Groen in West

Structuurplan voor Groen in West

juni 2012 Colofon

Dit groenstructuurplan is gemaakt in opdracht van portefeuillehouder Dirk de Jager van stadsdeel West. Het plan is tot stand gekomen onder begeleiding van een gedelegeerd opdrachtgever (Rik Hansen) en een projectgroep.

Projectgroep Rik Hansen, Luc Sour, Hendrik Dekker, Robert van Eeden, Bertus Koppers, Jaap Broekema, Stan Steegeling (allen stadsdeel West), Wouter van der Veur (DRO), Remco Daalder (DRO)

Auteurs Wouter van der Veur (DRO) Met bijdragen van Auke Brouwer (DRO), Remco Daalder (DRO) en Hans Kaljee (DRO)

Kaartmateriaal en vormgeving Bart de Vries (DRO) Inhoud Samenvatting 4 1. Inleiding 7 1.1 Waarom een groenstructuurplan? 7 1.2 Doel 7 1.3 Afbakening 7

2. Huidige situatie 9 2.1 Groen in West 9 2.2 Groen in de stedenbouwkundige eenheden 10 2.3 Analyse groen 11

3. Wensbeeld 15 3.1 InIeiding 15 3.2 Speerpunten van beleid 15 3.3 Model groenstructuur 17 3.4 Groenstructuurplankaart 19

4. Bomen 21 4.1 Inleiding 21 4.2 Hoofdbomenstructuur 21 4.3 Overige bomen 22

5. Parken, pleinen en plantsoenen 25 5.1 Inleiding 25 5.2 Stedelijk belang 25 5.3 Stadsdeel belang 28 5.4 Tijdelijk groen 31

6. Recreatieve routes 33 6.1 Inleiding 33 6.2 Regionale fietsroutes 33 6.3 Recreatieve routes met een functie voor de buurt 34

7. Ecologie 35 7.1 Inleiding 35 7.2 Ecologische structuren 35 7.3 Inrichting en beheer openbare ruimte 35

8. Groen in de straat 39 8.1 Inleiding 39 8.2 Welke buurten? 39

9. Acties 41 9.1 Actielijst 42

Bijlagen

1. Stedenbouwkundige structuren 44

2. Hoofdbomenstructuur 46

3. Toelichting weigeringsgronden Bomenverordening 50 Samenvatting

Stadsdeel West heeft groen hoog op de bevinden (afgezien van Westerpark) is het agenda staan. De ambitie van het stadsdeel- erg belangrijk om te zorgen voor goede bestuur wordt onder andere vertaald in de fietsverbindingen. doelstelling dat de openbare ruimte groener 4. Sluit aan bij bestaande stedenbouwkun- wordt. Want groen is een vestigingsfactor van dige structuren. Het stadsdeel is globaal belang, het nodigt uit tot bewegen en is opgebouwd uit drie verschillende steden- bovendien goed voor de luchtkwaliteit. bouwkundige systemen: de 19e eeuwse Tegelijk constateert het stadsbestuur dat de ring, de gordel ’20-’40 en het Algemeen financiële middelen de komende jaren Uitbreidings Plan (AUP). beperkt zijn. Dat vraagt om duidelijke 5. Mede door de stedenbouwkundige opzet prioritering ten aanzien van investeringen in zijn er een groot aantal bomen in West. groen. Dat is een onderscheidende kwaliteit Doel van dit groenstructuurplan is: die bovendien zorgt voor een groene te komen tot een samenhangende ruim- uitstraling. telijke, ecologische en recreatieve visie op 6. Groen is economie. Groen blijkt een het groen in stadsdeel West; vestigingsfactor van belang voor bescherming van het bestaande groen en bewoners en ondernemingen. Met name waar mogelijk kwantitatieve en kwalita- de hoogopgeleide nieuwe stedeling tieve verbetering van het groen; blijkt een belangrijke katalysator voor het het benoemen van kansen voor uitbrei- succes van parken. ding en verbetering van de toegankelijk- 7. Gebruik van het groen in West is heid en bereikbaarheid van het groen. enorm gestegen de afgelopen jaren en blijkt de komende jaren ook stijgen. Dit structuurplan gaat over de samenhan- Vooral parken in gemengde wijken binnen gende grote groenelementen met een ring doen het goed. Voorbeelden in West stadsdeel of stedelijk belang. Dat is in de zijn het Erasmuspark en Westerpark. Het eerste plaats de centraal stedelijk gedefini- wordt daardoor steeds drukker in de eerde hoofdgroenstructuur, aangevuld met openbare ruimte en de parken.. belangrijke boomstruc-turen, routes, parken, 8. Multifunctionele groene plekken doen het pleinen en plantsoenen en ecologie. Naast het best. Een inrichting gericht op divers deze structuurthema’s is een belangrijk gebruik, zoals een goed onderhouden aandachtspunt het groen in de straat. grasveld, is de beste garantie voor levendigheid in het park. Verschillende Het Groenstructuurplan begint met een doelgroepen kunnen op verschillende analyse van de huidige situatie en een aantal tijdstippen hun activiteiten ontplooien. trends en ontwikkelingen ten aanzien van 9. Door haar ligging in de stad en dichtbe- groen in het stadsdeel (hoofdstuk 2). bouwde omgeving zijn de mogelijkheden Hieronder samengevat in de belangrijkste voor ecologie in West beperkt. Daarom conclusies. is het extra belangrijk om het beperkt 1. West is groen. Hoewel West relatief aantal ecologische structuren op orde te weinig groen heeft liggen er vlakbij grote brengen en de mogelijkheden die inrich- stadsparken, waarvan he Rembrandtpark ting en beheer bieden te benutten. en Vondelpark net buiten de stadsdeel- 10. De bereidheid bij bewoners en onderne- grens liggen. Grote groengebieden mers om bij te dragen aan het groen in de toevoegen is niet mogelijk in West. buurt is groot. Bewoners hebben ideeën Daarom vooral nadruk op de kwaliteit! en zijn bereid bij te dragen aan het beheer 2. Het aanwezige groen wordt hoog gewaar- van groen. deerd in West. Bewoners geven aan vooral mogelijkheden voor verbetering te Deze conclusies zijn vertaald naar een model zien voor het groen in de straat. groenstructuur en vijf speerpunten van 3. Zorg in ieder geval voor goede routes. beleid. Aan elk speerpunt zitten acties Aangezien de grotere groengebieden verbonden, welke zijn opgenomen in de zich vooral buiten de stadsdeelgrens groenstructuurplankaart en een actielijst. 4 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West 1. Bomen wordt gewerkt aan verkeersveilige kruis- De hoofdbomenstructuur bestaat uit boom- punten daar waar de route een drukke beplantingen die voor de herkenbaarheid van verkeersweg kruist. doorgaande stadsdeeloverstijgende routes en de stedenbouwkundige structuur van West 4. Ecologie van groot belang zijn. Voor alle straten die Vier ecologische verbindingen zijn voor het deel uitmaken van de hoofdbomenstructuur stadsdeel van belang. De verbinding langs de zijn verbeterpunten ten aanzien van de Haarlemmertrekvaart richting Lange Bretten, boomtechnische en ruimtelijke kwaliteit de verbinding via de spoorbaan naar de beschreven. De opgenomen adviezen kunnen Lange Bretten en het westelijk deel van in regulier beheer, groot onderhoud en Westpoort, de taluds met sloot van de herprofileringen worden opgepakt. Uitgangs- westelijke spoor- en metrolijn en een aantal punt bij herprofileringen van straten is dat oost-westverbindingen, zoals die via het gezonde en levensvatbare bomen blijven Erasmuspark en de Erasmusgracht, de staan. De nadruk moet liggen op het bieden noordkant van het Rembrandtpark richting van voldoende groeiruimte voor de bomen. Sloterplas en vanaf Surinameplein naar het westen. Buiten deze route is ecologie binnen 2. Parken, pleinen en plantsoenen het stadsdeel vooral een kwestie van kansen De gebruiksdruk zal verder toenemen. In dit grijpen op kleine schaal. Groenstructuurplan worden groengebieden van enige omvang aangewezen die nog wèl 5. Groen in de straat ruimte kunnen bieden aan (nieuwe) parkactivi- Er wordt onderscheid gemaakt in groenarme teiten van Amsterdammers. Ook is aange- buurten en groenrijke buurten. In groenarme geven wat er moet gebeuren om de kwaliteit buurten richt de inzet van het stadsdeel zich van deze parken, pleinen en plantsoenen te op meer bomen of ander groen, meer verbeteren. Het gaat om onder andere het geveltuinen in zelfbeheer, meer gemeen- Frederik Hendrikplantsoen, Rembrandtpark, schappelijk binnentuingebruik (en gebruiks- Bilderdijkpark, JJ Cremerplein, Ten Kate- functies daarbinnen), het omvormen van plein. De Brettenzone is een van de groene verharding naar groen (postzegelparken), het scheggen in Amsterdam. Dit belangrijke verbeteren van het inrichtingsniveau en groen- en recreatiegebied loopt van Spaarn- gebruikswaarde van het bestaande groen en woude tot aan het Nassauplein. het groener aankleden van pleintjes. In groenrijke buurten ligt de nadruk meer op 3. Recreatieve routes variatie aan groen, meer accenten met vaste Het groen in West neemt in gebruikswaarde planten/bloemrijke heesters, een hogere toe als het onderling met elkaar wordt beheerinspanning onkruidbestrijding en verbonden via aantrekkelijke groene fiets- of groenonderhoud, het verhogen van het wandelroutes. Er worden regionale fiets- contrast tussen ecologisch groen en cultuur- routes en fiets/wandelroutes voor de buurt. lijk groen en bij het ervaren van sociaal Op twee regionale fietsroutes zijn bijzondere onveilig groen meer sociaal beheer of ingrepen nodig: de Kostverlorenvaartroute en omvormen van groen. de route van het centrum via het Foodcenter naar Nieuw West. Een bijzonder kansrijke Actielijst fietsroute voor de buurt is de zuid noord In de actielijst staan de wenselijke investe- gerichte route vanaf de Kostverlorenvaart ringen in de hoofdbomenstructuur, parken, langs de Admiralengracht naar het Erasmus- pleinen en plantsoenen, routes, ecologie en park en verder naar het dorp Sloterdijk. De groen in de straat. Voor de periode totaal parallelle route door de Mercatorbuurt en 2012-2014 wordt een extra budget geraamd Vespuccistraat naar het Erasmuspark is vooral voor investeringen in meer groenkwaliteit van interessant als wandel-route. Voor alle routes in totaal € 650.000. De 1e prioriteit wordt geldt dat gewerkt wordt aan het realiseren gelegd bij de investeringen in groen op straat van herkenbare, logische en zo rechstreeks (€ 280.000), 2e prioriteit bij de investeringen mogelijke routes, met een goede bewegwij- in buurtpleinen (€ 150.000), 3e prioriteit zering. Langs de route staan waar mogelijk bij investeringen in de recreatieve routes bomen of andere beplanting en er staan (€ 160.000) en 4e prioriteit bij de investe- recreatieve voorzieningen, zoals banken. Er ringen in ecologische routes (€ 60.000). Groenstructuurplan 5 6 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 1.2 Waarom een Doel groenstructuurplan? Doel van het Groenstructuurplan is om te Stadsdeel West heeft groen hoog op de komen tot: agenda staan. In het coalitieakkoord staat een samenhangende ruimtelijke, ecologi- de ambitie beschreven om West extra sche en recreatieve visie op het groen in groen te maken. Deze ambitie wordt verder stadsdeel West; uitgewerkt in het programmaplan met de bescherming van het bestaande groen en titel ‘In West ben je graag buiten 2011-2014’. waar mogelijk kwantitatieve en kwalita- Het stadsdeelbestuur constateert dat de tieve verbetering van het groen; druk op de openbare ruimte toeneemt, kansen voor uitbreiding, verbetering van naarmate het stadsdeel wat betreft inwoners, de toegankelijkheid en bereikbaarheid voorzieningen en activiteiten steeds meer van het groen. op de binnenstad gaat lijken. Als verlengstuk van de relatief kleine woningen in West is de kwaliteit van de openbare ruimte een 1.3 bepalende factor van het woongenot. Afbakening De ambitie van het stadsdeelbestuur wordt onder andere vertaald in de doelstelling dat Dit structuurplan gaat over de samenhan- de openbare ruimte groener wordt. Want gende grote groenelementen met een groen is een vestigingsfactor van belang, het stadsdeel of stedelijk belang. Dat is in de nodigt uit tot bewegen en is bovendien goed eerste plaats de centraal stedelijk gedefini- voor de luchtkwaliteit. Tegelijk constateert eerde hoofdgroenstructuur, aangevuld met het stadsbestuur dat de financiële middelen belangrijke boomstructuren, routes, parken, de komende jaren beperkt zijn. Dat vraagt pleinen en plantsoenen en ecologie. Naast om duidelijke prioritering ten aanzien van deze structuurthema’s is een belangrijk investeringen in groen. Verder liggen er ook aandachtspunt het groen in de straat. Onze kansen om op creatieve wijze de huidige ambitie is om het stadsdeel een groenere waarde van het groen te vergroten, bijvoor- uitstraling te geven met meer groen op beeld door lokaal enthousiasme te onder- straat, hetgeen ook in dit plan tot uiting steunen. Deze kansen worden uitgewerkt in komt. dit groenstructuurplan voor de lange termijn (2010-2025). Daarnaast zijn er buiten het stadsdeel een aantal groengebieden die voor de bewoners “Stadsdeel West is ambitieus en streeft naar van West van groot belang zijn. Het spreekt een gezonde en schone leefomgeving voor dan ook voor zich dat ook over een park als alle bewoners. (…) De openbare ruimte moet het Rembrandtpark een uitspraak wordt daarom groener worden, schoner zijn en het gedaan. Aan groen gerelateerde thema’s als buitenklimaat dient te worden verbeterd” gezondheid, educatie en milieu komen hierbij zijdelings aan bod.

Groenstructuurplan 7 8 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 2 Huidige situatie

2.1 mee; het groen in West ligt vaak wat Groen in West verborgen, of ligt omsloten binnen een buurt. Er is naast het Westerpark nog één succesvol kleiner park, het Erasmuspark, en Het groenaanbod van West kan ingedeeld een aantal wat grotere plantsoenen met een worden in een aantal structurerende groe- lage gebruikswaarde (zoals het Bilderdijkpark nelementen die voor een groenstructuurplan en het Frederik Hendrikplantsoen). West relevant zijn, zoals de stedelijke Hoofdgroen- heeft wel een aantal buurten dat opvallend structuur, de boomstructuur en het overig groen is, zoals het WG terrein en het GWL openbaar groen (kaart 1). terrein, en een groot aantal stadsbomen. We hechten veel belang aan het groen in het Stadsdeel West wordt aan drie kanten stadsdeel en het vergroten van het groene omsloten door grote parken. Het Vondelpark karakter. en het Westerpark horen tot de populairste parken van de stad. Het Westerpark is De Hoofdgroenstructuur bestaat uit onderdeel van het Landschapspark De gebieden die voor de stad en metropool een Bretten; een belangrijk groen- en recreatie- onmisbare functie vervullen voor onder gebied dat loopt tot aan Spaarnwoude. andere recreatie, leefklimaat en biodiversi- Het Rembrandtpark kent lagere bezoekers- teit. De stedelijke Hoofdgroenstructuur is aantallen, maar heeft potentie om ook tot vastgelegd in de Structuurvisie (2011). publiekstrekker uit te groeien. Van deze Ingrepen in de Hoofdgroenstructuur worden parken, die alle drie heel belangrijk zijn voor op inpasbaarheid beoordeeld door de de recreatie van bewoners van West, valt wethouder ruimtelijke ordening van de alleen het Westerpark onder het beheer van centrale stad, die daarbij wordt geadviseerd het stadsdeel. door de Technische Adviescommissie Hoofdgroenstructuur (TAC). Woningbouw, Binnen deze groene omhulling lijkt stadsdeel werkgerelateerde functies, wegen of andere West op het eerste gezicht relatief groenarm. functies die ten koste gaan van het groen in Dat valt bij nadere beschouwing echter wel

