aNumermborz 16 • październik 2014 ec S na linii czasu

Rozmowa z WAlDeMAreM Trelą zastępcą wójta gminy – Wśród podejmowanych w mijającej „czte- rolatce” działań władz gminy znalazły się rów- nież te służące promocji zdrowego stylu życia. – To prawda. Zrealizowaliśmy projekty polegające Nie skończył się jeszcze w naszej gminie na utworzeniu miejsc wypoczynku i rekreacji w miej- scowościach Skotniki i Polanów. W Polanowie powstał plac z grillem, miejsce rekreacyjne o nawierzchni tra- wiastej wraz z betonowymi stolikami do gry i zabawy na wolnym powietrzu, ciąg pieszy i schody terenowe. Natomiast w miejscowości Skotniki przed budynkiem czas wielkiego świetlicy wiejskiej urządzono plac wypoczynkowo- -rekreacyjny z ciągiem pieszo-jezdnym z kostki beto- nowej i plac zabaw dla dzieci o nawierzchni trawia- stej. Całkowita wartość obu projektów to ponad 205 tysięcy złotych. Dofinansowanie w ramach działania ia „Odnowa i rozwój wsi” objętego PROW na lata 2007- 2013 wyniosło blisko 103 tysiące złotych. W ramach budowan środków unijnych zrealizowaliśmy kilka tak zwanych – Dobiega właśnie końca kadencja obecnych władz – Mówi się, że „drogami stoi”. Czy „małych projektów”. W Samborcu urządzono siłownię zewnętrz- samorządowych. To doskonała okazja do dokonania pod- w związku z tym zostały jeszcze jakieś drogi do wybu - ną, w Ostrołęce utworzono miejsca bezpiecznego wypoczynku sumowań. dowania? i rekreacji, a w Gorzyczanach wyremontowano świetlicę wiejską. – Realizacja wszelkich zamierzeń jest zależna od możliwości – Jasne, że tak! Porządnych dróg nigdy dość! To zawsze był Dzięki realizacji tych projektów stworzyliśmy lepsze warunki do finansowych gminy i powiatu, a także od funduszy zewnętrz- i jest jeden z głównych priorytetów obecnych władz gminy. aktywnego i zdrowego spędzania czasu wolnego przez lokalną nych. Muszę przyznać, że udało nam się bardzo dużo zrobić. Aktualnie trwa przebudowa dróg Janowice – Mazowsze oraz społeczność. Łączna wartość projektów to ponad 104,5 tysiąca Mijająca kadencja to czas gigantycznej pracy. Gdyby nie środki – Trzykosy. Koszt tych przedsięwzięć to blisko 411 złotych. Dofinansowanie w ramach PROW na lata 2007-2013 z za- unijne i ogromny wysiłek naszych pracowników, nie osiągnęliby- tysięcy złotych. W ramach usuwania skutków klęsk żywiołowych kresu małych projektów wyniosło 63 tysiące złotych. A to tylko te śmy tak wielkiego rozwoju i nie wyposażylibyśmy naszej gminy przyznana została na ten cel dotacja w wysokości blisko 371 zrealizowane w tym roku, a jest ich zdecydowanie więcej. w tak bogatą infrastrukturę. tysięcy. Przy wykorzystaniu środków własnych gmina Sambo- – A jakie ważne wyzwania czekają jeszcze gminę? – Porozmawiajmy o konkretach. Co udało się osiągnąć rzec przebudowuje aktualnie drogi w miejscowościach Szewce, – W gminie jest jeszcze dużo do zrobienia. Trzeba zabiegać na tak ważnym polu, jakim jest bezpieczeństwo? Zajeziorze, Bystrojowice i Kobierniki. Łączny koszt tych inwes tycji o dofinansowania, które pozwolą na realizację kolejnych inwe- – Dzięki naszemu zaangażowaniu Świętokrzyski Zarząd wraz z utwardzeniem placu w Skotnikach to ponad 346 tysięcy stycji, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa, poprawy Melioracji i Urządzeń Wodnych w Kielcach wykonał na rze- złotych. Przy wsparciu z budżetu województwa świętokrzyskiego wizerunku poszczególnych miejscowości, rozbudowy sieci ka- ce Koprzywiance modernizację wałów po obu stronach na na realizację zadań określonych w ustawie o ochronie gruntów nalizacyjnej, budowy dróg dojazdowych do pól oraz remontu

