006-023 CERKWIENA LEMKOWSZCZYZNIE:Layout 3
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
206 GORLICE 243 244 242 280 281 NOWY SÑCZ NOWY ˚MIGRÓD (212) 204 234 238 200 220 124 117 245 SANOK 213 DUKLA 120 196 190 (148) 118 228 279 116 192 213 256 194 214 142 258 276 70 267 72 250 252 74 144 162 176 210 114 UÂCIE GORLICKIE 208 257 246 274 275 138 110 164 172 260 168 278 108 212 76 104 172 180 78 150 262 132 148 266 177 282 128 126 154 SZCZAWNICA 270 283 62 158 300 64 160 286 KRYNICA ZDRÓJ 68 88 296 86 80 293 60 50 42 92 58 46 297 24 54 288 56 34 38 290 40 292 Powroênik 24 Maciejowa 70 Polany koło Florynki 114 Wysowa Zdrój 154 Leszczyny 190 Ropica Górna 234 Tylawa 266 Radoszyce 290 Wojkowa 34 Łabowa 72 Florynka 116 Góra Jawor 158 Kunkowa 192 Owczary 238 Chyrowa 267 Smolnik nad Osławà 292 Dubne 38 Kamianna 74 Wawrzka 117 Blechnarka 160 Klimkówka 194 M´cina Wielka 242 Zyndranowa 270 Rzepedê 293 Leluchów 40 Łosie koło Krynicy 76 Binczarowa 118 UÊcie Gorlickie 162 Łosie koło Gorlic 196 Rozdziele 243 Trzciana 274 Szczawne 296 Jastrz´bik 42 Roztoka Wielka 78 Bogusza 120 Kwiatoƒ 164 Bielanka 200 Bednarka 244 Zawadka Rymanowska 275 Turzaƒsk 297 Złockie 46 Krynica Zdrój 80 Królowa Górna 124 Skwirtne 168 Szymbark Doliny 204 Pielgrzymka 245 Bałucianka 276 Kulaszne 300 Szczawnik 50 Krynica Zdrój Słotwiny 86 Bieliczna 126 Regietów Ni˝ny Gorlice 206 Âwiàtkowa Mała 246 Królik Wołoski 278 Milik 54 Tylicz 88 Izby 128 i Regietów Wy˝ny 172 Krzywa 208 Âwiàtkowa Wielka 250 Sieniawa 279 Andrzejówka 56 Muszynka 92 Banica 132 Smerekowiec 176 Wołowiec 210 Kotaƒ 252 Wróblik Królewski 280 ˚egiestów 58 Mochnaczka Ni˝na Ânietnica 138 Konieczna 177 Czarne 212 Desznica 256 Wróblik Szlachecki 281 Zubrzyk 60 i Mochnaczka Wy˝na 98 Brunary Wy˝ne 142 Gładyszów 178 Małastów 213 Krempna 257 Daliowa 282 Wierchomla Wielka 62 Czyrna 104 Czarna 144 Zdynia 180 P´tna 214 Myscowa koło Dukli 258 Wola Ni˝na 283 Szlachtowa 64 Piorunka 108 Ropki 148 Przysłop 184 Bodaki 220 Polany koło Dukli 260 Wisłok Wielki 286 Jaworki 68 Berest 110 Haƒczowa 150 Nowica 186 Bartne 228 Olchowiec 262 Komaƒcza 288 AR CHI TEK TU RA CER KWI EASTERN RITE CHURCH ARCHITECTURE Krzy ˝e na cerkwiach churches in Daliowa and Gładyszów were erected. The brick Nad wie ˝à i po nad ko pu la sty mi, na mio to wy mi lub ka le ni - churches in P´tna, Polany near Krempna and ˚egiestów also co wy mi da cha mi wszystkich cer kwi umiesz czo ne sà naj cz´ Êciej belong to this group. ce bu la ste lub ba nia ste heł my z pseu do la tar nia mi i me ta lo wy - Among the relics of Lemko church architecture, there are mi krzy ˝a mi. distinct churches in an unusual shape, with five cupolas Cerkiew w P´tnej ˚e la zne, ku te, a˝u ro we krzy ˝e, ozdo bio ne ró˝ norod ny mi resembling five heads. Churches like these were built in Łabowa orna men tal ny mi ele men ta mi, ma jà cha rak ter sym bo licz ny. Naj - (a brick church) and in Turzaƒsk (wooden). The non-existent Greek Cerkiew w Gładyszowie wi´k szà gru p´ sta no wià krzy ˝e grec kie, ale wy st´pu jà tak ˝e ła - Catholic church in Klimkówka was similar to them. The shapes of Greek Catholic church in P´tna ciƒ skie oraz trój ra mien ne z prostà lub uko Ênà dol nà bel kà. Nie its cupolas were inspired by traditional ornamentation of ma prze pi su, któ ry by na ka zy wał wieƒ cze nie Êwià ty ni krzy ˝a - Ruthenian Orthodox churches. The brick church in the city of Greek Catholic church in Gładyszów mi ze sko Ênym ra mie niem. We dług jed nej z in ter pre ta cji uko Ê- Gorlice was built in 1986-1991 on a Greek cross plan. Its central na bel ka wska zu je na nie bo i na Êwiat pod zie mi, we dług in nej cupola was placed at the intersection of arms. – wy wo dzi si´ od ra mie nia krzy ˝a Êw. Andrze ja. Nie któ rzy Cupolas on the roofs are not only found in cruciform Eastern z ko lei uwa ˝a jà, ˝e ta for ma krzy ˝a ma zwiàzek ze zba wie niem rite churches. They were