Przegląd Geopolityczny
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PRZEGLĄD GEOPOLITYCZNY (GEOPOLITICAL REVIEW) PRZEGLĄD GEOPOLITYCZNY (GEOPOLITICAL REVIEW) ROK ( YEAR ): 2015 TOM ( VOLUME ): 11 3 PRZEGLĄD GEOPOLITYCZNY ( GEOPOLITICAL REVIEW ) tom 11: 2015 (vol. 11: 2015) ISSN 2080-8836 RADA NAUKOWA ( SCIENTIFIC BOARD ) Gideon Biger (Tel Aviv University, Izrael), Georges G. Cravins (University of Wisconsin-La Crosse, USA), Bretislav Dancak (Uniwersytet Masaryka w Brnie, Czechy), Piotr Eberhardt (Polska Akademia Nauk) – przewodniczący, Vit Hloušek (Masaryk University, Brno, Czechy), Robert Ištok (Prešovská univerzita v Prešove, Słowacja), Rustis Kamuntavičius (Vytautas Magnus University, Kaunas, Lithuania), Wojciech Kazanecki (Dolnośląski Ośrodek Studiów Strategicznych), Zbigniew Lach (Akademia Obrony Narodowej), Jarosław Macała (Uniwersytet Zielonogórski), Tadeusz Marczak (Uniwersytet Wrocławski), John S. Micgiel (Columbia University, USA), Leszek Moczulski (Polska Akademia Nauk), Andrzej Nowak (Uniwersytet Jagielloński), Florent Parmentier (Sciences-Po, Paris, Francja), Jakub Potulski (Uniwersytet Gdański), Andrzej Pukszto (Vytautas Magnus University, Kowno, Litwa), Reinhard Rode (Martin-Luther- Universität Halle-Wittenberg, Niemcy), Julian Skrzyp (Akademia Obrony Narodowej), Shanmugam Pillai Subbiah (University of Madras, Indie), Grzegorz Tokarz (Uniwersytet Wrocławski), Jan Wendt (Uniwersytet Gdański), Hong-Key Yoon (University of Auckland, Nowa Zelandia), Radosław Zenderowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) REDAKCJA (EDITORIAL BOARD ) Redaktor naczelny ( Editor-in-Chief ): Leszek Sykulski Sekretarz redakcji ( Assistant to the Editor ): Mateusz Wiliński Redaktorzy tematyczni (Thematic Editors ) Grzegorz Baziur, Bartosz Gołąbek, Marcin Halicki, Mateusz Hudzikowski, Katarzyna Kącka, Sławomir Krakowczyk, Tadeusz Z. Leszczyński, Andrzej Piskozub, Mirosław Sułek, Katarzyna Szara, Piotr L. Wilczyński, Mateusz Wiliński, Andrzej Zapałowski Redaktor statystyczny (Statistics Editor ): Beata Stachowiak Redaktorzy językowi (Linguistic Editors ) Karol Górski, Anna Haida, Magdalena Pluskota Projekt okładki (Cover Design ): Mateusz Lomber Redakcja techniczna, korekta i adjustacja (DTP ): Instytut Geopolityki Strona internetowa, kontakt z redakcją (Website, contact ) www.przeglad.org, e-mail: [email protected] KWARTALNIK RECENZOWANY PEER-REVIEWED QUARTERLY JOURNAL (DOUBLE-BLIND REVIEW PROCESS ) Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz autorów. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/. Wszystkie tomy czasopisma w wersji elektronicznej są w otwartym dostępie na stronie internetowej kwartalnika. Wersją pierwotną „Przeglądu Geopolitycznego” jest wersja elektroniczna. Czasopismo ukazuje się w formie elektronicznej i drukowanej pod patronatem Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego (www.ptg.edu.pl). Wydawca, adres redakcji (Publisher, editorial adress ) I NSTYTUT G EOPOLITYKI Aleja Pokoju 6/64 42-207 Częstochowa http://www.geopolityka.czest.pl Email: [email protected] 4 SPIS TREŚCI I. ARTYKUŁY Piotr Eberhardt Mapa polityczna przyszłej środkowej Europy według Władimira Żyrinowskiego / 9 Bogusław Kuźniar