Poznań 2014 Raport O Stanie Miasta Spis Treści

Poznań 2014 Raport o stanie miasta Spis treści

Profil miasta / 3 Powierzchnia / 7 Ludność / 10 Gospodarka / 24 Innowacyjność i kreatywność / 28 Atrakcyjność inwestycyjna / 36 Otoczenie biznesu / 41 Aktywność gospodarcza / 46 Rynek pracy / 61 Edukacja / 67 Nauka / 75 Dostępność komunikacyjna / 77 Infrastruktura techniczna i informatyczna / 86 Warunki życia / 90 Planowanie rozwoju miasta / 134 Promocja oraz współpraca krajowa i międzynarodowa / 137 Finansowanie rozwoju Miasta / 142 Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców / 148 Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne / 154 3 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Profil miasta

i Warszawę, do granicy z Białorusią w Terespo- Poznań, tak jak i cała Wielkopolska, znany jest Profil miasta lu. W mieście znajduje się międzynarodowy w Polsce z tradycji dobrej gospodarki, wysokiej Port Lotniczy Poznań-Ławica, posiadający dwa dyscypliny pracy oraz oszczędności. Skutecznie nowoczesne terminale pasażerskie i terminal wykorzystuje sprzyjające warunki zaistniałe po Poznań, jedno z najstarszych i największych cargo oraz terminal dla ruchu general avia- transformacji ustrojowej i gospodarczej w Pol- miast Polski, jest historyczną stolicą regionu tion. Lotnisko zapewnia regularne połączenia sce. W mieście dynamicznie rozwinął się in- wielkopolskiego, w którym przed 1000 lat na- z miastami europejskimi, w tym z największy- stytucjonalny system otoczenia biznesu, który rodziło się państwo polskie. Dziś Poznań stano- mi metropoliami, takimi jak Londyn, Madryt, stanowi sieć instytucji finansowych, firm kon- wi ważny ośrodek przemysłu, handlu, kultury, Paryż, Rzym czy Frankfurt nad Menem. Rocz- sultingowych, organizacji zrzeszających przed- szkolnictwa wyższego i nauki. Należy również nie korzysta z niego ponad milion pasażerów. siębiorców, uczelni i szkół o biznesowym profi- do wiodących pod względem ekonomicznym Na terenie miasta znajduje się także wojskowe lu edukacji. Coraz większym zainteresowaniem miast w Polsce. lotnisko Krzesiny z bazą samolotów wielozada- przedsiębiorców cieszą się inicjatywy klastro- niowych F-16. we oraz oferta podstref Kostrzyńsko-Słubickiej Poznań, jako jedyne polskie miasto poza War- Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Obecny, dobry szawą, leży na skrzyżowaniu dwóch bazowych Poznań zaliczany jest do miast zurbanizowa- rozwój gospodarczy miasta, o czym świadczy korytarzy transeuropejskiej sieci transportowej nych. Prawie 44% jego powierzchni, wynoszą- najwyższy w Polsce (po Warszawie) poziom TEN-T: Morze Północne – Bałtyk oraz Bałtyk – cej 262 km kw., stanowią tereny zabudowane. produktu krajowego brutto, jest wynikiem re- Adriatyk, pełniąc rolę bazowego miasta–węzła. W Poznaniu zamieszkuje 545 tys. osób, a gę- strukturyzacji dużych zakładów przemysło- Leży w połowie drogi pomiędzy Berlinem i War- stość zaludnienia wynosi 2,1 tys. mieszkańców wych oraz – w znacznym stopniu – rosnącej szawą, 160 km od granicy polsko-niemieckiej. na km kw. Poznań jest miastem o wysokim roli sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Stanowi ważne skrzyżowanie 7 dróg o znacze- poziomie infrastruktury technicznej. Ponad W gospodarce dominuje, podobnie jak w roz- niu międzyregionalnym i międzynarodowym. 90% mieszkańców korzysta z sieci wodocią- winiętych miastach europejskich, sektor usług. Przez Poznań przebiega odcinek autostrady A2 gowej i kanalizacyjnej, a ponad 80% z gazo- Silny jest także sektor produkcyjny, szczegól- z Konotopy k. Warszawy do Świecka (z 26 km wej. W mieście znajduje się 248 tys. mieszkań. nie przemysł motoryzacyjny, farmaceutyczny, obwodnicą autostradową w południowej czę- Przeciętne mieszkanie zajmuje powierzchnię elektromaszynowy, chemiczny i spożywczy. ści miasta). Będzie ona docelowo prowadzić 65 m kw. i zamieszkuje w nim średnio mniej Do czołowych producentów w skali kraju na- od granicy polsko-niemieckiej, przez Poznań niż 2,5 osób. leżą w swoich branżach: Apator Powogaz SA,

powrót do spisu treści 4 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Profil miasta

Bridgestone Poznań Sp. z o.o., ExideTechnolo- imprez i wystaw targowych, w których uczest- przemysłowa, przede wszystkim motoryzacyj- gies SA, GlaxoSmithKline Pharmaceuticals SA, niczy ponad 12 tys. wystawców z 70 krajów na, spożywcza i farmaceutyczna, oraz handel H. Cegielski Poznań SA, Nivea Polska Sp. z o.o., świata. Międzynarodowe Targi Poznańskie i usługi. Szczególnie dynamicznie rozwija się Polska Kompania Piwowarska SA, Unilever Pol- są niekwestionowanym liderem wśród pol- rynek powierzchni biurowych na wynajem ska SA, Volkswagen Poznań Sp. z o.o., Wrigley skich wystawców; posiadają ponad połowę oraz zewnętrznych usług biznesowych, głów- Poland Sp. z o.o. W Poznaniu działa ponad 100 krajowego rynku powierzchni wystawienni- nie ITO i F&A. Dwie trzecie kapitału zagranicz- tys. podmiotów gospodarczych, a liczba pod- czej i ponad 40% rynku wystawców. Są także nego pochodzi z Niemiec, Wielkiej Brytanii, miotów z udziałem kapitału zagranicznego jest największym organizatorem targów w Euro- Francji, Japonii i USA, a do największych inwe- jedną z największych w Polsce. Poziom bezro- pie Środkowo-Wschodniej. Zajmują 25. miej- storów należą: Beiersdorf, Bridgestone, Glaxo- bocia w Poznaniu należy od lat do najniższych sce pod względem wielkości posiadanej in- SmithKline, Grupa Dalkia, Exide Technologies, w kraju i nie przekracza 5%. frastruktury w Europie. Jako jedyny ośrodek Kronospan Holding, Mars, Metro, Neinver, SAB- w Polsce, Poznań jest ujęty w światowym ran- Miller, Volkswagen, Unilever oraz Von der Hey- W gospodarce Poznania coraz większą rolę kingu miast targowych AUMA. den Group. W Poznaniu działają także centra odgrywa innowacyjność i sektory kreatywne, usług informatycznych, projektowych i finan- w tym silne środowisko startupów. W mie- Poznań jest jednym z głównych ośrodków sowo-księgowych oraz B+R tak znanych firm, ście funkcjonuje Concordia Design – pierwsze lokalizacji inwestycji zagranicznych. Kluczo- jak m.in.: Arvato, BAE Systems, Bridgestone, Ca- w Polsce centrum designu i kreatywności dla we atuty Poznania, które decydują o wyso- pgemini, Carlsberg, Ciber, DFDS, Duni, Egnyte, biznesu oraz nowoczesna uczelnia projektowa- kiej atrakcyjności inwestycyjnej, to: poten- Exide Technologies, Franklin Templeton Invest- nia School of Form. Powstają nowe platformy cjał kapitału ludzkiego, wysokie kwalifikacje ments, GFT, GlaxoSmithKline, Grace, Grant i sieci współpracy wspierające rozwój klasterin- i poziom znajomości języków obcych wśród Thornton, Holicon, HolidayCheck, IKEA, Itella, gu i nowoczesnych technologii. mieszkańców, wysoka jakość życia, rozwinię- Jeronimo Martins, Kennametal, Kleffmann, ta sieć krajowych i międzynarodowych połą- MAN, Mentor Graphics, McKinsey&Company, Poznań, mimo wzrastającej konkurencji, jest czeń komunikacyjnych, dostępność nowocze- Mars, Microsoft, Mirantis, NTT Data, Open Text, niekwestionowaną stolicą handlową Polski. snej powierzchni biurowej najwyższej klasy. Orange, Owens-Illinois, Polaris Laboratories, Corocznie na powierzchni 150 tys. m kw. or- Od 1990 r. zainwestowano w mieście ponad Propex, Roche, Samsung, Schulman, Siemens, ganizowanych jest 100 zróżnicowanych te- 9 mld USD. Największym zainteresowaniem in- Sii, Savvis, Telcordia, Unilever, Veolia, Wavin, Wi- matycznie, krajowych i międzynarodowych westorów zagranicznych cieszy się produkcja kia, Carl Zeiss.

powrót do spisu treści 5 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Profil miasta

Na rozwój Poznania duży wpływ ma także 120 tys. studentów. Największą uczelnią mia- Krajowe i zagraniczne badania jakości życia możliwość korzystania z funduszy unijnych. sta jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, w Poznaniu potwierdzają, że miasto oferuje do- Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej (UE) w którym kształci się co trzeci poznański stu- bre warunki do życia. Także mieszkańcy wyso- Miasto Poznań oraz firmy i organizacje działają- dent. Chętni do studiowania mają do wyboru ko oceniają możliwości, jakie stwarza Poznań. ce w Poznaniu pozyskały z niej ponad 4 mld zł. ponad 200 kierunków nauczania. Działalność Coraz większe znaczenie w jego rozwoju ma Najwięcej środków przeznaczono na rozbudo- naukową uczelni uzupełnia 40 placówek na- przemysł czasu wolnego, który przyczynia się wę infrastruktury transportowej i technicznej ukowo-badawczych i rozwojowych. Środowi- do ożywienia rozwoju społeczno-gospodar- i bazy naukowo-akademickiej oraz realizację sko naukowo-akademickie aktywnie uczest- czego i polepszenia jakości życia. W mieście programów naukowo-badawczych i dydak- niczy w budowaniu gospodarki opartej na działa 9 publicznych teatrów i instytucji mu- tycznych. wiedzy. W Poznaniu działają lub powstają in- zycznych (w tym filharmonia), liczne prywatne terdyscyplinarne międzyuczelniane ośrodki teatry i grupy teatralne, wiele chórów i orkiestr, Poznań jest znaczącym ośrodkiem konferen- naukowo-badawcze, takie jak m.in.: Zespół In- 26 muzeów z rezerwatem archeologicznym cyjnym. Rocznie w mieście odbywa się ponad kubatorów Wysokich Technologii, Wielkopol- „Genius Loci”, kilkadziesiąt galerii i salonów 3 tys. konferencji, kongresów i spotkań. Powsta- skie Centrum Zaawansowanych Technologii, wystawowych, 11 kin, także z technologią 3D, ją nowe centra biurowo-konferencyjne, a po- Międzyuczelniane Centrum NanoBioMe- Biblioteka Raczyńskich z nowoczesnym gma- budowane gmachy Poznańskiego Centrum Fi- dyczne, Centrum Mechatroniki, Biomecha- chem głównym, Centrum Kultury Zamek oraz nansowego, Andersia Tower, Andersia Business niki i Nanoinżynierii, BioCentrum, Krajowe Brama Poznania – Interaktywne Centrum Histo- Centre, Malta Office Park, Malta House, Skalar Centrum Innowacji w Logistyce i e-Gospo- rii Ostrowa Tumskiego. Powstaje także gmach Office Center, Globis Center, PGK Centrum, Del- darce, Centrum Biologii Medycznej, Centrum Zamku Królewskiego. W Poznaniu odbywają ta Center, Omega Center, Nowe Garbary Office Badawcze Polskiego Internetu Optycznego. się znaczące festiwale i konkursy muzyczne. Center, Business Garden Poznań stały się jedną Współpraca gospodarki i nauki rozwija się Do najważniejszych z nich zaliczają się Mię- z wizytówek miasta. także dzięki działalności poznańskich parków dzynarodowe Konkursy im. H. Wieniawskiego technologicznych – Poznańskiego Parku Na- (skrzypcowy i lutniczy), Międzynarodowy Fe- Poznań stanowi również silny ośrodek akade- ukowo-Technologicznego, Poznańskiego Par- stiwal Chórów Uniwersyteckich „Universitas micki i naukowy, należący do ścisłej czołówki ku Technologiczno-Przemysłowego, Centrum Cantat” oraz festiwale muzyki dawnej „Muzyka w kraju. W mieście działa 25 szkół wyższych, Zaawansowanych Technologii Nobel Tower dawna – persona grata” i Festiwal Barokowych w tym 8 publicznych, kształcących blisko oraz Inkubatora Biznes i Nauka. Smyczków i Strun. W mieście organizowane są

powrót do spisu treści 6 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Profil miasta

także: Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Ma- sportowo-rekreacyjny „Termy Maltańskie” oraz w Niemczech, Pozuelo de Alarcón w Hiszpanii, ski”, Malta Festival Poznań oraz Festiwal Jazzo- tor kolejki górskiej „Adrenaline”. Przez Poznań Rennes we Francji, Shenzhen w Chinach, Tole- wy „Made in Chicago”. przebiega Szlak Warty – prowadzący z Koni- do w USA) oraz z hrabstwem Nottinghamshire na do Santoka odcinek blisko 700 km szlaku w Wielkiej Brytanii. Poznań to duży ośrodek ruchu turystycznego. wodnego „Wielka Pętla Wielkopolski” z ogól- Miasto dysponuje blisko 9 tys. miejsc noclego- nodostępną przystanią dla kajaków i łodzi mo- Poznań – jako administracyjne centrum wo- wych w 55 hotelach, motelu, 5 schroniskach torowych. Wytyczone szlaki turystyczne, trasy jewództwa wielkopolskiego – jest siedzibą młodzieżowych, hostelach i na kempingu. Przy- rekreacyjne i rowerowe zachęcają do uprawia- Wojewody Wielkopolskiego i Marszałka Woje- ciąga turystów licznymi zabytkami architektury nia turystyki pieszej i rowerowej, a bogata in- wództwa Wielkopolskiego. Urzędują tutaj tak- świeckiej i sakralnej, reprezentującymi wszyst- frastruktura sportowa umożliwia uprawianie że władze powiatu poznańskiego ziemskiego. kie style i epoki historyczne. Do najcenniej- różnych dyscyplin sportowych oraz organizację W Poznaniu mają swoją siedzibę Związek Miast szych zabytków należy unikatowy w Europie dużych imprez. Polskich oraz Stowarzyszenie Gmin i Powia- zespół renesansowej zabudowy Starego Rynku tów Wielkopolski. Miasto Poznań jest ponadto z ratuszem, znajdujący się na obszarze histo- Miasto Poznań aktywnie współpracuje na are- członkiem Stowarzyszenia Metropolia Poznań, rycznego zespołu Poznania uznanego w 2008 r. nie międzynarodowej. Jest członkiem 8 organi- którego celem jest wsparcie społeczno-go- za Pomnik Historii. zacji i platform współpracy zrzeszających miasta spodarczego rozwoju obszaru liczącej milion i regiony: EuroCities, European Cities Marketing, mieszkańców aglomeracji poznańskiej. Atrakcyjne turystycznie są tereny zieleni miasta International Congress and Convention Associ- z rezerwatem Morasko oraz jedną z najwięk- ation, Le Club de Strasburg, Mayors for Peace, Poznań posiada najwyższą możliwą do uzyska- szych w Europie Palmiarnią Poznańską otoczo- Oder Partnerschaft, Poznan – Ille-et-Vilaine nia przez samorząd lokalny w kraju ocenę wia- ną zabytkowym parkiem Wilsona. W mieście Foundation, WHO Healthy Cities Network – rygodności kredytowej A- z prognozą stabilną, znajdują się 4 jeziora, umożliwiające uprawia- V Phase. Poznań utrzymuje stałą współpracę, nadaną przez międzynarodową agencję ratin- nie sportów wodnych i rekreację. Na Jeziorze obejmującą wymianę doświadczeń w zakresie gową Fitch Ratings. Maltańskim znajduje się jeden z najnowo- samorządności, kultury, oświaty, kultury fizycz- cześniejszych w Europie torów regatowych, nej, gospodarki komunalnej i pomocy społecz- a w jego otoczeniu m.in. całoroczny sztucz- nej, z 13 miastami partnerskimi (m.in. takimi, jak: ny stok narciarski, tor saneczkowy, kompleks Assen w Holandii, Györ na Węgrzech, Hannover

powrót do spisu treści 7 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Powierzchnia

Studium uwarunkowań i kierunków Powierzchnia 261,91 zagospodarowania przestrzennego km kw. miasta Poznania

Powierzchnia Poznania wynosi 261,91 km kw. Prawie 44% jego powierzchni stanowią tereny zurbanizowane. Większość gruntów miej- 181 Poznański Obszar skich stanowi własność komunalną (36,5%), uchwalonych mpzp Metropolitalny prywatną (28%) oraz Skarbu Państwa (27,5%). W strukturze własnościowej gruntów zachodzą niewielkie zmiany, wynikające z prowadzonego procesu uwłaszczeń na gruntach miejskich 42% Obszar Funkcjonalny oraz komunalizacji mienia. powierzchni objętych Miasta Poznania uchwalonymi mpzp Miasto Poznań posiada duże możliwości rozwojowe. W gminnym zasobie nieruchomości znajduje się około 900 ha terenów niezabu- Większość tych terenów posiada IV – VI klasę przestrzennego miasta Poznania”, na podsta- dowanych1, możliwych do przeznaczenia pod bonitacyjną gleb. Łącznie użytki rolne, tereny wie którego opracowywane są miejscowe pla- inwestycje (tereny te stanowią 3,5% łącznej leśne oraz tereny zielone stanowią 48% po- ny zagospodarowania przestrzennego (mpzp). powierzchni miasta). Obszarów pod dalszy wierzchni całego miasta. W grudniu 2014 r. na terenie Poznania obowią- rozwój miasta można szukać także na tere- zywało 181 uchwalonych mpzp obejmujących nach stanowiących aktualnie tereny użytków Główne założenia przestrzenne Poznania to obszar blisko 42% powierzchni miasta. rolnych, położonych na niezbyt urodzajnych klinowo-pierścieniowy system zieleni w mie- gruntach nie w pełni użytkowanych rolniczo. ście oraz układ komunikacyjny podzielony Do prac nad weryfikacją oraz uaktualnieniem na ramy. Kierunki rozwoju przestrzennego zapisów „Planu zagospodarowania przestrzen- 1 Główne lokalizacje to tereny na Strzeszynie, Morasku, miasta zostały wyznaczone w „Studium uwa- nego województwa wielkopolskiego” przystą- Radojewie, Umultowie, Kiekrzu, Pokrzywnie, Michało- wie, os. Lotników. runkowań i kierunków zagospodarowania piło także Województwo Wielkopolskie.

powrót do spisu treści 8 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Powierzchnia

Miasto Poznań, ze względu na pełnioną funkcję Struktura powierzchni Poznania w systemie osadniczym kraju oraz znaczenie społeczno-gospodarcze w procesach rozwo- 2% 4% Nieużytki Tereny różne jowych2, stanowi główny element struktury 3% przestrzennej Wielkopolski. Jako główny ośro- Tereny pod wodami dek Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego (POM)3 skupia największą część potencjału roz- wojowego województwa wielkopolskiego, sta- 32% nowiąc o konkurencyjności regionu. W ramach Użytki rolne Wielkopolskiego Regionalnego Programu Ope- racyjnego na lata 2014-2020 dla miejskiego obszaru funkcjonalnego Poznania, w obrębie POM, wyznaczono zasięg realizacji Zintegro- wanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT), obej- mujący 22 gminy: Poznań, Buk, Czerwonak,

2 Zgodnie z Koncepcją Przestrzennego Zagospodaro- wania Kraju 2030, miejskie obszary funkcjonalne, de- finiowane jako układy osadnicze ciągłe przestrzennie, 44% Grunty zabudowane złożone z odrębnych jednostek administracyjnych, są i zurbanizowane ważnym elementem polityki regionalnej. 3 Miasto Poznań wraz z powiązanym z nim funkcjonal- nie otoczeniem, czyli gminami powiatu poznańskiego, znajdującymi się maksymalnie 25 km od Poznania; miasta powiatowe (Szamotuły, Oborniki, Wągrowiec, Gniezno, Września, Środa Wielkopolska, Śrem, Kościan, Grodzisk Wielkopolski, Nowy Tomyśl), stanowiące ze- wnętrzny pierścień miast obszaru metropolitalnego; 15% gminy: Skoki i Czempiń oraz Duszniki, Kaźmierz, Ro- Grunty leśne goźno, Kiszkowo, Łubowo, Czerniejewo, Nekla, Domi- i zadrzewienia nowo, Zaniemyśl, Brodnica, Granowo, Opalenica.

powrót do spisu treści 9 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Powierzchnia

Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kór- Struktura terenów zabudowanych nik, Luboń, Mosinę, Murowaną Goślinę, Oborni- i zurbanizowanych w Poznaniu ki, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnicę, Skoki, 6% Stęszew, Suchy Las, Swarzędz, Szamotuły, Śrem, Zurbanizowane tereny Tarnowo Podgórne oraz powiat poznański. niezabudowane 15% Inne tereny zabudowane 29% Tereny mieszkaniowe

10% Tereny przemysłowe 30% Tereny komunikacyjne 10% Tereny rekreacyjno- -wypoczynkowe

powrót do spisu treści 10 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Ludność 545,7 tys. 31% mieszkańców wykształcenie wyższe W Poznaniu mieszka 545,7 tys. osób4. Na 100 mężczyzn przypada blisko 115 kobiet. Media- na wieku mieszkańców Poznania wynosi 39 lat, w tym mężczyzn 38 lat, a kobiet 42 lata. 39 lat 62% Ludność w wieku produkcyjnym stanowi 62% mediana wieku w wieku produkcyjnym ogółu mieszkańców, w tym blisko 2/3 należy do grupy mobilnej (18–44 lata). Stosunkowo naj- liczniejszą grupę mieszkańców stanowią osoby w wieku 25–34 lat (18,5%). Od 2007 r. liczebność 51% 0,4% osób w wieku produkcyjnym zmniejsza się (po- w związku małżeńskim cudzoziemców dobnie jak w wieku przedprodukcyjnym do 18 lat), a wzrasta udział grupy poprodukcyjnej (od 59/64 lat). Spowodowane jest to wydłużaniem się życia mieszkańców przy równoczesnym ni- 0,2‰ -3,4‰ skim poziomie liczby urodzeń oraz migracją przyrost naturalny saldo migracji osób w wieku produkcyjnym, szczególnie rodzin z dziećmi. Od 20 lat w Poznaniu notuje się stały wzrost średniej długości życia. Średnia długość realizowany był unijny mini-program CREATOR Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego życia5 mężczyzn wynosi 75,1 lat, a kobiet – 81,4 „Tworzenie wzrostu gospodarczego poprzez Ludności i Mieszkań 2011 pokazują, że ponad lat. Na terenie województwa wielkopolskiego odpowiedź na wyzwania i szanse wynikające ze połowa mieszkańców Poznania to osoby pozo- zmian demograficznych”, który skupił się na kwe- stające w związku małżeńskim, 49% to osoby stii postrzegania starzejącego się społeczeństwa samotne, w tym jedna trzecia to kawalerowie 4 Dane za 2014 r. 5 Dane za 2014 r. jako szansy na regionalny rozwój gospodarczy. lub panny. Mieszkańcy Poznania są dobrze

powrót do spisu treści 11 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

wykształceni. Najwięcej legitymuje się wy- Ludność w Poznaniu kształceniem średnim i policealnym (37%) oraz wyższym (30%). 600 Od 2006 r. w Poznaniu odnotowuje się dodatni przyrost naturalny. Na koniec grudnia 2014 r. 590 wyniósł on 0,2‰. Rocznie w Poznaniu rodzi się 5,7 tys. dzieci. Pomimo tego wskaźnik dziet- ności ogólnej, wynoszący zaledwie 1,178, nie 580 gwarantuje prostej zastępowalności pokoleń.

W mieście rocznie umiera 5,6 tys. osób, głów- 570 nie na choroby cywilizacyjne. Mediana wieku osób zmarłych wynosi 77,6 lat. Jedynym czyn- 560 nikiem wpływającym na zmniejszanie się liczby tys. osób mieszkańców Poznania jest ubytek migracyjny, wynoszący w 2014 r. -3,4‰. Większość osób 550 migruje na teren województwa wielkopolskie- go6. Najwięcej z nich (80%) wybrało na swoje 540 nowe miejsce zamieszkania obszar powiatu poznańskiego, przede wszystkim Luboń, Plewi- ska, Swarzędz, Komorniki, Suchy Las, Skórzewo, 530 Rokietnicę, Dąbrówkę, Koziegłowy i Kamion- ki. Mieszkańcy województwa wielkopolskiego 520 stanowią także dominującą grupę wśród osób, 1985 1990 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014

6 Na ponad 7,1 tys. osób, które w 2014 r. wymeldowały się na stałe z Poznania, 5,6 tys. wyemigrowało na teren województwa wielkopolskiego.

powrót do spisu treści 12 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

które przeprowadziły się do Poznania7. Według Struktura ludności w Poznaniu wg ekonomicznych grup wieku badań Urzędu Statystycznego w Poznaniu na jedną osobę dojeżdżającą do pracy z Pozna- nia do innej miejscowości przypadają 4 osoby 16% Wiek przyjeżdżające do pracy do Poznania. Do mia- 22% przedprodukcyjny sta codziennie dojeżdża ponad połowa pra- Wiek poprodukcyjny cujących mieszkańców Czerwonaka, Lubonia i Suchego Lasu. Jednocześnie co piąty pracu- jący mieszkaniec Poznania dojeżdża do pracy w innej miejscowości. Najczęściej są to Komor- niki, Tarnowo Podgórne i Suchy Las. Mimo iż Poznań staje się coraz atrakcyjniejszym miejscem zamieszkania dla cudzoziemców, liczba zameldowanych obcokrajowców jest stosunkowo niewielka. W mieście mieszka ok. 2,8 tys. obywateli innych państw. Pochodzą oni z ponad 100 krajów, głównie europejskich (70%). Obywatele Unii Europejskiej stanowią 27% imigrantów. Najwięcej imigrantów przybyło z Ukrainy, Niemiec, Białorusi i Rosji. Miasto Po- znań uczestniczyło w międzynarodowych projektach unijnych mających na celu integrację cudzoziemców: OPENCities, w ramach którego

7 W 2012 r. co drugi imigrant mieszkał poprzednio na terenie województwa wielkopolskiego, z tego co trzeci przeprowadził się do Poznania z terenu powiatu po- znańskiego. 62% Wiek produkcyjny

powrót do spisu treści 13 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

wypracowano lokalny plan działania dla mode- Ludność w Poznaniu wg ekonomicznych grup wieku lu miasta otwartego, prowadzącego strategię przyciągania i zatrzymywania w miastach ka- pitału ludzkiego, oraz polsko-niemieckim pro- 450 000 jekcie AMIGA (Aktywni Migranci na Lokalnym Rynku Pracy), obejmującym działania na rzecz 400 000 integracji cudzoziemców i poprawy jakości ich

życia w mieście. 350 000

Prognoza demograficzna opracowana przez 300 000 Główny Urząd Statystyczny (GUS) przewidu- je – charakterystyczny także dla większości 250 000 dużych polskich miast – postępujący spadek liczby ludności w Poznaniu. Do 2050 r. zalud- tys. osób 200 000 nienie w mieście zmniejszy się do ok. 402 tys. osób. Spadek liczby ludności dotyczyć będzie zarówno wieku przedprodukcyjnego (o 38%), 150 000 jak i produkcyjnego (o 34%). Zwiększy się natomiast liczba ludności w wieku poprodukcyj- 100 000 nym (o 5%). Prognoza, w której uwzględniono zróżnicowanie trendów wśród grup wieko- 50 000 wych poniżej 24 roku życia, obok ogólnego spadku liczby ludności Poznania wskazuje 0 także na przejściowe wzrosty liczebności grup 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014 dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 12 lat do

2019 r., od 13 do 15 lat w latach 2017–2024, od Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny 16 do 18 lat w latach 2024–2031 oraz od 19 do

powrót do spisu treści 14 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

24 lat w latach 2024–2031. Według prognozy Struktura ludności w Poznaniu wg stanu cywilnego GUS, odmienna sytuacja wystąpi w powiecie 7% poznańskim, gdzie do 2050 r. ludność zwiększy Rozwiedziony, rozwiedziona się o ponad połowę i wyniesie 555 tys. osób. W rezultacie w 2050 r. ludność zamieszkująca 10% obszar aglomeracji poznańskiej, obejmującej Wdowiec, wdowa Poznań i powiat poznański, wzrośnie o ok. 6% 32% i wyniesie 957 tys. osób. Kawaler, panna

51% Żonaty, zamężna

powrót do spisu treści 15 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Ludność w Poznaniu wg stanu cywilnego

40 %

0 1960 1970 1978 1988 2002 2011

Kawaler, panna Żonaty, zamężna Wdowiec, wdowa Rozwiedziony, rozwiedziona

powrót do spisu treści 16 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Ludność w Poznaniu wg poziomu wykształcenia

% 40

0 1960 1970 1978 1988 2002 2011

Wyższe średnie zasadnicze zawodowe i podstawowe

powrót do spisu treści 17 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Przyrost naturalny w Poznaniu

10 000

9 000

8 000

7 000

6 000

5 000 osoby

4 000

3 000

2 000

1 000

0 1985 1990 1999 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014

Urodzenia Zgony

powrót do spisu treści 18 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Urodzenia wg kolejności urodzenia dziecka przez matkę

30 % (urodzenia żywe% (urodzenia = 100) 20

0 1 2 3 4 5 6 i więcej

powrót do spisu treści 19 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Zgony w Poznaniu wg wybranych przyczyn

350

300

250

200

150 zgony na 100 tys. ludności zgony

100

0 Nowotwory Choroby układu Choroby układu Choroby układu Zewnętrzne Choroby układu Cukrzyca krążenia oddechowego trawiennego przyczyny zgonów nerwowego

powrót do spisu treści 20 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Saldo migracji w Poznaniu

0 1985 1990 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014

-2 na 1000 mieszkańców -4

-6

-8

powrót do spisu treści 21 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Kierunki migracji w Poznaniu

6000

5000

4000

3000 osoby

2000

1000

0 Zameldowania ogółem Wymeldowania ogółem

Miasta Wieś Zagranica

powrót do spisu treści 22 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Ruch migracyjny międzypowiatowy w Poznaniu wg ekonomicznych grup wieku

0 Saldo migracji międzypowiatowej Saldo migracji zagranicznej

-100

-200

-300

-400

-500 osoby

-600

-700

-800

-900

-1000

Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny

powrót do spisu treści 23 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Ludność

Prognoza demograficzna do 2050 r. dla Poznania

600

500

400

300 tys. osób

200

100

0 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050

powrót do spisu treści 24 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Gospodarka

(9. pozycja), Volkswagen Poznań SA (21. pozy- Gospodarka 86,4 tys. zł cja), Grupa Energetyczna Enea SA (22. pozycja), Grupa Muszkieterów (54. pozycja), GlaxoSmith- PKB per capita Kline Pharmaceuticals SA (57. pozycja), Żabka Poznań należy do najsilniejszych gospodarczo Polska Sp. z o.o. (73. pozycja), Kompania Piwo- miast Polski. Według szacunków GUS wartość warska SA GK (86. pozycja), Selgros Sp. z o.o. produktu krajowego brutto (PKB) wytworzone- 73% WDB (100. pozycja). Volkswagen Poznań Sp. z o.o. go w Poznaniu wyniosła w 2013 r. 47,4 mld zł, zajął 4. miejsce wśród największych polskich usługi a w przeliczeniu na mieszkańca 86,4 tys. zł, czyli eksporterów8, a sieć sklepów dyskontowych ponaddwukrotnie więcej niż w kraju i prawie Pepco Poland Sp. z o.o. została laureatem na- dwukrotnie więcej niż w województwie wiel- grody Dobra Firma dla najbardziej efektywnych kopolskim i była niższa jedynie od PKB wytwo- przedsiębiorstw działających w Polsce. rzonego w Warszawie. Gospodarka Poznania Podstrefa KS SSE jest zróżnicowana strukturalnie i dobrze rozwi- nięta gałęziowo. Dominuje w niej sektor usług, który tworzy blisko 73% wartości dodanej brut- to i jest miejscem pracy dla 78% ogółu pra- Oferuje ona inwestorom ulgi i ułatwienia w re- cujących w Poznaniu. Wartość dodana brutto alizacji przedsięwzięć. Korzysta już z niej naj- wytworzona w sektorze usług i przeliczona na większy inwestor zagraniczny w Poznaniu – nie- jednego pracującego wynosi ponad 224 tys. zł miecki koncern Volkswagen oraz amerykańska i jest najwyższa w Polsce, poza Warszawą. W go- korporacja Exide Technologies. spodarce dominują: handel, usługi finansowe, edukacja i rynek nieruchomości. Poznańskie firmy zajmują wysokie pozycje na prestiżowej „Liście 2000” największych pol- W Poznaniu utworzono podstrefę z 4 komplek- skich firm ogłaszanej corocznie przez dzien- 8 Do największych eksporterów w Poznaniu należą: sami Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy nik „Rzeczpospolita”. W pierwszej 100 uplaso- Volkswagen Poznań Sp. z o.o., GlaxoSmithKline Phar- maceuticals SA, Exide Technologies SA, SKF Polska SA Ekonomicznej o łącznej powierzchni 108,1 ha. wało się 8 poznańskich firm: Eurocash SA GK oraz Apator Powagaz SA.

powrót do spisu treści 25 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Gospodarka

Produkt krajowy brutto w Poznaniu

100

tys. zł na mieszkańca 40

0 1995 1999 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013

powrót do spisu treści 26 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Gospodarka

Źródła wytworzenia wartości dodanej brutto w Poznaniu

6,8% 0,1% Rolnictwo Budownictwo 35,8% Handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; 20,5% zakwaterowanie Przemysł i gastronomia; informacja i komunikacja 8,9% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomości

72,7% Usługi

27,9% Pozostała działalność usługowa

powrót do spisu treści 27 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Gospodarka

Najwięksi eksporterzy w Poznaniu

120

100

udział eksportu w sprzedaży w % 40

0 2009 2010 2011 2012 2013

Volkswagen GlaxoSmithKline Exide SKF Apator Poznań Sp. z o.o. Pharmaceuticals SA Technologies SA Polska SA Powogaz SA

powrót do spisu treści 28 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

Innowacyjność 122 918 mln zł i kreatywność jednostki B+R nakłady na innowacje

Miasto Poznań charakteryzuje się dużym po- 3 tencjałem naukowym i instytucjonalnym ukie- parki technologiczne Design runkowanym na innowacyjność i działania na rzecz gospodarki opartej na wiedzy. Według badań Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Po- znań jest jednym z wiodących w kraju ośrod- 816 mln zł ków innowacji w Polsce. W mieście działają nakłady na B+R Klastering 3 parki technologiczne9, stanowiące platformę współpracy gospodarki i nauki oraz kreujące przyjazne środowisko dla rozwoju innowacji: budowany przez Miasto Poznań Poznański Park Naukowo-Technologiczny10, afiliowany Park Technologiczno-Przemysłowy, Poznański przy Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mic- Startup Poznań kiewicza, prywatny park naukowo-technolo-

9 Prywatne parki technologiczne działają lub powsta- ją także wokół Poznania: YouNick (Nickel Technology 10 W strukturze parku działalność prowadzą m.in.: Park Poznań) w Złotnikach, ukierunkowany na wspie- Centrum Wspierania Innowacji, Centrum Zaawanso- giczny Nobel Tower, a także Inkubator Biznes ranie rozwoju branży biotechnologicznej oraz sektora wanych Technologii Chemicznych, Centrum Badań i Nauka. W Poznaniu działają lub powstają mul- IT, na terenie którego działa także Nickel BioCentrum; Akustycznych, Centrum Zastosowań Informatyki, Po- tidyscyplinarne ośrodki badawcze nowocze- Park Technologiczny INEA PARK w Wysogotowie wraz znańskie Laboratorium Radiowęglowe, Laboratorium z dużym nowoczesnym Data Center; Eureka Techno- Izotopowe, Centrum Analityki i Diagnostyki Medycz- snych technologii, m.in. takie, jak: Zespół Inku- logy Park w Dąbrowie, którego celem jest pomoc we nej, Laboratorium Technologii Mowy i Języka oraz batorów Wysokich Technologii, Wielkopolskie wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań i inkubowaniu Centrum Archeologiczne. W ramach PPNT działa rów- nowo powstających firm. nież Inkubator Technologiczny. Centrum Zaawansowanych Technologii,

powrót do spisu treści 29 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

Międzyuczelniane Centrum NanoBioMedycz- własności intelektualnej i przemysłowej, a tak- Centrum Klasteringu – platforma klastrowa ne, Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Na- że Wielkopolskiego Instytutu Jakości, Instytutu skupiająca liderów oraz partnerów inicjatyw noinżynierii, BioCentrum, Krajowe Centrum Logistyki i Magazynowania. Poznańskie szkoły klastrowych w regionie. Poznańskie firmy, Innowacji w Logistyce i e-Gospodarce, Cen- wyższe i ośrodki B+R, przy współpracy z sa- szkoły wyższe i ośrodki naukowo-badawcze trum Biologii Medycznej, Centrum Badawcze morządem lokalnym i przedsiębiorstwami, re- uczestniczą w licznych regionalnych13 inicja- Polskiego Internetu Optycznego. Przy wspar- alizują także wspólne projekty ukierunkowane tywach klastrowych, m.in. takich, jak: Wielko- ciu Miasta Poznania funkcjonują także inku- na innowacyjność, np.: Wielkopolska Platforma polski Klaster Meblowy, Wielkopolski Klaster batory przedsiębiorczości i centra transferu Innowacyjna, konkurs dla przedsiębiorczych Mebel Design, Wielkopolski Klaster Chemicz- technologii. W mieście działają 4 akademickie „Poznańskie Innowacje”, projekt „System wielo- ny, Wielkopolski Klaster Motoryzacyjny, Wiel- inkubatory przedsiębiorczości11, Inqbator w ra- strumieniowej komunikacji masowej integrują- kopolski Klaster Zaawansowanych Technik mach PPNT oraz 11 centrów transferu tech- cy marketing bezpośredni i pośredni z weryfi- Automatyzacji Elprotech, Wielkopolski Klaster nologii12. Poznańscy przedsiębiorcy i naukow- kacją rezultatów online, jako podstawa nowej Branży Energii Odnawialnej, Wielkopolski Kla- cy mogą także korzystać z oferty Fundacji na usługi skierowanej do klientów targowych ster Teleinformatyczny, Wielkopolski Klaster rzecz Rozwoju Politechniki Poznańskiej, która – SWEP” oraz resortowe projekty skierowane Zaawansowanych Technologii Budownictwa uruchomiła Ośrodek Doradztwa Proinnowacyj- do uczniów: Akademickie Centra Kreatywno- Tech-Bud-WIB, BioRegion Wielkopolska, Finet nego, świadczący usługi związane z ochroną ści i Uniwersytet Młodych Wynalazców. Osoby przy Regionalnej Izbie Rolno-Przemysłowej, w każdym wieku mogą także korzystać z ofer- Wielkopolski Klaster Medyczny, Klaster Meta- 11 Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości przy Uni- ty Laboratorium Wyobraźni – centrum nauki lowy, Klaster Budowlany, Klaster Spożywczy, wersytecie Ekonomicznym, Akademicki Inkubator otwartego w Poznańskim Parku Naukowo- Klaster Energii Odnawialnej, Zachodni Klaster Przedsiębiorczości przy Wyższej Szkole Komunikacji i Zarządzania, Poznański Akademicki Inkubator Przed- -Technologicznym. Tworzyw Sztucznych Plastopolis, Synerg IT siębiorczości oraz Preinkubator Akademicki UAM. Klaster Informatyczny. Fundacja Uniwersytetu 12 Centrum Innowacji, Rozwoju i Transferu Technologii Politechniki Poznańskiej, Centrum Transferu Techno- W Poznaniu działa Fundacja Klaster Poznań, im. Adama Mickiewicza założyła Waste Klaster, logii, Innowacji i Informatyzacji, Centrum Wspierania której celem jest działanie na rzecz łączenia Innowacji, Fundacja Przedsiębiorczości Akademickiej, i współpracy branży kreatywnej i branż po- Fundacja UAM, Ośrodek Innowacji NOT, Stowarzysze- 13 Uniwersytet Ekonomiczny i Uniwersytet Przyrodni- nie na rzecz Innowacyjności i Transferu Technologii krewnych z biznesem, wzrostu konkurencyj- czy są także członkami Klastra Spożywczego Południo- „Horyzonty”, Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu ności wielkopolskich firm, artystów i instytucji wej Wielkopolski Stowarzyszenie w Kaliszu, a Politech- Technologii UAM, Wielkopolski Instytut Jakości, Wiel- nika Poznańska została jednym z członków założycieli kopolski Klub Techniki i Racjonalizacji. miejskich, a także stowarzyszenie Wielkopolskie klastra Europolbudatom.

powrót do spisu treści 30 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

ukierunkowany na rozwiązywanie problemów W Poznaniu rozwijają się firmy w sektorach Szkoła Umiejętności Społecznych kształcą naj- związanych z gospodarką odpadami. Część kreatywnych, obejmujących – oprócz szkół więcej studentów wzornictwa w kraju. W mie- projektów klastrowych uzyskała dofinansowa- wyższych i jednostek naukowo-badawczych – ście działa pierwsze w Polsce centrum designu nie unijne. Projekty te wspierają Miasto Poznań technologie ICT, usługi w zakresie architektury, i kreatywności Concordia Design oraz mię- oraz Województwo Wielkopolskie, które orga- sztuki i mediów, wzornictwa i projektowania dzynarodowa wyższa szkoła projektowania nizuje w ramach wsparcia klasteringu konkursy mody, rzemiosło artystyczne, usługi finanso- School of Form, odbywają się tu Światowe Dni „Vouchery dla inicjatyw klastrowych”14, a także we, biznesowe i prawne. Stanowią one 22% Innowacji, targi arena DESIGN i moodFORM, wielkopolskie organizacje gospodarcze: Wiel- firm zarejestrowanych w Poznaniu i zatrudniają Art&Fashion Forum by Grażyna Kulczyk oraz te- kopolska Izba Przemysłowa-Handlowa i Wielko- 18% pracujących. Od 2001 r. liczba firm sektora matyczne konferencje i warsztaty. W działania polska Innowacyjna Sieć Kooperacji15, powoła- kreatywnego w mieście wzrosła o 64%, przede związane z promocją poznańskiego designu na przez Polską Izbę Gospodarczą Importerów wszystkim w grupie firm prowadzących działal- włącza się coraz aktywniej miejski i wojewódz- Eksporterów i Kooperacji oraz Wielkopolski ność o dużym wykorzystaniu wiedzy16. Ta gru- ki samorząd lokalny, organizując konkursy i re- Klub Kapitału. pa firm stanowi ponad 60% firm sektora kre- alizując projekty promujące wzornictwo mło- atywnego w Poznaniu. Miasto Poznań oraz 11 dego pokolenia projektantów oraz ułatwiające europejskich samorządów uczestniczyło w re- tworzenie sieci współpracy między przedsię- alizowanym w latach 2010–2013 międzynaro- biorstwami a projektantami, m.in.: projekt unij-