Nowe miejsce wypoczynku i rekreacji w Polanowie przy wyremontowanej budynku OSP. Modernizacja wałów na odcinku – Złota. odcinku od Andruszkowic do Złotej o łącznej długości 5,7 rolnych realizujemy obecnie inwestycję pod nazwą: „Przebudowa drogi krajowej nr 79 wraz z odwodnieniem i chodnikami. Gmina kilometra. Ale bezpieczeństwo to przecież także dobre drogi. drogi dojazdowej do gruntów rolnych w miejscowości ”. Samborzec otrzymała z Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji W zakresie budowy i remontów dróg gminnych wykonano Przyznane na ten cel dofinansowanie to 20 tysięcy złotych. zgodę na wykorzystanie zaoszczędzonych środków z wcześniej łącznie około 32,5 kilometra nawierzchni asfaltowej za blisko – Faktycznie, lista „działań drogowych” jest imponują- otrzymanej promesy na usuwanie skutków klęsk żywiołowych 10 milionów złotych, z czego kwota pozyskana z różnych ca. A na jakim etapie jest budowa kanalizacji? na wykonanie dodatkowego zadania pod nazwę „Przebudowa źródeł zewnętrznych wyniosła niemalże 6,2 miliona. Chciał- – Na tym polu też ostro działamy. Inwestycje kanalizacyjne drogi gminnej Śmiechowice – Szkoła Samborzec”. Złożony został bym podkreślić, że jest to dwukrotnie więcej wybudowanych idą pełną parą. Zakończyliśmy już budowę sieci w miejscowo- wniosek w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg i wyremontowanych dróg niż w poprzedniej kadencji 2006- ściach i Strączków, o długości ponad 17 kilometrów. Lokalnych na dofinansowanie zadania pod nazwą „Przebudo- 2010. Ponadto na terenie gminy wykonano we współpracy Koszt tej inwestycji to blisko 3 miliony złotych, oczywiście łącz- wa dróg gminnych Zajeziorze (Przyłogi), Zajeziorze (Siedliska), ze starostwem ponad 18 kilometrów dróg powiatowych, co nie z dofinansowaniem z Regionalnego Programu Operacyjnego Andruszkowice – Kobierniki i Chobrzany – Łąki narzędziem kosztowało grubo ponad 5,5 miliona. Cały czas uzupełniamy Województwa Świętokrzyskiego, które wyniosło ponad 1,75 mi- poprawy bezpieczeństwa i dostępności gminy Samborzec”. oświetlenie drogowe w naszych wsiach. Łącznie mamy 946 liona. Obecnie budujemy sieć kanalizacyjną w miejscowościach W przypadku przyznania dofinansowania, zadanie te będzie lamp, na lata 2014-2020 planujemy wymianę oświetlenia Złota i Andruszkowice o długości 11,3 kilometra za 2 miliony można zrealizować w 2015 roku. ulicznego na lampy typu LED. złotych, również z dofinansowaniem wysokości 63 procent. – Dziękuję za rozmowę. październik Samborzec na linii czasu 2014

w Urzędzie Gminy w Samborcu, będąca Przygoda z archeologią niezwykłym podsumowaniem wszystkich prowadzonych działań. Dlaczego niezwykła? Na terenie gminy Samborzec realizowane są dwa niezwykle cieka- W gablotach po jednej stronie zostaną uka- zane prace dzieci inspirowane prawdziwymi Spod pióra we projekty historyczno-archeologiczne. Pierwszy z nich współfinan- zabytkami archeologicznymi, po drugiej zaś sowany jest w ramach programu Domy Kultury + Inicjatywy Lokalne, – prawdziwe zabytki archeologiczne wypo- regionalisty drugi – ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. życzone na czas trwania wystawy z Muzeum Okręgowego w Sandomierzu. Obie inicjatywy realizowane są przez Faliszowice nowo powstałą nieformalną grupę „Klub Przyjaciół Archeologii Ziemi Sandomier- Nazwa wsi wywodzi się od imienia jej skiej”, przy wsparciu Gminnego Centrum - Kultury, Sportu i Rekreacji w Samborcu. założyciela, Falisza. W średniowieczu miej Beneficjentami są dzieci i młodzież z te- scowość nazywano niekiedy Paliszowicami. renu gminy. W ramach realizowanych ini- Z dokumentów kościelnych dowiadujemy cjatyw od początku września w szkołach się, że przed 1337 rokiem należała do pa- i świetlicach gminy prowadzone