EUROPA PUBLIEKE AU URE B

GEHEIMEN PUBLIEKE PUBLIC GEHEIMEN SECRETS

Een Architectuur van de Limburgse An Architecture of Limburg’s Beeldcultuur Visual Culture

Datum Date 29.08 – 06.10.2019 29.08 – 06.10.2019

Sara Bachour & Gladys Zeevaarders, Dear Sara Bachour & Gladys Zeevaarders, Dear Hunter, Janneke Janssen, Tineke Kambier, Chris Hunter, Janneke Janssen, Tineke Kambier, Chris Keulen, Chaim van Luit, George Meijers, Tanja Keulen, Chaim van Luit, George Meijers, Tanja Ritterbex, Johannes Schwartz, Nic. Tummers, Ritterbex, Johannes Schwartz, Nic. Tummers, Michiel Ubels & Mike Moonen, Kim Zwarts Michiel Ubels & Mike Moonen, Kim Zwarts Speciale gast: Ken Knabb Special guest: Ken Knabb

Jij weet het. Ik weet het. Zij daar weten You know it. I know it. She knows it, and he het ook. Als het ons wordt gevraagd? Dan does too. And should anyone ask about it, weten wij van niets. Een publiek geheim then we know nothing. Everyone knows a kent iedereen, maar weet officieel niemand. public secret, but nobody officially knows. Ook de beeldcultuur van deze regio is zo’n This region’s visual culture is also such a publiek geheim. Wat zijn de specifieke public secret. What are the specific images beelden waarin wij ons herkennen? Public with which we identify? The group exhibition Secrets geeft een staalkaart van de actuele Public Secrets provides the first impetus beeldcultuur in Zuid Limburg. Beeld, beeld- for a sample of this region’s current visual vorming en beeldcultuur heeft een relatie, culture. Image, imaging, and image culture zo niet ongekende grip op ons Zelfbeeld. have a relationship to, even an unpreceden- ted grip on, our Self-image. Architectuur is gestolde geschiedenis. Architectuur geeft primair bescherming Architecture is solidified history. Architecture en geeft daarnaast cultureel uitdrukking primarily provides protection, but it also aan de heersende Zeitgeist. We herkennen gives cultural expression to the prevailing onszelf in de omgeving, ons huis, de straat, Zeitgeist. We recognise our Self in our sur- stad en regio waarmee we ons Zelf iden- roundings – it is our house, our street, our tificeren. Maar we zijn onszelf niet altijd city, and our region with which we identify. bewust van alle, al dan niet visuele, codes However, from the city to the landscape, en machtsstructuren die in onze ontworpen we are not always aware of the codes and omgeving, van stad tot landschap, besloten power structures, visual or otherwise (e.g. liggen: materieel, religie, cultureel, gender, material, religion, cultural, gender, different verschillende etnische achtergronden. ethnic backgrounds), embedded in our Bureau Europa stelt in dit cahier ‘publieke designed environment. geheimen’ aan de orde en thematiseerd In this cahier, Bureau Europa addresses aspecten van regionale beeldcultuur in “public secrets” and thematized aspects of internationaal perspectief. regional visual culture in an international perspective. VAN Tanja Ritterbex 2019 (1985, Heerlen) HD video, full colour 4:20 min Women can be just like men!

SELFIE ZELFBEELD George Meijers 2015-2018 (1954, Stein) Serie van 28 foto’s (selectie) / Series of 28 photographs (selection) Variabele afmetingen / Various dimensions Limburgse Helden / Full colour prints op papier / Full colour prints on paper Limburg Heroes TOT 2 FROM Michiel Ubels 2019 TO (1989, Beuningen) / HD video, full colour 22 min Mike Moonen Courtesy of Marres (1990, Heerlen) I Love You Baby Bear

SELF IMAGE

SELFIE 3 Karel Kambier Ka 1960 Ka / 2019 Tik Foto’s / Photographs Ka / Tik (1925-2010, Maastricht) & Tik Tik Digitale afdruk / digital print SPOREN Tineke Kambier Variabele afmetingen / (1960, Maastricht) Various dimensions Tik Karel Kambier Ka 1957-1958 Ka / 2019 Tik 4 Foto’s / Photographs Ka / Tik Sint Maartenslaan (1925-2010, Maastricht) & Tik Tik Digitale afdruk / digital print Tineke Kambier Variabele afmetingen / (1960, Maastricht) Various dimensions Tik Caberg HET UIT

VERLEDEN Johannes Schwartz 2018-2019 (1970, München) Hoofdstuk uit onderzoeksproject, tentoonstelling en publi- catie van: / Chapter from research project, exhibition and TRACES Architecture of Appropriation: publication of: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam Landbouwbelang Serie van 24 foto’s / Series of 24 photographs 2016 Chaim van Luit Variabele afmetingen / Various dimensions Inktjet, ingelijst, geëtst glas / (1985, Heerlen) Digitale print / Digital print 3 Inkjet, framed, etched glass Lost Valley 127,5 x 98 cm Collectie: / Collection: Tonino FROM FROM

Ground floor GEBOUWDE

174 175

5

Spread-out living —The individual rooms, the communal kitchen, the bath- rooms and toilets are constructed in people’s preferred places throughout THE Ground floor the building, spreading the community throughout the entire complex. Chaim van Luit 2016 (1985, Heerlen) Geluid, full colour / Sound, full colour 30 min OMGEVING The Story of Ghillie Dhu https://vimeo.com/226022309

PAST 6 Alice Schiavone

HERZIEN Sara Bachour 2017 (1988, Italy/Syria) / Publicatie over de installatie: / Publication about the installation: Gladys Zeevaarders 275 cm x 122 cm x 150 cm (1993, Kerkrade) Drie houten panelen met vinyl print / ENVIRONMENT Misericordeplein Three wooden panels with vinyl prints

Kim Zwarts 1994-1997 (1955, Maastricht) Serie van 148 afbeeldingen (selectie) / Series of 148 images (selection) Maastricht 148 Vintage afdrukken / Vintage prints Collectie: / Collection: 7 Sociaal Historisch Centrum Maastricht BUILDED REVISED 10 2019 / documenten met ladekast Archief; with documents drawers of chest Archival / afmetingen en materialen Diverse and dimensions materials Various ) B CARTOGRAPHY Heerlen) (1981, Kroese & Remy The – And to itinerary A temporal - incom complete accompanying – Cross-border of atlas plete A(n) of or astonishments marvels region: border un/defined Meuse-Rhine Euregion Dear Hunter Dear Tielt (1986, Vermeulen Marlies

Moniek Wegdam 9

2016 Handgebonden boek en kaart / Hand-bound book & map cm 10 cm x 15 & full colour prints / Risography Risografie

8 TUIN’ VAN HUUB NOTEN) TUIN’ VAN CARTOGRAFIE (TITLE BASED ON POEM ‘DE GROTE STILLE TUIN’ OF HUUB NOTEN) STILLE ON POEM ‘DE GROTE (TITLE BASED (TITEL ONTLEEND UIT GEDICHT ‘DE GROTE STILLE STILLE (TITEL ONTLEEND UIT GEDICHT ‘DE GROTE Janneke J. Janssen Janneke (1983, Koningslust) Silence of / Garden der stilte Tuin PSYCHOGEOGRAFIE: Nic. Tummers 1969 / 2019 (1928, Heerlen) Serie bewerkte foto’s / Series of edited photographs Diverse afmetingen, gedigitaliseerd / Various dimensions, digitised VolksTheater / Plein Vijf krantartikelen over het Perpetuum Mijnstreek Festvial Brunssum / Glijbaan / Schacht Five newspaper articles of Perpetuum Mijnstreek Festival Brunssum EEN VERKENNING

VAN HET George Meijers 2009-2013 (1954, Stein) Serie van 90 foto’s (selectie) / Series of 90 photographs (selection) INTUÏTIEVE Dit is Stein / This is Stein Hahnemühle Fine Art, Photo Rag® Full colour prints op papier / Full colour prints on paper 2 Nic. Tummers 1958-2019 (1928, Heerlen) Plattegrond Eurostad (skyrail) / Map of Eurostad (skyrail) Documentatiemate- 1958 riaal New Babylon Pen op papier, gedigitaliseerd / 11 in Maastricht Pen on paper, digitized LOKALE Chaim van Luit 2017 (1985, Heerlen) Geluid, full colour / Sound, full colour 10:27 min LANDSCHAP Legato In samenwerking met / in collaboration Janneke J. Janssen 2018 with Joep Vossebeld (1983, Koningslust) Één boek, vijf magazines / One book, five magazines Mary 30,6 cm x 22,5 cm, 400 pagina’s / pages & Reading through Time 40,4 cm x 29,7 cm, 56 pagina’s / pages & Space Full colour print

9 AN

PSYCHO- INTUITIVE GEOGRAPHY:

5 EXPLORATION OF THE Chris Keulen 2014 & 2018 12 (1959, Heerlen) 20 digitale prints / 20 digital prints 70 cm x 46,6 cm Zonder titel / Without title LOCAL

LANDSCAPE where he was born and raised. By drugs, music, outlandish costumes, laatste plaats omdat hij vaak zijn capturing abstract traces of human and silly magic. This story about eigen auto in het beeld opnam. KUNSTENAARS / ONTWERPERS action, not only does he forcefully the friendship between the two pro- Kambier bezoekt met haar camera confront us with the everyday reality tagonits Black Sheep and Baby Bear dezelfde plekken, om deze opnieuw, ARTISTS / DESIGNERS of this place, he also nurtures – like goes as it should. Ubels and Moonen maar vanuit haar eigen perspectief a now-distant native – the personal set their visual meanderings on fotografisch vast te leggen. Het zijn histories revealed in the process. youthfulness and old age within the raadselachtige, ontroerende spiege- built environment of their city. The lingen in gestolde tijd die de blik op www.georgemeijers.com pavement on which the characters de stad juist leiden naar de personen walk is also their pavement. What achter de camera. the individual, doing so exuberantly visieprogramma’s maar ook sociale was filmed by one during Carnival and with much humour. The topics media zoals Facebook, Instagram en was edited by the other as ‘found informing the From Selfie to Self-Image YouTube zorgen voor de naamsbe- Tineke Kambier (1960, Maastricht) footage’. The film has a self-assured competition, which runs parallel to kendheid van deze Limburgers. literally follows in her father Karel’s sense of appropriation. The city this exhibition, are also crucial to footsteps by retracing his gaze on serves both as a backdrop and as Ritterbex’s recent work. By posing the city. He worked as a photograp- George Meijers (1954, Stein) a mirror in which the rebellion of a for the camera, she explores the her from 1958 to 1975 at the Munici- TANJA RITTERBEX presents two photographic series: MICHIEL UBELS / subculture can mirror. boundaries of physicality, staging, pality of Maastricht’s Public Works Women can be just like men! ‘Limburg Heroes’ and ‘This is Stein’. MIKE MOONEN and the construction of the Self in Department. His often-uncredited For the ‘Limburg Heroes’ series, I love you Baby Bear www.michielubels.nl / the digital domain. Not surprisingly, photos are now part of the regional George Meijers focused on Limbur- www.mikemoonen.com she has focused on the contem- historical archive. His signature, gians who gained recognition in the porary image-defining figure par however, is unmistakable, not least world of politics, sports, entertain- excellence: the Influencer. because his images often include his ment, literature, music, visual arts,

theatre, or the legal profession. He car. Kambier revisits these locations www.tanjaritterbex.nl then photographed these famous to photograph them again from Limburgians on television screens at her perspective. The enigmatic and

