DOCSLIB.ORG

Visual Cultures of Death in Central Europe

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Visual Cultures of Death in Central Europe Visual Cultures of Death in Central Europe <UN> The Northern World North Europe and the Baltic c. 400–1700 ad. Peoples, Economies and Cultures Editors Jón Viðar Sigurðsson (Oslo) Ingvild Øye (Bergen) Piotr Gorecki (University of California at Riverside) Steve Murdoch (St. Andrews) Cordelia Heß (Gothenburg) VOLUME 73 The titles published in this series are listed at brill.com/nw <UN> Visual Cultures of Death in Central Europe Contemplation and Commemoration in Early Modern Poland-Lithuania By Aleksandra Koutny-Jones LEIDEN | BOSTON <UN> Cover illustration: Aleksander Tarasewicz, Commemorative illustration portraying nobleman Kazimierz Krzysztof Kłokocki in: Marcin Kuczwarewic, Nałęcz Abo Fascia Tromby Smiertelney, Slutsk 1685. Photograph: Biblioteka Narodowa, Warsaw. Koutny-Jones, Aleksandra, author. Visual cultures of death in Central Europe : contemplation and commemoration in early modern Poland-Lithuania / By Aleksandra Koutny-Jones. pages cm. -- (The northern world ; VOLUME 73) Includes bibliographical references and index. ISBN 978-90-04-30507-6 (hardback : alk. paper) -- ISBN 978-90-04-30525-0 (e-book) 1. Death in art. 2. Art and society--Poland. 3. Art and society--Lithuania (Grand Duchy) 4. Death--Social aspects--Poland. 5. Death--Social aspects--Lithuania (Grand Duchy) I. Title. N8217.D5K68 2015 704.9’49306909438--dc23 2015028919 This publication has been typeset in the multilingual “Brill” typeface. With over 5,100 characters covering Latin, ipa, Greek, and Cyrillic, this typeface is especially suitable for use in the humanities. For more information, please www.brill.com/brill-typeface. issn 1569-1462 isbn 978-90-04-30507-6 (hardback) isbn 978-90-04-30525-0 (e-book) Copyright 2015 by Koninklijke Brill nv, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill nv incorporates the imprints Brill, Brill Hes & De Graaf, Brill Nijhoff, Brill Rodopi and Hotei Publishing. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission from the publisher. Authorization to photocopy items for internal or personal use is granted by Koninklijke Brill nv provided that the appropriate fees are paid directly to The Copyright Clearance Center, 222 Rosewood Drive, Suite 910, Danvers, ma 01923, usa. Fees are subject to change. This book is printed on acid-free paper. <UN> For Leo and Helena ∵ <UN> Contents Acknowledgements ix A Note on Proper Names xii List of Maps and Figures xiii Glossary xvi Introduction: The Central European Age of Contemplation and Commemoration 1 1 Frameworks for Visual Cultures of Death in Poland-Lithuania 16 Artistic Patronage in Poland-Lithuania 18 The Commonwealth and the Counter-Reformation 23 The Central European Printing Revolution 33 Plague and Warfare 40 Conclusion 52 2 Death Personified: The Skeleton and the Printed Image 54 Anatomical Treatises and the Melancholy Death 56 The Triumph of Death 65 Allegories of Death: The Wheel of Death 75 Conclusion 87 3 The Dance of Death in Central Europe: Indigenous Variations on a Familiar Theme 91 Dancing with Death in Medieval Western Europe and beyond 93 Performing the Dance of Death in Medieval Poland: Master Polikarpus’s Dialogue with Death 99 Death and the Friars: The Role of the Observant Franciscans 102 Conclusion 117 4 Triumphant Funerals: Ceremonial, Coffin Portraits and Catafalques 121 Processional Pomp: Heraldic Displays and the Theatre of Death 123 Church Decorations and the Castrum Doloris 131 Coffin Portraits: Images of the Spiritual body 146 Commemoration in Context: The Burials of the Opaliński Magnate Family 154 Conclusion 164 <UN> viii Contents 5 Architectures and Landscapes of Death: Funerary Chapels and