Gewoon De Burgemeester Nazorg Burgemeesters Na Ramp of Crisis
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
BURGEMEESTER NEDERLANDS GENOOTSCHAP VAN BURGEMEESTERS | JAARGANG 24, DECEMBER 2019 94 Bas Eenhoorn Gewoon de burgemeester Nazorg burgemeesters na ramp of crisis Najaarscongres 2019 een terugblik INHOUD 4 11 Laatste burgervaderschap Georganiseerde6 nazorg Najaarscongres terugblik 18 Inclusief stemmen 22Oorlogsgravenstichting COLOFON Jaargang 24, nummer 94, december 2019 | verschijnt 4 keer per jaar | Redactieleden Mieke Baltus, Titia Cnossen, Maarten Houben, Gert-Jan Kats, Joost van Oostrum | Eindredactie Anouck Haverhoek Fotografie cover Annemoon van Hemel | Opmaak OntwerpKeuken | Redactieadres Nederlands Genootschap van Burgemeesters | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag | Tel: (070) 373 83 83 e-mail: [email protected] Het Burgemeestersblad is mede mogelijk door bijdrage van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. 2 BURGEMEESTER 94 | ngb INHOUD 14 VOORWOORD Dilemmalogica Het echte gesprek Intervisie is een georganiseerd gesprek tussen collega’s met als doel het functioneren te verbeteren. Voor sommigen een normaal onderdeel in hun professionalisering, voor anderen nog niet. Alhoewel er al lang geen taboe meer heerst op het reflecteren op eigen handelen en het openstaan voor andere inzichten, merken wij een zekere mate van terughoudendheid bij burgemeesters. Gelukkig wordt er ‘volop gereflecteerd’ met collega’s uit onder andere Initia- tiefgroepen, gemeenten of Veiligheidsregio’s. Vaak echter met een themati- sche invalshoek, waarbij vooral de ‘eigen’ casuïstiek en de ‘eigen’ ervaringen centraal staan. Dit leidt niet altijd tot het ‘echte’ gesprek over je bewuste en onbewuste keuzes, veronderstellingen en oplossingsstrategieën en welke verbeteringen daarvoor mogelijk zijn. Het blijft daarmee bij zenden in plaats van ontvangen. En dat laatste is juist cruciaal om professioneel te groeien. De samenstelling van en het vertrouwen in de intervisiegroep zijn essen- tieel voor de ‘output’. Daarom biedt het Genootschap vanaf komend jaar de mogelijkheid voor meer maatwerk. Denk aan groepen met burgemeesters van kleine(re) gemeenten, van plattelandsgemeenten, jonge burgemees- ters, of juist burgemeesters die al langere tijd meegaan. U kunt ook zelf een inter visiegroep samenstellen. Vindt u dit allemaal veel ‘gedoe’, dan kan het Genootschap u hierin behulpzaam zijn. Of kies voor een ‘quick screening’ die 3 Het echte gesprek inzicht geeft in uw sterke eigenschappen, ontwikkelpunten en omgevings- Voorwoord van Anouck Haverhoek voorwaarden waarin u het beste tot uw recht komt. Komend jaar besteden wij in ons opleidingenaanbod ook meer aandacht aan ‘de persoon’ burgemeester. 9 Burgerschap en democratie In januari 2020 starten weer de burgemeestersconferenties. Op een nieuwe zijn nooit af locatie weliswaar, maar met een vertrouwd programma. We reflecteren op Column NGB-voorzitter Liesbeth Spies de rol van de burgemeester als hoeder van de democratie en rechtstaat. De samenleving verandert continu. Kernwaarden van de democratie staan onder druk en de 'speelruimte' wordt deels bepaald door de lokale politieke context. 16 Column minister Knops Wat is er nodig om die rol goed te kunnen vervullen? Rubriek BZK Voldoende denkvoer en reflectie dus die u in staat stellen om goed voor uzelf én voor anderen te (blijven) zorgen. 