all kinds of locations: living rooms, touching results are reflections on

canteens, a campsite, or a hospital. TINEKE KAMBIER solidified time that redirect one’s Thus, Meijers introduces a personal KAREL KAMBIER view of the city to the person behind Een screen onderverdeelt in twee view of Limburgians who gained Caberg the camera. vlakken. Rechts: een foto van een fame beyond the province’s borders of andere mannelijke beroemdheid. and also provides a voyeuristic Michiel Ubels (1989, Beuningen) en www.tinekekambier.nl Links: de kunstenares in eenzelfde GEORGE MEIJERS glimpse into the interiors of anony- Mike Moonen (1990, Heerlen) navi- houding, in soortgelijke kledij, met Limburge Helden / Limburg Heroes mous others. He also questions the geren op een geheel eigen en brutale zelf geknutselde rekwisieten. In relationship between fame, media, wijze op het snijvlak van fictie en eerste instantie bijna bewegings- and screen culture. After all, tele- documentaire door de openbare loos, begint zij steeds meer haar vision programmes, but also social ruimte van Maastricht. Onbelem- tabloid-voorbeeld te interpreteren. media, such as Facebook, Instagram, merd door restricties van goede Inderdaad: vrouwen kunnen net and YouTube, ensure the recognition smaak of subtiele beeldtaal ont- CHAIM VAN LUIT mannen zijn. of these Limburgians. vouwt zich hun hedendaags sprookje Tanja Ritterbex (1985, Heerlen) langs beproefde paden van trashy Legato Left Right Right Right viert met haar onderzoek collectie- Dit is Stein / This is Stein popcultuur: seks, drugs, muziek, ve beeldvorming in relatie tot het Lost Valley 3 & 4 flauwe pakjes en onnozele magie. Dit Huis Opel individu en dit doet ze uitbundig en verhaal over de vriendschap van de Opel Garage met veel humor. Een van de onder- twee protagonisten Black Sheep en Sint Maartenslaan liggende thema’s van de tentoon- Baby Bear verloopt, zoals het moet stelling Publieke Geheimen, namelijk George Meijers (1954, Stein) is met lopen. Daarbij verankeren Ubels en ‘Van Selfie tot Zelfbeeld’, weeft zich twee fotografische series vertegen- Moonen hun visuele dwaaltocht als rode draad door haar recente woordigd, ‘Limburgse Helden’ en rond jeugdigheid en ouderdom in de werk. Proefondervindelijk tast ze ‘Dit is Stein’. In de serie Limburgse gebouwde omgeving van hun stad. de grenzen af van lichamelijkheid, Helden brengt Meijers een aantal De stoep waarop de personages lo- enscenering en de constructie van mensen samen die hun sporen heb- pen: het is ook hun stoep. Wat door het Zelf in de digitale ruimte. Niet ben verdiend in de wereld van poli- de één tijdens carnaval is gefilmd is verwonderlijk dat zij zich daarvoor tiek, sport, amusement, literatuur, door de ander als ‘found footage’ op de beeldbepalende figuur per muziek, beeldende kunst, toneel of In de serie en publicatie Dit is Stein geëdit. Er spreekt een zelfbewuste uitstek heeft gericht: de Influencer. bijvoorbeeld in de advocatuur en brengt Meijers een ode aan het dorp houding van toe-eigening uit de film. allemaal uit Limburg afkomstig zijn. waar hij zelf is geboren en getogen. De stad dient daarbij als decor en als Hij fotografeerde deze BL’ers vervol- spiegel, waarin zich de rebellie van A screen divided into two halves Bijna meedogenloos confronteert hij gens op televisieschermen op allerlei een subcultuur kan weerkaatsen. shows, on the right, a photo of some ons met de alledaagse realiteit deze locaties: in huiskamers, in kantines, Tineke Kambier (1960, Maastricht) male celebrity and, on the left, the plek. Sporen van een menselijk han- op de camping of in het ziekenhuis. delen worden in een zeker abstractie treedt in de letterlijke voetsporen artist in the same pose, wearing Zo introduceerde Meijers zowel een gevangen. Zijn blik, als die van een In their own unique and audacious van haar vader, Karel, door zijn blik similar clothing and with self-made persoonlijke kijk op Limburgers die ‘buitenstaander van hier’, is gelijktij- way, Michiel Ubels and Mike Moonen op de stad te volgen. Als fotograaf The Story of Ghillie Dhu props. Initially almost motionless, buiten de provinciegrenzen blijvend dig koesterend naar deze onthulde use Maastricht’s public space to was hij van 1958 tot 1975 werkzaam she increasingly starts to interpret bekend zijn of korte tijd roem ver- persoonlijke geschiedenissen. navigate the interface of fiction bij de Dienst Openbare Werken van Chaim van Luit (1985, Heerlen) trak- her tabloid example. Indeed, women wierven en gunt ons daarnaast een and documentary. Unobstructed by de gemeente Maastricht. Zijn foto’s teert de kijker op een intuïtieve can be like men. voyeuristisch kijkje in interieurs van restrictions of good taste or subtle zijn nu onderdeel van het Regionaal verkenning van het lokale landschap. Through her research, Tanja anonieme anderen. Ook provoceert ‘This is Stein’ is a photographic se- visual language, their contemporary Historisch Centrum Limburg en vaak In foto’s, films en objecten traceert Ritterbex (1985, Heerlen) celebrates hij de vraag en relatie roem, media ries and publication in which Meijers fairy tale unfolds along tried and tes- geanonimiseerd. Zijn signatuur is en duidt hij historische sporen in het collective imaging in relation to en beeldschermcultuur, immers tele- fashions a visual ode to the village ted paths of trashy pop culture: sex, echter onmiskenbaar, niet op de heden. Zo verzamelt van Luit, als een ware De kraakbeweging heeft een Architecture of Appropriation is een infrastructures and the consequent research reveals that it was a garden spoorzoeker, sinds 2013, pijlsymbo- belangrijke rol gespeeld in de ont- onderzoeksproject, een tentoon- destruction of the sacred premises. house that was once part of the len die hij aantreft in mergelgrot- wikkeling van stedelijke structuren stelling en een publicatie van Het Just before World War II an influen- cluster of religious buildings along ten in het Nederlands-Belgische en de binnenhuisarchitectuur, en Nieuwe Instituut. tial agricultural cooperative erected Capucijnenstraat. Photos from 1988 grensgebied nabij Maastricht. Elke biedt nog steeds alternatieven a large industrial complex on the indicate the house was in a dilapida- pijl vertelt het verhaal van iemand voor het dominante, marktgerichte Redacteuren: René Boer, Marina Otero Verzier en site, yet this was already abandoned ted condition when the area was re- die de plek bezocht en ook de route woningbouwbeleid. Architecture of Katía Truijen in samenwerking met de gemeen- by the 70s. After a long period of schappen van ADM, Plantage Dok, Poortge- novated. The municipality intended die hij of zij heeft afgelegd. Soms Appropriation ziet kraken als een bouw, Wijde Heisteeg 7, Landbouwbelang en vacancy, the industrial complex was to demolish it, but residents wanted zijn het graffitipijlen, dan weer een architectonische praktijk. In het Vluchtmaat partially squatted in 2002. to retain this urban feature. Even- eeuwenoude markeringen van de project komt de expertise van de Fotografie: Johannes Schwartz tually, the house was rebuilt from grottenlopers om de weg terug kraakbeweging samen met de meer Grafisch ontwerp: Maud Vervenne The squat, called Landbouwbelang Bouwkundige tekeningen: Maria Fernanda scratch based on photos from 1916. naar huis te vinden. Van Luit heeft ‘formele’ transdisciplinaire realiteit. Duarte, Jere Kuzmanic en Anastasia Kubrak after the former agricultural coope- Bachour and Zeevaarder’s installation meer dan 250 variaties van pijlen Met behulp van bouwkundige teke- in samenwerking met Farah Abdullaa, Sander rative, used the sizeable industrial Huis in de Tuin / House in the Garden stages this moment of successful gefotografeerd, die hij onder de titel ningen, interviews en archiefmate- Drooge, Adam Gill, Jaquelina Sio, Damian Sobol spaces for the development of public resistance, which preserved both a ‘Left Right Right Right’ presen- riaal wordt een overzicht gepresen- Turina en Christiaan Wijers (MA Architecture, events, exhibitions, and parties. Een gezamenlijk onderzoek bracht Urban Design and Engineering aan de Technische piece of Maastricht’s architecture teert op twee LED-schermen. Naar teerd van worstelingen uit heden en Universiteit Eindhoven) Over time various private spaces Bachour (1988, Italië/Syrië) en and identity-determining history. tegenovergestelde kanten wijzend, verleden, ruimtes en mondelinge ge- Artistiek en algemeen directeur Het Nieuwe were created in the main building’s Zeevaarders (1993, Kerkrade) naar ontstaat er een route in de vorm schiedschrijving. Het project vormt Instituut: Guus Beumer concrete grid through the construc- het verhaal van het historisch witte www.sarabachour.com / van een cirkel. Of is het een pleidooi daarmee de basis voor een nieuw Onderzoeksafdeling: Marina Otero Verzier tion of walls. While Landbouwbelang (onderzoeksdirecteur), Marten Kuijpers (senior huisje dat midden op het Maas- www.gladyszeevaarders-sophie- voor het nu, het op de plaats blijven? acquisitiebeleid voor het Rijksar- onderzoeker), Katía Truijen (senior onderzoeker), continued to grow as one of the trichtse Misercordeplein staat, om- johns.com chief voor Nederlandse Architectuur Anastasia Kubrak (onderzoeker) most important hubs for alternative ringd door nieuwbouw. Het huisje en Stedenbouw. Assistent-onderzoekers: Aimee Albers, Flora culture in Maastricht, the city coun- wordt waarschijnlijk opgemerkt Chaim van Luit (1985, Heerlen) Het project geeft een analyse Bello Milanez, Rianne de Beer, Maria Fernanda cil initiated the Belvédère project, door iedereen die er langs komt, treats the viewer to an intuitive Duarte, Fiona Herrod van zes locaties in Nederland. Een which aims to redevelop the squat exploration of the local landscape. Erfgoedafdeling: Behrang Mousavi (algemeen maar wordt er ooit bij stilgestaan? daarvan is het Landbouwbelang in manager), Hetty Berens (conservator), Suzanne and its immediate surrounding area Wat doet het huisje daar? Steden- In photos, films, and objects, he Mulder (conservator), Ernst des Bouvrie identifies and indicates historical Maastricht, een groot, vooroorlogs into a thriving cultural quarter. bouwkundig bezien staat het niet industrieel complex dat in 2002 (assistent-archivaris), Frans Neggers (digitaal traces within the present. archivaris) echt op het plein, maar ook niet For example, since 2013, van gekraakt werd. Vanaf dat moment is Artdirector: Maureen Mooren Architecture of Appropriation is a ernaast. Het oogt als een archi- KIM ZWARTS Luit, like a tracker, has been finding het getransformeerd tot een unieke research project, exhibition and tectonische Fremdkörper, als een Maastricht 148 culturele vrijplaats binnen het stads- publication by Het Nieuwe Instituut. moment uit een verloren tijd. Een and documenting arrow symbols he The squatting movement has played encounters in the marl caves around vernieuwingsgebied Belvédère. deel van een puzzel, niet passend in a major role in the design of the Editors: René Boer, Marina Otero Verzier and the Dutch-Belgian border near het groter plan . urban fabric and domestic interior, Katía Truijen in collaboration with the communi- Maastricht. Each arrow symbol tells Er is niets overgebleven van het der- Het onderzoek van Bachour en and continues to propose alterna- ties of ADM, Plantage Dok, Poortgebouw, Wijde the story of someone who visited the tiende-eeuwse klooster dat zich ooit Heisteeg 7, Landbouwbelang and Vluchtmaat Zeevaarders wees uit, dat het een tives to dominant, market-oriented place and the route they travelled. op korte afstand van het oude stads- Photography: Johannes Schwartz tuinhuis betreft, dat deel uitmaakte housing policies. Graphic design: Maud Vervenne Sometimes they are graffitied -ar centrum van Maastricht bevond, aan Architecture of Ap- van de religieuze gebouwengroep Architectural drawings: Maria Fernanda Duarte, rows. Sometimes they are centu- de oever van de Maas. De industri- propriation acknowledges squatting in de Capucijnenstraat. Foto’s uit as an architectural practice. The Jere Kuzmanic and Anastasia Kubrak in colla- ries-old markings that helped cave alisering van het gebied leidde tot boration with Farah Abdullaa, Sander Drooge, 1988 tonen dat het huis in slechte runners find their way back home. de bouw van nieuwe infrastructuren project analyzes six locations in the Adam Gill, Jaquelina Sio, Damian Sobol Turina staat was toen het gebied werd In ‘Left Right Right Right’, Van Luit en de daaruit voortvloeiende sloop Netherlands through architectural and Christiaan Wijers (MA Architecture, Urban gerenoveerd. De gemeente was presents, on two LED screens, more van de gewijde gebouwen. Net voor drawings, interviews, and archival Design and Engineering at Eindhoven University voornemend het te slopen, maar de material to build up a record of past of Technology) than 250 variations of the arrow sym- de Tweede Wereldoorlog liet een Artistic and General Director Het Nieuwe Insti- buurtbewoners waren er niet meer bols he has found and documented. invloedrijke landbouwcoöperatie and current struggles, spaces, and tuut: Guus Beumer eens om dit deel van hun stad verlo- Kim Zwarts (1955, Maastricht) The arrows, which point in opposite een groot industrieel complex in het oral histories, forming the basis Research Department: Marina Otero Verzier ren te laten gaan. Uiteindelijk is het projecteerde een tekening van directions, seem to imply a circular gebied neerzetten, maar in de jaren for a new acquisition policy for the (Director of Research), Marten Kuijpers (Senior huis opnieuw ex novo opgebouwd een raster op een kaart van zijn State Archive for Dutch Architecture Researcher), Katía Truijen (Senior Researcher), route. Or are they a plea for the pre- ’70 stond het alweer leeg. Na een Anastasia Kubrak (Researcher) op basis van foto’s uit 1916. Bachour geboortestad Maastricht. Binnen de sent, for staying in one place? lange periode van leegstand werd and Urban Planning. The project Assistant Researchers: Aimee Albers, Flora Bello en Zeevaarders ensceneren in hun stadsgrenzen waren er 148 kruis- het complex in 2002 voor een deel brings the expertise of the squatting Milanez, Rianne de Beer, Maria Fernanda Duarte, installatie doeltreffend dit moment punten. Hij fotografeerde deze 148 www.chaimvanluit.com gekraakt. movement together with architects, Fiona Herrod van succesvol verzet om een stuk ‘willekeurige’ locaties, waardoor een archivists, scholars, and lawyers, to Heritage Department: Behrang Mousavi (General Manager),Hetty Berens (Conservator), Suzanne architectuur, een stuk identiteitsbe- ietwat meer ‘neutraal’ beeld van de De krakers, die het kraakpand discuss approaches to the research, Mulder (Conservator), Ernst des Bouvrie (Archi- palende geschiedenis van Maas- stad ontstond, en geen reeks met vernoemden naar de voormalige archival practices and representati- vist Assistant), Frans Neggers (Digital Archivist) tricht, te bewaren. voor de hand liggende beelden. Het landbouwcoöperatie, gebruikten on of precarious, non-author-based, Art Director: Maureen Mooren gaat op de eerste plaats om fotogra- de grote industriële ruimtes voor and often criminalized spatial practi- fie. De lege afbeeldingen gaan meer publieke evenementen, tentoonstel- ces in the institutional framework of www.architecture-appropriation. This collaborative research project over ‘ergens’ en zijn niet gefixeerd lingen en feesten. In de loop van de an archive and museum. hetnieuweinstituut.nl by Bachour (1988, Italy/Syria) en op de stad Maastricht. Het kan op JOHANNES SCHWARTZ tijd werden er in het hoofdgebouw One of the six locations is Land- www.johannesschwartz.com Zeevaarders (1993, Kerkrade) in- elke plaats zijn, elke locatie