POLSBROEK Gevormd Onder Het Beheer Van De Gemeentesecretaris
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
INVENTARIS van het archief van de gemeente POLSBROEK gevormd onder het beheer van de gemeentesecretaris (1931)1942-1988(1991) W.R.C. ALKEMADE Woerden, 2011 INVENTARIS van het archief van de gemeente POLSBROEK gevormd onder het beheer van de gemeentesecretaris (1931)1942-1988(1991) ^^ W.R.C. ALKEMADE Woerden, 2011 GEMEENTE POLSBROEK 1942-1988 INHOUDSOPGAVE INLEIDING Korte schets van Polsbroek in de periode 1942-1988 7 Bestuur en organisatie van de gemeente in de periode 1942-1988 10 Het archief ende inventarisatie 12 INVENTARIS STUKKEN VAN ALGEMENE AARD NOTULEN EN BESLUITENLIJSTEN Vergaderingen van de gemeenteraad 15 Vergaderingen van het College van Burgemeester en Wethouders 15 STUKKEN BETREFFENDE AFZONDERLIJKE ONDER WERPEN o DE GEMEENTE: BESTUUR, ORGANISATIE EN MIDDELEN GEMEENTELIJKE HERINDELING EN GRENSWIJZIGINGEN 16 STRAATNAAMGEVING EN HUISNUMMERING 16 INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKING 16 VERHOUDING TEN OPZICHTE VAN HOGERE BESTUURSORGANEN 16 EIGENDOMMEN Verkrijging door aankoop, erfpacht, onteigening of schenking 17 Vervreemding door verkoop 17 Zakelijke rechten 17 FINANCIEN Gemeentebegroting 18 Gemeenterekening 18 Financieel beheer en toezicht 19 Leningen 20 INFORMATIEVOORZIENING EN -BEHEER Archieven 20 Voorlichting 20 r^\ Automatisering 20 ^ GEMEENTEHUIS 20 BESTUURSORGANEN EN -FUNCTIONARISSEN Gemeenteraad 21 College van Burgemeester en Wethouders 21 Burgemeester 21 Gemeentesecretaris en gemeenteontvanger 21 ORGANISATIE EN PERSONEEL Organisatie van de secretarie en gemeentewerken 22 Personeel 22 OPENBAARHEID VAN BESTUUR 24 DE GEMEENTE: TAAKUITVOERING BELASTINGEN 24 RUIMTELIJKE ORDENING EN ONTWIKKELING Ruimtelijke ordening 25 Ruimtelijke ontwikkeling 26 GEMEENTE POLSBROEK 1942-1988 BOUWEN EN WONEN Bouwverordening en andere regelingen met betrekking tot bouw en sloop van gebouwen 27 Planning van de woningbehoefte en woningbouw 28 Woningbouw- en exploitatie 28 Woonruimtevoorziening 30 POLITIE, OPENBARE ORDE EN ZEDELIJKHEID Gemeente- en Rijkspolitie 30 Algemene Politieverordening en toezicht op de openbare orde 30 Toezicht op woonwagens 30 Toezicht op horeca en drankverkoop 31 BEVOLKING, BURGERLIJKE STAND EN VERKIEZINGEN 31 VOLKSGEZONDHEID Medische zaken 31 Toezicht op voedingsmiddelen 32 Drinkwatervoorziening 32 Begraven en begraafplaatsen 33 MILIEUHYGIENE Algemeen 33 Geluidshinder 33 Verwijdering en verwerking van afval 33 RIOLERING 34 OPENBARE VEILIGHEID Algemeen 34 Brandweer 35 Luchtbeschermingsdienst 36 WATERSTAAT 36 WEGEN, VERKEER EN VERVOER Wegen 36 Bruggen 37 Verkeersveiligheid en verkeersregulering 37 Verkeersmaatregelen 38 Openbaar vervoer 38 ECONOMISCHE ZAKEN Algemeen 38 Landbouw en visserij 38 Detailhandel 38 Nutsbedrijven 39 WELZIJN EN SOCIALE ZORG Algemeen 39 Dorpshuis 39 Zorg voor jeugd en jongeren 39 Zorg voor ouderen 40 Zorg voor inkomenszekerheid 40 Zorg voor andere groepen en personen 40 ONDERWIJS Algemeen 41 Openbaar kleuteronderwijs, lager onderwijs en basisonderwijs 41 Bijzonder kleuteronderwijs, lager onderwijs en basisonderwijs 41 Voortgezet onderwijs 42 CULTUUR, MONUMENTEN EN NATUURSCHOON Monumentenzorg 42 Natuurschoon 42 