14 Celem konkursu jest wsparcie współpracy biznesu dowym unijnym projekcie partnerskim „CREA. ny „Design z Wielkopolski – promocja kultury i nauki przy realizacji prac badawczo-rozwojowych. RE – Creative Regions”. regionu”, program „Specjalistyczny program W 2014 r. w konkursie nagrodzono dwa podmioty wsparcia przedsiębiorstw w obszarze design”, z Poznania – Beyond.pl Sp. z o.o. oraz Wielkopolska Izbę Przemysłowo-Handlową. Poznań staje się znaczącym ośrodkiem designu. projekt o charakterze informacyjnym „Partner- 15 Partnerami Wielkopolskiej Innowacyjnej Sieci Ko- Poznański Uniwersytet Artystyczny oraz Wyższa ski związek nauki i postępu”. operacji są: Uniwersytet Ekonomiczny, Politechnika Poznańska, Uniwersytet Przyrodniczy, Wyższa Szko- ła Handlu i Rachunkowości, Wyższa Szkoła Logistyki, 16 Do grupy tej należą firmy prowadzące produkcję Kluczową rolę w podnoszeniu poziomu inno- Instytut Logistyki i Magazynowania, Instytut Włókien i usługi w zakresie technologii ICT (z wyjątkiem opro- wacyjności i konkurencyjności pełnią działa- Naturalnych, Poznański Park Naukowo-Technologicz- gramowania), usługi finansowe, prawne, biznesowe ny, Instytut Obróbki Plastycznej, Urząd Marszałkowski (konsulting, badania rynku), badania i rozwój oraz jące na terenie miasta przedsiębiorstwa. Do Województwa Wielkopolskiego, Urząd Miasta Pozna- szkolnictwo wyższe. W porównaniu z 2001 r. liczba najbardziej innowacyjnych pod względem nia oraz urzędy powiatowe z województwa wielkopol- firm prowadzących działalność o dużym wykorzysta- skiego. niu wiedzy zwiększyła się o 80%. wprowadzania nowych produktów i usług

powrót do spisu treści 31 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

należą przemysł motoryzacyjny, chemiczny, Zakłady Zielarskie Herbapol SA. Część z nich W prestiżowym rankingu najszybciej rozwija- gumowy i wyrobów z drewna. Najniższy po- należy do kategorii mikroprzedsiębiorstw, któ- jących się firm technologicznie innowacyjnych ziom innowacyjności występuje w przemyśle re wraz z małymi i średnimi firmami odnoszą w Europie Środkowej Deloitte Technology Fast spożywczym oraz produkcji z surowców mi- coraz więcej sukcesów w tej dziedzinie, także 50 Central Europe21 znalazły się 4 poznańskie neralnych. Według danych GUS roczne nakła- w skali międzynarodowej. W 2014 r. poznańska firmy: Netguru (5. miejsce), Insys K. Bartkowski, dy na działalność innowacyjną w przemyśle firma CARGAZ BIS Mariola Rewers STER, która P. Czekała Sp. J. sp. j. (49. miejsce), Goclever Sp. wynoszą 918 mln zł17, w tym ponad 75% na- opracowała innowacyjny alternatywny, dwu- z o.o. (17. miejsce), która po raz drugi zajęła tak- kładów przeznacza się na zakupy inwestycyjne paliwowy system zasilania dla silników wyso- że pierwsze miejsce w kategorii „Wielka Piątka”, maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi oraz koprężnych, oraz firma Jan Gumkowski „Biuro oraz spółka Currency One S.A., która zajęła 10. środków transportu. Na działalność badawczą Techniczno-Inżynierskie”, która opracowała in- miejsce w kategorii „Wschodzące Gwiazdy”. i rozwojową wydatkuje się jedynie niecałe 5%. nowacyjny palnik na pellet z obrotową komo- rą spalania, znalazły się w gronie 12 laureatów W 2014 r. w VIII edycji konkursu Samorządu Według Instytutu Badań Ekonomicznych kolejnej edycji akceleratora zielonych techno- Województwa Wielkopolskiego promującego Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu do firm logii GreenEvo19. Poznańska spółka Zylia Sp. z o. najbardziej innowacyjne firmy produkcyjne o najwyższym poziomie innowacyjności na- o. za System Rejestracji Dźwięku Przestrzen- i usługowe „i-Wielkopolska – Innowacyjni dla leżą18: Biofarm Sp. z o.o., INEA SA, Komputro- nego AudioSense 3D otrzymała wyróżnienie Wielkopolski” w kategorii „Innowacyjna Inwen- nik SA, AFT Sp. z o.o., ENEA SA, Elektromontaż w konkursie Polskie Produkty Przyszłości20. cja” laureatami zostali Wielkopolskie Centrum Poznań SA, BBI Zeneris Narodowy Fundusz Onkologii im. M. Skłodowskiej Curie wraz z Pol- Inwestycyjny SA, Wielkopolskie Centrum ską Grupą Badań Nowotworów Głowy i Szyi, 19 Celem akceleratora, utworzonego przez Minister- Wspierania Inwestycji Sp. z o.o., MATYLBUD stwo Środowiska, jest utworzenie marki GreenEvo, w kategorii „Mikro przyszłości” nagrodzona zo- Sp. z o.o., APEXIM AB Przedsiębiorstwo Wielo- która ma gwarantować wysoką jakość zielonych tech- stała poznańska firma Airoptic Sp. z o. o. Urząd nologii z Polski. Pod tą marką akcelerator promuje na branżowe Adam Baranowski, Harpo Sp. z o.o., świecie najlepsze polskie technologie w dziedzinie DYVICOM SA, Przedsiębiorstwo Wielobranżo- ochrony środowiska. 21 Ranking Deloitte Technology Fast 50 skupia naj- 20 we TOOLFAS Sp. z o.o., DGA SA, Poznańskie Celem konkursu organizowanego przez Polską szybciej rozwijające się środkowoeuropejskie przed- Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, a finansowa- siębiorstwa technologicznie innowacyjne na podsta- nego przez Ministerstwo Gospodarki jest promocja wie wzrostu przychodów operacyjnych. W jego skład i upowszechnianie osiągnięć twórców innowacyjnych wchodzą trzy kategorie – główna „Technology Fast 50” 17 Dane za 2013 r. wyrobów i technologii, które mają szansę zaistnieć na oraz dwie podkategorie „Wschodzące Gwiazdy” i „Wiel- 18 Dane za 2010 r. polskim rynku. ka Piątka”.

powrót do spisu treści 32 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Jednostki prowadzące działalność organizuje także konkurs „Vouchery dla przed- badawczo-rozwojową w Poznaniu siębiorstw”, którego celem jest wsparcie współ- pracy biznesu i nauki przy realizacji prac badaw- 120 czo-rozwojowych. W 2014 r. w gronie laureatów tego konkursu znalazło się 9 firm z Poznania:

ICEbridge, Jakub Różański; ITTI Sp. z o.o.; Harpo 100 Sp. z o.o.; PMOFFICE Sp. z o.o.; Pracownia Pro- jektowa Marta Bartkowiak – architekt; ARP Ideas Sp. z o.o.; Nutridea Sp. z o.o.; Verax Systems Sp. 80 z o.o.; Airoptic Sp. z o.o. Wsparciu innowacyjno- ści wielkopolskich firm poświęcony jest także projekt „Kompleksowa Promocja Gospodarki 60

i Inwestycji w Wielkopolsce”, w ramach którego liczba współfinansowany jest udział firm w targach i misjach zagranicznych. Służą temu również Centrum Obsługi Inwestorów i Eksporterów, 40 sesje coachingowe dla firm i program „Dosko- nałe przedsiębiorstwo”22. 20 W Poznaniu dynamicznie rozwijają się startu- py, wspierane przez Miasto Poznań w ramach 0 22 „Doskonałe przedsiębiorstwo” to nowoczesne na- 2005 2010 2011 2012 2013 rzędzie on-line pozwalające przedsiębiorcom zbadać poziom rozwoju ich firm i gotowość do działalności innowacyjnej. Program generuje indywidualny scena- Jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe Podmioty gospodarcze Szkoły wyższe riusz rozwoju w oparciu o analizę problemów danego przedsiębiorstwa.

powrót do spisu treści 33 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

projektu „Startup Poznań”23. Dużym zaintere- Struktura nakładów na działalność sowaniem cieszą organizowane w Poznaniu badawczą i rozwojową w Poznaniu wydarzenia pn. „Startup Weekend” oraz „Star- tup Poznań_Hackathon”, skierowane do osób, które zaproponują najlepsze rozwiązania infor- matyczne wykorzystujące otwarte API miasta. 25% Trwają prace nad utworzeniem w Poznaniu Środki trwałe przestrzeni coworkingowej, wokół której mo- głaby być organizowana aktywność lokalnej 40% społeczności startupowej. Badania podstawowe Województwo Wielkopolskie posiada zaktu- alizowaną w 2015 r. „Regionalną Strategię In- nowacji dla Wielkopolski na lata 2015–2020”24, w ramach której wskazano 6 obszarów inte- ligentnych specjalizacji regionu: Biosurowce, Wnętrza przyszłości, Przemysł jutra, Rozwój oparty na ICT, Wyspecjalizowane procesy logistyczne, Nowoczesne technologie medyczne.

16% Prace rozwojowe 23 Projekt skupia inicjatywy skierowane do środowiska startupów oraz do innych osób prowadzących lub pla- nujących prowadzenie własnego biznesu. 24 Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2015–2020 (RIS3) jest podstawą wdrażania strategii Europa 2020 na poziomie regionalnym i krajowym 19% w nowej perspektywie finansowej 2014–2020. Badania stosowane

powrót do spisu treści 34 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

Zatrudnienie w jednostkach prowadzących działalność badawczo-rozwojową w Poznaniu

4500

4000

3500

3000

2500

2000

1500 liczba (w ekwiwalentach pełnego czasu pracy) 1000

500

0 2005 2010 2011 2012 2013

Jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe Podmioty gospodarcze Szkoły wyższe

powrót do spisu treści 35 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Innowacyjność i kreatywność

Nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle w Poznaniu

1000000

900000

800000

700000

600000

500000 tys. zł tys.

400000

300000

200000

100000

0 2005 2010 2011 2012 2013

powrót do spisu treści 36 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Atrakcyjność inwestycyjna

Strategia pozyskiwania inwestorów dla Miasta Atrakcyjność Poznania została ukierunkowana na pozyski- 9 mld USD wanie nowych i wspieranie już działających inwestycyjna BIZ inwestorów w branżach wytwarzających wy- soką wartość dodaną, a także generowanie zapotrzebowania na wykształconych i dobrze Poznań jest miastem atrakcyjnym dla inwesto- opłacanych pracowników w gospodarce opar- rów, zarówno krajowych jak i zagranicznych, 58 tej na wiedzy. Priorytetowymi dla Miasta sekto- ujmowanym w prestiżowych rankingach i ba- centrów usług rami gospodarki są: produkcja zaawansowana daniach. W rankingu atrakcyjności inwestycyj- technologicznie, Business Process Offshoring, nej Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową badania i rozwój, działalność kongresowo-wy- podregion Poznań znajduje się w grupie naj- stawiennicza oraz infrastruktura rekreacyjno wyższej atrakcyjności dla działalności zaawan- 4,8 mld zł -rozrywkowa. sowanej technologicznie, usługowej i prze- nakłady na inwestycje przedsiębiorstw mysłowej. Badania Związku Liderów Sektora Poznań jest jednym z głównych ośrodków lo- Usług Biznesowych (ABSL), Hays Poland oraz kalizacji inwestycji zagranicznych. Od 1990 r. Jones Lang LaSalle pokazują, że aglomeracja zainwestowano tutaj prawie 9 mld USD, czyli poznańska jest drugim w kraju najszybciej roz- w rankingach „European Cities&Regions of the 16,2 tys. USD na mieszkańca. Największym za- wijającym się ośrodkiem zewnętrznych usług Future” oraz „Polish Cities of the Future”, a tak- interesowaniem inwestorów zagranicznych biznesowych, szczególnie w zakresie usług że przez The Hacket Group w raporcie „Global cieszy się produkcja przemysłowa, przede F&A oraz ITO. W rankingu „The European Regio- Business Services Executive Insight” jako jedna wszystkim motoryzacyjna, spożywcza i farma- nal Growth Index (E-REGI)”, Poznań plasuje się z lokalizacji stwarzających najlepsze warunki do ceutyczna, oraz handel i usługi. Dwie trzecie w czołówce polskich atrakcyjnych lokalizacji tworzenia centrów usług wspólnych, charakte- kapitału zagranicznego pochodzi z Niemiec, dla inwestowania w rynek nieruchomości i dla ryzujących się dużą aktywnością w działaniach Francji, Wielkiej Brytanii, Japonii i USA, a do biznesu. Miasto zostało także wyróżnione przez wspierających inwestora, promocją projektu największych inwestorów należą: Apsys, Au- „Financial Times Business” oceniającym najlep- oraz korzystnymi kosztami prowadzenia dzia- chan, Beiersdorf, Bridgestone, Exide Technolo- sze lokalizacje dla inwestycji zagranicznych, łalności. gies, GlaxoSmithKline, IKEA, King Cross Group,

powrót do spisu treści 37 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Atrakcyjność inwestycyjna

Klepierre, Kronospan Holding, Mars, Metro, Ne- Pozycja w rankingu The European Regional Growth Index inver, SABMiller, TriGranit, Unilever, Veolia, Vol- (E-REGI) kswagen, Von der Heyden Group. Osobną gru- pę inwestorów zagranicznych stanowią firmy, 2011 2012 2013 2014 0 fundusze inwestycyjne oraz osoby prywatne, które obejmują udziały w już działających spół- 10 kach25.

20 Poznań to znaczący ośrodek przemysłu motoryzacyjnego w kraju. Obok Volkswagena, w Po- 30 znaniu inwestują także amerykański koncern

Exide Technologies, japoński koncern Bridge- 40 stone oraz szwedzkie firmy Plastal Group i SKF Aktiebolaget. Znaczące są także inwestycje 50 brytyjskiego koncernu farmaceutycznego Gla-

xoSmithKline, dzięki któremu Poznań stał się pozycja w rankingu 60 dużym ośrodkiem produkcji i dystrybucji leków w Europie Środkowo-Wschodniej. W przemysł 70 spożywczy inwestuje duży koncern amery- kański Mars, południowoafrykański SABMiller, 80 niemiecki HK Food oraz międzynarodowy Uni- lever. 90

100

Poznań Kraków Łódź Trójmiasto Warszawa Wrocław 25 Dotyczy to szczególnie spółek notowanych na gieł- dzie.

powrót do spisu treści 38 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Atrakcyjność inwestycyjna

W sektorze usług dynamicznie rozwija się ry- Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Poznaniu nek powierzchni biurowych na wynajem oraz zewnętrzne usługi biznesowe, szczególnie SSC i BPO. W Poznaniu w ciągu dwóch lat liczba 18 centrów usług nowoczesnych wzrosła o jedną piątą, a liczba osób w nich zatrudnionych o po- 16 łowę26. W mieście działają centra usług informatycznych, finansowo-księgowych, obsługi 14 klientów oraz B+R tak znanych zagranicznych 27 firm , jak m.in.: Arvato, BAE Systems, Bridge- 12 stone, Capgemini, Carlsberg, Ciber, DFDS, Duni, Egnyte, Exide Technologies, Franklin Temple- 10 ton Investments, GFT, GlaxoSmithKline, Grace, Grant Thornton, Holicon, HolidayCheck, IKEA, 8 Itella, Jeronimo Martins, Kennametal, Klef-

fmann, MAN, Mentor Graphics, McKinsey&- USD na mieszkańcatys. Company, Mars, Microsoft, Mirantis, NTT Data, 6 Open Text, Orange, Owens-Illinois, Polaris La- boratories, Propex, Roche, Samsung, Schulman, 4

26 Wzrost liczby zatrudnionych plasuje Poznań na 2 3. miejscu wśród głównych ośrodków usług dla biznesu w Polsce. 27 Inwestorzy centrów z kapitałem zagranicznym po- 0 chodzą z 14 krajów, w większości (60%) z krajów UE, 1990-1999 1990-2000 1990-2002 1990-2004 1990-2006 1990-2008 1990-2010 1990-2011 1990-2012 1990-2013 a ponad jedna czwarta z USA. Największym praco- dawcą są centra z kapitałem niemieckim. Centra usług w aglomeracji poznańskiej świadczą usługi w ponad 21 językach, głównie europejskich (angielski, polski, niemiecki i francuski).

powrót do spisu treści 39 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Atrakcyjność inwestycyjna

Siemens, Sii, Savvis, Telcordia, Unilever, Veolia, Struktura bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Poznaniu Wavin, Wikia, Carl Zeiss. wg kraju pochodzenia kapitału 16% Działające w Poznaniu centra nowoczesnych Inne usług biznesowych wspólnie z Miastem Po- znań realizują projekty skierowane do poten- cjalnych pracowników centrów – WorkGate, 3% Szwecja adresowany do studentów i absolwentów szkół 32% wyższych oraz Tydzień SSC/BPO skierowany do 4% Niemcy uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Za uru- Holandia chomienie, rozwój i szerokie wsparcie projektu WorkGate oraz popularyzację branży outsour- 5% cingowej w środowisku studenckim Miasto Po- Hiszpania znań otrzymało dwukrotnie wyróżnienie City Outsourcing Star przyznawane przez Fundację Pro Progressio dla organizacji osiągających najlepsze wyniki w branży i jej bezpośrednim otoczeniu biznesowym. 7% Międzynarodowy Na poznańskim rynku pojawili się także inwestorzy zagraniczni zainteresowani budownic- twem mieszkaniowym, nieruchomościami biurowymi czy obiektami wielofunkcyjnymi 8% i hotelowymi, m.in.: AKMMK Development, ECE Japonia Prime European Shopping Centre, Garvest Real 8% Francja Estate, Griffin Holdings, HMG International Development, Immobel, Longbridge, Monti, 8% 9% USA Wielka Brytania

powrót do spisu treści 40 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Atrakcyjność inwestycyjna

Puro Hotels, RED Real Estate Development, REF Znaczący udział w finansowaniu poznańskich Eastern Opportunities, Resolution Property, inwestycji, realizowanych zarówno przez in- Restaura, Ronson Development, SAP Property, westorów prywatnych, jak i publicznych, mają Skanska, SwedeCenter. środki unijne. Po wstąpieniu Polski do UE, Mia- sto Poznań oraz działające w mieście firmy i or- Część inwestorów lokuje swoje przedsięwzięcia ganizacje pozyskały z funduszy unijnych ponad w bezpośrednim sąsiedztwie granic Poznania, 4 mld zł. Dzięki unijnej pomocy w mieście po- na obszarze aglomeracji poznańskiej28. Korzy- wstała nowoczesna infrastruktura drogowa i ka- stają oni jednak z zasobów miasta, w tym po- nalizacyjna, nowe obiekty dydaktyczno-nauko- znańskiego rynku pracy i kadry naukowej. we, obiekty ochrony zdrowia, kultury i turystyki. Przy finansowaniu inwestycji Miasto Poznań Przedsiębiorstwa mające siedzibę w Poznaniu i spółki z udziałem Miasta korzystają także z po- rocznie inwestują kapitał w wysokości blisko mocy Europejskiego Banku Inwestycyjnego. 9 tys. zł na mieszkańca29. Oprócz firm prywatnych, duże środki angażują w Poznaniu także firmy, organizacje i instytucje publiczne – szkoły wyższe, szpitale, instytucje kultury, samorządy lokalne i regionalne. Prywatni inwestorzy kra- jowi coraz chętniej inwestują w powierzchnie biurowe, handlowe i usługowe oraz zewnętrz- ne usługi biznesowe.

28 Największą inwestycją ostatnich lat było uruchomienie w 2014 r. w podpoznańskich Sadach jednego z największych w Europie centrów logistycznych firmy Amazon, który utworzył 2 tys. stałych miejsc pracy. 29 W 2014 r. nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw wy- niosły 8,75 tys. zł w przeliczeniu na mieszkańca Pozna- nia.

powrót do spisu treści 41 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Otoczenie biznesu

Usługi bankowe i ubezpieczeniowe Otoczenie 38 Poznań charakteryzuje się dużą dostępnością banków usług bankowych. W mieście działa 277 placó- biznesu wek (centrale, oddziały, filie, agencje) należą- cych do 38 banków31. Największy udział w sieci placówek bankowych mają 3 banki: PKO Gospodarka Poznania posiada rozbudowa- 96 Bank Polski SA (11,6%), Bank Zachodni WBK ny instytucjonalny system środowiska bizne- imprez targowych SA (10,8%) oraz Pekao SA (10,8%). Duży udział su, który stanowi sieć instytucji finansowych, w rynku pośrednictwa finansowego ma sieć firm konsultingowych, instytucji zrzeszających spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredyto- przedsiębiorców, uczelni i szkół o biznesowym wych (SKOK). W Poznaniu działa 7 kas, dyspo- profilu edukacji. Do wiodących organizacji go- 300 tys. m kw. nujących 30 placówkami. spodarczych działających w Poznaniu należą nowoczesnej powierzchni biurowej m.in.: Polska Korporacja Organizatorów Targów Małe i średnie przedsiębiorstwa z Poznania i Wystaw Gospodarczych, Wielkopolska Izba i powiatu poznańskiego mogą korzystać z uła- Przemysłowo-Handlowa, Wielkopolska Izba Bu- twionego dostępu do kredytów bankowych downictwa, Wielkopolska Izba Rzemieślnicza, za pośrednictwem Poznańskiego Funduszu Wielkopolskie Zrzeszenie Prywatnego Handlu Pracodawców Osób Niepełnosprawnych Od- Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. – spółki Mia- i Usług, Polska Izba Gospodarcza Importerów, dział Wielkopolski, Wielkopolski Związek Praco- sta Poznania, PKO BP SA i Banku Gospodarstwa Eksporterów i Kooperacji, Wielkopolski Klub dawców, Wielkopolski Związek Pracodawców Kapitału, Stowarzyszenie Małych i Średnich Prywatnych. W mieście działają liczne bizneso- 30 Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Przedsiębiorstw. Miasto Poznań ściśle z nimi we ośrodki doradczo-szkoleniowe . Ośrodek Doradczo-Szkoleniowy Urzędu Miasta Pozna- współpracuje. W Poznaniu działa także Cen- nia, Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 30 trum Obsługi Inwestorów i Eksporterów Wo- Należą do nich m.in.: biura karier, Instytut Logistyki Sp. z o.o., Wielkopolski Klub Techniki i Racjonalizacji, i Magazynowania, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Wielkopolski Instytut Jakości, Centrum Informacji i Pla- jewództwa Wielkopolskiego. Przedsiębiorcy są Oddział w Poznaniu, Powiatowy Urząd Pracy, Poznań- nowania Kariery Zawodowej oraz Punkt Informacyjny także reprezentowani przez: Business Centre ski Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości, Poznańskie Europejskiego Funduszu Społecznego Wielkopolskie- Centrum Edukacji Ustawicznej i Praktycznej, Główny go Urzędu Pracy. Club Loża Wielkopolska, Polską Organizację Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urzędu 31 Dane na koniec 2014 r.

powrót do spisu treści 42 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Otoczenie biznesu

Krajowego SA. Fundusz32 jest jednym z najbar- niemal wszystkich firm ubezpieczeniowych Smaki Regionów. Targi odwiedza rocznie po- dziej aktywnych i efektywnych funduszy porę- działających w Polsce. nad 600 tys. osób. Najbardziej popularne wśród czeń kredytowych w Polsce. W Poznaniu działa zwiedzających imprezy to: Motor Show, Polagra także jeden z największych w Polsce fundusz Międzynarodowe Targi Poznańskie Tech, Food, Gastro, Smaki Regionów, Incest Ho- poręczeń kredytowych prowadzony przez Usługi dla biznesu oferują także Międzynarodo- tel, Taropak, PGA, Tour Salon, Hobby/Aquazoo, Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa we Targi Poznańskie Sp. z o.o. (MTP), w których Happy Baby. Według danych Polskiej Izby Prze- Wielkopolskiego SA, spółkę z większościowym Miasto jest od 2015 r. jedynym udziałowcem. mysłu Targowego, MTP mają wiodącą pozycję udziałem Województwa Wielkopolskiego. Inne Dysponują one największą w Polsce infra- na rynku targowym w Polsce, zarówno pod instrumenty finansowe ukierunkowane na uła- strukturą targową i konferencyjną – posiadają względem liczby organizowanych imprez tar- twienie dostępu do środków finansowych, 17 klimatyzowanych pawilonów o wysokim gowych, wystawców i zwiedzających, jak i wiel- szczególnie na przedsięwzięcia innowacyjne, standardzie i dużej powierzchni (blisko 128 kości sprzedanej powierzchni wystawienniczej. to fundusze kapitału zalążkowego33, Venture tys. m kw. w halach wystawienniczych i pra- Poznańskie targi są największym organizato- Capital, Business Angels oraz regionalne fundu- wie 29 tys. m kw. terenu otwartego) oraz 79 rem targów w Europie Środkowo-Wschodniej, sze pożyczkowe34. nowoczesnych sal konferencyjnych z unikalną, zajmują 25. miejsce pod względem wielkości liczącą 2 tys. miejsc, Salą Ziemi. Rocznie na te- posiadanej infrastruktury w Europie, a w Polsce W Poznaniu – dzięki sieci placówek towarzystw renie MTP organizowanych jest ponad 700 wy- są jedynym centrum wystawienniczym dyspo- ubezpieczeniowych lub za pośrednictwem darzeń, w tym blisko 100 imprez targowych35, nującym ponad 10 ha zadaszonej powierzchni agentów lub brokerów – dostępna jest oferta w których uczestniczy blisko 12 tys. wystaw- wystawienniczej. Jako jedyny ośrodek w Polsce, ców z blisko 70 krajów świata. Wśród organi- Poznań jest ujęty w światowym rankingu miast zowanych imprez szczególnie dużym zainte- targowych AUMA36. 32 Na koniec 2014 r. fundusz posiadał 464 aktywne po- resowaniem wystawców cieszą się: ITM Polska, ręczenia na kwotę 63,4 mln zł. 33 BIB Seed Capital oraz SpeedUp Group. Budma, Taropak, Gardenia i Tour Salon. Od kilku MTP, dysponujące ponad 17 tys. miejsc dla 34 Np.: Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Wielko- lat rozwijają się także imprezy targowe dla okre- uczestników konferencji, w obiektach Cen- polska Północ, Fundusz Pożyczkowy Wielkopolskiej ślonych segmentów rynku i klientów, jak Mo- trum Kongresowego Poznań – Targi organizują Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o., Fun- dusz Pożyczkowy Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości, tor Show, Poznań Game Arena, Tour Salon czy Fundusz Pożyczkowy Aktywna Wielkopolska ECDF-TI- SE, Fundusz Kredytu Technologicznego Banku Gospo- darstwa Krajowego. 35 W 2014 r. zorganizowano 69 imprez targowych. 36 33 miejsce.

powrót do spisu treści 43 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Otoczenie biznesu

rocznie37 blisko 500 kongresów, seminariów, ulic Roosevelta, Głogowskiej, Towarowej oraz systemu działa Ośrodek Doradczo-Szkolenio- konferencji, szkoleń, w których uczestniczy po- przy placu Andersa. Jedna czwarta budynków wy41, który w ramach różnych programów nad 500 tys. osób z całego świata, oraz ponad biurowych powstała w zachodniej części mia- i współpracy z organizacjami pozarządowymi 150 wydarzeń kulturalnych i sportowych oraz sta39, w rejonie ulic Bukowskiej, Bułgarskaiej i partnerami z Sieci Wspierania Przedsiębiorczo- spotkań firmowych. MTP Sp. z o.o. posiadają i Dąbrowskiego. Pozostała część powierzchni ści i Zatrudnienia organizuje bezpłatne szko- certyfikat „Profesjonalny Organizator Turystyki biurowej w Poznaniu zlokalizowana jest w pół- lenia dla MSP w ramach programów: „Biznes Biznesowej w Polsce” przyznany przez Polską nocno-wschodniej części miasta40. Mentor” i „Eksportowy Poznań”. Nawiązywanie Organizację Turystyczną. kontaktów biznesowych on-line między lokal- Wsparcie przedsiębiorczości nymi przedsiębiorcami z sektora MSP a poten- Powierzchnia biurowa W Poznaniu działa miejski system wspierania cjalnymi partnerami biznesowymi i klientami Poznań, z zasobami nowoczesnej powierzchni przedsiębiorczości skierowany zarówno do ułatwia Internetowa Giełda Małego Biznesu biurowej na poziomie ponad 300 tys. m kw., osób rozpoczynających działalność gospodar- MSPe-kontakt, a prowadzony w serwisie spo- (w większości oferowanej na wynajem) jest za- czą, jak i już funkcjonujących małych i średnich łecznościowym Facebook profil Poznań Biznes liczany do 7 największych rynków biurowych przedsiębiorców. Obejmuje on usługi doradcze Partner umożliwia interaktywną komunikację w Polsce (obok Warszawy, Krakowa, Wrocławia, i szkoleniowe, kompleksowy system informacji, z działającymi i potencjalnymi przedsiębiorca- Trójmiasta, Katowic i Łodzi). Rynek jest zróżni- e-usługi dla przedsiębiorców, usługi poręczania mi. Wspieraniu przedsiębiorczości służą takie cowany, powierzchnie biurowe dostępne są kredytów oferowane przez Poznański Fundusz programy, jak: program wspierania projektów w nowoczesnych budynkach biurowych, obiek- Poręczeń Kredytowych, program wspierania innowacyjnych, obejmujący takie projekty, jak tach wielofunkcyjnych i odrestaurowanych ka- przedsiębiorczości akademickiej. W ramach m.in.: „Pierwszy krok we własny biznes”42 i „Mię- mienicach. Ponad połowa powierzchni biuro- dzyuczelniana Sieć Promotorów Przedsiębior- wej znajduje się w budynkach zlokalizowanych czości Akademickiej”, Wielkopolska Platforma 38 sia Tower, Andersia Business Centre, Nowe Garbary Of- w centralnej części miasta , szczególnie wzdłuż fice Center, Szyperska Office Center oraz obiekty typu Innowacyjna, zawierająca najwięcej w kra- „mix-use”: Kupiec Poznański, Centrum Biznesu i Sztuki ju ofert współpracy nauki i biznesu, „Startup 37 W 2014 r. odbyło się 486 konferencji i kongresów Stary Browar. oraz 167 wydarzeń kulturalnych, sportowych, spotkań 39 Największymi biurowcami w tej części Poznania są firmowych i innych. Business Garden Poznań, PGK Centrum I i II, Poznań- 41 W 2014 r. z usług ośrodka skorzystało ponad 6 tys. 38 Główne nieruchomości biurowe zlokalizowane skie Centrum Biznesu oraz Omega Center. osób. w centrum Poznania to: Delta, Centrum Biurowe Glo- 40 Największym kompleksem biurowym w części 42 Program ten realizowany jest przez InQbator PPNT bis, Okrąglak, Poznańskie Centrum Finansowe, Ander- wschodniej jest kompleks Malta Office Park. Fundacji UAM w partnerstwie z Miastem Poznań.

powrót do spisu treści 44 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Otoczenie biznesu

Poznań”43 skierowany do środowiska startupów pomocy publicznej dla przedsiębiorców, obej- Województwa Wielkopolskiego, który aktyw- oraz osób prowadzących lub planujących pro- mującej program zwolnień z podatku od nienie współpracuje z uczelniami i instytucjami wadzenie własnego biznesu, a także projekt ruchomości w ramach pomocy de minimis, otoczenia biznesu. Realizowane są m.in. pro- obejmujący cykl zajęć z przedsiębiorczości programu zwolnień z podatku od nieruchomo- jekty unijne: „Kompleksowa Promocja Gospo- w poznańskich szkołach wyższych. Część pro- ści w ramach pomocy regionalnej na wspiera- darki i Inwestycji w Wielkopolsce”, oferujący jektów wspierających rozwój przedsiębiorczo- nie nowych inwestycji lub tworzenie nowych w ramach wsparcia dla małych i średnich firm ści uzyskała dofinansowanie ze środków ze- miejsc pracy związanych z nową inwestycją, współfinansowanie udziału w targach i mi- wnętrznych, głównie unijnych. a także dotacji z Funduszu Pracy. sjach zagranicznych45; „Wsparcie współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw w Wielkopolsce”, Kreowaniu i umacnianiu wizerunku aglome- Atrakcyjność gospodarcza Poznania44 jest do- którego celem jest wsparcie transferu wiedzy racji poznańskiej jako przyjaznej wszelkim ceniana w prestiżowym konkursie „Miasto w środowisku nauki i biznesu poprzez orga- przejawom aktywności gospodarczej służą co- atrakcyjne dla biznesu” miesięcznika „Forbes” nizację staży i wprowadzenie innowacyjnych roczne Poznańskie Dni Przedsiębiorczości, orga- oraz rankingu „Filary Polskiej Gospodarki”, orga- rozwiązań dla przedsiębiorstw46; „Gospodarna nizowane przez Miasto Poznań przy współpra- nizowanym przez „Puls Biznesu” i agencję TNS Wielkopolska”, ukierunkowany na promocję cy powiatu poznańskiego, Międzynarodowych Pentor. Poznań został także wskazany w ankie- inwestycyjną regionu; Studenckie Centrum Targów Poznańskich, Wielkopolskiej Izby Prze- cie „Mam startup” jako najbardziej startupowe Innowacji i Transferu Technologii47 – model mysłowo-Handlowej oraz Poznańskiego Parku miasto w Polsce, słynące ze świetnej organizacji Naukowo-Technologicznego. W ramach tej im- wydarzeń i otwartości władz Miasta na promo- 45 Projekt zakończony w 2014 r. 46 prezy odbywa się jednocześnie kilka przedsię- wanie przedsiębiorczości. W ramach projektu realizowany jest program staży i szkoleń dla pracowników wielkopolskich przedsię- wzięć adresowanych do przedsiębiorców: Targi biorstw i pracowników naukowych i naukowo-dydak- Usług dla Biznesu, Forum Gospodarcze Aglo- Liczne przedsięwzięcia z zakresu wspierania tycznych uczelni oraz program usług brokerskich skie- rowanych do przedsiębiorstw i inicjatyw klastrowych meracji Poznańskiej, Startup Poznań oraz gala przedsiębiorczości realizuje także Samorząd – uczestników dwóch konkursów: „Vouchery dla przed- finałowa konkursu o tytuł „Poznańskiego Lidera siębiorstw” oraz „Vouchery dla inicjatyw klastrowych”. 47 Przedsiębiorczości”. Przedsiębiorcy mogą tak- Jest to wspólny projekt Poznańskiego Akademickie- 44 Miasto Poznań zajęło w 2012 r. 2. miejsce w rankin- go Inkubatora Przedsiębiorczości i Urzędu Marszał- że korzystać z pomocy finansowej w ramach gu „Filary Polskiej Gospodarki”, organizowanym przez kowskiego Województwa Wielkopolskiego. Uczest- „Puls Biznesu” oraz agencję TNS Pentor oraz trzykrot- niczą w nim 3 poznańskie uczelnie – Uniwersytet nie, w latach 2012–2014, zajęło 2. miejsce w konkursie Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy oraz Politech- 43 www.startitup.poznan.pl „Miasto atrakcyjne dla biznesu” miesięcznika „Forbes”. nika Poznańska.

powrót do spisu treści 45 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Otoczenie biznesu

wspierania innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej, który ma pomóc we wdrożeniu innowacyjnych pomysłów wielkopolskich stu- dentów i doktorantów. Samorząd Wojewódz- twa Wielkopolskiego realizuje także przedsię- wzięcia szkoleniowo-stażowe skierowane do pracowników naukowych i dydaktycznych wielkopolskich placówek naukowych i szkół wyższych oraz pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw, obejmujące wymienne staże w tych jednostkach. Jednym z podprojektów są staże pracowników naukowych i dydaktycznych wielkopolskich szkół wyższych i placó- wek naukowo-badawczych w wielkopolskich przedsiębiorstwach z obszaru IT.

Województwo Wielkopolskie uczestniczyło tak- że w międzynarodowym unijnym projekcie ES- SENCE „Easy eServices to Shape and Empower SME Networks in Central Europe”, skierowanym do małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą korzystać z nowoczesnych baz i narzędzi usług internetowych powstałych w trakcie projektu.

powrót do spisu treści 46 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Aktywność 107 tys. 1,6 tys. gospodarcza podmiotów gospodarczych sklepów

W Poznaniu działa ponad 10048 tys. podmiotów 3,6 tys. 757 m kw. gospodarczych, a liczba spółek z udziałem ka- spółek z udziałem kapitału nowoczesnej powierzchni handlowej pitału zagranicznego49 (3,6 tys.) jest jedną z naj- zagranicznego na 1000 mieszkańców większych w Polsce. Przedsiębiorczość w Pozna- niu opiera się przede wszystkim na działalności mikro, małych i średnich firm, które stanowią 35,4 mld zł przychody ze sprzedaży produkcji 9 tys. 99,8% podmiotów gospodarczych zarejestro- miejsc noclegowych wanych w mieście. Ich zaletą jest duża mobil- i usług w przemyśle ność i elastyczność w dostosowywaniu się do reguł gry rynkowej. Dzięki temu gospodarka miejska łatwiej znosi cykliczne spowolnienia 2,4 mld zł gospodarki światowej. produkcja budowlano-montażowej 731 tys. turystów w budownictwie O dużej aktywności ekonomicznej pozna- niaków i dobrych warunkach do inwestowania świadczą rosnąca liczba podmiotów oraz wysoki wskaźnik nowo zarejestrowanych i techniczna”. Najczęstszą formą prowadzenia podmiotów na 10 tys. mieszkańców (196). działalności gospodarczej w Poznaniu jest wła- Podmioty gospodarcze prowadzą najczęściej sna działalność gospodarcza (64%) oraz spółki 48 Na koniec 2014 r. liczba zarejestrowanych podmio- tów gospodarczych wyniosła 107,1 tys. działalność usługową, w tym najliczniej w sek- prawa handlowego (19%). 49 Najczęstszą formą prawną spółek z udziałem kapita- cjach „Handel; naprawa pojazdów samochodo- łu zagranicznego jest spółka z ograniczoną odpowie- dzialnością (ponad 90% spółek). wych” oraz „Działalność profesjonalna, naukowa

powrót do spisu treści 47 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Rocznie w Poznaniu jest rejestrowanych ponad Podmioty gospodarcze zarejestrowane w Poznaniu 950 tys. nowych firm.

Przemysł i budownictwo 120 Przemysł stanowi w Poznaniu źródło utrzymania dla 33% pracujących w sektorze przedsię-

biorstw i dostarcza, drugą po usługach, naj- 100 większą część wytworzonej w mieście wartości dodanej brutto. Poznań stanowi ważny ośrodek przemysłów motoryzacyjnego, spożywczego, 80 farmaceutycznego, chemicznego oraz maszy- nowego. Do czołowych producentów w skali kraju należą: Volkswagen Poznań Sp. z o. o., Brid- 60 gestone Poznań Sp. z o. o., Exide Technologies tys. SA, Kompania Piwowarska SA, Unilever Polska Sp. z o.o., Wrigley Poland Sp. z o. o., Jutrzenka Colian Sp. z o.o. Zakład w Poznaniu, Lisner Sp. 40 z o. o., Terravita Sp. z o. o., Poznańska Palarnia Kawy Astra® Sp. z o. o., Spółdzielnia Piekarsko -Ciastkarska „Fawor”, GlaxoSmithKline Pharma- 20 ceuticals SA, Nivea Polska Sp. z o. o., Przedsię- biorstwo Farmaceutyczne „Ziołolek” Sp. z o. o., Poznańskie Zakłady Farmaceutyczne „Herbapol” 0 SA, Grupa Kapitałowa H. Cegielski – Poznań SA, 1999 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014 SKF Poznań SA. Główny udział w przychodach

50 W 2014 r. zarejestrowano 9,1 tys. nowych firm.

powrót do spisu treści 48 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

ze sprzedaży w przemyśle mają: produkcja Struktura podmiotów gospodarczych w Poznaniu pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep, wg sekcji PKD produkcja artykułów spożywczych i napojów, produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucz- 26% 9% nych, produkcja urządzeń elektrycznych. Przy- Pozostała Budownictwo działalność chody ze sprzedaży produkcji i usług wynoszą usługowa rocznie ponad 35 mld zł51. Struktura produkcji sprzedanej przemysłu, jak i zatrudnienia w sek- 8% Przemysł torze przedsiębiorstw, wskazuje na rosnące znaczenie w produkcji przemysłowej działów zaawansowanych technologicznie52.

Do największych poznańskich przedsiębiorstw produkcyjnych wysokiej techniki należą: Exide 7% Pozostałe Technologies SA, Apator Powogaz SA, Glaxo- SmithKline Pharmaceuticals SA, Grupa H. Ce- gielski SA, Kreisel – Technika Budowlana Sp. z o.o., Nivea Polska SA, Poznańskie Zakłady Zie- 5% Transport larskie Herbapol SA, SKF Poznań SA, Volkswa- i gospodarka gen Poznań Sp. z o.o., Wytwórnia Sprzętu Ko- 15% magazynowa munikacyjnego – Poznań Sp. z o.o. Działalność profesjonalna, naukowa 5% i techniczna Obsługa rynku nieruchomości 51 W 2014 r. przychody te wyniosły 35,4 mld zł. 52 Produkcja pojazdów samochodowych, produkcja urządzeń elektrycznych oraz maszyn i urządzeń, produkcja wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych, przemysł chemiczny. 25% Handel i naprawa pojazdów samochodowych powrót do spisu treści 49 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Poznański rynek usług budownictwa ogólnego Struktura podmiotów gospodarczych w Poznaniu i mieszkaniowego reprezentowany jest przez wg wielkości zatrudnienia takie firmy, jak: Jedynka Poznań SA, Ataner Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe i Handlowe „Agrobex” Sp. z o.o., Elektromontaż Poznań SA, Przedsiębiorstwo Robót Inżynie- ryjno-Budowlanych Poznań Sp. z o.o., a także regionalne oddziały koncernów: Strabag, Ho- 3,8% chtief, Skanska, Warbud, Budimex. Intensywnie 10-49 osób rozwija się również dział produkcji materiałów 0,7% dla budownictwa i wyposażenia mieszkań. Do 50-249 osób największych producentów i dostawców w tej 0,1% 250-999 osób branży należą: Aluplast Sp. z o.o., Kreisel Techni- ka Budowlana Sp. z o.o., Fabryka Papieru Malta 0,03% Decor SA. Przedsiębiorstwa budowlane zatrud- 1000 i więcej osób niają blisko 953 tys. osób. Wartość produkcji budowlano-montażowej wynosi rocznie ponad 254 mld zł.

Handel 95,4% W Poznaniu w firmach handlowych i napraw 0-9 osób pojazdów samochodowych pracuje 27% zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw.

