DOCSLIB.ORG

Roczniki Bieszczadzkie

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Roczniki Bieszczadzkie ROCZNIKI BIESZCZADZKIE Tom 25 2 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 25 (2017) OŚRODEK NAUKOWO-DYDAKTYCZNY BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO ________________________________________________________________ ROCZNIKI BIESZCZADZKIE Tom 25 Ustrzyki Dolne 2017 4 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 25 (2017) Rada Redakcyjna Miroslav Buraľ, Yurij Chernevyy, Barbara Ćwikowska, Lidia Dubis, Zbigniew Głowaciński, Juraj Hreško, Stanisław Kucharzyk, Krzysztof Kukuła, Oksana Maryskevych, Stefan Michalik, Štefan Pčola, Andriy Prokopiv, Stefan Skiba, Stepan Stojko, Martin Straka, Lydia Tasenkevych, Platon Tretiak, Tomasz Winnicki, Wojomir Wojciechowski, Bogdan Zemanek (przewodniczący) Redakcja Redaktor naczelny – Tomasz Winnicki Sekretarz redakcji – Barbara Ćwikowska Redaktorzy tematyczni – Zbigniew Głowaciński, Piotr Patoczka, Jerzy Pawłowski, Stefan Skiba, Bogdan Zemanek Redaktor statystyczny – Józef Mitka Redaktor techniczny – Adam Leń Recenzenci tomu 25 / 2017 Beata Barabasz-Krasny, Piotr Bartmiński, Andrzej Bereszyński, Jan Bodziarczyk, Tomasz Brynadal, Paweł Czarnota, Tomasz Durak, Zbigniew Głowaciński, Robert Gwiazda, Zbigniew Jakubiec, Joanna Korzeniak, Daniel Kubisz, Stanisław Kucharzyk, Anna Łubek, Stefan Michalik, Anna Michno Józef Mitka, Magdalena Niedziałkowska, Teresa Noga, Tomasz Olbrycht, Jarosław Paluch, Kajetan Perzanowski, Mirosław Przybylski, Paweł Sienkiewicz, Janusz Siwek, Stefan Skiba, Sławomir Smólczyński, Adam Stebel, Tomasz Winnicki, Tadeusz Wojas, Agata Wojtal, Konrad Wołowski, Jacek Wolski, Ewelina Zając, , Bogdan Zemanek, Stanisław Zięba, Sławomir Zieliński, Bartłomiej Zyśk, Jan Żarnowiec, Joanna Żelazna-Wieczorek Korekta – Bogdan Zemanek, Barbara Ćwikowska Tłumaczenia i weryfikacja –Bogdan Zemanek Projekt okładki – Hanna Juraszyńska Okładka – Las bukowy po deszczu (fot. C. Ćwikowski) 38–700 Ustrzyki Dolne, ul. Bełska 7 tel. (13) 461–10–91; tel./fax (13) 461–30–62 e-mail: [email protected] @ Copyright by Bieszczadzki Park Narodowy ISSN 1233-1910 Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Skład: Adam Leń Druk: PPHU Drukpol sp.j. ul. Kochanowskiego 27 42-600 Tarnowskie Góry Wydanie I, Nakład 600 egz. Wersja drukowana/papierowa Roczników Bieszczadzkich jest wersją pierwotną. Wersja elektroniczna dostępna na stronie internetowej www.bdpn.pl „Roczniki Bieszczadzkie” – wydawnictwo Bieszczadzkiego Parku Narodowego – utworzono dla publikowania referatów z odbywającej się corocznie konferencji naukowej pod hasłem: Zasoby przyrodnicze Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie” i ich ochrona. Ponadto w rocznikach publikowane są prace naukowe, projekty dotyczące ochrony zasobów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego oraz koncepcje rozwoju edukacji przyrodniczej, turystyki i rekreacji w granicach Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Zamieszczane są również materiały poświęcone innym częściom Karpat Wschodnich, które mogą mieć znaczenie dla analiz porównawczych. Redakcja 6 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 25 (2017) Spis treści / Contents Robert Kościelniak, Laura Betleja Profesor Józef Kiszka (1939–2007) – badacz Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego – wspomnienia w dziesiątą rocznicę śmierci / In memory of Professor Józef Kiszka (1939–2007) – a researcher studying the Bieszczady Mts and the Przemyskie Foothills – on the tenth anniversary of his death ….....................................................13 Materiały pokonferencyjne / Materials from Conference XXV Konferencja pt. „Ochrona przyrody w parkach narodowych a rozwój regionalny” / 25th Conference „Nature conservation in national parks vs. regional