Receptieonderzoek Naar Indiemuziek En Heteronormativiteit

UNIVERSITEIT GENT

FACULTEIT POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN

‘Standing in the way of control’: Receptieonderzoek naar indiemuziek en heteronormativiteit

Wetenschappelijke verhandeling

aantal woorden: 17835

JOSHUA MIGNEAU

MASTERPROEF COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN afstudeerrichting JOURNALISTIEK

PROMOTOR: DR. FREDERIK DHAENENS

COMMISSARIS: DR. FLORIAN VANLEE

ACADEMIEJAAR 2015 – 2016

WOORD VOORAF

Vier jaar studeren had ik al achter de rug toen ik besliste om, via een voorbereidingsprogramma, nog voor een master journalistiek te gaan. In die eerste jaren had ik steeds een concreet doel voor ogen: een masterdiploma halen. Toen ik dat doel had afgevinkt, kreeg studeren een andere betekenis. Ik begon aan de opleiding journalistiek om mezelf zoveel mogelijk te verrijken. Ik schreef dan ook een masterproef over een onderwerp dat me veel nauwer aan het hart ligt: muziek en de representatie van minderheden. Deze mentaliteitshift leverde, volgens mijn bescheiden mening, beter werk op. Ik hoop dan ook dat deze masterproef, mijn mogelijk laatste academische werkstuk, een waardig einde is van mijn zesjarige opleiding aan de UGent.

Ik was niet tot dit punt geraakt zonder de steun van mijn promotor, Dr. Frederik Dhaenens, die me heeft bijgestaan met deskundig advies en opbouwende kritiek. Ik kon steeds bij hem terecht met vragen, zelfs al waren ze onbenullig. Hij was ook in staat om van de verplichte werkcolleges nuttige en ontspannen feedbackmomenten te maken.

Ik ben mijn ouders ontzettend dankbaar voor hun financiële en emotionele steun. Ze hadden niet voorzien dat ik zes jaar zou verder studeren, maar bleven toch steeds achter me staan.

Ik wil ook mijn vriendin bedanken voor haar positieve ingesteldheid en schijnbaar eindeloze geduld. Ze was altijd in staat om me te motiveren en me te doen geloven in mezelf. Ik ken ook geen beter klankbord.

Tot slot wil ik mijn vrienden bedanken die altijd geïnteresseerd waren in mijn werk en me hielpen waar nodig, en al de mensen die bereid waren om deel te nemen aan de focusgroepsgesprekken. Arno Vanhollebeke, Bieke Vanhauwaert, Marlies Vc, Amy Tant, Fien Deruyter, Tiffany Devos, Thomas Konings en Fréé Anckaert verdienen een speciale vermelding.

Joshua Migneau 16 mei 2016, Gent

ii INHOUDSOPGAVE

ABSTRACT 1

INLEIDING 2

DEEL 1: LITERATUURSTUDIE 4

1.1 SEKSUALITEIT ALS EXPRESSIE VAN IDENTITEIT 4 1.2 SEKSUALITEIT IN RELATIE TOT MUZIEK 5 1.3 INDIEMUZIEK 8 1.3.1 IDEOLOGIE 8 1.3.2 INDIE EN SEKSUALITEIT 9

DEEL 2: METHODE 10

2.1 PROBLEEMSTELLING 10 2.2 ONDERZOEKSOPZET 11 2.2.1 VOORONDERZOEK 11 2.2.2 RECEPTIEONDERZOEK: FOCUSGROEPEN 11 2.3 FOCUSGROEPEN: STEEKPROEF 12 2.4 FOCUSGROEPEN: VRAGENLIJST 14 2.5 ETHIEK 14

2.6 ANALYSE: THEMATISCHE ANALYSE 15

DEEL 3: RESULTATEN 17

3.1 VOORONDERZOEK 17

3.2 RECEPTIEONDERZOEK 20 3.2.1 HETERONORMATIVITEIT BEVESTIGEN 20 3.2.2 HETERONORMATIVITEIT DOORBREKEN 23 3.2.3 HETEROSEKSUEEL PERSPECTIEF 30 3.2.4 INDIE 33

CONCLUSIE 38

BIBLIOGRAFIE FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.

iii BIJLAGE 46

GESPREK 1 46 GESPREK 2 57 GESPREK 3 69 GESPREK 4 83

iv ABSTRACT

In 2011 somde het gerenommeerde magazine SPIN een tiental voorvallen op waarbij indie-artiesten geconfronteerd werden met homofobie, om daarna de conclusie te maken dat indie geen veilige plek is voor holebi’s (Juzwiak, 2011, 5 oktober). De relatie tussen indiemuziek en seksualiteit wordt in de wetenschappelijke literatuur weinig behandeld, en er is al zeker geen onderzoek uitgevoerd naar de receptie van holebithematieken in indie. In deze scriptie wordt daarom een licht geschenen op de nog onduidelijke relatie tussen indie en seksualiteit. Dit gebeurt vanuit de onderzoekstraditie van de culture mediastudies waarbij media gelinkt worden aan dominantie en identiteit. De Westerse populaire cultuur wordt namelijk gekenmerkt door heteronormativiteit: een discursief mechanisme dat seksualiteit in afgebakende categorieën indeelt en daarbij heteroseksualiteit als het ideaal beschouwt (Halberstam, 2005; Schippers, 2000; Shugart, 2003; Shuker, 2005; Valocchi, 2005). Maar populaire cultuur heeft ook het potentieel om heteronormativiteit te doorbreken (Connell & Gibson, 2003; Marshall, 2010; Taylor, 2010). Van daaruit wordt de vraag gesteld: ‘wat is de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit?’ Naar de traditie in de culturele mediastudies, wordt er veel belang gehecht aan actieve publieken die muziek interpreteren en daarbij een impact hebben op de betekenis ervan (Hall, 1980). In deze scriptie wordt dan ook een receptieonderzoek uitgevoerd op basis van een vooronderzoek waarin een beeld wordt geschetst van indie-artiesten die holebithematieken behandelen. In het eigenlijke onderzoek komt de focus op receptie liggen. Daarvoor worden vier focusgroepsgesprekken – twee met holebi’s en twee met hetero’s - geanalyseerd met thematische analyse. Daaruit blijkt dat heteroseksualiteit als de norm van het genre wordt gezien, maar dat indieliefhebbers wel geloven dat indie een van de toegankelijkste genres is om holebithematieken te brengen. Alhoewel het receptieonderzoek aantoont dat heteronormativiteit soms bevestigd wordt, speelt indie wel degelijk ook een rol in het doorbreken van heteronormativiteit.

1 INLEIDING

Standing in the way of control Live your lives By the only way that you know - The Gossip – “Standing In The Way Of Control” (2007)

Op 5 oktober 2011 blokletterde de gerenommeerde muziekwebsite SPIN het volgende: “Special report: homophobia haunts indie rock – recent incidents suggest that the music scene is no safe haven for out artists in America” (Juzwiak, 2011, 5 oktober). Verschillende holebiseksuele indie-artiesten deden hun verhaal over al dan niet fysieke agressie, stereotypering, uitsluiting en onbegrip. Ook bekendere artiesten van het genre deden hun beklag, zoals Seth Bogart van Hunx And His Punx die zich stoorde aan de constante definiëring van zijn identiteit en muziek op basis van zijn seksualiteit. De journalist gaf nochtans aan dat er meer openlijk holebiseksuele artiesten zijn in indie dan in zowat elke andere kunstvormen behalve theater, waarna hij begon aan een lange lijst om zijn punt te bewijzen (Juzwiak, 2011, 5 oktober). Een tiental artiesten en nog meer voorvallen kwamen in het artikel aanbod, waardoor de journalistieke waarde ervan zeker overeind blijft. Maar aangezien het stuk niet verder gaat dan anekdotes, is het moeilijk om enige wetenschappelijke waarde te geven aan de gemaakte conclusie dat homofobie een bestaand probleem van het genre is. Verschillende aangehaalde voorvallen gebeurden bijvoorbeeld op straat, dus buiten de indiescène. Het is onmogelijk om onderbouwde uitspraken te doen over de receptie van holebi-thematieken in indie louter op basis van extreme voorvallen. Hoe staan indieliefhebbers dan werkelijk tegenover holebiseksualiteit in hun favoriete muziek? Denken fans ook dat er uitzonderlijk veel holebiseksuele artiesten in het genre zijn? Wat met stereotypering van of onbegrip voor de seksualiteit van de artiesten? Het artikel wrikt vooral veel vragen los. In de wetenschappelijke literatuur wordt geen antwoord op deze vragen geboden. De relatie tussen indie en gender of etnicitiet kreeg al voldoende aandacht (Bannister, 2006; Gilbert, 1999; Straw, 1997), maar seksualiteit wordt slechts in de kantlijnen besproken. Zo stelt Gilbert (1999) dat indiefans de conventionele genderidentiteiten doorbreken, maar niet in staat zijn om hetzelfde te doen met de conventionele seksuele identiteiten. Het is onduidelijk hoe Gilbert aan deze vaststelling is gekomen. Een uitvoerig onderzoek naar seksualiteit in indie is dan ook onbestaande. Met deze studie wordt een aanzet gegeven tot een beter begrip van seksualiteit in relatie tot indie. Daarvoor wordt geopteerd om een sociaal constructivistisch onderzoek op te zetten vanuit de onderzoekstraditie van de culturele mediastudies. Noties van macht en dominantie worden hierbij gelinkt aan identiteit en media (Hall, 1980; Negus, 1996; Shuker, 2005). Voor deze studie betekent dit dat indiemuziek een impact kan hebben op de betekenisvorming rond seksualiteit. Onderzoek wees uit dat de populaire cultuur, en dus ook muziek, heteronormatief is: seksualiteit wordt in afgebakende

2 categorieën ingedeeld waarbij heteroseksualiteit als het ideaal wordt beschouwd (Halberstam, 2005; Schippers, 2000; Valocchi, 2005). In deze scriptie staat dan de volgende onderzoeksvraag centraal: ‘wat is de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit?’ Om hierop een antwoord te bieden, moet rekening worden gehouden met de rol van zowel de artiesten als de publieken. Stuart Hall introduceerde het begrippenpaar ‘encoding/decoding’ in 1973 om deze gedachtegang te ondersteunen (Hall, 1980). Een artiest zal namelijk via codes betekenis in zijn muziek stoppen, maar dat is slechts de helft van het betekenisproces, want een publiek zal deze codes ook interpreteren. Verschillende onderzoeken (Ensminger, 2010; Negus, 1996; Sharp & Nilan, 2015; Valentine, 1995) wezen uit dat het interpreteren van muziek een belangrijk aspect is bij het vormen van een identiteit en seksualiteit. Er kan dus een betekenisverandering plaatsvinden tussen ‘encoding’ en ‘decoding’. De hoofdvraag van deze studie wordt daarom in twee deelvragen opgesplitst: ‘welke praktijken binnen het muziekgenre indie doorbreken heteronormativiteit?’ en ‘in hoeverre interpreteert het publiek deze praktijken als brekend met heteronormativiteit?’ De eerste deelvraag wordt gesteld in functie van de tweede. Daardoor zal de eerste slechts als vooronderzoek worden behandeld, terwijl het antwoord op de tweede vraag een uitgebreider onderzoek zal vereisen. Het doel van dit onderzoek is dus om een beter begrip te krijgen van de mate waarin indiemuziek heteronormativiteit doorbreekt, met een focus op receptie. Met dat doel voor ogen wordt eerst een overzicht gegeven van de bestaande literatuur. Er wordt gestart bij seksualiteit als een expressie van identiteit, om daarna de relatie tussen seksualiteit en muziek te bespreken. Hierop volgt een uiteenzetting over de ideologie van indie en wat indie onderscheidt van andere muziekgenres. Als laatste wordt de schaarse literatuur over indie in relatie tot seksualiteit beschreven. In het tweede hoofdstuk wordt de gebruikte methodologie uitvoerig besproken. Er wordt een probleemstelling geformuleerd, waarna een onderzoeksdesign wordt opgezet voor zowel het vooronderzoek als het eigenlijke receptieonderzoek. Daarna wordt de steekproef en de vragenlijst van het receptieonderzoek beargumenteerd. Ook worden ethische bemerkingen aangehaald. Als laatste wordt thematische analyse als analysemethode besproken. De resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd in het derde luik van deze scriptie. Eerst komt het vooronderzoek aanbod, waarna de resultaten van het receptieonderzoek uitgebreid beschreven worden. Hierna volgt de conclusie. De scriptie wordt afgesloten met een bibliografie en de transcripties van de vier uitgevoerde focusgroepen in bijlage.

3 DEEL 1: LITERATUURSTUDIE

“Sexuality refers to the expression of sexual identity, through sexual activity, or the projection of sexual desire and attraction; this is primarily in relation to other people, but can also be related to material/cultural artefacts (Shuker, 2005, p. 242).” Roy Shuker raakt met zijn definitie voor seksualiteit twee relevante zaken voor dit onderzoek aan. Als eerste dat seksualiteit de expressie van een seksuele identiteit is. Als tweede dat deze expressie aan culturele creaties kan gerelateerd zijn. In dit eerste deel van de literatuurstudie wordt stilgestaan bij seksualiteit als expressie van een seksuele identiteit. Pas in het volgende stuk komt seksualiteit in relatie tot muziek uitgebreid aan bod.

1.1 Seksualiteit als expressie van identiteit

De studie van seksualiteit onderging in de jaren 1990 een grondige wijziging. De klassieke, binaire en exclusieve indeling van iemands seksualiteit en ook gender werd vervangen door één brede term: ‘queer’ (Jagose, 1996; Eng, Halberstam & Munoz, 2005; Giffney, 2009; Taylor, 2010; Maus, 2012). De klassiekere begrippen lagen in lijn met de normaliserende mechanismen in de samenleving die individuen in hokjes dwingen: man of vrouw, heteroseksueel of homoseksueel, ‘lesbian’ of ‘gay’ (Eng, Halberstam & Munoz, 2005). Geïnspireerd door Michel Foucaults visie op seksualiteit als een continuüm, omarmt het begrip ‘queer’ iedereen uit een seksuele minderheid. Zo is er ook plaats voor transgenderisme, hermafroditisme, aseksualiteit en geslachtswijzigingen. Wat voorheen een scheldwoord was, werd in 1990 omgevormd tot een subversieve koepelterm voor personen met een seksualiteit die niet strookt met de norm (Taylor, 2010). ‘Queer’ is niet louter een nieuwe toevoeging aan het homoseksuele vocabularium (Jagose, 1996; Sharp & Nilan, 2015; Taylor, 2010). Het breekt namelijk met de traditionele manier van seksuele identificatie. Klassieke categorieën zoals ‘lesbian’ en ‘gay’ zijn specifiek, afgebakend en essentialistisch. Ze suggereren dat we onze seksuele identiteit op een specifieke en vastgelegde manier uitdrukken. Een verschil in seksualiteit is dus in die redenering biologisch bepaald (Negus, 1996). De term ‘queer’ houdt echter rekening met de steeds veranderende en geconstrueerde aard van identiteit en dus seksualiteit. Judith Butler (1993), een van de pioniers van de ‘queer studies’, benadrukte in haar essay Critically queer dat dit nieuwe begrip nooit een afgewerkte definitie mocht krijgen. Het is de bedoeling dat iedereen met een marginale seksualiteit door de term gerepresenteerd kan worden. Op deze manier staat ‘queer’ voor een resistente identiteit die zich van normaliserende en privilegiërende identiteiten afkeert (Schippers, 2000; Taylor, 2013). Dit past binnen wat Kobena Mercer de ‘crisis of identity’ noemt: de stabiliteit en coherentie van identiteit – de karakteristieke kwaliteiten gebonden aan en onderhouden door individuen en groepen – werden vanaf de jaren 1980 grondig in vraag gesteld

4 (Mercer, 1994; Negus, 1996). Er ontstond zo onzekerheid over de mate waarin seksualiteit vaststaat en steeds in specifieke categorieën kan worden ingedeeld. Volgens de ‘queer theory’ zijn identiteiten dus niet natuurlijk, maar wel geconstrueerd en performatief (Negus, 1996; Sharp & Nilan, 2015; Taylor, 2013). Identiteit is zo een proces van worden: via taal en culturele praktijken wordt een identiteit gevormd. Identiteit wordt dan pas stabiel als bepaalde acts vaak herhaald worden. Herhaalde handelingen worden op die manier als normaal en natuurlijk beschouwd. Hoe dichter de handelingen van een individu bij de maatschappelijke norm liggen, hoe meer macht en privilege die persoon krijgt in de samenleving. Zo wordt heteroseksualiteit als de norm en overige seksualiteiten als afwijkend en bedreigend beschouwd. Dit fenomeen wordt omvat met de term heteronormativiteit: een discursief mechanisme dat seksualiteit in afgebakende categorieën indeelt en daarbij heteroseksualiteit als het ideaal beschouwt (Halberstam, 2005; Schippers, 2000; Valocchi, 2005). Heteronormativiteit heeft zo niet alleen een impact op identiteit, maar organiseert dus ook het sociale en institutionele. De ‘queer theory’ heeft als doel om deze noties van natuurlijk en normatief te doorbreken om zo bestaande sociale privileges en machtsrelaties bloot te leggen en uiteindelijk teniet te doen. ‘Queer studies’ leverde een canon aan literatuur op, dit vooral door Amerikaanse wetenschappers (Abelove, Barale & Halperin, 1993; Eng, Halberstam & Munoz, 2005). De opgebouwde literatuur is uiterst zelfkritisch en roept op tot een terughoudendheid wat betreft universele stellingen en theorieën. Nog in 2011 verscheen een geredigeerd boek door een reeks auteurs die kritisch nadachten over de betekenis en het huidige belang van ‘queer studies’ (Halley & Parker, 2011). In de introductie stellen de auteurs dat, alhoewel het veld al grondig is gewijzigd, ‘queer studies’ zich nog steeds weet aan te passen.

1.2 Seksualiteit in relatie tot muziek

In het vorige hoofdstuk werd de veranderende en performatieve aard van identiteit aangehaald. Een manier om identiteit uit te drukken en dus te definiëren is via muziek (Negus, 1996; Shuker, 2005; Taylor, 2013). Want muziek is, net zoals seksualiteit, performatief: beide zijn gebaseerd op een reeks handelingen die de identiteit van een persoon meehelpen vormen (Taylor, 2013). Dit kan gebeuren op het niveau van het zelf of de gemeenschap (Shuker, 2005). Op het persoonlijke level kan muziekconsumptie gebruikt worden om zichzelf te situeren in een bepaalde groep gebaseerd op seksualiteit, gender, etniciteit of klasse. Het is vooral “a particularly potent aspect of meaning-making among young people (Taylor, 2013, p. 197).” Ook kan zelfidentificatie via muziek plaatsvinden als een tegenreactie op bestaande discours (Shuker, 2005). Zo was het succes van rock ‘n’ roll in de jaren 1950 deels het gevolg van een jonge generatie die zich wou afzetten van hun ouderlijke cultuur. Op het gemeenschappelijke niveau laat muziek ons toe om, via het uitdrukken van smaak en het uitvoeren van typerende culturele praktijken, groepen te vormen die vaak gebonden zijn aan een lokaliteit (Shuker,

5 2005; Taylor, 2010). Net door de interactie tussen die persoonlijke en sociale kant van muziek, is het mogelijk voor minderheden – zoals ‘queers’ – om zichzelf uit te drukken en tegelijk te worden opgenomen in een groep van gelijken. Op die manier kunnen ‘queers’ binnen hun eigen gemeenschap zelf bepalen wat aanvaardbaar is en wat niet. Taylor omschrijft de kracht van muziek als volgt: “At once music can reinforce a range of appropriate behaviours while also allowing for the exploration, construction and negotiation of alternative social behaviours and ways of ‘being’ in the world” (Taylor, 2010, p.655).

Uit verschillende studies binnen de ‘queer’ en ‘cultural studies’ blijkt dat populaire cultuur, en dus in het verlengde populaire muziek, maar zelden heteronormativiteit uitdaagt (Schippers, 2000; Shugart, 2003; Shuker, 2005). Daarmee wordt ongelijkheid bevestigt, aangezien personen met een seksualiteit die afwijkt van de norm minder kansen krijgen (Valocchi, 2005). Ook als homoseksualiteit wordt gerepresenteerd, in bijvoorbeeld populaire films (Shugart, 2003) of in het muziekgenre ‘alternative hard rock’ (Schippers, 2000), gebeurt dat vaak vanuit een heteroseksueel perspectief. Op deze manier kunnen subversieve queer strategieën zelfs bijdragen aan de bestaande heteronormativiteit (Schippers, 2000). Toch kunnen producten uit de populaire cultuur de hegemonie van heteronormativiteit doorbreken (Connell & Gibson, 2003; Marshall, 2010; Taylor, 2010). Zo stellen Connell en Gibson dat “music can provide opportunities for individuals or groups to assert human agency, to avert cultural homogeneity, […] and negotiate hegemonic ideology” (2003, p. 272). Een bekend voorbeeld hiervan is de muziekbeweging Riot Grrrl (Gottlieb & Wald, 1994; Negus, 1996). Met muziek, liveshows en magazines daagden de aanhangers van Riot Grrrl de essentialistische benadering van seksualiteit gelinkt aan muziek uit. De beweging suggereerde dat de relatie tussen muziek en seksualiteit steeds actief geconstrueerd en onderhandeld wordt (McRobbie, 1999; Negus, 1996). Riot Grrrl hanteerde specifieke strategieën om mannelijke dominantie en heteronormativiteit in zowel de underground als de mainstream te doorbreken (Gottlieb & Wald, 1994). In hun teksten behandelden ze bijvoorbeeld misbruik, moederschap en lesbische seksualiteit. Gottlieb & Wald (1994) stelden dat Riot Grrrl aantoonde dat rock niet zomaar mannelijk en heteroseksueel is, maar ook kan gebruikt worden om conventies rond seksualiteit en gender te doorbreken (Negus, 1996). Riot Grrrl maakt duidelijk dat populaire muziek een stem kan geven aan personen met een seksualiteit die niet aan de heteronorm beantwoordt en op die manier heteronormativiteit kan doorbreken (Gottlieb & Wald, 1994; Negus, 1996). Subversieve seksualiteit in de inhoud van populaire muziek is slechts één kant van het verhaal, de receptie van deze thema’s is namelijk ook van belang. Zo toonde onderzoek naar de hardcore scene in Newcastle aan dat queers en vrouwen zich ook in een genre gekenmerkt door heteronormativiteit en de dominantie van mannelijkheid kunnen uitdrukken (Sharp & Nilan, 2015). Hardcore punk streeft naar authenticiteit, wat hier inherent verbonden is aan mannelijkheid en heteroseksualiteit (Ensminger, 2010; Sharp & Nilan, 2015). ‘Moshpits’ zijn bijvoorbeeld een karakteristiek onderdeel van de hardcore scene:

6 tijdens optredens botsen mannenlichamen met agressie tegen elkaar op. Dit wordt niet als een veilige of logische plaats voor queers of vrouwen beschouwd. Toch zijn de vrouwelijke queers in staat om een subversieve ruimte binnen de hardcore scene te creëren:

They collectively reconfigure the masculine discursive landscape of hardcore through positioning themselves as women within the counternormative discourses of queer and punk. […] By forming bonds of affirmation and acceptance between themselves as queer female punx, they intervene in the hegemonically masculine space of hardcore (Sharp & Nilan, 2015, p. 464).

Volgens een ander onderzoek startte dergelijke participatie van queers in punkrock al bij het ontstaan van punk, maar wordt het belang daarvan geminimaliseerd of genegeerd door punkhistorici (Ensminger, 2010). Dit vertelt ons iets over de dynamiek van identificatie tussen artiest en publiek: het publiek kan namelijk een centrale rol spelen bij het articuleren en vormen van een seksualiteit gelinkt aan muziek (Negus, 1996; Valentine, 1995). Iets gelijkaardig gebeurde binnen de countrymuziek. Zonder zich expliciet te profileren als queer, werd k.d.lang door het publiek tot het queer-icoon van de countrymuziek gemaakt (Negus, 1996; Valentine, 1995). Zo schrijft Valentine (1995, p.482): “kd lang claims that her music is not lesbain music. […] But, despite her intentions as the producer/performer, her music is read by many gay consumers as lesbian music.” Door haar fans kreeg k.d.lang de ruimte om uit de kast te komen. Haar fans bepaalden dus mee op welke manier k.d.lang publiek begrepen werd: als een queer binnen een heteronormatieve omgeving. “The audience presented a public display of sexuality that was completely in contrast to the constraints experienced by and behaviour expected of the performer in Nashville,” stelt Negus (1996, p. 133). Daaruit concludeert hij dat er geen simpele lineaire communicatie van muzikale boodschappen bestaat van muzikanten naar fans, maar dat betekenis en de daaraan verbonden identiteit steeds onderhandeld wordt tussen beide partijen. Het publiek consumeert muziek op een actieve manier, waarbij betekenis, identiteit en seksualiteit verbonden aan artiesten steeds herwerkt en gewijzigd worden (Valentine, 1995). Op deze manier ontstaan er collectief geconstrueerde identiteiten die uitgewisseld worden via informele sociale netwerken (Valentine, 1995). Deze voorbeelden tonen dat genres niet eenduidig verbonden zijn aan een stabiele, essentialistische seksualiteit (Negus, 1996). Genres zoals country of hardcore punk zijn niet simpelweg heteroseksueel, maar zijn heteronormatief met zekere subversieve tegenreacties vanuit zowel productie als receptie. De receptie van de muziek is daarbij minstens even belangrijk als de productie van de muziek zelf.

7 1.3 Indiemuziek

1.3.1 Ideologie Sommige genres zijn meer gelinkt aan specifieke seksualiteiten dan andere (Shuker, 2005). Zo wordt disco gewoonlijk gerelateerd aan homoseksualiteit en heavy metal aan mannelijke heteroseksualiteit (Shuker, 2005). De relatie tussen indiemuziek en seksualiteit is niet zo eenduidig. Vooraleer er verder op deze relatie wordt ingezoomd, wordt stilgestaan bij de eigenheid van het genre indie. Rond 1980 werden hitlijsten voor onafhankelijke artiesten in het Verenigd Koninkrijk geïntroduceerd (Hibbett, 2005; Bannister, 2006; Henry & Novara, 2009; Drew, 2011; Shuker, 2005). Het criterium om deze hitlijsten te halen en dus als lid van de independents of indie erkend te worden, was een zakelijke onafhankelijkheid van grote platenlabels. Om zich uitdrukkelijk van de mainstream en diens esthetiek te distantiëren, ontwikkelden deze eerste indiebands een distinctief nieuw geluid. Geleidelijk aan groeide er daaruit een tweede aspect die indie zou definiëren: een herkenbare ‘sound’ dat voornamelijk was gebaseerd op gitaren met echo’s uit de muziek van the Byrds, Velvet Underground en MC5 (Shuker, 2005). Hoofdzakelijk in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië sprongen indiescenes als paddenstoelen uit de grond (Bannister, 2006). Sommige bands voldeden niet volledig aan de vereiste van onafhankelijkheid maar werden toch wegens hun geluid onder indie gerekend. Andere bands verlegden de grenzen van die initiële indiesound. Hierdoor werd indie een breed en moeilijk definieerbare koepelterm voor artiesten die buiten de mainstream maar binnen populaire muziek te werk gingen. Vaak werd ook de term ‘alternative rock’ gebruikt om dit genre te benoemen (Hesmondhalgh, 2013). Net vanwege deze brede interpretatie werd indie soms als betekenisloos bestempeld (Shuker, 2005). Volgens Henry & Novara (2009) is de grens tussen indie en mainstream inderdaad dunner geworden, maar is ze niet verdwenen. Shuker (2005) steunt deze stelling met het idee dat indie, alhoewel steeds in verandering, wel constant gefocust blijft op authenticiteit en artistieke expressie boven commercieel succes. Fonarow (2006) specifieert de eigenheid van het genre door een tweeledige indie- ideologie op te stellen. Aan de ene kant is indie geobsedeerd door authenticiteit: “a distrust of authority, a preference for non-corporate, independently owned commercial operations, (and) a promotion of high moral standards regarding issues of sexuality and conduct” (Fonarow, 2006, p.28). Aan de andere kant heiligt het genre een soort romanticisme: “a characteristic cultivation of emotion, passion, and the spirit, (…) its acclaim for the exceptional man in the guise of the musical genius, its respect for local identities and the working class, and its distaste for middle-class society” (Fonarow, 2006, p.29). Deze waarden van authenticiteit en romanticisme worden diametraal tegenover de bepalende kenmerken van mainstream muziek geplaatst. Volgens de indie-ideologie is mainstream muziek oppervlakkig, plat en louter uit op commercieel bejag, terwijl indie staat voor puurheid, spontaneïteit en vrijheid (Kruse, 1993). Fonarow (2006) merkt op dat deze dominante ideologie vreemd genoeg niet altijd resoneert met

8 de bezielers van het genre: die zijn overwegend jong, blank, mannelijk en afkomstig uit de middenklasse.

1.3.2 Indie en seksualiteit Sinds zijn opkomst lokte indiemuziek bij zowel pers als academici veel reactie uit. Het lijkt erop dat het genre zich in de afgelopen jaren op een hoogtepunt van commercieel succes en academische aandacht bevindt (Henry & Novara, 2009). Maar de literatuur die zich focust op de relatie tussen indiemuziek en seksualiteit is slechts beperkt. Bannister (2006) publiceerde, in navolging van het werk van Straw (1997) dat focust op mannelijkheid in relatie tot rockmuziek, een artikel over blanke mannelijkheid en canonvorming in indiemuziek. Daarin stelt hij dat indie breekt met de openlijk mannelijke dominantie van traditionele rockmuziek, maar toch indirect - dat is onder meer door middel van canonvorming – mannelijke autoriteit herbevestigd. In Bannisters redenering identificeren deze indirect dominante mannen zich met een nieuw soort mannelijkheid. Hierbij refereert hij naar Gilbert (1999) en zijn artikel over seksualiteit en the Velvet Underground – vaak de pioniers van indie genoemd. Daarin beschrijft Gilbert de kern van de bezieler van indiemuziek: “young White men (…) uncomfortable with the conventional gendered identities offered by the dominant strands of popular culture, but unable to fully embrace gay culture” (Gilbert, 1999, p. 44). In een later artikel bouwt Bannister (2010) verder op deze stelling. Hij legt uit dat indiemuziek zich eerder interesseert in identificatie dan in identiteit, waarmee hij bedoelt dat men focust op de mogelijkheden om queer te worden of te handelen zonder het per se te zijn. Indiemuziek draait dan rond zichzelf bevrijden van beperkingen door alternatieve identiteiten en seksualiteiten uit te proberen. Op die manier is queer een persona die gebruikt maar ook afgenomen kan worden. Hetzelfde idee werd al eerder geuit door Kruse (1993) die de ethos van indiemuziek als volgt beschrijft: “To refuse the possible identities offered to them by a baby boom generation which is coming to control most of the material resources” (Kruse, 1993, p. 40). Opnieuw staat het weerstaan van conventionele, vastgelegde identiteiten centraal. Daarna noemt Kruse onderzoek naar indie in relatie tot seksualiteit, gender en etniciteit waardevol en noodzakelijk.

9 DEEL 2: METHODE

2.1 Probleemstelling

Zoals in de inleiding werd aangegeven, kwam indiemuziek in relatie tot seksualiteit in de laatste jaren geregeld in de actualiteit. Een van de meest spraakmakende artikels komt uit het gerespecteerde muziekmagazine Spin waarin indie als een homofoob genre – “no safe haven for out artists” - werd beschreven (Juzwiak, 2011, 5 oktober). Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat heteronormativiteit in populaire muziek zelden wordt uitgedaagd, alhoewel populaire muziek weldegelijk het potentieel heeft om heteronormativiteit te doorbreken. Indiemuziek stelt zich diametraal tegen deze populaire muziek op en biedt weerstand tegen vastgelegde, stabiele en conventionele identiteiten – parallel met de queer theory die stelt dat identiteit en seksualiteit steeds geconstrueerd en performatief zijn - maar de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit is onduidelijk. Om een antwoord te bieden op de onderzoeksvraag ‘wat is de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit?’, moet rekening worden gehouden met de rol van zowel de artiesten als het publiek. Dit volgens het begrippenpaar ‘encoding’ en ‘decoding’ dat Stuart Hall heeft geïntroduceerd (Hall, 1980). Halls theorie benadrukt namelijk het belang van het publiek bij betekenisoverdracht via media. Het publiek leest actief de betekenis die producenten in hun werk hebben gestoken. Verschillende onderzoeken (Ensminger, 2010; Negus, 1996; Sharp & Nilan, 2015; Valentine, 1995) wijzen dan ook uit dat het interpreteren van muziek een belangrijk aspect is bij het vormen van een identiteit en seksualiteit. Het is vooral dit receptieluik dat in deze studie centraal staat. Dat betekent dus dat de hoofdvraag in twee deelvragen wordt opgesplitst: ‘welke praktijken binnen het muziekgenre indie doorbreken heteronormativiteit?’ en ‘in hoeverre interpreteert het publiek deze praktijken als brekend met heteronormativiteit?’ De eerste deelvraag wordt gesteld in functie van de tweede. Daardoor zal de eerste slechts als vooronderzoek worden behandeld, terwijl het antwoord op de tweede vraag een uitgebreider onderzoek zal vereisen. Hiermee wordt dit onderzoek in de traditie van de culturele mediastudies geplaatst. Binnen deze onderzoekstraditie worden noties van macht en dominantie gelinkt aan media en identiteit (Hall, 1980; Negus, 1996; Shuker, 2005). Concreet betekent dit dat muziek – hier dus indie - een impact kan hebben op de betekenisvorming rond seksualiteit, wat dan verbonden wordt aan dominantie. In de populaire cultuur is heteronormativiteit namelijk dominant. Indie heeft het potentieel om deze norm te doorbreken, waardoor heteroseksualiteit minder als de norm wordt gezien en seksualiteit minder in rigide categorieën wordt ingedeeld. Het doel van dit onderzoek is dan om een beter begrip te verkrijgen van de mate waarin indiemuziek heteronormativiteit doorbreekt, met een focus op receptie. Op deze manier draagt deze studie bij tot de nog beperkte literatuur over indiemuziek in relatie tot seksualiteit.

10 2.2 Onderzoeksopzet

Om de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit te onderzoeken, wordt gekozen voor kwalitatief onderzoek. Er wordt namelijk gepolst naar de persoonlijke, subjectieve opvattingen van liefhebbers van het genre. Om door te dringen in de leefwereld van deze mensen en de opinies van de onderzochten te begrijpen, is kwalitatief onderzoek aangewezen (Kitzinger, 1994; Mortelmans, 2013).

