Mapa Geosozologiczna
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
MINISTERSTWO OCHRONY ŚRODOWISKA ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY Generalny Wykonawca Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000 Przedsiębiorstwo Geologiczne w Warszawie POLGEOL Zakład w Lublinie 20-469 Lublin, ul. Budowlana 26 OBJAŚNIENIA DO MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI w skali 1 : 50 000 Arkusz Komarów (0895) Opracowała ................................................... Dyrektor mgr Maria Szczerbicka PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU nr upr. 050962 GEOLOGICZNEGO ..................................................... Redaktor arkusza ................................................... Prof. dr hab. Stefan Krajewski Państwowy Instytut Geologiczny Sfinansowano ze środków NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ ___________________________________________________________________________ Praca wykonana na zamówienie Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Copyright by PIG & MOŚZNiL, Warszawa 1998 2 Spis treści str. I. Wprowadzenie .................................................................................................................... 4 II. Lokalizacja .......................................................................................................................... 4 III. Klimat, wody powierzchniowe .......................................................................................... 5 IV. Warunki hydrogeologiczne ................................................................................................ 7 V. Jakość wód podziemnych ................................................................................................. 15 VI. Zagrożenie i ochrona wód podziemnych ......................................................................... 19 VII. Wykorzystane publikacje i materiały archiwalne ............................................................ 22 Załączniki zamieszczone w części tekstowej Zał. 1 Przekrój hydrogeologiczny I - I Zał. 2 Przekrój hydrogeologiczny II - II Zał. 3 Mapa głębokości występowania głównego poziomu wodonośnego 1:100 000 Zał. 4 Mapa miąższości i przewodności głównego poziomu wodonośnego 1:100 000 Tabele dołączone do części tekstowej Tabela 1a. Reprezentatywne otwory studzienne Tabela 2. Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Tabela 3a. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne studnie wiercone Tabela 4. Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych Tabela A. Otwory studzienne pominięte na planszy głównej Tabela A1. Źródła pominięte na planszy głównej Tabela B. Inne punkty dokumentacyjne pominięte na planszy głównej Tabela C1. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - reprezentatywne otwory studzienne Tabela C5. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - otwory studzienne pominięte na planszy głównej 3 Tablice Tablica 1. Mapa hydrogeologiczna Polski - plansza główna (materiał archiwalny w PIG) Tablica 2. Mapa dokumentacyjna (materiał archiwalny w PIG) Wersja cyfrowa mapy w GIS (materiał archiwalny w PIG w zapisie elektronicznym) Plik eksportowy MGE (mhp895.mpd) z podziałem na grupy warstw informacyjnych z dołączonym bankiem danych: 1. Wodonośność 2. Hydrodynamika 3. Jakość wód podziemnych 4. Ujęcia wód podziemnych 5. Ogniska zanieczyszczeń 4 I. Wprowadzenie Mapę hydrogeologiczną 1:50 000 arkusz Komarów (895) opracowano w Przedsiębiorstwie Geologicznym POLGEOL Zakład w Lublinie na podstawie umowy nr 96-7/MHP zawartej z Państwowym Instytutem Geologicznym dnia 10.10.1996r. Mapę wykonano zgodnie z wymaganiami określonymi w „Instrukcji opracowania Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000”, oraz w wydanych później uzupełnieniach. Dla potrzeb opracowania arkusza zebrano i przeanalizowano następujące materiały archiwalne: - studnie wiercone, w których przeprowadzono pompowanie pomiarowe - łącznie 67 otworów, z których 15 zakwalifikowano jako otwory reprezentatywne; - inne otwory wiertnicze (35 otworów), bez badań hydrogeologicznych, w tym między innymi 4 otwory kartograficzne wykonane dla mapy geologicznej 1:50 000, 8 głębokich wierceń poszukiwawczych za gazem ziemnym i 3 badawcze IG; - analizy chemiczne wód podziemnych wykonane dla potrzeb mapy w 1997r oraz dane archiwalne; - regionalne dokumentacje hydrogeologiczne w tym przede wszystkim opracowana w POLGEOL-u Zakład w Lublinie „Dokumentacja hydrogeologiczna zlewni Huczwy i górnego Wieprza w granicach województwa zamojskiego z ustaleniem zasobów dyspozycyjnych” (15) oraz „Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia stref ochronnych GZWP nr 407 - (Chełm - Zamość)”(24). Dane i materiały archiwalne zbierano przede wszystkim w Centralnym Banku Danych Hydrogeologicznych HYDRO, archiwum POLGEOL-u w Lublinie, w Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Zamościu. II. Lokalizacja Obszar arkusza Komarów rozciąga się pomiędzy współrzędnymi: =2315’ - 2330’ długości geograficznej wschodniej =5030’ - 5040’ szerokości geograficznej północnej Teren położony jest w całości w województwie zamojskim. W granicach arkusza znajdują się następujące gminy lub ich fragmenty: Krynice, Łabunie, Komarów Osada, Tarnawatka, Krasnobród, Tomaszów Lubelski, Adamów, Rachanie, Zamość. 