Groenstructuurplan 9 de hoofdgroenstructuur zijn in principe niet 2.2 toegestaan. Groen in de stedenbouw- West is groen kundige eenheden De Databank Gemeentelijk Groenbeheer (DGG) brengt jaarlijks een algemene rappor- Op kaart 2 (volgende pagina) is te zien dat er tage uit met kengetallen van het gemeente- in de bebouwde omgeving van West globaal lijk openbaar groen gebaseerd op de drie verschillende stedenbouwkundige gegevens die van de deelnemende systemen zijn te onderscheiden: de 19e gemeenten verkregen worden. Daaruit blijkt eeuwse ring, de gordel ’20-’40 en het dat West met 13 m2 groen per huishouden, Algemeen Uitbreidings Plan (AUP). In bijlage op stadsdeel Centrum na, het minst groene 1 is een beschrijving opgenomen van de stadsdeel van Amsterdam is (de omliggende verschillende systemen met bijbehorende parken niet meegerekend). Toch zou je West groenstructuren. allerminst stenig noemen. Dat komt allereerst omdat West tegen twee grote parken aanligt Begrip van de (ontstaans-)geschiedenis die niet tot het domein van het stadsdeel van de bebouwde omgeving en het behoren, maar wel heel belangrijk zijn voor bijbehorende groen draagt bij aan het op de recreatie van haar bewoners. Dat zijn het verantwoorde wijze ingrijpen in de kwaliteit Vondelpark (valt onder stadsdeel Zuid) en of kwantiteit van de groenstructuur. De het Rembrandtpark (valt onder stadsdeel 19e eeuwse ring is herkenbaar door relatief Nieuw West). Verder is West, in vergelijking smalle woonstraten, vaak met bomen aan met andere stadsdelen, relatief rijk bedeeld één zijde van de straat en een beperkt met bomen in de openbare ruimte. Alleen in aantal plantsoenen of pleinen. Vervolgens stadsdeel Centrum is een groter deel van het de gordel ’20-’40 met een dubbele boomrij totale oppervlakte groen ingenomen door in de meeste straten en verspreid over de bomen. Het ruime aanbod aan bomen is buurten een groot aantal grotere en kleinere daarmee een unieke en beeldbepalende pleinen. Het AUP kenmerkt zich door de kwaliteit. Het geeft West een groene uitstra- open verkaveling met groenstroken. Op ling. Als we verder naar de specifieke een aantal locaties is door de tijd heen een categorieën groen kijken dan valt op dat het afwijkende stedenbouwkundige en groen- aandeel struiken met 35% van het totale oppervlakte groen, relatief hoog is in West. oppervlakten beheerkosten Het gaat dan vooral om sierheesters en in >100.000 inw beperkte mate omoppervlakten heggen van een andere beheerkosten soort. >100.000 inw Ook het aandeel planten is in vergelijking met andere stadsdelen relatief hoog.

De fysieke beperking voor groen in West noodzaken wel tot het zo optimaal inrichten en beheren van de schaarse groene plekken, met name in de groenarme buurten. Er zijn in Amsterdam West grote verschillen in de hoeveelheid en Amsterdam het type groen. Zo is er in voormalig stadsdeel Bos en Lommer aanzienlijk meer groen dan in voormalig stadsdeel Oud-West. Om dat te kunnen duiden is het belangrijk om onderscheid te maken naar de verschillende stedenbouwkundige eenheden in West.

West West

10 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West structuur ontstaan, waar het WG terrein, Kop Daarnaast heeft Stadsdeel West in oktober van Jut of WGL terrein voorbeelden van zijn. 2011 een digitale enquête laten afnemen naar de beleving en het gebruik van groen- Langs de meeste hoofdwaterwegen staan voorzieningen in de straat, buurt en parken imposante bomen aan beide zijden. Dit onder de bewoners die lid zijn van het is al minder het geval langs belangrijke digitale panel. De respons bestond uit 683 hoofdwegen. Het betreft in veel gevallen bewoners overwegend woonachtig in de de stadsstraten van West, waar behalve veel Staatsliedenbuurt, Da Costabuurt en de verkeersfuncties ook veel verblijfsfuncties om Helmersbuurt. De meerderheid van de de ruimte strijden. Het inpassen van bomen respondenten is werkzaam, hoog opgeleid in het te krappe profiel vormt daarbij vaak en van autochtone afkomst. Omdat dit niet een probleem (zoals in de Kinkerstraat). geheel representatief is voor West is beperkt In de volgende paragraaf wordt aandacht gebruik gemaakt van de uitkomsten van deze besteed aan ontwikkelingen in de stad die digitale enquête. Alleen conclusies die ook verklaren waarom bijvoorbeeld het Wester- worden ondersteund door de uitkomsten van park de afgelopen jaren is uitgegroeid tot het GGO of ander onderzoek (O+S) zijn één van de meest populaire plekken van meegenomen. Amsterdam. Explosieve toename gebruik stadsgroen Het parkbezoek in Amsterdam is explosief 2.3 gestegen! Dit blijkt uit de vergelijking van de Analyse groen resultaten uit het Grote Groenonderzoek (GGO) 2008 met die van het Grote Groenon- Onderstaande analyse naar het gebuik en derzoek uit 1996. Er komen niet alleen méér functioneren en groenvoorzieningen is Amsterdammers naar de parken, ze doen dat gebaseerd op een aantal door DRO uitge- ook nog eens veel vaker. Parken binnen de voerde onderzoeken. Met name het in 2008 Ring A10 groeien het sterkst. Het Vondelpark door DRO en bureau Onderzoek en Statistiek blijft het meest populaire park onder Amster- uitgevoerde Groot Groen Onderzoek (GGO) dammers. Bezoek aan het Westerpark is naar het gebruik van de parken in tussen 1996 en 2008 bijna verviervoudigd en Amsterdam is van belang. Hetzelfde GGO is daarmee is dit park de sterkste stijger in ook in 1996 gedaan, waardoor het mogelijk Amsterdam. Bezoekers aan het Westerpark is een aantal trends te signaleren. komen uit de hele stad en komen er gemiddeld ook vaak. Het bezoek aan het Erasmus-

`` In de gordel ‘20-’40 maakt het groen integraal onderdeel uit van de stedenbouwkundige structuur.

Groenstructuurplan 11 12 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West park is verdubbeld. Dit park is sterk in temperatuurverschillen en voor bevochtiging opkomst. Bezoekers komen vooral uit de van de lucht. Allemaal aspecten die het leven buurt, waarbij het gebruik van het park in de stad een stuk aangenamer maken. steeds meer gericht is op culturele evenementen. Het Rembrandtpark blijft in groei Gemengde wijken, succesvolle parken wat achter. Uit het GGO blijkt dat alle goed bezochte parken in sterk gemengde wijken liggen. Nieuwe stedeling als verklarende factor Gemengde wijken dragen gemengde De komst van nieuwe stedelingen verklaart gebruikers aan voor de parken. Zij zorgen voor een belangrijk deel het succes van ervoor dat op verschillende tijdstippen parken. Amsterdam is sinds 1985 sterk aan mensen in het park aanwezig zijn. Deze het groeien. De laatste jaren zelfs met ruim gebieden zijn in West met name te vinden in 10.000 nieuwe inwoners per jaar. Die groei is de 19e eeuwse ring en de gordel ’20-‘40. vooral te verklaren door het grote aantal jongeren dat naar Amsterdam komt om te Divers gebruik studeren of net na de studie naar Amsterdam Uit zowel GGO als digitale enquête blijkt dat komt om te werken. De instroom van deze mensen niet meer alleen naar het park gaan groep is sinds 2000 ruim verdubbeld. West om te wandelen of van de natuur te genieten, blijkt een aantrekkelijk stadsdeel voor deze het gebruik van het groen is veel diverser vaak hoogopgeleide nieuwe stedeling. Dit geworden. Gemiddeld noemen de respon- komt door de relatief goedkope (maar wel denten van de digitale enquête 3 á 4 activi- relatief kleine) woningen en de goede mix teiten waarvoor de groenvoorzieningen van functies. In de praktijk blijken de nieuw- worden gebruikt, waaronder wandelen, komers genoegen te nemen met wat minder zonnen, mensen ontmoeten, horeca of vierkante meters vloeroppervlakte in hun evenement bezoeken, barbecueën en woning. Maar dat betekent wel dat de sporten. De route naar het park toe maakt openbare ruimte compensatie moet bieden. deel uit van de recreatieve beleving en is Pleinen en parken moeten ruimte bieden voor minstens zo belangrijk. Onderstaand citaat bijvoorbeeld kinderpartijtjes of het onder- van één van de respondenten van de digitale houden van sociale en zakelijke contacten. enquête is wat dat betreft exemplarisch:

Groen is economie “Ik wandel regelmatig via een groene route De aanwezigheid van aantrekkelijke openbare naar een terras of uitspanning in het groen, ruimte is daarmee een belangrijke vestigings- om daar zowel van de natuur te genieten als voorwaarde geworden. Bijna de helft van de mensen te ontmoeten.” hoogopgeleide nieuwe stedelingen noemt de aanwezigheid van een park in de buurt een Uit het GGO blijkt bovendien dat parken belangrijke tot zeer belangrijke vestigings- in toenemende mate worden gebruikt als voorwaarde. Ruim 40% van hoog opgeleiden werkplek. Dit wordt versterkt door de snel die een eigen bedrijf hebben noemen de gegroeide en sterk verbeterde mogelijk- aanwezigheid van een park als belangrijk tot heden die smart phones, laptops en tablets zeer belangrijk motief om het bedrijf te bieden. Dat werken doe je dan bij voorkeur vestigen. Groen is een economische factor op een leuke plek, zoals in het park. Het van belang geworden. Westerpark is hier het meest sprekende voorbeeld van. Groen is leefkwaliteit Groen draagt op allerlei manieren een Parken die door hun inrichting of variatie positieve bijdrage aan de leefkwaliteit in de aan voorzieningen een divers gebruik stad. Er is een directe relatie tussen groen in mogelijk maken doen het over het algemeen de omgeving en de gezondheid van beter dan parken waar minder gevarieerd bewoners. In een wijk met 10% meer groen gebruik mogelijk is. Een goed onderhouden zijn er 130 depressiepatienten minder en gazon biedt deze mogelijkheid. Je kunt bewegen kinderen 15% meer (KPMG 2012). er op sporten, zonnen, een boekje lezen, Bovendien draagt groen bij aan een betere barbecueën, kinderfeestjes houden, etc. luchtkwaliteit. Ook biedt het groen schaduw Maar ook een goede fietsroute door een in de zomerhitte, zorgt het voor demping van park, zoals de route door het Vondelpark, Groenstructuurplan 13 Westerpark of Rembrandtpark draagt bij aan de levendigheid in een park. Ook een horecavoorziening draagt bij aan levendigheid en divers gebruik van een park.

Aandacht voor groen in de straat In de digitale enquête is gevraagd naar de mening over de inrichting en de staat van het groen. Over het groen in het park is 93% (zeer) tevreden. Voor de buurt en straat is dit percentage beduidend lager: respectievelijk 64% en 52%. De respondenten zien weinig in het meer openbaar maken van binnentuinen. Van de 60% van de respondenten die aan een groen binnenterrein woont, geeft bijna twee derde aan geen meerwaarde te zien in een gemeenschappelijke tuin voor omwonenden. De bereidheid om als bewoner bij te dragen aan het beheer van het groen in de straat lijkt groot. Ongeveer de helft van de respondenten zegt (waarschijnlijk) bereid te zijn groen in de eigen straat te adopteren.

Ook uit O+S onderzoek blijkt dat de tevre- denheid van bewoners over de staat van bbDe bereidheid om onderhoud van groenvoorzieningen in de als bewoner bij te buurt voor verbetering vatbaar is . Deze laat dragen aan het een lichte stijging zien van een 6,1 in 2007 beheer van het naar een 6,3 in 2009 (Wonen in Amsterdam, groen in de straat 2009). lijkt groot. Zoals hier op het WG terrein.

14 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 3 Wensbeeld 3.1 3.2 InIeiding Speerpunten van beleid

Hiervoor is geconstateerd dat het aantal Bomen vierkante meters groen in West gemiddeld West heeft ondanks de geringe hoeveelheid laag is, maar het stadsdeel wel een groene groen, veel gebiedsspeciefieke groene uitstraling heeft. Binnen het stadsdeel zijn kwaliteiten. Eén van de belangrijkste is het bovendien grote verschillen aanwezig, met ruime aanbod aan bomen. De stedenbouw- weinig groen in de 19e eeuwse ring en de kundige opzet van West heeft ervoor gordel ’20-’40 tot een rijkdom aan groen in gezorgd dat er relatief veel bomen in de het AUP deel van West. Door de steden- straten staan. Dat geeft het stadsdeel een bouwkundige opzet van deze buurten zijn de groene uitstraling. Deze specifieke kwaliteit mogelijkheden om substantieel groen toe te van West moet gekoesterd worden. Dit voegen beperkt. Stadsdeel West is echter, betekent dat er ruim aandacht moet zijn voor getuige het grote aantal nieuwe stedelingen, de structuur en conditie van het huidige één van de meest populaire woongebieden bomenbestand, waarbij tevens gekeken van Amsterdam. De bewoners van West zijn wordt naar eventueel uitbreiding van het bovendien – net als de bewoners van Zuid en bomenbestand. Centrum – zeer optimistisch over de ontwikkeling van hun buurt (Wonen in Amsterdam, Parken, pleinen en plantsoenen 2009). We hebben geconstateerd dat de parken in West enorm in trek zijn. En de groei van het In dit groenstructuurplan ligt de focus dan aantal potentiele parkbezoekers is nog niet ook niet primair op het toevoegen van ten einde. Er moet gezocht worden naar groen, maar op het verhogen van de groene plekken om deze toenemende gebruikskwaliteit van het bestaande groen. gebruiksdruk op te vangen. Het in stadsdeel Op straatniveau is toevoeging in sommige Nieuw-West gelegen Rembrandtpark ligt het gevallen nog wel mogelijk. Het zorgdragen meest voor de hand, maar ook het relatief voor een aantrekkelijke inrichting en goed ongebruikte Frederik Hendrikplantsoen en beheer van de bestaande groenelementen het Bilderdijkpark komen hiervoor in aanmer- en recreatieve routes is daarbij een belang- king. Het is daarbij van belang om oog te rijke succesfactor. Voor routes of ecologische hebben voor de verschillende identiteiten verbindingen geldt dat deze vaak de stads- van de parken. De huidige inrichting, de deelgrens overschrijden. Bij deze onder- locatie in de stad en de omwonenden geven werpen is het van belang dat samen wordt voldoende aanleiding om over de eigen gewerkt met de aangrenzende stadsdelen. identiteit van een plek na te denken. Het Dat geldt ook voor parken als het Rembrandtpark is echt anders dan bijvoor- Rembrandtpark of de Sloterplas. In Nieuw beeld het Vondelpark of Westerpark en dat West wordt gewerkt aan een groenvisie. moet ook zo blijven. Het Erasmuspark is de West werkt hierin met Nieuw West samen. laatste tijd vooral in trek door de nieuwe horecavoorziening en de culturele evene- In de volgende paragraaf worden de vijf menten. Dit gebruik willen we ook graag speerpunten van beleid behandeld. Dit geeft verder stimuleren, gezien de groeiende aan waar West de komende jaren prioriteit groep enthousiaste gebruikers. aan gaat geven. Vervolgens wordt een gewenste groenstructuur voor West voorge- Daarnaast zijn er de kleinere parkjes, pleinen steld, die wordt vertaald naar de of plantsoenen die een rol kunnen vervullen groenstructuurplankaart. Groenstructuurplan 15 16 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West in het opvangen van de gebruiksdruk op het bomen of groenvakken. Bij het aanleggen en niveau van de buurt. beheren van groen op straatniveau kan nog vaker dan nu gebeurt een beroep worden Recreatieve routes gedaan op enthousiaste bewoners. De grotere groengebieden zijn voor de bewoners van West nooit ver weg. Het stadsdeel wordt immers door het Wester- 3.3 park, Vondelpark en Rembrandtpark aan drie Model groenstructuur kanten omlijst door prachtige parken. Op iets grotere fietsafstand zijn de Sloterplas, Tuinen Kaart 3 is een schematische verbeelding van van West, het ruige gedeelte van de Bret- de gewenste groenstructuur in West. Aan de tenzone en het Amsterdamse Bos grote noord- west- en zuidzijde ligt het stadsdeel groengebieden met eigen kwaliteiten. Het ingeklemd tussen de grote stadsparken zorgdragen voor directe fietsroutes naar en Westerpark, Rembrandtpark en Vondelpark. door de grotere parken en het metropolitane In een groot deel van stadsdeel West hebben landschap is voor een stadsdeel als West van bewoners dus op korte afstand beschikking groot belang. Complementair aan deze lange over een grote groenvoorziening. Aan de fietsroutes, spelen kleine groene wandel- of oostzijde vervult het Frederik Hendrikplant- fietsroutes een belangrijke rol in het soen, ondanks haar geringe omvang, deze ontsluiten van de pleinen en parken. De rol. Redelijk centraal in het stadsdeel is het recreatieve beleving wordt aanzienlijk Erasmuspark van groot belang. De belang- verhoogd als de routes zelf aantrekkelijk rijkste ecologische structuur loopt van het worden gemaakt. Westerpark door de Brettenzone naar het landschap buiten de stad. Langs de belang- Ecologie rijke wegen en waterwegen staan bomen. De Door de centrale ligging van stadsdeel West regionale fietsroutes zorgen voor de verbin- in de stad en de relatief dichte bebouwing ding met de naburige stadsdelen en verder. zijn de mogelijkheden voor ecologische Deze routes lopen via de grote stadsparken verbindingen zeer beperkt. Maar dat maakt naar het metropolitane landschap (Tuinen de noodzaak om aandacht te besteden aan van West, Amsterdamse Bos, Waterland). ecologie niet minder. De belangrijkste Complementair aan deze lange fietsroutes structuren bevinden zich aan de rand van het verbinden groene wandelen/of fietsroutes stadsdeel: ten noorden van de Haarlem- de buurten aan de stadsparken. Deze routes merweg en langs de ringspoorlijn. Vanuit hier lopen bij voorkeur langs aantrekkelijke kunnen grondgebonden dieren als muizen, openbare ruimtes, zoals pleinen, plantsoenen egels en kleine roofdieren verder het stads- of waterwegen. deel intrekken. Daarnaast kan de ecologische kwaliteit in het stedelijk gebied verbeteren door op fauna afgestemde beplanting en beheer.

