DOCSLIB.ORG

DOCTORS in PAWIAK DOCTORS INPAWIAK PAWIAKA Lekarze Lekarze PAWIAKA

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
DOCTORS in PAWIAK DOCTORS INPAWIAK PAWIAKA Lekarze Lekarze PAWIAKA DOCTORS PAWIAK IN lekARZE PAWIAKA Projekt wystawienniczy „Taniec wśród mieczów”. Polski personel medyczny na Pawiaku w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944 do nansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego DOCTORS IN PAWIAK Organizatorzy LAT MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK Partnerzy LEKARZE PAWIAKA LEKARZE Patroni medialni lekARZE PAWIAKA DOCTORS IN PAWIAK LAT MUZEUM WIĘZIENIA PAWIAK PATRONAT HONOROWY / HONORARY PATRONAGE Adam Struzik Marszałek Województwa Mazowieckiego KATALOG WYSTAWY EXHIBITION CATALOGUE Taniec wśród mieczów. Polski personel medyczny na Pawiaku w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944 2 października 2015 – 30 września 2016 Dance among swords. Polish medical personnel in Pawiak during German occupation 1939-1944 2 October 2015 – 30 September 2016 Projekt dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego Project was founded by The Ministry of Culture and National Heritage of the Republic of Poland and by Masovian Voivodeship lekARZE PAWIAKA DOCTORS IN PAWIAK Redakcja / Editorial Tadeusz Skoczek Warszawa / Warsaw 2015 Zespół autorski wystawy i katalogu: Robert Hasselbusch, Maria Ciesielska, Tadeusz Skoczek Design team of the exhibition and catalogue: Robert Hasselbusch, Maria Ciesielska, Tadeusz Skoczek ISBN: 978-83-62235-83-4 spis tresci table of contents LEKARZE PAWIAKA / DOCTORS IN PAWIAK 7 WPROWADZENIE / INTRODUCTION 13 SZPITALE WIĘZIENNE / THE PRISON HOSPITALS 17 LECZENIE / TREATMENT 35 KONSPIRACJA / THE UNDERGROUND MOVEMENT 51 DZIECI / THE CHILDREN 67 SYLWETKI / STORIES 79 EPILOG / EPILOGUE 101 SPIS TREŚCI / TABLE OF CONTENTS NARZĘDZIA / TOOLS 109 STENOGRAM SEKWENCJI FILMOWEJ / STENOGRAPHIC RECORD OF FILM SEQUENCE 122 STENOGRAM SEKWENCJI RADIOWEJ / STENOGRAPHIC RECORD OF RADIO SEQUENCE 128 SPIS ILUSTRACJI / TABLE OF ILLUSTRATIONS 135 BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY 141 „WEZWAĆ NA POMOC WSZYSTKIE SIŁY DUCHA” / “TO SUMMON ALL ALL SPIRITUAL STRENGTH” 145 DOCTORS IN PAWIAK LEKARZE PAWIAKA DOCTORS IN PAWIAK Polski personel medyczny w niemieckim więzie- Polish medical personnel in the German prison. niu. To temat pozornie drażliwy i raczej nieznany. Trudny. It seems to be quite a sensitive and unknown matter. It Wymagający szeregu badań, ustaleń i analiz. Upływający is a hard topic. It requires a number of studies, arrange- czas uniemożliwi niebawem dogłębne poznawanie źródeł, ments and analysis. The flow of time soon would make notacje relacji, ustalenie faktów. Dlatego tak ważny jest it impossible to conduct a full research of sources, notate temat badawczy realizowany przez Roberta Hasselbuscha relations and establish facts. That is why the research top- i zespół współpracowników z Muzeum Więzienia Pawiak, ic investigated by Robert Hasselbush and his team from oddziału Muzeum Niepodległości. Sami Niemcy wysta- Pawiak Prison Museum, the section of Museum of Inde- wili polskim lekarzom i pielęgniarkom swoiste świadec- pendence is so important. It was the Germans themselves two moralności. who granted Polish medical personnel kind of “testimony of morality”. „Konspirationsklike” czy „Spitalbande”, czyli „klika konspiracyjna”, „szpitalna banda”, to przykła- “Konspirationsklike” or “Spitalbande” meaning dowe określenia, którymi szafowali gestapowcy ob- “conspirational clique”, “hospital band” are only exam- rzucając wyzwiskami polski personel medyczny pra- ples of how Gestapo offended Polish medical person- cujący na Pawiaku. Przytoczone epitety były wyrazem nel working in Pawiak. Through cited epithets Ger- rozgoryczenia funkcjonariuszy niemieckich, którym mans expressed their bitterness, because, despite their nigdy, mimo ustawicznych