development” ………………………………………………………...21 Zbigniew Mirek Model ochrony w polskich parkach narodowych – wprowadzenie / Model of nature conservation in Polish national parks – an introduction.....25 Panel 1 – Problemy ochrony ekosystemów naturalnych i półnaturalnych w polskich parkach narodowych / Problems of protection of natural and semi- natural ecosystems in Polish national parks ……………………………….......35 Zbigniew Mirek Problemy ochrony ekosystemów naturalnych i półnaturalnych w polskich parkach narodowych / Problems of protection of natural and semi-natural ecosystems in Polish national parks……..........................35 Iwona Wróbel Rola parków narodowych w ochronie bioróżnorodności – ochrona ekosystemów naturalnych i półnaturalnych w Pienińskim Parku Narodowym / Role of national parks in the protection of biodiversity – protection of natural and semi-natural ecosystems in the Pieniny National Park …………………………………………….......................49 Panel 2 – Znaczenie parków narodowych dla ochrony drzewostanów naturalnych i o charakterze pierwotnym / The importance of national parks for the protection of natural and near-to-primeval forests ……………....54 Krystyna Przybylska Przydatność stałych kontrolnych kołowych powierzchni próbnych do monitorowania i oceny procesów rozwojowych drzewostanów / The usefulness of fixed circular control surfaces for monitoring and evaluation of development processes in the stands …………….......56 Spis treści / Contents 7 Jerzy Szwagrzyk Ochrona struktur czy ochrona procesów; co naprawdę chronimy w strefach ochrony ścisłej w parkach narodowych? / Protection of structures or protection of processes; what we are really protect in the areas of strict protection in national parks? ………………….......57 Panel 3 – Rola parków narodowych w ochronie fauny / Importance of the national parks for fauna conservation ………………………………………....60 Krzysztof Kukuła Rola parków narodowych w ochronie fauny wodnej / Role of national parks in protecting the aquatic fauna ………………………………...…64 Panel 4 – Znaczenie polskich parków narodowych dla ochrony flor roślin oraz biot porostów i grzybów / The importance of Polish national parks for the protection of plant flora and the biotas of lichens and fungi ………..…70 Anna Kujawa Stan poznania różnorodności gatunkowej makrogrzybów w polskich parkach narodowych / Current status of knowledge on species diversity of macrofungi in Polish national parks …………...74 Panel 5 – Znaczenie parków narodowych dla ochrony naturalnych procesów geomorfologicznych, hydrologicznych i glebotwórczych / Importance of national parks for the natural geomorphological, hydrological and soil forming processes protection ……………………......…82 Panel 6 – Gospodarowanie przestrzenią oraz ochrona i kształtowanie krajobrazu / Spatial economy and landscape shaping and conservation …...…83 Zbigniew Myczkowski Nowe spojrzenie na krajobraz kulturowy w świetle „Ustawy krajobrazowej” / New look at the culture landscape in light of the “Landscape Act” ………………………........................................83 Panel 7 – Kulturowe i etyczne aspekty ochrony krajobrazu, przyrody i jakości środowiska / Cultural and ethical aspects of landscape, nature and environment quality protec…...........................................................92 Zbigniew Mirek Kulturowe i etyczne aspekty ochrony przyrody / Cultural and ethical aspects of nature conservation ……………….........................................92 8 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 25 (2017) Ks. Maciej Ostrowski Ekologia kulturowa – inspiracja Encykliki Papieża Franciszka „Laudato si’” / Cultural ecology – inspired by „Laudato si” encyclical by Pope Francis …………………………............................101 Ks. Stanisław Nabywaniec Głos w dyskusji w panelu „Kulturowe i etyczne aspekty ochrony krajobrazu, przyrody i jakości