Lokalny Program Rewitalizacji

Niniejszy dokument sporządzono zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji w ścisłym porozumieniu i przy współpracy z samorządem gminnym i przedstawicielami społeczności lokalnej.

Zamawiający: Wykonawca:

Lider konsorcjum EU-Consult Sp. z o.o. Gmina Krempna ul. Wały Piastowskie 1 Krempna 85 80-855 Gdańsk 38-232 Krempna

Partner konsorcjum Utila Sp. z o.o. ul. Targowa 42 03-733 Warszawa

Niniejszy dokument sporządzono zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji w ścisłym porozumieniu i przy współpracy z samorządem gminnym i przedstawicielami społeczności lokalnej.

Zamawiający: Wykonawca:

EU-Consult Sp. z o.o. ul. Toruńska 18C/D Gmina Krempna 80-855 Gdańsk Krempna 85 38-232 Krempna

Przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 -2023 zostało zrealizowane przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 -2020.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 2 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Spis treści

1. Wprowadzenie...... 5 1.1. Cel, założenie i zakres opracowania ...... 5 1.2. Słownik pojęć...... 7

2. Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym ...... 9 2.1. Powiązanie z dokumentami na poziomie kraju ...... 9 2.2. Powiązanie z dokumentami na poziomie regionu ...... 10 2.3. Powiązanie z dokumentami na poziomie lokalnym ...... 12

3. Delimitacja Gminy Krempna ...... 14 3.1. Podział Gminy Krempna na jednostki analityczne ...... 14 3.2. Metodologia ...... 16 3.3. Problemy społeczne ...... 19 3.4. Problemy gospodarcze ...... 34 3.5. Problemy przestrzenno-funkcjonalne ...... 38 3.6. Problemy techniczne ...... 40 3.7. Problemy środowiskowe ...... 42

4. Badania społeczne ...... 46 4.1. Metodologia ...... 46 4.2. Metryczka ...... 46 4.3. Wyniki badań ...... 48 4.4. Konsultacje społeczne ...... 61

5. Analiza SWOT ...... 66 5.1. Potencjały obszaru ...... 68 6. Identyfikacja obszarów zdegradowanych na terenie Gminy Krempna ...... 68 7. Identyfikacja obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Krempna ...... 73 7.1. Uzasadnienie wyboru obszaru rewitalizacji ...... 74 7.2. Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji ...... 78

8. Wizja wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego (planowany efekt rewitalizacji) ...... 80

9. Cele rewitalizacji i kierunki interwencji ...... 82

10. Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych ...... 88 10.1. Projekty główne (podstawowe)...... 88 10.2. Projekty pozostałe (komplementarne) ...... 100 10.3. Lokalizacja projektów na obszarze rewitalizacji...... 110

11. Mechanizmy zapewnienia komplementarności rewitalizacji ...... 112 11.1. Kompleksowość Programu ...... 112 11.2. Komplementarność przestrzenna ...... 114 11.3. Komplementarność problemowa ...... 115 11.4. Komplementarność proceduralno – instytucjonalna ...... 116 11.5. Komplementarność międzyokresowa ...... 117

11.6. Komplementarność źródeł finansowania ...... 119

12. Ramowy harmonogram programu rewitalizacji ...... 122

13. Indykatywne ramy finansowe ...... 123

14. Mechanizmy partycypacji społecznej w procesie rewitalizacji ...... 125

15. System wdrażania (realizacji) Programu Rewitalizacji ...... 129 15.1. Aktualizacja LPR...... 132

16. System monitoringu i ewaluacji LPR ...... 134 16.1. Monitoring ...... 134 16.2. Ewaluacja ...... 135

17. Załączniki ...... 138

18. Spis tabel i rysunków ...... 139

19. Załącznik 1 – Diagnoza społeczno-gospodarcza Gminy Krempna...... 144

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 4 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wprowadzenie 1.1. Cel, założenie i zakres opracowania

Podstawą prawną do sporządzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023 jest Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2016 poz. 446), natomiast dokumentem wspierającym przygotowania LPR są wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z 3 lipca 2015 r. wydanych przez Ministra Rozwoju oraz Instrukcja przygotowania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach RPO WP na lata 2014-2020 (Załącznik do Uchwały Nr 194/3956/16 Zarządu Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie z dnia 12 lipca 2016 r.) Ponadto, procesowi rewitalizacji poświęcona jest Ustawa z dnia 9 października o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777, z 2016 r. poz. 1020, 1250.).

Zgodnie z powyższym, rewitalizacja stanowi kompleksowy proces, którego celem jest wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe, integrujące interwencje na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Przez działania całościowe rozumie się wzajemnie powiązane przedsięwzięcia, które obejmują kwestie społeczne, gospodarcze, środowiskowe i przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne. Poprzez prowadzone działania zakłada się optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmocnienie jego lokalnych potencjałów. Proces ten stanowi wieloletni okres, prowadzony przez interesariuszy we współpracy ze społecznością lokalną. Dla prowadzenia rewitalizacji wymagane są:

 uwzględnienie rewitalizacji jako istotnego elementu całościowej wizji rozwoju Gminy;  pełna diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru rewitalizacji oraz analiza dotykających go problemów; diagnoza obejmuje kwestie społeczne, gospodarcze, środowiskowe i przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne;  ustalenie hierarchii potrzeb w zakresie działań rewitalizacyjnych;

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 5 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 właściwy dobór narzędzi i interwencji do potrzeb i uwarunkowań danego obszaru;  zsynchronizowanie działań w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej;  koordynacja prowadzonych działań oraz monitorowanie i ewaluacja skuteczności rewitalizacji;  realizacja wynikającej z art. 5 ust. 1 rozporządzenia ogólnego zasady partnerstwa polegającej na włączeniu partnerów w procesy programowania i realizacji projektów rewitalizacyjnych w ramach programów operacyjnych oraz konsekwentnego, otwartego i trwałego dialogu z tymi podmiotami i grupami, których rezultaty rewitalizacji mają dotyczyć .

Jednym z najważniejszych elementów opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji jest diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych, których analiza pozwoli na szczegółowe określenie miejsc wymagających rewitalizacji na terenie Gminy Krempna.

Niniejszy dokument został opracowany na podstawie analizy danych zastanych (ilościowych i jakościowych) udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny, Urząd Gminy i inne podmioty posiadające informacje istotne do przeprowadzenia rzetelnej diagnozy oraz aktywnego udziału różnych grup interesariuszy. Na strukturę niniejszego dokumentu składa się część ogólna, obrazująca sytuację Gminy Krempna oraz szczegółowa analiza wskaźników dla sfer problemowych zgodnych z wytycznymi Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz Instrukcją przygotowaniach programów rewitalizacji. Każda ze sfer (społeczna, gospodarcza, przestrzenno-funkcjonalna, środowiskowa, oraz techniczna) stanowi osobny podrozdział. Każdy ze wskaźników został wyliczony z podziałem na jednostki, według intuicyjnego podziału panującego w Gminie, tj. sołectw.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 6 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

1.2. Słownik pojęć

Rewitalizacja – proces wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji.

Interesariusze rewitalizacji – to w szczególności:

 mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego,  inni mieszkańcy gminy  podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą,  podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne,  jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne,  organy władzy publicznej,  podmioty inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa.

Stan kryzysowy - stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 7 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Obszar zdegradowany stanowi obszar, na którym zidentyfikowany został stan kryzysowy (tj. stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych). Może być on podzielony na podobszary, w tym podobszary, które nie posiadają wspólnych granic (warunek – występowanie sytuacji kryzysowej na każdym podobszarze).

Obszar rewitalizacji jest to całość lub część obszaru zdegradowanego, na którym zamierza się prowadzić rewitalizację. Cechuje go koncentracja negatywnych zjawisk oraz znaczenie dla rozwoju lokalnego.

Program rewitalizacji został zdefiniowany jako inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, wieloletni program działań w takich sferach jak: społeczna, ekonomiczna, przestrzenna, infrastrukturalna, środowiskowa, kulturowa. Celem niniejszego programu jest wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysu oraz stworzenie warunków do ich zrównoważonego rozwoju. Stanowi on narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji.

Projekt rewitalizacyjny to zaplanowany oraz ukierunkowany plan na osiągnięcie celów programu rewitalizacji.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 8 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym

Program Rewitalizacji Gminy Krempna stanowi dokument programowy przedstawiający potrzeby społeczności gminy integrując sferę społeczną z gospodarczą, infrastrukturalną i środowiskową. Założenia niniejszego Programu wpisują się w poszczególne cele opracowań strategicznych i planistycznych jednostek wyższego poziomu administracyjnego.

2.1. Powiązanie z dokumentami na poziomie kraju

Tabela 1 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie krajowym Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju –Obszar Konkurencyjności i innowacyjności gospodarki: Innowacyjność gospodarki i kreatywność indywidualna  Cel 3 – Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki; Kapitał Ludzki;  Cel 6 – Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie „workfare state”; Obszar Równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski: Rozwój regionalny;  Cel 8 – Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych; Obszar Efektywności i sprawności państwa: Kapitał społeczny;  Cel 11 – Wzrost społecznego kapitału rozwoju. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju (ŚSRK) – Strategia Rozwoju Kraju 2020  Cel główny: Wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności.  Cele rozwojowe: • wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb aktywności obywatela. • rozwój kapitału ludzkiego. • wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 9 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Obszar strategiczny: Spójność społeczna i terytorialna  Cel 1: Integracja społeczna, kierunki interwencji: zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej zagrożonych. Obszar strategiczny: Sprawne i efektywne państwo  Cel 3: Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywateli, kierunek: rozwój kapitału społecznego. Obszar strategiczny: Konkurencyjna gospodarka  Cel 4: Rozwój kapitału ludzkiego, kierunki interwencji: zwiększenie aktywności zawodowej oraz poprawa jakości kapitału ludzkiego. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie  Cel główny: Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym.  Cel 2: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych („spójność”). Źródło: opracowanie własne 2.2. Powiązanie z dokumentami na poziomie regionu

Tabela 2 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie regionalnym Strategia Rozwoju Województwa – Podkarpackie 2020 Wizja rozwoju regionu zakłada, że „w 2020 roku województwo podkarpackie będzie obszarem zrównoważonego i inteligentnego rozwoju gospodarczego, wykorzystującym wewnętrzne potencjały oraz transgraniczne położenie, zapewniającym wysoką jakość życia mieszkańców”. Cel główny strategii, to: efektywne wykorzystanie zasobów wewnętrznych i zewnętrznych dla zrównoważonego i inteligentnego rozwoju społeczno- gospodarczego drogą do poprawy jakości życia mieszkańców. Osiągniecie tego celu obejmie poszczególne dziedziny działań strategicznych, dla których zostały wyznaczone cele strategiczne:  Cel 1. Rozwijanie przewag regionu w oparciu o kreatywne specjalizacje jako przejaw budowania konkurencyjności krajowej i międzynarodowej (dziedzina działania – konkurencyjna i innowacyjna gospodarka).  Cel 2. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego, jako czynników innowacyjności regionu oraz poprawy poziomu życia mieszkańców (dziedzina działania – kapitał ludzki i społeczny).  Cel 3. Podniesienie dostępności oraz poprawa spójności funkcjonalno-

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 10 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

przestrzennej, jako element budowania potencjału rozwojowego regionu (dziedzina działania – sieć osadnicza).  Cel 4. Racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów z poszanowaniem środowiska naturalnego sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa i dobrych warunków życia mieszkańców oraz rozwoju gospodarczego województwa (dziedzina działania – środowisko i energetyka). Zintegrowana Strategia Świadczenia Usług Publicznych dla jasielskiego obszaru funkcjonalnego na lata 2014-2022 Celem strategicznym Zintegrowanej Strategii Świadczenia Usług Publicznych jasielskiego obszaru funkcjonalnego na lata 2014-2020 jest: Poprawa dostępności do usług publicznych służących rozwojowi społeczno- gospodarczego oraz poprawie jakości życia mieszkańców jasielskiego obszaru funkcjonalnego Cel strategiczny będzie realizowany za pomocą pięciu celów operacyjnych:  Cel operacyjny A. Poprawa jakości i dostępności usług technicznych;  Cel operacyjny B. Rozwój usług edukacyjnych dla wszystkich grup wiekowych;  Cel operacyjny C. Wykorzystanie usług kulturalnych dla rozwoju społeczno-gospodarczego;  Cel operacyjny D. Poprawa dostępności usług zdrowotnych;  Cel operacyjny E. Rozwój instytucji społeczeństwa obywatelskiego oraz infrastruktury otoczenia biznesu wspierających modernizację świadczenia usług publicznych. Strategia Rozwoju Powiatu Jasielskiego na lata 2016-2022 Misja i wizja powiatu jasielskiego brzmią: Misja: powiat jasielski w sposób innowacyjny i zrównoważony wykorzystuje posiadany potencjał dla dobra mieszkańców. Wizja: Powiat Jasielski zapewni mieszkańcom możliwości korzystania z funkcjonalnego układu urbanistycznego i komunikacyjnego, czystego środowiska, dziedzictwa kulturowego, pozwoli uzyskać nowoczesne wykształcenie oraz zapewni wystarczającą ilość miejsc pracy w innowacyjnych przedsiębiorstwach i gospodarstwach rolnych.

Diagnoza sytuacji strategicznej powiatu jasielskiego uzasadnia ustalenie czterech pól strategii jego rozwoju, w których zawarte są cele służące realizacji wizji rozwoju powiatu:  POLE STRATEGICZNE 1. Zrównoważony rozwój gospodarczy powiatu w oparciu o inteligentne specjalizacje Podkarpacia;  POLE STRATEGICZNE 2 Poprawa jakości i dostępności usług publicznych;  POLE STRATEGICZNE 3. Poprawa spójności i rozwijanie potencjału powiatu;

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 11 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 POLE STRATEGICZNE 4. Racjonalne wykorzystanie środowiska naturalnego

Podjęcie wymienionych wyzwań rozwojowych, we współpracy z liderami środowiska lokalnego, jest podstawą sformułowania celu generalnego Strategii Rozwoju Powiatu Jasielskiego na lata 2016-2022, którym jest: Poprawa jakości życia mieszkańców powiatu poprzez efektywne i zrównoważone wykorzystanie dostępnych zasobów dla rozwoju społeczno-gospodarczego. W zakresie Turystyki wspierane powinny być działania związane z lepszym zagospodarowanie turystycznym rzek i stawów, w tym stawów tworzonych z dawnych żwirowisk. Konieczne jest tworzenie kąpielisk, łowisk dla wędkarzy i turystów, szlaków kajakowych, przystani wodnych itp. Źródło: opracowanie własne

2.3. Powiązanie z dokumentami na poziomie lokalnym

Tabela 3 Powiązania pomiędzy PR i dokumentami na poziomie lokalnym Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Krempna na 2017 rok Na podstawie Uchwały nr XX/148/2017 Rady Gminy Krempna z dnia 17 lutego 2017 roku został uchwalony dokument pn. „Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Krempna na 2017 rok”. Opracowanie dotyczy strategii rozwiązywania problemów związanych z narkomanią oraz organizacji działań profilaktycznych, mających na celu edukację i prewencję przed negatywnymi skutkami tego zjawiska. Powyższy dokument został opracowany celem organizacji pracy podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii, mianowicie: Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji, placówkom kultury, szkołom, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Samodzielnego, Publicznego, Gminnego Ośrodka Zdrowia. Narkomania jest przyczyną wielu negatywnych zjawisk społecznych. W strukturze realizacji Programu Rewitalizacji zostały uwzględnione cele realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2017 rok Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2017 rok został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krempna nr XX/148/2017 z dnia 17 lutego 2017 roku. Powyższy dokument zawiera zestawienie zadań zmierzających do ograniczania skutków negatywnego wpływu zjawiska alkoholizmu wraz z metodami ich realizacji. Alkoholizm jest przyczyną wielu negatywnych zjawisk, takich jak:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 12 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

bezradność życiowa, czy wykluczenie społeczne. Jednym z kluczowych założeń Programu Rewitalizacji jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom uzależnień. Działania zaplanowane w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zostały uwzględnione podczas definiowania założeń Programu Rewitalizacji oraz czynności zmierzających do ich realizacji. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Krempna na lata 2017 - 2019 Na podstawie Uchwały Rady Gminy Krempna nr XX/150/2017 z dnia 17 lutego 2017 roku został przyjęty Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Krempna na lata 2017 - 2019. W powyższym dokumencie zawarte zostały założenia i działania, zmierzające do zwiększenia efektywności podejmowanych czynności w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Program Rewitalizacji odpowiada na potrzeby zdiagnozowane w ww. dokumencie. Na etapie diagnozy zostały przeanalizowane dane dotyczące odnotowanych przypadków zjawiska przemocy rodzinnej. Niekorzystne wskaźniki dotyczące przemocy w rodzinie stały się jedną z podstaw do powstania Programu Rewitalizacji, uwzględniającego realizację działań zmierzających do ograniczenia skali występowania omawianego zjawiska. Cel główny ww. dokumentu, który jest komplementarny do założeń Programu Rewitalizacji został przedstawiony poniżej.

„Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy Krempna.”

Gminny Program Wspierania Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej na lata 2017 - 2019 Gminny Program Wspierania Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej na lata 2017 - 2019 został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krempna nr XX/151/2017 z dnia 17 lutego 2017 roku. Zdiagnozowany w powyższym dokumencie wysoki odsetek osób i rodzin korzystających z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej był jednym z motywów powstania Programu Rewitalizacji. Gminny Program Wspierania Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej systematyzuje czynności podmiotów odpowiedzialnych za realizowanie zadań w zakresie wspierania rodziny. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Krempna na lata 2015 - 2020 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Krempna na lata 2015 - 2020 został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krempna nr XIV/107/2016 z dnia 29 kwietnia 2016 roku. W powyższym dokumencie zwrócono uwagę na niedostosowany do wymagań

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 13 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

gospodarki niskoemisyjnej system grzewczy w zasobie mieszkaniowym gminy. W ramach planu zostały opracowane działania, które pozwolą dostosować sytuację w gminie do wymagań gospodarki niskoemisyjnej. Przeprowadzona w ramach ww. dokumentu diagnoza sytuacji w gminie wskazała na zapotrzebowanie na działania dotyczące modernizacji instalacji grzewczej. Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Krempna Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Krempna na lata 2009 - 2032 stanowi dokument strategiczny, w którym zdefiniowana została strategia likwidacji elementów zawierających materiały azbestowe z terenu gminy. Powyższe opracowanie powstało zgodnie z wytycznymi dokumentów o znaczeniu regionalnym oraz krajowym. Dokument zawiera informacje nt. rozmieszczenia niebezpiecznych materiałów na terenie gminy. Problem występowania na terenie gminy materiałów azbestowych był jednym z motywów powstania Programu Rewitalizacji. Program Rewitalizacji w sposób kompleksowy obejmuje eliminację zjawisk kryzysowych ze wszystkich sfer funkcjonowania gminy. Źródło: opracowanie własne Delimitacja Gminy Krempna 3.1. Podział Gminy Krempna na jednostki analityczne

W celu przeprowadzenia diagnozy służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji wykorzystano podział Gminy Krempna na jednostki analityczne, czyli sołectwa, będące intuicyjnym, panującym podziałem, trafnie odzwierciedlającym problemy odnotowane na terenie gminy. Taka agregacja danych pozwala na wyznaczenie obszarów zdegradowanych oraz obszarów rewitalizacji w oparciu o rzetelną analizę zidentyfikowanych obszarów problemowych.

Poniżej przedstawione zostały jednostki analityczne, wraz z wyszczególnieniem ich powierzchni, ludności oraz udziału w ogólnej powierzchni oraz populacji Gminy Krempna.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 14 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 4 Ludność oraz powierzchnia sołectw Gminy Krempna Udział [%] Udział [%] Powierzchnia powierzchni Ludność mieszkańców [km2] Gminy Gminy Grab 25,79 13% 61 3% Ożenna 6,55 3% 78 4% Wyszowatka 10,48 5% 126 7% Świątkowa Wielka 16,46 8% 221 11% Świątkowa Mała 7,79 4% 114 6% Kotań 6,96 3% 319 16% Krempna 30,91 15% 520 27% Polany 39,36 19% 248 13% Myscowa 27,56 14% 249 13% GMINA KREMPNA 203,58 100% 1936 100% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna Rysunek 1 Podział Gminy Krempna na jednostki urbanistyczne

Źródło: opracowanie własne

3.2. Metodologia

Lista wskaźników wykorzystanych w diagnozie W procesie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Krempna posłużono się wskaźnikami o charakterze ilościowym. Wszystkie uzyskane dane obrazują stan na 31 XII 2014 r. i odnoszą się do pięciu sfer:

 Sfery społecznej  Sfery gospodarczej  Sfery przestrzenno-funkcjonalnej  Sfery technicznej  Sfery środowiskowej

Niezbędne dane pozyskane zostały przy współpracy z takimi instytucjami, jak Urząd Gminy Krempna, Powiatowy Urząd Pracy w Jaśle, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krempnej oraz Komenda Powiatowa Policji w Jaśle.

Szczegółowe dane przekazane przez powyższe instytucje pozwoliły na zdiagnozowanie sytuacji gminy, dotycząc różnorodnych aspektów, między innymi są to dane dotyczące:

 Demografii,  Rynku pracy,  Pomocy społecznej,  Edukacji,  Podmiotów gospodarczych,  Bezpieczeństwa publicznego,  Uwarunkowań przestrzennych,  Integracji społecznej,  Ochrony środowiska.

Wskaźniki zostały w większości przedstawione w sposób względny, to znaczy poprzez przyrównane ich do 100 mieszkańców danej jednostki podziału Gminy Krempna. Dzięki

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 16 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

takiej metodologii możliwe jest przedstawienie wartości uwzględniających możliwe różnice w liczbie ludności poszczególnych sołectw gminy.

Wykorzystane wskaźniki w podziale na sfery zaprezentowane zostały w poniższej tabeli:

Tabela 5 Zestawienie wskaźników wykorzystanych w diagnozie Lp. Nazwa wskaźnika Zjawisko Metoda obliczenia wskaźnika Sfera społeczna Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym przypadająca na liczbę ludności w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania. Ludność w wieku a) Wiek przedprodukcyjny - w którym poprodukcyjnym w stosunku do ludność nie osiągnęła jeszcze zdolności do pracy, tj. grupa wieku 0 - 17 lat. ludności w wieku produkcyjnym Demografia 1 b) Wiek poprodukcyjny - w którym osoby wg faktycznego miejsca zazwyczaj kończą pracę zawodową, tj. dla zamieszkania mężczyzn - 65 lat i więcej, dla kobiet - 60 lat i więcej. c) Wiek produkcyjny - wiek zdolności do pracy, tj. dla mężczyzn grupa wieku 18-64 lata, dla kobiet - 18- 59 lat. Liczba długotrwale bezrobotnych przypadająca na liczbę bezrobotnych ogółem wg miejsca zamieszkania. a) Bezrobotni ogółem - liczba osób niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej, zdolnych i gotowych do Liczba długotrwale bezrobotnych podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu 2 Rynek pracy w % bezrobotnych ogółem pracy, nieuczących się w szkole w systemie dziennym oraz zarejestrowanych we właściwym powiatowym urzędzie pracy. b) Bezrobotni długotrwale ogółem - liczba osób pozostających bez pracy przez okres, co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy. Udział bezrobotnych Liczba bezrobotnych zarejestrowanych zarejestrowanych w liczbie ogółem przypadająca na liczbę ludności 3 Rynek pracy ludności w wieku produkcyjnym w wieku produkcyjnym wg miejsca wg miejsca zamieszkania zamieszkania. Liczba osób korzystających ze świadczeń Liczba osób korzystających ze pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 świadczeń pomocy społecznej w osób wg miejsca zamieszkania. Zostały 4 Pomoc społeczna uwzględnione jedynie osoby, którym przeliczeniu na 100 osób wg decyzją administracyjną przyznano miejsca zamieszkania świadczenie, wyłącznie na podstawie ustawy o pomocy społecznej

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 17 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Liczba osób w rodzinach, dla których Korzystający ze świadczeń powodem przyznania pomocy była pomocy społecznej z tytułu „niepełnosprawność” - należy uznać osobę 5 niepełnosprawności w Pomoc społeczna lub rodzinę, w której jej członek dysponuje przeliczeniu na 100 osób wg orzeczonym stopniem niepełnosprawności miejsca zamieszkania – w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania. Średnia wyniku egzaminów 6-klasisty w poszczególnych szkołach. Jakość edukacji (poziom nauczania) Wyniki egzaminów 6-klasisty Edukacja 6 w poszczególnych gminach można ocenić na podstawie wyników egzaminów szóstoklasistów. Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem Bezpieczeństwo przeliczeniu na 100 osób wg w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego 7 publiczne faktycznego miejsca miejsca zamieszkania ogółem. zamieszkania Liczba organizacji Zsumowana liczba organizacji Integracja pozarządowych (podmiotów niezależnych pozarządowych na 100 osób wg 8 społeczna od administracji publicznej) w przeliczeniu miejsca zamieszkania na 100 osób wg miejsca zamieszkania Sfera gospodarcza Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Liczba zarejestrowanych podmiotów rejestrze REGON w przeliczeniu Podmioty gospodarczych w rejestrze REGON 9 na 100 osób wg faktycznego gospodarcze w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania –obszar miejsca zamieszkania na wsi. wiejski. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów rejestrze REGON w przeliczeniu Podmioty gospodarczych w rejestrze REGON 10 na 100 osób wg faktycznego gospodarcze w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania – obszar miejsca zamieszkania na wsi. wiejski Sfera przestrzenno-funkcjonalna Liczba budynków mieszkalnych Budynki mieszkalne zamieszkane wg okresu zamieszkałych, wybudowanych budowy przed rokiem 1989 w przeliczeniu na Uwarunkowania budynki ogółem zawierające liczbę przed rokiem 1989 w relacji do 11 przestrzenne wszystkich budynków mieszkalnych ogólnej liczby budynków zamieszkanych wg określonego okresu mieszkalnych zamieszkałych budowy. Sfera techniczna Ochrona Wskaźnik dotyczy szacunkowej liczby Odsetek ludności korzystającej środowiska/ ludności zamieszkałej w budynkach 12 z sieci wodociągowej infrastruktura mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, techniczna przyłączonych do sieci wodociągowej.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 18 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Sfera środowiskowa Ochrona Odsetek ludności korzystającej środowiska/ Odsetek ludności korzystającej z sieci 13 z sieci gazowej infrastruktura gazowej w ogóle mieszkańców techniczna Wskaźnik dotyczy szacunkowej liczby Ochrona ludności zamieszkałej w budynkach Odsetek ludności korzystającej z środowiska/ mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, 14 infrastruktura sieci kanalizacyjnej przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, co techniczna jest jednym z wyznaczników poziomu życia Źródło: Opracowanie własne 3.3. Problemy społeczne

Przy tworzeniu Programu Rewitalizacji istotne jest zidentyfikowanie problemów społecznych mieszkańców Gminy Krempna. Wśród problemów w tym obszarze znajdują się przede wszystkim:

Demografia W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowane zostały dane Urzędu Gminy Krempna dotyczące struktury wieku mieszkańców gminy z uwzględnieniem udziału osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym zamieszkujących analizowany teren.

