WARSZAWSKA CHEMIA UNIWERSYTECKA UNIWERSYTECKA WARSZAWSKA CHEMIA Warszawska Chemia Uniwersytecka
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
WARSZAWSKA CHEMIA UNIWERSYTECKA ISBN 978-83-925995-6-2 UNIWERSYTECKA CHEMIA WARSZAWSKA Warszawska Chemia Uniwersytecka W 100-lecie odzyskania Niepodległości WARSZAWSKA CHEMIA UNIWERSYTECKA Redaktorzy Prof. dr hab. Rafał Siciński Mgr Karolina Dudzińska Projekt okładki i fotografia łańcucha dziekańskiego Mieczysław Knypl Ilustracja na tylnej okładce książki jest zdjęciem orła zdobiącego wejście do gmachu Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego (fot. Zbigniew Wielogórski) © Wydział Chemii UW 2019 ISBN 978-83-925995-6-2 Wydawca Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego ul. L. Pasteura 1, 02-093 Warszawa tel. (48) 22 5526211 e-mail: [email protected] www.chem.uw.edu.pl Layout, DTP & produkcja edytor serwis www.edytor-serwis.com.pl Szanowni Państwo: Niedawno nasza społeczność akademicka obchodziła setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości oraz dwusetlecie Uniwersytetu Warszawskiego. Te dwie jakże ważne dla nas rocznice były okazją do refleksji i podsumowania dotychczasowej działalności pracowników naszego wydziału. Niniejsza książka jest opisem historii naszego Wydziału, który jest pierwszym utworzonym w Polsce uniwersyteckim wy- działem chemii. W książce zawarto także wybrane informacje o warszawskiej chemii uniwersyteckiej sprzed wyodrębnienia Wydziału Chemii z Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, co nastąpiło 1 września 1955 roku. Mamy to szczęście jako chemicy, że nasza praca naukowa i dydaktyczna nie poddaje się tak silnie chwilowym modom i koniunkturom jak ma to miejsce w wielu innych dyscyplinach nauki. Historia chemii uniwersyteckiej zachowuje więc ciągłość. Czytelnik tych wspomnień i opracowań znajdzie w nich wiele problemów i zagadnień aktualnych do dziś: kwestię równowagi między badaniami podstawowymi a stosowa- nymi, dążenie do popularyzacji nauki i jak najlepszego kształcenia studentów. Żywimy nadzieję, że sprawdzamy się w tym nie gorzej niż nasi naukowi protoplaści – ale by to sprawdzić, warto skonfrontować się z opisem ich dokonań, takim jak ta publikacja. Oddając tę okolicznościową monografię w ręce czytelników chcielibyśmy bar- dzo podziękować wszystkim osobom zaangażowanym w przygotowanie tego cennego opracowania, w szczególności autorom tekstów, Panu Profesorowi Rafałowi Sicińskiemu, który koordynował prace zespołu redakcyjnego i Panu Profesorowi Lucjanowi Pieli, który koordynował prace nad częścią książki poświęconą największym naukowym osiągnięciom naszego wydziału. Wszystkim czytelnikom życzymy przyjemnej lektury. Wiele innych ciekawych informacji o historii naszego wydziału, w tym elektroniczną wersję książek przygotowanych na 40-lecie i 50-lecie Wydziału Chemii UW oraz opracowanie przygotowane z okazji 200-lecia chemii uniwersyteckiej w Warszawie można znaleźć na stronie internetowej Wydziału Chemii UW. Zachęcamy Państwa do zapoznania się również z tymi opracowaniami. W imieniu kolegium dziekańskiego Andrzej Kudelski dziekan Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa, maj 2019 roku Mieczysław Knypl Mieczysław Jak powstawał Wydział Chemii Fot. Fot. i jego struktury 1945 WYDZIAŁ MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZY 1951 WYDZIAŁ MATEMATYKI, FIZYKI i CHEMII WYDZIAŁ NAUK O ZIEMII 1955 WYDZIAŁ CHEMII WYDZIAŁ MATEMATYKI I FIZYKI Katedra Chemii Nieorganicznej Katedra Chemii Organicznej Katedra Krystalografii Katedra Chemii Jądrowej Katedra Technologii Chemicznej Katedra Elektrochemii (1959) Katedra Radiochemii (1961) Katedra Fizyki (1965) Katedra Chemii Teoretycznej (1965) 1969 WYDZIAŁ CHEMII Instytut Podstawowych Problemów Chemii Katedra Technologii Chemicznej Zakład Chemii Fizycznej i Krystalografii Zakład Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Radiochemii Zakład Fizyki i Radiochemii (1979) Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej (1979) Zakład Chemii Teoretycznej, Fizyki i Matematyki Zakład Chemii Organicznej Zakład Dydaktyki 1982 WYDZIAŁ CHEMII Z. Wielogórski Zakład Chemii Fizycznej 5 pracowni naukowych Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej 6 pracowni naukowych Zakład Fizyki i Radiochemii 2 pracownie naukowe Zakład Chemii Teoretycznej i Krystalografii 3 pracownie naukowe Zakład Chemii Organicznej 4 pracownie naukowe Zakład Technologii Chemicznej 1 pracownia naukowa Zakład Dydaktyki (obecnie Laboratorium) Fot. Z. Boglewska-Hulanicka. Laboratorium Badań Strukturalnych Wydziałowe Laboratorium Pomiarowe Opracowała Opracowała 6 Warszawska chemia uniwersytecka Od 1 marca 2017 roku ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ I RADIOCHEMII 6 pracowni naukowych Pracownia Elektrochemii Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii Pracownia Fizykochemii Nanomateriałów Pracownia Oddziaływań Międzymolekularnych Pracownia Radiochemii i Chemii Atmosfery Pracownia Spektroskopii Jądrowego Rezonansu Magnetycznego ZAKŁAD CHEMII NIEORGANICZNEJ I ANALITYCZNEJ 5 pracowni naukowych Pracownia Chromatografii i Analityki Środowiska Pracownia Elektroanalizy Chemicznej Pracownia Modelowania Molekularnego Pracownia Teoretycznych Podstaw Chemii Analitycznej Pracownia Teorii i Zastosowań Elektrod ZAKŁAD CHEMII ORGANICZNEJ I TECHNOLOGII CHEMICZNEJ 6 pracowni naukowych Pracownia Chemii Związków Naturalnych Pracownia Peptydów Pracownia Stereokontrolowanej Syntezy Organicznej Pracownia Syntezy Metaloorganicznej Pracownia Syntezy Organicznych Nanomateriałów i Biomolekuł Pracownia Technologii Organicznych Materiałów Funkcjonalnych ZAKŁAD CHEMII TEORETYCZNEJ I STRUKTURALNEJ 4 pracownie naukowe Pracownia Chemii Kwantowej Pracownia Krystalochemii Pracownia Teorii Biopolimerów Pracownia Fizykochemii Dielektryków i Magnetyków Inne Jednostki LABORATORIUM DYDAKTYKI CHEMII LABORATORIUM BADAŃ STRUKTURALNYCH WYDZIAŁOWE LABORATORIUM POMIAROWE WYDZIAŁOWE LABORATORIUM ZAAWANSOWANEJ INŻYNIERII KRYSZTAŁÓW LABORATORIUM NMR Warszawska chemia uniwersytecka 7 Z. Wielogórski Z. Wielogórski Fot. Fot. 1955-1956 Władze dziekańskie p.o. dziekana doc. dr Kazimierz Zięborak 1972-1975 1984-1985 1956-1969 dziekan dziekan prof. dr hab. Zbigniew Kęcki prof. dr hab. dziekan prodziekani Zbigniew Koczorowski prof. dr Jan Świderski doc. dr Zenon Kublik prodziekani prodziekani doc. dr Stanisław Rubel prof. dr Stanisław Rubel doc. dr Andrzej Országh prof. dr hab. Zbigniew Galus doc. dr Władysław Rodewald doc. dr hab. Jan Izdebski doc. dr Jerzy Wróbel 1975-1981 doc. dr hab. Jerzy Szydłowski doc. dr Zenon Kublik (od 1969) dziekan prof. dr hab. Jerzy