są warsz- rafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii taty i spotkania edukacyjne. Dotychczas odbyły się zajęcia pod hasłem „Wstęp do Panny w Goźlicach. archeologii, czyli szczypta teorii o pradzie- jach” – archeologiczne warsztaty tereno- Gdy wystawiono kościół i utworzono nową parafię w Chobrzanach, Faliszowice do niej włączono. W poło- we, podczas których dzieci miały okazję wie XV wieku właścicielami majątku w Faliszowicach byli odsłonić specjalnie w tym celu zaaranżo- dwaj bracia Grotowie, herbu Rawa. Wieś liczyła wów- wane stanowisko archeologiczne, a także czas 6 łanów kmiecych powierzchni, były 2 karczmy i 2 piesza wycieczka tzw. Neolitycznym Szla- zagrodników, którzy posiadali rolę. kiem Przygody do kurhanu w Złotej. Podział majątku w Faliszowicach na dwie części Ponadto we wszystkich gminnych szko- Uczniowie z eksponatami archeologicznymi. zapoczątkowany przez Grotów przetrwał niemal do łach przeprowadzono fascynujące warsz- połowy XX wieku. W drugiej połowie XVIII wieku taty ceramiki oraz rzeźby pradziejowej, dzielnie zrobić farby i jak nimi malować. Po - Spotkania, warsztaty, wycieczki prowa- folwark w Faliszowicach stał się własnością rodzi- a warsztaty tworzenia biżuterii dawnej nadto warsztaty tkactwa i średniowiecznego dzone są przez członków „Klubu Przyjaciół ny Russockich z Brzezia herbu Zadora. W roku 1827 zrealizowano w Gminnym Centrum Kul- krawiectwa, które „rozjaśnią mroki dziejów” Archeologii Ziemi Sandomierskiej”, wśród wieś zajmowała 175 mórg włościańskich i 270 mórg tury, Sportu i Rekreacji w Samborcu. i wyposażą uczestników w wiedzę, jak daw- których są archeolodzy, studenci arche- ziemi folwarcznej. W 1840 roku majątkiem zarządzał Już w listopadzie planowane są spotkania niej tkano i szyto ubrania. Najważniejszym ologii, pasjonaci archeologii, plastycy i hi- Krzysztof Stanisław Russocki, urodzony w Rzegocinie, malarskie, podczas których dzieci dowiedzą i najbardziej wyczekiwanym rezultatem obu storycy sztuki, regionaliści i przewodnicy który zmarł w 1857 roku w Suliszowie, w dzisiejszej się, gdzie „narodziła się” sztuka, jak samo- projektów będzie archeologiczna wystawa świętokrzyscy. gm. Łoniów. Po jego śmierci majątek odziedziczyli spadkobiercy. Na początku XX wieku powstały dwie kolonie: Faliszowice „A” i Faliszowice „B”. Budynek W ramach współpracy partner- dworu w Faliszowicach był murowany, długi, wąski, skiej, w dniach 19-22 września z małym gankiem. Wewnątrz znajdował się duży odbyło się spotkanie zaprzyjaź- Wizyta na Węgrzech salon i siedem małych pokoi. Dach budynku kryty był gontem. Dookoła dworu rósł piękny park, a do dworu nionych gmin w Matraderecske prowadziła aleja kasztanowa. na Węgrzech. W pierwszych dniach II wojny światowej, 4 września 1939 roku, lotnictwo niemieckie zbombardowało teren Delegację gminy Samborzec repre- wioski i folwarku. W czasie bombardowania budynek zentował wójt gminy Witold Garnuszek, dworu został poważnie uszkodzony i częściowo spło- przedstawiciele Rady i Urzędu Gminy, nął. Spłonęły również 2 stodoły i obora, zginęło około sołtysi, przedsiębiorcy, przedstawiciele 30 szt. bydła. Budynek dworu rozebrano w latach 60. oświaty oraz Zespół Pieśni i Tańca Stowa- ubiegłego wieku. rzyszenia „ z Sercem dla Ludzi”. W 1921 roku wieś liczyła 26 domów, w których za- Główne uroczystości rozpoczęły się od mieszkiwało 163 osoby. Natomiast w folwarku było 4 mszy świętej w pobliskim kościele katolic- domy, a mieszkańców 26, w tym 9 Żydów. Faliszowice kim. Po niej nastąpiło odsłonięcie pomnika należały wówczas do gminy Klimontów, parafii Cho- zamordowanych podczas I i II wojny świa- brzany, pow. sandomierskiego. Należy