Groen in de straat Uit de enquête van West en het WIA onderzoek (Wonen in Amsterdam 2009) naar de waardering van groenvoorzieningen blijkt dat er een opgave ligt in het verbeteren van het groen in de buurt en de straat. Daarbij zien bewoners weinig in een gemeenschappelijke tuin voor omwonenden in het binnenterrein. Wel liggen er kansen in het groener maken van stenige pleinen, het verhogen van de gebruikswaarde van groenstroken en het aanleggen van geveltuinen. Door het in samenspraak met de buurt opheffen van een aantal straatparkeerplekken kan er ruimte ontstaan voor groen in de vorm van extra Groenstructuurplan 17 18 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West 3.4 Groenstructuurplankaart

Kaart 4 is de Groenstructuurplankaart West. Deze kaart is een ruimtelijke vertaling van de groene ambities van het stadsdeel tot 2025. De kaart laat zien welke verbeteringen in de routes of structuren en de kwaliteit van parken gewenst zijn. In het volgende hoofdstuk worden de belangrijkste kansen voor verbetering uit de groenstructuurplankaart toegelicht.

`` Pleinen en parken moeten ruimte bieden voor bijvoorbeeld kinderpartijtjes of het onderhouden van sociale en zakelijke contacten

Groenstructuurplan 19 20 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 4 Bomen

4.1 In de recent geherprofileerde Admiraal de Inleiding Ruijterweg staan opgaande iepen ver uit elkaar geplant, omdat de doorgaande bomenrij regelmatig onderbroken door Bomen zijn een beeldbepalend onderdeel tramhaltes of opstelstroken. Hierdoor van de openbare ruimte in West. Op kaart 5 ontstaat een sterk wisselend straatbeeld, met staat de hoofdbomenstructuur afgebeeld bomen die relatief smal blijven in verhouding met verbeterpunten. De hoofdbomenstruc- tot de wegbreedte. Verder zijn het vooral de tuur bestaat uit boombeplantingen die voor oudere linden in bijvoorbeeld de Bos en de herkenbaarheid van doorgaande stads- Lommerweg en de Willem de Zwijgerlaan die deeloverstijgende routes en de stedenbouw- na ca. 50 jaar groeistagnatie vertonen als kundige structuur van West van groot belang gevolg van onvoldoende ondergrondse zijn. We streven naar continuïteit en samen- ruimte. Bij herprofileringen kan een bodem- hang in deze beplanting. In de tabel in en bewortelingsonderzoek uitsluitsel geven bijlage 2 zijn alle straten van de hoofdbo- over de maatregel die genomen moet menstructuur in West beoordeeld op de worden. In veel gevallen betekent dit dat het boomtechnische en ruimtelijke kwaliteit. omliggende zandpakket wordt vervangen Boomtechnisch is gekeken naar de kwaliteit door een speciaal groeimedium; bomenzand. van de bomen in de hoofdbomenstructuur in relatie tot de ondergrondse groeiruimte. Herprofileringen Ruimtelijk zijn de bomen beoordeeld op Uitgangspunt bij herprofileringen van straten continuïteit van de doorgaande beplanting, is dat gezonde en levensvatbare bomen uniformiteit en boomgrootte in relatie tot de blijven staan. Beperkte levensvatbaarheid wegbreedte. (bv. minder dan 10 jaar) kan in de afweging met het belang van andere functies in de straat reden zijn om deze bomen te 4.2 vervangen. Wanneer kapvergunningsvrije Hoofdbomenstructuur bomen met een kleine stamomtrek moeten worden vervangen, dan zal dit voornemen De hoofdbomenstructuur in West bestaat toetsings- en inspraakmomenten moeten voornamelijk uit platanen, elzen, linden en doorlopen zoals beschreven in bijlage 3 en iepen. Boomsoorten die over het algemeen vervolgens een bestuurlijk besluit vergen. goed bestand zijn tegen de moeilijke groeiomstandigheden in de stad, zoals In straten die geheel opnieuw worden verdichting door verkeer, aanrijschade, ingericht moet nadruk liggen op voldoende graafwerkzaamheden en strooizout. Het zijn groeiruimte voor de bomen. De onder- relatief snelle groeiers die uiteindelijke 12 tot grondse groeiruimte bepaalt namelijk in 15 meter hoog worden en geschikt zijn voor grote mate hoe de bomen zich de komende aanplant in de brede straten. decennia ontwikkelen. Het streven moet zijn om voor de bomen in de hoofdbomenstruc- In twee straten, de Diemenstraat en de Jan tuur tussen 25m3 en 50m3 doorwortelbare Evertsenstraat, is zowel de ruimtelijke als de ruimte te realiseren. Daarbij kan het nodig boomtechnische kwaliteit onvoldoende. De zijn extra en dure voorzieningen te treffen, eiken in de Jan Evertsenstraat hebben een die tegelijkertijd de problematiek van strak opgaande groeiwijze die te smal oogt wortelopdruk voorkomen. Bij keuze van de voor de wegbreedte. Daarnaast groeien ze juiste boomsoort moet met nadruk worden nauwelijks vanwege o.a. de invloed van gekeken naar het ruimtelijk effect. In brede strooizout. Verschillende eiken zijn inmiddels straten worden grote bomen toegepast met al gerooid. brede, vrij uitgroeiende kronen. Groenstructuurplan 21 In de actielijst in bijlage 2 wordt apart aandacht besteed aan de hoofdbomenstructuur. De opgenomen adviezen kunnen in acties worden omgezet in regulier beheer, groot onderhoud en herprofileringen.

4.3 Overige bomen

Gezien het grote belang van bomen voor stadsdeel West wordt aanbevolen om als uitwerking van dit groenstructuurplan regels op te stellen voor de verbetering van de groeiomstandigheden van alle bomen in het stadsdeel, dus inclusief de bomen in woonstraten en in parken. Het juridisch kader voor de bescherming van bomen in de vorm van de Bomenverordening West 2012, wordt door de raad binnenkort vastgesteld. In deze verordening staan onder andere de weigeringsgronden tegen kapaanvragen. Deze weigeringsgronden zijn in bijlage 3 nader toegelicht, vooral op het punt van overlastbeoordeling. Aangezien dit geen bindende voorschriften zijn, maken ze geen onderdeel uit van de bomenverordening.. Aansluitend op de Bomenverordening West volgt een uitwerkingsbesluit ‘Beschermwaar- dige Houtopstanden’. Hierin zullen de procedures en criteria worden vastgesteld voor het opstellen van een beschermwaardige bomenlijst.

22 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West bbBomenrij langs de Haarlemmerweg

Groenstructuurplan 23 24 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 5 Parken, pleinen en plantsoenen

5.1 parken moeten veel meer bij ‘de stad’ Inleiding betrokken worden door het verwijderen van fysieke barrières. Ze moeten permanent aantrekkelijk worden gemaakt voor verschil- We hebben geconstateerd dat de parken in lende soorten mensen. Dat kan door het West enorm in trek zijn en de groei van het aanbieden van een variëteit aan voorzie- aantal potentiele parkbezoekers is nog niet ningen en gebruiksmogelijkheden. ten einde. De gebruiksdruk zal dus nog verder toenemen. Dat levert zo nu en dan Ontwikkelen overlast op. Vraag is of er in West of net Landschapspark de Bretten daarbuiten nog groengebieden zijn van enige De groene scheg ten noorden van de omvang die wèl nog ruimte kunnen bieden Haarlemmerweg tussen de Haarlemmerpoort aan (nieuwe) parkactiviteiten van Amsterdam- en Halfweg noemen we De Bretten. Er in en mers. Op kaart 6 staan de parken, pleinen en rondom de zone een enorm sociaal econo- plantsoenen die deel uitmaken van de misch potentieel dat versterkt kan worden. groenstructuur van West. Met een icoon is aangegeven waar tot 2025 ingrepen nodig Acties: zijn om de kwaliteit te verbeteren. De stadsdelen West en Nieuw West ontsluiten – onder de projectnaam In de volgende paragrafen is onderscheid “Landschapspark De Bretten” – dit gemaakt in parken en pleinen met een gebied voor een groter publiek. We stedelijk belang en parken en pleinen met verbeteren de kwaliteit van het groen en een stadsdeel belang. Als er geen icoon is realiseren meer faciliteiten voor cultuur, geplaatst, is er tot 2025 geen bijzondere sport en ontspanning. actie voorzien anders dan beheer. Een Ook worden de strategische samenwer- symbool ‘verbeteren’ betekent dat er kingsverbanden geoptimaliseerd en het beperkt wordt ingegrepen: wellicht wat beheer beter afgestemd. ander groen, wat meer recreatief gebruik of wat meer voorzieningen. Het symbool Frederik Hendrikplantsoen ‘ontwikkelen’ betekent dat er flink wordt Het Frederik Hendrikplantsoen ligt tussen ingegrepen: dus groen toevoegen, groen stadsdeel Centrum en West in een dicht openbaar maken, of groen herinrichten. bebouwd stedelijk gebied met weinig groenvoorzieningen. Desondanks wordt het plantsoen maar weinig gebruikt. 5.2 Het plantsoen maakt onderdeel uit van Stedelijk belang de belangrijke stedenbouwkundige Singelgrachtzone en in de visie op de Groen van stedelijk belang heeft een stads- Singelgracht kan het beschouwd worden als deel overstijgende functie. West heeft een ‘parel’. Het plantsoen wordt door omwo- aantal groenvoorzieningen met potentie om nenden gebruikt als speel-, ontmoetings- en de enorme druk op populaire stadsparken hondenuitlaatplek, maar heeft potentie om binnen of buiten het stadsdeel op te vangen. een betekenis te krijgen voor de stad. Op Het in stadsdeel Nieuw-West gelegen dit moment wordt de herinrichting van het Rembrandtpark ligt het meest voor de hand. park voorbereid. De raad heeft hiervoor in Maar ook het relatief ongebruikte Frederik 2012 kaders vastgesteld. De doorsnijding Hendrikplantsoen komt in aanmerking. Deze Groenstructuurplan 25 van het park door weg en traminfrastruc- in of aan het park zoals horeca, sport en tuur maakt het een complexe opgave. evenementen; aandacht voor routes in en naar het park; Rembrandtpark Het Rembrandtpark ligt weliswaar buiten de Acties: grenzen van het stadsdeel, maar is van groot samen met Nieuw-West werken aan de belang voor de bewoners van West en kan in ontwikkeling van het Rembrandtpark; betekenis zeker nog groeien. Het park heeft omwonenden activeren en ondernemers een mooi design, maar kan verbeterd betrekken; worden met relatief kleine ingrepen. In feite ingangen vanaf Orteliuskade en bestaat het Rembrandtpark uit een verzame- Postjeskade verbeteren. ling deelgebieden, die te veel op elkaar lijken. Het ontbreekt in het park aan diversi- Surinameplein teit in inrichting en voorzieningen. Bovendien Het Surinameplein is een grootstedelijk plein zijn de entrees naar het park onduidelijk. op de grens van stadsdeel West en Zuid. Het plein wordt voor het grootste deel inge- Het Rembrandtpark bestaat 40 jaar in 2013. nomen door verkeersfuncties. Het plein mist Een mooie aanleiding om het park samen de allure en het programma die overeen- met omwonenden en ondernemers een komen met de betekenis van één van de kwaliteitsimpuls te geven. belangrijke poorten van de stad. De inrichting van het plein is rommelig door vent- Speerpunten: wegen, parkeerplaatsen en loze ruimtes. Het meer afwisseling aanbrengen in de grasveld met daarin de tramlus mist de verschillende deelgebieden van het park; kwaliteit om een aantrekkelijke verblijfs- verbindingen verbeteren tussen de ruimte te vormen. Het Surinameplein is een verschillende deelgebieden; geschikte locatie voor het ontwikkelen van identiteit van het park versterken door een ondergrondse parkeervoorziening voor gebruik te maken van het vele water. de omliggende buurten. Dit zou het aantal Interactie met het water op diverse auto’s op straat kunnen verminderen en manieren mogelijk maken (waaronder ruimte voor verblijf in de buurten rondom het aanleg van een strandje); plein doen vergroten. Het aanpakken van het entrees vanuit West en NW West verbe- Surinameplein is een complexe en kostbare teren, duidelijke randen van het park opgave. maken; voorzieningen toevoegen en gebruik Acties: maken van publieksaantrekkende functies

__ Frederik Hendrikplantsoen: de doorsnijding van het park door weg en traminfrastruc- tuur maakt het een complexe opgave.

26 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West in overleg met de buurt verbeteren Ook de oversteekbaarheid over de Stadhou- van de gebruikswaarde van het groene derskade verdient aandacht. pleintje met de tramlus; verbeteren van de fietsveiligheid en de Acties: logica van routes; toevoegen van voorzieningen zoals op lange termijn aanpakken van het plein stoeltjes (wel hufterproof) en verbeteren samen met centrale stad en stadsdeel omgeving kiosken; Zuid. paden die beide parkdelen doorsnijden als onverhard pad laten opgaan in het Stenen Hoofd park; Het Stenen Hoofd is een bijzondere locatie zichtlijn naar Overtoom ‘openen’ door aan het IJ. Deze staat nu nog onder verwijderen struiken en naaldbomen; bevoegdheid van de centrale stad, maar oversteekbaarheid Stadhouderskade wordt binnenkort overgedragen aan stads- verbeteren. deel West. Het is een open plek in gebruik als evenemententerrein en strandje. De Noordkant Westerpark aanwezige muurplanten zijn zeer zeldzaam. De Noordkant van het Westerpark, de Overbraack, is een restant veenweidegebied Acties: met onder andere de Spaarndammerdijk behouden als groene en open plek voor (12e eeuw) een buurtboerderij en begraaf- evenementen; plaats St Barbara. Ook is er in het gebied een toegankelijker maken door verwijderen kleine manege. Dit gebied is de rustige hekken tegenhanger van het Westerpark en Wester- gasterrein, geschikt voor natuurbeleving, Verbeteren natuureducatie en wandelen. Het veeweide- Leidse Bosjes gebiedje grenzend aan de begraafplaats is De indrukwekkende bomen die in de Leidse van grote cultuurhistorische waarde. Bosjes staan behoren tot de oudste van Amsterdam. De Leidse Bosjes zijn eigenlijk Acties: twee losliggende parkjes. Ze liggen strate- de educatieve en wandelfunctie van het gisch op de route van het Leidseplein naar gebied verder versterken; het Vondelpark enerzijds en naar de de toegankelijkheid vanuit Overtoom anderzijds. Deze functie kan Spaarndammerbuurt verbeteren door worden versterkt door het verwijderen van bewegwijzing; een aantal struiken waardoor de zichtlijn naar met name de Overtoom wordt geopend.

