DOCSLIB.ORG

U Źródeł Wisłoki

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
U Źródeł Wisłoki RAFAŁ DŁUGASZEK U ŹRÓDEŁ WISŁOKI wydanie II, wersja wst¦pna 18 grudnia 2001 Wydawca: STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW NIEZNAJOWEJ OCR & TEX Michaª Wierzbicki Wst¦p 1 WSTĘP Od roku 1988 Koªo PTTK nr 18 dziaªaj¡ce przy Wydziale Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej u»ytkuje budynek byªej leśniczówki w Nieznajowej, w Beskidzie Niskim. Cz¦sto w niej przebywaj¡c zacz¡ªem zbiera¢ wiadomo±ci o okolicy. W publikowanym obecnie wydawnictwie staraªem si¦ zamie±ci¢ informa- cje o historii i zachowanych pami¡tkach przeszªo±ci (kapliczkach, cerkwiach itd.) kilkunastu ªemkowskich wiosek, zarówno tych obecnie zamieszkanych jak i opuszczonych. W swej pracy wzorowaªem si¦ na przewodniku Witolda Grzesika i Tomasza Traczyka „Od Koma«czy do Krempnej". Mam nadziej¦, »e mój informator mo»e by¢ uzupeªnieniem tego wydawnictwa. Ze wzgl¦du na charakter pracy nie wsz¦dzie podaj¦ odno±niki do źródeª. Dane z lat 1581, 1629 i 1680 pochodz¡, z rejestrów poborowych, natomiast z lat 1890, 1918, 1931 i 1936 z schematyzmów grekokatolickich (opisów sta- nu parafii). Informacje o cmentarzach wojskowych podaj¦ za opracowaniem Romana Frodymy „Cmentarze wojskowe z okresu I wojny ±wiatowej w rejo- nie Beskidu Niskiego i Pogórza”. Z tej pracy pochodz¡ równie» tªumaczenia inskrypcji z pªyt nagrobnych. Wi¦kszo±¢ wiadomo±ci o losach i wygl¡dzie wiosek przed i w trakcie II wojny ±wiatowej pochodzi od ich starszych mieszkańców. Dzi¦kuj¦ wszyst- kim, którzy pomagali mi w zbieraniu i redakcji materiałów. Szczególnie dzi¦- kuje mieszka«com opisywanych wiosek za ich liczne informacje, Witoldowi Grzesikowi i Markowi Dembi«skiemu za cenne uwagi oraz Agacie Dªugosz za wykonanie rysunków. NIECO O HISTORII OKOLICY Na pewno od XI wieku dorzecze górnej Wisªoki nale»aªo do Polski. A» do rozbiorów le»aªo w granicach starostwa i powiatu bieckiego woj. krakowskie- go. Tereny górskie polskich Karpat prawdopodobnie dªugo pozostawaªy nie- zamieszkane. Osadnictwo na opisywanym w tym przewodniku terenie zacz¦ªo si¦ dopiero pod koniec wieku XV. Wszystkie wioski byªy zakªadane na tzw. prawie woªoskim. Wªa±cicielowi wsi oddawano np. co dziesi¡tego wieprza, dwudziestego barana i cz¦±¢ produktów pasterskich | sery, sukno. Zwol- nienie z powinno±ci i danin wynosiªo zwykle pocz¡tkowe 24 lata. Wi¦kszo±¢ wiosek zakªadano na surowym korzeniu, czyli zaczynano od karczunku lasu. Zasad¹ca wsi, zwany kniaziem (później przyj¦ªa si¦ niemiecka nazwa soªtysa) dostawaª wi¦cej ziemi i pozwolenie na budow¦ mªyna, folusza itp. W wie- 2 Nieco o historii okolicy lu sprawach osadnicy i soªtysi mieli du»o swobody, np. w s¡downictwie. Te przywileje dawane byªy w zwi¡zku z trudami osadnictwa w w¡skich, zalesio- nych dolinach górskich. Gospodarka pasterska do±¢ szybko przeksztaªciªa si¦ w rolno-pastersk¡. Pochodzenie osadników karpackich jest do dzisiaj dyskusyjne. W polskim pi±miennictwie najbardziej rozpowszechniona jest tzw. teoria migracji woªo- skich. Przyjmuje ona, »e napªyw ludno±ci woªoskiej zwi¡zany byª z wędrów- kami na północ ªukiem Karpat pasterskich ludów baªka«skich, które poci¡- gn¦ªy za sob¡ ludno±¢ rusk¡. Istnieje jednak wiele w¡tpliwo±ci na ten temat. Pewnym podsumowaniem dotychczasowych bada« jest artykuª T. A. Olszan- skiego w Magurach `88. Niew¡tpliwe jest to, »e wi¦kszo±¢ osadników byªa wy- znania prawosªawnego, a wspólnota i kultura ªemkowska