Rhagfyr 2010 Rhif 364

tud 3 tud 4 / 9 tud 10 tud 12 Pobl a Phethe Ysgolion Llyfrau Chwaraeon BUDDUGOLIAETH Bu nifer o ddisgyblion ysgol a myfyrwyr o ardal Papur Pawb yn protestio’n ddiweddar yn erbyn penderfyniad Llywodraeth Prydain i JRGLI¿RHGGG\VJXP\I\UZ\ULK\GDW \ÀZ\GG\Q &\QKDOLZ\GXQR¶USURWHVWLDGDX\Q$EHU\VWZ\WKDFIH\PXQRGG GLVJ\EOLRQ3HQZHGGLJD3KHQJODLVkP\I\UZ\U\%ULI\VJROD¶U&ROHJ $GG\VJ%HOODFKLI\QHJLHXKDQIRGORQUZ\GG &\QKDOLZ\GGDUOLWKRHGGDU\SDOPDQWF\QJRU\PGHLWKLRL VZ\GGIH\GG\5K\GGIU\GZ\U'HPRFUDWDLGGSODLGDHQLOORGGPLORHGG o bleidleisiau myfyrwryr yn yr Etholiad Cyffredinol trwy addo peidio kFKRGL¶UI¿RHGG%HOODFK\QUKDQR¶UJO\PEODLGV\¶QUKHROL3U\GDLQ PDHQWZHGLGLJLRP\I\UZ\UDGDUSDUI\I\UZ\UWUZ\ZQHXGWURSHGROD WKRUULHXJDLU UKLDQWV\GGkGDXEOHQW\QPHZQ3ULI\VJROHLIRG\QIDOFKRVD¿DG /O\ZRGUDHWK\&\QXOOLDGDF\QJREHLWKLR\E\GGDLK\QQ\KHI\G

Dathlu Cynnau Goleuadau Tal-y-bont Trefn Casglu Sbwriel Newydd

tud 7 Mae Cyngor Ceredigion wedi mabwysiadu trefn newydd o gasglu gwastraff cartref yn yr ardal. Cesglir deunydd ailgylchu a gwastraff bwyd yn Côr Ysgol Tal-y-bont yn diddanu’r dorf yn ystod seremoni Cynnau Goleuad- wythnosol a sbwriel cyffredinol bob pythefnos. Byddai’n ddiddorol derbyn au Ceulanamaesmawr. Ewch i dudalen 7 am yr hanes yn llawn. ymateb darllenwyr Papur Pawb i’r trefniadau newydd.

1

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 1 09/12/2010 10:31 Dyddiadur Rhagfyr 5HKRERWK5K\GLDQ *ULI¿WKV &OZE1RV:HQHU&LQLR 1DGROLJ/ODQ¿KDQJHO\ 0HUFKHG\:DZU1HXDGG Creuddyn (Gyda John *RIIDµ