53 W 2014 r. przedsiębiorstwa budowlane zatrudniały w Poznaniu 8,5 tys. osób. 54 W 2014 r. wartość produkcji budowlano-montażo- wej wyniosła 2,4 mld zł.

powrót do spisu treści 50 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Poznań należy do miast o najlepiej rozwinię- Struktura centrów usług w Poznaniu wg typów tej sieci handlowej55 w kraju, jest czwartym pod względem wielkości rynkiem handlowym 9% B+R w Polsce56. Według danych GUS, w Poznaniu funkcjonuje blisko 1,6 tys. sklepów oraz 77 stacji paliw (w których pracuje powyżej 9 osób). 15% Poza sklepami o różnorodnym asortymencie ITO (łącznie z owocowo-warzywnymi i rybny- mi), które stanowią jedną trzecią poznańskich sklepów, dominują sklepy wyspecjalizowa- ne57, szczególnie prowadzące sprzedaż wyro- bów odzieżowych (16%), ogólnospożywcze (14%) oraz piekarniczo-ciastkarskie i mięsne (po 9%). Pracuje w nich 14,3 tys. osób, w tym najwięcej (jedna trzecia) w sklepach ogólno- spożywczych. Sklepy zajmują w Poznaniu po- wierzchnię sprzedażową liczącą 571 tys. m kw. W mieście działa 27 dużych domów handlowych, towarowych i hipermarketów oraz 95 supermarketów, o łącznej powierzchni sprze- 18% BPO 58% dażowej 260 tys. m kw., zatrudniające 6,5 tys. SSC osób. Obroty handlu detalicznego wynoszą

55 Dotyczy to zarówno handlu tradycyjnego, jak i wiel- kopowierzchniowego. 56 Stan na koniec 2014 wg raportu „Poznański Rynek Nieruchomości” Colliers International. 57 Dane za 2012 r.

powrót do spisu treści 51 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

rocznie ponad 1158 mld zł, a hurtowego blisko Struktura zatrudnienia w centrach usług w Poznaniu 2759 mld zł. W strukturze sprzedaży detalicznej wg typów największy udział mają żywność, napoje i wyroby tytoniowe (22,5%), pojazdy samochodowe, motocykle i części (19%) oraz włókno, odzież 4% i obuwie (14%). 10% B+R ITO

Raport firmy Colliers International wskazuje, że Poznań jest po Wrocławiu miastem o najwięk- szym stopniu nasycenia nowoczesnymi60 po- wierzchniami handlowymi (757 m kw. na 1000 mieszkańców). Rynek handlowy w Poznaniu jest zdominowany przez tradycyjne centra handlowe (85%) z 1,5 tys. punktów sprzedażowych, w których blisko 30% stanowią najemcy z bran- ży mody. Najbardziej rozwiniętą ofertę handlo- wą mają Centrum Biznesu i Sztuki Stary Browar, Galeria Malta, Poznań City Center. W mieście działają duże centra i obiekty handlowe na- leżące do największych polskich i zagranicz- 52% 34% SSC nych sieci handlowych: Auchan, Castorama, BPO

58 W 2012 r. obroty handlu detalicznego wyniosły 11,2 mld zł. 59 W 2012 r. obroty handlu hurtowego wyniosły 26,8 mld zł. 60 Nowoczesne centra handlowe o powierzchni najmu powyżej 5 tys. m kw., z wyłączeniem samodzielnych obiektów wolnostojących.

powrót do spisu treści 52 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Carrefour, Decathlon, IKEA, Intermarche, Jula, Produkcja sprzedana w Poznaniu Leroy Merlin, Media Markt, Neinver, OBI, Piotr i Paweł, Praktiker, Tesco. Największymi wielkopo- wierzchniowymi obiektami handlu hurtowego 70 są niemieckie Makro Cash&Carry i Selgros oraz holenderski Eurocash. Część obiektów handlowych oferuje także usługi rekreacyjne i kultural- 60 ne. W 2014 r. rozpoczęła się budowa jednego z największych w Polsce centrów handlowych 50 – Centrum Posnania61. Segment FMCG repre- zentuje ponad 100 dużych sieciowych skle- 62 pów spożywczych . W Poznaniu swoją siedzi- 40 bę mają 4 największe krajowe sieci handlowe FMCG63: Grupa Muszkieterów (14. pozycja na Liście 2000 dziennika Rzeczpospolita), Selgros 30 Sp. z o.o. (21. pozycja), Żabka Polska Sp. z o.o. zł na mieszkańcatys. (22. pozycja) oraz Piotr i Paweł SA. (28. pozycja). 20

61 Powierzchnia Centrum Posnania wyniesie 100 tys. m kw. 62 Najliczniej (ponad 50 sklepów) reprezentowana jest 0 portugalska sieć Biedronka, następnie Lidl (15 skle- 1995 1999 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014 pów), Piotr i Paweł (13), Netto (10), Stokrotka (8), Tesco (7). Pozostałe sieci mają od 1 do 2 sklepów. 63 Wg Listy 2000 dziennika „Rzeczpospolita” przychody Produkcja sprzedana przemysłu Produkcja budowlano-montażowa największych sieci handlowych z siedzibą w Poznaniu wynoszą rocznie 13 mld zł, a zatrudnienie 19 tys. osób.

powrót do spisu treści 53 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Prognozy dla nieruchomości handlowych firmy Sklepy w Poznaniu wg form organizacyjnych Cushman&Wakefield64 pokazują, że Poznań bę- dzie, obok Warszawy oraz Trójmiasta, jedynym dużym miastem w Polsce, w którym będzie rósł zarówno popyt, jak i podaż nowoczesnych powierzchni handlowych. 12% Poznań cechuje jedna z najwyższych w Polsce Hipermarkety koncentracji centrów handlowych65 w Śród- mieściu. Główne ulice handlowe w Poznaniu to: ul. Półwiejska, ul. Paderewskiego, ul. Wro- cławska, ul. Szkolna oraz zdominowany przez 5% najemców gastronomicznych Stary Rynek. Sek- Domy handlowe tor gastronomiczny zajmuje najwięcej (34%) lokali przy głównych ulicach handlowych. Duży udział mają także sklepy sprzedające odzież, obuwie i dodatki (19%), sklepy z biżuterią (9%) 2% oraz instytucje finansowe (5% lokali). Bez na- Domy towarowe 81% jemców pozostaje jedynie ok. 8% lokali. Supermarkety

W Poznaniu działa nowoczesny, spełniający europejskie standardy, hurtowy rynek owoców,

64 „MARKETBEAT Raport o Rynku Nieruchomości w Pol- sce, Wiosna 2012” – Cushman&Wakefield. 65 Według raportu agencji Jones Lang LaSalle w Po- znaniu ok. 24% nowoczesnej powierzchni handlowej znajduje się w bezpośredniej lub bliskiej odległości od tradycyjnych ulic handlowych.

powrót do spisu treści 54 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

warzyw, kwiatów żywych i sztucznych oraz hurtowe: Wielkopolska Gildia Rolno-Ogrodni- współczesnych atrakcji turystycznych miasta. artykułów spożywczych – Wielkopolska Gildia cza oraz Giełda Kwiatowa. Interesujące turystycznie są także tereny ziele- Rolno-Ogrodnicza (WGR-O), rozwijająca się od ni miasta, zwłaszcza wokół Jeziora Maltańskie- 1992 r. Jest ona przykładem modelowego roz- Turystyka go, rezerwat Morasko, ogród zoologiczny z no- wiązania organizacji obrotu produktami spo- Poznań, leżący na trasie historycznych wiel- woczesną słoniarnią i niedźwiedziarnią oraz żywczymi, ogrodniczymi i rolniczymi w dużej kopolskich szlaków turystycznych – Szlaku Palmiarnia Poznańska otoczona zabytkowym aglomeracji miejskiej. Piastowskiego66, Szlaku Romańskiego, Wiel- parkiem Wilsona. Tereny zieleni zajmują łącz- kopolskiej Drogi Świętego Jakuba, jest dużym nie blisko 26% powierzchni miasta, a wskaźnik W mieście działa 19 targowisk stałych i sezo- ośrodkiem turystyki miejskiej, przede wszyst- ilości zieleni publicznie dostępnej (wraz tere- nowych (w tym 17 stałych z przewagą handlu kim biznesowej, kulturowej oraz wypoczyn- nami leśnymi) przypadającej na mieszkańca drobnodetalicznego) zajmujących powierzch- kowej. Miasto przyciąga turystów licznymi wynosi 120 m kw. W Poznaniu znajduje się 45 nię 176 tys. m kw., posiadających blisko 2,5 tys. zabytkami architektury świeckiej i sakralnej, parków, 115 zieleńców, ogrody dydaktyczne67, miejsc sprzedaży. Największym zarządcą targo- reprezentującymi wszystkie style i epoki histo- rekreacyjne tereny leśne68, głównie sosnowe. wisk jest miejska spółka „Targowiska” Sp. z o.o., ryczne. Do najcenniejszych zabytków należy dysponująca 1,7 tys. miejsc (82% ogólnej liczby unikatowy w Europie zespół renesansowej 67 Ogólnodostępne tereny zieleni uzupełnia: 304 ha miejsc na targowiskach detalicznych). Zarzą- zabudowy Starego Rynku z ratuszem. Atrak- trawników, 365 ha zieleni ulicznej, 22 cmentarze o powierzchni 252 ha oraz 87 działkowych ogro- dza ona 10 targowiskami detalicznymi stałymi cyjny turystycznie jest także wyróżniony cer- dów rodzinnych o powierzchni 767 ha, coraz częściej zlokalizowanymi na rynkach Jeżyckim, Wil- tyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej dla otwartych dla wszystkich mieszkańców w sezonie we- deckim, Łazarskim, na placach Wielkopolskim, najlepszego produktu turystycznego obiekt getacyjnym. 68 Łącznie 4123 ha, w tym 2469 ha lasów komunalnych. Bernardyńskim oraz przy ulicach: Dolna Wilda, Centrum Biznesu i Sztuki Stary Browar, wskazy- Dominującym typem siedliskowym jest bór mieszany Olimpijskiej, Świt, Urbanowskiej i Racjonalizato- wany przez turystów jako jedna z największych świeży (47% udziału wszystkich typów siedlisk lasu), a dominującym gatunkiem jest sosna pospolita (73% rów, a także targowiskiem sezonowym przy ul. udziału wg gatunków panujących). Na terenach po- Bukowskiej. W Poznaniu działają również deta- 66 Szlak Piastowski jest laureatem konkursu na Certy- znańskich lasów komunalnych znajdują się place gier liczne targowiska specjalistyczne, takie jak: Gieł- fikat Polskiej Organizacji Turystycznej dla najlepszych i zabaw, polany rekreacyjne, stok saneczkowy, punk- produktów turystycznych. Od 2013 r. Miasto Poznań ty widokowe, drogi i ścieżki rekreacyjne, drogi konne, da Zwierząt, Giełda Antyków i Staroci, Giełda uczestniczy w podjętych przez Urząd Marszałkowski ścieżki przyrodniczo-leśne, trasy badawczo-edukacyj- Samochodowa „Tor Poznań” oraz 2 targowiska Województwa Wielkopolskiego pracach nad zgod- ne oraz place do ćwiczeń dla osób powyżej 50. roku ną ze standardami współczesnej turystyki kulturowej życia. W 2013 r. zatwierdzono nowy Plan Urządzenia modyfikacją przestrzeni i oferty Szlaku Piastowskiego. Lasu, który jest szczegółowym planem gospodarczym

powrót do spisu treści 55 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Ogród zoologiczny i palmiarnię odwiedza rowerowych72, system stojaków dla rowerów73 cji Turystycznej dla najlepszego produktu tu- rocznie ponad 500 tys. osób69. Wytyczone oraz system kontrapasów i śluz dla rowerów. rystycznego. Przez Poznań przebiegają także szlaki turystyczne i trasy rowerowe zachęca- Amatorzy wycieczek rowerowych mogą ko- dwie trasy Europejskiej Sieci Szlaków Rowero- ją do uprawiania turystyki pieszej i rowero- rzystać z turystycznych szlaków tworzących wych EuroVelo: Nr 2 Szlak Stolic z Galway do wej. Powstaje coraz więcej tras dla biegaczy Pierścień Rowerowy Dookoła Poznania, a tak- Moskwy oraz Nr 9 Szlak Bursztynowy z Gdań- i do nordic-walking, także dla osób niepełno- że z Piastowskiego Traktu Rowerowego, Tran- ska do Puli. Miasto Poznań realizuje projekt sprawnych, oraz otwartych placów rekreacji swielkopolskiej Trasy Rowerowej, Nadwarciań- „Wartostrada – poznański ciąg pieszo-rowe- ruchowej z urządzeniami siłowymi. Miejska in- skiego Szlaku Rowerowego, krzyżujących się rowy nad Wartą”74, w ramach którego wzdłuż frastruktura rowerowa obejmuje: 134 km ście- w Poznańskim Węźle Rowerowym, znajdują- Warty na odcinku od mostu Przemysła do mo- żek rowerowych, ogólnomiejską sieć wypoży- cym się przy południowo-zachodnim krańcu stu Lecha powstaje kompleks ścieżek rowero- czalni rowerów pn. „Poznański Rower Miejski” Jeziora Maltańskiego. Szlaki te sa częścią Wiel- wych i bulwarów spacerowych z infrastrukturą. z 37 stacjami z ponad 440 rowerami70, 2 se- kopolskiego Systemu Szlaków Rowerowych, Kolejnym przedsięwzięciem, które uatrakcyjni zonowe wypożyczalnie rowerów (na dworcu wyróżnionego certyfikatem Polskiej Organiza- tereny nadwarciańskie, jest projekt realizowa- autobusowym na os. Jana III Sobieskiego ny przez polsko-holendersko-szwedzkie part- oraz nad Jeziorem Maltańskim), komercyjne 72 Strzeżone parkingi rowerowe, na których bezpłatnie nerstwo „Na rzecz Warty”, wspólną inicjatywę wypożyczalnie rowerów71, sieć parkingów można zostawić rower, czynne są całą dobę i znajdu- Miasta Poznania i firm KuiperCompagnons, ją się na parkingach buforowych poznańskiej Strefy Płatnego Parkowania: ulica Chwaliszewo (stare koryto DHV i SwedeCenter Sp. z o.o. W ramach part- Warty), ulica Dolna Wilda (dwa parkingi przy skrzyżo- nerstwa powstała „Strategią na rzecz rozwoju i podstawowym dokumentem gospodarki leśnej, waniu z ulicami Olimpijską i Chwiałkowskiego), ulica rzeki Warty”75, która wskazuje kierunki rozwoju opracowanym dla lasów komunalnych Miasta Pozna- Droga Dębińska (przy AWF), ulica Głogowska (obok nia. Jest to jedyny w Polsce Plan Urządzenia Lasów, Dworca Zachodniego), ulica Maratońska (za Multiki- opracowany dla lasów komunalnych i uwzględniają- nem), ulica Pułaskiego (skrzyżowanie z ulicą Księcia 74 Sieć dróg pieszych i rowerowych w dolinie rzeki War- cym potrzeby społeczne, takie jak czynna rekreacja Mieszka I). ty na terenie zalewowym i na wałach wraz z układem i turystyka. 73 System blisko 300 stojaków na rowery powstał dzięki włączeń do komunikacji poprzecznej, obejmuje swo- 69 W 2014 r. obiekty odwiedziło 525 tys. osób. współpracy Miasta Poznań i poznańskiej Fundacji Alle- im zasięgiem większą część doliny Warty w granicach 70 Od 2012 r. korzysta z nich 31,5 tys. osób, którzy doko- gro All for Planet. Najpopularniejsze lokalizacje wybie- miasta. Wartostrada zostanie zakończona do 2020 r. nują rocznie blisko 60 tys. wypożyczeń rowerów (dane rają sami mieszkańcy. Stojaki w każdej lokalizacji mają 75 Strategia zakłada realizację 60 projektów o koszcie za 2014 r.). inny kształt i kolor (np. przy Bibliotece Raczyńskich ponad 3,15 mld zł, m.in. przebudowanie układu dro- 71 Wypożyczalnia sprzętu „Malta-Bike”, przy kładce do kształt książki, przy zoo kształt słoni i kangurów, przy gowego i wyprowadzenie intensywnego ruchu sa- Centrum Handlowego „Malta” oraz wypożyczalnia Inea Stadionie kształt piłki, przy centrach handlowych mochodowego z centrum, odkopanie starego koryta przy ul. Jana Pawła II 14. koszyki na zakupy). Warty i przebudowę Chwaliszewa, zagospodarowanie

powrót do spisu treści 56 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

miejskiego odcinka rzeki Warty, będące pod- działań na rzecz utworzenia klastra rzecznego Miasto dysponuje80 blisko 9 tys. miejsc nocle- stawą do przyszłego zagospodarowania jej w województwie wielkopolskim w celu przy- gowych znajdujących się w 90 obiektach zbio- nabrzeży76. Już teraz w ramach partnerstwa wrócenia transportu oraz turystyki na rzekach rowego zakwaterowania, w tym m.in. w 55 „Na rzecz Warty” na Chwaliszewie działa Przy- województwa. hotelach i 11 hostelach. Wskaźnik funkcji tury- stań Poznań77 – pierwsza ogólnodostępna stycznej wynosi 1,3 tys. turystów przeliczonych przystań dla kajaków i łodzi motorowych, se- Przez Poznań przebiega Szlak Warty, czyli pro- na 1000 mieszkańców, a wskaźnik nasycenia zonowa Plaża Miejska78 oraz tymczasowa przy- wadzący z Konina do Santoka odcinek blisko bazą noclegową to 34 miejsca noclegowe na stań w starym korycie Warty. W 2015 r. został 700 km szlaku wodnego „Wielka Pętla Wiel- 1 km kw. powierzchni miasta. Do największych podpisany79 list intencyjny w sprawie podjęcia kopolski”. Miasto Poznań wraz z Wielkopolską poznańskich hoteli należą: Novotel Poznań Organizacją Turystyczną realizuje przy udziale Centrum, Hotel Mercure oraz IBB Andersia Ho- Wyspy Północnej oraz budowę nowoczesnego osiedla środków unijnych projekt „Kompleksowa pro- tel. Dysponują one łącznie ponad jedną piątą Portowo na Starołęce. mocja markowego produktu turystyki wod- miejsc hotelowych w mieście. Ponad 78% po- 76 Pilotażowym projektem będzie inwestycja „Portowo” realizowana przez firmę SwedeCenter. Na poprzemy- nej Wielka Pętla Wielkopolski”. znańskich hoteli umożliwia zakwaterowanie słowych terenach leżących w pobliżu ronda Starołę- na poziomie przynajmniej trzygwiazdkowym. ka powstanie nowoczesna zabudowa mieszkaniowa wraz z infrastrukturą pozwalającą na wykorzystanie Nowym produktem turystycznym w Wielkopol- Standard hoteli pięciogwiazdkowych oferują: walorów przyrodniczych i rekreacyjnych Warty oraz jej sce jest turystyka kolejowa. Realizowany przez In- Hotel Sheraton, City Park Residence oraz Blow nabrzeża (więcej: www.dorzeczni.pl). 505081 77 Przystań Poznań dysponuje dwoma pomostami: stytut Rozwoju i Promocji Kolei projekt „Markowa up Hall . Z poznańskich obiektów zbioro- przy plaży miejskiej oraz obiekcie KontenerART o dłu- Turystyka Kolejowa TurKol.pl” oferuje przejazdy wego zakwaterowania korzysta rocznie ponad gości 18 i 12 m. W sezonie letnim z przystani organizo- zabytkowymi składami pociągów wraz ze zwie- 700 tys. turystów82, w tym ponad 180 tys. zagra- wane są ogólnodostępne spływy kajakowe do Akwenu Marina Czerwonak oraz rejsy łodziami motorowymi do dzaniem atrakcji turystycznych na trasach wokół nicznych, przede wszystkim z Niemiec, Irlandii, Czerwonaka, Mściszewa, Owińsk, Obornik, Puszczyko- Poznania – z Poznania w Sudety oraz do Czarn- Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Przeciętny turysta wa, Rogalina oraz na trasie pomiędzy mostem Lecha a mostem Przemysła. kowa, Kołobrzegu, Świnoujścia, Swarzędza, Szre- 78 Plaża Miejska, zlokalizowana obok KontenerArt, dys- niawy, Torunia, Wolsztyna, Wągrowca i Żagania. 80 ponuje leżakami, piłkami plażowymi, frisbee, rakietka- Planowana jest także nowa trasa z Wolsztyna do Dane za 2014 r. mi do badmintona oraz boiskiem do piłki siatkowej. 81 Blow up Hall jako jedyny hotel w Polsce, znalazł się 79 Sygnatariuszami listu intencyjnego są: Prezydent Poznania na Dzień Świętego Marcina. na prestiżowej liście CNN hoteli high-tech z całego Miasta Poznania, Dyrektor Regionalnego Zarządu Go- świata. spodarki Wodnej w Poznaniu oraz przedstawiciele Śre- 82 W 2014 r. liczba turystów wyniosła 731 tys., w tym mu, Obornik, Lubonia, Czerwonaka, Mosiny, Komor- nik, Murowanej Gośliny, Suchego Lasu i Puszczykowa. 182 tys. turystów zagranicznych.

powrót do spisu treści 57 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

spędza w hotelu niecałe dwa dni83. Stopień Rozwój bazy turystycznej w Poznaniu wykorzystania miejsc noclegowych wynosi blisko 38%. Wskaźnik intensywności ruchu turystycznego to 2,2 tys. noclegów w obiektach 100 zbiorowego zakwaterowania przeliczonych na 1000 mieszkańców. Wskaźnik natężenia ruchu 90 turystycznego osiąga wartość 2,8 tys. turystów korzystających z noclegów przypadających na 80 km kw. powierzchni miasta, a wskaźnik rozwoju bazy turystycznej wynosi 82 turystów na miej- 70 sce noclegowe. Oferta turystyczna i noclegowa systematycznie się poszerza, co pozwala zaspo- 60 koić potrzeby różnych grup turystów. 50

Według wyników badania Instytutu Socjologii 40 Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza84, Po- znań jest atrakcyjnym miastem dla turystów. 30 Odwiedzający Poznań dobrze oceniają ofertę noclegowe liczba turystów na miejsce

turystyczną miasta. Najczęściej miasto odwie- 20 dzają turyści z Wielkopolski oraz województw 85 sąsiadujących . Ponad połowa turystów 10 spędza w mieście jeden dzień, bez noclegu, 0 1995 1996 1997 1988 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 83 Liczba udzielonych noclegów w 2014 r. wyniosła 1176 tys., w tym turystom zagranicznym 341 tys. 84 „Badanie struktury ruchu turystycznego w Poznaniu”. 85 Z województw: zachodniopomorskiego, mazowiec- kiego, lubuskiego i łódzkiego.

powrót do spisu treści 58 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

przyjeżdżając samochodem lub pociągiem. Intensywność ruchu turystycznego w Poznaniu Osoby dłużej przebywające w Poznaniu naj- częściej korzystają z noclegów u rodziny lub znajomych, rzadziej w hotelach. Wyniki bada- 1300 nia popytu na usługi turystyczne w aglomeracji 1200 poznańskiej, uzyskane w ramach projektu mo- nitorującego rynek turystyczny pn. „Poznański 1100 Barometr Turystyczny”86, pokazały, że Poznań 1000 odwiedzają głównie turyści z Europy (90%), przede wszystkim z Niemiec, Wielkiej Brytanii 900

i Hiszpanii. 800

Turyści indywidualni odwiedzający Poznań 700

mogą czerpać informację z Centrum Informacji 600 Turystycznej zlokalizowanego na Starym Rynku oraz z nowoczesnej sieci infokiosków, elektro- liczba turystów na 1000 mieszkańców 500 nicznego przewodnika GPSwielkopolska, wy- 400 korzystującego nowoczesne technologie na- wigacji satelitarnej, serii czterech bezpłatnych 300 87 audioprzewodników w różnych wersjach 200

100 86 Celem projektu jest utworzenie systemu gromadzenia, przetwarzania i publikowania informacji do- 0 tyczących turystyki, co umożliwia przygotowanie od- 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 powiednich pakietów turystycznych, które pozwolą w większym zakresie zaspokoić potrzeby odwiedzają- cych Poznań. 87 Audioprzewodniki prezentują 4 trasy do zwiedzania: „Najstarszy Poznań”, „Stare Miasto”, „Poznań XIX-wiecz-

powrót do spisu treści 59 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

językowych oraz przewodnika88 napisanego Turyści w Poznaniu wg krajów pochodzenia w ramach projektu „Poznańska Turystyka 2.0.” przez znanych polskich blogerów oraz osoby 7,5% Wielka Brytania 4,7% niemieszkające na stałe w Poznaniu. Dla tury- 7,7% Francja stów niepełnosprawnych – słabowidzących Hiszpania 4,2% Rosja i niewidomych – udostępniono odlane z brązu makiety z opisem w alfabecie Braille’a (Ostrowa 3,3% Tumskiego, Starego Rynku, placu Mickiewicza Holandia i INEA Stadionu) oraz przewodnik turystyczny 3,2% „Poznań pod palcami – niecodzienny prze- Włochy wodnik po Wielkopolsce”. Poznań można także 2,6% oglądać z kursujących sezonowo zabytkowych Norwegia tramwajów i autobusowych (linie turystyczne 2,3% Szwecja „0” oraz „100”). 2,2% USA Turystyczne walory Poznania są promowane 2,2% przez cieszące się coraz większym zaintereso- Dania waniem akcje „Poznań za pół ceny”89 oraz „Zjedz 33% 2,1% Niemcy Litwa ny”, „Szlakiem modernizmu”. Zostały opublikowane w formacie mp3 na stronie internetowej Miasta Pozna- nia: http://www.poznan.pl/mim/turystyka/audioprzewodniki-po-poznaniu,p,661,23336.html 88 http://www.poznan.pl/mim/public/turystyka/at- tachments.html?co=show&instance=1017&paren- t=61933&lang=pl&id=147460 89 W 2011 r. Miasto Poznań otrzymało Złoty Medal 25% Międzynarodowych Targów Poznańskich za organizo- Pozostałe waną wspólnie z Poznańską Organizacja Turystyczną akcję „Poznań za pół ceny”.

powrót do spisu treści 60 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Aktywność gospodarcza

Poznań za pół ceny”. Akcja „Poznań za pół ceny” W ramach turystyki kulturowej Miasto realizuje Poznania znajduje się 495 budynków i budowli, została także wyróżniona90 w konkursie na Cer- produkt turystyczny pn. „Trakt Królewsko-Ce- zarówno sakralnych, jak i świeckich oraz liczne tyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej dla naj- sarski w Poznaniu”93, w ramach którego podej- zabytki ruchome96, wpisane do rejestru zabyt- lepszych produktów turystycznych. Poznańscy mowane są liczne inicjatywy mające przybliżyć ków. restauratorzy i przetwórcy żywności są człon- mieszkańcom i turystom ważne wydarzenia hi- kami Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopol- storyczne od czasów początków państwa pol- W Poznaniu rozwija się turystyka biznesowa, ska91, działającej w ramach Europejskiej Sieci Re- skiego do współczesności94. Na trasie „Traktu” na przede wszystkim kongresowa i targowa. Dzię- gionalnego Dziedzictwa Kulinarnego, do której Ostrowie Tumskim działa Rezerwat Archeolo- ki organizacji targów i wystaw, zwłaszcza w naj- należy województwo wielkopolskie. Celem sieci giczny „Genius Loci” z pozostałościami obwaro- większym w Polsce centrum wystawienniczym jest promocja produkcji i sprzedaży tradycyjnej wań grodowych z X wieku oraz Brama Pozna- MTP, miasto jest postrzegane przez turystów regionalnej żywności oraz serwowania wielko- nia – nowoczesne interaktywne muzeum, które głównie jako destynacja biznesowa. W blisko polskiej kuchni wśród mieszkańców i turystów. prezentuje zręby państwowości polskiej. Trasa 300 salach konferencyjnych rocznie odbywa „Traktu” przebiega częściowo przez historyczny się 2 tys. spotkań i wydarzeń, głównie wyda- Miasto Poznań i powiat poznański otrzyma- zespół Miasta Poznania uznany w 2008 r. za Po- rzeń korporacyjnych oraz konferencji i kon- ły dwukrotnie nagrodę „Acanthus Aureus” za mnik Historii95. W granicach administracyjnych gresów. Począwszy od 2014 r. rozbudowana najlepsze odzwierciedlenie strategii marketin- infrastruktura targowa pozwala na organizację 93 Programem został objęty obszar miasta od kościoła gowej w ekspozycji targowej. Miasto Poznań św. Jana Jerozolimskiego na Komandorii, przez Śród- kongresów z udziałem do 15 tys. uczestników. zostało także wyróżnione za foldery „Trasy tu- kę, Ostrów Tumski, Chwaliszewo, Stary Rynek, pl. Wol- Organizatorów konferencji wspiera Poznań Co- rystyczne Poznania” oraz „Legendy Poznańskie” ności, ulice: 27 Grudnia, Fredry, Dąbrowskiego do ko- nvention Bureau, jednostka działająca w struk- ścioła Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Floriana 92 w dwóch edycjach konkursu Róża Regionów . przy ul. Kościelnej. turze Poznańskiej Lokalnej Organizacji Tury- 94 M.in. spotkania pn. „Weekend z Historią na Trakcie stycznej. Królewsko-Cesarskim”, „Rodzinne soboty na Ostrowie Tumskim”, „Przechadzki Traktem Królewsko-Cesar- 90 W 2009 r. skim”, „Dni Twierdzy Poznań”, wycieczki i projekty edu- 91 Sieć zrzesza producentów wysokiej jakości żywno- kacyjne dla grup szkolnych. ści, przetwórców, restauracje, gospody i gościńce. 95 Historyczny zespół Miasta Poznania uznany za Jozefa Stuebbena z początku XX wieku i Fort Winiary. 92 Konkurs, organizowany przez dwutygodnik „Wia- Pomnik Historii obejmuje Ostrów Tumski, Zagórze, 96 Przede wszystkim zabytki sakralne (wyposażenie domości Turystyczne”, ma na celu wspieranie rozwoju Chwaliszewo i lewobrzeżne Stare Miasto lokacyjne ze świątyń, kapliczki i krzyże przydrożne). Zabytki świec- wysokich standardów prezentowania walorów tury- średniowiecznymi osadami podmiejskimi oraz zało- kie obejmują wyposażenie pałaców i zamków, zabyt- stycznych miast i regionów. żeniami urbanistyczno-architektonicznymi projektu kowe rzeźby, obrazy.

powrót do spisu treści 61 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Rynek pracy

Rynek pracy 240 tys. 3,3% pracujących stopa bezrobocia

Pracujący W Poznaniu 63% mieszkańców stanowią osoby w wieku aktywności zawodowej. W mie- 97 78% 10,4 tys. ście pracuje 240 tys. osób , w tym ponad 78% pracujących w sektorze usług zarejestrowani bezrobotni w sektorze usług. Wśród usług dominują usłu- gi rynkowe. W usługach o wysokim nasyceniu wiedzą98 oraz usługach wysokiej techniki99 pracuje blisko połowa ogółu pracujących. W prze- myśle i budownictwie pracuje 20%, w tym pracy tworzy grupa małych przedsiębiorstw jest koncern Volkswagen Poznań Sp. z o.o., w przemyśle wysokiej techniki100 11% zatrud- (zatrudniających do 49 osób), które stanowią zatrudniający blisko 7 tys. osób, a w edukacji nionych w Poznaniu. Najwięcej nowych miejsc 99% wszystkich firm zarejestrowanych w sys- – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, zatrud- temie REGON. Najwięcej pracowników pracuje niający ponad 4 tys. pracowników. Pozostali

97 Dane te dotyczą firm zatrudniających powyżej w firmach zatrudniających powyżej 249 osób pracodawcy zatrudniający powyżej 1000 osób 9 osób, mających siedzibę w Poznaniu. (36% ogółu pracujących) oraz firmach mikro, to m.in.: Enea Operator Sp. z o.o., Wielkopol- 98 Usługi wymagające wysoko wykwalifikowanych zatrudniających poniżej 10 osób (32%). ska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Kompania pracowników: pośrednictwo finansowe, obsługa nie- ruchomości, edukacja, ochrona zdrowia, działalność Piwowarska SA, Uniq Lisner Sp. z o.o., ELTEL związana z kulturą, sportem i rekreacją. Do największych poznańskich pracodawców, NETWORKS SA, Miejskie Przedsiębiorstwo Ko- 99 Sekcje gospodarki stosujące nowoczesne techniki i technologie, głównie ICT. zatrudniających powyżej 1000 osób, należą fir- munikacyjne Sp. z o.o., Politechnika Poznańska, 100 Produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych my działające w branży produkcyjnej, budow- Uniwersytet Ekonomiczny, Uniwersytet Me- i włókien sztucznych, produkcja instrumentów me- nictwie, transporcie, łączności, pośrednictwie dyczny, Uniwersytet Przyrodniczy, Urząd Mia- dycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i ze- garków, produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, finansowym, edukacji, ochronie zdrowia i ad- sta Poznania, Clar System SA i Selgros Sp. z o.o. produkcja maszyn biurowych i komputerów, produk- ministracji. Większość z nich to firmy państwo- GlaxoSmithKline Pharmaceuticals (16. miejsce) cja pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep oraz pozostałego sprzętu transportowego. we. Największym pracodawcą w przemyśle oraz Kompania Piwowarska SA (18. miejsce)

powrót do spisu treści 62 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Rynek pracy

zostały ujęte w pierwszej dwudziestce Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w Poznaniu rankingu Randstad Award 2015 – naj- większego międzynarodowego projektu badawczego oceniającego atrakcyj- ność największych pracodawców na 5,6% rynkach lokalnych. Wyniki badania „Ak- Budownictwo tywność specjalistów i menedżerów na 26,6% 101 Handel i naprawa rynku pracy 2014” przeprowadzone- pojazdów 1,5% go przez agencję Antal International samochodowych Zakwaterowanie pokazały, że Poznań jest atrakcyjnym i gastronomia miejscem pracy i zamieszkania dla tej 4,5% grupy pracowników. Relokacja do Po- Informacja znania z powodu zmiany miejsca pra- i komunikacja cy byłaby atrakcyjna dla blisko 11% 2,5% respondentów. Ogólnopolskie badanie Obsługa rynku nieruchomości wynagrodzeń102 firmy Sedlak&Sedlak pokazały, że mediana miesięcznego wynagrodzenia w Poznaniu wynosiła 4,5 tys. zł brutto, w tym dla osób z wyż- 60,4% 10,4% Usługi Administrowanie szym wykształceniem blisko 4,8 tys. zł, i działania wspierające a z co najwyżej gimnazjalnym 2,9 tys. zł. 5,1% Transport 9,8% i gospodarka Pozostałe 33,9% magazynowa Przemysł 101 Badania ankietowe obejmujące 1,5 tys. specjalistów i menedżerów pod kątem ich skłonności do zmiany miejsca pracy i najbardziej pożądanych lokalizacji. 102 Dane za 2013 r.

powrót do spisu treści 63 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Rynek pracy

W Poznaniu realizowane są lub były projekty gospodarczych i pracowniczych oraz instytucji mieszkańców regionu, warunkujące wzrost unijne związane z badaniem i prognozowaniem edukacyjnych, które realizują wspólne projekty konkurencyjności i poprawę poziomu życia. lokalnego rynku pracy, m.in. takie, jak: „Wielko- mające na celu budowanie spójności pomię- polski System Monitorowania i Prognozowania”, dzy przygotowaniem zawodowym a zapo- Bezrobocie „Kadry dla gospodarki”, „Wielkopolskie Obser- trzebowaniem rynku pracy oraz wzmocnienie Poziom bezrobocia w Poznaniu należy od lat watorium Rynku Pracy”, „Poznańskie Obserwa- i rozwijanie systemu usług poradnictwa zawodo najniższych w kraju i nie przekracza 5%105. torium Gospodarki i Rynku Pracy Aglomeracji dowego świadczonych przez urzędy pracy na W Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu Poznańskiej”. Projekty związane z rynkiem pracy, poziomie kształcenia zawodowego. (PUP) zarejestrowanych jest 10,4 tys. bezro- umożliwiające zdobycie nowych lub poszerze- botnych czyli 19 osób w przeliczeniu na 1000 nie kwalifikacji zawodowych, są lub były reali- W 2013 r. Sejmik Województwa Wielkopolskie- mieszkańców, w tym 9,3 tys. stanowią osoby zowane przez poznańskie szkoły wyższe (np.: go uchwalił „Strategię Zatrudnienia dla Wiel- wcześniej pracujące, przede wszystkim w han- „Wiedza dla gospodarki”, „Inżynieria wiedzy dla kopolski na lata 2014-2020”104. Jej głównym dlu i naprawie pojazdów samochodowych. inteligentnego rozwoju”, „Inżynier Przyszłości”) celem jest zwiększenie aktywności zawodowej Zwolnienia grupowe obejmują rocznie prawie oraz przez firmy i organizacje prywatne. Na lo- 400 osób. Blisko co piaty bezrobotny pobiera kalny rynek pracy będzie miał wpływ wprowa- zasiłek, prawie co drugi zaliczany jest do ka- dzony krajowy system deregulacyjny, który obej- porterów i Kooperacji, Poznańskie Centrum Edukacji tegorii długotrwale bezrobotnych. Najwięcej Ustawicznej i Praktycznej, Region Wielkopolska NSZZ muje ułatwiony dostęp do blisko 250 zawodów. „Solidarność”, Stowarzyszenie Młodych Wielkopolan, osób z ostatniej grupy nie posiada wykształce- Uniwersytet Artystyczny, Uniwersytet Przyrodniczy, nia zawodowego. Największą grupę osób bez- Miasto Poznań jest członkiem Powiatowej Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa, Wielko- robotnych stanowią osoby bez zawodu oraz polska Izba Rzemieślnicza, Wielkopolska Wojewódzka Rady Zatrudnienia, która pełni rolę opiniodaw- Komenda Ochotniczych Hufców Pracy, Wielkopolski sprzedawcy, krawcy i technicy ekonomiści. czo-doradczą w sprawach polityki rynku pracy Związek Pracodawców, Wielkopolski Związek Pra- W 2014 r. złożono blisko 9 tys. ofert pracy w Po- codawców Prywatnych, Wielkopolskie Kuratorium oraz „Partnerstwa na rzecz Rozwoju Wielkopol- Oświaty, Związek Pracodawców Wielkopolskiej Izby znaniu, najwięcej dotyczyło pracy telemarkete- skiego Rynku Pracy” – lokalnego porozumienia Przemysłowo-Handlowej. rów, doradców klienta, sprzątaczek biurowych, 104 49103 jednostek samorządowych, organizacji Dokument kreśli trzy scenariusze rozwoju rynku sprzedawców, przedstawicieli handlowych pracy w Wielkopolsce: od optymistycznego (rozwój gospodarki i spadek stopy bezrobocia do poziomu 103 Sygnatariuszami partnerstwa są m.in.: Centrum 7%) do pesymistycznego (recesja i ponad 16% poziom Doradztwa Zawodowego dla Młodzieży, Politechnika stopy bezrobocia). Scenariusz neutralny plasuje się 105 W grudniu 2014 r. stopa bezrobocia w Poznaniu wy- Poznańska, Polska Izba Gospodarcza Importerów, Eks- pomiędzy tymi prognozami. niosła 3,1%.

powrót do spisu treści 64 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Rynek pracy

oraz pracowników ochrony fizycznej bez licen- Stopa bezrobocia w Poznaniu cji. Pracodawcy poszukują głównie pracowni- ków bez kwalifikacji oraz osób z wykształce- niem zawodowym. Problem braku stałej pracy 8 dotyka przede wszystkim osoby młode, w wieku do 34 lat. Stanowią oni ponad jedną trzecią 7 poszukujących pracy. Ok. 80% bezrobotnych to osoby bez stażu pracy lub pracujące krócej niż rok. Najwięcej bezrobotnych legitymuje 6 się wykształceniem najniższym (gimnazjalnym

i poniżej) oraz wyższym. Najtrudniej znaleźć 5 pracę specjalistom z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury; specjalistom nauczania

% 4 i wychowania; specjalistom i technikom w zakresie rolnictwa i leśnictwa; archeologom; so- cjologom; średniemu personelowi do spraw 3 statystyki oraz pracownikom opieki osobistej.

2 W ramach form pomocy bezrobotnym PUP, oprócz pośredniczenia w procesie poszukiwania zatrudnienia poprzez Indywidualne Plany 1 Działania, kieruje na staże i szkolenia zawodowe i aktywnego poszukiwania pracy, prace in- 0 terwencyjne i roboty publiczne, dofinansowu- 1999 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2014 je przedsięwzięcia związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej, a także prowadzi

powrót do spisu treści 65 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Rynek pracy

bezpłatne poradnictwo zawodowe106, w tym Wskaźniki płynności bezrobocia i rynku pracy w Poznaniu grupowe informacje zawodowe oraz klub mi- kroprzedsiębiorców. Osoby do 30 roku życia korzystają z dodatkowych instrumentów rynku 1,2 pracy: bonu szkoleniowego, bonu stażowego, bonu zatrudnieniowego, bonu na zasiedlenie

oraz refundacji składek ZUS dla pracodawcy; 1 osoby po 50 roku życia i rodzice powracający 2005 2010 2011 2012 2013 2014 na rynek pracy ze świadczeń aktywizacyjnych. Odbywają się także cykliczne giełdy pracy (tak- 0,8 że dla osób niepełnosprawnych) oraz targi pracy, przygotowywane m.in. przez biura karier lub studenckie organizacje samorządowe. Oso- 0,6

by bezrobotne mogą uczestniczyć w realizo- liczba wanych przez PUP projektach finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, np. „Lepsze jutro”, „Mobilny urząd”, „Twoja kariera – 0,4 Twój wybór” czy programach finansowanych ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecz- nej na aktywizację osób bezrobotnych: „Bony 0,2 dla młodych”, „Wspieramy dojrzałość”, „Twoja firma”, „Telepowrót do pracy”, „Teraz ekonomia 0

106 Poszukujących zajęcia, a także osoby, które zamie- Bezrobocie Rynek pracy rzają rozpocząć działalność gospodarczą lub pro- wadzą małe firmy, wspiera także Poznański Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości, świadczący usługi informacyjne, doradcze i szkoleniowe.

powrót do spisu treści 66 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Rynek pracy

społeczna”, „Bądź przedsiębiorczy”, „Program Ak- tywizacja Integracja – przeciw wykluczeniu”.

Działania na rzecz przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży prowadzi także Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży Ochotniczych Huf- ców Pracy w Poznaniu. W ramach Centrum funkcjonują: Młodzieżowe Biura Pracy, Punkty Pośrednictwa Pracy, Mobilne Centra Informacji Zawodowej, Młodzieżowe Centra Kariery oraz Kluby Pracy.