starań, nie udało się zdo- greatest efforts, they could not prove that the conspi- być bezpośrednich dowodów działalności siatki kon- racy of “the white aprons” even existed 1. spiracyjnej złożonej z osób w charakterystycznych białych fartuchach1. The above citation comes from the publication an- nouncing the recent exhibition being an effect of coop- Cytat powyższy pochodzi z publikacji zapowia- eration between Museum of Independence and Regional Medical Chamber from Warsaw. This very needed and in- 1 Robert Hasselbusch, Maria Ciesielska, „Taniec wśród teresting scientific work, recommended by three experts, mieczów”. Polski personel medyczny na Pawiaku w okresie okupacji niemieckiej 1939–1944, Warszawa 2015, s. 11. Sze- rzej o służbach medycznych podczas niemieckiej okupacji 1 Robert Hasselbusch, Maria Ciesielska “Dance Among zob.: Zdzisław Jezierski, Służba zdrowia Armii Krajowej Swords”. Polish medical personnel in Pawiak during Ger- [rozprawa habilitacyjna], Uniwersytet Medyczny, Łódź man occupation 1939-1944, Warsaw 2015, p. 11. To find 2013; Helena Brzozowska, Nasza dziwna grupa ZWZ-AK out more about medical personnel during German occu- [wspomnienia, pamiętniki], Wydawnictwo WAM, Kra- pation see Zdzisław Jezierski, Służba Zdrowia Armii Kra- ków 1993; Edward Loth, Opieka nad inwalidami polskimi jowej [postdoctoral dissertation], Medical University, Łódź w latach 1939-1943, „Archiwum Historii Medycyny”, War- 2013; Helena Brzozowska, Nasza dziwna grupa ZWZ-AK szawa 1968, rocznik XXXI, z. 3-4; Bogusław Kopka, Kon- [memoirs, diaries], WAM, Cracow; Edward Loth, Opie- zentrationslager Warschau. Historia i następstwa, Instytut ka nad inwalidami polskimi w latach 1939-1943, “A r c h i - Pamięci Narodowej, Warszawa 2007. wum Historii Medycyny”, Warsaw 1968, year book XXXI, Inne pozycje bibliograficzne zob. Robert Hasselbusch, from 3-4; Bogusław Kopka, other works cited see Robert Maria Ciesielska, op. cit., s. 121. Hasselbusch, Maria Ciesielska op. cit., p. 121. 7 LEKARZE PAWIAKA dającej obecną wystawę, wspólnego projektu Muzeum happens to be the first attempt to indicate the extraordi- Niepodległości i Okręgowej Izby Lekarskiej w W arszawie. nary occurrence. The conspiracy of medical personnel, Bardzo potrzebna i interesująca praca naukowa, opinio- putting their own lives at risk, saved lives of many others wana do druku przez troje znawców tematu, jest p ierwszą in the Nazi prison. They helped to survive, they cured próbą zasygnalizowania zjawiska niespotykanego. W hi- both bodies and souls. tlerowskim więzieniu działała siatka konspiracyjna; leka- rze z narażeniem własnego życia ratowali innych, poma- The occupiers hardly tolerated medical personnel gali przetrwać, leczyli ciało i duszę. in Pawiak. All that Germans cared about was to keep the prisoners, tortured in Gestapo HQ near Szucha Avenue, Okupanci z niechęcią tolerowali działalność per- alive. To make those prisoners testify, they decided to, sonelu medycznego na Pawiaku. Niemcom zależało ironically, provide them with some medical attention, przede wszystkim na utrzymaniu przy życiu więźniów only to torture them again later. They compulsively feared katowanych w siedzibie gestapo, przy alei Szucha. Chcąc contagious diseases, especially typhus. That is why they wydobyć zeznania, decydowali się na wprowadzenie na- treated physicians, military surgeons and nurses instru- miastki służby medycznej, jakby na ironię – by dalej tych mentally. They were not aware that they provided Polish nieszczęśników męczyć. Obawiali się panicznie chorób underground with measures to save prisoners’ lives. zakaźnych, przede wszystkim tyfusu, stąd instrumental- nie traktowali lekarzy, felczerów i pielęgniarki. Nieświa- These cases are mentioned in Robert Hasselbusch’s domie dawali polskiemu podziemiu oręż do ratowania book. In the chapter called “Topography and medical życia więźniów. personnel” he, in an analytical way, introduces