5 Wg podziału fizjograficznego Polski J. Kondrackiego (9) omawiany rejon znajduje się na terenie Wyżyny Wschodniomałopolskiej (podregiony: Padół Zamojski i Roztocze Środkowe - Tomaszowskie) oraz Wyżyny Zachodniowołyńskiej (podregion Grzęda Sokalska). Wg podziału hydrogeologicznego Polski B. Paczyńskiego (17) jest to region lubelsko-podlaski (IX). Cały omawiany obszar znajduje się na terenie zbiornika GZWP nr 407 - Niecka Lubelska (Chełm-Zamość) (ryc.1). OBJAŚNIENIA Tyśmienica Granica GZWP 407 Lublin Bug 895 KOMARÓW Chełm Wieprz 862 Huczwa 861 863 864 865 Zamość 0 20 km 894 895 896 897 898 927 928 929 930 931 Ryc. 1 Położenie arkusza Komarów na tle GZWP - 407 Niecka - Lubelska (Chełm - Zamość) III. Klimat, wody powierzchniowe Warunki klimatyczne na tym terenie kształtowane są głównie przez masy powietrza kontynentalnego oraz w mniejszym stopniu oceanicznego. Średnia roczna temperatura na Roztoczu wynosi ok. 7C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą 18,2C, a najzimniejszym styczeń o średniej temperaturze - 3,6C. Przeciętna roczna ilość opadów atmosferycznych na Roztoczu wynosi 700 mm. 6 Dominującym kierunkiem wiatrów są wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Niemal przez centralną część omawianego obszaru przebiega powierzchniowy dział wodny II rzędu pomiędzy Wieprzem i Bugiem. Po jego obu stronach znajdują się obszary źródliskowe cieków spływających na zachód do Wieprza i na wschód do Bugu przez Huczwę (16, 22). Powierzchnia zlewni Wieprza w obrębie arkusza to 217,8 km2 (66,6 %), a zlewni Huczwy 109,4 km2. Sieć hydrograficzną reprezentują lewe dopływy Huczwy tj. Dzierążanka i Sieniocha, oraz Wieprz ze swoimi prawymi dopływami, Kryniczanka i Łabuńka. W miejscowości Wieprzów Tarnawacki znajduje się Jezioro Wieprzowe, z którego rzeka bierze swój początek. W obszarze źródliskowym Kryniczanki utworzono sztuczny zbiornik retencyjno - rekreacyjny o powierzchni 39,72 ha. Wieprz na odcinku od 297,160 km do 284,700 km tj. na długości 12,460 km płynie uregulowanym korytem. W jego górnym biegu położony jest duży ok. 500 ha kompleks zmeliorowanych łąk Pańków. Rzeka Kryniczanka od swoich źródeł w zbiorniku retencyjnym, aż do ujścia do Wieprza płynie również uregulowanym korytem, a po jej obu stronach położone są kompleksy zmeliorowanych łąk Hutków I i Krasnobród II o łącznej powierzchni ok. 388 ha. Rzeka Sieniocha płynie uregulowanym korytem na całej swojej długości. Pozostałe cieki są nieuregulowane i płyną naturalnymi korytami. W górnym biegu Wieprza, w miejscowości Tarnawatka, zlokalizowany jest kompleks 4 stawów rybnych o powierzchni użytkowej 183,6 ha i średnim poborze wód powierzchniowych z Wieprza w ilości ok. 3 295 500 m3/rok (19). Najbliższy posterunek wodowskazowy sieci obserwacyjnej IMGW zlokalizowany jest w Zwierzyńcu na 262,6 km Wieprza (poza obszarem arkusza Komarów). W latach 1976-1990 średni przepływ w Wieprzu obserwowany w tym posterunku wynosił 2,24 m3/s, w tym odpływ podziemny 1,75 m3/s (18). Przepływ nienaruszalny dla górnego Wieprza określono na 0,96 m3/s (10, 21). Tak duży przepływ nienaruszalny, w stosunku do przepływu całkowitego należy wiązać z faktem, iż Wieprz górny płynie przez rejon Roztoczańskiego Parku Narodowego i jego otulinę oraz Krasnobrodzki Park Krajobrazowy wraz z otuliną. Na Wieprzu zlokalizowane są posterunki pomiarowe jakości wód powierzchniowych (monitoring regionalny i podstawowy). Z danych zamieszczonych w „Raporcie o stanie środowiska w województwie zamojskim w 1996 r.”(2) wynika, że wody w tej rzece są pozaklasowe. O nadmiernym zanieczyszczeniu rzeki w grupie wskaźników fizykochemicznych decydowały głównie związki biogenne, a przede wszystkim fosfor ogólny i fosforany pochodzące głównie ze zrzucanych bezpośrednio do rzek nieoczyszczonych ścieków komunalnych. 7 IV. Warunki hydrogeologiczne Wody podziemne w omawianym obszarze gromadzą się w szczelinowym masywie skał węglanowych wieku górnokredowego oraz tylko lokalnie w osadach czwartorzędowych. Z analizy mapy geologicznej Polski 1:50 000 ark. Komarów (1) oraz wszystkich wierceń z wykonanymi dla nich badaniami geofizycznymi wynika, że masyw górnokredowy miejscami przykryty jest utworami czwartorzędowymi. Większe miąższości czwartorzędu obserwuje się w kopalnej dolinie Wieprza. Występują tu najczęściej mułki i mułki piaszczyste. Kompleks ten