elke Architecture of Appropriation: door middel van muren diverse bouwbelang in Maastricht, a large, vestigates the historic white house situatie. Het is abstract. Landbouwbelang privévertrekken gecreëerd. Terwijl pre-war industrial complex that has that stands surrounded by new ‘Het gaat niet om Maastricht, Landbouwbelang uitgroeide tot een been squatted since 2002. Since then, buildings in the middle of Maas- noch om iets opmerkelijks dat het van de belangrijkste broedplaat- it has been transformed into a unique tricht’s Misercordeplein. Passers-by waard is om geobserveerd te wor- sen voor alternatieve cultuur in cultural free-zone inside the Belvédè- probably notice the house, but do den’, zegt de Belgische architectuur- Maastricht, zette de gemeenteraad re urban redevelopment area. they ever wonder what it is and theoreticus en criticus Bart Verschaf- het Belvédère-project op poten. why the house is there? From an fel en vervolgt: ‘Het onderwerp van SARA BACHOUR / Dat project is er op gericht om het Nothing remains of the 13th century urban perspective, it is neither on de beelden van Zwarts is geen punt, GLADYS ZEEVAARDERS kraakpand en de onmiddellijke monastery that once stood a short the square nor next to it. It looks maar een plaats. Ergens”. omgeving ervan te ontwikkelen tot distance from the old city center of Huis in de Tuin extraneous – even anachronistic – to een hotel en een bloeiend cultureel Maastricht, along the river Maas. Publicatie over de installatie: / the surrounding architecture, like a kwartier. The industrial expansion of the Publication about the installation: missing piece from a puzzle. Kim Zwarts (1955, Maastricht) area led to the construction of new Misericordeplein Bachour and Zeevaarders’ projected a drawing of a grid onto a map of Maastricht, his hometown. of langs iconische vrouwenbeelden interviews, participerende observa- Duitsland, Congo DRC, Moçambique Within the citylimits there were 148 in de Euregio. tie, een focusgroep of casestudies. en Limburg. Ze hebben geen enkele intersections. He photographed these Met een mobiele woning/kantoor Cultural critic, visual artist, and verbindende thematiek maar horen 148 ‘arbitrary’ locations, creating a werken ze radicaal ‘in situ’ en former politician Nic.Tummers (1928, toch bij elkaar. Ik fotografeer de Graphic designer and researcher rather more ‘neutral’ image of the verblijven ze er 24 uur per dag om Heerlen) is a leading adherent of buitenkant en zeg daarmee ook iets Janneke Janssen (1983, Koningslust) city, and not a sequence of obvious het terrein in zijn volledigheid te situationist thinking. He aligns his over mijn binnenkant. In zekere zin takes a different approach to images. First it is about photography. verkennen, te ervaren en ten slotte NIC. TUMMERS local roots with principles of new zijn het daarom ook zelfportretten. reading her surroundings by folding The empty images are more about te documenteren en te analyseren. VoksTheater / Plein / Glijbaan / Schacht thinking. In other words: the pursuit time and place into each other in a of cultural and social renewal. He ‘somewhere’ and are not fixed to Zo ook in de Euregio Maas-Rhein Documentatiemateriaal New Babylon search for connections that may or relentlessly searched for regional When I photograph, I travel around the city of Maastricht. It could be at waar zij gedurende de afgelopen in Maastricht may not be there. She investigates interpretations of internationally the world without a clear goal. I any place, location, situation. It is vijf jaar op een groot aantal plekken local phenomena found in public innovative trends from the 1960s often get lost, allowing the visual to abstract. aanwezig waren. Het resultaat van space, such as a cemetery or a and 1970s. guide me. My work communicates ‘’It is not about Maastricht, nor dit onderzoek is op talrijke kaarten statue of Mary. Or she scours her bij elkaar gebracht in de publicatie the emotions and connections I about something notable that is family photo albums for religious A temporal itinerary to –And The As early as 1969, Tummers organi- experience in a place. I contribute worthy of being observed”, says imagery found simple gestures such accompanying complete incomplete sed a festival in Brunssum called elements and invite the viewer to the Belgium architecture theorist as clasped hands – an internalised atlas of – Cross-border marvels or Plattegrond Eurostad (skyrail) ‘het Perpetuum Mijnstreekfestival’ associate, to fantasise, to wander. and criticus Bart Verschaffel and Catholic symbolism and visual lan- astonishments of A(n) un/defined (the Perpetuum Mining Region Festi- continues: “The subject of Zwarts’ guage – and puts her findings into border region: Euregio Meuse-Rhine. val) which was about the location’s I took these photographs in Greece, images is not a point, but a place. full-colour poster books. Her sharp mining past. Tummers made large Eritrea, Georgia, Belgium, Ethiopia, Somewhere”. Hun cartopologische kaarten tonen observations string together sym- lokale inzichten voortkomend uit photographs of cooling towers and France, China, Germany, Congo DRC, bols and rearranges them according of a shaft. Using brush marks, he Mozambique, and Limburg. Despite www.kimzwarts.com de gebouwde omgeving, de mensen to a new logic. As a (typo-)graphic die er wonen en het landschap en populated some of the images with not having any connecting thematic, designer, she then collates these veranderen het perspectief op en het stick figures to express the cultural they somehow belong together. I rearrangements into a new structu- discours over de grensregio. potential of these disused industrial photograph the outside world and re that is presented in book form, in sites. He envisaged a Volksplein thereby say something about who I magazines or in posters. In the spirit (public square), Volkstheater (peo- am inside. In a sense, they are also, of the Situationists, one can wander ‘Cartopology’ is a merge of words ple’s theatre), and the ‘Luditium’, a therefore, self-portraits. through a cemetery or along iconic by Marlies Vermeulen (1986, Tielt - B) playful and experimental place for images of women in the Euregio. and Remy Kroese (1981, Heerlen) Cultuurcriticus, beeldend kunste- people at play. In this way, space is www.chriskeulen.com JANNEKE JANSSEN in order to describe the study and naar en oud-senator Nic. Tummers conceived of for the Homo Ludens, Tuin der Stilte / Garden of Silence www.jannekejanssen.nl practice of making anthropological (1928, Heerlen) is bij uitstek een or ‘playing man’, within the existing Reading Mary through Time and Space maps. They have worked together as protagonist van het nieuwe denken urban fabric. In doing so, Tummers SPECIAL GUEST: KEN KNABB ‘cartopologists’ as Dear Hunter since en het modernisme in de kunst. was embracing the ideas of his friend 2014. Their collaborative research Zijn lokale wortels verbindt hij and peer, the philosopher, artist, and De tentoonstelling is oorspronkelijk practice produces alternative maps met beginselen uit de historische visionary Constant Nieuwenhuys. geïnspireerd op situationistische and atlases based on qualitative avant-gardes zoals die in de vorige geschriften die de Amerikaan Ken fieldwork, being in-depth interviews, eeuw het internationale discours Knabb op zijn website Bureau of participant observation, a focus op scherp zetten. Het streven naar Public Secrets publiceert. Het DEAR HUNTER group or case studies. They work culturele en maatschappelijke Situationisme is de eerste tegencul- A temporal itinerary to –And The radically ‘in situ’, basing themselves vernieuwing met en door de kunst tuur waaraan Knabb zich wijdt. De accompanying complete incomplete in a mobile home/office and staying staat daarbij centraal. Met verve hoofdthema’s zijn telkens tegen- atlas of – Cross-border marvels or as- on site 24 hours a day to explore, zocht hij naar lokale vertalingen culturen, beginnend bij de hippe tonishments of a/n Un/Defined border experience, document, and analyse van internationale vernieuwende CHRIS KEULEN “counter cultures” uit de jaren ‘60 Grafisch ontwerpster en onder- region: Euregio Meuse-Rhine a location in its entirety. They have tendensen uit de jaren ’60 en ’70 van Zonder titel / Without title tot de Occupy-beweging in 2011. zoekster Janneke Janssen (1983, installed themselves at many loci de vorige eeuw. in the Meuse-Rhine Euregio over Koningslust) leest haar omgeving This exhibition is inspired by the the past five years. They have also Zijn tijd ver vooruit organiseerde anders. Tijd en plaats vouwen zich situationist writings that American mapped their numerous research Tummers al in 1969 een festival over in haar werk over elkaar en zo zoekt author Ken Knabb publishes on his outcomes in the publication A het mijnverleden getiteld ‘het ze naar verbanden die er wel of mo- website Bureau of Public Secrets. Temporal Itinerary to – and the Perpetuum Mijnstreekfestival’ in gelijk toch niet zijn. Ze onderzoekt Knabb has devoted himself to the Accompanying Complete Incomplete Brunssum om de impact van het lokale fenomenen in de publieke countercultural ideas of the Situati- Atlas of – Cross-Border Marvels or industriële landschap op de ruimte, een begraafplaats of een condi- onist International. Whether writing Astonishments of a/n Un/Defined te huldigen. Tummers Maria-beeld langs de weg. Of de tion humain about the hippies in the 1960s or the Border Region: Euregio Meuse- had onder meer grote foto’s van fotoalbums van haar familie, waar zij Occupy movement in 2011, Knabb’s Rhine. Their cartopological maps koeltorens en een schacht bewerkt voor haar fullcolour posterboeken in work has consistently concerned provide local insights based on the met witte en zwarte penseel om uit- eenvoudige gebaren, zoals gevou- countercultural movements. wen handen, een geïnternaliseerde ‘Cartopologie’ is een woordsamen- built environment, its inhabitants, drukking te geven aan het culturele Wanneer ik fotografeer verplaats katholieke symboliek en beeldentaal voeging van Marlies Vermeulen and the landscape. In doing so, they potentieel van de in onbruik geraak- ik me over de wereld zonder helder analyseert. Met een precies oog rijgt (1986, Tielt - B) en Remy Kroese change the perspective on and dis- te industriële sites. Hij voorzag er doel. Ik loop vaak verdwaald rond ze dergelijke symbolen aan elkaar (1981, Heerlen) om het onderzoek course about the border region. een Volksplein, Volkstheater en het en laat me leiden door het visuele. om deze vervolgens binnen een naar en de praktijk van het opstellen Luditium, een ludieke experimentele Ik probeer de plaats te ervaren, en nieuwe logica te herschikken. Deze van antropologische kaarten aan te www.dearhunter.eu plek voor de spelende mens. Zo wordt de emotie en connectie door te ge- herschikkingen brengt ze als (typo-) duiden. Zij werken sinds 2014 samen er in een bestaand stedelijk weefsel ven via mijn werk. Ik draag elemen- grafisch ontwerpster vervolgens in als ‘cartopologen’ onder de naam volop ruimte gedacht voor de ‘spe- ten aan en nodig uit te associëren, een nieuw structuur tussen de twee Dear Hunter. Zij geven vorm aan een lende mens’ ofwel de Homo Ludens. te fantaseren, te dwalen. kaften in boekvorm samen, of in ma- onderzoekspraktijk en produceren Gedachtengoed die Tummers als gazines of posters. Zo dwaalt men alternatieve kaarten en atlassen op vriend en tijdgenoot van filosoof, De foto’s die u hier ziet, zijn gemaakt vervolgens geheel in een Situationis- basis van kwalitatief veldwerk, dat kunstenaar en visionair Constant in Griekenland, Eritrea, Georgië, tische geest over een begraafplaats, zij doen met onder andere diepte- Nieuwenhuys omarmde. België, Ethiopië, Frankrijk, China, someone looking for something light and cheery, but there Situationists ensured that their influence would remain is nothing pedantic or hectoring about it, let alone insane. It purely intellectual, not tangible. . . . Because they remained KEN KNABB is a coldly calculated elucidation of the nature of the social snootily above the fray, the Situationists ended up as a system in which we find ourselves and of the advantages cultural hood ornament, another flashy appendage of the The Situationists and the Occupation and drawbacks of various methods that have been tried in “society of the spectacle” they were at such pains to decry.” the endeavor to change it. There is indeed a certain relent- lessness in its systematic critique of every form of hierarchy Let’s see. In the late 1950s and early 1960s a tiny group quiet- Movements: 1968 / 2011 and alienation; but if Mr. Kamiya feels that it “crushes eve- ly lays the groundwork for a new type of radical contestati- rything” in its path, that says more about his own (shocked on of modern society. Though at first almost totally ignored, and fearful) state of mind than about Debord’s. the group’s new tactics and new perspectives gradually One of the most notable characteristics of the “Occupy” mense popular movement. But Greenberg’s article is at least “Debord’s theory is psychotically simple: “Everything begin to resonate with more and more people, particular- movement is that it is just what it claims to be: leaderless a fairly decent and objective attempt to understand what is that was directly lived has receded into a representation.” ly after the 1966 Strasbourg scandal makes headlines all and antihierarchical. Certain people have of course played going on. This cannot be said of a more extensive article by Yes, you heard right — reality itself has been taken over, over Europe. In early 1968, a small group directly inspired significant roles in laying the groundwork for Occupy Wall Gary Kamiya, The Original Mad Men: What Can OWS Learn emptied out, by capitalist society, which has converted by them (the Enragés) begins agitation in the Parisian Street and the other occupations, and others may have ended from a Defunct French Avant-Garde Group? (Salon.com, it into what Debord called “an immense accumulation of universities, which leads to demonstrations, expulsions, and up playing significant roles in dealing with various tasks October 21), which attempts to account for what he sees as spectacles,” mere images at which people can only gape like then several days of street fighting (in which all the French in committees or in coming up with ideas that are good “the peculiar liaison between Occupy Wall Street and the stupefied slaves.” situationists take part). The police brutality and hundreds of enough to be adopted by the assemblies. But as far as I can Situationists.” arrests arouse sympathy from all over the country, forcing tell, none of these people have claimed that such slightly I’m surprised that Mr. Kamiya finds such an elementary ob- the government to back down and pull back the police. disproportionate contributions mean that they should have Actually, there is nothing peculiar about the connection. servation “psychotic.” Debord’s thesis is far more frequently Students and other young people occupy the Sorbonne any greater say than anyone else. Certain famous people If Mr. Kamiya thinks there is, it is because his limited and criticized for the opposite reason: for being so obvious as and invite everyone else to join them, to come together in a have rallied to the movement and some of them have been confused knowledge of the situationists is derived primarily to be old-hat. To give just one example, more than twenty democratic general assembly to address the many problems invited to speak to the assemblies, but they have generally from second-hand sources that are themselves very limited years ago France’s leading newspaper stated: “The