2.2.1 Vooronderzoek Om een antwoord te bieden op de eerste deelvraag, namelijk ‘welke praktijken binnen het muziekgenre indie doorbreken heteronormativiteit?’, wordt geopteerd voor gemengde methodes. Het vooronderzoek is gebaseerd op contextueel en tekstueel onderzoek: zowel interviews en gedachtenstukken van gevestigde muziekwebsites, als een beperkte eigen analyse van nummers komen aan bod. Zo moet een duidelijker beeld worden verkregen van praktijken binnen de indiemuziek die heteronormativiteit doorbreken. Aangezien deze deelvraag vooral het receptieluik van dit onderzoek dient, is het niet de bedoeling om tot een exhaustief begrip van de productie van indiemuziek die heteronormativiteit uitdaagt te komen. In plaats daarvan worden enkele praktijken in kaart gebracht die heteronormativiteit doorbreken. De resultaten van dit vooronderzoek zullen gebruikt worden als cases in het receptieonderzoek, waarbij de vraag wordt gesteld in hoeverre fans deze subversieve muziek ook zo interpreteren.

2.2.2 Receptieonderzoek: focusgroepen Om te onderzoeken hoe het publiek de praktijken beschreven in het vooronderzoek interpreteert, wordt gekozen voor de methode van focusgroepen. Eerder uitgevoerd receptieonderzoek naar seksualiteit in muziekgenres is meestal gebaseerd op diepte-interviews (Sharp & Nilan, 2015; Taylor, 2010; Valentine, 1995). Toch is het geen grote sprong van diepte-interviews naar focusgroepen. Met focusgroepen probeert men, net zoals met diepte-interviews, de geleefde realiteit van respondenten bloot te leggen (Krueger & Casey, 2009; Morgan & Krueger, 1999). Bij deze methode echter worden de interacties binnen de groep expliciet als onderzoeksdata gebruikt: de groep reageert niet alleen op de vragen van de moderator, maar ook op elkaar (Kitzinger, 1994). Naar het voorbeeld van de vader van de focusgroepen, Robert Merton, stelde Mortelmans (2013) de volgende definitie voor focusgroepen op: “een onderzoekstechniek die gebruikt wordt wanneer een groep respondenten gezamenlijk iets heeft meegemaakt en daarover geïnterviewd wordt” (Mortelmans, 2013, p.341). Focusgroepen zijn sinds eind jaren 1980 een veelgebruikte onderzoeksmethode (Morgan & Krueger, 1999). Ze zijn een ideale manier om inzicht te verkrijgen in de denkwijze van personen over een bepaald thema, alsook om verschillende perspectieven van verschillende groepen – stel heteroseksueel en queer – te begrijpen (Casey & Krueger, 2009; Stewart & Shamdasani, 1991). Een onderzoeker moedigt met focusgroepen namelijk aan om de respondenten in een eigen vocabularium te laten spreken en eigen vragen te laten stellen (Kitzinger,

11 1995). En net omdat muziek zowel een persoonlijke als sociale component bezit, is focusgroepen de ideale methode om deze beide aspecten aan te raken. Zo kan zowel de private beleving als de publieke ervaring van muziek in focusgroepen behandeld worden. Daarbij kunnen mogelijk groepsnormen geïdentificeerd worden, tegengestelde visies tegenover elkaar gezet worden, of gênante zaken eenvoudiger besproken worden (Casey & Krueger, 2009; Kitzinger, 1994). Seksualiteit is voor sommigen een vrij persoonlijk en intiem onderwerp, waardoor er misschien een drempel om vrij te spreken kan zijn. Maar in een groepsgesprek kunnen de meer extraverte respondenten de meer verlegen leden aanzetten om deel te nemen aan het gesprek (Kitzinger, 1995). Er zijn wel enkele kritische opmerking te maken over focusgroepen (Casey & Krueger, 2009; Mortelmans, 2013). Eén daarvan is de subjectiviteit van de moderator. Niemand denkt objectief en geïsoleerd, zo ook de moderator niet. Tijdens focusgroepen en bij de interpretatie van de gesprekken kan de visie van de onderzoeker niet volledig uitgeschakeld worden, maar met de nodige zelfreflexiviteit zou dit de kwaliteit van het onderzoek niet mogen verstoren. Een ander nadeel is dat de mening van de meerderheid de stemmen van individuen kan verstoren. Zich conformeren aan de meerderheid kan mogelijk gebeuren, maar dat is nu eenmaal deel van groepsvorming. Op die manier bloeit het gesprek open en kan informatie uitgewisseld worden. Het is dan ook aangeraden om dit, als interviewer, te laten gebeuren. Deze nadelen wegen niet op tegen de voordelen van focusgroepen, zeker niet als de mogelijke nadelen in rekening worden genomen.

2.3 Focusgroepen: Steekproef

Vooraleer een groepsgesprek kan plaatsvinden, zijn er respondenten nodig. Het is eigen aan kwalitatief onderzoek dat de steekproeftrekkingsmethode niet op toeval is gebaseerd (Casey & Krueger, 2009). Dan bestaat namelijk het risico dat er respondenten gekozen worden die weinig met het onderwerp te maken hebben. Daarom wordt gekozen voor een doelgerichte steekproef met duidelijke criteria. Daarbij haalt Mortelmans (2013) twee noodzakelijke kenmerken aan. Aan de ene kant moet iedereen zich goed voelen in de focusgroep. Slechts in een veilige omgeving zullen alle respondenten zich vrij uiten. Om een goed gesprek te garanderen worden de groepen dus best zo homogeen mogelijk samengesteld (Casey & Krueger, 2009). Daarbij moet elke respondent een zekere kennis of ervaring hebben met het onderwerp, zodat de groep een diep gesprek kan voeren. Aan de andere kant moet er genoeg verschil zijn tussen de verschillende focusgroepen, opdat de onderzoeker vergelijkingen kan maken. Dat betekent dat er best geopteerd wordt voor intern homogene en extern heterogene groepen. Deze controle over groepscompositie in termen van duidelijke categorieën van deelnemers wordt ook wel segmentatie genoemd (Morgan, 1997). In het verlengde van deze redenering wordt er voor dit onderzoek gekozen om steeds te werken met respondenten die bekend zijn met het genre indie (Mortelmans, 2013). Om de interne homogeniteit van de groepen verder te garanderen, wordt geopteerd voor respondenten van een gelijkaardige leeftijd.

12 Aangezien indie vooral geassocieerd wordt met jeugd en de leeftijdscategorie van jongvolwassenen, wordt gekozen voor respondenten tussen achttien en dertig jaar oud (Fonarow, 2006). Alhoewel mannelijkheid een belangrijk aspect is van indiemuziek, wordt in dit onderzoek hoofdzakelijk aandacht gegeven aan seksualiteit. Daardoor is het geslacht van de respondenten geen differentiërend criterium en wordt er gekozen voor gemengde groepen. Het criterium waar wel op gedifferentieerd zal worden is seksualiteit. Op die manier is het mogelijk om verschillen tussen holebi’s en hetero’s in de receptie van holebi-thematieken in indiemuziek te ontdekken en onderzoeken. De respondenten zullen normaal gezien vreemden zijn van elkaar. De interne homogeniteit is dus gebaseerd op muzieksmaak en leeftijd, en de externe heterogeniteit op seksualiteit. Zo ontstaan er twee onderzoeksgroepen. Het onderzoeksdesign is daardoor dus een ‘multiple-category design’, waarbij de onderzoeker een vergelijking kan maken tussen twee groepen (Casey & Krueger, 2009). Seksualiteit is een gevoelig, intiem onderwerp. Daarnaast is het een bepalend deel van de identiteit. Aangezien het in deze scriptie gaat over holebithematieken, is er sprake van een hoge mate van betrokkenheid voor holebi’s. Deze betrokkenheid vraagt om een kleine groep respondenten, liefst rond de vier à vijf personen (Casey & Krueger, 2009). Op die manier kan elke deelnemer voldoende vertellen over het onderwerp, zonder dat de moderator uit tijdstekort op de rem moet duwen. Indien het voor respondenten moeilijk wordt om over dit gevoelige onderwerp te praten, is het in een groep van vier nog mogelijk om de emoties in hand te houden. Voor hetero’s ligt de betrokkenheid heel wat lager. Om voldoende meningen te verkrijgen over een onderwerp waar zij minder van weten, zullen de heterogroepen groter zijn: er zal worden geopteerd voor groepen van zeven personen. Er wordt verwacht dat de gesprekken met de kleine holebigroepen even lang zullen duren als deze met de grotere heterogroepen. Naast de grootte van de groep, is het gekozen aantal focusgroepen van groot belang voor het onderzoek. Te weinig focusgroepen zou een tekort aan data kunnen opleveren, terwijl een te grote hoeveelheid groepen een overdaad zou kunnen zijn (Morgan & Krueger, 1999). Het aantal focusgroepen is moeilijk om voor het werkelijke onderzoek vast te leggen, omdat het onmogelijk is om te voorspellen hoe de focusgroepen zullen verlopen. Er moet steeds gestreefd worden naar theoretische saturatie (Casey & Krueger, 2009; Morgan, 1997). Dit begrip gaat ervan uit dat de toegevoegde waarde van elk nieuw groepsgesprek afneemt. Op een gegeven moment zal een nieuwe focusgroep vrijwel geen nieuwe informatie meer opleveren. Dan is er sprake van theoretische saturatie en is het niet langer nodig om nieuwe gesprekken te organiseren. Toch is het mogelijk om een richtlijn voor het aantal focusgroepen op te stellen op basis van de ervaring van vroegere onderzoekers. Morgan (1997) stelt dat het aantal groepsgesprekken normaalgezien tussen drie en vijf ligt. Aangezien er voor dit onderzoek twee distinctieve onderzoeksgroepen werden vastgelegd, zullen vier focusgroepen georganiseerd worden (dat is tweemaal voor beide onderzoeksgroepen).

13 2.4 Focusgroepen: Vragenlijst

De structuur van de focusgroepen heeft een grote impact op de resulterende data (Morgan, 1997; Morgan & Krueger, 1999). Daarbij kunnen gesprekken meer open of gesloten zijn, wat respectievelijk resulteert in een topic lijst en een vragenlijst. Met een topic lijst blijft een gesprek open voor spontane reacties van respondenten. Maar een topic lijst kent ook een aantal nadelen: het wordt moeilijker om een analyse uit te voeren, laat staan om een vergelijking te maken tussen verschillende groepen – wat hier gebeurt tussen hetero- en holebigroepen. Daarom wordt geopteerd voor een vooraf opgestelde vragenlijst. Hierbij kunnen dergelijke vaste vragen het gesprek stroef laten verlopen, maar zolang de moderator het verdere gesprek open genoeg laat zou dit geen probleem mogen zijn voor de kwaliteit van de resultaten. Het verloop van de vragenlijst volgt dat van Morgan & Krueger (1999) en Mortelmans (2013) waarbij het gesprek opent met een openingsvraag, waarna een introductievraag, transitievragen, sleutelvragen en een eindvraag worden gesteld. Bij de openingsvraag zal de tafel worden rondgegaan om de participanten zichzelf – hun naam en hun favoriete bands - te laten voorstellen. Daarna wordt het onderwerp van het gesprek ingeleid door de participanten te vragen wat het eerste is waar ze aan denken als ze het woord ‘indie’ horen. Hiermee wordt het meer intiemere onderwerp seksualiteit uitgesteld tot de transitievragen, waardoor het eerste deel van het gesprek draait rond de betekenis van indie. Het is de bedoeling dat de receptie van impliciet en expliciet gebrachte holebithematieken apart worden besproken, waarna ook het heteroseksuele perspectief op holebiseksualiteit aan bod komt. Om deze onderwerpen aan te snijden, zal steeds vertrokken worden van concrete cases: een fragment met de uitgeprinte tekst uit een song. Het beluisteren van het nummer en de daaropvolgende vraag naar de betekenis van het nummer, vormen driemaal de transitievragen naar de sleutelvragen. De gekozen nummers zullen Bloc Party’s ‘I Still Remember’, Perfume Genius’ ‘Queen’ en Arcade Fire’s ‘We Exist’ zijn. In de eerste song wordt holebiseksualiteit subtiel gebracht. In de tweede wordt holebiseksualiteit expliciet behandeld. In de derde horen we een heteroseksueel perspectief op holebiseksualiteit, wat verder zal worden geïllustreerd door het tonen van de bijhorende videoclip waarin een bekende heteroseksuele acteur een transgender speelt. Een verdere bespreking van deze drie cases gebeurd in het vooronderzoek hieronder. In de sleutelvragen zal worden gevraagd naar het belang van holebithematieken in indie, naar de impact, naar de uitzonderlijkheid ervan, en naar het verschil tussen indie en mainstream. Het gesprek zal eindigen met de vraag of de participanten nog iets willen toevoegen dat misschien nog niet aan bod is gekomen.

2.5 Ethiek

Een laatste belangrijke punt in dit onderzoeksdesign is ethiek. Morgan & Krueger (1999) en Mortelmans (2013) onderstrepen het belang van de ethische zijde van kwalitatief onderzoek door te wijzen op diens

14 diepgaande karakter en de sterke persoonlijke betrokkenheid van respondenten. Er zijn enkele cruciale ethische principes waar rekening zal worden gehouden in dit onderzoek. De eerste is geïnformeerde toestemming of ‘informed consent’ (Morgan & Krueger, 1999). Dit impliceert dat elke respondent vrijwillig toestemt om deel te nemen aan het onderzoek en dit op basis van voldoende informatie over het onderzoek. Dit gebeurt door het ondertekenen van een formulier waar uitgeschreven staat waar de studie over gaat en wat van de respondent verlangd wordt. Een ander principe is het vermijden van schade (Morgan & Krueger, 1999; Mortelmans, 2013). Dit is een logisch maar evenwel een belangrijk principe: de onderzoeker moet uitkijken voor de gevoelens van elke respondent en ervoor zorgen dat niemand in het groepsgesprek gekwetst wordt. Een laatste principe is de bescherming van de privacy (Morgan & Krueger, 1999). Participanten mogen nooit herkenbaar gemaakt worden buiten de context van het onderzoek. Er zal altijd een schuilnaam gebruikt worden bij de rapportering. Dit is essentieel voor de kwaliteit van het onderzoek en voor het vertrouwen van de respondenten. De toegang tot audio- opnames wordt dan ook best gelimiteerd tot de onderzoekers (Morgan, 1997). De methode van focusgroepen brengt met zich mee dat respondenten mogelijk gevoelige, intieme verhalen vertellen aan een de volledige groep. Om te vermijden dat respondenten teruggetrokken zijn in hun antwoorden, zullen de focusgroepen intern homogeen opgesteld worden. De respondenten zullen dus praten over hun perceptie van seksualiteit en indiemuziek met anderen die hun leeftijd, hun seksualiteit en hun muzieksmaak delen.

2.6 Analyse: Thematische analyse

Als de focusgroepen eenmaal hebben plaatsgevonden, blijft de onderzoeker achter met een enorme hoeveelheid aan data. Om klaarheid in de data te verkrijgen en ze daarna te gebruiken om analyses te maken, zal een thematische analyse uitgevoerd worden. Thematische analyse is een wijdverspreide kwalitatieve onderzoeksmethode waarbij thema’s worden geïdentificeerd, geanalyseerd en gerapporteerd (Boyatzis, 1998; Braun & Clarke, 2006). Om thematische analyse uit te voeren, zal Nvivo als tool gebruikt worden. Via het programma zullen de interviews worden uitgetypt, wat al helpt bij het herkennen van patronen van betekenis die interessant zijn voor het beantwoorden van de centrale onderzoeksvraag (Braun & Clarke, 2006). Braun & Clarke (2006) stellen een vijf-stappenplan voor om thematische analyse uit te voeren, al erkennen ze zelf dat kwalitatief onderzoek geen lineair proces is met vastgelegde regels. Wat ze wel aanbieden zijn richtlijnen om toch systematisch met de beschikbare data om te gaan. Na het transcriberen van de focusgroepsgesprekken zullen de eerste initiële codes worden toegekend. Aangezien dit onderzoek een concrete onderzoeksvraag tracht te beantwoorden, zal niet alles dat in de data naar voor komt relevant zijn. Coderen zal dus theorie gedreven zijn. “Theory-driven code development” (Boyatzis, 1998, p. 33) is een veelgebruikte benadering, waarbij de onderzoeker start van een theorie en de data analyseert in het kader van die theorie. Daarbij is het belangrijk dat de onderzoeker

15 zich niet blind staart op de theorie, maar ook openstaat voor andere informatie die naar boven komt in de data (Boyatzis, 1998). De onderzoeker moet zich dus zo neutraal mogelijk opstellen, zodat de data niet vertekend weergegeven wordt. In deze studie zal de data benaderd worden vanuit het begrip ‘heteronormativiteit’ en de vraag wat de rol is van indie bij het doorbreken van heteronormativiteit. De tweede fase van thematische analyse bestaat uit het zoeken van bredere thema’s die verschillende codes kunnen overkoepelen (Braun & Clarke, 2006). Zo worden codes met elkaar verbonden. In fase drie worden deze thema’s verfijnd, dit door de codes en bijhorende fragmenten te herlezen op zoek naar een interne cohesie. Daarna wordt de volledige dataset nogmaals gelezen om te zien in hoeverre de thema’s de data reflecteren. In fase vier worden de intern coherente thema’s gedefinieerd en genoemd, om dan in fase vijf de resultaten van de thematische analyse te rapporteren in een logisch opgebouwde tekst. Thematische analyse is een flexibele methode waar inductief en deductief kunnen samengaan: het is tegelijk mogelijk om de data te benaderen vanuit een theorie alsook om ruimte te laten voor inhoud die vanuit de data naar boven komt (Braun & Clarke, 2006). Met deze analysemethode zal de rol van indie in het doorbreken van heteronormativiteit onderzocht worden, om zo een beter begrip te krijgen van de relatie tussen indie en seksualiteit.

16 DEEL 3: RESULTATEN

3.1 Vooronderzoek

No kinds of love are better than others And some kinds of love, the possibilities are endless And for me to miss one would seem to be groundless - The Velvet Underground – “Some Kinda Love” (1969)

And when we're in your scholarly room Who will swallow whom? You handsome devil - The Smiths – “Handsome Devil” (1984)

The Velvet Underground, de legendarische band met Lou Reed en John Cale als voornaamste songwriters, wordt in de wetenschappelijke en populaire literatuur gezien als een van de belangrijkste voorlopers van indie: een experimentele lo-fi band die een onpopulair alternatief bood op commercieel renderende bands als The Beatles (Bannister, 2006; Hibbett, 2006). The Velvet Underground, actief eind de jaren 1960, inspireerde tot decennia later artiesten die bekend werden in het indiegenre, waaronder Dinosaur Jr., Pavement en Yo La Tengo. Toen independent bands in de jaren 1980 een genre begonnen te vormen, was The Smiths een van de koplopers: hun geluid wordt vaak gelabeld als typerend voor indie en hun onafhankelijke aanpak werd een voorbeeld voor de vele bands die volgden (Hubbs, 1996). Beide bands horen tot de indiecanon (Bannister, 2006), en beide bands doorbreken heteronormativiteit. The Velvet Underground representeerde de tegenstelling van de countercultuur van de jaren ’60 (Bannister, 2010). Waar de hippiecultuur was gebaseerd op populariteit, vrije liefde en heteroseksualiteit, was The Velvet Underground meer gebouwd op obscuriteit, perversiteit en homoseksualiteit (Bannister, 2010). Daarmee veranderde de band het discours van rock en was de weg geplaveid voor nieuwe artiesten met een minder gedefinieerde seksualiteit zoals David Bowie en Prince. Met Morrissey als frontman was The Smiths al even subversief (Hubbs, 1996). Zo schreef Hubbs: “sex and gender ambiguity, a resistance to finite fixing of sexual or gender viewpoint, is not merely an aspect of style with Morrissey. It is, in fact, a primary substantive element of his stated artistic project” (Hubbs, 1996, p.269). Morrissey omschreef zichzelf dan ook als profeet van de vierde gender: een ambigue term dat ruimte laat voor een veranderende seksualiteit en gender, wat zich in de wetenschappelijke literatuur

17 ook laat benoemen als queer. Al van bij de oorsprong van het genre, waren artiesten die heteronormativiteit doorbreken geen uitzondering. Maar er zijn ook gevallen van recentere indiebands die even subversief zijn als The Velvets of The Smiths. Zo bracht the Gossip, met Beth Ditto die zichzelf als een “fat femme queer dyke” omschrijft, de politiek geladen single ‘Standing In The Way Of Control’ (2006) uit (Taylor, 2012). Het nummer, dat oproept om je leven te leiden zoals je dat zelf wil, was een reactie op de Amerikaanse overheid die homoseksuele huwelijken verbiedt (NME, 2006). Beth Ditto werd in het popcultuurblad Pop Matters een queer icoon genoemd (Baird, 2009). Mike Hadreas, die sinds 2008 muziek opneemt onder de naam Perfume Genius, bouwt zijn meeste nummers rond transgenderisme en homoseksualiteit. Muziekcritici reageerden positief op zijn werk, waarbij ze aanmoedigden dat zijn muziek en persona moeilijke maar belangrijke vragen stellen (Fitzmaurice, 2012, 27 februari; Larson, 2012, 23 februari). Zo adresseert hij vooroordelen omtrent homoseksualiteit in zijn single ‘Queen’ (2014). In de strofes heeft hij het over geslachtsziektes, in het refrein verhaalt hij dat zijn geaardheid vaak als ongepast, zelfs gevaarlijk wordt gezien: “No family is safe when I sashay.” Deze boodschap krijgt nog meer kracht wanneer het conflict tussen Mike Hadreas en YouTube in het verhaal wordt betrokken. In 2012 werd een video-advertentie voor Hadreas’ nieuwe album van YouTube verwijderd omdat de video niet “family safe” was (Williams, 2012). In de advertentie knuffelde Hadreas met een mannelijke pornoster. Beiden stonden in ontbloot bovenlijf, wat aanstootgevend was volgens de internetgigant. Het is een pijnlijk voorbeeld van de botsing van een indie-artiest die holebiseksualiteit in zijn muziek behandelt met de heteronormatieve populaire media. Het verbod lokte heel wat reacties uit, waaronder een afkeurende publicatie van Michael Stipe. De frontman van de ter ziele gegane indierockband R.E.M. bestempelde het verbod als discriminerend en ouderwets (Williams, 2012). Stipe profileert zich al sinds 1994 als queer (Stipe, 2014). Er zijn ook holebiseksuele indie-artiesten die minder open seksualiteit in hun muziek behandelen. Kele Okereke, de frontman van indierockband Bloc Party, gaat subtieler te werk dan Perfume Genius. In single ‘I Still Remember’ (2007) wordt het verhaal verteld van een verliefd paar dat niet durft toegeven aan hun gevoelens. Het is een klein detail dat weggeeft dat het over twee jongens gaat: “I kept your tie”. Hij raakt zijn seksualiteit slechts impliciet aan omdat hij niet wil gereduceerd worden tot zijn seksualiteit (McLean, 2007, 7 januari). Na twee indierockalbums ging Bloc Party een andere richting op: naar dance en elektronische muziek (Okereke, 2014). In 2014 gaf Kele Okereke aan dat dat een bewuste keuze was vanwege de weerstand wegens zijn seksualiteit die hij voelde in de indiemuziek. Daardoor liet hij zijn gitaar aan de haak hangen, om zich in plaats daarvan te verdiepen in de elektronische muziekscène: “The (dance) scene has been more receptive to me as a musician than the world of indie rock. (…) In this world, my race and sexuality were not a problem to be hinted at. They were to be celebrated (Okereke, 2014, para. 7).” Dergelijk geval toont aan dat indie-artiesten die holebiseksualiteit behandelen niet altijd met begrip worden ontvangen door bepaalde publieken. De perceptiezijde van dit verhaal wordt natuurlijk pas in het volgende hoofdstuk uitvoerig besproken.

18 Als laatste wordt ook even stilgestaan bij heteroseksuele indie-artiesten die holebiseksualiteit behandelen. Een bekend en controversieel voorbeeld daarvan is ‘We Exist’ (2013) van Arcade Fire. Win Butler, de zanger van de Canadese indierockband, verklaarde dat de song gaat over een zoon die zijn vader vertelt dat hij homo is (Lapatine, 2014, 24 mei). De heteroseksuele zanger zingt er onder meer over homofobie: “They walk in the room, and stare right through you, acting like we don’t exist. But we exist.” Er bestaan nog meer voorbeelden van een heteroseksueel perspectief in indiemuziek, zo zijn The Knife bewust in hun werk bezig met queer theory, maar ‘We Exist’ is een boeiend geval omdat er erg veel controverse rond was (Dombal, 2013, 26 maart; Haché, 2014, 6 juni; Lapatine, 2014, 24 mei). De band had namelijk gekozen om een videoclip te maken met Andrew Garfield, een heteroseksuele acteur die vooral bekend was van zijn rol als Spiderman, die een trans vrouw speelde. Er kwam veel kritiek op de keuze van de acteur, waarbij sommigen zelfs een vergelijking maakten met blanken die zich zwart schilderden om een zwarte te spelen (Lapatine, 2014, 24 mei). Daarnaast gaven sommige stemmen aan dat het fout was om gender en seksualiteit op één hoop te gooien, deze hebben namelijk niet noodzakelijk iets met elkaar te maken (Haché, 2014, 5 juni). De band gaf aan dat Andrew Garfield gecast was omdat hij de geschikte acteur voor de clip was (Lapatine, 2014, 24 mei). De controverse rond ‘We Exist’ toont dat een heteroseksueel perspectief op holebiseksualiteit niet zonder problemen is. Andere artiesten binnen indie die zich hebben geout en hun seksualiteit behandelen in hun muziek zijn Owen Pallett, Jónsi van Sigur Rós, Patrick Wolf, Tegan & Sara, Shamir, Christopher Owens van Girls, Seth Bogart van Hunx and his Punx, Jamie Stewart van Xiu Xiu en Stephin Merrit van Magnetic Fields (Berman, 2012, 29 februari; Juzwiak, 2011, 5 oktober). Dit vooronderzoek geeft aan dat er holebi-thematieken in indie aangehaald worden, zowel impliciet als expliciet, door holebi’s of door hetero’s, maar natuurlijk biedt dit geen exhaustief beeld van dit onderwerp. Verder onderzoek zou hier zeker op zijn plaats zijn, maar de focus van dit onderzoek ligt voornamelijk op de receptie van deze thematieken.

19 3.2 Receptieonderzoek

Uit het vooronderzoek blijkt dat verschillende artiesten binnen indie op verschillende manieren heteronormativiteit doorbreken. Maar zoals uit de literatuurstudie blijkt, spelen publieken een cruciale rol in dit proces. Aan de hand van de analyse van vier focusgroepen wordt een beeld geschetst van de manier hoe hetero- en holebiseksuele indieliefhebbers deze muziek interpreteren. De rapportering start bij het centrale thema ‘heteronormativiteit en indie’, om dit daarna aan te vullen en te contextualiseren.

3.2.1 Heteronormativiteit bevestigen Zoals in de literatuurstudie werd aangehaald, verdeelt het discursief mechanisme van heteronormativiteit seksualiteit in afgebakende categorieën, waarbij heteroseksualiteit als het ideaal wordt beschouwd (Halberstam, 2005; Schippers, 2000; Valocchi, 2005). Hieronder worden visies aangehaald die heteronormativiteit in indie bevestigen.

Je hebt wel iets meer context omdat je dan de seksualiteit en het geslacht er kunt bij plaatsen, omdat je anders er automatisch vanuit gaat dat dat hetero liefdesliedje is (hetero 11, gesprek 4).

Bij het luisteren naar ‘I Still Remember’ van Bloc Party – een nummer waar holebiseksualiteit slechts subtiel naar voor komt - waren er steeds participanten, zowel in de hetero- als in de holebigroepen, die dachten dat zanger Kele Okereke zong over een meisje. “Als je een mannenstem hoort zul je rapper denken dat het een meisje is” (holebi 3, gesprek 2). In drie van de vier groepen waren er participanten aanwezig die de seksualiteit van Kele kenden en om die reden stelden dat dit lied over homoseksualiteit gaat. “Als je de voorkennis niet hebt van Kele die homoseksueel is, doordat dat genre zo – ik denk dan aan The Libertines of Arctic Monkeys – dat dat wel heel heteroseksueel is. Dat het daardoor hierdoor ook wel heteroseksueel lijkt.” De seksuele norm in indie blijkt hetero te zijn, alhoewel er in alle groepen steeds benadrukt werd dat indieliefhebbers wel openstaan voor andere seksualiteiten. Eén iemand noemde indie een genre voor “progressieve hetero’s”. Nog anderen wisten van de seksualiteit van Kele af en kenden het nummer, maar hadden toch nooit gedacht dat ‘I Still Remember’ over twee mannen gaat: “Ik heb dit nummer waarschijnlijk al honderd keren gehoord. Het is maar nu, door heel nauw op deze ene zin, en nu ook te denken in het kader van homoseksualiteit in muziek, dat ik nu denk, ja, maar ik had daar nog nooit bij stilgestaan” (hetero 1, gesprek 1).

Hierbij hoort wel meteen gezegd te worden dat het meerendeel in de heterogroepen teksten niet belangrijk vonden en dat holebi-thematieken, zeker als ze impliciet worden gebracht zoals bij ‘I Still Remember’, om die reden vaak over het hoofd worden gezien. De muziek en de indruk van een authentieke uitvoering worden als belangrijker gezien dan de lyrics:

20 Je moet bij het luisteren bij muziek al sterk bezig zijn met de tekst om er zo bepaalde dingen uit te halen. En als ik naar dit liedje luister, ga ik vooral luisteren naar de manier waarop hij zingt, en daar de klemtoon op leggen op het muzikale, en iets minder op het tekstuele. Maar ik vind het dan wel leuk dat wij daar nu toch nog dingen kunnen aan linken, allez, kvind dat wel tof. En inderdaad, zoals je zegt, als een tekst puur is, en allez, je merkt dat het gemeend is, dan is dat voor mij al, dan betekent dat veel, en waarschijnlijk voor die artiest ook dan. Dus dat vind ik dat wel OK (Hetero 8, gesprek 4).

Het ondergeschikte belang van teksten verklaart dus voor een groot deel waarom holebi-thematieken niet worden opgepikt, waardoor dit weinig te maken heeft met het bevestigen van heteronormativiteit. Natuurlijk zorgt dit er wel voor dat heteronormativiteit ook niet wordt uitgedaagd. Iemand noemde de taalbarrière als een reden waarom holebi-thematieken minder worden opgepikt: “Ik denk dat dat ook een groot deel is omdat we geen native english speakers zijn. Dat dat minder doordringt over wat dat nummer echt gaat” (Hetero 13, gesprek 4). Iemand anders zoekt bewust niet naar de betekenis dat een artiest aan een nummer heeft gegeven:

Dat kan veel invloed hebben, en voor mij is dat negatief soms. Omdat je dan alles te veel gaat betrekken op die persoon, en... dat vind ik niet ook de bedoeling. Misschien wil je gewoon dat die muziek iets voor jouw eigen is in de plaats van over die persoon (Hetero 10, gesprek 4).

Ook als holebiseksualiteit explicieter in muziek naar voor komt – in de focusgroepen was dat met een fragment uit ‘b’ van Perfume Genius – wordt heteronormativiteit bevestigd, alleen gebeurt het ditmaal alleen in de heterogroepen. Zo zegt iemand: “ik ken het liedje en ik weet dat de zanger openlijk homo is, maar ik had nooit dit liedje gedacht dat dit gaat over homoseksualiteit. Ik had nooit die link gelegd” (hetero 11, gesprek 4). Ook als reactie op ‘We Exist’ van Arcade Fire vertelden verschillende heteroseksuele participanten dat ze niet afwisten van de expliciete holebiseksuele inhoud. In de heterogroepen wordt het idee meermaals geuit dat een dergelijk openlijk holebiseksueel nummer kan aanstootgevend zijn voor bepaalde delen van de bevolking:

Ik kan me inbeelden ook, dat als je er heel expliciet mee uitpakt, dat het op een rare manier kan dat je een zekere groep in de maatschappij daarmee afstoot, denk ik. Ik kan me dat niet zelf inbeelden, maar ik denk dat er nog ergens nog heel klassieke conservatieve macho ideeën hangen dat mensen gaan zeggen ‘we moeten daar niet van weten’ (Hetero 1, gesprek 1).

Ook wordt het categoriseren van seksualiteit, wat een aspect van heteronormativiteit is, meermaals aangehaald. In de heterogroep gebeurt dit meestal bevestigend: holebi-artiesten krijgen een label op basis van hun seksualiteit opgeplakt en spreken dan ook een voornamelijk holebiseksueel publiek aan.

21 Zo zou een reden waarom Kele van Bloc Party enkel impliciet schrijft over zijn seksualiteit zijn omdat hij zo niet meteen gelabeld zou worden op zijn seksualiteit: “Misschien wil hij tegelijkertijd niet bekend staan als die homoseksuele zanger in dat indiebandje. Vandaar dat het subtiel is” (Hetero 2, gesprek 1). De link tussen de seksualiteit van artiesten en de seksualiteit van publieken komt ook aan bod, wat opnieuw bevestigt dat seksualiteit in hokjes wordt ingedeeld: “Ik denk dat Arcade Fire meer zal opbrengen, omdat ze inderdaad een publiek aanspreken die daar normaal minder mee bezig is dan Perfume Genius, ja, ge weet al heel snel waar dat hij voor staat, en die zal wel een fanbase hebben die met die dingen bezig is” (Hetero 14, gesprek 4). Iemand anders noemde de openheid van Perfume Genius een poging om een specifiek publiek aan te spreken: “Maar Perfume Genius doet dit hier wel om een bepaald publiek juist aan te spreken. Om zo een niche aan te boren dat hij niet zou aanboren moest hij dat verbloemt doen” (Hetero 2, gesprek 2).

Ook wordt er in de heterogroepen vaak een onlosmakelijk verband gelegd tussen gender en seksualiteit: “Ik denk dat de aanwezigheid van dat element dat eerder vrouwelijke gedachten oproept, dat het een man is die meer leunt naar een minder strikt onderscheid tussen man en vrouw en dus homoseksualiteit” (Hetero 1, gesprek 1). In datzelfde gesprek noemen andere participanten het beeld van homo als een verwijfde man stereotype. Wanneer een artiest naast heteroseksualiteit ook traditionele genderrollen uitdaagt, zoals gebeurd bij de fragmenten van Perfume Genius en Arcade Fire, wordt dat in de heterogroepen door sommigen als een “extreme vorm van homoseksualiteit” of “over the top” (Hetero 12, gesprek 4) beschouwd:

Ik heb toch een paar homoseksuele vrienden gehoord die dat zelf een beetje storend vinden dat als het over homoseksualiteit gaat dat het meteen zo heel extreem wordt. Terwijl zij niet meteen hebben dat zij bh's gaan aandoen. Het is een heel extreme vorm van homoseksualiteit (hetero 2, gesprek 1).