places in which the prisoners were treated. There was one hospital O tych przypadkach pisze we wspomnianej książce in each of two prison blocks. At the beginning medical Robert Hasselbusch. W rozdziale „Topografia i personel personnel working there were “free”. Later, they were medyczny” w sposób analityczny przedstawia autor miej- joined by prisoners. According to different sources and sca, w których leczono osadzonych za pawiackimi mura- memoirs, it is possible to tell exactly in which area of the mi. Na obu oddziałach więziennych funkcjonowały dwa prison those hospitals were situated. Those sources and szpitale. Początkowo pracowali tam lekarze „z wolności”, memoirs also became useful for the author while search- z czasem również więźniowie. W oparciu o źródła i wspo- ing for knowledge about people and their heroic actions. mnienia udaje się ustalić dokładne umiejscowienie lecznic na terenie więzienia. W podobny sposób dotarł autor do Andrzej Krzystof Kunert established: wiedzy o ludziach i ich bohaterskim postępowaniu. During the German occupation (1939-1944) Andrzej Krzysztof Kunert ustalił: Pawiak became the largest German political prison on the territory of occupied Poland. From 2 Octo- W okresie okupacji niemieckiej lat 1939–1944 ber 1939 to 21 August 1944 about 100 000 prisoners Pawiak stal się największym niemieckim więzieniem were held there (which constituted over 10% of the politycznym na terytorium okupowanej Polski. Od population of Warsaw), around 37 000 of them were 2 października 1939 do 21 sierpnia 1944 przeszło murdered and around 60 000 were deported in 95 przezeń około 100 000 więźniów (co stanowi ponad collective transports (often they were also sentenced 10% ludności Warszawy), z których około 37 000 to death) to concentration camps and other places of zamordowano, a około 60 000 wywieziono w 95 isolation in Germany. On average, transports from transportach
Load more

Recommended publications
  • Translator's Introductory Note
    Report ‘W’ KL Auschwitz 1940 – 1943 by Captain Witold Pilecki Copyright © by Andrzej Nowak and Hubert Blaszczyk, President of the Association of Polish Political Prisoners in Australia, 2013([email protected], [email protected]) Copyright © translations Report W (IPN BU 0259/168 t 6) by Dr. Adam J. Koch Acknowledgements: Hubert Blaszczyk, President of the Association of Polish Political Prisoners in Australia The Editorial Board gratefully acknowledges the support and financial generosity of Isis Pacific Pty Ltd in publishing of this book. The Editorial Board wishes to thank Mr. Jacek Glinka for his dedication to design and graphic setting of our book. Foreword: Dr.George Luk-Kozik, Honorary Consul-General for Republic of Poland Admission (A Yesteryear's hero?) and afterword (Instead of an Epilogue): Dr. Adam J. Koch My Tribute to Pilecki: Andrzej Nowak Biography: Publishers, translated by Krzysztof Derwinski Project coordinators: Andrzej Nowak, Jacek Glinka, Andrzej Balcerzak, Hubert Blaszczyk Project Contributors: Jerzy Wieslaw Fiedler, Zbigniew Leman, Zofia Kwiatkowska-Dublaszewski, Bogdan Platek, Dr. Zdzislaw Derwinski Editors: Dr. Adam Koch, Jacek Glinka, Andrzej Nowak; Graphic Design: Daniel Brewinski Computer processing of text: Jacek Glinka Publishers: Andrzej Nowak with the Polish Association of Political Prisoners in Australia All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, without the prior permission of publishers. Picture Sources: The publishers wish to express their thanks to the following sources of illustrative material and/or permission to reproduce it. They will make the proper acknowledgements in future editions in the event that any omissions have occurred. IPN (Institute of National Remembrance) in Poland, Institute’s Bureau of Access and Documents Archivization, copies of original documents from IPN and Album ‘Rotmistrz Witold Pilecki 1901- 1948’ by Jacek Pawłowicz of IPN.