fact they face and see what solutions they might come up with. been quite aware that the participants are in charge and that and confused: that modern society is a society of the spectacle now goes (Does a lot of this sound familiar?) The situationists take nobody is telling them what to do. “I first heard of the Situationists in 1989, when I was without saying. . . . Countless books continue to appear that part in the initial stages of the Sorbonne general assembly, doing research for a review of Greil Marcus’ weird and describe this phenomenon, which now marks not only all the where they advocate two main policies: maintaining direct This puts the media in an awkward and unaccustomed wonderful book Lipstick Traces: A Secret History of the 20th industrialized nations but even all of the developing ones” democracy in the assembly, and appealing to the workers of position. They are used to relating with leaders. Since they Century, in which they play a leading role. They also popped (Le Monde, September 19, 1987). As I noted in the introduc- the entire country to occupy their factories and form wor- have not been able to find any, they are forced to look a up as one of the inspirations behind a zanily creative San tion to my translation of Debord’s film scripts, “Statements kers councils — i.e. direct-democratic workers’ assemblies little deeper, to investigate for themselves and see if they Francisco-based group called the Cacophony Society, sever- by Debord that used to be dismissed as extravagant or in- that would bypass the labor-union bureaucracies. Within can discover who or what may be behind all this. Since the al of whose odd urban expeditions I took part in during the comprehensible are now with equal superficiality dismissed two weeks (in one of the few movements in history to spread initial concept and publicity for Occupy Wall Street came 1980s. Founding members of the Cacophony Society, in turn, as trite and obvious; people who used to claim that the ob- even faster than the current OWS movement) virtually all from the Canadian group and magazine Adbusters, the helped create Burning Man, the most rockin’ Saturnalia sin- scurity of situationist ideas proved their insignificance now the factories of France are occupied by over 10,000,000 following passage from an interview with Adbusters editor ce Nero fiddled. There is thus a strong connection between claim that their notoriety demonstrates their obsolescence.” workers. The situationists and Enragés and others organized and co-founder Kalle Lasn (Salon.com, October 4) has been the Situationists and various counter-cultural carnivals, pro- into a “Council for Maintaining the Occupations” (CMDO) widely noticed: vocations and eruptions — a fact that holds both promise The situationists are of course best known for their role in undertake a massive effort to urge the workers to bypass “We are not just inspired by what happened in the Arab and peril for any political movement influenced by them.” inspiring the May 1968 revolt in France. Mr. Kamiya the union bureaucrats and carry on the occupations in order Spring recently, we are students of the Situationist move- acknowledges their impact on the “rhetoric” of that revolt, to realize the radical possibilities that their spontaneous ment. Those are the people who gave birth to what many Marcus’s book, though not without interest, is very one-si- but then immediately reverts to his disdainful dismissal: action has already opened up, noting that if they do so they people think was the first global revolution back in 1968 ded, focusing on the early situationists’ avant-garde cultural “They did have an outsize impact on the rhetoric — expres- will soon be confronted with the task of restarting the social when some uprisings in Paris suddenly inspired uprisings all adventures and almost totally ignoring their revolutionary sed on posters, publications and most famously in graffiti functions that are actually necessary, under their own control. over the world. All of a sudden universities and cities were goals and methods. The two countercultural “eruptions” — of the 1968 French protests that almost toppled Charles Here, finally, the situationists’ desires are not fulfilled — the exploding. This was done by a small group of people, the mentioned have even less connection with them, whatever de Gaulle’s Fifth Republic. “Never work,” “Boredom is workers, understandably unsure of what to do in this stran- Situationists, who were like the philosophical backbone of their participants may have imagined. But having thus pige- counterrevolutionary,” “Under the paving stones, the beach” ge and unaccustomed situation, allow the union bureaucra- the movement. One of the key guys was Guy Debord, who onholed the situationists as playful “cultural pranksters,” Mr. — these and dozens of other provocatively poetic pronoun- cies (which had resisted the occupation movement from the wrote The Society of the Spectacle. The idea is that if you Kamiya then comes upon a puzzling inconsistency: cements were written by or inspired by the Situationists. But beginning) to insinuate themselves back into the movement have a very powerful meme — a very powerful idea — and “That playfulness should be the most lasting legacy of their claim to have been the driving force behind the student in order to deflate and dismantle it. (For detailed accounts the moment is ripe, then that is enough to ignite a revoluti- the Situationists is ironic, for it’s hard to imagine anything revolt was overblown . . . and Situationism itself as a move- of the May 1968 revolt, see René Viénet’s book Enragés and on. This is the background that we come out of.” less playful than The Society of the Spectacle, the 1967 book ment barely outlasted those delirious days in May.” Situationists in the Occupation Movement (Autonomedia), by Situationist founder Guy Debord that is the movement’s Debord’s article The Beginning of an Era, and the leaflets Lasn’s description is a rather over-simplified version of what bible. Grim, pedantic, hectoring and, not to put too fine a The situationists never claimed any such thing, first of all be- and other documents issued by the CMDO.) the situationists were about, but the Adbusters at least have point on it, mad as a hatter, it is one of those works of Grand cause they had the greatest contempt for the student milieu the merit of adopting or adapting some of the situationist Theory that clank along like an ideological tank, crushing in general (see the notorious Strasbourg pamphlet On the In short, a tiny group manages to trigger an unprecedented methods for active subversive use (which is of course what everything, including logic and common sense, in their Poverty of Student Life) and secondly because, as they noted, mass movement — the first wildcat general strike in history, those methods were designed for), in contrast to those who path.” “the May movement was not a student movement” (though which in the space of a month brings a modern industrial relate to the situationists as passive spectators. triggered by a small situationist-inspired group in the Paris country to a standstill; but because that movement did not The supposed “irony” is only in Mr. Kamiya’s head. One universities, it was carried out primarily by thousands of go on to achieve a total victory and bring about a definitive Another example of this quest for influences can be found might suppose that if the most important book by the most nonstudent youth and by millions of workers). The Situa- global revolution, Mr. Kamiya believes that it represents a in Michael Greenberg’s In Zuccotti Park (New York Review of influential member of the group had all these grim and tionist International did indeed dissolve itself in 1972, four “complete failure.” He apparently has unusually high stan- Books, November 10): serious and heavy qualities, it would cause Mr. Kamiya to years after the May revolt, but it did so primarily because it dards. I would be curious to hear an example of some social “The antic, Dadaist tone [of the Adbusters] sounds more rethink his initial opinion that the situationists were merely had become too popular and it wished to force its thousands movement or radical group that manages to meet with his like something that was cooked up in a university linguistics zany pranksters. Instead, he launches into a weird and crazy of admirers and would-be followers back on their own, so approval. But stranger still, he attributes this “failure” to class than by conventional grassroots populists. But when diatribe about how weird and crazy Debord’s book is. The that they would have to form their own groups and carry out the fact that the situationists “remained snootily above the combined with anarchism, the hacktivism of the WikiLeaks Society of the Spectacle is admittedly their own actions rather than anxiously waiting to see what fray.” They supposedly refused to “bring their ideas down phenomenon, and the arcane theories of Guy Debord and difficult, hardly to be well understood without careful the S.I. would do next. into the real world” and thus their influence remained “pu- the so-called Situationists on the May 1968 student demon- study. (For those of you who are new to the situationists, I “By any real-world measure except for providing grist rely intellectual, not tangible.” The university agitation, the strations in Paris, a potently popular recipe appears to have recommend that you start instead with some of the articles for countless future Ph.D. theses, the Situationists were a street fighting, the Sorbonne assembly, the factory occupa- emerged.” from the situationists’ journal, where you can see how complete failure. . . . By refusing to bring their ideas down tions apparently were not “tangible”; they did not happen If the situationists’ theories were really all that “arcane,” the group evolved and how their theories played out in into the real world — it’s hard to see how they could, since in the real world, but in some “purely intellectual” realm. It it is hard to see how they managed to inspire such an im- specific concrete contexts.) I suppose it might seem grim to they considered the “real world” to be an empty fraud — the seems to me that if anyone is remaining “snootily above the fray” here, it is Mr. Kamiya. And what is Mr. Kamiya’s prescription for dealing with this history shows are the limits of certain strategies — a our brothers. . . . There is an inevitable tension in this nas- problem? commitment to a purely propagandistic politics, avowed cent movement between the homeless and the middle-class, Despite the many social and cultural differences between “It’s all about advertising. And this is where the Situatio- leaderlessness — that still have currency because move- between the hardcore types who welcome confrontation 1968 France and 2011 America, anyone who has been nists come in.” ments like Situationism are blindly glamorized by professors and the moderate types who don’t. But the tents at the foot paying attention to the current Occupy movement will see He then goes into a lengthy and rather confused argu- and cultural types. Offering the Situationist playbook as an of Market Street are literally big enough for all of them. And a number of obvious analogies between the initial stages of ment to the effect that while the situationists were totally alternative guide for political engagement today would be San Francisco, of all cities, should welcome those tents. the two movements. And with the recent call for a general weird and insane in just about every other respect, they did like offering alcohol as an alternative for mother’s milk.” They may be ugly, but there is something beautiful about strike by Occupy Oakland (which included the blocking of have a certain knack for catchy slogans and publicity. I could just as easily have demolished Mr. Davis’s article, them. Saint Francis, for whom this city is named and who the Port of Oakland and the attempted takeover of a vacant “But if the Situationists’ ideology offers no guidance to the but luckily for him I only discovered it after I had already began his saintly career when he gave his clothes to a poor building), even the notion of factory occupations no longer Occupy Wall Street movement, they still have something spent all the time I wish to devote to this topic focusing on man, would have understood that.” seems quite so distant and unrealistic as it did even a week to offer it. Their ideas are good: The problem was that they Mr. Kamiya. Well put, Mr. Kamiya! You see, it is possible for you to say ago. We may still have a long way to go for that, but such elevated them into crackpot dogmas. . . . One does the fine, meaningful, informative things without throwing in a lot ideas are now clearly in the air. Situationists no favors by taking their ravings literally. Strip I have examined Mr. Kamiya’s article here not because what of snide insults. Why don’t you try doing the same with the away the crazy-Marxist, quasi-religious claim that under he says about the situationists has any particular signifi- situationists? I know that will be more difficult; it will require Another interesting similarity: Just as May 1968 was charac- capitalism “spectacle” has completely replaced reality . . cance, but simply because it happens to be among the first some serious study as well as some serious self-examina- terized by an incredible richness of personal creativity ex- . and what is left is a smaller, but legitimate, insight about examples of the sort of thing we can expect to see in the tion. But since you seem to be a decent enough guy and pressed in thousands of graffiti, the Occupy movement has the insidious power of media to shape consciousness in the coming months as media commentators attempt to get their reasonably intelligent, I think you can do it if you really put already been characterized by a similar creativity expressed modern age. . . . Their demented worldview, in which we’re tiny minds around this strange phenomenon in order to your heart and mind to it. in thousands of homemade signs. The tone may be a bit all trapped forever inside a gigantic Reality Commercial, led reassure their readers and viewers: “Don’t worry, we’ve got different — perhaps a bit more wicked and incisive in Fran- them to devise escape routes that utilized some of modern this covered, we’ve already read this stuff so you don’t have ce, more naïve and earnest in America — but in both cases advertising’s favorite techniques — irony, collage and pas- to and we can assure you that these situationists are of no there is a rich mix of joy and humor, insight and irony, poetry tiche. Moreover, their interventions exuded a silly lighthear- significance, they’re just some sort of zany cultural prank- Article on the situationist connection with the Occupy Wall and poignancy, camaraderie and community. Like the graffiti, tedness that, if used right, can move product.” sters, or ivory-tower theorists, or grim radical dogmatists, Street movement. the signs are of course only a modest, visible expression of In other words, the Occupy movement may want to or stuffy academic propagandists, or loony utopian the movement, but they tend to express its nature, what is incorporate a few of the more superficial and catchy aspects dreamers, or irresponsible vandals, or something . . . . No copyright. really going on in the participants’ hearts and minds, better of the situationists in order to “move product.” But it should Anyway, whatever they are, there’s nothing to see here. than any official declarations or political programs. beware of paying any attention to anything else about them. Move on.”