W Wielkopolsce ze środków unijnych finanso- wane są lub były także projekty realizowane przez firmy i organizacje prywatne, skierowane do osób, które utraciły pracę lub są zagrożone zwolnieniem, np.: „WIELKOPOLSKI PROGRES – program wsparcia procesów restrukturyzacji i adaptacji gospodarki”, „Zadbaj o swoją przy- szłość”, „Paleta Nowych Możliwości’’, „Nowe szanse zawodowe dla niepełnosprawnych Wielkopolan w wieku 45+”, „Drogowskaz na sukces” czy „Recepta na zmianę”.

powrót do spisu treści 67 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

Edukacja 81,2 tys. 117 tys. uczniów studentów

Oświata System edukacji szkolnej w Poznaniu obejmuje 403107 szkoły wszystkich szczebli oraz blisko 50 108 16,9 tys. 32,5 tys. placówek oświatowych . Do szkół uczęszcza absolwentów szkół absolwentów szkół wyższych 84,1 tys. dzieci, młodzieży i dorosłych. Więcej niż co trzeci uczeń kształci się w szkole podstawo- wej, co szósty w gimnazjum, co trzeci w szkole ponadgimnazjalnej, co dziesiąty w szkole policealnej. Największym zainteresowaniem Osoby dorosłe uzupełniają wykształcenie w 78 Jakość kształcenia w poznańskich placówkach cieszą się licea ogólnokształcące, do których szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych, szkolnych jest zróżnicowana. Podstawowym uczęszcza blisko połowa uczniów kształcących przede wszystkim w liceach ogólnokształcą- miernikiem są wyniki egzaminów końcowych się na poziomie ponadgimnazjalnym i police- cych i szkołach policealnych. Poznańskie szko- na poziomie podstawowym i gimnazjalnym alnym. Naukę w technikum lub liceum profi- ły zawodowe wszystkich szczebli kształcą naj- oraz egzaminu maturalnego. Wyniki testów lowanym pobiera 22% uczniów, w zasadniczej więcej specjalistów inżynieryjno-technicznych wśród uczniów kończących szkoły podstawo- szkole zawodowej – 5%, a w szkole policealnej (23%), medycznych (10%) oraz biznesu i admi- we i gimnazjalne wykazują, że poziom naucza- – 24%. Współczynnik skolaryzacji brutto wyno- nistracji (9%). Mury poznańskich szkół opuszcza nia w Poznaniu, podobnie jak w całej Polsce, się si od 132,90 w liceach ogólnokształcących do rocznie 18,8 tys. absolwentów, z tego najwięcej obniżył109. 12,73 w zasadniczych szkołach zawodowych. (41%) kończy szkoły ponadgimnazjalne, podstawowe i gimnazjalne (po 25%). Rocznie do 107 109 Dane za 2014 r. egzaminu maturalnego przystępuje 5,9 tys. W 2014 r. szóstoklasiści piszący w poznańskich szko- 108 Centra kształcenia ustawicznego, centra doradztwa łach obowiązkowy test uzyskali średnio 28 punktów zawodowego, ośrodki szkolno-wychowawcze, porad- uczniów, z których świadectwo dojrzałości na 40 punktów możliwych do zdobycia, gimnazjaliści nie psychologiczno-pedagogiczne, placówki wycho- otrzymuje 83%. uzyskali z języka polskiego 70,5% punktów, historii wania pozaszkolnego, internaty i bursy, szkolne schro- i wiedzy o społeczeństwie 63,1%, przedmiotów przy- niska młodzieżowe. rodniczych 56,9%, matematyki 54,8%.

powrót do spisu treści 68 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

Poza zajęciami obowiązkowymi, wynikającymi Uczniowie wybranych typów szkół w Poznaniu z podstawy programowej, szkoły umożliwiają uczniom rozwój umiejętności i zainteresowań sportowych, kulturalnych, naukowych i spo- 50 łecznych poprzez aktywne uczestnictwo m.in. w zajęciach pozalekcyjnych, warsztatach, kon- 45 certach, centrach i klubach sportowych, centrach wolontariatu. Ponadto szkoły, korzystając 40 ze środków unijnych, realizują wiele projektów poszerzających i uatrakcyjniających ofertę 35 kształcenia. Mają także możliwość uczestnicze- nia w projektach unijnych realizowanych przez 30 Urząd Marszałkowski Województwa Wielko- 25 polskiego, także we współpracy z poznańskimi tys. szkołami wyższymi, jak np.: „Poznański Akcelera- 20 tor Wiedzy Technicznej®”, obejmujący projekty: „Czas zawodowców – wielkopolskie kształcenie 15 zawodowe”, „e-Szkoła – MojaWielkopolska” czy

„eSzkoła Wielkopolska – Cyfrowa Dziecięca En- 10 cyklopedia Wielkopolan”. 5 W celu poprawy warunków nauczania, Miasto prowadzi w placówkach oświatowych inwesty- 0 cje, modernizacje, remonty budynków, boisk 1999/2000 2000/2001 2002/2003 2004/2005 2006/2007 2008/2009 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 sportowych oraz placów gier i zabaw. Poznań- skie szkoły korzystają także z ogólnopolskiego Szkoły podstawowe Gimnazja Technika Licea ogólnokształcące programu „Radosna Szkoła”.

powrót do spisu treści 69 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

Uczniowie poznańskich gimnazjów i szkół po- Fundację Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyż- inżynieryjno-technicznych i pedagogicznych. nadgimnazjalnych, wykazujący się szczególny- szego w ramach Ogólnopolskiego Programu Według rankingu Ministerstwa Nauki i Szkol- mi osiągnięciami edukacyjnymi, społecznymi, Certyfikacji Gmin i Powiatów Rzeczypospolitej nictwa Wyższego do najbardziej obleganych artystycznymi i sportowymi, mogą brać udział Polskiej. przez kandydatów uczelni należy Politechnika w organizowanym przez Miasto Poznań kon- Poznańska (3. pozycja kraju), a wśród uczelni kursie pn. „Nagroda Miasta Poznania za szcze- Szkolnictwo wyższe niepublicznych w kategorii studiów stacjonar- gólne osiągnięcia dla uczniów poznańskich Poznań jest jednym z najważniejszych ośrod- nych – Wyższa Szkoła Bankowa (10. pozycja). szkół”. Młode osoby w wieku od 12 do 23 lat ków akademickich i naukowych w kraju. Na 25 W kategorii studiów niestacjonarnych w pierw- mogą uczestniczyć w polsko-niemiecko-wło- uczelniach studiuje blisko 120 tys.112 studen- szej dziesiątce znalazły się dwie poznańskie skim Konkursie Fundacji Nagrody Młodzieżo- tów, w tym 2,4 tys. cudzoziemców z ponad 80 szkoły wyższe: Wyższa Szkoła Bankowa (3. powej, organizowanym przez Samorząd Woje- krajów świata, najwięcej z Ukrainy, USA, Norwe- zycja) oraz Wyższa Szkoła Pedagogiki i Admini- wództwa Wielkopolskiego wspólnie z Krajem gii i USA. Ponad 75% studentów wybiera stu- stracji (8. pozycja). Związkowym Hesja (gospodarzem i fundato- dia stacjonarne, a więcej niż co trzeci kształci rem nagród) oraz regionem Emilia Romania. się na poziomie magisterskim. Blisko 3/4 stu- Do 2013 r. poznańskie szkoły wyższe uczest- dentów pobiera naukę na uczelniach publicz- niczyły w programie kierunków technicz- W Poznaniu są organizowane coroczne Targi nych. Największą uczelnią jest Uniwersytet im. nych zamawianych przez Ministerstwo Nauki Edukacyjne110, na których uczniowie mogą po- Adama Mickiewicza, na którym kształci się bli- i Szkolnictwa Wyższego. W nowej perspekty- znać szeroką ofertę edukacyjną, a nauczyciele sko co trzeci poznański student. Poznańskie wie finansowej program ten został zastąpiony zapoznać się z nowymi trendami w edukacji. uczelnie zatrudniają ponad 8 tys. nauczycieli Programem Rozwoju Kompetencji113. Uczelnie akademickich, w tym ponad tysiąc z tytułem dokonują także zmian w ofercie kształcenia, Miasto Poznań uzyskało certyfikat „Samorzą- profesorskim. Co piąty student kształci się na głównie przez powoływanie nowych specjal- dowy Lider Edukacji”111 przyznawany przez kierunkach ekonomiczno-administracyjnych, ności i kierunków nauczania, coraz częściej pro- co dziesiąty na kierunkach humanistycznych, wadzonych w ramach porozumienia kilku szkół 110 Targi Edukacyjne to wspólne przedsięwzięcie Urzę- co jedenasty na kierunkach medycznych, du Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu oraz 113 Celem programu jest podniesienie kompetencji Międzynarodowych Targów Poznańskich. Rocznie ce osiągnięcia w rozwoju szkolnictwa oraz tworzą do- osób uczestniczących w edukacji na poziomie wyż- uczestniczy w nich blisko 30 tys. osób. bre warunki życia dla uczącej się młodzieży. szym, odpowiadających potrzebom gospodarki, ryn- 111 Certyfikat otrzymują samorządy, które mają znaczą- 112 W 2014 r. było 117 tys. studentów. ku pracy i społeczeństwa.

powrót do spisu treści 70 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

wyższych oraz z przedsiębiorcami. Uczelnie Studenci w Poznaniu poszerzają również ofertę studiów w językach obcych, przede wszystkim języku angielskim. 160 Poznańskie szkoły wyższe kończy co roku ponad 30114 tys. absolwentów. Najwięcej z nich 140 studiuje ekonomię i rachunkowość, pedago- gikę i kierunki społeczne. Studia podyplomo- we115 i doktoranckie kończy co roku blisko 120 15 tys. osób.

100 Ponad 3/4 studentów stanowią osoby spo- za Poznania. Mają oni do dyspozycji 10,6 tys. 80 miejsc w 37 domach studenckich116. Co piaty tys. student otrzymuje stypendium, w tym ponad połowa (52%) korzysta ze stypendium socjal- 60 nego, a 42% ze stypendium rektora dla najlepszych studentów. 40

114 W 2014 r. liczba absolwentów szkół wyższych wy- niosła 32,5 tys. osób. 0 115 Studia podyplomowe, które są prowadzone na po- 2000/2001 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 nad 300 kierunkach, kończy ponad 11 tys. osób, studia podyplomowe typu MBA – ponad 100 osób, a studia doktoranckie ponad 3 tys. Najwięcej (ponad 40%) osób studiuje nauki ekonomiczne. 116 Dane za 2012 r.

powrót do spisu treści 71 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

Wysoką pozycję Poznania wśród ośrodków aka- Studenci w Poznaniu demickich w kraju potwierdzają rankingi wyż- Najbardziej popularne podgrupy kierunków studiów szych uczelni. W rankingach publikowanych co roku przez dziennik „Rzeczpospolita” i tygodnik 25000 „Perspektywy” Uniwersytet im. Adama Mickie- wicza zajmuje 3. pozycję w kraju, a czołowe miejsca w swoich kategoriach zajmują: Uniwer- sytet Medyczny, Uniwersytet Ekonomiczny, Uni- 20000 wersytet Przyrodniczy. Uniwersytet Ekonomicz- ny oraz Wyższa Szkoła Bankowa zostały ujęte w rankingu MBA117 tygodnika „Perspektywy”. Poznańskie szkoły wyższe są także uwzględnia- 15000 ne w światowych rankingach szkół wyższych,

m.in. takich, jak: Ranking of Scientific Papers for Liczba World Universities Uniwersytetu Tajwańskiego, 10000 Webometrics Najwyższej Rady Badań Nauko- wych w Madrycie (Consejo Superior de Investi- gaciones Cientificas – CSIC), Eduniversal francu-

skiej agencji Eduniversal, Ranking of Worldwide 5000 Institutions publikowany przez hiszpańską SCI- mago Research Group, University Ranking by Academic Performance (URAP) Instytutu Infor- matyki Środkowo-Wschodniego Uniwersytetu 0

a h c a a a w y w w w w) acji n t czna z wna c czna czna czna iczna c a i r y y y ykó yko y n órst 117 t P eńst st iz Program MBA prowadzony przez Uniwersytet edy a w w y F Jęz m o t echniczna M Społeczna r d et r -t fo u z A Ekonomiczny zajął w Rankingu MBA 2013 5. miej- edagog i dla ludności n b P i e i l y Humaneisntiem jęz yjno e r sce w kraju, program MBA Wyższej Szkoły Bankowej sług t ii u U t y i bezpiecz g k o ynier l e yłącz – 14. pozycję. o it on Biznesu i administr odukcji i pr n h r Inż h c c r chr P (z w e A O T

powrót do spisu treści 72 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

Technicznego w Turcji, European Universi- Absolwenci szkół wyższych w Poznaniu ty Ranking organizacji ResearchRanking.org. Wszystkie poznańskie wyższe szkoły publiczne oraz Wyższa Szkoła Bankowa zostały także ujęte 40 w University Web Ranking publikowanym przez 4 International Colleges&Universities. Uniwersy- 35 tet Ekonomiczny jako jedyna uczelnia w Polsce – jest członkiem Międzynarodowego Stowa- rzyszenia Controllerów (ICV), a Wyższa Szkoła 30 Bankowa posiada międzynarodową akredyta- 118 cję IACBE . Poznańskie szkoły niepubliczne 25 posiadają certyfikaty „Wiarygodna Szkoła” oraz „Dobra uczelnia – Dobra praca”, nadane przez 20 Akademickie Centrum Informacyjne. tys.

Poznańskie szkoły wyższe należą do najwięk- 15 szych inwestorów w mieście. W Poznaniu po- wstały lub budowane są nowoczesne obiek- 10 ty naukowo-dydaktyczne, m.in.: Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii oraz Centrum Bioinformatyki i Genomiki – 5 wspólne przedsięwzięcie Politechniki Poznań- skiej i Polskiej Akademii Nauk, Wielkopolskie 0 Centrum Zaawansowanych Technologii, Mię- 1999 2000 2002 2004 2006 2010 2011 2012 2013 2014 dzyuczelniane Centrum Nanobiomedyczne,

118 Dla studiów na kierunkach biznesowych.

powrót do spisu treści 73 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

Centrum Biologii Medycznej Uniwersytetu Me- Absolwenci szkół wyższych w Poznaniu dycznego, BioCentrum oraz Klinika Weteryna- Najbardziej popularne kierunki studiów ryjna Dużych i Małych Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego, Collegium Chemicum i Colle- 8000 gium Historicum Uniwersytetu im. Adama Mic- kiewicza, budynek dydaktyczny i hala sportowa 7000 Akademii Wychowania Fizycznego, Centrum Dydaktyczne Wydziału Technologii Chemicznej Politechniki Poznańskiej, Centrum Edukacyjne 6000 Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekono-

micznego. Część tych inwestycji jest współfi- 5000 nansowana ze środków unijnych, a rozbudowa obiektów UAM także z budżetu państwa w ra- 4000

mach wieloletniego programu „Uniwersytet im. liczba Adama Mickiewicza w Poznaniu 2004–2015”. Powstają także kolejne projekty budowy i mo- 3000 dernizacji domów studenckich, realizowanych przez szkoły wyższe oraz inwestorów prywat- 2000 nych.

Miasto Poznań aktywnie współpracuje z po- 1000 znańskim środowiskiem akademickim i naukowym, dofinansowując organizację wykła- 0

o o dów otwartych wybitnych uczonych, artystów w w acja t czne czne ic czne czne czne iczne y y y y n t órst iz edy w st i specjalistów z całego świata oraz prowadząc w F y o M echniczne t ma Społeczne d et r -t u z A or edagog i dla ludności b nf programy skierowane do studentów i pracow- P i I Humanist a yjno r sług u U t ników poznańskich uczelni. Należą do nich k ynier e it nż h I c odukcja i pr Ekonomia i administr r r A P

powrót do spisu treści 74 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Edukacja

m.in. konkursy „Nagroda Miasta Poznania za międzyuczelnianym Centrum Badań Metropo- wyróżniających się studentów szkół wyższych wyróżniającą się pracę doktorską” oraz „Nagro- litalnych, Regionalnym Obserwatorium Kultury i uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz kon- da Miasta Poznania za wyróżniającą się pracę – Centrum Badawczym Uniwersytetu im. Ada- kursy na najlepsze prace magisterskie związane magisterską”, konkurs „Poznań przyciąga najlep- ma Mickiewicza, Centrum Dokumentacji Au- tematycznie z Wielkopolską z zakresu turystyki szych” organizowany dla maturzystów, którzy diowizualnej. Poznańskie uczelnie oraz ośrodki i funduszy europejskich. Udziela także stypen- mogą wygrać sfinansowanie roku studenckie- naukowo-badawcze otrzymują ponadto na diów o charakterze socjalnym dla uczniów, słu- go życia w Poznaniu, programy stypendiów dla preferencyjnych warunkach grunty miejskie chaczy i studentów zameldowanych na stałe na laureatów lub finalistów ogólnopolskich olim- pod budowę bazy dydaktycznej. terenie województwa wielkopolskiego. Wielko- piad przedmiotowych rozpoczynających stu- polski Urząd Wojewódzki prowadzi skierowany dia w Poznaniu, program dla studentów przy- Edukację wspierają także władze wojewódz- do studentów i absolwentów szkół wyższych gotowujących się do podjęcia zatrudnienia twa wielkopolskiego. Urząd Marszałkowski projekt „Wolontariat w Wielkopolskim Urzędzie u pracodawców realizujących innowacyjne in- Województwa Wielkopolskiego jest członkiem Wojewódzkim”. westycje na terenie Poznania, program praktyk międzynarodowej sieci ERY (Network Europe- i płatnych staży studenckich w Urzędzie Miasta an Regions for Youth), stanowiącej platformę119 Poznania, Nagroda Naukowa Miasta Poznania, wymiany doświadczeń i transferu wiedzy w ob- stypendia dla młodych badaczy poznańskiego szarze działań dotyczących polityki młodzieżo- środowiska naukowego, program „Ambasador wej oraz mobilności młodzieży. Samorząd Wo- Akademickiego Poznania”, program „Mieszkanie jewództwa wielkopolskiego realizuje program dla absolwenta”. W celu rozwiązywaniu proble- jednorazowych stypendiów naukowych dla mów rozwoju miasta, Miasto Poznań współpra- cuje ze środowiskiem naukowym, m.in. prowa- 119 Współpraca w ramach sieci ERY obejmuje wymia- dząc wspólne projekty i badania mające na celu nę doświadczeń i transfer wiedzy w obszarach: form wzmocnienie powiązań sfery badawczo-roz- i narzędzi funkcjonowania polityki młodzieżowej, wojowej z gospodarką, oraz badania warun- sposobu finansowania polityki młodzieżowej, zinsty- tucjonalizowania podejmowanych działań na rzecz ków rozwoju przedsiębiorczości akademickiej. młodzieży, budowania reprezentatywności środowisk Współdziała także z Centrum Badania Jakości młodzieżowych w stosunku do administracji publicznej, organizacji praktyk, staży dla młodzieży w firmach Życia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, i instytucjach regionów partnerskich.

powrót do spisu treści 75 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Nauka

Nauka 40 18 ośrodków B+R placówek PAN

Poznań należy do ośrodków o dużym poten- cjale naukowo-badawczym. Badania naukowe prowadzą nie tylko szkoły wyższe, ale także 40 Do projektów tych należą: QOLAPS – „Kwanto- finansowanych przez Narodowe Centrum Ba- placówek naukowo-badawczych. Są to przede we zasoby: koncepcje i zastosowania”, „Clean dań i Rozwoju (m.in. BroTech oraz SPIN-Tech) wszystkim jednostki resortowe, często jedy- Space – likwidacja kosmicznych odpadków”, oraz programach Europejskiej Agencji Kosmicz- ne w danej branży w skali kraju, uczestniczące „ELIXIR – system do rozpoznawania złożonych nej. Przedstawiciele poznańskiego środowiska w międzynarodowych projektach badawczych, systemów biologicznych”, ACCIRAD – analiza naukowego zostali także powołani w skład oraz 18 placówek Polskiej Akademii Nauk (PAN). ryzyka przypadkowych napromieniowań w ra- Rady Narodowego Programu Rozwoju Huma- Placówki te odnoszą sukcesy m.in. w bada- dioterapii, COST MP0901 – nanoukłady węglo- nistyki. Poznańskie Konsorcjum RNA, utworzo- niach o charakterze molekularnym, genetycz- we dla elektroniki molekularnej i spintroniki, ne przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN nym, biotechnologicznym, immunologicznym, transPLANT – międzynarodowa infrastruktura oraz Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama technologicznym. Poznańskie środowisko informatyczna dla genomiki roślin, WATCH – Mickiewicza, uzyskało status krajowego nauko- naukowo-badawcze, skupione zarówno w in- woda i zmiany globalne, FLORIST – Zagroże- wego ośrodka wiodącego KNOW w dziedzinie stytutach naukowo-badawczych, jak i w szko- nie powodziowe na przedpolu Tatr, B2B LOCO nauk biologicznych. łach wyższych, wdraża nowe inter- i multi- – sieć kompetencji w logistyce od Bałtyku po dyscyplinarne rozwiązania organizacyjne, np.: Bałkany, ISOK – informatyczny system osłony Poznańskie środowisko naukowe czynnie centra doskonałości, centra zaawansowanych kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami, SE- uczestniczy w krajowych i unijnych konkur- technologii, platformy technologiczne, które SHAT – globalny bank danych historycznych, sach i grantach na badania naukowe. Ośrodki uczestniczą w krajowych i międzynarodowych FELIX – koordynacja współpracy pomiędzy Eu- naukowo-badawcze i szkoły wyższe z Wielko- projektach badawczych z zakresu biologii, ropą i Japonią w zakresie budowy rozproszone- polski znalazły się na 3. miejscu w kraju pod ochrony środowiska, logistyki, biotechnologii, go środowiska testowego dla eksperymentów względem aktywności w pozyskiwaniu gran- bioinżynierii, badań kosmicznych, technologii sieciowych. Placówki naukowo-badawcze oraz tów z 7 Programu Ramowego, szczególnie informacyjnych, nanotechnologii, archeologii. szkoły wyższe biorą udział także w programach z obszaru People oraz ICT, oraz na 3. miejscu

powrót do spisu treści 76 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Nauka

pod względem udziału w koordynacji projek- tów (także przede wszystkim z obszaru People).

W 2015 r. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego podpisał porozumienie120 o współpracy z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju w zakresie wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych w Wielkopolsce.

120 Jego głównym celem jest dynamiczny rozwój wielkopolskiej gospodarki, ścisła współpraca w zakresie wsparcia rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji, w szczególności w ramach nowej perspektywy finansowej 2014–2020.

powrót do spisu treści 77 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

Dostępność Miasto – węzeł bazowy dwóch 208 mln komunikacyjna korytarzy transeuropejskich pasażerów komunikacji publicznej

Poznań należy do miast o wysokiej dostępno- 601 ści transportowej. Poziom Wskaźnika Między- Autostrada A2 samochodów osobowych gałęziowej Dostępności Transportowej121 dla na 1000 mieszkańców Poznania wskazuje na wysoką dostępność ko- munikacyjną krajową i wojewódzką. Poprzez system międzynarodowych dróg kołowych, li- E20 i E59 Poznańska Elektroniczna nii kolejowych oraz dróg żeglownych, Poznań międzynarodowe trasy kolejowe Karta Aglomeracyjna jest częścią europejskiej przestrzeni transportowej i węzłem dwóch transeuropejskich korytarzy transportowych: Morze Północne – Bałtyk oraz Bałtyk – Adriatyk. W mieście krzyżują się 1,4 mln Strefa 30 dwie osie komunikacyjne: zachód – wschód pasażerów komunikacji lotniczej w centrum i północ – południe. Oś komunikacyjna za- chód – wschód przebiega w korytarzu Morze Północne – Bałtyk i obejmuje drogę krajową nr 2/92 (Świecko – Poznań – Warszawa), auto- – Warszawa). Oś komunikacyjną północ – połu- kolejowe nr 271 (Poznań – Leszno – Wrocław), stradę A2 (Świecko – Poznań – Konin – Konoto- dnie, przebiegającą w korytarzu Bałtyk – Adria- E59 (Szczecin – Poznań – Leszno – Wrocław) pa) oraz linię kolejową E20 (Kunowice – Poznań tyk tworzy droga krajowa S11 (Kołobrzeg – Piła oraz droga krajowa nr 5 (Grudziądz – Bydgoszcz – Poznań – Ostrów Wlkp. – Kępno – Tarnow- – Gniezno – Poznań – Leszno – Wrocław), bę- skie Góry) oraz linie kolejowe nr 354 i nr 405 dąca jednocześnie drogą międzynarodową 121 Według definicji opracowanej przez Instytut Geo- grafii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. (Poznań – Piła – Szczecinek – Kołobrzeg), linie E261. W europejski system śródlądowych dróg

powrót do spisu treści 78 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

wodnych, poprzez międzynarodową drogę wschodnią i zachodnią obwodnicą Poznania, z o.o.124 Pasażerowie komunikacji kolejowej, E70, włączony jest odcinek rzeki Warty tworzą- stanowiącą odcinki dróg krajowych nr 5 i 11. a także przewoźnika autobusowego PKS Po- cy „Wielką Pętlę Wielkopolską”, która przebiega znań SA, są obsługiwani w centrum komunika- z Konina przez Poznań do ujścia rzeki Noteć (na Poznański Węzeł Kolejowy zapewnia połącze- cyjnym, obejmującym nowe dworce kolejowy terenie województwa lubuskiego), następnie nia kolejowe z największymi miastami europej- i autobusowy oraz część biurowo-handlowo Notecią przez Czarnków do Bydgoszczy, skąd skimi i polskimi. W węźle tym zbiegają się dwie -usługową Poznań City Center. PKP Polskie Li- kanałem Górnonoteckim przez jezioro Gopło międzynarodowe trasy kolejowe: E20 (Warsza- nie Kolejowe SA realizują ze środków unijnych i Kanał Ślesiński do Konina. wa – Poznań – Kunowice – granica państwa) w Wielkopolsce liczne inwestycje kolejowe: oraz E59 (Świnoujście – Szczecin – Poznań – I etap modernizacji linii kolejowej nr 356 Po- Poznań stanowi ważny węzeł 7 dróg122 o znacze- Wrocław – Chałupki) oraz 7 linii podstawowych: znań Wschód – Bydgoszcz na odcinku Poznań niu międzyregionalnym i międzynarodowym. nr 271 (Poznań – Wrocław), 272 (Poznań – Klu- Wschód – Gołańcz, mającej duże znaczenie Przez Poznań przebiega odcinek autostrady A2 czbork), nr 351 (Poznań – Szczecin), nr 352 (Po- w obsłudze połączeń małych miejscowości z Konotopy k. Warszawy do Świecka (z 26-ki- znań – Swarzędz), nr 353 (Poznań – Skandawa – z aglomeracją poznańską; modernizację linii lometrową obwodnicą autostradową w połu- granica państwa), nr 354 (Poznań – Piła), nr 356 kolejowej E59 na odcinku Wrocław – Poznań dniowej części miasta), która docelowo będzie (Poznań – Bydgoszcz). Układ linii podstawo- oraz rozbudowę infrastruktury systemu ERTMS/ prowadzić do granicy polsko-białoruskiej w Te- wych węzła uzupełniany jest przez linie obwo- GSM-R na linii E20 na odcinku Kunowice – Po- respolu. Ruch tranzytowy może odbywać się dowe, po których jeżdżą głównie pociągi towa- znań – Warszawa – Siedlce – Terespol. W ra- rowe, oraz łącznice umożliwiające swobodny mach modernizacji taboru kolejowego spółka ruch pociągów w wielu kierunkach z pominię- PKP Intercity SA wprowadza na trasach prze- 122 Przez Poznań przebiegają lub kończą swój bieg 3 drogi krajowe: nr 5: Świecie – Bydgoszcz – Poznań ciem stacji Poznań Główny. W ciągu doby do biegających przez Poznań nowe lub zmoder- – Leszno – Wrocław – Lubawka, nr 11: Kołobrzeg stacji Poznań – Główny przyjeżdża123 127 po- nizowane wagony pasażerskie i lokomotywy, – Koszalin – Piła – Poznań – Ostrów – Kępno – Lubli- niec – Bytom, nr 92: Miedzichowo – Pniewy – Poznań ciągów (w tym 82 składy na stacji kończą swój zakupione z udziałem środków unijnych. Tabor – Września – Słupca – Konin – Kutno – Łowicz oraz bieg), należących przede wszystkim do trzech kolejowy swoich przewoźników unowocze- autostrada A2: Świecko – Poznań – Łódź – Konotopa przewoźników: PKP Intercity SA, Przewozy Re- śnia także Województwo Wielkopolskie, które k. Warszawy – (Terespol), a także 4 drogi wojewódzkie: nr 184: Poznań – Szamotuły – Ostroróg, nr 196: Poznań gionalne Sp. z o.o., Koleje Wielkopolskie Sp. – Murowana Goślina – Wągrowiec, nr 307: Poznań – 124 Spółka, utworzona przez Urząd Marszałkowski Wo- Buk – Opalenica – Nowy Tomyśl, nr 430: Poznań – Pusz- jewództwa Wielkopolskiego, przejęła obsługę lokal- czykowo – Mosina. 123 Dane za 2011 r. nych linii kolejowych na terenie Wielkopolski.

powrót do spisu treści 79 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

w ramach projektów unijnych zakupiło nisko- Ruch pasażerski w Porcie Lotniczym Poznań–Ławica podłogowe elektryczne pociągi obsługujące blisko połowę regionalnych połączeń, w tym trasy łączące Poznań z Koninem, Zbąszynkiem 1600

i Gnieznem, a – wraz z województwami lubu- 1500 skim i zachodniopomorskim – zakupiło nowe 1400 elektryczne zespoły trakcyjne do obsługi połą- czeń międzywojewódzkich. 1300 1200

W Poznaniu znajduje się jedna z największych 1100

towarowych stacji kolejowych w Polsce – Po- 1000 znań – Franowo125 z nowoczesnym termina- 900 lem do obsługi przewozów intermodalnych126. 800 W Gądkach koło Poznania działa jeden z naj- tys. większych w Polsce terminali kontenerowych127, 700 który umożliwia bezpośrednie połączenia 600 500

400

125 Stacja Poznań – Franowo usytuowana jest na li- 300 nii nr 352 Swarzędz – Poznań Starołęka, stanowiącej fragment ciągu komunikacyjnego E 20. Przez inne 200 linie i łącznice ma powiązania z liniami kolejowymi 100 w kierunku Kluczborka, Wrocławia, Zielonej Góry, granicy państwa (Kunowice), Szczecina, Piły, Bydgoszczy, 0 Gniezna i Warszawy. 1995 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 126 Utworzenie terminalu stanowi pierwszy etap budowy Centrum Logistycznego we Franowie przez PKP. 127 Terminal kontenerowy został uruchomiony przez Hamburger Hafen und Logistik (HHLA) oraz operatora kolejowego Polzug Intermodal.

powrót do spisu treści 80 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

pomiędzy portami Morza Północnego a Pozna- Przewozy cargo w Porcie Lotniczym Poznań–Ławica niem.

Miasto Poznań uczestniczyło w unijnym pro- 3500 jekcie Rail Baltica Growth Corridor, obejmu- jącym m.in. badania obecnego i prognozy przyszłego stanu obsługi logistycznej wzdłuż 3000 korytarza Rail Baltica, prowadzącego od Helsi- nek, przez Rygę, Kowno, Warszawę, Poznań, do 2500 Berlina i stanowiącego część korytarza Morze Północne – Bałtyk.

2000 Komunikację międzynarodową zapewnia-

ją także regularne połączenia lotnicze z Por- tony tu Lotniczego Poznań-Ławica, należącego do 1500 Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). Poznańskie lotnisko posiada nowoczesną in- frastrukturę lotniczą i lotniskową, m.in. dwa ter- 1000 minale pasażerskie, terminal cargo, równoległe drogi kołowania i rozbudowane płyty posto- 500 jowe, a także pierwsze, poza Stanami Zjedno- czonymi Europejskie Centrum Symulatorowe Cirrus, które kształci pilotów z całej Europy. Na 0 lotnisku działa nowoczesna wieża kontroli ruchu 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 lotniczego z ośrodkiem radiokomunikacyjnym.

powrót do spisu treści 81 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

Port lotniczy, który obsługuje rocznie128 ponad Cudzoziemcy przylatujący do Polski milion pasażerów, oferuje regularne połącze- odprawiani na lotnisku Poznań–Ławica nia do 22 miast europejskich129, w tym do naj- większych metropolii, takich jak: Londyn, Mo- 18 nachium, Paryż, Rzym czy Frankfurt n. Menem,

oraz 35 kierunków czarterowych na południe 16 Europy (do Turcji, Egiptu, Algierii, Tunezji i na Wyspy Kanaryjskie). Najwięcej pasażerów wy- 14 biera połączenie regularne z Londynem, Mona- chium i Warszawą, a czarterowe do Hurghady, 12 Antalya i Sharm El Sheikh. Co drugi pasażer pre- feruje rejsy liniami niskokosztowymi, co czwar- 10 ty pasażer korzysta z linii czarterowych. W ciągu

roku z poznańskiego lotniska wylatuje za grani- tys. cę blisko 300 tys. obywateli polskich (najwięcej 8 w miesiącach wakacyjnych). Do Polski przyjeż- dża natomiast 37 tys. cudzoziemców (najwięcej 6 z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Włoch, Niemiec, Por- tugalii i USA). 4

Na terenie miasta znajduje się wojskowe lot- 2 nisko Krzesiny (wchodzące w skład struktury NATO), na którym mieści się 31. Baza Lotnictwa 0

y y a y ia w USA eg osja acja ecja aina ech R r łoch ancja Lit w w ytania landia iemc r anada z w r tugalia I W N F K C Uk iszpania Sz 128 or Holandia Rumunia Sło H Nor W 2014 r. poznańskie lotnisko obsłużyło ponad a Br P

1,4 mln pasażerów, w tym ponad 1 mln w ruchu regu- ielk larnym. W 129 Dane na IV kwartał 2015 r.

powrót do spisu treści 82 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

Taktycznego i 3. Eskadra Lotnictwa Taktyczne- Wyloty obywateli polskich za granicę go. Stacjonują tam samoloty wielozadaniowe z lotniska Poznań–Ławica wg miesięcy F-16. 50 Województwo Wielkopolskie wraz z Portem Lotniczym Poznań-Ławica Sp. z o.o. uczestni- 45 czyło w unijnym międzynarodowym projekcie „CHAMPIONS – Poprawa dostępności regionów 40 Europy Środkowej poprzez powiązania transportu lotniczego z transportem publicznym”, 35 którego celem była poprawa dostępności re- gionów w obszarze Europy Środkowej poprzez 30 zwiększenie ilości międzyregionalnych połą- 25 czeń lotniczych oraz intermodalnych połączeń tys. transportu publicznego pomiędzy portami lot- 20 niczymi a miejscowościami w danym regionie.

15 Transport wewnątrz miasta obsługiwany

jest przez sieć dróg publicznych o długości 10 1041 km130, 134 km dróg rowerowych, 151 km 131 sieci kolejowej oraz 20 linii tramwajowych 5

130 Podstawowa sieć drogowa obejmuje drogi krajowe 0 – 20 km, drogi wojewódzkie – 13 km, drogi powiatowe I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII – 272 km, drogi gminne – 737 km. 131 Rozchodzą się one promieniście z centrum miasta w kierunku 14 pętli tramwajowych zlokalizowanych w pobliżu większych osiedli mieszkaniowych, zakła- dów produkcyjnych, cmentarzy oraz centrów handlo-

powrót do spisu treści 83 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

i 79 linii autobusowych. Głównymi środkami Pasażerowie komunikacji miejskiej w Poznaniu transportu miejskiego są tramwaje (228) i autobusy (317 niskopodłogowych) oraz pojazdy samochodowe. Wskaźnik motoryzacji wyno- 300 si 601 samochodów na 1000 mieszkańców. Udział ruchu samochodowego w podróżach

wynosił w Poznaniu ponad 50%. Z usług komu- 250 nikacji miejskiej korzysta rocznie ponad 200132 mln pasażerów. Największą popularnością cieszy się linia Poznańskiego Szybkiego Tramwa- 200 ju (PST), która po przedłużeniu łączy os. Jana III Sobieskiego z Dworcem Zachodnim. W ramach projektu modernizacji i unowocześnienia 150 infrastruktury transportu publicznego powsta- mln ła nowa infrastruktura tramwajowa (nowe linie i pętle tramwajowe, zajezdnia tramwajowa na Franowie), modernizowane są ulice, węzły ko- 100 munikacyjne i obiekty inżynierskie.

Uzupełnieniem publicznej oferty transporto- 50 wej są usługi taksówkowe, świadczone przez blisko 3133 tys. prywatnych taksówek osobowych oraz 13 bagażowych. Miasto Poznań or- 0 1995 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 wych. 132 W 2014 r. 208,1 mln osób. 133 W 2014 r. w Poznaniu było zarejestrowanych 2929 taksówek osobowych.

powrót do spisu treści 84 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

ganizuje szkolenia mające na celu podniesienie Ocena jakości komunikacji publicznej w Poznaniu jakości świadczonych usług taksówkowych pn. Badania ankietowe mieszkańców z 2013 r. „Taksówka warta Poznania”134. 70 W mieście funkcjonuje Strefa Płatnego Parko- wania dysponująca 9 tys. miejsc. Na jej obszarze zlokalizowano 422 parkomaty. Na obrzeżach 60 strefy znajduje się 7 parkingów buforowych typu P&G z 0,8 tys. miejsc. 50 Plany rozwoju Poznania zakładają preferencyj- ne podejście do komunikacji zbiorowej oraz 40 ruchu rowerowego i pieszego, przy jednoczesnym wprowadzeniu ograniczeń dla ruchu samochodowego, szczególnie w centrum miasta, 30

gdzie w obszarze między ulicami Solną, Alejami pozytywnych % ocen Marcinkowskiego, Św. Marcin i aleją Niepodle- głości wprowadzono „strefę 30”135 z obowiąz- 20 kową maksymalną prędkością 30 km/godz. Na głównych ulicach wytyczane są buspasy, 10 budowane są także przystanki wiedeńskie dla

134 Rocznie uczestniczy w nich ponad 100 taksówkarzy. 0 135 Celem projektu jest podniesienie bezpieczeństwa, Dostępność Bezpieczeń- Łatwość Czystość Dostęp do Częstość Wygoda Bezawaryj- Ceny biletów w tym przede wszystkim ograniczenie liczby wypad- wolnych stwo podróży zakupu biletu i estetyka przystanku kursowania przesiadki ność ków drogowych, zmniejszenie różnicy prędkości po- miejsc między rowerzystami i samochodami, zwiększenie liczby ulic przyjaznych dla wszystkich uczestników ruchu drogowego.

powrót do spisu treści 85 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Dostępność komunikacyjna

tramwajów. W celu usprawnienia zarządzania możliwości finansowe gmin i powiatu poznań- Hetmańska, Krzywoustego, Zamenhoffa i przej- ruchem drogowym i transportem publicznym, skiego, a także stopień oddziaływania systemu ściu dla pieszych przy Moście Chrobrego. z jednoczesnym zwiększeniem atrakcyjności transportowego na środowisko. Wyniki bada- komunikacji miejskiej, Miasto Poznań realizu- nia mobilności mieszkańców pokazały, że po- Miasto Poznań uczestniczyło w projektach je projekt „System ITS Poznań” – system wspo- znaniacy coraz częściej136 wybierają podróże unijnych ukierunkowanych na miejski sys- magania zarządzaniem ruchem integrujący rowerem lub motorowerem, zmniejsza się137 tem transportowy: SUGAR (Sustainable Urban wszystkie takie systemy działające w mieście”. natomiast liczba podróży samochodem po Goods logistics Achieved by Regional and lo- Postępuje proces integracji komunikacji miej- mieście. Nieznaczny wzrost odnotowano także cal policies)140 oraz ECOTALE (External Costs of skiej z gminami sąsiadującymi z Poznaniem. przy wyborze komunikacji publicznej. Transport and Land Equalisation)141. Mieszkańcy aglomeracji poznańskiej mogą tak- że korzystać ze wspólnego biletu miesięczne- Plan Zrównoważonego Rozwoju Publiczne- go „Bus – Tramwaj – Kolej – Jeden Bilet”, który go Transportu Zbiorowego dla Województwa obowiązuje w pociągach regionalnych spółek: Wielkopolskiego138 posiada również Urząd Mar- Przewozy Regionalne Sp. z o.o. oraz Koleje Wiel- szałkowski Województwa Wielkopolskiego. kopolskie Sp. z o. o. w promieniu ok. 30 km od Poznania oraz tramwajach i autobusach komu- W Poznaniu rocznie dochodzi do blisko 300139 nikacji miejskiej organizowanej przez Zarząd wypadków drogowych, w których ofiarami jest Transportu Miejskiego. Miasto Poznań posia- ponad 300 osób. Najwięcej niebezpiecznych da plan zrównoważonego rozwoju transpor- zdarzeń drogowych, także z udziałem pieszych, tu zbiorowego na lata 2014 – 2025, który jest notuje się na ulicach: Al. Solidarności, Głuszyna, elementem projektu badania i opracowania

planu transportowego aglomeracji poznań- 136 W stosunku do 2000 r. odnotowano wzrost o blisko skiej. Plan ten pozwoli jednoznacznie określić 180%. 137 140 dalsze kierunki działań wszystkich samorządów Przez 13 lat zmniejszyła się o blisko 50%. W ramach projektu SUGAR powstał plan działania, 138 Plan wprowadza zasadę, że od 1 stycznia 2017 r. od- ze szczególnym uwzględnieniem lokalnej „mapy dro- na terenie całej aglomeracji w zakresie rozwoju powiedzialność za organizację zbiorowej komunikacji gowej” dla polityki zarządzania miejskim systemem transportu publicznego oraz stworzyć model publicznej ponosi samorząd terytorialny. transportowym. 139 W 2014 r. zarejestrowano 299 wypadków drogo- 141 Celem projektu ECOTALE jest zmniejszenie kosztów ruchu, uwzględniający potrzeby mieszkańców, wych. zewnętrznych transportu.

powrót do spisu treści 86 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Infrastruktura techniczna i informatyczna