    [Show full text]
  • Scenario of the Exhibition: Tomasz Łabuszewski, Phd, in Cooperation with Anna Maria Adamus, Phd, Ewa Dyngosz, Edyta Gula and Michał Zarychta
    STOLEN CHILDHOOD Scenario of the exhibition: Tomasz Łabuszewski, PhD, in cooperation with Anna Maria Adamus, PhD, Ewa Dyngosz, Edyta Gula and Michał Zarychta Graphic design: Katarzyna Dinwebel Reviewers: Bartosz Kuświk, PhD Waldemar Brenda, PhD Producer: Pracownia Plastyczna Andrzej Dąbrowski Photographs from the following archives: AKG images, Archive of the Institute of National Remembrance, Municipal Archive in Dzerzhinsk, State Archive in Warsaw, Archive of Polish Armenians, BE&W Foto, National Library, Bundesarchiv, Centre for Documentation of Deportations, Exile and Resettlements in Cracow, Foundation for Polish-German Reconciliation, Getty Images, Museum of the Second World War, United States Holocaust Memorial Museum, Polish Army Museum in Kołobrzeg, Warsaw Rising Museum, Regional Museum in Jarocin, Museum of the Castle of Górka Family in Szamotuły, National Digital Archive, Ośrodek Karta, Polish Photographers’ Agency Forum, Polish Press Agency, Underground Poland Studio, Documentary and Feature Film Studio, Association of Crimean Karaites in Poland. With special thanks to: Bogdan Bednarczyk, Janusz Bogdanowicz, Alina Głowacka-Szłapowa, Tomasz Karasiński, Kazimierz Krajewski, PhD, Ewa Siemaszko and Leszek Żebrowski, as well as the Institute of National Remembrance branch offices in Łódź and Poznań. Photograph on the front panel: Archives of the Institute of National Remembrance Despite their efforts, the authors of the exhibition did not manage to reach all authors of photographs used in the exhibition or holders of proprietary
    [Show full text]
  • 1 | Strona Robert Baden-Powell, (Bi- Pi) Ur. 22 .02.1857R Zmarł 8.01.1941
    Krzyż harcerski wszedł do Robert Baden-Powell, (Bi- użytku w 1913. Nadawany Pi) ur. 22 .02.1857r zmarł był harcerzom 8.01.1941 w Kenii - twórca warszawskim. Ostateczny i założyciel skautingu, kształt Krzyża Harcerskiego żołnierz, pisarz. Naczelny został ustalony w 1918 r. Skaut Świata. jako odznaka polskiego Autor: "Scouting for Boys" harcerstwa Andrzej Małkowski, założyciel W roku 2003 powstaje harcerstwa na Ziemiach nowy podział na piony Polskich. Przetłumaczył na wiekowe w ZHP: język polski "Scouting for 7-10 zuchy, Boys" W 1913r zorganizował wyjazd na III Zlot Skautów w 11-14 harcerze, Anglii, gdzie nad polskim 15-17 harcerze starsi, obozem powiewała flaga z 16-25 wędrownicy. białym orłem i używano nazwy kraju wymazanego z mapy świata. Olga Drahonowska - Małkowska (1888 - 1979) W roku 1907 Robert Baden-Powell organizuje Wybitna instruktorka, na wyspie Brownsea harcmistrzyni (Anglia) pierwszy obóz Rzeczypospolitej, twórczyni skautowy. harcerstwa żeńskiego. Żona Andrzeja Małkowskiego. Batalion Zośka – harcerski batalion AK składający się W roku 1935 przede wszystkim z w Spale koło Tomaszowa członków Szarych odbył się Zlot 25-lecia Szeregów harcerstwa, w którym W powstaniu warszawskim wzięło udział ok. 25 tys. batalion "Zośka" walczył w uczestników Zgrupowaniu AK "Radosław" Aleksander Kamiński Szare Szeregi podczas wojny Komendant powstały 27 września główny Organizacji Małego 1939r. Sabotażu "Wawer" Było to Organizacja Męska Twórca metodyki ZHP działająca w Zuchowej. Autor „Antka konspiracji. Cwaniaka” i „Kamieni na Szaniec” 1 | S t r o n a Grupa instruktorów Batalion "Parasol" – związanych ze harcerski batalion AK Stronnictwem Narodowym biorący udział w powstaniu powołała mniejsze od warszawskim, ale również Szarych Szeregów "Hufce znany z akcj dywersyjnych Polskie".