Jerusalem Sites 167 The Introduction of the Domed Chapel to Poland and Lithuania: Genesis and Symbolism 169 Central European Landscapes of Death: Jerusalem Sites 175 Decorating the Seventeenth-century Funerary Chapel: Sculpting the Passion and Personalising the Dance of Death 185 Conclusion 203 Conclusion 206 Appendix: The Kraków Taniec śmierci (Dance of Death): Transcription and Translation of Textual Cartouches 213 Bibliography 217 Index 249 <UN> Acknowledgements My work on the art, architecture and visual culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth began as a doctoral dissertation at the University of Cambridge, and I am very grateful to my doctoral supervisor, Professor Jean Michel Massing of King’s College, for his generous advice, enthusiasm and encouragement. I was also fortunate to have received valuable comments and ongoing support from my examiners, Professor Paul Crossley of the Courtauld Institute of Art, London and Professor Jerzy Miziołek of the Uniwersytet Warszawski (University of Warsaw). During my fieldwork I have benefited enormously from the kind help and advice of many people, in particular Professor Wołodymyr Ałeksandrowycz of the Uniwersytet Gdański (University of Gdańsk); Mrs Markéta Baštová of the Loreta Praha (Loreto, Prague); Professor Juliusz Chrościcki of the Uniwer sytet Warszawski; Ms Joanna Dziubkowa of the Muzeum Narodowe w Poznaniu (National Museum, Poznań); Professor Marcin Fabiański of the Zamek Królewski na Wawelu (Royal Wawel Castle), Kraków; Mr Krzysztof Frankowicz and Dr Jacek Partyka of the Biblioteka Jagiellońska (Jagiellonian Library), Kraków; Ms Anna Grochala of the Muzeum Narodowe w Warszawie (National Museum, Warsaw); Mr Marek Hoffmann of the Muzeum Zamek Opalińskich w Sierakowie (Opaliński Castle Museum, Sieraków); Dr Stefanie Knöll and Ms Eva Schuster of the Graphiksammlung ‘Mensch und Tod’ der Heinrich-Heine- Universität Düsseldorf; Mr Marek Mazurek of the Muzeum Narodowe w Kielcach (National Museum, Kielce); Dr Giedrė Mickūnaitė of the University of Oxford; Professor Stanisław Mossakowski of the Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Institute of Art, Polish Academy of Sciences), Warsaw; Ms Dubravka Mossor of the Zamek Królewski w Warszawie (Royal Castle, Warsaw); Dr Przemysław Mrozowski of the Zamek Królewski w Warszawie; Mr Jacek Orłowski of the Muzeum Narodowe w Poznaniu; Ms Joanna Patorska of the Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego (Museum, Międzyrzecz); Mr Maxime Préaud of the Département des Estampes et de la photographie, Bibliothèque nationale de France, Paris; Dr Izabela Przepał- kowska, Ms Wanda Rudzińska and Mr Jarosław Wołodko of the Gabinet Rycin, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (Print Room, University of Warsaw Library); Ms Tatiana Sabodasz of the Lviv National Art Gallery collections, Olesko; Dr Dorota Sidorowicz-Mulak of the Dział Starych Druków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich (Rare Books Department, Ossoliński National Institute), Wrocław; Mr Olaf Simon of the Dresden Kupferstich-Kabinett, Staatliche Kunstsamm lungen Dresden; Dr Anna Walczak of the Polska <UN> x Acknowledgements Akademia Nauk Biblioteka Gdańska (Polish Academy of Sciences Library in Gdańsk); Dr Michał Wardzyński of the Uniwersytet Warszawski; Dr David Weston of Glasgow University Library; and Dr Uli Wunderlich of the Euro- päische Totentanz-Vereinigung. In addition, numerous members of the religious community in the former territories of Poland-Lithuania have been more than generous in aiding my research, of which special mention should be made of the Reverend Henryk Brzozowski of the Oratory of St Philip Neri, Gostyń; the Reverend Jan Gro- chowski of the Church of the Holy Trinity, Tarłów; the Reverend Hipolit Hryciuk