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 2 09/12/2010 10:31 *ZDVDQDHWK6XO\&R¿R *ƀ\O*HUGG'DQW &\QKDOLZ\G*ZDVDQDHWK6XO %UDIRHGGJZHOG0HGL(YDQV \&R¿R\Q1HXDGG*RIID7DO\ DF(VWKHU,IDQDUOZ\IDQ\Uǒ\O ERQWIRUH6XO7DFKZHGGJ\GD Gerdd Dant yn rhan o Driawd FK\QXOOHLGIDGHLOZQJ\QEUHVHQ Pobl a 3HQZHGGLJ/ORQJ\IDUFKLDGDX QRO0U.HLWK-RQHV3HQSDUFDX iddynt ar ddod yn ail yn y gystad darllenydd lleyg gyda’r Eglwys OHXDHWK \QJ1JK\PUXRHGG\QJQJRIDO UKDQQDXDUZHLQLRO\JZDVDQDHWK Cymdeithas y Chwiorydd, Rehoboth Darllenwyd y Gwynfydau gan Phethe \&\QJ1HVW-HQNLQVJ\GD0UV Prynhawn yn Aberystwyth -DQHW0RUJDQ\QGDUOOHQUKDQR¶U DJDIZ\GDUGG\GG0DZUWK Bymthegfed Bennod o Efengyl 7DFKZHGGDFLGGHFKUDXDHWK\U ,RDQ\Q6DHVQHJ$U{OFDQX¶U FROOLHLQLWKDRHGG\QE\Z\Q G\GGJ\GD¶UJZDVDQDHWKLHFK\G DHORGDXLJ\ÀZ\QLDGJDQ%HWKDQ HP\Q(IHQJ\O7DQJQHIHGGDFKO\ /ODQZQQHQJHU/ODQEHGU3RQW %HOODFKPDH6KkQ\QJZHLWKLRIHO Gwanas yn y Drwm yn y Lly ZHG\:HLWKUHG*RIIDGDUOOHQZ\G 6WHIIDQ partner ym musnes Gofal Traed IUJHOO*HQHGODHWKRODFKDIZ\G $EHU<3RUWK7\Z\OO (DVW mwynhad wrth wrando arni’n rhestr y gwroniaid o’r gymuned Llongyfarchiadau KRQDJROORGGHXE\Z\GDX\Q JDWH $EHU\VWZ\WK'\PXQZQ\Q V{QDUODIDUDFDUI¿OPDPHL /ORQJ\IDUFKLDGDXDSKRE \GGDXU\IHOE\GJDQ*RURQZ\ GGDLGGLDUJ\IHU\G\IRGRO WKHLWKLDXWUDPRUZUWKI¿OPLR G\PXQLDGGDL+XZD0DLU -RQHV&KZDUDHZ\G\U8WJRUQ F\IUHVLDUJ\IHU\WHOHGX 5RZODQGV(UJORGGDUGGDWKOXHX Cydymdeimlad 2ODIDU\WUZPSHGD&KDQLDG\ ,GGLO\QDHWKRPLZHOG 3ULRGDV5XGGHP\QGGLZHGGDU &\G\PGHLPOZQk0UV%HU\O Bore ar ôl y Cymhelliad a’r ddwy swyddfeydd newydd Cynulliad 5RRNH&HIQ6LGDQ)IZUQDLV IXQXGRGDZHOZFKJDQ6WHIIDQ &HQHGODHWKRO&\PUX&DZVRP Eglwys Elerch V\GGZHGLFROOLHLEUDZG0U%HUW 7KRPDV\QEURIIHVL\QROLDZQ EDQHGGHUE\QLROZUWKJ\UUDHGG &\QKHOLUJZDVDQDHWKFDURODX )HDUQH0DFK\QOOHWK\QGGLZHG DF\QDFDZVRPDGURGGLDGJDQXQ *RVRGZ\G\WRUFKDXSDELDU\ EO\Q\GGRO(JOZ\V6W3HGU(OHUFK GDU FRÀHFKLJDQ0UV0DXUHHQ-HQNLQV DUQRV:HQHU5KDJI\UDP o’r staff am waith y Cynulliad D0U%RE6RXWKJDWHJ\GD0U SPGDQRIDO\3DUFKJ*DQRQ Gwella \QJ1JK\PUXD¶UK\QDZQHLU \Q\VZ\GGID\Q$EHU\VWZ\WK .HLWK-RQHV\QDUZDLQ\QJ\QXO 6WHZDUW5%HOO5KHLWKRU$EHU

Ymwelwyr o Japan %REGZ\À\QHGGE\GGFULZR EREOLIDQFR-DSDQ\Q\PZHOGk¶U ardal dan nawdd Cymdeithas Cy IHLOOJDUZFK$EHU\VWZ\WK