środowiska” / Voice in discussion in the panel “Cultural and ethical aspects of landscape, nature and environment quality protection” …………………….................................................106 Zbigniew Myczkowski Sacrum-profanum-centrum w krajobrazie / Sacrum–profanum- center in the landscape ……………………..........................................109 Panel 8 – Wpływ gospodarki pastersko-hodowlanej na zasoby przyrodnicze i krajobraz / The effect of husbandry and pastoral economy on natural resources and landscape .......................................................................114 Zbigniew Mirek Wpływ gospodarki pastersko-hodowlanej na zasoby przyrodnicze i krajobraz / The effect of pastoral economy on natural resources and landscape ………………………………………………………….…...114 Andrzej Drożdż Znaczenie pasterstwa dla ochrony krajobrazu i gospodarki górskiej / The importance of pastoralism for the protection of the landscape and mountain economy ……………………..........................................120 Marian Szewczyk Bioróżnorodność na łąkach i pastwiskach w programach rolnośrodowiskowych / Biodiversity in meadows and pastures in agro-environment programs ……………………..............................125 Panel 9 – Regionalne strategie rozwoju a ochrona bieszczadzkiej przyrody / Regional development strategies vs. protection of the Bieszczady nature …..127 Wojciech Wdowik Problemy wyznaczania terenów pod zabudowę w projekcie planu ochrony Obszaru Natura 2000 Bieszczady PLC180001 / Problems of indicating the building lands in project of management plan for Natura 2000 Bieszczady PLC180001 …………………..................127 Panel 10 – Najważniejsze cele ochrony w parkach narodowych i zagrożenia ich realizacji / Main conservation objectives in national parks and threats to their implementation …………………….….132 Spis treści / Contents 9 Józef Partyka Najważniejsze cele ochrony w parkach narodowych i zagrożenia ich realizacji / Main conservation objectives in national parks and threats to their implementation …………………...........................132 Panel 11 – Model udostępniania górskich parków narodowych / The model of making mountain national park available ………………........142
Load more

Recommended publications
  • P a Ń Stwowy Instytut Geologiczny Objaśnienia Do
    PA Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA ŚRODOWISKA OBJAŚNIENIA DO MAPY GEOŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz SANOK (1041) Warszawa 2007 r. Autorzy: ADAM SZELĄG*, BOGUSŁAW BĄK*; TOMASZ MALATA*, MAREK GAŁKA*, MICHAŁ ROLKA*, KATARZYNA STRZEMIŃSKA*, IZABELA BOJAKOWSKA*, PAWEŁ KWECKO*, ANNA BLIŹNIUK*, HANNA TOMASSI-MORAWIEC* Główny koordynator MGśP: MAŁGORZATA SIKORSKA-MAYKOWSKA* Redaktor regionalny: BARBARA RADWANEK-BĄK* Redaktor regionalny planszy B: DARIUSZ GRABOWSKI* Redaktor tekstu: MARTA SOŁOMACHA*, ADAM SZELĄG* * Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa ISBN Copyright by PIG and MŚ, Warszawa, 2007 Spis treści I. Wstęp – A. Szeląg .............................................................................................................. 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza – A. Szeląg ................................................. 4 III. Budowa geologiczna – A. Szeląg ...................................................................................... 7 IV. ZłoŜa kopalin – A. Szeląg ................................................................................................ 12 1. Ropa naftowa i gaz ziemny .......................................................................................... 12 2. Kopaliny ilaste.............................................................................................................. 16 3. Kruszywo naturalne...................................................................................................... 17 V.