Onderscheidingen en medailles 43 GEMEENTE POLSBROEK 1942-1988 SPORT 43 RECREATIE EN TOERISME 43 JUSTITIE 43 MILITAIRE ZAKEN 43 INTERNATIONALE ZAKEN 44 BIJLAGE 1 : Index op dossiers inzake verwerving van onroerend goed 45 BIJLAGE 2: Index op dossiers inzake vervreemding van onroerend goed 47 GEMEENTE POLSBROEK 1942-1988 GEMEENTE POLSBROEK 1942-1988 KORTE SCHETS VAN POLSBROEK IN DE PERIODE 1942-1988 Grondgebied De gemeente Polsbroek was gelegen in de Lopikerwaard in het westen van de provincie Utrecht. De gemeente werd ten noorden begrensd door de gemeente Hoenkoop (vanaf 1970 Oudewater) en voor een klein gedeelte door de gemeente Willeskop, ten oosten door de gemeente Benschop, ten zuiden door de gemeente Lopik en ten westen door de (Zuid-Hollandse) gemeente Vlist. Het grondgebied was min of meer gelijk aan dat van het waterschap Polsbroek en had een oppervlakte van circa 1165 ha. De gemeente was in 1857 ontstaan uit twee opgeheven gemeentes, Noord-Polsbroek en Zuid-Polsbroek. Ze werd per 1 januari 1989 samengevoegd met de gemeenten Lopik en Benschop tot een nieuwe gemeente Lopik. Deze samenvoeging markeert het einde van de in deze inventaris beschreven periode. Bevolking Het inwonertal van Polsbroek steeg tussen 1942 en 1988 van ruim 885 naar ruim 1180. De toename was het grootst in de periode 1960-1980. Na 1980 was er nauwelijks meer groei. De oorzaak van de toename in de jaren '60 en 70 was de aanleg van een kleine nieuwbouwwijk ten noorden van de Polsbroeker Voorwetering. Het merendeel van de inwoners van Polsbroek was geboren en getogen in de gemeente zelf danwei afkomstig uit aangrenzende gemeentes. Het aantal 'nieuwe' Polsbroekers was gedurende de beschreven periode niet groot en bleef duidelijk achter bij dat in de naburige gemeenten Benschop en Lopik. Inwonertallen van Polsbroek per 31 december 1942 886 1958 1022 1973 1139 1988 1181 1948 944 1963 1057 1978 1160 1953 977 1968 1078 1983 1155 De bevolking van Polsbroek behoorde in 1942 voor 80 % tot de Nederlands Hervormde kerk, 3 % was Gereformeerd en de overige Polsbroekers waren Rooms-Katholiek. Gedurende de beschreven periode nam het aantal Hervormden af tot ongeveer 65 % en groeide het aantal Rooms-Katholieken tot 25 %. Vanaf 1960 nam het aantal niet bij een kerkgenootschap behorende Polsbroekers enigszins toe tot ongeveer 5 % aan het eind van de beschreven periode. In Polsbroek stond één kerk, de monumentale Hervormde kerk aan het Dorp. Deze kerk werd ook bezocht door de Hervormden uit het naburige Vlist. De Rooms-Katholieke Polsbroekers bezochten de Rooms-Katholieke kerk in Cabauw; de Gereformeerden gingen naar Schoonhoven of Benschop ter kerke. Ruimtelijke ontwikkeling en economie Aan het begin van de beschreven periode bestond Polsbroek uit Polsbroek uit een lang lint van boerderijen en agrarische woningen aan de Noordzijdseweg en Zuidzijdseweg, gescheiden door de Polsbroeker Voorwetering. Aan het eind van dat lint, tegen de gemeente Vlist aan, bevond de dorpskern van Polsbroek met een kerk, gemeentehuis en lagere school. Aan de oostgrens van de gemeente was het buurtje Polsbroekerdam, dat deels onder de gemeente Benschop viel. In 1947 werd het eerste Uitbreidingsplan-in-Onderdelen vastgesteld. Op basis hiervan bouwde de gemeente