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 3 09/12/2010 10:31 Cystadleuaeth y JREHLWKLR\E\GG\OOXQLDX¶QFDHO Ysgol Tal-y-bont Dynfa Fawr HXKDUGGDQJRV\QVLRS2FFXOD\Q $EHU\VWZ\WK\QIXDQ/ORQJ\ /ORQJ\IDUFKLDGDXPDZU IDUFKLDGDXPDZUL¶UHQLOOZ\U i Gemma Burnham am lwyddo i ennill gwobr yn y DI±6HUHQ7D\ORU

y ffordd orau o ymddwyn a Ymweld ag Ysgol Pen- sut i reoli emosiynau a pha mor weddig bwysig yw dilyn rheolau o bob 8QG\GG*ZHQHU\Q\VWRG\ PDWK PLVDHWK%OZ\GG\QDLGGHI Draig Ffynci Q\GGLRXQRVWDIHOORHGG7HFKQR &DZVRP\PZHOLDGJDQ$U OHJ*Z\ERGDHWK

4

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 4 09/12/2010 10:31 FFAIR Y NEUADD Cangen Plaid Cymru Tal-y-bont

&DIZ\GVHLDWGGLI\U\Q\/OHZ'XDUQRV:HQHU7DFKZHGGSDQ J\QKDOLZ\GQRVRQ+DZOL+ROL$HORGDXEUZGIU\GLJ\SDQHORHGG\ *ZHLQLGRJGURV)DWHULRQ*ZOHGLJ(OLQ-RQHV$&6LPRQ7KRPDV prif ymgeisydd Plaid Cymru ar restr Canolbarth a Gorllewin Cymru \Q(WKROLDGDX¶U&\QXOOLDGÀZ\GG\QQHVDID'U+XZ/HZLVRDGUDQ :OHLG\GGLDHWK5\QJZODGRO3ULI\VJRO$EHU\VWZ\WK 7UDIRGZ\G\VWRGHDQJRE\QFLDXJZDKDQRO\QDPU\ZLRRI¿RHGG P\I\UZ\UDGG\VJWUZ\J\IUZQJ\*\PUDHJDSKU\GHURQDPII\QLDQW EXVQHVDXEDFK\QJQJKDQROWUHI$EHU\VWZ\WK$FKXEZ\GDU\F\ÀHKH I\GLJ\ÀZ\QRVLHFR DUUDQ\JDQJHQWXDJDW

*OHQ\VD*RURQZ\ZUWKIZUGG\5DIÀ)DZU

Cafwyd prynhawn difyr a OOZ\GGLDQQXVDUDLQ7DFKZHGG ZUWKLJHIQRJZ\U1HXDGG*RIID 7DO\ERQWGGRGDWHLJLO\GGL J\QQDO\)IDLU1DGROLJ:UWK i’r tywydd rhewllyd a’r amodau gyrru peryglus daro’r ardal daeth mwy nag arfer trwy ddrws y 1HXDGGLIZ\QKDX¶UDFKO\VXU 'LROFKL\PGUHFKLRQOOXR fudiadau lleol llwyddwyd i godi DI\GGRJ\PRUWKHWR HOHQLLJDGZ¶UFRVWDXOORJLLODZU DFLGDOXDPJ\QQDODFKDGZ¶U DGHLODG5RHGGKL¶QEUDIFURH sawu stondin newydd eleni wrth i *ORFVZ\U&HXODQEDUDWRLFDFHQ QDXK\IU\GDUHLQF\IHUDJZHOG II\GGORQLDG6HI\GOLDG\0HUFKHG Criw Clocswyr Ceulan a’u cacennau campus \Q{OZHGLEZOFKRÀZ\GG\Q Y mudiadau eraill a fu wrthi RHGG3Z\OOJRU\6LRHD¶U&ǒQ :UWKGGLROFKLEDZEDPHX JLRQDFDHORGDX¶USZ\OOJRUDPHX 'HIDLG&\PGHLWKDV3DSXU F\PRUWKIHZQDHWK\FDGHLU\GG JZDLWKGLÀLQR 3DZE&\PGHLWKDV5KLHQLDF 3KLO'DYLHVGGLROFK\QDUEHQ Gyda blwyddyn arall yn $WKUDZRQ\U