    [Show full text]
  • Origin and Evolution of Basins in the Eastern Part of Jasło-Sanok Depression (Polish Carpathians) in the Late Vistulian and Holocene
    Studia Quaternaria, vol. 36, no. 2 (2019): 171–194 DOI: 10.24425/sq.2019.126388 ORIGIN AND EVOLUTION OF BASINS IN THE EASTERN PART OF JASŁO-SANOK DEPRESSION (POLISH CARPATHIANS) IN THE LATE VISTULIAN AND HOLOCENE Tadeusz Gerlach†1, Piotr Gębica2*, Kazimierz Szczepanek3, Dorota Nalepka4, Adam Walanus5 1 Department of Geomorphology and Hydrology of Mountains and Uplands, Polish Academy of Sciences, 31-018 Kraków, ul. Św. Jana 22, Poland 2 University of Rzeszów, Institute of Archaeology, 35-015 Rzeszów, Moniuszki 10, Poland; e-mail: [email protected] 3 Institute of Botany, Jagiellonian University, 31-501 Kraków, Kopernika 27, Poland 4 W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 31-512 Kraków, Lubicz 46, Poland; e-mail: [email protected] 5 Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, AGH University of Science and Technology, 30-059 Kraków, al. A. Mickiewicza 33, Poland; e-mail: [email protected] * corresponding author Abstract: Results of a geomorphologic study as well as radiocarbon and pollen analyses of sediments in small basins of the Jasło-Sanok Depression (Western Carpathians) are summarised. Floors of these basins, carved in soft shale-sandstone Krosno Beds, are covered with channel fluvial deposits and oxbow-lake sediments with lake chalk and peat accumu- lated in the Late Vistulian and Holocene. Since the early Atlantic Phase (ca 8,400–7,900 BP) the apparent acceleration of overbank (flood) deposition intermitting the peat accumulation is observed. The plant succession includes the Late Glacial (pre-Allerød, Allerød and Younger Dryas) with coniferous park forests, through mixed deciduous forests of the Holocene with elm, hazel, oak and lime as well as spruce-elm forests with alder in wetlands, up to present-day hornbeam forests (Tilio-Carpinetum of various types) and extra-zonal Carpathian beech forests (Dentario-Glandulosae- Fagetum).
    [Show full text]
  • Morphological Development of the Beskid Niski Mts and Ouaternarg Palaeogeograhg of the Polish Flgsch Carpathians
    Kwartalnik Geologiczny, t. 33, nr 3/4, str. 541-560 W!told ZUCHIEWICZ Morphological development of the Beskid Niski Mts and Ouaternarg palaeogeograhg of the Polish Flgsch Carpathians The paper discusses main stages of geomorphic development of the eastern Beskid Niski Mts. in Quaternary times, with special attention being paid to palaeogeogra­ phic changes in the whole of the Polish Flysch Carpathians. A unique position of the Beskid Niski Mts. in the Carpathian chain is documented by a prolonged for­ mation of the riverside level lasting up to the Nidanian (Elsterian I) Stage, as well as by rapid reactivation of neotectonic movements along the southern bounda­ ry of the Jaslo-Sanok Depression during the Last Glacial and Holocene. The num­ ber and height of the preserved terrace steps depend largely upon the size and intensity of tectonic uplift and not solely on climatic changes. INTRODUCTION The Beskid Niski M ts. form a large transversal depression in the Polish Flysch Carpathians (Fig. I), being ccmpcsed of several morph<>­ structural units that show neotectonic tendencies and Quaternarry geo­ morphic development different from those of surrounding regions. The morphostructuTe in question is bounded from the north by the vast JaslocSanok Depression (Fig. 2), cut into flysch depcsits attaining 10 to 11 km in thickness (M. Ksi'lzkiewicz, 1977), a figulre unique in the Nort­ )J.em Ca'rpathians. The eastern part of the Beskid Niski Mts. reveals pre­ sent-day uplHt rates exceeding 2 mm yr_' (I. Joo et aI., 1981). It also belongs to those few Carpathian areas wheTe non-rejuvenated, water­ shed-tY'Pe morphology has been preserved nearly intact.