Województwo podkarpackie charakteryzuje się współczynnikiem osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do osób w wieku produkcyjnym na poziomie blisko 28%, oznacza to, iż struktura ludności w wieku powyżej 60 (dla kobiet) i 65 (dla mężczyzn) kształtuje się na poziomie równym 27,90% populacji mieszkańców województwa podkarpackiego w wieku produkcyjnym (18-59 lat dla kobiet, 18 – 64 lata dla mężczyzn).

Średnia analizowanego wskaźnika dla Gminy Krempna odbiega o ponad 10 pp. Od średniej wojewódzkiej na korzyść obszaru gminy, co świadczy o mniejszym udziale seniorów w populacji ogółem. Ponadto w żadnym z sołectw nie odnotowano wartości wskaźnika: Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania przekraczającego 27,90%.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 19 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Najwyższy wskaźnik osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym odnotowano w sołectwach Myscowa (27,33%), Polany (22,44%) oraz Ożenna (20,00%), w związku z czym, żadna z jednostek urbanistycznych nie charakteryzuje się występowaniem stanu kryzysowego w aspekcie struktury wieku jej mieszkańców.

Tabela 6 Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym Sołectwo Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym Grab 13,04% Ożenna 20,00% Wyszowatka 6,25% Świątkowa Wielka 15,69% Świątkowa Mała 19,74% Kotań 15,32% Krempna 17,25% Polany 22,44% Myscowa 27,33% Średnia dla gminy 17,45% Województwo 27,90% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Rynek pracy Zaprezentowane dane są wynikami uzyskanymi z Powiatowego Urzędu Pracy w Jaśle, przedstawiają one liczbę zarejestrowanych bezrobotnych mieszkańców poszczególnych sołectw Gminy Krempna, uwzględniając liczbę osób długotrwale bezrobotnych. Osoby takie często napotykają bariery i trudności związane z podjęciem zatrudnienia, mają także największe problemy z powrotem na rynek pracy. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania dotyczy osób, które ukończyły 18 lat i nie osiągnęły wieku emerytalnego, osób niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej, zdolnych i gotowych do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (bądź jeśli jest to osoba niepełnosprawna – zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieuczących się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych (lub przystępujących do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły) lub szkół

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 20 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

wyższych w systemie studiów niestacjonarnych, zarejestrowanych we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukujących zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z dodatkowymi wyłączeniami dotyczącymi źródeł dochodów. Z kolei Bezrobotni długotrwale ogółem to liczba osób pozostających bez pracy przez okres, co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy.

Udział osób bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w województwie podkarpackim wynosi 10,20% z czego 61,50% to osoby długotrwale bezrobotne. Gmina Krempna na tle województwa podkarpackiego charakteryzuje się wyższymi wartościami wskaźników obrazujących sytuację lokalnego rynku pracy. Udział bezrobotnych w populacji osób w wieku produkcyjnym ogółem na terenie gminy wynosi 13,08%, z czego blisko trzy czwarte (74,38%) to osoby długotrwale bezrobotne.

Analizując sytuację poszczególnych jednostek urbanistycznych Gminy Krempna w kontekście bezrobocia zauważyć można zwiększone względem średniej wojewódzkiej (10,20%) wartości wskaźnika Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na terenie sołectw:

 Wyszowatka (25,00%),  Ożenna (23,64%),  Kotań (18,47%),  Krempna (15,79%),  Polany (12,82%).

Natomiast największy udział osób długotrwale bezrobotnych w populacji osób bezrobotnych w Gminie Krempna cechuje takie sołectwa jak:

 Grab (100%),  Myscowa (100%),  Ożenna (84,62%),  Polany (80%),

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 21 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 Wyszowatka (75%).

Tabela 7 Dane dotyczące rynku pracy Sołectwo Udział bezrobotnych Liczba długotrwale bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie w % bezrobotnych ogółem ludności w wieku produkcyjnym Grab 2,17% 100,00% Ożenna 23,64% 84,62% Wyszowatka 25,00% 75,00% Świątkowa Wielka 5,88% 55,56% Świątkowa Mała 6,58% 40,00% Kotań 18,47% 73,17% Krempna 15,79% 61,11% Polany 12,82% 80,00% Myscowa 7,33% 100,00% Średnia dla gminy 13,08% 74,38% Województwo 10,20% 61,50% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Jaśle

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 22 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 2 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez PUP w Jaśle. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej)

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 23 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 3 Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem

Pomoc społeczna W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowano wyniki uzyskane z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krempnej. Przedstawiają one liczbę osób objętych pomocą społeczną, należy jednakże mieć na uwadze, że poniższe dane dotyczą jedynie osób, które zgłosiły się do tej instytucji, nie zaś wszystkich osób dotkniętych danym problemem na terenie gminy.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 24 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Dane dotyczące województwa świadczą, iż 6,10% mieszkańców podkarpackiego korzysta ze świadczeń pomocy społecznej, natomiast średnia dla Gminy Krempna jest ponad dwukrotnie większa (13,84). Analizując poszczególne jednostki urbanistyczne gminy w kontekście osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania można dostrzec, że 9 na 10 sołectw przekracza średnią wojewódzką.

Najwyższą wartością wskaźnika: Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania charakteryzują się sołectwa Wyszowatka (19,05), Ożenna (17,95) oraz Polany (17,74), natomiast jedynym sołectwem nie przekraczającym średniej wojewódzkiej (6,10) jest sołectwo Grab (4,92).

Do analizy wskaźnikowej służącej zdiagnozowaniu stanu kryzysowego odnoszącego się do pomocy społecznej oraz wyznaczeniu obszaru zdegradowanego wykorzystano również wskaźnik: Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania, który dla województwa przyjmuje wartość 3,16, natomiast dla Gminy Krempna – 2,57.

Analizując poszczególne sołectwa, zaobserwowany wskaźnik przekraczający średnią dla województwa podkarpackiego (3,16) występuje na terenie sołectw:

 Wyszowatka (3,97),  Krempna (3,65),  Polany (3,23).

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 25 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 8 Dane dotyczące pomocy społecznej Sołectwo Liczba osób korzystających ze Korzystający ze świadczeń pomocy świadczeń pomocy społecznej społecznej z tytułu w przeliczeniu na 100 osób wg niepełnosprawności miejsca zamieszkania w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania Grab 4,92 0,00 Ożenna 17,95 2,56 Wyszowatka 19,05 3,97 Świątkowa Wielka 12,67 1,81 Świątkowa Mała 10,53 2,63 Kotań 13,48 2,51 Krempna 15,00 3,65 Polany 17,74 3,23 Myscowa 13,25 2,81 Średnia dla gminy 13,84 2,57 Województwo 6,10 3,16 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS w Krempnej

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 26 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 4 Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez GOPS. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej)

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 27 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 5 Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 28 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Edukacja Jakość edukacji (poziom nauczania) w poszczególnych gminach można ocenić na podstawie wyników egzaminów szóstoklasistów. Egzamin szóstoklasisty jest powszechny i obowiązkowy. Przystąpienie do sprawdzianu jest warunkiem ukończenia szkoły. Obejmuje wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego w odniesieniu do trzech kluczowych przedmiotów nauczania: języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego.

Średni wynik egzaminów 6-klasisty na poziomie województwa podkarpackiego wynosi blisko 68%, natomiast średnia dla Gminy jest o ponad 7 pp. niższy. Najniższy średni wynik egzaminu 6-klasisty, nie przekraczający średniej wojewódzkiej zdiagnozowany zastał w takich jednostkach urbanistycznych, jak:

 Świątkowa wielka (46,50%),  Grab (50,00%),  Kotań (56,25%),  Myscowa (62,5%),  Krempna (67,00%).

Tabela 9 Wyniki egzaminów 6-klasisty Sołectwo Wyniki egzaminów 6-klasisty Grab 50,00% Ożenna Wyszowatka 80,00% Świątkowa Wielka 46,50% Świątkowa Mała Kotań 56,25% Krempna 67,00% Polany Myscowa 62,50% Średnia dla gminy 60,38% Województwo 67,70% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 29 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 6 Wyniki egzaminów 6-klasisty

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy Krempna. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej)

Bezpieczeństwo publiczne Przestępstwo stwierdzone jest to zdarzenie, co do którego w zakończonym postępowaniu przygotowawczym potwierdzono, że jest przestępstwem. Świadczy o poziomie przestępczości na danym terenie.

Średnia liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania w województwie podkarpackim wynosi 1,32, z kolei zgodnie z danymi Komendy Powiatowej Policji w Jaśle średnia dla Gminy Krempna kształtuje się na poziomie 0,74.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 30 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Na terenie Gminy Krempna wskaźnik dla województwa podkarpackiego przekracza jedno sołectwo – Grab, które charakteryzuje się wartością wskaźnika dotyczącego przestępstw stwierdzonych w przeliczeniu na 100 mieszkańców na poziomie 3,28.

Tabela 10 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Sołectwo Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Grab 3,28 Ożenna 0,00 Wyszowatka 0,00 Świątkowa Wielka 0,00 Świątkowa Mała 0,88 Kotań 0,31 Krempna 0,96 Polany 0,40 Myscowa 0,80 Średnia dla gminy 0,74 Województwo 1,32 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KPP w Jaśle

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 31 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 7 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez KPP w Jaśle. (Obszary zaznaczone kolorem czerwonych przedstawiają jednostki urbanistyczne, których wartość wskaźnika odbiega od wartości wojewódzkiej)

Integracja społeczna Ustawa o działalności pożytku i o wolontariacie zawiera definicję organizacji pozarządowej. Zgodnie ze wspomnianą regulacją organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia z wyłączeniem m.in. partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji, których jednym

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 32 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

fundatorem jest Skarb Państwa. Organizacje pozarządowe zwykle działają jako stowarzyszenia lub fundacje. Zakres i formy ich działania są bardzo różne. Najczęściej zajmują się kulturą, ekologią, prawami człowieka, nauką i techniką. Przyjęta została szeroka definicja organizacji pozarządowych, obejmująca – obok fundacji i stowarzyszeń – jednostki ochotniczej straży pożarnej, organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego, a także inne organizacje społeczne.

Przeciętnie, w przeliczeniu na 100 mieszkańców, na terenie województwa podkarpackiego zarejestrowanych jest 0,33 organizacji pozarządowych, natomiast na terenie Gminy Krempna zlokalizowano dwukrotnie więcej NGO uwzględniając liczbę mieszkańców (0,73). W poszczególnych sołectwach stan kryzysowy dotyczący wskaźnika liczba organizacji pozarządowych na 100 osób dotyczy jednostek urbanistycznych, na terenie których nie zarejestrowano żadnej organizacji pozarządowej – są to sołectwa: Ożenna, Wyszowatka, Świątkowa Mała oraz Kotań.

Tabela 11 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Sołectwo Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób Grab 3,28 Ożenna 0,00 Wyszowatka 0,00 Świątkowa Wielka 0,90 Świątkowa Mała 0,00 Kotań 0,00 Krempna 0,77 Polany 0,81 Myscowa 0,80 Średnia dla gminy 0,73 Województwo 0,33 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 33 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 8 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób

3.4. Problemy gospodarcze

Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON informuje o stanie (w określonym dniu roku) podmiotów wpisanych do tego rejestru. Wszystkie podmioty gospodarki narodowej są ustawowo zobowiązane do wpisu do rejestru REGON, a także do zgłaszania zmian cech objętych wpisem lub do skreślenia podmiotu z rejestru.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 34 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Przeciętnie w przeliczeniu na 100 osób na terenie województwa podkarpackiego w rejestrze REGON zarejestrowanych jest 5,50 podmiotów gospodarczych, z kolei poziom aktywności gospodarczej mieszkańców Gminy Krempna kształtuje się na poziomie 3,5 podmiotu gospodarczego na 100 mieszkańców.

Podczas analizy wskaźnikowej wykazano, że na terenie żadnej jednostki urbanistycznej wskaźnik liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski nie przekroczył średniej wojewódzkiej, co oznacza, że na terenie każdego z sołectw występuje stan kryzysowy związany z poziomem aktywności gospodarczej.

Z uzyskanych danych wynika, że na terenie Gminy Krempna w 2014 roku zostało zarejestrowanych 66 nowych działalności gospodarczych (0,36 w przeliczeniu na 100 mieszkańców). Największa ich liczba zarejestrowano w sołectwie Polany (2,02). Dodatni wskaźnik charakteryzuje również sołectwa: Świątkowa Wielka (0,45), Myscowa (0,40) oraz Krempna (0,38). Największy problem z rozwojem nowej działalności mają sołectwa: Grab, Ożenna, Wyszowatka, Świątkowa Mała, Kotań, . Nie odnotowano tam powstania żadnej nowej działalności.

Wskaźnik wojewódzki (brak zdiagnozowanego stanu kryzysowego) występuje wyłącznie na obszarze sołectwa Polany – pozostałe jednostki urbanistyczne oscylują poniżej przeciętnej wartości wskaźnika wojewódzkiego (0,60).

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 35 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 12 Dane dotyczące rynku pracy Sołectwo Liczba zarejestrowanych Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych podmiotów w rejestrze REGON w rejestrze REGON w przeliczeniu w przeliczeniu na 100 mieszkańców na 100 osób - obszar wiejski

Grab 4,92 0,00 Ożenna 3,85 0,00 Wyszowatka 3,17 0,00 Świątkowa Wielka 5,43 0,45 Świątkowa Mała 2,63 0,00 Kotań 2,19 0,00 Krempna 4,04 0,38 Polany 3,23 2,02 Myscowa 2,01 0,40 Średnia dla gminy 3,50 0,36 Województwo 5,50 0,60 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 36 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 9 podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 37 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 10 Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców

3.5. Problemy przestrzenno-funkcjonalne

W zestawieniu tabelarycznym zaprezentowano dane pozyskane przez Urząd Gminy w Krempnej. Dane te przedstawiają Budynki mieszkalne zamieszkane wg okresu budowy przed rokiem 1989 w przeliczeniu na budynki ogółem zawierające liczbę wszystkich budynków mieszkalnych zamieszkanych wg określonego okresu budowy.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 38 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Na terenie województwa podkarpackiego 76,36% budynków mieszkalnych stanowiły budynki wybudowane przed rokiem 1989, natomiast w Gminie Krempna blisko współczynnik ten wynosi blisko 93%.

Na terenie wszystkich jednostek urbanistycznych zlokalizowanych na terenie Gminy Krempna zdiagnozowano zawyżony względem średniej wojewódzkiej wskaźnik dotyczący liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych.

Tabela 13 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Sołectwo Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Grab 88,24% Ożenna 100,00% Wyszowatka 100,00% Świątkowa Wielka 94,12% Świątkowa Mała 90,91% Kotań 91,67% Krempna 91,34% Polany 91,30% Myscowa 88,33% Średnia dla gminy 92,88% Województwo 76,36% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 39 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 11 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych

3.6. Problemy techniczne

Wskaźnik odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej dotyczy szacunkowej liczby ludności zamieszkałej w budynkach mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, przyłączonych do sieci wodociągowej.

Powszechny dostęp do wody z sieci wodociągowej jest podstawową potrzebą człowieka i w znaczny sposób wpływa na jego poziom życia. Co do zasady, sytuacją idealną jest

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 40 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

wartość wskaźnika równa 100, lecz może ona być osiągnięta tylko w warunkach racjonalnej i zwartej zabudowy. Przy analizie wskaźnika należy brać pod uwagę nie tylko możliwości inwestycyjne gmin, lecz również warunki naturalne oraz charakter zabudowy, co wpływa na niższe wartości wskaźnika na terenach wiejskich oraz terenach o urozmaiconej rzeźbie terenu.

Dane Urzędu Gminy Krempna wykazały odsetek mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej, który obrazuje, iż na terenie gminy wciąż brakuje infrastruktury technicznej dotyczącej sieci wodociągowej. W pięciu sołectwach wskaźnik ten był równy 0,00%, co oznacza, że na terenie sołectw: Grab, Świątkowa Wielka, Świątkowa Mała, Polany oraz Myscowa brakuje przyłączy do sieci wodociągowej. Na terenie pozostałych sołectw wartość ta znacznie odbiega od średniej Gminy. Sołectwami tymi są Kotań, Ożenna, Krempna oraz Wyszowatka, na terenie których odsetek populacji korzystającej z sieci wodociągowej oscyluje pomiędzy 97%, a 100%.

Tabela 14 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Sołectwo Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej Grab 0,00% Ożenna 99,00% Wyszowatka 100,00% Świątkowa Wielka 0,00% Świątkowa Mała 0,00% Kotań 97,00% Krempna 99,00% Polany 0,00% Myscowa 0,00% Średnia dla gminy 43,89% Województwo 80,20% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 41 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 12 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej

3.7. Problemy środowiskowe

Dane o korzystających z gazu dotyczą ludności w mieszkaniach wyposażonych w instalację gazu z sieci. Dane te obejmują również ludność w budynkach zbiorowego zamieszkania oraz odbiorców korzystających z gazomierzy zbiorczych. Brak sieci gazowej związany jest z problemami środowiskowymi jak: wykorzystanie innych źródeł energii, problemy niskiej emisji, czy korzystania z butli gazowych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 42 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Na terenie Gminy Krempna nie odnotowano występowania sieci gazowej, w związku z czym na terenie wszystkich sołectw zdiagnozowano stan kryzysowy związany z ludności korzystającą z sieci gazowej.

Wskaźnik dotyczy szacunkowej liczby ludności zamieszkałej w budynkach mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania, przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, co jest jednym z wyznaczników poziomu życia. Co do zasady, sytuacją idealną jest wartość wskaźnika równa 100, lecz może być osiągnięta tylko w warunkach racjonalnej i zwartej zabudowy. Przy analizie wskaźnika należy brać pod uwagę nie tylko możliwości inwestycyjne gmin, lecz również warunki naturalne oraz charakter zabudowy, co wpływa na niższe wartości wskaźnika na terenach wiejskich oraz terenach o urozmaiconej rzeźbie terenu.

Analizując sytuację Gminy Krempna można dostrzec, iż do sieci kanalizacyjnej nie mają podłączenia mieszkańcy sołectw: Grab, Ożenna, Wyszowatka, Świątkowa Mała, Świątkowa Wielka, Polany oraz Myscowa. Wyjątek stanowią sołectwa Kotań oraz Krempna, gdzie odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej wynosi kolejno 94,30% i 95,70%.

Tabela 15 Dane dotyczące problemów środowiskowych Gminy Krempna Sołectwo Odsetek ludności korzystającej Odsetek ludności korzystający z sieci gazowej z sieci kanalizacyjnej Grab 0,00% 0,00% Ożenna 0,00% 0,00% Wyszowatka 0,00% 0,00% Świątkowa Wielka 0,00% 0,00% Świątkowa Mała 0,00% 0,00% Kotań 0,00% 94,30% Krempna 0,00% 95,70% Polany 0,00% 0,00% Myscowa 0,00% 0,00% Średnia dla gminy 0,00% 21,11% Województwo 72,50% 68,70% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Krempna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 43 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 13 Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 44 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 14 Odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 45 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Badania społeczne 4.1. Metodologia

Istotą badania ankietowego było poznanie rzeczywistych potrzeb i oczekiwań mieszkańców względem opracowywanego Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2013. W kwestionariuszu ankiety znalazło się 9 pytań merytorycznych oraz metryczka. W badaniu uczestniczyli mieszkańcy Gminy Krempna (n = 164). Badanie zostało przeprowadzone metodą PAPI, mianowicie wywiadem bezpośrednim z wykorzystaniem papierowego kwestionariusza, wypełnianego przez profesjonalnego ankieta.

4.2. Metryczka

Rysunek 15 Płeć oraz wykształcenie respondentów W badaniu wzięło udział 164 respondentów. Większość z nich Mężczyźni 33% stanowiły kobiety (67,07%), Kobiety natomiast mężczyźni pozostałe 67% 32,93%.

podstawowe Spośród wszystkich respondentów 9% wyższe największą część stanowiły osoby 35% z wykształceniem wyższym zawodowe (34,76%) oraz zawodowym 33% średnie (33,54%). Pozostałe osoby biorące 23% udział w badaniu legitymowały się

wykształceniem średnim (22,56%) oraz podstawowym (9,15%). Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 46 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wśród osób biorących udział w badaniu największą grupę stanowili respondenci z przedziału wiekowego 46 - 55 lat (28,05%). Kolejnymi grupami wiekowymi były osoby z przedziałów wiekowych: 36 - 45 lat (26,22%), 26 - 35 lat (19,51%), 56 - 65 lat (10,98%), powyżej 65 roku życia (9,76%) oraz 18 - 25 lat (5,49%).

Rysunek 16 Wiek respondentów

Pow. 65 lat 9,76%

56-65 10,98%

46-55 28,05%

36-45 26,22%

26-35 19,51%

18-25 5,49%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00%

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Największa część osób biorących udział w badaniu zamieszkiwała sołectwa: Krempna (43,29%) oraz Kotań (22,56%). Według liczby respondentów, w dalszej kolejności odpowiedzi w badaniu udzielały osoby zamieszkujące sołectwa: Świątkowa Wielka (7,32%), Wyszowatka (6,71%), Polany (6,71%), Ożenna (5,49%), Świątkowa Mała (4,27%), Myscowa (2,44%) i Grab (1,22%).

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 47 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 17 Miejsce zamieszkania respondentów Miejsce zamieszkania Udział w badaniu Krempna 43,29% Kotań 22,56% Świątkowa Wielka 7,32% Wyszowatka 6,71% Polany 6,71% Ożenna 5,49% Świątkowa Mała 4,27% Myscowa 2,44% Grab 1,22% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

4.3. Wyniki badań

Badanie zostało przeprowadzone w celu poznania potrzeb i oczekiwań mieszkańców dotyczących opracowywanego Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2013. Pierwszym zagadnieniem poruszonym w kwestionariuszu była ocena ogólnego stanu społeczno-gospodarczego gminy Krempna. Większość osób biorąca udział w badaniu oceniła stan społeczno-gospodarczy gminy, jako „średni” (47,56%). W dalszej kolejności respondenci wskazywali odpowiedzi: „zły” (33,54%), „dobry” (7,93%) i „bardzo zły” (5,49%). Pozostały odsetek osób biorący udział w badaniu (5,49%) nie potrafił ocenić jednoznacznie stanu społeczno-gospodarczego gminy, udzielając odpowiedzi „trudno powiedzieć”.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 48 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 18 Ocena ogólnego stanu społeczno-gospodarczego gminy Krempna Trudno powiedzieć Dobry Bardzo zły 5% 8% 5%

Zły 34% Średni 48%

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

W badaniu ankietowym została poruszona kwestia występowania zjawisk kryzysowych na terenie miejsca zamieszkania respondentów. Z uwagi na specyfikę udzielonych przez respondentów wskazań, dokonano podziału zjawisk na trzy kategorie:

 Najbardziej uciążliwe (gdzie odsetek odpowiedzi „zjawisko występuje i stanowi problem” wynosił powyżej 50,00%),  Umiarkowanie uciążliwe (gdzie odsetek odpowiedzi „zjawisko występuje i stanowi problem” oscylował w granicach od 20,00% do 50,00%).  Nieuciążliwe (gdzie odsetek odpowiedzi „zjawisko występuje i stanowi problem” wynosił poniżej 20,00%).

Spośród ujętych w kwestionariuszu rodzajów zjawisk, respondenci w ponad połowie przypadków wskazali na wysoką skalę występowania problemów:

 Wysokiego poziomu bezrobocia,  Niskiego poziomu przedsiębiorczości (małej liczby przedsiębiorstw, braku miejsc pracy, braku wsparcia dla przedsiębiorców).  Słabej dostępności komunikacyjnej gminy,

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 49 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 Niskich dochodów mieszkańców i ubóstwa.

W mniejszym stopniu uciążliwe, natomiast również występujące zjawiska na obszarze gminy stanowiły:

 Słaba infrastruktura transportowa (zły stan techniczny dróg, brak parkingów itp.),  Duże natężenie problemów społecznych (przemoc w rodzinie, alkoholizm itp.),  Mała liczba obiektów ochrony zdrowia i słaby dostęp do usług medycznych,  Niski poziom aktywności społecznej mieszkańców (mała liczba organizacji pozarządowych, stowarzyszeń, klubów sportowych itp.),  Słaba oferta kulturalno-rozrywkowa,  Słabo rozwinięta baza turystyczna,  Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej,  Słaba oferta sportowo-rekreacyjna,  Niski poziom edukacji na poziomie podstawowym i gimnazjalnym.

Pozostałe występujące na terenie gminy zjawiska (zły stan techniczny budynków mieszkalnych, niska jakość terenów publicznych, niski poziom bezpieczeństwa i degradacja środowiska) zostały sklasyfikowane, jako „nieuciążliwe”.

Tabela 16. Ocena występowanie poszczególnych zjawisk na obszarze miejsca zamieszkania respondenta zjawisko zjawisko nie zjawisko występuje i trudno Zjawisko występuje występuje stanowi powiedzieć problem wysoki poziom bezrobocia 4,29% 36,81% 56,44% 2,45% niski poziom przedsiębiorczości, mała liczba 6,75% 35,58% 52,76% 4,91% przedsiębiorstw, brak miejsc pracy, brak wsparcia dla przedsiębiorców słaba dostępność komunikacyjna gminy 7,55% 36,48% 52,20% 3,77% niskie dochody mieszkańców, ubóstwo 4,27% 42,68% 50,61% 2,44% słaba infrastruktura transportowa, zły stan 5,03% 47,80% 38,36% 8,81% techniczny dróg, brak parkingów itp. duże natężenie problemów społecznych, w 3,13% 50,00% 36,25% 10,63% tym szczególnie przemoc w rodzinie, alkoholizm itp.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 50 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

zjawisko zjawisko nie zjawisko występuje i trudno Zjawisko występuje występuje stanowi powiedzieć problem mała liczba obiektów ochrony zdrowia, słaby 7,59% 56,33% 31,65% 4,43% dostęp do usług medycznych niski poziom aktywności społecznej 11,46% 50,32% 25,48% 12,74% mieszkańców, mała liczba organizacji pozarządowych, stowarzyszeń klubów sportowych itp. słaba oferta kulturalno-rozrywkowa 17,20% 45,22% 25,48% 12,10% słabo rozwinięta baza turystyczna 14,38% 49,02% 24,84% 11,76% zły stan techniczny budynków użyteczności 16,98% 54,72% 23,27% 5,03% publicznej słaba oferta sportowo-rekreacyjna 14,65% 50,96% 21,02% 13,38% niski poziom edukacji na poziomie 19,23% 50,00% 20,51% 10,26% podstawowym i gimnazjalnym zły stan techniczny budynków mieszkalnych 18,35% 57,59% 15,82% 8,23% niska jakość terenów publicznych, terenów 18,35% 53,16% 15,82% 12,66% zielonych, skwerów, miejsca rekreacyjne i wypoczynkowe niski poziom bezpieczeństwa 20,89% 54,43% 13,29% 11,39% degradacja środowiska, zanieczyszczenie 31,88% 52,50% 5,63% 10,00% powietrza, wód, gleby itp. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Kolejne pytanie ankietowe dotyczyło wskazania przez respondentów miejsca występowania poszczególnych negatywnych zjawisk w gminie. Z uwagi na charakter problematyki, wśród możliwości odpowiedzi nie zostały opracowane wymagania dotyczące minimalnej, bądź maksymalnej liczby wskazań. Powyższe założenie determinuje brak sumowania wyników do 100% oraz względny charakter odpowiedzi.