    [Show full text]
  • „Alka”, „Rudego” I „Zośki” Katarzyna Dzierzbicka
    MIEJSCAKALENDARIUM Z HISTorią XX WIEKU 6363 Śladami „Alka”, „Rudego” i „Zośki” Katarzyna Dzierzbicka Zbliża się 71. rocznica akcji pod Arsenałem. Jak ani sposobów likwidacji więźniów. Alek stał w rogu pokoju co roku do Warszawy tłumnie przyjadą harcerze oszołomiony nieoczekiwanym wydarzeniem, zaskoczony tym, co się dzieje. Gdy zbliżył się doń ów gestapowiec w cywilu z całej Polski, aby upamiętnić bohaterów, którzy i czystą polszczyzną zaczął zadawać jakieś pytania dotyczące 26 marca 1943 roku z narażeniem życia odbili ojca, Alek przez chwilę wahał się, co i jak odpowiedzieć. Dopie­ grupę więźniów Pawiaka. Wspominając bohate- ro gdy cywil, natarczywie żądając wiadomości, gdzie są ukryte pieniądze, przyłożył do brzucha chłopca lufę pistoletu i zagroził rów, odwiedzimy miejsca nierozerwalnie z nimi strzałem, dopiero wówczas Alek zdecydował się na odpowiedź. związane, które odnaleźć można na kartach – Strzelaj pan – powiedział wolno, patrząc w oczy szpicla. – Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego. Strzelaj pan – powtórzył. Dlaczego nie aresztowano wówczas Alka, dlaczego wyprowa­ dzono tylko ojca? Bóg to raczy wiedzieć! Być może w pierwszych listach i wspomnieniach dniach okupacji gestapo nie miało jeszcze usta­ pisanych przez bohate­ lonej metody postępowania w podobnych sy­ rów Kamieni na szaniec tuacjach. Hardą odpowiedź chłopca pozosta­ zachował się obraz peł­ wiono bez następstw”. Aleksy Dawidowski Wnych miłości rodzinnych domów „Zośki”, senior został rozstrzelany najprawdopodobniej „Alka” i „Rudego”. Tadeusz Zawadzki w Ogrodach Sejmowych, choć niektóre źródła urodził się w Warszawie. Aleksy Dawi­ podają jako miejsce egzekucji Palmiry. „Ojciec dowski pochodził z Drohobycza, dziś zginął w listopadzie 1939 roku. Wmiasta na Ukrainie, a Jan Bytnar z Kol­ Po tym, jak Niemcy przejęli fa­ buszowej na Rzeszowszczyźnie.
    [Show full text]
  • Nihil Novi #3
    The Kos’ciuszko Chair of Polish Studies Miller Center of Public Affairs University of Virginia Charlottesville, Virginia Bulletin Number Three Fall 2003 On the Cover: The symbol of the KoÊciuszko Squadron was designed by Lt. Elliot Chess, one of a group of Americans who helped the fledgling Polish air force defend its skies from Bolshevik invaders in 1919 and 1920. Inspired by the example of Tadeusz KoÊciuszko, who had fought for American independence, the American volunteers named their unit after the Polish and American hero. The logo shows thirteen stars and stripes for the original Thirteen Colonies, over which is KoÊciuszko’s four-cornered cap and two crossed scythes, symbolizing the peasant volunteers who, led by KoÊciuszko, fought for Polish freedom in 1794. After the Polish-Bolshevik war ended with Poland’s victory, the symbol was adopted by the Polish 111th KoÊciuszko Squadron. In September 1939, this squadron was among the first to defend Warsaw against Nazi bombers. Following the Polish defeat, the squadron was reformed in Britain in 1940 as Royal Air Force’s 303rd KoÊciuszko. This Polish unit became the highest scoring RAF squadron in the Battle of Britain, often defending London itself from Nazi raiders. The 303rd bore this logo throughout the war, becoming one of the most famous and successful squadrons in the Second World War. The title of our bulletin, Nihil Novi, invokes Poland’s ancient constitution of 1505. It declared that there would be “nothing new about us without our consent.” In essence, it drew on the popular sentiment that its American version expressed as “no taxation without representation.” The Nihil Novi constitution guar- anteed that “nothing new” would be enacted in the country without the consent of the Parliament (Sejm).