powstaªa ju» tutaj dzi¦ki różnym wpªywom, z dominacj¡ ruskich. Nale»y zaznaczy¢, »e okre- ±lenie ruski dªugo, a» do pocz¡tków XIX wieku, oznaczaªo ukrai«ski. Sªowa Ukraina, ukrai«ski s¡ bardzo późne, powstaªy dla odróżnienia od Rusi mo- skiewskiej. Wi¦kszo±¢ terenów nad górną Wisªok¡ nale»aªo do wªa±cicieli Żmigrodu. W XIV wieku byª on w posiadaniu Bogoriów, a od pocz¡tków XV Wojszy- ków. Ich wªasno±ci¡ byªa najstarsza z opisywanych wiosek | Grab. Istniaªa ona ju» w 1490 roku. Na pocz¡tku XVI wieku Katarzyna Wojszykowa wnio- sªa w posagu poªow¦ maj¡tku (obejmuj¡cego miasto Żmigród i kilkana±cie okolicznych wiosek) do rodziny Stadnickich. W roku 1510 posiadaj¡ oni m.in. Krempn¡, Grab i Świątkow¡ (Maª¡), ale prawie do ko«ca tego wieku współ- wªa±cicielami (w 1/2 lub 1/4) wiosek byli Wojszykowie. W 1581 roku do Stadnickich nale»aª Żmigród i wiele osad, z woªoskich byªy to: Krempna, Żydowskie, Olchowiec, Grab, O»enna, Rostajne, Dªugie, Świątkowa Maªa i Nieznajowa (prawnie byªa królewska). Przed 1629 rokiem doszªy Wyszowat- ka i Radocyna. Stadniccy równie» dzier»awili królewskie miasteczko Osiek (niedaleko Jasªa) i okoliczne wioski. W 1633 roku wªa±cicielem Grabiu, Ra- docyny, Rostajnego, Dªugiego, Świątkowej Maªej, O»ennej i Wyszowatki jest Kochanowski, ale ju» w 1680 roku nale»¡ one do Jana Wielopolskiego, kancle- rza wielkiego koronnego. W posiadaniu Stadnickich pozostaªy m.i.n. Żmigród Stary i Nowy, K¡ty, Krempna, Haªbów, Ropianka, Olchowiec, Ciechania, Po- lany i Żydowskie. Tereny po lewej stronie Wisªoki byªy królewskie. Najstarsze wioski to: Świątkowa, Nieznajowa, Woªowiec i Bartne (wszystkie zaªo»one przed 1581 rokiem). Do roku 1629 powstaªy: Krywa, Banica i Czarne. Najpóźniej za- ªo»ono Jasionk¦ i Lipn¡. Wszystkie królewskie osady podlegaªy starostwu bieckiemu. Najcz¦±ciej byªy one w dzier»awie, zwykle u osób piastuj¡cych ten urz¡d. Znane s¡ dokumenty Augusta II z 1718 roku przywracaj¡ce je ponownie starostwu i Augusta III z 1756 oddaj¡cy te wioski w dzier»aw¦ Nieco o historii okolicy 3 ksi¦ciu Franciszkowi Lubomirskiemu, m.in. miecznikowi koronnemu | sta- ro±cie bieckiemu. W roku 1765 przejmuje dzier»aw¦, za pozwoleniem Sta- nisªawa Augusta, Wilhelm Siemi«ski. Wykupiª on te posiadªo±ci od wªadz austriackich po zaborze w 1772 roku. Byªe ªemkowskie wioski Stadnickich w wieku XVIII cz¦sto zmieniaªy wªa- ±cicieli, m. in. nale»aªy do ksi¡»¡t Lubomirskich, Wi±niowieckich i krótko do 1784 roku do ks. Karola Stanisªawa Radziwiªªa, sªynnego „Panie Kochanku". Potem poprzez kilku wªa±cicieli (m.in. w latach 1801{1855 nale»aªy ponownie do hr. Fr. Stadnickiego) trafiły do Lewickich. Równie» byªe wioski królewskie zostaªy przez Lewickich przej¦te drog¡ rodzinn¡ od Siemie«skich. Caªe dobra obejmowaªy m.in. Żmigród Nowy i Stary, a z wiosek ªemkowskich: Bartne, Banic¦, Woªowiec, Kryw¡, Jasionk¦, Czarne, Nieznajom¡, Radocyn¦, Roz- stajne, Grab, O»enn¡, Wyszowatk¦, obie Świątkowe, K¡ty, Kota« i Żydow- skie. Natomiast Stadniccy na poczatku XIX wieku swoj¡ siedzib¦ rodzinn¡ przenie±li do Nawojowej, kupili w jej okolicy kilkana±cie wiosek. Caªo±¢ dóbr »migrodzkich nabyªa w 1890 roku hr. Franciszka Potulicka, a od niej w 1919 hr. Aleksander Skrzy«ski z Zagórzan. Tylko Grab miaª innego wªa±ciciela | Bronisªawa Bo»emskiego. Zniesienie pa«szczyzny w 1848 roku znacznie zmie- niªo stosunki spoªeczne na wsi. Po uwªaszczeniu w r¦kach byªych wªa±cicieli pozostaªa tylko niewielka cz¦±¢ ziemi (byªy to głównie lasy). Na tym terenie nie istniaªy folwarki. W latach 1769{1770 caªe polskie Podkarpacie obj¦te byªo intensywny- mi dziaªaniami partyzanckimi konfederatów barskich. Walczyª tutaj Kazi- mierz Puªaski mianowany regimentarzem krakowsko-sanockim i sandomier- skim. Zalo»ono warowne obozy m.in. powy»ej Grabiu i Koniecznej, które byªy kilka razy oblegane. Z tych obozów Kazimierz Puªaski cz¦sto organizo- waª wypady aby atakowa¢ Rosjan. Zorganizowano nawet wypraw¦ na Lwów. Przegran¡ walk¦ z Rosjanami stoczono w Świerzowej Ruskiej. 