of the Church of the Assumption of the Virgin Mary, Węgrów; the Reverend Andrzej Polakowski of the Church of the Holy Trinity, Zambrów; and the Reverend Jan Stanisław Rudziński osppe of the Pauline monastery of Jasna Góra, Częstochowa. I would also like to thank Dr Rosalind Polly Blakesley, Professor Stanisław Mossakowski, Dr Przemysław Mrozowski and others, who asked insightful questions when material pertaining to this book was presented in conference and seminar papers at the History of Art Department, University of Cambridge; The Martin Centre for Architectural and Urban Studies, University of Cambridge; the Säch sische Landesbibliothek, Dresden; the Centre for Medieval Studies, University of Exeter; the Uniwersytet Jagielloński, Kraków; the Sapienza Università di Roma; the University of California, Santa Barbara; and the Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warsaw. In addition, during my studies I appreci- ated the many valuable discussions with others then based at the History of Art Department, Cambridge, in particular Professor Paul Binski, Dr Maxime Deurbergue, the Reverend Alexander Faludy, Dr Lydia Hamlett, Dr Berthold Kress, Dr Julian Luxford and Mr Duncan Robinson. The kind assistance of staff at several libraries and print rooms has enabled me to access a large number of rare books and graphic images, as well as sec- ondary literature. I list these institutions in alphabetical order by location: Kunstbibliothek, Staatliche Museen zu Berlin; Berlin Kupferstichkabinett, Staatliche Museen zu Berlin; Staatsbibliothek zu Berlin; Cambridge University Library; Faculty Library, Faculty of Architecture and History of Art, University of Cambridge; King’s College Library, Cambridge; Pembroke College Library, Cambridge; Archiwum Kurii Metropolitalnej, Kraków; Archiwum Prowincji Polskiej OO. Dominikanów, Kraków; Biblioteka Jagiellońska, Kraków; Biblioteka Naukowa pau i pan, Kraków; Gabinet rycin, Fundacja Książąt Czartoryskich przy Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków; the British Library, London;
Load more

Recommended publications
  • Senatus Aulicus. the Rivalry of Political Factions During the Reign of Sigismund I (1506–1548)
    Jacek Brzozowski Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytet w Białymstoku Senatus aulicus. The rivalry of political factions during the reign of Sigismund I (1506–1548) When studying the history of the reign of Sigismund I, it is possible to observe that in exercising power the monarch made use of a very small and trusted circle of senators1. In fact, a greater number of them stayed with the King only during Sejm sessions, although this was never a full roster of sena- tors. In the years 1506–1540 there was a total of 35 Sejms. Numerically the largest group of senators was present in 1511 (56 people), while the average attendance was no more than 302. As we can see throughout the whole exa- mined period it is possible to observe a problem with senators’ attendance, whereas ministers were present at all the Sejms and castellans had the worst attendance record with absenteeism of more than 80%3. On December 15, 1534 1 This type of situation was not specific to the reign of Sigismund I. As Jan Długosz reports, during the Sejm in Sieradz in 1425, in a situation of attacks of the knights against the Council, the monarch suspended public work and summoned only eight trusted councellors. In a letter from May 3, 1429 Prince Witold reprimanded the Polish king for excessively yielding to the Szafraniec brothers – the Cracow Chamberlain – Piotr and the Chancellor of the Crown Jan. W. Uruszczak, Państwo pierwszych Jagiellonów 1386–1444, Warszawa 1999, p. 48. 2 In spite of this being such a small group, it must be noted that it was not internally coherent and homogenous.
