VK 06-06-09 katern 4 pagina 37

REPORTAGE ISRAËLISCH VREDESACTIVISME ......

Als eerste president sprak Barack Obama donderdag over ‘Pa l e s t i n a ’ en over ‘de vernederingen van de bezetting’; hij beloofde een tweestatenoplossing ‘persoonlijk na te jagen’. Maar voor de Israëlische vredesbeweging heeft ‘v re d e ’ zijn betekenis verloren. Door Alex Burghoorn Vrede betekent niets

ijn ogen spieden over het land, terwijl hij de kolosa- le Mitsubishi pick- uptruck met een rustig vaartje over de hoge heu- Zvels voorbij Hebron stuurt. ‘Kijk daar, die vijf stacaravans zijn ook nieuw’, zegt hij. ‘De kolonisten bouwen maar door. Het lijkt wel of ze hysterisch zijn geworden sinds rechts aan de macht is met pre- mier Benjamin Netanyahu.’ Het is een routinerit voor de Is- raëlische activist Ezra Nawi. Een paar keer per week rijdt hij vanuit Jeruzalem naar het zuiden van de Westelijke Jordaanoever om de uit- breiding van Joodse nederzettin- gen in de gaten te houden, en Pa- lestijnen te steunen in hun strijd met de kolonisten. Hij is een van de frontlopers van het losse ver- band van links-radicale Israëlische activistengroepen die zich verzet- ten tegen de militaire bezetting die ook uit hun naam sinds 1967 aan de gang is. Op een zijweg die naar een Pales- tijns dorp leidt, ziet de 57-jarige Nawi ineens een nieuw leger- checkpoint. ‘Kom, we gaan even sarren’, zegt hij en rijdt met hoge snelheid de rij wachtende Pales- tijnse auto’s voorbij. ‘Wat moet dat?’, vraagt de eerste soldaat. ‘We kijken hoe de kibush – de be- zetting – vandaag draait’, ant- woordt Nawi. ‘De kibush? Hoezo kibush?’, vraagt de soldaat verward. (Het He- breeuwse woord kibush betekent behalve ‘bezet’ ook ‘ingemaakt’, als in zuur ingemaakte augurken, een standaard bijgerecht op de Is- raëlische eettafel.) ‘Wat? Je weet niet eens dat je meedoet aan de bezetting?’, zegt Nawi lachend. ‘Identiteitspapieren’, verordon- neert daarop een tweede soldaat. De Amerikaanse president Barack Obama noemt het Israë- lisch-Arabisch conflict ‘de tweede grote bron van spanning’ tussen Amerika en de islamitische we- reld. In zijn breed opgezette toe- spraak, donderdag in de Egypti- sche hoofdstad Caïro, beloofde hij zich er ‘persoonlijk’ voor te zullen inspannen dat het conflict wordt beëindigd met een tweestaten- oplossing: Israël en Palestina naast elkaar ‘in vrede en veiligheid’. Het zijn woorden die Israëli’s en Palestijnen gelaten over zich heen Demonstranten schuilen bij een olijfboom voor het door Israëlische soldaten afgevuurde traangas bij Bil’in, een Palestijns dorp op de Westoever. Foto AP laten komen. Ze zijn gedesillusio- neerd over de nooit ingeloste be- lofte van het in 1993 begonnen mijden het V-woord. Vrede heeft enige Israëli’s gaan ze de Palestijn- Bij een akkertje naast de neder- nist en hij blaft er demonstratief Het rauwe veldwerk sluit aan bij helft verminderd en lang concen- ten dat zich bij Ilan Shalif meldt, Oslo-vredesproces en daarnaast zijn betekenis verloren. Het is een se gebieden in, opererend onder zetting Susya trapt Nawi ineens op bij. ‘Jodenhaters!’ ‘De caravillot de complexe juridische strijd te- treren is moeilijk Het speelt hem kan alle verwensingen dromen. ‘Je murw gebeukt door het geweld cliché. namen als Checkpoint Watch en de rem. Achterin draait zijn kom- staan op jullie te wachten!’, gen het kolonisatiebeleid. De Pa- parten bij zijn werk als advocaat weet hoe je moet rijden? Gewoon van de tweede intifada (2000- De Israëlische activist Neve Gor- Anarchisten tegen de Muur. paan Vardi het raampje open. Drif- schreeuwt Nawi terug. Het is zijn lestijnse eigenaar van de door de van Palestijnen bij de Israëlische langs het legercheckpoint bij 2005) en de oorlogen in Libanon don (44), als politicoloog verbon- tig gebaart hij naar de Aziatische ‘mantra’ om de kolonisten te pro- kolonisten bebouwde grond heeft militaire rechtbanken op de West- Modi’in Illit en dan de eerste weg (2006) en de Gazastrook (2009). den aan de universiteit van Beers- Diepe afkeer gastarbeider die jonge wijnranken voceren. Het is de Hebreeuwse be- namelijk met hulp van Israëlische o e v e r. rechts.’ Weliswaar blijkt uit opinieonder- heva, zegt: ‘Ik spreek ook nooit Hun drijfveer is een diepe afkeer staat op te binden. ‘Het is al drie naming van de tijdelijke huizen activisten een zaak aangespannen Maar Goldstein wil niet opge- Het gaat al meer dan vier jaar zo, zoek dat nog steeds een meerder- meer van peaceniks. Het woord vre- en schaamte voor wat de Israëli- uur!’, roept hij en ter verduidelij- die zijn gebouwd voor de Joodse bij het Israëlische hof. De rechter ven. ‘Uitputting is een algemeen week in week uit. Na het vrijdag- heid in principe wel voor een twee- de synoniem is geworden voor vre- sche ‘bezettingsmachine’ in de king wijst hij op zijn horloge. De kolonisten die Israël in 2005 tegen heeft nog geen uitspraak gedaan, gevoel onder activisten. We raken middaggebed lopen ze schouder statenoplossing voelt. Maar zodra desproces. Achteraf is dat begrip loop der jaren onder de Palestijnse Palestijnse activist Nasser Nawa- hun wil uit de Gazastrook heeft maar wel bepaald dat er niet op opgebrand door de werkelijkheid. aan schouder met de Palestijnen te het erop aankomt de details in te vooral een dekmantel geweest bevolking teweeg heeft gebracht. jah (27), ook op de achterbank, weggehaald. De tweestatenoplos- het land mag worden gewerkt zo- Maar wij hebben een goed leven. Ik hoop tegen de muren en hekken vullen over de toekomstige gren- voor het voortzetten van de bezet- Ze hopen de Palestijnen te laten heeft dan zijn videocamera gepakt sing vereist dat ook kolonisten op lang de zaak in behandeling is. Al- heb ook een Duits paspoort en kan die Israël rond de Westoever heeft zen, de terugkeer van Palestijnse ting van de Palestijnse gebieden. zien dat er ook ‘andere Israëli’s dan en is aan het filmen. de Westoever gedwongen het veld leen tussen negen en tien uur gaan waar ik wil. De Palestijnen zit- opgetrokken. Het protest eindigt vluchtelingen en de status van Je- Sinds het Oslo-akkoord is het aan- soldaten en kolonisten’ zijn en wil- De dagloner belt meteen zijn moeten ruimen. ’s ochtends mag één arbeider de ten gevangen.’ steevast zo: Palestijnse jongeren ruzalem is het alsof de doos van tal Joodse kolonisten op de West- len de ‘mentale muur’ doorbreken baas, een Joodse kolonist die even beplanting onderhouden – en dus En dus meldt hij zich vrijdagoch- gooien met stenen en Israëlische Pandora opengaat. oever immers meer dan verdub- die is opgericht, zegt mensenrech- verderop woont in een van de Filmmateriaal níet om drie uur ’s middags. tend weer aan de rand van het soldaten schieten traangas en beld tot bijna 300 duizend. Ik tenadvocaat Lymor Goldstein (30), geïmproviseerde buitenposten. Het zijn gebruikelijke intimida- Hoewel vrijwel alle Israëlische Lewinskypark in Tel Aviv bij Ilan (rubber)kogels. Uitvoerbaar akkoord spreek over de activisten daarom die meedoet aan acties van Anar- De religieus gedreven kolonisten ties. Als er genoeg filmmateriaal is, activisten zeggen geweldloos ver- Shalif, de transportbaas van de An- De ambities van Obama vinden liever van anti-kolonialisten.’ chisten tegen de Muur. Ook willen proberen zich zo het ‘bijbelse land’ rijden de activisten weg. Meteen zet aan te hangen, is het een strijd archisten tegen de Muur. De bo- Deprimerend geen massale weerklank. De Pales- Hooguit een paar honderd Israë- ze het leger in de weg lopen, zegt toe te eigenen. Binnen een paar draait Nawi het nummer van een op het scherpst van de snede. venste knoopjes van zijn groezelig In de schaduw van wat bomen tijnen, verscheurd tussen de li’s, van 18 tot 80, roeren zich actief Amiel Vardi (54), Taayush-activist minuten komt de kolonist aange- Israëlische mensenrechtenadvoca- De rechter heeft Ezra Nawi on- witte overhemd staan open en wachten de Israëli’s het slotwoord machtsbeluste facties Fatah en Ha- bij het Palestijnse verzet tegen de en als classicus verbonden aan de scheurd in een beige Toyota-busje. te en spreekt op haar antwoordap- langs schuldig bevonden aan het grijs borsthaar krult tevoorschijn. van de imam in de moskee af. mas, moeten het eerst onderling bezetting. ‘Zij hebben de sympa- universiteit van Jeruzalem. ‘Als wij paraat in. ‘Om drie uur was iemand aanvallen van twee Israëlische Hij is druk aan de telefoon. ‘Je hebt Sinds 2005 zijn ze in wezen niets eens zien te worden voordat van thie van misschien een paar dui- bij Palestijnen zijn, tempert het le- Provoceren aan het werk in de wijngaard bij agenten tijdens de verwoesting een auto? Goed. Ik heb nog vier opgeschoten. ‘Ja, als je het zo zegt een uitvoerbaar akkoord met Is- zend anderen’, zegt Gordon. Als ger het geweld dat het gebruikt.’ ‘Honden zijn jullie!’, zegt de kolo- Susya. We hebben het op video.’ van een bedoeïnenhut in Um el- man die hier staan te wachten.’ is het eigenlijk wel deprimerend’, raël sprake kan zijn. De Israëlische Heir in 2007. De verklaringen van Ilan Shalif (72) is een veteraan zegt Dan (26), een student uit Tel vredesbeweging, ooit het meest de agenten wogen zwaarder dan van de Israëlische activistenscene. Aviv. ‘Maar door hier gewoon te zichtbare teken van hoop op een Videoactivisme tegen de Israëlische bezetting zijn stellige ontkenning. Zijn kom- ‘Een keer per maand kom ik nog zijn, aan de andere kant van de goede afloop, is na de uitbraak van panen zoeken hun toevlucht in met wat oude makkers bijeen in muur, laten we zien dat het ding de tweede intifada teloorgegaan. het werven van internationale het huis van Giora Neuman, die in nergens op slaat.’ Twintig jaar geleden bracht Vrede steun om druk op de rechtbank uit 1972 als eerste dienst weigerde in Dalia Golomb (81) is de dochter Nu nog honderdduizenden op de Het filmen van het De bijeenkomst is ge- schoot worden ook te oefenen hem op 1 juli bij de uit- de bezette gebieden’. van de oprichter van de Haganah, been en diende toen als aanjager gedrag van kolonis- organiseerd door vertoond. Wereldwijd spraak te ontzien. De boegbeelden Het waren de jaren van Matzpen de Joodse militie die de voorloper voor de toenadering van Israël tot ten en soldaten op de Gate 48, een ‘p l a t- was er in 2008 aan- van het mondiale linkse activisme (‘Kompas’), een afsplitsing van de was van het Israëlische leger. Ze is de Palestijnse bevrijdingsorgani- Westelijke Jordaan- form voor kritische dacht voor video-op- Noam Chomsky en Naomi Klein Israëlische communistische par- de oudste activiste van Checkpoint satie PLO. Maar tegenwoordig oever is het werk van Israëli’s die in Neder- namen van gemas- hebben zich al aangesloten bij tij. Hun felle verzet tegen de bezet- Watch, een vrouwencollectief dat klinkt Vrede Nu in Israël vooral na Israëlische en Pales- land leven’. Mensen- kerde kolonisten die supportezra.org. ting en hun verwerping van het zi- hoopt Israëlische soldaten in als een slogan van naïevelingen. tijnse actvisten. Het rechtenadvocaat Ly- een Palestijnse Ook de Lymor Goldstein weet onisme – de stichtingsideologie toom te houden door bij check- Over vrede gaat het dan ook niet debatcentrum De Ba- mor Goldstein en ac- vrouw in elkaar sloe- hoe risicovol het is activist te zijn van de Joodse staat – maakten hen points te gaan kijken. ‘We hebben in de pick-uptruck van Ezra Nawi. lie in Amsterdam be- tivisten van Check- gen en van een Israë- in een oorlogsgebied. In 2007 gehaat. ‘Je was geen patriot, je was geen keuze’, zei ze pas in de Israëli- Het bekendste lid van Taayush, een steedt er van 12 tot point Watch en Anar- lische soldaat die een schoot een Israëlische soldaat hem vuilnis’, herinnerde een van de op- sche krant Haaretz. ‘Alle mensen- klein Joods-Arabisch samenwer- en met 14 juni aan- chisten tegen de geblinddoekte Pales- met een rubber kogel in zijn hoofd richters zich een paar jaar geleden rechtenbewegingen in de wereld kingsverband van activisten, ge- dacht aan onder de Muur geven in De Ba- tijn in zijn voet bij een demonstratie tegen de in een Israëlische tv-documentai- zijn precies door deze ondraaglij- bruikt het woord zelfs de hele dag titel Life in fragments lie toelichting. De schoot. Op internet- muur in het Palestijnse dorp Bil’in re. ke menselijke situaties ontstaan. niet een keer. Het is misschien nog – videoactivisme te- beelden van de sol- kanalen zijn tiental- – de zaak over financiële genoeg- Landverraders, extremisten, Maar ja, we hebben bijna geen in- wel het opvallendst aan de linkse gen de Israëlische be- daat die Goldstein in len filmpjes van acti- doening loopt nog. Zijn gezichts- Arabieren-knuffelaars – en: zelfha- vloed. We zijn maar met 250 vrou- activistenscene van Israël: ze ver- zetting. 2007 in zijn hoofd visten te vinden. vermogen is sindsdien met de tende joden. Het dertigtal activis- wen. Waar is iedereen?’