But Mr. Kamiya hardly seems to notice any of this. He is Readers who rely on Mr. Kamiya for their information will Just as a police reaction to an occupation may convey more almost as demanding and demeaning when it comes to the in fact learn almost nothing else about them. In his article about what is at stake than any number of speeches and Occupy movement as he is about the situationists: there is no mention of the other major situationist book, declarations, the fury with which people like Mr. Kamiya and “A nascent popular movement has sprung up in protest, but Raoul Vaneigem’s The Revolution of Everyday Life which can Mr. Davis react is an indication of how the situationists have to be effective it must grow exponentially.” be seen as a more subjective and lyrical complement to touched some sensitive points. If they really were nothing Isn’t that what it’s been doing? How else do you describe Debord’s book. . . . No mention of Debord’s films, among the but “a tiny, extinct priesthood of jargon-spouting frogs,” it is a movement that spontaneously spreads to autonomous most innovative in the history of the cinema. . . . No mention hard to understand how they could still be provoking heated occupations and assemblies in over a thousand cities in the of the numerous articles in which the situationists examine debates half a century later. space of a month? all sorts of different topics, from architecture and urbanism, They have in fact been engendering these kinds of “On Oct. 15, when hundreds of thousands of protesters to art and cinema, to poetry and revolution. . . . No mention panic-stricken reactions from the very beginning. For a se- turned out in cities across Europe, an estimated 100,000 of their lucid analyses of the Watts riot, the Vietnam and lection of some of the more amusing and often mutually con- turned out in America — a decent showing, but not enough Arab-Israel wars, the Prague Spring, the Chinese Cultural tradictory ones, see The Blind Man and the Elephant. If you to shake the system.” Revolution and other crises and upheavals of the sixties. . . . had to, I suppose you might be able to deduce a fair amount Well, gosh, sorry about that. We’ll try to do better next time. No mention of their affinities and differences with dadaism about the situationists just by figuring out what strange