13 stycznia I770 roku Polacy odbili obóz w Grabiu wcze±niej zaj¦ty przez Rosjan. Jed- nak ju» jesieni¡ tego roku na caªy ten teren wkroczyªy wojska austriackie, tworz¡c tzw. kordon sanitarny. Zostaªo to usankcjonowane traktatami roz- biorowymi dwa lata później. W 1849 roku przechodziªy przez Beskid Niski, m.in. przez Grab, wojska rosyjskie w celu stªumienia w¦gierskiego powstania. W czerwcu przebywaª w Żmigrodzie car rosyjski Mikoªaj I i ksi¡»¦ Paskiewicz. Wªadze austriackie w roku 1783 zlikwidowaªy starostwo bieckie. Utworzo- no dystrykt dukielski. W roku 1878 powstaªy nowe powiaty. Obie Świątkowe, Świerzowa, Rostajne, Wyszowatka, Grab i O»enna nale»aªy do jasielskiego, a wioski poªo»one bardziej na zachód do gorlickiego. Podziaª taki utrzymaª si¦ a» do 1975 roku. Obecnie tak przebiega granica województw kro±nie«skiego i nowos¡deckiego. 4 Nieco o historii okolicy Olbrzymie zniszczenia przyniosªa pierwsza wojna ±wiatowa. Wycofuj¡- ce si¦ we wrze±niu 1914 roku oddziaªy w¦gierskie cz¦sto paliªy wioski. Po krótkiej przerwie walki powróciªy tutaj w grudniu tego samego roku. Za- ci¦cie atakowano Czarn¡, Banic¦, Konieczn¡ i przeª¦cze karpackie. Bardzo cz¦sto walczono kilkakrotnie o te same linie okopów. Na pocz¡tku kwietnia 1915 roku wojska rosyjskie przyst¡piªy do du»ej ofensywy, tzw. wielkanoc- nej. Przyniosªa ona atakuj¡cym tylko niewielkie sukcesy. Na pocz¡tku maja Rosjanie zajmowali Gorlice, Siary, Magur¦ W¡tkowsk¡, Dziamer¦, Kamienny Wierch i Rotund¦. 2 maja 1915 roku rozpocz¦ªa si¦ tzw. operacja gorlicka. Na okoªo 80 tys. Rosjan uderzyªo ponad 200 tys. »oªnierzy armii austriackiej i niemieckiej. We wszystkich armiach znajdowali si¦ równie» Polacy. Po kilku dniach niezwykle krwawych walk Rosjanie zostali odrzuceni bardzo gª¦bo- ko na wschód. Na polach bitew pozostaªy tysi¡ce polegªych »oªnierzy. Tylko pierwszego dnia zabitych lub rannych zostaªo okoªo 20 tys. ludzi ª¡cznie po obu stronach. Wªadze austriackie zorganizowaªy w latach 1915{1918 plano- w¡ budow¦ cmentarzy wojskowych. Powstaªo 20 okregów cmentarnych. Na opisywanym terenie znajdowaª si¦ okr¦g nr 1, »migrodzki. Jego kierownikiem i jednocze±nie projektantem wi¦kszo±ci cmentarzy byª DuˇsanJurkoviˇc,wy- bitny sªowacki architekt. Jego ulubionym tworzywem byªo drewno i kamie«. Niestety zapomniane, a cz¦sto równie» dewastowane cmentarze s¡ co roku w gorszym stanie. Na naszym terenie mo»na je odnale¹¢ w Banicy, Krywej, Czarnem, Lipnej, Dªugiem, Radocynie, Grabiu i O»ennej. Niedaleko znajdu- j¡ si¦ bardzo ciekawe cmentarze na Rotundzie (nad Zdyni¡), Beskidku (nad Konieczn¡) i w Krempnej. Od 1926 roku datuje si¦ przechodzenie Łemków na prawosªawie, co byªo zwi¡zane m. in. z siln¡ agitacj¡ proukrai«sk¡ prowadzon¡ przez kościół unicki oraz cz¦stymi nieporozumieniami mi¦dzy mieszka«cami a proboszczami. Byª to proces masowy, wiar¦ zmieniaªy cz¦sto caªe wioski. Aby powstrzyma¢ ten ruch utworzono w roku 1934 unick¡ Apostolsk¡ Administracj¦ Łemkowsz- czyzny, podlegª¡ bezpo±rednio papie»owi.