De seksualiteit van een artiest is voor sommigen minder problematisch dan transgenderisme:

Maar ik bedoel dat de zanger van Van Jets, die gaat in zijn naaste omgeving ook helemaal geen problemen hebben met hem als homo-zijnde. Maar iemand als Perfume Genius, die zich echt als vrouw begint te verkleden, dan kan ik me inbeelden dat die nog heel veel op zich krijgt van commentaren en dit en dat (hetero 14, gesprek 4).

In de holebi-groepen wordt meermaals kritiek geuit op het categoriseren en labelen van holebi-artiesten, wat het bestaan van heteronormativiteit in indie bevestigt:

22 Ik zou het raar vinden als je, allez, enerzijds mag het nooit uitmaken dat je homo zijt of hetero of whatever, dat mag niet uitmaken. Maar dat je bij alles dat je doet zou moeten zeggen dat je homo zijt. Dat klopt niet hé, als het niet uit maakt, maakt het niet uit (holebi 4, gesprek 2).

In de afronding van een focusgroepgesprek met holebi’s kwam dit spontaan naar boven als een pijnpunt binnen indie. Het onderstaande fragment van dat gesprek (gesprek 3) geeft die gedachten het beste weer:

Holebi 8: Ik ga eindigen met een iets meer negatieve toon misschien. Ik hoop dat het gewoon in de toekomst, ook zelfs in indiemuziek, dat muziek gemaakt door LGBT-mensen toch minder in dat LGBT-hoekje wordt gestopt. Zoals je vaak in een artikel leest over een artiest, bijvoorbeeld Perfume Genius, dat er altijd bij staat ‘the gay singer’. Holebi 7: Ja inderdaad, het gaat over de muziek hé. Holebi 5: Who cares! Holebi 8: Inderdaad, iedere keer dat erbij, dat stoort mij enorm. Holebi 5: Dat die liedjes niet worden geclassificeerd onder gay liefde, maar gewoon onder liefde. Holebi 8: Ik vind niet dat het woord ‘gay’ uit alle artikels moet geschrapt worden, de benaming moet er soms zijn om bepaalde aspecten van die muziek te kunnen over praten, maar dat is niet de ‘gay singer’. En bij heel veel artiesten zie je dat constant. Het is geen genre op zich. Dus ik hoop dat dat in de toekomst verandert.

Conclusie Heteronormativiteit in indie wordt dus op verschillende manieren bevestigd. Heteroseksualiteit lijkt de norm te zijn, en holebiseksualiteit wordt soms genegeerd of als potentieel aanstootgevend gezien. In de heterogroepen worden artiesten vaak gelabeld op basis van hun seksualiteit, wat in sommige gevallen leidt tot stereotypen, vooral dan over gender. In de holebigroepen kwam hier kritiek op, wat bevestigt dat seksualiteit vaak in categorieën ingedeeld wordt.

3.2.2 Heteronormativiteit doorbreken

Maar in de indiemuziek vind ik dat het echt wel toegankelijk is. Ofwel maakt het niet uit, ofwel geeft het een extra dimensie (holebi 2, gesprek 2)

Het bovenstaande citaat legt een visie vast die in alle vier de gesprekken terugkwam. Indie zou een “vrijer”, “veiliger” of “toegankelijker” genre zijn om holebithematieken impliciet of expliciet te behandelen. Er zou ook geen “macho-sfeer” heersen (holebi 3, gesprek 2). De reden daarachter zou zijn omdat er in indie meer ruimte is voor identiteitsuiting. Een indie-artiest kan zichzelf in zijn muziek

23 stoppen, waardoor seksualiteit – een belangrijk deel van iemands identiteit – veel gemakkelijker aan bod komt. Dat betekent ook dat holebiseksuele artiesten niet hoeven hun seksualiteit te adresseren: indie- artiesten schrijven over zichzelf en hun omgeving, wat kan leiden tot een song over seksualiteit, maar evengoed tot een liefdeslied. Wanneer dergelijke thema’s worden aangeraakt in indie, wordt dat door de participanten dan ook niet gezien als een statement:

Indie is altijd muziek die naar zichzelf kijkt, allez, den artiest kijkt altijd naar zichzelf, of toch heel vaak. En als er dan iemand homo is of lesbisch is, dan gaat het daar ook over gaan. Maar kheb nooit het gevoel gehad dat het vanuit een statement was ofzo, dat er iemand vond dat hij moest vechten en op de barricade springen en al (holebi 4, gesprek 2).

Aangezien holebiseksualiteit als deel van identiteit meer bespreekbaar is in indie dan in de meeste andere genres, worden volgens de participanten ook veel holebiseksuele artiesten aangetrokken tot het genre: “Ik denk eerlijk gezegd gewoon dat een LGBT-artiest meer kans heeft om terecht te komen in de indie- cultuur. Omdat je niet direct zult aanvaard worden in de mainstream, of toch minder gemakkelijk zal binnen geraken” (holebi 5, gesprek 3). Er zou dan ook sprake zijn van boegbeelden in indie. In de gesprekken werden veel holebiseksuele artiesten aangehaald, zoals Perfume Genius, Rufus Wainwright, Christine and the Queens, Antony Hegarty, The Irrepressibles en The Van Jets. Over de uitzonderlijkheid van holebiseksuele artiesten waren er verschillende meningen. In de holebigroepen werden deze artiesten als een minderheid, maar geen uitzonderlijkheid beschouwd: “Ik denk uiteindelijk dat dit toch nog altijd een marginaal deel is binnen indie, maar niet zo uitzonderlijk” (holebi 8, gesprek 3). In de heterogroepen waren er participanten die een artiest als Perfume Genius wel als een uitzondering zagen:

Ik denk dat het wel uitzonderlijk is als je over het algemeen indie bekijkt. Ik ben naar een optreden geweest van Perfume Genius in Leuven, en het viel me ook wel op, allez, als je een spectrum hebt van meer mannelijke homo's en meer vrouwelijke homo's, dan valt Perfume Genius toch meer naar de vrouwelijke kant. En dat valt ook enorm op aan zijn bindteksten, en toen had ik ook wel van "amai, da's het meest gay performance dat ik ooit heb gezien." Dus het feit dat het mij ook echt opviel, betekent dat ik het in het algemeen niet vaak tegenkom. En er waren ook veel homo's in de zaal, dat viel ook wel op (hetero 11, gesprek 4).

In het vorige hoofdstuk werd een beeld geschept van hoe ‘I Still Remember’, indie dat impliciet holebiseksualiteit behandelt, in de lezing van publieken toch heteronormativiteit bevestigt. Maar dat was niet de enige lezing van het nummer. In alle focusgroepen kwam het idee terug dat het lied, door de vrij neutrale tekst, net wil de boodschap overbrengen dat gevoelens tussen twee mannen dezelfde zijn als de gevoelens tussen een heteroseksueel paar. In de heterogroepen kwam daarbij het idee naar voor dat

24 hetero’s zich in de gevoelens kunnen herkennen, terwijl holebi’s zich ook kunnen herkennen in het verhaal.

Misschien wil hij juist bewijzen hoe universeel liefde is. En inderdaad niet in de clichés te vallen, maar dat iedereen er zich in kan herkennen en er kan in verplaatsen, van ook wel zijn het twee mannen, het blijft hetzelfde omdat die gevoelens herkenbaar zijn. En misschien is dat ook juist iets dat andere jonge homo's die niet goed weten, of mensen die twijfels hebben, die daar ook kracht kunnen uit putten. Dat het voor andere mensen misschien een normaal nummer lijkt, maar dat zij meer op die andere betekenis focussen, en dat dat hen kan helpen ja, zoiets (hetero 11, gesprek 4).

Iets soortgelijk werd verkondigd in de holebigroepen. Doordat holebiseksualiteit in het nummer niet uitgesproken wordt behandeld, zou dit vaak genegeerde thema aangeraakt worden zonder hetero’s te storen.

Ik vind wel mooi, lik dat hij zegt, het is niet expliciet, waardoor je erover kunt nadenken. Het toont ook wel dat gay people en anderen ook gevoelens hebben, terwijl dat hetero's op de een of andere manier denken dat je dat gewoon expres dat doet om hen te ambeteren. Terwijl wij effectief gevoelens hebben (Holebi 6, gesprek 3).

‘Queen’, het indielied waar holebiseksualiteit expliciet behandeld wordt, leek ook bij te dragen aan het doorbreken van heteronormativiteit. De reacties in de holebigroepen waren uitsluitend positief, in de heterogroep waren ze gemengd (zoals in vorig hoofdstuk werd aangehaald). Holebi’s vonden het belangrijk dat ze zich ook gerepresenteerd zagen in muziek, alsook dat ze op gelijke waarde van hetero’s worden geschat:

Ik denk dat het leuke daaraan is en het belangrijke daaraan is dat, ja, je het gevoel hebt dat je ook gerepresenteerd wordt in de media, en dat het niet allemaal hetero's zijn die muziek maken. Maar dat er echt artiesten zijn waar je je ook mee kunt vergelijken. En euh er kunt inleven als holebi-mensen en transmensen ook zo'n kunst kunnen maken. En ook naar de wereld toe, tonen van ‘wij kunnen dat ook, wij zijn niet anders dan jullie’. Das gewoon in het algemeen goed voor bewustwording en een positief beeld te geven tegenover hetero- en cispersonen van wij zijn ook wel mensen (Holebi 7, gesprek 3).

Ook in de heterogroepen werd muziek als die van Perfume Genius veelal als iets positief gezien. Dit was een reactie op het lied (gesprek 4):

25 Hetero 14: Ik vind dat goed, allez, dat valt toch alleen maar aan te moedigen, want allez, dat is iemand die er waarschijnlijk in zijn leefwereld heel veel problemen mee heeft en heel veel moet voor strijden, en als hij daar een podium voor krijgt, en als hij daar, allez, dat veel andere mensen daaraan hebben. Hetero 13: Ik denk dat andere mensen daarmee geholpen zijn. Hetero 8: Het is wel leuk dat dat via muziek zo in de publieke sfeer geraakt, dat thema. Dat vind ik wel belangrijk.

Preaching to the choir Over de impact van indie met expliciete holebi-thematieken kwam in elk gesprek een soortgelijke visie naar voor, namelijk dat het publiek voor deze muziek bestaat uit mensen die al “aanvaardend” en “open- minded” zijn tegenover de LGBT-gemeenschap. Verschillende participanten stelden daarom dat holebi- thematieken in indie weinig tot geen impact hebben. “Tis altijd 'preaching to the choir', ge weet wel. De mensen die luisteren zijn al lang overtuigd van hun standpunten. Maar goed ja, dat toch ook geen kwaad hé” (holebi 4, gesprek 2). Hetzelfde werd verkondigd in de heterogroepen:

Dat vind ik dan ook het dubbele aan dat Arcade Fire bijvoorbeeld zo'n muziek maakt. Da's allemaal vree positief en al, maar dat is allemaal meer aanvaard bij onze generatie, terwijl Arcade Fire ook vooral populair is bij onze generatie. Daar kunnen zij natuurlijk niets aan doen, en het is positief en al, maar in feite heeft het niet de impact die het zou kunnen hebben als het iemand is, allez, op zich gaat dat vree weinig veranderen omdat dat volgens mij maatschappelijk de aanvaarding daarvan, allez, omdat den doelgroep van den band ook al vree aanvarend is (Hetero 10, gesprek 4).

In één holebi-groep kwam het idee naar boven dat holebi’s sowieso al open-minded zijn, omdat ze al met miskenning te maken hebben gehad. Daardoor zou indie holebi’s aantrekken (gesprek 3):

Holebi 8: Dat je dus meer open-minded bent. En dat maakt dat iedereen die in de indiewereld dan zit of naar indie luistert, dat het hen allemaal niet uitmaakt. Holebi 5: Dat maakt ook dat er meer kans is dat je homo bent want in feite, holebi's en iedereen uit de LGBT-community, is sowieso al meer openminded, omdat ze - en ik wil niet iedereen over dezelfde kam scheren - maar voor ergere situaties hebben gestaan, of weten van ergere situaties, dan dat heteromensen dat doen. Dat maakt hen wel openminded en vriendelijker en hoe je het ook kunt noemen.

En niet alleen indieliefhebbers zouden meer aanvaardend zijn, ook inwoners van grootsteden:

26 Ik denk dat ook wel. Van Izegem zijnde... Hier in Gent kun je daar mee afkomen, maar als je in Izegem op en top... Daar zouden nog steeds mensen over struikelen, dat denk ik wel ja. Als hij echt homoseksualiteit als hoofdthema van je act of nummer of lyrics houdt, dan denk ik wel dat er daar nog steeds een deel van de bevolking niet meer geïnteresseerd is in jouw muziek (Hetero 6, gesprek 1).

Daarnaast zou er meer aanvaarding zijn in België dan in andere landen, waardoor er hier minder controverse rond dergelijke songs zou zijn. Vooral de Verenigde Staten kwam telkens terug als een conservatiever land (gesprek 2):

Holebi 2: En zeker dat ik het zei: in hedendaags België moet je al ver zoeken om - toch op onze leeftijd - echt homofoben te vinden. Holebi 3: Homofobie niet, maar wel veel mensen die heel stereotype denken. Holebi 2: Ja, da wel, maar da is ook, allez, stereotype denken, dat kan over alles. Holebi 4: Tis een kwestie van tijd peinsk. Holebi 1: Ik denk dat het in de Verenigde Staten nog anders moet zijn, daar moet er nog meer homofobie zijn.

Ook zou een stijgende aanvaarding van de LGBT-gemeenschap iets van deze tijd zijn:

Nu, de reden waarom ik denk dat Arcade Fire dit doet, is omdat het iets is van deze tijd, en dat ze daarmee ook zo beetje dat thema willen verkennen en naar buiten brengen nog meer, maar ja, gewoon omdat dat iets is dat deze tijd meer en meer naar boven komen (Holebi 7, gesprek 3).

Deze gedachtegang volgend, is er weinig nood aan indiemuziek met holebi-thematieken, aangezien indieliefhebbers, zeker de jongvolwassenen die wonen in een Belgische grootstad, al open staan voor verschillende seksualiteiten. Als artiesten echt een impact willen maken in de aanvaarding van de LGBT-gemeenschap, moet dat gebeuren in de mainstream. In het volgende fragment wordt deze visie geuit als een reactie op een meer optimistische visie (gesprek 3):

Holebi 7: Das gewoon in het algemeen goed voor bewustwording en een positief beeld te geven tegenover hetero- en cispersonen, van wij zijn ook wel mensen. Holebi 5: Je zegt zo dat het door muziek te maken over komt, maar ik peins niet dat ze dit ooit op de radio gaan zetten. Toch niet op Q-music of conventionele radio. Hoe gaat dat dan komen bij cis en hetero's?

27 Holebi 8: […] Er zouden ergens een paar grote personaliteiten moeten staan, en dan pas denk ik. Ik zie anders niet snel gebeuren dat hetero's zoiets echt zwaar gaan oppikken.

Ook in de heterogroepen weerklonk deze visie (gesprek 2):

Hetero 9: Ik denk wel dat bij mainstream, dat ze dat wel graag aanhalen dat thema, omdat het dan gewoon voor het brede publiek, allez, gewoon... Hetero 8: Meer impact heeft. Hetero 9: Ja.

De maatschappelijke impact zou groter zijn, maar omdat het commercieel als nadelig wordt gezien, zouden artiesten in de mainstream meer op de vlakte blijven: “Moest die [Justin Bieber] nu homo zijn, zou dat niet commercieel verstandig zijn. Natuurlijk zou er wel een maatschappelijke impact zijn” (Hetero 3, gesprek 1).

Het watervaleffect Niet iedereen beschouwde holebi-thematieken in indiemuziek als “preaching to the choir”. Een groot deel van de participanten, zowel hetero als holebi, geloofden in wat enkele keren “het watervaleffect” werd genoemd: holebi-thematieken in indiemuziek zorgen telkens voor een beetje meer aanvaarding. In het volgende fragment komen deze twee visies tegenover elkaar te staan (gesprek 4):

Hetero 14: In mijn leefwereld is dat alleszins absoluut niet nodig. Hetero 10: Tis dat dat ik ook wilde zeggen, in onze leefwereld is dat minder nodig dan bij andere. Hetero 11: Het is ‘preaching to the reverted’ eigenlijk. Hetero 13: Denk je wel ook niet dat je er soms aan herinnerd wordt, dat je er dan zelf nadenkt erover, dat dat goed is? En dat je een gesprek kunt aangaan met jouw bredere vriendengroep, en dat er daar dan misschien tussen zitten, allez, das de waterval dan hé. Hetero 9: Als je bijvoorbeeld een liedje laat horen aan iemand, en das een tof liedje, en dat je dan bijvoorbeeld aan jouw ouders of jouw tante of weetekiket, en dat je dan die clip aan al de rest ne keer rond toont, dan vind ik dat wel dat het een breder publiek bereikt. En ik denk wel dat dat zou kunnen, ah kga ne keer een clipke tonen. Ik vind dat wel dat het een breder publiek haalt.

Hetzelfde watervaleffect werd ook verkondigd in de holebigroepen:

28 Maar ook, om toch iets positief over hetero's te zeggen, dat vaak mensen die hetero zijn en naar indie luisteren, op die manier ook veel meer holebi-vrienden en op die manier veel meer affiniteit ermee hebben en dus vanuit hun perspectief het sneller begrijpen over wat dat gaat en wat die persoon heeft doorgemaakt, zonder dat hij het zelf heeft moeten doormaken. Ik denk dat dat ook belangrijk is. Als in, ik ken dit supergoed, waardoor heel veel van mijn heterovrienden dit ook, en dat verruimt voor hen ook (Holebi 8, gesprek 3).

Het idee dat indie heeft bijgedragen aan de stijgende aanvaarding van holebi’s werd ook een aantal keer verkondigd:

Misschien ook wel omdat indie dat voor een stuk mogelijk gemaakt heeft om dat te doen hé. Denk ik. Volgens mij is het ook allemaal tijdsgerelateerd. In de jaren 60 zal het niet zoveel over homoseksualiteit in muziek geweest zijn, omdat dat toen echt niet kon. Misschien kan dat nu wel, en indie is een muziekgenre die de laatste jaren, misschien tien jaar, opgekomen is, samen met het feit dat het meer algemeen aanvaard is dat er homoseksualiteit is. En dan het inderdaad zijn dat mainstream op de kar springt, omdat het pad al wat geëffend is (Hetero 12, gesprek 4).

Conclusie In het vorige hoofdstuk werden verschillende manieren waarop heteronormativiteit wordt bevestigd in de receptie van indiemuziek aangehaald: heteroseksualiteit is de norm en in de heterogroepen werden holebi-thematieken soms genegeerd of gestereotypeerd. Uit dit hoofdstuk blijkt dat er ook een positief verhaal te vertellen valt. Indie werd in alle groepen gezien als een van de veiligste genres om holebi- thematieken te brengen, omdat indie zich voornamelijk bezighoudt met identiteitsuiting en niet met toegankelijkheid. Daarom zouden holebi’s aangetrokken worden door het genre, zowel om muziek te schrijven als om ernaar te luisteren. De receptie van impliciet gebrachte holebi-thema’s in indie kunnen zowel heteronormativiteit bevestigen als doorbreken. Bevestigen kan doordat indieliefhebbers, al dan niet bewust, niet opmerken dat het lied deze thematieken behandeld. Doorbreken kan omdat muziek zonder uitgesproken holebiseksueel karakter de idee suggereert dat liefde universeel is, ongeacht seksualiteit. Daarnaast zou een impliciet nummer toegankelijker zijn voor hetero’s. In de heterogroepen werden artiesten zoals Perfume Genius, die openlijk bezig zijn met holebiseksualiteit, eerder uitzonderlijk genoemd. Alleen in deze groepen leidde de receptie van expliciete nummers tot zowel het bevestigen als het doorbreken van heteronormativiteit. In de holebigroepen werden openlijk holebiseksuele artiesten niet als een uitzondering, maar meer als een minderheid beschouwd. In deze groepen werd een nummer als ‘Queen’ enkel positief benaderd: holebi’s kunnen zich identificeren met de artiest, alsook zou de blik van hetero’s door deze muziek verruimd worden. Over de impact van indie met holebi-thematieken vielen de meningen uiteen in twee kampen. Kamp één, ‘preaching to the choir’, gelooft niet dat deze muziek iets zal veranderen: indieliefhebbers zijn in se mensen met een open geest,

29 waardoor ze zowel openstaan voor alternatieve muziek als voor andere seksualiteiten. Er zou pas werkelijk iets veranderen als dergelijke muziek in de mainstream terecht komt. Kamp twee, ‘het watervaleffect’, stelt dat alle beetjes helpen. Al bij al is indie een genre waar heteroseksualiteit de norm is, maar waar meer ruimte is voor andere seksualiteiten dan in de meeste andere genres.

3.2.3 Heteroseksueel perspectief Hierboven werd een beeld geschept van de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit. In wat volgt worden context en aanvullingen hierbij gegeven. Eerst wordt het heteroseksueel perspectief behandelt, waarna er aandacht wordt gevestigd op de betekenis van indie en het verschil tussen indie en mainstream in het doorbreken van heteronormativiteit.

In elk gesprek werd een fragment van de videoclip van ‘We Exist’ van Arcade Fire afgespeeld. In zowel klank als beeld staan holebiseksualiteit en transgenderisme er centraal, terwijl de band en de hoofdacteur - die transgender speelt – hetero zijn. In alle groepen werd dit als uitzonderlijk beschouwd: “Dat is weinig evident. Dat is een van de enige die ik ken dat dat gebeurt dat iemand heteroseksueel een homoseksuele identiteit aanmeet in een nummer” (Hetero 3, gesprek 1). “Heel straf” (Holebi 8, gesprek 3) of “gedurfd” (Hetero 13, gesprek 4) waren andere reacties op het nummer. Een heteroseksueel perspectief op holebiseksualiteit werd als uitzonderlijk maar wel mogelijk gezien:

Ik weet niet direct een ander voorbeeld natuurlijk, maar bedoel, stel je voor dat je een goeie vriend hebt of een broer die homo wordt of uit de kast komt, dan raakt dat jou toch ook keihard en kun je er ook muziek over maken. Zodat je eigenlijk in zijn stem spreekt. Dat mag van mij (Hetero 7, gesprek 1).

Dit thema aanpakken past dus opnieuw binnen het idee dat indie vooral bestaat uit identiteitsuiting. Hetzelfde werd gezegd in de holebigroepen (gesprek 2):

Holebi 4: Maar je hebt opnieuw totaal niet het gevoel dat er moet gevochten worden voor de zaak ofzo. Het is gewoon de tristesse van het leven die toevallig wordt veroorzaakt door seksualiteit. Holebi 2: Nja, kheb er ook geen probleem mee dat ie dat doet. Das gewoon een tekst schrijven dat mensen aan het denken brengt, en als dat nu over een homo gaat of pestgedrag bij kindjes, allez, nja.

De reactie op dit heteroseksueel perspectief was voornamelijk positief. In de heterogroepen waren er die het onbelangrijk vonden wie muziek schrijft, terwijl er anderen waren die persoonlijk een holebiseksuele kijk verkozen boven een heteroseksuele kijk op holebiseksualiteit (gesprek 4):

Hetero 11: Ik vind het interessanter om een homo zelf over zijn ervaring te horen. Hetero 14: Ge voelt dat Perfume Genius ervaring heeft ermee. Hetero 11: Allez, Arcade Fire doet dan zo van "hé we doen mee met de strijd". Leuk gedaan, maar het is interessanter als een homo zelf, allez. Het is veel krachtiger als ene homo zelf zegt "riddled with disease", dat heeft een veel grotere emotionele impact, omdat hij dat zelf als slachtoffer van die vooroordelen allez ja, daar sarcastisch mee over zingt.

Waar de persoonlijke impact misschien groter is bij het horen van een holebiseksueel perspectief, zou de maatschappelijke impact groter zijn bij een heteroseksuele kijk. Dit werd verklaard vanuit het argument van ‘preaching to the choir’:

Ik denk dat Arcade Fire meer zal opbrengen, omdat ze inderdaad een publiek aanspreken die daar normaal minder mee bezig is dan Perfume Genius, ja, ge weet al heel snel waar dat hij voor staat, en die zal wel een fanbase hebben die met die dingen bezig is, en, ja kweet niet, ik denk dat Perfume Genius nog meer ‘preaching to the choir’ is dan Arcade Fire (Hetero 14, gesprek 4).

In de heterogroepen kwam het idee naar boven dat een holebiseksueel perspectief voor holebi’s wel veel betekenisvoller moet zijn (gesprek 1):

Hetero 6: Ik denk een verschil in beleving als voor een homoseksueel dan voor een heteroseksueel. Een homoseksuele mens die die issue aankaart, dan wordt dan door mensen die zelf homoseksueel zijn, gezien als een lotgenoot die het ook aankaart en die er ook mee bezig is. En dan kun je wel begrijpen dat sommigen denken dat hetero's niet weten wat het is om te weten wat het is om homoseksueel te zijn. Hetero 1: Het is inderdaad dubbel, het is goed bedoeld om het bespreekbaar te maken, maar aan de andere kant... Hetero 3: … weten ze niet wat het is. Hetero 1: Voor homoseksuelen moet Queen veel authentieker overkomen dan Arcade Fire. Hetero 2: Inderdaad. Aangezien dat wij daar minder dagdagelijks in ons leven mee geconfronteerd worden met die issues, dat het voor ons minder uitmaakt wie het brengt in de muziek. Hetero 6 zei dan ook dat hij nog nooit had opgemerkt dat dat nummer daarover gaat.

Daarnaast waren er enkele participanten in de heterogroepen die een dubbel gevoel hadden bij het heteroseksuele perspectief in ‘We Exist’ (gesprek 4):

31 Hetero 14: Nu dat ge het zegt vind ik het wel vreemd dat Arcade Fire maar altijd zingt van "we" altijd, terwijl hij zelf te kennen geeft dat hij geen transgender is. Dan vind ik dat vreemd dat hij in een we-persoon praat. Hetero 11: Het is een beetje aanstellerig dan. Hetero 12: Ja maar voor hetzelfde geld is zijn broer wel travestiet en kan hij zich daar perfect in verplaatsen.

Dit dubbele gevoel kwam niet terug in de holebigroepen. Daar weerklonk steeds de visie dat holebi- thematieken in indie sowieso goed zijn, ongeacht de seksualiteit van de artiest:

Als ik muziek zoek, dan denk ik nooit "ik ga eens muziek zoeken specifiek van een trans of lesbische of bi of wat dan ook artiest". Ik zoek gewoon goede muziek, en, ja, voor mij is dat niet doorslaggevend. Maar het is natuurlijk wel leuk dat de muziek waar je naar luistert die thema's naar boven komen, en of dat nu door een hetero is of een LGBT-artiest, zolang dat het goed in elkaar zit en goed gebracht wordt, is dat positief, en is dat ook verbredend van blik (Holebi 7, gesprek 3).

Holebi’s zagen geen minderwaarde aan een heteroseksuele artiest die holebi-thematieken behandeld en vonden het dan ook niet aanstellerig. Ze zagen wel een meerwaarde in een holebi die hetzelfde doet. Dit bevestigt de gedachtegang van hetero’s over het grotere belang van een holebiseksueel perspectief voor holebi’s (gesprek 3):

Holebi 8: Ja inderdaad, het is niet omdat de zanger niet dezelfde seksualiteit heeft als u, dat je niet kunt vereenzelvigen met het verhaal ofzo. Dat betekent het helemaal niet. Het is wel vaker zo dat een heteroseksuele zanger over heteroseksuele liefdesverhalen praten, maar het gaat over gevoelens inderdaad, en het betekent niet dat je er niet ook in je hoofd er een beeld kunt over scheppen. Al merk ik zelf als er een band is met een homoseksuele zanger, zoals the Drums, of Seth Bogart van Hunx and his punx, dat dat ergens wel... Holebi 7: ...sneller klikt... Holebi 8: ... ja dat dat een klik is in je hoofd van "ah das leuk". Zoals bij The Drums hebben ze heel dramatische teksten, dat ik dan wel, al ben ik niet echt een lyrics mens, ik sneller naar lyrics ga luisteren. Gewoon omdat ik iets benieuwder ben over hoe die persoon zijn verhaal is.

Voor holebi’s wordt de seksualiteit van een artiest dan ook pas belangrijk als ze zich in de seksualiteit van de muziek herkennen:

32 Voor mij is dat niet super superbelangrijk, maar kmoet wel zeggen, alst nu een meisje is en ik weet dat ze ook op meisjes valt en ze is knap, dan zal ik er misschien rapper naar luisteren. En stel nu dat ze teksten schrijft die tot mij spreken, datk zoiets heb van "ja ik kan mij daar wel in vinden" enzo, en dat heeft met dat seksualiteitsding te maken, dan zal ik er ook wel rapper naar luisteren dan naar iemand anders. Maar op zich, als de muziek goed is, zou ik niet eerst gaan zoeken welke seksualiteit deze persoon heeft (Holebi 2, gesprek 2).

Of als ze zich net helemaal niet in de seksualiteit van de muziek herkennen. In de holebigroep wordt namelijk melding gemaakt dat expliciet heteroseksuele, masculiene rockbands afstotend kunnen zijn:

Daarnet zei ik dat het niet superhard uitmaakt welke seksualiteit een artiest heeft, al helpt het om met iemand te kunnen personaliseren, maar aan de andere kant moet ik wel toegeven dat ik echt zo megamasculiene als in Foo Fighters en Eagles Of Death Metal, dat dat mij echt niet aanspreekt. Is dat mijn muzieksmaak? Ja, maar dat is waarschijnlijk gestuurd door mijn seksualiteit. Met al dat borstklopperij van een heteroseksuele man die daar zo staat te geven, dat ik daar ergens over haper (Holebi 7, gesprek 3).

Conclusie Het heteroseksueel perspectief op holebiseksualiteit in indiemuziek zorgt dus voor nuanceverschillen in de relatie tussen indie en heteronormativiteit. Voor hetero’s kan het een iets grotere persoonlijke en een iets kleinere maatschappelijke impact hebben als een holebi muziek schrijft over zijn seksualiteit. Daarnaast werd in de heterogroepen verwacht dat holebi’s een holebiseksueel perspectief verkozen, omdat het heteroseksuele perspectief wel als aanstellerig kan gezien worden. Wanneer seksualiteit expliciet in muziek voorkomt, dan zal dat effect hebben op de appreciatie door holebi’s: ze herkennen zich in indie met expliciet holebiseksuele thema’s en worden afgestoten door expliciet heteroseksuele thema’s.

3.2.4 Indie Indie als containerbegrip De meningen over de betekenis van het begrip ‘indie’ waren verdeeld. Enkele participanten vonden indie een containerbegrip: “een heel breed genre, waar ze alles in smijten dat ze niet kunnen benoemen” (Hetero 13, groep 4). Enkele participanten vonden dat het begrip, door zijn breedheid, zijn waarde voor een deel heeft verloren:

Ik vind dat ook. Die term ‘indie’, het is niet echt mainstream, en je hoort het nu ook bij bands als Tame Impala, dat wordt dan wel echt mainstream, dat is geen indiemuziek meer. Ik vind dat inderdaad ook een containerbegrip. Ik vind op zich, het verliest een beetje zijn waarde omdat er

33 gewoon allerlei bands onder te plaatsen vallen. Als je echt een genreclassificatie naar een sound wil doen, dan kun je indiemuziek, dan heb je alles en nog wat dat je eronder kunt plaatsen. Als je natuurlijk gaat naar een genreclassificatie op basis van populariteit, dan vind ik dat ook een beetje zijn waarde verliezen (Hetero 6, gesprek 1).

Eén iemand vond indie te breed om nog te gebruiken. Waardoor het onmogelijk zou zijn om onderzoek op te zetten naar holebiseksualiteit en indie:

Het zou mooi zijn mocht je in jouw thesis kunnen zeggen: indiemuziek is daaraan gelinkt. Maar ik denk dat indie zo'n containerbegrip is dat je dat onmogelijk kunt linken daaraan. Dat lijkt me toch te kort door de bocht, omdat je zoveel verschillende artiesten daarin hebt. Je kunt Pete Doherty - zo'n mannelijke artiest - onmogelijk vergelijken met Sufjan Stevens, terwijl ze allebei vallen onder de noemer indie (Hetero 2, gesprek 1).

Indie tegenover mainstream De bovenstaande visie werd besproken in de literatuurstudie, waar de literatuur van Shuker (2005), Henry & Novara (2009) en Fonarow (2006) stelt dat de grens tussen indie en mainstream dunner is geworden, maar niet is verdwenen. Indie zou namelijk steeds authenticiteit en romanticisme verkiezen boven commercieel succes. Deze ideologie werd verschillende keren bevestigd in de groepsgesprekken:

Een zo groot mogelijk publiek aanspreken, terwijl indie-artiesten daar niet mee bezig zijn. Die zijn bezig met hun eigen innerlijkheid en ze maken de muziek dat ze willen maken (Holebi 2, gesprek 2).

Er is gewoon veel meer eigenheid. Der zit gewoon veel meer persoonlijkheid, doorgaans, in indiemuziek. Omdat het veel meer vanuit hunzelf moet komen, en niet uit een of andere producer die zo wat beats geeft, en zo wat zegt wat er moet gebeuren. Het komt veel meer uit de persoon zelf, of de band zelf (Holebi 6, gesprek 3).

Hetero 9: Ik denk dat het bij indiemuziek meer sneller is dat er muziek wordt gemaakt uit frustratie of ja, Hetero 10: Emotie. Hetero 9: Ja, en bij mainstream is het dan meer van "we gaan die thematiek aanhalen" ofzo (gesprek 4).

Hierdoor stelden de meeste participanten indie tegenover mainstream op, waardoor indie voor sommigen muziek is dat niet bekend is: “Aan indie denk ik vooral zo aan dingen die op dat moment

34 heel onpopulair zijn en met weinig geld zijn begonnen, en dan populair worden gemaakt via het internet, maar dat je nooit hoort op de radio” (Holebi 5, gesprek 3). Anderen zagen deze onafhankelijkheid en onbekendheid als de oorsprong van het genre, maar geloven ook dat indie ondertussen een geluid heeft gekregen (gesprek 4):

Anderen herkennen indie aan een soort gevoel. Dat gevoel zou vrijer, intiemer en “onafgewerkt” (Holebi 1, gesprek 2) zijn:

Indie heeft ergens een geluid, maar het is niet echt een geluid, het is eerder zo'n gevoel - dat misschien in de begindagen van ‘independent music’ het misschien wel een geluid had, zo eerder zo the Smiths enzo. Dat dat toen eerder het geluid was van indie. Maar dat het nu eerder zo ruim gaat dat het een gevoel is dat je hebt (Holebi 8, gesprek 3).