in de jaren '50 enkele blokjes woningwetwoningen aan de Vrijheer de Graeffweg en de Zuidzij dseweg. Een grotere uitbreiding bracht de bouw van woningwetwoningen en particuliere woningen in het plan Baronieweg ten noorden van de Polsbroeker Wetering. Dit plan werd vanaf 1963 in ontwikkeling gebracht. De dorpsuitbreiding van Polsbroek heeft vrijwel geheel in aansluiting op dit plan plaats gehad. In de jaren '70 ontstonden woningen aan de Jonglevenweg en beginjaren '80 een aantal woningen aan de Ridder Arnoud van Amstelstraat. De gemeente had in 1958 voor de exploitatie van haar woningwetwoningen een gemeentelijk Woningbedrijf opgericht. Aan het eind van de beschreven periode had de gemeente nog vijftig woningwetwoningen; vlak voor de opheffing van de gemeente werd de overdracht van deze woningen aan de Benschopper woningbouwvereniging Goed Wonen geregeld. GEMEENTE POLSBROEK 1942-1988 In de jaren '60 werd ook een stuk van het centrale plein Dorp gesaneerd; een aantal oude woningen werd door nieuwbouw vervangen. De lintstructuur buiten de dorpskern bleef grotendeels bestaan, hoewel een aantal boerderijen zijn oorspronkelijke agrarische bestemming verloor. Polsbroek was tot 1965 een grotendeels agrarische gemeente. Naast boerderijen en aan de landbouw gerelateerde bedrijven (grasdrogerij, transport) was er in de dorpskern sprake van een café en kleine middenstand en van enige bouwnijverheid. De dienstverlenende sector beperkte zich tot een kantoor van de RABO-bank en een verzekerings- en accountantskantoor. In deze situatie is in de beschreven periode nauwelijks verandering gekomen. De "nieuwe" Polsbroekers die vanaf de jaren '70 de Baronieweg en Jonglevenweg gingen bevolken waren grotendeels werkzaam buiten de gemeente, vooral in Schoonhoven, IJsselstein en Utrecht. Infrastructuur en nutsvoorzieningen De ontsluiting van de dorpskern van Polsbroek was tot in de jaren '50 vooral gebaseerd op de oost- westverbinding van de Noordzijdseweg en Zuidzijdseweg tussen Polsbroekerdam (en in het verlengde daarvan Benschop). Ten westen kon men via de Slangenweg via Vlist naar Schoonhoven. Via de Damweg kon langs Polsbroekerdam Oudewater (naar het noorden) en Lopik (naar het zuiden) bereikt worden De Polsbroeker Voorwetering was de belangrijkste watergang en was voorzien van een groot aantal bruggen, deels van de gemeente, deels van het waterschap Polsbroek en deels van particulieren. Zowel de Noordzij dseweg als de Zuidzijdseweg werden, deels in het kader van de Ruilverkaveling Lopikerwaard, verbeterd en gereconstrueerd. Al voor de oorlog reed er een autobus van Schoonhoven via Polsbroek naar IJsselstein, waardoor de bereikbaarheid van het dorp sterk verbeterde. De aanleg van de provinciale weg N210 of M.A. Reinaldaweg, begonnen in 1948 en in 1961 voltooid, zorgde ervoor dat er ook een noord-zuidverbinding van en naar Montfoort en Woerden ontstond. Voor de kern Polsbroek, dat excentrisch lag, was deze weg echter minder gunstig gelegen en werd bij voorkeur van de Damweg gebruik gemaakt. De gemeente Polsbroek had geen eigen gemeentelijke nutsbedrijven. Voor de electriciteitsvoorziening en straatverlichting was er al vóór 1940 een overeenkomst gesloten met de Provinciale Utrechtse Electriciteits Maatschappij