Load more

Recommended publications
  • Distribution of Cryptops Parisi Brolemann, 1920 (Chilopoda, Scolopendromorpha) in Poland
    F r a g m e n t a F a u n i s t i c a 47 (2): 89-95, 2004 PL ISSN 0015-9301 © MUSEUM AND INSTITUTE OF ZOOLOGY PAS Distribution of Cryptops parisi Brolemann, 1920 (Chilopoda, Scolopendromorpha) in Poland MałgorzataL e ś n ie w s k a Department of General Zoology, Institute of Environmental Biology, Adam Mickiewicz University, Fredry 10, 61-701 Poznań, Poland, e-mail: [email protected] Abstract: A species hitherto regarded as very rare in Poland, found in only three sites in Lower Silesia and the Western Sudeten Mts as well as the Lower Beskid Mts, has been confirmed in the Central Sudeten Mts, the Pieniny Mts, Tatra Mts, Gorce Mts, Bieszczady Mts, Central Beskid Foothills and the Sandomierz Valley. Cryptops parisi Brolemann is a far more frequent inhabitant of the south of the country than was previously thought. Key words: Cryptops parisi, distribution, Poland Introduction Cryptops parisi is a widespread European species. It has been recorded in Spain (Eason 1964), Portugal (Machado 1952), France (Brolemann 1920, 1930, Geoffroy 1979), Belgium (Lock 2000), the Netherlands (Jeekel 1977, Berg 1999), Luxembourg (Spelda 2001), Italy (Minelli & Iovane 1987, Zapparoli 1992 a, b), Switzerland (Verhoeff 1931), Germany (Verhoeff 1931, Spelda 1999), Great Britain and Ireland (Eason 1964, Barber & Keay 1988, Barber 1992), Scandinavia (Eason 1964), the Czech Republic (Tajovsky 2001), Slovakia (StaSiov & Marsalek 1999, Orszagh 2001), Austria (Matic 1972, Koren 1986), Slovenia, Croatia (Matic 1979, Kos 1992), Bosnia and Herzegovina, Yugoslavia (Kos 1992), Albania (Verhoeff 1931), Greece (Kanellis 1959), Romania (Matic 1972), Bulgaria (Stoev 2002), and also in Canada - in Newfoundland, where it has been introduced (Palmen 1954).
    [Show full text]
  • Distribution of Mantis Religiosa (L.) and Its Changes in Poland*
    F r a g m e n t a F a u n is t ic a 50 (2): 91-125, 2007 PL ISSN 0015-9301 O MUSEUM AND INSTITUTE OF ZOOLOGY PAS Distribution ofMantis religiosa (L.) and its changes in Poland* Anna L i a n a Museum and Institute o f Zoology, PAS, Wilcza 64, 00-679 Warszawa; e-mail: [email protected] Abstract: Mantis religiosa has been a constant element of Polish fauna for a long time but its current expansion in Poland has only been observed for a few years. At first, population growth was recorded within an insular area in the central part of the Sandomierz Basin but the total Polish range of the species seemed to be unchanged. Next, the praying mantis was recorded in some adjacent regions where it was observed only sporadically in the 1950s (the Małopolska Upland, the Lublin Upland) and in a few distant ones where it had never been observed before (Beskid Niski Mts, Bieszczady Mts, Pogórze Karpackie [Carpathian Foothills], Polesie Lubelskie). A number of factors affect the spread of M. religiosa dispersion; the most important ones including climate warming during the past few decades, increase in area of fallow lands, and transport of various developmental stages, especially oothecae, by man. Key words:Mantis religiosa, Poland, insular area, expansion, climate change, fallow lands I ntroduction Mantis religiosa (L.) was first recorded from Poland already in the 18th century, while the species has probably occurred in our country for centuries. However, numerous records concerning the occurrence of the praying mantis appeared only in the 1950s (Table 1), and made it possible to characterize its distribution in Poland (Bazyluk 1958, 1960).