Infrastruktura 97% mieszkańców korzysta Free wi-fi POZnan* techniczna z sieci wodociągowej i informatyczna 94% Wielkopolska mieszkańców korzysta Sieć Szerokopasmowa Infrastruktura techniczna z sieci kanalizacyjnej Poznań jest miastem o wysokim poziomie infrastruktury technicznej. Ponad 97% mieszkańców korzysta z sieci wodociągowej, blisko 94% z ka- 81% Poznańskie Centrum nalizacyjnej, a ponad 81% z gazowej. Przecięt- mieszkańców korzysta z sieci gazowej Superkomputerowo-Sieciowe ny mieszkaniec zużywa rocznie142 40 m sześc. wody, 204 m sześc. gazu sieciowego oraz 811 kWh energii elektrycznej. Gęstość sieci rozdzielczej infrastruktury technicznej wynosi 442 km sieci wodociągowej, 353 km sieci ka- Jakość wody dostarczanej przez system wodo- wodociągowe w Poznaniu (ul. Wiśniowa), Mo- nalizacyjnej oraz 478 km sieci gazowej, przeli- ciągowy spółki Aquanet SA jest po uzdatnieniu sinie i Gruszczynie obsługujące Poznański Sys- czonych na 100 km kw. powierzchni miasta. Na dobra i nie odbiega od obowiązujących norm. tem Wodociągowy144. Poza ujęciami komu- obszarze miasta znajduje się także ponad 3 tys. Woda z sieci miejskiej jest rozprowadzana

zbiorników odpadów ciekłych bezodpływo- przez rozdzielczą sieć wodociągową o długo- dużych ujęć wody: Mosina – Krajkowo i Dębina oraz wych, blisko 80 oczyszczalni przydomowych ści ponad 1,1 tys. km. Sieć wodociągowa jest w ograniczonym stopniu z zespołu dwóch mniejszych oraz stacja zlewni. zasilana z ujęć wodociągowych głębinowych ujęć Gruszczyk – Promienko (wykorzystywanego głów- nie do zaopatrzenia miasta Swarzędza), a także z lokal- i powierzchniowych143 poprzez trzy duże stacje nego ujęcia dostarczającego wodę jedynie dla osiedla Głuszyna, o łącznej wydajności ok. 220 tys. m sześc./ dobę (dla potrzeb miasta). 142 Dane za 2014 r. 143 Miasto Poznań zaopatrywane jest w wodę z dwóch 144 System obejmuje także magistrale wodociągo-

powrót do spisu treści 87 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Infrastruktura techniczna i informatyczna

nalnymi na terenie miasta znajdują się ujęcia ochrony zasobów wodnych w Poznaniu i okoli- zapotrzebowanie podłączonych odbiorców. zlokalizowane na terenie zakładów przemysło- cach” o wartości ponad 1 mld zł. Pierwszy etap Największe stacje zasilania w energię elektrycz- wych oraz ponad 200 awaryjnych studni pu- projektu obejmuje 12 zadań inwestycyjnych ną z sieci centralnej to: GPZ 400/220/110 kV blicznych. realizowanych na terenie miast i gmin Poznań, Plewiska, GPZ 220/110 kV Czerwonak i GPZ Mosina, Luboń i Kórnik. Szczególne znaczenie 220/110 kV Poznań – Południe w Czapurach. Poznański System Kanalizacyjny obejmuje dla rozwoju miasta ma budowa kolektora pra- W Poznaniu energię elektryczną wytwarzają ponad 900 km kanałów sanitarnych, deszczo- wobrzeżnego II oraz modernizacja stacji uzdat- także lokalni producenci149 – Elektrociepłownia wych i ogólnospławnych oraz dwie oczysz- niania wody w Mosinie. Ich realizacja stworzy EC Karolin oraz mała elektrownia biogazowa czalnie ścieków III stopnia oczyszczania145 – możliwość – po rozbudowie sieci kanalizacyj- na składowisku odpadów komunalnych w Su- centralną (COŚ w Koziegłowach k. Poznania) nej w Szczepankowie, Swarzędzu i rejonie Sta- chym Lesie. W Poznaniu odbiorcy korzystają i lewobrzeżną (LOŚ przy ul. Serbskiej) o łącznej rołęki – odblokowania rezerw inwestycyjnych z gazu ziemnego wysokometanowego grupy przepustowości 250 tys. m sześc./dobę. Sieć w prawobrzeżnej części miasta. Zarówno spół- E. System gazowy jest zasilany ze stacji reduk- ogólnospławna obejmuje centrum miasta ka Aquanet SA, będąca gestorem infrastruktu- cyjno-pomiarowych I stopnia, w tym z dwóch i prowadzi ścieki do przepompowni Garbary ry wodociągowej i kanalizacyjnej, jak i Zarząd zlokalizowanych w Poznaniu przy ul. Gdyńskiej połączonej z LOŚ. Ścieki bytowo-gospodarcze Dróg Miejskich, który także zarządza częścią i ul. Głogowskiej o nominalnej przepustowo- z lewobrzeżnej części Poznania146 prowadzo- urządzeń kanalizacyjnych, realizują prace inwe- ści 200 tys. Nm sześc./h. Dystrybutorzy ener- ne są siecią rozdzielczą do sieci ogólnospław- stycyjne i modernizacyjne na podstawie wielo- gii elektrycznej i gazowej realizują wieloletnie nej, a z części prawobrzeżnej do COŚ. Mimo letnich planów rozwoju i modernizacji, uchwa- programy rozbudowy oraz modernizacji sieci rozbudowy sieci kanalizacyjnej nadal istnieją lanych przez Radę Miasta Poznania. i urządzeń energetycznych i gazowych, szcze- rejony nieskanalizowane. Spółka Aquanet SA gólnie w tych rejonach miasta, w których brak realizuje unijny projekt inwestycyjny pn. „Upo- Dostawy energii elektrycznej i gazu sieciowego sieci gazowej uniemożliwia podłączenie od- rządkowanie gospodarki wodno-ściekowej dla z krajowych systemów elektroenergetyczne- biorców. go147 i gazowniczego148 całkowicie pokrywają we, zbiorniki retencyjne, przepompownie oraz stacje uzdatniania wody. 145 Oczyszczalnie z podwyższonym usuwaniem bioge- 147 System obsługują spółki Polskich Sieci Elektroener- nów. getycznych SA, Enea SA oraz prywatne spółki handlo- 146 Z wyjątkiem osiedla Winogrady, skąd ścieki odpro- wo-dystrybucyjne. SA oraz prywatne spółki handlowo-dystrybucyjne. wadzane są bezpośrednio do LOŚ. 148 System obsługują spółki z Grupy Kapitałowej PGNiG 149 Ich łączna moc wynosi ponad 250 MWe.

powrót do spisu treści 88 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Infrastruktura techniczna i informatyczna

Miejski System Ciepłowniczy150 dostarcza ener- Większość z nich (91%) świadczy usługi infor- unijny pn. „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfro- gię cieplną do 6,5 tys. obiektów z elektrocie- matyczne. W mieście działają nowoczesne data wemu w Poznaniu”156. Mieszkańcy mogą także płowni Karolin oraz ponad 300 kotłowni i cie- center (centra przechowywania i przetwarzania korzystać z miejskiej bezpłatnej bezprzewo- płowni lokalnych o łącznej mocy 1,1 tys. MW, danych)152 obsługujące największe firmy w kra- dowej sieci dostępu do Internetu Free wi-fi w ilości w pełni pokrywającej zapotrzebowanie ju, należące do spółek Beyond.pl153 oraz Talex. POZnan*157, która obejmuje centrum miasta podłączonych odbiorców. System ten uzupełnia Mieszkańcy Poznania mogą korzystać z oferty i Ostrów Tumski. Dostęp do bezprzewodowe- ponad 200 kotłowni i ciepłowni należących do wszystkich największych krajowych operato- go Internetu mają pasażerowie poznańskiej innych gestorów. Łącznie ogrzewają one budyn- rów usług internetowych. Rynek dostawców komunikacji miejskiej, w której uruchomiono ki o kubaturze 80 tys. dam sześc. Długość sieci usługi dostępu do Internetu zdominowały dwie sieć mobilnych hotspotów z ponad 500 punk- cieplnej151 wynosi ponad 500 km. Główne kie- firmy – Orange oraz operator telewizji kablowej tów dostępu, obsługiwanych przez INEA SA. runki rozwoju systemu ciepłowniczego obejmu- INEA SA – czwarty co do wielkości największy Operatorem systemu jest Poznańskie Centrum ją Marcelin, Wildę, Łacinę oraz centrum miasta. operator kablowy w Polsce. Z ich usług korzy- Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) – jedno sta co drugie gospodarstwo domowe154. Więk- z największych w Polsce centrów komputero- Miasto Poznań dysponuje ortofotomapą ter- szość (72%) mieszkańców korzysta z Internetu wych i znaczące w Europie centrum badaw- malną całego obszaru Poznania, czyli tzw. w miejscu zamieszkania. Ponad trzy czwarte czo-rozwojowe w obszarze technologii infor- „mapą strat ciepła”, która umożliwia przepro- poznaniaków posiada komputer osobisty, macyjno-komunikacyjnych, z którym Miasto wadzenie oceny stanu cieplnego wszystkich w tym blisko połowa komputer przenośny155. Poznań ściśle współpracuje przy realizacji budynków i budowli, wykrywania anomalii Aby umożliwić bezpłatny dostęp do Internetu wielu przedsięwzięć z zakresu ICT. PCSS jest cieplnych oraz dokonywania analiz stanu prze- osobom niezamożnym, Miasto realizuje projekt syłowych sieci ciepłowniczych. 156 Celem projektu jest dostarczenie Internetu do 3 tys. 152 Usługi data center są także świadczone w gminach gospodarstw domowych zagrożonych wykluczeniem sąsiadujących z Poznaniem: Tarnowo Podgórne (Itelli- cyfrowym. Infrastruktura informatyczna gence), Wysogotowo (Inea) oraz Złotniki (BCC). 157 Jest to część projektu „Bezprzewodowy Poznań”, W Poznaniu funkcjonuje blisko 4,5 tys. firm 153 Firma jest właścicielem największego centrum da- obejmującego budowę nowoczesnej sieci radioko- prowadzących działalność w zakresie ICT. nych w Polsce – Beyond.pl Data Center 2. munikacji szerokopasmowej, w tym platformy bez- 154 Wyniki przeprowadzonych w 2010 r. na zlecenie przewodowego dostępu do informacji o mieście oraz Urzędu Miasta Poznania badań dostępu do Internetu – w ograniczonym zakresie – do zasobów i usług sieci 150 System obsługuje francuska Grupa Veolia. na terenie miasta. Internet. Dostęp do sieci jest otwarty i powszechny, 151 Dotyczy systemu obsługiwanego przez Grupę 155 Wyniki badania GUS dla największych polskich z ograniczonym czasem trwania sesji oraz ograniczoną Veolia. miast (powyżej 500 tys. mieszkańców). przepustowością połączenia.

powrót do spisu treści 89 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Infrastruktura techniczna i informatyczna

operatorem ogólnopolskiej szerokopasmowej Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopol- sieci optycznej PIONIER, stanowiącej bazę dla skiego zakończył największy w kraju projekt badań naukowych i prac rozwojowych z za- unijny „Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa”160, kresu technologii informacyjno-komunikacyj- w ramach którego mieszkańcy, przedsiębior- nych, nauk obliczeniowych, aplikacji i usług stwa oraz organy administracji publicznej wo- dla społeczeństwa informacyjnego, miejskiej jewództwa uzyskują możliwość dostępu do sieci światłowodowej POZMAN158, zbudowa- ultraszybkiej sieci telekomunikacyjnej. nej w technologii światłowodowej szkieletowej o długości ponad 200 km, obejmującej obszar prawie całego miasta, Centrum Komputerów Dużej Mocy Obliczeniowej oraz Centrum Ba- dawczego Polskiego Internetu Optycznego159. PCSS, wspólnie z Miastem Poznań i Politech- niką Poznańską oraz poznańskimi firmami ICT, jest inicjatorem Wielkopolskiego Klastra Tele- informatycznego wKlaster, którego celem jest dynamiczny rozwój wielkopolskich przedsię- biorstw ICT w oparciu o wiedzę jednostek badawczo-rozwojowych.

158 Stanowi ona bazę do budowania systemu zaawansowanych usług cyfrowych dla mieszkańców miasta, m.in.: Miejskiego Informatora Multimedialnego, Pol- 160 Projekt obejmuje budowę na zagrożonych wyklu- skiego Portalu Edukacyjnego, Telemedycyny Wielko- czeniem cyfrowym terenach województwa wielkopolskiej czy Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. polskiego, szkieletowej i dystrybucyjnej (bez infra- 159 Wraz z obiektami Politechniki Poznańskiej tworzy struktury dostępowej) światłowodowej infrastruktury ono powstające Wielkopolskie Centrum Zaawansowa- teleinformatycznej uzupełniającej istniejące, należące nych Technologii Informacyjnych, realizowane przez do różnych operatorów, zasoby regionalnej sieci tele- konsorcjum Poznańskiego Centrum Superkomputero- komunikacyjnej. Zakres inwestycji to 4,5 tys. km sieci wo-Sieciowego, PAN-u i Politechniki Poznańskiej. optycznej oraz elementy aktywne sieci.

powrót do spisu treści 90 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Warunki życia 248 tys. 3,9 mln mieszkań korzystających z oferty kulturalnej

Według najnowszego raportu „Diagnoza spo- łeczna. Warunki i jakość życia Polaków” opu- blikowanego przez Radę Monitoringu Spo- 599,5 tys. 4,2 tys. uczestników masowych łecznego, Poznań charakteryzuje się najwyższą dzieci objętych opieką żłobkową jakością życia w grupie badanych miast161. imprez sportowych

Jakość życia w Poznaniu została także wysoko oceniona w badaniu mierzącym lokalny i re- 162 20 tys. 415 kg gionalny poziom rozwoju społecznego , wy- dzieci objętych opieką przedszkolną odpadów na mieszkańca

161 W 2015 r. Poznań zajął 1. miejsce w Polsce pod względem wartości wskaźnika jakości życia (ocena syntetyczna 0,52). Szczególnie wysoko oceniono wskaźnik kapitału społecznego (1. pozycja), poziomu 8,5 mln 23,7 tys. cywilizacyjnego (3. pozycja po Warszawie i Rzeszo- wie), dobrostanu społecznego (4. pozycja po Olszty- porad lekarskich stwierdzonych przestępstw nie, Bytomiu i Bydgoszczy), dobrobytu materialnego (5. pozycja po Warszawie, Gdyni, Toruniu i Gdańsku) oraz dobrostanu fizycznego (5. pozycja po Jaworznie, Olsztynie, Rzeszowie i Bielsku-Białej). Wskaźnik oceny syntetycznej wzrósł od 2005 r. ponadtrzykrotnie. 162 W badaniu wykorzystano wskaźnik Local Human 52,1% Development Index (LHDI), który obejmuje dane wskaźnik wykrywalności przestępstw z trzech kategorii: zdrowie (długość trwania życia nowo narodzonego dziecka, liczba zgonów na choroby serca i nowotwory), edukacja (odsetek dzieci uczestniczących w edukacji przedszkolnej i średni wynik egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-

powrót do spisu treści 91 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

konanym w ramach Programu Narodów Zjed- Ogólny wskaźnik jakości życia w Poznaniu według raportu noczonych ds. Rozwoju (UNDP) na zlecenie „Diagnoza społeczna” Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. 0,6 Badania jakości życia mieszkańców Poznania prowadziło także na zlecenie Miasta Poznania, Centrum Badania Jakości Życia przy Uniwer- 0,5 sytecie im. Adama Mickiewicza. Badania przeprowadzone w 2013 r. pokazały, że poznaniacy są zadowoleni z własnej sytuacji życiowej, 0,4 szczególnie z możliwości kształcenia, spędza- nia czasu wolnego, oferty kulturalnej. Według mieszkańców Poznań jest miastem, w którym 0,3 żyje się bezpiecznie i spokojnie. Do najważ- wskaźnik niejszych problemów miasta zaliczono popra- wę funkcjonowania służby zdrowia, tworzenie warunków do powstawania nowych miejsc 0,2 pracy, poprawę warunków komunikacji indy- widualnej oraz zapewnienie pomocy socjalnej 0,1

-przyrodniczej w stosunku do średniej krajowej), poziom zamożności (suma dochodów podatników przed opodatkowaniem (dane z PIT) plus dochód z rolnictwa 0 oraz suma wydatków na pomoc społeczną). W bada- 2005 2007 2009 2011 2013 2015 niu Poznań zajął 6. miejsce (wskaźnik zdrowia 62,35, wskaźnik edukacji 85,83, poziom zamożności 68,37), za Warszawą, powiatem piaseczyńskim, powiatem pruszkowskim, powiatem warszawskim zachodnim i Krakowem.

powrót do spisu treści 92 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

osobom ubogim. Mieszkańcy oczekują, że Po- Ogólny wskaźnik jakości życia w największych znań będzie się rozwijał jako miasto targów polskich miastach według raportu „Diagnoza społeczna” i kongresów, szkolnictwa wyższego i nauki oraz przemysłu. W przeprowadzonym w 2014 r. ba- 0,6 daniu jakości usług publicznych163, mieszkańcy bardzo wysoko ocenili atrakcyjność Poznania w aspekcie gospodarczym, turystycznym, kul- 0,5 turalnym i sportowym oraz jako miejsca do studiowania. 0,4

Warunki mieszkaniowe 164 W Poznaniu jest blisko 248 tys. mieszkań 0,3 o łącznej powierzchni użytkowej 16 mln m kw.

Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszka- liczba nia wynosi 64,6 m kw. Na jedno mieszkanie 0,2 przypada średnio 3,5 izb, w których zamiesz- kują średnio 2,2 osoby, a na jedną izbę przypada 0,63 osób. Ponad 80% mieszkańców 0,1 mieszka w zabudowie wielorodzinnej. Po- nad połowa mieszkań (55%)165 powstała po 0,0 1970 r., 23% powstało w latach 1945–1970, Poznań Kraków Warszawa Gdańsk Szczecin Wrocław Łódź a 19% wybudowano przed 1944 r. Większość -0,1 163 Badanie przeprowadziło na zlecenie Miasta Pozna- nia Centrum Badań Stosowanych Ultex Ankieter Sp. z o.o. 164 W 2014 r. było 247,7 tys. mieszkań. 2011 2013 2015 165 Dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011.

powrót do spisu treści 93 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

mieszkań (79%) ma przynajmniej 3 izby. Blisko Ogólny wskaźnik osób bardzo zadowolonych i zadowolonych jedna czwarta mieszkań (23%) zajmuje od 40 z miejscowości zamieszkania według raportu „Diagnoza społeczna” do 49 m kw., jedna piąta (21%) od 60 do 79 m kw. Wyposażenie mieszkań jest zróżnicowa- 100 ne. Większość posiada łazienkę (98%), wodę bieżącą (99,7%), ciepłą wodę bieżącą (96,5%), 90 gaz sieciowy (84,1%), centralne ogrzewanie zbiorowe lub indywidualne (86,4%). Najwię- 80 cej mieszkań jest własnością osób fizycznych (46%). Mieszkania komunalne stanowią 5% 70 zasobów. 60 Rocznie oddawanych jest do użytku 3,6 tys. 50 nowych mieszkań166 o powierzchni użytkowej wskaźnik ponad 234 tys. m kw., najwięcej w rejonie Na- 40 ramowic, Łazarza oraz Piątkowa. W strukturze nowego budownictwa mieszkaniowego domi- 30 nują mieszkania na sprzedaż lub wynajem (85%

efektów). 20

Komunalny zasób lokalowy tworzy 12,8 tys. 10 lokali mieszkaniowych167, z tego 7,2 tys. w budynkach wspólnot mieszkaniowych oraz 0 1,5 tys. lokali użytkowych. Nowe mieszkania Gdynia Gdańsk Toruń Kraków Białystok Wrocław Warszawa Olsztyn Szczecin Poznań Łódź

166 Dane za 2014 r. 2011 2013 2015 167 Dane za 2014 r.

powrót do spisu treści 94 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

komunalne168 powstały w rejonie ulic Głuszy- Ogólny wskaźnik dezaprobaty społecznej wobec decyzji na, Bolka, Łaskarza i Podolańskiej. Kolejne lo- i działań władzy lokalnej według raportu „Diagnoza społeczna” kalizacje mieszkań komunalnych to ul. Szama- rzewskiego i ul. abpa Dymka. Miasto Poznań 25 realizuje projekt pn. „Zbuduj – Zamień – Zaosz- czędź (zmniejszenie wartości odszkodowań wypłacanych przez Miasto właścicielom prywatnych kamienic poprzez program budowy 20 i zamiany mieszkań komunalnych)”. Otrzymał on Certyfikat Dobrych Praktyk w konkursie Eu- ropejskiej Nagrody Sektora Publicznego w kategorii „Samorządy lokalne”, a Miasto Poznań 15 za jego wdrożenie uzyskało tytuł „Lidera wśród Liderów”. wskaźnik

10 Miasto Poznań prowadzi programy mieszkaniowe dedykowane różnym grupom mieszkań- ców, np.: program „Mieszkanie dla absolwenta”,

skierowany do absolwentów szkół wyższych 5 oraz pracodawców, oferujący wybranym grupom absolwentów mieszkanie na wynajem na preferencyjnych warunkach; program „Mieszka- nie dla Seniora”, skierowany do osób starszych; 0 program sprzedaży na wolnym rynku działek Częstochowa Kraków Opole Kielce Olsztyn Wrocław Warszawa Szczecin Łódź Poznań Gdańsk

168 W latach 2012–2014 oddano do użytku ponad 330 mieszkań w budynkach przy ulicach Głuszyna, Bolka, 2011 2013 2015 Łaskarza i Podolańskiej.

powrót do spisu treści 95 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

komunalnych i Skarbu Państwa przeznaczo- Wskaźnik wymiarów jakości życia nych pod budownictwo mieszkaniowe jed- według raportu „Diagnoza społeczna” norodzinne; projekt aukcji z licytacjami najmu dużych mieszkań komunalnych; projekt najmu 1 mieszkań komunalnych w zamian za prace re- montowe wykonane przez przyszłych najem- 0,8 ców.

Na poznańskim rynku mieszkaniowym działa 0,6 Poznańskie Towarzystwo Budownictwa Spo-

łecznego – spółka z udziałem Miasta, która bu- 0,4 duje mieszkania w systemach tbs oraz komer- cyjnym. 0,2 wskaźnik Opieka nad dzieckiem i rodziną 0 Opieka nad małym dzieckiem Poznań Warszawa Kraków Gdańsk Wrocław Łódź Instytucjonalna opieka żłobkowa jest w Pozna- -0,2 niu sprawowana w 70 żłobkach i 10 klubach dziecięcych, zapewniających łącznie blisko 2,7 tys. miejsc. Uczęszcza do nich w ciągu roku -0,4 4,2 tys. dzieci. Udział dzieci w wieku do trzech lat objętych opieką żłobkową w ogólnej liczbie -0,6 dzieci w tej grupie wiekowej kształtuje się na Kapitał społeczny Poziom cywilizacyjny Dobrobyt materialny Dobrostan fizyczny poziomie 15,8%. Wskaźnik dostępności opieki Dobrostan psychiczny Dobrostan społeczny Stres życiowy Patologie nad dziećmi do 3 lat definiowany jako liczba miejsc w instytucjonalnych placówkach opieki

powrót do spisu treści 96 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

w przeliczeniu na tysiąc dzieci w tej grupie wie- Local Human Development Index kowej, wynosi 182.

W 2015 r. przygotowano II edycję „Poznańskie- 120 go programu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3” na lata 2015–2020. Głównym celem pro-

gramu jest zwiększenie w Poznaniu różnych 100 form miejsc opieki nad dziećmi w wieku żłob- kowym. Miasto Poznań przystąpiło do resorto- wego programu „Maluch”, poprzez który żłobki 80 miejskie otrzymują środki finansowe na utworzenie w zaadaptowanych pomieszczeniach nowych miejsc opieki. 60 liczba W Poznaniu 98,6% dzieci w wieku od 3 do 5 lat jest objętych opieką przedszkolną169. Instytu- cjonalna opieka nad małym dzieckiem w wie- 40 ku przedszkolnym170 jest sprawowana w 226 przedszkolach, 65 oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz 8 punktach 20 przedszkolnych. Dysponują one łącznie 22 tys. miejsc i obejmują opieką 20 tys. dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Wskaźnik dostępności opieki nad 0 dziećmi w wieku przedszkolnym, definiowany Warszawa Powiat Powiat Powiat Kraków Poznań Rzeszów Sopot Gdynia Powiat piaseczyński pruszkowski warszwski legionowski zachodni 169 Wliczając dzieci w wieku 6 lat, wskaźnik ten wynosi 86,5%. Wskaźnik zdrowia Wskaźnik edukacji Poziom zamożności 170 Dane za 2014 r.

powrót do spisu treści 97 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

jako liczba miejsc w instytucjonalnych placów- Ocena własnej sytuacji życiowej kach opieki w przeliczeniu na tysiąc dzieci w tej w badaniu jakości życia mieszkańców Poznania w 2013 r. grupie wiekowej, wynosi 980. 90 Rekrutacja dzieci do wszystkich placówek

przedszkolnych oraz publicznych żłobków od- 80 bywa się przez internetowy system naboru.

70 Poznańskie przedszkola uczestniczą w programach mających na celu wdrażanie nowych 60 metod pracy z dziećmi, m.in. YALE – Małe Dzieci jako Aktywne Osoby Odkrywające swój 50 Świat171, którego celem była poprawa jakości

edukacji przedszkolnej, czy „Program Naucza- % nia Początkowego KidSmart”172. 40

20 171 Istotą projektu było promowanie aktywnych metod uczenia się u małych dzieci, opartych na m.in. projektach edukacyjnych. Dzięki tym metodom dzieci stają 10 się „aktywnymi uczniami”, zdobywając szerokie kom- petencje i umiejętności niezbędne w osiągnięciu suk- cesu w dorosłym życiu. 0 172 Ogólnopolski program KidSmart jest wdrażany Kontakty z Uczestnic- Poziom wy- Bezpie- Sytuacja Warunki Spędzanie Stan zdrowia Pozycja Sytuacja przez firmę IBM Polska, która przekazała na zasadzie przyjaciółmi two w życiu kształcenia czeństwo rodzinna mieszkanio- czasu społeczna materialna umów darowizny, 40 centrów komputerowych wyty- kulturalnym osobiste we wolnego powanym w Wielkopolsce 40 publicznym placówkom Poznania nauczania przedszkolnego i początkowego. Program jest skierowany do dzieci w wieku od 3 do 7 lat. Oceny pozytywne Oceny negatywne

powrót do spisu treści 98 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Wspieranie rodziny Ocena wybranych aspektów funkcjonowania miasta Funkcje opiekuńcze i wychowawcze rodzi- w badaniu jakości życia mieszkańców Poznania w 2013 r. ny wspierają placówki wsparcia dziennego, prowadzone w formie opiekuńczej, specjali- 100 stycznej lub/i pracy podwórkowej. W Pozna- niu funkcjonują 23 placówki, dysponujące 738 90 miejscami. W ciągu roku korzysta z nich 1036 wychowanków, czyli 11,5 dzieci w przeliczeniu 80 na tysiąc osób w wieku do 18 lat. 70 Opieka oraz wychowanie dzieci i młodzieży pozbawionej całkowicie lub częściowo opieki 60 i wsparcia ze strony rodziny naturalnej, reali-

% 50 zowana jest poprzez system instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej. W Poznaniu funk- 40 cjonują 444 placówki rodzinnej pieczy zastęp- czej173, które obejmują opieką 624 dzieci i mło- 30 dzieży w wieku do 18 lat.

20 Blisko 7 tys. rodzin otrzymuje zasiłki rodzinne na 174 dzieci . Udział dzieci w wieku do lat 17, na któ- 10 re rodzice otrzymują zasiłek rodzinny w ogólnej 0 Życie Życie w bez- Znalezienie Zarabianie Spędzanie Korzystanie Kształce- Korzystanie Poruszanie Wygodne 173 Rodzinna piecza zastępcza obejmuje rodziny za- w czystym piecznym dobrej pracy pieniędzy czasu z oferty nie siebie z usług służ- się po robienie stępcze oraz rodzinne domy dziecka. środowisku otoczeniu wolnego kulturalnej i dzieci by zdrowia mieście zakupów 174 W 2014 r. blisko 7 tys. rodzin otrzymało zasiłki rodzinne na 13,1 tys. dzieci, w tym 12,1 tys. dzieci w wieku do 17 lat. Oceny pozytywne Oceny negatywne

powrót do spisu treści 99 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

liczbie dzieci w tym wieku wynosi 14,3%. Kwo- Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego ta wypłacanych rocznie świadczeń rodzinnych Ludności i Mieszkań 2011 wynosi 47,8 mln zł, w tym zasiłki rodzinne sta- Mieszkania w Poznaniu wg roku budowy nowią 26 mln zł. 12% W Poznaniu w ramach polityki prorodzinnej jest 17% 1989-2002 realizowany program „Poznań PRO Rodzina”175, 1979-1988 6% ukierunkowany na pomoc dla rodzin wielo- 2003-2007 dzietnych. W mieście zostały utworzone trzy instrumenty wsparcia dla dużych rodzin: zapew- 4% niająca ulgi i zniżki Karta Rodziny Dużej176, Rada 2008-2011 Rodziny Dużej oraz stanowisko pełnomocnika ds. rodzin wielodzietnych. W ramach Progra- mu prowadzona jest kampania społeczna pod

175 Program „Poznań PRO Rodzina – promocja, roz- wój i ochrona rodzin wielodzietnych w Poznaniu”, został przyjęty przez Radę Miasta Poznania 6 listopa- 10% da 2012 r. uchwałą Nr XL/597/VI/2012. Główne cele przed 1918 programu to: tworzenie dobrych warunków dla życia i rozwoju rodziny wielodzietnej, promowanie mode- 17% lu i marki rodziny wielodzietnej, tworzenie przyjaznej 1971-1978 przestrzeni dla rodzin z dziećmi w działaniach Miasta, wyrównywanie szans rozwojowych i życiowych dzieci i młodzieży z rodzin wielodzietnych i przeciwdziała- nie jej wykluczeniu. Program zakłada m.in. działania 9% w obszarach edukacji, kultury, sportu, gospodarki ko- 1918-1944 munalnej, ochrony zdrowia, promocji i budowy marki rodzin wielodzietnych, a także coroczną organizację Poznańskiego Tygodnia Rodziny. 176 Do końca 2014 r. Karty Rodziny Dużej otrzymało ponad 3 tys. poznańskich rodzin. 25% 1945-1970 powrót do spisu treści 100 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

nazwą „Rodzina wielodzietna – dobry wybór!”, Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego skierowana do rodzin wielodzietnych oraz po- Ludności i Mieszkań 2011 tencjalnych partnerów programu. Mieszkania w Poznaniu wg liczby izb

Poznańskie rodziny wielodzietne mogą także 17% korzystać z regionalnych i krajowych instru- 28% 5 i więcej izb mentów kształtowania polityki prorodzinnej 4 izby „Wielkopolskiej Karty Rodziny” oraz krajowej „Karty Rodziny Dużej”.

Skierowany na wsparcie rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi „Program Wspie- 3% rania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej do 1 izba 2020 roku” realizuje także Samorząd Wojewódz- twa Wielkopolskiego.

Zdrowie Leczeniem poznaniaków zajmuje się ponad 3 tys. lekarzy, 0,2 tys. dentystów oraz 5 tys. pie- 177 16% lęgniarek i położnych . Dwie trzecie lekarzy 2 izby stanowią specjaliści, głównie w zakresie chorób wewnętrznych, radiologii, ginekologii i położ- nictwa oraz chirurgii. Ponad 600178 placówek

177 W 2013 r. poznaniacy korzystali z pomocy 3,4 tys. lekarzy, 4,2 tys. pielęgniarek, 0,8 tys. położnych. 178 W ramach kontraktów z Narodowym Funduszem 36% Zdrowia (NFZ) ambulatoryjne świadczenia zdrowot- 3 izby

powrót do spisu treści 101 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

świadczących opiekę ambulatoryjną w ramach Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia Ludności i Mieszkań 2011 udziela rocznie blisko 8,5 mln porad, z których Mieszkania w Poznaniu wg powierzchni użytkowej 70% stanowią porady lekarskie. W mieście funk- cjonują 2 pogotowia ratunkowe, udzielające 6% rocznie pomocy 45 tys. chorym. Opiekę szpi- 21% 80 do 99 m kw. 60 do 79 m kw. 5% talną zapewnia 20 szpitali cywilnych dysponu- 100 do 119 m kw. jących 6,2 tys. łóżek. Rocznie leczy się w nich blisko 300 tys. osób. Przeciętny pacjent przebywa w szpitalu 4,4 dnia. Poznańskie szpitale 8% 120 m kw. i więcej mają znaczenie ponadlokalne. Hospitalizowani są tu również mieszkańcy regionu i pozostałej części kraju. Poznań jest znaczącym ośrodkiem leczenia chorób układu krążenia, układu odde- 4% chowego, nowotworów i ortopedii. Jest także poniżej jednym z pięciu ośrodków w Polsce, w którym 30 m kw. wykonuje się przeszczepy serca.

16% ne w Poznaniu w 2014 r. udzielało 601 placówek, 50 do 59 m kw. w tym w zakresie kompetencji lekarza rodzinnego – 115 podmiotów, pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej – 73 jednostki, położnej środowiskowo-rodzinnej 16% – 29 podmiotów, higieny szkolnej – 19 jednostek, 30 do 39 m kw. stomatologii ogólnej – 181 placówek, specjalistycz- nej opieki zdrowotnej – 183 podmiotów. Działały one w formie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, indywidualnych praktyk medycznych oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. 24% 40 do 49 m kw. powrót do spisu treści 102 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Samorządy Miasta i Województwa Wielkopol- Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego skiego realizują wiele działań o charakterze pro- Ludności i Mieszkań 2011 filaktycznym i promującym zdrowie, mających Mieszkania w Poznaniu wg liczby osób na izbę na celu poprawę stanu zdrowia i jakości życia mieszkańców. Programy realizowane przez Miasto Poznań179 obejmują profilaktykę onkolo- 18% giczną, kardiologiczną, osteoporozy, próchnicy, 1 osoba wczesnego wykrywania tętniaków, pneumo- kokową i grypy, holistyczną opiekę domową chorych terminalnie, wsparcie działań rehabili- tacyjnych aktywizujących ruchowo osoby po- wyżej 60 roku życia, promocję zdrowego stylu życia oraz społeczną edukację prozdrowotną. Znaczący udział w tych działaniach mają także dwa kierunkowe programy – Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alko- holowych oraz Miejski Program Przeciwdziała- 67% mniej niż nia Narkomanii. Samorząd Województwa Wiel- 11% 1 osoba 1 do 2 osób kopolskiego finansuje pogramy profilaktyki onkologicznej, chorób układu oddechowego, zapobiegania powstawaniu poważnych po- 3% wikłań klinicznych i zakrzepowych u chorych 2 do 3 osób z chorobami kardiologicznymi oraz program 1% psychiatryczny terapeutyczno-rehabilitacyjny 3 osoby i więcej połączony z aktywizacją pacjentów.

179 Rocznie korzysta z nich blisko 12 tys. osób.

powrót do spisu treści 103 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

W Wielkopolsce realizowany jest finansowa- Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego ny przez Urząd Marszałkowski Województwa Ludności i Mieszkań 2011 Wielkopolskiego Ogólnopolski Program Profi- Mieszkania w Poznaniu wg wyposażenia i sposobu ogrzewania laktyki i Wczesnego Wykrywania Nowotworów Liczba mieszkań ogółem = 100 Głowy i Szyi, w ramach którego prowadzone są badania przesiewowe oraz projekty edukacyj- Gaz z butli ne, oraz Regionalny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego. Piece

W Poznaniu na 10 tys. mieszkańców przypada CO indywidualne blisko 5 aptek180. Dostępność do nich jest dobra. Jedynie 14% mieszkańców mieszka dalej CO zbiorowe niż 2 km od najbliższej apteki.

Miasto Poznań bierze udział w V Fazie projektu Gaz z sieci „Zdrowe Miasta” Światowej Organizacji Zdro- wia. Jej tematem przewodnim jest zdrowie Ciepła woda bieżąca i równość w dostępie do niego we wszystkich politykach lokalnych. Łazienka

Pomoc społeczna Ustęp spłukiwany Pomoc społeczna skierowana jest do osób zagrożonych różnymi formami wykluczenia Wodociąg społecznego. Z różnych form świadczeń pomocy społecznej korzysta rocznie blisko 25 tys. 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

% 180 W 2014 r. w Poznaniu działało 259 aptek.

powrót do spisu treści 104 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

osób181. Najczęstszymi powodami przyznania Efekty budownictwa mieszkaniowego w Poznaniu pomocy są: długotrwała lub ciężka choroba, ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego. 14% Mieszkania Stacjonarna pomoc społeczna skierowana jest indywidualne do osób starszych, szczególnie samotnych i przewlekle somatycznie lub psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie lub 1% fizycznie, osób zagrożonych wykluczeniem Mieszkania zakładowe społecznym, niepełnoletnich z problemami wychowawczymi oraz nieposiadających rodziców naturalnych. Miasto Poznań finansuje instytu- cjonalne formy pomocy społecznej, miejskie programy pomocy dla różnych grup osób po- trzebujących oraz działania organizacji pozarzą- dowych. W Poznaniu funkcjonuje 21 stacjonar- nych placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieży182, 7 domów pomocy społecznej, 6 dziennych domów pomocy 85% społecznej, 2 ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, Mieszkania na sprzedaż lub wynajem 181 W 2014 r. ze środowiskowej pomocy społecznej sko- rzystało 24,4 tys. osób z 12,7 tys. rodzin. 182 W tym: 2 domy dziecka, 3 ośrodki socjalizacyjne, 6 rodzinnych domów dziecka.

powrót do spisu treści 105 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

ośrodek interwencji kryzysowej183, 9 domów Dzieci korzystające z opieki żłobkowej w Poznaniu dla osób bezdomnych i uzależnionych, 9 śro- (łącznie z oddziałami i klubami dziecięcymi) dowiskowych domów samopomocy oraz dom samotnej matki. W placówkach tych przebywa 48% Dzieci w wieku na stałe ok. 3 tys. pensjonariuszy, w tym ponad 2 lat 5% Dzieci w wieku 700 osób w domach pomocy społecznej184. 3 lat Wykorzystanie miejsc we wszystkich poznań- 0,1% Dzieci w wieku skich domach pomocy społecznej kształtuje 4 lat i więcej się na poziomie 98,9%. Najliczniejszą grupę pensjonariuszy stanowią osoby starsze (blisko 4% Dzieci w wieku 82% w wieku od 61 lat). Poza instytucjonalnymi 0 lat formami pomocy społecznej wsparcia osobom potrzebującym udzielają organizacje skupia- jące wolontariuszy, z których część uzyskuje dotacje z budżetu Miasta na realizację swoich projektów. Najbardziej aktywne organizacje i osoby prywatne, udzielające się w wolontaria- cie, są nagradzane przez Miasto Poznań w co-

183 Placówka prowadzi m.in. Hostel Interwencji Kry- zysowej, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy, hotel „Drugi Dom”, Mieszkania Integracji Środowiskowej, Punkt Interwencji Kryzysowej, telefon zaufania, infolinię „Stop Żebractwu”. 184 W 2014 r. w Poznaniu działalność prowadziło 7 do- mów pomocy społecznej, z tego 3 dla przewlekle somatycznie chorych, 3 dla osób w podeszłym wieku 43% (w tym jeden dla osób niepełnosprawnych fizycznie) Dzieci w wieku oraz jeden dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawno- 1 roku ścią intelektualną.

powrót do spisu treści 106 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

rocznym konkursie „Poznański Wolontariusz Dzieci objęte edukacją przedszkolną w Poznaniu R ok u”. Dzieci w grupie wiekowej = 100

Miasto Poznań prowadzi programy pomocy 120 skierowane do wybranych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym – niepełnospraw- 185 186 nych , bezdomnych i z zaburzeniami psy- 100 chicznymi. Podejmowane są również działania mające na celu przeciwdziałanie różnym for- mom wykluczenia społecznego, przemocy do- 80 mowej oraz procederowi żebractwa.

Miasto Poznań trzykrotnie zostało laureatem 60 konkursu „Samorząd Równych Szans” organi- % zowanego przez Fundację Instytut Rozwoju

40 185 Miasto Poznań realizuje uchwałę RMP w sprawie kierunków działań i zadań Miasta Poznania na rzecz integracji społecznej osób niepełnosprawnych na lata 2012-2020. Ponad 16% mieszkańców Poznaniu stano- wią osoby niepełnosprawne, w większości z orzeczoną 20 grupą inwalidztwa. 186 Od 2001 r. w Poznaniu jest prowadzony projekt „Mapa bezdomności”, w ramach którego opracowano mapę miejsc i dróg dojazdu do koczowisk bezdom- 0 nych (najczęściej są to pustostany, bunkry, szałasy czy 2009 2010 2011 2012 2014 altany na terenie ogrodów działkowych), z której korzysta policja, straż pożarna i pogotowie ratunkowe. Osoby bezdomne zagrożone wychłodzeniem orga- trzylatki czterolatki pięciolatki sześciolatki nizmu z powodu mrozu znajdują się także pod stałą kontrolą Straży Miejskiej.

powrót do spisu treści 107 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Regionalnego za działania na rzecz osób nie- Dzieci objęte edukacją przedszkolną w Poznaniu pełnosprawnych oraz uzyskało wyróżnienie Si- gnum Caritatis w „Gali Banku Miłosierdzia” w ka- 11% 1% Oddziały przedszkolne Punkty przedszkolne tegorii „Współpraca z Caritas”. w szkołach podstawowych

Z różnych form pomocy mogą także korzystać osoby starsze. Od 2009 r. w Poznaniu działa Centrum Inicjatyw Senioralnych, które podejmuje inicjatywy aktywizujące środowisko osób starszych oraz działania informacyjno-edukacyjne ukierunkowane na integrację społeczną i dialog międzypokoleniowy. Należą do nich wydarzenia o charakterze kulturalno-edukacyjnym: Punkt Informacji 50+, tworzenie systemu certyfikacji „miejsc przyjaznych seniorom”, targi „Aktywni 50+”, cykl działań edukacyjno-kulturalnych „Senioralni. Poznań”187, „Poznański Wolon- tariat 50+”, „60+Kultura”, kampania „SeniorWFor- mie” oraz „Seniorze, masz wybór!”, projekty: „Storytelling”, „Manager”, „Obudź się! – Aktywne starzenie się oparte na wiedzy i doświadczeniu”,

187 Senioralia to cykliczny miesięczny cykl wydarzeń o charakterze kulturalno-edukacyjnym, skierowany do mieszkańców Poznania i okolic powyżej 50 roku życia. Projekt ten uzyskał wyróżnienie specjalne w konkursie „Samorząd przyjazny edukacji osób starszych i integracji międzypokoleniowej” zorganizowanym przez 88% Senat RP. Przedszkola

powrót do spisu treści 108 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

„RECO – Regiony we współpracy na rzecz po- Korzystający z pomocy społecznej w Poznaniu prawy zdrowia i jakości życia osób starszych”188, „Miasto otwarte dla wszystkich – działania Cen- trum Inicjatyw Senioralnych jako przykład pro- 40000 mocji aktywnego starzenia się w Poznaniu”189 czy projekt grupy samopomocowej wsparcia dla seniorów. 35000

Kompleksowy program na rzecz osób powyżej 30000 60 roku życia190 realizuje także Samorząd Woje- wództwa Wielkopolskiego. Program wyznacza 25000 cztery priorytety obejmujące działania na rzecz seniorów: Edukacja, Aktywność, Zdrowie i Bez- pieczeństwo. 20000 tys. osób tys. Przeciwdziałanie wykluczeniu 15000 społecznemu osób Kompleksowe wsparcie osobom zagrożo- nym wykluczeniem społecznym, a często już 10000

5000 188 Projekt zakończony w 2012 r. 189 W 2012 r. projekt ten otrzymał drugą nagrodę w konkursie „Środowiska przyjazne osobom starszym”, organizowanym w ramach Europejskiego Roku Ak- 0 tywności Osób Starszych i Solidarności, ogłoszonego 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 przez Komisję Europejską. 190 Uchwalony przez Sejmik Województwa Wielkopol- skiego w 2013 r. „Wielkopolski Program na Rzecz Osób Starszych do 2020 roku”.

powrót do spisu treści 109 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

wykluczonym, oferują także podmioty ekono- Główne przyczyny korzystania mii społecznej191. W Poznaniu działają instytu- z pomocy społecznej w Poznaniu cje i organizacje tworzące i wspierające rozwój ekonomii społecznej. Od 2003 r. w Poznaniu działa Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Przemoc w rodzinie Socjalnych, którego zadaniem jest tworzenie

nowych i wspieranie istniejących podmiotów Alkoholizm ekonomii społecznej. Stowarzyszenie realizuje m.in. projekty: „Wielkopolskie Centrum Ochrona macierzyństwa Ekonomii Solidarności – koordynacja na rzecz zapewnienia trwałości funkcjonowania insty- Bezdomność tucji ekonomii społecznej” oraz Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej, mające na celu wsparcie podmiotów ekonomii społecznej. Do Bezradność w sprawach życiowych najbardziej znanych podmiotów należy Fun- dacja Pomocy Wzajemnej „Barka”192, będąca Niepełnosprawność

191 Do podmiotów ekonomii społecznej należą: Spółdziel- Bezrobocie nie Socjalne, Centra Integracji Społecznej, Kluby Integracji Społecznej, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Zakłady Aktyw- ności Zawodowej oraz organizacje pozarządowe. Ważną Ubóstwo rolę w ekonomii społecznej odgrywają spółdzielnie socjalne, łączące działalność gospodarczą z integracją społecz- ną i zawodową swoich członków – osób niepełnospraw- Długotrwała choroba nych lub doświadczających trudności na rynku pracy. 192 Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka” od blisko 20 lat 0 10 20 30 40 50 realizuje kompleksowy, długofalowy system działań, który może stać się rozwiązaniem modelowym w skali kraju dla narastających problemów społecznych, zwią- % zanych z bezrobociem, bezdomnością, uzależnieniami czy brakiem mieszkań.

powrót do spisu treści 110 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

jedną z największych w Polsce organizacji po- Osoby w gospodarstwach domowych zarządowych udzielających pomocy osobom korzystające ze środowiskowej bezdomnym lub znajdującym się w trudnej pomocy społecznej w Poznaniu sytuacji życiowej, wielokrotnie nagradzana193 Osoby w grupie wiekowej = 100 za liczne projekty skierowane do tej grupy 9 osób. Fundacja prowadzi Wielkopolskie Cen- trum Ekonomii Solidarności im. Cyryla Rataj- 8 skiego, kształcące społecznie i zawodowo osoby długotrwale bezrobotne. Rozwój ekonomii 7 społecznej wspiera także Miasto Poznań, które

wraz z Województwem Wielkopolskim utwo- 6 rzyło spółdzielnię socjalną „Poznanianka”, któ- rej celem jest aktywizacja zawodowa osób 5 pozostających bez pracy (w tym dłużników komunalnych zasobów lokalowych Miasta Po- % 4 znania) oraz osób niepełnosprawnych, a także prowadzenie reintegracji społecznej osób za- 3 trudnionych w spółdzielni.

