Odabrane Presude Evropskog Suda Za Ljudska Prava U Vezi Sa Članom 10 Ekljp Odabrane Presude Evropskog Suda Za Ljudska Prava U Vezi Sa Članom 10 Ekljp
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ODABRANE PRESUDE EVROPSKOG SUDA ZA LJUDSKA PRAVA U VEZI SA ČLANOM 10 EKLJP ODABRANE PRESUDE EVROPSKOG SUDA ZA LJUDSKA PRAVA U VEZI SA ČLANOM 10 EKLJP PRIREDILI Miraš Radović Dušanka Radović Senka Danilović ODABRANE PRESUDE EVROPSKOG SUDA ZA LJUDSKA PRAVA U VEZI SA ČLANOM 10 EKLJP Izdavač publikacije: Centar za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu Serdara Jola Piletića bb, 81000 Podgorica, Crna Gora www.cosdt.me Sadržaj Publikacija je pripremljena u okviru i uz finansijsku podršku Zajedničkog programa Evropske unije i Savjeta Evrope „Jačanje pravosudne ekspertize o slobodi izražavanja i medija u Jugoistočnoj Evropi (JUFREX)”. UVOD 7 1. KRATKI OSVRT NA SLOBODU IZRAŽAVANJA 9 Mišljenja izražena u ovom radu predstavljaju odgovornost autora i ne odražavaju nužno 1.1. Značaj slobode izražavanja 9 zvaničnu politiku Evropske unije i Savjeta Evrope. 1.2. Obaveze države 12 Presude Evropskog suda za ljudska prava su korišćene i prevedene na crnogorski jezik uz odobrenje Savjeta 1.3. Ograničenja slobode izražavanja 13 Evrope. Prevod predstavlja iskučivo odgovornost 1.4. Relevantni principi na koje se Evropski sud pozvao u presudama donijetim u prevodilaca. Presude koje su sa sajta HUDOC preuzete odnosu na Crnu Goru 18 na srpskom jeziku lektorisane su i prilagođene crnogorskom jeziku 1.4.1. Predmet Koprivica protiv Crne Gore 23 Urednici: 1.4.2. Predmet Šabanović protiv Crne Gore i Srbije 34 Miraš Radović Dušanka Radović 1.4.3. Predmet Ivanović i DOO DAILY PRESS protiv Crne Gore 42 Senka Danilović 2. BEZBJEDNOST NOVINARA, PRISTUP INFORMACIJAMA I ZAŠTITA IZVORA INFORMACIJA (OBAVEZE DRŽAVE) 55 Prevod presuda sa engleskog na crnogorski jezik: Tanja Luburić 2.1. Negativne i pozitivne obaveze države 55 Sanja Rašović Ana Raičević 2.2. Bezbjednost novinara 57 Lektura: 2.2.1. Relevantni dokumenti Savjeta Evrope za bezbjednost novinara i zaštitu Maja Jevđić izvora informacija 57 2.2.2. Sprječavanje i suzbijanje napada na novinare 59 © Fotografija na korici: Fotografija je korišćena na osnovu licence sa Shutterstock.com 2.2.3. Bezbjednost novinara u kontekstu njihovog prisustvovanja na protestima 69 Grafička obrada i štampa: 2.3. Pravo na informaciju u posjedu organa vlasti 73 Copy Center d.o.o, Podgorica 2.4. Zaštita povjerljivosti novinarskih izvora 80 Tiraž: 2.4.1. Nalog za otkrivanje novinarskog izvora 80 400 primjeraka 2.4.2. Pretres doma i poslovnih prostorija novinara 82 © Savjet Evrope, presude Evropskog suda za ljudska prava, u originalu, na engleskom i francuskom jeziku 2.4.3. Osuda novinara zbog pribavljanja i/ili objavljivanja povjerljivih informacija 85 © 2019 Centar za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu. Sva prava zadržana. Centar dodjeljuje Evropskoj uniji 2.4.4. Primjena mjera praćenja i nadzora nad novinarima 87 i Savjetu Evrope besplatnu, neisključivu i neopozivu licencu za korišćenje svih materijala koji su pripremljeni 2.4.5. Svjedočenje novinara u slučaju novinarskog izvora 90 kroz JUFREX progam. 