    [Show full text]
  • Aproksymacja Zmian Podstawowych Znamion
    Teka Kom. Hist. – OL PAN, 2015, XII, 96-115 WŁASNOŚĆ KOŚCIELNA W WYBRANYCH PARAFIACH OBECNEJ DIECEZJI RZESZOWSKIEJ W ŚWIETLE METRYKI JÓZEFIŃSKIEJ Daniel Nowak Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego e-mail: [email protected] Streszczenie. Po przyłączeniu ziem polskich do Austrii, w wyniku I rozbioru, powstało z nich Królestwo Galicji i Lodomerii. W wyniku licznych zmian administracyjnych w roku 1782 z części dawnych województw krakowskiego, sandomierskiego i ruskiego utworzony został cyrkuł dukiel- ski. W jego granicach znalazło się kilka parafii, posiadających średniowieczne korzenie, które w okresie powstania wchodziły w skład dekanatu zręcińskiego. Były to m.in. parafie w Starym i Nowym Żmigrodzie, Nienaszowie, Dębowcu i Jaśle. W roku 1785 na terenie całej Galicji zarzą- dzono przeprowadzenie spisu gruntów zwanego metryką józefińską. Metryki te pozwalają dość precyzyjnie określić, jakie dochody uzyskiwano z poszczególnych gospodarstw rolnych, ale też z gruntów dworskich i kościelnych. Analiza wymienionych wyżej parafii zawiera ogólną charakte- rystyką parafii, z jej zasięgiem terytorialnym, liczbą ludności i krótką historią oraz strukturą kultur rolnych miejscowości, będących ich siedzibami wraz ze wskazaniem, jaki udział w tej strukturze miała własność kościelna. Następnie przedstawiona została analiza własności ziemi kościelnej z podziałem na różne jej formy oraz dochodami z niej, tj. trzyletnim plonem w zbożach oraz jed- norocznym plonem z użytków zielonych. Istotne znaczenie ma też obliczenie wartości pieniężnej plonów. Umożliwia to porównanie tych czynników w poszczególnych jednostkach kościelnych oraz określenie, która z nich była najbardziej dochodowa, a tym samym najbardziej pożądana przez duchownych. Słowa kluczowe: kataster, metryka józefińska, własność kościelna, Galicja, cyrkuł dukielski W następstwie pierwszego rozbioru z 1772 r., Austria zajęła ziemie Rzeczpo- spolitej po Wisłę i San na północy i po Zbrucz na wschodzie.
    [Show full text]
  • Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Krempna
    STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KREMPNA KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, POLITYKA PRZESTRZENNA USTALENIA STUDIUM- TEKST ZAŁĄCZNIK NR 2 DO UCHWAŁY RADY GMINY KREMPNA Nr III/16/2002 z dnia 30 grudnia 2002 r. ZMIANA STUDIUM – załącznik nr 2 do Uchwały Nr ……………… Rady Gminy Krempna z dnia ………………….. 2018 r. zapisy wyodrębnione kolorem czerwonym dotyczą ustaleń zmiany studium inne ustalenia pozostają bez zmian KREMPNA - 2002 R. (zmiana 2018 r.) 1 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Krempna. USTALENIA STUDIUM „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krempna" opracowano w Podkarpackim Biurze Planowania Przestrzennego w Rzeszowie, w Oddziale Zamiejscowym w Krośnie. Dyrektor mgr inż. arch. Adam Kardyś Z-ca Dyrektora mgr inż. arch. Alicja Strojny Kierownik Oddziału w Krośnie mgr Ryszard Pytlowany Zespół projektowy: mgr Ryszard Pytlowany koordynacja, uprawn. urbanistyczne nr 236/88 inż. Anna Potoczny ustalenia studium, synteza uwarunkowań rozwoju, inż. Elżbieta Janiczek demografia, infrastruktura społeczno- gospodarcza, mgr inż. Lucyna Zymyn kształtowanie i ochrona środowiska, mgr inż. Wiesław Centka rolnicza przestrzeń produkcyjna, lasy, mgr inż. Józef Stefan komunikacja, mgr inż. Lidia Bogucka infrastruktura techniczna, mgr inż. Wiesław Bocianowski infrastruktura techniczna, techn. Elżbieta Kolanko opracowanie graficzne 2 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Krempna. USTALENIA STUDIUM SPIS TREŚCI I. WSTĘP.