    [Show full text]
  • University of Southampton Research Repository
    University of Southampton Research Repository Copyright © and Moral Rights for this thesis and, where applicable, any accompanying data are retained by the author and/or other copyright owners. A copy can be downloaded for personal non- commercial research or study, without prior permission or charge. This thesis and the accompanying data cannot be reproduced or quoted extensively from without first obtaining permission in writing from the copyright holder/s. The content of the thesis and accompanying research data (where applicable) must not be changed in any way or sold commercially in any format or medium without the formal permission of the copyright holder/s. When referring to this thesis and any accompanying data, full bibliographic details must be given, e.g. Thesis: Katarzyna Kosior (2017) "Becoming and Queen in Early Modern Europe: East and West", University of Southampton, Faculty of the Humanities, History Department, PhD Thesis, 257 pages. University of Southampton FACULTY OF HUMANITIES Becoming a Queen in Early Modern Europe East and West KATARZYNA KOSIOR Doctor of Philosophy in History 2017 ~ 2 ~ UNIVERSITY OF SOUTHAMPTON ABSTRACT FACULTY OF HUMANITIES History Doctor of Philosophy BECOMING A QUEEN IN EARLY MODERN EUROPE: EAST AND WEST Katarzyna Kosior My thesis approaches sixteenth-century European queenship through an analysis of the ceremonies and rituals accompanying the marriages of Polish and French queens consort: betrothal, wedding, coronation and childbirth. The thesis explores the importance of these events for queens as both a personal and public experience, and questions the existence of distinctly Western and Eastern styles of queenship. A comparative study of ‘Eastern’ and ‘Western’ ceremony in the sixteenth century has never been attempted before and sixteenth- century Polish queens usually do not appear in any collective works about queenship, even those which claim to have a pan-European focus.
    [Show full text]
  • From Memory to Freedom Research on Polish Thinking About National Security and Political Community
    Cezary Smuniewski From Memory to Freedom Research on Polish Thinking about National Security and Political Community Publication Series: Monographs of the Institute of Political Science Scientific Reviewers: Waldemar Kitler, War Studies Academy, Poland Agostino Massa, University of Genoa, Italy The study was performed under the 2017 Research and Financial Plan of War Studies Academy. Title of the project: “Bilateral implications of security sciences and reflection resulting from religious presumptions” (project no. II.1.1.0 grant no. 800). Translation: Małgorzata Mazurek Aidan Hoyle Editor: Tadeusz Borucki, University of Silesia in Katowice, Poland Typeseting: Manuscript Konrad Jajecznik © Copyright by Cezary Smuniewski, Warszawa 2018 © Copyright by Instytut Nauki o Polityce, Warszawa 2018 All rights reserved. Any reproduction or adaptation of this publication, in whole or any part thereof, in whatever form and by whatever media (typographic, photographic, electronic, etc.), is prohibited without the prior written consent of the Author and the Publisher. Size: 12,1 publisher’s sheets Publisher: Institute of Political Science Publishers www.inop.edu.pl ISBN: 978-83-950685-7-7 Printing and binding: Fabryka Druku Contents Introduction 9 1. Memory - the “beginning” of thinking about national security of Poland 15 1.1. Memory builds our political community 15 1.2. We learn about memory from the ancient Greeks and we experience it in a Christian way 21 1.3. Thanks to memory, we know who a human being is 25 1.4. From memory to wisdom 33 1.5. Conclusions 37 2. Identity – the “condition” for thinking about national security of Poland 39 2.1. Contemporary need for identity 40 2.2.