    [Show full text]
  • "Witold Pilecki. Confronting the Legend of the "Volunteer to Auschwitz""
    Ewa Cuber-Strutyńska Witold Pilecki. Confronting the legend of the “volunteer to Auschwitz” Death had many opportunities to prematurely end the life of Witold Pilecki, who participated in the ight for independence during the war against the Bolsheviks and fought in World War II. Despite the risk he took, he managed to avoid death when he was at the front, when he found himself in the Auschwitz concentration camp and when he took part in the Warsaw Uprising. That it reached him in seemingly independent Poland and that it happened owing to, among others, his old brothers in arms should be considered a tragic paradox. Pilecki became a victim of the Communist regime, which brought death to him twice. The irst death, with a bullet in the back of his head, came on 25 May 1948; the second, symbolic one, involved killing the memory of Pilecki by censoring it for several dozen years. The memory of Pilecki was liberated and he was rehabilitated only after the fall of the regime that had brought death upon him. In the 1990s, we witnessed the publication of the irst biographies of Pilecki, which led to his return to the history of Poland and placed him in the pantheon of Poles who served their homeland to the greatest extent. Moreover, the past several years have shown a growing interest in Pilecki. His igure is now popularised by not only academic publications (which after all reach a rather small audience) but also various kinds of activities undertaken by state institutions, non-governmental organisations as well as football club fans.1 Among the increasing number of initiatives intended to honour Pilecki was even the idea to make an attempt at his beatiication.2 1 During a match between Śląsk Wrocław and Jagiellonia Białystok that took place on 3 May 2012, the supporters of Śląsk Wrocław prepared a setting including Pilecki’s portrait with a caption “Volunteer to Auschwitz” and the quote “Because compared with them Auschwitz was just a trile”.
    [Show full text]
  • G Ł O S Batoraków
    G Ł OS BATORAKÓW „Z wiary waszej - wola wasza Z woli waszej - czyn wasz będzie!” (Zygmunt Krasiński: 97 Psalm Nadziei) 2010 STOWARZYSZENIE WYCHOWANKÓW GIMNAZJUM I LICEUM im. STEFANA BATOREGO WARSZAWA GŁOS BATORAKÓW 2010 Wydawca: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, ul. Myśliwiecka 6 ISNN 1429-95-77 Wszystkim Członkom i Sympatykom najlepsze życzenia spokojnych Świąt Bożego Narodzenia i wszelkiej pomyślności w Nowym Roku 2011 składa Zarząd Stowarzyszenia Wychowanków SIEDZIBA LICEUM BATOREGO W REJESTRZE ZABYTKÓW 06:30 06.07.2010 / TVN WARSZAWA.PL Budynek szkoły jest już pod ochroną konserwatora fot. TVN Warszawa Gmach słynnego liceum imienia Stefana Batorego jest zabytkiem – taką decyzję pod- jęła Barbara Jezierska, mazowiecka konserwator. Budynek szkoły oraz dwa sąsiadujące z nim pawilony przy ul. Myśliwieckiej 6 są przykładem modelowego zespołu szkolnego lat 20-tych. - Zastosowane wówczas rozwiązania architektoniczne były zgodne z najnowszymi trendami w Europie - czytamy w uzasadnieniu decyzji konserwatora. SZKOŁA JAK PAŁAC Budynek powstał z inicjatywy profesora Antoniego Ponikowskiego, prace rozpoczę- ły się w 1922 roku. Z pomocą naczelnego inżyniera m.st. Warszawy – Jana Chmieleńskiego prowadzo- no prace przy zagospodarowaniu przestrzeni wokół obiektu. Urządzono boisko, korty tenisowe, boisko do krykieta, założono trawniki i kwietniki oraz stworzono szkolny ogród botaniczny. Autorem projektu kompleksu Liceum Batorego był wybitny polski architekt Tadeusz Tołwiński, który nadał zespołowi formy wczesnobarokowego pałacu magnackiego. WYBITNI W MURACH BATOREGO Gmach liceum od 90 lat nieprzerwanie pełni funkcję związaną z edukacją młodzieży, w jego murach kształciły się wybitne postacie. Przed wojną w szkole działała 23 War- szawska Drużyna Harcerska im. Bolesława Chrobrego, zwana “Pomarańczarnią”. Na- leżał do niej m.in.