    [Show full text]
  • Some New Records of Verrucaria from Beskid Niski Mts
    ACTA MYCOLOGICA Dedicated to Professor Krystyna Czyżewska Vol. 44 (2): 265–273 in honour of 40 years of her scientific activity 2009 Some new records of Verrucaria from Beskid Niski Mts. BEATA KRZEWICKA Laboratory of Lichenology, W. Szafer Institute of Botany Polish Academy of Sciences, Lubicz 46 PL-31-512 Kraków, [email protected] Krzewicka B.: Some new records of Verrucaria from Beskid Niski Mts. Acta Mycol. 44 (2): 265–273, 2009. Based on the historical collections of J. Motyka and J. Nowak deposited in LBL and KRAM herbaria 26 species of Verrucaria s.l. are reported from Beskid Niski Mts. Verrucaria elaeina is reported from Poland for the first time, whereas as much as 23 species are new to the region. Key words: new records, freshwater species, Verrucaria elaeina, Hydropunctaria, Parabagliettoa, Placopyrenium, S Poland INTRODUCTION The Beskid Niski Mts. are situated in the eastern part of the Western Carpathi- ans, in the greatest depression of the Carpathian arc, and they bridge the Western Carpathians with the Eastern Carpathians. The first data about lichens in this area were reported from Kornuty nature reserve by Sulma (1936). He listed ca 30 spe- cies, mainly macrolichens. Whereas, the first note on Verrucaria in this mountain range was published by Olech (1974). In the western part of Beskid Niski Mts. she recorded 226 species of lichens, including one species of Verrucaria, V. nigrescens. At that time an intensive field study in this area were carried out also by J. Kiszka, R. Kozik (KRAP) and J. Nowak (KRAM), and continued by M. Olech (KRA).
    [Show full text]
  • Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Krempna
    STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KREMPNA KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, POLITYKA PRZESTRZENNA USTALENIA STUDIUM- TEKST ZAŁĄCZNIK NR 2 DO UCHWAŁY RADY GMINY KREMPNA Nr III/16/2002 z dnia 30 grudnia 2002 r. ZMIANA STUDIUM – załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIX/223/2018 Rady Gminy Krempna z dnia 08 marca 2018 r. KREMPNA - 2002 R. (zmiana 2018 r.) 1 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Krempna. USTALENIA STUDIUM „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krempna" opracowano w Podkarpackim Biurze Planowania Przestrzennego w Rzeszowie, w Oddziale Zamiejscowym w Krośnie. Dyrektor mgr inż. arch. Adam Kardyś Z-ca Dyrektora mgr inż. arch. Alicja Strojny Kierownik Oddziału w Krośnie mgr Ryszard Pytlowany Zespół projektowy: mgr Ryszard Pytlowany koordynacja, uprawn. urbanistyczne nr 236/88 inż. Anna Potoczny ustalenia studium, synteza uwarunkowań rozwoju, inż. Elżbieta Janiczek demografia, infrastruktura społeczno- gospodarcza, mgr inż. Lucyna Zymyn kształtowanie i ochrona środowiska, mgr inż. Wiesław Centka rolnicza przestrzeń produkcyjna, lasy, mgr inż. Józef Stefan komunikacja, mgr inż. Lidia Bogucka infrastruktura techniczna, mgr inż. Wiesław Bocianowski infrastruktura techniczna, techn. Elżbieta Kolanko opracowanie graficzne 2 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Krempna. USTALENIA STUDIUM SPIS TREŚCI I. WSTĘP. ....... ..... ..............................................................................................
    [Show full text]
  • Antropogeniczne Formy Rzeźby Na Terenie Magurskiego Parku Narodowego (Karpaty Zewnętrzne Fliszowe, Beskid Niski)
    PrACE GEoGrAfiCzNE, zeszyt 144 instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ Kraków 2016, 69 – 89 doi: 10.4467/20833113PG.16.004.5129 ANTROPOGENICZNE FORMY RZEŹBY NA TERENIE MAGURSKIEGO PARKU NARODOWEGO (KARPATY ZEWNĘTRZNE FLISZOWE, BESKID NISKI) Michał Zatorski, Paweł Franczak Anthropogenic landforms in Magura National Park (Outer Flysch Carpathians, Beskid Niski Mountains) Abstract: Anthropogenic landforms are an important part of the landscape of Magura National Park. Human impact in this region for centuries has led to significant transformations of the local landscape and the local water cycle. The Lemko population, who had lived in the Beskid Niski Mountains until 1945 practiced animal husbandry, agriculture, forestry, rock material processing (stonemasonry), and extracted so-called wood oil. A rapid increase in population density led to intensive residential construction in the 19th and 20th centuries and increased human impact in the area. After the end of the Second World War in 1945, most Beskid Niski residents were moved to other parts of the country by the new communist government of Poland. Changes in land use then ensued. Mountain slopes that were previously used for agriculture as pastures and farmland were subjected to afforestation or gradually subjected to secondary plant succession. Despite a presently low population density and dispersed built-up sites in Magura National Park, anthropogenic forms are still very distinct as a result of several centuries of human activity across these lands. Due to their initial purpose, anthropogenic landforms can be distinguished as old residential and farm buildings (mainly stone foundation), remnants of agro-forestry industries, rock material extraction sites, religious sites, and military sites from the first and second world wars.