wspomnieć, że towej mieszkańców wsi Matraderecske. w czasie II wojny światowej zginął jeden mieszkaniec wioski, Józef Mańka, a Bolesław Czuja dostał się do Uroczystość odsłonięcia pomnika w Matraderecske. niemieckiej niewoli. Sołtysem wsi przed wojną był Wincenty Wilk, na początku wojny Władysław Osmala, W tej części spotkania uczestniczyli przedstawiciele parlamentu od 1943 roku Piotr Piętowski. Po wojnie sołtysami wsi węgierskiego i służb mundurowych, delegacje gminy Samborzec, byli: Stanisław Maj, Piotr Piętowski, Władysław Lipiec, a także Siedmiogrodu oraz innych zaprzyjaźnionych gmin węgier- Edward Borycki. Aktualnie funkcję tę pełni Wiesława skich. Następnie orszak udał się na piknik rodzinny, gdzie odbyły Jurkowska. W 1945 roku ziemię po byłym folwarku się występy o tematyce nawiązującej do tamtych tragicznych rozparcelowano wśród miejscowych chłopów i byłej wydarzeń. Zespół z Gorzyczan zaprezentował występ muzyczno- służby dworskiej. -taneczny, który został nagrodzony gromkimi brawami. 5 marca 1969 roku w Faliszowicach wybuchł groźny Wizyta na Węgrzech miała na celu pogłębienie współpracy pożar. Spłonęło 5 budynków gospodarczych i 1 miesz- partnerskiej, której jednym z przejawów jest coroczna wymia- kalny. W lipcu 2001 roku po gwałtownej burzy, woda na dzieci i młodzieży obu krajów, odbywająca się w okresie zalała wiele gospodarstw, pola uprawne i budynki wakacji. Współpraca partnerska obejmuje również współpracę mieszkalne. gospodarczą pomiędzy gminą Samborzec, Matraderecske oraz Wieś aktualnie zajmuje powierzchnię 278,17 ha. Za- Delegacje gminy Samborzec podczas wizyty na Węgrzech. Siedmiogrodem. mieszkuje ją 185 mieszkańców, w tym 87 kobiet i 98 mężczyzn. Dzieci z Faliszowic uczęszczają do szkoły w Chobrzanach. Do 1954 roku wieś należała do gminy Klimontów, od 1973 roku należy do gminy Samborzec. Większość mieszkańców wioski utrzymuje się głów- Doradztwo i szkolenie nie z uprawy warzyw i owoców. W końcu lat 90. XX Dziesięciu mieszkańców gminy Samborzec uczestniczy w pro- wieku mieszkaniec miejscowości, Marian Głodowski, założył pierwszą na terenie gminy winnicę. Na ob - jekcie, którego efektem będzie podniesienie ich kwalifikacji szarze ok. 1 ha rośnie aktualnie kilkanaście odmian zawodowych. winogron. Rozpoczął produkcję wina w niewielkich ilościach na potrzeby własne i rynek regionalny. Inicjatywa jest realizowana ze środków Europejskiego Funduszu Społeczne- Zabudowa wioski w głównej części ukryta jest w ma - go – Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, w ramach projektu systemowego lowniczej dolinie rzeki Kępianki zwanej też Kurowianką, o nazwie „Program Aktywizacji Społeczno-Zawodowej w Gminie Samborzec”. będącej lewym dopływem Gorzyczanki. Faliszowice Uczestnicy projektu, który prowadzi Ośrodek Pomocy Społecznej, zakończyli graniczą od południa z Chobrzanami, od północy ze już udział w wybranych przez siebie kursach zawodowych. Obecnie prowadzony Świątnikami i Nasławicami w gm. Obrazów, od wscho - jest kurs na prawo jazdy kat. B dla 6 osób. Ponadto uczestnicy projektu w dalszym du z Bystrojowicami, a od zachodu z Krzeczkowicami ciągu objęci są wsparciem ze strony pracowników socjalnych. Mogą liczyć na i Janowicami. Przez wieś przebiega droga powiatowa pomoc psychologiczną oraz wziąć udział w spotkaniach z doradcą zawodowym. z Chobrzan do Świątnik oraz kilka dróg gminnych.

Dane teleadresowe gminy: Urząd Gminy w Samborcu, Samborzec 43, 27-650 Samborzec, woj. świętokrzyski e • tel. (15) 831 44 43; (15) 831 45 82, fax. (15) 831 45 83 e-mail: [email protected] • strona internetowa: www.samborzec.pl • Biuletyn Informacji Publicznej: www.bip.samborzec.pl