Apparently nothing is good enough for Mr. Kamiya unless it and surrealism. . . . No mention of their innovative orga- type of entity could have provoked such diverse reactions. www.bopsecrets.org/comics/index.htm Accessible via website Bureau of public Secrets: Poster, 28x43cm & digitalized, inkt on paper Lulu’s Public Secrets, 1998 Ken Knabb “shakes the system.” nizational forms and agitational tactics. . . . No mention But it is really much simpler and more sensible to read their “In particular, the movement needs to reach beyond its base, of the lessons they drew from the revolutions and radical original texts. Despite the situationists’ reputation for diffi- which is currently — at least in San Francisco, which may not movements of the past, including their critical analyses culty, they are not really all that hard to understand once you be a fair sample — made up overwhelmingly of the young and of anarchism and Marxism and their rejection of Stalinist begin to experiment for yourself. Which is why people who are culturally disgruntled, those who have not even been able to “Communism” in all its forms. No mention of their advoca- now taking part in the occupations will understand them far get a foot in the American door.” cy of workers councils as a crucial means of struggle or of better than those remaining on the sidelines. Well, as a matter of fact, it isn’t a fair sample. The race their vision of total self-management as the ultimate goal. and class demography of the occupations varies consi- . . . Instead of examining any of these things, Mr. Kamiya derably in different cities and different regions of the coun- offers his readers a hodgepodge of snide, would-be clever BUREAU OF PUBLIC SECRETS – November 7, 2011 try. In any case, it is obvious that occupiers, especially the quips: “Basically, Situationism is cultural Marxism on acid.” initial ones, will tend to be those who are younger, because “It’s a weird explosion of lucid paranoia.” “It would seem young people will be readier to rough it than people who are the last place progressives should look for ways to build an middle-aged or older, and also because many young people effective movement would be a tiny, extinct priesthood of P.S. I’m happy to report that Mr. Kamiya is not such a twit are among those hit hardest by lack of employment and are jargon-spouting frogs.” as I had initially assumed. Subsequent developments in seeing their whole future sold out, whereas older and more Oakland and elsewhere seem to have jarred him out of his white-collar or “middle-class” people are more likely to be Just as I was finishing this examination of Mr. Kamiya’s glib condescension, at least with respect to the Occupy caught up in struggling to keep their jobs and their homes article, I discovered another somewhat similar article that movement. When I was nearly done with the above piece and raise their families. This doesn’t mean that they too is equally snide and equally silly, Ben Davis’s What Occupy I discovered a more recent article by him (Salon.com, are not participating, even if simply by contributing to help Wall Street Can Learn from the Situationists (A Cautionary October 29) in which he castigates the San Francisco city those who are literally on the ground. Tale) (Artinfo.com, October 17). Mr. Davis’s article might government for its pretext of “cleaning up” Occupy San “When I went down to the protesters’ camp in Justin seem at first glance to present more information on the situ- Francisco due to its alleged sanitary code violations, etc., Herman Plaza this week, I talked to several highly intelligent ationists than Mr. Kamiya’s, but in a way this is even worse and then concludes: young people with articulate grievances . . . but there was since his information is almost all wrong or at best severely “The crazies and dropouts and street people who are nary a middle-class-looking person to be seen. This is not distorted. There is also a similar glib hostility: part of the movement deserve to be there, deserve to be a judgment, and the vanguard of a movement are never “Situationism does have some lessons for the present. seen. For they bear inarticulate witness to the inequities the the mainstream. But it is going to be extremely difficult for But they are mainly negative ones, because, as a political movement is protesting. . . . They, too, are part of the Ameri- Occupy Wall Street to be effective unless this changes.” project, Situationism was a dud. . . . What Situationism’s ca that the movement is trying to make better. They, too, are www.bopsecrets.org/recent/situationists-occupations.htm In de Nederlandse context waren met name beeldend Het is een gedachte die Tummers in zijn veelvoudig oeuvre kunstenaar, auteur en muzikant Constant Nieuwenhuijs herhaaldelijk naar de concrete leefomgeving tracht te verta- LENE TER HAAR & SASKIA VAN STEIN (1920-2005) en kunstenaar Jacqueline de Jong betrokken bij len. Als voorbeeld is hier de plattegrond van de Eurostad uit het de Situationistische Internationale. De Jong publiceerde 1958 genoemd, een visionair ontwerp voor een alternatief be- tussen 1962-1967 in het tijdschrift The Situationist Times. In stuurscentrum voor de nieuwe Europese Gemeenschap voor Curatoriaal statement deze tentoonstelling worden alle zes uitgaves – afkomstig Kolen en Staal (EGKS) binnen de driehoek Luik-Heerlen-Aken. uit de collectie van Ad Himmelreich, tevens conservator van Het is trouwens tevens het jaar waarin de eerste Euregio de Provincie Limburg - geëxposeerd. Het tijdschrift is “"een tussen Enschede en Gronau wordt opgericht. Het is niet te “Wat wij wel kunnen...” radicaal compendium dat gebruik maakte van Situationisti- gedurfd om te stellen dat de utopie van grensoverschrijdende sche tactieken zoals détournement en een gedrukte vorm van samenwerking in de afgelopen 60 jaar tot dagelijkse realiteit “Zuid-Limburg is door de landsgrenzen duidelijk afgebakend. van de camera in ontdekken, anderzijds een verhaal dat niet dérive, het tijdschrift bevatte essays, kunstwerken, gevonden is geworden. Om de woorden van Constant te gebruiken: hier Het omvat het meest zuidelijk gelegen deel van Nederland, af is of volledig sluitend – zoals ieder goed publiek geheim. afbeeldingen en citaten over onderwerpen als topologie, heeft men wel degelijk veranderingen vertaald naar mogelij- inclusief de zogenaamde ‘flessenhals’ ten noorden van Sittard, politiek en spektakelcultuur.” 2 ke alternatieve urbane vormen. waar Nederland het smalst is. Door de perifere ligging en door Publieke Geheimen geeft een indruk van de actuele beeld- de ‘flessenhals’ heeft Zuid-Limburg binnen Nederland een vorming van de regio. Los van het dominante, toeristisch Ook Constant publiceert onder het vaandel van het Situa- VIJF CATEGORIEËN geïsoleerde ligging, vergelijkbaar met een enclave. Het is een georiënteerde verhaal van glooiende heuvels, de Maas, het tionisme, veelal samen met Guy Debord. Op 10 november In de tentoonstelling Publieke Geheimen worden onder de relatief klein gebied, dat als een wig ligt ingeklemd tussen de Vrijthof, André Rieu of zuurvlees, dragen juist individuele 1958 schreven ze een kort manifest Déclaration d’Amsterdam noemer ‘beeldcultuur’ een vijftal alternatieve vormen en twee buurlanden, België en Duitsland.” - Wikipedia creatieve makers bij aan de collectieve beeldcultuur. Zij en worden ze lid van de S.I. In elf punten wordt het idee van zichtwijzen op de stedelijke omgeving en het lokale landschap verbeelden deze, onderzoeken, analyseren, traceren en een ‘unitair urbanisme’ nader toegelicht, een idee dat eerder bijeengebracht. Voor actief subversief gebruik, zeg maar. De Het is nauwelijks meer dan een gevoel, dit idee, dat er iets becommentariëren specifiek de omgeving. Zij zijn bezig met door de Franse kunstenaar Gil J. Wolman is gebruikt om over kunstwerken zijn losjes geordend onder de noemers: Sporen eigens zou moeten zijn aan de kunst en cultuur in uit deze de stad, met hun stad, die zich aandient als bron, onder- het samengaan van kunst en technologie te omschrijven. De uit het verleden, Van Selfie tot Zelfbeeld, Gebouwde omge- streek. Wat is het toch? Wat maakt de beelden die uit de werp, projectievlak of coulisse. Deze perspectieven zijn Heerlense kunstenaar Nic.Tummers duidt de ambitie van Con- ving herzien, Plattegronden en Psychogeografie. zuidelijke contreien komen, zo rijk? Is hier de lange lijn van vaak Leitkultur voor de diverse gemeenschappen en bepalen stant cum suis als volgt: “Doel was het experimenteel herzien en de weelderige katholieke beeldtaal zichtbaar met haar soms sinds decennia de beeldvorming en herinnering. Neem reconstrueren van de aldaagse stedelijke leefomgeving. Daarbij SPOREN UIT HET VERLEDEN processies en de uitbundigheid van carnaval? Of zijn het de bijvoorbeeld een culturele broedplaats als Het Landbouwbe- ging het niet om een bankje en een boompje en een beeldje, maar Een individuele toe-eigening van het verleden spreekt ook uit vaak wisselende machtsstructuren en verschillende culturele lang, een plek die voor een grote aantal studenten beeldbe- om het ontwerpen van de hele stedelijke structuur.” 3 de serie foto’s van Tineke Kambier. Zij begeeft zich letterlijk in invloeden over de afgelopen eeuwen? Weerspiegelen deze palend was voor Maastricht. In een eerste aanzet voor een de voetsporen van haar vader, die van 1957 tot ongeveer 1975 beelden, de geografische positie tussen landen en machtsge- staalkaart van actuele beeldcultuur schetst deze tentoon- In 1960, na het verlaten van de S.I., ontwikkelt Constant zijn werkzaam was als fotograaf bij Openbare Werken van de ge- bieden in, een landschap van glooiende heuvels en de brede stelling met een aantal uitgesproken posities een gelaagd, ideeën over New Babylon verder, onder andere na het lezen meente Maastricht. In de serie van markante stadsgezichten rivier? Of de hevige opkomst en teloorgang van de industriali- gevarieerd beeld van de regio. Referentiepunt is telkens het van het in 1938 gepubliceerde boek Homo Ludens van Johan spiegelt zij toen en nu. Paradoxaal genoeg is deze dubbeling sering die de streek in de afgelopen eeuw in haar greep had? landschap. Uiteraard zonder volledig te zijn: deze cirkel is, Huizinga. Hij ontwerpt een visionair scenario voor de stad even persoonlijk als documentair van karakter. Het is een samenspel van deze en andere factoren, en toch zoals gezegd, niet rond, maar biedt juist een opening. van de toekomst, waarin de mens zich, door verregaande Ook Chaim van Luit destilleert sporen van het verleden is een dergelijk gevoel, de omschrijving van de ziel van een automatisering bevrijd van lichamelijke arbeid, volledig kan uit zijn (leef)omgeving en het landschap. Het zijn de verhalen regio, nauwelijks hard te maken of te onderbouwen. HISTORISCH VERANKERING richten op creativiteit en speelsheid. Door interdisciplinaire van gisteren die hij naspeurt en in de actualiteit van vandaag Behalve dus, of wellicht juist daarom, in een tentoonstel- De titel van de tentoonstelling is een afgeleide van een boek samenwerking tussen kunstenaars, architecten en bouw- opnieuw tracht te duiden. De verkenning van gangenstel- ling. Wij hebben deze tentoonstelling Publieke Geheimen ge- en tevens een website: onder de naam “Bureau of Public kundigen, ook wel synthese der kunsten genoemd, ambieert sels, de graffiti aldaar, of het natrekken van bewegingen van noemd. De ruimtelijke opstelling biedt de kans om dit gevoel Secrets” publiceert de Amerikaanse schrijver, vertaler en Constant de monotonie van de stedenbouw in de jaren 50 een Schotse soldaat in het heuvelland: met een subversieve met uiteenlopende beelden die onderling in dialoog treden, radicaal theoreticus Ken Knabb (1945). Het betreft de eerste doorbreken. Op film omschrijft Constant zijn project aan ondertoon spiegelt Van Luit in microsituaties collectief her- te onderzoeken. De (beeld)elementen bouwen op elkaar en Engelse vertalingen van Situationistische geschriften en ei- cineast Simon Vinkenoog in 1962: “New Babylon biedt slechts kenbare momenten. vullen elkaar aan totdat een overkoepelend beeld ontstaat. gen werk van Ken Knabb (www.bopsecrets.org). Tegencultu- minimale voorwaarden voor een gedrag dat zo vrij mogelijk moet Wij hebben dit omschreven als een Architectuur van de Lim- ren zijn het hoofdthema van zijn werk, beginnend bij de hippe blijven. Elke beperking met betrekking tot bewegingsvrijheid, VAN SELFIE TOT ZELFBEELD burgse Beeldcultuur, de ondertitel van Publieke Geheimen. “counter cultures” uit de jaren ‘60 tot de Occupybeweging in elke beperking met betrekking tot het creëren van stemming en Beeld, beeldvorming en beeldcultuur heeft een relatie 2011. Het Situationisme – of correcter: Situationistische In- atmosfeer moet worden verhinderd. Alles moet mogelijk blijven, tot, zo niet ongekende grip op, ons Zelfbeeld. Scherp en Architectuur is gestolde geschiedenis. Architectuur geeft ternationale, afgekort S.I.– is de eerste tegencultuur waaraan alles moet kunnen gebeuren, de omgeving wordt gecreëerd door humoristisch tonen Tanja Ritterbex en George Meijers hoe primair bescherming en geeft daarnaast cultureel uitdruk- Knabb zich wijdt. In één van zijn teksten met de spreken- de activiteiten van het leven en niet andersom.” 4 het Zelfbeeld of Selfie samen met mediale beeldvorming king aan de heersende Zeitgeist. We internaliseren de longue de titel The Situationists and the Occupation Movements: Hoe ziet New Babylon er dan concreet uit? In 1965 kon functioneert. Op een simpele, maar niet simplistische, manier durée der dingen en gaan onszelf in de eigen geschiedenis 1968/2011 – in dit cahier opgenomen – analyseert Knabb dat men dit in Maastricht zelf aanschouwen, toen exposeerde bevragen ze de collectieve manipulatie van beeldvorming en herkennen, we zijn ermee verbonden, of we willen of niet. de spindoctors van de Occupybeweging, de Adbusters, zich Constant zijn New Babylon-project in de Dominicanerkerk, de maken ze de relatie tussen individu en projectie zichtbaar. Architectuur is vormend. We herkennen onszelf in de om- hebben verdiept in het werk van de S.I.“by adopting or adap- kerk in hartje Maastricht waar vandaag de dag een boekwin- Michiel Ubels & Mike Moonen nemen de kijker mee op een geving, ons huis, de straat, stad en regio waarmee we ons ting some of the situationist methods for active subversive use absurdistische dwaaltocht door Maastricht. In een persoon- 1 kel is gehuisvest. Zijn langjarige vriend Nic.Tummers tekent Zelf identificeren. Maar we zijn onszelf niet altijd bewust van (which is of course what those methods were designed for).” voor deze tentoonstelling de plattegrond en publiceert de be- lijk verhaal, in de vorm van filmfragmenten, resoneert echter alle, al dan niet visuele, codes en machtsstructuren die in In de kunstwerken die worden getoond in de tentoonstel- geleidende straatkrant “De New Babylon informatief” waarin de collectieve beeldvorming. onze ontworpen omgeving, van stad tot landschap, besloten ling Publieke Geheimen valt dan ook een actief subversieve hij Constants oeuvre kunsthistorisch duidt. Tummers deelt liggen: materieel, religie, cultureel, gender, verschillende etni- houding als ondertoon te bespeuren, al dan niet goed geca- met Constant het idee van de synthese der kunsten en een In 2012 werd Selfie het woord van het jaar. Het is ook het jaar sche achtergronden. Deze tentoonstelling onderzoekt aan moufleerd door poëtische verstilling of verleidelijke humor. stedelijke omgeving die ruimte moet bieden aan de creatieve waarin de Japanse astronaut Akihiko Hoshide een ‘Space hand van het werk van vijftien kunstenaars, fotografen en ontplooiing van de mens. In een lezing bij de Technische Selfie’ maakt. Een fascinerend maar decadent beeld, immers ontwerpers welke specifieke elementen en structuren uit de De invloedrijke avant-garde beweging S.I. is in 1957 door Guy Hogeschool Delft in 1983 concludeert Constant over New Ba- als wij onszelf vanuit de ruimte in het middelpunt der dingen gebouwde en landschappelijke omgeving van Zuid-Limburg Debord in Parijs opgericht om voortdurende maatschappe- bylon: “Wat wij wel kunnen is veranderingen in de vorm van plaatsen en daarmee zelfs het zicht op de Whole Earth blok- beeldbepalend zijn en onze beeldcultuur definiëren. lijke revolutie te veroorzaken. Belangrijke denkbeelden zijn samenleven, die we voorspellen of nastreven, te betrekken in keren, staan zaken in een gespannen verhouding. détournement en dérive, oftewel de “wetenschap van het dwa- onze overwegingen omtrent mogelijke alternatieve urbane Het individualisme viert hoogtij, is mogelijk zelfs doorge- Vanzelfsprekend kent deze beeldcultuur in onze tijd een len” – de stad om je heen door middel van je eigen fantasie vormen.” 5 slagen in een hyperindividualisme waarbij we ons nauwelijks internationale dimensie. De tentoonstelling is een intuïtieve anders ervaren. Ook het idee van psychogeografie is voor de nog met een collectief denkbeeld verenigen. Abstracter verkenning; fotografie en video brengen het lokale landschap Situationisten van belang. Zo wordt het effect omschreven 2 https://monoskop.org/Situationist_Times bezien, in de actor-netwerktheorie wordt al langer geprelu- in beeld en duiden het. Voorop staat de blik van individu- dat een geografische omgeving op onze emotie en gedrag 3 15/09/2008, www.archined.nl/2008/09/voortgezet-situationisme/ deerd op de invloed van het netwerk en haar structuur op ele kunstenaars, hun oog voor het detail, in relatie tot het heeft, onze context beïnvloed ons. Met associatieve plat- 4 Constant, The Decomposition of the Artist: Five Texts by Constant, het zelfbeeld. We staan niet meer in het centrum der dingen, dwalend verkennen van de omgeving zoals de avant-garde tegronden probeerde men dit letterlijk in kaart te brengen, The Drawing Center, New York, 1999, a12; indirect geciteerd in deze maar zijn een knoopje in een grote hoeveelheid relaties en alinea: Wikipedia. kunstenaarsbeweging Situationistische Internationale (1955- het effect van de geografische fysieke en mentale omgeving verbanden van het netwerk. Deze reductie van onze existen- 5 Constant, New Babylon na tien jaren. Een lezing door Constant, 23 1972) dat koesterde. Het beeldmerk van publieke geheimen, trachtte men in beelden en op beeld te vangen. mei 1980, aan de Technische Hogeschool van Delft, afdeling der Bouw- tie, tot een ‘node’ lokt een honger naar constante zelfbe- ingenieus ontworpen door Janneke Janssen, is een net-niet- kunde, p. 18. https://stichtingconstant.nl/system/files/1980_new_baby- vestiging uit. Zij krijgt gestalte door onszelf vast te leggen ronde, net-niet-gesloten cirkel: enerzijds kan men hier de lens 1 www.bopsecrets.org/recent/situationists-occupations.htm lon_na_tien_jaren.pdf in het centrum van een frame. De fotografie, het vastleggen van beeld in tijd, is hier het perfecte medium voor dat tevens eerste Euregio tussen Enschede en Gronau wordt opgericht. sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw toegankelijk werd voor Kort na de aankondiging van de sluiting van de Staatsmijnen LENE TER HAAR & SASKIA VAN STEIN een grote groep hobbyisten. Hun beelden worden inmiddels in Heerlen in 1969, schetst Tummers op een viertal foto’s hoe met ongekende snelheid op social media verspreidt, verme- het mijnerfgoed als ‘luditium’, als locatie voor de spelende nigvuldigt en gereproduceerd. Vandaar dat parallel aan deze mens, een nieuwe bestemming zou moeten krijgen. Met een Curatorial statement tentoonstelling de fotowedstrijd Van Selfie tot Zelfbeeld is glijbaan rond een koeltoren, een dansje op de schachtbok gelanceerd op www.vanselfietotzelfbeeld.eu. De ingezonden en een feestende menigte op de uitkijk viert Tummers het Selfies worden successief aan de tentoonstelling toegevoegd inmiddels gesloopte industrieel erfgoed. om ruimte te bieden aan een ander beeld van de Euregio en “What we can do...” van Limburg in het bijzonder. Een viertal hedendaagse fotoseries trachten het effect van “South Limburg is clearly demarcated by national borders. Public Secrets gives an impression of our contemporary psychogeografie in beelden te brengen als een intuïtieve ver- It covers the southernmost part of the Netherlands, inclu- image of the region. Apart from the dominant, tourist- GEBOUWDE OMGEVING HERZIEN kenning van het lokale landschap. Het is een benadering van ding the so-called ‘bottleneck’ north of Sittard, where the oriented narrative of rolling countryside, the Meuse river, Een veranderend perspectief op de gebouwde omgeving to- de omgeving waarin zich veel hedendaagse kunstenaars en Netherlands is at its narrowest. South Limburg’s isolated the Vrijthof, André Rieu concerts, and zoervleis, there nen Johannes Schwartz, Sara Bachour & Gladys Zeevaarders ontwerpers zullen herkennen. Verbanden worden, verrassend location within the Netherlands is comparable to an enclave are the individual creative minds that contribute to the alsook Kim Zwarts. Hun individuele artistieke posities behel- getrouw aan de antecedenten van de S.I., in een ‘Mindmap’ due to its peripheral location and the ‘bottleneck’. It is a collective visual culture. They depict, investigate, analyse, zen een collectieve potentie, oftewel: hun foto’s zijn in staat vastgelegd. Associaties op basis van op elkaar lijkende relatively small area wedged between neighbouring Belgium trace and comment specifically on the surroundings. They om ons beeld van Maastricht fundamenteel te veranderen. beeldelementen in vorm, kleur of een ander motief worden and Germany.” - Wikipedia are concerned with the city – their city – which offers itself Kim Zwarts fotografeerde van 1994-1997 de stad Maas- verweven en de kijker dwaalt en legt relaties zonder dat er as a source, subject, projection surface or coulisse. These tricht door een grid over het geografische stadsgebied per se een inhoudelijke samenhang bestaat. perspectives are often the core culture of the various te leggen. Met naadloze dekking bracht hij de gebouwde Janneke Janssen neemt ons mee in zo’n de visuele wan- The idea that there should be something specific about the communities and have sometimes determined the creation omgeving in beeld. Deze objectief-logische benadering toont deling door de Euregio, langs beeltenissen en verbeelding art and culture in this region is hardly more than a feeling. of images and memories for decades. For example, Het het Zijnde op een genadeloze wijze en hiermee wordt het foto- van de Rooms Katholieke kerk en van Maria in het bijzonder. But what is it? What makes the images from this southerly Landbouwbelang is a cultural breeding ground that for many grafische standpunten of zelfs een signatuur gedwarsboomd. George Meijers brengt zijn woonplaats Stein met beelden area so rich? Is it the lineage of Catholicism’s opulent visual students has determined their image of Maastricht. In its De vintage afdrukken van deze serie, die inmiddels speciaal in kaart, een gemeente met 25.000 inwoners in de buurt van language, with its processions and the exuberance of the initial samplings of the region’s contemporary visual culture, voor Publieke Geheimen in het Regionaal Historisch Centrum Sittard, vlak bij de flessenhals die de grens van Zuid-Limburg annual carnival? Or is it centuries’ worth of changing powers this exhibition sketches a layered and multifaceted picture Limburg zijn getraceerd, worden hier als originelen getoond. markeert. Chris Keulen toont een selectie foto’s die, los van tructures and different cultural influences? Do these images of the area through several distinct positions. The reference Met eveneens een nagenoeg vergeten achtergrondverhaal tijd en plaats, de blik laten dwalen op zoek naar betekenis. attest to a geographical position betwixt countries and point is always the landscape. As already mentioned, the over de gebouwde omgeving presenteren Sara Bachour & Het zijn beelden van zijn reizen over de hele wereld. Hun regions of power, the landscape of rolling hills, and the circle is never closed and instead offers an opening. Gladys Zeevaarders met een publicatie over hun installatie samenhang ligt in de blik van de Maastrichtse fotograaf, los broad river, or the effects of industrialisation’s rapid rise