Aangezien de meeste participanten indie tegenover mainstream plaatsten, werden vaak contrasten aangehaald tussen beide in verband met seksualiteit. Indie zou namelijk een veel toegankelijker genre zijn dan mainstream voor holebi’s: “Ik denk de reden dat je in de indiewereld beland, is omdat je niet in de mainstream media plaats hebt” (Holebi 5, gesprek 3). Deze visie werd ook in de heterogroepen verkondigd:

Maar veel mensen uit alternatieve milieus luisteren naar muziek voor de muziek en, allez ja, is er de verdraagzaamheid voor individuen en hun voorkeur vrij groot. Ik denk dat pop een vrij moeilijk milieu moet zijn om daar jou te ‘outen’ als homo (Hetero 3, gesprek 1).

De reden waarom er minder plaats is voor holebi’s binnen de mainstream is omdat dat commercieel minder oplevert:

Ik denk dat dat niet goed verkoopt. Je stoot een groep af en een groep aan. Ik denk dat er commercieel jammer genoeg een onderscheid is tussen een heterogethemateerde carrière of echt

35 een homoseksueel of biseksueel gerelateerd nummer. Ik denk bijvoorbeeld ook, veel van die dingen kunnen nog meer dan toe, maar ik denk dat indiemuziek meer een plek is waar dat kan dan in de mainstream (Hetero 6, gesprek 1).

Sommige participanten geloven wel dat er uitzonderingen zijn in de mainstream, maar dat de regel toch stelt dat holebi-thematieken in mainstream bedoeld zijn om een bepaald publiek te bereiken:

Ja, met marktstrategieën. Want bijvoorbeeld "hier en daar lijkt onze muziek aan te slaan bij homoseksuelen, misschien moeten we die markt beetje exploiteren." Het is ook te zien, in de mainstream, wie de muziek maakt. Als ze het zelf doen, wat denk ik nog voorkomt, misschien kan er dan ook een persoonlijke reden achter zitten, misschien kunnen we dat dan niet direct afdoen als marketing, maar het kan (Holebi 2, gesprek 2).

Vanuit het argument van ‘preaching to the choir’ zouden holebi-thematieken in muziek pas echt impact hebben als ze in de mainstream terecht komen. Maar deze optie is uiteindelijk een doodlopende straat, want als deze thema’s in de mainstream komen, dan wordt dit meestal als een marktstrategie en dus een holle boodschap gezien. Mainstream artiesten zouden deze thema’s maar adresseren om “meer persaandacht” (Hetero 13, gesprek 4) te krijgen. Dat geldt niet alleen voor mainstream muziek over holebi’s, maar ook over andere minderheden:

Wat dat peins ik ook is, met mainstream, daar schiet je altijd jezelf een beetje in de voet zo. Als je afkomt met een boodschap in de mainstream, wat direct een holle boodschap wordt, omdat jouw publiek zo groot is. Kpeins dan aan U2 als zij afkomen met under activistische filmpjes, staat den elft van het publiek te lachen van ‘ah meenjet?’ (Holebi 4, gesprek 2).

Omdat persaandacht positief is voor het succes van een artiest, zouden mainstream artiesten meer dan vroeger holebi-thematieken aanpakken, net om controverse te wekken en zo in de media aan te trekken.

Dus ik denk dat dat mainstream wel nog wel momenteel niet zoveel meer, ik denk niet dat indie zoveel veiliger is dan mainstream voor homo's. In mainstream hebben ze wel ietske later op die bandwagon gesprongen, van kijk, we kunnen een statement maken, het is controversieel misschien, en daardoor komen we in de media. Allez, dat dat ook een strategie is dat er in de mainstream wordt gebruikt (Hetero 10, gesprek 4).

Wanneer holebi’s in de mainstream gerepresenteerd worden, gebeurt dit volgens participanten uit de holebigroepen meestal met clichés, en zelden met een positieve representatie (gesprek 3):

36 Holebi 5: Ik denk eerlijk gezegd gewoon dat een LGBT-artiest meer kans heeft om terecht te komen in de indie-cultuur. Omdat je niet direct zult aanvaard worden in de mainstream, of toch minder gemakkelijk zal binnen geraken. Holebi 8: Behalve als u super out en gay en ‘over the top’ gedraagt, dan wel, dan worden stereotypen gecreëerd. Holebi 5: Dan kan er worden mee gelachen. Ik denk dat een persoon die effectief over zware gevoelige thema's zingt, waar dat de meerderheid van de personen er niets van snapt, aangezien we nog altijd een mindergroep zijn, en op die manier komt dat niet direct in de mainstream media gewoon omdat de meerderheid niet kan ‘connecten’ met de muziek. Tenzij dat het natuurlijk lijk Jani, of, allez, niet om hem af te breken hij doet ook goed werk, maar meer om te lachen is, dan komt dat al gemakkelijker over.

Conclusie Voor de meerderheid van de participanten krijgt indie vooral betekenis als het tegenover mainstream geplaatst wordt. Aangezien indie zich richt op identiteit en mainstream op het publiek, is het veel waarschijnlijker dat indie heteronormativiteit zal doorbreken. In de mainstream houden artiesten zich meestal op de vlakte. Wanneer holebi-thematieken toch in de mainstream worden behandeld, wordt dat door de indieliefhebber gezien als een marktstrategie, waardoor het een holle boodschap wordt. Vanuit het argument van ‘preaching to the choir’ is het dus vrij moeilijk om heteronormativiteit te doorbreken: holebi-thematieken in indie bereiken slechts holebi’s en hetero’s die open staan tegenover holebi’s, en deze thematieken in de mainstream worden als betekenisloos beschouwd.

37 CONCLUSIE

Het artikel van SPIN dat de aanzet gaf tot dit onderzoek somde een tiental voorvallen op die, volgens de journalist, suggereerden dat de receptie van holebi’s in indie problematisch slecht is (Juzwiak, 2011, 5 oktober). Aangezien onvoldoende wetenschappelijke literatuur over deze kwestie bestaat, werd met deze scriptie geprobeerd om een licht op de onduidelijke relatie tussen indie en seksualiteit te schijnen. Hiervoor werd de volgende centrale onderzoeksvraag opgesteld: ‘wat is de rol van indiemuziek bij het doorbreken van heteronormativiteit?’ In het vooronderzoek werden verschillende voorbeelden van holebithematieken in indie uitgewerkt. Het was hieruit duidelijk dat er een aantal holebiseksuele indie-artiesten bestaan, dat deze artiesten seksualiteit soms impliciet en soms expliciet behandelen, en dat ook heteroseksuele artiesten holebiseksualiteit aanhalen. Natuurlijk was het nooit de opzet om met dit vooronderzoek een exhaustief overzicht van alle praktijken in indie op te stellen, toekomstig onderzoek is hier dus zeker aangewezen. Het werkelijke onderzoek was gefocust op de receptie van deze indienummers met holebithematieken. Hiervoor werden focusgroepen afgenomen met aparte holebi- en heterogroepen. De gesprekken werden geanalyseerd door middel van thematische analyse. Hieruit bleek dat indie in sommige gevallen heteronormativiteit bevestigd, en in andere gevallen heteronormativiteit doorbreekt. Bevestiging gebeurde vooral door heteroseksuele indieliefhebbers die artiesten vaak labelen op basis van hun seksualiteit, wat soms leidt tot stereotypering. Holebi’s confirmeerden dat dit volgens hen soms gebeurd. Daarnaast zag elke indieliefhebber heteroseksualiteit als de norm van het genre. Holebi- thematieken werden vaak ook genegeerd, alhoewel dit gedeeltelijk kan verklaard worden vanuit het mindere belang dat sommige participanten hechtten aan de – Engelstalige - tekst van een nummer. Alhoewel dat heteronormativiteit in de receptie van holebi-thematieken in indie soms bevestigd werd, leek de rol dat indie speelt bij het doorbreken van heteronormativiteit groter. Indie werd door alle respondenten als een van de toegankelijkste genre gezien om holebi-thematieken te brengen. Dit zou zijn omdat indie-artiesten zich richten op identiteit en niet op commercialiteit. Daarom zouden er ook meer holebiseksuele artiesten en fans zijn. Zowel impliciet als expliciet gebrachte holebithematieken konden heteronormativiteit doorbreken. Er was wel een verschil in receptie tussen holebi’s en hetero’s als het ging over artiesten die expliciet met holebiseksualiteit bezig zijn: hetero’s zagen dit als een uitzondering en neigden soms naar het stereotyperen van holebiseksuele artiesten, dan vooral op basis van gender. De receptie door holebi’s was uitsluitend positief en holebiseksuele artiesten werden dan ook niet als een uitzondering gezien. De meningen waren verdeeld als het ging over de impact van indie met holebithematieken. Er vielen daarbij twee groepen te onderscheiden. De ‘preaching to the choir’-groep stelt dat holebi- thematieken in indie niets veranderen omdat indieliefhebbers al openstaan voor minder conventionele seksualiteiten. Deze thema’s zouden pas een impact hebben in de mainstream, waar luisteraars eerder

38 conventionele ideeën over seksualiteit hebben. De andere groep gelooft in ‘het watervaleffect’, waarbij alle beetjes helpen. Alhoewel indieliefhebbers heteroseksualiteit als de norm van indie zien, geloofden ze dat er meer ruimte is voor thema’s als holebiseksualiteit in indie dan in de meeste andere genres. Daarbij werd indie in contrast gesteld met mainstream. Indie-artiesten zouden namelijk bezig zijn met identiteit, terwijl artiesten uit de mainstream zich richten op het publiek. Zelfs als een mainstream artiest holebiseksualiteit aanhaalt, wordt dit door de indieliefhebber als een marktstrategie gezien. Vanuit het argument van ‘preaching to the choir’ is het dus vrij moeilijk om heteronormativiteit te doorbreken: holebi-thematieken in indie bereiken slechts holebi’s en hetero’s die open staan tegenover holebi’s, en deze thematieken in de mainstream worden als betekenisloos beschouwd. Het is best om dit onderzoek als een aanzet tot een beter begrip van indie in relatie tot seksualiteit te zien. Aangezien er zo goed als geen literatuur over dit onderwerp bestaat, was dit onderzoek vooral exploratief van aard. Een aantal indie-artiesten die holebithematieken behandelden werden beschreven, en de receptie van deze thema’s door indieliefhebbers – zowel hetero als holebi – werd onderzocht. Maar er is zoveel dat nog niet besproken werd. Hoe ziet een artiest de rol van indie in het doorbreken van heteronormativiteit? Wat is de rol van platenmaatschappijen? En wat met transgenders, want alhoewel transgenderisme in relatie tot indie ontbreekt in de wetenschappelijke literatuur, blijkt uit deze scriptie dat hier ook relevante vragen rond gesteld moeten worden.

Ik hoop dat deze studie bijdraagt tot een groter begrip van seksualiteit in indiemuziek. En zelfs al komt deze scriptie in de vergetelheid terecht, toch ben ik tevreden dat dit onderzoek een aantal personen geraakt heeft. Zo lieten verschillende participanten me tijdens of na de focusgroep weten dat hun blik over deze kwestie verruimd was, of dat het deugd heeft gedaan om hier eens over te praten.

39 BIBLIOGRAFIE

Abelove, H., Barale, M. A. & Halperin, D. M. (1993). Introduction. In Abelove, H., Barale, M. A. & Halperin, D. M. (Eds), Lesbian and gay studies reader, New York: Routledge.

Baird, S. (5 oktober 2009). Fame, fortune, and a fat queer icon: An interview with the Gossip. Popmatters. Geraadpleegd op http://www.popmatters.com/feature/111526-fame-fortune-and-a-fat- queer-icon-an-interview-with-the-gossip/

Bannister, M. (2006). “Loaded” : Indie Guitar Rock, Canonism, White Masculinities. Popular Music, 25 (1), 77-78.

Bannister, M. (2010). “I’m set free…”: The Velvet Underground, 1960s counderculture, and Michel Foucault. Popular Music and Society 33 (2), 163-178.

Berman, J. (2012, februari 29). 10 queer indie rockers you should know. Flavorwire. Geraadpleegd op: http://flavorwire.com/264068/10-queer-indie-rockers-you-should-know/10

Boyatzis, R. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Thousand Oaks: Sage Publications.

Bradby, B. & Laing, D. (2001). Introduction to ‘gender and sexuality’ special issue. Popular Music 20 (3), 295-300.

Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analyses in psychology. Qualitative Research in Psychology 3 (2), 77-101

Butler, J. (1993). Critically queer. In Butler, J., Bodies that matter: On the discursive limits of “sex” (223-242), New York: Routledge.

Caplan, P. (1996). Introduction. In Caplan, P. (Ed.), The cultural construction of sexuality (pp. 1-30), New York: Routledge.

Casey, M. A. & Krueger, R. (2009). Focus groups: A practical guide for applied research. Thousand Oaks: Sage Publications.

40 Connel, J. & Gibson, C. (2003). Sound tracks: Popular music, identity and place, London: Routledge.

Devereux, E., Dillane, A., Power, M. & Brown, L. (2011). Morrissey : Fandom, representations and identities. Bristol: Intellect.

Dombal, R. (2013, 26 maart). The Knife. Pitchfork. Geraadpleegd op: http://pitchfork.com/features/interview/9092-the-knife/

Drew, R. (2011). Going home for All Tomorrow’s Parties: Indie culture, the Borscht Belt, and the romance of ruins. Cultural Studies 11 (5), 446-452.

Eng, D., Halberstam, J. & Munoz, J. E. (2005). What’s queer about queer studies now? Social Text 23 (3-4), 1-17.

Fitzmaurice, L. (2012, 27 februari). Perfume Genius: Put Your Back N 2 it. Pitchfork. Geraadpleegd op http://pitchfork.com/reviews/albums/16335-put-your-back-n-2-it/

Fonarow, W. (2006). Empire of dirt: The aesthetics and rituals of British indie music. Middletown: Wesleyan University Press.

Giffney, N. (2009). Introduction: The ‘q’ word. In Giffney, N. & O’Rourke, M. (Eds.), The Ashgate research companion to queer theory (pp. 1-16), Surrey: Ashgate Publishing Limited.

Gilbert, J. (1999). White light/white heat: jouissance beyond gender in the Velvet Underground. In Blake, A. (Ed.), Living through pop (pp. 31-48), New York: Routledge.

Gill, J. (1995). Queer Noises. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Gottlieb, J. & Wald, G. (2006). Smells like teen spirit: Riot grrrls, revolution, and women in independent rock. In Ross, A. & Rose, T. (Eds.), Microphone fiends: Youth music and youth culture (pp. 250-274), New York: Routledge.

Haché, K. (2014). Why it’s not okay for Andrew Garfield to play a trans woman. Huffington Post. Geraadpleegd op: http://www.huffingtonpost.com/bustle/yet-another-cisgender-andrew- garfield_b_5399369.html

41 Halberstam, J. (2005). In a Queer Time and Place: Transgender Bodies, Subcultural Lives. New York: University Press.

Hall, S. (1980). Cultural studies: two paradigms. Media, Culture and Society 2, 57-72.

Hall, S. (1980). Encoding/decoding. In Hall, S., Hobson, D., Lowe, A. & Willis, P. (eds.). Culture, media, language: Working papers in Cultural Studies 1972-1979 (128-138). Londen: Hutchinson.

Heller, J. (2010, 4 oktober). Viva hate: 15 anti-Morrissey songs. The A.V. Club. Geraadpleegd op http://www.avclub.com/article/viva-hate-15-anti-morrissey-songs-45877

Henderson, M. & Johnson, P. (2005). Black queer studies: a critical anthology. Durham: Duke University Press.

Henry, S. & Novara, V. J. (2009). A guide to essential American indie rock (1980-2005). Notes 65 (4), 816-833.

Hesmondhalgh, D. (2013). Why music matters. Chichester: John Wiley & Sons.

Hibbett, R. (2005). What is indie rock? Popular Music and Society 28 (1), 55-77.

Hubbs, N. (1996). Music of the “fourth gender”: Morrissey and the sexual politics of melodic contour. In Foster, T., Siegel, C. & Berry, E. (Eds.), Bodies of writing, bodies in performance (pp. 266-296), New York: University Press.

Jagose, A. (1996). Queer Theory. Melbourne: University of Melbourne Press.

Juzwiak, R. (2011, 5 oktober). Special report: Homophobia haunts indie rock. SPIN. Geraadpleegd op http://www.spin.com/2011/10/special-report-homophobia-haunts-indie-rock/

Kitzinger, J. (1994). The methodology of focus groups: The importance of interaction between research participants. Sociology of Health & Illness 16 (1), 103-121.

Kitzinger, J. (1995). Qualitative research: Introducing focus groups. BMJ 311 (7000), 299-302.

Kruse, H. (1993). Subcultural identity in alternative music culture. Popular Music 12 (1), 33-41.

42 Lapatine, S. (2014, 24 mei). Arcade Fire’s Win Butler responds to criticism of ‘We Exist’ video. Stereogum. Geraadpleegd op: http://www.stereogum.com/1683285/arcade-fires-win-butler-responds- to-criticism-of-we-exist-video/news/

Larson, J. D. (2012, 23 februari). Album Review: Perfume Genius – Put Your Back N 2 it. Consequence of Sound. Geraadpleegd op http://consequenceofsound.net/2012/02/album- review-perfume-genius-put- your-back-n-2-it/

Marshall, D. (2010). Popular culture, the ‘victim’ trope and queer youth analytics. International Journal of Qualitative Studies in Education 23 (1), 65-85.

Maus, F. E. (2012). Music, gender and sexuality. In Clayton, M., Herbert, T. & Middleton, R. (Eds.), The cultural study of music: a critical introduction (pp. 317-330), New York: Routledge.

McRobbie, A. (1999). In the culture society: Art, fashion and popular music. New York: Routledge.

McLean, C. (2007, 7 januari). 21st-century boy. The Guardian. Geraadpleegd op: http://www.theguardian.com/music/2007/jan/07/popandrock.features1

Mercer, K. (1994). Welcome to the jungle: New positions in black cultural studies. Londen: Routledge.

Morgan, D. (1997). Focus groups as qualitative research. Thousand Oaks: Sage Publications.

Morgan, D. & Krueger, R. (1999). The focus group kit. Thousand Oaks: Sage Publications.

Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.

Nadine, H. (1996). Music of the 'fourth gender': Morrissey and the sexual politics of melodic contour. In Foster, T., Siegel, C. & Berry, E. (Eds.), Bodies of Writing, Bodies in Performance: Genders 23 (pp. 266–96), New York: University Press.

Negus, K. (1996). Popular music in theory: An introduction. Cambridge: Polity Press.

NME (2006, 30 oktober). The Gossip: Standing in the way of control. NME. Geraadpleegd op http://www.nme.com/reviews/gossip/8059

43 Okereke, K. (2014). Bloc Party’s Kele Okereke on being gay and black in the dance and rock worlds. Thump. Geraadpleegd op https://thump.vice.com/en_ca/article/bloc-partys-kele-okereke-on-being-gay- and-black-in-the-dance-and-rock-worlds

Schippers, M. (2000). The social organization of sexuality and gender in alternative hard rock: An analysis of intersectionality. Gender and society 14 (6), 747-764.

Sharp, M. & Nilan, P. (2015). Queer punx: Young women in the Newcastle hardcore space. Journal of Youth Studies 18 (4), 451-467.

Shuker, R. (2005). Popular music: The key concepts. New York: Routledge.

Stewart, D. W. & Shamdasani, P. N. (1991). Focus groups: Theory and practice. Newbury Park: Sage.

Stipe, M. (2014, 26 oktober). Queerness is a state of mind brought about by understanding. The Guardian. Geraadpleegd op http://www.theguardian.com/world/shortcuts/2014/oct/26/michael-stipe- queerness-is-a-state-of-mind-brought-about-by-understanding?CMP=share_btn_tw

Straw, W. (1997). Sizing up record collections: gender and connoisseurship in rock music culture. In S. Whiteley (Ed.), Sexing the groove: Popular music and gender (pp. 3-17), Londen: Routledge.

Taylor, J. (2010). The queerest of the queer: Sexuality, politics and music on the Brisbane scene, Continuum: Journal of Media & Cultural Studies 22 (5), 651-665.

Taylor, J. (2012). Playing It queer: Popular music, identity and queer world-making. Brussel: Peter Lang.

Taylor, J. (2013). Claiming queer territory in the study of subcultures and popular music. Sociology Compass 7 (3), 194-207.

Valentine, G. (1995). Creating transgressive space: The music of k.d. lang. Transactions of the Institute of British Geographers 20 (4), 474-485.

Valocchi, S. (2005). Not yet queer enough: The lessons of queer theory for the sociology of gender and sexuality. Gender and Society, 19 (6), 750-770.

44 Williams, S. (2012, 26 januari). Michael Stipe calls YouTube ‘disgraceful’ over removal of Perfume Genius clip-video. NME. Geraadpleegd op http://www.nme.com/news/perfume-genius/61665

45 Bijlage

Gesprek 1

Q, Hetero 1, Hetero 2, Hetero 3, Hetero 4, Hetero 5, Hetero 6, Hetero 7

Q: Wat is het eerste waar jullie eigenlijk aan denken als jullie het woord 'indie' horen? Hetero 2: Containerbegrip, dat niets zegt. Hetero 1: Ik dacht net hetzelfde: vanalles en nog wat, waar alles in steekt, en, ja, dat is heel breed. Hetero 2: Ik dacht eigenlijk, omdat ik zelf met een thesis over muziek bezig ben, en ik wat heb gelezen, er heeft iemand zo een begrip "alternatieve mainstream" geopperd, en ik vind dat eigenlijk echt beter dan indie. Omdat, ik heb hier al Balthazar gehoord, Spinvis, Explosions In The Sky, en die vallen allemaal onder indie. Als je dat als indie begrijpt, is dat niet, ik wil zeggen: dat niet puur voor commerce is gemaakt. Maar alle muziek is ergens wel commercieel. Hetero 6: Ik vind dat ook. Die term "indie", het is niet echt mainstream, en je hoort het nu ook bij bands als Tame Impala, dat wordt dan wel echt mainstream, dat is geen indiemuziek meer. Ik vind dat inderdaad ook een containerbegrip. Ik vind op zich, het verliest een beetje zijn waarde omdat er gewoon allerlei bands onder te plaatsen vallen. Als je echt een genreclassificatie naar een sound wil doen, dan kun je indiemuziek, dan heb je alles en nog wat dat je eronder kunt plaatsen. Als je natuurlijk gaat naar een genreclassificatie op basis van populariteit, dan vind ik dat ook een beetje zijn waarde verliezen. Hetero 5: Ik denk aan indie veel aan die typische feestjes zoals Date With The Night. Het indiefeestje, daar hoor je precies enkel die tien bands die er elke avond erin komen. Hetero 2: Het canon. Hetero 5: Dan vind ik dat dan vind ik dat niet independent, het is net het tegenovergestelde.

Q: Dus jullie vinden dus niet echt dat er een geluid is van indie, maar dat het gewoon tegenover mainstream staat? Hetero 2: Je hebt indieelectronica, indierock, indiepop, indiefolk, het is een beetje een geuzennaam eerder. The Smiths, dat was vroeger de typische indieband, omdat dat toen nog echt zo was, met de independent labels, maar die labels zijn zelf ook, Hetero 7: Die gitaarsound was zowat indie, maar tegenwoordig is het een en al synthesizer, dus. Hetero 2: Kijk naar Coachella dit weekend, je zult een indielook hebben, dat je hebt bij kledingswinkels. Hetero 6: Die look heeft er ook wel mee te maken. Het is niet beperkt tot de muziek.

Q: Ik zal eens een kort fragment opleggen. Ik zal ook teksten ronddelen, dan is het ietsje gemakkelijker om te volgen. *I STILL REMEMBER* Q: Over wat gaat dit nummer denken jullie? Er is geen correct antwoord hier.

46 Hetero 4: Sowieso wel liefde, over een meisje, Hetero 7: In zijn geval waarschijnlijk een gast. Hetero 1: Ik denk dat, door "I kept your tie" het over een jongen gaat. En ook wetende dat Kele van Bloc Party homo is, helpt misschien om te denken dat het inderdaad gaat over twee vrienden die aan het water zitten, en plots is er een soort van spanning, maar het komt er niet helemaal uit. Dat denk ik. En nu mijmert hij thuis, s avonds, tjuh, het is er toch niet van gekomen.

Q: Wie zag er een vrouw als lief hier? Want jij zei een vrouw. Hetero 4: Toen ik luidop zei 'meisje' dacht ik van, ja een jongen kan ook wel. Hetero 2: Die indiemuziek, die stijl, die was toen heel populair. Van heel pop, zo van bij Hindu Nights hé, van jongens en meisjes samen. Als je de voorkennis niet hebt van Kele die homoseksueel is, doordat dat genre zo - ik denk dan aan The Libertines of Arctic Monkeys, dat dat wel heel heteroseksueel is. Dat het daardoor hierdoor ook wel heteroseksueel lijkt. Hetero 4: Ik had daar helemaal niet bij stil gestaan. Hetero 7: Het is eigenlijk alleen dat stuk van den das dat vrijgeeft dat het daarover gaat. Hetero 2: en dan nog zelfs... Hetero 1: Het is op zich een detail, en je moet weten dat Kele homo is. Ik snap wel dat het een logische reactie is om te denken "het gaat over jongen - meisje". Het is nog steeds heteronormatief.

Q: Hoe belangrijk vinden jullie de seksualiteit van de artiest waar je naar luistert? Hetero 4: Ik ben daar totaal niet mee bezig. Daarom gaf ik ook dat antwoord. Omdat ik daar toch niet aan gedacht dat het een homo is, ofja. Hetero 1: Ik vind dat ook niet relevant. Zo lang de muziek goed is... De muziek is goed, punt. Hetero 6: Ik denk misschien ook, ik denk misschien, als je dan echt wil iets alternatief op indie wil plakken, dan zou je misschien kunnen stellen dat je denkt dat Kele heteroseksueel is en dat hij hier gewoon de rol van het meisje zingt. Misschien is het in mainstream minder mogelijk voor een man om de rol van een meisje te zijn. Dat is misschien wat ik eruit haal.

Q: Dus jij denkt dat dit lied niet in de mainstream zou kunnen bestaan? Hetero 6: De meeste mensen kennen dit lied uiteindelijk wel, maar dat is omdat het wel een ouder nummer is en de band natuurlijk heel succesvol is geworden, maar ik denk, en het is misschien zever, maar ik denk, misschien is het wel, ik kan nu niet zo heel veel nummers los van de tong denken of benoemen waar een man de tekst van een vrouw bijvoorbeeld zou zingen. Hetero 2: Misschien is het ook omdat de muziek zo aansluit bij een genre die heel populair was, waardoor het wel in de mainstream is beland. Zoals hij: De muziek is goed dus dan maakt het geslacht niet uit. Je hebt ook artiesten die wel, bijvoorbeeld, naar mijn aanvoelen meer homoseksuele muziek (Haha) homoseksuele thema's aanpakken. Hier is het een detail hé, hier is het niet uitdrukkelijk

47 aanwezig. Als er teksten zijn, zoals van Deerhunter, op hun laatste plaat, speelde daar een belangrijke rol in. Hetero 1: Heteroseksueel? Hetero 2: Homoseksueel. Hetero 1: Toch? Hetero 2: Jaja, en er zijn zo nog wel een aantal artiesten. Frank Ocean bijvoorbeeld, dat is wel meer hiphop. Hetero 1: Ik heb dit nummer waarschijnlijk al honderd keren gehoord. Het maar nu, door heel nauw op deze ene zin, en nu ook te denken in het kader van homoseksualiteit in muziek, dat ik nu denk, ja, maar ik had daar nog nooit bij stilgestaan. Nu niet meteen cruciaal is om te zeggen, ik hoor dat graag of niet. Hetero 2: Kele is ook niet echt iemand die die issues heel zwaar voor zet hé, ook zijn etniciteit enzo.

Q: Wat vinden jullie daarvan? Dat hij een nummer maakt over een jongen, maar dat niet explicieter maakt? Hetero 2: Waarom moet ge dat explicieter maken? Misschien wil hij er wel helemaal geen issue mee te maken. Hetero 1: Ik denk wel dat die zin erin zit, dat hij het er wel in wil stoppen. Maar hij wil er geen issue van maken, het is een subtiliteit, die zin, die op zich heel dat nummer. Hetero 6: Hij hangt er zijn nummer niet helemaal aan. Hij zal er niet over liegen, maar hij zal er niet de kern van maken. Hetero 1: Ik kan me wel in beelden dat, als je dit nummer schrijft, op zich is dit een liefdesnummer, dat hij dan denkt wel "ik wil dat er toch wel insteken", ook om mensen te doen stil te staan op het feit van "niet iedereen is verliefd op het andere geslacht." Hetero 2: misschien wil hij tegelijkertijd niet bekend staan als "die homoseksuele zanger in dat indiebandje". Vandaar dat het subtiel is.

Q: Dus als je expliciet over zo’n thema’s muziek maakt, dat je meteen gelabeld wordt? Hetero 2: Dat mensen je inderdaad daar constant gaan over aanspreken. Ik denk aan Perfume Genius, die heeft daar al heel veel dingen over gezegd. Hetero 1: Ik kan me inbeelden ook, dat als je er heel expliciet mee uitpakt, dat het op een rare manier kan dat je een zekere groep in de maatschappij daarmee afstoot, denk ik. Ik kan me dat niet zelf inbeelden, maar ik denk dat er nog ergens nog heel klassieke conservatieve macho ideeën hangen dat mensen gaan zeggen "we moeten daar niet van weten." Ook al houden ze van het nummer in se, zonder dat ze weten over wat het gaat. Hetero 6: Ik denk dat ook wel. Van Izegem zijnde... Hier in Gent kun je daar mee afkomen, maar als je in Izegem op en top... Daar zouden nog steeds mensen over struikelen, dat denk ik wel ja. Als hij echt homoseksualiteit als hoofdthema van je act of nummer of lyrics houdt, dan denk ik wel dat er daar nog

48 steeds een deel van de bevolking niet meer geïnteresseerd is in jouw muziek. Natuurlijk, aan de andere kant, heb je een deel van de bevolking - de holebi- of transgemeenschap - die daardoor aangetrokken is als een soort ijkpunt. Hetero 1: Maar daar gaat hij niet rijk van worden. Hetero 6: Zeker niet! Hetero 2: Ook natuurlijk weer niet toevallig dat meeste holebicentra zich centreren rond steden. Hetero 6: veel liberaler.

Q: Zijn er dan genres waar het gemakkelijker is voor een holebi om daarover muziek te maken dan indie? Hetero 2: Electronica? Hetero 3: Ja? Waarom? Hetero 2: Omdat de holebigemeenschap altijd een belangrijke rol heeft gespeeld, de muziek daarin, want vroeger had je disco enzo. Allez, electronica, je hebt ook wel aan niches hé. Hetero 3: Maar je linkt dus disco meteen aan holebi's? Hetero 2: Maar dat was ook zo. Heel die clubscène is gevormd door holebi's. Hetero 1: Dat weet ik niet... Hetero 2: Dansmuziek in het algemeen eigenlijk. Studio 54 enzo. Nog altijd hé. Hetero 3: Heel de punkgroep en bepaalde punkbands speelt daar ook enorm mee in, die gelijkheid enzo. Hetero 2: Absoluut Hetero 1: Ja. Hetero 2: Aan de andere kant heb je een deel die ook heel masculiene is hé. Hetero 1: Ja, net niet holebi. Hetero 2: Maar dat zal bij alle stromingen zo zijn. Hetero 3: Als je dan kijkt naar Keith Caputo van Life Of Agony, dan heb je een van de weinige groepen die ik kan opnoemen, dat een transgender als frontpersoon heeft. Hetero 2: Uhu Hetero 3: Dat komt niet volledig ontoevallig uit dat punkmilieu. Hetero 1: Ja nee inderdaad, ik denk punk ook wel. Ik zou denken eerder dan ook aan masculiene genres: metal niet meteen eigenlijk. Hetero 3: Toch wel: Rob Halford, Judas Priest, maar dat geeft ook ja, dat gaf ook een grote schok in dat milieu, dat was één van de grote heavy metal groepen in de jaren 80, en die mens bleek een homo te zijn. Hetero 1: Ah, dat weet ik niet. Hetero 3: Maar ik denk niet dat iemand ooit is gestopt met te luisteren naar Judas Priest omdat dat een homo is. Hetero 1: Denk je niet dat sommige wel geweest zijn?

49 Hetero 2: David Bowie heeft daar ook mee gespeeld, en heel veel mensen moesten daar niet van weten. Hetero 3: Maar Rob Halford, die is ook niet echt androgyne, dat blijft nog steeds een typische metalzanger, en op een bepaald moment heeft die zich geout. Hetero 1: Ik wist dat niet nee. Hetero 6: Ik denk misschien dat binnen een motorbende dat dat minder geapprecieerd als een frontman van een belangrijke band voor hetzelfde geslacht blijkt te zijn. Hetero 3: Maar veel mensen uit alternatieve milieus luisteren naar muziek voor de muziek en, allez ja, is er de verdraagzaamheid voor individuen en hun voorkeur vrij groot. Ik denk dat pop een vrij moeilijk milieu moet zijn om daar jou te outen als homo. Hetero 2: Je hebt ook weer die heel masculiene hiphop, als je meteen aan gangsterrap denkt. Maar ik weet niet of dat nu nog zo'n issue is eigenlijk? Ik weet niet of muziek nog zo'n impact heeft op de levens van mensen. Misschien bij tieners wel, maar als je daar volledige dingen in opbouwt? Het is veel te versplinterd geworden, mensen luisteren niet meer in hokjes, maar luisteren veel meer verschillende dingen. Hetero 7: Je hebt toch nog steeds een aantal bands of genres waar je naar luistert. Hetero 2: Maar je kiest toch veel meer zelf. Hetero 1: Ik merk wel dat, aangezien indie zo breed is, ik blijf daar wel in. Joshua heeft een zware hiphopperiode gehad, en ik heb dat wel geprobeerd en ik vond daar niet meteen mijn ding in. Dus om nu te zeggen, ik blijf daar toch ergens inhangen. Ik heb een vriendin die hele dagen luistert naar Justin Bieber dus ik moet het wel verdragen op een of andere manier. Nja, dat hoort erbij hé. Hetero 2: Tussen indie en Bieber is er wel een groot gat. Hetero 1: Natuurlijk, maar ja. Hetero 3: Moest die nu homo zijn, zou dat niet commercieel verstandig zijn. Natuurlijk zou er wel een maatschappelijke impact zijn. Hetero 2: Denk maar aan Get Ready die zich geout hadden. Allez, ik weet niet of ze zich ooit echt geout hebben? Achteraf dan waarschijnlijk? Hetero 7: Nee dat was in een artikel bekend geworden, maar ze hebben dat aangeklaagd. Hetero 1: Ik vind dat heel raar, want het spreekt voor zich... Hetero 3: Waarom? Hetero 1: Ik heb ze onlangs gezien in Izegem bij een reünie en, ja nee, dat heeft te maken met het imago dat ergens op een manier - een boysband - ik ga dat eerder aan homoseksualiteit linken. Ook de Backstreet Boys, dan denk ik toch eerder, dat zijn vier homo's. Hetero 3: Ik verwacht het meer van Get Ready dan van Backstreet Boys. Hetero 1: Ja misschien wel. Ik weet niet hoe belangrijk de focus is op Backstreet boys?