Wróbel 1986-1987 1969-1971 prodziekani prof. dr Stanisław Rubel doc. dr Lidia Werblan prof. dr Andrzej Országh (do 1980) prof. dr Zbigniew Galus (od 1980) dziekan dziekan 1981-1984 prof. dr Stanisław Rubel prof. dr hab. Jerzy Wróbel prodziekani prodziekani prof. dr hab. Zbigniew Galus prof. dr hab. Stefania Drabarek doc. dr hab. Jan Izdebski doc. dr Zenon Kublik doc. dr hab. Jerzy Szydłowski (do 04.1986) 1971-1972 prof. dr hab. Marek Kalinowski dziekan (od 04.1986) prof. dr hab. Adam Hulanicki prodziekani 1987-1990 prof. dr hab. Zbigniew Koczorowski dziekan prof. dr Stanisław Rubel prof. dr hab. Tadeusz M. Krygowski (do 1982) prodziekani p.o. dziekana doc. dr Teodor Krupkowski prof. dr hab. Marek Kalinowski doc. dr Zenon Kublik (od 1982) doc. dr hab. prodziekan doc. dr Jan Izdebski Krystyna Samochocka prof. dr hab. Stefania Drabarek prof. dr hab. Jerzy Sobkowski doc. dr hab. Jan Izdebski 1990-1993 Władze dziekańskie 1999-2002 2008-2012 dziekan dziekan prof. dr Włodzimierz Kołos prof. dr hab. Stanisław Głąb prodziekani prodziekani prof. dr hab. Jerzy Sobkowski dr hab. prof. UW doc. dr hab. Zbigniew Czarnocki Krystyna Samochocka dr hab. Aleksandra Misicka-Kęsik dziekan prof. dr hab. Marek Trojanowicz dr hab. prof. UW prof. dr hab. Paweł Kulesza Krystyna Jackowska prodziekani 1993-1996 prof. dr hab. Zbigniew Stojek dr hab. Andrzej Kudelski 2002-2005 dr hab. Magdalena Skompska 2012-2016 dziekan prof. dr hab. Paweł Kulesza dziekan prodziekani prof. dr hab. Lucjan Piela dziekan prof. dr hab. Zbigniew Stojek prodziekani prof. dr hab. dr hab. Andrzej Kudelski doc. dr hab. Jolanta Bukowska Grzegorz Chałasiński dr hab. Grzegorz Litwinienko dr hab. prof. UW Stanisław Głąb prodziekani (do 06.2015) dr hab. prof. UW prof. dr hab. Jerzy Golimowski prof. dr hab. Rafał Siciński Jerzy Golimowski dr hab. Aleksandra Misicka-Kęsik (od 06.2015) dr Anna Czerwińska 1996-1999 2016- 2005-2008 dziekan prof. dr hab. Grzegorz Chałasiński prodziekani dziekan prof. dr hab. Stanisław Głąb dr hab. Rafał Siciński dziekan dr inż. Jadwiga Skupińska prof. UW dr hab. prodziekani dr Marcin Pałys Andrzej Kudelski dr hab. prof. UW Jolanta Bukowska prodziekani dr hab. prof. UW prof. dr hab. Rafał Siciński Zbigniew Czarnocki dr hab. Beata Krasnodębska- dr hab. prof. UW -Ostręga Krystyna Jackowska dr hab. Zbigniew Rogulski Historia warszawskiej chemii uniwersyteckiej mgr Zofia Boglewska-Hulanicka Pisząc o chemii uniwersyteckiej po 1945 roku należy, dla pełniejszego obrazu, cofnąć się do pierwszej połowy dwudziestego wieku. Przed drugą wojną światową chemia była nauczana w budynku zakładów przyrodniczych na Krakowskim Przed- mieściu 26/28, na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym (fot. 1). W odrodzonym Uniwersytecie Warszawskim w 1915 roku powstał Zakład Chemii Nieorganicznej, który był spadkobiercą zakładu o tej samej nazwie w Szkole Głównej. W 1919 roku utworzono Zakład Chemii Organicznej, a w 1929 roku Zakład Chemii Fizycznej. Do 1927 roku zakłady te wchodziły w skład Wydziału Filozoficznego, a po 1927 roku Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Warszawskiego. Fot. 1. Budynek Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego mieszczący się obok Pałacu Kazimierzowskiego Warszawska chemia uniwersytecka 11 Fot. 2. Prof. Wiktor Lampe w otoczeniu współpracowników