Efeilliad Malcolm a Tanwen yn eu Ffair Nadolig gyntaf

Y Ffermwyr Ifanc yn paratoi’r Tombola 5

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 5 09/12/2010 10:31 MERCHED Y WAWR 0DHPZ\QD\FK\GLJRZLULRQHGG\Q\UKHQ\VWU\GHEERG\GGDX JZHVWLZQF\QWDIPDH&\PU\\QJRI\QLGGLHLWKU\Q\Z³2EOHGHFK FKL¶QGRGDFLEZ\\GHFKFKL¶QSHUWK\Q´2QGIDLQWRKRQRPV\GG\Q PHGUXDWHE\FZHVWL\QDXDPHLQKXQDLQ1RV/XQHGR'DFKZHGG FDIRGGDHORGDX0<:JDQOODZLDXGLGGRURODGHIQ\GGLRODPVXWLGGRG RK\GL¶UDWHELRQ 3OHVHUPDZUPDZURHGGFDHOFURHVDZX0LVV0DLU-HQNLQVD0UV 0DU\7KRPDVLV{QDP+HO$FKDXJ\GDFK\ÀZ\QLDGE\ZLRJJ\GD KHOSOOXQLDXDGRJIHQQDXKDQHV\GGROFDZVRPEREF\IDUZ\GG\GL¶Q JRVRGDU\IIRUGG3Z\E\QQDJ\G\FKPDHJDQHLFKWHXOXKDQHVKLUD PDHSRESHUVRQPHZQVHI\OOIDXQLJU\ZLROUKDLQKDQHVHLJ\QGHLGLDX 'LROFKZ\GJDQ(OL]DEHWK(YDQVDUUDQSDZEDPQRVRQK\QRGRGGLG GRURO

6

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 6 09/12/2010 10:31 Naws y Nadolig Elin Jones AC - O’r Cynulliad 0DHKLZHGLERG\Q¿VSU\VXU arall gyda nifer o ddigwyddiadau K\GDOOHG&HUHGLJLRQDWKXKZQW Ymysg newyddion mawr y mis RHGGFO\ZHGEZULDG\/O\ZR GUDHWK\Q/OXQGDLQLRUIRGL6& LGGHUE\QWRULDGDXHQIDZUDF\QD eu gosod dan adain y BBC gan wir beryglu dyfodol ein sianel a darlledu Cymraeg o ganlyniad i’r IDWKSHQGHUI\QLDG&DIRGG\SHQ derfyniad ei wneud heb unrhyw GUDIRGDHWKJ\GDFK\IDUZ\GGZ\U 6&QD¶U&\QXOOLDGGLII\JSDUFK OOZ\UL¶UUKDLIX¶QFR¿R¶UIUZ\GU GURVVHI\GOX¶UVLDQHO$UIRUH6DGZUQ\HGR'DFKZHGGP\ Y Pedwarawd Pres Q\FKDLVUDOLµ1DLGRULDGDX,HL6&QHZ\GG¶\QJ1JKDHUG\GG Steffan Thomas, Carwyn Hughes, ac Osian a Rhun Penri GDHWKGURV\QJK\GDGDRHGGJZHOGF\PDLQWRGULJROLRQ *HUHGLJLRQRHGGZHGLWHLWKLRODZULI\Q\FKX¶UUDOL (OHQLHWRDP\EXPHGÀZ\G HLWHPDXFHUGGRURO\QUDHQXVGURV 0DH¶UJ\OOLGHEZHGLHQQ\QFU\QGUDIRGDHWK\Q\VWRG\UZ\WK G\Q\QRO\QROWUHIQRGG&\QJRU EHQSHGZDUDZGSUHV 6WHIIDQ QRVDXGLZHWKDIDFPDH¶UWRULDGDXLJ\OOLGHE&\PUXZHGLJRUIRGL Ceulanamaesmawr seremoni i 7KRPDV&DUZ\Q+XJKHVDF2V /O\ZRGUDHWK\&\QXOOLDGLZQHXGSHQGHUI\QLDGDXDQRGGLDZQ J\QQDXJROHXDGDX1DGROLJ\SHQ LDQD5KXQ3HQUL XQDZGSLDQR 0DH/O\ZRGUDHWK\&\QXOOLDGZHGLGHUE\QPZ\RGRULDGL¶UJ\O WUHI'DHWKW\UIDIDZU\QJK\GL¶U JDQ/HUL+XJKHVGHXDZGJDQ lideb oddi wrth y Trysorlys na llywodraethau Yr Alban a Gogledd 1HXDGG*RIIDQRV,DX5KDJI\U Glain Llwyd Davies a Heledd ,ZHUGGRQ6HUFKK\QQ\UZ\I\QIDOFKR¶UIIDLWKIRG\J\OOLGHEDU LIZ\QKDX¶UDFKO\VXUGDQDU 'DYLHVDFHLWHPDXJDQEDUWLR J\IHU\VJROLRQ\VE\WDLDJRIDOF\PGHLWKDVROVJLOLDXDFK\QOOXQ weiniad y Cynghorydd Ellen ap