Kultura 2 Życie kulturalne w Poznaniu koncentruje się wokół działających w mieście instytucji kultury 1

0 193 W 2015 r. Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka” otrzymała Europejską Nagrodę Obywatelską za po- Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny moc osobom, które najbardziej ucierpiały w procesie transformacji ustrojowej w Polsce oraz za popularyza- cję ekonomii społecznej.

powrót do spisu treści 111 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

oraz organizowanych imprez i realizowanych Mieszkańcy domów pomocy społecznej w Poznaniu projektów artystycznych, finansowanych ze 26% środków z budżetu Miasta, Województwa Wiel- Przewlekle somatycznie chorzy kopolskiego, grantów z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz sponsorów prywatnych. W mieście funkcjonuje 9 publicz- 4% Pozostali nych teatrów i instytucji muzycznych dyspo- nujących 3,3 tys. miejsc stałych na widowni194, 6% 195 Niepełnosprawni w tym filharmonia oraz Scena Wspólna przy intelektualnie szkole artystycznej Łejery, a także liczne prywatne teatry i grupy teatralne; 28 muzeów (z oddziałami)196, 11 kin z 63 salami projekcyjny- 1% mi i 16,5 tys. miejsc na widowni197, w tym 5 mul- Niepełnosprawni tipleksów: Cinema City Kinepolis, Cinema City fizycznie Poznań Plaza, Multikino 51, Multikino Stary Bro- war, Multikino Malta; 29 domów i ośrodków kul- tury198 z największym Centrum Kultury Zamek,

194 W 2014 r. zaprezentowane przez nie przedstawie- 22% nia i spektakle (łącznie 1,3 tys.) obejrzało 297,8 tys. wi- Osoby dzów. w podeszłym 195 Obiekt mieści 200 widzów i ma ruchomą scenę oraz wieku widownię. Odbywają się w nim spektakle uczniów szkoły Łejery oraz aktorów Centrum Sztuki Dziecka. 196 W 2014 r. muzea odwiedziło 285,8 tys. zwiedzają- cych. Oprócz działalności wystawienniczej, muzea zor- ganizowały także 2,8 tys. imprez oświatowych. 197 W 2014 r. zorganizowały one 2,3 mln widzów 41% 99,5 tys. seansów, w tym 15,3 tys. seansów filmów pro- Osoby bezdomne dukcji polskiej. 198 W 2014 r. zorganizowały one blisko 5 tys. imprez dla

powrót do spisu treści 112 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

prowadzących 98 zespołów artystycznych199; Uczestnicy imprez w domach i ośrodkach kultury, kilkadziesiąt galerii200 i salonów wystawowych klubach i świetlicach w Poznaniu oraz bibliotek publicznych, w tym największa – Biblioteka Raczyńskich, skupiająca 44 placówki 600 i filie201. W Poznaniu funkcjonują obiekty kultury wykorzystujące nowoczesne multimedialne

formy prezentacji treści historycznych: Bra- 500 ma Poznania – interaktywne centrum historii Ostrowa Tumskiego, Rezerwat Archeologiczny „Genius Loci” oraz wirtualne muzeum poznań- 400 skiej kultury CYRYL – Cyfrowe Repozytorium Lokalne Poznań202.

300 tys.

542,8 tys. uczestników, 222 kursy, w których uczest- niczyło 3,1 tys. osób, prowadziły 270 kół dla 7,1 tys. 200 członków. 199 Uczestniczy w nich 1,6 tys. członków. 200 W 2014 r. 7 największych galerii zorganizowało 119 wystaw, które obejrzało 129,4 tys. osób. 201 Na koniec 2014 r. księgozbiór instytucji liczył 1,6 mln 100 woluminów, a liczba zarejestrowanych czytelników wyniosła 86,4 tys. osób. Liczba wypożyczeń wyniosła 1,6 mln. 202 CYRYL umożliwia oglądanie on-line archiwalnych 0 zdjęć, planów miasta, poznańskich plakatów teatral- 2009 2011 2012 2013 2014 nych, kolekcji 500 lalek, które grały w spektaklach Teatru Animacji, fotografii z różnych wydarzeń kulturalnych, zapisów filmowych festiwali, a docelowo – całych spektakli. W projekcie bierze udział kilkanaście instytucji.

powrót do spisu treści 113 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

W Poznaniu odbywają się znaczące festiwale Wydatki na kulturę w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców i konkursy. Do najważniejszych zalicza się Mię- Wydatki na kulturę ogółem jednej osoby w gospodarstwie domowym = 100 dzynarodowe Konkursy im. H. Wieniawskiego: skrzypcowy i lutniczy, Międzynarodowy Fe- stiwal Chórów Uniwersyteckich „Universitas Cantat”, festiwale muzyki dawnej „Muzyka daw- Zakup sprzętu i usług foto-filmowych na – persona grata” oraz Festiwal Barokowych Smyczków i Strun, Festiwal Jazzowy „Made in Chicago”, Malta Festival Poznań, Biennale Sztu- Zakup sprzętu do odbioru, rejestracji i odtwarzania obrazu i dźwięku ki Dziecka, Ethno Port Poznań, Międzynarodo- wy Festiwal Filmów Animowanych „Animator”, Zakup nośników dźwięku i obrazu Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Off Cine- ma”, Międzynarodowy Festiwal Filmów Młode- go Widza „Ale Kino”, Międzynarodowy Festiwal Gazety i czasopisma Sztuki Słowa „Verba Sacra”. Środowisko artystyczne realizuje wiele interesujących projek- tów kulturalnych, m.in.: mobilne kontenerowe Książki i inne wydawnictwa osiedle dla artystów KontenerART i pawilon Nowej Gazowni. W mieście odbywa się także rocznie203 70 masowych imprez kulturalnych204: Opłaty za wstęp do teatrów, instytucji muzycznych i kina

Opłaty za abonament radiowy i telewizyjny i telewizję kablową

203 W 2014 r. w Poznaniu odbyło się 70 imprez artystyczno-rozrywkowych i interdyscyplinarnych, w tym 17 na terenie otwartym, z udziałem 271,3 tys. 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 widzów (w tym 38,2 tys. widzów w imprezach bez- płatnych). % 204 W tym 11 koncertów.

powrót do spisu treści 114 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

artystyczno-rozrywkowych i interdyscyplinar- Wyposażenie gospodarstw domowych w miastach powyżej nych, w których uczestniczy ponad 270 tys. wi- 500 tys. mieszkańców w wybrany sprzęt audiowizualny dzów. Gospodarstwa domowe ogółem = 100

Poziom wskaźnika geograficznej dostępności Kamera wideo kultury, publikowanego przez Narodowe Cen- trum Kultury, pokazuje, że w Poznaniu łatwość Zestaw kina domowego uczestnictwa w kulturze jest wysoka. Dotyczy to przede wszystkim bardzo wysokiej łatwo- Zestaw do odbioru, rejestracji i odtwarzania dźwięku (wieża) ści dostępu do Internetu, wysokiej łatwości uczestnictwa w jednorazowych wydarzeniach Odtwarzacz DVD kulturalnych (koncerty, wystawy, przedstawie- nia teatralne), dobrej dostępności do instytucji kultury pierwszego kontaktu (domy kultury, Radio, radiomagnetofon, w tym z odtwarzaczem płyt kompaktowych biblioteki, kina) oraz dziedzictwa (muzea, zabytki). W porównaniu z największymi polskimi Aparat fotograficzny miastami poznaniacy mają najmniej łatwy do-

stęp do specjalistycznych instytucji kultury (te- Urządzenie do odbioru telewizji satelitarnej lub kablowej atry, filharmonie, chóry, orkiestry, galerie).

Komputer osobisty W ramach „Funduszu Filmowego Poznań” Mia- sto Poznań wspiera produkcję filmową oraz prowadzi Poznań Film Commission, którego Telewizor głównym zadaniem jest katalogowanie i pro- 0 10 20 30 40 40 50 60 70 80 90 100 mowanie potencjału filmowego miasta Poznań. %

powrót do spisu treści 115 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Programy promujące kulturę wielkopolską re- Książki i broszury wydawane rocznie w Poznaniu – tytuły alizuje także Urząd Marszałkowski Wojewódz- twa Wielkopolskiego. Wspólnie z Fundacją 11% Literatura piękna dla Muzeów Polskich organizuje konkurs „Izabella”, dzieci w którym wyróżnia instytucje muzealne oraz najlepsze wydarzenia muzealne w regionie, a wraz z poznańskim Centrum Kultury Zamek 31% Wydawnictwa oraz Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy naukowe realizował projekt „Budzik kulturalny”205. 20% Poznań jest wiodącym ośrodkiem wydawni- Literatura piękna dla czym w Wielkopolsce, w którym ukazuje się 71% dorosłych tytułów wydawanych w regionie, w tym 74% książek i broszur oraz 58% gazet i czasopism. Rocznie ukazuje się w mieście 2 tys. tytułów książek i broszur, głównie pozycji naukowych, beletrystycznych i popularnych, o łącznym na- kładzie ponad 4206 mln egzemplarzy oraz ponad 3% Podręczniki dla szkół 205 Celem programu było wypromowanie Wielkopolski wyższych jako regionu kojarzonego z kulturą. Program obejmuje liczne działania związane z promocją wielkopolskiej kultury, w tym m.in. stworzenie jednolitej marki kultu- 4% ralnej Wielkopolski pod hasłem „Wielkopolska. kultura Wydawnicwa zawodowe u podstaw” i II edycji programu „Wielkopolska: Rewo- lucje”, w ramach którego były organizowane warsztaty 4% z zakresu tańca, teatru, literatury, muzyki, sztuk wizu- Podręczniki szkolne alnych. 27% 206 Dane za 2012 r. Wydawnicwa popularne

powrót do spisu treści 116 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

350207 tytułów gazet i czasopism, głównie kwar- Gazety i czasopisma wydawane rocznie w Poznaniu – tytuły talników i miesięczników, o łącznym nakładzie 208 1% 3% ponad 50 mln egzemplarzy. Do największych Dzienniki Tygodniki wydawnictw działających w Poznaniu należą: 19% Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Dom Wy- Wydawane nieregularnie dawniczy Rebis, Flos Carmeli, Media Rodzina, 23% Oficyna Wydawnicza Wielkopolski, Wydawnic- Miesięczniki two Elipsa, Wydawnictwo Księży Pallotynów Pallotinum, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Wydawnictwo Naukowe UAM, Wydawnictwo Papilon, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Domi- nikanów W drodze, Wydawnictwo Poznańskie, Wydawnictwo Publicat, Wydawnictwo Święty 8% Wojciech, Zysk i S-ka. Roczniki

W Poznaniu mają swoje oddziały lub korespon- dentów wszystkie liczące się ogólnopolskie stacje telewizyjne i radiowe. Główną rolę od- grywają stacje lokalne – regionalny ośrodek Te- lewizji Publicznej TVP Poznań, Poznańska Tele- 6% wizja Informacyjna WTK, Radio Merkury, Radio Półroczniki Emaus i Studenckie Radio „Afera”. 14% Dwumiesięczniki

207 W 2014 r. w Poznaniu ukazało się 356 tytułów gazet i czasopism oraz 2007 tytułów książek i broszur. 208 Dane za 2012 r. 26% Kwartalniki

powrót do spisu treści 117 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Przeciętny mieszkaniec wydaje rocznie na ar- przy 38 szkołach powstały place gier i zabaw209. prez sportowo-rekreacyjnych, w tym ponad tykuły użytku kulturalnego około 580 zł, naj- Większość obiektów sportowych w Poznaniu 200 o randze ogólnopolskiej, organizowanych więcej stanowią opłaty abonamentowe za rtv powstaje dzięki wsparciu Miasta Poznania, Wo- lub współorganizowanych przez Miasto Po- i telewizję kablową (17,5% ogółu wydatków), jewództwa Wielkopolskiego oraz ze środków znań, w tym blisko 150 imprez masowych. Do opłaty za wstęp do teatrów, instytucji muzycz- centralnych. największych cyklicznych należą: Halowe Mi- nych i kina (12%). Na zakup książek i publika- strzostwa Świata w Hokeju na Trawie, Puchar cji przeznaczanych jest 10%, a na zakup gazet Miasto Poznań podejmuje liczne działania ma- Świata w Kajakarstwie, Mistrzostwa Świata Ma- i czasopism 9% ogółu wydatków. jące na celu wspieranie sportu wyczynowego sters w Wioślarstwie, Międzynarodowy Turniej oraz upowszechnianie kultury fizycznej i tury- Tenisowy Poznań Porsche Powered by ENEA, Rekreacja i sport styki wśród mieszkańców w każdym wieku. Za Poznań Półmaraton, Poznań Maraton, Między- W Poznaniu znajdują się 4 jeziora, wykorzysty- działania te Miasto jest corocznie wyróżniane narodowe Zawody Jeździeckie CSI2*, Między- wane dla celów sportów wodnych i rekreacji. Na przez Ministerstwo Sportu i Turystyki w ogól- narodowe Halowe Zawody CSI3*-W – Cavalia- Jeziorze Maltańskim znajduje się jeden z najno- nopolskiej klasyfikacji gmin we współzawod- da, Red Bull X-Fighters. wocześniejszych w Europie torów regatowych, nictwie sportowym dzieci i młodzieży, w której a w jego otoczeniu całoroczny sztuczny stok zajmuje 2. miejsce, za Warszawą. Poznań zajmuje 5. miejsce w kraju212 pod wzglę- narciarski, tor saneczkowy, tor kolejki górskiej dem liczby osób ćwiczących w klubach sporto- Adrenaline oraz kompleks sportowo-rekreacyj- Mieszkańcy Poznania chętnie uczestniczą wych. W 126 klubach działających w mieście213 ny „Termy Maltańskie”, w którym znajduje się w masowych imprezach sportowych. W cią- ćwiczy 12,9 tys. osób, czyli 236 w przeliczeniu najnowocześniejsze w Polsce SPA 1306. Pozo- gu roku210 odbywa się ponad 60 imprez, na 10 tys. mieszkańców. Trzy czwarte osób ćwi- stała infrastruktura sportowo-rekreacyjna obej- w tym większość na terenie otwartym. Rocz- czących to młodzież, która nie ukończyła 18 rok muje: 4 stadiony i 6 boisk sportowych z widow- nie211 w mieście odbywa się ponad 500 im- życia. Poznańscy sportowcy odnoszą sukcesy nią, 14 krytych pływalni, 493 boiska, 190 hal i sal na igrzyskach olimpijskich oraz w prestiżo- sportowych, 4 lodowiska, 5 kręgielni, 6 strzelnic, 209 Do końca 2014 r. wych imprezach sportowych rangi światowej 210 13 przystani wodnych, 135 kortów tenisowych, W 2014 r. w Poznaniu zorganizowano 61 sportowych imprez masowych, w których uczestniczyło 23 korty do squasha, 4 ściany wspinaczkowe, 599,5 tys. osób. 212 Więcej osób ćwiczy jedynie w Warszawie, Krakowie, 3 skateparki, hipodrom, tor samochodowy oraz 211 W 2014 r. w Poznaniu odbyły się 504 imprezy spor- Wrocławiu i Łodzi. towo-rekreacyjne, w tym 264 o randze ogólnopolskiej 213 Dane dotyczą klubów sportowych objętych bada- łuczniczy. W ramach programu „Radosna Szkoła” i 23 o zasięgu międzynarodowym. niem GUS za 2014 r.

powrót do spisu treści 118 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

i europejskiej w takich dyscyplinach, jak: wio- Klasyfikacja strefy „Aglomeracja Poznańska” z uwzględnieniem ślarstwo, kajakarstwo, hokej na trawie, rzut mło- kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia tem, taekwondo, zapasy. Trenują w znanych poznańskich klubach, jak: AZS AWF, AZS OŚ, Pocztowiec, Posnania, Tryton, Warta. A Środowisko Poznań położony jest w Poznańskiej Zlewni Warty Regionu Wodnego Warty214, stanowią- cego część dorzecza rzeki Odry. Całkowita długość rzeki Warty w granicach miasta wynosi 23,8 km. Największymi dopływami Warty przepływającymi przez Poznań są prawobrzeż- B ne Główna, Cybina215 i Kopel oraz lewobrzeż- ne Strumień Różany, Bogdanka216 i Strumień

214

Region obejmuje zlewnię Warty od źródeł po ujście klasa strefy do Odry w okolicach Kostrzyna. Warta jest najdłuż- szym dopływem Odry o długości 793,5 km. Zlewnia Warty graniczy od zachodu i południa z dorzeczem

Odry, którego jest częścią, a od wschodu z dorzeczem i k w en iel on en otu łó z ęgla rsen adm ik M10 Wisły. O O M2,5 enz A K N 215 B ył P ył P o(a)pir Rzeka Cybina (długość 43,5 km), w dolnym biegu P P

lenek w enz na odcinku 9 km znajdującym się w granicach miasta, T B wutlenek az wutlenek siar przepływa przez utworzoną w celu poprawy stanu D D czystości jej wód w latach 90. XX w. kaskadę 4 stawów: Antoninek (pow. 7,50 ha), Młyński (pow. 9,85 ha), Bro- C warny (8,30 ha) i Olszak (3,70 ha) oraz przez zbiornik Malta (67,45 ha). Rzeka wykazuje łagodne wahania stanów i przepływów wody w ciągu roku, co jest zwią- zane z retencyjnym oddziaływaniem zbiorników. 216 W obrębie zlewni rzeki Bogdanki występują licz-

powrót do spisu treści 119 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Junikowski217. Z północno-zachodniej części Zmiana natężenia ruchu w Poznaniu miasta spływają z wysoczyzny do doliny Warty: 2005 = 0% Potok Moraski, Potok Umultowski, Potok Róża- ny. W ciekach tych można wyróżnić trzy biegi 30 znacznie różniące się spadkami podłużnymi.

Swój początek biorą one ze źródeł i wysięków. 25 Największymi zbiornikami wodnymi na terenie

ne jeziora i stawy, z których największe to Jezioro Strzeszyńskie oraz dwa stawy (tzw. Strzeszyńskie), 10 położone na południe od tego jeziora. W dolnej czę- ści zlewni zlokalizowane są duże zbiorniki wodne: jezioro Rusałka oraz stawy Sołackie, które są jednym wskaźnik % 5 z najważniejszych elementów kształtujących warunki hydrologiczne i ekologiczne w zlewni rzeki Bogdanki. Największymi dopływami Bogdanki są: Rów Złotnicki, 0 Strumień Strzeszyński, Golęcinka oraz Wierzbak. Dzień Noc Średniodobowo 217 Strumień Junikowski (11,7 km) prawie w cało- ści płynie w granicach miasta. Obszar źródliskowy -5 Strumienia Junikowskiego znajduje się w okolicach ul. Dąbrowskiego. W środkowej części zlewni strumienia zlokalizowanych jest ponad 40 zbiorników -10 wodnych – będących w większości pozostałością po wyrobiskach iłów i gliny tzw. glinianek, poprawiając możliwość retencjonowania wód powierzchniowych. -15 Największe stawy to: Nowakowski (13,13 ha), Rozla- Pojazdy lekkie Pojazdy ciężkie ny (12,90 ha), Baczkowski (10,12 ha), Glinki (7,07 ha), Grabiasa (3,25 ha), Stara Baba (2,29 ha), Kachlarski (1,81 ha). Dopływami Strumienia Junikowskiego są prawobrzeżne: Skórzynka i Plewianka oraz lewobrzeż- ne Ceglanka i Ławica.

powrót do spisu treści 120 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

miasta są: Jezioro Kierskie218, Jezioro Rusałka219, Powierzchnia miasta eksponowana na hałas 220 221 Jezioro Maltańskie , Jezioro Strzeszyńskie , wg mapy akustycznej miasta Poznania 2012 (wskaźnik LDWN) Powierzchnia miasta = 100 218 Jezioro Kierskie to największy zbiornik wodny Po- znania (pow. 285,6 ha, obj. 28,86 mln m sześc., gł. max 16 37,6 m, gł. śr. 10,1 m). Jest to jezioro polodowcowe, składające się z dwóch basenów. Część północna jest typu denno-morenowego, południowa – rynnowego. 14 Przez północną część jeziora, przepływa Samica Kier- ska. Na wypływie z jeziora od 1983 r. znajduje się jaz utrzymujący wodę na stałym poziomie 72,5 m n.p.m. 12 Od południa do głębszej części jeziora uchodzi Krzy- żanka, od zachodu – Kanał Swadzimski i kilka mniejszych okresowych dopływów. Jezioro Kierskie stanowi zaplecze rekreacyjne miasta Poznania i przyległych 10 gmin. Nad jeziorem Kierskim zlokalizowane jest kąpie- lisko Krzyżowniki – obejmujące 75 m linii brzegowej. 219 Jezioro Rusałka – zbiornik zaporowy (pow. 36,7 ha,

% 8 gł. max wynosi 9,0 m, gł. śr. 1,9 m) znajduje się w pół- nocno-zachodniej części Poznania. Został utworzony w 1943 r. przez spiętrzenie wód Bogdanki. Oprócz rzeki Bogdanki, zbiornik jest zasilany przez 5 mniejszych 6 cieków. Nad jeziorem Rusałka zlokalizowane jest ką- pielisko, obejmujące 100 m linii brzegowej. 220 Jezioro Maltańskie (pow. 64 ha, gł. max 5,5 m, gł. 4 śr. 3,1 m) zostało utworzone w 1952 r. poprzez spię- trzenie wód rzeki Cybiny. W latach 80-tych ubiegłego wieku został przebudowany i pogłębiony, by umożli- 2 wić intensywne wykorzystanie w celach sportowych. Strzeżone kąpielisko obejmuje 200 m linii brzegowej. 221 Jezioro Strzeszyńskie (pow. 34,9 ha) o pochodzeniu 0 naturalnym, jest drugim pod względem zajmowanej Hałas lotniczy powierzchni i głębokości zbiornikiem wodnym w mie- Hałas drogowy Hałas tramwajowy Hałas przemysłowy Hałas kolejowy ście. Wody jeziora zasilane są dopływającym do niego ciekiem Bogdanka, który przepływa dalej w kierunku 55-60 dB 60-65 dB 65-70 dB 70-75 dB powyżej 75 dB Jeziora Rusałka. Największym naturalnym dopływem Jeziora Strzeszyńskiego jest Rów Złotnicki. Zlokalizo-

powrót do spisu treści 121 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Stawy Strzeszyńskie222, stawy na Dębinie223 oraz Szacunkowa liczba mieszkańców zagrożonych hałasem 224 staw Kajka . W pobliżu południowo-zachod- wg mapy akustycznej miasta Poznania 2012 (wskaźnik LDWN) nich granic Poznania, w rejonach Rudnicze, Liczba mieszkańców ogółem = 100 Kotowo, Świerczewo, występuje około 40 drob- nych zbiorników wodnych pochodzenia antro- 25 pogenicznego (glinianki lub szachty), zasila- nych wodami opadowymi, powierzchniowymi i gruntowymi. 20

wane tu kąpielisko Strzeszynek obejmuje 50 m linii 15 brzegowej. 222 Stawy Strzeszyńskie to trzy niewielkie sztuczne

zbiorniki wodne, z pochodzenia glinianki. Największy % z nich Staw I ma powierzchnię 3,4 ha, gł. max 8,2 m, gł. śr. 4,1 m. Staw II ma powierzchnię 2,6 ha, gł. max 10 6,6 m, gł. śr. 3 m. Przez stawy przepływa rzeka Bogdanka. 223 Stawy na Dębinie: Borusa, Dębowy, Grundela oraz Słoneczny znajdują się na terenie o dużych walorach rekreacyjnych i przyrodniczych. Stawy, połączone ro- wem, są starorzeczami Warty. Zajmują one łącznie powierzchnię ponad 10 ha. W ich pobliżu znajduje się 5 szereg stawów sztucznych, utworzonych dla infiltra- cyjnego Ujęcia Wody Dębina, zaopatrującego Poznań w wodę wodociągową. Są one ze sobą połączone w jeden system poprzez rowy, przepusty, zasuwy, rurocią- gi stalowe. Dopełniane są kolektorami w ciągu całego 0 roku wodą z rzeki Warty. Hałas drogowy Hałas tramwajowy Hałas przemysłowy Hałas kolejowy Hałas lotniczy 224 Utworzony w miejscu dawnej glinianki pocegielnia- nej Staw Kajka (pow. 4,3 ha, obj. 152 tys. m sześc., gł. max 11,8 m, gł. śr. 3,5 m) znajduje się w dolinie rzeki 55-60 dB 60-65 dB 65-70 dB 70-75 dB powyżej 75 dB Głównej we wschodniej części miasta Poznania.

powrót do spisu treści 122 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Na obszarze miasta wyznaczono 13 jedno- Na terenie Poznania226 oraz w jego pobliżu oraz emisji punktowej usługowej i przemysło- litych części wód powierzchniowych (JCW) wydzielono dwa Główne Zbiorniki Wód Pod- wej229. Pod kątem ochrony zdrowia i roślin, Po- mieszczących się w całości lub tylko w czę- ziemnych – GZWP Nr 150 Pradolina Warszaw- znań jest zaliczany do najwyższej klasy A w kla- ści w granicach miasta: Warta od Kopli do sko-Berlińska (PWB) w pobliżu Poznania oraz syfikacji stref zamieszkania, w której poziom Cybiny, Warta od Cybiny do Różanego Po- GZWP Nr 144 Wielkopolska Dolina Kopalna stężeń w powietrzu nie przekracza dopusz- toku, Warta od Różanego Potoku do Dopły- (WDK) w południowo-wschodniej części mia- czalnych norm dla stężenia: dwutlenku siarki, wu z Uchorowa, dopływ z Łysego Młyna, sta. Zasoby dyspozycyjne zbiorników wynoszą dwutlenku azotu, ołowiu, arsenu, kadmu, niklu, Bogdanka, Potok Junikowski, Samica Kier- w przybliżeniu dla PWB 456 i dla WDK 480 tys. benzenu, tlenku węgla, ozonu230, strefy B dla ska, Przeźmierka, Kopel od Głuszynki do m sześc./d. Na zbiornikach wód podziemnych pyłu zawieszonego (PM2,5). Zbyt wysoki jest ujścia, Kopel do Głuszynki, Cybina, Głów- zlokalizowane jest główne ujęcie wody dla natomiast poziom stężenia pyłu zawieszonego na od zlewni zbiornika Kowalskiego do uj- miasta Poznania – w Krajkowie koło Mosiny – (PM10) w badaniu 24-godzinnym231 oraz ben- ścia, Jezioro Kierskie. Wyniki Państwowego o wysokich parametrach jakościowych. zo(a)pirenu w uśrednionym badaniu rocznym, Monitoringu Środowiska225 prowadzonego co kwalifikuje pod tym względem obszar mia- przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Śro- W Poznaniu do głównych źródeł zanieczysz- sta do najniższej klasy C232 i wymaga podjęcia dowiska w Poznaniu wykazują w badanych czeń wprowadzanych do powietrza należy punktach pomiarowych wód powierzchnio- emisja antropogeniczna, pochodząca głównie obszary o zwartej zabudowie – centrum miasta. Przy- 227 czyną nadmiernej emisji jest zły stan techniczny po- wych dobry stan chemiczny dla jednolitych z emisji powierzchniowej sektora bytowego , jazdów, nieprawidłowa ich eksploatacja, korki uliczne, części wód: Warta od Różanego Potoku do emisji liniowej z działalności komunikacyjnej228 zwiększający się poziom motoryzacji. 229 Dopływu z Uchorowa oraz Główna od zlew- Źródłem zanieczyszczeń powietrza są kotłownie przemysłowe i procesy produkcyjne. ni zbiornika Kowalskiego do ujścia, dobry 226 Największe zasoby wód występują na południe od 230 Strefę aglomeracji poznańskiej, podobnie jak cały stan ekologiczny dla jednolitej części wód Poznania, gdzie nakładają się dwa ww. główne zbiorni- obszar województwa wielkopolskiego, zaliczono do ki czwartorzędowych wód podziemnych. klasy D2 ze względu na przekroczenia poziomu celu Cybiny oraz zły stan wód dla jednolitych 227 Sektor bytowy emituje najwięcej pyłu zawieszo- długoterminowego ozonu do 2020 r. części wód: Warty i Kopli. nego i benzo(a)pirenu w sezonie zimowym poprzez 231 Wysoki poziom stężenia pyłu zawieszonego wystę- stosowanie do ogrzewania niskiej jakości paliw oraz puje sezonowo. Powodem przekroczeń stężenia pyłu biomasy. zawieszonego w sezonie grzewczym jest niska emisja 228 Ruch transportowy emituje najwięcej tlenków azo- z sektora komunalno-bytowego wpływająca na wyraź- tu, pyłu zawieszonego i benzenu. Podwyższone stęże- ne pogorszenie warunków aerosanitarnych w mieście. nia tych zanieczyszczeń występują na skrzyżowaniach 232 W miejscowościach zaliczanych do klasy C stężenia 225 Dane za 2013 r. i drogach o dużym natężeniu ruchu biegnących przez zanieczyszczeń przekraczają poziomy dopuszczalne-

powrót do spisu treści 123 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

działań naprawczych233. Najczęstszą przyczyną wietrza w miastach, Poznań znajduje się pod W 2015 r. został opracowany Plan Gospodarki występowania stężeń ponadnormatywnych tym względem na 751 miejscu na świecie, Niskoemisyjnej dla Metropolii Poznań, który za- pyłu PM10 oraz benzo(a)pirenu jest wzmożo- z taką samą wartością średnią zanieczyszcze- kłada ograniczenie emisji gazów cieplarnianych na aktywność grzewcza w okresie zimowym, nia powietrza (roczny poziom PM10 wyno- dla Poznania o 20% do 2020 r. oraz o 30% do czyli tzw. niska emisja powstająca w wyniku si ug/m sześc.) jak Londyn, Budapeszt, Singa- 2040 r. (w porównaniu z poziomem z 2010 r.), spalania węgla i jego pochodnych oraz coraz pur, a z polskich dużych miast Łódź. przy utrzymaniu dynamiki rozwoju społecz- częściej biomasy, spalanej w warunkach niskiej no-gospodarczego miasta; podniesienie efek- emisji w indywidualnych źródłach grzewczych Według bilansu dla miasta Poznania, całko- tywności energetycznej o 10% w 2020 r. oraz – bez urządzeń odpylających, które występują wita emisja gazów cieplarnianych wynosi235 o 15% w 2040 r.; zwiększenie udziału energii ze

powszechnie w energetyce zawodowej. Do- ok. 4,2 mln ton ekwiwalentnej emisji CO2. źródeł odnawianych w ogólnym bilansie ener-

datkową przyczyną niskiej emisji są niesprzyja- Dominuje emisja CO2 pochodząca ze zuży- getycznym do poziomu 2,3% w 2020 r. oraz do jące czynniki meteorologiczne (małe prędkości cia energii elektrycznej oraz w bezpośrednim 3,5% w 2040 r. wiatru lub tzw. cisza, niskie położenie warstwy spalaniu paliw (ok. 91,5% emisji gazów cieplar-

mieszania i stan stałej równowagi atmosfery). nianych w Poznaniu). Najwięcej CO2 powstaje Miasto Poznań prowadzi liczne działania ma- w transporcie drogowym (33,5%), przemyśle jące na celu polepszenie jakości powietrza, Według danych Światowej Organizacji Zdro- (28%) oraz budynkach mieszkalnych (23%). m.in. korzystając z systemu zielonych inwesty- wia234, która porównała stan czystości po- Liczne działania podejmowane w mieście w cji Green Investments Scheme oraz programu celu redukcji niskiej emisji, spowodowały, że od „KAWKA – likwidacja niskiej emisji wspierająca lub poziomy docelowe powiększone o margines tole- 2000 r. emisja CO zmniejszyła się o ponad 10%. wzrost efektywności energetycznej i rozwój rancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest 2 określony – poziomy dopuszczalne lub poziomy doce- rozproszonych odnawialnych źródeł energii”. lowe. 233 Sejmik Województwa Wielkopolskiego uchwalił ców) z 91 krajów, badając średnią roczną ilość cząstek w 2015 r. program ochrony powietrza w zakresie pyłu stałych o wielkości do 10 mikronów, które przedostają Głównym źródłem hałasu w Poznaniu jest hałas PM1O oraz B(a)P dla strefy aglomeracji poznańskiej. In- się do płuc, a następnie do krwiobiegu, stając się przy- drogowy. W czasie doby na ponadnormatyw- tegralną część programu stanowi plan działań krótko- czyną chorób serca, raka płuc, astmy i ostrych infekcji ny hałas drogowy narażonych jest ponad 21% terminowych w zakresie pyłu PM1O, mający na celu układu oddechowego. Zgodnie z wytycznymi organi- osiągnięcie poziomów dopuszczalnych i docelowych zacji ich maksymalne dopuszczalne dla zdrowia stęże- mieszkańców (ok. 114 tys. osób), natomiast substancji w powietrzu. nie wynosi 20 mikrogramów na metr sześcienny. Świa- w porze nocnej – ponad 17% mieszkańców 234 W swoim rankingu WHO uwzględniła 1,1 tys. miej- towa średnia to 70. scowości (stolice i miasta powyżej 100 tys. mieszkań- 235 Dane za 2013 r. (ok. 99 tys. mieszkańców). Kolejnym źródłem

powrót do spisu treści 124 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

hałasu powodującym przekroczenia jego do- Hałas kolejowy i przemysłowy stanowią rela- dziennej i nocnej. Trzykrotnie zmniejszyła się puszczalnych poziomów jest hałas lotniczy, na tywnie niewielkie zagrożenie w skali całego liczba mieszkańców narażonych na hałas w po- który w czasie doby narażonych jest ok. 1,3% miasta. rze dziennej > 55 dB i porze nocnej > 50 dB. mieszkańców (ok. 7,3 tys. osób), a w porze nocy – 0,15% mieszkańców (ok. 860 osób), natomiast W celu polepszenia klimatu akustycznego sto- Zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla 26 tys. mieszkańców znajduje się w zasięgu ha- suje się coraz nowocześniejsze rozwiązania województwa wielkopolskiego na lata 2012– łasu o poziomie w ciągu doby większym niż techniczne obniżające uciążliwość akustyczną 2017”, Miasto Poznań wchodzi w skład regionu 55 dB generowanego przez zlokalizowane na pojazdów. Powstają ekrany akustyczne, stosuje II gospodarki odpadami komunalnymi w woje- terenie miasta dwa lotniska236 – cywilne Po- się tzw. „ciche nawierzchnie” oraz wyciszone to- wództwie wielkopolskim. W regionie II regional- znań–Ławica oraz znajdujące się w strukturach rowiska tramwajowe, powstają drogi rowerowe. nymi instalacjami do przetwarzania odpadów NATO lotnisko wojskowe Krzesiny. Na terenie W centrum miasta wprowadzono strefę płatne- komunalnych są kompostownia pryzmowa240 Poznania obowiązuje uchwała Sejmiku Woje- go parkowania oraz strefę 30, czyli obszar uspo- i składowisko odpadów w Suchym Lesie. wództwa Wielkopolskiego określająca zasięg kojonego ruchu. Badania wykonane w ramach obszaru ograniczonego użytkowania237 wokół opracowywania mapy akustycznej Poznania238 Przeciętny mieszkaniec Poznania wytwarza Portu Lotniczego Poznań-Ławica. pokazują, że w wyniku realizacji działań prze- rocznie ok. 415 kg odpadów, w tym 319 kg ciwhałasowych nastąpiła poprawa klimatu zmieszanych. Największy udział w strukturze akustycznego. Hałas drogowy zmniejszył się239 odebranych odpadów stanowią niezagrego- 236 W zasięgu hałasu generowanego przez ruch lot- o ok. 5 dB – w porze dziennej o ok. 6 dB – w po- wane zmieszane odpady komunalne (ponad niczy znajdują się obszary zagrożone hałasem w porze nocnej, tramwajowy – o ok. 3 dB w porze połowa z nich jest poddawanych procesowi rze dziennej, wieczornej i nocnej o powierzchni 3,22 km kw., a w porze nocnej 0,715 km kw. sortowania lub kompostowania) i papier. Od- 237 Obszar ograniczonego użytkowania (OOU) dzieli 238 Dane zawarte w mapie, prezentujące wielkości hała- bierane odpady kierowane są na składowiska tereny wokół Portu Lotniczego Poznań–Ławica, na- su drogowego, tramwajowego, kolejowego, lotnicze- leżące do Miasta Poznania oraz miejscowości Przeź- go i przemysłowego, posłużą do weryfikacji dotychcza- w Suchym Lesie, Mnichach, Białęgach, Koni- mierowo w gminie Tarnowo Podgórne, na dwie strefy sowych działań w celu poprawy klimatu akustycznego nie i Rumianku, przy czym największe ilości (wewnętrzną i zewnętrzną). Strefa wewnętrzna nara- miasta Poznania oraz do podejmowania dalszych dzia- trafiały na składowisko w Mnichach. Odpady żona jest na większy dyskomfort związany z hałasem. łań. Zostały one zawarte w opracowanym programie OOU obejmuje także dwa pasy ciągnące się na wschód ochrony środowiska przed hałasem (Mapa akustyczna wzdłuż ul. Bukowskiej i na zachód w głąb Przeźmie- miasta Poznania: http://www.poznan.pl/mim/wos/ rowa. Na terenie OOU nie można budować nowych mapa-akustyczna-2012,p,11105,24629.html). 240 W 2014 r. kompostowania przetworzyła 10 tys. ton obiektów użyteczności publicznej. 239 W porównaniu do 2005 r. odpadów ulegających biodegradacji.

powrót do spisu treści 125 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

poddawane odzyskowi kierowane były głów- zagospodarowania odpadów komunalnych244 blisko 30 tys. ton odpadów249, które są ponow- nie do sortowni firm wywozowych241. Zarządza- oraz budowana z udziałem środków unijnych nie wykorzystywane, w tym poziom recyklin- ne przez Miasto Poznań składowisko w Suchym w formule PPP nowoczesna instalacja termicz- gu i przygotowania do ponownego użycia250 Lesie o łącznej powierzchni 61,5 ha i pojemno- nego przekształcania odpadów245. Trwa także papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła ści blisko 6 mln m sześc. spełnia wszystkie nor- budowa instalacji do odzysku odpadów bio- wynosi 32,1%, a odpadów budowlanych oraz my ekologiczne. Na jego terenie funkcjonują degradowalnych246 przy składowisku odpadów rozbiórkowych (innych niż niebezpieczne) – nowoczesny system oczyszczania odcieków komunalnych w Suchym Lesie. Selektywna 85,3%. Poziom redukcji odpadów ulegających ze składowiska oraz elektrownia biogazowa, zbiórka odpadów prowadzona jest poprzez: biodegradacji kierowanych do składowania251 wykorzystująca powstający samoistnie me- Mobilny Punkt Gromadzenia Odpadów Proble- wynosi 74,8%. tan, produkująca 6 MWh energii elektrycznej mowych (Gratowóz) oraz 3 Punkty Gromadze- rocznie. Stopień wypełnienia242 składowiska nia Odpadów Problemowych (Gratowiska)247, Odpady przemysłowe nie stanowią obecnie wynosi ponad 80%. W Poznaniu działa kom- a także przez firmy wywozowe we własnym poważniejszego zagrożenia dla środowiska pleksowy system gospodarki odpadami243, któ- zakresie248. Rocznie w Poznaniu odzyskuje się w mieście. Około 98% odpadów zostaje pod- rego elementami są program kompleksowego danych odzyskowi lub unieszkodliwieniu, w tym zaledwie niecałe 1% jest składowanych. 244 Należą do niego: program selektywnej zbiórki su- 241 Remondis Sanitech Poznań Sp. z o.o. przy ul. Krań- rowców wtórnych, system usuwania odpadów pro- 249 W 2014 r. odebrano od mieszkańców: 11,6 tys. ton cowej, „Alkom” Firma Handlowo-Usługowa mgr inż. blemowych, wykorzystanie biogazu oraz oczyszczanie makulatury, 11,4 tys. ton stłuczki szklanej, 6,9 tys. ton Henryk Sienkiewicz przy ul. Obodrzyckiej, Zakład odcieków powstających na składowisku odpadów tworzyw sztucznych, 8,8 tys. ton odpadów zielonych. Usług Komunalnych „San-Eko” przy ul. Gołężyckiej, w Suchym Lesie. W ramach miejskiego systemu zbiórki odpadów pro- Veolia Usługi dla Środowiska Recykling Sp. z o. o. w Gli- 245 W Poznaniu działa instalacja współspalająca odpa- blemowych, koordynowanego przez Zakład Zagospo- wicach, Oddział w Poznaniu przy ul. Gdyńskiej (dla sek- dy należąca do Veolia Poznań ZEC S.A. Elektrociepłow- darowania Odpadów Sp. z o.o., zebrano łącznie 28 ton tora gospodarczego). nia Poznań Karolin EC II. przeterminowanych leków oraz 10 ton baterii małoga- 242 Na koniec 2014 r. na terenie składowiska zgroma- 246 Przepustowość instalacji wyniesie 30 tys. Mg/rok. barytowych, 817,6 ton odpadów wielkogabarytowych dzono 4,85 mln m sześc. odpadów. 247 Punkty Gromadzenia Odpadów Problemowych i niebezpiecznych. 243 W Poznaniu i 8 sąsiednich gminach (Miasto i Gmi- znajdują się w Poznaniu przy ul. 28 Czerwca 1956 r. 250 Dane za 2012 r. na Buk, Gmina Czerwonak, Gmina Kleszczewo, Miasto nr 284 oraz ul. ul. Wrzesińskiej 12, a także na terenie 251 Miasto Poznań posiada jedną instalację do przetwo- i Gmina Kostrzyn, Miasto i Gmina Murowana Goślina, składowiska odpadów komunalnych w Suchym Lesie rzenia takich odpadów – kompostownię pryzmową Miasto i Gmina Oborniki, Miasto i Gmina Pobiedziska, przy ul. Meteorytowej 1. o wydajności 10 tys. Mg/rok zlokalizowaną na terenie Miasto i Gmina Swarzędz) systemem tym zarządza 248 Według deklaracji, selektywna zbiórkę odpadów składowiska odpadów komunalnych w Suchym Lesie. Związek Międzygminny „Gospodarka Odpadami Aglo- deklaruje 90% właścicieli nieruchomości zamieszka- W 2014 r. kompostownia przetworzyła 8792,4 ton od- meracji Poznańskiej” (ZM GOAP). łych. padów zielonych ulegających biodegradacji.

powrót do spisu treści 126 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Większość odpadów przemysłowych wywożo- Selektywna zbiórka odpadów w Poznaniu na i utylizowana jest poza Poznaniem, gdzie są wykorzystywane, poddawane procesom pro- wadzącym do odzyskania z nich substancji, 14 000 materiałów, energii lub unieszkodliwiane.