`` Leidse Bosjes: route naar de Overtoom verbeteren.

Groenstructuurplan 27 herkenbaarheid van de Spaarndammerdijk 5.3 versterken, bijvoorbeeld door het verwijderen van begroeing op het talud; Stadsdeel belang gebied tussen Transformatorweg en Spaarndammerdijk openbaar maken en Groen van stadsdeel belang heeft in eerste een recreatieve invulling geven; instantie een functie voor buurtbewoners. de mogelijkheden van ruiterpaden onder- Deze vaak kleinere parkjes of plantsoenen zoeken in aansluiting op de Brettenzone kunnen nog ruimte bieden aan (nieuwe) en Tuinen van West. parkactiviteiten. Een aantal kunnen aan gebruikswaarde winnen en bijdragen aan een Hugo de Grootplein groenere uitstraling van de buurt. In elk van Stedelijke ruimte en rotonde met veel deze gevallen moet een Programma van horeca. Eisen worden opgesteld samen met de buurtbewoners. De allerkleinste parkjes Actie: (minder dan 2000m2) blijven hier buiten de groene vlakte in het midden van de beschouwing. Van deze pocketparkjes wordt rotonde meer allure geven. verondersteld dat ze vooral een functie hebben voor de bewoners in een straat (zie Volkstuinen Nut en Genoegen hiervoor hoofdstuk 8). en Sloterdijkermeer Deze parken zouden een meer vanzelfspre- Ontwikkelen kend onderdeel van de stad kunnen zijn als Spaarndammerplantsoen er meer een publieksfunctie aan wordt Klassiek ingericht plantsoen. Door de gegeven. Zonder voorbij te gaan aan de verkleuring van de buurt wordt het plantsoen typische karakteristiek van het volkstuinieren de afgelopen jaren door meer buurtbewo- is het wenselijk om het recreatieve medege- ners gebruikt. Het plantsoen is een rustpunt bruik te vergoten. in de buurt. Het aanbod van voorzieningen is echter beperkt. Het is er vrij donker en de Acties: hekken nodigen niet uit om van grasveld het verbreden van het aanbod van gebruik te maken. functies, voorzieningen en activiteiten voor specifieke doelgroepen; Acties: het opnemen van de volkstuinen in randen van het plantsoen open maken openbare wandelen fietsroutes; (aantal bosjes + bomen verwijderen); de betekenis van dit gebied voor de in overleg met de buurtbewoners beperkt stad op langere termijn in het kader voorzieningen toevoegen. van de Haven stad ontwikkeling nader onderzoeken. JJ Cremerplein Het Cremerplein is een mooi gevormd maar Sportparken en begraafplaatsen rommelig en stenig plein in een buurt met Op kaart 1 staan de sportparken en begraaf- relatief weinig groen. De bebouwing op het plaatsen afgebeeld die deel uitmaken van de plein is niet aantrekkelijk. De voorbereiding hoofdgroenstructuur. Vergelijkbaar met de van de herinrichting van het plein is gestart. volkstuinen is het wenselijk ook de sport- Uitvoering 2013. parken en begraafplaatsen (nog) meer een publieksfunctie te geven. Acties: uitvoering volgens planning. Acties: het verbreden van het aanbod van Karel Doormanplein functies, voorzieningen en activiteiten Dit is een schoolplein wat binnenkort opge- voor specifieke doelgroepen; knapt gaat worden. Het is nu zeer stenig en het opnemen van de sportparken en kan veel groener. Het plein heeft meer nodig begraafplaatsen in openbare wandelen dan een opknapbeurt. fietsroutes. Actie: groen en voorzieningen toevoegen. 28 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Zuidpunt Witteneiland Spaarndammerplantsoen en het Mooi gelegen openbare ruimte op de Zaandammerplein. kruising van de Kostverlorenvaart en de Kattensloot. De stenige ruimte wordt Actie: voornamelijk door omwonenden gebruikt. functie en waarde van het plantsoen Op het moment dat de regionale fietsroute nader onderzoeken. langs de Kostverlorenvaart wordt gereali- seerd, ontstaat hier een kans om de Ten Kateplein gebruikswaarde van de plek te laten Staat in de planning om te worden toenemen. aangepakt. Er wordt groen toegevoegd in de vorm van groenbakken. Actie: groen en voorzieningen toevoegen. Actie: uitvoering volgens planning. Willem de Zwijgerplantsoen (Bolwerk) Het Bolwerk is een kale, halfverharde vlakte Barentszplein naast het westelijk marktkanaal met weinig Het Barentszplein is een rommelig en stenig gebruikswaarde. Het ten noorden gelegen plein. Het heeft een aantal mooie bomen en speelterrein functioneert goed. De gebruiks- de plek aan het IJ is aantrekkelijk. De waarde kan worden versterkt door bijvoor- naastliggende drukke weg is een beper- beeld meer samenhang aan te brengen met kende factor. Herinrichting is in voorberei- het aangrenzende speelterrein. ding. Uitvoering 2013.

Actie: Actie: functie en waarde van het plantsoen uitvoering volgens planning. nader onderzoeken. Transformatiegebieden (Hallen, Domela Nieuwenhuisplantsoen Houthavens, Kolenkit) Dit plantsoen vormt de entree vanuit het Uitgangspunt voor deze projecten is een zuiden naar de Spaarndammerbuurt. Het groene inrichting binnen de ruimtelijke wordt weinig gebruikt, enkel door direct mogelijkheden. omwonenden als zit/speelplek. In de omgeving is veel en waardevol groen aanwezig, waaronder het Westerpark, het

`` Het Kwakersplein zou groener ingericht moeten worden

Groenstructuurplan 29 Verbeteren Bilderdijkpark Columbusplein Voormalige begraafplaats met mooie Het Columbusplein is een groot en open volwassen bomen, gelegen aan de drukke plein met overwegend verharding. De Bilderdijkstraat. De gebruikswaarde van het noordkant van het plein met speel- park is vrij laag. Het wordt gebruikt door voorzieningen functioneert goed. De buurtbewoners, daklozen en de aanliggende verblijfskwaliteit van de zuidzijde kan beter school en kinderopvang. Het voormalige worden afgestemd op het gebruik. lijkenhuisje krijgt een horecabestemming.

Acties: Acties: verbeteren van de zuidkant van het plein. park opener en uitnodigender maken in de richting van de Bilderdijkstraat; Da Costaplein zodra de tijdelijke lokalen van de school Mooi, maar wat rommelig pleintje met grote verdwijnen kan het park op die plek een bomen. opknapbeurt krijgen.

Actie: Nicolaes Beetsplantsoen plein overzichtelijker maken; Beperkte gebruikswaarde horecavoorziening toevoegen. Actie: Kwakersplein in overleg met bewoners zoeken naar Stenig en kaal plein in een gebied met diverser gebruik; relatief weinig groen. zo mogelijk in beheer geven bij bewoners. Actie: groener inrichten; Zonnehoek terrasfunctie uitbreiden. Een volkstuinencomplex voor de buurt en verder. Het wandelpad is openbaar, maar het Pieter van der Doesplein gebied kan meer betekenis krijgen voor de Gelegen tussen de drukke stadsstraten buurt, waaronder de nieuwe bewoners van Jan van Galenstraat en Jan Evertsen- de Houthavens. straat. Dit plein kent een geschiedenis van overlast door hangjongeren. Door Acties: verplaatsing van het speeltuintje ontstaan het verbreden van het aanbod van mogelijkheden voor een aantrekkelijke functies, voorzieningen en activiteiten en groenere inrichting van het plein. voor specifieke doelgroepen; het opnemen van de volkstuinen in Actie: openbare wandelen fietsroutes. samen met de buurt veiliger, groener en aantrekkelijker maken. Geuzenkade De Geuzenkade is één van de verborgen Bellamyplein pareltjes in stadsdeel West. De kade heeft Gelegen in een gebied met relatief weinig met name betekenis als groene route langs groen vormt het Bellamyplein met het het water. De route wordt nu vooral door kinderbadje een unieke ontmoetingsplek. buurtbewoners gebruikt. Het vervult daarmee in potentie een buurto- verstijgende functie. Het pleintje grenst aan Actie: het projectgebied de Hallen, dat de route verduidelijken bij Jan Evertsenstraat komende jaren wordt ontwikkeld. en de Wiegbrug (bewegwijzering).

Actie: Groenstrook langs Admiralengracht open karakter plein herstellen (heggen en Is nu vooral een hondenuitlaatstrook, maar in hekken weg) potentie ook een recreatieve route van belang. Er is recentelijk een visie voor vastgesteld. 30 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Actie: kaders worden gesteld voor actieve handha- uitvoeren acties uit vastgestelde visie; ving. Om vertraging van de geplande ontwik- eventueel in beheer geven bij bewoners. keling te voorkomen moeten er afspreken worden vastgelegd over de datum waarop de tijdelijk invulling komt te vervallen.

5.4 De rol van het stadsdeel is vooral facili- Tijdelijk groen terend richting bewoners die met serieus uitgewerkte initiatieven komen. Deze De stad is continue in ontwikkeling en faciliterende rol zou kunnen bestaan uit er zijn dus altijd bouwterreinen die voor het beschikbaar stellen en eventueel korte of langere tijd braak liggen. Zo is in gebruiksklaar maken van de grond, wellicht afwachting van verdere planvorming voor het beschikbaar stellen van gereedschap of het Hallen terrein een grasmat uitgerold en andere middelen en het met elkaar in contact zijn moestuinbakken geplaatst. Het terrein brengen van organisaties die actief zijn op kent op zonnige dagen een zeer divers dit vlak. Ook woningbouwcorporaties en gebruik (voetballen, tuinieren, zonnen, andere organisaties kunnen bijdragen aan etc.). Het is daarmee een mooi voorbeeld realisering en beheer van tijdelijk groen. van een succesvolle invulling van een braakliggend terrein. Met de creatieve Van de volgende gebieden is bekend dat ze inbreng van enthousiaste buurtbewoners tijdelijk braak liggen: zijn er veel mogelijkheden voor tijdelijke groene bestemmingen. Dergelijke terreinen Jan van Schaffelaerplantsoen kunnen ook gebruikt worden om struiken Gebieden in de Kolenkitbuurt en bomen die elders moeten wijken voor Terrein grenzend aan Brediusbad nieuwbouw (tijdelijk) een plek te geven. Hallenterrein

Afhankelijk van de gewenst functie moet de geschiktheid van elk terrein dat in aanmerking komt voor tijdelijk groen wel eerst onderzocht worden op bijvoorbeeld veront- reiniging. Ook moeten er vooraf duidelijke

`` De Hallen: een mooi voorbeeld van een succesvolle invulling van een braakliggend terrein.

Groenstructuurplan 31 32 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 6 Recreatieve routes

6.1 waar mogelijk groene begeleiding in de Inleiding vorm van bomen of andere beplanting; recreatieve voorzieningen, zoals banken op regelmatige afstanden langs de route; Het groen in West neemt in gebruikswaarde verkeersveilige kruispunten daar waar de toe als het onderling met elkaar wordt route een drukke verkeersweg kruist; verbonden via aantrekkelijke groene fiets- of een gedegen analyse van alle benodigde wandelroutes. In kaart 7 wordt onderscheid ingrepen en bijbehorende kosten is gemaakt in fietsroutes met een stedelijke/ nodig. regionale functie en de kortere recreatieve routes met een functie op buurtniveau. De afzonderlijke routes kunnen enorm aan betekenis winnen als tegelijk met het 6.2 opheffen van een aantal knelpunten op de Regionale fietsroutes routes, een aantal pleinen of parkjes onderweg wordt opgeknapt. Een aantal van De doorgaande regionale fietsroutes deze routes van stedelijk belang zijn ook vervullen een functie in het zo rechtstreeks opgenomen in de structuurvisie en in het mogelijk ontsluiten van de grote stadsparken hoofdnet fiets. Samenwerking met aangen- zoals het Westerpark, Vondelpark, zende stadsdelen en de centrale stad ligt hier Rembrandtpark en Sloterplas en verder weg voor de hand. gelegen landschappen als de Brettenzone, Tuinen van West, Nieuwe Meer en Amster- Voor alle routes geldt: damse Bos. Vier routes doorkruisen stads- zorg voor een herkenbare, logische en zo deel West. Op twee routes zijn bijzondere rechstreeks mogelijke route. Afstemming ingrepen nodig: de Kostverlorenvaartroute met aangrenzende stadsdelen van en de route van het centrum via het Food- belang; center naar Nieuw West. zorg voor een goede bewegwijzering;

`` Eén van de verbeterpunten op de Kostverlorenvaartroute

Groenstructuurplan 33 Kostverlorenvaartroute 6.3 De Kostverlorenvaartroute is voor de stad als geheel bijzonder kansrijk. De route Recreatieve routes met loopt dwars door stadsdeel West en kan een functie voor de buurt veel inwoners bedienen als rechtstreekse verbinding richting het IJ of in andere Vooral voor buurten met relatief weinig richting naar het Amsterdamse Bos. Op groen is het belangrijk om het aanwezige de lange termijn is het wenselijk om aan groen zo goed mogelijk te ontsluiten via beide kanten van de Kostverlorenvaart een aantrekkelijke routes. De kortere recreatieve fietsroute te realiseren. In de termijn van routes voor wandelaars en soms ook fietsers dit groenstructuurplan (2025) moet het zijn van groot belang om de grotere groen- streven zijn om de route aan de oostkant structuren of pleinen te bereiken of gewoon te realiseren. Het ligt voor de hand om dit een ommetje te maken. De routes nemen fasegewijs te doen, waarbij in een tussenfase aan waarde toe als er onderweg iets te zien beide kanten van de Kostverlorenvaart is of te beleven valt. Dat kan door het deel kunnen uitmaken van de route. De vergroenen van routes door aanplant van belangrijkste investeringen in de route zijn: bomen of andere groenelementen of door een brug tussen de Jacob Catskade en de het toevoegen van voorzieningen zoals Eerste Kostverlorenkade; bankjes, speel-/sporttoestellen of een een brug tussen de Van horecagelegenheid. Reigensbergenstraat en de Tweede Kostverlorenkade of over de Bijzonder kansrijk is de zuid noord gerichte Bilderdijkkade; route vanaf de Kostverlorenvaart langs de een fietspad langs de kade op het terrein Admiralengracht naar het Erasmuspark, langs van de Zimmerhoeve; het opgeknapte Wachterliedplantsoen en het een brug die de verbinding maakt tussen in uitvoering zijnde Hertspieghelplein naar de Tweede Kostverlorenkade en de Derde het dorp Sloterdijk. Deze directe route is het Kostverlorenkade; meest kansrijk als fietsverbinding. Daartoe zal het toevoegen van groen/bomen. het wandelpad aan de oostkant van het Erasmuspark moeten worden ingericht als Oostwestroute via Foodcenter fietspad. De parallelle route door de Merca- In potentie een rechtstreekse verbinding van torbuurt en Vespuccistraat naar het Erasmus- de binnenstad naar de Sloterplas en verder. park is vooral interessant als wandelroute. De route knoopt een aantal recreatieve plekken aan elkaar, zoals het Frederik Hendrikplantsoen, de Markthal op het Foodcenter, de Rijpgracht, het Erasmuspark, het Wachterliedplantsoen en de Sloterplas. De ontwikkeling van deze route hangt samen met de planning van het Foodcenter. De belangrijkste investeringen in deze route zijn: een brug over het Oostelijk Marktkanaal; een brug over het Westelijk Marktkanaal; voetgangersbruggetje Erasmuspark geschikt maken voor fietsers; fietspad langs Noordzijde Erasmuspark en verder langs de Erasmusgracht; het toevoegen van groen/bomen.

