Winning Combinations Zeeland Seaports
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Winning Combinations Zeeland Seaports ports of vlissingen and terneuzen www.zeelandseaports.com 2 Voorwoord In de afgelopen vijftig jaar ontwikkelde het Zeeuwse havengebied zich tot derde zeehaven van Nederland. Tegenwoordig telt Zeeland Seaports zelfs een aantal stevige ‘nummer 1’ noteringen. Zo zijn we de grootste haven van Nederland op het gebied van op- en overslag van conventioneel fruit. In Europa staan we op de eerste plaats als het gaat om op- en overslag van houtproducten, meststoffen en funderingen plus andere onderdelen voor offshore windenergieparken. En wat betreft de op- en overslag van non-ferro metalen is de Zeeuwse haven zelfs de grootste ter wereld. De strategische ligging aan de monding van de Westerschelde, diep vaarwater en prima achterlandverbindingen vormen de basis voor het succes van de ruim tweehonderd bedrijven in ons havengebied. Meer dan 32.500 mensen verdienen in en om de haven dagelijks de kost en dragen tegelijkertijd zo hun steentje bij aan de grote toegevoegde waarde van onze haven: vijf miljard euro, ieder jaar weer. In de Zeeuwse haven wordt dus geld verdiend. Niet voor niets noemen we de Zeeuwse haven dan ook de motor van de regionale economie. Vanzelfsprekend zijn we daar trots op. Maar we realiseren ons dat het spreekwoordelijke ‘stilstand is achteruitgang’ ook voor de Zeeuwse haven opgaat. Daarom heeft havenbedrijf Zeeland Seaports een nieuw strategisch masterplan opgesteld met als titel ‘Winning Combinations’. U kunt hierin lezen hoe we in Zeeland de komende jaren vorm willen geven aan de verdere ontwikkeling van onze haven. Samenwerking is daarbij het sleutelwoord. Met de bedrijven in de haven, met de aandeelhouders en met andere stakeholders. Want alleen zo kunnen we met elkaar winnende combinaties creëren en daarmee het havengebied blijven ontwikkelen en de economie in de regio verder versterken. Jan Lagasse, CEO Zeeland Seaports Carla Schönknecht, gedep. prov. Zeeland, vz. GR NV Zeeland Seaports Roelf H. de Boer, vz. RvC Zeeland Seaports 3 4 Zeeland Seaports Haven met historie Zeeland Seaports zoals we het nu kennen ontstond eigenlijk pas in 1998. Toen werden het beheer en de ontwikkeling van de havens van Vlissingen en Terneuzen ondergebracht in één havenbedrijf. Vanaf dat moment vormden beide havens één havengebied, strategisch gelegen aan de monding van de Westerschelde en aan diep vaarwater (16,5 meter). In 2011 verzelfstandigde de fusiehaven Zeeland Seaports tot de N.V. Zeeland Seaports, een bedrijf met vier publieke aandeelhouders: de provincie Zeeland en de gemeenten Borsele, Terneuzen en Vlissingen. Zowel Vlissingen als Terneuzen kijkt echter terug op een aantal eeuwen maritieme geschiedenis. 5 Vlissingen Vlissingen was al in de dertiende eeuw een havenstad, bekend vanwege zijn kaapvaart en zeeroof. Door de kaapvaart, handel en ambachten groeide Vlissingen uit tot een welvarende stad. De Vlissingse schepen voeren over alle zeeën en droegen bij aan de wereldmacht van de Zeven Verenigde Provinciën. Maar tijdens de Franse bezetting eind 1700 keerde het tij. Vlissingen veranderde in een arme, berooide stad. Nieuwe economische impulsen kwamen er pas eind negentiende eeuw. De komst van het Kanaal door Walcheren, de aanleg van nieuwe havens en de spoorlijn Vlissingen-Bergen op Zoom trokken nieuwe bedrijvigheid aan. Na de Tweede Wereldoorlog verviel Vlissingen opnieuw in armoede. Dankzij stimuleringsmaatregelen van de Neder- landse overheid herstelde de stad zich echter in snel tempo. De oorspronkelijke havens in Vlissingen werden zelfs te klein. In 1964 werd daarom de Sloehaven in gebruik genomen, de eerste haven ten oosten van Vlissingen. Vanaf dat moment ontwikkelde het havengebied, dat ook bekend staat als de haven van Vlissingen-Oost, zich in een razend tempo. Een belangrijk deel van het havengebied valt overigens binnen de gemeentegrens van Borsele. Grote nationale en internationale industriële en logistieke bedrijven vestigden zich in Vlissingen en Borsele vanwege de gunstige ligging en de goede achterlandverbindingen. Bekende namen zijn onder meer Hoechst (dat eind jaren negentig opgesplitst werd in vier bedrijven, waaronder Thermphos), Pechiney (de voorloper van aluminiumbedrijf Zalco), Zeeland Refinery (het vroegere Total), Verbrugge, Kloosterboer en Heerema. Terneuzen De geschiedenis van de haven van Terneuzen, toen nog Ter Nose, gaat terug tot 1460. Destijds bevond de haven zich op de plek waar tegenwoordig de markt is. Daar werden goederen overgeslagen en per trekschuit via de Gentse Vaart naar Gent vervoerd. Met het afsluiten van de Gentse Vaart in 1583 lag de ontwikkeling van Terneuzen als havenstad lange tijd stil. Dankzij de havenontwikkelingen in Gent eind negentiende eeuw kwam hier verandering in. Door toenemende