    [Show full text]
  • Pokrywa Glebowa Magurskiego Parku Narodowego (Karpaty — Beskid Niski)
    ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 2000 (9), str. 183-195 Stefan Skiba, Marek Drewnik Received: 19. 07. 2001 Uniwersytet Jagielloński Reviewed: 27.07. 2001 Instytut Geografii Zakład Gleboznawstwa i Geografii Gleb ul. Grodzka 64, 31-044 Kraków sskiba@ grodzki. phils.uj. edu. pl mdrewnik@grodzki. phils.uj. edu.pl POKRYWA GLEBOWA MAGURSKIEGO PARKU NARODOWEGO (KARPATY — BESKID NISKI) Soil cover of the Magura National Park (the Carpathians, Beskid Niski Mts) Abstract: The area of the Magura National Park is situated in the middle part of the Beskid Niski Mts. (Lower Beskid), in the lower region of the Flysch Carpathians. The soil cover of this area can be linked with the Flysch bedrock especially to the development of the slope weathering sediments (covers). In the structure of the soil cover Eutric Cambisols and Eutric-Gleyic Cambisols prevail. Dystric Cambisols occur less frequently. Smaller are occupied by Gleysols occur and in the river valleys - Fluvisols. Lithosols and Regosols as well as Rankers (Cambic Leptosols) form small patches in the upper parts of higher hills. Obszar Magurskiego Parku Narodowego leży w środkowej części Beskidu Niskiego, w obrębie obniżenia Karpat Fliszowych. Pokrywa glebowa tego obszaru nawiązuje do fliszowego podłoża, a szczególnie rozwoju pokryw wietrzeniowo- stokowych. W strukturze pokrywy glebowej przeważają Eutric Cambisols, Eutric Gleyic Cambisols i w mniejszej ilości Dystric Cambisols. Mniejsze i rozproszo­ ne powierzchnie zajmują Gleysols, a w dolinach rzek Fluvisols. Lithosols and Re­ gosols oraz Rankers (Cambic Leptosols) tworzą niewielkie powierzchnie w par­ tiach szczytowych wyższych wzniesień. Wprowadzenie Magurski Park Narodowy położony jest w środkowej części Beskidu Niskiego (ryc. 1). W regionalnym podziale Karpat (Kondracki 1988), Beskid Niski zaliczony jest do Karpat Zachodnich.
    [Show full text]
  • Potential Possibilities of Soil Mesofauna Usage for Biodiagnostics of Soil Contamination by Heavy Metals
    Ekológia (Bratislava) Vol. 38, No. 1, p. 1–10, 2019 DOI:10.2478/eko-2019-0001 POTENTIAL POSSIBILITIES OF SOIL MESOFAUNA USAGE FOR BIODIAGNOSTICS OF SOIL CONTAMINATION BY HEAVY METALS NADIIA YORKINA1, OLEXANDER ZHUKOV2, OLENA CHROMYSHEVA1 1Bogdan Khmelnitsky Melitopol State Pedagogical University, 20, Hetmanska Street, 72318, Melitopol Zapor- izhzhya, Ukraine; e-mail: [email protected] 2Department of Zoology and Ecology, Oles Honchar Dnipro National University, pr. Gagarina, 72, 49010, Dnipro, Ukraine; e-mail: [email protected] Abstract Yorkina N., Zhukov O., Chromysheva O.: Potential possibilities of soil mesofauna usage for biodi- agnostics of soil contamination by heavy metals. Ekológia (Bratislava), Vol. 38, No. 1, p. 1–10, 2019. The study of potential possibilities of mesofauna as bioindicator of soil contamination by heavy metals is one of the most important areas of urban ecology and soil biology. The work presents the results of ecotoxicological and bioindicative assessment of the environment and the biota of the Melitopol urbosystem of Ukraine. The dynamics of chemical properties of soils in different functional zones of the city is analysed. The complex indices of pollution of environmental com- ponents are determined. A bioindicative assessment of the ecological condition of the territory of the urbosystem on the indicators of vitality of the soil mesofauna is carried out. For the first time, regional species-bioindicators for the territory of the city of Melitopol were determined. The ecomorphic structure of soil mesofauna of various functional zones of the city was revealed. Key words: heavy metals, biodiagnostics, soil mesofauna, urbosystem, ecotoxicological assessment. Introduction In urban areas, there is a degradation of edaphotops under the influence of anthropogenic pressure.