2.4.6. Osuda novinara zbog upotrebe skrivene kamere 92 2.5. Relevantne presude u vezi sa bezbjednošću novinara 94 sudija, Senka Danilović 2.5.1. Kilič protiv Turske 94 Predsjednica Upravnog odbora Centra za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu 2.5.2. Nadžafli protiv Azerbejdžana 115 2.5.3. Pentikainen protiv Finske 128 2.5.4. Selmani i drugi protiv Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije 160 2.5.5. Ozgur Gundem protiv Turske 180 2.5.6. Dink protiv Turske 203 3. SLOBODA IZRAŽAVANJA I INTERNET 229 Uvod 3.1. Uvod 229 3.2. Međunarodni instrumenti 230 vropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda potpisana je 4. novembra 3.3. Ključni pojmovi 232 1950. godine, od strane dvanaest država (Belgija, Ujedinjeno Kraljevstvo, Danska, Irska, Island, 3.4. Primjena načela slobode izražavanja na internetu 232 Italija, Luksemburg, Zapadna Njemačka, Norveška, Turska, Francuska i Holandija), a stupila Eje na snagu 3. septembra 1953. godine. 3.5. Obaveze države 233 3.6. Privatnost i internet 234 Odluka da se radi na donošenju još jednog međunarodnog instrumenta kojim će se štititi ljudska prava i slobode na evropskom nivou, budući da je već bila donijeta Univerzalna deklaracija o ljudskim 3.6.1. Zaštita integriteta maloljetnih lica 235 pravima Ujedinjenih nacija, koja je proklamovala prava koja će biti garantovana i Evropskom 3.6.2. Privatnost na radnom mjestu 236 konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, donijeta je u trenutku kada je bilo jasno da će Ujedinjenim nacijama biti potrebno dugo vremena da postignu sporazum o instrumentima 3.6.3. Upotreba komunikacijskih sredstava za potrebe raspoznavanja 238 koji bi univerzalnu deklaraciju pretvorili u odgovarajuće ugovorne obaveze (Tomas Burgental, 3.7. Pristup internetu kao pravo 239 Međunarodna ljudska prava). 3.7.1 Pristup internetu za zatvorenike 242 Danas je sistem zaštite ljudskih prava koji ustanovljava Evropska konvencija najnapredniji i najefikasniji od postojećih na međunarodnom nivou, 47 država su potpisnice Evropske konvencije i reflektuje 3.8. Odgovornost i sloboda izražavanja na internetu 246 se na 800 miliona ljudi. Mehanizam kontrole primjene Konvencije je u Evropskom sudu za ljudska 3.8.1. Odgovornost za internet arhivu 247 prava i praksa tog suda je bogati zvor standarda zaštite ljudskih prava i sloboda, a obezbijeđen je i efikasan sistem sprovođenja odluka Suda koji je u nadležnosti Komiteta ministara. Tumačenja 3.8.2. Odgovornost za sadržaj kojeg je proizveo korisnik 249 Evropske konvencije koja daje Evropski sud za ljudska prava su posljedica suočavanja sa mnoštvom 3.8.3. Odgovornost za komentare na blogu 253 različitih činjeničnih utvrđenja koja tvorci Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih 3.8.4. Odgovornost za komentare povodom fotografija na Instagramu, sloboda te, davne 1950. godine, nijesu mogli ni da predvide, ali ih je život donio. Može se reći da Twiteru, za davanje produženog linka 253 su sudije Evropskog suda za ljudska prava tvorci standarda zaštite koji doprinose unaprijeđenju i zaštiti ljudskih prava u Evropi, te se uticaj tih odluka osjeća u životu svakog društva i pojedinca koji 3.8.5. Odgovornost za objavljeni link 258 su u sistemu Evropske konvencije. 