Sołectwo Krempna było wskazywane przez respondentów najczęściej, jako miejsce występowania negatywnych zjawisk. Średnia udzielonych wskazań na występowanie poszczególnych problemów w sołectwie Krempna wynosiła 59,13% i była prawie trzykrotnie wyższa od średnich dla pozostałych okręgów administracyjnych gminy. W sołectwie Krempna respondenci wskazali na największą skalę występowania problemów dotyczących:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 51 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 Alkoholizmu,  Bezrobocia,  Niskiego poziomu uczestnictwa mieszkańców w życiu społecznym i kulturalnym.

W dalszej kolejności osoby biorące udział w badaniu najczęściej wskazywały na sołectwa Kotań i Wyszowatka, wśród których trzy negatywne zjawiska o największej skali występowania są tożsame do tych w sołectwie Krempna.

W sołectwie Grab najbardziej uciążliwe dla mieszkańców zjawiska dotyczyły kwestii: braku dostępu do nowoczesnej technologii, bezrobocia oraz niskiego poziomu uczestnictwa lokalnej społeczności w wydarzeniach społecznych i kulturowych.

W sołectwie Ożenna, w opinii respondentów negatywne zjawiska o najwyższej skali występowania dotyczą: ubóstwa, bezrobocia i alkoholizmu.

Wyniki dotyczące problemów w sołectwach Świątkowa Wielka oraz Świątkowa Mała są ze sobą tożsame. Respondenci uznali za najbardziej uciążliwe dla mieszkańców kwestie dotyczące: bezrobocia, alkoholizmu oraz niskiego poziomu uczestnictwa lokalnej społeczności w życiu kulturalnym i społecznym.

Respondenci wskazali na główne problemy alkoholizmu, bezrobocia oraz niskiego poziomu uczestnictwa mieszkańców w życiu publicznym i kulturalnym również na terenie sołectw Polany i Myscowa.

Należy podkreślić, że trzy powtarzające się problemy: alkoholizm, bezrobocie i brak partycypacji mieszkańców w życiu publicznym zostały uznane przez respondentów za zjawiska o największym skali oddziaływania na lokalną społeczność.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 52 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 17. Występowanie negatywnych zjawisk na terenie poszczególnych sołectw w gminie Krempna Świątkowa Świątkowa Zjawisko Grab Ożenna Wyszowatka Kotań Krempna Polany Myscowa Wielka Mała Bezrobocie 35,61% 42,42% 37,12% 31,06% 34,85% 43,18% 64,39% 34,85% 30,30% Ubóstwo 30,77% 41,03% 33,33% 25,64% 27,35% 33,33% 58,12% 28,21% 23,93% Przestępczość 18,00% 20,00% 18,00% 2,00% 8,00% 12,00% 44,00% 14,00% 14,00% Niski poziom uczestnictwa mieszkańców w 35,80% 37,04% 43,21% 29,63% 29,63% 35,80% 64,20% 30,86% 30,86% życiu społecznym i kulturalnym Niski poziom zaufania w społeczeństwie 23,19% 26,09% 30,43% 17,39% 18,84% 30,43% 60,87% 24,64% 24,64% Bezdomność 2,78% 5,56% 11,11% 8,33% 8,33% 13,89% 58,33% 5,56% 0,00% Alkoholizm 32,95% 44,32% 40,91% 31,82% 30,68% 42,05% 70,45% 35,23% 31,82% Narkomania 0,00% 5,71% 5,71% 8,57% 5,71% 22,86% 51,43% 8,57% 2,86% Przemoc w rodzinie 22,39% 26,87% 34,33% 14,93% 20,90% 25,37% 61,19% 20,90% 19,40% Problemy opiekuńczo-wychowawcze 16,18% 22,06% 22,06% 11,76% 23,53% 30,88% 61,76% 19,12% 17,65% Niepełnosprawność 11,36% 9,09% 13,64% 4,55% 13,64% 20,45% 56,82% 9,09% 11,36% Wandalizm 11,36% 9,09% 25,00% 11,36% 11,36% 18,18% 59,09% 15,91% 20,45% Brak dostępu do nowoczesnej technologii 39,13% 36,23% 37,68% 18,84% 23,19% 24,64% 57,97% 26,09% 21,74% (komputer, Internet) Średnia wskazań dla problemów 21,50% 25,04% 27,12% 16,61% 19,69% 27,16% 59,13% 21,00% 19,16% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 53 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Osoby biorące udział w badaniu wskazały na docelowe grupy odbiorców działań rewitalizacyjnych. Z uwagi na charakter pytania ankietowego, w którym została dopuszczona możliwość wskazania maksymalnie trzech grup odbiorców, wyniki ukazane na wykresie nr. 5 nie sumują się do 100%. Respondenci wyznaczyli rodziny z małymi dziećmi, jako główną grupę docelową dla działań rewitalizacyjnych (60,63%). W dalszej kolejności osoby biorące udział w badaniu wskazały na potrzebę wsparcia osób bezrobotnych (48,75) oraz seniorów (43,75%). Respondenci uznali osoby zagrożone wykluczeniem społecznie, młodzież i dzieci, a także osoby niepełnosprawne za mniej priorytetową grupę odbiorców działań rewitalizacyjnych.

Rysunek 19 Docelowe grupy odbiorców działań rewitalizacyjnych

Rodziny z małymi dziećmi 60,63%

Osoby bezrobotne 48,75%

Seniorzy 43,75%

Osoby zagrożone ubóstwem i wykluczeniem 34,38% społecznym

Młodzież 33,13%

Dzieci 30,63%

Osoby niepełnosprawne 26,25%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Przykładami czynności oraz ogólnych praktyk rewitalizacyjnych, minimalizujących skalę występowania negatywnych zjawisk przedstawionych w tabeli nr. 3 są działania zdefiniowane w tabeli nr. 4. Osoby uczestniczące w badaniu wskazały sołectwa, wśród których należy podjąć konkretne czynności rewitalizacyjne. Ze względu na charakter pytania, respondenci posiadali możliwość zaznaczenia jedynie trzech sołectw na

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 54 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

obszarze których należy podjąć poszczególne działania rewitalizacyjne. Z uwagi na możliwość wyboru trzech sołectw dla każdego działania, wyniki badania nie sumują się do 100%.

Respondenci w największym stopniu wskazali na konieczność podejmowania działań rewitalizacyjnych w miejscowości Krempna. W głównej mierze wyznaczone przez respondentów działania dotyczą:

 Poprawy dostępu do usług dla osób starszych i niepełnosprawnych,  Organizacji większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym, rekreacyjnym dla mieszkańców,  Promocji przedsiębiorczości i wsparcie dla osób zakładających działalność gospodarczą.

Wśród pozostałych sołectw w gminie Krempna zostały odnotowane różne wartości wskazań dla poszczególnych działań. Respondenci zwrócili uwagę na potrzeby: utworzenia miejsc integrujących lokalne społeczności, realizację programów aktywizacji i integracji społecznej oraz organizacje większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym na terenie sołectwa Grab.

W sołectwie Ożenna respondenci wskazali na potrzeby: realizacji programów integracji i aktywizacji lokalnej społeczności, rozbudowę systemu ulg i zwolnień dla przedsiębiorstw oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa.

Osoby biorące udział w badaniu, w stosunku do zapotrzebowania na czynności rewitalizacyjne w sołectwie Wyszowatka, zdefiniowały szereg niezbędnych do przeprowadzenia działań, m.in.: zwiększenie poziomu bezpieczeństwa, organizację większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym oraz realizację projektów szkoleniowo-doradczych.

Respondenci upatrywali rozwiązania obecnych problemów sołectwa Świątkowa Wielka poprzez działania z zakresu: zwiększenia poziomu bezpieczeństwa, organizację większej

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 55 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym oraz utworzenia miejsc do integracji lokalnej społeczności.

Respondenci w relacji do obecnego zapotrzebowania na działania rewitalizacyjne w sołectwie Świątkowa Mała, wskazali w badaniu na konieczność przeprowadzenia czynności dotyczących: rozbudowy systemu ulg i zwolnień dla przedsiębiorców, realizację programów aktywizacji i integracji lokalnej społeczności, a także promocję przedsiębiorczości i wsparcie dla osób zakładających działalność gospodarczą.

Osoby uczestniczące w badaniu wskazały na potrzebę przeprowadzenia czynności rewitalizacyjnych w sołectwie Kotań, dotyczących: realizacji programów aktywizacji i integracji lokalnej społeczności, promocji przedsiębiorczości oraz rozbudowy systemu ulg i zwolnień dla przedsiębiorców.

W sołectwie Myscowa respondenci wskazali na potrzebę przeprowadzenia działań z zakresu rozwoju i wsparcia przedsiębiorczości, natomiast w sołectwie Polany na działania typowo społeczne, m. in.: organizację wydarzeń o charakterze kulturalnym i rekreacyjnym.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 56 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 18. Działania rewitalizacyjne o charakterze priorytetowym w poszczególnych sołectwach gminy Krempna Świątkowa Świątkowa Grab Ożenna Wyszowatka Kotań Krempna Polany Myscowa Wielka Mała Realizacja projektów szkoleniowo-doradczych 9,09% 15,15% 16,16% 12,12% 8,08% 27,27% 64,65% 12,12% 12,12% Realizacja programów aktywizacji i integracji, 15,15% 22,22% 14,14% 9,09% 10,10% 29,29% 53,54% 7,07% 8,08% programów aktywności lokalnej itp. Organizacja większej liczby wydarzeń o charakterze kulturalnym, rekreacyjnym dla 13,19% 9,89% 17,58% 15,38% 8,79% 21,98% 67,03% 14,29% 5,49% mieszkańców Utworzenia miejsca spotkań integrujących 19,10% 13,48% 14,61% 14,61% 7,87% 15,73% 65,17% 14,61% 6,74% mieszkańców Poprawa dostępu do usług dla osób starszych i 10,23% 11,36% 11,36% 13,64% 9,09% 20,45% 75,00% 11,36% 5,68% dla osób niepełnosprawnych Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa (rozbudowa 11,54% 16,67% 20,51% 15,38% 5,13% 15,38% 55,13% 7,69% 7,69% monitoringu, większa liczba patroli policji) Rozbudowa systemu ulg i zwolnień dla podmiotów prywatnych generujących miejsca pracy i 9,48% 18,10% 12,07% 11,21% 10,34% 23,28% 61,21% 8,62% 7,76% inwestycje Promocja przedsiębiorczości, wsparcie dla osób 6,42% 11,93% 9,17% 13,76% 9,17% 27,52% 67,89% 11,01% 7,34% zakładających działalność gospodarczą Średnia wskazań dla działań 11,78% 14,85% 14,45% 13,15% 8,57% 22,61% 63,70% 10,85% 7,61% Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 57 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Kolejne pytanie dotyczyło wskazania przez mieszkańców obszaru zdegradowanego w gminie, a następnie zaproponowania do niego konkretnego działania rewitalizacyjnego odnoszącego się do sfery społecznej. Respondenci najczęściej wskazywali na obszar sołectw: Krempna (35,00%), Kotań (15,00%), Wyszowatka (13,57%) oraz Ożenna (10,71%). W mniejszym stopniu wskazania dotyczyły sołectw: Grab (7,86%), Polany (6,43%), Świątkowa Mała (5,00%), Świątkowa Wielka (3,57%) oraz Myscowa (2,86%). W tabeli nr. 5 zostało zeprezentowane zestawienie zaproponowanych działań wraz z lokalizacją ich realizacji. Najczęściej wskazywanym przez respondentów działaniem było ograniczenie zjawiska patologii społecznej.

Tabela 19. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery społecznej wraz z lokalizacją ich realizacji

Grab

Kotań

Polany

Ożenna

Krempna

Myscowa

Wyszowatka

Świątkowa Świątkowa Mała

Świątkowa Świątkowa Wielka

Ograniczenie zjawiska patologii ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ społecznej Wsparcie osób i rodzin ubogich ✓ ✓ ✓

Ograniczenie ubóstwa ✓ ✓ ✓ ✓

Poprawa stanu technicznego ✓ ✓ ✓ budynków mieszkalnych Organizacja wydarzeń ✓ integracyjnych Rozwiązanie problemu ✓ ✓ alkoholizmu Rozwiązanie problemu ✓ bezrobocia Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

W kolejnym pytaniu respondenci wskazali obszar zdegradowany w gminie, a następnie zaproponowali do niego konkretne działanie rewitalizacyjne dotyczące sfery gospodarczej. Osoby uczestniczące w badaniu najczęściej wskazywały na sołectwa: Krempna (45,38%) oraz Kotań (15,97%), jako obszary, na których należy

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 58 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

przeprowadzić działania ze sfery gospodarczej. Najrzadziej wyznaczanymi przez respondentów obszarami w gminie były sołectwa: Myscowa (1,68%) i Świątkowa Wielka (4,20%). W tabeli nr. 6 zostało przedstawione zestawienie sołectw wraz z przypisanymi do nich działaniami rewitalizacyjnymi ze sfery gospodarczej. Respondenci najczęściej wskazywali na potrzebę podjęcia czynności zmniejszających skalę bezrobocia.

Tabela 20. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery gospodarczej wraz z lokalizacją ich realizacji

Grab

Kotań

Polany

Ożenna

Krempna

Myscowa

Wyszowatka

Świątkowa Świątkowa Mała

Świątkowa Świątkowa Wielka Zmniejszenie skali bezrobocia ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Zwiększenie bazy ✓ przedsiębiorstw Powstanie miejsc parkingowych ✓

Budowa dróg ✓

Zagospodarowanie zalewu ✓

Zagospodarowanie budynków ✓ po starych PGR’ach Powstanie muzeum ✓

Zagospodarowanie strażnicy na ✓ cele turystyczne Powstanie bazy gastronomicznej ✓

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

Respondenci w kolejnym punkcie wskazywali obszar zdegradowany w sferze przestrzenno-infrastrukturalnej, a następnie definiowali konkretne działanie rewitalizacyjne odnoszące się do danego sołectwa. Analogicznie jak w przypadku działań w sferze gospodarczej, respondenci najczęściej wskazywali na sołectwa: Krempna (48,48%) i Kotań (17,17%), jako obszary, na których występuje potrzeba przeprowadzenia działań związanych z budową nowej bądź renowacją obecnej

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 59 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

infrastruktury. Respondenci najrzadziej wskazywali na obszary sołectw: Grab (4,04%), Świątkowa Mała (4,04%) i Świątkowa Wielka (3,03%), jako miejsc wymagających przeprowadzenia działań ze sfery przestrzenno-infrastrukturalnej. W tabeli nr. 7 zostało zaprezentowane zestawienie zaproponowanych czynności rewitalizacyjnych wraz z ich miejscem realizacji. Osoby biorące udział w badaniu najczęściej wskazywały na potrzebę przeprowadzenia prac związanych z odnową elewacji budynków.

Tabela 21. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery przestrzenno-infrastrukturalnej wraz z lokalizacją ich realizacji

Grab

Kotań

Polany

Ożenna

Krempna

Myscowa

Wyszowatka

Świątkowa Świątkowa Mała

Świątkowa Świątkowa Wielka

Odnowa elewacji budynków ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Poprawa stanu/powstanie ✓ parkingów Rozbudowa infrastruktury ✓ ✓ drogowej Zagospodarowanie zalewu ✓

Zagospodarowanie budynków ✓ po starych PGR’ach Remont/powstanie chodników ✓

Dostosowanie ośrodka zdrowia ✓ do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych Inwestycje w infrastrukturę ✓ turystyczną Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

W ostatnim pytaniu respondenci odpowiadali na pytanie dotyczące stanu zabytków w gminie Krempna. Ponad połowa z nich (53,46%) oceniła stan zabytków, jako „dobry”, natomiast co trzeci (32,28%), jako „zadowalający”. Jedynie co dziesiąty respondent (10,06%) oceniał stan zabytków, jako „niezadowalający”.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 60 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 20 Stan zabytków w gminie Krempna Bardzo dobry Niezadowalający 4% 10%

Zadowalający 32% Dobry 54%

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.

4.4. Konsultacje społeczne

Uzupełnieniem analizy wskaźnikowej oraz badań ilościowych na próbie losowej populacji mieszkańców Gminy Krempna było przeprowadzenie spotkań warsztatowych z mieszkańcami i interesariuszami Gminy Krempna.

Podczas spotkań uczestnicy zwrócili uwagę na trzy ich zdaniem obszaru gminy, które w szczególności charakteryzują się występowaniem stanu kryzysowego w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Ponadto każda z lokalizacji uzupełniona została o charakterystykę lokalizacji występowania zjawisk kryzysowych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 61 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 21 Obszary zdegradowane zdaniem uczestników spotkań warsztatowych Krempna Kotań Ożenna

- niedziałająca restauracja, - brak terenów - brak reprezentatywności - brak publicznych toalet, rekreacyjnych, strefy przygranicznej - brak informacji dla - duża ilość (budynek byłej strażnicy). turystów Krempnej (brak niewykorzystanych informacji turystycznej), budynków po dawnych - brak stołówki dla uczniów PGR-ach. szkoły, - brak miejsc rekreacji (boisko, sala gimnastyczna w złym stanie technicznym, niezagospodarowany. zalew) - brak dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych budynku SPGOZ (brak windy) Miejsca związane z historią (zabytki).

Źródło: opracowanie własne

Jednym z celów spotkań konsultacyjnych było odpowiedź na pytanie jakie projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne należy prowadzić na terytorium Gminy Krempna w celu pobudzenia rozwoju społeczno-gospodarczego i minimalizowania skutków występowania stanu kryzysowego. Zdaniem mieszkańców i interesariuszy Gminy Krempna działania rewitalizacyjne powinny być skierowane w pierwszej kolejności do dzieci i młodzieży szkolnej, osób młodych w wieku produkcyjnym oraz seniorów. Natomiast uczestnicy przede wszystkim wskazywali projekty związane z:

 Zagospodarowaniem zalewu w Krempnej,  Przywróceniem funkcji gastronomicznej byłemu budynkowi restauracji zlokalizowanym w centrum Krempnej,

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 62 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 Poprawie infrastruktury drogowej,  Działaniach mających na celu rozwój turystyki,  Zwiększenie infrastruktury rekreacyjnej,  Zwiększenie oferty turystycznej,  Działaniach mających na celu przeciwdziałanie bezrobociu,  Działaniach mających na celu promocję dziedzictwa kulturowego (zabytków),  Rozwojem usług medycznych i rehabilitacyjnych.

Dodatkowo uczestnicy aktywnie uczestniczący w konsultacjach społecznych wskazali na priorytetowe aspekty mające wpływ na jakość życia mieszkańców Gminy Krempna. Uczestnicy spotkania wskazali następujące aspekty:

 Turystyka,  Przedsiębiorczość,  Rynek pracy,  Usługi medyczne,  Oświata i edukacja.

Jednakże dla uczestników spotkania najważniejszym aspektem jest turystyka i jej planowany rozwój. Analizując sytuację społeczno-gospodarczą Gminy Krempna w ujęciu wizji w roku 2023 r. uczestnicy w zakresie turystyki i rekreacji wskazywali przede wszystkim na;

 Zagospodarowany zalew w Krempnej,  Odnowione centrum Krempnej (działające restauracja wraz z informacją turystyczną),  Zwiększoną ofertę turystyczną i agroturystyczną,  Zmodernizowaną infrastrukturą drogową,  Zadbane obiekty dziedzictwa kulturowego,  Bogatą ofertę rekreacyjną.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 63 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 22 Dokumentacja zdjęciowa dot. spotkań konsultacyjnych

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 64 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 65 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Analiza SWOT

Celem analizy SWOT (strengths-weaknesses-opportunities-threats) jest identyfikacja i analiza czynników w kontekście ustalonego celu oraz wskazanie najlepszych rozwiązań, wytyczenie kierunków działania przy jednoczesnym wykorzystaniu szans i mocnych stron, a także minimalizacji zagrożeń i słabych stron analizowanego podmiotu. Przystępując do analizy SWOT należy wskazać czynniki, które mogą wpływać na funkcjonowanie analizowanego podmiotu. Następnie należy posegregować je w cztery grupy:

 grupa 1: mocne strony (strenghts, „S”) - czynniki wewnętrzne, cechy, które stanowią atuty, zalety, przewagę analizowanego podmiotu  grupa 2: słabe strony (weaknesses, „W”) - czynniki wewnętrzne, cechy, które są słabszą stroną analizowanego podmiotu, bariery, wady  grupa 3: szanse (opportunities, „O”) - czynniki zewnętrzne, cechy otoczenia, które stwarzają szansę korzystnej zmiany analizowanego podmiotu  grupa 4: zagrożenia (threats, „T”) - czynniki zewnętrzne, cechy otoczenia, które stwarzają niebezpieczeństwo zmian niekorzystnych dla analizowanego podmiotu

Analiza SWOT bazuje na identyfikacji poszczególnych czynników za pomocą kryterium czasu ich występowania (obecne/ przyszłe) i charakteru oddziaływania danego czynnika (pozytywne/ negatywne). Ze względu na zakres przedmiotowy i cel opracowania dokumentu zdecydowano się przyjąć założenia:

 mocne strony uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter wewnętrzny i pozytywny;  słabe strony uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter wewnętrzny i negatywny;  szanse uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter zewnętrzny i pozytywny;  zagrożenia uznaje się wyłącznie te czynniki, które mają charakter zewnętrzny i negatywny.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 66 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 22 Analiza SWOT Mocne strony Słabe strony  Wysoka atrakcyjność turystyczna  Brak stosownej promocji regionu. i rekreacyjna Beskidu Niskiego  Niska podaż nowych miejsc pracy i Magurskiego Parku Narodowego. i odpływ ludzi młodych  Silny poziom tożsamości lokalnej, z subregionu. tradycji kulturowych oraz  Niski standard techniczny dróg. bogactwo materialnego  Brak zainteresowania dziedzictwa kulturowego. zewnętrznych inwestorów słabo  Bioróżnorodność środowiska rozwiniętym regionem. przyrodniczego i zasoby naturalne.  Słabo rozwinięta infrastruktura  Zasoby Ludzkie. turystyczno-rekreacyjna  Poprawiający się wizerunek subregionu. regionu z jego walorami  Rozdrobnione, mało wydajne przyrodniczymi i dziedzictwem i niskodochodowe rolnictwo. kulturowym.  Słaby napływ turystów na obszar  Korzystne warunki do subregionu. pozyskiwania energii odnawialnej.  Niski stan techniczny obiektów i urządzeń infrastruktury ochrony zdrowia oraz szkolnictwa.  Luka infrastruktury w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej. Szanse Zagrożenia  Rozwój turystyki.  Bierność i stagnacja społeczeństwa.  Rozwój współpracy  Odpływ młodych osób zagranicę i do międzyregionalnej dużych ośrodków miejskich. i międzynarodowej.  Niskie dofinansowanie regionu.  Stworzenie nowych miejsc pracy.  Bliskie sąsiedztwo atrakcyjnych  Rozwój przemysłu rolno- Bieszczadów. spożywczego i tworzenie grup  Brak skutecznej promocji regionu. producenckich zdrowej żywności.  Promowanie produktu regionalnego.  Zwiększenie dostępu do środków z funduszy unijnych.  Odnawialne źródła energii.  Położenie na terenie Magurskiego Parku Narodowego.  Możliwość wykorzystania sąsiedztwa Słowacji i Ukrainy dla rozwoju handlu i współpracy gospodarczej. Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 67 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

5.1. Potencjały obszaru

W związku z przeprowadzoną analizą SWOT do największych potencjałów Gminy Krempna zaliczyć można:

 Bliskie położenie względem granicy.  Wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna Beskidu Niskiego i Magurskiego Parku Narodowego.  Silny poziom tożsamości lokalnej, tradycji kulturowych oraz bogactwo materialnego dziedzictwa kulturowego.  Bioróżnorodność środowiska przyrodniczego i zasoby naturalne.  Zasoby Ludzkie.  Poprawiający się wizerunek regionu z jego walorami przyrodniczymi i dziedzictwem kulturowym.  Korzystne warunki do pozyskiwania energii odnawialnej.  Rozwój przemysłu rolno-spożywczego i tworzenie grup producenckich zdrowej żywności.  Promowanie produktu regionalnego.

Identyfikacja obszarów zdegradowanych na terenie Gminy Krempna

Zgodnie z Ustawą z dnia 9 października 2015r. o rewitalizacji, wyznaczenie obszaru zdegradowanego następuje na podstawie koncentracji na nim negatywnych zjawisk społecznych, przy jednoczesnym występowaniu co najmniej jednego z negatywnych

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 68 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

zjawisk w sferze gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej bądź środowiskowej.

Obszary kryzysowe w poszczególnych aspektach wyznaczono poprzez analizę porównawczą wartości poszczególnych wskaźników z wartościami średnimi dla całej Gminy oraz województwa podkarpackiego. Poszczególne wskaźniki przekraczające średnią dla województwa podkarpackiego oznaczają występowanie obszaru problemowego w danym sołectwie.