sometimes placed on the churches with jed ne go z dwóch ło trów ukrzy ˝o wa nych z Je zu sem – Êw. Dyz - an elongated rectangular plan, like in Myscowa and Złockie. mà, któ ry na wró cił si´ tu˝ przed Êmier cià. Na za koƒ cze niach ra mion i na trzo nie me ta lo wych krzy ˝y Crosses on Eastern rite churches znaj du jà si´ licz ne de ta le, naj cz´ Êciej krzy ˝y ki, gwiazd ki, mo ty - Above the tower and the roofs – whether domed, tented or wy roÊlin ne, kół ka i krà˝ ki, pół ksi´ ˝y ce, któ re ma jà ró˝ no rod - ridge – of all Eastern rite churches, there are nearly always onion nà sym bo li k´. Trzy krzy ˝y ki to trzy gwoêdzie (çwie ki), któ ry mi or bulbous domes with pseudo lanterns and metal crosses. Je zus był przy bi ty do krzy ˝a (cza sa mi wy st´ pu jà czte ry krzy ˝y - Wrought-iron openwork crosses, decorated with various ki sym bo li zu jà ce czte ry gwoê dzie). Pi´ç krzy ˝y ków to pi´ç ran ornamental elements, carry a symbolic meaning. Greek crosses Chrystu sa, a sie dem – sie dem bo le Êci Mat ki Bo skiej lub sie dem are most common, but there are also Latin and three-armed mi ste riów (sa kra men tów). Trzy gwiazd ki sà zna kiem sta łe go crosses with a straight or slanted lower beam. There is no pa nieƒ stwa Mat ki Bo ˝ej, dzie wic twa Ma rii przed, w cza sie i po regulation which would force a church to use slanted-armed na ro dze niu Je zu sa, a tu li pa ny – ˝y cia i no we go ˝y cia. Kół ka crosses. According to one of the theories, the slanted beam points to the sky and the underworld. Another hypothesis says it is Cer kwie na planie krzy ˝a greckie go Małastów, Blechnarka, Bieliczna, Smerekowiec, Rozdziele, i krà˝ ki sym bo li zu jà słoƒ ce, któ re go Êwia tło da je zba wie nie. derived from the arm of St Andrew’s Cross. Others, however, W pierw szych dzie si´ cio le ciach XX wie ku po wsta ła licz na Jaworki, Tylawa, Wola Ni˝na, Smolnik on the Osława River, Wià ˝e si´ to ze sło wa mi Je zu sa za war ty mi w Pi Êmie Âwi´ tym: claim this form of the cross can be associated with the salvation gru pa cer kwi zbu do wa nych na rzu cie rów no ra mien nego krzy - Desznica and partially in Łabowa, although the latter has five „Ja je stem Êwia tło Êcià Êwia ta. Kto idzie za Mnà, nie b´ dzie of St Dismas, one of the two thieves who were crucified alongside ˝a grec kie go z cen tral nà ko pu łà po Êrod ku. Wzo rem dla nich cupolas and unusual architecture. The only church that stands out cho dził w ciem no Êci, lecz b´ dzie miał Êwia tło ˝y cia” (J 8,12). Jesus. He became Christian just before his death. by ła ar chi tek tu ra bi zan tyj ska, in spi ro wa na tra dy cjà wcze sno - from this group of quite repetitive spatial layout is the church in Słoƒ ce w pa rze z sier pem ksi´ ˝y ca – umieszcza nym w dol nej chrze Êci jaƒ skà i orien tal nà. Od mia na ta kich cer kwi „krzy ˝o- Izby. It has a semicircular apse and a pair of attached and cz´ Êci krzy ˝a – wy ra ˝a Êre dnio wiecz nà sym bo li k´ wie ku Chry - wych” wyst´ po wa ła na Hu culsz czyê nie i Za dnie przu. Pod j´ ta semicircular chapels, which function as the arms of the transept. stu sa, bo wiem poczà tek ro ku sło necz nego i ksi´ ˝yco we go wy - w okre sie mi´ dzy wo jen nym ak cja bu do wy cer kwi te go ty pu What distinguishes the brick Greek Catholic church in Bednarka st´ puje raz na 33 la ta. Pi´k nym uzu peł nie niem wy stro ju cer kwi zwià za na by ła z pró bà wprowa dze nia na te re nie Łem kowsz - from the rest of Lemkovyna is its two-tower fa˜ade. Different from sà me ta lo we za wia sy, zam ki, klam ki, oku cia i gwoê dzie ko wal - czy zny form ukraiƒ skie go sty lu na ro do we go, pró bà opar tà na the propagated pattern in the Habsburg Monarchy is also the skiej ro bo ty. po dob nych prze słan kach co pol ski styl na ro do wy in spi ro wa ny biggest Eastern rite church in Lemkovyna – the eclectic St Peter and sty lem za ko piaƒ skim.