 1991 "Dzi§matura", Rzeczpospolita. May 7, 1991 "Nowe przedrnioty ...", Express Wieczorny. Nov 5, 1990 "Angielski w Londynie dla wszystkich", Express Wieczorny. Nov 15, 1990 "Powitanie student6w, potegnanie docentow", Gazeta Wyborcza. Sep 28, 1990 "Je§li cudzoziemiec, to Anglik", Gazeta Wyborcza. Apr 4, 1991 "Mote bye latwiej" by A. Piekarski, Express Wieczorny. Jun 3, 1991 Unit 39

"Micdzynarodowa pomoc Wyborcza.", Gazeta Wyborcza. July 10, 1991 "Polskie partie polityczne", Gazeta Wyborcza. Jan 4, 1991 "Kalendarz wyborczy", Gazeta Wyborcza. July 5, 1991 "Orzel ", Gazeta Wyborcza. Feb 18, 1990 "Nominacje prezydenta",Express Wieczomy. Jan 13, 1991 "Reprezentowa6 AmerykanOw w Iraku", Gazeta Wyborcza. June 3, 1991 "Waksa w Rzymie ", Gazeta Wyborcza. Feb 5, 1991 "Organizacja 12 gwiazd", Rzeczpospolita. Feb 4, 1991 Unit 40

"Zielony plan w Kanadzie" Zycie Warszawy. Dec 14, 1990 "Wstrzas na Balkanach", Gazeta Wyborcza. July 14, 1991 "Huragan w Gruzji", Gazeta Wyborcza.Wyborcza. July 10 1991 "Jedna z ofiar ...", Express Wieczorny. April 29, 1991 "Smiertelne tornado", Gazeta Wyborcza. April 29, 1991 "Smiercionogny dywan", Gazeta Wyborcza. April 15, 1991 "Katastrofa ekologiczna", Rzeczpospolita. April 14, 1991 "Slonce wreszcie zalotylo kapelusz", Express Wieczorny. July 15, 1991 "Potop w Chinach", Express Wieczomy. July 16, 1991 "Trzesienie ziemi w Chinach", Rzeczpospolita. Feb 27, 1991 Unit 41

"Jedni plajtuja- drudzy zyskuja" by K. Szczegniak (edited), Rzeczpospolita. Jan 18, 1991 "Zwycityl Boeing", Gazeta Wyborcza. Nov 2, 1991 "Ogrnioma rkawarni w gwiat", Gazeta Wyborcza. Jul 10, 1990 "Powietrzne taxi ...", Gazeta Wyborcza. May 15, 1991 "Tramwaj za 2000 zl", Gazeta Wyborcza. Aug 13, 1991 "Pijany `Borodin' ...", Express Wieczomy. Jul 9, 1991 Unit 43

"ICredyt po amerykarisku", Gazeta Wyborcza. Oct 9, 1990 "Amerykariski styl na Mazurach", Express Wieczorny. Aug 26, 1991 "Dom, ale nie dla kateclo", Rzeczpospolita. Feb 20, 1991 "Mieszkania dla naiwnych" by J. Kalabiriski and Puch, P., Gazeta Wyborcza. Dec 6, 1991 "Budowa6 po francusku", Gazeta Wyborcza. May 31, 1991 Unit 44

"Zyjemy coraz krocej", Gazeta Wyborcza. Oct 8, 1991 "Palenie skraca zycie ...", Express Wieczomy. Jan 12, 1991 "Spo±ywajac duo ryb ...", Express Wieczorny. Feb 11, 1991 "HOPE nadzieja na zdrowie" by A. Nowakowska, Gazeta Wyborcza. Aug 14, 1991 "Sezon grypy", Rzeczpospolita. March 19, 1991

3 1 8 Unit 45 "Jest interes do zrobienia...", by P. Wujec, Gazeta Wyborcza. Oct 4, 1991 chcemy zarobiO", Gazeta Wyborcza. Jan 30, 1991 "Amerykanin falszowal polsIde banknoty!", Gazeta Pomorska. Aug 13, 1990 "Daja nawet na piwo", Gazeta Wyborcza. July 11, 1990 "Co jest 'hot', co jest 'not', by J. Kalabiriski, Gazeta Wyborcza. Jan 28, 1990 ",Coca-Cola' inwestuje w Polsce" by J. Halena, Zycie Warszawy. March 13, 1991 Unit 46