Terrorystyczna działalność OUN – UPA i przesiedlenia ludności ukraińskiej w powiecie jarosławskim (1944-1947) / 21 Wojciech Łysek Krym w polityce mocarstw: pogranicze – konflikt – destabilizacja / 37 Grzegorz Baziur Między federalizmem a wspólnotą państwową: narody Austro-Węgier wobec rozpadu dualistycznej monarchii habsburskiej w latach 1918-1919 / 55 Melania Ogrodniczuk Zagraniczna polityka gospodarcza USA po II wojnie światowej – jedna z dróg budowania pozycji mocarstwowej / 79 Leszek Sykulski Rosyjska koncepcja wojen buntowniczych Jewgienija Messnera / 103 II. MATERIAŁY I ANALIZY Jan Majka, Duginiada / 113 III. RECENZJE Dominique Moïsi, Geopolityka emocji , tłum. R. Włoch, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, ss. 256. ( rec. Mateusz Hudzikowski ) / 121 IV. SPRAWOZDANIA Konrad Świder Sprawozdanie z konferencji „Współczesna Ukraina – trwałość czy rozpad?” (Warszawa, 22 października 2014 roku) / 127 * * * Noty o Autorach / 131 Zasady publikowania / 133 5 TABLE OF CONTENTS I. ARTICLES Piotr Eberhardt Political Map of Future Central Europe according to Vladimir Zhirinovsky / 9 Bogusław Kuźniar Terrorist Activities of OUN and UPA and Resettlement of the Ukrainian Population in Jarosław County (1944-1947) / 21 Wojciech Łysek Crimea in Great Powers’ Foreign Policy: Borderland – Conflict – Destabilization / 37 Grzegorz Baziur Between Federalism and State Community: the Nations of the Austro-Hungarian Dual Monarchy to the Disintegration of the Habsburg in 1918-1919 / 55 Melania Ogrodniczuk US Foreign Policy After Second World War – One of the Way of Building Superpower Position / 79 Leszek Sykulski Evgeny Messner’s Russian Concept of the Rebel War / 103 II. MATERIALS&ANALYSIS Jan Majka, Duginiada / 113 III. REVIEWS Dominique Moïsi, Geopolityka emocji , tłum. R. Włoch, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, ss. 256. ( Mateusz Hudzikowski ) / 121 IV. CONFERENCE REPORTS Konrad Świder Conference report “Contemporary Ukraine – Stability or Disintegration?” (Warsaw, October 22, 2014) / 131 * * * Contributors / 131 Guidelines for Authors / 133 7 8 I. ARTYKUŁY (ARTICLES ) „PRZEGLĄD GEOPOLITYCZNY” 2015, TOM 11 Piotr EBERHARDT MAPA POLITYCZNA PRZYSZŁEJ EUROPY ŚRODKOWEJ WEDŁUG WŁADIMIRA ŻYRINOWSKIEGO Abstrakt Artykuł poświęcony jest analizie mapy Europy Środkowo-Wschodniej autorstwa Władimira Żyrinowskiego, która ukazała się drukiem 29 stycznia 1994 r. na łamach paryskiego pisma „Le Monde”. Obejmuje ona część kontynentu europejskiego. Na południu obejmuje Włochy i Grecje, na północy skrawki półwyspu skandynawskiego. Natomiast na wschodzie mapa zawiera dużą część Ukrainy i Białoruś, zaś na zachodzie zasadniczą część Niemiec. Można przyjąć, że obiektem analizy jest terytorium położone miedzy Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem. Na mapie tej zakreślono zgeneralizowanymi liniami przyszłe granice polityczne państw. Tego rodzaju rozbiorowe rozgraniczenie przechodzi przez centralną Polskę miedzy Zatoką Gdańską a Karpatami. Cała zachodnia część Polski t.zn. Pomorze, Wielkopolska i Śląsk zostają przyłączone do Niemiec. Do przyszłej Rzeszy Niemieckiej Żyrinowski włącza Austrie, Republikę Czeską i Słowenię. Pomimo jej kuriozalnego