Q: Denk je dat er meer plaats is voor mainstreammuziek om te outen en er muziek over te maken dan in indiemuziek?

50 Hetero 2: Ik denk het niet. Hetero 1: Ik ook niet. Hetero 6: Ik denk dat dat niet goed verkoopt. Je stoot een groep af en een groep aan. Ik denk dat er commercieel jammer genoeg een onderscheid is tussen een heterogethemateerde carrière of echt een homoseksueel of biseksueel gerelateerd nummer. Ik denk bijvoorbeeld ook, veel van die dingen kunnen nog meer dan toe, maar ik denk dat indiemuziek meer een plek is waar dat kan dan in de mainstream.

Q: Omdat er minder commercieel winstbejag is? Hetero 6: Ja. Hetero 1: Iets minder. Niet elke muzikant doet het voor de muziek, ze moeten ook leven hé. Maar of dat nu een impact heeft op de muziek de ze maken?

Q: Ik leg een ander nummer op. Ik geef de tekst terug door. *QUEEN* Q: Waar denken jullie dat dit nummer over gaat? Hetero 5: Volgens mij gaat dat over zijn persoonlijke evolutie eigenlijk, in het begin van zijn carrière was hij onzeker, en dat komt terug in zijn muziek. En nu laat hij zich bewijzen: nu sta ik hier, ik ben niet meer onzeker, ik kom ervoor uit. Hetero 6: Ik zie vooral zo een dichotomie tussen die positieve eigenschap - Queen - en dan omgekeerd – “riddled with disease” - koningen worden meestal niet in lijn geplaatst met ziektes. En dan dat gevaar voor familie zogezegd door eventuele grensoverschrijden, maatschappelijk conservatief grensoverschrijdende gedragingen... Ja, tis kort hé. (haha)

Q: Hij noemt zichzelf wel een Queen, het gaat hier duidelijk, heel expliciet over holebiseksualiteit. Voelt dit helemaal anders aan dan I Still Remember? Hetero 2: Hij speelt het meer uit hé. We hebben het er net over gehad, dat het soms meer verdoken wordt met dat commerciële in acht. Maar Perfume Genius doet dit hier wel om een bepaald publiek juist aan te spreken. Om zo een niche aan te boren dat hij niet zou aanboren moest hij dat verbloemt doen. Veel mensen vinden dat net intrigerend aan hem dat hij daar net zo openlijk over is. Hetero 5: Als ik dat nummer hoor zie ik meteen ook dat clipje voor mij, dan zie ik hem lopen op die hoge hakken, en bij Bloc Party komt dat niet aan bod, en voor nu had ik ook echt niet gelet op die "I kept your tie". Terwijl hier, bij Perfume Genius komt dat heel nadrukkelijk naar voor.

Q: Denk je dat er plaats is in indie om zo expliciet gay te zijn? Hetero 7: Ik denk dat er daar niemand aan stoort eigenlijk. Niemand van ons toch.

51 Hetero 1: Mij ook niet. Ik vind het wel een minder nummer dan I Still Remember, maar dat heeft niets te maken met dat feit. Hetero 2: Maar dat is ook wel grappig dat je dat opmerkt, want die muziek van I Still Remember past dat meer bij de traditionele indie dat dan verheerlijkt wordt op Hindu Nights. Dat is een heel ander soort indie hé. Hetero 1: Ik denk an sich ook minder mainstream. Hetero 6: Minder een meezinger ook. Als je die teksten vergelijkt... (Queen) is meer gedicht dan volzinnen.

Q: Is het alleen de tekst hier die homoseksueel is? Hetero 3: De clip blijkbaar ook. Hetero 1: Ik denk ook aan dat deuntje - (zingt) - dat is wel sierlijk en wat, dat lijkt meer vrouwelijk dan mannelijk. Hetero 4: Ik vind dat ook wel. Hetero 6: Ik zie ook iemand dansen en rond zich draaien. Hetero 1: Maar dat dat meer homoseksueel is? Hetero 2: Vrouwelijker misschien. Hetero 1: Ja, dat wel. Ik denk dat de aanwezigheid van dat element dat eerder vrouwelijke gedachten oproept, dat het een man is die meer leunt naar een minder strikt onderscheid tussen man en vrouw en dus homoseksualiteit. Het is moeilijk uit te leggen. Hetero 7: Ik weet niet hoe die kerel eruitziet, maar ik merk dat echt niet in de muziek dat hij homo is. Moest in die tekst "Queen" eruit gelaten zijn, zou ik het niet geraden hebben.

Q: Denk je dan dat er nummers bestaan waar je dat wel zou kunnen horen? Hetero 7: Muzikaal niet eigenlijk. Hetero 1: Ik denk natuurlijk weer aan die boys bands hé! Hetero 5: Ik denk dat het voor iedereen persoonlijk is. Jonge meisje associëren die boys bands niet met gay zijn. Ook als je achtergrond hebt, als je niet weet wie Perfume Genius is, dan zie je een ander beeld voor mij. Als je dat niet weet, kun je dat niet achterhalen. Hetero 7: Ik heb van jongs af aan altijd homo's in mijn vriendenkring gehad, en ik zie die personen daar niet, in die queer. Hetero 6: Dan heb je inderdaad direct die link dat met het Izegemse gelegd wordt, tussen homoseksueel zijn en verwijfd zijn. Hetero 2: Dat zijn de stereotypen hé. Hetero 6: Queen is vrouwelijk en vrouwelijk wordt homoseksueel meteen. Terwijl die link niet altijd noodzakelijk waar is.

52 Hetero 2: Langs de andere kant, bij Indiestyle hebben we een aantal homoseksuelen die voor ons schrijven, en ik merk wel met de platen dat ze aanvragen en de artiesten die ze coveren, dat dat wel homo's zijn. Seth Bogart bijvoorbeeld die daar effectief voor uitkomt. Is dat een vorm van manifest gedrag? Ik weet het niet, maar soms merk je dat. Homoseksuele muziek bestaat op zich niet, maar wel bepaalde elementen zo.

Q: Bestaat er dan heteroseksuele muziek? Hetero 2: Stereotype hé. Hetero 6: Ja, zo van die stereotype machismo seksplaten denk ik dan, waar er zo vulgair en concreet mogelijk de effectieve penetratie wordt beschreven. (haha) Je hebt soms echt zo van die vuile platen hé. Hetero 2: Marvin Gaye? Hetero 6: Nee, ik denk aan één nummer van Robert Smith, op het laatste album van The Cure, waar je echt niet tussen de lijntjes moet lezen dat hij het fantastisch vindt om tussen zijn vrouws benen te zitten. Hetero 1: Ik denk aan Nine Inch Nails met Closer. Hetero 2: Robert Smith wel niet de meest masculiene man. Hetero 6: Ja nee, inderdaad. Hetero 2: De industrial scène.

Q: Een laatste fragment dan, ditmaal met een filmpje. *WE EXIST* Q: Over wat gaat dit nummer denken jullie? Hetero 1: Ik denk dat het redelijk expliciet gat over het feit dat homoseksuele mensen zich nog vaak anders voelen door de manier waarop anderen met hen omgaan. Hetero 3: De clip gaat dan weer gewoon over travestieten, wat niet meteen hetzelfde is als homo's. Hetero 1: Ik zag het wel breder. Hetero 2: Ik zie het inderdaad ook over alle minderheden. Hetero 3: Maja, de clip doet toch anders denken. Hetero 6: Etniciteit kan toch ook, kussen met iemand van het verkeerde ras? Ik moet zeggen, ik heb die plaat kapot geluisterd toen ze uitkwam, en het is de eerste keer dat ik hier wat van beeldmateriaal van bij zie en dat ik ook de link travestie er aan koppel. Voordien zag ik dat gewoon als iemand die een andere levensloop had als het ware, die werd afgestraft en afgekeurd. Hetero 1: Het conservatieve.

Q: De artiest heeft zelf uitgelegd dat het hier over homoseksualiteit gaat. Wat vinden jullie ervan dat een heteroseksuele band zo'n thema's adresseert? Hetero 3: Dat is weinig evident. Dat is een van de enige die ik ken dat dat gebeurt dat iemand heteroseksueel een homoseksuele identiteit aanmeet in een nummer. Toch wel uitzonderlijk.

53 Q: Wat denkt de rest? Hetero 2: Ik heb toch een paar homoseksuele vrienden gehoord die daar zelf een beetje storend vinden dat als het over homoseksualiteit gaat dat het meteen zo heel extreem wordt. Terwijl zij niet meteen hebben dat zij bh's gaan aandoen. Het is een heel extreme vorm van homoseksualiteit. Hetero 3: Er is een onderscheid tussen homoseksualiteit en gender. Hetero 6: Ik vind dat wel uiteindelijk positief dat zoiets gebeurd, want anders is dat uiteindelijk een monopolisering van de verdediging van de rechten van die ene groep. Want de anderen mogen er niets over zeggen. Bijvoorbeeld als blanke mag je de zwarte niet helpen. Hetero 2: Natuurlijk is dat goed, maar waarom dat dat meteen zo extreem moet. Hetero 1: Maar als je afgaat op de tekst zou je niet meteen zo'n extreem verwachten als in de videoclip. Hetero 2: Awel, met de tekst is niets mis mee hé, het is vooral het beeld. Hetero 1: Ik denk dat het zeker niet slecht is dat een band als Arcade Fire, die een grote impact heeft, zoiets doet. Ik vind het zeker goed.

Q: Hetero 3 noemde het uitzonderlijk, vind de rest dat ook uitzonderlijk dat een heteroseksuele artiest zoiets aanpakt? Hetero 7: Ik weet niet direct een ander voorbeeld natuurlijk, maar bedoel, stel je voor dat je een goeie vriend hebt of een broer die homo wordt of uit de kast komt, dan raakt dat jou toch ook keihard en kun je er ook muziek over maken. Zodat je eigenlijk in zijn stem spreekt. Dat mag van mij. Hetero 3: Dat mag zeker, maar het is het enige geval dat ik ken. Hetero 2: Lou Reed? Take A Walk On The Wild Side? Hetero 3: Ja... (twijfelt) Hetero 2: Het zijn er sowieso niet veel. Hetero 6: Iedereen heeft wel maatschappelijke problemen die hij of zij vindt dat ze aangekaart moeten worden. De meesten pakken de maatschappelijke problemen in de onmiddellijke omgeving aan of problemen waarvan zij zelf last hebben, en hier kiest Arcade Fire ervoor om een maatschappelijk probleem aan te kaarten waar ze weinig mee te maken hebben, en het is goed. Daarom is het waarschijnlijk zeldzamer.

Q: Is er een verschil tussen beleving tussen Perfume Genius en Arcade Fire voor jullie? Hetero 1: Opnieuw, ik vind dat nummer van Arcade Fire stukken beter dan Queen, maar dat heeft niet te maken met het feit dat... Ik vind dat Arcade Fire veel specifieker gaat dan Perfume Genius in de lyrics. Perfume Genius is toch iets suggestiever. Ik denk dat dat misschien eventueel voor een band dat heteroseksueel is om daar heel duidelijk over te schrijven. Terwijl, ik denk dat, Perfume Genius meer reserve toont, het is minder obvious. Q: Wat denkt de rest?

54 Hetero 6: Ik denk een verschil in beleving als voor een homoseksueel dan voor een heteroseksueel. Een homoseksuele mens die die issue aankaart, dan wordt dan door mensen die zelf homoseksueel zijn, gezien als een lotgenoot die het ook aankaart en die er ook mee bezig is. En dan kun je wel begrijpen dat sommigen denken dat hetero's niet weten wat het is om te weten wat het is om homoseksueel te zijn. Hetero 1: Het is inderdaad dubbel, het is goed bedoeld om het bespreekbaar te maken, maar aan de andere kant... Hetero 3: weten ze niet wat het is ... Hetero 1: Voor homoseksuelen moet Queen veel authentieker overkomen dan Arcade Fire. Hetero 2: Inderdaad. Aangezien dat wij daar minder dagdagelijks in ons leven mee geconfronteerd worden met die issues, dat het voor ons minder uitmaakt wie het brengt in de muziek. Hetero 6 zei dan ook dat hij nog nooit had opgemerkt dat dat nummer daarover gaat. Hetero 1: Van mij ook. ik heb dat nummer al zo veel keren gehoord, en... Ik let ook op geen enkele lyric van geen enkel nummer, dus...

Q: Misschien nog een laatste vraag, welke seksualiteit associeer je dan eigenlijk met indiemuziek? Hetero 4: Ik denk niet meteen aan seksualiteit... Hetero 1: Misschien zoals Arcade Fire? Progressieve hetero's. Hetero 6: Voor mij heteroseksuele mannen en vrouwen die bereid zijn om de mannen hun vrouwelijke kant en de vrouwen hun mannelijke kant aan te spreken en durven aanspreken in hun muziek en videoclips, maar ik linkte - voor dit gesprek - homoseksualiteit nooit aan indiemuziek of aan een specifiek genre eigenlijk. Hetero 1: Boys bands! Ik volhard! (haha) Hetero 2: Het zou mooi zijn mocht je in jouw thesis kunnen zeggen: indiemuziek is daaraan gelinkt. Maar ik denk dat indie zo'n containerbegrip is dat je dat onmogelijk kunt linken daaraan. Dat lijkt me toch te kort door de bocht, omdat je zoveel verschillende artiesten daarin hebt. Je kunt Pete Doherty - zo'n mannelijke artiest - onmogelijk vergelijken met Sufjan Stevens, terwijl ze allebei vallen onder de noemer indie. Hetero 3: Er zijn toch een pak minder stoere mannelijke types zoals je met hardrock associeert. Hetero 2: Ik vind hairmetal heel vrouwelijk bijvoorbeeld. Hetero 3: Ja... (haha) Hetero 2: Ik snap wel wat je bedoelt hoor. Hetero 3: Dan nog, ja. Hetero 2: Langs de andere kant waren er in de sixties veel bands die zich heel vrouwelijk verkleden.

Q: Is er nog iets dat ik niet heb aangeraakt maar waar je wel hebt aan gedacht tijdens deze sessie? (stilte)

55 Hetero 1: Ik heb wel een vraag aan jou, ken je nog zo'n nummers zoals “I Still Remember” en “We Exist” waar holebithematieken aan bod komen? Q: Toch wel. Zo raakte Franz Ferdinand homoseksualiteit in enkele nummers aan. Ze hebben bijvoorbeeld een nummer dat Michael heet, waarbij de zanger zegt dat hij met Michael wil dansen en hem wil omarmen. Hetero 1: Dat is wel interessant, want Franz Ferdinand zie ik ook wel als een groep die deel uitmaakt van het canon? Hetero 2: Superhard, ja. Hetero 1: Je hebt daarnet gezegd dat die bands uit het canon zo eerder heteroseksueel zijn. Hetero 2: Die stralen echt heteroseksueel uit. Hetero 1: Het is dan interessant dat Franz Ferdinand daar ook aandacht voor heeft. Het toont toch wel aan hoe breed indie kan gaan. Hetero 2: Je kunt je dan wel vragen bijstellen van hoe authentiek is dat, en in hoeverre dwepen ze daar niet gewoon wat mee. Hetero 1: Het heeft dan te maken met imago, maar ik vind Arcade Fire dan geloofwaardiger dan Franz Ferdinand. Hetero 2: Ja...

56 Gesprek 2

Q, Holebi 1, Holebi 2, Holebi 3, Holebi 4

Q: Wat is het eerste waaraan jullie denken als jullie het woord "indie" horen? Holebi 4: Ik vind indie een wreed moeilijk begrip. Er valt daar zodanig veel onder. Holebi 3: Der is zoveel eigenlijk. Holebi 2: Ik vind dat ook. Holebi 3: Verre geleden was dat nog wat alternatief, zo wreed independent, zo de nadruk van indie. Maar nu is dat precies niet meer zo. Alles is precies indie geworden. Holebi 4: Ja precies, zelfs Justin Bieber is al indie nu, ge weet wel. Holebi 3: Oei? Holebi 4: Ja, die wordt zo opgehemeld bij Pitchfork enal. Holebi 1: Eerder hipster. Holebi 4: Ofja. Holebi 1: Al is dat beetje tzelfde. Holebi 4: Kweet niet of er daar een onderscheid in is. Holebi 2: Ik vind het sowieso al vreemd, omdat je op jouw voorstellingdingske, welke bands je opnoemt: Pixies, The National. Voor mij is dat dan geen indie, al weet ik niet waar ik ze dan zet. Voor mij is indie die ene indiefolkband die ik ontdek omdat ik een of andere mix op 8tracks luister, is dat zo meer echt indie. Iets dat totaal niet bekend is. Holebi 4: Ik peins dat inderdaad dikwijls dat is, dat et gewoon niet bekend mag zijn. Dat is indie.

Q: Denk je dan dat indie een soort geluid heeft? Holebi 4: Alst er één heeft, zal et wel al veel geëvolueerd zin. Ik heb zo indie leren kennen met Clap Your Hands Say Yeah, ik ppeins dat dat zo ook wel tien jaar geleden is ofzo. Dat was voor mij hét geluid van indie, zo rammelpop slecht opgenomen, kweetnieoe rare zang, stem. Holebi 1: Zo onafgewerkt eigenlijk. Holebi 4: Ja, of zo Modest Mouse vind ik ook wreed indie. Holebi 2: Ja, ja. Holebi 4: Die gaan zo alle kanten uit. En euh, maar ook wel melodieus en catchy. Dat was zo voor mij zo toen echt indie. Voila, dat zou voor mij dan indie zijn. Holebi 3: Da's wel echt een interessante vraag: wat is uw eerste indie-ding. Holebi 4: Ja want kpeins dat dat sowieso wel bepaald hoe je dat later gaat beoordelen. Holebi 3: Ik denk dat het voor mij Yeasayer is eigenlijk. Holebi 2: Ik weet dat zelf niet zo goed. Holebi 1: Vampire Weekend ook.

57 Holebi 4: Ja, echt hé! Zeker zo die eerste platen. Die heeft zo ook echt die sound, zo onafgewerkt. Die laatste plaat is dan qua productie al een meesterwerk, maar voor mij is dat nog steeds indie.

Q: Ik ga jullie een kort fragment laten horen als alles goed gaat. Ik ga de tekst ook uitdelen, zodat alles wat duidelijker is. *I STILL REMEMBER* Q: Over wat gaat dit nummer denken jullie? Holebi 3: De liefde, niet? Holebi 2: Inderdaad, iemand die verliefd is op iemand anders. Holebi 4: Ik zie twee mensen die vree aangetrokken zijn tot elkaar, maar niet, maar der alle twee niet op ingaan. Holebi 2: Ja, en den enen wacht tot dat den anderen der achter vraagt, maar tgebeurt niet. Holebi 1: Ja, ik denk ook zoiets.

Q: Wie zijn hier de geliefden volgens jullie? Holebi 3: Een meisje. Als je een mannenstem hoort zul je rapper denken dat het een meisje is. Holebi 1: Ik denk eerder een jongen, omdat de zanger homoseksueel is. Holebi 2: Dat dacht ik ook, maar da's omdat ik dat wist. Holebi 4: Ja ja. Holebi 2: Daarom dacht ik op dat moment ook aan een jongen. Holebi 1: Moest ik dat niet weten zou ik wel eerder denken aan een meisje. Holebi 4: Tis vaag genoeg hé. Holebi 2: Het enige waaraan dat je het kunt zien is "trousers", maar dan moet je wel heel stereotype denken. (haha) Holebi 4: “And I kept your tie", hmmm.

Q: Hoe belangrijk vinden jullie zo de seksualiteit van een artiest? Holebi 4: Dat varieert van artiest tot artiest. Bij hem vind ik dat niet belangrijk, bij Perfume Genius vind ik dat wel belangrijk. Omdat die teksten veel specifieker zijn. En omdat zijn personage en hoe hij is als persoon, allez, enkel hem kan die muziek gemaakt hebben. Ik heb dat bij Bloc Party minder, ik vind niet dat zijn persoon megahard in die muziek zit. Holebi 3: Da's ook omdat Perfume Genius met genderrollen speelt. Da's eigenlijk iets apart, seksualiteit en genderrollen is eigenlijk wel iets totaal anders. Holebi 4: Misschien wel. Holebi 3: Speelt iemand met genderrollen, aja oké, is hij homo. Terwijl dat dat eigenlijk niets met elkaar te maken heeft.

58 Holebi 2: Voor mij is dat niet super superbelangrijk, maar kmoet wel zeggen, alst nu een meisje is en ik weet dat ze ook op meisjes valt en ze is knap, dan zal ik er misschien rapper naar luisteren. En stel nu dat ze teksten schrijft die tot mij spreken, datk zoiets heb van "ja ik kan mij daar wel in vinden" enzo, en dat heeft met dat seksualiteitsding te maken, dan zal ik er ook wel rapper naar luisteren dan naar iemand anders. Maar op zich, als de muziek goed is, zou ik niet eerst gaan zoeken welke seksualiteit deze persoon heeft. Holebi 4: Ik heb een geval waarin da, Villagers, die is pas bij zijn laatste plaat echt uit de kast gekomen, als homo-zijnde. En sindsdien luister ik ietske minder graag naar zijn muziek. Da's echt waar. Omdat ik die teksten helemaal anders hoor nu, en het is een klein beetje verbrod ofzo. Omdat ze nu plots megaduidelijk zijn, en misschien ietske te duidelijk, allez, snapt ge wat ik bedoel? De teksten zijn gewoon te letterlijk. En een beetje... Holebi 2: Anders kon je er zo een extra dimensie aan geven? Holebi 4: Ja, ofwel ist ook omdat hij just met die laatste plaat hem 'out' en dat ook vree wil tonen ofzo? Kweet het niet. Holebi 3: Dat heb ik niet. Kdenk wel, als er een artiest gay is, dan denk ik zo van "ah yes, tof!". Voor mij is dat altijd zo. Van mij is dat extra tof. Holebi 4: Ik geef dat voorbeeld omdat het de eerste keer is dat mij dat overkomt, dat ik het just minder tof vind. Nu, moest ik hem tegenkomen, kzoe wel ne ki goeiendag zeggen wi. (haha) Holebi 4: Maar euh, maar die plaat vind ik dan, allez, kvind het ergens jammer. Q: Wat denk jij daarvan Holebi 1? Holebi 1: Ik heb dat nooit gehad wat Holebi 4 zegt, maar voor mij staat dat meestal los van elkaar, behalve als het er echt heel dik op ligt. Bijvoorbeeld The Irrepressibles, dan, leg ik wel de band met seksualiteit, maar meestal let ik niet op de tekst op zich. Want voor mij heeft dat een ondergeschikte rol.

Q: Wat vinden jullie van de manier waarop Kele hier homoseksualiteit aankaart? Holebi 4: Ik heb niet echt het gevoel dat hij homoseksualiteit aankaart. Holebi 2: Ik heb zoiets van: hij wil een liedje schrijven over iets dat hij meegemaakt heeft, wat iedereen wel doet, denk ik, als je liedjes schrijft, Je pakt een situatie dat je hebt meegemaakt, en van hem is dat nu toevallig met een jongen, maar ik denk niet dat dat zoiets is van "hé, kijk naar mij!". Holebi 4: Het feit dat jij al niet wist dat hij homo is en dat je dus dacht dat het over een meisje ging, maakt wel duidelijk dat het daar totaal niet over gaat. Het gaat over een persoon.

Q: En vinden jullie dat hij het duidelijker zou moeten maken? Holebi 3: Nee. Holebi 4: Nee. Tuurlijk niet. Waarom zou je bij ieder nummer moeten beginnen met "ah wacht ik ben homo, nu ga ik zingen over een persoon". Das ter al een sticker op plakken éh, ge weet wel.

59 Holebi 2: Ik denk ook niet dat de homo-beweging dat nodig heeft, ofzo. Nu toch niet, niet per se. Misschien vroeger wel, maar nu is dat, kweetnie, het zijn misschien bepaalde instituties die stammen uit vroeger die niet zo aanvarend is, maar ik denk, onder de jongeren zelf, hier toch, in België spreek ik nu, dan wel. Het is geen issue meer. Holebi 4: Ja, ik zou het raar vinden als je, allez, enerzijds mag het nooit uitmaken dat je homo zijt of hetero of whatever, dat mag niet uitmaken. Maar dat je bij alles dat je doet zou moeten zeggen dat je homo zijt. Dat klopt niet hé, als het niet uit maakt maakt het niet uit. En bij dat nummer maakt het absoluut niet uit, en bij al zijn andere ook niet. Holebi 3: Dat vind ik ook. Maakt niet uit.

Q: Goed, een nieuw nummer! Van een artiest die eigenlijk al heel veel ter sprake is gekomen. *QUEEN* Q: Perfume Genius. Over wat gaat dit nummer denken jullie? Holebi 1: Wat betekent 'sashay'? Q: Paraderen. Holebi 4: Het nummer specifiek weet ik niet. Maar in een recensie stond er wel dat zijn eerste platen enorm introvert waren, en hij met deze derde plaat echt naar buiten kijkt. En euh hij zegt van "voilà, ik ga mij op geen enkele manier schamen over wie ik ben". Want da's wel nen jongen met issues peinsk. Dan citeren ze zelf die zin: "no family is safe when i sashay," om echt te tonen van, hier voilà! Holebi 3: Ja inderdaad. En op die laatste plaat speelt hij ook echt met genderrollen, hij draagt lippenstift, ja, en vroeger was dat niet zo. Maar het nummer zelf, den tekst, dat weet ik niet over wat dat precies gaat. Holebi 4: Ik hoor het altijd zo met die gedachtegang, met dat te hebben gelezen, ist zo voor mij een soort statement echt. Holebi 1: Ik denk ook wat hij zegt. Ik weet ook niet de precieze betekenis. Het is zoiets als "ik ben wie ik ben en hier sta ik". Holebi 3: Ik luister eigenlijk niet zoveel naar teksten bij muziek, ik luister meer naar de sound. Voor mij is de tekst minder belangrijk, ik let vooral op de vorm van de tekst en niet de betekenis van de tekst.

Q: Is het dan mogelijk volgens jullie dat er een soort holebiseksuele sound is? Holebi 3: Ah, das moeilijk. Holebi 2: Nee, ik kan me dat niet voorstellen. Misschien ook omdat ik er niet te hard mee bezig ben, maar kkan mij dat echt niet goed voorstellen, want da is toch maar een deel van iedereens persoonlijkheid, dat zou toch gek zijn als iedereen die holebi is ofzo een bepaalde sound wil nastreven, tenzij ze het expres dat ze één iemand als voorbeeld nemen en daarop op verder bouwen en zo die sound blijft bestaan, maar ik denk niet dat dat er is.

60 Holebi 3: Kon een heteroseksuele man wel dezelfde song brengen als Perfume Genius? Kun je dat zeggen? Holebi 4: Das moeilijk om te zeggen. Holebi 1: The Irrepressibles, ik weet niet of iemand die kent, dat vind ik voor mij zo wel gay. Die treedt ook zo op met extravagant pakje aan, en dat klinkt zo, ik weet niet hoe ik het moet zeggen. De tekst van zijn bekendste liedjes zijn gay, zijn bekendste heet "Two Men In Love", en dat clipje ook, dat ligt er zo heel dik op. En misschien is het daarom dat ik denk "dat klinkt gay". Want ik kan niet goed omschrijven waarom die muziek gay klinkt, maar het komt voor mij wel zo over. Holebi 4: Is het dan vooral de tekst? Of hoe ze ook klinken? Holebi 3: Ik denk er nu juist aan dat Perfume Genius zijn stem zo vrij... Holebi 1: Ja, bij de Irrepressibles gaat zijn stem ook vaak heel erg hoog. Da's dan gay, maar das de stereotype van "homo's zingen hoog". Holebi 4: Ja, nee, maar dat kan niet kloppen, want dan is Jeff Buckley ook gay hé. En Thom Yorke. Holebi 3: Ik zie bij Perfume Genius wel voor mij hoe hij eruitziet. Van zijn clipjes enzo. En dan denk ik van allez ja. Holebi 4: Kpeins dat vooral dat is. Dat visuele hé. Holebi 3: Ja. Holebi 4: Maar toch ja, den eerste keer dat ik dat hoorde... Allez, zijn eerste plaat, 'learning', was zo breekbaar. Dat klonk wel gay eigenlijk ja. Holebi 3: Ofwel hoor je hem en denk je "das hier nie zoiets typisch, wie is dat hier eigenlijk"? En dan wordt je nieuwsgierig en wil je op zoek gaan, en dan van "ja is hij eigenlijk homo of niet?" en zo'n vragen stellen. Holebi 4: Misschien wel, want das ook, die eerste nummers van die plaat, das piano en zijn stem, en da ist. Das zo weer zo, zijn persoonlijkheid is super aanwezig, just omdat hij zo breekbaar is. En euh, inderdaad, ge begint direct te peinzen van "oeh, wie is dat ier?". Holebi 3: Ja. Holebi 4: Das anders dan bij nen band, lik Bloc Party, da is echt nen band. Die zijn met, al die muzikanten schrijven mee aan die muziek, maar bij die eerste plaat van Perfume Genius, die heeft dat allemaal zelf opgenomen, kweetnietoe crappy opgenomen, je hoort echt zijn pianokrukske kraken en alles. Jah tkan niet veel breekbaarder worden dan dat. Holebi 2: Ja maar is breekbaar dan gelinkt aan homo? Holebi 3: Ik denk eerder dat het doet vragen stellen van "wie is dat eigenlijk", dat je nieuwsgierig wordt. Holebi 2: Ja dat snap ik. Holebi 1: Bij een gay klank denk ik aan de stereotypen zo, van hoge stem en heel zacht. Holebi 4: Das waar, terwijl, dat hoeft absoluut niet zo te zijn. Lik Nick Drake, die was überbreekbaar, maar die was niet gay, denk ik...

61 Q: Zijn er dan genres waarmee dat je holebiseksualiteit mee associeert? Holebi 1: Genres? Holebi 4: Nee. Holebi 2: Misschien meer het vrolijke popperige? Holebi 4: Ja? Goh kweet het niet, nee, echt niet. Holebi 2: Nja, tis dan ook te zien, want van een vrouw zou ik dat niet... Holebi 3: Als ik "Raining Men" hoor, kdenk ik direct "gay". Maar dat zijn zo een paar liedjes die zo voor gay symbool staan. Maar anders, een genre? Nee, dat denk ik niet.

Q: En denken jullie dat er plaats is binnen indiemuziek voor artiesten die openlijk gay zijn en daar over muziek maken? Holebi 3: Der is alleszins geen macho-atmosfeer in indiemuziek vind ik. Holebi 4: Nee. Holebi 2: Nee. Holebi 3: Tis wel toegankelijk. Holebi 4: Der is zeker plaats voor. Maar met dat je die vraag stelt, peinsk wel, moest je nu gay zijn maar je speelt in een kweetnieoe zware metal band, zou dat dan ook zo gemakkelijk gaan? Ik weet het niet. Holebi 2: Metal is dan ook wel, allez, die gasten zijn superaanvaardend. Meestal, blijkbaar. Holebi 4: Tis dat datk gewoon niet weet. Holebi 2: Maar kweet het niet, ik kan mij geen enkel genre van muziek voorstellen waar het niet echt aanvaard is. Misschien zware Amerikaanse country ofzo? Maar in de indiemuziek vind ik dat het echt wel toegankelijk is. Ofwel maakt het niet uit, ofwel geeft het een extra dimensie. Holebi 4: Ik peins dat sowieso ook. Holebi 1: Ja. Holebi 3: Ja.

Q: En zit er dan een verschil in met mainstream, is één van de twee toegankelijker? Holebi 3: Ik denk het wel. Holebi 1: In indie kun je in de teksten toch nog eerlijker zijn, als ge u zwak voelt, past dat beter in de indie dan in die heel mainstream muziek denk ik. Holebi 2: Maar kdenk ook omdat dat is dat indiemuziek - als we het dan hebben over echt onafhankelijk - is het gewoon mensen die muziek maken. En de hele mainstream popmuziek is bezig met platendeals en artikels en verkoopcijfers. Eigenlijk zijn ze over twee andere dingen bezig hé: daar gaat het niet om de muziek, daar gaat het over geld. Ze draaien mee in de kapitalistische wereld en alles dat Holebi 4: Ik peins ook wel dat de allergrootste artiesten een beetje op de vlakte moeten blijven. Holebi 2: Lik dat sommige niet mogen zeggen dat ze een lief hebben ofzo. Holebi 4: Ja.