21 Wie is verantwoordelijk? Het NGB-bureau wenst u alvast fijne feestdagen, een veilige jaarwisseling en Boekbespreking een gezond en mooi 2020. Anouck Haverhoek 24 Service Nederlands Genootschap Van Burgemeesters BURGEMEESTER 94 | ngb 3 BURGEMEESTER Waarnemer of Kroonbenoemd: ‘JE BENT VOOR DE MENSEN GEWOON DE BURGEMEESTER’ Bas Eenhoorn rondde dit jaar zijn, naar alle waarschijnlijkheid, laatste burgervaderschap af. Een veelzijdige carrière, waarin overheid en bedrijfsleven elkaar afwisselden. Veelzijdigheid is typerend voor deze energieke bestuurder. Bas Eenhoorn werd vooral bekend vanwege het schietincident in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn in 2011. Een gebeur tenis die meer invloed op zijn leven heeft gehad dan hij in eerste instantie verwachtte. Tekst | Hilde Westera Het is begin oktober 2019 als sollicitaties in het Westen liepen echter bedrijfsleven in ging. Ruim tien jaar Bas Eenhoorn wordt gebeld door de op niets uit. Gebrek aan politieke later, in 2007, vroeg toenmalig NRC met de vraag of hij de waarne- ervaring. De Commissaris van de Zuid-Hollandse commissaris van de mend burgemeester van Den Haag Koning in Friesland benoemde echter Koning hem als waarnemer voor de gaat worden. ‘Ik ben aan het golfen en ook personen zonder politieke ervaring. nieuwe gemeente Lansingerland. Hij dat gaat erg lekker. Heb je hiermee En zo geschiedde. Geen vertrouwens- twijfelde. Moet ik terug het ambt in- een antwoord?’, is de reactie van commissies in die tijd, maar een CvdK gaan? De uitdaging van het meehelpen Bas Eenhoorn. Bas Eenhoorn is die bij de kandidaat aan huis (!) kwam opzetten van een nieuwe gemeente inmiddels 73, net zo oud als Trump, om te kijken of wat voor vlees hij in intrigeerde hem en dus besloot hij maar ambieert geen 8e gemeente om de kuip had. Schier was een goede het aanbod te aanvaarden. Dit jaar het burgemeestersambt te vervullen. leerschool, want de eilanden staan rondde hij zijn laatste burgervader- Alleen golfen is echter ook niet de niet bepaald bekend als makkelijk. schap af, in Amstelveen. Tijd voor een bedoeling. Eenhoorn wil graag leuke, Door schade en schande leerde hij het bestuurlijke terugblik. interessante klussen blijven doen. De vak. Hij vertelt ‘uit de ouwe doos’ over relatieve rust die hij nu ervaart is nog de bevolkingsopstand die ontstond Goodwill wel wennen. ‘Het voelt heel vreemd en toen het college het autogebruik op ‘De burgemeester is duidelijk kwets- ongemakkelijk om je telefoon een tijdje het eiland wilde inperken. Letterlijk de baarder geworden’, aldus Eenhoorn. uit te kunnen zetten.’ halve bevolking van Schier bezette de Vooral de verhouding tot de wethou- steiger van de veerboot, bewapend met ders en de raad is veranderd. Vroeger Door schade en schande gierkar en jachtgeweer. Je zal maar net had de burgemeester gezag, nu leun je ‘Bas begon in 1976 (toen 29 jaar oud) burgemeester zijn…. meer op ‘goodwill’. Eenhoorn zou het als burgemeester én gemeentesecre- ambt en alles wat daar mee te maken taris op Schiermonnikoog. In kleine In en uit het ambt heeft echter niet willen veranderen, gemeenten was het toen nog toege- Bas Eenhoorn was burgemeester in maar je moet als burgemeester wel staan beide functies in één persoon zeven verschillende gemeenten. Wat anders opereren in deze tijd. ‘De burge- te verenigen. Hij wilde al van kinds af voor velen onbekend is, is dat hij in meester moet een open boek zijn’, zegt aan burgemeester worden. Zijn eerste 1996 na ruim twintig