Misercordeplein uit 2017. Buurtbewoners konden door protest van geografie of tijd, en zijn toch sprekend voor de beeldcul- and fall over the last century? It is the interplay of these HISTORICAL ANCHORING een voorgenomen sloop van een oud tuinhuis voorkomen. tuur van deze regio. and other factors, and yet such a feeling – the expression This exhibition’s title derives from a book and also a website: Met dit project geven zij een historisch huis haar identiteit of a region’s soul – can hardly be substantiated or confirmed. Bureau of Public Secrets (www.bopsecrets.org) is where terug, die op een collectieve beweging van een Maastrichtse TOT SLOT: No matter, we shall attempt this task through an Ken Knabb (1945) – the American writer, translator, and buurt baseert. “... is veranderingen in de vorm van samenleven, die we voor- exhibition we have called Public Secrets. The exhibition’s radical theorist – publishes his own work as well as the first Midden in de actualiteit oftewel de recente geschied- spellen of nastreven, te betrekken in onze overwegingen omtrent layout affords exploration of this feeling by contextualising English translations he made of Situationist International schrijving beweegt zich Architecture of Appropriation, een mogelijke alternatieve urbane vormen.” divergent imagery within a reflective dialogue. Its elements, texts. From the 1960s hippie counterculture to the 2011 onderzoeksproject van het Nieuwe Instituut Rotterdam, Publieke Geheimen zinspeelt tevens op Bureau Europa, visual or otherwise, build upon and complement one Occupy movement, Knabb’s work has consistently examined dat de architectuur van kraakpanden in Nederland conform platform voor architectuur en design als een culturele organi- another to create an overarching image. We have described countercultural movements. But the Situationist International architectonische maatstaven documenteert. Informele, on- satie die in haar missie en programma telkens weer ‘publieke this as an Architecture of Limburg’s Visual Culture, which is (S.I.), was the first counterculture to which Knabb devoted geplande bouwwerken vinden op die manier ingang tot het geheimen’ aan de orde stelt. In haar langjarige en grondige the subtitle of Public Secrets. himself. In one of his texts, tellingly titled “The Situationists nationale architectuurerfgoed. Johannes Schwartz heeft met onderzoek heeft Bureau Europa telkens weer aspecten van and the Occupation Movements: 1968/2011” – included in zijn foto’s de informele interieurs van het Landbouwbelang en de vormgegeven omgeving, de beeldcultuur in deze regio in Architecture is solidified history. Architecture primarily this cahier – Knabb explains that the spin doctors of the het Landhuis onderdeel van ons geheugen gemaakt. internationaal perspectief gethematiseerd. Des te belang- provides protection and also gives cultural expression to Occupy movement, the Adbusters, have absorbed the S.I.’s rijker is het om deze stukken van de regionale puzzel een the prevailing zeitgeist. We internalise the longue durée of approach, “by adopting or adapting some of the situationist PLATTEGRONDEN keer bij elkaar te voegen tot een groter plaatje. Zeker omdat things and start to recognise ourselves in our history – we methods for active subversive use (which is of course what Op individuele wijze een kaart tekenen en daarmee schijn- men in de landelijke cultuurpolitiek inmiddels in regioprofie- are connected to it, whether we like it or not. Architecture those methods were designed for).”1 The artworks in the baar objectiviteit introduceren is een beproefde methode om len denkt. Dit betekent dat iedere regio zelf haar culturele is formative. We recognise ourselves in our surroundings: it Public Secrets exhibition are steeped in a subversive attitude, de omgeving weergeven. Deze vorm van artistieke adaptatie forté mag benoemen en uitbouwen. Echter hoe verhoudt is our house, our street, our city, and our region with which sometimes explicit and other times camouflaged by poetic is sinds de Situationistische Internationale een manier om wezenlijke innovatie, ontwikkeling en experiment zich tot het we identify our self. However, we are not always aware stillness or seductive humour. de algemeen geaccepteerde beeldvorming ter discussie te bestaande beeld? of the codes and power structures, visual or otherwise stellen. Onder auspiciën van de Provincie Limburg is de ‘Stedelijke (e.g. material, religion, cultural, gender, different ethnic Guy Debord founded the influential avant-garde S.I. Waar Janneke Janssen ons meeneemt op een mystieke, Cultuurregio Zuid’ in 80 pagina’s tekst beschreven waarin de backgrounds), embedded in our designed environment. movement in 1957, intending to unleash continuous social maar toch zeer secuur onderzochte dwaaltocht door een kern van de Limburgse culturele identiteit gevangen is. Wie Through the work of fifteen artists, photographers, and revolution. Its central theories are détournement and dérive, lokale begraafplaats, ontvoert Dear Hunter de kijker in de herkent zich er in en hoe? Wie bepaalt wat beeldbepalend is? designers, this exhibition investigates South Limburg’s urban or the “science of wandering”: experiencing the city around diepen van de Euregio Maas-Rhein. Zij verbinden in hun and natural environment as a way of determining the specific you differently through your imagination. Another important verkenning van het landschap aan een cultuurhistorische Onze toekomst is voor een groot deel gebaseerd op onze elements and structures that define and are iconic to our concept for the situationists is psychogeography, which is typologie die een nieuw soort van wetenschappelijkheid acties in het verleden, een zelfbeeld is dus ten dele gegene- visual culture. the effect a geographical environment has on our emotions suggereert, namelijk die van nauwkeurig gedocumenteerde, reerd, tijdelijk van aard en aan verandering onderhevig. Het and behaviour: it is how context influences us. Its adherents individuele ervaringen. gesprek over culturele identiteit kent de valkuil van een weer- It goes without saying that at this moment, visual culture used associative maps to map this concept literally by cap- spiegeling. We zien wat we herkennen, een spiegeling van has an international dimension. This exhibition is an intuitive turing the physical and mental effects of the geographical PSYCHOGEOGRAFIE onze eigen vooringenomenheid, systemische vooroordelen exploration in which photography and video depict and environment both in images and on images. Psychogeografie, zo beschrijft de Franse situationist en en een bevestiging van een stereotype. Dit staat mogelijke interpret the local landscape. The focus is on the artists’ schrijver Guy Debord in 1955, het effect dat de geografische transformatie in de weg. Met Publieke Geheimen is een aanzet individual gaze, locating their eye for detail within the context Visual artist, author, and musician Constant Nieuwenhuijs omgeving op onze emoties, ons gedrag, kortom op onszelf gegeven, om deze vraag nog eens te bespiegelen, erover na of the notion of wandering that was so cherished by the (1920–2005) and artist Jacqueline de Jong were well- (beeld) heeft. We herkennen onszelf in ons omgeving. Als te denken, te lachen en ervan te genieten – en om mogelijke Situationist International (1955–1972), an avant-garde known proponents of the Situationist International in the historisch voorbeeld is hier de Nic. Tummers plattegrond van alternatieve urbane vormen in aanmerking te nemen. movement of artists and intellectuals. The ingenious logo for Netherlands. De Jong published The Situationist Times de Eurostad uit 1958 te noemen, een visionair ontwerp voor Public Secrets, designed by Janneke Janssen, is an off-kilter magazine between 1962 and 1967. All six editions – loaned een alternatief bestuurscentrum voor de nieuwe Europese Publieke Geheimen is voor “active subversive use”.1 and unclosed circle that references the camera lens and an Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) binnen de driehoek unfinished, inconclusive story – just like any good public secret. Luik-Heerlen-Aken. Het is trouwens tevens het jaar waarin de 1 www.bopsecrets.org/recent/situationists-occupations.htm from the collection of Ad Himmelreich, conservator at the visionary design for an alternative administrative centre The selfies will be successively added to the exhibition to Four contemporary photographic series attempt to convey Provincie Limburg – are explored in this exhibition. The for the new European Coal and Steel Community (ECSC) accommodate another image of the Meuse-Rhine Euroregion the effect of psychogeography as an intuitive exploration magazine is “a radical compendium using such Situationist within the Liège-Heerlen-Aachen triangle. This was also the and of Limburg in particular. of the local landscape. It is an approach to the environment tactics as détournement and a printed form of dérive, year in which the first Euroregion was established between in which many contemporary artists and designers will the journal included essays, artwork, found images, and Enschede and Gronau. Sixty years later, the utopia of REVISING THE BUILT ENVIRONMENT identify. Surprisingly in keeping with the antecedents of the quotations concerned with such issues as topology, politics, cross-border cooperation has now become a daily reality. Johannes Schwartz, Sara Bachour & Gladys Zeevarders, S.I., connections are made using a “mind map”. Associations and spectacle culture.”2 In Constant’s words: here, people have indeed translated and Kim Zwarts depict changing perspectives on the are mapped by interweaving similar visual elements, such changes into possible alternative urban forms. built environment. Their different artistic positions have a as shape, colour, or other identifiers, so that the viewer Constant also published under the banner of the S.I., often collective potential. In other words, their photos are capable can wander and establish relationships without necessarily with Guy Debord. On 10 November 1958, they wrote “Decla- FIVE CATEGORIES of fundamentally changing our image of Maastricht. making a substantive connection. ration d’Amsterdam”, and Constant became a member of the The Public Secrets exhibition compiles, under the rubric To seamlessly portray Maastricht’s built environment, Kim Janneke Janssen takes us on such a visual walk S.I. The idea of a “unitary urbanism” – an idea that was “visual culture”, five alternative forms and views of the Zwarts drew a grid onto its geographical terrain, and from through the Meuse-Rhine Euroregion, along depictions previously used by the French artist Gil J. Wolman urban environment and local landscape. This is done for 1994 to 1997 used this as a guide for documenting the city. and representations of the Roman Catholic church and to describe the combination of art and technology – is active subversive use, so to speak. The artworks are loosely This objectively logical approach is ruthless in its depiction Mary in particular. George Meijers uses images to chart elucidated in eleven points. Heerlen-based artist Nic. arranged under the headings Traces from the Past, From of an “essence”, thwarting photographic points of view or an his hometown of Stein – a municipality near Sittard with Tummers explains the ambition of Constant et al., saying: Selfie to Self-Image, Revising the Built Environment, Maps, identifying signature style. The vintage prints of this series 25,000 inhabitants – close to the bottleneck that marks the “The aim was to review and reconstruct the everyday urban and Psychogeography. have been especially sourced for Public Secrets from the border of South Limburg. Chris Keulen presents a selection environment experimentally. It was not about a bench and Regionaal Historisch Centrum Limburg and are shown here of photographs that, regardless of time and place, allow a tree and a statue, but about designing the entire urban TRACES FROM THE PAST as originals. the eye to wander in search of meaning. These images are 3 structure.” There is an evident individual appropriation of the past in In a publication about their 2017 installation Misercord- from his world travels. What connects these photographic Tineke Kambier’s photographic series. She literally follows in eplein, Sara Bachour & Gladys Zeevarders similarly present series is how a Maastricht photographer sees the world, In 1960, after leaving the S.I., Constant further developed the footsteps of her father, who worked as a photographer an almost forgotten narrative concerning the urban envi- and despite the geographical location or period in which his ideas about New Babylon, which he’d begun a year from 1957 to around 1976 at the Municipality of Maastricht’s ronment: one in which residents protested to prevent the they are made, they also speak about this region’s visual earlier and was partly informed by Johan Huizinga’s 1938 Public Works Department. Her salient cityscapes simultane- planned demolition of an old garden house. Their project, culture. book Homo Ludens. He worked on this project for fifteen ously reflect on the past and the present. Paradoxically, this which is based on the collective endeavour of a Maastricht years, developing a visionary scenario for the city of the duplication is as personal as it is documentary in nature. neighbourhood, reunites a historic building with its former future in which people, freed from physical labour through Chaim van Luit similarly distils traces of the past in his identity. TO CONCLUDE: comprehensive automation, can entirely focus on creativity (natural) surroundings and the landscape. He investigates Amid current events, or in other words of recent history, “changes in the form of living together, which we predict or and playfulness. Through interdisciplinary collaboration stories from the past, reinterpreting them through contem- Architecture of Appropriation is a research project by Het strive for, can be part of our considerations concerning possible – also known as a synthesis of the arts – between artists, porary matter. Whether exploring the catacombs and their Nieuwe Instituut in Rotterdam that views the squatter’s alternative urban forms.” architects, and structural engineers, Constant aspires to graffiti or tracing the movements of a Scottish soldier in the movement from an architectural perspective. It allows Public Secrets also alludes to Bureau Europa, platform break through the monotony of urban planning in the 1950s. hill country, there is a subversive undertone to Van Luit’s for informal, unplanned structures to become part of the for architecture and design, as a cultural organisation In 1962, in a filmed interview, Constant described his project mirroring of micro-situations in collectively recognisable national architectural heritage. Johannes Schwartz’s pho- that repeatedly raises “public secrets” in its mission and to filmmaker Simon Vinkenoog. “New Babylon offers only moments. tographs of the Landbouwbelang and Landhuis interiors programme. Bureau Europa, in its long-term and rigorous minimal conditions for behaviour, which should remain as make these spaces part of our memory. research, has consistently addressed, from an international free as possible. Any restriction on freedom of movement, FROM SELFIE TO SELF-IMAGE perspective, the thematic aspects of visual culture in the any restriction on creating mood and atmosphere must be Image, imaging, and image culture have a relationship to, if MAPS region. This approach makes it all the more important to prevented. Everything must remain possible; everything not unprecedented grip on, our Self-image. Tanja Ritterbex Drawing a map in an individual way, thereby introducing assemble these pieces of the regional puzzle into a larger must be able to happen; the environment is created by the and George Meijers acutely and humorously demonstrate apparent objectivity, is a tried and tested method of picture. This proposition is especially true considering 4 activities of life and not the other way around.” how the self-image or selfie functions alongside media representing the environment. Since the Situationist how national cultural policy appraises in terms of regional But what does New Babylon actually look like? In 1965, it imaging. In a simple yet thorough manner, they question International, this form of artistic adaptation has been a way profiles. This means that every region can identify and was possible to get a glimpse of Constant’s vision, when he the collective manipulation of imagery and make visible the of calling into question generally accepted representations. expand its own cultural forte. However, how does essential exhibited his New Babylon project at the Dominicanerkerk, relationship between the individual and projection. Michiel Whereas Janneke Janssen takes us on a mystical yet innovation, development, and experiment relate to a region’s which is now a bookstore in the heart of Maastricht His long- Ubels & Mike Moonen take the viewer on an absurd journey meticulously researched stroll through a local cemetery, Dear existing image? term friend Nic. Tummers drew up a map for this exhibition through Maastricht. In this personal story, made up of film Hunter takes the viewer into the depths of the Meuse-Rhine Under the auspices of the Province of Limburg, the and published the accompanying street newspaper De fragments, it is, however, the formation of collective imagery Euroregion. In their explorations of the landscape, they con- “Stedelijke Cultuurregio Zuid” [Urban Cultural Region New Babylon Informatief in which he interpreted Constant’s that resonates. nect with a cultural-historical typology that suggests a new South] is described in 80 pages of text which capture oeuvre from an art-historical context. Tummers shares kind of scientificity, namely that of precisely documented, the core of Limburg’s cultural identity. But who identifies Constant’s idea concerning the synthesis of the arts and an In 2012, “Selfie” was the word of the year. It is also the year individual experiences. with this document and how? Who determines what a urban environment that must offer space for the creative in which the Japanese astronaut Akihiko Hoshide made a representative image is? development of humankind. In a 1983 lecture at the Delft “Space Selfie”. This image is fascinating because of how we PSYCHOGEOGRAPHY University of Technology, Constant makes the following humans, even in the vastness of space, put ourselves centre In 1955, French situationist and writer Guy Debord Our future is mostly based on our actions in the past, so conclusion about New Babylon: “What we can do is to stage, blocking the view of the Whole Earth, hence implying a described psychogeography as the effect the geographi- a self-image is partly generated, which is temporary in include changes in the form of living together, which we fraught relationship with the planet. cal environment has on our emotions and behaviour, i.e. nature and subject to change. The conversation about predict or strive for, in our considerations about possible Individualism reigns supreme and may have even our self and self-image. We recognise ourselves in our cultural identity is subject to the pitfalls of reflection. 5 alternative urban forms.” morphed into a hyper-individualism in which uniting environment. A historical example of this is the 1958 map We see what we recognise, reflections of our own biases, collectively is virtually impossible. Viewed more abstractly, Nic. Tummers made of the Eurostad, a visionary design for systemic prejudices, and confirmations of stereotype – all This is an idea that Tummers, in his varied oeuvre, has actor-network theory has long preluded the influence of an alternative administrative centre for the new European of which stand in the way of possible transformation. repeatedly tried to translate into his actual surroundings. the network, and its structure, on self-image. We are no Coal and Steel Community (ECSC) within the Liège-Heer- Public Secrets has been the starting point for us to An example being his map of the Eurostad from 1958, a longer at the centre of things; rather, the network’s many len-Aachen triangle. It was also the year in which the reconsider, think, laugh and enjoy this quagmire – and to relationships and connections entangle us. This reduction of first Euroregion was established between Enschede and consider possible alternative urban forms. our existence to a “node” provokes a hunger for incessant Gronau. Shortly after the announcement of the closure of 2 https://monoskop.org/Situationist_Times self-confirmation, which takes shape by capturing ourselves the State Mines in Heerlen in 1969, Tummers reworked four Public Secrets is for “active subversive use”. 1 3 15/09/2008, www.archined.nl/2008/09/voortgezet-situationisme/ in the centre of a frame. Photography – recording a moment photographs to illustrate how the mining heritage could 4 Constant, The Decomposition of the Artist: Five Texts by Constant, in time – is the perfect medium for this, and since the 1970s, The Drawing Center, New York, 1999, a12; cited indirectly in this be repurposed as a “luditium”, a location for the playing paragraph: Wikipedia. it has been accessible to many hobbyists. Their images human. Tummers’ sketches – which show a slide winding 5 Constant, New Babylon after ten years.A lecture by Constant, 23 May are now being distributed, multiplied, and reproduced on around a cooling tower, a dance on the pit frame, and a 1980, at the Technical University of Delft, Department of Architecture, social media at an unprecedented rate. Therefore, parallel party crowd on a viewing platform – celebrate the now- p. 18. https://stichtingconstant.nl/system/files/1980_new_babylon_na_ to this exhibition, the From Selfie to Self-Image photography demolished industrial heritage. tien_ jaren.pdf competition was launched at www.vanselfietotzelfbeeld.eu. COLOFON COLOPHON