62 Holebi 2: Alles moet mogelijk zijn voor hun. Holebi 1: En echt veilige teksten. Holebi 2: Een zo groot mogelijk publiek aanspreken, terwijl indie-artiesten daar niet mee bezig zijn. Die zijn bezig met hun eigen innerlijkheid en ze maken de muziek dat ze willen maken. Holebi 3: Das wel just. Holebi 4: Kwas just ant peinzen aan Lou Reed, omdat misschien is dat een tegenvoorbeeld, omdat ie wel zo met Take A Walk On The Wild Side, toen dat uit kwam was dat wel shocking. Maar toen was dat wel indie eigenlijk, dat was nog geenen echten mainstream artiest zeker? Holebi 1: The Velvet Underground was wel heel erg underground eigenlijk. Maar indie bestond toen wel nog niet. Holebi 2: Ik denk dat er ook geen zo'n grote verscheidenheid was. Nu hebben we door het internet zo'n grote verscheidenheid aan muziek. Maar toen waren er gewoon die grote artiesten. Als je daar in die periode denkt, wie waren er? The Doors, Jimi Hendrix ofzo, die choqueerden keihard, maar da was gewoon de cultuur toen, en de jeugd had toen niet veel opties. Holebi 4: Dat was toen wel echt nog vechten tegen iets. Nu is dat niet echt aan de orde, het gaat veel te goed met ons. (haha) Holebi 2: Der wordt nochtans veel geprotesteerd. Q: Maar dan niet meer in muziek? Holebi 2: Misschien niet meer in muziek, ofja, kweet het niet. Je hebt nog steeds protestartiesten, maarja. Holebi 4: Bruce Springsteen heeft nog just ne keer beetje geprotesteerd. Holebi 2: Maar als er geprotesteerd wordt zijn het wel geen mainstream artiesten. Tenzij Pink. Holebi 1: Maar die protestartiesten in de jaren 60 waren ook niet mainstream. Holebi 4: Nee. Holebi 1: Jimi Hendrix was toch geen mainstream. Holebi 3: Jawel toch. Mainstream kaart toch wel nog dingen aan? Holebi 2: Pink is de enige die ik me kan bedenken. Holebi 3: Miley Cyrus stond bijvoorbeeld met een joint op het podium. Holebi 1: Taylor Swift kaart ook weleens dingen aan, zoals misbruik. Holebi 3: En Lady Gaga kaart ook misbruik van vrouwen aan op een of andere awards. Holebi 4: Ik had het meer over puur vormelijk eigenlijk: dat vroeger nog een heel genre moest ontdekt worden, daar waren ze toen nog mee bezig in de sixties en seventies, de vorm van muziek is immens geëvolueerd. Kheb nu het gevoel dat dat moeilijker en moeilijker is geworden, om nu toch iets echt nieuws te doen. Waarvan de mensen zeggen, kheb dat nog nooit gehoord. Holebi 2: Ja, en op die manier choqueren. Holebi 3: In elektronische muziek is dat wel. Met PC music bijvoorbeeld de laatste jaren.

63 Q: Als holebiseksualiteit in mainstream en indie wordt geadresseerd, wat zullen de motivaties van beide zijn? Holebi 4: Ik zou denken dat het in indie persoonlijk wordt gestuurd - wat ik voel en ik wil vertellen - en dat het in de mainstream op het publiek zou gericht zijn. Holebi 2: Ja, met marktstrategieën. Want bijvoorbeeld "hier en daar lijkt onze muziek aan te slaan bij homoseksuelen, misschien moeten we die markt beetje exploiteren." Het is ook te zien, in de mainstream, wie de muziek maakt. Als ze het zelf doen, wat denk ik nog voorkomt, misschien kan er dan ook een persoonlijke reden achter zitten, misschien kunnen we dat dan niet direct afdoen als marketing, maar het kan. Holebi 4: Wat dat peins ik ook is, met mainstream, daar schiet je altijd jezelf een beetje in de voet zo. Als je afkomt met een boodschap in de mainstream, wat direct een holle boodschap wordt, omdat jouw publiek zo groot is. Kpeins dan aan U2 als zij afkomen met under activistische filmpjes, staat den elft van het publiek te lachen van "ah meenjet?". Snap je? Holebi 2: Ja ja. Holebi 4: Ze bedoelen het waarschijnlijk echt goed ze, ge kunt dat niet slecht bedoelen hé, maar puur omdat ze zo in den establishment zitten zo, wordt dat een holle boodschap. Terwijl in indie hetzelfde verhaal wordt verteld, maar nieuwer of frisser of geïnspireerder, of, kweet niet. Holebi 1: Bij mainstream zit er denk ik meer een commercieel aspect, dan bij indie, bij indie is het zo een nummer schrijven over wat de artiest bezighoudt. Holebi 3: Bij indie is het gewoon toegankelijker, meer identiteitsuiting, en bij mainstream, allez, ik kan bijna niemand zeggen die gay is in de mainstream muziek nu op dit moment. Holebi 2: Mika, istie em gay? Holebi 3: Doetie em nog iets? Holebi 4: Khoop van niet. (haha) Holebi 3: Kvind wel niet dat indiemuziek sowieso muziek voor gays is ofzo, totaal niet. Holebi 2: Kpeins dat zelfs eigenlijk niet. In mijn hoofd is muziek voor gays zo super dansbaar. (haha) Holebi 3: Op concerten is het wel zo, allez, kheb zo een vriendin, en die zit altijd te klagen van "tzit ier weer vol met gays éh, der is ier weer niets te rapen" (haha) Holebi 2: wij noemen Dranouter ook wel een gay festival. Der lopen er alleszins veel rond. Holebi 3: Dranouter is wel niet echt indie. Holebi 2: Nee, maar kwil maar zeggen, dat dat ook wel kan. Op concerten, dan weet ik dat niet. Tis te zien, als de artiest zelf gay is. Holebi 3: Ja sowieso, trekt dat meer gays aan.

64 Holebi 2: Ik heb bijvoorbeeld naar Soko geweest, dat was toen ook opvallend, en kwas er zelfs dus, dat zegt ook iets.

Q: Hoe uitzonderlijk vinden jullie een artiest als Perfume Genius binnen indie? Holebi 4: Ik vind hem uitzonderlijk. Voor mij is dat echt een genie. Punt. Het gaat wel over muziek hé. Ik heb nog nooit iemand gehad die mij zo diep heeft kunnen raken met popmuziek, want eigenlijk is dat toch popmuziek, kheb dat nog nooit meegemaakt. Tgaat erover dat zijn stem zo breekbaar is, dat ieder woord dat ie zegt, dat je het gelooft. Het is ook heel vaak autobiografisch, of waarschijnlijk altijd, euhm. Hij komt af met een vorm dat ik ook niet echt had gehoord. En ie vindt zijn eigen in iedere plaat opnieuw uit. Dus dat is uitzonderlijke artiest. Zo heb je er een paar in een generatie. Antony, van the Johnsons, dat vind ik ook zo één. Holebi 3: Ik vind hem gewoon echt cool omdat hij zijn eigen ding doet. Holebi 4: Ja, voilà, en enkel em gaat die muziek maken, en niemand anders. Ik weet, als ik met mijn beide bandjes een nummer geschreven heb, tzijn wel andere bands die dat ook kunnen. Maar wat Perfume Genius doet, of wat Antony doet, dat kunnen alleen zij. Want hun persoonlijkheid is zo enorm, dat is gewoon iets dat je hebt of niet hebt. En daarom zijn dat uitzonderingen. Q: En vind je het uitzonderlijk dat een artiest in indie homoseksualiteit behandelt zoals Perfume Genius dat doet? Holebi 3: Nee, La Roux, zij valt voor zowel man of vrouw, is dat niet? Holebi 4: Ik ken ze niet zo goed. Rufus Wainwright moekik aan peinzen. Holebi 3: Kweetnie of het echt indie is, maar Christine en the Queens, die ook. Holebi 4: Ze hebben zelfs een nummer samengedaan met Perfume Genius. Nu, uitzonderlijk ist niet. Indie is altijd muziek die naar zichzelf kijkt, allez, den artiest kijkt altijd naar zichzelf, of toch heel vaak. En als er dan iemand homo is of lesbisch is, dan gaat het daar ook over gaan. Maar kheb nooit het gevoel gehad dat het vanuit een statement was ofzo, dat er iemand vond dat hij moest vechten en op de barricade springen enal. Tgoh. Holebi 2: Kdenk ook niet dat dat zo'n soort muziek is, kdenk dat ze dan gewoon een andere soort muziek gaan maken.

Q: Misschien klaar voor een laatste fragment? Het is deze keer met een filmpje. *WE EXIST* Q: Ok, over wat gaat dit nummer? Holebi 3: Het is wel tof om dat nummer te zien op dat fragment, normaal is het niet zo, en daardoor kijk je helemaal anders naar dat nummer. Kdenk dan van "ah op die manier 'they act like we don't exist'." Alstie em dat zingt, allez, kweetnie over wat et gaat. Holebi 4: Ik had het ook nog nooit zo gehoord. Holebi 3: Is dat van die recente film?

65 Q: Nee nee, dat is gewoon de videoclip van het nummer. Holebi 3: Echt? Q: Ja, Arcade Fire hebben dat zo zelf opgenomen. Holebi 3: Ja? Q: Ja, gewoon op YouTube "we exist arcade fire" en je komt daarop uit. Wat vinden jullie daarvan? Holebi 4: Kvind het cool om dit nummer op een andere manier te horen. En ook omdat we vree veel hebben zitten zeggen dat artiesten daar al niet mee bezig zijn, maar dan is dien tekst der vree expliciet mee bezig. Maar gij zei ook wel van tis gender, tis niet per se holebiseksualiteit. Maar dan nog, het gaat vooral over aanvaarding hé. Q: Het was dus van Arcade Fire. De frontman heeft uitgelegd dat dit liedje echt over homoseksualiteit gaat, over een puber die zich out tegen zijn vader. Hoe staan jullie daartegenover, dat een heteroseksuele band zo'n thematiek aanpakt? Holebi 4: Da's goed. Als het goede muziek oplevert ist goed. Je hebt dat bijvoorbeeld ook met Flip Kowlier, die is daar ook vree goed in. Holebi 3: Ja? Holebi 4: Ja, "moeder lieve moeder", op de eerste plaat van Flip Kowlier, vertelt hij eerst aan zijn moeder dat hij homo is. Zijn moeder kant er absoluut niet mee om, dan vertelt hij het aan zijn vader die op zijn sterfbed ligt, tis daarom dat hij het eigenlijk durft verteln. En zijn vader zegt: "ja ik was ook homo maar in mijnen tijd was dat zo gemakkelijk niet." (haha) Holebi 4: Maar je hebt opnieuw totaal niet het gevoel dat er moet gevochten worden voor de zaak ofzo. Het is gewoon de tristesse van het leven die toevallig wordt veroorzaakt door seksualiteit. Holebi 2: Nja, kheb er ook geen probleem mee dat ie dat doet. Das gewoon een tekst schrijven dat mensen aan het denken brengt, en als dat nu over een homo gaat of pestgedrag bij kindjes, allez, nja. Holebi 4: Tis sowieso, dat ze maar doen hé. Maar wat ik wel altijd heb, dat alst protestsongs beginnen te worden, tis altijd 'preaching to the choir', ge weet wel. De mensen die luisteren zijn al lang overtuigd van hun standpunten. Maar goed ja, dat toch ook geen kwaad hé. Q: Jij vindt dat mensen die naar Arcade Fire daar dus voor open staan? Holebi 4: Kzou daarvan uit gaan. Holebi 1: 99 procent wel. Holebi 3: Kdenk dat ook wel.

Q: Zou dat anders zijn in de mainstream? Holebi 3: Ja, omdat ge gewoon een veel groter publiek hebt. Holebi 4: Jajaja. Holebi 2: En zeker dat ik het zei: in hedendaags België moet je al ver zoeken om - toch op onze leeftijd - echt homofoben te vinden.

66 Holebi 3: Homofobie niet, maar wel veel mensen die heel stereotype denken. Holebi 2: Ja, da wel, maar da is ook, allez, stereotype denken, dat kan over alles. Holebi 4: Tis een kwestie van tijd peinsk. Holebi 1: Ik denk dat het in de Verenigde Staten nog anders moet zijn, daar moet er nog meer homofobie zijn. Holebi 4: Ja. Holebi 1: En dat is ook bij de mainstream in Amerika.

Q: Ik heb geen vragen meer, maar als jullie nog iets hebben dat je nog wil toevoegen? Holebi 3: Ik was net aan het denken: Macklemore is iemand van de mainstream die gay is. Holebi 2: Ahja. Holebi 4: Kwist dat zelfs niet. Holebi 3: Toch? Of is hij niet gay? Holebi 2: Kweet niet, maar hij vecht wel voor vanalles. Hij wil thema's niet bespreekbaar maken die niet zo bespreekbaar zijn. Aja. Oja, en Sam Smith is gay. Holebi 4: Misschien is het ook omdat we als indieliefhebber minder van de mainstream kennen. Holebi 1: En Scissor Sisters zijn ook gay. Holebi 4: Kdenk het wel zeker? (haha) Holebi 4: Daarnet was de vraag: stel je een gayklank voor. Dat passeerde wel, de Scissor Sisters. Q: Wat is er dan gay aan? Holebi 2: De hoge zang. Holebi 4: De kopstemmetjes. Holebi 1: En hun pakskes die zo strak en blinkend zijn. Holebi 4: Echt het cliché hé, gayparade gay. Maar bij zijder is dat zo hilarisch, tis ter toch ook weer mee lachen hé? Holebi 3: Kweet dat niet. Holebi 2: Kdenk dat je ook niet altijd kan weten. Allez, das wat ik nu net dacht van Arcade Fire, ge kunt niet weten wat de band exact altijd wil doen. Kwil maar zeggen, kwas bijvoorbeeld heel verrast achter het hele ding in de Bataclan, The Eagles Of Death Metal, en hoe conservatief die uit de hoek kwamen. Das misschien omdatk ze niet ken, kweet dat niet, maar ik dacht "allez, voor mensen die met muziek bezig zijn, is dat toch, allez". Ik was geschokt. Ik denk dat andere bands dat ook wel kunnen doen, mij schokeren met hun gedachten. Omdat k altijd denk: mensen die met muziek bezig zijn, hebben een open mind, die zijn minder stereotype. Q: Mensen omringen zichzelf ook met mensen waarin ze zichzelf herkennen.

67 Holebi 3: In mijn vriendengroep is iedereen open minded. Het is pas als ik terugga naar mijn dorp, van mensen van vroeger, maar die gaan dan bijvoorbeeld nooit naar Arcade Fire luisteren, die hebben wel zo'n gedachtegangen zoals bijvoorbeeld van "gay mensen mogen geen kinderen hebben" ofzo. Holebi 2: Amai. Holebi 3: Ja. Q: Naar welke muziek zouden zij dan luisteren denk je? Holebi 3: Mainstream, nooit naar Arcade Fire. Sowieso, alles wat op de radio draait. Ze zijn eigenlijk gewoon sowieso niet echt met muziek bezig.

Q: Nog andere toevoegingen? Holebi 3: Is er nog iets dat jij wil horen van ons? (haha)

68 Gesprek 3

Q, Holebi 5, Holebi 6, Holebi 7, Holebi 8

Q: Wat is het eerste waaraan jullie denken als jullie het woord "indie" horen? Holebi 5: Aan indie denk ik vooral zo aan dingen die op dat moment heel onpopulair zijn en met weinig geld zijn begonnen, en dan populair worden gemaakt via het internet, maar dat je nooit hoort op de radio. Eigenlijk vooral dat. Wat eigenlijk heel sad is, want ge kunt dan nooit een plaat aanvragen. Holebi 8: Ik denk altijd aan indie, das gewoon zo vaag geworden. Das zo, als ik het woord gewoon hoor, denk ik aan bands als The Smiths ofzo, maar vanaf dat ge ietske langer denk, zo, oké, eigenlijk is dat ook bijna alle bands die niet veel ondersteuning hebben. Het is begonnen als bands die zonder label iets deden, maar tegenwoordig is dat gewoon een genre. Ik denk datk eerder onmiddellijk aan dat genre denk, en dan pas denk "aja da komt van independent". Het eerste is zo heel breed, een brede kijk op muziek zo, want indie is zo tegenwoordig beetje de nieuwe pop. Holebi 7: Nja, het is dezer dagen meer indiemedia dan echte media door labels of ja grote bedrijven wordt uitgebracht. Want inderdaad het internet ge kunt zelf publiceren wat ge wilt. Kheb zelf vroeger muziek online gezet. En ja er zijn veel artiesten die gewoon beginnen daarmee met muziek online te zetten, en dan plots veel aandacht krijgen. Denk maar aan iemand, hij is niet vree bekend in Europa, maar Jonathan Colton, vanaf 2005 heeft hij als artiest begonnen muziek gratis online te zetten en daardoor is hij zeer populair geworden in Amerika. Das dien die van Portal de muziek geschreven heeft zo. Holebi 6: Das goeie muziek! Holebi 7: Das één artiest die zo puur door internet, ja, euh, bekend is geworden. Het is natuurlijk ook het voordeel van gratis te kunnen beluisteren en delen. Gewoon zo naambekendheid, en op den duur kun je daar wel geld mee verdienen door optredens en cd's te verkopen, ook al heb je geen ondersteuning van een label. Holebi 8: Ik denk ook vaak zo aan iets die edgy is, iets waar een hoek af is, iets da nie zomaar wordt aanvaard ofzo. Holebi 7: Iets dat beetje buiten de mainstream ligt. Holebi 8: Iets dat gewoon beetje buiten de lijntjes kleurt. Holebi 7: Daarom ook net dat veel meer holebi-artiesten via het internet populariteit verwerven hé. Omdat dat nog altijd, allez, dat begint nu de laatste jaren meer in de mainstream te komen, met Lady Gaga ofzo. Holebi 8: Maar vaak beginnen ze toch ook ergens in de underground, wat dan vaak op een indie manier populair wordt. Holebi 5: Da's ook de reden waarom ik zei dat het niet op de radio komt. Omdat het effectief niet geaccepteerd wordt als ge het zo wilt zeggen, door de grote bazen.

69 Holebi 8: Ja voilà, normaal zit dat inderdaad niet bij de major label zoals Sony of Universal ofzo, da is gewoon wat er altijd op de radio komt. Dus indie lijkt bij mij ook nog altijd de muziek die niet op de radio komt, als in Studio Brussel, MNM, Q, misschien Radio 1 - die probeert zo een beetje. Toch alleszins iets dat niet op de radio komt, behalve misschien op muziekgespecialiseerde programma's.

Q: Heeft indie dan een soort geluid denken jullie? Holebi 8: Indie heeft ergens een geluid, maar het is niet echt een geluid, het is eerder zo'n gevoel - dat misschien in de begindagen van independent music het misschien wel een geluid had, zo eerder zo the Smiths enzo. Holebi 6: Ja. Holebi 8: Dat dat toen eerder het geluid was van indie. Maar dat het nu eerder zo ruim gaat dat het een gevoel is dat je hebt. Q: Welk soort gevoel is dat dan denk je? Holebi 5: Iets vrijer. Holebi 8: Ja, iets vrijer, maar tegelijk ook wat intiemer ofzoiets. Niet zoiets dat ge ... Holebi 7: Het gaat niet altijd over dezelfde thema's gelijk liefde enzo, tis inderdaad meer ruimte om te verkennen en, ja. Ik denk persoonlijk dat je wel binnen genres zelf kunt zeggen van "dit is iets indie, of is het niet". Holebi 8: Het is eigenlijk zoals je zegt genre-overschrijdend ofzo. En in die verschillende genres hoor je dat geluid zo terug denk ik. Holebi 7: Ja, welja, je kan zeggen dat indie genre-overschrijdend is, maar je hebt ook binnen genres lik rock, pop en folk enzo, heb je indie en niet-indie, en kun je vaak onderscheiden. Ik denk dan aan iets als folkrock, gelik the Decemberists, dat is een heel ander soort muziek dan standaard rock gelik Foo Fighters. (haha) Holebi 5: Ik vind gewoon dat, als je een plaat zou kopen, nu, in de winkel, dat je gisteren op de radio hebt gehoord, en je luistert naar ieder liedje, dan ga je ongeveer hetzelfde horen. Nu niet om alle artiesten af te breken die in de winkel liggen, maar, ongeveer hetzelfde. Als je dan een indieband doet, gaan ze in ieder liedje effectief iets verschillends doen. Holebi 6: Er is gewoon veel meer eigenheid. Der zit gewoon veel meer persoonlijkheid, doorgaans, in indiemuziek. Omdat het veel meer vanuit hunzelf moet komen, en niet uit een of andere producer die zo wat beats geeft, en zo wat zegt wat er moet gebeuren. Het komt veel meer uit de persoon zelf, of de band zelf.

Q: Misschien is het leuk om eens naar een fragment te luisteren. Ik deel ook de tekst uit. Holebi 8: Mag ik eerst een vraagske stellen: zijn jullie lyrics mensen of niet? Holebi 7: Ja.

70 Holebi 6: Ik ook. Holebi 5: Ik ken volledig Jenny vanbuiten. Kben daar heel trots op. Holebi 8: Maar als ge naar muziek luistert, let je dan onmiddellijk op de tekst? Holebi 5: Ja, natuurlijk. Holebi 8: Voor mij is dat iets secundair. Holebi 5: Echt? Holebi 8: Ja. Holebi 5: Ik luister bijvoorbeeld wel naar soundtracks van films en andere dingen ofzo, maar das enkel tijdens het studeren ofzo. Maar als ik effectief naar muziek wil luisteren, luister ik naar dingen met tekst. Holebi 7: Ik zou persoonlijk niet zeggen dat het secundair is, maar voor mij persoonlijk, als ik naar muziek luister, kan ik echt op de muziek zelf toespitsen, of op de lyrics, en meestal als ik de eerste keren luister luister ik naar allebei tezamen, en dan daarna zo meer apart zo de voeling krijgen over hoe de muziek en de tekst zelf aanvoelt. Holebi 8: Ik vroeg me dat dus gewoon af. (haha) Holebi 8: Want ik kreeg hier een tekst en ik dacht "dit doe ik niet vaak". Holebi 5: Altijd gehoord dat muziek poëzie is op geluid, of zoiets, dus als je poëzie moet heben moet je lyrics hebben.

*I STILL REMEMBER* Holebi 5: So sad. Q: Over wat gaat dit nummer volgens jullie? Holebi 5: Redelijk obvious, nen dude die herinneringen ophaalt. Q: En welke herinneringen haalt hij op? Holebi 5: Ik denk dat hij een verloren geliefde, hij of zij, of iemand die hij zou lief hebben gehad, maar nooit gedurfd heeft om zijn gevoelens uit te spreken. En blijkbaar waren ze ook allebei bloot, want ze hebben geen broek aan. Holebi 7: Ja ze zijn naakt samen, ze hebben zich uitgekleed, maar diegene die het zingt wilt dan iets met de andere persoon, maar die andere persoon durft niet ofzo. Holebi 8: Ja, ik denk inderdaad dat eigenlijk de ik-persoon de andere zo kwalijk neemt om niet initiatief te nemen, maar zelf ook niets zou gedaan hebben. En dat het eerder een liefde is die nooit is kunnen worden wat dat het moeten zijn ofzo. Holebi 6: De tekst impliceert ook wel dat het over twee mannen gaat: 'trousers', 'tie'. Holebi 5: Is dat meteen een man? Holebi 6: Ik weet wat je bedoelt ja, maar in de cisnormatieve maatschappij ga je eerder uitgaan van mannen als je trousers en tie hoort. Holebi 5: Je hebt gelijk. Maar tzou wel veel cooler zijn als het een homo was.

71 Holebi 8: Ja, maar waarschijnlijk gaat dit over een periode waarin de zanger in de kast zat. Holebi 7: Het heeft inderdaad dat gevoel zo, van jeugd, emoties. Holebi 8: Ja, eindelijk met iemand durven afspreken, aan het park en aan het water, en daar voor de eerste keer iets voelen dat echt echt voelt voor die persoon, maar daardoor niet durven, en vice versa. Holebi 5: Das zo zielig. Holebi 8: Tis wel heel triest. Holebi 5: Ik hoop dat het feit dat hij uit de kast is gekomen, andere mensen inspireert om uit te kast te komen. Daarom dat je muziek maakt, en boodschappen geeft aan andere mensen, want tis echt zielig om in de kast te blijven zitten. Want als je zo iemand die je graag ziet verliest.

Q: Laten we daar dus ietsje verder op in gaan. De zanger is wel degelijk gay. Holebi 5: Jeeej! Holebi 6: Goed voor hem. Holebi 8: Hij is nog altijd verliefd denk ik. Maar bon. Holebi 5: Oooohhh. Holebi 7: De emoties zijn inderdaad nog aanwezig in die tekst. Holebi 5: Of misschien heeft die gast hem dat zoveel jaren later gezegd, maar is hij nu al samen met iemand anders. Holebi 8: Probably. Holebi 5: Daarom dat hij die herinnering nu weer ophaalt. Holebi 8: "I'd gone wherever you wanted", das impliciet bedoeld, ga verder met je leven, en nu is hij verder, maar hij denkt nog altijd aan wat had kunnen zijn. Q: Ja. Dus de zanger is wel degelijk gay, en hij heeft uitgelegd in de media dat hij het heeft over een jongen die het niet durfde uit te spreken dat hij voor een andere jongen iets voelt. Vind je dat zo'n thema, homoseksualiteit dan, explicieter moet? Holebi 5: Heb je ooit dat liedje gehoord van Rihana waar ze tweestemmig zingt over ene lesbische relatie, en als je dat liedje opzoekt op het internet ofzo, dan staan er daar supererge heteromeningen over dat liedje: "ja de tweede stem dat ze ook zelf doet is niet door een andere vrouw, het is gewoon haar eigen ik, haar slechte ik die ze probeert te verdoezelen." Dus ik vind echt dat je veel meer van zo'n thema's moet aanhalen aangezien dat mensen denken dat dat niet bestaat. Ook het liedje "I kissed a girl" van Katy Perry. Het moet blijkbaar expliciet genoeg zijn voor mensen, aangezien ze het liever verdoezelen dan iets anders. Holebi 7: Er moet inderdaad in het algemeen meer een bewustwording zijn, maar als het over dit nummer specifiek gaat, vind ik persoonlijk dat het goed is zoals het is. Het hoeft niet explicieter. Het gaat over wat er gebeurt en er gevoeld wordt, zonder alles heel specifiek aan te geven. Holebi 8: Ik vind het ook wel leuk dat het niet letterlijk is, maar eerder suggestief. Zodat iedereen er meer gaat over nadenken. Beter dan "I'm a boy, you're a boy, and I miss you". Dan is het gewoon, het

72 laat niets meer open om er zoals nu erover te praten. Ik vind het leuk om al efkes in de tekst te moeten graven om alles eruit te kunnen halen. Langs de andere kant betekent het niet dat teksten die wel heel straightforward zijn daarom minder zijn ofzo, dat kan een andere bedoeling hebben, om soms uit te lokken ofzo, of echt een statement te maken ofzo, maar hier is't echt een verhaal. En op die manier is het toch wat universeler en vind ik ook dat straight people niet onmiddelijk een slag in het gezicht krijgen, maar misschien ne keer dieper inkijken. Het gaat meer over emoties van gay people, en dat ze echt met die emoties leren omgaan, dat het niet enkel het beeld blijft van twee jongens of twee meisjes, of whatever, maar dat het ook echt over gevoelens gaat. Holebi 6: Ik vind wel mooi, lik dat hij zegt, het is niet expliciet, waardoor je erover kunt nadenken. Het toont ook wel dat gay people en anderen ook gevoelens hebben, terwijl dat hetero's op de een of andere manier denken dat je dat gewoon expres dat doet om hen te ambeteren. Terwijl wij effectief gevoelens hebben. Lik de eerste keer dat ik haar zag, heb ik gewoon flauwgevallen, om zo te zeggen. Ik heb het haar pas een anderhalve maand later durven zeggen. Maar dat was effectief gevoel, niet van "kga keer mijn ouders pesten." Dus, dat en dat steekt hij hier wel mooi in, dat het effectief over emoties gaat, en niet over seks met een jongen. Holebi 8: Of van "we gaan de straight people eens in hun gezicht zo ne keer zeggen hoe het staat", maar er echt een verhaal van maken. Omdat je ook verliefd wordt, en niet zomaar iemand kiest. Holebi 7: Liefde is ook universeel hé, welke gender of seksualiteit je ook hebt, ja, het zijn altijd dezelfde soort gevoelens. Dat is inderdaad iets dat sommige heteromensen zo denken: het is heel anders, ze gaan daar anders mee om. Holebi 5: Misschien hebben heteromensen geen gevoelens. (haha) Holebi 8: Ik vind het wel leuk zo dat het met enkele zinnekes over twee jongens gaat, maar dat het breder getrokken wordt, dat het niet expliciet zo alles maar gezegd wordt.

Q: Kele, de frontman, is dus gay. Hoe belangrijk vinden jullie de seksualiteit van de artiest waar je naar luistert? Holebi 5: Ik weet niet. Niet voor het een of tander, maar David Bowie was niet precies zo'n goeie persoon, en we luisteren nog altijd naar zijn muziek hé. Allez, ik vind zijn muziek daarvoor niet minder. Soms denk ik "die gast was niet al te proper". En ik denk dat je muziek luistert om effectief gevoelens door te krijgen. Nu, ik heb een stripverhaal - het gaat wel efkes niet meer over muziek - maar dus een strip over een lesbische, en tis geschreven door een gast die zo straight als Donald Trump is. Hij kan niet straighter zijn, maar hij kan wel een fantastisch mooi verhaal schrijven over gevoelens en hoe dat die meid met die gevoelens zit, en zo voort. Dus die gast verstaat dat mensen gevoelens hebben, en muziek moet gevoelens en gedachten en meningen overhevelen, het maakt dan niet uit wie dat het zingt. Holebi 8: Ja inderdaad, het is niet omdat de zanger niet dezelfde seksualiteit heeft als u, dat je niet kunt vereenzelvigen met het verhaal ofzo. Dat betekent het helemaal niet. Het is wel vaker zo dat een

73 heteroseksuele zanger over heteroseksuele liefdesverhalen praten, maar het gaat over gevoelens inderdaad, en het betekent niet dat je er niet ook in je hoofd er een beeld kunt over scheppen. Al merk ik zelf als er een band is met een homoseksuele zanger, zoals the Drums, of Seth Bogart van Hunx and his punx, dat dat ergens wel... Holebi 7: ...sneller klikt... Holebi 8: ... ja dat dat een klik is in je hoofd van "ah das leuk". Zoals bij The Drums hebben ze heel dramatische teksten, dat ik dan wel, al ben ik niet echt een lyrics mens, ik sneller naar lyrics ga luisteren. Gewoon omdat ik iets benieuwder ben over hoe die persoon zijn verhaal is. Holebi 7: Ik denk dat het leuke daaraan is en het belangrijke daaraan is dat, ja, je het gevoel hebt dat je ook gerepresenteerd wordt in de media, en dat het niet allemaal hetero's zijn die muziek maken. Maar dat er echt artiesten zijn waar je je ook mee kunt vergelijken. En euh er kunt inleven als holebi-mensen en transmensen ook zo'n kunst kunnen maken. En ook naar de wereld toe, tonen van "wij kunnen dat ook, wij zijn niet anders dan jullie". Das gewoon in het algemeen goed voor bewustwording en een positief beeld te geven tegenover hetero- en cispersonen van wij zijn ook wel mensen. Holebi 5: Je zegt zo dat het door muziek te maken over komt, maar ik peins niet dat ze dit ooit op de radio gaan zetten. Toch niet op Q-music of conventionele radio. Hoe gaat dat dan komen bij cis- en hetero's? Holebi 7: Ze gebruiken wel ook YouTube en internet, ze luisteren niet allemaal naar de radio. Holebi 5: Nja, maar toch, kbedoel, voor dat ik zelfs wist wie ik was, en ik op YouTube zo surfte, ik heb nooit iets over transgenders gevonden. Kbedoel, kheb letterlijk ne keer een pornofilmpje-descriptie moeten lezen om te weten over wie dat ging, voor datk het woord transgender heb gehoord. Holebi 7: Das ook pas de laatste jaren dat dat in de media begint te komen hé. Maar voor holebi's is dat toch al sinds de jaren 80 meer en meer dat er holebi's al meer in de media terecht komen. Bijvoorbeeld Morrissey was een homo, toch kwam dat langzaam in de mainstream, en das toch meer diversifierend natuurlijk. Holebi 6: Je hebt gelijk. Holebi 5: Weet je wat ik wel belangrijk vind? Den gast die de allereerste computer heeft gebouwd was homo, en kben er supertrots op. Holebi 6: Alan Turing? Holebi 5: Ja, Alan Turing. Holebi 7: Het probleem is dat er een film laatst is uitgebracht over zijn leven, en zijn seksualiteit is weggewassen zodat hij ook als hetero werd voorgesteld. Holebi 5: Ja, inderdaad, hij heeft zelf een liefde gekregen in die film. Holebi 7: Das natuurlijk een negatief voorbeeld waarbij de eigenheid van een persoon om aan de mainstream, aan de masssa appealing te zijn. Holebi 6: Commerce.

74 Holebi 5: Nee, maar Alan Turing is waarschijnlijk vermoord geweest omdat hij homo was. Dat is zo'n boeiend verhaal, en gelijk dat ze zegt, in de film wordt daar niets over gezegd. Kvind het zo stom dat mensen voor commercialisme, of gewoon omdat ze niet van homo's houden, whatever, wie dat dat ook bedacht heeft om hem in die film een vriendin te geven... Holebi 7: Hollywood hé. Hollywood is as straight as a line. Holebi 5: Das toch echt geen goeie stap.

Q: Oké, nu dat voorbeeld nemend, wat denk je dat de motivatie daarachter was? Holebi 8: Om niet te provoceren, om niemand uit te dagen, om zeker geen kritiek te krijgen bij het breed publiek. Holebi 5: Maar dan hadden ze er toch gewoon kunnen voor zorgen dat hij geen liefde had? Dat ze hem de ganse film single laten. Holebi 8: Nja. Holebi 7: Da's om de massa aan te trekken hé. Holebi 5: Een ander voorbeeld is Perkamentus. Toen dat J.K. Rowling zei dat Perkamentus homo was, ging Amerika wild. Tis wel ambetant dat veel media wordt wisgewassen. En daarom vind ik dat liedje van daarnet superpositief, maar kben gewoon bang dat dat nooit op de radio of de tv gaat komen. Holebi 8: Dit dan misschien wel omdat het net zo grijs is. Qua muzikaal is het ook vrij toegankelijk. Nu, van jouw vraag, daarnet zei ik dat het niet superhard uitmaakt welke seksualiteit een artiest heeft, al helpt het om met iemand te kunnen personaliseren, maar aan de andere kant moet ik wel toegeven dat ik echt zo mega masculiene als in Foo Fighters en Eagles Of Death Metal, dat dat mij echt niet aanspreekt. Is dat mijn muzieksmaak? Ja, maar dat is waarschijnlijk gestuurd door mijn seksualiteit. Met al dat borstklopperij van een heteroseksuele man die daar zo staat te geven, dat ik daar ergens over haper. Holebi 5: Ik moet wel zeggen dat, zodra ik Studio Killers met Jenny had gehoord, ik wel volledig op die band ben gesprongen. Ik denk dat dat eerder is omdat ik weinig representatie of weinig gevoel heb met andere muziek. Dus het feit dat ik een keer iets herken, dat dat extra helpt om die muziek te appreciëren. Holebi 8: Natuurlijk, en niet alles gaat over lyrics, maar vaak ook een geluid kan gevoel creëren. Het is te zien bij sommige muziek hoe hard dat lyrics belangrijk te zijn in het geheel of zo.