6HI\GOZ\G&OZE&ORFVLR&HXODQ\QGGLZHGGDUDFDUQRV6DGZUQ 7DFKZHGGDLQHU\UKROOUKHZD¶UHLUDF\QKDOLZ\GHXGLJZ\GGLDG F\QWDIVHI7ZPSDWK\Q1KDO\ERQW5KZQJ\UKROOGGDZQVLRFDIZ\G Parti Canu Ysgol Tal-y-bont JZOHGGRDGORQLDQWJDQ*ORFVZ\U&HXODQ6DP(EHQH]HUDF(OHQ7KR PDVD¶XF\IHLO\GGLRQKZ\WKDX0HLQLU(GZDUGVD)DO-HQNLQV'LROFK 5+$*)<5 Nadolig Llawen L¶UFKZDUDHZUDFFRUGLDQ%U\DQR%HQUK\QFRFKDF,DQ'LOD)UDQFHV GWASANAETH NADOLIG o Ddawnswyr Delyn am gerddoriaeth gwerin byw a oedd yn goron ar 0DH-RKQ'DYLHV'ROFOHWWZU YSGOL SUL BETHEL \F\IDQ'LROFKLEDZEDPHXFHIQRJDHWKDFLEZ\OOJRU*OZE&ORFVLR \QG\PXQR1DGROLJ/ODZHQ &HXODQDPGUHIQX¶UF\IDQDSKDUDWRLEZ\GK\IU\G%\GG7ZPSDWKDUDOO D%OZ\GG\Q1HZ\GGGGDL¶Z Cynhelir ail hanner y gwasanaeth PHZQDGHLODGDXDOODQRO \QFDHOHLGUHIQX\Q\ÀZ\GG\QQHZ\GG

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 7 09/12/2010 10:31 CYNGOR CYMUNED CEULANAMAESMAWR C.FF.I. TAL-Y-BONT (VW\QQRGG\&DGHLU\GG\ %URD7KUHIDFXQDUDOOJDQJD µ*ZHOOÀDVKLUDURV¶PD 'R\QDGDHWK*ZHQQDQD/RZUL &\QJKRU\GG*HUZ\Q-RQHV QROIDQ\PFKZLO$UV\OOID:OHGLJ QKZ¶QJZHXGIHOO\G\PDLFKL a fu ar daith dramor ar y Rali groeso i’r aelodau hynny oedd &\PUXDU\QLIHUDFDQVDZGG\ EZWDP*OZE)IHUPZ\U,IDQF (ZURSHDLGGWUZ\*)I,&\PUX ZHGLOOZ\GGRLJ\UUDHGG\F\IDU JZDVDQDHWKDXDJHLU\QOOHRO 7DO\ERQWJDQQDG\G\FKFKL 0HZQE\URDPVHU¶URHGGKL¶Q IRGDUQRV/XQ7DFKZHGGGD Darllenwyd llythyr oddi wrth ZHGLFO\ZHGJDQGGRQLHUVVEHO amser ymarferion Eisteddfod! KLWKDX¶QQRVRQPRUDUZ Gyngor Ceredigion yn adrodd 'URVJ\IQRG\UKDIGDHWK (IDOODLLFKLZHOGDPEHOOZ\QHE $GURGGZ\GIRGDPFDQJ\IULI eu bod am osod bin graenu OOZ\GGLDQWL'DO\ERQWWUD¶Q F\IDUZ\GGDU\WHOHGX\QGGL ysgrifenedig wedi ei dderbyn \FKZDQHJROQDLOODLDU\IIRUGG F\QU\FKLROL&HUHGLJLRQ\Q\6LRH ZHGGDU±*HUDLQW&HUULJWDUDQDX RGGLZUWK2UIRUG 5RZHOO drwy Cwm Ceulan neu trwy )UHQKLQRO*DUHWK