34 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 7 Ecologie

7.1 Kaart 8 (op de volgende pagina) toont de Inleiding voor West belangrijke ecologische structuren en verbeterpunten. Vier ecologische structuren zijn voor het stadsdeel van belang. In de Structuurvisie (2011) is een kaart opgenomen van de ecologische structuur van De verbinding langs de Amsterdam. Hieruit blijkt dat binnen stads- Haarlemmertrekvaart richting Lange deel West één belangrijke ecologische route Bretten, dit is een natte verbinding loopt. Dit betreft de groene verbinding van zonder obstakels, in de oeververbin- het Westerpark met de Brettenzone. Buiten ding bevinden zich ter hoogte van de deze route is ecologie binnen het stadsdeel bruggen wel verbeterpunten voor kleine vooral een kwestie van kansen grijpen op zoogdieren. kleine schaal. Dit betreft dan de sortiments- De verbinding via de spoorbaan naar keuze van parken en plantsoenen (inheemse de Lange Bretten en het westelijk deel plantensoorten trekken en voeden dieren) en van Westpoort, over talud en spoorbaan een natuurvriendelijk beheer, waar dat kunnen kleine zoogdieren, zoals muizen- gewenst is. soorten en wezels zich verplaatsen. De taluds met sloot van de westelijke Maar ook stedelijk gebied heeft natuur- spoor- en metrolijn vormen met de waarden. Sommige soorten varen juist wel bij spoorbaan zelf een goede verbinding. een stedelijke omgeving. Voor Amsterdam is Een aantal oost-westverbindingen, een doelsoortenlijst opgesteld. Hier staan zoals die via het Erasmuspark en de naast zeldzame en streng beschermde Erasmusgracht, de noordkant van het soorten ook soorten die voor hun leefomge- Rembrandtpark richting Sloterplas en ving juist van een stedelijke biotoop afhanke- vanaf Surinameplein naar het westen. lijk zijn. Vanuit hier zouden grondgebonden dieren als muizen, egels en kleine roofdieren verder 7.2 het stadsdeel kunnen intrekken. De mogelijk- Ecologische structuren heden om te overleven zijn echter zeer beperkt. In het stadsdeel zijn vrijwel alleen Voor wat betreft ecologie in stadsdeel West gesloten bouwblokken te vinden. Alleen de kan er een tweedeling gemaakt worden. De stedenbouwkundige opzet van de Kolenkit- verbindingen ten Noorden van de Haarlem- buurt in het noordwestelijke deel zijn flats in mertrekvaart zijn aangetakt op het buitenge- strokenbouw en zijn er dekkingsmogelijk- bied. Soorten kunnen via de Brettenscheg en heden voor dieren in de openbare ruimte. spoorbanen volkstuinenparken Nut en Genoegen en Sloterdijkermeer, Sloterdijker- park en Westerpark bereiken. Het gedeelte 7.3 ten Zuiden van de Haarlemmertrekvaart is Inrichting en beheer minder goed bereikbaar voor grondge- openbare ruimte bonden soorten. Het maken van verbindingen voor grondgebonden soorten heeft hier dan ook beperkt zin. Voor libellen, of als Door middel van een op de eisen van vogels jachtgebied voor vleermuizen kan het wel en vleermuizen afgestemde beplanting en zinvol zijn om bijvoorbeeld natuurvriendelijke beheer kan ook de ecologische kwaliteit van oevers aan te leggen. stedelijk gebied worden verbeterd. Zo is een goed foerageergebied voor vleermuizen in stedelijk gebied de grootste beperkende Groenstructuurplan 35 36 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West factor, meer nog dan het aanbod van Verbindingsroutes geschikte verblijfplaatsen. Een kwalitatief Door te streven naar aaneengesloten goed foerageergebied voor vleermuizen en beplanting van bomen, die verschillende insectenetende vogels bestaat uit een groengebieden verbinden, worden verschil- jaarrond aanbod van insecten, ongewer- lende foerageergebieden aan elkaar gekop- velden en slakachtigen. Aanplant van besdra- peld en worden verblijfsgebieden verbonden gende struiken maakt het gebied aantrek- met foerageergebieden. kelijker voor bessenetende vogels. Nestkasten Insecten Met het ophangen van nestkastjes in parken Het advies is om inheemse beplanting toe te voor bosuil, mezen, boomkruiper, boom- passen. Deze is aantrekkelijker voor insecten klever, spechten, vliegenvangers kan de dan beplanting met exotische soorten. broedgelegenheid worden gestimuleerd. Inheems groen vormt een eigen ecosysteem, met veel soorten insecten op stam, blad en Met het ophangen van vleermuiskasten aan vruchten. Zo is er meer voedsel voor kleine bomen en huizen in de nabijheid van water- zoogdieren, vleermuizen, amfibieën en gangen worden verblijfsmogelijkheden voor vogels en ontstaat er een robuuster deze soort verbeterd. ecosysteem. Stimuleren bewoners De lijst met mogelijke soorten is lang. Bewoners in het stadsdeel kunnen door het Geschikte soorten zijn in ieder geval (niet stadsdeel gemotiveerd worden om zelf uitputtend): de (zomer/winter)eik, wilg, maatregelen te treffen om de ecologie in populier, berk, iep, esdoorn, spaanse aak of eigen omgeving te bevorderen. Het stads- veldesdoorn. Ook kan gedacht worden aan deel kan stimuleren door middelen beschik- fruitbomen: wilde appel, of oude Hollandse baar te stellen. appel- en perenrassen. Ook de grove den is aantrekkelijk voor insecten. Voor meer Denk hierbij aan: informatie over geschikte boom- en struik- soorten voor insecten wordt verwezen naar nestkasten voor vogels (huismussen, www.bijenhelpdesk.nl. mezen, winterkoning); nestkasten voor holenbroeders http:// Vleermuizen www.noord.amsterdam.nl/9993/ Vleermuizen zijn afhankelijk van een Holenbroeders; goed voedselaanbod in het hele seizoen. kasten voor vleermuizen; Daarvoor is een afwisseling van biotopen het laten begroeien van kale muren nodig: geschikt water met rietkragen, hoge en schuttingen met bijvoorbeeld wilde bomen, struiken en kruiden met zomen. wingerd, leifruit of klimop; De beste foerageermogelijkheden voor beperken van verharding in de tuin. vleermuizen liggen langs watergangen. Door de aanleg van natuurvriendelijke oevers ontstaat er een oeverbegroeiing, bijvoorbeeld met riet. In de luwte van de rietkraag kunnen veel insecten voorkomen. Natuurvriendelijke oevers verhogen het voedselaanbod in voor- en najaar.

Beheer Ook door beheer kan de ecologische kwaliteit van het stedelijk gebied worden verbeterd. Een optie is om langs bos- en struikbeplanting een paar meter gras te laten staan. Door deze strook gras vervolgens minder intensief te maaien (2x per jaar) zal er een kruidenvegetatie ontstaan. Groenstructuurplan 37 38 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 8 Groen in de straat

8.1 het omvormen van verharding naar Inleiding groen (postzegelparken); inrichtingsniveau verbeteren en gebruikswaarde vergroten van het bestaande Uit de enquête onder bewoners naar het groen; groen in stadsdeel West is gebleken dat het pleinen die in (groenarme) wijken dé kleinschalige groen in de buurt van de ontmoetingsplek bij uitstek vormen groen woning bijzondere aandacht behoeft. aankleden; Hoewel kleinschalig groen geen onderdeel is van een groenstructuurplan geven we hier Verbetering van de volgende plekken in toch een aantal aanbevelingen op buurt groenarme buurten kan bijdragen aan het niveau. Op de hiernaast afgebeelde kaart is groene karakter van de buurt: te zien welke buurten relatief groenarm zijn. Barentszstraat Dat betekent dat er relatief weinig groen in Westzaanstraat de straat aanwezig is. Ook is in kaart 9 Van Hogendorpstraat afgebeeld welke plekken (groen <2.000m2) in Vespucciplein West tot 2025 in aanmerking kunnen komen Chassékerk om te worden aangepakt in de vorm van Nickeryplein postzegelparkjes. Van Renselaerplein Piri Reisplein Van Brakelstraat 8.2 Bellamystraat/Kostverlorenkade Welke buurten? De Liefde Bestevaerstraat Het verbeteren en uitbreiden van groen in de Casper Flickhof straat moet altijd in overleg met de buurtbewoners gebeuren. Veel vaker dan nu gebeurt Groenrijke buurten kan daarbij lokaal initiatief aangeboord In buurten met voldoende, maar eenvormig worden. Geef bewoners en ondernemers de of kwalitatief laagwaardig groen (overige kans om zelf voor een groene aankleding van buurten in kaart 9) ligt een andere inzet voor hun straat te zorgen. De inspanningen van de hand: het stadsdeel richten zich daarbij vooral op meer variatie aan groen, dus meer het faciliteren van deze initiatieven. Te planten in plaats van gazon. denken valt aan initiatieven voor geveltuin- meer accenten met vaste planten/bloem- tjes, boomrondjes of gevelgroen. Belangrijk rijke heesters; is hierbij de informatievoorziening van het hogere beheerinspanning onkruidbestrij- stadsdeel. Dit kan in de vorm van een aparte ding en groenonderhoud; website met basisinformatie en contactper- verhogen contrast tussen ecologisch sonen van het stadsdeel. groen en cultuurlijk groen; bij het ervaren van sociaal onveilig groen Groenarme buurten meer sociaal beheer of groen omvormen. In groenarme buurten (zie kaart 9) richt de inzet van het stadsdeel zich op: Voorgesteld wordt om de volgende groene meer bomen/groen (vaak ten koste van plekken aan te pakken: parkeerplaatsen op straat); Van Gentplein meer geveltuinen/zelfbeheer; Hertspieghelplein meer gemeenschappelijk binnentuinge- Groenvakken Bos en Lommer bruik (en gebruiksfuncties daarbinnen); Groenstructuurplan 39 Winkelstraten Het stadsdeel zou ondernemers zélf meer mogelijkheden kunnen bieden om een groene aankleding (bijvoorbeeld met behulp van bloembakken) van hun winkelstraat te organiseren.

Ambitie Gezien het aantal mogelijkheden om het buurten straatgroen te verbeteren, moet er geprioriteerd worden. Het voorstel is om in de huidige bestuurspe- riode 2012-2014 minimaal 5 plekken in de groenarme buurten te verbeteren, waarbij we inzetten op het toevoegen van groen en voorzieningen. Een aantal plekken zitten al in de planning of worden door de afdeling Wijken en de beleid- en uitvoeringsafdeling gezien de mogelijkheden op korte termijn met voorrang voorgesteld. Het gaat om de volgende plekken: reeds ingezet: Vespucciplein, Van Renselaerplein, Van Brakelstraat (financiering rond), Piri Reisplein (extra investering geraamd op € 200.000); nieuwe initiatieven: Jan Hanzestraat/Kostverlorenkade (€ 50.000), Vierheemkinderenstraat (€ 30.000).

Voor de perioden 2015-2018 en 2019-2025 zou de ambitie moeten zijn om nog 10 andere plekken te verbeteren. De prioriteitskeuze voor de komende periode moet worden bepaald in overleg met de buurten bbMooi voorbeeld evenals de inrichting. van groen in de straat (Eerste Keucheniusstraat)

40 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Hoofdstuk 9 Acties

Op de volgende pagina’s staat de actielijst met wenselijke investeringen in de hoofdbomenstructuur, parken, pleinen en plantsoenen, routes, ecologie en groen in de straat. Voor de periode totaal 2012-2014 wordt een extra budget geraamd voor investeringen in meer groenkwaliteit van in totaal € 650.000. Het voorstel is om de 1e prioriteit te leggen bij de investeringen in groen op straat (€ 280.000), 2e prioriteit bij de investeringen in buurtpleinen (€ 150.000), 3e prioriteit bij investeringen in de recreatieve routes (€ 160.000) en 4e prioriteit bij de investeringen in ecologische routes (€ 60.000).