Q: Das heel interessant, denken jullie dat er een soort holebiseksueel geluid is? En een heteroseksueel geluid? Holebi 8: Ik ken wel muziek dat als ge het hoort, dat ge weet dat er een holebimens achter. Dat dat dan een typisch geluid is? Blijkbaar zit er iets herkenbaar is. Q: Wat denk je dan dat er herkenbaar is? Holebi 8: Ofwel dat het vaak heel zwaar of gevoelig is, dat je voelt alsof dat er diepe emoties zijn die losgeraken, ofwel iets heel speels, iets dat reactie is als "laat ons gewoon plezier hebben." En het is al jaren dat het clubcircuit en veel feesten er niet hadden geweest zonder de holebi-community, omdat

75 blijkbaar vaak het holebi's zijn die meer durven uit hun dak gaan, die meer zichzelf durven tonen als ze zichzelf gevonden hebben. En kdenk dat je dat soms in de muziek ook hoort. Bijvoorbeeld in de hiphopwereld, ik luister niet zoveel hiphop, maar je hebt zo hiphop van Kanye West of Kendrick Lamar, dat zo een heel typisch hiphopgeluid heeft, dat iedereen wel kent, maar dan heb je iemand als Mykki Bianco, die zo fluid tussen gay en transgender hangt, en op zijn manier gooit hij zichzelf zoveel meer in zijn muziek. Het is een soort energie zo in zijn muziek, waardoor je hoort dat het er toch in zit. Holebi 6: Ik zou het niet weten. Holebi 7: Ik denk, bij homomannen, dat vaak zang hoger is van toon. Om maar iets te zeggen, Freddy Mercury, en Mika, dat ze toch hogere zangtonen hebben. Holebi 8: Ik weet dat niet, ik probeer zo altijd zo niet te denken. Het zal wel zo zijn soms, maar allez, als Antony and The Johnsons, hij heeft toch ook wel een heel dragende stem. Holebi 5: Soms denk ik dat heteromannen zo expres hun stem lager doen klinken omdat ze apart worden gerekend, en zeker niet tot homo worden gerekend. Holebi 8: Bij sommige is dat misschien wel zo. Holebi 5: Ja want bijvoorbeeld mijn pa, hij heeft overlaatst op zijn duim geklopt, wel echt waar, kpeinsde dat het mijn ma was. (haha) Holebi 5: Allez, ik denk dan gewoon dat homomannen zich meer durven smijten in muziek en dus durven vrijer gaan in stemgeluid. Holebi 8: Ja, dat er een vrij gevoel is in stemgebruik, en in de manier waarop ze muziek maken. Dus ofwel is het heel zwaarmoedige muziek is, zoals Antony and the johnsons, of dan heel vaak zo loco en denk niet meer na en feest en maak plezier. Holebi 6: Das dan inderdaad Mika. Holebi 5: Toch, eerlijk gezegd, ik zou niet weten, op basis van geluid zelf weet ik niet of ik seksualiteit kan linken. Daarom dat ik zeg dat ik lyrics beluister, omdat ik anders geen gevoelens overkrijg.

Q: Oké, gaan we het eens proberen? Kga eens een liedje opleggen, jullie zeggen of het homo of hetero is. *QUEEN* Holebi 8: Oh my god, kben zo fan! Holebi 5: Dan is het sowieso een homo. (haha) Holebi 5: Ik vind het een supergoed nummer, maar ik zou het zonder zijn reactie niet kunnen zeggen of het homo of hetero is. Q: Wat denk jij Holebi 6? Holebi 6: Ik zou het ook niet kunnen weten.

76 Holebi 7: Zoals ik daarnet zei, het valt wel op dat hij zo durft hoger gaan met zijn stem. Hij blijft niet zo consistent op dezelfde stemhoogte, heel variabel, maar voor de rest zou ik niet kunnne zeggen van "hij is homo of hetero". Q: Wat denk jij nog Holebi 8? Holebi 8: Ik vind in dat nummer en in zijn muziek, dat er een bepaalde dramatiek zit, en dat is iets dat mij onmiddelijk triggert. Ik denk dat mocht ik dit niet kennen, ik onmiddelijk zou denken "wauw, der zit hier zoveel dynamiek en dramatiek in". Je hebt het gevoel dat die jongen iets heeft meegemaakt, en dat is niet - allez, misschien is dat erg want sommige hetero's hebben ook erge dingen meegemaakt - maar ge voelt hier dat hij echt iets heeft doorgemaakt ofzo. Dat hij dat echt in het echt meegemaakt heeft. Ik vind dat je aan de tendens en de teneur van de muziek zo, met die zware beladen dinges, dat het wel iets losweekt ofzo.

Q: Oké, deze keer met tekst erbij? Hetzelfde fragment. Holebi 5: Ik vind het wel zalig. Q: Wat vinden jullie van dit nummer? Holebi 5: Hij had beter Queen met Queer ingewisseld. (haha) Holebi 7: Het heeft zo tegelijkertijd zoiets expressief en uitbundig, en tegelijk is het diep emotioneel en zwaar en droevig omdat je het gevoel krijgt dat het iemand is die aids heeft ofzo. Holebi 5: Ik denk niet dat je dit soort muziek zou kunnen horen van Will.I.am ofzo. Holebi 8: Nee. Holebi 5: Wat je wel krijgt is: "don't you know what you can do with that but" ofzo. Holebi 8: Dat gaat hij inderdaad niet zingen zoiets. Holebi 5: Blijkbaar heb je wel gelijk dat homo-mensen meer zware gevoelige teksten of liedjes maken. Allez, Stromae die zingt van Papaoutai, zijn vader is er niet, dat heeft toch veel minder gevoel dan dit? Holebi 8: Ja, inderdaad.

Q: Ietsje verder daarop ingaan: vind je dat er voor zo'n thema's plaats is in de mainstream? Holebi 5: Duuh. Achter dat ik mezelf gevonden had, was het eerste dat ik dacht: "waarom hebben ze dat in godsnaam niet gezegd in het zesde leerjaar?" We hebben gezien hoe dat je een condoom moest aandoen, alles, maar niemand heeft een woord gerept over homo's of lesbiennes, nee. Twas zo "nja, der zijn mensen die zo voor hetzelfde geslacht kunnen graag zien." Kunnen. Holebi 8: Een rariteit dus. Holebi 5: En dat gebeurt blijkbaar nooit. Maar blijkbaar is het wel 1 op 10. Ik vind dat er plaats moet zijn in de mainstream, het moet zelf. Q: Maar vind je dat het er is?

77 Holebi 8: Op dit moment is het er niet. Ik kan me voorstellen dat Studio Brussel, om maar een heel mainstream zender te noemen, dit nummer zouden draaien 's avonds in een muziekgespecialiseerd programma, maar gewoon omdat het goed klinkt, omdat het muzikaal sterk is. Maar het onderwerp specifiek dat, ze kunnen wel kaderen door te zeggen van "hij heeft zware problemen gehad", maar kdenk dat dat zo beknopt zou zijn dat het eigenlijk, allez. Ik kan me niet voorstellen dat dit zomaar overdag op tv of radio komt. Holebi 7: Het zou heel goed zijn mocht dat in de mainstream zou komen, gewoon om taboe te doorbreken. Maar ja, inderdaad. Holebi 8: Maar als het nu in de massamedia zou komen, zou het er expres komen om net dat taboe te doorbreken, en niet van "het is iets normaal". Want het is niet iets dat er staat als normaal, als een gewoon verhaal. Het zou meer zijn als "hier een documentair over", en dan efkes zo. Holebi 5: Wat er nu bijvoorbeeld is op Joe Fm. In de ochtend zitten er drie radiopresentatoren, waarvan één homoseksuele dude. En ze lachen daar effectief altijd mee, alsof het een Amerikaans sitcom is. Maar stel je voor dat hij een eigen programma krijgt waar hij muziek als Queen kan draaien, dat zou toch fantastisch zijn? En op die manier, als je die gast in vrijheid gaat, dan hoeft hij niet zomaar een homo- uurtje doen, maar hij kan wel wat muziek vanop het internet draaien, om het zo te zeggen. Op die manier zou hij niet meer mainstream muziek doen, maar muziek met meer gevoelens in. Holebi 8: Ik vind dat Sam De Bruyn, hij had zoveel potentieel om dit zoveel toegankelijker te maken. Het is spijtig. Holebi 7: Die is echt volledig de andere kant opgegaan hé. Zo commercieel mogelijk. Holebi 8: Het is echt spijtig dat hij een commerciële muzieksmaak heeft, en ergens was dat op mediavlak één van de grootste bekende holebi's, en hij had echt wel wat invloed, en ik denk dat dat wel een mogelijkheid was om wat andere muziek uit te kiezen. Holebi 7: Dat dergelijke muziek toch meer herkenning krijgt en gemakkelijker gespeeld wordt. Maar nu blijft dat inderdaad meer verborgen in de indie. Holebi 8: Er zouden ergens een paar grote personaliteiten moeten staan, en dan pas denk ik, ik zie anders niet snel gebeuren dat hetero's zoiets echt zwaar gaan oppikken. Holebi 7: Als je zo'n homo top 100 ziet. Holebi 6: Das zo verschrikkelijk. Das altijd dezelfde dingen: Queen, ABBA, de meest stereotype. Holebi 7: Ik haat dat. Holebi 8: Ik haat dat ook. Dat is verschrikkelijk. Dat haat ik vooral omdat dat meestal uitgaat van enkele straight dudes die denken "we kunnen daarmee een nieuw publiek bereiken". Totaal niet doordacht van " we gaan praten of brengen vanuit die leefwereld." En dat haat ik zo.

Q: Queen is een indienummer en is openlijk bezig met gender en seksualiteit. Denk je dat dat een uitzondering is in indiemuziek? Holebi 5: Toch niet naar hetgeen ik luister.

78 Holebi 8: Nee, allez, Perfume Genius is toch redelijk bekend, hij heeft het hoofdpodium gehaald van iets als het cactusfestival, dus het bereikt wel een vrij groot publiek. En ik denk eigenlijk dat dat in de indiewereld niet echt nog een uitzondering is. Ik hoop het, en ik denk het ook. Er zijn in de indiewereld wel genoeg boegbeelden. Het is nog altijd uitzondering op de regel, maar het is niet de enige persoon denk ik. Holebi 5: Ik denk de reden dat je in de indiewereld beland, is omdat je niet in de mainstream media plaats hebt. Holebi 8: Dat je dus meer open-minded bent. En dat maakt dat iedereen die in de indiewereld dan zit of naar indie luistert, dat het hen allemaal niet uitmaakt. Holebi 5: Dat maakt ook dat er meer kans is dat je homo bent want in feite, holebi's en iedereen uit de LGBT community, is sowieso al meer open-minded, omdat ze - en ik wil niet iedereen over dezelfde kam scheren - maar voor ergere situaties hebben gestaan, of weten van ergere situaties, dan dat heteromensen dat doen. Dat maakt hen wel open-minded en vriendelijker en hoe je het ook kunt noemen. Holebi 8: Maar ook, om toch iets positief over hetero's te zeggen, dat vaak mensen die hetero zijn en naar indie luisteren, op die manier ook veel meer holebi-vrienden en op die manier veel meer affiniteit ermee hebben en dus vanuit hun perspectief het sneller begrijpen over wat dat gaat en wat die persoon heeft doorgemaakt, zonder dat hij het zelf heeft moeten doormaken. Ik denk dat dat ook belangrijk is. Als in, ik ken dit supergoed, waardoor heel veel van mijn heterovrienden dit ook, en dat verruimt voor hen ook. Ik denk uiteindelijk dat dit toch nog altijd een marginaal deel is binnen indie, maar niet zo uitzonderlijk. Ik denk dat iedereen die naar indiemuziek luistert ook hiermee dan te maken heeft en op die manier niet als uitzonderlijk gezien wordt. Holebi 7: Ik denk dat gewoon mooie muziek is met schone beeldspraak, heel expressief, en dat je niet perse hoeft te kijken of te denken "is dit door een LGBT-artiest of niet"? en dat de muziek gewoon op zichzelf kan staan. Als ik muziek zoek, dan denk ik nooit "ik ga eens muziek zoeken specifiek van een trans of lesbische of bi of wat dan ook artiest". Ik zoek gewoon goede muziek, en, ja, voor mij is dat niet doorslaggevend. Maar het is natuurlijk wel leuk dat de muziek waar je naar luistert die thema's naar boven komen, en of dat nu door een hetero is of een LGBT-artiest, zolang dat het goed in elkaar zit en goed gebracht wordt, is dat positief, en is dat ook verbredend van blik. Holebi 5: Ik denk eerlijk gezegd gewoon dat een LGBT-artiest meer kans heeft om terecht te komen in de indie-cultuur. Omdat je niet direct zult aanvaard worden in de mainstream, of toch minder gemakkelijk zal binnen geraken. Holebi 8: Behalve als u super out en gay en over the top gedraagt, dan wel, dan worden stereotypen gecreëerd. Holebi 5: Dan kan er worden mee gelachen. Ik denk dat een persoon die effectief over zware gevoelige thema's zingt, waar dat de meerderheid van de personen er niets van snapt, aangezien we nog altijd een mindergroep zijn, en op die manier komt dat niet direct in de mainstream media gewoon omdat de meerderheid niet kan connecten met de muziek. Tenzij dat het natuurlijk lijk Jani, of, allez, niet om hem

79 af te breken hij doet ook goed werk, maar meer om te lachen is, dan komt dat al gemakkelijker over. En ik denk dat het op die manier eenvoudiger is voor een LGBT-artiest om effectief te doen. Holebi 6: Dat denk ik ook wel.

Q: Ok, dan nog een laatste fragment. Holebi 5: Ooooh. Q: Het is deze keer met een filmpje. Holebi 5: Is het Jenny? Q: Nee. Holebi 5: Ooooh. Holebi 8: Is het een filmpje van een film ofzo? Q: Het is een videoclip van Arcade Fire, een volledig heteroseksuele band. Holebi 7: Ik heb die videoclip al gezien. Holebi 8: Ja, van hun laatste plaat hé?

*WE EXIST* Holebi 5: Ik vind de angry waarmee hij rondloop wel echt cool. Hij is echt boos. Holebi 7: Het is zo van "here I am!" Holebi 8: Ja, het is inderdaad zalig. Q: Wat vinden jullie ervan dat een heteroseksuele band dit nummer met deze clip heeft uitgebracht? Holebi 8: Heel straf. Holebi 7: Het is inderdaad heel sterk dat ze dit als videoclip voor die muziek durven te maken en echt die boodschap naar buiten brengen van "dit is oké en dit moet er ook zijn". Holebi 5: Hij heeft wel lef. Holebi 8: Ik vind het heel straf signaal van zo'n groten band die op de mainstage kunnen staan van de grootste festivals ter wereld, dan vind ik dit echt wel heel straf. En jammer genoeg is dit wel een uitzondering, maar ik ben superblij dat dat gemaakt is toen. Ik heb de hetze in de media en op het internet toen wel wat gemist, ik wist dat er vanalles rond te doen was, dus kweet niet op welke manier, positief of negatief. Holebi 7: Ik heb er toch niet veel negatief over gezien. Holebi 8: Het is sowieso al goed dat het op die manier in de media kwam, maar gewoon, dat is echt wel een heel sterk statement van een band, allez, ergens geeft dat wel een leuk gevoel, denk ik, en geeft dat hoop dat heteroseksuele mensen ook genoeg weten wat sommige mensen in hun omgeving doormaken, ze zullen waarschijnlijk met heel veel LGBT-mensen gepraat hebben om zo veel mogelijk, allez. Holebi 5: Ik hoop het. Holebi 8: Als je het ziet en hoort, dan lijkt het mij wel zo.

80 Holebi 5: Ik weet het niet. Mijn ervaring was ietsje anders: ik was eerder nerveus, ik zou nooit naar buiten durven geweest zijn, laat staan uit mijn kamer. Maar tis wel waar, dat je vies zijt van jezelf als je in de spiegel kijkt. Holebi 7: Ik vind dat die videoclip wel positieve representatie is, en ook, ja, beetje bewustwording voor de massa van "dit bestaat, dit is oké". En mensen die dat gezien hebben en voor de eerste keer misschien dachten "hé, ik identificeer mezelf daar ook wel mee." Misschien is dat ook wel iets dat ook in mij zit.

Q: Schrikken jullie daarvan dat een heteroseksuele indieband zoiets aanpakt? Holebi 8: Schrikken is een groot woord. Ik schrik er niet van omdat een van mijn favoriete bands The Knife is, en dat zijn twee heteroseksuele mannen, maar die zijn de twee meest open minded mensen die hier rondlopen. Das zot. Op die manier wist ik dat dat kon. Holebi 5: Ik schrik wel vanwege het feit dat het positief was, want... Holebi 8: Het wordt inderdaad een positief verhaal verteld. Holebi 5: Ja, wel, want het enige verhaal over transgenders dat ik ken is van Kaat uit Thuis. Holebi 8: Oh my god, daar had ik ook al aan gedacht! Holebi 5: Kaat uit Thuis komt terug uit Amerika en ze is plots van man naar vrouw veranderd. Holebi 8: Dat is een belachelijke storyline hé. Dat impliceert dat elke homo trans wordt, en dat was zo, voor trans people ook al heel raar. Dat was daar plots zo. Alsof daar niets dieper in zat, alsof ze daar niet al jaren mee zit. Holebi 5: Ze hadden tenminste een bh in haar kamer kunnen laten rondslingeren ofzo. Holebi 8: Ja, echt wel, en twee jaar lang opbouwen. Dat het niet plotseling een knip in het hoofd is. Holebi 7: Omdat dat nu pas in de media naar voren is gekomen, dat dat nu zoiets is waar ze zo maar eens willen op inspelen, ze willen het tonen, maar als het zo wordt gebracht, is dat echt... Holebi 8: Het is gewoon een karikatuur ervan. Holebi 7: Da's inderdaad de compleet verkeerde manier om dat te doen hé. Holebi 8: Ik kan er echt niet tegen. Holebi 5: Daarom dat ik zeg dat ik schrik dat er een positieve beïnvloeding is, een positieve representatie, want de enigste andere representatie die ik ken en waar ik wel mee akkoord ben is die van Orange Is The New Black, die transpersoon, die is zalig goed gespeeld. Holebi 7: Ja ja. Nu, de reden waarom ik denk dat Arcade Fire dit doet, is omdat het iets is van deze tijd, en dat ze daarmee ook zo beetje dat thema willen verkennen en naar buiten brengen nog meer, maar ja, gewoon omdat dat iets is dat deze tijd meer en meer naar boven komen, en toch langzaam maar zeker een beetje.

Q: Ok, ik ga hier moeten afsluiten, maar ik vond het een zalig gesprek. Zijn er nog dingen die ik niet heb aangeraakt over holebithematieken in indiemuziek?

81 Holebi 7: Ik net omdat het indie is dat ze vrijer kunnen zijn om zo’n thema’s kunnen verkennen, dat dat ook moet kunnen, en dat dat positief is dat dat gedaan wordt, en dat er daar in de indie meer LGBT- artiesten aan bod kunnen komen. Dus, goed, dat dat bestaat, ik ben blij dat internet bestaat. Want voor het internet bestond, was de wereld veel meer homogeen… (haha) Holebi 7: …zonder internet had je maar een paar artiesten waar je als LGBT-persoon kon mee verwant voelen. En nu is er al veel meer aanbod, en dat is zeker een goeie zaak. Holebi 5: Ik ben blij dat mensen een uitlaatklep kunnen vinden via het internet. Holebi 8: True. Holebi 5: Want inderdaad, zoals ik daarnet zei, van Joe Fm, die ene gast is homo en dat wordt geaccepteerd, maar het is effectief alsof hij Joey in Friends zou zijn. Hij wordt geaccepteerd, maar hij is wel het lachfiguur, dat stoort mij wel een beetje aan mainstream media, wat dat je niet hebt in indiemuziek enzo, die mensen worden effectief serieus genomen bij indie en meer internetcultuur in het algemeen effectief. Daarom is het positief. Holebi 8: Ik ga eindigen met een iets meer negatieve toon misschien. Ik hoop dat het gewoon in de toekomst, ook zelfs in indiemuziek, dat muziek gemaakt door LGBT-mensen toch minder in dat LGBT- hoekje wordt gestopt. Zoals je vaak in een artikel leest over een artiest, bijvoorbeeld Perfume Genius, dat er altijd bij staat "the gay singer". Holebi 7: Ja inderdaad,het gaat over de muziek hé. Holebi 5: Who cares! Holebi 8: Inderdaad, iedere keer dat erbij, dat stoort mij enorm. Holebi 5: Dat die liedjes niet worden geclassificeerd onder gay liefde, maar gewoon onder liefde. Holebi 8: Ik vind niet dat het woord "gay" uit alle artikels moet geschrapt worden, de benaming moet er soms zijn om bepaalde aspecten van die muziek te kunnen over praten, maar dat is niet de "gay singer". En bij heel veel artiesten zie je dat constant. Het is geen genre op zich. Dus ik hoop dat dat in de toekomst verandert.

82 Gesprek 4

Q, Hetero 8, Hetero 9, Hetero 10, Hetero 11, Hetero 12, Hetero 13, Hetero 14

Q: Wat is het eerste waaraan jullie denken als jullie het woord "indie" horen? Hetero 9: Van groep? Q: Wat is het eerste, dat mag een groep zijn! Hetero 9: Ik denk aan The National, ik weet niet waarom. Hetero 12: Het woord indie staat voor mij voor onafhankelijk. Dat is toch waarvan de naam komt. Hetero 14: Waar slaat onafhankelijk dan op? Hoe ze dan gegroeid zijn als groep? Of dat ze ondersteund zijn door een label? Wat betekent onafhankelijk? Hetero 10: Vooral dat ze niet bij een groot label zitten, dat is toch de oorspronkelijke afkomst van het woord. Hetero 13: Maar dat telt niet meer, het is op zich een genre geworden. Hetero 10: Dat is waar. Hetero 13: Een heel breed genre, waar ze alles in smijten dat ze niet kunnen benoemen. Hetero 14: The National is dan ook nooit indie geweest op zich hé, terwijl dat dat toch een grote naam is waarmee je het associeert.

Q: Wat denkt de rest? Hetero 11: Ik denk bij indie dan vooral aan de periode die nu al beetje voorbij is, zo jaren 2000, waar The Libertines, Strokes, Arctic Monkeys, Franz Ferdinand, Kaiser Chiefs, The Killers, Bloc Party, al die gitaarbands Hetero 13: Is dat niet britpop? Hetero 11: Bij indie denk ik meer aan een Britse gitaarband. Hetero 14: Ik denk ook dat het natuurlijk zo ontstaan is. Dat er in de jaren 70 en 80 er gigantische labels waren die drukpersen die alles deden - promotie en dit en dat. Het ging niet op een andere manier, je kon geen plaat uitbrengen. En indie is begonnen denk ik door te ontdekken van "we kunnen dit ook op ons zelf beginnen doen". En dan heeft dat een nut gehad om een genre te noemen. Hetero 10: Maar dan dachten de grote labels van "hé dit is populair, we tekenen dat" en dan is indie eerder een muziekstijl geworden dan een... Jah. Hetero 8: Ik vind het moeilijk om op indie een bepaalde band te kleven. Ik vind dat je in indie heel breed kunt naar soorten muziek, van dingen die echt heel dicht bij rock naar toe gaan, dan dingen die echt naar luister fluisterpop gaan. Ik vind dat je heel breed kunt gaan als je zo... Indie vind ik zo moeilijk om er een echte band op te kleven. Hetero 11: Je kunt wel zeggen dat indie rock is of meer pop. Maar hiphop of klassieke muziek kun je niet als indie omschrijven. Dus je kunt wel een beetje al.

83 Hetero 8: Dat klopt wel. Hetero 12: Maar misschien is dat gewoon toeval? (haha) Ik weet niet ja. Arctic Monkeys is wel een goed voorbeeld, want zij zijn gestart met echt internetsingles uit te brengen, dus onafhankelijk van een label, en dat was toevallig rock, maar misschien was dat evengoed Tupac die dat zou doen als internet bestond. Ik weet niet hé. Hetero 14: Maar je hebt ook indie-hiphop dat meer, euh..., weg van de hiphopwereld. Hetero 11: Maar dat krijgt niet de naam indie. Als je denkt aan indiemuziek, denk je toch niet aan hiphop. Hetero 14: Maar daarom noemt het indie-hiphop. Hetero 11: Dat hoor je toch niet zoveel? Hetero 12: Dat is toch underground hiphop. Hetero 11: Het krijgt alleszins een andere naam dan indie.

Q: Stel je voor dat Arctic Monkeys op een groot label had gedebuteerd, is het dan nog indie? Hetero 10: Het zou door de meeste mensen toch als indie omschreven worden, terwijl het naar de letterlijke interpretatie van het woord geen indie is. Q: Waarom zou het dan denk je indie genoemd worden? Hetero 10: Omdat alle andere bands die zowat in dat genre wel indie genoemd worden wel op een onafhankelijk label zitten. Dat dat daardoor eigenlijk komt dat mensen dat type genre, dat type muziek, als indie begint te beschouwen. Dan gaan andere bands die wel op major label zitten ook indie beginnen noemen gewoon omdat de sound past. Hetero 13: Het blijft dezelfde muziek, dan maakt dat niet echt uit. Hetero 12: Inderdaad. Hetero 14: Ik denk vooral ook dat het een verouderd genre is, gelijk dat Hetero 11 gezegd had. Dat het toen nodig was, omdat rock klonk toen wat passé en indie klonk toen al ietsje vernieuwender en Arctic Monkeys klonken iets vernieuwender ten opzichte van de rock die er toen op dat moment was. En dan was er nood aan een nieuwe benaming. En ja, toen waren er veel bands die zelf muziek begonnen uit te brengen zonder grote labels. En zo is die benaming ontstaan eigenlijk denk ik hé.

Q: Ok. Laten we een keer een fragment beluisteren, misschien is dat ook leuker. Ik zal de teksten uitdelen ook, de meesten zullen het nummer wel kennen. *I STILL REMEMBER* Q: Ok. Over wat gaat dit nummer volgens jullie? Er is hier geen goed of slecht antwoord mogelijk hé. Hetero 8: Over iets die weg is. Iets die gepasseerd is ofzo. Hetero 14: Ja, die begin dinges, ja. Hetero 10: Iets dat niet gebeurd is ook, want hij zegt "you should have asked me for it". Hetero 14: Misschien is er daarna iets gebeurd dat hij anders wou.

84 Hetero 8: Misschien mijmert hij inderdaad over iets dat hij wou dat gebeurde en dat niet gebeurd is. Hetero 13: De kans dat er iets gebeurt zou kunnen zijn. Hetero 10: Maar ik snap wel waar je naar toe wilt... (haha) Q: Hmmm... Jij bent al een klein beetje mee natuurlijk. Als je nu naar dit nummer luisteren en niet ver nadenken, wie denken jullie dan dat hier de geliefden zijn? Hetero 14: Wat? Q: Over wie gaat dit liedje? Hetero 11: De zanger van Bloc Party en een kerel. En misschien weet hij niet van de ander of die homo is ofzo, dat hij voor zijn eigen ontluikende homoseksuele gevoelens en niet goed weet hoe hij er mee moet om gaan dat hij met een man moet flirten, nja, zoiets. Hetero 13: Ik denk dat hij het zelf nog niet wist. Hetero 11: Ja inderdaad! Q: Had iedereen gedacht aan een jongen? Hetero 12: Niet direct. Hetero 9: Nee. Hetero 14: Nja, omdat het Bloc Party is en je de achtergrond weet. Hetero 11: En met "I kept your tie". Hetero 13: Ja, ja... Hetero 8: Ik niet direct eigenlijk. Hetero 9: Ik ook niet. Hetero 14: En "trousers" in het meervoud, twee broeken. Hetero 10: Ja, maar vrouwen dragen ook broeken hé. Hetero 14: Ja, maar om er toch iets uit te halen. Hetero 12: Moest ik niet weten dat het onderzoek draait rond waarond uit draait, dan ging ik dat niet gedacht hebben. Hetero 10: Ik waarschijnlijk ook niet.

Q: Wat vinden jullie daarvan? Hetero 14: Het is ook zo geschreven dat het universeel blijft hé, dat het ook voor man-vrouw onderling of ja... Ge kunt eruit halen wat je er zelf uit wilt halen. Er staat niets echt letterlijks in. En dat is goed hé, dan kunt ge er zelf mee vereenzelvigen. Q: Wat vindt de rest? Hetero 8: Ik vind dat goed aan een songtekst als elke luisteraar er iets kan van maken dat hij er zelf wil van maken. Dat je kunt in een tekst kunt jezelf terugvinden in een situatie dan of aan iets denkt zonder dat je het per se moet linken aan wat het dan letterlijk is.

85 Hetero 14: Het valt ook te zien hé, je kunt het ook zo interpreteren van "het is flauw dat hij niet verder durft gaan, dat hij niet persoonlijker durft gaan, omdat hij misschien denkt dat het gestigmatiseerd thema is". Ge weet eigenlijk niet wat zijn gedachtegang erachter is hé. Hetero 11: Misschien wil hij juist bewijzen hoe universeel liefde is. En inderdaad niet in de clichés te vallen, maar dat iedereen er zich in kan herkennen en er kan in verplaatsen, van ook wel zijn het twee mannen, het blijft hetzelfde omdat die gevoelens herkenbaar zijn. En misschien is dat ook juist iets dat andere jonge homo's die niet goed weten, of mensen die twijfels hebben, die daar ook kracht kunnen uit putten. Dat het voor andere mensen misschien een normaal nummer lijkt, maar dat zij meer op die andere betekenis focussen, en dat dat hen kan helpen ja, zoiets.

Q: Zou dat explicieter mogen? Hetero 9: Je kiest dat toch zelf? Volgens mij word je verliefd op ne persoon, en is dat nu een vent of een vrouw, je moet dat nu niet nader verklaren. Je wordt verliefd op een persoon en dat ist. Hetero 14: Maar zou hij het explicieter mogen vermelden dat het hier over een man ging? Hetero 9: Misschien schrijft hij gewoon over een liefde en wilt hij niet, allez, het gaat gewoon over een persoon voor hem dan. Hetero 12: Was het toen al geweten dat hij homo was? Hetero 13: Als je de tekst weet kunt ge het wel interpreteren éh. Q: Het was geweten, en hij heeft het ook in de media uitgelegd dat het gaat over twee jongens die niet durfden toegeven dat ze iets voelden voor elkaar.

Q: Letten jullie daar op? Op de seksualiteit van de artiesten? Hetero 13: Nee, totaal niet. Hetero 14: Het valt te zien van te letten op ofzo. Als ge het weet dan probeer je er wel dingen uit te halen ofzo? Hetero 13: Ja maar als het echt expliciet is... Hetero 8: Van mij is dat zeker niet iets van ja, als ge muziek plots hoort, ga je dat er niet sowieso aan linken. Maar als je van een artiest al interviews gelezen hebt voor je er iets van hebt gehoord, en daar komt het veel in voor, dan ga je er rapper een keer iets in zoeken. Maar dan nog, voor mij, ik zou het nog niet echt extreem gaan doen. Ik vind, muziek gaat altijd over wat je hoort. Hetero 9: Ik luister naar een artiest en als die muziek opligt is dat tof. Het is ook leuk om meer te weten over het leven van die artiest, maar niet voor per se te weten welke seksualiteit, dat doet er niet toe, het is gewoon leuk om te weten wat het leven is van een artiest. Hetero 10: Ik eigenlijk niet. Hetero 9: Da's toch tof, als je zo een documentaire ziet, zo zijn leven eens zien. Hetero 10: Ik ben daar eigenlijk niet zo in geïnteresseerd, in de persoon achter de tekst en de muziek. Hetero 14: Ik vind dat dat veel invloed kan hebben.

86 Hetero 10: Dat kan veel invloed hebben, en voor mij is dat negatief soms. Omdat je dan alles te veel gaat betrekken op die persoon, en... dat vind ik niet ook de bedoeling. Misschien wil je gewoon dat die muziek iets voor jouw eigen is in de plaats van over die persoon. Veel nummers kunnen keihard een teleurstelling zijn als ze dan zeggen dat het over iets kweetniet hoe onnozels gaat terwijl jij daar veel meer bij in gedachten hebt. Ik vind eigenlijk meestal beter om niet te weten waarover een nummer gaat. Omdat je dan anders gewoon denkt, dat is gewoon een dom nummer. Hetero 9: Het kan toch ook omgekeerd. Hetero 14: Vind je dat niet beter dat ge dat weet? Hetero 10: Nee. Q: Wat denken jullie? Hoe belangrijk is de seksualiteit van de muziek waar je naar luistert? Hetero 12: Ik was me just ant afvragen hoeveel homo of lesbienne artiesten dat ik ken. Ik kan er eigenlijk niet zoveel bedenken. Ik denk dus dat het niet belangrijk is voor mij. Ik zoek dat niet op omdat ze niet belangrijk zijn. Hetero 11: Dat maakt niet zoveel uit. Bijvoorbeeld The Smiths, als je een liedje beluistert van The Smiths dan denk ik van "aja, waarschijnlijk gaat dat over een man." Maar meer, aja, niet. Het is niet dat het de betekenis van een liefdesliedje zo verandert. Hetero 13: Voor mij hetzelfde eigenlijk. Dat maakt voor mij niet echt uit. Hetero 11: Je hebt wel iets meer context omdat je dan de seksualiteit en het geslacht er kunt bij plaatsen, omdat je anders er automatisch vanuit gaat dat dat hetero liefdesliedje is. Je hebt toch meer context. Hetero 13: Je hebt ook veel mensen die ook in de "you"-vorm gaan zingen ook. Zodat je het niet echt doorhebt. Hetero 14: Morrissey is er ook altijd zo heel vaag in gebleven hé. Allez, hij is ervoor uitgekomen enzo, maar, allez ja Hetero 11: Ik weet niet of hij bi is of volledig homoseksueel, dat weet ik ook niet. Hetero 14: Je hebt dan ook andere artiesten die daar helemaal voor uitkomen hé, die op de barricade staan en die willen dat dat iets universeels wordt, dat dat iets... en dan wordt het dan wel belangrijk. Hetero 11: Dan kan ook de betekenis van het nummer veranderen van een puur liefdesliedje naar een politiek statement. Een protestnummer, en dat heeft een heel andere betekenis dan een liefdesliedje. Das ook belangrijk denk ik. Hetero 14: Ja, dat is waar. Ik denk niet dat dit een protestnummer is. Het is te zien hoe hij dat in interviews dan heeft naar voor gebracht. Als het een protestnummer is, is het geen goed. (haha)

Q: Ok, een keer een tweede fragment beluisteren? Ik ga weer de tekst ronddelen. *Queen* Q: Welke seksuele identiteit zou je linken aan dit nummer? Hetero 11: Homoseksueel.