    [Show full text]
  • Acta Carpathica 24
    ISSN 2450 – 8640 ACTA CARPATHICA 24 Rzeszów – Drohobycz, 2015 2 Redaktorzy: Jan G ąsior Svitlana Voloshanska Vasyl Lopushniak Bernadeta Alvarez Weronika Janowska-Kurdziel Dorota Grabek-Lejko Grygoriy Konyk Grygoriy Sediło Vasyl Stachiv Vitalii Fil Mariia Fedor іak Volodymyr Nikorych Nataliia Hoivanovych Opracowanie redakcyjne i korekta: Zespół Projektowy Wydawca: Katedra Gleboznawstwa, Chemii Środowiska i Hydrologii Wydział Biologiczno-Rolniczy Uniwersytetu Rzeszowskiego ul. M. Ćwikli ńskiej 2 35-601 Rzeszów Polska wspólnie z Wydział Biologia i Przyrodniczych Nauk Uniwersytetu Pedagogicznego w Drohobyczu ul. T. Szewczenka 23 82-100 Drohobycz Ukraina ISSN 2450-8640 ISBN 978-617-7401-49-9 Skład, łamanie, druk i oprawa: PP «Posvit», ul. I. Mazepy, 5 82-100 Drohobycz Nakład 100 egz. 3 CONTENS / ЗМІСТ Galyna Krechkivska, Svitlana Voloshanska, Angelika Ivasivka The researches of soil microorganisms on the dumps of Borislav ozokeryt field ………………………………………………………………………… 7 Дослідження грунтових мікроорганізмів відвалів Бориславського озокеритового родовища …………………………………………………. 13 Vasyl Lopushniak, M аriia Avhustynovych Effect of humic fertilizers on nitrogen content in plants and productivity of spring triticale in the western forest-steppe of Ukraine ……………………. 15 Вплив гумінових добрив на вміст азоту в рослинах та продуктивність тритикале ярого в західному лісостепу України ……………………….. 23 Galyna Panakhyd, Grygoriy Konyk The role of weather conditions on productivity and biodiversity of grassland in the Western Ukraine ………………………………………….. 25 Вплив
    [Show full text]
  • The Analysis of the Hydropower Potential in Podkarpackie Voivodship
    E3S Web of Conferences 14 , 01018 (2017) DOI: 10.1051/ e3sconf/20171401018 Energy and Fuels 2016 The analysis of the hydropower potential in Podkarpackie Voivodship Wojciech Goryl*, Mariusz Filipowicz, and Krzysztof Sornek AGH University of Science and Technology, Faculty of Energy and Fuels, Department of Sustainable Energy Development, al. Mickiewicza 30, 30-059 Krakow, Poland Abstract. The paper presents an analysis of the use and potential of hydropower in Podkarpackie (Subcarpathian) Voivodship. The current usage of hydropower in the Region is presented, divided for range of generated power, geographical location and given rivers. Existing and planned artificial water reservoirs are taken into consideration in frame of hydropower development in the Region. Selected case studies related to varied hydropower plants are discussed. Problems connected with development of the hydropower were identified and considered. For each county in the Region theoretical available power possible to install in the main rivers was indicated, taking into account environmental aspects, technical problems with connection to the electrical grid and overall possibility of the facility installation. For each county communities with the best favorable situation are indicated. It is discussed the analysis of the evaluation of the use of hydropower in Podkarpackie Voivodship and provided information on planned and considered investments in hydropower plants. In addition, an analysis of the energy potential of the main rivers of the Podkarpackie Region have been procced to indicating the most favorable areas for location of hydropower plants. Moreover, given the environmental conditions, an analysis of the power estimation of the hydropower plants were made. 1 Introduction Podkarpackie Voivodship is located in south-eastern Poland and it borders with Slovakia and the Ukraine.
    [Show full text]
  • PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Dla Strategii Rozwoju Powiatu Sanockiego Na Lata 2016-2022
    PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dla Strategii Rozwoju Powiatu Sanockiego na lata 2016-2022 Sanok, styczeń 2016 r. Prognoza Oddziaływania na Środowisko Strategii Rozwoju Powiatu Sanockiego SPIS TREŚCI 1. Cel opracowania prognozy ............................................................................................................... 3 2. Podstawa formalno-prawna opracowania ........................................................................................ 5 3. Zakres prognozy ............................................................................................................................... 7 4. Stan środowiska powiatu sanockiego ............................................................................................ 10 5. Metody zastosowane przy sporz ądzaniu prognozy ........................................................................ 47 6. Analiza zawarto ści „Strategii Rozwoju Powiatu główne cele oraz jego powi ązaniach z innymi dokumentami ...................................................................................................................................... 49 7. Powi ązania ustale ń Strategii z innymi dokumentami oraz sposób realizacji celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu mi ędzynarodowym i krajowym ......................................... 53 8. Przewidywane znacz ące oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, a tak że na środowisko z uwzgl ędnieniem zale żno ści mi ędzy tymi elementami środowiska i mi ędzy oddziaływaniem
    [Show full text]