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 8 09/12/2010 10:31 Tîm Plismona Ieuenctid Aberystwyth Ysgol Llangynfelyn /ORQJ\IDUFKLDGDXL'HUL Rose am gael ei ddewis i fod yn DHORGR'vP3OLVPRQD,HXHQFWLG $EHU\VWZ\WK0DH'HULHLVRHV ZHGL\PZHOGk*RUVDI\U+HGGOX yn Aberystwyth a bydd yn adrodd yn nôl i weddill plant yr ysgol am HLEUR¿DGDX Deri Rose *DOD1R¿R¶U8UGG (Uchod) Rhanbarth Ceredigion Aeth wyth o ddisgyblion yr \VJROL*DQROIDQ+DPGGHQ3ODV Ymweliad Miss Rhian FUXJLJ\QU\FKLROL¶U\VJRO\QJ Davies y Milfeddyg 1JDOD1R¿R8UGG5KDQEDUWK (Chwith) &HUHGLJLRQ/ORQJ\IDUFKLDGDX PDZUL1DQVL'LQJOHDGGDHWK\Q J\QWDI\Q\5DV%URJDLIHUFKHG %O\Q\GGRHGGD%\GG1DQVL Nofwyr yr Urdd \QF\QU\FKLROL&HUHGLJLRQ\Q (Isod) \*DOD&HQHGODHWKRO\P0ZOO 1R¿R5K\QJZODGRO&DHUG\GG\P PLV,RQDZU Gweithgareddau Parti Tân Gwyllt Siapanaeg &\QKDOLZ\G3DUWL7kQ*Z\OOW 'DHWKDWKUDZHVR-DSDQLJ\Q \Q\U\VJROLGGDWKOX1RVRQ*XWR nal brynhawn o weithgareddau )IRZF'LROFKZQLDHORGDX¶U J\GD'RVEDUWK0LVV'DYLHV\P *\PGHLWKDV5KLHQLDF$WKUDZRQ PLV7DFKZHGG'\VJRGG\SODQW DPHXJZDLWKFDOHG\QWUHIQX¶U DP-DSDQDFKDIZ\GF\ÀHLGG\V QRVRQ&RGZ\GGLJRQRDULDQ JXVXWLZQHXGVLDSDXRULJDPL i dalu am ein trip blynyddol i’r VLQHPDDFDPJRVW\EZVL¶U Ymweliad Milfeddyg ymweliad i Theatr y Werin i weld &URHVDZ\G0LVV5KLDQ'DY \SDQWRPHLPµ0\UGGLQ¶ LHVL'GRVEDUWK0UV1HOPHVL VLDUDGDPHLJZDLWKIHOPLOIHG Ymweliad â Fferm G\J*RI\QQRGG\SODQWODZHUR Bryngwyn Mawr JZHVWL\QDXLGGLDPHLJZDLWKDF $HWK'RVEDUWK0UV1HOPHV DPVXWLHGU\FKDU{ODQLIHLOLDLG DU\PZHOLDGL)IHUP%U\QJZ\Q (GU\FKRGG5KLDQDU/LZVLPR Ffarwelio 'DYLHVP\I\UZUDLJR%ULI\VJRO 0DZU'ROH\QGGLZHGGDUIHO FK\QFZWD¶UGRVEDUWKDEUDIRHGG 5\G\P\QIIDUZHOLRk0UV %DQJRU%X*ZHQQR¶QJZQHXG UKDQR¶XJZDLWKDUIIHUPLR FO\ZHGIRG/LZVL¶QLDFKXVLDZQ 3K\OOLV(OOLVDUGGLZHGG\W\ ei Ymarfer Dysgu gyda’r Cyfnod &DIZ\GF\ÀHLGG\VJXDP\U mor wrth iddi adael ei swydd yn 6\OIDHQ\Q1RVEDUWK0UV1HOP DQLIHLOLDLGLZHOG\WUDFWRUDXD¶U Plant Mewn Angen KHOSX0UV/LVD%\UQH\Q\JHJLQ HV'\PXQZQEREKZ\OLGGLDUHL EHLFLDXFZDGDFLI\QGDPGURR $U'GLZUQRG3ODQW0HZQ$Q 'LROFKZQLGGLDPHLEO\Q\G