Na terenie miasta obowiązuje uchwalony przez 12 000 Radę Miasta „Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania”, który 10 000 w sposób kompleksowy porządkuje tę sferę. W Poznaniu wdrożono kompleksowy program

opieki nad bezdomnymi zwierzętami domo- 8 000 wymi i dzikimi oraz zapobiegania ich bezdom- ności. Mg/rok 6 000 Na terenie Poznania znajdują się chronione obszary przyrodnicze o łącznej252 powierzchni 1350,17 ha: 2 rezerwaty przyrody Morasko 4 000 i Żurawiniec, obszar chronionego krajobrazu Dolina Cybiny, 7 użytków ekologicznych 2 000 Bogdanka I, Bogdanka II, Darzybór, Dębina I, Dębina II, Strzeszyn i Traszki Ratajskie oraz 34 253 pomniki przyrody . W mieście wyznaczono 0 Papier i tektura Szkło Odpady Tworzywo Odpady 252 W wielkości tej ujęto obszar Natura 2000 „Fortyfika- biodegradowalne sztuczne wielkogabarytowe cje w Poznaniu”, nie ujęto natomiast powierzchni zajmowanej przez pomniki przyrody. 253 894 drzew (19 pojedynczych i 4 grupy drzew), 8 alei

powrót do spisu treści 127 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

także specjalny obszar ochrony siedlisk Natura Powierzchnia chronionych obszarów przyrodniczych 2000 – ostoję „Fortyfikacje w Poznaniu”, obej- w Poznaniu mującą kompleks 22 XIX-wiecznych budowli fortecznych254. Na terenie miasta znajdują się także fragmenty dwóch innych obszarów Na- 14% Obszary tura 2000 – „Biedrusko” oraz „Dolina Samicy”, chronionego obejmujących przede wszystkim tereny innych krajobrazu gmin. 50% Miasto Poznań angażuje się w liczne przedsię- Użytki ekologiczne wzięcia związane z ochroną środowiska oraz 4% Rezerwaty promocją zachowań proekologicznych. Należą przyrody do nich m.in. pionierski w skali kraju program pn. „Trzymaj ciepło”255 i wyróżniony w konkursie Centrum im. Adama Smitha – INNOWATOR program pn. „Ecodriving bezpiecznego Pozna- nia”256. Za ich realizację Miasto Poznań zaję- ło 1. miejsce w 1. edycji konkursu pn. „Miasto

oraz 3 głazy narzutowe. 254 Stanowią one jedne z największych w Polsce miejsc zimowania nietoperzy. 255 Program obejmuje badanie szczelności cieplnej bu- dynków metodą termowizyjną. W czterech edycjach programu uczestniczyło ponad 1,7 tys. właścicieli do- mów jednorodzinnych znajdujących się na terenie Po- 32% znania. Obszary Natura 2000 256 Współfinansowany ze środków unijnych program ma na celu promocję ekologicznego i ekonomicznego stylu jazdy.

powrót do spisu treści 128 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Szans – Miasto Zrównoważonego Rozwoju” marki Miasta Poznań, Miasto zostało wyróżnio- wynosi około 50%262. Najwyższa wykrywalność oraz uzyskało tytuł „Lidera wśród liderów”, zdo- ne w konkursie o Nagrodę Pozytywista Roku258 obejmuje przestępstwa narkotykowe (ponad były dwie nagrody257 w konkursie „Samorządo- w kategorii „Ekologia i rozwój zrównoważony”. 99%) oraz rozboje (80%), najniższa dotyczy wy Lider Zarządzania – Usługi Techniczne” oraz kradzieży kieszonkowych (około 13%) oraz kra- wyróżnienie w konkursie „ECO – MIASTO”. Dwa Działania związane z kompleksową ochroną dzieży samochodów (14%). Co siódme stwier- razy w roku odbywa się ciesząca się dużą po- środowiska są realizowane zgodnie z uchwalo- dzone przestępstwo jest popełniane przez oso- pularnością akcja „Sprzątanie Świata”. Miasto nymi przez Radę Miasta Poznania programami: by nieletnie. prowadziło także konkurs „POZnański EKOlider „Program ochrony środowiska dla miasta Po- Szkolny”, za pomocą którego inicjowane były znania na lata 2013–2016, z perspektywą do Do najbardziej niebezpiecznych ulic263 w Po- i promowane efektywne działania proekolo- 2020 roku” oraz „Program ochrony środowiska znaniu należą: Głogowska, Dworcowa (ze stacją giczne wśród dzieci i młodzieży z poznańskich przed hałasem dla miasta Poznania”. PKP), Półwiejska, Al. Solidarności oraz osiedle szkół wszystkich szczebli oraz – we współpra- Piastowskie. cy z Ogrodem Botanicznym UAM – program Bezpieczeństwo publiczne „Szkolne Ogrody Poznania”, w ramach którego Rocznie w Poznaniu funkcjonariusze policji in- Straż Miejska Miasta Poznania koncentruje się wybrane w wyniku konkursu szkoły otrzymały terweniują blisko 80 tys. razy259. Liczba stwier- przede wszystkim na utrzymaniu porządku dofinansowanie i pomoc przy założeniu przysz- dzonych przestępstw wynosi blisko 23 tys.260, publicznego, czystości i estetycznego wyglądu kolnych ogrodów. Poznań jako pierwsze miasto z których 84% stanowią przestępstwa krymi- miasta, zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom w Polsce i piąte w Europie Środkowo-Wschod- nalne, w tym 68% to przestępstwa przeciwko i młodzieży, zapobieganiu łamaniu przepisów niej posiada tytuł „Miasto Przyjazne dla Spra- mieniu. Dominują kradzieże i przestępstwa nar- ruchu drogowego, ochronie środowiska, zwal- wiedliwego Handlu”, który otrzymało w ramach kotykowe. Ogólna wykrywalność sprawców261 czaniu negatywnych skutków naruszania po- międzynarodowego projektu Komisji Europej- rządku w mieście oraz prowadzeniu działalności

skiej pn. „Aware&Fair”. Za działania, wpływające 258 Nagroda Pozytywista Roku ma na celu uhonorowa- kontrolno-prewencyjnej w szkołach, świetlicach na postrzeganie miejsca, a także za zbudowanie nie dorobku, wkładu pracy i innego typu działań, które środowiskowych i socjoterapeutycznych. służą rozwojowi różnych dziedzin życia, ale też prze- kładają się na wartość praktyczną dla społeczeństwa. 257 W dziedzinie „Transport”: 1. miejsce za projekt 259 W 2014 r. odnotowano 77,9 tys. interwencji. 262 W 2014 r. wskaźnik wykrywalności sprawców prze- „Ecodriving bezpiecznego Poznania”, w dziedzinie „Lo- 260 W 2014 r. stwierdzono 22,7 tys. przestępstw. stępstw wyniósł 52,1%. kalna gospodarka energetyczna”: 2. miejsce za projekt 261 W 2014 r. funkcjonariusze policji zatrzymali 7 tys. 263 Według liczby zgłoszonych policji zdarzeń karal- „Trzymaj Ciepło”. sprawców przestępstw w momencie ich popełnienia. nych w 2013 r.

powrót do spisu treści 129 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Strażnicy miejscy interweniują rocznie 50 tys. Przestępczość w Poznaniu razy, najczęściej w przypadkach niewłaściwie zaparkowanych pojazdów oraz zaniedbań po- rządkowych. Szczególnym nadzorem objęto 45000 49 miejsc określonych mianem „Karty zadania 264 doraźnego” , miejsca zakwalifikowane do pro- 40000 gramu „Bezpieczne przestrzenie”265 oraz 50 rejo-

nów szkolnych. 35000

Rocznie na terenie Poznania odnotowuje się 30000 1,4 tys. pożarów i 2,2 tys. miejscowych zagro- żeń266. Najwięcej pożarów powstaje w budyn- 25000 kach jednorodzinnych i środkach transportu. Od kilku lat zmniejsza się zagrożenie poża- rowe, wzrasta natomiast liczba miejscowych 20000 zagrożeń, szczególnie skutków wypadków stwierdzone przestępstwa stwierdzone 15000

264 Karta jest sporządzana przez Straż Miejską Miasta Poznania w momencie pojawiania się określonego 10000 zagrożenia lub po wskazaniu problemu przez miesz- kańców miasta. Rejony na karcie wyznaczane są wg 5 następujących kategorii: czystość i porządek, spoży- 5000 wanie alkoholu, zakłócenie porządku publicznego, bezdomność i żebractwo oraz nieprawidłowe parkow- anie. 0 265 Program ten ma na celu zapewnienie bezpieczeńst- 2002 2003 2004 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 wa osobistego osobom mieszkającym w rejonach, w których grupują się wyróżniające się niebezpiec- znym zachowaniem, szczególnie po spożyciu alkoholu, różne grupy subkultur. 266 Dane za 2014 r.

powrót do spisu treści 130 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

drogowych, spowodowanych niekorzystnymi Struktura przestępstw stwierdzonych w Poznaniu warunkami atmosferycznymi. W Wielkopolsce działa zintegrowany system bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego, w ramach którego w Poznaniu działa największe w regio- Przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi nie stanowisko267 do analizowania i prognozo- Przeciwko wymiarowi sprawiedliwości wania zagrożeń oraz kierowania działaniami ra-

towniczymi, połączone szerokopasmową siecią Przeciwko obrotowi gospodarczemu teleinformatyczną268 z innymi jednostkami i sta- nowiskami straży pożarnej w województwie Przeciwko rodzinie i opiece wielkopolskim. Przeciwko życiu i zdrowiu Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców jest Przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego jednym z priorytetów Miasta. W ramach „Miej-

skiego Programu Zapobiegania Przestępczo- Przeciwko wiarygodności dokumentów ści oraz Ochrony Bezpieczeństwa Obywateli i Porządku Publicznego”269 Miasto prowadzi Przeciwko wolności i wolności sumienia

267 Pełni on funkcję stanowiska zapasowego dla cen- Przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu i bezpieczeństwu w komunikacji trum 112 przy ul. Wiśniowej, oraz jest siedzibą Komen- danta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w Po- Z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii znaniu. Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej planuje uruchomienie w Poznaniu drugiego stanowiska, koordynującego działalność pozostałych. Przeciwko mieniu 268 Wojewódzka sieć to innowacyjne w skali kraju przedsięwzięcie, pierwsze tego typu zrealizowane 0 20 40 60 80 100 przez jednostkę Państwowej Straży Pożarnej w Polsce, umożliwiające jednostkom straży pożarnej korzystanie z zaawansowanych usług telekomunikacyjnych oraz systemu informacji o środowisku i zagrożeniach. % 269 W programie przywiązuje się duże znaczenie do

powrót do spisu treści 131 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

działania z zakresu przeciwdziałania demora- Struktura wykrywalności przestępstw stwierdzonych lizacji i przestępczości nieletnich, profilaktyki w Poznaniu i rozwiązywania problemów alkoholowych, patologii społecznych (alkoholizm, narkoma- nia, przemoc w rodzinie, subkultury młodzie- Przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi żowe, sekty), zagrożeń w komunikacji i ruchu Przeciwko mieniu drogowym, a także zagrożeń nadzwyczajnych

(pożary, powodzie, katastrofy, zagrożenia che- Przeciwko wiarygodności dokumentów miczne, ekologiczne). Należą do nich m.in. takie programy jak: „Bezpieczna Dzielnica – Bezpiecz- Przeciwko życiu i zdrowiu ny Mieszkaniec”, „Poznań promuje sztukę – nie wandalizm”, „Wiem, jak ratować życie”, „Senio- Przeciwko wolności i wolności sumienia rzy – bezpieczeństwo osobiste”, „Szkoła wolna Przeciwko obrotowi gospodarczemu od narkotyków i przemocy”, „Kibicuj bezpiecz-

nie” czy „Poznański rower – bezpieczny rower”. Z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Własne akcje, także we współpracy z Miastem Poznaniem, prowadzi Komenda Miejska Policji. Przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego

W mieście działa system monitoringu wi- Przeciwko rodzinie i opiece zyjnego, który zwiększa szansę na wykrycie Przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu i bezpieczeństwu w komunikacji przestępstw i wykroczeń już w momencie ich

Przeciwko wymiarowi sprawiedliwości

przeciwdziałania drobnym wykroczeniom i prze- 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 stępstwom o tzw. niskiej szkodliwości. Przyjmuje się bowiem, że bierna postawa wobec tych wykroczeń i przestępstw przyczynia się do wzrostu liczby ciężkich przestępstw, a także znacząco wpływa na poczucie % bezpieczeństwa wśród mieszkańców.

powrót do spisu treści 132 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

popełniania. Obejmuje on 454 kamery270, zlo- Wskaźnik wykrywalności przestępstw w Poznaniu kalizowane w miejscach uznanych za niebezpieczne, głównie na skrzyżowaniach o dużym natężeniu ruchu, wiaduktach, przystankach 100 komunikacji miejskiej oraz wzdłuż ciągów komunikacji pieszej. Analizy policyjne wykazują, 90 że w miejscach objętych monitoringiem spada przestępczość w kategoriach tzw. „przestępstw 80 ulicznych”. 70 Miasto Poznań dysponuje systemem zarzą- dzania kryzysowego, w ramach którego w sy- 60 tuacjach kryzysowych i klęsk żywiołowych

% 50 poprzez Centrum Zarządzania Kryzysowego koordynuje działania ratownicze i zapewnia od- 40 powiednie zabezpieczenie logistyczne. W mie- ście działa system przekazywania mieszkańcom 30 ostrzeżeń o sytuacjach kryzysowych zagrażają-

cych zdrowiu i życiu oraz konieczności ewaku- 20 acji z określonych rejonów miasta za pomocą SMS. W ramach ochrony przeciwpowodziowej 10 Miasto Poznań realizuje program remontu wa- łów przeciwpowodziowych na terenie miasta 0 oraz międzywala rzeki Warty. 2000 2001 2002 2003 2004 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

270 Dane za 2014 r.

powrót do spisu treści 133 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Warunki życia

Mieszkańcy mogą zgłaszać służbom miejskim interwencje poprzez darmową aplikację „Inter- wencje – Poznań”, działającą w serwisie Google play, zintegrowaną z wykorzystywanym od kilku lat internetowym systemem zgłaszania interwencji do Straży Miejskiej.

powrót do spisu treści 134 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Planowanie rozwoju miasta

Przedstawiono trzy273 zintegrowane scenariusze rozwoju Wielkopolski do roku 2030. Planowanie Aktualizacja Strategii Rozwoju Miasta Poznania rozwoju miasta Rozwój Wielkopolski został także ujęty w „Stra- tegii Rozwoju Polski Zachodniej”, przygotowa- nej przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Strategia Rozwoju Miasta Poznania na podstawie założeń opracowanych przez W grudniu 2013 r. Rada Miasta Poznania uchwa- Miejski Program Rewitalizacji samorządy województw dolnośląskiego, lubu- liła aktualizację Strategii Rozwoju Miasta Pozna- skiego, opolskiego, wielkopolskiego i zachod- nia271. Wypracowany dokument był odpowie- niopomorskiego w ramach Inicjatywy „Polska dzią na wyzwania, które współczesność stawia Zachodnia 2020”. W dokumencie określona miastu. Wyzwania te posłużyły do sformułowa- została wizja makroregionu, zgodnie z którą nia wizji miasta „Poznań miastem metropolital- ZPOiR Śródmieścia w 2020 r. Polska Zachodnia jako region dorzecza nym o silnej gospodarce i wysokiej jakości życia, Odry ma być regionem otwartym, atrakcyjnym, opierającym swój rozwój na wiedzy”. W 2012 r. aktualizację272 „Strategii Rozwoju Województwa

273 Pierwszy, najbardziej optymistyczny scenariusz roz- 271 Patrz: http://bip.poznan.pl/bip/strategia-rozwo- Wielkopolskiego do 2020 roku” przyjął także woju zakłada trwały wzrost, silne i mądre przywódz- ju-miasta-poznania-do-roku-2030,doc,42/strategia Sejmik Województwa Wielkopolskiego. Władze two, duże zaangażowanie wszystkich mieszkańców -rozwoju-miastapoznania-do-roku-2030-aktualiza- równomiernie rozwijającego się regionu, mocną go- cja-2013,64324.html samorządowe województwa wielkopolskiego spodarkę, która potrafi wykreować rozpoznawalne 272 W zaktualizowanej strategii przyjęto, że wzmacniać zakończyły także w ramach projektu systemo- w świecie marki, nasze okręty flagowe. Drugi scena- rozwój regionu można jedynie przy równoczesnym riusz, najbardziej realistyczny zakłada, że region bę- rozwoju wszystkich części Wielkopolski – zarówno wego „Budowa Wielkopolskiego Systemu Inno- dzie się rozwijać ,,wyspowo”, najbardziej dynamicznie biegunów wzrostu, jak i obszarów problemowych, wacji” projekt społeczny „Foresight Wielkopolska”, w Poznaniu i nielicznych innych miastach regionu. a przede wszystkim przez podtrzymywanie wzajem- który wskazał możliwe kierunki rozwoju regionu W trzecim scenariuszu rozwoju duży nacisk ma być nie korzystnych relacji między nimi. Cele strategiczne położony na działania w sferze społecznej, mobilizu- rozwoju Wielkopolski obejmują m.in.: komunikację w najbliższych dwudziestu latach, mogące wpły- jącej do większej aktywności. Wzrośnie wówczas rola w regionie, sferę badawczo-rozwojową, innowacyj- nąć na podniesienie jakości życia Wielkopolan. instytucji społecznych, organizacji samorządowych, ność, przedsiębiorczość oraz ochronę środowiska silniejsze mają też być więzi społeczne, przy braku z uwzględnieniem odnawialnych źródeł energii. otwartości wobec świata zewnętrznego.

powrót do spisu treści 135 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Planowanie rozwoju miasta

mobilizującym, kreatywnym i współpracują- Radę Miasta Poznania III edycji Miejskiego Pro- podwórko”278 czy projekt „Miejski Regał Książ- cym. gramu Rewitalizacji276. Program obejmuje ob- kowy”, który wprowadza w przestrzeń miasta szar Śródki, Ostrowa Tumskiego, Chwaliszewa ideę bookcrossingu. Realizowany jest projekt Na szczeblu rządowym przyjęto Krajową Po- oraz Jeżyc, czyli obszary miejskie wspierane ożywienia i zmiany charakteru ulic279 w okoli- litykę Miejską, stanowiącą jeden z instrumen- przez Miasto poprzez systematyczne działania cach Starego Rynku i w centrum na ciągi piesze tów rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. rewitalizacyjne oraz tereny miejskie, poprze- wraz z instalacją elementów małej architektury Wskazuje ona niezbędne kierunki zmian legi- mysłowe i powojskowe, których rewitalizacja z nasadzeniami roślinnymi. W ramach ożywie- slacyjnych, w tym w systemie planowania prze- może być wsparta przez Inicjatywę Jessica Ko- nia ulic śródmiejskich podjęto liczne wydarze- strzennego, oraz działania centralne mające na misji Europejskiej, Europejski Bank Inwestycyjny nia animacyjne, m.in. cykliczną akcję „Niedziela celu wsparcie rozwoju miast274. Krajowa Polity- oraz Bank Rozwoju Rady Europy. na Świętym Marcinie”, mającą na celu ożywie- ka Miejska, oprócz odniesienia się do krajowe- nie ul. Święty Marcin. Rozpoczęto także realiza- go wymiaru miejskiego, wpisuje się w europej- W ramach Miejskiego Programu Rewitalizacji cję współfinansowanego ze środków unijnych ski wymiar działań na rzecz miast. prowadzone są działania społeczne, edukacyj- programu „Rewitalizacja w budowie – tworzy- ne i kulturalne na obszarach rewitalizowanych, my zręby rewitalizacji w Polsce”. Działania rewi- Miejski Program Rewitalizacji szczególnie w rejonie Śródki, Chwaliszewa i Je- talizacyjne integrują społeczności lokalne, m.in. Działania rewitalizacyjne275 na terenie Poznania życ. Organizowane są akcje kulturalne, eduka- powstały koalicje mieszkańców Śródki, Chwa- są prowadzone w ramach uchwalonej przez cyjne i artystyczne mające na celu zwiększenie liszewa, Jeżyc, a organizacje i stowarzyszenia aktywności oraz poczucia tożsamości społecz- działające na Śródce podpisały porozumienie 274 Zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej, inte- ności lokalnej, warsztaty projektowe i eduka- o partnerstwie. W mieście realizowany jest Zin- gralną część wymiaru terytorialnego polityki spójno- 277 ści stanowi jej wymiar miejski, który w nowym okresie cyjne , w tym m.in. miejski program „Przyjazne tegrowany Program Odnowy i Rozwoju Śród- programowania ma ulec znacznemu wzmocnieniu. mieścia Poznania na lata 2014–2030, którego Wsparcie będzie skierowane z jednej strony do miejskich obszarów funkcjonalnych, z drugiej do wyzna- 276 http://www.poznan.pl/mim/s8a/dokumenty,p,1025, czonych obszarów w miastach np. dzielnic lub ich zde- 31509.html festiwale muzyczne i filmowe, warsztaty projektowe gradowanych części. 277 M.in.: obchody Europejskiego Dnia Sąsiada na Śród- i edukacyjne, wykłady Śródeckiego Uniwersytetu Al- 275 Zgodnie z uchwaloną w 2015 r. przez Sejm RP ce i Chwaliszewie, koncerty muzyki dawnej w Kościele ternatywnego. ustawą o rewitalizacji, podstawowym narzędziem pw. św. Małgorzaty na Śródce, Targ Śródecki, Wigilia na 278 W ramach programu „Przyjazne podwórko” Miasto prowadzenia rewitalizacji, zapewniającym jej kom- Śródce, letnie przechadzki po Śródce i Chwaliszewie wspiera finansowo projekty rewitalizacyjne wspólnot pleksowość oraz działania w ścisłej współpracy ze spo- pt. „Kino, kawa i spacer…”, Salon Muzyczny na Śródce, mieszkaniowych. łecznością lokalną są gminne programy rewitalizacji. koncerty, warsztaty plastyczne i taneczne, konkursy, 279 M.in. ul. Wrocławska, Żydowska, Gołębia.

powrót do spisu treści 136 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Planowanie rozwoju miasta

założenia i kierunki zostały oparte na wynikach publicznej debaty o Śródmieściu, poprzedzo- nej szerokimi konsultacjami społecznymi.

Za działania realizowane w ramach Miejskiego Programu Rewitalizacji, Miasto Poznań otrzy- mało dwukrotnie wyróżnienie niemieckiej Fun- dacji „Lebendige Stadt”.

powrót do spisu treści 137 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Promocja oraz współpraca krajowa i międzynarodowa

Promocja oraz Stowarzyszenie 14 współpraca Metropolia Poznań miast i regionów partnerskich krajowa 8 Konsorcjum Marki Poznań organizacji współpracy i międzynarodowa międzynarodowej

Promocja miasta Marka Miasta Poznania należy do jednej z naj- procesów metropolizacyjnych. W jej ramach or- Miasto Poznań realizuje pionierski w skali kraju mocniejszych w kraju280. Miasto uzyskało tytuły ganizowane są kampanie promocyjne w kraju projekt „Konsorcjum Marki Poznań” – platfor- „Markowy Samorząd”, „Najbardziej Rozpozna- i za granicą, konkursy związane z Poznaniem281, mę trwałej współpracy promocyjnej i marke- walne Miasto w Polsce” oraz zostało cztero- produkowane są spoty reklamowe282. tingowej pomiędzy Miastem Poznań i 39 waż- krotnie wyróżnione w rankingu najsilniejszych nymi dla wizerunku miasta instytucjami życia 281 M.in.: „Poznań przyciąga najlepszych” (promocja marek organizacji The Superbrands. Strategia Poznania jako miasta akademickiego), „Poznań daje gospodarczego, społecznego, kulturalnego promocyjna Miasta Poznania ma na celu wy- pracę” (promocja Poznania jako miejsca z rozwinię- i naukowego283, prowadzonej pod logotypem kreowanie wizerunku Poznania jako metro- tym sektorem usług nowoczesnych i najniższym poziomem bezrobocia ), „Poznań za pół ceny” (promocja polii o randze europejskiej, dążącej do udziału miasta jako świetnej lokalizacji turystyki weekendo- International Film and Video Festival w Los Angeles, w światowej sieci przepływu ludzi, kapitału wej), alleRogal (sprzedaż rogali świętomarcińskich 2. miejsce na festiwalu The Golden Citygate w Berlinie, przez Internet), „Poznań dla Ziemi” (cykl koncertów nagrodę Magazynu Brief of Poland. i kreatywnych rozwiązań, zaistnienie w świa- znanych artystów z wydźwiękiem ekologicznym). 283 Do uczestnictwa w Konsorcjum Marki Poznań zapra- domości kluczowych grup docelowych od- 282 W 2012 r. film promocyjny „Congrats! Come & En- szane są silne i prestiżowe marki związane z Metropo- biorców informacji o mieście, realizowanie joy”, promujący miasto Poznań w kontekście UEFA lią Poznań poprzez siedzibę producenta, miejsce pro- EURO 2012™, zajął trzecie miejsce w kategorii „Spoty dukcji czy historyczne pochodzenie. Działania Miasta TV” na festiwalu The Golden Citygate w Berlinie, a rok i członków Konsorcjum Marki polegają na podejmo- 280 W rankingu agencji TNS Polska, w którym oceniano wcześniej film promocyjny o Poznaniu nakręcony waniu wspólnych przedsięwzięć w obszarze promocji siłę marki miast wojewódzkich, w 2013 r. Poznań zajął przez Xawerego Żuławskiego „Kalejdoskop” zdobył i marketingu. Współpraca w ramach Konsorcjum Marki 5. pozycję. trzy nagrody: Silver Screen na festiwalu filmowym US ma charakter zorganizowany i trwały, a symbolizuje ją

powrót do spisu treści 138 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Promocja oraz współpraca krajowa i międzynarodowa

„Made in POZnań*”284. W ramach Konsorcjum Projekt budowy marki Wielkopolski „Wielko- Metropolitalnych Obszarów Wzrostu (ang. Marki Poznań realizowany jest także projekt polska Brand”286 rozpoczął także Urząd Mar- Metropolitan European Growth Areas) znajdu- „Inspired by Poznań”285. Projekt Konsorcjum szałkowski Województwa Wielkopolskiego, jących się w grupie weak MEGA, czyli słabiej Marki Poznań został wyróżniony w konkursie organizując m.in. konkurs „Marka Wielkopolski” wykształconych metropolii. W ramach analiz289 Welcome trzema nagrodami – zajął 3. miejsce, – „Greater Thing from Greater Poland – Wielka prowadzonych na zlecenie Komisji Europej- otrzymał Grand Prix za „najpełniejszą realizację rzecz z Wielkopolski”287 oraz nadając honorowy skiej na bazie projektu Urban Audit, Poznań idei Trójkąta Efektywności Brief oraz za sku- tytuł „Ambasador Wielkopolski”. został zaliczony do grupy A2 Krajowych Stolic teczność, czytelność i korzyść dla wszystkich i Metropolii (ang. National Capitals and Metro- zaangażowanych stron”, został uhonorowany Metropolia Poznań polises). nagrodą specjalną (zbiorowym wyróżnieniem W „Koncepcji Przestrzennego Zagospodaro- dla wszystkich firm zaangażowanych w Kon- wania Kraju 2030” Poznań został wskazany Od 2007 r. Miasto Poznań współpracuje z gmi- sorcjum Marki Poznań) za odwagę udziału jako jeden z dwunastu ośrodków metropoli- nami powiatu poznańskiego, Starostem Po- w przełomowym projekcie pokazującym, że talnych w Polsce. Według programu ESPON wiatowym w Poznaniu oraz gminami Oborniki, markę miasta budują w równej mierze firmy – Europejska Sieć Obserwacyjna Rozwoju Skoki, Szamotuły i Śrem, początkowo w ra- w nim działające. Terytorialnego i Spójności Terytorialnej, ob- mach Rady Aglomeracji Poznańskiej, obecnie szar metropolitalny Poznania (aglomeracja w ramach Stowarzyszenia Metropolia Poznań Miasto Poznań realizuje także projekt Poznań poznańska288) należy do MEGA – Europejskich i związków międzygminnych290. Celem współ- Film Commission, w ramach którego powstał pracy jest zwiększanie spójności przestrzen- 286 katalog zawierający 130 lokalizacji, które mogą Projekt ma przyczynić się do ukształtowania wize- no-funkcjonalnej obszaru aglomeracji po- runku Wielkopolski jako nowoczesnego i kreatywnego być wykorzystane przez twórców filmowych. miejsca, w którym warto mieszkać, pracować i inwe- znańskiej, definiowanej jako wspólny obszar stować. tych jednostek, przede wszystkim w takich 287 Celem konkursu jest identyfikacja i promocja tych produktów, usług i wydarzeń, które kreują nowocze- logotyp „Made in Poznań”. sny wizerunek Wielkopolski jako miejsca wiedzy, inno- 289 Według: Second State of European Cities Report. 284 Partnerzy konsorcjum prezentują swoją działalność wacyjności i kreatywności. 290 W 2010 r. został zarejestrowany Związek Mię- oraz aktualne oferty pracy na portalu Konsorcjum 288 Aglomeracja poznańska, obejmująca miasto Po- dzygminny „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Po- Marki Poznań pod adresem www.madein.poznan.pl. znań oraz sąsiadujące zurbanizowane gminy powiatu znańskiej” oraz powstał Związek Międzygminny ds. 285 Inspired by POZnan* – jest to znak, który będzie poznańskiego i inne wykazujące silne związki z aglo- Transportu Publicznego. Podjęto także działania w celu agregować i promować wydarzenia kulturalne, nauko- meracją, jest zamieszkiwana przez blisko 1 mln miesz- zawiązania nowego Związku Międzygminnego „Go- we i sportowe odbywające się w Poznaniu. kańców. spodarka wodno-ściekowa Metropolii Poznańskiej”.

powrót do spisu treści 139 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Promocja oraz współpraca krajowa i międzynarodowa

obszarach, jak: transport, gospodarka odpa- docelowo rozbudowę i modernizację układu Poznańskiej”294 zawierające kompleksową dia- dami i wspólna promocja oferty inwestycyjnej komunikacyjnego, integrację systemów trans- gnozę stanu zagospodarowania i uwarunko- i turystycznej. Realizowane wspólne projekty, portu drogowego, tramwajowego, kolejowe- wań rozwoju przestrzennego aglomeracji po- obejmujące wszystkich lub wybranych człon- go i lotniczego oraz wypracowanie wspólnej znańskiej. ków Stowarzyszenia Metropolia Poznań, m.in. gospodarki odpadami, działań promocyjnych, takie, jak: „Plan Zrównoważonego Rozwoju w tym turystyki, i strategii pozyskiwania inwe- Województwo Wielkopolskie bierze udział Publicznego Transportu Zbiorowego”, „Po- storów dla metropolii. Miasto Poznań i powiat w pracach Platformy Podmiejskich Regionów znańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna”, poznański otrzymały dwukrotnie nagrodę Europejskich PURPLE295, ukierunkowanej na wprowadzenie taryfy aglomeracyjnej291, Zinte- „Acanthus Aureus” za najlepsze odzwierciedle- podniesienie poziomu znajomości zagadnień growany System Gospodarki Odpadami, „Me- nie strategii marketingowej w ekspozycji tar- podmiejskich w skali europejskiej, narodowej tropolitalny Magnes Inwestycyjny”, „Koncepcja gowej, a Stowarzyszenie Metropolia Poznań i regionalnej. Sieć pracuje również nad zapew- Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metro- zostało laureatem konkursu „Samorządowy nieniem zrównoważonego rozwoju obszarów polii Poznań – podejście zintegrowane”292, Lider Zarządzania. Razem dla rozwoju” w kate- podmiejskich, skutkującego polepszeniem ja- „Master Plan dla Poznańskiej Kolei Metropo- gorii „Współpraca międzysamorządowa”. kości życia zarówno mieszkańców miast, jak litalnej”, „Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla i ludności żyjącej na obszarach podmiejskich. Metropolii Poznań” oraz „Strategia Zintegro- Aglomeracja poznańska posiada unikalną

wanych Inwestycji Terytorialnych w Miejskim w skali kraju strategię rozwoju „Metropolia 294 Studium stanowi efekt współpracy środowiska Obszarze Funkcjonalnym Poznania” umożliwią Poznań 2020. Strategia Rozwoju Aglomera- naukowego, planistów przestrzennych i przedstawi- cji Poznańskiej”293 oraz „Studium Uwarunko- cieli samorządów lokalnych. Zawiera kompleksową diagnozę stanu zagospodarowania i uwarunkowań 291 Taryfa aglomeracyjna umożliwia pasażerom z po- wań Rozwoju Przestrzennego Aglomeracji rozwoju przestrzennego aglomeracji poznańskiej, wiatu poznańskiego dojeżdżającym do Poznania na w tym aktualne dokumenty planistyczne oraz syntezę korzystanie w czasie całej podróży z jednego biletu. kierunków rozwoju przestrzennego w skali całej aglo- 292 Głównym celem projektu jest opracowanie spójnej, 293 Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej przyjęta meracji. Zakres opracowania obejmuje aglomerację zdefiniowanej obszarowo i promującej zintegrowane została przez Radę Aglomeracji Poznańskiej w czerw- w granicach miasta Poznania i powiatu poznańskiego. podejście do rozwiązywania problemów rozwojo- cu 2011 r. Dokument ten kreśli wizję i kierunki rozwoju 295 Przystąpienie Wielkopolski do Europejskiej Platformy wych, koncepcji kierunków rozwoju przestrzennego aglomeracji poznańskiej w perspektywie najbliższych Regionów Podmiejskich pozwoli na wypracowanie od- metropolii oraz opracowanie zasad wdrażania ustaleń 10 lat. Strategia została opracowana przez środowisko powiednich metod działania na rzecz zrównoważonego koncepcji do studiów uwarunkowań i kierunków za- naukowe poznańskich uczelni we współpracy z samo- rozwoju terenów podmiejskich na terenie wojewódz- gospodarowania przestrzennego gmin oraz miejsco- rządami, instytucjami publicznymi, organizacjami spo- twa, co jest szczególnie istotne w kontekście przyszłego wych planów zagospodarowania przestrzennego. łecznymi i gospodarczymi. rozwoju Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego.

powrót do spisu treści 140 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Promocja oraz współpraca krajowa i międzynarodowa

Współpraca międzynarodowa społecznej oraz ochrony środowiska, a także Województwa Wielkopolskiego powstała Stała Miasta Poznania wymianę doświadczeń z zakresu zarządzania Ogólnopolska Konferencja Współpracy Mię- Miasto Poznań jest członkiem 8 organizacji miastem. Miasto Poznań otrzymało Medal św. dzynarodowej Samorządów – platforma dialo- i platform współpracy międzynarodowej zrze- Iwona za współpracę z Bretanią oraz nagrodę gu i wymiany najlepszych praktyk dotyczących szającej miasta i regiony: EUROCITIES, European za rozwój współpracy z partnerskim miastem współpracy międzynarodowej na szczeblu Cities Marketing, International Congress and Shenzhen. regionalnym i lokalnym, zarówno pomiędzy Convention Association, Le Club de Strasbourg, przedstawicielami samorządów, jak i admini- Mayors for Peace, Oder Partnerschaft, Poznań – Dla zwiększenia aktywności międzynarodowej stracji rządowej. Urząd Marszałkowski Woje- Ille-et-Vilaine Foundation, WHO Healthy Cities samorządów powstają nowe narzędzia i platfor- wództwa Wielkopolskiego realizował projekt Network – V Phase. Przez Związek Miast Polskich my ukierunkowane na wymianę doświadczeń, „Wielkopolska Sieć Współpracy Zagranicznej”298, oraz Unię Metropolii Polskich Miasto Poznań jest dobrych praktyk oraz ułatwienie wymiany in- którego celem było stworzenie narzędzi uła- reprezentowane także w Radzie Gmin i Regio- formacji pomiędzy regionami a Ministerstwem twiających wielkopolskim jednostkom samo- nów Europy, Kongresie Władz Lokalnych i Re- Spraw Zagranicznych, które podejmuje dzia- rządu terytorialnego prowadzenie aktywnej gionalnych Europy oraz Kongresie Regionów. łania w celu intensyfikacji współpracy z samo- i spójnej współpracy zagranicznej. rządami wszystkich szczebli. Należą do nich Re- Miasto Poznań współpracuje z 13 miastami gionalne Ośrodki Debaty Międzynarodowej296, Priorytety współpracy zagranicznej Wojewódz- partnerskimi, takimi jak: Assen (Holandia), Brno działające we wszystkich miastach wojewódz- twa Wielkopolskiego obejmują gospodarkę, (Czechy), Charków (Ukraina), Györ (Węgry), Ha- kich oraz Mechanizm Wymiaru Samorządowe- edukację, kulturę, ochronę zdrowia, politykę nower (Niemcy), Jyväskylä (Finlandia), Kutaisi go i Obywatelskiego297 polskiej polityki zagra- społeczną, transport, rolnictwo, ochronę środo- (Gruzja), Nablus (Palestyna), Pozuelo de Alarcón nicznej. Z inicjatywy Urzędu Marszałkowskiego wiska, sport i turystykę. Najważniejsi zagranicz- (Hiszpania), Ra’anana (Izrael), Rennes (Francja), ni partnerzy299 Województwa Wielkopolskie-

Shenzhen (Chiny), Toledo (USA), a także jed- 296 Zadaniem Regionalnych Ośrodków Debaty Między- nym regionem partnerskim – Nottinghamshi- narodowej jest katalogowanie inicjatyw regionalnych 298 Projekt realizowany w 2015 r. dzięki wsparciu dota- re (Wielka Brytania). Współpraca obejmuje oraz stworzenie warunków wymiany informacji zarów- cyjnemu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, uzy- no w regionie, jak i pomiędzy regionem a MSZ. skanemu w ramach konkursu dotacyjnego „Wsparcie realizację wspólnych projektów z dziedziny 297 Mechanizm WSiO ma na celu budowę zdolności wymiaru samorządowego i obywatelskiego polskiej kultury, oświaty, gospodarki komunalnej, nauki, samorządów i innych partnerów do współpracy mię- polityki zagranicznej – 2015”. dzynarodowej poprzez wymianę doświadczeń i two- 299 Województwo Wielkopolskie zawarło umowy part- turystyki, sportu, ochrony zdrowia i pomocy rzenie kanałów współpracy. nerskie o współpracy z 17 regionami: Hrabstwo Not-

powrót do spisu treści 141 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Promocja oraz współpraca krajowa i międzynarodowa

go to regiony niemieckie, francuskie, włoskie i szwedzkie, z krajów Beneluksu, Partnerstwa Wschodniego, Rosji, Chorwacji, Brazylii i Korei Płd. Wielkopolska jest członkiem 10 organizacji i platform współpracy regionalnej: Committee of Regions, Congress of Local and Regional Au- thorities of Europe, Oder-Partnerschaft, Europe- an Network of Regional Culinary Heritage, Eu- ropean Regions for Youth, Innovation Alliance, Subsidiarity Monitoring Network, Regions Ne- twork UE2020, European Financial Instruments Network, Peri-Urban Regions Platform Europe. Województwo Wielkopolskie otworzyło także Biuro Informacyjne w Brukseli.

tinghamshire (Wielka Brytania), Hrabstwo Västernorr- land (Szwecja), Hrabstwo Västerbotten (Szwecja), Kraj Związkowy Dolna Saksonia (Niemcy), Kraj Związkowy Brandenburgia (Niemcy), Kraj Związkowy Hesja (Niem- cy), Obwód Charkowski (Ukraina), Obwód Południowo -Kazachstański (Republika Kazachstanu), Prowincja Chungcheongnam-do (Republika Korei Południowej), Prowincja Hainaut (Belgia), Prowincja Północna Bra- bancja (Holandia), Region Bretania (Francja), Region Emilia-Romagna (Włochy), Region Marché (Włochy), Stan Paraná (Brazylia), Miasto São Paulo (Brazylia), Żupania Vukovarsko-Srijemska (Chorwacja).

powrót do spisu treści 142 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Finansowanie rozwoju miasta

Finansowanie 2,83 mld zł 19,9 mld zł rozwoju Miasta dochody budżetu Miasta wartość mienia komunalnego

Finanse Miasta300 A – 2,58 mld zł prognoza stabilna Polityka finansowa pozostaje w ścisłej zależ- wydatki budżetu Miasta ności z priorytetami rozwojowymi miasta sfor- rating Poznania mułowanymi zarówno w ramach monitoringu strategii rozwoju miasta, jak i w trakcie badania jakości życia. Do priorytetów rozwojowych 4,29 mld zł międzynarodową agencję ratingową Fitch w najbliższych latach należą: poprawa jakości środki unijne Ratings. Ocena ta oznacza, że Miasto posiada kształcenia, zwiększenie innowacyjności i wie- bardzo wysoką zdolność do wywiązywania dzochłonności gospodarki, poprawa jakości ży- się z zaciągniętych zobowiązań finansowych, cia, rozwój transportu publicznego oraz funkcji a jego wiarygodność finansowa nie zmieni się metropolitalnych. Polityka finansowa Miasta (31,5%), subwencje i dotacje z budżetu państwa w najbliższym czasie. zakłada angażowanie w finansowanie działań (26,5) oraz podatki i opłaty lokalne (20,7%). Wy- priorytetowych nie tylko środków własnych, ale datki budżetu Miasta wyniosły ponad 2,58 mld Majątek Miasta301 także pozyskiwanie funduszy zewnętrznych, zł. Większość wydatków budżetowych (88,2%) Według stanu na 31 grudnia 2014 r. wartość unijnych i partnerów prywatnych. przeznaczono na działalność bieżącą. Wydatki mienia komunalnego Miasta Poznania po umo- inwestycyjne wyniosły 305,2 mln zł. W 2014 r. rzeniu wynosiła ogółem 19,9 mld zł, czyli ponad W 2014 r. dochody Miasta wyniosły ponad wynik budżetu Miasta był dodatni. 36 tys. zł na mieszkańca. Głównym składnikiem 2,83 mld zł. Najwyższy udział miały w nich wpły- majątku miejskiego były grunty (55%), których wy z podatków od osób fizycznych i prawnych Miasto Poznań posiada najwyższą możliwą do uzyskania w kraju ocenę wiarygodności kre- 301 http://bip.poznan.pl/bip/budzet-miasta-poznania, 300 http://bip.poznan.pl/bip/majatek-miasta,doc,292/ dytowej A- z prognozą stabilną nadaną przez lib,1003/

powrót do spisu treści 143 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Finansowanie rozwoju miasta

wartość księgowa wynosiła 11 mld zł. W zaso- Źródła pomocy unijnej dla podmiotów działających w Poznaniu bie komunalnym Poznania znajdują się nieru- chomości, w tym budynki komunalne i ulice 0,04% 0,27% 25,8% miejskie oraz inwestycje, akcje i udziały w spół- Program Operacyjny Regionalny Program Pomoc Techniczna Regionalny Program 302 Operacyjny Województwa Operacyjny Województwa kach. Zasób obejmuje 36 tys. nieruchomości Warmińsko-Mazurskiego Wielkopolskiego na lata o łącznej powierzchni 117 mln m kw., w tym 2007–2013 105 mln m kw. stanowią grunty.