charakteru odzwierciedla ona sposób myślenia i poglądy licznej rzeszy geopolityków rosyjskich. Należy wspomnieć, że była również niezmiernie krytycznie oceniona przez bardziej światłych geografów i demografów rosyjskich. Pokazała jednak równocześnie, że w Rosji istnieje pokaźna i wpływowa grupa działaczy politycznych, którzy nie pogodzili się z upadkiem imperium sowieckiego i tworzą stale różnorodne scenariusze przyszłych zmian terytorialnych w Europie i odzyskania utraconych krajów i prowincji. Zdając sobie sprawę ze swych ograniczonych możliwości, ciągle liczą na wykorzystanie rewizjonizmu i rewanżyzmu niemieckiego. Słowa kluczowe : Władimir Żyrinowski, Rosjam Europa Środkowa, mapa polityczna. Władimir Żyrinowski jest niewątpliwie postacią polityczną barwną i ekstrawagancką. Jego niepoważne a często groteskowe publiczne wystąpienia są szeroko komentowane w środkach masowego przekazu zarówno w Rosji jak i na 9 całym świecie. Nie przeszkadza mu to być zaliczanym od ponad dwudziestu lat do czołowych przedstawicieli rosyjskiego establishmentu politycznego. Zajmuje nieprzerwanie stanowisko przewodniczącego Liberalno – Demokratycznej Partii Rosji. Pomimo europejsko brzmiącej nazwy jest to ugrupowanie nie uznające pryncypiów liberalnych i demokratycznych. Bliska jest tej partii ideologia nacjonalistyczna i ksenofobiczna, daleka od jakichkolwiek wartości humanistycznych i wolnościowych. System władzy w tej autorytarnej partii uprawiany jest w sposób wodzowski a na jej czele stoi nieprzerwanie Żyrinowski. On tą polityczną partię wykreował i jest jej animatorem i jedynym ideologiem 1. Pomimo kabotyństwa Żyrinowski jest bezwątpienia politykiem utalentowanym, posiadającym znaczną wiedze faktograficzną i duże talenty manipulowania opinią publiczną. Wypowiada się w sposób arbitralny w każdej kwestii dotyczącej Rosji i świata. Zabierał głos również na temat Polski, zawsze w sposób nieprzyjazny a nawet wrogi. Wszelkie wypowiedzi mają charakter prowokacyjny i mają na celu zdezorientować i zdezinformować słuchacza. Stosuje zazwyczaj demagogiczną a często nawet bulwersującą argumentacje 2. Występuje Żyrinowski jako orędownik i zwolennik mocarstwowej Rosji i jej imperialnych ambicji. W publicznych debatach , w których często występuję wyraża opinie ekstremalną. Są to działania celowo wyreżyserowane zmierzające do rozgłosu i popularności, chociaż jego temperament polityczny jest autentyczny. Dzięki temu osiąga sukces medialny , gdyż jego wypowiedzi są przytaczane a 1 Władimir Żyrinowski urodził się 25 kwietnia 1946 r. w Ałma – Acie. Tam też ukończył szkołę średnią. Następnie studiował w latach 1964 – 1970 na Wydziale Języków Wschodnich w moskiewskim Uniwersytecie Państwowym im Łomonosowa. Specjalizował się w języku tureckim. W latach 1965 – 1967 był słuchaczem Wydziału Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Marksizmu – Leninizmu, Dodatkowo zaocznie ukończył studia prawnicze, po których rozpoczął karierę naukową. Przez rok przebywał w Turcji, skąd został deportowany za propagandę komunistyczną. Obronił dysertacje doktorską na temat: „Przeszłość, współczesność i przyszłość narodu rosyjskiego”. Uzyskał stanowisko docenta a następnie profesora na Wydziale Socjologii