Działania Gminy Morawica Na Rzecz Ochrony Środowiska
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Gmina Morawica DZIAŁANIA GMINY MORAWICA NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA Referat Rolnictwa Gospodarki Gruntami i Geodezji Urzędu Gminy w Morawicy Morawica, 2009 r. Działania gminy Morawica na rzecz ochrony środowiska Strona 1 z 14 Gmina Morawica I. CHARAKTERYSTYKA GMINY 1.1. Położenie gminy Morawica Gmina Morawica położona jest w centralnej części województwa świętokrzyskiego. Swoim obszarem obejmuje północną część Niecki Nidziańskiej. Gmina zajmuje powierzchnię 140,45 km², z czego 37,3 km² stanowią lasy i grunty leśne (około 27%). Sąsiaduje z parkami krajobrazowymi na Ponidziu i w Górach Świętokrzyskich. Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody „Radomice” z kompleksem lasów cisowych oraz podziemne źródła wód mineralnych. Gmina Morawica graniczy bezpośrednio z miastem Kielce oraz gminami: Daleszyce, Pierzchnica, Chmielnik, Kije, Sobków, Sitkówka-Nowiny i Chęciny. Gminę Morawica stanowią 24 wsie: Bieleckie Młyny, Bilcza, Brudzów, Brzeziny, Chałupki, Chmielowice, Dębska Wola, Drochów Dolny, Drochów Górny, Dyminy-Granice, Kawczyn, Kuby Młyny, Lisów, Łabędziów, Morawica, Nida, Obice, Piaseczna Górka, Podwole, Radomice I, Radomice II, Wola Morawicka, Zaborze, Zbrza. Gmina Morawica na koniec kwietnia 2009 roku liczyła 13900 mieszkańców. W porównaniu z rokiem 1990 liczba ludności wzrosła o niemal 40%. Proces ten nasilił się szczególnie w ostatnich latach, w dużej mierze dzięki sąsiedztwu miasta Kielce. Na terenie gminy jest 5 Małych Szkół prowadzonych przez Stowarzyszenia (Radomice, Chmielowice, Nida, Lisów i Wola Morawicka), 5 szkół podstawowych (Bilcza, Morawica, Brzeziny, Działania gminy Morawica na rzecz ochrony środowiska Strona 2 z 14 Gmina Morawica Obice, Dębska Wola) i 4 gimnazja (Bilcza, Brzeziny, Morawica, Obice). W placówkach tych kształci się ponad 2000 uczniów. Ponadto od ubiegłego roku przy każdej szkole utworzono przedszkola. W gminie działa 13 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej (Bilcza, Brzeziny, Morawica, Wola Morawicka, Drochów Dolny, Radomice, Brudzów, Zbrza, Dębska Wola, Obice, Nida, Lisów, Chałupki), w tym 10 Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych. 1.2. Uwarunkowania przyrodnicze/ środowiskowe Powierzchnia gminy Morawica wynosi ogółem 14 045 ha w tym: a) użytki rolne 7 446 ha b) grunty pod wodami 51 ha - wody stojące 2 ha - wody płynące 49 ha c) grunty leśne 3 698 ha d) pozostałe grunty i nieuzytki 2 877 ha Na terenie gminy Morawica, w Nadleśnictwie Kielce, utworzony został Rezerwat Radomice. Powierzchnia rezerwatu wynosi ok. 23 hektarów. Objęto w nim ochroną fragment płaskiej podmokłej doliny rzecznej oraz stanowisko cisa - jedno z trzech naturalnych stanowisk w województwie (poza stanowiskiem na Świniej Górze oraz stanowiskiem w Nadleśnictwie Skarżysko), i jedno z nielicznych w kraju. Rezerwat częściowy Radomice utworzony został w 1953 r. Powstał w celu zachowania zbiorowiska leśnego z naturalnie występującym cisem oraz flory objętej ochroną gatunkową, rzadką i zagrożoną. Równie ważnym zadaniem ochrony rezerwatowej jest zachowanie uwarunkowanej antropogenicznie unikalnej flory i roślinności łąkowej torfowiska niskiego. Na terenie Rezerwatu Radomice występują m.in.: cis, olsza, świerk, osika, jawor, dąb, jodła, grab, brzoza, topola, a także liczne ssaki, owady i zwierzęta bagienne – rzeczne. Obecnie na terenie gminy Morawicy znajduje się jeden z obszarów specjalnej ochrony (obszary Natura 2000) - okolice miejscowości Obice. Obszary Natura 2000 planuje się utworzyć także w Dolinie Czarnej Nidy. 1.3. Jakość wód powierzchniowych. Zgodnie z opracowaniami Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach monitoring jakości wód powierzchniowych prowadzony był w roku 2007. Na rzece Czarna Nida w miejscowości Bieleckie Młyny oraz Chodcza w Bilczy Zastawie stwierdzono wody IV klasy – załącznik poniższa mapa. Działania gminy Morawica na rzecz ochrony środowiska Strona 3 z 14 Gmina Morawica 1.4. Jakość powietrza Na terenie gminy Morawica nie są przekraczane obowiązujące normy dopuszczalnych emisji gazów i pyłów do powietrza. Pod względem uciążliwości, znaczącym źródłem zanieczyszczeń do atmosfery na terenie gminy są małe kotłownie i indywidualne piece węglowe. Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z tej grupy źródeł jest wynikiem spalania węgli niskiej jakości, o dużej zawartości siarki i pyłów oraz niska sprawnością energetyczną tego rodzaju źródeł. W niekorzystnych warunkach meteorologicznych, w warunkach tzw. niskiej inwersji temperaturowej (wzrost temperatury z wysokością) występującej często w okresie zimowym – a więc w okresie wytężonej produkcji energii, emisja z tego rodzaju źródeł (przy braku wiatru) prowadzić może do występowania lokalnie wysokich stężeń substancji zanieczyszczających. Stopniowo stan powietrza na terenie gminy będzie się poprawiał. Obecnie na terenie gminy istnieje około 40 km gazociągu średniego i niskiego ciśnienia, który doprowadzony jest do miejscowości: Brzeziny, Morawica, Łabędziów, Radomice I, Radomice II, Bieleckie Młyny. Istnieją plany gazyfikacji kolejnych miejscowości na terenie gminy, które w najbliższych latach będą kolejno wdrażane. Uzależnione jest to jednak od pozyskanych środków finansowych na ten cel. W ostatnich latach wykonano także prace termomodernizacyjne tj. wymiana okien oraz ocieplenie budynku we wszystkich szkołach, urzędzie gminy, Gminnym Ośrodku Kultury oraz Działania gminy Morawica na rzecz ochrony środowiska Strona 4 z 14 Gmina Morawica Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Morawicy i Dębskiej Woli. W tych obiektach zmieniono także system ogrzewania z węglowego na gazowy lub olejowy. Zmniejszeniu emisji zanieczyszczeń do powietrza sprzyja także budowa i modernizacja dróg. W ostatnich 3 latach wybudowano i zmodernizowano łącznie ponad 30 km dróg gminnych i powiatowych (dofinansowanych w 50%). Środki na ten cel pozyskano z budżetu państwa, programu SAPARD, Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W planach na 2009 rok są: - budowa dróg w Bilczy (Modrzewiowa, Różana, Cyprysowa), - modernizacja dróg dojazdowych na osiedlu w Bilczy ul. Podsukowe, - Morawica, ul. Diamentowa, Złota i Ściegiennego - modernizacja dróg w Brzezinach ul. Na Stadion i Sportowa, - budowa dróg na osiedlu nad Zalewem w Brzezinach, - modernizacja ulicy Zastawie w Obicach i ulicy Leśnej w Zaborzu. II. Gospodarka odpadami 2.1. Gospodarka odpadami komunalnymi Do stworzenia sprawnie działającego systemu gospodarki odpadami na terenie gminy Morawica przystąpiono w 2000 r. Wówczas to Rada Gminy uchwaliła Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Morawica. Zobowiązano w nim wszystkich mieszkańców do wyposażenia swojej nieruchomości w pojemniki na odpady komunalne. Obecnie prawie 90% mieszkańców posiada taki pojemnik. Następnie stopniowo wprowadzano system selektywnej zbiórki odpadów. Gmina Morawica zaczęła od niewielkiej grupy osób, której wielkość w ciągu kilku lat kilkanaście razy wzrosła. Zaczęto od przeprowadzenia konkursu dla mieszkańców chętnych do prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Każda nieruchomość zgłoszona do konkursu otrzymywała worki do segregacji i była nagradzana w zależności od ilości oddanych odpadów. Dodatkowo wyróżniani byli ci, którzy oddali największą ilość surowców wtórnych. Informacje o konkursie i jego przebiegu zamieszczane były na łamach gazety lokalnej „Wiadomości Morawickie”, przekazywane przez sołtysów oraz szkoły, które także przyłączały się do konkursu. Właśnie gazeta lokalna, ulotki o segregacji odpadów oraz wiadomości od sołtysów były i są nadal „przekaźnikiem„ informacji dla mieszkańców gminy. Zachęty ekonomiczne stosowane były przez pierwsze 4 lata, później mieszkańcy segregowali śmieci z przyzwyczajenia i przekonania, że „tak trzeba”. Dodatkowo w roku 2003 i 2004 zakupiono łącznie 13 szt. pojemników igloo z przeznaczeniem na segregowane odpady tj. szkło (6 szt.), plastik (6 szt.) i puszki (1 szt.). W 2008 r. podjęto uchwałę o ustaleniu niższej stawki opłat za opróżnianie kosza na odpady zmieszane dla tych, którzy segregują odpady. Efekty tego już są widoczne, liczba chętnych do Działania gminy Morawica na rzecz ochrony środowiska Strona 5 z 14 Gmina Morawica segregacji wzrasta. Z 40 gospodarstw, które zapoczątkowały segregacje odpadów liczba segregujących nieruchomości wzrosła do blisko 1000 na początku 2009. Obecnie system segregowania odpadów prowadzony na terenie gminy przedstawia się następująco: - segregacja „u źródła” tj. w indywidualnych gospodarstwach domowych – ok. 20% mieszkańców, - system pojemnikowy – pojemniki ustawione są w ogólnie dostępnych miejscach w 4 miejscowościach gminy (Bilcza, Morawica, Brzeziny i Piaseczna Górka) – ok. 20 % mieszkańców, - selektywna zbiórka odpadów prowadzona w szkołach – praktycznie we wszystkich placówkach oświatowych na terenie gminy (5 Małych Szkół, 5 szkół podstawowych i 4 gimnazja) prowadzona jest zbiórka makulatury, baterii i puszek aluminiowych. Kilka razy w roku organizowane są też akcje zbiórki sprzętu elektronicznego i odpadów wielkogabarytowych. W planach gmina ma utworzenie na swoim terenie Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych. Przy tworzeniu sytemu selektywnej zbiórki odpadów gmina korzystała z dofinansowania Wojewódzkiego, Powiatowego i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (środki na edukację ekologiczną i zakup pojemników igloo). Obecnie koszty prowadzenia zbiórki odpadów posegregowanych dotyczą zakupu worków na odpady segregowane. Jest to kwota około 20 tys. rocznie. Dodatkowo gmina ponosi także koszty opróżniania pojemników igloo (około 10.000 zł rocznie). Niesegregowane odpady komunalne z terenu