ambtsjaren het Eenhoorn. Duidelijk communiceren, 4 BURGEMEESTER 94 | ngb BURGEMEESTER Draagvlak meesters zo lastig is om de behoefte Het gemak waarmee het vertrouwen in aan nazorg toe te geven, zegt Eenhoorn je opgezegd kan worden en je als bur- dat burgemeesters veelal bang zijn gemeester weggestuurd kan worden, is om hun kwetsbaarheid te tonen. Bang volgens Eenhoorn een verkeerde ont- dat er een gat in het harnas wordt wikkeling. Er mag geen sprake zijn van gevonden. Het is goed dat er einde- willekeur. Ook mag een burgemeester lijk openlijk over dit onderwerp wordt in dat geval niet alleen afhankelijk zijn gesproken. van het optreden van een CvdK, want ook hij of zij kan ‘de boel’ soms niet Omgangsvormen meer redden. Een burgemeester moet Eenhoorn heeft naar eigen zeggen uiteraard draagvlak blijven zoeken en alleen maar ‘leuke gemeenteraden’ houden voor zijn of haar optreden, gehad, met betrokken mensen. maar het optreden mag niet onder Wel is het taalgebruik verhard en zijn druk komen te staan uit angst om de omgangsvormen soms anders dan weggestuurd te worden. vroeger. ‘Ik let daar vanaf dag één als draagvlak zoeken en niet op de inhoud een soort schoolmeester op en stelt gaan zitten! Het bewaken van de Nazorg burgemeesters dit zo nodig direct aan de kaak. Zodra integriteit, OOV en een zorgvuldige Eenhoorn was onlangs in het nieuws je ongewenst taalgebruik en omgangs- procesgang zijn je belangrijkste taken, toen het ging over de nazorg van bur- vormen laat varen, krijg je dit moeilijk naast natuurlijk je rol als burgervader/ gemeesters na crisis. Hulpverleners en weer in het gareel.’ moeder. Zelfreflectie en je tegenspraak slachtoffers hebben ‘geprotocolleerde’ organiseren zijn essentieel om over- nazorg, maar burgemeesters niet. De Waarnemer of Kroonbenoemd eind te blijven in het ambt. Ik eiste van tijd lijkt rijp dat ook burgemeesters Commissaris van de Koning Jaap Smit mijn gemeentesecretaris en griffier dat durven toegeven dat een crisis niet zou tegen Johan Remkes hebben ze me een ‘duw’ zouden geven als ik in hun koude kleren is gaan zitten en gezegd dat hij zich niet geliefd hoeft iets verkeerd deed. De commissaris dat nazorg wenselijk is. Eenhoorn gaf te maken in Den Haag. Bas Eenhoorn van de Koning moet naar de mening in het bewuste interview met EenVan- vindt dit een opmerkelijke uitspraak. van Eenhoorn meer letten op het ver- daag eerlijk toe dat hij maanden na het Eenhoorn heeft in de vijf gemeenten mogen van kandidaten om te reflec- schietincident in Alphen aan den Rijn waar hij waarnemer is geweest geen teren. Sommige zaken zijn volgens dacht “Wat is er toch met mij? Waarom andere aanpak gehanteerd dan in de Eenhoorn echter nog precies zoals ben ik zo lichtgeraakt als iemand mij gemeenten waarin hij Kroonbenoemd jaren geleden. Als burgemeester moet vraagt hoe het met mij gaat?” was. ‘Je bent voor de mensen gewoon je bijvoorbeeld goed kunnen spreken in Op de vraag waarom het voor burge- de burgemeester. De rol van waarne- het openbaar. ‘Ik heb gedurende mijn mer is wel anders in de zin dat je min- loopbaan met regelmaat een media- der kwetsbaar bent en meer ontspan- training gedaan om scherp te blijven ‘Vroeger had de nen kunt opereren’, aldus Eenhoorn. op dit punt. Een burgermeester die ‘Je bent aangesteld voor een klus, voor haperend een speech van papier burgemeester gezag, een beperkte periode. Dat is voor ieder- voorleest is een “no-go”.’ nu leun je meer op een helder’.