Groenstructuurplan 41 Actielijst Bomen Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Hoofdbomenstructuur zie bijlage 2 zie bijlage 2 zie bijlage 2 zie bijlage 2 Parken, pleinen en plantsoenen stedelijk niveau Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Frederik Hendrikplantsoen 2012-2014 ja ja park aanpakken in combi met garage, landschapsarchitect plan voor laten maken Leidse Bosjes 2012-2014 nee nee routing richting Vondelpark en Overtoom verbeteren Volkstuinen Nut en Genoegen/Sloterdijkermeer 2012-2014 ja ja meer openbaar maken, opnemen in wandelroutes Stenen Hoofd 2012-2014 ja financiering OGA openbaarder maken, evenementen, strandje Hugo de Grootplein 2012-2014 nee nee (€ 50.000) inrichting met meer allure Rembrandtpark 2012-2014 / 2018 ander stadsdeel ander stadsdeel bevoegdheid Nw West, routes, entrees, afwisseling, toevoegen voorzieningen Noordkant Westerpark 2015-2018 nee nee verbindingen verbeteren, recreatieve voorzieningen toevoegen, ruiterpaden Surinameplein 2019-2025 nee nee verbeteren verblijfsruimte, verkeersafwikkeling in combi met ondergrondse garage Parken, pleinen en plantsoenen stadsdeel niveau (>2000m2) Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting JJ Cremerplein 2012-2014 ja ja stenig plein, groener maken Ten Kateplein 2012-2014 ja ja acties uitvoeren volgens planning Karel Doormanplein 2012-2014 ja ja potentie om groener te maken Zuidpunt Witteneiland 2012-2014 ja ja (budget Kindlint) opknappen met Kostverlorenvaart route Da Costaplein 2012-2014 ja nee (€ 50.000) meer geheel van maken Bilderdijkpark 2012-2014 nee nee (€ 50.000) openen naar Bilderdijkstraat Ten Kateplein 2012-2014 ja ja acties uitvoeren volgens planning Pieter van der Doesplein 2012-2014 ja ja toevoegen groen en voorzieningen, bewonersinitiatief faciliteren Zonnehoek 2014-2018 nee nee openstellen voor meer gebruik door buurt Groenstrook langs Admiralengracht 2015-2018 ja ja acties visie uitvoeren Columbusplein 2015-2018 nee nee besloten ruimtes maken, zuidkant groener, goed ontwerp laten maken Willem de Zwijgerplantsoen (Bolwerk) 2015-2018 nee nee mogelijkheden onderzoeken, kwalitatief beter parkje maken Domela Nieuwenhuisplantsoen 2015-2018 nee nee weinig gebruikt, betekenis onderzoeken Kwakersplein 2015-2018 nee nee groener maken Bellamyplein 2015-2018 nee nee open karakter plein herstellen Spaarndammerplantsoen 2015-2018 nee nee randen opener maken, meer daglichttoetreding, evt voorzieningen toevoegen Nicolaes Beetsplantsoen 2015-2018 nee nee gebruikswaarde verhogen Geuzenkade 2019-2025 nee nee kleine ingrepen, route verbeteren Masterdam pm pm pm afhankelijk van vervolg planvorming Recreatieve routes Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Kostverlorenvaart route 2012-2014 nee nee (raming € 160.000) fietspad langs kade op terrein Zimmerhoeve, er zal gezocht worden naar medefinanciering door andere partijen (buur-stadsdelen, centrale stad, provincie, ANWB, etc) Recreatieve fietsroute Admiralengracht 2012-2014 nee nee onderzoek fietsverbinding oostzijde Erasmuspark naar Wachterliedplantsoen Kostverlorenvaart route 2015-2018 nee nee (raming € 2,3 milj) brug tussen 2e Kostverlorenkade en 3e Kostverlorenkade Foodcenter route 2015-2018 project foodcenter fietspad langs noordzijde Erasmuspark Foodcenter route 2015-2018 project foodcenter twee bruggen over Marktkanaal + aanleg fietspad over Foodcenter Nassauplein 2015-2018 nee nee verbeteren fietsroutes op dit belangrijke knooppunt van routes Kostverlorenvaart route 2019-2025 nee nee brug tussen de Jacob Catskade en de 1e Kostverlorenkade Kostverlorenvaart route 2019-2025 nee nee brug tussen Van Reigensbergerstraat en 2e Kostverlorenkade of over Bilderdijkkade Ecologie Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Brug over de Haarlemmervaart, ter hoogte van de Molenwerf 2012-2014 nee nee (€ 5-10.000) brug voorzien van faunarichels Bos en Lommerweg brug Haarlemmertrekvaart 2012-2014 nee nee (€ 5-15.000) brug voorzien van een faunarichel Sloterdijkerweg ter hoogte van Volkstuinen 2012-2014 nee nee (€ 20-50.000) de Sloterdijkerweg voorzien van een faunapassage Teleport brug Kimpoweg 2012-2014 ander stadsdeel ander stadsdeel beide oevers voorzien van faunarichels Erasmuspark 2014-2018 nee nee (€ 200.000) ecologische inrichting oevers Erasmuspark Cornelis Lelylaan 2014-2018 nee (€ 20-50.000) beide oevers voorzien van faunarichels Groen in de straat Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Groene plekken 2012-2014 ja deels, extra investering Vespucciplein, Van Renselaerplein, Van Brakelstraat, Piri Reisplein, Jan Hanzestraat/Kostverloren- nodig (€ 280.000) kade, Vierheemkinderenstraat Groene plekken 2015-2018 nee nee verbeteren tenminste 5 groene plekken, toevoegen groen en voorzieningen Groene plekken 2019-2025 nee nee verbeteren tenminste 5 groene plekken, toevoegen groen en voorzieningen 42 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Actielijst Bomen Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Hoofdbomenstructuur zie bijlage 2 zie bijlage 2 zie bijlage 2 zie bijlage 2 Parken, pleinen en plantsoenen stedelijk niveau Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Frederik Hendrikplantsoen 2012-2014 ja ja park aanpakken in combi met garage, landschapsarchitect plan voor laten maken Leidse Bosjes 2012-2014 nee nee routing richting Vondelpark en Overtoom verbeteren Volkstuinen Nut en Genoegen/Sloterdijkermeer 2012-2014 ja ja meer openbaar maken, opnemen in wandelroutes Stenen Hoofd 2012-2014 ja financiering OGA openbaarder maken, evenementen, strandje Hugo de Grootplein 2012-2014 nee nee (€ 50.000) inrichting met meer allure Rembrandtpark 2012-2014 / 2018 ander stadsdeel ander stadsdeel bevoegdheid Nw West, routes, entrees, afwisseling, toevoegen voorzieningen Noordkant Westerpark 2015-2018 nee nee verbindingen verbeteren, recreatieve voorzieningen toevoegen, ruiterpaden Surinameplein 2019-2025 nee nee verbeteren verblijfsruimte, verkeersafwikkeling in combi met ondergrondse garage Parken, pleinen en plantsoenen stadsdeel niveau (>2000m2) Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting JJ Cremerplein 2012-2014 ja ja stenig plein, groener maken Ten Kateplein 2012-2014 ja ja acties uitvoeren volgens planning Karel Doormanplein 2012-2014 ja ja potentie om groener te maken Zuidpunt Witteneiland 2012-2014 ja ja (budget Kindlint) opknappen met Kostverlorenvaart route Da Costaplein 2012-2014 ja nee (€ 50.000) meer geheel van maken Bilderdijkpark 2012-2014 nee nee (€ 50.000) openen naar Bilderdijkstraat Ten Kateplein 2012-2014 ja ja acties uitvoeren volgens planning Pieter van der Doesplein 2012-2014 ja ja toevoegen groen en voorzieningen, bewonersinitiatief faciliteren Zonnehoek 2014-2018 nee nee openstellen voor meer gebruik door buurt Groenstrook langs Admiralengracht 2015-2018 ja ja acties visie uitvoeren Columbusplein 2015-2018 nee nee besloten ruimtes maken, zuidkant groener, goed ontwerp laten maken Willem de Zwijgerplantsoen (Bolwerk) 2015-2018 nee nee mogelijkheden onderzoeken, kwalitatief beter parkje maken Domela Nieuwenhuisplantsoen 2015-2018 nee nee weinig gebruikt, betekenis onderzoeken Kwakersplein 2015-2018 nee nee groener maken Bellamyplein 2015-2018 nee nee open karakter plein herstellen Spaarndammerplantsoen 2015-2018 nee nee randen opener maken, meer daglichttoetreding, evt voorzieningen toevoegen Nicolaes Beetsplantsoen 2015-2018 nee nee gebruikswaarde verhogen Geuzenkade 2019-2025 nee nee kleine ingrepen, route verbeteren Masterdam pm pm pm afhankelijk van vervolg planvorming Recreatieve routes Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Kostverlorenvaart route 2012-2014 nee nee (raming € 160.000) fietspad langs kade op terrein Zimmerhoeve, er zal gezocht worden naar medefinanciering door andere partijen (buur-stadsdelen, centrale stad, provincie, ANWB, etc) Recreatieve fietsroute Admiralengracht 2012-2014 nee nee onderzoek fietsverbinding oostzijde Erasmuspark naar Wachterliedplantsoen Kostverlorenvaart route 2015-2018 nee nee (raming € 2,3 milj) brug tussen 2e Kostverlorenkade en 3e Kostverlorenkade Foodcenter route 2015-2018 project foodcenter fietspad langs noordzijde Erasmuspark Foodcenter route 2015-2018 project foodcenter twee bruggen over Marktkanaal + aanleg fietspad over Foodcenter Nassauplein 2015-2018 nee nee verbeteren fietsroutes op dit belangrijke knooppunt van routes Kostverlorenvaart route 2019-2025 nee nee brug tussen de Jacob Catskade en de 1e Kostverlorenkade Kostverlorenvaart route 2019-2025 nee nee brug tussen Van Reigensbergerstraat en 2e Kostverlorenkade of over Bilderdijkkade Ecologie Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Brug over de Haarlemmervaart, ter hoogte van de Molenwerf 2012-2014 nee nee (€ 5-10.000) brug voorzien van faunarichels Bos en Lommerweg brug Haarlemmertrekvaart 2012-2014 nee nee (€ 5-15.000) brug voorzien van een faunarichel Sloterdijkerweg ter hoogte van Volkstuinen 2012-2014 nee nee (€ 20-50.000) de Sloterdijkerweg voorzien van een faunapassage Teleport brug Kimpoweg 2012-2014 ander stadsdeel ander stadsdeel beide oevers voorzien van faunarichels Erasmuspark 2014-2018 nee nee (€ 200.000) ecologische inrichting oevers Erasmuspark Cornelis Lelylaan 2014-2018 nee (€ 20-50.000) beide oevers voorzien van faunarichels Groen in de straat Periode Bestaand project Dekking groenvoorstel Toelichting Groene plekken 2012-2014 ja deels, extra investering Vespucciplein, Van Renselaerplein, Van Brakelstraat, Piri Reisplein, Jan Hanzestraat/Kostverloren- nodig (€ 280.000) kade, Vierheemkinderenstraat Groene plekken 2015-2018 nee nee verbeteren tenminste 5 groene plekken, toevoegen groen en voorzieningen Groene plekken 2019-2025 nee nee verbeteren tenminste 5 groene plekken, toevoegen groen en voorzieningen Groenstructuurplan 43 Bijlage 1 Stedenbouwkundige structuren

Inleiding gebouwd volgens de principes van de Begrip van de (ontstaans-)geschiedenis van Amsterdamse School met als kenmerken de bebouwde omgeving en het bijbehorende symmetrie, monumentaliteit en zichtlijnen. groen draagt bij aan het op verantwoorde wijze ingrijpen in de kwaliteit of kwantiteit Het groen maakte integraal onderdeel uit van van de groenstructuur. Op kaart 2 op p.10 de stedenbouwkundige structuur. Grenzend zijn veel van de hieronder beschreven aan de gordel ’20-’40 bevinden zich grote structuren te herkennen. volksparken, zoals Vondelpark, Rembrandt- park en Erasmuspark. Plantsoenen en 19e eeuwse ring pleinen werden gelijkmatig over de wijken De 19e eeuwse ring vinden we in grote delen van de voormalige stadsdelen Oud-West en verdeeld, zodat er altijd groen of een speel- Westerpark. De opzet van de 19e eeuwse plaats in de buurt was. Langs vrijwel alle ring is gebaseerd op de agrarische oost-west wegen werden bomen geplant. Ook werd georiënteerde verkaveling. Tot 1900 was de veel gebruik gemaakt van hagen. Door bouw van de woningen in handen van herinrichtingen zijn een groot aantal van de particulieren en bouwmaatschappijen. De (na oorspronkelijke hagen en bomen verdwenen. 1900) opgerichte woningbouwverenigingen Inmiddels hebben bijna alle straten in de bouwden soberder woningblokken die als gordel ‘20-‘40 hun bomen weer terug. één geheel zijn ontworpen. Omdat de 19e eeuwse ring voornamelijk was bedoeld als AUP volksbuurt, werd er in hoge dichtheden Bos en Lommer ten westen van de Admiraal gebouwd. Dit resulteerde in relatief smalle de Ruijterweg is gebouwd volgens de straatprofielen, waar door de beperkte principes van het Algemeen Uitbreidingsplan lichtinval weinig wilde groeien. (AUP). Voor dit gebied is in 1935 het “Uitwer- kingsplan Bosch en Lommer 1935” gemaakt, De straten kenmerkten zich dan ook door een die door Cornelis van Eesteren zelf is uitge- tamelijk kaal profiel zonder bomen. Het enige werkt. Basis van het plan is de scheiding van groen bestond uit de binnentuinen en een functies: wonen, werken, verkeer en recre- spaarzaam aantal pleintjes (zoals het JJ atie. Uitgangspunt bij het ontwerpen van de Cremerplein of het Van Limburg Stirumplein). wijken en de woningen was de toetreding Later zijn er wel bomen aan het straatprofiel van lucht, licht en ruimte. Dit resulteerde in toegevoegd, die ook weer deels zijn gekapt een open verkaveling in stroken, met groen in de 2e wereldoorlog. De meeste bomen zijn daaromheen. Er is een sterke samenhang niet ouder dan 60 jaar. tussen openbare ruimte, bebouwing en groen. Gordel ‘20-’40 De gordel ‘20-‘40 (bestaande uit De Baarsjes, Het ruim aanwezige groen en het water is Bos en Lommer ten oosten van de Admiraal geen restruimte, maar een belangrijk structu- de Ruijterweg en de Spaardammer buurt) rerend en samenhangend stedenbouwkundig grenst aan de 19e-eeuwse Ring. De richting element. Wat schaal betreft, zijn er parken op van de straten was ook hier gebaseerd op het het niveau van de stad (Sloterplas), kleinere oude slotenpatroon. De Postjeswetering, buurtparken en het groen-blauwe netwerk Admiralengracht en Kostverlorenvaart zijn dat de velden scheidt. Anders dan in de 19e oude waterwegen. De buurten werden eeuwse ring of de gordel ’20-’40 wordt in het 44 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West AUP het groen op verschillende schaal- en recreatieve betekenis. De hoofdwater- niveaus op een logische manier aan elkaar wegen worden gevormd door de Singel- geschakeld. De reeks van woning naar gracht en Kostverlorenvaart. Dit zijn belang- landschap verloopt via de tuin – het hofje – rijke structurerende elementen in West. de groenstrook – de parkstrook of waterloop naar het landschap. Zo schakelt het groene Lidewijdepad in Bos en Lommer verschillende hofjes aan elkaar.

Afwijkende structuur Op een aantal plekken in West treffen we afwijkende stedenbouwkundige structuren aan, met afwijkende groenstructuren. Het betreft historische fragmenten (zoals het dorp Sloterdijk) of juist woonbuurten van meer recente makelij (Kop van Jut, omgeving Suikerplein, GWL terrein, Kostverlorenvaart- strook). De Hallen en het WG terrein wijken ook af, omdat deze stammen uit een vroegere periode. Een aantal gebieden in West is in transformatie (Houthavens en Kolenkitbuurt).

Assen De verschillende deelgebieden worden aan elkaar geregen door een aantal grote oost-west assen (Haarlemmerstraat, Jan van Galenstraat, Jan Evertsen-De Clerqstraat, Kinkerstraat-Postjesweg, Overtoom) en noord-zuid assen (Singelgracht, Bilderdijks- traat-Constantijn Huijgenstraat, Jan Pieter Heijestraat- Witte de Withstraat – Admiraal de Ruijterweg, Hoofdweg, A10). Verder heeft het water in West een belangrijke ruimtelijke

`` Afwijkende stedenbouwkundige en groenstructuur in de Spaarndammerbuurt

Groenstructuurplan 45 Bijlage 2 Hoofdbomenstructuur Straat Typering Boomsoorten Ruimtelijke kwaliteit Boomtechnische kwaliteit Bomen- Conditie Advies Bovengronds Ondergronds structuur Frederik parklaan/ In de Frederik Hendrikstraat staan moerasci- De moerascipressen die ca. 20 jaar geleden geplant aan de oostzijde De moerascipressen aan de De bomen lijken over onvoldo- +/- De moerasci- De huidige groeiplaats van de moerascipressen aan de oostzi- Hendrikstraat en bomenlaan/ pressen (Metasequioa glybtstroboides) en in het blijven achter in groei ten opzichte van de bomen aan de westzijde. oostzijde van de Frederik Hen- ende ondergrondse groeiruimte pressen aan jde moet nader onderzocht worden. Bij een eventuele herinrich- Bilderdijkstraat bomenstraat/ verlengde hiervan de Bilderdijkstraat staan mon- De breedte van het profiel vraagt eerder om een boom met een breed drikstraat ontwikkelen zich matig te kunnen beschikken. Mede beïn- de oostzijde: ting moet overwogen worden de moerascipressen te vervangen parkachtige umentaal iepen (Ulmus minor ‘Sarniensis’) uitgroeiende kroon. tot slecht. vloed door hoge grondwaterstan- – i.v.m. matig tot slechte groei, de beperkte groeiruimte en de oever/oever- In de Bilderdijkstraat zijn de monumentaal iepen gehandhaafd. De leef- den en strooizout. De overige opdrukproblematiek. Er kunnen dan bomen worden toegepast laan/kade/karak- tijdsverschillen lopen ver uiteen. bomen met een bredere kroon. teristieke laan* Uit de praktijk blijkt dat moerascipressen oppervlakkige wortels ontwik- ontwikkelen kelen. De klinkerverharding is hier flink opgedrukt. zich redelijk: +