Ymweliad â Fferm Bryngwyn Mawr 9

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 9 09/12/2010 10:31 Byw yn y Wlad / Life in Lansio Cyfrol the Countryside Llyfrau Bleddyn 0DHF\IUROGGLZHGGDUDI JHLULDXV\¶QF\IRHWKRJL¶UOOXQ *Z\Q-HQNLQV0DHVJZ\Q7DO\ DF\QDPO\QZHUVKDQHVPHZQ bont yn gofnod gweledol o fywyd FZWDGZ\QHXGDLUEUDZGGHJ yng nghefn gwlad Cymru rhwng '\PDZHLVLRQ3ODV\)DHQRO\Q DKHGGLZ0DH*Z\QZHGL HXOLIUDLDF\QD¶U\FK\GLJHLULDX W\QQXFDVJOLDGDUEHQQLJLDZQR V\¶QDGURGGF\IURODXGHXDL¶U IIRWRJUDIIDX\QJK\GLJURQLFOR¶U FRHWVP\QD¶UJZHLVLRQOLIURJR newidiadau a’r datblygiadau yn /RHJUQHXR¶UJRJOHGGGGZ\UDLQ \E\GDPDHWKDFKHIQJZODG\Q Job llawer rhy grand i’r Cymry gyffredinol dros y ganrif a hanner F\IIUHGLQ GLZHWKDI 0DH*Z\Q\QF\GQDERGHL