W poniższych tabelach przedstawiono obszary kryzysowe w poszczególnych sferach w podziale na sołectwa:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 69 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 23 Wskazanie degradacji w sferze społecznej w sołectwach Gminy Krempna

Liczba osób korzystających Korzystający ze Udział Liczba Ludność w wieku Liczba ze świadczeń pomocy bezrobotnych stwierdzonych poprodukcyjnym w długotrwale Wyniki świadczeń społecznej z tytułu zarejestrowanych przestępstw Suma obszarów stosunku do bezrobotnych w egzaminów pomocy niepełnosprawności w w liczbie ludności ogółem w kryzysowych ludności w wieku % bezrobotnych 6-klasisty społecznej w przeliczeniu na 100 w wieku przeliczeniu na produkcyjnym ogółem przeliczeniu osób produkcyjnym 100 osób na 100 osób Sołectwo Grab 4,92 0,00 13,04% 2,17% 100,00% 50,00% 3,28 3 Ożenna 17,95 2,56 20,00% 23,64% 84,62% 0,00 3 Wyszowatka 19,05 3,97 6,25% 25,00% 75,00% 80,00% 0,00 4 Świątkowa Wielka 12,67 1,81 15,69% 5,88% 55,56% 46,50% 0,00 2 Świątkowa Mała 10,53 2,63 19,74% 6,58% 40,00% 0,88 1 Kotań 13,48 2,51 15,32% 18,47% 73,17% 56,25% 0,31 4 Krempna 15,00 3,65 17,25% 15,79% 61,11% 67,00% 0,96 4 Polany 17,74 3,23 22,44% 12,82% 80,00% 0,40 4 Myscowa 13,25 2,81 27,33% 7,33% 100,00% 62,50% 0,80 3 Średnia dla Gminy Krempna 13,84 2,57 17,45% 13,08% 74,38% 60,38% 0,74 Średnia dla województwa 6,10 3,16 27,90% 10,20% 61,50% 67,70% 1,32 podkarpackiego Źródło: Opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 70 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 24 Wskazanie degradacji w sferach: gospodarczej, przestrzenno – infrastrukturalnej, technicznej i środowiskowej w sołectwach Gminy Krempna

Liczba zarejestrowanych Liczba nowo Liczba budynków podmiotów gospodarczych zarejestrowanych mieszkalnych zamieszkałych, Odsetek ludności w rejestrze REGON w podmiotów gospodarczych Odsetek ludności wybudowanych przed korzystającej z Suma obszarów przeliczeniu na 100 osób w rejestrze REGON w korzystającej z sieci rokiem 1989 w relacji do sieci kryzysowych wg faktycznego miejsca przeliczeniu na 100 osób gazowej ogólnej liczby budynków kanalizacyjnej zamieszkania wg faktycznego miejsca mieszkalnych zamieszkałych zamieszkania Sołectwo Grab 88,24% 4,92 0,00 0,00% 0,00% 5 Ożenna 100,00% 3,85 0,00 0,00% 0,00% 5 Wyszowatka 100,00% 3,17 0,00 0,00% 0,00% 5 Świątkowa Wielka 94,12% 5,43 0,45 0,00% 0,00% 5 Świątkowa Mała 90,91% 2,63 0,00 0,00% 0,00% 5 Kotań 91,67% 2,19 0,00 0,00% 94,30% 4 Krempna 91,34% 4,04 0,38 0,00% 95,70% 4 Polany 91,30% 3,23 2,02 0,00% 0,00% 4 Myscowa 88,33% 2,01 0,40 0,00% 0,00% 5

Średnia dla Gminy Krempna 92,88% 3,50 0,36 0,00% 21,11% Średnia dla województwa podkarpackiego 76,36% 5,50 0,60 72,50% 68,70% Źródło: Opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 71 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Obszary zdegradowane determinowane są łączną liczbą zdiagnozowanych problemów- na terenie 7 sołectw Gminy Krempna liczba ta jest równa bądź przekracza średnią dla Gminy (7,78). W poniższej tabeli zaprezentowano szczegółową liczbę obszarów problemowych na terenie sołectw, w których wykazano największą ich liczbę:

Tabela 25 Podsumowanie analizy wskaźnikowej Sołectwo Liczba problemów Liczba pozostałych Suma zjawisk społecznych problemów kryzysowych Grab 3 5 8 Ożenna 3 5 8 Wyszowatka 4 5 9 Świątkowa Wielka 2 5 7 Świątkowa Mała 1 5 6 Kotań 4 4 8 Krempna 4 4 8 Polany 4 4 8 Myscowa 3 5 8 Średnia 7,78 Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy wskaźnikowej

Wykres 1 Liczba zdiagnozowanych obszarów problemowych w podziale na sołectwa

Średnia 7,78 Wyszowatka 9 Myscowa 8 Polany 8 Krempna 8 Kotań 8 Ożenna 8 Grab 8 Świątkowa Wielka 7 Świątkowa Mała 6

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Źródło: Opracowanie własne

Uwzględniwszy powyższe informacje, jako obszar zdegradowany można zakwalifikować następujące sołectwa Gminy Krempna:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 72 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 26 Obszary zdegradowane Gminy Krempna Liczba Powierzchnia Sołectwo obszarów Mieszkańcy (km2) kryzysowych Grab 8 25,79 61 Ożenna 8 6,55 78 Wyszowatka 9 10,48 126 Kotań 8 6,96 319 Krempna 8 26,96 520 Polany 8 36,41 248 Myscowa 8 27,56 249 Suma 140,71 1601 Gmina Krempna 203,58 1936 Udział (%) 69% 83% Źródło: opracowanie własne

Sołectwa te zajmują łączną powierzchnię równą 140,71 km2, co stanowi 69% powierzchni Gminy Krempna. Teren ten zamieszkiwany jest przez łączną liczbę ludności wynoszącą 1 601, stanowiąc blisko 83% populacji gminy.

Identyfikacja obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Krempna

Obszar rewitalizacji stanowi teren obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się występowaniem zjawisk negatywnych oraz znaczeniem dla rozwoju lokalnego. Może być on podzielony na podobszary, które nie posiadają ze sobą wspólnych granic, jednak nie mogą obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez 30% jej mieszkańców. Obszar rewitalizacji na obszarze Gminy Krempna został wybrany na podstawie diagnozy społeczno- gospodarczej, jak również analizy wskaźnikowej w sferze społecznej, przestrzenno- funkcjonalnej, gospodarczej oraz środowiskowej.

Wyodrębniony obszar rewitalizacji charakteryzuje się największym natężeniem obszarów problemowych w wyżej wymienionych sferach. W związku z faktem, iż obszar zdegradowany przekracza wskaźniki ustawowe przewidziane dla obszaru rewitalizacji,

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 73 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

obszary te zostały wyznaczone w sposób mający na celu uwzględnienie szczególnego znaczenia dla rozwoju lokalnego wybranego obszaru. Ponadto zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju wytypowane do rewitalizacji podobszary stanowią tereny istotne dla tworzenia wizerunku Gminy oraz pobudzenia społeczno-gospodarczego na całym terenie zdegradowanym.

Tabela 27 Podobszary wyznaczone do rewitalizacji Gminy Krempna Obszary Powierzchnia Ludność problemowe (km2) Krempna 8 26,96 520 Ożenna 8 6,55 78 Suma 33,51 598 Gmina Krempna 203,58 1936 Udział (%) 16% 30% Źródło: opracowanie własne

7.1. Uzasadnienie wyboru obszaru rewitalizacji

Obszar rewitalizacji Gminy Krempna wyznaczony został w oparciu o indywidualne kryteria dotyczące sytuacji społeczno – ekonomicznej mieszkańców poszczególnych jednostek urbanistycznych Gminy, wraz z analizą funkcjonalności przestrzennej oraz infrastruktury technicznej i środowiskowej. Wytypowane na podstawie specyfiki Gminy Krempna indywidualne kryteria przyrównane zostały do wartości referencyjnych wskazanych przez IZ RPO (jako kwalifikujących obszar rewitalizacji do wsparcia w ramach RPO WP 2014 -2020 na najbardziej dotknięte problemami obszary województwa podkarpackiego.

W związku z powyższym zgodnie z Instrukcją przygotowania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014 -2020 poniżej przedstawione zostało uzasadnienie wyboru obszaru rewitalizacji Gminy Krempna porównując wartości referencyjne wskaźników z sześcioma wskaźnikami wymienionymi w powyższym dokumencie, dla których wartości oszacowane dla OR są mniej korzystne niż wartości referencyjne dla województwa podkarpackiego.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 74 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 28 Uzasadnienie wyboru wskaźników argumentujących wybór obszaru rewitalizacji Gminy Krempna na tle województwa podkarpackiego Kategoria Nazwa wskaźnika Uzasadnienie wyboru rynek pracy Udział bezrobotnych Udział osób bezrobotnych zarejestrowanych zarejestrowanych w liczbie w populacji osób w wieku produkcyjnym ludności w wieku zamieszkujących analizowany obszar obrazuje stan produkcyjnym wg miejsca lokalnego rynku pracy, a co za tym przedstawia zamieszkania pośrednio również konieczność interwencji i ze względu na wysoki stopień bezrobotnych generujących problemy takie jak: korzystanie z pomocy państwa i zasiłków pomocy społecznej, spadek siły nabywczej, problemy z utrzymaniem odpowiedniej jakości życia i dostępu do usług i infrastruktury kulturalnej sportowej i edukacyjnej. pomoc Liczba osób korzystających ze Liczba osób korzystających z pomocy społecznej społeczna świadczeń pomocy stanowi istotę lokalizacji ukierunkowania działań społecznej w przeliczeniu na rewitalizacyjnych w granicach danej jednostki 100 osób wg miejsca urbanistycznej. Przedmiotowy wskaźnik umożliwia zamieszkania zdiagnozowanie stanu kryzysowego ze względu na wysoki współczynnik osób, które charakteryzują się takimi problemami społecznymi jak: ubóstwo, bezrobocie, bezradność w aspekcie opiekuńczo- wychowawczym, niepełnosprawność, długotrwałej choroby, przemocy w rodzinie, alkoholizmu lub narkomanii czy sieroctwa. edukacja Wyniki egzaminów 6-klasisty Jakość edukacji, który obrazuje wskaźnik dotyczący wyników egzaminów 6-klasity kształtuje obraz poziomu nauczania, które utrzymywane na odpowiednio wysokim poziomie może stanowić bodziec motywujący dzieci do dalszej edukacji i w konsekwencji wpłynąć na rozwój psycho- społeczny uczniów, odnalezienie się na lokalnym rynku pracy oraz przeciwdziałać patologiom i dziedziczeniu negatywnych postaw życiowych. podmioty Liczba zarejestrowanych Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych gospodarcze podmiotów gospodarczych w w przeliczeniu na liczbę mieszkańców świadczy rejestrze REGON o występowaniu na danym terenie problemów w przeliczeniu na 100 osób gospodarczych oraz klaruje poziom wg faktycznego miejsca przedsiębiorczości lokalnej społeczności. zamieszkania – obszar wiejski uwarunkowania Liczba budynków Wskaźnik dotyczący relacji budynków mieszkalnych przestrzenne mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed 1989 rokiem, do wszystkich wybudowanych przed rokiem budynków mieszkalnych obrazuje potencjalny stan 1989 w relacji do ogólnej infrastruktury mieszkaniowej, technicznej oraz liczby budynków ewentualną konieczność interwencji związaną mieszkalnych zamieszkałych z remontami i stanem technicznym budynków, mającym wpływ na poziom życia mieszkańców.

ochrona Odsetek ludności Odsetek mieszkańców korzystających z sieci gazowej środowiska korzystającej z sieci gazowej określa m.in. źródło problemów dotyczących emisji niskiej emisji, czy spalania śmieci itp. Ponadto dostęp do sieci gazowej bezpośrednio

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 75 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

wpływa na jakość życia mieszkańców oraz codzienne funkcjonowanie. Źródło: opracowanie własne W poniższej tabeli przedstawiona została analiza porównawcza wartości referencyjne wskaźników argumentujących wybór granic obszaru rewitalizacji:

Tabela 29 Analiza porównawcza wartości referencyjnych województwa podkarpackiego i obszaru rewitalizacji Gminy Krempna Wartość Jednostka referencyjna Źródło pozyskania Nazwa wskaźnika analityczna wskaźnika danych (2014 r.) rynek pracy Udział bezrobotnych Województwo 10,2% GUS - BDL zarejestrowanych w liczbie ludności podkarpackie w wieku produkcyjnym wg miejsca OR – Krempna 15,79% PUP w Jaśle zamieszkania OR - Ożenna 17,95% PUP w Jaśle pomoc społeczna Ministerstwo Rodziny, Pracy Województwo i Polityki Społecznej/ Regionalny Liczba osób korzystających ze 6,1 podkarpackie Ośrodek Polityki Społecznej świadczeń pomocy społecznej w w Rzeszowie przeliczeniu na 100 osób wg miejsca OR – Krempna 15,00 GOPS w Krempnej zamieszkania OR - Ożenna 17,95 GOPS w Krempnej edukacja Województwo Okręgowa Komisja 67,7% podkarpackie Egzaminacyjna Wyniki egzaminów 6-klasisty OR – Krempna 67,0% Szkoły podstawowe OR - Ożenna - Szkoły podstawowe podmioty gospodarcze Województwo 5,5 GUS - BDL podkarpackie Liczba zarejestrowanych podmiotów Ewidencja działalności gospodarczych w rejestrze REGON w OR – Krempna 4,04 gospodarczych – dane przeliczeniu na 100 osób wg gminy faktycznego miejsca zamieszkania – Ewidencja działalności obszar wiejski OR - Ożenna 3,85 gospodarczych – dane gminy uwarunkowania przestrzenne Województwo Liczba budynków mieszkalnych 73,36% GUS - BDL podkarpackie zamieszkałych, wybudowanych przed Dane administracyjne rokiem 1989 w relacji do ogólnej OR – Krempna 91,34% gminy liczby budynków mieszkalnych Dane administracyjne zamieszkałych OR - Ożenna 100,00% gminy

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 76 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

ochrona środowiska Województwo 80,2% GUS - BDL podkarpackie Odsetek ludności korzystającej z sieci Dane administracyjne OR – Krempna 0,00% gazowej gminy Dane administracyjne OR - Ożenna 0,00% gminy Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 77 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

7.2. Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji

Krempna

Rysunek 23 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Krempna

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 78 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Ożenna

Rysunek 24 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Ożenna

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 79 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wizja wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego (planowany efekt rewitalizacji)

Wizja jest jednym z głównych elementów wpływających na kierunek procesu rewitalizacji. Nakreśla pożądany stan docelowy, do którego należy dążyć, podporządkowując mu jednocześnie wszystkie działania. Rewitalizacja obszarów kryzysowych przebiegać powinna w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, zakładające równowagę pomiędzy:

 rozwojem społecznym – którego przykładem może być aktywizacja i integracja lokalnej społeczności, w tym osób starszych i niepełnosprawnych, obniżenie poziomu przestępczości, zapobieganie wykluczeniom społecznym lub zwiększenie poziomu uczestnictwa w życiu publicznym;  rozwojem gospodarczym – na przykład aktywizacja zawodowa mieszkańców, tworzenie nowych miejsc pracy, uatrakcyjnienie obszaru dla potencjalnych przedsiębiorców i inwestorów lub zwiększenie atrakcyjności turystycznej;  rozwojem infrastrukturalnym – dla przykładu modernizacja zabudowy i infrastruktury drogowej, konserwacja zabytkowych obiektów, poprawa stanu środowiska.

Wykreowany wizerunek rewitalizowanego obszaru sprawi, że Gmina Krempna stanie się także miejscem przyjaznym i atrakcyjnym dla mieszkańców i przedsiębiorców prowadzących na terenie wyznaczonym do rewitalizacji swoją działalność. Wsparcie i oferta społeczno-kulturalna kierowana będzie do wszystkich mieszkańców gminy – zarówno do dzieci i osób młodych, osób starszych, jak i często pomijanych osób w wieku produkcyjnym. Szczególną opieką otoczone zostaną tereny obszaru rewitalizacji. Dzięki działaniom gminy oraz wsparciu interesariuszy, obszary rewitalizowane staną się miejscami atrakcyjnymi zarówno dla mieszkańców, jak i turystów i inwestorów.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 80 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Proponowana wizja wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego brzmi:

Obszar rewitalizacji Gminy Krempna jako miejsce potęgujące zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy całej gminy – atrakcyjne dla mieszkańca, turysty i inwestora.

Obszar objęty Lokalnym Programem Rewitalizacji charakteryzuje się zróżnicowaniem, funkcjonalnością i dostępnością przyjaznych miejsc spędzania czasu wolnego oraz przestrzeni publicznych dostępnych dla wszystkich mieszkańców obszaru rewitalizacji i turystów odwiedzających region.

Misja natomiast, to ogólny kierunek działań rewitalizacyjnych w planowanym przedziale czasu. Istotne jest wskazanie obszarów najistotniejszych dla procesu rewitalizacji. Misja stanowi sposób osiągnięcia stanu docelowego - wyrażonego w wizji wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego. Misja usprawnia osiągnięcie wyznaczonego celu poprzez dobór i wykonanie poszczególnych działań.

Rewitalizacja przestrzeni oraz aktywizacja społeczna i gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji Gminy Krempna w celu poprawy jakości życia mieszkańców, tworzenia szans i działań z zakresu rozwoju infrastrukturalnego oraz wykreowania bezpiecznych terenów publicznych przy jednoczesnym stworzenia wizerunku miejsca atrakcyjnego turystycznie.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 81 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Cele rewitalizacji i kierunki interwencji

Realizacja Programu Rewitalizacji Gminy Krempna opiera się na kompleksowym ujęciu procesu rewitalizacji, obejmującym działania wspomagające osoby potrzebujące, aktywizujące i integrujące społeczność lokalną oraz działania dotyczące modernizacji infrastruktury społecznej, technicznej i turystycznej.

Gmina Krempna

Gmina Krempna leży w Beskidzie Niskim, w górnym dorzeczu Wisłoki, nad granicą ze Słowacją. Posiada wyjątkowo bogatą, zróżnicowaną rzeźbę terenu. Tworzą ją przysadziste, porośnięte lasem wzniesienia Wielka Góra- 791 m n. p. m, Barania(728),Żydowska Góra (719), Góra Kamień (714), Nad Tysowym (713), rozcięte korytem Wisłoki oraz licznymi strumieniami i potokami( Ryjak, Krempna, Wilsznia, Rzeszówka, Świerżówka, Krokowy, Baranie), których doliny wrzynają się głęboko w skaliste podłoże, przydając urody Krajobrazowi. W dole rozciągają się piękne, śródgórskie łąki, a na pozbawionych lasu zboczach- rozległe pastwiska. Poszczególne wioski są, niekiedy, znacznie od siebie oddalone i jak przed wiekami, stanowią enklawy osadnicze pośród gór i lasów. Sielski, nieco jednak surowy pejzaż, wzbogacają twory ludzkiej działalności: zabytkowe, szlachetne w proporcjach, harmonijnie wkomponowane w naturalne otoczenie cerkwie, łemkowskie chaty, przydrożne kapliczki i krzyże. Mówią one o wielowiekowej historii tej ziemi, są niemymi świadkami zawieruch wojennych, ludzkich dramatów, przemocy i bólu, strażnikami pamięci.

Klimat gminy wykazuje cechy klimatu górskiego, znacznie surowszego niż na Pogórzu. Zimy są tu mroźne i śnieżne, lata dość krótkie, z upalnymi dniami i chłodnymi nocami. Ciepłe i pogodne są jesienie, spóźnione w stosunku do terenów podgórskich wiosny. Średnia temperatura roczna wynosi około 6-7 o C , średnia lipca 17 o C, stycznia zaś -5 o C. Śnieg leży 120-150 dni, a spadki temperatur dochodzą do -35 o C. Okres wegetacji trwa

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 82 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

poniżej 200 dni i fakt ten jest niekorzystny dla rolnictwa. Występuje częsta zmienność warunków klimatycznych, zarówno latem jak też zimą.

Cechy klimatu nie sprzyjające rolnictwu, są natomiast korzystne dla rozwoju turystyki. Gmina jest atrakcyjna o każdej porze roku. Zimą można tu uprawiać sporty narciarskie, latem korzystać z urlopów kąpieli i wędkowania, jesienią rozległe lasy oferują bogactwo grzybów, jeżyn i orzechów laskowych.

Krempna

Miejscowość jest siedzibą gminy Krempna, dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego, oraz parafii św. Maksymiliana Kolbe, należącej do dekanatu Nowy Żmigród, diecezji rzeszowskiej. W sołectwie znajdują się:

 cerkiew drewniana z XVII w. Wielokrotnie przebudowywana. Ściany szalowane gontami. W trójdzielnej cerkwi znajduje się XIX wieczny ikonostas z 1835 roku pędzla Krasuckiego i rokokowy ołtarz główny. W roku 2007 został przeprowadzony gruntowny remont świątyni, dzięki któremu został przywrócony jej dawny blask.  cmentarz z I wojny światowej. Zwieńczony wieńcem dębowym. Na murze ogrodzenia dwa betonowe krzyże. Nagrobne krzyże drewniane. W ostatnich latach poddany renowacji.

Ożenna

Ożenna leży w środkowej części Beskidu Niskiego. To miejscowość przygraniczna, położona na wschód od Grabia, po lewej stronie drogi wojewódzkiej nr 992 biegnącej z Jasła do granicy państwa. Wieś leży w górnym biegu potoku Ryjak dopływu Wisłoki. Odległość drogowa od siedziby gminy wynosi 17 km. W sołectwie Ożenna znajdują się:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 83 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 Cmentarz wojskowy Nr 3 w Ożennej z pierwszej wojny światowej- mur z kamienia łamanego, drewniana furta, dwa pomniki w formie ścian szczytowych, drewniane krzyże nagrobne i kamienne tablice.  Dwa groby masowe w Ożennej- grób Nr 1- 130 pochowanych i Nr 2- 150 pochowanych.

Na terenie Gminy Krempna licznie występują zabytki małej architektury (krzyże, kapliczki przydrożne) jako pozostałości po dawnej ludności, głównie łemkowskiej, niegdyś zamieszkującej te tereny. Obiekty te datowane są na okres od końca XIX wieku do połowy XX.

Realizację Programu Rewitalizacji Gminy Krempna zaplanowano w formie trzech kierunków interwencji (dziedzin strategicznych) określonych na podstawie analizy danych zastanych, diagnozy potrzeb i problemów rewitalizacyjnych. Dziedziny te odpowiadają na zidentyfikowane w ramach diagnozy zjawiska kryzysowe, realizując cel strategiczny Programu Rewitalizacyjnego, jakim jest: stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju Gminy oraz poprawy jakości życia mieszkańców poprzez wyprowadzenie obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego.

Realizacja celu nadrzędnego LPR prowadzić będzie do zrównoważenia szans rozwojowych obszarów obecnie problemowych na terenie obszaru rewitalizacji oraz wyprowadzenia tych terenów ze stanu kryzysowego poprzez kreowanie i wdrażanie kluczowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych na obszarach problemowych przy pełnym zaangażowaniu i partycypacji interesariuszy Programu.

Interesariusze to osoby, instytucje lub ich grupy, które są w strefie bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz podmioty, które mogą uczestniczyć w realizacji Programu i wpływać (pozytywnie lub negatywnie) na jego rezultaty. Interesariuszami Programu Rewitalizacji mogą być zatem lokalne społeczności i poszczególne osoby oraz ich formalni i nieformalni przedstawiciele, władze samorządowe i krajowe, politycy, przywódcy religijni, organizacje

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 84 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

społeczeństwa obywatelskiego, grupy specjalnych interesów, społeczności akademickie oraz przedstawiciele biznesu1.

Realizacja celu strategicznego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna prowadzić będzie do zwiększenia partycypacji społecznej oraz przede wszystkim wyprowadzenia zdiagnozowanego obszaru ze stanu kryzysowego i zwiększenia możliwości rozwojowych obszaru zdegradowanego.

Dwa pierwsze kierunki interwencji stanowią podstawę efektywnej realizacji Programu Rewitalizacji Gminy Krempna, poprzez bezpośrednie oddziaływanie na mieszkańców terenów poddanych rewitalizacji w kwestiach o największym nasyceniu problemowym:

1. Kierunek interwencji (obszar problemowy): Sfera społeczna Cel strategiczny: Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez integrację oraz aktywizację społeczno –kulturalną na terenie wyznaczonym do rewitalizacji.

2. Kierunek interwencji (obszar problemowy): Sfera gospodarcza Cel strategiczny: Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej i gospodarczej oraz przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej mieszkańców obszaru rewitalizacji.

Trzeci kierunek interwencji, będący dopełnieniem rozwoju społeczno – gospodarczego mieszkańców, stanowi odpowiedź na zdiagnozowane potrzeby rewitalizacyjne gminy Krempna.

3. Kierunek interwencji (obszar problemowy): Przestrzeń i infrastruktura Cel strategiczny: Poprawa dostępności, jakości i funkcjonalności obszaru rewitalizacji poprzez zwiększenie atrakcyjności turystycznej i osiedleńczej.

1 International Finance Corporation (2007). Stakeholder Engagement: A Good Practice Handbook for Companies Doing Business in Emerging Markets, World Bank Group.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 85 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Dla każdego z kierunków interwencji (obszarów problemowych opracowano cele operacyjne, do których przyporządkowane zostały poszczególne działania rewitalizacyjne.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 86 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 30 Matryca logiczna celów Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna Wizja

Misja

Cel strategiczny

Obszary Społeczeństwo Gospodarka Przestrzeń i infrastruktura problemowe Przeciwdziałanie Zwiększenie poziomu Poprawa dostępności, jakości wykluczeniu społecznemu aktywności zawodowej i funkcjonalności obszaru Cele poprzez integrację oraz i gospodarczej oraz rewitalizacji poprzez aktywizację społeczno – przeciwdziałanie estetyzację oraz zwiększenie strategiczne kulturalną na terenie marginalizacji ekonomicznej atrakcyjności turystycznej wyznaczonym do mieszkańców obszaru i osiedleńczej obszaru rewitalizacji. rewitalizacji. rewitalizacji.

Aktywizacja społeczna Rozwój lokalnej Zwiększenie atrakcyjności mieszkańców obszaru przedsiębiorczości w oparciu turystycznej w oparciu rewitalizacji zagrożonych o branże turystyczną o walory środowiskowe wykluczeniem i okołoturystyczną i historyczne regionu społecznym Zwiększenie dostępności Przeciwdziałanie Estetyzacja i modernizacja Cele do infrastruktury marginalizacji ekonomicznej obszarów o szczególnym kulturalno – rekreacyjnej byłych pracowników PGR oraz znaczeniu kulturowym operacyjne służącej integracji lokalnej ich rodzin i turystycznym społeczności Zwiększenie poziomu Wykorzystanie dziedzictwa Integracja przestrzenno- tożsamości lokalnej oraz kulturowego i historycznego funkcjonalna obszaru świadomości ekologicznej do promocji obszaru rewitalizacji mieszkańców Gminy rewitalizacji Krempna Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 87 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych

Zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi zasad przygotowania lokalnych programów rewitalizacji (lub dokumentów równorzędnych) w perspektywie finansowej 2014-2020, projekty rewitalizacyjne zostały podzielone na projekty główne (podstawowe) oraz projekty pozostałe (komplementarne).

W ramach całościowego procesu rewitalizacji obszarów zdegradowanych Gminy Krempna zaplanowano 4 projekty podstawowe, 6 projektów komplementarnych oraz listę potencjalnych działań, których doprecyzowanie jest nie możliwe na etapie opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 – 2023.