industrie had Gent 6 behoefte aan een nieuwe verbinding met zee. Koning Willem I zag deze noodzaak en stemde in met een nieuwe verbinding tussen Gent en de Westerschelde: het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Bovendien kwamen er in die tijd twee spoorlijnen: Gent-Terneuzen en Gent-Mechelen. Vanaf dat moment kon de haven van Terneuzen zich echt gaan ontwikkelen. Na de Tweede Wereldoorlog raakte de havenontwikkeling langs het Kanaal van Gent naar Terneuzen in een stroomversnelling. De Nederlandse overheid wees Terneuzen aan als groeigemeente en zo kon de stad met behulp van subsidies nieuwe industrie aantrekken. Bovendien werd het kanaal verbreed en verdiept en kwamen er twee nieuwe sluizen. Bedrijven als Philips, Ovet, Elopak, Air Products en Broomchemie vestigden zich in het havengebied van Terneuzen. In 1963 koos chemiereus Dow voor Terneuzen als vestigingslocatie voor zijn één na grootste productielocatie ter wereld. Facts & figures Strategische > 200 bedrijven ligging In het havengebied zijn ruim 200 bedrijven gevestigd. De strategische ligging, de rijke havenhistorie en ervaring én de prima verbindingen met andere Europese 5 miljard euro regio’s vormen de basis voor het De bedrijven in de Zeeuwse haven succes van Zeeland Seaports. dragen jaarlijks circa 5 miljard euro bij aan de 32.500 Nederlandse economie. arbeidsplaatsen Meer dan 32.500 mensen werken 33 miljoen ton dagelijks in en om de haven. In de haven wordt ruim 33 miljoen ton zeevracht overgeslagen. 7 8 Het havenbedrijf Ontwikkelaar, beheerder en regisseur van de Zeeuwse havens In de Zeeuwse haven zijn ruim tweehonderd bedrijven gevestigd. Daaronder bevinden zich grote internationale (petro)chemische spelers, scheepsbouwers en constructie- en metaalbedrijven. Daarnaast telt het havengebied op- en overslagbedrijven, gespecialiseerd in onder meer groente, fruit, hout en houtproducten, meststoffen, non-ferro metalen, auto’s, kolen en ertsen. Maritieme dienstverleners, zoals scheepsagenten, bunkerbedrijven, sleepdiensten en loodsen zorgen ervoor dat de bedrijven in de haven deunique selling points - waaronder de snelle toegang vanaf de Noordzee en de goede achterlandverbindingen - van het gebied optimaal kunnen benutten. Ruim 15.000 mensen hebben een baan bij één van deze bedrijven. Tegelijkertijd zorgt de haven voor werkgelegenheid bij veel bedrijven elders in de provincie Zeeland, die producten en diensten leveren aan de bedrijven in het havengebied. Zo werken er in totaal ruim 32.500 mensen in en om de Zeeuwse haven. Dankzij de activiteiten van de bedrijven in de havens van Vlissingen en Terneuzen worden via zeevaart jaarlijks ruim 33 miljoen ton goederen overgeslagen. En met binnenvaartschepen wordt nog eens meer dan 32 miljoen ton goederen overgeslagen. 9 Taken Zeeland Seaports Havenbedrijf Zeeland Seaports ontwikkelt, beheert en exploiteert de Zeeuwse zeehaven. Dit doet het onder meer door het aanleggen en onderhouden van bedrijfsterreinen, wegen, spoorlijnen, havenbekkens en kades in het havengebied. Daarnaast zorgt het havenbedrijf voor de veiligheid en de begeleiding van het scheepvaartverkeer in de haven. Een belangrijke taak, want de bedrijven in de haven moeten 365 dagen per jaar, 24 uur per dag hun werk kunnen uitvoeren. Het Zeeuwse havenbedrijf levert bovendien een actieve bijdrage aan de verdere groei van het havengebied. Het doet dat door nieuwe bedrijven te zoeken, die zich in de haven willen vestigen. Maar ook door bestaande bedrijven in het gebied te faciliteren bij uitbreidingsplannen of het binnenhalen van nieuwe klanten en ladingstromen. Havenbedrijf Zeeland Seaports voelt zich daarbij niet alleen verantwoordelijk voor de economische ontwikkelingen van de haven. Bewust omgaan met de leefomgeving en investeren in duurzaamheid staan eveneens hoog in het vaandel. Zeeland Seaports geeft hier onder andere invulling aan door als regisseur bedrijven op een slimme manier te clusteren, om zo de inzet van energie en hulpstoffen te optimaliseren en transportbehoeften te reduceren. Zo sorteert het havenbedrijf actief voor op een toekomst, waarin de afvalstoffen van de één steeds vaker de grondstoffen van de ander zullen zijn: de circulaire economie. Op logistiek gebied spant Zeeland Seaports zich in voor een voortdurende verbetering van de achterlandverbindingen. Ook kijkt Zeeland Seaports actief naar mogelijkheden om duurzame modaliteiten (zoals spoor, binnenvaart en pijpleidingen) voor de bedrijven in de haven verder te ontwikkelen. Zo is het Sloegebied in Vlissingen via een geëlektrificeerde spoorlijn verbonden met de hoofdspoorlijn Vlissingen-Roosendaal. Ook wordt stevig ingezet op verdere versterking van het goederenspoor, onder andere in de Kanaalzone (in de omgeving van het Kanaal van Gent naar Terneuzen) en richting Antwerpen. De binnenvaart heeft traditioneel een sterke positie