"Amerykaniestelefonizuj4Szczecin", Rzeczpospolita. April 19, 1991 "Dwudziestozlotowldst,:nieja", Gazeta Wyborcza. April 27, 1990 "Wyrzu6 monet", Gazeta Wyborcza. Oct 10, 1991 "Spada wiarygodno§a TV", Gazeta Wyborcza. Feb 16-17, 1991 "Pols Id Newsweek", Gazeta Wyborcza. Dec 14, 1990 "Co interesuje Amerykanow", 24 godz. June 17, 1990 Unit 47

"Slawa jest zabawniejsza..." by G. Brzozowicz and Chmiel M., Gazeta Wyborcza. June 05, 1991 "Nadine Gordimer...", Gazeta Wyborcza. Oct 04, 1991 "Nasza Joanna...", Gazeta Wyborcza. Sept 10, 1991 "Hollywood uczy sib japonsIdego" by M. Windurski, Gazeta Wyborcza. Jan 10, 1991 "Japoriczycy ucza sib Hollywoodu", Gazeta Wyborcza. Jan 10, 1991 "Slawa jest zabawniejsza..." by G. Brzozowicz i Chmiel M., Gazeta Wyborcza. June 05, 1991 Unit 48 "Po nauk do USA" by Z. Krajewska, Rzeczpospolita. Jan. 3, 1991 "Angielski dla zrozpaczonych" by J. Tomkowski, Gazeta Wyborcza. Aug. 29, 1991 "Edulcacja po amerykarisku", Zycie Warszawy., April. 9, 1991 "Z Fulbrightem do Stanow", Gazeta Wyborcza. July 23, 1990 "Rekrutacja na stypendium Fulbrighta", Gazeta Wyborcza. Feb, 18, 1991 "Teolog najtaliszy, najdroiszy filmowiec", Gazeta Wyborcza. July. 9, 1991 Unit 49

"Wojsko, Koki61, policja", Gazeta Wyborcza. Apr 23, 1991 Deklaracja Porozurnienia Centrum "Siedem praktycznych rad", Gazeta Wyborcza. Oct 27, 1991 "P61 na p61 ", Gazeta Vsfyborcza. Sept 01, 1991 "Pogorszenie nastrojow", Gazeta Wyborcza. Oct 08, 1991 "Szef agenta Coopera w Polsce", Gazeta Wyborcza. Dec 04, 1991 "Najlepszy sojusznik ", Gazeta Wyborcza. Feb 27, 1991 "CIA w Polsce", Gazeta Wyborcza. Nov 22, 1990 "Na zaproszenie szefa ...", Rzeczpospolita. Nov 21, 1990

3 11 Unit 50

"Zaamienie tysiaclecia" Gazeta Wyborcza. July 14, 1991 "Co nam grozi?" by K. Forowicz, Rzeczpospolita. June 16, 1991 "Szczgki po hongkorisku" Gazeta Wyborcza. June 13, 1991 "Rumunia pod woda" Gazeta Wyborcza. July 31, 1991 "Tajfun w Korei" Express Wieczorny. Aug 26, 1991 "Wstrzp na Balkanach" Gazeta Wyborcza. July 14, 1991 "Powodzie-coraz wigksze zniszczenia w Chinach" Rzeczpospolita. July 18, 1991 "Setki tysigcy ofiarkataklizmu" Rzeczpospolita. May 5, 1991 "Komu sionia" Gazeta Wyborcza. April 8, 1991

3 N) Copyrights

APPENDIX B.Copyrights

1 Transportation "Travel1" © 1985 by Tom Christopher 2 - Food "Eat, Drink ..." Wet Painirm, © Doubl-Click Software, Inc. 3 - Housing "Buildings" © 1985 by Tom Christopher 4 - Health HyperCard by Bill Atkinson, v. 1.2.1., © 1987-88 Apple Computer 5 - Commerce "Charge!" Wet Paintrm, © Doubl-Click Software, Inc. 6 Communications "Desk" © 1985 by Tom Christopher 7Entertainment "Seasonal" © 1985 by Tom Christopher 8Education Clip Art by John D. Ford, published on Disk World #12, ©1989 Softdisk Inc. 9Politics "Buildings" © 1985 by Tom Christopher 10 Environment "Map" by Mark Davis, v. 1.1., © 1987-88 Apple Computer