    [Show full text]
  • Jan Rodowicz „Anoda” (1923 –1949) Jan Rodowicz „Anoda” to Legenda Szarych Szeregów
    Jan Rodowicz „Anoda” (1923 –1949) Jan Rodowicz „Anoda” to legenda Szarych Szeregów. Nazywano go uła- nem batalionu „Zośka”. Był uczestnikiem słynnej akcji pod Arsenałem i wielu innych działań dywersyjnych. Należał do pierwszego pokolenia, które przyszło na świat w wolnej II Rzeczypospolitej i które musiało stoczyć walkę z dwo- ma okupantami. Był jednym z ludzi, o których przez długie lata mówiło się Jtylko szeptem… Jan Rodowicz „Anoda”, 1947 lub 1948 r. Fot. AIPN Dzieciństwo Jan Rodowicz urodził się 7 marca 1923 r. w Warszawie. Był drugim dzieckiem Kazimierza Rodowicza i Zofiiz Bortnowskich. Dorastał w domu, w którym były pielęgnowane rodzinne tradycje patriotyczne oraz pamięć o walkach o niepodległość. Rodowiczowie wywodzili się ze starego żmudzińskiego rodu. Pierwsze wzmianki o przodkach Jana Rodowicza pochodzą z XVI w. Po rozbiorach Rodowiczowie brali udział w zrywach Jnarodowo­wyzwoleńczych. Teodor Rodowicz, dziad Jana, wraz ze starszym bratem Julianem walczył w powstaniu styczniowym w oddziale ks. Antoniego Mackiewicza na Żmudzi. W 1864 r. jako niespełna dwudziestolatek został aresztowany, jego brata zaś zesłano na Syberię. Szczęśliwie, po dwóch latach spędzonych w więzieniu, w 1867 r. Teodor Rodowicz odzyskał wolność i wrócił do domu. Nie mniej dramatyczne były losy rodziny babki Jana – Stanisławy z Rymkiewiczów. Jej ojciec – Onufry Rymkiewicz – za udział w powstaniu styczniowym został zesłany na Syberię, wraz z nim pojechała żona z pięciorgiem dzieci. Po śmierci Onufrego reszcie rodziny udało się wrócić na ziemie polskie. Zofia Rodowiczowa również wychowała się w domu, który był ostoją polskości. Jej matka, Zofia z Kałużyńskich Bortnow­ ska, organizowała w Żytomierzu chór polski i tajne towarzystwo „Oświata”. Bratem matki Janka był gen.
    [Show full text]
  • Witold Pilecki (1901-1948) Photo
    Witold Pilecki (1901-1948) Photo. Private collection Pilecki of Zofia and Andrzej Private Photo. Witold Pilecki was born in 1901 in Olonets in Russian Karelia. His family had been living in Russia since the January Uprising (1863); following its fall, Witold’s grandfather was exiled to Siberia and the family estates were confiscated. In 1910, the Pilecki family returned to Wilno. At the age of 13, Witold joined the clandestine Polish Scouting and Guiding Association. He was also a member of the Polish Military collection Pilecki of Zofia and Andrzej Private Photo. Organization. In 1918, he volunteered for the Self-Defense of Lithuania, where he achieved the rank of uhlan. In 1920, he took part in the Polish-Soviet War in the rank of senior uhlan. He fought in the Battle of Warsaw (13–25 August 1920), one of the most decisive battles in world history. Witold’s steadfastness was duly noted; he was twice awarded a Cross of Valor. Photo. Private collection Pilecki of Zofia and Andrzej Private Photo. In the 1920s, he began to study art in Wilno, but had to quit due to the family’s poor financial situation. He took a job instead, and made efforts to recover the family estate in Sukurcze (now in Belarus). In 1926, the Pilecki family were able to reclaim their ruined property. Photo. Private collection of Zofia and Andrzej Pilecki Witold immediately set about modernizing the estate. Over a few years, he not only restored it, but also transformed it into a buoyant dairy and agricultural center. Photo. Private collection Pilecki of Zofia and Andrzej Private Photo.
    [Show full text]
  • Piotr Sobolczyk* QUEERING the WARSAW UPRISING (WITH A
    STUDIA HUMANISTYCZNE AGH Tom 14/2 • 2015 http://dx.doi.org/10.7494/human.2015.14.2.193 Piotr Sobolczyk* Polish Academy of Sciences QUEERING THE WARSAW UPRISING (WITH A LITTLE HELP FROM MIRON BIALOSZEWSKI) The essay calls for flling a gap in the studies on Warsaw Uprising concerning the place of queer people. A recent play, Snakepit by Joanna Oparek is considered, and the “scandal” surrounding Elżbieta Janicka’s academic work Festung Warschau is analysed, but the main source of understanding non-normative masculinities and sexualities is Miron Białoszewski’s Memoir of the Warsaw Uprising. The author offers a “paranoid” reading of traces, suggestions, allusions, and “illogical” fragments to build a working metaphor of queer acquaintances as an alternative “map” without the map. Finally he invokes the role of the picaresque narrative convention in representing such paranoid queer relationships. Keywords: Warsaw Uprising, queer, Polish history, Miron Białoszewski, Memoir of the Warsaw Uprising A QUEER HISTORY OF A WORLD WAR II AND A QUEER HISTORY OF THE WARSAW UPRISING A queer history of the Warsaw Uprising is yet to be written. In her recent monograph Płeć powstania warszawskiego [Warsaw Uprising’s Gender] (Grzebalska 2013), written from a feminist viewpoint, Weronika Grzebalska calls for the recognition of the role women played in the Uprising, and includes analysis of interviews with living female participants. Yet in terms of love or sexual relationships this analysis subscribes to a heteromatrix narrative: it suggests that all the relations women engaged in were heterosexual, and there is no mention of dissident sexualities among men which would oppose the dominant military model of masculinity.