Dit cahier is gepubliceerd ter aanleiding van This cahier is published following the exhibi- de tentoonstelling Publieke Geheimen. tion Public Secrets. An Architecture of Limburg’s Een architectuur van Limburgse beeldcultuur, Visual Culture, held from 29/08 to 06/10/2019 gehouden van 29/08 tot en met 06/10/2019 (opening: Thursday 29 August 2019, 5-7 pm). (opening: donderdag 29 augustus 2019, 17-19 uur).

Kunstenaars / ontwerpers: Artists / Designers: Sara Bachour & Gladys Zeevaarders, Dear Sara Bachour & Gladys Zeevaarders, Dear Hunter, Janneke Janssen, Tineke Kambier, Chris Hunter, Janneke Janssen, Tineke Kambier, Chris Keulen, Chaim van Luit, George Meijers, Tanja Keulen, Chaim van Luit, George Meijers, Tanja Ritterbex, Johannes Schwartz, Nic. Tummers, Ritterbex, Johannes Schwartz, Nic. Tummers, Michiel Ubels & Mike Moonen, Kim Zwarts Michiel Ubels & Mike Moonen, Kim Zwarts Speciale gast: Ken Knabb Special guest: Ken Knabb

Ter gelegenheid van de tentoonstelling vindt On the occasion of the exhibition, a phot onder de titel Van Selfie tot Zelfbeeld een foto- competition will take place under the title Van wedstrijd plaats. Selfie tot Zelfbeeld (From Selfie to Self-image). De inzendingen zijn te bekijken op: The entries can be viewed at: www.vanselfietotzelfbeeld.eu www.vanselfietotzelfbeeld.eu

Curatoren: Lene ter Haar & Saskia van Stein Curators: Lene ter Haar & Saskia van Stein Grafische vormgeving: Janneke Janssen Graphic design: Janneke Janssen Teksten: Lene ter Haar & Saskia van Stein Texts: Lene ter Haar & Saskia van Stein Redactie & communicatie: Joyce Larue Editor & communication: Joyce Larue Vertaling: Jason Coburn Translation: Jason Coburn Opbouwteam: Fran Hoebergen & Stefan Construction team: Fran Hoebergen & Stefan Vontobel Vontobel Met dank aan: Ad Himmelreich, Ken Knabb, Thanks to: Ad Himmelreich, Ken Knabb, Joep Joep Vossebeld & Regionaal Historisch Vossebeld & Regionaal Historisch Centrum Centrum Limburg Limburg

Deze tentoonstelling loopt tijdens het Maas- This exhibition coinciding with the Maastricht tricht Photo Festival 2019. Photo Festival 2019.

Bureau Europa, platform voor architectuur en Bureau Europa, platform for architecture and design wordt door de Gemeente Maastricht, design is supported by the City of Maastricht, de Provincie Limburg en Het Stimuleringsfonds the Province of Limburg and Het Stimulerings- voor de Creative Industrie ondersteunt. fonds voor de Creative Industrie.

Timmerfabriek Boschstraat 9 6211 AS Maastricht, NL T +31(0)43 3503020 www.bureau-europa.nl EUROPA PUBLIC AU BURE

SECRETS