10.1. Projekty główne (podstawowe)

Tabela 31 Projekt główny (podstawowy) nr 1 Projekt nr 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce Lokalizacja Miejscowość: Krempna, Gmina Krempna projektu/miejsce przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Gmina Krempna projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego W latach siedemdziesiątych Powiatowa Rada Narodowa w Jaśle wybudowała w Krempnej zaporę do piętrzenia wody dla celów rekreacyjno-turystycznych. Zapora składa się z zapory ziemnej i betonowej o długości 60 m w tym część przelewowa 47 m. Wysokość filarów nad poziomem przelewów 2,5 m. W korpusie zapory 4 upusty płuczące. Czasza zbiornika to obszar o pow. około 4 ha, która w wyniku ulew i powodzi zostaje zamulana. Woda przy powodzi z dużą prędkością wpada do czaszy zbiornika wytrącając prędkość co powoduje osadzanie się namułu, ziemi, piasku i kruszywa.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 88 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

W ten sposób następuje stopniowe wypłycanie zbiornika wodnego do jego całkowitego zamulenia. Całkowite zamulenie uniemożliwia pływanie po zbiorniku sprzętem wodnym jak kajaki czy rowery wodne. Ponadto sam wygląd zamulonego zbiornika odstrasza turystów. Należy zaznaczyć, iż zbiornik ten był odmulany w latach 1987 i 2007 r. Cel projektu/ Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości przedsięwzięcia Krempna i Gminy Krempna. Zwiększenie dostępności turystycznej i rekreacyjnej. Zwiększenie dostępu dla młodzieży szkolnej i poza szkolnej osób w średnim i starszym wieku do kultury fizycznej czyli pływalni. Stymulowanie lokalnej przedsiębiorczości związanej z branżą turystyczną. Zakres realizowanych Odmulenie zbiornika wodnego poprzez działań przemieszczenie namułu i usytuowanie nasypu wzdłuż lewej części brzegu zbiornika o szerokości około 35 m. Na utworzonym nasypie lokalizacja dwóch basenów o wymiarach 25 m x12,5 m oraz 12,5 x 5m. Nadmiar namułu oraz namuł w nasypie pod baseny zostanie wywieziony. Uszczelnione zostaną zasuwy w zaporze wodnej oraz odtworzone zostanie koryto rzeki Wisłoki. Baseny zostaną ogrodzone. Wybudowany zostanie budynek socjalno- magazynowy. W maju 2017 r. rozpoczną się prace nad raportem oddziaływania na środowisko zgodnym z postanowieniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Aktualnie została opracowana wstępna koncepcja zagospodarowania zbiornika. W opracowaniu tym znajduje się koncepcja basenów. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 2.800.000,00 (słownie: dwa miliony osiemset tysięcy złotych 00/100). Potencjalne źródła Środki własne – Budżet Gminy finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej PROW 2014-2020 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 89 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

wiejskich: „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury”. „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” Prognozowane rezultaty Źródło danych Prognozowane Powierzchnia terenów zrewitalizowanych Dokumentacja rezultaty 40 000 m2 techniczna Wzrost atrakcyjności terenu Ankietyzacja Dostępność do sportów wodnych Ankietyzacja Dostępność do kultury fizycznej – sport Ankietyzacja pływacki Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 0 0 760 000 1 300 000 740 000 0 0 0 2 800 000 koszt W tym: środki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 prywatne Fundusze 2 520 000 0 0 660 000 1 200 000 660 000 0 0 0 europejskie (90%) Budżet 280 000 0 0 100 000 100 000 80 000 0 0 0 gminy (10%) Inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Źródło: opracowanie własne

Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji:

1.1. Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym; 1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno – rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 1.3. Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna 2.1. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną; 2.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu;

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 90 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji.

Tabela 32 Projekt główny (podstawowy) nr 2 Projekt nr 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym Lokalizacja projektu/miejsce Ożenna, gmina Krempna, działka nr 51 o przeprowadzenia powierzchni 5238 m2 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Powiat Jasielski projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji Magurski Park Narodowy z siedzibą w Krempnej projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Obiekt po byłej strażnicy straży granicznej, aktualnie opuszczony i zdegradowany, zlokalizowany na obszarze zmarginalizowanym, położony w miejscu atrakcyjnym przyrodniczo i kulturowo, tj. na obrzeżach Magurskiego Parku Narodowego, gdzie jednak brak jest infrastruktury turystycznej. Pomimo dużego potencjału w zakresie turystyki (w tym ekologicznej), brak zaplecza turystycznego blokuje możliwość rozwoju w tym obszarze. Obecnie obiekt wymaga gruntownego remontu, obejmującego m.in. roboty termomodernizacyjne, takie jak ocieplenie ścian zewnętrznych, usuwanie wilgoci oraz ich przyczyn, docieplenie stropów, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, wymiana oświetlenia na energooszczędne, przebudowa instalacji c.o., zastosowanie rozwiązań OZE, modernizacja instalacji c.w.u., modernizacja instalacji wentylacji. Zachodzi konieczność dostosowania budynku do wymogów p.poż. Cel projektu/przedsięwzięcia  wzrost atrakcyjności oraz zwiększenie dostępności turystycznej regionu;  poszerzenie skierowanej do dzieci i młodzieży oferty w zakresie kształcenia i rozbudzania

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 91 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

świadomości ekologicznej;  poszerzenie bazy noclegowej w miejscu planowanego przedsięwzięcia;  stymulowanie lokalnej przedsiębiorczości związanej z branżą turystyczną;  budowanie świadomości ekologicznej lokalnej społeczności. Zakres realizowanych działań  przebudowa budynku strażnicy w tym m.in. głęboka termomodernizacja, modernizacja instalacji c.o., wod.-kan., wentylacyjnej i elektrycznej, wymiana oświetlenia na energooszczędne;  dostosowanie budynku (w tym zakup wyposażenia) do funkcji edukacyjno - szkoleniowych;  nadanie części budynku głównego „strażnicy" funkcji noclegowej (ok. 50 miejsc noclegowych);  przebudowa budynku gospodarczo - garażowego na budynek umywalni i wc;  budowa budynku administracyjnego (portiernia, sklepik z pamiątkami);  budowa pola kampingowego i parkingu;  budowa zaplecza rekreacyjno - sportowego;  realizacja działań dydaktycznych, edukacyjnych, warsztatowych, konferencyjnych, seminaryjnych itp. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2019 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 5 000 000 zł Potencjalne źródła finansowania środki własne - budżet powiatu RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej INTERREG Polska - Słowacja środki budżetu państwa Prognozowane rezultaty Źródło danych Prognozowane Powierzchnia terenów zrewitalizowanych Dokumentacja rezultaty 5 2338m2 techniczna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 92 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Liczba nowopowstałych miejsc pracy - 50 Dokumentacja techniczna Wzrost atrakcyjności terenu Ankietyzacja Wzrost świadomości ekologicznej uczestników Ankietyzacja projektu Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 4 500 000 500 000 5 000 000 koszt W tym: środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne

Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji:

1.1. Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym; 1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno – rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 2.1. Przeciwdziałanie marginalizacji ekonomicznej byłych pracowników PGR oraz ich rodzin; 2.2. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji; 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 93 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 33 Projekt główny (podstawowy) nr 3 Projekt nr 3 Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Lokalizacja projektu/miejsce Szlak będzie prowadził od cerkwi w Krempnej przeprowadzenia (działka nr 131/2) do cerkwi w Kotani (działka nr przedsięwzięcia (powierzchnia, 46), do cerkwi w Świątkowej Wielkiej (działka nr działek) nr344/l) i do cerkwi w Świątkowej Małej (działka nr 86) Podmioty realizujące Parafia Rzymskokatolicka p.w. Matki Bożej projekt/przedsięwzięcie Niepokalanej w Desznicy Partnerzy w realizacji Parafia Rzymskokatolicka p.w. św. Maksymiliana projektu/przedsięwzięcia Kolbe w Krempnej Opis projektu Opis stanu istniejącego Na terenie gminy Krempna znajdują się w bliskiej odległości cztery połemkowskie drewniane cerkwie z XVIII wieku. Od wielu lat są systematycznie poddawane renowacji. W trzech prace remontowe zostały zakończone. W chwili obecnej konserwacji poddawana jest czwarta świątynia, w Świątkowej Wielkiej. Po jej zakończeniu gmina będzie mogła szczycić się unikalnym zespołem zabytkowej architektury sakralnej. Konieczne jest zatem utworzenie lokalnego szlaku łączącego cerkwie. Aby umożliwić wszystkim chętnym dotarcie do poszczególnych świątyń zostały zaplanowane dwie jego wersje- kołowa i piesza. Cel projektu/przedsięwzięcia Utworzenie szlaku drewnianych cerkwi nad Wisłoką ma na celu popularyzację zabytków Łemkówszczyzny i kultury jej dawnych mieszkańców oraz podniesie atrakcyjność miejscowości leżących w sercu Beskidu Niskiego. Umożliwi zwiększenie dostępności tych obiektów sakralnych mieszkańcom i gościom z Polski oraz z zagranicy, co znacząco wpłynie na rozwój turystyki w regionie. Spowoduje to poprawę sytuacji materialnej miejscowej ludności, której znaczną część stanowią byli pracownicy zlikwidowanych PGR. Zakres realizowanych działań Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką zostanie wytyczony i oznakowany w dwóch wersjach- dla pojazdów kołowych i dla turystów pieszych. Wersja kołowa będzie poprowadzona istniejącymi drogami publicznymi, wersja piesza przez

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 94 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

okoliczne lasy i łąki, z uwzględnieniem punktów widokowych. Przy świątyniach znajdą się ławki i stoły, kosze na śmieci oraz stojaki na rowery. Obok zostaną umieszczone tablice informacyjne i skrzynki z pamiątkowymi pieczątkami. Dostępne też będą foldery z opisami poszczególnych cerkwi oraz pocztówki z ich wizerunkami. Same zabytki zostaną też oświetlone z zewnątrz (wykonana zostanie odpowiednia instalacja], by możliwe było ich oglądanie po zmroku. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2018 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 35 000 zł Potencjalne źródła Środki własne parafii finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA IV. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Działanie 4.4 Kultura OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej PROW 2014-2020 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Program z zakresu dziedzictwa kulturowego – Ochrona zabytków; Jako instytucja pośrednicząca dla VIII OSI PRIORYTETOWEJ POIiŚ 2014-2020 Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów gminy PL-BY-UA 2014-2020 Priorytet 1. Promocja kultury lokalnej i historii PROW 2014-2020 Działanie „podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”, Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury: Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 95 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków/ Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków Dotacje na prace remontowo-konserwatorskie przy zabytkach nieruchomych. Prognozowane rezultaty Źródło danych Prognozowane Powstanie na terenie gminy nowego szlaku Dokumentacja rezultaty turystycznego techniczna Rozwój turystyki w gminie Wpisy w księgach pamiątkowych w cerkwiach Przyrost wiedzy na temat zabytków gminy u Wpisy mieszkańców i turystów w księgach pamiątkowych w cerkwiach Poprawa sytuacji materialnej mieszkańców GOPS Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 35 000 koszt W tym: środki prywatne Fundusze 31 500 europejskie Budżet gminy Inne 3 500 (środki parafii) Źródło: opracowanie własne

Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 96 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji.

Tabela 34 Projekt główny (podstawowy) nr 4 Projekt nr 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna Lokalizacja projektu/miejsce Szlak łączący cmentarze wojenne: przeprowadzenia - Nr 1 i 2 w Ożennej przedsięwzięcia - Nr 3 w Ożennej (powierzchnia, nr działek) - Nr 4 w Grabiu - Nr 5 w Grabiu - Nr 6 w Krempnej Podmioty realizujące Gmina Krempna projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Wszystkie cmentarze wojenne na terenie gminy Krempna zostały w kilkunastu minionych latach odnowione. Są to wyjątkowe obiekty, zaprojektowane przez Słowaka Dusana Jurkovica w słowiańskim stylu, o założeniach architektonicznych nigdzie indziej nie spotykanych. Pochowani są na nich obok siebie polegli żołnierze z wałczących przeciwko sobie armii – austrowęgierskiej i rosyjskiej. Dlatego warte są popularyzacji, zarówno wśród mieszkańców gminy, jak i przybywających gości. Cel projektu/przedsięwzięcia Zapoznanie z historią regionu, budzenie postaw antywojennych, kształtowanie szacunku dla osób poległych i miejsc ich pochówku. Zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę. Zakres realizowanych działań Projekt będzie polegał na wytyczeniu i oznakowaniu trasy szlaku, postawieniu przy cmentarzach ławek, stojaków na rowery, tablic informacyjnych oraz skrzynek z pamiątkowymi pieczątkami. Odbiorcą projektu będą mieszkańcy gminy i przybywający goście ze wszystkich grup wiekowych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 97 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2018 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 20 000,00 zł Potencjalne źródła Środki własne- Budżet Gminy finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA IV. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO I DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Działanie 4.4 Kultura OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej PROW 2014-2020 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Program z zakresu dziedzictwa kulturowego – Ochrona zabytków; Jako instytucja pośrednicząca dla VIII OSI PRIORYTETOWEJ POIiŚ 2014-2020 Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów gminy PL-BY-UA 2014-2020 Priorytet 1. Promocja kultury lokalnej i historii PROW 2014-2020 Działanie „podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”, Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury: Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków/ Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków Dotacje na prace remontowo-konserwatorskie przy zabytkach nieruchomych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 98 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Prognozowane rezultaty Źródło danych Prognozowane Powstanie na terenie gminy nowego szlaku Dokumentacja rezultaty turystycznego techniczna Rozwój turystyki w gminie Wpisy w księgach pamiątkowych w cerkwiach Przyrost wiedzy na temat zabytków gminy u Wpisy mieszkańców i turystów w księgach pamiątkowych w cerkwiach Poprawa sytuacji materialnej mieszkańców GOPS Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 20 000 koszt W tym: środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne

Projekt wpisuje się w następujące cele szczegółowe Programu Rewitalizacji:

1.2. Zwiększenie dostępności do infrastruktury kulturalno – rekreacyjnej służącej integracji lokalnej społeczności; 1.3. Zwiększenie poziomu tożsamości lokalnej oraz świadomości ekologicznej mieszkańców Gminy Krempna 2.1. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w oparciu o branże turystyczną i okołoturystyczną; 2.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego do promocji obszaru rewitalizacji; 3.1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej w oparciu o walory środowiskowe i historyczne regionu; 3.2. Estetyzacja i modernizacja obszarów o szczególnym znaczeniu kulturowym i turystycznym; 3.3. Integracja przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 99 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

10.2. Projekty pozostałe (komplementarne)

Tabela 35 Projekt uzupełniający nr 1 Projekt nr 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej Lokalizacja projektu/miejsce Zespół Szkół w Krempnej przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Gmina Krempna projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji Zespół Szkół w Krempnej projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego W Sali gimnastycznej Zespołu Szkół w Krempnej jest obecnie śliski parkiet, uniemożliwiający bezpieczne korzystanie przez użytkowników. Ściany i sufit wymagają malowania. Konieczna jest też wymiana oświetlenia. Obecnie na terenie Zespołu Szkół w Krempnej funkcjonuje boisko do piłki nożnej o nierównej nawierzchni trawiastej, które nie spełnia podstawowych wymogów zawodników. Cel projektu/przedsięwzięcia Udostępnienie sprawnego i bezpiecznego obiektu sportowego dla uczniów szkoły i lokalnej społeczności. Zakres realizowanych działań W Sali gimnastycznej położona będzie nowa, profesjonalna nawierzchnia sportowa. Będzie zakupione i zamontowane nowe oświetlenie sufitowe wraz z osłonami. Zostaną pomalowane ściany i sufit w Sali gimnastycznej. Na balkonie Sali zamontowane zostaną zakupione w ramach projektu krzesła stacjonarne (trybuny) dla kibiców. Na boisku sportowym położona zostanie nowa nawierzchnia wielofunkcyjna wraz z zapleczem sportowym (bramki, kosze do koszykówki, zestaw do siatkówki, tablica informacyjna i tablica wynikówjdo wykorzystania dla dzieci, młodzieży i dorosłych podczas uprawiania różnych sportów drużynowych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 100 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 420 000,00 zł Potencjalne źródła RPO WP 2014-2020 finansowania OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Ministerstwo Sportu i Turystyki Wkład własny – budżet Gminy Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 420 000,00 koszt W tym: środki prywatne Fundusze europejskie Budżet gminy Inne Źródło: opracowanie własne

Tabela 36 Projekt uzupełniający nr 2 Projekt nr 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna Lokalizacja projektu/miejsce Krempna działka nr ewid. 26/9 przeprowadzenia przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Danuta i Kazimierz Olchawa projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Budynek powstał w latach 50, pełnił historyczną funkcje jako placówka gastronomiczna która przyciągała mieszkańców, pracowników a także rzesze turystów, gdyż mieści się w samym centrum miejscowości Krempna. Obecnie obiekt jest opuszczony, mocno zawilgocony i zniszczony, który

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 101 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

ze względu na swój wygląd zniechęca turystów do odwiedzania tak pięknej i malowniczej miejscowości oraz terenów Beskidu Niskiego. Wymaga on wykonania następujących robót budowalnych:  - kompleksowej termomodernizacja budynku ( uśniecie wilgoci, wymiana dachu stolarki okiennej i drzwiowej),  - wykonania wszelkich instalacji (np.co, wod.kan, c.w.u., instalacji elektrycznej),  -zagospodarowanie terenu wokół budynku. Cel projektu/przedsięwzięcia  dostęp do jedynego punktu gastronomicznego,  wzrost atrakcyjności turystycznej,  wzrost zatrudnienia,  wykorzystanie produktów lokalnych. Zakres realizowanych działań  Remont budynku restauracji poprzez wykonanie kompleksowej termomodernizacji oraz wyposażenie,  nadbudowa budynku pomieszczeń usługowych wraz z pokojami noclegowymi,  Dostosowanie do funkcji gastronomicznej oraz barowej,  zagospodarowanie terenu wokół budynku. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2019 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 800 000 zł Potencjalne źródła środki własne, finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 400 000,00 400 000,00 koszt W tym: środki 60 000,00 60 000,00 prywatne Fundusze 340 000,00 340 000,00 europejskie Budżet gminy Inne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 102 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 37 Projekt uzupełniający nr 3 Projekt nr 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani Lokalizacja projektu/miejsce Kotań 34, 38-232 Krempna przeprowadzenia przedsięwzięcia Działka nr 40/152, pow. 16ha (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Dariusz Mielczarek projekt/przedsięwzięcie Gospodarstwo Agroturystyczne Stajnia Rumak Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Miejsce, w którym ma być realizowany projekt, jest częścią byłego Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Jest to zespół dwóch budynków gospodarskich, które powstały w latach 1953-54 (jeden z nich z wykorzystaniem rozbiórkowej cegły z poniemieckich zabudowań we Wrocławiu]. Po upadku PGRów obiekt ten wydzierżawiłem, a następnie kupiłem. Górny budynek (stajnia] został w 2004 roku poddany niewielkiemu remontowi i przystosowany do agroturystyki. W części socjalnej urządzono mieszkanie z pokojami dla gości, w części hodowlanej stanowiska dla koni. W dolnym budynku(obora)wykonywano jedynie bieżące naprawy. Służy on jako magazyn, głównie do przechowywania starych pojazdów konnych i sprzętów rolniczych. Obydwa budynki pokryte są eternitem. Więźby dachowe oraz drewniane stropy są w znacznym stopniu zniszczone przez owady. Cel projektu/przedsięwzięcia Celem projektu jest stworzenie placówki edukacyjnej w zachowywanym jednocześnie kompleksie zabudowań popegeerowskich. Będzie ona ukazywać znaczenie koni jako siły pociągowej i środka transportu w rolnictwie, leśnictwie i rzemiośle Beskidu Niskiego i Pogórza od XIX do końca XX wieku. Oprócz edukacji celem projektu jest wzbogacenie oferty turystycznej w gminie, co wpłynie na wzrost ruchu turystycznego, a w

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 103 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

konsekwencji na poprawę sytuacji materialnej mieszkańców. Zakres realizowanych działań Projekt będzie polegał na urządzeniu ekspozycji maszyn rolniczych, pojazdów konnych oraz narzędzi używanych przez przedstawicieli zawodów związanych z wykorzystaniem koni (woźnica, kowal, rymarz, kołodziej). Zostanie wzbogacona fotogramami ukazującymi konie i ludzi przy pracy. Ekspozycja ta ma mieścić się w dwóch budynkach dawnego PGR-u, które również są świadkami minionych czasów. Dlatego pierwszym etapem prac będzie remont budynków z zachowaniem oryginalnych wnętrz i przystosowanie ich do zwiedzania. Następnie zostanie poddana zachowawczej konserwacji kolekcja sprzętów i pojazdów konnych, które od lat gromadzę. Zamierzam również powiększyć ją przez zakup innych eksponatów od okolicznych rolników. Dodatkowo z archiwalnych zdjęć powstaną fotogramy. Całość zostanie zaaranżowana w przygotowanych wcześniej pomieszczeniach. Ekspozycja ta będzie przeznaczona dla osób w każdym wieku, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży, dla których koń roboczy jest już reliktem przeszłości. Do gminy Krempna co roku przybywa wiele wycieczek szkolnych i przedszkolnych. Również całe rodziny przyjeżdżają na wypoczynek. Do nich właśnie zostanie skierowana ta oferta edukacyjna. Dodatkowa atrakcją będzie możliwość kontaktu z żywymi końmi w moim gospodarstwie oraz pokazy prac polowych (np. bronowania) Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2017 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2018 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 900 000,00 zł

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 104 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Potencjalne źródła finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Środki własne Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 450 000,00 450 000,00 koszt W tym: środki 45 000,00 45 000,00 prywatne Fundusze 405 000,00 405 000,00 europejskie Budżet gminy Inne

Tabela 38 Projekt uzupełniający nr 4 Projekt nr 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna Lokalizacja projektu/miejsce Krempna 63 przeprowadzenia Nr ewidencyjny działki 339 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Maria Lenicz (podmiot prywatny) projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Stara chata Temkowska z 1936. Niezbędna jest wymiana uszkodzonej dachówki, z podłóg i zniszczonych przez robactwo belek stropowych. Cel projektu/przedsięwzięcia Rozwój turystki. Powiększanie bazy noclegowej w Gminie. Promocja zdrowych i regionalnych potraw i produktów w gospodarstwie związanym z hodowlą kóz i owiec. Zakres realizowanych działań  Przeznaczenie jednego z pomieszczeń na izbę pamięci.  Wymiana uszkodzonej dachówki oraz belek stropowych.  Postawienie ścian działowych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 105 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 Zakup wyposażenia.  Wylewka.  Zakup przedmiotów do izby pamięci.  Budowa pieca z susznią. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 300 000,00 Potencjalne źródła środki własne – 45 000,00 finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 120 000 120 000 60 000 koszt W tym: środki 20 000 20 000 5 000 prywatne Fundusze 100 000 100 000 55 000 europejskie Budżet gminy Inne

Tabela 39 Projekt uzupełniający nr 5 Projekt nr 9 Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki Lokalizacja projektu/miejsce Polany 53, 38-232 Krempna przeprowadzenia Nr ewidencyjny działki 299/1 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Agnieszka Pawelska (podmiot prywatny) projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Aktualnie budynek nie spełnia norm do prowadzenia działalności gastronomicznej. Cel projektu/przedsięwzięcia Rozwój turystki. Stymulowanie przedsiębiorczości. Utworzenie nowych miejsc pracy.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 106 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Zakres realizowanych działań Pełna modernizacja, adaptacja pomieszczeń, modernizacja instalacji hydraulicznej i elektrycznej. Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 150 000,00 Potencjalne źródła środki własne finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 150 000 koszt W tym: środki 22 500 prywatne Fundusze 127 500 europejskie Budżet gminy Inne

Tabela 40 Projekt uzupełniający nr 6 Projekt nr 10 Usługi turystyczne – domki Hobbita w miejscowości Polany Lokalizacja projektu/miejsce Polany 67, 38-232 Krempna przeprowadzenia Nr ewidencyjny działki 340/2 przedsięwzięcia (powierzchnia, nr działek) Podmioty realizujące Jacek Pawelski (podmiot prywatny) projekt/przedsięwzięcie Partnerzy w realizacji - projektu/przedsięwzięcia Opis projektu Opis stanu istniejącego Uzbrojona działka, na której zostaną wykonane i wyposażone domki Hobbita uatrakcyjniające ofertę turystyczną Gminy Krempna. Cel projektu/przedsięwzięcia Rozwój Turystyki. Stymulowanie przedsiębiorczości. Zakres realizowanych działań Rozbudowa istniejącej bazy turystycznej. Zakup materiałów budowlanych i wyposażenia.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 107 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Harmonogram i kosztorys Planowane rozpoczęcie 2018 projektu/przedsięwzięcia Planowane zakończenie 2020 projektu/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt 150 000,00 Potencjalne źródła środki własne finansowania RPO WP 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA VI. SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I SPOŁECZNA Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Szczegółowy szacunkowy kosztorys 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Łącznie Ogólny 150 000 koszt W tym: środki 22 500 prywatne Fundusze 127 500 europejskie Budżet gminy Inne

Powstanie, dzięki realizacji projektów podstawowych, nowych obiektów i przestrzeni publicznych zwiększa dostęp do usług społecznych i możliwość realizacji projektów aktywizujących zawodowo i społecznie mieszkańców oraz budujących tożsamość z obszarem rewitalizacji i zwiększających poziom integracji, więzi międzypokoleniowych.

Zgodnie z wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 oraz materiałem informacyjno-poradnikowym opracowanym we współpracy z zespołem ekspertów z Instytutu Rozwoju Miast2: „Ze względu na pomocnicze znaczenie dla osiągnięcia celów programu rewitalizacji, typy uzupełniających przedsięwzięć rewitalizacyjnych mogą zostać scharakteryzowane w programie zbiorczo bez konieczności szczegółowych opisów poszczególnych projektów/przedsięwzięć. (…) Charakterystyka pozostałych typów przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących

2 https://www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/rewitalizacja/krajowe-centrum- wiedzy-o-rewitalizacji/program-rewitalizacji-krok-po-kroku/

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 108 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

kierunki działań, mających na celu eliminację lub ograniczenia negatywnych zjawisk powodujących sytuację kryzysową powinna zawierać obszary tematyczne, zagadnienia istotne z punktu widzenia potrzeb obszaru rewitalizacji, a nie enumeratywnie przedsięwzięcia/projekty.

W związku z powyższym, w zależności od możliwości finansowania i zainteresowania podmiotów przewiduje się realizuję następujących grup projektów, które obecnie ze względu na brak precyzyjnych ustaleń znajdują się w tej części opracowania. Wśród pozostałych projektów rewitalizacyjnych (stan na 31.05.2017 r.) wyszczególnić można takie, potencjalne działania jak:

 Modernizacja Starego domu P. Ignarskiej (Stara Karczma, MiniBar);  Budowa automatycznego szaletu w miejscowości Krempna;  Remont starych budynków mieszkalnych po byłych PGR-ach (docieplenie budynków, usunięcie eternitu falistego);  Uporządkowanie otoczenia przedszkola oraz wykonanie parkingu;  Budowa stołówki/ świetlicy w sąsiedztwie szkoły w miejscowości Krempna;  Budowa windy w Ośrodku Zdrowia w Krempnej;  Zakup autobusu szkolnego dla uczniów z terenu Gminy;  Budowa chodnika na drodze Wojewódzkiej w miejscowości Krempna.

Oraz, ponadto przedsięwzięcia takie jak:

 Inwestycje zwiększające dostępność komunikacyjną gminy;  Inwestycje w infrastrukturę techniczną;  Inwestycje w infrastrukturę drogową;  Działania mające na celu ograniczenie niskiej emisji oraz wyrobów zawierających azbest;  Działania zwiększające atrakcyjność turystyczną i agroturystyczną Gminy;  Przedsięwzięcia zwiększające aktywność gospodarczą i liczbę miejsc pracy;  Przedsięwzięcia wpływające na aktywność i zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży;  Działania mające na celu przyciągnięcie nowych mieszkańców;  Inwestycje w infrastrukturę sportową, rekreacyjną i kulturalną;

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 109 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

10.3. Lokalizacja projektów na obszarze rewitalizacji Rysunek 25 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 110 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 26 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 111 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Mechanizmy zapewnienia komplementarności rewitalizacji 11.1. Kompleksowość Programu

Wszystkie zadania, zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 – 2023 zostały opracowane po wcześniejszym zapoznaniu się z wynikami diagnozy potrzeb i potencjałów rozwojowych Gminy oraz jej mieszkańców. Każde zaplanowane w ramach niniejszego dokumentu zadanie, pozwala na przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom, które zostały wcześniej przeanalizowane oraz powiązanie ich z zaplanowanymi celami.