    [Show full text]
  • Harcerski Słownik Biograficzny Tom IV
    Słownik prezentuje sylwetki wybitnych instruktorek i instruktorów zaangażowanych w pracę harcerską na ziemiach polskich, a także poza granicami kraju. Wiele z tych postaci odegrało znaczącą rolę w ogólnonarodowym życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, IV naukowym lub kulturalnym, inne były znane i cenione w środowisku lokalnym. W wydawnictwie został przyjęty system holenderski, który zakłada, że w każdym kolejnym tomie biogramy umieszczone są w układzie alfabetycznym – od A do Z. Autorami zamieszczonych haseł biografi cznych są naukowcy, historycy, członkowie komisji historycznych chorągwi i hufców ZHP, a także członkowie rodzin opisywanych postaci. biograficzny ISBN 978-83-946784-0-1 HarcerskiHarcerski 9 788394 678401 harcerski słownik słowniksłownik WYDAWNICTWO MARRON biograficznytomtom IVIV HARCERSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY Rada Redakcyjna prof. dr hab. Adam Massalski – przewodniczący dr Wanda Czarnota prof. dr hab. Adam Cz. Dobroński prof. dr hab. Andrzej Janowski dr hab. Janina Kamińska dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert prof. dr hab. Roman Loth prof. dr hab. Maria Straszewska prof. dr hab. Ryszard Szwed prof. dr hab. Bogusław Śliwerski dr Julia Tazbir mgr Katarzyna Traczyk dr hab. Janusz Wojtycza HARCERSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY TOM IV pod redakcją Janusza Wojtyczy Warszawa 2016 Autorzy: Maria Baster-Grząślewicz, Jerzy Bernasik, Wojciech Biedrzycki, Marcin Binasiak, Andrzej Borodzik, Jacek Czajka, Wanda Czarnota, Jacek Krzysztof Danel, Stanisław Jan Dąbrowski, Magdalena Długoszewska-Kłyś, Adam Cz. Dobroński, Agnieszka Fietkiewicz-Zapalska,
    [Show full text]
  • Polish Contribution to World War II - Wikipedia, the Free Encyclopedia 12/18/15, 12:45 AM Polish Contribution to World War II from Wikipedia, the Free Encyclopedia
    Polish contribution to World War II - Wikipedia, the free encyclopedia 12/18/15, 12:45 AM Polish contribution to World War II From Wikipedia, the free encyclopedia The European theatre of World War II opened with the German invasion of Poland on Friday September 1, 1939 and the Soviet Polish contribution to World invasion of Poland on September 17, 1939. The Polish Army War II was defeated after more than a month of fighting. After Poland had been overrun, a government-in-exile (headquartered in Britain), armed forces, and an intelligence service were established outside of Poland. These organizations contributed to the Allied effort throughout the war. The Polish Army was recreated in the West, as well as in the East (after the German invasion of the Soviet Union). Poles provided crucial help to the Allies throughout the war, fighting on land, sea and air. Notable was the service of the Polish Air Force, not only in the Allied victory in the Battle of Britain but also the subsequent air war. Polish ground troops The personnel of submarine were present in the North Africa Campaign (siege of Tobruk); ORP Sokół displaying a Jolly the Italian campaign (including the capture of the monastery hill Roger marking, among others, at the Battle of Monte Cassino); and in battles following the the number of sunk or damaged invasion of France (the battle of the Falaise pocket; an airborne ships brigade parachute drop during Operation Market Garden and one division in the Western Allied invasion of Germany). Polish forces in the east, fighting alongside the Red army and under Soviet command, took part in the Soviet offensives across Belarus and Ukraine into Poland, across the Vistula and towards the Oder and then into Berlin.
    [Show full text]