3.9. Pravo da se bude zaboravljen 259 Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda garantuje širok spektar ljudskih 3.10. Relevantne presude u vezi sa internetom 262 prava i sloboda - od prava na život, slobodu i sigurnost, pravično suđenje, privatni i porodični život, na brak, na djelotvoran pravni lijek, zabranu mučenja, ropstva i prinudnog rada, diskriminacije, 3.10.1. Delfi AS protiv Estonije 262 garantuje slobodu misli, savjesti vjeroispovjesti, izražavanja, udruživanja itd. i među zaštićenim 3.10.2. Magyar Jeti ZRT protiv Mađarske 323 pravima nema formalne hijerarhije. 3.10.3. Ahmet Jildirim protiv Turske 351 U periodu od 21. januara 1959. godine, kada su izabrane prve sudije, do 31.12.2018. godine pred 4. POLITIČKI GOVOR 367 Evropskim sudom za ljudska prava je bilo 21.651 postupaka u kojima se Sud upustio u meritorno odlučivanje. U 18.187 je nađeno jedno ili više kršenja prava na nacionalnom nivou, što znači da je 4.1. Makraduli protiv Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije 367 vjerovatnoća da će Sud utvrditi kršenje prava velika, ukoliko uopšte odluči da se upusti u meritorno odlučivanje. Međutim, najveći broj predstavki koje su podnijete Evropskom sudu za ljudska prava budu odbačene u postupku prethodnog ispitivanja kao očigledno neosnovane, ili iz različitih formalnih Uvod Strana 7 razloga, a to je posebno očigledno kada se ima u vidu broj predstavki podnijetih Evropskom sudu Senka Danilović u proteklih 60 godina i koji iznosi 841.100. sudija Višeg suda u Podgorici Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, ratifikovana je 26.12.2003. godine, od strane Skupštine državne zajednice Srbija i Crna Gora, a stupila na snagu u odnosu na Crnu Goru 04.03.2004. godine. U periodu nakon ratifkacije, u Crnoj Gori su sprovođene brojne aktivnosti sa ciljem unaprijeđivanja znanja svih pravnih profesionalaca i poboljšanja primjene Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i prakse Evropskog suda za ljudska prava na nacionalnom nivou. Povećani napori u tom pravcu su prisutni od potpisivanja Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Crne Gore i Evropske unije i njenih članica (15. oktobar 2007. godine), kojim se, između ostalog, Crna Gora obavezala na sprovođenje reformi koje treba da 1. Kratki osvrt na slobodu izražavanja doprinesu daljoj demokratizaciji društva, te posebno od otvaranja pregovaračkog poglavlja broj 23 – Pravosuđe i temeljna prava 18. decembra 2013. godine. U periodu od ratifikacije do 31.12.2018. godine pred Evropskim sudom za ljudska prava je u odnosu 1.1. ZNAČAJ SLOBODE IZRAŽAVANJA na Crnu Goru donijeto 50 presuda, u 46 je utvrđeno postojanje kršenja prava, u tri predmeta je nađeno da nema povrede prava, dok je u jednom postupku utvrđena uslovna povreda prava. U segmentu temeljnih prava, posebno značajno mjesto ima sloboda izražavanja kao pravo da se zražavanje je važna komponenta intelektualnog i profesionalnog bića svakog pojedinca. Slobodno traže, dijele i primaju informacije, te sloboda medija jer su nezaobilazni u istinskoj demokratiji i se izraziti je neophodan preduslov da bi kvalitetno učestvovali u raspravljanju i odlučivanju, demokratskim procesima. Kako je iz Izvještaja Evropske unije o napretku Crne Gore u pregovorima najprije o pitanjima koja se odnose na sopstveni život, a zatim i o pitanjima koja su od javnog proizilazilo da je Crnoj Gori (ali i ostalim državama