CYSTADLEUAETH RHIFYN TACHWEDD (QLOO\GGFRSLRO\IU5LFKDUG(+XZVCaneris Melyn Trefeurig\Z(OOLZ-HQNLQV7DQUDOOW7DO\ERQW

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 10 09/12/2010 10:31 HUMPHREY JONES AC EVAN OWEN Os Mets Bob tro y byddwn yn seiadu forddiant mudodd ef a’i wraig yng nghwmni un o’m haelodau (OL]DEHWK PHUFK5LFKDUGD0DU\ \Q6DURQ/ODQZULQ(OL]DEHWK 0RUJDQ)HOLQIDFK7DO\ERQW  -DQH:LOOLDPV0DHVFULDXD L$PHULFDLZHLQLGRJDHWKX\Q /OHW\¶U%XJDLOF\QHLPDUZ Eglwys Berlin yn nhalaith Wis ddiwedd Awst o fewn pythefnos i FRQVLQ%XZHG\Q\QJRIDOXDP IRG\QRHGURHGGZUWKHLERGG amryw o eglwysi Cymraeg yn yn dwyn i gof hanes diddorol ei \GDODLWKDF\QHXSOLWK(JOZ\V thylwyth a theulu’i diweddar bri 5RVHQGDOHDF\QR\EXIDUZ\P RG'HZLXQRIHLELRQ7ǔ3HOOD  /ODQEU\QPDLU5RHGG'HZLZHGL :UWKV{QDP(YDQ2ZHQ GRGL)DHVFULDX\QLIDQFLZHLQL \QPXGRL8'$GLGGRURO\Z J\GDSKHUWK\QDVLGGR'DI\GG FU\EZ\OOIRGHLJ\PGRJLRQR PDE+XJKD0DUJDUHW(GZDUGV *ZDUFZP%DFK+XJKDF(OL]D 5RHGG0DUJDUHW\QIHUFKL(YDQ EHWK-RQHVUKLHQL+XPSKUH\ DF$QQ2ZHQ7ǔ0DZU&HX -RQHV\'LZ\JLZUZHGL\PDGDHO ODQDFURHGGJDQGGLROHLDIGGDX DP:DXNHVKD:LVFRQVLQUK\Z IUDZGGDXDDHWKL¶UZHLQLGRJD GGZ\À\QHGGR¶LÀDHQD¶XPDE HWKJ\GD¶U$QQLE\QZ\U*\GD HQZRJ\QHXGLO\Q\P &\QKDOLZ\GJZHLWKG\FDUGLDX1DGROLJGDQDUZHLQLDG5XWK-HQ\Q OODZSULRGRGG(OL]DEHWKZ\UHV 6\PXGRGG\WHXOX\UXQSU\GL \1HXDGG*RIIDQRV)HUFKHU5KDJI\UDI%UDIRHGGFURHVDZX(IDQ (YDQDF$QQ2ZHQk5RZODQG 6HI\GOLDG&\PUHLJ2VKNRVKDF :LOOLDPV6Z\GGRJ,HXHQFWLG\URIDODHWKDWRP%\GG\FDUGLDXCQFDHO %UHHVHEUDZGL0DU\5LFKDUGVI\ yno y buont yn amaethu weddill HXF\ÀZ\QRLGULJROLRQ$IDOOHQ'HJD7KUHJHUGGDQPHZQQRVRQR PDPJX eu dyddiau yn ymyl Rosendale JDQXFDURODX 5RHGG\EURG\U-RKQDF(YDQ OOH¶URHGG(YDQ2ZHQ\QZHLQL ZHGL¶LJHQL\Q1Kǔ0DZURQG GRJ0DH¶QVLǒUIRGF\PGRJLRQ ZHGLV\PXGL:DUFZP8FKDI \GGDX:DUFZPZHGLDGQHZ\GGX Taith Cymdeithas Edward \JDQHG0DUJDUHW

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 11 09/12/2010 10:31 Chwaraeon

Dominic Jenkins (ail o’r chwith) yn sgorio un o goliau Tal-y-bont yn Colli yn y Gwpan erbyn Pen-y-bont. (Uchod)

0DH¶UW\Z\GGZHGLDPKDUXDUFKZDUDHRQ\UDUGDO\QGGLZHGGDU RQGF\QL¶UHLUDGGLVJ\QDU*DH¶U2G\Q*DOFKFDIRGG7DO\ERQW\ F\ÀHLJUHXPDUF\QJQJK\VWDGOHXDHWK&ZSDQ(PU\V0RUJDQPHZQ JrPDFKZDUDHZ\GDUGG\GG6DGZUQ7DFKZHGG5RHGG7DO\ERQW ZHGLHQQLOO\J\VWDGOHXDHWKKRQ\FK\GLJÀ\Q\GGRHGG\Q{ORQG\Q DQIIRGXVFKZDUDHRGG3HQ\ERQWWvPRRFKUDX/ODQGULQGRG\QZHOO DU\GLZUQRG,OGLZ\GJROLDXJZDHOJDQDPGGLII\QVLPVDQ7DO\ERQW D¶UVJ{UDU\GLZHGGRHGG3HQ\ERQW7DO\ERQW

Wyn Hopkins yn cael ei guro yn yr awyr gan un o amddiffynwyr Pen-y-bont

12

Papur Pawb Rhagfyr 2010 ceri.indd 12 09/12/2010 10:31