87 Q: Wat denkt de rest? Hetero 14: Ja ik denk het ook ja, maar das omdat je dat er nu wilt in zien, omdat je de context kent van dit gesprek hé. Maar ik denk dat ook ja. Ik weet wel niet wat het woord "sashay" wil zeggen. Q: Paraderen. Hetero 14: Voila, da's dan duidelijk. Q: Wat denkt de rest? Hetero 8: Ik denk dat dit hetzelfde is als de vorige keer. Dat je er maar aan denkt als je zegt over wat het thema gaat. Anders ging ik dat nooit, allez. Hetero 9: Ik ging dat ook nooit opzoeken, ik denk gewoon "leuk lied". Ik ga niet meteen denken aan seksualiteit als ik het hoor. Hetero 7: Ik denk ook meer dat het over travestie gaat dan over homoseksualiteit. Hetero 8: Het is wat extraverter. Hetero 14: Ja ja. Hetero 11: Ik denk dat dit veel meer een statement is dan het vorige. Hetero 7: Maar ik moet eerlijk zeggen, ik luister bijna nooit naar teksten. Hetero 9: Ik ben ook geen tekstmens. Hetero 11: Ik ken het liedje en ik weet dat de zanger openlijk homo is, maar ik had nooit dit liedje gedacht dat dit gaat over homoseksualiteit. Ik had nooit die link gelegd. Hetero 14: Omdat je nooit de tekst gelezen had. Hetero 11: Inderdaad, omdat ik niet zoveel stil sta bij de tekst. Hetero 14: Nja. Hetero 13: Ik denk dat dat ook een groot deel is omdat we geen native english speakers zijn. Dat dat minder doordringt over wat dat nummer echt gaat. Hetero 14: Bwo, er zijn toch wel veel artiesten waar ik zo wel veel naar de tekst op zoek ga of er uit haal. Maar dat zijn dan al artiesten van wie ik weet dat ze in mijn leefwereld, nja, Hetero 13: Maar als je gewoon een nummer hoort op de radio, dan luistert ge toch niet van "wat zou er hier toch ne keer achter zitten?" Hetero 14: Nee.

Q: Ok. Het is dus een homoseksuele artiest. Hetero 14: Ik weet niet wie dat is eigenlijk? Q: Perfume Genius. Hetero 13: Die verkleedt zich ook. Q: Die speelt ook met genderrollen, sowieso. Euhm. Is het alleen de tekst die dit homoseksueel maakt? Hetero 13: Op basis van de artiest en de tekst, ja, maar ik vind de muziek niet... Hetero 10: En "Queen" betekent ook letterlijk "homo" hé.

88 Hetero 12: De titel, ja. Als je dat niet ziet als deel van de tekst. Maar ik zou dit niet direct associëren met travestie of homo-zijn. Hetero 11: Het is toch vrij duidelijk in de tekst, allez, het feit dat hij het over "riddled with disease", over de vooroordelen met aids, het feit van "no family's safe" met familiale waarden dat homo's in gevaar brengen. "When I sashay", paraderen. Dat is allemaal vrij duidelijk dat het over homoseksualiteit gaat. Hetero 14: Als je het weet, is het klaar en duidelijk. Hetero 11: Als je het weet, is het toch heel duidelijk. Wat je wel hebt in het refrein, is dat je die zware "hoe" hebt, en dan dat hoog stemmetje dat daar bovenkomt. Zo een heel mannelijk geluid en een heel vrouwelijk geluid. Dat dat zo met elkaar speelt in het refrein. Dan kun je dat er toch wel in zien, en dat is toch meer transgender.

Q: Wat vinden jullie daarvan? Dat een artiest zo'n thema's aanpakt? Hetero 14: Ik vind dat goed, allez, dat valt toch alleen maar aan te moedigen, want allez, dat is iemand die er waarschijnlijk in zijn leefwereld heel veel problemen mee heeft en heel veel moet voor strijden, en als hij daar een podium voor krijgt, en als hij daar, allez, dat veel andere mensen daaraan hebben. Hetero 13: Ik denk dat andere mensen daarmee geholpen zijn. Hetero 14: Da's toch alleen maar goed. Zelf ben ik daar niet mee bezig, want, ja. Hetero 9: Het is wel leuk dat dat via muziek zo in de publieke sfeer geraakt, dat thema. Dat vind ik wel belangrijk. Hetero 12: Het zal ook wel gemeend zijn op die manier, sommige mensen schrijven uit agressie, sommige uit verliefdheid, sommige uit frustratie of opgekropte gevoelens ofzo. Het is allemaal puur hé. Echt. Q: Wat denken jullie? Hetero 8: Ik vind dat ook wel, maar ik vind het ook interessant, dat het inderdaad, je moet bij het luisteren bij muziek al sterk bezig zijn met de tekst om er zo bepaalde dingen uit te halen. En als ik naar dit liedje luister, ga ik vooral luisteren naar de manier waarop hij zingt, en daar de klemtoon op leggen op het muzikale, en iets minder op het tekstuele. Maar ik vind het dan wel leuk dat wij daar nu toch nog dingen kunnen aan linken, allez, kvind dat wel tof. En inderdaad, zoals je zegt, als een tekst puur is, en allez, je merkt dat het gemeend is, dan is dat voor mij al, dan betekent dat veel, en waarschijnlijk voor die artiest ook dan. Dus dat vind ik dat wel OK. Q: Heeft iemand anders daar nog iets over te zeggen? (stilte)

Q: Vind je dat dat kan, in indiemuziek, zo'n thema's zo expliciet behandelen? Hetero 9: Ja natuurlijk, in ieder genre kan dat. Hetero 13: Ik denk dat niet. Hetero 9: Ik denk dat wel. Je bent zelf een artiest en je kiest toch zelf wat je brengt.

89 Hetero 8: Het zou moeten kunnen in elk genre. Q: Denken jullie dat dat in elk genre kan? Hetero 10: Ik denk niet dat dat in elk genre kan, maar wel dat dat in elk genre zou moeten kunnen. Hetero 14: Ik denk het wel ja. Hetero 10: Ik weet het niet. Hetero 13: Ik denk tegenwoordig dat dat wel degelijk kan... Hetero 11: Ja maar, mainstream country muziek, daar kun je toch geen holebi zijn? Hetero 14: Wel, ik ken niets van dat genre, maar ik ben er vrij zeker van dat er wel zullen zijn die dat brengen. Hetero 11: Ja, maar mainstream country? Hetero 14: Ja, maar Perfume Genius is ook geen mainstream hé. Hetero 11: Lady Gaga is wel mainstream, en zij gaat wel over zo'n thema's. Hetero 14: Is dat? Is Lady Gaga daarmee bezig? Ik weet dat neit. Hetero 11: Ja dat was toch? Met "I Was Born This Way", is toch? Hetero 9: Ik denk ook wel dat ze daar mee bezig is. Hetero 14: Aja... Hetero 12: Een goed voorbeeld waar dat minder kan is de rap muziek. Hetero 14: Ja maar dat is ook helemaal aan het veranderen. Hetero 13: Mykki Blanco. Hetero 10: Frank Ocean. Hetero 12: Ja, wel, die doen dat bewust om die mannelijke wereld te doorbreken. Hetero 13: Dus het kan hé, hij heeft er succes mee hé. Hetero 12: Ja... Hetero 8: Bij bepaalde kan het misschien gemakkelijker en sneller dan bij andere genres. Denk ik. Ik denk dat indie daarvoor wel nog een goed genre is, ik kan me andere genres bedenken die misschien moeilijker zijn om heel expliciet uit te komen. Hetero 10: Het is ook gewoon wreed afhankelijk volgens mij van het doelpubliek, van het publiek die naar een bepaald genre luistert. Meer dan van een artiest die muziek maakt in een bepaald genre. Hetero 14: Dat bekend wordt bedoelt ge dan ofzo? Hetero 10: Nee, ik denk dat er veel mensen bijvoorbeeld raar zouden opkijken als ACDC plots een nummer maken over travestieten bijvoorbeeld, op een vrij positieve manier aangepakt. Volgens mij is dat publiek daar gewoon niet voor. Dat zou in de media komen en dan zouden zo die echte rockers zoals ze zichzelf dan noemen met under jeansvestjes die zouden niet weten wat hun overkomt volgens mij. Volgens mij is dat wree afhankelijk van het publiek waarmee dat je te maken hebt. En een indie-publiek, dat meer met muziek bezig is en dat ook voornamelijk jong is, staat veel meer open voor al zo'n dingen. Dan mensen die altijd al zo'n idee hadden van "het moet zo zijn of het moet zo zijn." Die gaan gewoon

90 ulder niet meer kunnen associeren met de muziek waarnaar ze luisteren, die zouden zeggen "bleuh is dat nu zo?" die zouden daar gewoon een drama over maken volgens mij. Hetero 8: Maar dat heeft niet met leeftijd te maken denk ik, niet altijd, je kunt oude mensen hebben die naar veel... Hetero 10: ... zeker maar, ik bedoel, voornamelijk ... Hetero 13: Het zijn gewoon veel meer open minded people. Hetero 14: Los van hun muzieksmaak eigenlijk. Hetero 10: Da's waar, maar volgens mij zijn er gewoon bepaalde genres van muziek waar de mensen meer open-minded zijn dan in andere genres van muziek. Hetero 13: Ik denk dat ook. Hetero 12: Ik ook wel, en misschien omgekeerd ook wel, misschien voelt iemand die homoseksueel is zich meer aangetrokken tot indiemuziek dan tot metal. Hetero 9: Ik ga daar ook mee akkoord.

Q: En vinden jullie dit uitzonderlijk, zo'n artiest binnen indie die daar zo mee bezig is? Hetero 11: Ik denk dat het wel uitzonderlijk is als je over het algemeen indie bekijkt. Ik ben naar een optreden geweest van Perfume Genius in Leuven, en het viel me ook wel op, allez, als je een spectrum hebt van meer mannelijke homo's en meer vrouwelijke homo's, dan valt Perfume Genius toch meer naar de vrouwelijke kant. En dat valt ook enorm op aan zijn bindteksten, en toen had ik ook wel van "amai, da's het meest gay performance dat ik ooit heb gezien." Dus het feit dat het mij ook echt opviel, betekent dat ik het in het algemeen niet vaak tegenkom. En er waren ook veel homo's in de zaal, dat viel ook wel op. Hetero 14: Das normaal dat dat aantrekt ook natuurlijk, die voelen zich daarmee vereenzelvigd. Maar het is toch ook gewoon omdat er denk ik toch niet zoveel mensen zijn die daarmee in strijd zijn ook, met een man die meer vrouw wil zijn of een vrouw die meer man wil zijn ofzo. En daarom komt dat ook minder voor, denk ik toch. Q: Wat denkt de rest? Hetero 13: Hetzelde. Hetero 12: Ik kan me daar ook wel bij aansluiten. Allez, misschien moet ik de teksten eens analyseren, maar allez, van the Van Jets is ook homo, de zanger, en ik heb nog nooit gedacht dat hij specifiek euhm... Hetero 14: Maar nu gaat het over artiesten die er echt voor uitkomen hé. Hetero 12: Ja maar dat bedoel ik net. Stel dat 5 procent van de indieperformer homo is, dan gaat nog iedereen dat bewust in zijn muziek steken omdat het zo is. Hetero 14: Maar ik bedoel dat de zanger van Van Jets, die gaat in zijn naaste omgeving ook helemaal geen problemen hebben met hem als homo-zijnde. Maar iemand als Perfume Genius, die zich echt als vrouw begint te verkleden, dan kan ik me inbeelden dat die nog heel veel op zich krijgt van commentaren en dit en dat. En die gaat dat meer in zijn teksten willen steken. En die gaat daar meer mee bezig zijn.

91 Hetero 9: Ja maar, de zanger van The Van Jets, misschien heeft hij daar ook al heel veel problemen mee gehad, maar niemand die dat weet. En misschien zit dat in zijn teksten, maar we weten het ook niet. Want we hadden het daarnet ook over, dat we soms zelfs gewoon de tekst zelf interpreteren naar gelang wij erover denken, en dan kunnen de teksten van Van Jets daar ook over gaan, zonder dat wij dat doorhebben. Hetero 14: Jaja, dat is waar hé, het kan dat hij er problemen mee heeft. Maar met dat hij er niet veel expliciet mee doet, is dat toch een teken dat hij er minder nood aan heeft, of dat hij het minder durft, dat kan ook natuurlijk, want volgens mij is hij gewoon homo, en wat is er mis met gewoon nog homo te zijn? Maar ik kan me wel inbeelden dat er heel veel mensen denken dat een vent die zich als een vrouw verkleed, dat dat niet correct is ofzo, en dat die dat moeilijker hebben. Ik kan mij dat wel inbeelden.

Q: Denk je dat het uitzonderlijker is in het indiegenre dan in de mainstream dat een artiest dit doet? Hetero 14: Ik denk net andersom eigenlijk. Mainstream gaat altijd veiliger spelen toch, dan indie, waar dat er een veel kleiner publiek is. Er zit veel meer controle ook op mainstream hé, als je daar iets verkeerd doet, en je zet dat op Facebook ofzo, als artiest, ge krijgt er ongelooflijk veel reactie op. Indie, ge zet iets op Facebook, niemand trekt zich daarvan aan, en ge doet verder hé. Dusja, ik denk dat dat veel meer in indie voorkomt dan in mainstream. Hetero 9: Ik denk wel dat bij mainstream, dat ze dat wel graag aanhalen dat thema, omdat het dan gewoon voor het brede publiek, allez, gewoon... Hetero 8: Meer impact heeft. Hetero 9: Ja. Hetero 13: Ik denk dat dat wel meer en meer aan het groeien is in de mainstream. Lik Tegan and Sara nu die enorm pop gegaan zijn en openlijk veel over dat ze lesbisch zijn praten, Adam Lambert ook. Hetero 10: Mika. Hetero 14: Ja tis waar. Hetero 13: Ja, en Lady Gaga kaart dat ook zo'n thema's aan. Hetero 11: Heeft Macklemore op zich niet ook zo'n nummer zo? Hetero 10: Ja hij heeft ook zo'n nummer. Hetero 11: Dus ik denk dat dat mainstream wel nog wel momenteel niet zoveel meer, ik denk niet dat indie zoveel veiliger is dan mainstream voor homo's. In mainstream hebben ze wel ietske later op die bandwagon gesprongen, van kijk, we kunnen een statement maken, het is controversieel misschien, en daardoor komen we in de media. Allez, dat dat ook een strategie is dat er in de mainstream wordt gebruikt.

Q: Denk je dat er een andere motivatie kan achter liggen? Hetero 13: Meer opvallen zo? Hetero 14: Ja, ge valt meer op, zo inderdaad.

92 Hetero 13: Meer persaandacht. Hetero 14: Inderdaad, controverse is niet meteen slecht hé voor een artiest. Q: Nog anderen? Hetero 9: Ik denk dat het bij indiemuziek meer sneller is dat er muziek wordt gemaakt uit frustratie of ja, Hetero 10: Emotie. Hetero 9: Ja, en bij mainstream is het dan meer van "we gaan die thematiek aanhalen" ofzo. Hetero 10: Dat denk ik ook. Hetero 12: Misschien ook wel omdat indie dat voor een stuk mogelijk gemaakt heeft om dat te doen hé. Denk ik. Volgens mij is het ook allemaal tijdsgerelateerd. In de jaren 60 zal het niet zoveel over homoseksualiteit in muziek geweest zijn, omdat dat toen echt niet kon. Misschien kan dat nu wel, en indie is een muziekgenre die de laatste jaren, misschien tien jaar, opgekomen is, samen met het feit dat het meer algemeen aanvaard is dat er homoseksualiteit is. En dan het inderdaad zijn dat mainstream op de kar springt, omdat het pad al wat geëffend is. Hetero 14: Je hebt toch altijd al uitzonderingen gehad hé, zo lik Queen, de band dan, Hetero 13: En David Bowie! Hetero 14: David Bowie was wel met een vrouw getrouwd. Hetero 13: Moja,... Hetero 14: Maar inderdaad ja, dat was ook een androgyn type dat hij speelde, en allez, ook wel deels was, maar ja, vroeger had ge dat wel in de mainstream, maar, ja... Ik vind dat moeilijk om er een beeld van te scheppen, omdat ge er zelf helemaal niet zo mee bezig zijt. Het is niet dat we een studie voeren over euuh. Q: Natuurlijk niet, maar ik wil weten hoe jullie daarover denken. Niet het correcte antwoord, want dat is er niet.

Q: Laten we nog een laatste fragment beluisteren, het is deze keer met een filmke. *WE EXIST* Q: Over wat gaat dit nummer denken jullie? Hetero 14: Over travestie denk ik dan. Of toch in ieder geval, als je het ruimer, wil zien over mensen die zich uitgesloten voelen. Maar de clip maakt duidelijk dat het over travestie gaat hé. Q: Wat denkt de rest? Hetero 9: Hetzelfde. Hetero 13: Ja, inderdaad, dat uitgesloten gevoel. Hetero 10: Die "we don't exist" is een soort ontkenning dat andere mensen tegenover mensen hebben die van geslacht willen veranderen. Het gaat volgens mij eerder over gevangen zitten in jouw geslacht. Hetero 8: Ik denk dat "we exist" eerder ook gaat over iets zijn of iets willen zijn, en dat andere mensen dat niet kunnen aanvaarden dat je dat zijt. Dat je het gevoel hebt dat je alleen staat.

93 Hetero 11: Het lijkt zelfs gewoon een soort ontkenning dat dat leeft zo in de maatschappij.

Q: Ok. De band heeft uitgelegd dat dit weldegelijk bedoeld is over seksualiteit, dat het niet alleen gaat over iedereen die wordt uitgesloten, maar seksualiteit, en dan vooral transgender. Wat vind je daarvan dat een heteroseksuele band dit aankaart? Hetero 8: Ik vind dat niet slecht. Hetero 13: Zeker, die clip heeft ook veel aandacht gekregen omdat Andrew Garfield de hoofdrol heeft. En ja, dat is ne keer goed om dat eens in de kijker te zetten. Maar mij maakt dat niet uit, ik hoef dat niet. Hetero 14: Weten dat je dat platform hebt, en weten van "we zijn een iets bekendere band", het gaat een draagvlak hebben nu, wel ja, dan is dat een steun dat ge biedt. Het komt allemaal heel oprecht over hoe ze het brengen. Het is niet dat ze zichzelf eens gaan profileren onder dat soort mensen. Of zelfs ne keer hier op deze golf meevaren. Het lijkt me echt gemeend, dat ze die willen een hart onder de riem steken, en dat ze die problematiek erkennen, en ja, ik weet niet wat de drijfveer was waarom ze dat nummer hebben gemaakt, en waarom ze dat doen, maar het is toch heel nobel en aan te prijzen. Hetero 10: Ik denk dat dat ook deels afhankelijk is van waar dat den band komt, dat dat misschien in de streek dat den band is minder aanvaard wordt dan hier, dat wij daar eerder iets, dat dat bij ons bespreekbaarder is dan daar. Dat dat daarom van ons minder sterk die betekenis heeft en minder controverse rond is. Hetero 14: En dat het minder impact heeft ook hé. Hetero 10: Inderdaad, maar ik kan mij wel voorstellen dat dat in de conservatiefste stukken Amerika bijvoorbeeld dat dat wel efkes serieus binnenkomt. Hetero 11: Hij is van Texas origineel. Hetero 10: Ja, en Texas is redelijk, allez, die moeten daar ook niet veel van weten. Hetero 14: Maar moeten die daar zelf veel van weten van Arcade Fire? Hetero 11: Tis dat. Dan keer je terug naar dat indie inderdaad een van de veiligste is om volgens mij dat soort boodschappen te brengen, één van de veiligste genres. Q: Wat denkt de rest? Hetero 9: Ik sluit me wel aan bij wat er gezegd is eigenlijk.

Q: Er is heel veel kritiek op gekomen, van alle twee kanten, in die tijd: sommigen vonden het er een klein beetje over - als je bijvoorbeeld YouTube comments leest ga je dat vaak tegenkomen - en andere, uit de holebigemeenschap, vonden het net heel fout. Want ze hadden hier een heteroseksuele acteur gebruikt, het is een heteroseksuele band, en ze gaan dan over zoiets muziek maken. Hetero 9: Ja maar ze dat niet zomaar zomaar doen ofzo. Ze gaan toch informatie op voorhand gebruiken. Hetero 14: Voor je daar een mening kunt over vormen moet ge daar meer over opzoeken denk ik. Hetero 9: Ja. Hetero 14: Je moet toch meer weten wat de drijfveren zijn.

94 Hetero 13: Ik vind wel niet omdat je geen homo zijt of dat de acteur geen homo is, dat je dat onderwerp niet mag aankaarten. Hetero 11: Dat was ook met The Danish Girls hé, als je een heteroacteur gebruikt, terwijl er effectief heel veel transgenderacteur zijn die jobs zoeken, dan is dat inderdaad, allez. Net zoals er vroeger blanke mensen zwart werden gemaakt voor een zwarte rol in de jaren 30 ofzo. Hetero 14: Je kunt het ook op een andere manier zien hé. Mensen die daar op zich nooit mee bezig zijn, die gaan zich nu daar es in proberen inleven, dus die gaan daar nu over beginnen nadenken. Hetero 13: Ja. Hetero 11: Misschien is de eerste stap van inleven: het is een hetero en hij doet alsof, ok geacteerd. Dat ga ik nog eerder appreciëren dan dat het een echten is op het scherm. Dat is misschien nog een stap verder, waar transgenders gefrustreerd over zijn dat we daar nog niet zijn aan die stap. Hetero 8: Ja ik snap dat ook wel, want dat is een evolutie die veel tijd nodig zal hebben. Ik snap ook wel het punt: je brengt het in de aandacht, maar niet altijd met de mensen, het zou misschien nog straffer zijn als ze echt met iemand die transgender is... Hetero 12: Ik denk wel dat het iets is waarover je kunt discussiëren. Terwijl dat ik niet denk dat je kunt discussiëren over het feit dat iemand, allez, stel dat je een liedje wil maken over racisme, dan moet je niet per se in de minderheidsgroep zitten, denk ik, of in de viseerde groep, of hoe moet ik het zeggen. Maar als je dan, als je een acteur gebruikt en je maakt een blanken acteur zwart, voor een film over racisme, dan kun je er wel over discussiëren. Misschien is het wat zwart-wit, maar als ze er beter over nagedacht hebben, konden ze misschien wel... Hetero 14: Het valt te zien wat de intenties zijn... Hetero 10: Of just niet. Hetero 9: Je kunt het van alletwee de kanten begrijpen. Hetero 13: Daarom een hetero gebruikt, want Andrew Garfield is superbekend. Hetero 11: Ja inderdaad. Hetero 14: En daar ga je mensen mee bereiken die ge anders niet bereikt. Bad press is dikwijls ook good press. Hetero 13: Hoeveel acteurs die homo zijn op zo'n niveau zijn er? Dat is dan ook minder keuze, die dan ook nog willen meedoen of Arcade Fire kennen. Hetero 10: Dat weet ik niet, maar het kan ook gewoon een bewuste keuze zijn om een hetero-acteur te gebruiken. Het is gewoon een andere manier om dat statement te maken. Ge kunt dat daarvoor niet zeggen dat het negatief is of positief. Als ze dat gewoon willen zo maken met allemaal hetero's om een statement te maken voor transgenders en holebi's, vind ik dat eigenlijk op zich niet verkeerd. Hetero 14: Het lijkt me straf dat ze daar niet over nagedacht zouden hebben op voorhand. Hetero 10: Ja tis dat, je gaat niet er niet over nadenken om een transgender te gebruiken als je clip maakt over transgenders. Hetero 12: Dat bedoel ik met dat je erover kunt discussiëren, en ik kan beide standpunten verstaan.

95 Hetero 10: Tis dat. Hetero 9: Ja. Hetero 12: Terwijl ik niet akkoord zou kunnen zijn met iemand die zegt: je kunt er niet over schrijven omdat je er zelf geen zijt. Hetero 14: Dat is het wel deels hé op die YouTube comments. Hetero 12: Ja inderdaad en daar ga ik niet mee akkoord. Hetero 14: Maar ik snap wel dat die dan gefrustreerd zijn van dat hun wereldbeeld op een verkeerde manier volgens hun verwoord wordt.

Q: Kan dit impact hebben, denk je? Hetero 14: Ja dat denk ik wel ja. Vooral met een bekenden acteur, ik wist niet dat dat Andrew Garfield was, ik denk dat dan weer in een wereld komt waar mensen daar anders niet mee bezig zijn. Wat dan op zich goed is. Hetero 8: En het feit dat er daar inderdaad veel over gepraat wordt, en mensen daarover bezig zijn, is al een goed punt. Hetero 14: Gelijk of dat ik zei, bad press is good press. Slechte publiciteit is ook publiciteit, ik zal het maar in het Nederlands zeggen. Hetero 10: En daarvoor doen ze het ook. Ze doen het voor de slechte publiciteit, omdat die het meest impact heeft ook. Ze zullen weten dat dat opgepikt gaat worden door mensen die dat gaan afbreken. Nu heeft dat een veel groteren impact omdat dat de discussie start. Hetero 12: Misschien wel interessant, is er ooit een interview geweest met de band waarin ze zeggen wat de drijfveer was? Q: Ja, ik kan dat nu nog niet zeggen... (Haha). Hetero 12: Maar dat is natuurlijk interessant, misschien waren ze zich er helemaal niet van bewust dat er zo'n commotie zou worden van gemaakt. Hetero 11: uiteindelijk ook al hebben ze het niet bewust gedaan, het feit dat er al controverse rond is, gaan mensen misschien die een film of een clipke gaan maken ook over die thematiek rapper nadenken "ah misschien is het beter dat we een echte transgender pakken." Hetero 14: Ah kijk ja, op die manier helpt het ook hé. Hetero 11: En dat is misschien niet de bedoeling geweest, maar.

Q: Is dit nodig volgens jullie? Hetero 13: Der is toch nog veel werk aan, denk ik, dat iedereen tot aanvaarding komt. Dus ik denk dat alle beetjes wel een beetje helpen om dat meer in onze maatschappij als de norm, of wat dan ook de norm is, dat iedereen gewoon als gelijk aanvaard wordt.

96 Hetero 10: Dat vind ik dan ook het dubbele aan dat Arcade Fire bijvoorbeeld zo'n muziek maakt. Da's allemaal vree positief enal, maar dat is allemaal meer aanvaard bij onze generatie, terwijl Arcade Fire ook vooral populair is bij onze generatie. Daar kunnen zij natuurlijk niets aan doen, en het is positief enal, maar in feite heeft het niet de impact die het zou kunnen hebben als het iemand is, allez, op zich gaat dat vree weinig veranderen omdat dat volgens mij maatschappelijk de aanvaarding daarvan, allez, omdat den doelgroep van den band ook al vree aanvarend is. Hetero 14: Maar is het geen waterval-effect? Alle kleine beetjes gaan ... Hetero 13: Ja, ja. Hetero 10: ... ja waarschijnlijk wel. Hetero 13: En als we er af en toe aan herinnerd worden... Hetero 12: Ik denk dan, met de keuze van den acteur, ik ken hem wel niet, dat dat nu net buiten die groep gaat. Hetero 13: Het is spiderman! Hetero 14: Allez, de vijfde reboot ofzo. ... In mijn leefwereld is dat alleszins absoluut niet nodig. Hetero 10: Tis dat dat ik ook wilde zeggen, in onze leefwereld is dat minder nodig dan bij andere. Hetero 11: Het is preaching to the reverted eigenlijk. Hetero 13: Denk je wel ook niet dat je er soms aan herinnerd wordt, dat je er dan zelf nadenkt erover, dat dat goed is? En dat je een gesprek kunt aangaan met jouw bredere vriendengroep, en dat er daar dan misschien tussen zitten, allez, das de waterval dan hé. Hetero 9: Als je bijvoorbeeld een liedje laat horen aan iemand, en das een tof liedje, en dat je dan bijvoorbeeld aan jouw ouders of jouw tante of weetekiket, en dat je dan die clip aan al de rest ne keer rond toont, dan vind ik dat wel dat het een breder publiek bereikt. En ik denk wel dat dat zou kunnen, ah kga ne keer een clipke tonen. Ik vind dat wel dat het een breder publiek haalt.

Q: Denk je dat dit voor jullie meer impact heeft omdat het door hetero's is, dan Perfume Genius, die dan zo openlijk als dan bijna vrouw verkleed staat op podium, over zo'n thema's praat en muziek maakt? Hetero 13: Het is te zien welke band je meer in geïnteresseerd bent gewoon. Q: Muzikaal dan? Hetero 13: Ja. Hetero 10: Het is ook gewoon een veel groteren, band, ge kunt dat moeilijk vergelijken qua impact, omdat Arcade Fire meer grootschaliger is dan Perfume Genius. Hetero 12: Maar een persoonlijke impact? Hetero 13: Ik vind dat ook wel verrassend van Arcade Fire, en dan ga je meer zeggen "er gebeurt iets dat je niet verwacht had van Arcade Fire". Allez, op zich verwacht ge niet plotseling, Hetero 14: Ik denk dat Arcade Fire meer zal opbrengen, omdat ze inderdaad een publiek aanspreken die daar normaal minder mee bezig is dan Perfume Genius, ja, ge weet al heel snel waar dat hij voor staat,

97 en die zal wel een fanbase hebben die met die dingen bezig is, en, ja kweet niet, ik denk dat Perfume Genius nog meer preaching to the choir is dan Arcade Fire. Hetero 11: Maar de vraag was of het voor u persoonlijk een impact heeft. Ik vind het interessanter om een homo zelf over zijn ervaring te horen. Hetero 14: Ge voelt dat Perfume Genius ervaring heeft ermee. Hetero 11: Allez, Arcade Fire doet dan zo van "hé we doen mee met de strijd". Leuk gedaan, maar het is interessanter als een homo zelf, allez. Het is veel krachtiger als ene homo zelf zegt "riddled with disease", dat heeft een veel grotere emotionele impact, omdat hij dat zelf als slachtoffer van die vooroordelen allez ja, daar sarcastisch mee over zingt. Hetero 14: Nu dat ge het zegt vind ik het wel vreemd dat Arcade Fire maar altijd zingt van "we" altijd, terwijl hij zelf te kennen geeft dat hij geen transgender is. Dan vind ik dat vreemd dat hij in een we- persoon praat. Hetero 11: Het is een beetje aanstellerig dan. Hetero 12: Ja maar voor hetzelfde geld is zijn broer wel travestiet en kan hij zich daar perfect in verplaatsen. Hetero 13: En misschien klinkt dat sterker als een statement, van "we exist". Hij zingt ook in naam van die transgender hé, of de transgender gemeenschap. Of dat nu een goed ding is om te schrijven over de transgender gemeenschap, dat weet ik niet. Hij probeert zich daar wel in te verplaatsen. Hetero 9: Als hij zingt "you do exist" is het dan weer iets afstandelijker. Hetero 14: Ja natuurlijk. Hetero 13: Ja. Dat is beetje van "jullie bestaan". Hetero 10: They exist! (haha) Hetero 10: Das gewoon raar. Hetero 14: Misschien was dat zijn intentie. (haha) Hetero 14: Ja, ja, maar daarom wordt het dan weer net moediger dat hij dat toch doet, dat hij die "we" zingt terwijl hij daar helemaal niet zelf deel van uitmaakt. Hetero 11: Ja maar hoe meer ik erover nadenk, hoe aanstelleriger ik het vind van Arcade Fire, want das ook wel een band die zijn eigen belang wel een beetje overschat, tis een vrij arrogante band. Hetero 14: Ja, zeker, dat vind ik ook ja. Maar als ik mij moet inbeelden in hun gedachtegang dan denk ik dat dit wel heel oprecht bedoeld is. Hetero 11: Ja, het is goed bedoeld hé. Het is gewoon mijn bittere geest. Hetero 12: Ja maar ik kan je ook wel volgen. Hoe meer je erover denkt, hoe moeilijker het wordt. Hetero 14: Dan snapt ge wel weer die mensen die er commentaar op hadden. Hetero 13: Ik vind het nog altijd een gedurfden move. Q: Gedurfd? Is dit gedurfd?

98 Hetero 13: Gedurfd, ja... Gewoon een statement maken... (haha) Hetero 13: Het wordt niet veel gedaan door een heteroband, het is gewoon een ongewone move, die ... Hetero 14: Je kunt het echt aan twee kanten zien: ge kunt het heel gedurfd vinden, of ge kunt het heel aanstellerig vinden. En beiden zijn iets voor te zeggen. Q: Wat vind jij ervan? Hetero 14: Maar ik ben ook geen fan van de band en dat zal ook wel zijn invloed hebben, ik vind ze sowieso al aanstellerig. Maar, ja, Hetero 12: Ik weet niet of ik dat gedurfd zou noemen. Voor een band als Arcade Fire zou ik het niet gedurfd noemen. Hetero 9: Ik ging dat ook zeggen. Hetero 14: Ja maar kijk daar kunnen zij daar weer niet aan doen. Q: Da's dan de grens van indie naar mainstream overgaan? Hetero 12: Misschien wel... Hetero 11: Ze hebben al een grammy gewonnen hé, Arcade Fire. Hetero 10: Nja, als je weet hoeveel grammy's er elk jaar worden uitgedeeld, ge moet al je best doen om geen te hebben. (haha) Hetero 13: Courtney Barnett heeft nu toch ook een grammy gewonnen? Hetero 10: Hun grammy was wel voor The Suburbs, dus nog voor we exist.

Q: Dan ben ik aan mijn laatste vraag gekomen. Is er nog iets over alles wat we gezegd hebben, dat je nog wil meedelen? Hetero 14: gesprekken als dit zijn eigenlijk op zich al eens goed om hierover na te denken, want zelf had ik daar nu nooit bij stil gestaan. Hetero 9: Ik ook niet. Hetero 13: Ik ook niet, toch niet echt bewust, misschien twee minuten, maar dan "aja". Q: Had iedereen hier nog niet veel bij stilgestaan? Hetero 8: Je gaat er toch minder diep op in, toch minder aandacht aan besteden. Ik had dat clipke ook nooit gezien. Ik vond ook wel interessant, aanstellerig of niet, gedurfd of niet, het zit er tussen voor mij, maar ik vind het belangrijk dat we er eens kunnen over spreken. Daarom vind ik het ook gewoon goed, het zorgt voor controverse en je denkt erover na. Hetero 12: Ja dat vind ik ook wel. Ge kunt evengoed zeggen dat Perfume Genius aanstellerig is hé. Omdat hij over the top is. Hetero 14: En hij het helemaal uitspeelt. Je kunt nooit de intenties van de artiest echt weten hé.