    [Show full text]
  • Uchwala Nr IX/31/2020 Z Dnia 27 Lutego 2020 R
    UCHWAŁA NR IX/31/2020 ZGROMADZENIA POWIATOWO-GMINNEGO ZWIĄZKU KOMUNIKACYJNEGO W POWIECIE JASIELSKIM z dnia 27 lutego 2020 r. Zgromadzenia Powiatowo-Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim w sprawie przyjęcia „Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatowo- Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim” Na podstawie §10 ust. 2 pkt 3 Statutu Powiatowo-Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim (Dz. U. Województwa Podkarpackiego z dnia 25 kwietnia 2017 r., poz. 1737) w zw. z art. 9 ust. 1 pkt 4a i ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2475 z późn. zm.), Zgromadzenie Powiatowo-Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim uchwala, co następuje: § 1. Uchwala się „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatowo-Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim”, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Związku. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego. Przewodniczący Zgromadzenia Ryszard Pabian Id: 580EB5F9-BE5F-4EAF-A3F0-CD53920EF749. Podpisany Strona 1 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatowo- Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim na lata 2020-2028 Warszawa-Jasło, luty 2020 r. Id: 580EB5F9-BE5F-4EAF-A3F0-CD53920EF749. Podpisany Strona 1 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatowo-Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim na lata 2020-2028 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatowo-Gminnego Związku Komunikacyjnego w Powiecie Jasielskim na lata 2020-2028 SPIS TREŚCI: 1. Cel opracowania ....................................................................................... 6 1.1. Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu jasielskiego ................................................................................
    [Show full text]
  • Magura National Park
    MAGURA NATIONAL PARK I. ORIGINS The first concept of covering a representative part of the Low Beskids with the highest form of protection was put forward in the Polish landscape protection program by the Committee for the Conservation of Nature and Natural Resources of the Polish Academy of Sciences as early as 1975. It was also supported by the Polish Forest Society. The authors of the concept localized the designed national park with an area of approx. 13 000 ha in the area of Magura Małastowska and Wątkowska. In the following years, new concepts of the national park were created. The Council of Ministers decided to create the Magura National Park on 24th November 1994, and the park began operating on 1st January 1995. II. LOCATION IN THE CARPATHIANS The park is located in the central part of the Low Beskids, which, according to the divisions into physical and geographical regions belongs to the Central Beskids Macroregion, the Outer Carpathians constitute the sub- province, while the Western Carpathians constitute the province. Its borders include the central part of the Low Beskids, and in the southern part it reaches the state border and, at the same time, the main Carpathian watershed, separating the catchment of the Baltic Sea and the Black Sea. The vast majority (90%) of the area of the Magura National Park is located in the Podkarpackie Voivodeship, only the north-western part of the Park belongs to the Małopolskie Voivodeship. On an area of 19 438.9 ha, the Park protects the typical landscape of the lowest part of the Polish Carpathians.
    [Show full text]
  • Nowości 2016 – MARZEC Literatura Piękna
    Nowości 2016 – MARZEC Literatura piękna 1. A kiedy zginę na polu minowym... / Włodzimierz Jan Źródłowski.- Bydgoszcz : Instytut Wydawniczy "Świadectwo", 2015. Hasła przedmiotowe: Wojsko - Polska - 1944-1989 r , Powieść polska - 21 w , Powieść obyczajowa polska Sygnatura: WG-pol. Nowości: 2016-03 Napisałem powieść typu whistleblowing, historyczną - bo z czasów epoki gierkowskiego PRL-u o tzw "LWP" - i o przeżyciach poborowego w "polskiej" armii z lat 1978-79. 2. Anna May / Agnieszka Opolska.- Gdynia : Novae Res, cop. 2015. Hasła przedmiotowe: Powieść polska - 21 w , Powieść obyczajowa polska Sygnatura: WG-pol. Nowości: 2016-03 ANNA MAY, STUDENTKA HISTORII SZTUKI, BĘDĄC W TARAPATACH FINANSOWYCH POSTANAWIA PONOWNIE SPRÓBOWAĆ SWOICH SIŁ JAKO MODELKA. Zamiast na casting trafia jednak do pracowni malarskiej intrygującego obcokrajowca - Adama Northona. Niespodziewana paczka z rzeczami zmarłej matki przywołuje demony przeszłości. Anna mimo wielu obaw decyduje się na odszukanie ojca, którego 1 nigdy nie poznała - tym samym zmierzyć się musi nie tylko ze swoimi koszmarami, ale i z mroczną historią własnej rodziny. Pomagają jej w tym między innymi tajemniczy Adam, homoseksualny przyjaciel Lukas oraz irytująca, obsesyjnie szukająca sensacji przyszła dziennikarka Ida. Przygnieciona rozterkami nie tylko swoimi, ale i swoich przyjaciół Anna nie wie, iż wpadła w misternie przygotowaną pułapkę. Wplątując się coraz bardziej w sieć intryg, nie zdaje sobie sprawy z grożącego jej niebezpieczeństwa. [Novae Res, 2015] 3. Awaria małżeńska / Natasza Socha, Magdalena Witkiewicz.- Poznań : Filia, 2016. Hasła przedmiotowe: Powieść polska - 21 w , Powieść obyczajowa polska Sygnatura: WG-pol. Nowości: 2016-03 Jak wygląda dom bez żon? Pewnego dnia Mateusz i Sebastian, dwaj obcy faceci, stają się sobie bliscy niczym syjamskie bliźnięta, złączone wspólnym losem samotnych ojców.
    [Show full text]