Planowane projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne uwzględniają aspekt społeczny, gospodarczy, środowiskowy, przesztrzenno-infrastrukturalny oraz techniczny w odniesieniu do obszaru rewitalizacji, jak również jego otoczenia. LPR zawiera działania, które mają bezpośredni wpływ lub są kooperują z innymi przedsięwzięciami w celu efektywnego i strukturalnego rozwiązania problemów zdiagnozowanych na etapie opracowania szczegółowej diagnozy.

Aby przedstawić powiązania problemów z kierunkami interwencji posłużono się tabelą zamieszczoną poniżej.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 112 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 41 Kompleksowość projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach PR Gminy Krempna Projekty Aspekt Aspekt Aspekt społeczny gospodarczy techniczny/ przestrzenny/ środowiskowy Projekty podstawowe Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce   

Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko    ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno- sportowym

Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką   Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna  

Projekty uzupełniające Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej  

Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum miejscowości Krempna  

Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani  

Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości   Krempna

Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki   Usługi turystyczne – domki Hobbita w miejscowości Polany  

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 113 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wymogiem koniecznym dla wspierania projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych jest konieczność zapewnienia ich komplementarności w szerokim spektrum funkcjonowania. Komplementarność może mieć charakter:

 przestrzenny,  problemowy,  proceduralno-instytucjonalny,  międzyokresowy,  finansowy.

11.2. Komplementarność przestrzenna

Komplementarność przestrzenna oznacza zastosowanie przy określaniu projektów rewitalizacyjnych kryterium ciągłości przestrzeni i relacji przestrzennych łączących obszary rewitalizacji z pozostałymi częściami gminy. Gmina traktowana jest jako całościowa przestrzeń, bez punktowego nacechowania projektów. Efekty osiągnięte mogą również wpływać na otaczającą je przestrzeń i tam przynosić pośrednie rezultaty rewitalizacji. Mechanizm odpowiedzialny za komplementarność przestrzenną rewitalizacji powinien opierać się monitorowaniu zmian zagospodarowania przestrzennego obszaru rewitalizacji w skali całego obszaru gminy, nie tylko obszaru zdegradowanego.

W związku z powyższym komplementarność przestrzenna uwzględnia na etapie opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi. Wzajemne powiązania przestrzenne szczegółowo przedstawia poniższa tabela:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 114 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 42 Komplementarność przestrzenna projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych Lp. Przedsięwzięcie Lokalizacja Komplementarność przestrzenna z projektami: Projekty podstawowe 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego Krempna 3,4,5,6,8 w Krempnej na rzece Wisłoce 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze Ożenna 3,4 zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym 3 Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką Krempna, 1,2,4,5,6,7,8 Kotań, Świątkowa Mała, Świątkowa Wielka 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny Krempna, 1,2,3,4,5,6,8 światowej w Gminie Krempna Ożenna, Grab Projekty uzupełniające 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska Krempna 1,3,4,6,8 sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem Krempna 1,3,4,5,8 restauracji w centrum miejscowości Krempna 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Kotań 3 Stajni Rumak w Kotani 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce Krempna 1,3,4,5,6 numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna 9 Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki Polany 10 10 Usługi turystyczne – domki Hobbita Polany 9 w miejscowości Polany Źródło: opracowanie własne 11.3. Komplementarność problemowa

Komplementarność problemową charakteryzuje uwzględnienie w projektach rewitalizacyjnych wszystkich trzech wymiarów LPR. Projekty powinny wpływać na aspekt przestrzenny, społeczny i gospodarczy. W Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Krempna określono 4 główne projekty rewitalizacyjne oraz 3 projekty uzupełniające, których cechy i spodziewane efekty korelują z wyżej wymienionymi aspektami. Kompletność problemowa zapewnia zwiększoną efektywność procesu oraz zyskanie dodatkowej wartości niż rozwiązanie poszczególnych problemów. Dla zapewnienia komplementarności należy:

 wyznaczyć wskaźniki, które określać będą efekty końcowe projektów rewitalizacyjnych (Rozdział: System Monitoringu i oceny LPR);

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 115 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 skorelować działania rewitalizacyjne z innymi działaniami podejmowanymi w ramach planowania strategicznego w Gminie – w ramach pozostałych dokumentów dotyczących rozwoju obszaru rewitalizowanego itp. Analogicznie władze Gminy powinny rozpatrywać inne dziedziny z uwzględnieniem Programu Rewitalizacji i możliwie wspierać określone w nim działania.  Komplementarność problemowa stanowi potwierdzenie efektu synergii poszczególnych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych przeciwdziałających określonym problemom w każdej ze sfer problemowych.

Tabela 43 Komplementarność problemowa Projekty: Efekt synergii 1,2,3,4,5,7 Przeciwdziałanie patologiom i marginalizacji społecznej 1,2,3,4,6,7,8 Integracja oraz aktywizacja społeczna 1,2,6,7,8,9,10 Aktywizacja gospodarcza oraz stymulowanie przedsiębiorczości 1,2,3,4,6,7,8,9,10 Wzrost tożsamości lokalnej, zwiększenie atrakcyjności Realizacja wizji obszaru turystycznej Gminy Krempna rewitalizacji 1,2,5,7 Przeciwdziałanie dziedziczeniu negatywnych postaw życiowych 3,4,9,10 Promocja gminy w oparciu o wartości historyczne i kulturowe Gminy Krempna 1,2,5,7,8 Kreowanie kapitału społecznego Gminy Krempna Źródło: opracowanie własne 11.4. Komplementarność proceduralno – instytucjonalna

Komplementarność proceduralno-instytucjonalna dotyczy aspektu zarządzania procesem rewitalizacji, którego powodzenie w znacznej mierze uzależnione jest od wykreowania odpowiedniego systemu zarządzania rewitalizacją (Rozdział: System wdrażania (realizacji) Programu Rewitalizacji. System ten określa m.in. sposób podejmowania decyzji, czy podmioty biorące udział w procesie rewitalizacyjnym.

Dla zapewnienia sprawnego zarządzania procesem rewitalizacji utworzony został Zespół ds. Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 116 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

11.5. Komplementarność międzyokresowa

Zaplanowane przedsięwzięcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna są komplementarne z już zrealizowanymi projektami współfinansowanymi ze środków unijnych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (m.in. Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego). Zrealizowane projekty były zarówno infrastrukturalne jak i projekty nieinwestycyjne tzw. ”miękkie”. Wszystkie w sposób bezpośredni bądź pośredni dotyczyły poprawy integracji społeczeństwa oraz ich aktywizacji zawodowej i społecznej zwłaszcza osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Tabela 44 Komplementarność międzyokresowa Okres Nazwa i lokalizacja projektu Nazwa funduszu Koszt realizacji realizacji 75% dofinansowania z Remont obiektów kulturalnych w Krempnej, Europejskiego Funduszu Rolnego Zakończenie Świątkowej Wielkiej, Polanach oraz świetlicy w na rzecz Rozwoju obszarów 630.866,39 zł 31.12.2010 r. Kotani wiejskich w ramach PROW 2007- 2013 Małe projekty – Działanie 413 Publikacja albumu „Turystyka w Gminie „Wdrażanie lokalnych strategii Zakończenie 27.940,00 zł Krempna – Beskid Niski” rozwoju” objętego PROW na lata 30.11.2010 r. 2007-2013 Remont budynku Domu Ludowego w Działanie 413 „Wdrażanie Myscowej na potrzeby rozwoju kultury oraz lokalnych strategii rozwoju” Zakończenie 123.329,55 zł zagospodarowanie działki nr ewidencyjny 520, Odnowa i Rozwój Wsi objętego 30.09.2011 r. 521 PROW na lata 2007-2013 Działanie 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” Zakończenie: Święto tradycji w Gminie Krempna 24.055,35 zł Odnowa i Rozwój Wsi objętego 29.12.2011 r. PROW na lata 2007-2013 75 % dofinansowania z „Zagospodarowanie Ośrodka Rekreacyjno- Europejskiego Funduszu Rolnego Sportowego w Kotani poprzez budowę szatni Zakończenie na rzecz Rozwoju Obszarów 557.971,31 zł wraz z zagospodarowaniem terenu wokół 20.12.2012 r. Wiejskich w ramach PROW boiska”. 2007-2013 Program Osi 4 Leader Budowa placu zabaw jako miejsca rekreacji w „Wdrażanie lokalnych strategii Zakończenie: 48.793,33 zł Gminie Krempna rozwoju” objętego PROW dla 12.11.2012 r. małych projektów Program Osi 4 Leader Budowa małej infrastruktury rekreacyjnej w „Wdrażanie lokalnych strategii Zakończenie: formie placów zabaw w Świątkowej Wielkiej i 43.749,11 zł rozwoju” objętego PROW dla 23.12.2013 r. Polanach – Gmina Krempna małych projektów Działanie 413 „Wdrażanie Remont budynku Domu Ludowego w Grabiu na lokalnych strategii rozwoju” Zakończenie: potrzeby rozwoju kultury oraz 114.420,43 zł Odnowa i Rozwój Wsi objętego 23.12.2013 r. zagospodarowanie działek nr ewid. 20/1 i 51/4 PROW na lata 2007-2013

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 117 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Program Operacyjny Kapitał Indywidualizacja nauczania w kl. I-III na terenie Zakończenie: Ludzki IX. Rozwój wykształcenia i 19.644,00 zł Gminy Krempna 30.06.2013 r. kompetencji w regionach Zakończenie 30.06.2015 r.+2 lata utrzymania w 95 %+5 % wkład własny Punkt Przedszkolny w Gminie Krempna 307.575,92 zł ramach rzeczowy własnych środków tj. do roku 30.06.2017 r 85% dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Budowa kotłowni biomasowej wraz z siecią osi priorytetowej II-VII Zakończenie: 924.100,00 zł przesyłową dla Gminy Krempna Regionalnego Programu 28.02.2014 r. Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007- 2013 PROW na lata 2007-2013 Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków Działanie 321: Podstawowe Zakończenie: 1.612.769,64 zł na terenie gminy Krempna usługi dla gospodarki i ludności 31.12.2014 r. wiejskiej Program poprawy czystości zlewni rzeki Wisłoki - 2005/PL/16/C/PE/007/12 „Inwestycje w zakresie gospodarki ściekowej w gminie wysokość dofinansowania ze Krempna” Zadanie 11.1. Budowa kanalizacji środków Funduszu Spójności: 48.586.000 euro 2005 - 2010 sanitarnej w m. Krempna i Kotań. Zadanie 11.2. 40 126 800 tys. euro Budowa oczyszczalni ścieków w m. Krempna - Zakończenie:18.12.2009 r. ,, Instalacja systemów energii odnawialnej na współfinansowanego ze środków budynkach użyteczności publicznej oraz Szwajcarsko-Polskiego Programu domach prywatnych na terenie gmin 83.000.000 zł Współpracy - 75% kosztów należących do Związku Gmin Dorzecza Wisłoki" kwalifikowanych nr projektu KIK/66 Projekt współfinansowany z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki „Czas na aktywność w Gminie Krempna” Priorytet VII – Promocja realizowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Integracji Społecznej 2011 – 2015 Społecznej w Krempnej3 Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej.

3 Celem głównym projektu było zwiększanie aktywności społecznej i zawodowej osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, poprzez udzielanie wsparcia w pokonaniu barier, takich jak: brak motywacji do zmiany swojej sytuacji życiowej, niskie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe. Rodzaje szkoleń - Warsztaty: poszukiwanie pracy, kompetencji i umiejętności społecznych, obsługa kas fiskalnych, samopomocowa grupa wsparcia. 2012 r. – Kucharz małej gastronomii, Operator koparko-spycharki. 2013 r. – Wikliniarstwo z bukieciarstwem użytkowym, Technolog robót budowlanych, Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych. 2014 r. – Kucharz małej gastronomii. 2015 r. Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 118 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Plener malarski i ceramiczny dla młodzieży – 3.000,00 zł Zorganizowanie i przeszkolenie młodzieżowej grupy OSP – 5.000,00 zł Wycieczka krajoznawcza – 3.000,00 zł Przegląd pieśni Łemkowskiej – 8.000,00 zł Poakcesyjny Program Wsparcia Wyjazd studyjny (KGW) – 3.500,00 zł Obszarów Wiejskich – Integracja Szkolenie Podkarpackie Targi Usług Społeczna skupiająca się na Program Społecznych – 1.500,00 zł aktywizacji i integracji 57.500 zł zakończył się Utworzenie świetlicy w m. Świątkowa Wielka – mieszkańców obszarów wiejskich 30.12.2011 r. 4.000,00 zł ze środowisk zagrożonych Zajęcia muzyczno–taneczne w Polanach – wykluczeniem społecznym. 6.700,00 zł Zorganizowanie Święta Plonów – 14.300,00 zł Warsztaty rękodzieła artystycznego – 5.000,00 zł Spotkanie opłatkowe – 3.500,00 zł Źródło: Urząd Gminy Krempna 11.6. Komplementarność źródeł finansowania

Komplementarność źródeł finansowania, w kontekście polityki spójności 2014-2020, oznacza, że finansowanie projektów rewitalizacyjnych, wynikających z planu rewitalizacji opiera się na uzupełnianiu się i łączeniu wsparcia ze środków EFRR, EFS i FS z wykluczeniem ryzyka wystąpienia podwójnego dofinansowania.

Mechanizm zapewnienia komplementarności źródeł finansowania opierać się będzie na silnej koordynacji i synergii projektów rewitalizacyjnych ze środkami polityk i instrumentów zarówno programów operacyjnych, jak i krajowych oraz na łączeniu zróżnicowanych źródeł finansowania, takich jak: Budżet Gminy Krempna, RPO WP 2014-2023, INTERREG Polska – Słowacja, Budżet Państwa, środki inwestorów prywatnych, środki Parafii Rzymskokatolickej p.w. św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej, środki Ministerstwa Sportu.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 119 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Analiza projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w zakresie kwalifikowalności do realizacji LPR

W ramach realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023 realizowane będą działania obejmujące kompleksową rewitalizację obszarów zdegradowanych, obejmujące przedsięwzięcia integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, lokalnej gospodarki oraz przestrzeni – środowiska i infrastruktury , skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany i spójny.

„Kompleksowa rewitalizacja obszarów zdegradowanych, na realizację której będzie można uzyskać wsparcie z RPO WP na lata 2014-2020, musi zatem pobudzać aktywność środowisk lokalnych i stymulować współpracę na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego, a także przeciwdziałać zjawisku wykluczenia na obszarach zagrożonych patologiami społecznymi. Podejmowane inicjatywy skierowane mają zostać na określony i zidentyfikowany dzięki diagnozie obszar rewitalizacji i mają mieć na celu poprawę jakości życia mieszkańców, w tym zwiększenie ich szans na zatrudnienie oraz ożywienie gospodarcze i społeczne danego obszaru (muszą być podporządkowane rozwiązywaniu problemów społecznych, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej ze sfer tj. sferze gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej). Realizacja działań infrastrukturalnych ma być narzędziem niwelowania zjawisk związanych z problemami społecznymi dotyczącymi danego obszaru.

Działania inwestycyjne powinny pozwolić na trwałą odnowę rewitalizowanego obszaru, poprawę ładu przestrzennego, stanu środowiska i zabudowy, poprzez zastosowanie wysokiej jakości rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych, a także przyczynić się do powstania nowych miejsc pracy i nowych inwestycji, w tym nowych możliwości spędzania wolnego czasu.”4

4 INSTRUKCJA PRZYGOTOWANIA PROGRAMÓW REWITALIZACJI W ZAKRESIE WSPARCIA W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA 2014-2020

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 120 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 45 Analiza projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w zakresie kwalifikowalności do realizacji LPR Projekt

problemowa

przestrzenna

międzyokresowa

Komplementarność Komplementarność Komplementarność Komplementarność

źródeł finansowania

Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce     Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-     sportowym Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką     Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie Krempna     Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej     Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum' miejscowości Krempna     Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani     Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna     Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki     Usługi turystyczne – domki Hobbita w miejscowości Polany     Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 121 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Ramowy harmonogram programu rewitalizacji

Tabela 46 Szacunkowy czas realizacji poszczególnych projektów Lp. Nazwa projektu Szacunkowy czas realizacji projektu Projekty kluczowe

1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce 2018 -2020 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu 2018 -2019 użytkowania na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym 3 Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką 2018 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie 2018 Krempna Projekty uzupełniające

5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy 2018 -2020 Zespole Szkół w Krempnej 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum 2018 -2019 miejscowości Krempna 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani 2018 -2019 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 2018 -2020 w miejscowości Krempna 9 Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki 2018 -2020 10 Usługi turystyczne – domki Hobbita w miejscowości Polany 2018 -2020 Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 122 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Indykatywne ramy finansowe

Tabela 47 Szacowana wartość poszczególnych projektów Tytuł projektu 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Suma Projekty podstawowe Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej na rzece Wisłoce 760 000 1 300 000 740 000 2 800 000 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze zmianą sposobu użytkowania 4 500 000 500 000 5 000 000 na budynek edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką 35 000 35 000 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny światowej w Gminie 20 000 20 000 Krempna Suma 5 315 000 1 800 000 740 000 7 855 000 Projekty uzupełniające Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska sportowego przy Zespole 140 000 140 000 140 000 420 000 Szkół w Krempnej Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem restauracji w centrum 400 000 400 000 800 000 miejscowości Krempna Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy Stajni Rumak w Kotani 450 000 450 000 900 000 Remont budynku na cele turystyczne na działce numer ewidencyjny 339 w 120 000 120 000 60 000 300 000 miejscowości Krempna Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki 50 000 50 000 50 000 150 000 Usługi turystyczne – domki Hobbita w miejscowości Polany 50 000 50 000 50 000 150 000 Suma 450 000 1 210 000 760 000 300 000 2 720 000 Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 123 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Lp. Tytuł projektu Szacunkowy Czy projekt będzie realizowany w razie koszt niepozyskania planowanych środków realizacji zewnętrznych? projektu (PLN) Tak Inny termin Nie lub zakres Projekty podstawowe 1 Zagospodarowanie zbiornika wodnego w Krempnej 2 800 000 x na rzece Wisłoce 2 Przebudowa istniejącego budynku strażnicy ze 5 000 000 zmianą sposobu użytkowania na budynek x edukacyjno - szkoleniowy (schronisko ekologiczne) wraz z zapleczem rekreacyjno-sportowym 3 Szlak drewnianych cerkwi nad Wisłoką 35 000 x 4 Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy z I wojny 20 000 x światowej w Gminie Krempna Suma: 7 855 000 - Projekty komplementarne 5 Remont Sali gimnastycznej wraz z budowę boiska 420 000 x sportowego przy Zespole Szkół w Krempnej 6 Remont wraz z nadbudową i wyposażeniem 800 000 x restauracji w centrum miejscowości Krempna 7 Z koniem przez dzieje. Centrum edukacyjne przy 900 000 x Stajni Rumak w Kotani 8 Remont budynku na cele turystyczne na działce 300 000 x numer ewidencyjny 339 w miejscowości Krempna 9 Kuchnia Regionalna – Gospoda u Agnieszki 150 000 x 10 Usługi turystyczne – domki Hobbita w miejscowości 150 000 x Polany Suma: 2 420 000 - Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 124 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Mechanizmy partycypacji społecznej w procesie rewitalizacji

Program Rewitalizacji wypracowany jest przez samorząd gminny i poddawany jest dyskusji w oparciu o diagnozę lokalnych problemów:

 społecznych,  gospodarczych,  przestrzenno-funkcjonalnych,  technicznych,  środowiskowych.

Przygotowanie oraz wdrażanie procesu rewitalizacji w Gminie Krempna opiera się na zasadach partnerstwa i partycypacji5. Partycypacja społeczna wpisana jest w proces rewitalizacji, na każdym jego etapie: diagnozy, programowania, wdrażania i monitorowania. Współpraca z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności ze społecznością obszaru rewitalizacji oraz innymi ich użytkownikami, takimi jak: przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, pozwoli na:

 wyznaczenie liderów społecznych z różnych środowisk,  określenie obszarów problemowych,  zdiagnozowanie potrzeb rewitalizacyjnych w gminie,  wypracowanie społecznej akceptacji podejmowanych działań rewitalizacyjnych,  pozyskanie, ze źródeł publicznych i prywatnych, środków na działania rewitalizacyjne,  systematyczne i ciągłe monitorowanie postępów realizacji Programu Rewitalizacji oraz jego aktualizację.

Przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023, jego wdrażanie i monitorowanie opierają się na współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym przede wszystkim ze:

5 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, s. 24.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 125 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 społecznością obszaru rewitalizacji,  użytkownikami obszaru rewitalizacji,  lokalnymi przedsiębiorcami,  organizacjami pozarządowymi.

Interesariusze to instytucje, osoby lub grupy osób, które znajdują się w strefie bezpośredniego lub pośredniego odziaływania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna oraz instytucje i osoby, które mogą mieć wpływ (pozytywny lub negatywny) na realizację Programu i jego rezultaty.

Kompleksowość procesu rewitalizacji w Gminie Krempna zakładająca włączenie wielu grup interesariuszy, wymaga stworzenia struktury organizacyjnej oraz podziału kompetencji i obowiązków.

Jednym z podstawowych założeń wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji jest aktywne włączenie społeczności lokalnej w proces wprowadzania zmian. Jednym ze sposobów takiej aktywizacji jest organizacja konsultacji społecznych. Są to spotkania, podczas których władze przedstawiają mieszkańcom swoje plany związane z przedsięwzięciami, które będą realizowane w ramach Programu Rewitalizacji, i które będą miały realny wpływ na ich jakość życia 6. Niezwykle istotnym elementem konsultacji jest możliwość wysłuchania opinii i propozycji mieszkańców - konsultacje społeczne maja bowiem charakter dyskusji, która moderowana jest przez wyznaczoną wcześniej osobę.

Należy podkreślić, że ważnym elementem partycypacji społecznej jest efektywna, dwukierunkowa komunikacja z interesariuszami, tj. osobami, grupami osób, instytucjami, na które w pośredni lub bezpośredni sposób oddziałuje Program Rewitalizacji. Do interesariuszy programu zalicza się: mieszkańców obszaru rewitalizacji, właścicieli, użytkowników nieruchomości i podmioty zarządzające

6 polityka społ. stopień zaspokojenia potrzeb materialnych i niematerialnych — spełniania standardów lub realizacji wartości: biologicznych, psychologicznych, duchowych, społecznych i politycznych, kulturalnych, ekonomicznych i ekologicznych jednostek, rodzin i zbiorowości; pojęcie stosowane w polityce społecznej, psychologii, medycynie, ekonomii i socjologii; (Encyklopedia PWN).

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 126 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

nieruchomościami znajdującymi się na tym terenie. Również w skład wchodzą podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić działalność gospodarczą lub społeczną (w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne oraz organy władzy publicznej).

W ramach prowadzonych prac nad Programem Rewitalizacji zapewniona została zarówno jednokierunkowa, jak i dwukierunkowa komunikacja z interesariuszami:

 Komunikacja jednostronna – umieszczanie na stronie internetowej Urzędu Gminy informacji na temat planowanych działań.  Komunikacja dwustronna – spotkania konsultacyjne w formie warsztatów.

Zapewnianie mechanizmów partycypacji społecznej niesie ze sobą wiele korzyści:

 Mieszkańcy znają i rozumieją intencje władz lokalnych,  Następuje lepsze zdiagnozowanie potrzeb lokalnych,  Usprawnia się komunikacja,  Mieszkańcy angażują się zarówno w proces tworzenia rozwiązania/strategii jak również są też częścią rozwiązania,  Zwiększa się zaufanie do władz lokalnych,  Wykorzystuje się realne i potencjalne zasoby lokalne do rozwiązywania problemów - szerokie korzystanie z różnorodnych kompetencji, umiejętności ludzi i instytucji,  Mieszkańcy nie są biernym odbiorcą usług, a aktywnym podmiotem zmiany,  Tworzy się kultura dialogu i kreatywności,  Zapobiega się potencjalnym konfliktom w przyszłości, w szczególności w sprawach drażliwych.

Współpraca z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności ze społecznością obszarów rewitalizacji i innymi ich użytkownikami, takimi jak przedsiębiorcy czy organizacje pozarządowe, pozwoli na:

 wyznaczenie liderów społecznych z różnych środowisk;

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 127 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

 określenie obszarów problemowych;  zdiagnozowanie potrzeb rewitalizacyjnych w gminie;  wypracowanie społecznej akceptacji podejmowanych działań rewitalizacyjnych;  pozyskanie, ze źródeł publicznych i prywatnych, środków na działania rewitalizacyjne;  systematyczne i ciągłe monitorowanie postępów realizacji Programu Rewitalizacji oraz jego aktualizację.

W toku przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji dążyło się, aby działania, o których mowa, skutkowały wypowiedzeniem się przez wszystkich interesariuszy wymienionych powyżej oraz wszystkich interesariuszy prowadzących na obszarze rewitalizacji działalność.

Ważnym jest, by działania partycypacyjne prowadzone były w sposób ciągły. Nie mogą zakończyć się one na procesie planowania, lecz dotyczyć muszą także realizacji projektów rewitalizacyjnych (upowszechniania informacji na temat PR, zasad uczestnictwa partnerów i beneficjentów, upublicznianie aktów prawnych i dokumentów, współpracy międzyinstytucjonalnej, udziału interesariuszy w inicjatywach lokalnych) oraz funkcjonowania po zakończeniu procesu rewitalizacji (upubliczniania monitoringu zmian z naciskiem na obszary rewitalizowane, publikowanie raportów i sprawozdań, badania na temat oceny procesów rewitalizacji, prezentacje efektów rewitalizacji).

Partycypacja społeczna jest wpisana w proces rewitalizacji jako fundament działań na każdym etapie tego procesu (diagnozowanie, programowanie, wdrażanie, monitorowanie). Skonsolidowanie wysiłków różnych podmiotów na rzecz obszaru rewitalizacji jest warunkiem sukcesu.

Poniżej przedstawione zostały wykorzystane formy partycypacji społecznej:

 Badanie ankietowe PAPI, n = 164;  Spotkań z interesariuszami Lokalnego Programu Rewitalizacji.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 128 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

System wdrażania (realizacji) Programu Rewitalizacji

System wdrażania Programu Rewitalizacji Gminy Krempna, zgodnie z Rozdziałem 2 Ustawy o rewitalizacji, oparty jest na zasadzie partnerstwa i partycypacji. Partycypacja społeczna na etapie wdrażania Programu (jako działania komplementarne do partycypacji na etapach diagnozy, programowania, czy monitorowania) umożliwi wypracowanie społecznej akceptacji dla podejmowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, pozyskanie środków na działania rewitalizacyjne ze źródeł publicznych oraz prywatnych oraz systematyczny monitoring postępów realizacji Programu Rewitalizacji Gminy Krempna oraz w razie konieczności (np. podczas wystąpienia istotnej zmiany warunków realizacji PR) jego aktualizację.

Wdrażanie oraz monitorowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna bazują na współpracy i zaangażowaniu wszystkich grup interesariuszy, poprzez prowadzenie procesu dialogu społecznego pomiędzy zróżnicowanymi interesariuszami Programu Rewitalizacji.

Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna szczegółowo przedstawia poniższa tabela:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 129 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 48 Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowania System wdrażania (realizacji) System monitoringu Formy komunikacji jednokierunkowej, czyli Formy komunikacji jednokierunkowej: informowania społeczności lokalnej, upublicznianie raportów oraz analiz tj. informacje na stronie internetowej Urzędu wskaźnikowych wszystkim interesariuszom Miasta, informacje w Biuletynie Informacji Programu Rewitalizacji. Publicznej, artykuły w lokalnych mediach i materiały drukowane w obiektach użyteczności publicznej. Formy komunikacji dwukierunkowej w postaci Formy komunikacji dwukierunkowej: spotkań konsultacyjnych/ warsztatowych, organizacja debat publicznych z władzami których częstotliwość oraz szczegółowa forma lokalnymi lub festynów na obszarze rewitalizacji zostaną zweryfikowane na etapie prac z prezentacją efektów Programu Rewitalizacji. realizacyjnych. W spotkaniach uczestniczyć mogą m.in. przedstawiciele Komitetu Rewitalizacji, zespoły i osoby powiązane Włączenie lokalnych liderów społecznych do ciał pośrednio i bezpośrednio z działaniami monitorujących i oceniających zmiany na rewitalizacyjnymi, czy podmioty, na które Obszarze Rewitalizacji. działania rewitalizacyjne będą oddziaływały (np. mieszkańcy, przedsiębiorcy, liderzy społeczni, przedstawiciele Gminy, parafie). Źródło: opracowanie własne Na etapie wdrażania (realizacji) Lokalnego Programu Rewitalizacji:

 Komunikacja jednokierunkowa polegać będzie na informowaniu społeczności lokalnej oraz interesariuszy rewitalizacji o postępach, ewentualnych zmianach i aktualizacjach, konsultacjach społecznych programu za pomocą materiałów drukowanych, tj. plakatów umieszczanych w obiektach użyteczności publicznej, słupach i gablotach informacyjnych.  Komunikacja dwukierunkowa w postaci spotkań konsultacyjnych mieszkańcami, interesariuszami, Zespołem ds. rewitalizacji (w zależności od potrzeb forma będzie weryfikowana bezpośrednio przed spotkaniem spośród takich form jak: warsztat, prelekcja, debata, spacery studyjne itp.) nastawiona będzie na wielowymiarowe rozwiązywanie problemów, poszukiwanie rozwiązań oraz aktualizację zapisów PR lub projektów rewitalizacyjnych przy uwzględnieniu opinii lokalnej społeczności i interesariuszy rewitalizacji. Na etapie wdrażania

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 130 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

spotkania konsultacyjne organizowane będą wedle oczekiwań i potrzeb interesariuszy rewitalizacji oraz w ramach aktualizacji PR.

Na etapie monitoringu Programu Rewitalizacji:

 Komunikacja jednokierunkowa polegać będzie na informowaniu społeczności lokalnej oraz interesariuszy rewitalizacji o postępach w procesie rewitalizacji w postaci publikowaniu raportów w formie sprawozdań (publikowanych raz na trzy lata) z realizacji celów, zawierających informację na temat podejmowanych działań, realizowanych przedsięwzięciach, stopnia ich realizacji oraz ich efektów końcowych.  Formy komunikacji dwukierunkowej będą zbieżne w czasie z publikacją sprawozdań, a nastawione będą na upublicznienie i upowszechnienie ich w miejscu zamieszkania lokalnej społeczności obszaru rewitalizacji, w postaci: festynów, pikników, debat itp. na terenie wyznaczonym do rewitalizacji.

Zarówno Ustawa o rewitalizacji, jak również analiza zakresu realizacji Programu, wskazuje, że największy ciężar organizacyjny, zarządczy i finansowy – będzie udziałem samorządu lokalnego i jego jednostek podległych. Dla zapewnienia „dobrego zarządzania” procesem rewitalizacji, a tym samym komplementarności realizowanych działań – istotne wydaje się być stworzenie lub dostosowanie istniejących struktur administracyjno-zarządczych do specyfiki i potrzeb realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 131 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 49 Wzajemne relacje i role komórek organizacyjnych Gminy, interesariuszy i beneficjentów zewnętrznych Poziom realizacji Poziom konsultacji i aktywnego uczestnictwa interesariuszy

Wójt Gminy Krempna

Urząd Gminy Krempna Interesariusze

Komórki organizacyjne Urzędu Gminy Beneficjenci zewnętrzni (projekty gminne) (projekty zewnętrzne)

Źródło: opracowanie własne

15.1. Aktualizacja LPR

Istotną kwestią przy tworzeniu Programu Rewitalizacji jest uwzględnienie jego procesu aktualizacji. Pozwoli to na wszelkie modyfikacje w dokumencie, które będą wynikać wyłącznie ze zmian w bieżącej sytuacji społeczno-gospodarczej gminy. Ponadto, wszystkie zaplanowane działania są określone na podstawie analizy potrzeb i zidentyfikowanych deficytów na obszarze wsparcia. Wpisują się one w zakres publicznych i niepublicznych zadań samorządu gminnego zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 1990r. o Samorządzie Gminnym uzupełnioną obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 2016 roku (Dz.U. 2016 poz.446). Jednostką uzupełniającą proces rewitalizacji, będącą jednocześnie głosem społeczności lokalnej jest Rada Gminy Krempna. Kompetencje jednostki regulowane są za pomocą powszechnie obowiązujących aktów prawnych, aktów wykonawczych oraz Statutu Rady Gminy Krempna. Dodatkowo Program Rewitalizacji oraz każda jego aktualizacja wymaga przyjęcia stosownej uchwały Rady Gminy.

Zgodnie z art. 22 ustawy o rewitalizacji W przypadku stwierdzenia, na etapie monitoringu, że program rewitalizacji wymaga zmiany, Wójt występuje do Rady Gminy z wnioskiem o jego zmianę. Do wniosku załącza się opinię, o której mowa w rozdziale

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 132 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

System monitoringu i oceny skuteczności działań rewitalizacyjnych. W przypadku stwierdzenia, w wyniku przeprowadzonej oceny stopnia realizacji programu rewitalizacji, osiągnięcia celów rewitalizacji w nim zawartych, Rada uchyla uchwałę w sprawie programu rewitalizacji w całości albo w części, z własnej inicjatywy albo na wniosek Wójta.

W zakresie propozycji nowych przedsięwzięć zgłaszanych do PR stosowana będzie następująca ścieżka postępowania:

Rysunek 27 Aktualizacja Programu Rewitalizacji

Następuje weryfikacja zgłaszanych Podmioty zainteresowane Wójt Gminy Krempna opiniuje propozycji realizacją projektów zgłoszone projekty z odpowiednimi i wydanie opinii przez jednostki (zlokalizowanych na obszarze referatami i jednostkami organizacyjne UG, odnośnie do rewitalizacji) zgłaszają swoje organizacyjnymi i Zespołem ds. włączenia lub odmowy włączenia propozycje do Urzędu Gminy Lokalnego Programu Rewitalizacji zgłoszonego przedsięwzięcia do Krempna LPR

Wojt Gminy podejmuje decyzję o wprowadzeniu zmian do LPR lub Wójt Gminy Krempna zwołuje Po rozpatrzeniu złożonej rozpoczęciu konsultacji posiedzenie i przekłada zgłoszoną propozycji wniosku, Rada Gminy społecznych propozycję przedsięwzięcia pod wydaje opinię w zakresie jej (w przypadku wprowadzenia obrady Rady Gminy włączenia lub odrzucenia projektu na listę podstawowych projektów rewitalizacyjnych)

Po sporządzeniu projektu LPR, Akceptacja Urzędu Zgłoszenie do Urzędu Wójt Gminy przekłada dokument Marszałkowskiego i pojawienie się Marszałkowskiego wniosku o Radzie Gminy w celu podjęcia zaktualizowanego LPR na stronie usunięcie LPR wraz z wnioskiem o uchwały o przyjęciu Urzędu Gminy oraz w Biuletynie zaakceptowanie nowego programu zaktualizaowanego Programu Informacji Publicznej

Źródło: opracowanie własne

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 133 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

System monitoringu i ewaluacji LPR 16.1. Monitoring

Fundamentem systemu monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023 jest pozyskanie i zestawienie niezbędnych danych, w tym danych demograficznych oraz gromadzonych przez komórki organizacyjne Urzędu Gminy w Krempnej, zaangażowane w program rewitalizacji. Gromadzenie tych danych powinno odbywać się na poziomie adresowym, z możliwością agregacji dla obszaru rewitalizacji.

System monitorowania Programu Rewitalizacji powinien zawierać dane dotyczące sfery społeczno – ekonomicznej oraz przestrzenno – technicznej. Dane zbierane w systemie powinny w sposób ciągły umożliwiać przeprowadzenie analizy i cyklicznego7 raportu obrazującego postęp w realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna.

Agregowane i analizowane dane posłużą do monitorowania LPR w odniesieniu do celów strategicznych, operacyjnych, kierunków interwencji oraz poszczególnych projektów rewitalizacyjnych.

System monitoringu polegać będzie na analizie zmian zachodzących podczas realizacji Programu Rewitalizacji w ramach wypracowanych obszarów strategicznych. Monitoring powinien być prowadzony wielopłaszczyznowo (efekty społeczne, ekonomiczne oraz analiza zmian przestrzenno-funkcjonalnych) oraz dostarczać informacji na temat postępów w osiąganiu przyjętych celów.

Monitoring Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023 polegać będzie na dwóch etapach:

1. Cyklicznych raportach w formie sprawozdań z realizacji celów, zawierających informację na temat podejmowanych działań, realizowanych przedsięwzięciach, stopnia ich realizacji oraz ich efektów końcowych.

7 Opracowywanego raz na trzy lata

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 134 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

2. Analizie wskaźnikowej, której celem będzie określenie poziomu korelacji podejmowanych projektów rewitalizacyjnych z procesami społeczno – gospodarczymi w Gminie Krempna.

16.2. Ewaluacja

Ewaluacja Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna na lata 2017 - 2023 opiera się na analizie wpływu przedsięwzięć rewitalizacyjnych na poszczególne aspekty funkcjonowania społeczno -gospodarczego interesariuszy gminy oraz dekoncentracji negatywnych zjawisk na obszarze wyznaczonym do rewitalizacji.

Ewaluacja LPR prowadzona będzie etapowo:

Rysunek 28 Etapy Programu Rewitalizacji i dopowiadające im rodzaje ewaluacji

Diagnoza społeczno- gospodarcza

Zakończenie Tworzenie realizacji Programu Programu Rewitalizacji Rewitalizacji ewaluacja ewaluacja ex-ante ex-post

Wdrażanie Programu Rewitalizacji ewaluacja on-going

Źródło: Opracowanie własne.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 135 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Ewaluacja ex-ante jest istotna na etapie tworzenia Programu Rewitalizacji, ponieważ pomaga dokonać oceny zasadności poszczególnych działań i przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz ich wpływu na społeczność lokalną i obszary strategiczne. Podczas wdrażania Programu Rewitalizacji należy realizować ewaluację on-going, która skupia się na doraźnych problemach i barierach. Jej funkcją jest przede wszystkim stymulowanie usprawnień oraz poprawa jakości zarządzania Programem Rewitalizacji. Ten typ ewaluacji polega również na ocenianiu sprawności przepływu informacji, dokumentów oraz obserwowaniu warunków zewnętrznych. Ewaluację ex-post realizuje się na zakończenie wdrażania Programu Rewitalizacji i jest ona oceną przeprowadzonej interwencji w zakresie zaspokajania potrzeb, na które miała odpowiadać oraz badaniem wpływu i trwałości zrealizowanych przedsięwzięć na społeczność lokalną i poszczególne grupy Interesariuszy.

Ocena procesu rewitalizacji będzie prowadzona na trzech poziomach:

1. Wskaźnikach produktu przypisanych do każdego projektu rewitalizacyjnego (rozdział Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych), 2. Wskaźnikach rezultatu przypisanych do każdego projektu rewitalizacyjnego (rozdział Lista planowanych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych), 3. Wskaźnikach oddziaływania, które szczegółowo przedstawia poniższa tabela:

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 136 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 50 Wskaźniki oddziaływania Programu Rewitalizacji na obszar rewitalizacji Gminy Krempna Wskaźniki oddziaływania

Cel operacyjny Wskaźnik Tendencja Wartoś Wartość Źródło danych ć docelowa bazow a Cel strategiczny 1

Aktywizacja społeczna mieszkańców Liczba osób objętych pomocą GOPS malejąca 13,84 12,10 GOPS obszaru rewitalizacji zagrożonych wykluczeniem społecznym Liczba osób korzystających ze malejąca 565 500 GOPS środowiskowej pomocy społecznej Liczba rodzin otrzymujących zasiłki malejąca 233 215 GOPS rodzinne na dzieci Liczba przyznanych dodatków malejąca 111 105 GOPS mieszkaniowych Zwiększenie dostępności do Liczba osób korzystających rosnąca - 500 Badania infrastruktury kulturalno – z nowopowstałej infrastruktury społecznej ankietowe rekreacyjnej służącej integracji Liczba osób korzystających rosnąca - 800 Badania lokalnej społeczności z nowopowstałej infrastruktury spędzania ankietowe czasu wolnego Zwiększenie poziomu tożsamości Liczba projektów mających na celu rosnąca - 6 Dokumentacja lokalnej oraz świadomości edukację mieszkańców techniczna ekologicznej mieszkańców Gminy Liczba projektów mających na celu rosnąca - 7 Dokumentacja Krempna promocję tożsamości lokalnej technicza Cel strategiczny 2

Rozwój lokalnej przedsiębiorczości w Liczba zarejestrowanych podmiotów niemalejąca 3,50 3,50 Ewidencja oparciu o branże turystyczną i gospodarczych w rejestrze REGON w działalności okołoturystyczną przeliczeniu na 100 osób gospodarczych Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów malejąca 0,36 0,5 Ewidencja w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 działalności mieszkańców gospodarczych Liczba organizacji pozarządowych na 100 niemalejąca 0,73 0,73 Ewidencja NGO osób Liczba stałych miejsc pracy związanych z rosnąca wzrost o 5 Ewidencja dziedzictwem kulturowym i historycznym działalności obszaru gospodarczych Przeciwdziałanie marginalizacji Udział bezrobotnych zarejestrowanych w malejąca 13,8% 12,5% PUP ekonomicznej byłych pracowników liczbie ludności w wieku produkcyjnym PGR oraz ich rodzin Liczba długotrwale bezrobotnych w % malejąca 74,38% 70,0% PUP bezrobotnych ogółem Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem malejąca 0,74 0,67 KPP w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania Liczba projektów mających na celu rosnąca - 8 Dokumentacja aktywizację byłych pracowników PGR oraz techniczna ich rodzin Wykorzystanie dziedzictwa Liczba turystów odwiedzających Gminę rosnąca wzrost o 20% Badania kulturowego i historycznego do ankietowe promocji obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 3

Zwiększenie atrakcyjności Liczba osób korzystających z rosnąca - 800 Badania turystycznej w oparciu o walory nowopowstałej infrastruktury ankietowe środowiskowe i historyczne regionu Liczba zrewitalizowanych obiektów rosnąca - 7 Dokumentacja publicznych o wysokim znaczeniu techniczna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 137 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

turystycznym i historycznym Estetyzacja i modernizacja obszarów Odsetek ludności korzystającej z sieci rosnąca 43,89% 50,00% Dokumentacja o szczególnym znaczeniu wodociągowej techniczna kulturowym i turystycznym Odsetek ludności korzystającej z sieci rosnąca 0,00% 5,0% Dokumentacja gazowej techniczna Odsetek ludności korzystający z sieci rosnąca 21,11% 25,0% Dokumentacja kanalizacyjnej techniczna Integracja przestrzenno- Liczba budynków mieszkalnych malejąca 92,88% 89,0% Urząd Gminy funkcjonalna obszaru rewitalizacji zamieszkałych, wybudowanych przed Krempna rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych Źródło: opracowanie własne

Załączniki

1. Diagnoza społeczno – gospodarcza Gminy Krempna 2. Załącznik graficzny - mapa ewidencyjna w skali 1:5000 przedstawiająca obszar rewitalizacji w obrębie podobszaru Krempna 3. Załącznik graficzny - mapa ewidencyjna w skali 1:5000 przedstawiająca obszar rewitalizacji w obrębie podobszaru Ożenna

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 138 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Spis tabel i rysunków

Tabela 1 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie krajowym ...... 9 Tabela 2 Powiązania pomiędzy LPR i dokumentami na poziomie regionalnym ...... 10 Tabela 3 Powiązania pomiędzy PR i dokumentami na poziomie lokalnym ...... 12 Tabela 4 Ludność oraz powierzchnia sołectw Gminy Krempna ...... 15 Tabela 5 Zestawienie wskaźników wykorzystanych w diagnozie ...... 17 Tabela 6 Ludność w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym ...... 20 Tabela 7 Dane dotyczące rynku pracy ...... 22 Tabela 8 Dane dotyczące pomocy społecznej...... 26 Tabela 9 Wyniki egzaminów 6-klasisty ...... 29 Tabela 10 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania ...... 31 Tabela 11 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób ...... 33 Tabela 12 Dane dotyczące rynku pracy ...... 36 Tabela 13 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych ...... 39 Tabela 14 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej ...... 41 Tabela 15 Dane dotyczące problemów środowiskowych Gminy Krempna ...... 43 Tabela 16. Ocena występowanie poszczególnych zjawisk na obszarze miejsca zamieszkania respondenta ...... 50 Tabela 17. Występowanie negatywnych zjawisk na terenie poszczególnych sołectw w gminie Krempna ...... 53 Tabela 18. Działania rewitalizacyjne o charakterze priorytetowym w poszczególnych sołectwach gminy Krempna ...... 57 Tabela 19. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery społecznej wraz z lokalizacją ich realizacji ...... 58 Tabela 20. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery gospodarczej wraz z lokalizacją ich realizacji ...... 59

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 139 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 21. Zestawienie zaproponowanych przez respondentów działań rewitalizacyjnych ze sfery przestrzenno-infrastrukturalnej wraz z lokalizacją ich realizacji ...... 60 Tabela 22 Analiza SWOT ...... 67 Tabela 23 Wskazanie degradacji w sferze społecznej w sołectwach Gminy Krempna..... 70 Tabela 24 Wskazanie degradacji w sferach: gospodarczej, przestrzenno – infrastrukturalnej, technicznej i środowiskowej w sołectwach Gminy Krempna ...... 71 Tabela 25 Podsumowanie analizy wskaźnikowej ...... 72 Tabela 26 Obszary zdegradowane Gminy Krempna...... 73 Tabela 27 Podobszary wyznaczone do rewitalizacji Gminy Krempna ...... 74 Tabela 28 Uzasadnienie wyboru wskaźników argumentujących wybór obszaru rewitalizacji Gminy Krempna na tle województwa podkarpackiego ...... 75 Tabela 29 Analiza porównawcza wartości referencyjnych województwa podkarpackiego i obszaru rewitalizacji Gminy Krempna ...... 76 Tabela 30 Matryca logiczna celów Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krempna 87 Tabela 31 Projekt główny (podstawowy) nr 1 ...... 88 Tabela 32 Projekt główny (podstawowy) nr 2 ...... 91 Tabela 33 Projekt główny (podstawowy) nr 3 ...... 94 Tabela 34 Projekt główny (podstawowy) nr 4 ...... 97 Tabela 35 Projekt uzupełniający nr 1 ...... 100 Tabela 36 Projekt uzupełniający nr 2 ...... 101 Tabela 37 Projekt uzupełniający nr 3 ...... 103 Tabela 38 Projekt uzupełniający nr 4 ...... 105 Tabela 39 Projekt uzupełniający nr 5 ...... 106 Tabela 40 Projekt uzupełniający nr 6 ...... 107 Tabela 42 Kompleksowość projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach PR Gminy Krempna ...... 113 Tabela 43 Komplementarność przestrzenna projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych...... 115 Tabela 44 Komplementarność problemowa...... 116

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 140 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 45 Komplementarność międzyokresowa ...... 117 Tabela 46 Analiza projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych w zakresie kwalifikowalności do realizacji LPR ...... 121 Tabela 47 Szacunkowy czas realizacji poszczególnych projektów ...... 122 Tabela 48 Szacowana wartość poszczególnych projektów ...... 123 Tabela 49 Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowania ...... 130 Tabela 50 Wzajemne relacje i role komórek organizacyjnych Gminy, interesariuszy i beneficjentów zewnętrznych ...... 132 Tabela 51 Wskaźniki oddziaływania Programu Rewitalizacji na obszar rewitalizacji Gminy Krempna ...... 137 Tabela 52 Powierzchnia gmin powiatu Jasielskiego ...... 145 Tabela 53 Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Krempna w latach 2010-2015 ...... 153

Rysunek 1 Podział Gminy Krempna na jednostki urbanistyczne ...... 15 Rysunek 2 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym ...... 23 Rysunek 3 Liczba długotrwale bezrobotnych w % bezrobotnych ogółem ...... 24 Rysunek 4 Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania ...... 27 Rysunek 5 Korzystający ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania ...... 28 Rysunek 6 Wyniki egzaminów 6-klasisty ...... 30 Rysunek 7 Liczba stwierdzonych przestępstw ogółem w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania ...... 32 Rysunek 8 Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób ...... 34 Rysunek 9 podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób - obszar wiejski ...... 37 Rysunek 10 Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców ...... 38

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 141 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 11 Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych ...... 40 Rysunek 12 Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej ...... 42 Rysunek 13 Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej ...... 44 Rysunek 14 Odsetek ludności korzystający z sieci kanalizacyjnej ...... 45 Rysunek 15 Płeć oraz wykształcenie respondentów ...... 46 Rysunek 16 Wiek respondentów ...... 47 Rysunek 17 Miejsce zamieszkania respondentów ...... 48 Rysunek 18 Ocena ogólnego stanu społeczno-gospodarczego gminy Krempna ...... 49 Rysunek 19 Docelowe grupy odbiorców działań rewitalizacyjnych ...... 54 Rysunek 20 Stan zabytków w gminie Krempna ...... 61 Rysunek 21 Obszary zdegradowane zdaniem uczestników spotkań warsztatowych ...... 62 Rysunek 22 Dokumentacja zdjęciowa dot. spotkań konsultacyjnych ...... 64 Rysunek 23 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Krempna ...... 78 Rysunek 24 Zasięg przestrzenny OR Gminy Krempna - podobszar Ożenna ...... 79 Rysunek 25 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna ...... 110 Rysunek 26 Lokalizacja projektów rewitalizacyjnych na podobszarze Krempna ...... 111 Rysunek 27 Aktualizacja Programu Rewitalizacji ...... 133 Rysunek 28 Etapy Programu Rewitalizacji i dopowiadające im rodzaje ewaluacji ...... 135 Rysunek 29 Liczba mieszkańców Gminy Krempna ...... 147 Rysunek 30 ludność na 1 km2 ...... 148 Rysunek 31 Saldo migracji ...... 149 Rysunek 32 Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców ...... 150 Rysunek 33 Wskaźnik obciążenia demograficznego ...... 151 Rysunek 34 Struktura wieku mieszkańców gminy ...... 152 Rysunek 35 Przeciętna powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na 1 osobę ...... 154 Rysunek 36 Dane statystyczne dotyczące mieszkań w Gminie Krempna ...... 155 Rysunek 37 Dane statystyczne dotyczące działalności Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Krempnej ...... 157 Rysunek 38 Środowiskowa pomoc społeczna ...... 158

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 142 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 39 Zasiłki rodzinne ...... 159 Rysunek 40 kwota świadczeń rodzinnych (tys. zł) ...... 159 Rysunek 41 Dodatki mieszkaniowe ...... 160 Rysunek 42 Współczynnik skolaryzacji ...... 161 Rysunek 43 Edukacja przedszkolna ...... 162 Rysunek 44 Podmioty w sektorze prywatnym wg form prawnych ...... 163 Rysunek 45 Liczba osób bezrobotnych w Gminie Krempna ...... 165 Rysunek 46 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci ...... 166 Rysunek 47 Poziom wynagrodzeń w powiecie jasielskim ...... 167 Rysunek 48 Budynki mieszkalne podłączone do infrastruktury technicznej - w % ogółu budynków mieszkalnych ...... 167 Rysunek 49 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności ...... 168

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 143 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Załącznik 1 – Diagnoza społeczno-gospodarcza Gminy Krempna Sfera przestrzenno-funkcjonalna Położenia administracyjne i geograficzne Gmina Krempna pełni status gminy wiejskiej. Zlokalizowana jest ona w południowej części powiatu jasielskiego oraz w zachodniej części województwa podkarpackiego. Od północy gmina graniczy z innymi gminami powiatu jasielskiego- Dębowcem, Osiekiem Jasielskim oraz Nowym Żmigrodem, od wschodu z Gminą Dukla, od zachodu zaś z województwem małopolskim, Gminą Sękowa powiatu gorlickiego. Gmina Krempna od strony południowej graniczy ze Słowacją.

Na terenie gminy znajduje się dziewięć sołectw, są to:

 Grab,

 Kotań,

 Krempna,

 Myscowa,

 Os. Wrzosowa Polana,

 Ożenna,

 Polany,

 Świątkowa Mała,

 Świątkowa Wielka.

Gmina zajmuje obszar równy 20 386 ha. Pod względem powierzchni Gmina Krempna jest zdecydowanie największą jednostką terytorialną powiatu jasielskiego, stanowiąc niemal ¼ jego całkowitej powierzchni.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 144 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Tabela 51 Powierzchnia gmin powiatu Jasielskiego Jednostka terytorialna Powierzchnia [ha] Powiat jasielski 83 087 Gmina Krempna 20 386 Gmina Nowy Żmigród 10 359 Jasło (obszar wiejski) 9 307 Gmina Dębowiec 8 647 Gmina Skołyszyn 7 849 Gmina Tarnowiec 6 250 Gmina Osiek Jasielski 6 040 Gmina Brzyska 4 487 Jasło (obszar miejski) 3 652

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Gmina charakteryzuje się znacznym poziomem zalesienia- użytki leśne stanowią aż 72% jej powierzchni, przy zaledwie dwudziestu pięciu procentach gruntów ornych. Na terenie gminy rozciągają się także liczne łąki oraz pastwiska. Gmina Krempna cechuje się zróżnicowaniem rzeźby terenu, tworzonym przez wzniesienia Wielka Góra (791 m n. p.m), Barania (728 m n.p.m.), Żydowska Góra (719 m n.p.m.), Góra Kamień (714 m n.p.m.), Nad Tysowym (713 m n.p.m.). Swój bieg na terenie tym ma rzeka Wisłoka oraz strumienie i potoki- Ryjak, Krempna, Wilsznia, Rzeszówka, Świerżówka, Krokowy, Baranie.

Klimat gminy wykazuje cechy klimatu górskiego, znacznie surowszego niż na Pogórzu. Zimy są tu mroźne i śnieżne, lata dość krótkie, z upalnymi dniami i chłodnymi nocami. Ciepłe i pogodne są jesienie, spóźnione w stosunku do terenów podgórskich wiosny. Średnia temperatura roczna wynosi około 6-7°C, średnia lipca 17°C, stycznia zaś -5°C. Śnieg leży 120-150 dni, a spadki temperatur dochodzą do -35°C. Okres wegetacji trwa poniżej 200 dni i fakt ten jest niekorzystny dla rolnictwa. Występuje częsta zmienność warunków klimatycznych, zarówno latem jak też zimą8.