W 2014 r. Miasto Poznań było udziałowcem w 21 spółkach prawa handlowego303, w tym 29,9% w 9 jednoosobowych spółkach miejskich. Program Operacyjny Wartość nominalna akcji i udziałów Miasta Po- Innowacyjna Gospodarka znania w spółkach i spółdzielniach wynosiła 1,41 mld zł, co stanowiło ponad 7% jego ma- jątku.

Środki unijne Miasto Poznań oraz firmy, instytucje i organizacje działające w Poznaniu uzyskały z okresu

programowania 2007–2013 ponad 4,2 mld zł

302 Według stanu na 30.10.2015 r. kwota dofinansowania wyniosła 4,29 mld zł. 303 Poza spółkami Miasto Poznań posiada udziały w 5 spółdzielniach: Spółdzielnia Mieszkaniowa „Wiel- kopolanka”, Spółdzielnia Mieszkaniowa w Swarzędzu, 2,4% 41,7% Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady”, Spółdzielnia Program Operacyjny Program Operacyjny Kapitał Ludzki Infrastruktura Mieszkaniowa „Grunwald” oraz Spółdzielnia Socjalna i Środowisko „Poznanianka”.

powrót do spisu treści 144 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Finansowanie rozwoju miasta

pomocy unijnej304. Najwięcej środków (42%) Priorytety pomocy unijnej dla podmiotów działających w Poznaniu pochodzi z Programu Operacyjnego Infrastruk- w ramach POIiS, POIG oraz POPT tura i Środowisko. Beneficjenci przeznaczają pozyskane środki unijne głównie na przedsię- 38% wzięcia z zakresu ekologii (38%), B+R (28%) oraz Ekologia transportu (18%). Największym beneficjentem jest Miasto Poznań (wraz ze spółkami z udzia- łem Miasta), które pozyskało ponad 2,1 mld zł, pochodzących głównie z Programu Operacyj- nego Infrastruktura i Środowisko (73%). Mia- sto Poznań najwięcej środków przeznaczyło 1,5% na rozbudowę infrastruktury transportowej Turystyka i kanalizacyjnej, realizację projektów rewitali- 2,8% zacyjnych. Wdrożono także projekty z zakresu 16,3% Kultura Transport doradztwa zawodowego, pomocy stypendial- 2,3% nej, pomocy dla osób niepełnosprawnych oraz Infrastruktura społeczna wspierania przedsiębiorczości i rozbudowy bazy dydaktycznej. Dzięki dotacjom unijnym 0,4% powiększa się baza dydaktyczna i wyposażenie Inne laboratoriów uczelni wyższych oraz ośrodków naukowo-badawczych. Uczelnie realizują sa- modzielne i wspólne innowacyjne projekty naukowo-badawcze oraz prowadzą wymianę stu- dentów. Mieszkańcy Poznania mogą korzystać 10,4% z bogatej oferty programów szkoleniowych, ICT 28,3% B+RT

304 Stan na dzień 30.10.2015 r.

powrót do spisu treści 145 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Finansowanie rozwoju miasta

doradczych i pomocowych, w tym programów Program Operacyjny Kapitał Ludzki w Poznaniu mających na celu przeciwdziałanie bezrobociu, według tematów priorytetu realizowanych przez urzędy pracy. Z pomocy unijnej korzystają także rolnicy z terenu Po- 41,5% 1,6% Ścieżki integracji i powrotu do Rozwój potencjału ludzkiego w zakresie znania, którzy otrzymują dotacje unijne na re- zatrudnienia dla osób w gorszym badań i innowacji, w szczególności położeniu; zwalczanie dyskryminacji poprzez studia podyplomowe alizację działań określonych w Planie Rozwoju w dostępie do rynku pracy i rozwoju i szkolenia naukowców oraz poprzez Obszarów Wiejskich (PROW), wdrażanym przez kariery zawodowej oraz promowanie współpracę sieciową między akceptacji dla różnorodności uczelniami, ośrodkami badawczymi Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnic- w miejscu pracy i przedsiębiorstwami twa (m.in. zakupy interwencyjne, płatności bez- 4,7% Rozwiązania na rzecz pośrednie, subsydia eksportowe). podniesienia jakości opracowania, monitorowania, ewaluacji polityk i programów na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, wzmocnienie zdolności w zakresie realizacji polityk i programów 8,8% Rozwój systemów i strategii uczenia się przez całe życie w przedsiębiorstwach; szkolenia i usługi na rzecz zwiększenia zdolności adaptacyjnych pracowników do zmian; promowanie przedsiębiorczości 6,4% i innowacji Wsparcie na rzecz samozatrudnienia i zakładania działalności gospodarczej

37% Wdrażanie aktywnych i prewencyjnych instrumentów rynku pracy

powrót do spisu treści 146 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Finansowanie rozwoju miasta

Źródła środków unijnych pozyskanych przez Miasto Poznań

18% Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013

5% Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

4% Program Operacyjny Kapitał Ludzki 0,2% Pozostałe

73% Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

powrót do spisu treści 147 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Finansowanie rozwoju miasta

Fundusze unijne dla Miasta Poznania 22% Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. 14% Aquanet SA 0,1% Wielkopolskie Centrum Wspierania Inwestycji Sp. z o.o. 0,03% Poznańskie 7% Centrum Port Lotniczy Finansowe Poznań–Ławica Sp. z o.o. Sp. z o.o. 1% Zakład Zagospodarowania Odpadów Sp. z o.o.

56% Miasto Poznań

powrót do spisu treści 148 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców

Zarządzanie status gminy i powiatu grodzkiego dialog obywatelski Miastem i obsługa 525 tys. mieszkańców decyzji administracyjnych e-administracja

Zarządzanie Miastem Miasto Poznań, jako administracyjne centrum 300 Roczny Program Współpracy z NGOs województwa wielkopolskiego, jest siedzibą uchwał Rady Miasta Wojewody Wielkopolskiego i Marszałka Woje- wództwa Wielkopolskiego. W Poznaniu, posia- dającym jednocześnie status gminy i powiatu grodzkiego, urzędują, oprócz władz Miasta wybrano w 2014 r. Radę tworzy 37 osób305. sesji Rady Miasta Poznania oraz 200 posiedzeń Poznania, także władze powiatu poznańskiego Funkcję Przewodniczącego Rady Miasta Pozna- komisji307. Radni podejmują prawie 300 uchwał. ziemskiego. Swoją siedzibę mają tu również nia sprawuje Grzegorz Ganowicz (PO), a funk- Związek Miast Polskich oraz Stowarzyszenie cje wiceprzewodniczących – Michał Grześ (PiS), Urząd Prezydenta Miasta Poznania pełni Jacek Gmin i Powiatów Wielkopolski. Katarzyna Kretkowska (ZL) i Urszula Mańkowska Jaśkowiak, a funkcje Zastępców Prezydenta (PO). Radni współpracują w ramach 14 komisji Miasta Poznania sprawują: Mariusz Wiśniew- Rada Miasta Poznania jest organem stanowią- stałych306. W ciągu roku odbywa się blisko 20 ski, Maciej Wudarski, Jędrzej Solarski, Arkadiusz cym i kontrolnym wybieranym na czterolet- Stasica. Stanowisko Skarbnika Miasta Poznania nią kadencję. Obecnie urzędujących radnych

305 http://bip.poznan.pl/bip/radni/ 307 W 2014 r. zwołano 18 sesji RMP oraz odbyło się 187 306 http://bip.poznan.pl/bip/komisje/ posiedzeń komisji. Radni podjęli 270 uchwał.

powrót do spisu treści 149 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców

piastuje Barbara Sajnaj, a Sekretarza Miasta Po- sta. Przyznano im inicjatywę uchwałodawczą Oprócz współpracy z powołanymi przez znania Stanisław Tamm. w sprawach dotyczących obszaru ich funkcjo- Prezydenta Miasta Poznania przedstawiciela- nowania oraz środki finansowe z budżetu Mia- mi młodzieży, tworzącymi Młodzieżową Radę Obsługę administracyjną obywateli prowadzi sta311. Działa w nich 678 radnych osiedlowych. Konsultacyjną przy Prezydencie Miasta Pozna- 28 wydziałów i równorzędnych jednostek or- nia313, i osób starszych, reprezentowanych przez ganizacyjnych Urzędu Miasta Poznania308. Na Miasto Poznań wspiera lokalne inicjatywy miesz- powoływaną przez Radę Miasta Poznania Mie- prawach oddziałów w strukturze urzędu funk- kańców, którzy prowadzą inwestycje lokalne jską Radę Seniorów314, Miasto Poznań prowadzi cjonują także: Biuro Miejskiego Rzecznika Kon- z udziałem ludności. Rocznie realizowanych liczne formy bezpośrednich konsultacji społec- sumentów oraz Poradnia Zakładowa. Zatrudnie- jest ponad 20312 inwestycji – przede wszystkim znych z mieszkańcami, np.: Platformę Konsul- nie w Urzędzie Miasta Poznania wynosi 1,6 tys. wodociągowo-kanalizacyjnych i drogowych – tacji Społecznych – interaktywne forum wymia- osób, z których ponad 82% posiada wykształ- głównie na nowych osiedlach jednorodzinnych. ny poglądów na temat inicjatyw oraz projektów cenie wyższe. Część zadań publicznych Miasta realizują 324 miejskie jednostki organizacyjne. Wsparcia indywidualnym właścicielom pry- 313 Powołana w 2008 r. Młodzieżowa Rada Konsulta- watnych budynków mieszkalnych udziela cyjna stanowi forum współpracy i wymiany opinii na ważne tematy dotyczące kierunków rozwoju miasta Wydziały Urzędu Miasta Poznania wydają rocz- działający w Urzędzie Miasta Poznania punkt oraz spraw, które bezpośrednio dotyczą ludzi mło- nie309 368 tys., a miejskie jednostki organizacyjne informacyjno-konsultacyjny w zakresie doradz- dych. Członkami Rady są przedstawiciele różnych organizacji oraz osoby aktywne społecznie. Rada liczy 157 tys. decyzji administracyjnych. Najwięcej decy- twa prawno-finansowego, szczególnie doty- 21 członków w wieku maksymalnie do 26 lat. Miasto zji spośród wszystkich wydziałów wydaje Wydział czącego możliwości finansowania remontów Poznań współpracuje także ze Studencką Radą Miasta Komunikacji (195,5 tys.), a spośród jednostek miej- z różnych źródeł zewnętrznych. Poznania, utworzoną przez studentów poznańskich szkół wyższych. skich – Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie (92 tys.). 314 Działająca od 2007 r. Miejska Rada Seniorów (MRS) jest organem doradczym, opiniodawczym i inicja- tywnym w strukturze władz miejskich. Członkami W Poznaniu działają 42 jednostki pomocni- Rady są przedstawiciele organizacji pozarządowych, cze310 – osiedla, obejmujące obszar całego mia- -pomocnicze,22/ działających na rzecz środowiska osób starszych, rad 311 W 2014 r. jednostki pomocnicze – osiedla otrzymały osiedli i klubów seniora, Rady Miasta oraz Prezyden- z budżetu Miasta 20,3 mln zł, które zostały przezna- ta Miasta Poznania. Skład rady liczy 15 osób w wieku 308 http://bip.poznan.pl/bip/struktura-organizacyjna czone na realizację zadań przede wszystkim (82%) od 60 lat, wybieranych na czas trwania kadencji Rady -miasta-poznania,doc,293/ z zakresu transportu, oświaty, gospodarki komunalnej Miasta Poznania. Celem działalności MRS jest służe- 309 Dane za 2013 r. i ochrony środowiska. nie seniorom poprzez reprezentowanie ich intere- 310 http://bip.poznan.pl/bip/stare-miasto,jednostki 312 W 2013 r. realizowano 21 inwestycji. sów wobec Miasta.

powrót do spisu treści 150 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców

dokumentów i polityk miejskich, sondaże de- środowiskiem powstały komisje dialogu obywa- Za dobre zarządzanie i współpracę z mieszkań- liberatywne, czaty internetowe Prezydenta, telskiego, zrzeszające organizacje pozarządowe. cami Poznań Miasto Poznań uzyskało tytuły: stałe konsultacje przy podejmowaniu decyzji Do ich zadań należy m.in. współpraca z Mia- „Najlepiej Zarządzanego Miasta” w konkursie or- planistycznych i inwestycji drogowych315 oraz stem w celu zwiększenia efektywności działań ganizowanym przez Centrum im. Adama Smi- jednorazowe, dotyczące różnych ważnych dla kierowanych do poznaniaków, opiniowanie tha i „Miasta Szans – Miasta Zrównoważonego mieszkańców projektów. Mieszkańcy Poznania dokumentów i projektów aktów prawnych wy- Rozwoju” w konkursie firmy PwC i tygodnika mogą także uczestniczyć w świadomym współ- dawanych przez Miasto oraz określanie potrzeb „Newsweek” oraz – za szczególną dbałość o naj- decydowaniu o wydatkach z budżetu Miasta społecznych i sposobów ich zaspokajania. wyższą jakość oferowanych usług – zdobyło w ramach projektu Budżetu Obywatelskiego316. nagrodę „Złote Godło” w konkursie „Najwyższa Miasto wdrożyło również praktykę „sądu oby- Miasto Poznań realizuje program konsolidacji Jakość Quality International” zorganizowanym watelskiego”, za którą uzyskało wyróżnienie zakupów miejskich jednostek organizacyjnych. przez redakcję Forum Biznesu pod patronatem w konkursie Miasto Szans – Miasto Zrównowa- W ramach programu realizowany jest m.in. pro- Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Klubu Pol- żonego Rozwoju, prowadzonym przez firmę jekt optymalizacji kosztów energii elektrycz- skiego Forum ISO9000 i Polskiej Agencji Rozwo- PwC oraz redakcję „Newsweek Polska”. W ra- nej317, paliwa gazowego318, usług telekomuni- ju Przedsiębiorczości. Ponadto Miasto zajmuje mach dialogu obywatelskiego prowadzony był kacyjnych319 i wykorzystywana jest możliwość miejsca w czołówce takich rankingów, jak: Ran- także projekt „Poznańska Kawiarenka Obywa- grupowego zakupu przez miejskie jednostki king Samorządów dziennika „Rzeczpospolita”, telska” skierowany do młodych mieszkańców organizacyjne320. „Zrównoważony rozwój gmin” organizowanego Poznania oraz „Akademia Młodego Obywatela” pod patronatem Wydziału Administracji i Nauk 317 skierowany do uczniów poznańskich szkół. Roczne oszczędności z tytułu realizacji projektu Społecznych Politechniki Warszawskiej i Funda- przez Grupę Zakupową wynoszą 35 mln zł. 318 Roczne oszczędności z tytułu realizacji projektu cji Godła Promocyjnego „Teraz Polska”, „Filary Pol- Przy wydziałach zajmujących się kulturą, spra- przez Grupę Zakupową wynoszą 875 tys. zł. skiej Gospodarki” organizowanego przez „Puls 319 Przeprowadzenie wspólnego postępowania (przez wami społecznymi, oświatą, zdrowiem czy Urząd Miasta Poznania oraz ZGiKM „Geopoz”) pozwoli- Biznesu” oraz agencję TNS Pentor. ło na wygenerowanie w budżecie Miasta oszczędności o ok. 60% w stosunku do obecnie ponoszonych opłat e-administracja 315 Od 2013 r. poszerzono tryb konsultacji inwestycji za usługi telekomunikacyjne. drogowych o dwa etapy spotkań z mieszkańcami, ze 320 W 2015 r. Grupa Zakupowa liczy 59 jednostek miej- Miasto Poznań rozbudowuje e-administrację. szczególnym uwzględnieniem rad osiedli. skich (oraz z okolicznych gmin) posiadających 3,8 tys. W ramach oferty internetowej powstała wersja 316 W 2011 r. przeprowadzono deliberacje budżetowe, punktów poboru energii elektrycznej oraz 138 punk- od 2012 r. wdrożono projekt Budżetu Obywatelskiego. tów poboru gazu. portalu miejskiego dostosowana do odbioru

powrót do spisu treści 151 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców

w urządzeniach mobilnych, aplikacja umożli- Struktura dofinansowania organizacji pozarządowych wiająca automatyczne tworzenie przewodni- przez Miasto Poznań ków multimedialnych pobieranych z Internetu 10% 7% przez urządzenia mobilne oraz system kodów Wspieranie Wspieranie rodziny QR zintegrowany z bazami danych i systemami 12% i upowszechnianie i systemu pieczy Przeciwdziałanie kultury fizycznej zastępczej informacyjnymi portalu miejskiego. Mieszkań- uzależnieniom 2% i patologiom Działalność cy miasta mogą droga elektroniczną m.in. zgła- społecznym na rzecz osób szać dzieci do żłobków, przedszkoli, gimnazjów w wieku emerytalnym i szkół ponadgimnazjalnych, składać wnioski o wydanie odpisów akt Urzędu Stanu Cywilne- 5% Działania na go, sprawdzać stan realizacji wniosków o wy- 17% Kultura, sztuka, rzecz osób mianę prawa jazdy i wydanie dowodu rejestra- ochrona niepełnosprawnych dóbr kultury cyjnego, aplikować o pracę i staże studenckie i dziedzictwa w Urzędzie Miasta Poznania, zgłaszać inter- narodowego wencje do Straży Miejskiej Miasta Poznania. Wszyscy zainteresowani mogą także on-line 2% Pozostałe korzystać z zasobów cyfrowej mapy miejskiej w ramach Systemu Informacji Przestrzennej. Miasto Poznań utworzyło także swoje profile na portalach społecznościowych Facebook, Twitter, Blip, Pinterest oraz w serwisach internetowych YouTube i Foursquare.

Prowadzone przez Miasto Poznań działania ma- jące na celu rozbudowę e-administracji zostały docenione i nagrodzone w wielu konkursach 45% i rankingach. Prowadzony przez Miasto Poznań Pomoc społeczna

powrót do spisu treści 152 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców

Miejski Informator Multimedialny został nagro- Organizacje pozarządowe ubiegające się o dofinansowanie dzony w konkursie na najlepszą stronę miejską z budżetu Miasta Poznania zorganizowanym przez czeskie stowarzyszenie Zlaty Erb (Złota @), współpracujące z Komisją 1000 Europejską oraz europejskimi stowarzyszenia- mi na rzecz budowy społeczeństwa informa- 900 cyjnego, a także otrzymał nagrodę „Euro Crest Awa@rd the best website” za wdrożone e-usłu- 800 gi i nowatorskie rozwiązania dla mieszkańców. 700 Współpraca z organizacjami pozarządowymi 600 W Poznaniu zarejestrowanych jest ponad 4 tys. 500

organizacji pozarządowych. Miasto Poznań liczba współpracuje z nimi na podstawie przyjętych 400 przez Radę Miasta Poznania Karty Współpracy Miasta Poznania z Organizacjami Pozarządo- 300 wymi321 oraz Rocznego Programu Współpra-

cy Miasta Poznania z Organizacjami Pozarzą- 200 dowymi322. W mieście działa Poznańska Rady

100 321 Zgodnie z uchwaloną w 2006 r. kartą, współpraca ta może przybierać charakter finansowy, polegający 0 na dofinansowywaniu lub całkowitym sfinansowa- 2009 2010 2011 2012 2013 2014 niu kosztów realizacji zadania, oraz pozafinansowy, wytyczający kierunek działań w celu poprawy jakości współpracy. Organizacje, które złożyły wniosek Podpisane umowy 322 Plan stanowi dokument określający w perspektywie rocznej cele, zasady, przedmiot i formy współpracy,

powrót do spisu treści 153 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Zarządzanie Miastem i obsługa mieszkańców

Działalności Pożytku Publicznego – organ kon- i krajoznawstwo; ekologia i ochrona zwierząt prowadzącymi działalność pożytku publiczne- sultacyjno-opiniodawczy Prezydenta Miasta. oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego; go. W celu zwiększenia zakresu i poprawy jako- Organizacje pozarządowe mogą ubiegać się działalność wspomagająca rozwój gospodar- ści mechanizmów współpracy z organizacjami o dofinansowanie projektów w ramach corocz- czy; upowszechnianie i ochrona praw konsu- pozarządowymi, Urząd Marszałkowski w part- nych otwartych konkursów ofert oraz małych menta. Pozafinansowe formy współpracy z or- nerstwie z Forum Rozwoju Nowoczesnych grantów. Najwięcej środków otrzymują na za- ganizacjami pozarządowymi obejmują przede Technologii realizuje także projekt pod nazwą dania z zakresu pomocy społecznej (46,5%); wszystkim sferę informacyjną, organizacyjną „Wielkopolska działa razem – wdrożenie stan- kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzic- oraz szkoleniową. dardów współpracy Samorządu Wielkopolskie- twa narodowego (16,9%); przeciwdziałania uza- go i NGO”324. leżnieniom i patologiom społecznym (10,8%); W Poznaniu działa Centrum Wspierania Orga- upowszechniania kultury fizycznej i sportu nizacji Pozarządowych i Wolontariatu323, które (10,3%); wspierania rodziny i systemu pieczy wspiera działalność organizacji III sektora i wo- zastępczej (6,6%); działania na rzecz osób nie- lontariat. pełnosprawnych (4,7%) oraz działania na rzecz osób w wieku emerytalnym (1,3%). Pozostały- Działalność wielkopolskich organizacji poza- mi wspieranymi obszarami działalności pożyt- rządowych wspiera także Urząd Marszałkowski ku publicznego są: działalność na rzecz rodziny, Województwa Wielkopolskiego, który współ- macierzyństwa, rodzicielstwa; upowszechnia- pracuje z nimi na podstawie uchwalanych nie i ochrona praw dziecka, zdrowie, nauka, przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i wy- rocznych programów współpracy Samorządu 324 W ramach projektu zorganizowane zostaną warsz- chowanie; działalność wspomagająca rozwój Województwa Wielkopolskiego z organizacja- taty skierowane m.in. dla pracowników Urzędu Mar- szałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Re- wspólnot i społeczności lokalnych; turystyka mi pozarządowymi oraz innymi podmiotami gionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu, Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu oraz do 323 Centrum jest prowadzone przez 4 organizacje po- przedstawicieli organizacji pozarządowych zareje- a także obszary oraz priorytetowe zadania publiczne zarządowe: Wielkopolską Radę Koordynacyjną Zwią- strowanych na terenie Wielkopolski oraz zostanie realizowane w ramach współpracy Miasta Poznania zek Organizacji Pozarządowych, Wielkopolskie Forum opracowane narzędzie IT, które usprawni współpracę z organizacjami pozarządowymi, prowadzącymi dzia- Organizacji Osób z Niepełnosprawnościami, Stowarzy- w zakresie realizacji zadań publicznych oraz stanowić łalność pożytku publicznego na terenie miasta lub na szenie Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywa- będzie kompleksową bazę wiedzy na temat realizacji rzecz jego mieszkańców. telskich PISOP, Stowarzyszenie „Na Tak”. zadań publicznych.

powrót do spisu treści 154 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 WSKAŹNIKI MAKROEKONOMICZNE DLA MIASTA POZNANIA Produkt krajowy brutto na mieszkańca (2013) tys. zł 86,4 Liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw tys. osób 140 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw zł 4422 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych tys. osób 10,4 Stopa bezrobocia % 3,1 Produkcja sprzedana przemysłu mld zł 35,4 Przychody ze sprzedaży produkcji budowlano-montażowej mld zł 2,4 Obroty handlu detalicznego (2011) mld zł 11,2 Obroty handlu hurtowego (2011) mld zł 26,8 Liczba wydanych pozwoleń na budowę ogółem (obiekty), w tym: liczba 3235 mieszkalne liczba 451 Efekty budownictwa mieszkaniowego mieszkania 3642 Przeciętna cena 1 m kw. mieszkania na rynku pierwotnym tys. zł 6,3 Nakłady inwestycyjne w sektorze przedsiębiorstw mld zł 4,8 WSKAŹNIKI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU DLA MIASTA POZNANIA ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY Rozwój gospodarczy Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach (ceny bieżące; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób) na zł 14042 jednego mieszkańca w wieku produkcyjnym Udział nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach według grup sekcji w ogóle nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób) (2013)

powrót do spisu treści 155 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo % 0,7 przemysł i budownictwo % 44,9 handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja % 29,6 i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomości % 4,1 pozostałe usługi % 20,7 Podmioty gospodarki narodowej nowo zarejestrowane w REGON na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym liczba 267 Wartość kapitału zagranicznego spółek na jednego mieszkańca w wieku produkcyjnym (2011) zł 18571 Zatrudnienie Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym liczba 20,2 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w REGON według klas wielkości na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym ogółem liczba 3154 mikro do 9 osób liczba 3009 małe od 10 do 49 osób liczba 119 średnie od 50 do 249 liczba 21 duże, powyżej 250 osób liczba 5 ZRÓWNOWAŻONA KONSUMPCJA I PRODUKCJA Gospodarka odpadami Ilość zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych zebranych w ciągu roku przypadająca na jednego mieszkańca kg 230,3 Ścieki komunalne i przemysłowe oczyszczane w relacji do ścieków komunalnych i przemysłowych wymagających oczyszczania % 99,95 ogółem Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych gazowych t/r 1491037 pyłowych t/r 404

powrót do spisu treści 156 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 Liczba oczyszczalni przydomowych szt. 77 Wzorce konsumpcji Zużycie mediów w gospodarstwach domowych w ciągu roku na jednego mieszkańca energii elektrycznej kWh 810,6 gazu m sześc. 0,0 wody m sześc. 40,2 Liczba samochodów osobowych na 1000 mieszkańców szt. 601 WŁĄCZENIE SPOŁECZNE Ubóstwo i warunki życia Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem % 4,5 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto zł 4354,40 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na jedną osobę m kw. 29,3 Dostęp do rynku pracy Udział długotrwale bezrobotnych (dłużej niż rok) w bezrobotnych zarejestrowanych ogółem % 35,7 Bezrobotni zarejestrowani w relacji do liczby ludności w wieku produkcyjnym bezrobotni ogółem % 3,3 bezrobotni z wykształceniem wyższym % 0,7 Oferty pracy dla osób niepełnosprawnych na 1000 bezrobotnych niepełnosprawnych szt. 48 Udział absolwentów (dotychczas niepracujących) w liczbie bezrobotnych ogółem % 3,3 Edukacja Udział dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w ogólnej liczbie dzieci w wieku 3-5 lat % 94,2 Wskaźniki jakości kształcenia i poziomu wiedzy uczniów

powrót do spisu treści 157 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 zdawalność egzaminów maturalnych w szkołach ponadgimnazjalnych zawodowych % 69,8 zdawalność egzaminów maturalnych w liceach ogólnokształcących % 87,8 ZMIANY DEMOGRAFICZNE Demografia Przyrost naturalny na 1000 ludności promil 0,19 Wskaźniki obciążenia demograficznego liczba ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 35,4 liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 60,7 liczba ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 140,5 Saldo migracji na pobyt stały osób w wieku produkcyjnym na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym -17,5 Adekwatność dochodu w okresie starości Udział długotrwale bezrobotnych (dłużej niż rok) w wieku 55-64 lat w ogóle bezrobotnych w wieku 55-64 lat % 43,7 Udział osób w wieku poprodukcyjnym w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej % 3,9 w ogólnej liczbie osób w tym wieku ZDROWIE PUBLICZNE Zdrowie publiczne Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych promil 3,0 Udział zgonów według wybranych przyczyn w ogólnej liczbie zgonów (2012) choroby układu krążenia % 41,2 nowotwory % 26,9 choroby układu oddechowego % 6,4 Zgony osób w wieku do 65 lat na 1000 ludności w tym wieku promil 3,0

powrót do spisu treści 158 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 Czynniki warunkujące zdrowie Poszkodowani w wypadkach przy pracy na 1000 pracujących ogółem (2013) osoba 7,6 Przychodnie na 10 tys. mieszkańców liczba 8 ZMIANY KLIMATU I ENERGIA Zmiany klimatu Emisja dwutlenku węgla z zakładów szczególnie uciążliwych t/r 1485095 Energia Zużycie energii elektrycznej na jednego mieszkańca kWh 811 ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT Transport Długość dróg publicznych lokalnych na 100 km kw. o nawierzchni twardej km 326,3 o nawierzchni gruntowej km 52,7 Długość ścieżek rowerowych na 10 tys. km kw. km 5111 na 10 tys. mieszkańców km 2,5 Wpływ transportu Ofiary wypadków drogowych na 100 tys. pojazdów zarejestrowanych ranni osoba 81 wypadki śmiertelne osoba 4 ZASOBY NATURALNE Bioróżnorodność Udział obszarów prawnie chronionych w powierzchni ogółem % 3,8

powrót do spisu treści 159 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 Udział terenów zieleni w powierzchni ogółem % 4,0 Użytkowanie gruntów Lesistość % 14,6 DOBRE RZĄDZENIE Otwartość i uczestnictwo Liczba zarejestrowanych fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych na 10 tys. mieszkańców liczba 59 Frekwencja w wyborach samorządowych I tura % 38,76 II tura % 35,54 Udział radnych kobiet i radnych z wykształceniem wyższym w Radzie Miasta Poznania kobiety % 37,8 osoby z wykształceniem wyższym % 100,0 Instrumenty ekonomiczne Środki z Unii Europejskiej na finansowanie programów i projektów unijnych pozyskane przez Poznań w przeliczeniu zł 4,3 na jednego mieszkańca Wydatki z budżetu na obsługę długu publicznego na 1000 zł dochodów budżetu ogółem zł 22,8 Udział wydatków inwestycyjnych budżetu w wydatkach ogółem % 11,8 Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem % 41,3 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Przestępczość Przestępstwa stwierdzone ogółem na 1000 mieszkańców ogółem liczba 41 kryminalne liczba 34 gospodarcze liczba 5

powrót do spisu treści 160 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 drogowe liczba 1 przeciwko życiu i zdrowiu liczba 0,7 przeciwko mieniu liczba 28 Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw stwierdzonych % 52 PORTRET STATYSTYCZNY MIASTA POWIERZCHNIA Powierzchnia ha 26191 LUDNOŚĆ Ludność faktycznie zamieszkała osoba 545680 Ludność według grup wieku: 0-4 lata osoba 28187 5-9 lat osoba 25380 10-14 lat osoba 19713 15-19 lat osoba 21370 20-24 lata osoba 30384 25-29 lat osoba 47021 30-34 lata osoba 54092 35-39 lat osoba 46929 40-44 lata osoba 35887 45-49 lat osoba 28546 50-54 lata osoba 30298 55-59 lat osoba 39870 60-64 lata osoba 41015

powrót do spisu treści 161 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 65-69 lat osoba 35240 70 lat i więcej osoba 61748 Ludność na 1 km kw. (gęstość zaludnienia) osoba 2083 Ludność w wieku: przedprodukcyjnym osoba 85668 produkcyjnym osoba 339667 poprodukcyjnym osoba 120345 W % ogółem ludność w wieku: przedprodukcyjnym % 15,7 produkcyjnym % 62,2 poprodukcyjnym % 22,1 Kobiety na 100 mężczyzn osoba 115 Na 1000 ludności: zgony promil 10,17 przyrost naturalny promil 0,2 urodzenia żywe promil 10,4 małżeństwa zawarte w ciągu roku promil 4,6 rozwody promil 2,1 Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych promil 3,0 Saldo migracji na pobyt stały saldo migracji gminnych wewnętrznych osoba -1514 saldo migracji zagranicznych osoba -370

powrót do spisu treści 162 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 RYNEK PRACY Pracujący osoba 240022 Pracujący wg PKD 2007 rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo osoba 1939 przemysł i budownictwo osoba 50082 handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja osoba 67170 i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomości osoba 15370 pozostałe usługi osoba 105461 Bezrobotni zarejestrowani ogółem osoba 10350 mężczyźni osoba 4871 kobiety osoba 5479 Bezrobotni według wieku 24 lata i mniej osoba 769 25-34 lata osoba 2903 35-44 lata osoba 2298 45-54 lata osoba 2059 55 i więcej lat osoba 2321 Stopa bezrobocia rejestrowanego % 3,3 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym % 3,0 Oferty pracy ogółem liczba 274 dla niepełnosprawnych liczba 41

powrót do spisu treści 163 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA SPOŁECZNE Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto zł 4354,40 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w relacji do średniej krajowej (Polska=100) % 108,8 ZASOBY MIESZKANIOWE Mieszkania liczba 247741 Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania m kw. 64,6 na jedną osobę m kw. 29,3 Mieszkania wyposażone w urządzenia techniczno-sanitarne wodociąg liczba 243828 ustęp spłukiwany liczba 241525 łazienka liczba 239581 centralne ogrzewanie liczba 212367 gaz z sieci liczba 201386 PRZEMYSŁ I BUDOWNICTWO Budynki mieszkalne oddane do użytkowania liczba 427 Mieszkania oddane do użytkowania mieszkania liczba 3642 izby liczba 10845 powierzchnia użytkowa mieszkań m kw. 234300 Mieszkania na 1000 zawartych małżeństw liczba 1444 Mieszkania na 10 tys. ludności liczba 66,60 Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania m kw. 64,3

powrót do spisu treści 164 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 GOSPODARKA KOMUNALNA Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu w gospodarstwach domowych ogółem liczba 246139 Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu w gospodarstwach domowych ogółem MWh 443249 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności z wodociągu % 97,1 z kanalizacji % 93,6 z gazu % 81,3 Zużycie wody, energii elektrycznej i gazu z sieci w gospodarstwach domowych zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca m sześc. 40,2 zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w miastach na jednego mieszkańca (2013) kWh 841,1 zużycie gazu z sieci w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca (2013) m sześc. 203,8 EDUKACJA I WYCHOWANIE Placówki wychowania przedszkolnego przedszkola bez specjalnych liczba 221 przedszkola specjalne liczba 5 oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych liczba 65 zespoły wychowania przedszkolnego bez specjalnych liczba 0 punkty przedszkolne bez specjalnych liczba 8 Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego przedszkola bez specjalnych liczba 17525 przedszkola specjalne liczba 121

powrót do spisu treści 165 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych liczba 2280 punkty przedszkolne bez specjalnych liczba 166 Miejsca w placówkach wychowania przedszkolnego przedszkola bez specjalnych liczba 19369 przedszkola specjalne liczba 138 punkty przedszkolne bez specjalnych liczba 203 Szkoły podstawowe szkoły podstawowe ogółem liczba 112 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych liczba 96 szkoły podstawowe specjalne dla dzieci i młodzieży liczba 16 szkoły podstawowe ogółem – uczniowie liczba 31812 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych – uczniowie liczba 31329 szkoły podstawowe specjalne dla dzieci i młodzieży – uczniowie liczba 483 Szkoły gimnazjalne gimnazja ogółem liczba 90 gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych liczba 68 gimnazja dla dzieci i młodzieży specjalne liczba 17 gimnazja dla dorosłych liczba 5 gimnazja ogółem – uczniowie liczba 13752 gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych – uczniowie liczba 12926 gimnazja dla dzieci i młodzieży specjalne – uczniowie liczba 376 gimnazja dla dorosłych – uczniowie liczba 450

powrót do spisu treści 166 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 Szkoły zasadnicze ponadgimnazjalne szkoły przysposabiające do pracy zawodowej specjalne liczba 6 ponadgimnazjalne szkoły przysposabiające do pracy zawodowej specjalne – uczniowie liczba 161 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży bez specjalnych liczba 13 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży bez specjalnych – uczniowie liczba 1903 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży specjalne liczba 4 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży specjalne – uczniowie liczba 155 Licea ogólnokształcące licea ogólnokształcące ponadgimnazjalne dla młodzieży bez specjalnych liczba 41 licea ogólnokształcące ponadgimnazjalne dla młodzieży bez specjalnych – uczniowie liczba 12259 licea ogólnokształcące specjalne ponadgimnazjalne dla młodzieży liczba 4 licea ogólnokształcące specjalne ponadgimnazjalne dla młodzieży – uczniowie liczba 94 licea ogólnokształcące ponadpodstawowe dla dorosłych liczba 30 licea ogólnokształcące ponadpodstawowe dla dorosłych – uczniowie liczba 4789 Szkolnictwo policealne szkoły policealne dla młodzieży bez specjalnych liczba 16 szkoły policealne dla młodzieży bez specjalnych – uczniowie liczba 1470 szkoły policealne dla młodzieży specjalne liczba 2 szkoły policealne dla młodzieży specjalne – uczniowie liczba 29 szkoły policealne dla dorosłych liczba 50 szkoły policealne dla dorosłych – uczniowie liczba 8707

powrót do spisu treści 167 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 Współczynnik skolaryzacji brutto szkoły podstawowe % 110,40 szkoły gimnazjalne % 118,47 zasadnicze szkoły zawodowe (wiek 16-18 lat) % 15,96 licea ogólnokształcące (wiek 16-18 lat) % 132,90 szkoły zawodowe i ogólnozawodowe (wiek 16-18 lat) % 64,64 szkoły policealne (wiek 19-21 lat) % 67,64 Uczniowie przypadający na jeden komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych liczba 13,79 gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych liczba 9,53 szkoły zawodowe bez policealnych liczba 7,10 zasadnicze szkoły zawodowe liczba 13,18 technika (wraz z ogólnokształcącymi szkołami artystycznymi dającymi uprawnienia zawodowe) liczba 6,13 licea profilowane liczba 0 licea ogólnokształcące liczba 13,90 szkoły policealne liczba 14,47 KULTURA FIZYCZNA, SPORT I REKREACJA Kluby sportowe łącznie z klubami wyznaniowymi i UKS Kluby liczba 126 Sekcje sportowe liczba 261 Członkowie liczba 13355 Ćwiczący ogółem liczba 12870

powrót do spisu treści 168 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 mężczyźni liczba 9025 kobiety liczba 3845 Ćwiczący do 18 lat ogółem liczba 9676 chłopcy liczba 6466 dziewczęta liczba 3210 Trenerzy liczba 417 Instruktorzy sportowi liczba 307 Inne osoby prowadzące zajęcia sportowe liczba 98 OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA Zakłady opieki zdrowotnej liczba 462 Praktyki lekarskie liczba 114 Podstawowa opieka zdrowotna – porady liczba 2513280 Apteki ogólnodostępne liczba 259 Liczba ludności na jedną aptekę ogólnodostępną liczba 2107 Żłobki ogółem liczba 70 miejsca rzeczywiste (łącznie z oddziałami) liczba 3067 dzieci (łącznie z oddziałami) liczba 2665 Placówki stacjonarnej pomocy społecznej placówki (z filiami) liczba 24 domy pomocy społecznej liczba 7 miejsca (łącznie z filiami) liczba 1546 mieszkańcy (łącznie z filiami) liczba 1341

powrót do spisu treści 169 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 TURYSTYKA Wybrane turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania ogółem obiekty liczba 90 miejsca noclegowe liczba 9016 korzystający z noclegów liczba 731152 udzielone noclegi liczba 1175636 hotele obiekty liczba 55 miejsca noclegowe liczba 6731 korzystający z noclegów liczba 542550 udzielone noclegi liczba 874941 motele obiekty liczba 1 miejsca noclegowe liczba 32 korzystający z noclegów liczba 2383 udzielone noclegi liczba 2383 pensjonaty obiekty liczba 1 miejsca noclegowe liczba 37 korzystający z noclegów liczba 2041 udzielone noclegi liczba 5760

powrót do spisu treści 170 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 KULTURA I SZTUKA Placówki biblioteczne publiczne biblioteki i filie ogółem liczba 44 czytelnicy w ciągu roku liczba 86435 czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności liczba 158 księgozbiór liczba 1587206 wypożyczenia księgozbioru na jednego czytelnika wolumin 18,7 Kina kina stałe liczba 11 seanse ogółem liczba 99514 widzowie ogółem liczba 2273736 liczba ludności na jedno miejsce w kinach stałych liczba 33,16 Muzea muzea łącznie z oddziałami liczba 18 zwiedzający muzea i oddziały liczba 285780 Galerie i salony sztuki Galerie i salony sztuki liczba 7 GOSPODARKA Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON liczba 107117 Jednostki wpisane do rejestru REGON wg sekcji PKD 2007 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo liczba 466 Górnictwo i wydobywanie liczba 91 Przetwórstwo przemysłowe liczba 7741

powrót do spisu treści 171 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych liczba 387 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją liczba 260 Budownictwo liczba 9520 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle liczba 26669 Transport i gospodarka magazynowa liczba 5802 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi liczba 2718 Informacja i komunikacja liczba 6007 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa liczba 4014 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości liczba 5400 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna liczba 15781 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca liczba 4043 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne liczba 103 Edukacja liczba 3489 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna liczba 6460 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją liczba 1609 Pozostała działalność usługowa oraz gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby liczba 6540 i świadczące usługi na własne potrzeby Organizacje i zespoły eksterytorialne liczba 4 MOTORYZACJA Pojazdy samochodowe i ciągniki ogółem pojazdy samochodowe i ciągniki liczba 416115 motocykle ogółem liczba 12961 samochody osobowe liczba 327748

powrót do spisu treści 172 Poznań 2014. Raport o stanie miasta Poznań 2014. Wskaźniki statystyczne

Wyszczególnienie Jedn. miary 2014 autobusy ogółem liczba 1088 samochody ciężarowe liczba 61099 ciągniki samochodowe liczba 8026 ciągniki rolnicze liczba 2736 Przyczepy liczba 9040 Naczepy liczba 7572 OCHRONA ŚRODOWISKA Emisja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza pyłowych t/r 404 gazowych t/r 1491037 Parki narodowe ha 0 Rezerwaty przyrody ha 56,00 Parki krajobrazowe ha 0 Obszary chronionego krajobrazu ha 182,66 Pomniki przyrody szt. 34 Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków liczba 8 Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków miejskie i wiejskie liczba 517020 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności ogółem dam sześc. 36634,0 przemysł dam sześc. 3963 rolnictwo i leśnictwo dam sześc. 27 eksploatacja sieci wodociągowej dam sześc. 32644,0 gospodarstwa domowe dam sześc. 21961,7

Źródło: GUS, Wydział Rozwoju Miasta

powrót do spisu treści Opracowanie merytoryczne: Wydział Rozwoju Miasta Urzędu Miasta Poznania pl. Kolegiacki 17, 61-841 Poznań tel. 61 8785695 e-mail: [email protected] www.poznan.pl/fakty_liczby

Wydawca: Wydawnictwo Miejskie Posnania ul. Ratajczaka 44, 61-728 Poznań tel. 61 851 86 01, faks 61 856 04 56 www.wmposnania.pl

Opracowanie graficzne: Studio Graficzne Wydawnictwa Miejskiego Posnania

powrót do spisu treści