    [Show full text]
  • Katarzyna Gołąbek Antywzorzec Biskupa W Instrukcji Kapituły Krakowskiej Na Synod Piotrkowski 1551 R
    Katarzyna Gołąbek Antywzorzec biskupa w instrukcji kapituły krakowskiej na synod piotrkowski 1551 r. Przegląd Historyczny 101/1, 13-52 2010 KATARZYNA GOŁĄBEK Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny Antywzorzec biskupa w instrukcji kapituły krakowskiej na synod piotrkowski 1551 r. Celem poniższej analizy jest próba uchwycenia zasadniczych elementów pre­ zentowanego w niej antywzorca biskupa. Współtworzące go cechy zostaną omó­ wione na tle znanego z różnego typu źródeł (głównie biografistyki panegirycznej) wzoru osobowego hierarchy Kościoła. Istotnym zadaniem będzie wykazanie moty­ wacji, które skłoniły zarówno autorów dokumentu, jak i całe środowisko, z którego się wywodzili, do jego zredagowania. Wiąże się to bezpośrednio z problemem spo­ łecznego funkcjonowania osobistego przykładu jako narzędzia formowania postaw moralno–religijnych. Z kwestii tej wynikają kolejne pytania badawcze: Jak dużą wagę przywiązywało szesnastowieczne społeczeństwo polskie do publicznych za­ chowań najwyższych hierarchów Kościoła rzymskiego? Jakie konsekwencje po­ ciągało za sobą odległe od powszechnych oczekiwań postępowanie biskupów, a co za tym idzie, czy mogło mieć ono wpływ na sytuację Kościoła, tzn. przyczyniać się do rozprzestrzeniania się wśród wiernych postaw antyklerykalnych i nowych prądów religijnych? A wreszcie, jak szeroki mógł być zasięg oddziaływania osobi­ stego przykładu hierarchów? Takie ograniczenie tematyki pracy oznacza, że wiele z problemów i pytań wiążących się z bogatą treścią instrukcji w ogóle nie zostanie poruszonych, inne natomiast zostaną zaledwie wspomniane. Wszelkie rozważania nad problematyką wzorców osobowych poprzedzać po­ winna próba uporządkowania związanej z tematyką terminologii oraz ustalenie podstawowego aparatu pojęciowego1. Kluczowe dla omawianych zagadnień poję­ cia wzoru (wzorca osobowego) oraz antywzoru zastosowano według ich definicji zaproponowanych przez Marię O s s o w s k ą w pracy „Ethos rycerski i jego od­ miany”.
    [Show full text]
  • Nieobyczajności Episkopatu Królestwa Polskiego (W Związku Z Instrukcją Na Synod Piotrkowski Z 1551 Roku)
    Beata Sawicka Uniwersytet w Białymstoku Nieobyczajności episkopatu Królestwa Polskiego (w związku z Instrukcją na synod piotrkowski z 1551 roku) Rok 1551 stanowił cezurę na kilku płaszczyznach publicznego funkcjonowania ów- czesnych elit świeckich i duchownych, ściśle ze sobą powiązanych. Kończył on de- finitywnie trzyletni okres walki Zygmunta Augusta o uznanie przez społeczność szlachecką swego samowolnego1 i „nierównego” małżeństwa z Barbarą Radziwił- łówną, jak i zgodę obu izb na jej koronację2. Wraz z jej śmiercią kończył się trzy- letni okres wrzenia polityczno-obyczajowego, który wywołała wiążąc się z mło- dym królem, i rozpoczynała się nowa dekada na zamku i w kapitule katedralnej3. Bowiem po śmierci dotychczasowego biskupa krakowskiego Samuela Maciejow- skiego (październik 1550 r.)4 diecezję przejął Andrzej Zebrzydowski, który zamie- rzał wprowadzić nową jakość w jej zarządzaniu i kierowaniu kapitułą. Inicjatorem powstania Instrukcji przygotowanej na synod zwołany do Piotr- kowa był Stanisław Hozjusz. W 1548 r. (wraz z Maciejowskim biskupem krakow- skim) popierał on mariaż Zygmunta Augusta z Barbarą. W lutym 1549 r. został nagrodzony biskupstwem chełmińskim. W styczniu 1551 r. mianował go król bi- skupem warmińskim, w związku z czym musiał definitywnie opuścić kapitułę 1 Król nie pytał narodu szlacheckiego o zdanie, kto ma być ich królową. M. Bogucka, Bona Sforza, Wrocław 2004, s. 144, 145; J. Besala, Zygmunt August i jego żony, Poznań 2015, s. 240, 278. 2 Zarzut „nierównego” małżeństwa odnosił się do faktu, iż nie pochodziła ona z domu panu- jącego, lecz była poddanką króla. Zarzuty odnosiły się też do reputacji Radziwiłłówny. Na sejmie jesiennym 1548 r. przedstawił je Andrzej Górka. A. Sucheni-Grabowska, Zygmunt August. Król pol‑ ski wielki książę litewski 1520–1562, Kraków 2010, s.
    [Show full text]