8 Źródło: http://www.krempna.pl/art,112,o-gminie.html

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 145 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Zważywszy na liczne walory krajobrazowe i przyrodnicze, pobliże Magurskiego Parku Narodowego, klimat sprzyjający uprawianiu sportów zimowych i letniemu wypoczynkowi oraz obiekty zabytkowe, na terenie tym rozwinięta jest oferta turystyczno-wypoczynkowa. W gminie funkcjonują liczne gospodarstwa agroturystyczne oraz ośrodki wypoczynkowe, w większości skoncentrowane na wsi Krempna, a na jej terenie wytyczone zostały cztery trasy rowerowe, cztery szlaki turystyczne, szlak konny, Ścieżka Przyrodnicza oraz IV trasa Szlaku Architektury Drewnianej, jak również znajdują się wyciąg narciarski w Świątkowej Wielkiej oraz punkt widokowy Wysokie. Pośród zabytków gminy wymienić można liczne cerkwie- drewnianą cerkiew z figurą św. Mikołaja z roku 1782 w Krempnej, drewnianą cerkiew z XVIII wieku w Kotaniu, murowaną cerkiew grekokatolicką z 1796 roku w Myscowej, cerkiew grekokatolicką z 1894 roku w Polanach, drewnianą cerkiew grekokatolicką z 1762 roku w Świątkowie Małej, a także drewnianą cerkiew z 1757 roku w Świątkowie Wielkiej. Inne zabytki stanowią cmentarze oraz zabytki małej architektury, tj. przydrożne krzyże oraz kapliczki.

Sfera społeczna Sytuacja demograficzna Poniższy wykres przedstawia liczbę mieszkańców Gminy Krempna w latach 2012 - 2016. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, iż na przestrzeni lat populacja gminy sukcesywnie malała z 2001 osób w 2012 roku do 1893 w roku 2016.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 146 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 29 Liczba mieszkańców Gminy Krempna 2020 2001 2000 1989

1980

1960 1934 1940 1917 1920 1893 1900

1880

1860

1840

1820 2012 2013 2014 2015 2016

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w roku 2015 liczba ludności w Gminie Krempna wyniosła 1 917 osób, stanowiąc 1,7% ludności powiatu jasielskiego, liczącego 114 773 mieszkańców, i 0,1% ogólnej populacji województwa podkarpackiego. Dane dotyczące liczby ludności w podziale na płeć wskazują, że na przestrzeni analizowanych lat w każdym roku mężczyzn było więcej, niż kobiet- największą różnicę w strukturze płci zauważyć można w roku 2010. W 2015 roku zaś wśród mieszkańców Gminy Krempna 46,8% stanowiły kobiety, natomiast mężczyzn było 53,1%. Co więcej, zaobserwowano stały spadek liczby ludności na tym terenie.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 147 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wykres 2 Liczba ludności w Gminie Krempna w latach 2010-2015 2000 1800 1600 942 945 946 945 1400 909 898 1200 1000 800 600 1068 1059 1055 1044 1025 1019 400 200 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Mężczyźni Kobiety

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Analizując korelację pomiędzy powierzchnią Gminy Krempna oraz liczbą ludności należy zauważyć, że na 1 km2 gminy od 2014 przypadało 9 mieszkańców, natomiast w latach 2012 – 2013 – 10 mieszkańców.

Rysunek 30 ludność na 1 km2 10,2 10 10 10

9,8

9,6

9,4

9,2 9 9 9 9

8,8

8,6

8,4 2012 2013 2014 2015 2016

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Analizując strukturę demograficzną omawianej jednostki warto zwrócić uwagę na występujące na jej terenie saldo migracji, które stanowi różnicę pomiędzy napływem

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 148 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

i odpływem mieszkańców na danym terenie, przy czym pod uwagę brane są zarówno migracje zagraniczne, jak i wewnętrzne. Saldo migracji wewnętrznych w ciągu badanego okresu wahało się, przyjmując ujemne wartości między -10 (2012 r.) a -24 (2015 r.). W przypadku salda migracji zagranicznych jego wartość na przestrzeni analizowanych lat oscylowało na poziomie bliskim zeru, przy czym najniższą osiągniętą wartością było wyrównanie się wskaźnika wartości na poziomie równej -4 (2012 r.).

Rysunek 31 Saldo migracji 0

-5

-10

-15

-20

-25

-30 2012 2013 2014 2015 saldo migracji wewnętrznych -10 -21 -18 -24 saldo migracji zagranicznych -4 0 0 0 Suma -14 -21 -18 -24

saldo migracji wewnętrznych saldo migracji zagranicznych Suma

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców, na terenie gminy w przeciągu analizowanego okresu kształtował się natomiast na poziomie ujemnym, co oznacza, że liczba urodzeń żywych niższa była od liczby zgonów. Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w 2013 r. (2,5); najniższą zaś w roku 2016 (-3,1).

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 149 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 32 Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców 3 2,5

1 0 0 2012 2013 2014 2015 2016

-1 -1,5 -1 -2

-3,1 -3

-4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Struktura wieku mieszkańców Analiza struktury wieku mieszkańców gminy wykazała, że na przestrzeni analizowanego okresu progresywnie malał udział grupy wieku przedprodukcyjnego, rosła zaś liczebność osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym, choć ostatnia grupa w 2015 była wciąż najmniej liczebna. Dostrzegalne zmiany w strukturze demograficznej pod względem ekonomicznym będą odczuwalne przede wszystkim w przyszłości, gdy osoby będące obecnie w wieku produkcyjnym zaczną osiągać wiek poprodukcyjny, a w wiek produkcyjny zaczną wkraczać (mniej liczne względem lat poprzednich) roczniki osób będących obecnie w wieku przedprodukcyjnym. Konsekwencje tego trendu obserwować można także w skali kraju- prognozuje się, że rosnąca liczba ludzi starszych przy niewystarczającej dynamice wzrostu liczby osób młodych spowoduje duże obciążenie demograficzne związane z opieką nad osobami starszymi oraz ich utrzymaniem.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 150 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wykres 3 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % populacji gminy

2011 20,20% 67,10% 12,70%

2012 19,60% 67,40% 13,00%

2013 18,50% 67,90% 13,60%

2014 17,80% 68,00% 14,20%

2015 16,70% 68,40% 14,90%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Wskaźnik obciążenia demograficznego mówi o liczbie ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym. W Gminie Krempna najwyższy wskaźnik obciążenia demograficznego odnotowano w 2012 roku (48,3), natomiast najniższy – w roku 2015 (46,2).

Rysunek 33 Wskaźnik obciążenia demograficznego 48,5 48,3

47,5 47,2 47 47 46,6

46,5 46,2

45,5

45 2012 2013 2014 2015 2016

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 151 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Dane z roku 2015, dotyczące struktury ludności Gminy Krempna pod względem wieku i płci wykazują szczegółową dysproporcję pomiędzy liczbą kobiet i mężczyzn w poszczególnych przedziałach wiekowych. Zauważyć można, że w niektórych przedziałach wiekowych mężczyźni stanowili większość- osiągnęli oni liczebną przewagę w grupach wieku od 0 do 69lat włącznie (przy czym wyjątek stanowi grupy 5-9 lat oraz 10-14 lat). Dysproporcja płci nie została zarejestrowana pośród osób w wieku 70-74 lat. Największa liczebna przewaga mężczyzn nad kobietami zaobserwowana została w grupie wieku 30-34 lat, kobiety natomiast zdecydowaną przewagę stanowiły w wieku 80-84 lat.

Rysunek 34 Struktura wieku mieszkańców gminy

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Sytuacja mieszkaniowa Gmina Krempna jest gminą wiejską, toteż dominującą na jej terenie zabudową jest budownictwo wolnostojące jednorodzinne oraz gospodarcze. Zauważyć należy, że

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 152 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

komunalne budownictwo mieszkaniowe nie jest rozwinięte na terenie gminy, a niemal wszystkie lokale mieszkalne należą do podmiotów prywatnych, choć w roku 2015 było o dwa mieszkania socjalne więcej względem roku 2011. Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2015 roku na terenie gminy znajdowało się 579 mieszkań o łącznej liczbie izb równej 2 200. Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania równa była 43 736 m2, stanowiąc wzrost o 645 m2 względem roku 2010. Zdecydowana większość mieszkań (87%) na terenie gminy zaopatrzona jest w sieć wodociągową, łazienkę natomiast posiada mniejszy odsetek mieszkań, równy 77%. Jeszcze mniej jest mieszkań z centralnym ogrzewaniem- tylko połowa mieszkań na terenie gminy zaopatrzona jest w tę instalację. Zauważyć można, że w aspekcie zaopatrzenia mieszkań w instalacje nie zauważono znaczących zmian na przestrzeni lat 2010-2015.

Tabela 52 Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Krempna w latach 2010-2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Liczba mieszkań 574 574 574 576 577 579 Liczba izb 2 191 2 191 2 191 2 201 2 206 2 200 Powierzchnia 43 091 43 091 43 091 43 318 43 476 43 736 użytkowa mieszkań [m²] Budynki 457 438 438 440 439 441 mieszkalne w gminie Zasoby komunalne Mieszkania - 2 2 4 4 4 socjalne Średnia - 50 50 130 130 130 powierzchnia użytkowa mieszkań [m2] Mieszkania zaopatrzone w instalację (w % ogółu mieszkań) Wodociąg 86,8 86,8 86,8 86,8 86,8 87,0 Łazienka 78,2 78,2 78,2 78,3 78,3 78,6 Centralne 54,9 54,9 54,9 55,0 55,1 55,4 ogrzewanie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 153 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Przeciętne mieszkanie w Gminie Krempna, w 2015 roku miało powierzchnię równą 75,5m2, natomiast na przestrzeni lat 2012 -2015 średnia powierzchnia użytkowa wzrastała w tempie 0,1m2/ rok. Z kolei przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w latach 2012 - 2015 r. na 1 osobę oscylowała pomiędzy 21,5m2, a 22,8m2.

Rysunek 35 Przeciętna powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na 1 osobę 80 75,1 75,2 75,3 75,5

30 21,5 21,8 22,5 22,8 20

0 2012 2013 2014 2015

przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Z kolei w przeciętnym mieszkaniu w Gminie Krempna znajdowało się 3,82 – 3,83 izb, które średnio zamieszkiwane były przez 0,91 – 0,86 osób. Natomiast przeciętna liczba osób w mieszkaniu zlokalizowanym na terenie gminy Krempna w latach 2012 -2015 kształtowała się na poziomie 3,82 -3,83 osoby na 1 mieszkanie.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 154 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 36 Dane statystyczne dotyczące mieszkań w Gminie Krempna 4,5 4 3,82 3,82 3,82 3,83 3,49 3,45 3,35 3,5 3,31 3 2,5 2 1,5 0,91 0,9 0,88 0,86 1 0,5 0 2012 2013 2014 2015

przeciętna liczba osób na 1 mieszkanie przeciętna liczba osób na 1 izbę przeciętna liczba izb w 1 mieszkaniu

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Infrastruktura oświatowo edukacyjna Osoby objęte obowiązkiem szkolnym na terenie gminy wykształcenie mogą otrzymać w Zespole Szkół zlokalizowanym pod adresem Krempna 45, 38-232 Krempna. W skład Zespołu wchodzą szkoła podstawowa oraz gimnazjalna, a na jego terenie uczniowie mogą korzystać ze świetlicy, stołówki oraz biblioteki. Zespół Szkół w Krempnej bierze udział w szeregu programów na rok szkolny 2016/2017, przykładem czego są takie programy jak „Bieg po zdrowie”, „Lekki tornister”, „Mleko w szkole” a także projekt „Lepsza szkoła”.

Projekt pn. „Poprawa jakości kształcenia ogólnego w mieście Jaśle oraz gminach Jasło, Dębowiec, Krempna, Nowy Żmigród i Osiek Jasielski” realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 oś priorytetowa IX Jakość edukacji i kompetencji w regionie, działanie 9.2 Poprawa jakości kształcenia ogólnego, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 155 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Infrastruktura kultury sportu i rekreacji Na potrzeby mieszkańców w kontekście oferty kulturalnej odpowiadają instytucje, wśród których wymienić można Gminną Bibliotekę Publiczną w Krempnej oraz Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji w Krempnej. Jak wynika z informacji udostępnionych na portalu internetowym Gminy Krempna, GOKiR prowadzi działalność w zakresie upowszechniania kultury, rekreacji, sportu i turystyki na terenie Gminy Krempna organizując m.in. koncerty okolicznościowe, wycieczki krajoznawcze, zajęcia dla dzieci i młodzieży, turnieje sportowe, a także projekty międzynarodowe. Dla dzieci w wieku od 6 do 10 lat prowadzone są zajęcia z czytania w języku angielskim „Od piosenki do literki”. Oprócz zajęć umuzykalniających z rytmiki oferta Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji obejmuje także naukę na takich instrumentach jak skrzypce, keyboard, akordeon, flet, saksofon oraz gitara.

Na terenie Gminy Krempna funkcjonują grupy oraz stowarzyszenia. Poza realizacją zadań związanych z aktywnością fizyczną w szkołach, w gminie zrzeszony jest Klub Sportowy "Wrzos"-Krempna, pełniący istotną rolę w podnoszeniu aktywności społecznej mieszkańców. Na terenie tym funkcjonuje pięć Kół Gospodyń Wiejskich- w Krempnej, Polanach, Świątkowej Wielkiej i Małej oraz w Grabie. Grupami związanymi z działalnością kulturalną są dwa Zespoły Wokalne- "Świątkowianki", działający we wsi Światkowa Wielka i Mała, oraz "Wilsznia" (wieś Polany). Ponadto, w Gminie funkcjonują Stowarzyszenie Rozwoju na Rzecz Gminy Krempna i Klub Miłosników Krempnej i Okolic, w Grabiu natomiast zlokalizowane jest Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Przygranicznych.

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego działalność Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Krempnej w 2016 opierała się na:

 8 zorganizowanych imprezach, w których udział wzięło 355 uczestników;  Prowadzeniu 3 grup artystycznych, w których uczestniczyło 38 osób;  Prowadzeniu 4 kół (klubów), w których uczestniczyło 60 osób.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 156 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Szczegółowe informacje na temat imprez, kół i grup artystycznych przedstawia poniższy wykres:

Rysunek 37 Dane statystyczne dotyczące działalności Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Krempnej 14 700 630 12 13 600

10 500 400 9 8 400 8 310 345 8 355 6 7 300 6 4 5 5 200 4 4 4 4 3 3 3 2 100 88 86 46 40 60 27 41 0 28 44 38 0 2012 2013 2014 2015 2016

imprezy grupy artystyczne koła (kluby) uczestnicy imprez członkowie grup artystycznych członkowie kół (klubów)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Imprezy cykliczne Do najbardziej popularnych imprez cyklicznych w Gminie Krempna zaliczyć można takie wydarzenia odbywające się co roku jak:

 Ultramaraton Magurski (sierpień),  Parada Historyczna (lipiec),  Dożynki Gminne (sierpień) 9,  Święto Ziemniaka (wrzesień/ październik)9.

Pomoc społeczna Organizacją, która udziela pomoce społeczne jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krempnej. GOPS w Krempnej działa jako jednostka budżetowa w celu realizacji zadań

9 Imprezy cykliczne: „Dożynki Gminne” oraz „Święto Ziemniaka” organizowane były w przeszłości i na wniosek mieszkańców Gminy Krempna, planowane jest wznowienie w przypadku pozyskania zewnętrznych źródeł dofinansowania.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 157 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

zleconych i własnych gminy z zakresu pomocy społecznej. Ośrodek jest jednostką budżetową i organizacyjną Urzędu Gminy Krempna.

Do świadczeń rodzinnych zalicza się:  zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,  jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,  świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy,  zasiłek dla opiekuna jako świadczenie będące realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r. (sygn. akt TK akt K 27/130),  świadczenie rodzicielskie.

W latach 2012 -2015 najwięcej osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w Gminie Krempna odnotowano w 2015 r. – 565 (167 rodzin), natomiast najmniejsza liczba osób korzystała ze środowiskowej pomocy społecznej w roku 2014 – 494 (155 rodzin).

Rysunek 38 Środowiskowa pomoc społeczna 600 539 548 565 494 500 400 300 200 158 166 155 167 100 0 2012 2013 2014 2015

Gospodarstwa domowe korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej Osoby korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Najwięcej rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne na dzieci zarejestrowano w 2012 roku (147) – najmniej w 2014 r. (128). Analogicznie największa liczba dzieci, na które rodzice

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 158 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

otrzymali zasiłek rodzinny przypadł na rok 2012 (296), z kolei najmniejszą liczbę dzieci odnotowano w roku 2015.

Rysunek 39 Zasiłki rodzinne 350 296 300 261 242 233 250 200 147 132 150 131 128 100 50 0 2012 2013 2014 2015

rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na dzieci dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny - ogółem

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Kwota świadczeń rodzinnych w Gminie Krempna, w latach 2012 – 2015 kształtowała się na poziomie pomiędzy 863 000 zł, a 719 000 zł. Najniższą sumę przyznanych świadczeń rodzinnych odnotowano w 2014 r., natomiast najwyższą w roku 2012.

Rysunek 40 kwota świadczeń rodzinnych (tys. zł) kwota świadczeń rodzinnych (tys. zł) 900 863 827 850 800 765 750 719 700 650 600 550 500 2012 2013 2014 2015

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Kwota oraz liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych w latach 2012 – 2015 zmniejszała się z roku na rok. W 2012 r. odnotowano 135 dodatków na łączną kwotę –

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 159 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

21 225 zł, natomiast 3 lata później wartość 111 dodatków mieszkaniowych wyniosła 17 388 zł.

Rysunek 41 Dodatki mieszkaniowe 25000 160 21225 140 20000 135 18571 18063 120 109 17388 15000 112 111 100 80 10000 60 40 5000 20 0 0 2012 2013 2014 2015

Liczba Kwota

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Edukacja Współczynnik skolaryzacji netto jest relacją liczby osób (w danej grupie wieku) uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania10, z kolei współczynnik skolaryzacji brutto to: relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania11.

W 2016 r. na terenie Gminy Krempna w szkołach podstawowych uczyło się 88,06% mieszkańców w wieku 7-12 lat. Na poziomie gimnazjalnym edukację na terenie gminy podjęło 84,31% uczniów w wieku 13-15 lat.

10 Współczynnik skolaryzacji netto np. dla poziomu szkoły podstawowej wyliczamy dzieląc liczbę uczniów szkół podstawowych w wieku 7-12 lat (wiek przypisany do tego poziomu) na początku danego roku szkolnego przez liczbę ludności w wieku 7-12 lat według stanu w dniu 31 XII tego samego roku; wynik podajemy w ujęciu procentowym. 11 Współczynnik skolaryzacji brutto np. dla poziomu szkoły podstawowej wyliczamy dzieląc liczbę wszystkich uczniów szkół podstawowych bez względu na wiek na początku danego roku szkolnego przez liczbę ludności w wieku 7-12 lat (wiek przypisany do tego poziomu) według stanu w dniu 31 XII tego samego roku; wynik podajemy w ujęciu procentowym.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 160 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wartość współczynnika skolaryzacji brutto dla szkół podstawowych i gimnazjalnych uległa zmianie względem roku 2013. Warto zauważyć, że na przestrzeni analizowanego okresu wskaźnik ten dla szkół podstawowych progresywnie rósł, w roku 2015 osiągając wartość niższą o ponad 1% niż wartość początkowa, podczas gdy nie odnotowano stałej relacji współczynnika skolaryzacji dla szkół gimnazjalnych- wskaźnik ten na końcu analizowanego okresu był o ok. 1% niższy względem roku 2012.

Rysunek 42 Współczynnik skolaryzacji 94 90,91 91,3 92 90,09 90,09 90,2 89,09 90 88,06 88,06 88 86,96 86 84,72 84,31 84 81,94 82 80 78 76 2013 2014 2015

SP współczynnik skolaryzacji brutto SP współczynnik skolaryzacji netto Gimnazja współczynnik skolaryzacji brutto Gimnazja współczynnik skolaryzacji netto

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Analizie poddano także liczbę dzieci w oddziałach przedszkolnych przypadających na 1 tys. dzieci w wieku 3-5 lat . W 2014 r. odnotowano blisko dwukrotny wzrost wskaźnika – z 295 (2013 r.) do 585, odnotowując nieznaczny spadek w roku kolejnym (571 w 2015 r.). Analizując dane Głównego Urzędu Statystycznego w latach 2014 -2015 spadła również liczba dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego (2,83 – 2,43).

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 161 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 43 Edukacja przedszkolna 700 585 2,9 571 600 2,83 2,8 500 2,7 400 2,6 295 300 246 2,5 2,43 200 2,4 100 2,3 0 2,2 2012 2013 2014 2015

dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego na 1 tys. dzieci w wieku 3-5 lat dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS Sfera gospodarcza Przedsiębiorczość Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, na terenie gminy w 2015 roku zarejestrowano 10 nowych podmiotów gospodarczych, w 2016 roku zaś 15, co stanowi największą liczbę na przestrzeni analizowanych lat. Pośród 113 podmiotów gospodarki narodowej funkcjonujących w gminie w 2016 roku niemal wszystkie stanowiły mikro przedsiębiorstwa (109), na terenie Gminy Krempna odnotowano również 3 małe przedsiębiorstwa oraz 1 średnie. Zauważyć można, że wzrost liczebności funkcjonujących podmiotów gospodarczych na przestrzeni lat 2010-2016 nastąpił wyłącznie w sektorze mikro przedsiębiorstw zatrudniających do 9 osób.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 162 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Wykres 4 Liczba mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w gminie w latach 2011-2016 120 113 111 108 109 105 102 100

0-9 60 10-49 50-249 40

20 4 2 3 1 3 1 3 1 3 1 3 1 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS W 2016 roku zdecydowaną większość na terenie Gminy Krempna stanowiły podmioty należące do sektora prywatnego. Spośród nich wiodącą rolę odgrywały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które stanowiły 82% wszystkich firm. W sektorze prywatnym odnotowano również działalność spółek handlowych (w tym z udziałem kapitału zagranicznego), fundacji oraz stowarzyszeń i organizacji społecznych. Warto zwrócić uwagę, że w 2016 roku odnotowano zwiększoną liczbę nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych względem podmiotów wyrejestrowanych (+1).

Rysunek 44 Podmioty w sektorze prywatnym wg form prawnych Podmioty w sektorze prywatnym wg form prawnych 2012 2013 2014 2015 2016 Wpisane osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 72 78 75 71 72 spółki handlowe 2 2 2 2 3 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 0 0 0 0 0 spółdzielnie 0 0 0 0 0 fundacje 0 0 1 1 1 stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne 12 12 12 13 12 Nowo osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 7 14 6 8 13 zarejestrowane spółki handlowe 0 0 0 0 0 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 0 0 0 0 0 spółdzielnie 0 0 0 0 0 fundacje 0 0 1 0 0

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 163 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne 0 0 0 1 0 Wyrejestrowane osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 3 9 10 10 11 spółki handlowe 0 0 0 0 0 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 0 0 0 0 0 spółdzielnie 0 0 0 0 0 fundacje 0 0 0 0 0 stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne 0 0 0 0 1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Rynek pracy i bezrobocie Ludność w gminie jest zatrudniona głównie w miejscowych gospodarstwach rolnych, instytucjach użyteczności publicznej, zakładach pracy i zakładach usługowych, jak również dojeżdża do pracy do pobliskich miast. Struktura bezrobocia Gminy Krempna jest odzwierciedleniem tendencji zaobserwowanych w województwie i w kraju.

Liczba osób pozostających bez pracy na terenie Gminy Krempna na przestrzeni analizowanego okresu sukcesywnie spadała. Między 2012 a 2016 r. liczba bezrobotnych zmniejszała się przyjmując wartości od 202 do 139 osób. W 2015 roku liczba bezrobotnych względem roku 2012 stanowiła spadek o 31%. Zauważyć należy znaczną przybliżoną liczbą bezrobotnych kobiet oraz mężczyzn. Największa różnica miała miejsce w 2016 roku, kiedy kobiety stanowiły 53% osób bezrobotnych. Liczba bezrobotnych mężczyzn na przestrzeni pięciu lat zmniejszyła się o 36%, natomiast kobiet o 27%.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 164 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 45 Liczba osób bezrobotnych w Gminie Krempna 250

202 200 185 178 167 139 150 101 94 92 83 100 74

50 101 91 86 84 65

0 2012 2013 2014 2015 2016

Mężczyźni Kobiety Ogółem

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Poniższy wykres zawiera porównanie wskaźnika udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w latach 2012-2016. Do 2016 roku zaobserwować można było regularny spadek wskaźnika, by w ostatnim analizowanym roku spaść do najniższej wartości (10,8). Najniższy udział bezrobotnych odnotowano w 2015 r., wskaźnik osiągnął wartość 10,8%%. Z kolei, najwyższy wskaźnik udziału zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na terenie Gminy był w 2012 roku i ukształtował się na poziomie 15%.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 165 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 46 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci 35

25 17,4 20 16,1 16,3 14,8 15 15 13,5 13,7 13,5 12,7 10 10,8

13,1 11,8 11,4 11,2 5 8,7

0 2012 2013 2014 2015 2016

Mężczyźni Kobiety Ogółem

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Poziom wynagrodzeń Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że przeciętny poziom wynagrodzeń wszystkich mieszkańców powiatu jasielskiego w 2015 roku kształtował się na poziomie 3 262,91 zł i zwiększył się w porównaniu do lat poprzednich (w stosunku do 2012 r. wzrósł o ponad 263 zł). Natomiast relacja przeciętnego wynagrodzenia w powiecie do średniej krajowej (Polska =100) w 2016 r. spadła względem roku 2012 (1,7 pp.). W latach 2013-2015 relacja ta oscylowała na poziomie 78,4 – 78,6.

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 166 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

Rysunek 47 Poziom wynagrodzeń w powiecie jasielskim

3300 3262,91 80,5 3250 80,1 80 3200 3138,2 3150 79,5 3100 3038,82 79 3050 2999,9 78,6 3000 78,5 78,4 78,4 2950 78 2900 2850 77,5 2012 2013 2014 2015

Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w relacji do średniej krajowej (Polska=100)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Sfera techniczna i środowiskowa W 2015 roku na terenie Gminy Krempna blisko połowa (48,3%) budynków mieszkalnych była podłączona do wodociągów, natomiast do sieci kanalizacyjnej zaledwie 28,7% budynków mieszkalnych.

Rysunek 48 Budynki mieszkalne podłączone do infrastruktury technicznej - w % ogółu budynków mieszkalnych 60 48,3 50

40 28,7 30

0 Wodociągi Kanalizacja

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 167 | S t r o n a na lata 2017 - 2023

W związku z powyższym udział mieszkańców korzystających z instalacji w populacji ogółem Gminy Krempna kształtował się na podobnym poziomie. W 2015 r. z wodociągów korzystało 56,8% ludności, z kanalizacji – 39,4%, natomiast na terenie gminy brakuje sieci gazowej.

Rysunek 49 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL/GUS

Program Rewitalizacji Gminy Krempna 168 | S t r o n a na lata 2017 - 2023