Haarlemmerweg bomenlaan/ 1. Tussen de A10 en de Vredehofsweg staan 1. Er zijn veel jonge bomen herplant tussen de volwassen linden, waardoor 1. De linden groei matig tot 1. De ontwikkeling van de 1. De linden Bij herinrichting van de Haarlemmerweg moet de groeiplaats bomenstraat linden (Tilia europaea ‘Pallida’) en 2. tussen de een heterogene leeftijdsopbouw is ontstaan. redelijk. bomen wordt beperkt door de ++ van de linden worden verbeterd door meer ondergrondse Vredehofstraat en de Van Hallstraat staan 2. Met name op het deel tussen de Vredenhofweg en de Van Hallstraat 2. Op dit deel in voormalige groeiruimte. 2. Elzen, lin- ruimte te creëren (bomenzand). Overwegen om gedeelte linden aan de gevelzijde (Tilia europaea). Elzen staan verschillende boomsoorten, waardoor een wat ‘rommelig’ beeld stadsdeel Westerpark groeien den en tussen Vredehofstraat en Van Hallstraat geheel te vervangen (Alnus spaethii) langs waterzijde en een rode ontstaat. de linden én de beuk slecht. andere door een boomsoort van dezelfde leeftijd en de groeiplaatsen De elzen vormen een soort strakke wand tussen het fietspad en het soorten - beuk (Fagus sylvatica ’Atropunicea’) zo inrichten dat bomen zich wel goed kunnen ontwikkelen. Op water. het gedeelte tussen Van Hallstraat en Nasseauplein was de keuze van een meer losse, wat breder uitgroeiende boomsoort die over het water hangt fraaier geweest bij dit profiel. Hoofdweg bomenstraat * Tussen het 1. Surinameplein en het Mercator- De hele Hoofdweg wordt gekenmerkt door aanplant van tal iepensoorten Over het algemeen verkeren de Op basis van de visuele - + Bij herinrichting van de Hoofdweg streven naar meer plein en tussen het 2. Mercatorplein en het Bos met uiteenlopende kroonvormen, verschillende leeftijdsklassen en grote bomen in een redelijke tot goede beoordeling ontwikkelen de uniformiteit in iepensoorten (ronde, brede kronen), gelijke en Lommerplein staan iepen (Ulmus, diverse verschillen in plantafstanden. conditie. bomen zich redelijk. plantafstanden (20 meter, drie parkeervakken) en een cultivars). doorgaande beplantingen zonder onderbrekingen. Deze 1. Op het eerste deel vanaf het Surinameplein ontbreken bomen. Ter doorgaande beplantingen moeten daarbij zoveel mogleijk hoogte van de Davisstraat zijn aan de westzijde jonge bomen geplant doorlopen tot aan de hoofdstraten. Gevolg is dat er specifieke met een veel grotere plantafstand (30m). aandacht besteedt moet worden aan het creëren van 2. Op het tweede deel zijn voornamelijk jonge bomen aangeplant. De ondergrondse groeiruimte op plaatsen waar zowel onder- plantafstanden wisselen sterk. gronds- als bovengronds beperkt ruimte beschikbaar is. Jan Evertsenstraat bomenlaan * Tussen A10 en Hoofdweg enkele linden, tussen De ca. 40 jarige linden tussen de Orteliuskade en de Hoofdweg passen De linden groeien redelijk, maar De ondergrondse groeiruimte Voor de Voor de De linden behouden en bij de eerste herprofilering extra tussen A10 Hoofdweg en Adm. de Ruijterweg zuileiken goed in het profiel. niet optimaal. De zuileiken voor linden is beperkt. linden ++ linden +/- doorwortelbare ruimte aanbrengen (bomenzand) en Adm. de groeien matig tot slecht en Ruijterweg De zuileiken groeien nauwelijks en passen qua kroonvorm. hebben problemen met het De zuileiken staan diep voor een Voor de Voor de De zuileiken bij de eerste herprofilering vervangen. Een stadsmilieu (o.a. strooizout) goede groei. zuileiken -- zuileiken -- andere, sterke stadsboom met een kroonvorm die beter past bij de profielbreedte. Overtoom bomenstraat Nog enkele oude exemplaren van de Hollandse De onderlinge plantafstand wisselt over de hele straat. Ter hoogte van De jonge bomen groeien redelijk. De vraag is of de jonge bomen +/- + Bij een toekomstige herinrichting zou nog eens gekeken iep (Ulmus hollandica ‘Belgica’) en Huntingdon- tramhaltes zijn geen bomen geplant. Aanplant van een doorgaande Op basis van de visuele kunnen profiteren van de moeten worden naar aanplant van iepen op plaatsen waar de iep (Ulmus hollandica ‘Vegeta’). De nieuwe bomenrij is ondergeschikt gemaakt aan andere voorzieningen. beoordeling blijft de groei achter beschikbare doorwortelbare doorgaande rij onderbroken wordt. De ondergrondse aanplant is eveneens iep (Ulmus ‘Dodoens’) te opzichte van wat verwacht mag ruimte groeiplaatsen van de jonge bomen moet worden bekeken en worden. zonodig vergrooten verbeterd door het aanbrengen van bomenzand. Mogelijk gecombineerd met het aanbrengen van constructies om de groeiplaats te beschermen. Willem de parklaan en Langs de gevels staan linden (Tilia europaea Het ruimtelijk beeld van de fraaie platanen en linden in de groenstroken en Bij de linden langs de gevels is in De groei van de linden langs de ++ +/- Bij de volgende herprofilering van de weg moet de groeiplaats Zwijgerlaan karakteristieke ‘Pallida’). In de brede groenstrook tussen de de linden langs de gevels voldoet. het verleden onvoldoende gevels loopt terug. bij de linden langs de gevels worden verbeterd door tussen de tussen Bos en laan* Jan van Galenstraat en de Adm. De Ruijterweg begeleidingssnoei toegepast, bomenrijen de groeiplaats te vergroten en te verbeteren met Lommerweg staan zeer fraaie, volwassen platanen (Platanus waardoor de kroonopbouw sterk bomenzand. en Adm. De hispanica). In de groenstrook tussen de Karel wisselt. Bij de oudere linden zijn Ruijterweg Doormanstraat en de Bos en Lommerweg staan om onduidelijke redenen zware halfwas linden. takken verwijderd. Dit leidt nu tot de vorming van waterlot. Wiltzanghlaan bomenstraat * Gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus) langs De boomsoort (1e grootte) past goed bij het profiel van de weg. De De ontwikkeling van de bomen Op basis van de visuele + +/- Vooruitlopend op de eerstvolgende herprofilering moet een de zuidzijde van de Wiltzanghlaan. onderlinge plantafstand is soms vrij groot en verschilt. blijft achter tot wat verwacht mag beoordeling lijken de bomen over groeiplaatsonderzoek uitwijzen of de groeiplaats voor de worden. onvoldoende ondergrondse bomen kan worden verbeterd door tussen de bomen groeiruimte te beschikken. bomenzand aan te brengen. 46 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Bijlage 2 Hoofdbomenstructuur Straat Typering Boomsoorten Ruimtelijke kwaliteit Boomtechnische kwaliteit Bomen- Conditie Advies Bovengronds Ondergronds structuur Frederik parklaan/ In de Frederik Hendrikstraat staan moerasci- De moerascipressen die ca. 20 jaar geleden geplant aan de oostzijde De moerascipressen aan de De bomen lijken over onvoldo- +/- De moerasci- De huidige groeiplaats van de moerascipressen aan de oostzi- Hendrikstraat en bomenlaan/ pressen (Metasequioa glybtstroboides) en in het blijven achter in groei ten opzichte van de bomen aan de westzijde. oostzijde van de Frederik Hen- ende ondergrondse groeiruimte pressen aan jde moet nader onderzocht worden. Bij een eventuele herinrich- Bilderdijkstraat bomenstraat/ verlengde hiervan de Bilderdijkstraat staan mon- De breedte van het profiel vraagt eerder om een boom met een breed drikstraat ontwikkelen zich matig te kunnen beschikken. Mede beïn- de oostzijde: ting moet overwogen worden de moerascipressen te vervangen parkachtige umentaal iepen (Ulmus minor ‘Sarniensis’) uitgroeiende kroon. tot slecht. vloed door hoge grondwaterstan- – i.v.m. matig tot slechte groei, de beperkte groeiruimte en de oever/oever- In de Bilderdijkstraat zijn de monumentaal iepen gehandhaafd. De leef- den en strooizout. De overige opdrukproblematiek. Er kunnen dan bomen worden toegepast laan/kade/karak- tijdsverschillen lopen ver uiteen. bomen met een bredere kroon. teristieke laan* Uit de praktijk blijkt dat moerascipressen oppervlakkige wortels ontwik- ontwikkelen kelen. De klinkerverharding is hier flink opgedrukt. zich redelijk: +

Haarlemmerweg bomenlaan/ 1. Tussen de A10 en de Vredehofsweg staan 1. Er zijn veel jonge bomen herplant tussen de volwassen linden, waardoor 1. De linden groei matig tot 1. De ontwikkeling van de 1. De linden Bij herinrichting van de Haarlemmerweg moet de groeiplaats bomenstraat linden (Tilia europaea ‘Pallida’) en 2. tussen de een heterogene leeftijdsopbouw is ontstaan. redelijk. bomen wordt beperkt door de ++ van de linden worden verbeterd door meer ondergrondse Vredehofstraat en de Van Hallstraat staan 2. Met name op het deel tussen de Vredenhofweg en de Van Hallstraat 2. Op dit deel in voormalige groeiruimte. 2. Elzen, lin- ruimte te creëren (bomenzand). Overwegen om gedeelte linden aan de gevelzijde (Tilia europaea). Elzen staan verschillende boomsoorten, waardoor een wat ‘rommelig’ beeld stadsdeel Westerpark groeien den en tussen Vredehofstraat en Van Hallstraat geheel te vervangen (Alnus spaethii) langs waterzijde en een rode ontstaat. de linden én de beuk slecht. andere door een boomsoort van dezelfde leeftijd en de groeiplaatsen De elzen vormen een soort strakke wand tussen het fietspad en het soorten - beuk (Fagus sylvatica ’Atropunicea’) zo inrichten dat bomen zich wel goed kunnen ontwikkelen. Op water. het gedeelte tussen Van Hallstraat en Nasseauplein was de keuze van een meer losse, wat breder uitgroeiende boomsoort die over het water hangt fraaier geweest bij dit profiel. Hoofdweg bomenstraat * Tussen het 1. Surinameplein en het Mercator- De hele Hoofdweg wordt gekenmerkt door aanplant van tal iepensoorten Over het algemeen verkeren de Op basis van de visuele - + Bij herinrichting van de Hoofdweg streven naar meer plein en tussen het 2. Mercatorplein en het Bos met uiteenlopende kroonvormen, verschillende leeftijdsklassen en grote bomen in een redelijke tot goede beoordeling ontwikkelen de uniformiteit in iepensoorten (ronde, brede kronen), gelijke en Lommerplein staan iepen (Ulmus, diverse verschillen in plantafstanden. conditie. bomen zich redelijk. plantafstanden (20 meter, drie parkeervakken) en een cultivars). doorgaande beplantingen zonder onderbrekingen. Deze 1. Op het eerste deel vanaf het Surinameplein ontbreken bomen. Ter doorgaande beplantingen moeten daarbij zoveel mogleijk hoogte van de Davisstraat zijn aan de westzijde jonge bomen geplant doorlopen tot aan de hoofdstraten. Gevolg is dat er specifieke met een veel grotere plantafstand (30m). aandacht besteedt moet worden aan het creëren van 2. Op het tweede deel zijn voornamelijk jonge bomen aangeplant. De ondergrondse groeiruimte op plaatsen waar zowel onder- plantafstanden wisselen sterk. gronds- als bovengronds beperkt ruimte beschikbaar is. Jan Evertsenstraat bomenlaan * Tussen A10 en Hoofdweg enkele linden, tussen De ca. 40 jarige linden tussen de Orteliuskade en de Hoofdweg passen De linden groeien redelijk, maar De ondergrondse groeiruimte Voor de Voor de De linden behouden en bij de eerste herprofilering extra tussen A10 Hoofdweg en Adm. de Ruijterweg zuileiken goed in het profiel. niet optimaal. De zuileiken voor linden is beperkt. linden ++ linden +/- doorwortelbare ruimte aanbrengen (bomenzand) en Adm. de groeien matig tot slecht en Ruijterweg De zuileiken groeien nauwelijks en passen qua kroonvorm. hebben problemen met het De zuileiken staan diep voor een Voor de Voor de De zuileiken bij de eerste herprofilering vervangen. Een stadsmilieu (o.a. strooizout) goede groei. zuileiken -- zuileiken -- andere, sterke stadsboom met een kroonvorm die beter past bij de profielbreedte. Overtoom bomenstraat Nog enkele oude exemplaren van de Hollandse De onderlinge plantafstand wisselt over de hele straat. Ter hoogte van De jonge bomen groeien redelijk. De vraag is of de jonge bomen +/- + Bij een toekomstige herinrichting zou nog eens gekeken iep (Ulmus hollandica ‘Belgica’) en Huntingdon- tramhaltes zijn geen bomen geplant. Aanplant van een doorgaande Op basis van de visuele kunnen profiteren van de moeten worden naar aanplant van iepen op plaatsen waar de iep (Ulmus hollandica ‘Vegeta’). De nieuwe bomenrij is ondergeschikt gemaakt aan andere voorzieningen. beoordeling blijft de groei achter beschikbare doorwortelbare doorgaande rij onderbroken wordt. De ondergrondse aanplant is eveneens iep (Ulmus ‘Dodoens’) te opzichte van wat verwacht mag ruimte groeiplaatsen van de jonge bomen moet worden bekeken en worden. zonodig vergrooten verbeterd door het aanbrengen van bomenzand. Mogelijk gecombineerd met het aanbrengen van constructies om de groeiplaats te beschermen. Willem de parklaan en Langs de gevels staan linden (Tilia europaea Het ruimtelijk beeld van de fraaie platanen en linden in de groenstroken en Bij de linden langs de gevels is in De groei van de linden langs de ++ +/- Bij de volgende herprofilering van de weg moet de groeiplaats Zwijgerlaan karakteristieke ‘Pallida’). In de brede groenstrook tussen de de linden langs de gevels voldoet. het verleden onvoldoende gevels loopt terug. bij de linden langs de gevels worden verbeterd door tussen de tussen Bos en laan* Jan van Galenstraat en de Adm. De Ruijterweg begeleidingssnoei toegepast, bomenrijen de groeiplaats te vergroten en te verbeteren met Lommerweg staan zeer fraaie, volwassen platanen (Platanus waardoor de kroonopbouw sterk bomenzand. en Adm. De hispanica). In de groenstrook tussen de Karel wisselt. Bij de oudere linden zijn Ruijterweg Doormanstraat en de Bos en Lommerweg staan om onduidelijke redenen zware halfwas linden. takken verwijderd. Dit leidt nu tot de vorming van waterlot. Wiltzanghlaan bomenstraat * Gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus) langs De boomsoort (1e grootte) past goed bij het profiel van de weg. De De ontwikkeling van de bomen Op basis van de visuele + +/- Vooruitlopend op de eerstvolgende herprofilering moet een de zuidzijde van de Wiltzanghlaan. onderlinge plantafstand is soms vrij groot en verschilt. blijft achter tot wat verwacht mag beoordeling lijken de bomen over groeiplaatsonderzoek uitwijzen of de groeiplaats voor de worden. onvoldoende ondergrondse bomen kan worden verbeterd door tussen de bomen groeiruimte te beschikken. bomenzand aan te brengen. Groenstructuurplan 47 Straat Typering Boomsoorten Ruimtelijke kwaliteit Boomtechnische kwaliteit Bomen- Conditie Advies Bovengronds Ondergronds structuur Admiraal de bomenstraat In de Admiraal de Ruijterweg staan iepen (Ulmus De iepen zijn enkele jaren geleden geplant. Deze iepensoort heeft een De ontwikkeling van de bomen is De bomen lijken over voldoende -- ++ Bij de volgende herprofilering meer bomen planten, zodat er Ruijterweg ‘Lobel’) strakke, opgaande groeiwijze. De bomen staan tamelijk ver uit elkaar aan goed. ondergrondse groeiruimte te meer eenheid ontstaat en sprake is van een doorgaande weerszijden van de straat. De doorgaande bomenrijen worden telkens kunnen beschikken. boombeplanting. onderbroken door tramhaltes of kruispunten. Het ontbreekt aan continuïteit en eenheid. In relatie tot het straatprofiel zouden bomen met een bredere kroon meer geschikt zijn. De plantafstand is zo groot dat geen eenheid ontstaat. Bos en Lommerweg bomenlaan. 1. Tussen de Haarlemmerweg en Adm. de De linden passen goed bij het brede profiel. Er is geen verschil in De ontwikkeling van zowel de De bomen lijken over onvoldo- ++ +/- Bij de volgende herprofilering moet voorafgaand een bodem- en Tussen Ruijterweg staan overwegend linden (Tilia toegepaste soorten. In enkele gevallen zijn er andere typen linden linden als de paardekastanjes is ende ondergrondse groeiruimte bewortelingsonderzoek plaatsvinden. Vrijwel zeker kunnen de Haarlemmerweg europaea ‘Pallida’) aan de gevelzijde van de herplant. Het beeld is redelijk uniform en de afstand tot de gevel is matig. te kunnen beschikken. groeikansen voor de bomen sterk worden verbeterd door en Adm de weg. 2. Tussen Adm. de Ruijterweg en voldoende. De paardekastanjes passen goed bij dit profiel en maken een gronduitwisseling, waarbij het onderliggend straatzand Ruijterweg Hoofdweg staan aan de noordzijde een dubbele helder onderscheid in wegvakken. vervangen wordt door een speciaal bomenzandmengsel waar de karakteristieke rij paardekastanjes (Aesculus hippocastanum bomen van kunnen profiteren. beplanting van ‘Baumannii’) en aan de zuidzijde staan linden. groepen platanen Nassaukade kade* Platanen (Platanus hispanica) en enkele De dubbele rij platanen zijn ooit aangeplant ter vervanging van de iepen. De ontwikkeling van de platanen De groei van de platanen wordt ++ Varieert, maar De volwassen iepen en jonge paardekastanjes bij uitval Hollandse iepen (Ulmus hollandica ‘Belgica’) Dit is langs hele Singelgracht zoveel mogelijk doorgezet. Het is een fraaie wisselt sterk. Met name direct beperkt door verdichting van de over het vervangen door platanen. tussen het Nassauplein en de Vondelstraat. Aan doorgaande bomenstructuur. langs de rijweg (invloed door doorwortelde zone en onvoldo- algemeen - de oostzijde van het Frederik Hendrikplantsoen strooizout) is de conditie van de ende groeiruimte. Bij de eerste herprofilering extra doorwortelbare ruimte staat langs de Nassaukade een rij rode platanen verminderd aanbrengen (bomenzand) voor de platanen en de (verkeers-) paardekastanjes (Aesculus carnea) belasting rond bomen beperken. Platanen met een slechte conditie vervangen door zwaar formaat nieuwe platanen

1. Jan van Galen- bomenstraat Linden (Tilia europaea ‘Pallida’), Platanen Het beeld over de hele Jan van Galenstraat wisselt tussen iep, linde en 1. De ontwikkeling van geclusterde 1. Vermoedelijk is de onder- + +/- Bij de volgende herprofilering bomenzand aanbrengen bij de straat tussen de (Platanus hispanica) , Ulmus ‘Columella’ en plataan. De bomen zijn vaak in clusters aangeplant. De brede kronen van linden t.h.v. het ‘Maracanti grondse groeiruimte beperkt. linden t.h.v. het ‘Marcanti’. Bij de kap van de monumentaal-iepen Beltbrug en Willem Monumentaal-iep (U. minor ‘Sarniensis’) de platanen en linden passen goed bij dit profiel. De opgaande iepen College’ is zeer matig. 2. In het algemeen groeien de deze vervangen door hoogresistente iepen, zoals U. ‘Columella’ de Zwijgerlaan staan pal langs de gevels. Er is geen continuïteit in beplantingopzet, maar 2. De ontwikkeling is in het bomen hier redelijk tot goed. 2. Jan Galenstraat dit past bij het wisselende karakter van het straatprofiel en de aangren- algemeen goed. tussen de Willem de zende bebouwing. Zwijgerlaan en de 1. Op dit deel zijn voornamelijk jonge platanen aangeplant die goed bij dit Hoofdweg profiel passen 2. De platanen en de iepen (zuidzijde) met een opgaande groei is goed Fietspad langs de parklaan Dubbele rij essen aan weerszijden van het De es is een meer landschappelijke boom die hier uitstekend past en De kwaliteit van de bomen is De bomen staan in een open- ++ ++ Aandachtspunt is de kans op maaischade aan de stamvoet, zuidzijde van fietspad (Fraxinus excelsior) uiteindelijk een gesloten dak vormt boven het fietspad. goed. grond-situatie en hebben ruim waardoor de levensverwachting wordt beperkt volkstuinencomplex voldoende ondergrondse ‘Nut en Genoegen’ groeiruimte. en ‘ Sloterdijker- meer’ tussen de Molenwerf en de Kinderboerderij Jacob van kade Hollandse iep (U. hollandica ‘Belgica’), De breed uitgroeiende iepen zijn karakteristiek voor het grachtenbeeld. De De ontwikkeling van de iepen is Vermoedelijk is de ondergrondse + +/- Bij de volgende herprofilering of kademuurvernieuwing kan een Lennepkade Huntingdon iep (U. ‘Vegeta’) en nieuwere, meer brede, overhangende kronen passen goed langs het water. Het beeld is matig. groeiruimte beperkt. De arme bodem- en bewortelingsonderzoek uitsluitsel geven over de resistente soorten. weinig uniform, omdat veel iepen gekapt zijn vanwege iepziekte. bodem en de hoge grondwater- matig tot slechte ontwikkeling van de bomen. Bij herplant moet stand zijn hiervan de belangrijkste het bestaande grondpakket worden vervangen door een ruime oorzaak. hoeveelheid bomenzand (> 25m3), waar de bomen van kunnen profiteren. Slecht groeiende bomen gefaseerd kappen. Bij herplant hoogresistente iepensoorten toepassen met een brede kroonopbouw. Spaarndammerdijk oeverlaan * Aan de noordzijde bij de Houthavens staan Deze breed uitgroeiende iepen passen uitstekend bij dit profiel. De De ontwikkeling van iepen is goed. Er is voldoende ondergrondse + + De doorgaande beplanting van iepen weer herstellen met – Tasmanstraat – Van veelal oude, bijzondere iepen (Ulmus hollandica moerascipresssen hebben een strak opgaande groeiwijze en hebben een In de doorgaande rij zijn gaten groeiruimte beschikbaar. De nieuwe hoogresistente iepen die snel groeien en vergelijkbare, Diemenstraat ‘Belgica’). Hier zijn inmiddels gaten in geslagen grote onderlinge plantafstand. ontstaan als gevolg van iepziekte, groeiruimte voor de moerasci- brede overhangende kronen ontwikkelen. Bij de volgende als gevolg van de besmettelijke iepziekte. maar er zijn geen nieuwe bomen pressen is beperkt. herprofilering overwegen om de moerascipressen te vervangen Aansluitend zijn in de Van Diemenstraat herplant. De moeracipressen door boomsoorten die beter bestand zijn tegen het stadsmilieu moerascipressen (Metasequioa glybtostrobides) ontwikkelen zich matig door de (strooizout) en ook beter passen in het profiel (bredere kronen). geplant. invloed van strooizout. Door iepen aan te planten worden doorgaande structuur tussen de Tasmanstraat en de Westerdoksdijk herkenbaarder.

48 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West Straat Typering Boomsoorten Ruimtelijke kwaliteit Boomtechnische kwaliteit Bomen- Conditie Advies Bovengronds Ondergronds structuur Admiraal de bomenstraat In de Admiraal de Ruijterweg staan iepen (Ulmus De iepen zijn enkele jaren geleden geplant. Deze iepensoort heeft een De ontwikkeling van de bomen is De bomen lijken over voldoende -- ++ Bij de volgende herprofilering meer bomen planten, zodat er Ruijterweg ‘Lobel’) strakke, opgaande groeiwijze. De bomen staan tamelijk ver uit elkaar aan goed. ondergrondse groeiruimte te meer eenheid ontstaat en sprake is van een doorgaande weerszijden van de straat. De doorgaande bomenrijen worden telkens kunnen beschikken. boombeplanting. onderbroken door tramhaltes of kruispunten. Het ontbreekt aan continuïteit en eenheid. In relatie tot het straatprofiel zouden bomen met een bredere kroon meer geschikt zijn. De plantafstand is zo groot dat geen eenheid ontstaat. Bos en Lommerweg bomenlaan. 1. Tussen de Haarlemmerweg en Adm. de De linden passen goed bij het brede profiel. Er is geen verschil in De ontwikkeling van zowel de De bomen lijken over onvoldo- ++ +/- Bij de volgende herprofilering moet voorafgaand een bodem- en Tussen Ruijterweg staan overwegend linden (Tilia toegepaste soorten. In enkele gevallen zijn er andere typen linden linden als de paardekastanjes is ende ondergrondse groeiruimte bewortelingsonderzoek plaatsvinden. Vrijwel zeker kunnen de Haarlemmerweg europaea ‘Pallida’) aan de gevelzijde van de herplant. Het beeld is redelijk uniform en de afstand tot de gevel is matig. te kunnen beschikken. groeikansen voor de bomen sterk worden verbeterd door en Adm de weg. 2. Tussen Adm. de Ruijterweg en voldoende. De paardekastanjes passen goed bij dit profiel en maken een gronduitwisseling, waarbij het onderliggend straatzand Ruijterweg Hoofdweg staan aan de noordzijde een dubbele helder onderscheid in wegvakken. vervangen wordt door een speciaal bomenzandmengsel waar de karakteristieke rij paardekastanjes (Aesculus hippocastanum bomen van kunnen profiteren. beplanting van ‘Baumannii’) en aan de zuidzijde staan linden. groepen platanen Nassaukade kade* Platanen (Platanus hispanica) en enkele De dubbele rij platanen zijn ooit aangeplant ter vervanging van de iepen. De ontwikkeling van de platanen De groei van de platanen wordt ++ Varieert, maar De volwassen iepen en jonge paardekastanjes bij uitval Hollandse iepen (Ulmus hollandica ‘Belgica’) Dit is langs hele Singelgracht zoveel mogelijk doorgezet. Het is een fraaie wisselt sterk. Met name direct beperkt door verdichting van de over het vervangen door platanen. tussen het Nassauplein en de Vondelstraat. Aan doorgaande bomenstructuur. langs de rijweg (invloed door doorwortelde zone en onvoldo- algemeen - de oostzijde van het Frederik Hendrikplantsoen strooizout) is de conditie van de ende groeiruimte. Bij de eerste herprofilering extra doorwortelbare ruimte staat langs de Nassaukade een rij rode platanen verminderd aanbrengen (bomenzand) voor de platanen en de (verkeers-) paardekastanjes (Aesculus carnea) belasting rond bomen beperken. Platanen met een slechte conditie vervangen door zwaar formaat nieuwe platanen

Groenstructuurplan 49 Bijlage 3 Toelichting weigeringsgronden Bomenverordening Inleiding Nadere toelichting weigeringsgronden en De strekking van de Bomenverordening West verleningscriteria 2012 is bomen te beschermen tegen niet De toetsing van kapaanvragen moet conse- noodzakelijke kap. Daarvoor zijn de in de quent en goed gemotiveerd zijn. Bovendien verordening weigeringsgronden omschreven. moet de beoordeling voor iedereen inzichte- Het Dagelijks Bestuur kan een aanvraag voor lijk zijn via een standaard beoordelingsformu- een kapvergunning weigeren of onder lier. Alle kapaanvragen worden voorzien van voorschriften verlenen in het belang van een advies van de boomdeskundige van het natuur- en milieuwaarden, landschappelijke stadsdeel. In specifieke gevallen kan de waarden, cultuurhistorische waarden, boomdeskundige een aanvullend advies waarden van stadsschoon en waarden van vragen bij een externe boomdeskundige als recreatie en leefbaarheid. Bij de toetsing van second opinion of voor specialistische een kapaanvraag vindt er een belangenafwe- gegevens. ging plaats tussen de redenen van kap en de weigeringsgronden. Beschermwaardige houtopstanden De onderstaande toelichting komt voort uit Stadsdeel West telt naar schatting 17.500 veelvoorkomende aanleidingen voor kapaan- bomen in de openbare ruimte en circa 9.000 vragen door particulieren met achtertuinen. particuliere bomen in (binnen-)tuinen. Enkele Het gaat dan om overlast door lichtbene- honderden oude, bijzondere of zeldzame ming, blad- en vruchtval of schades aan bomen hebben een monumentale status constructies door bomen. Deze uitwerking in gekregen voor de fusie van de stadsdelen en beleidsregels draagt bij aan een zorgvuldige zijn opgenomen in een Lijst Monumentale of toetsing en het zo goed mogelijk informeren Beschermwaardige Houtopstanden, van de belanghebbenden bij kapaanvragen. waardoor deze extra bescherming genieten. Deze lijst wordt geharmoniseerd aan de hand Bij kapaanvragen voor bomen in de openbare van de criteria en procedure zoals vermeld in ruimte is toetsing op basis van de bomenver- de Bomenverordening Stadsdeel West 2012. ordening goed mogelijk. Daarbij geeft het Bij de beoordeling van een vergunningaan- overkoepelende beleidsuitgangspunt van het vraag raadpleegt het Dagelijks Bestuur de behoud van iedere boom bij ruimtelijke lijst met beschermwaardige houtopstanden. plannen en beheer al voldoende garanties op Voor het vellen van de op deze lijst geregis- een zorgvuldige werkwijze. Het gaat dan om treerde houtopstanden wordt in beginsel kapaanvragen voor ernstig zieke bomen, geen vergunning verleend, tenzij sprake is dreigend gevaar voor de omgeving, schade van zwaarwegende omstandigheden zoals aan kabels- en leidingen, en kapvoornemens een ernstige bedreiging van de (verkeers-) bij herinrichtingen. Momenten van toetsing veiligheid of een noodtoestand of ander zeer zijn bijvoorbeeld ook al geborgd in de zwaarwegend belang. planvormingsprocedures voor herinrichtingen. Het Dagelijks Bestuur kan bij haar besluit over een kapaanvraag voor een beschermwaardige boom een advies vragen aan de adviescommissie beschermwaardige bomen. Een dergelijk onafhankelijk advies draagt bij 50 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West aan een zorgvuldige afweging tussen behoud Bij de 1 staat tot 4 regel is de soort boom of of kap. houtopstand niet van invloed. De boom of houtopstand mag echter niet voorkomen op Toetsing kapaanvragen particuliere bomen de waardevolle bomenlijst. Kapvergunningsaanvragen voor particuliere bomen of houtopstanden hebben Kapaanvragen in het kader van het lichtbene- vaak als aanleiding overlast. De meest mingscriterium voor bomen of houtopstand voorkomende situaties zijn lichtbene- die niet in achtertuinen of gemeenschap- ming, overlast door blad- en vruchtval of pelijke binnentuinen en aan de achtergevel schades aan constructies door bomen. staan maar in de openbare ruimte, worden Een kapvergunning zal echter niet worden niet in behandeling genomen. In een dicht- verleend voor het enkele feit van: bebouwd gebied als stadsdeel West zou dat a. lichtbeneming immers betekenen dat een groot deel van de b. blad-, zaadpluis en vruchtval of honing- bomen in de openbare ruimte zouden dauw van bladluizen verdwijnen. c. schade aan constructies of leidingen b. Overlast door vruchten, zaadpluizen, Buiten deze opsomming zijn er veel andere bladval of honingdauw situaties of redenen denkbaar die aanleiding zijn tot kapaanvragen. Dit vergt maatwerk bij Het enkele feit van overlast door vruchtval, de toetsing. Er kunnen daarbij weigerings- zaadpluizen, zaadval, bladval of honingdauw gronden zijn uit de bomenverordening als is geen reden om een kapvergunning af te er zwaarwegende belangen tegen kap zijn. geven, tenzij er zwaarwegende redenen Er kunnen echter ook argumenten vóór kap aangevoerd worden vóór kap. Zaadvorming, zijn aangedragen en tot overwegingen leiden bladval en insecten op bladeren horen nu voor het verlenen van een kapvergunning. eenmaal bij de natuurlijke gesteldheid van In onderstaande zijn de meest voorko- bomen. mende situaties met overlast of schade in relatie tot bomen nader toegelicht. Overlast van honingdauw is geen reden om over te gaan tot kap van bomen omdat de Toelichting overlast van tijdelijk aard is. Honingdauw is de kleverige substantie die wordt afge- a. Lichtbeneming scheiden door bladluizen en heeft daarnaast vaak een zwarte aanslag door de roetdauw- Aanvragen waar het om lichtbeneming gaat schimmel. Dan kunnen tuinmeubilair, fietsen worden in principe niet afgegeven tenzij er en auto’s vervuild raken en biedt een extra aantoonbaar zwaarwegende redenen zijn schoonmaakactie (schoonspuiten) uitkomst. vóór kap. Uitzondering vormt het criterium Ook biologische bestrijding van luizen door als de boom te dicht op de gevel staat. In lieveheersbeestjes kan uitkomst bieden en is redelijkheid kan als beleidsregel worden kap niet noodzakelijk. gesteld dat als een boom te dicht op een gevel staat het wél aanleiding kan zijn om Overlast door bladval, vrucht of zaadpluizen een kapvergunning te verlenen. Met dit kan bij de ene boomsoort groter zijn dan bij laatste wordt de situatie bedoeld van een andere soorten. Een kapvergunning kan achtergevel met ramen, beide horend bij de alleen worden verstrekt als dit om veilig- achtertuin of gemeenschappelijke binnentuin heidsredenen of gevaarzetting (gladheid) van de aanvrager. De lichtbeneming wordt noodzakelijk is. Dergelijke of andere dan getoetst met behulp van de verhou- aantoonbare zwaarwegende redenen vragen dingsregel “1 staat tot 4”. Die regel houdt in een uitvoerige onderbouwing bij de dat een boom van 12 meter hoog minder kapaanvraag. dan drie meter uit de gevel van de desbe¬treffende woning moet staan voordat c. Schade aan constructies of leidingen er gesproken kan worden van het toetsings- criterium ‘ernstige lichtbeneming’. Dit criterium is bedoeld om schade aan gebouwen of leidingen tegen te gaan. Verzakking van panden en schuurtjes of Groenstructuurplan 51 muurscheuren is vaak een argument voor een kapaanvraag. In de praktijk ligt de oorzaak veelal elders of is het een gelegenheidsargu- ment. Wanneer schade door snoei of technische maatregelen niet valt te verhelpen, dan kan dit een reden zijn om een kapvergunning te verlenen.

De schade dient aantoonbaar te worden veroorzaakt door bomen of houtopstand. Een bodem- en bewortelingsonderzoek of een bouwkundig onderzoek moet daarom worden overhandigd door de aanvrager/ zakelijke gerechtigde tegelijk met de aanvraag omdat deze anders niet in behandeling kan worden genomen. Zo kan een zorgvuldige afweging worden gemaakt over de oorzaak van de schade en de noodzaak van het verlenen van een kapvergunning.

Schade aan leidingen wordt zelden veroorzaakt door bomen of houtopstand. Ook hier dient met een bodem- en bewortelingsonderzoek aangetoond te worden dat de schade veroorzaakt wordt door bomen of houtopstand, of hierdoor aanzienlijk worden verergerd, en niet anders dan door kap kan worden verholpen of hersteld.

52 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West