VAN DE WERKGROEP HISTORISCH ONDERZOEK MOET EEN BEKEND ZIJPER PAND BINNENKORT VERDWIJNEN?

N. Olieman

Café-Restaurant 'De Stolp'. Foto D. Smit.

Een bekend Zijper pand met een roemrijke historie Zijn vrouw Maartje Bakker en hun kinderen Grietje, zal waarschijnlijk over niet al te lange tijd plaats Hendrik, Antje en Trijntje Schenk zijn de wettige maken voor verandering van de verkeerssituatie bij erfgenamen. De Stolpen. Na het overlijden van Jan Schenk op 19 september Een aantal jaren geleden vond de huidige eigenaar 1840 hertrouwt Maartje met Klaas van Lienen, van van Café Restaurant 'De Stolp' bij een interne ver­ beroep tapper en slagter, woonachtig aan Het Groot bouwing een aantal getypte velletjes papier. Met het Noordhollandsch Kanaal nabij de Stolpervlotbrug te verzoek of ik dat eens wilde lezen werden de papie­ . Als toeziend voogd over de minderjarige kin­ ren aan mij overhandigd. Na het lezen, enig zoek­ deren Schenk wordt benoemd Cornelis Bakker werk bij het kadaster in Alkmaar en een aantalge­ (broer van Maartje), arbeider te Zijpe. sprekken met Stolpenaren kwam ik het volgende aan Ie weet. Klaas van Lienen en Maartje Bakker besloten om op 13 november 1843 in het openbaar te verkopen: "een De Posthoorn huis en erf met Inrede (innjstal) voor rijtuigen, stal- Aan het eind van de jaren dertig van de vorige eeuw linge voor paarden en koeijen. Het geheel zijnde in­ werd het brievendistributiekantoor in Zijpe van 'De gericht tot Herberg en Stalhouderij". Het bovenge­ ' verplaatst naar De Stolpen. Deze plaats noemde is genaamd 'De Posthoorn' en is "staande en was centraler gelegen en bovendien moesten de post- gelegen op net 'Hoogenstort' of Kanaaldijk aan de tarieven toch worden aangepast, zodat alles in enen noordwestzijde van het Groot Noord Hollandsch kon gebeuren (zie Zijpe 2 van J.T. Bremer). Kanaal nabij Stolpervlotbrug en het Egalement, zijn­ de groot vijf roeden en vijftig ellen", aldus notaris In die jaren was Jan Schenk brievendistributeur/her- Siemers. bergier aan De Stolpen. De combinatie brievengaar- Voor rekwiranten Klaas van Lienen en Maartje Bak­ der/distributeur/herbergier was in die tijd waar­ ker zullen tevens worden verkocht "twee woonhui­ schijnlijk een lucratief beroep, want in 1839 zijn hij zen staande en gelegen aan de Schulpweg langs het en zijn vrouw Maartje Bakker in staat en bereid om Groot Noordhollandsch Kanaal nabij de Stolpervlot­ Maartjes zus, Griet Bakker, te 'kleeden' wanneer zij brug". Over de verkoop van deze huizen is mij ver­ na twintig jaar verpleegd te zijn in Amsterdam in het der niets bekend. Armenhuis van Zijpe komt wonen (J.T. Bremer, Zij- pe2). Reeks van eigenaren Op 25 september 1837 laat Jan Schenk bij notaris De Posthoorn werd verkocht aan Pieter Areszoon Cornelis Siemers te Zijpe een testament opmaken. Siemers, landman te Zijpe. De koopakte werd onder-

12. tekend door P. Azn Siemers en notaris Siemers; als nuari 1921 kon worden aanvaard, dat er aan de hoog­ getuigen tekenden deurwaarder Pieter Johannes Zipp ste bieder ƒ 60 aan strijkgeld zou worden uitbetaald en de Zijper koopman Dirk de Boer. en dat een gedeelte van de inventaris diende te wor­ Na vijf jaar verkocht Siemers zijn bezit aan Jacob den overgenomen. Zeeman, koopman in /Zijpe. Of Zeeman zelf herbergier was of dat hij de bedoening verhuurde, is Eigenaar tegen wil en dank niet bekend. Dirk Arieszoon Bakker, schipper aan De Stolpen, In 1859 kocht Jan Bakker, landman te Haringkarspel, was met ƒ 3.925 de hoogste bieder. Bij de afslag werd de Zijper herberg, maar na een jaar wilde ook Bakker er niet hoger afgemijnd, zodat Bakker tegen wil en hem weer verkopen. De volgende eigenaar werd de dank de nieuwe eigenaar werd. Waarschijnlijk was hij Zijper landman(boer) Jacob Kuiper. uit op het strijkgeld, maar hij bleef zoals men dat In 1861 volgde Klaas Jongert, brugwachter aan de noemt 'hangen'. Dirk Bakker ontving inderdaad de Stolpervlotbrug, hem op als eigenaar/kastelein. Wan­ toegezegde ƒ 60 strijkgeld, maar moest ƒ 500 betalen neer Jongert dienst had bij de brug runde zijn vrouw voor de over te nemen inventaris. nering De Posthoorn. Deze inventaris bestond uit: een biljart met drie ivo­ Na elf jaar verkocht K. Jongert de herberg aan Teunis ren ballen, twaalf keuen, een keuenrek, een bord en Ott, slager te Zijpe, die hem in 1875 weer doorver­ borstel, een spiegel, een kachel met pijpen, beun en kocht aan de Zijper landman Pieter Janszoon Zee­ kolenbak, een lamp, acht herberg kommen, een man. Na zes jaar herbergierschap werd de bedoening kurkentrekker, benevens buffetbenodigdheden waar­ verkocht aan Reinier Cornelis Sloos, kandidaat nota­ onder twee karaffen, twaalf bierglazen, twaalf drank­ ris te Winkel. Mede eigenaar werd Jacob Pool, koop­ glazen en twaalf lepeltjes. man te Kolhorn. Dit alles werd geregistreerd te Schagen op 18 novem­ ber 1920, deel 122, folio 1 vak 7, twee bladen, geen Nieuwe naam renvooi. Ontvangen voorrecht ƒ 47,50. De ontvanger Beide heren deden de herberg in 1883 van de hand en was Bremmers. Voor afschrift getekend door Van Meindert Groenewoud, behalve herbergier ook Leersum, notaris. De verkoopakte werd ondertekend broodbakker, mocht zich de nieuwe eigenaar noemen door notaris Van Leersum en de heren A. Kapitein van het pand, dat inmiddels een nieuwe naam had ge­ en D. Azn. Bakker; getuigen waren A. van Twuijver kregen en was omgedoopt tot 'Schippers Welvaren'. (afslager) en Jan Porte (notarisklerk). Groenewoud's zuster, Antje Marees-Groenewoud, werd voor een vierde deel mede eigenaar. De heer In de twintiger jaren waren veel 'vlet'schippers klant Groenewoud hield het tweeëndertig jaar vol als kas­ in het café. Deze schippers vervoerden in hun vletten telein/bakker. (kleine scheepjes) onder meer grind voor het onder­ Op 5 mei 1915 gingen Meindert Groenewoud en de houd van de veelal nog onverharde Zijper wegen. plaatselijke timmerman Marius Schrieken tesamen naar de Zijper notaris Gerben Vrijburg, waar zij de overdrachtsakte van het Stolper café tekenden. Mari­ us Schrieken stond in Zijpe eveneens ingeschreven als kastelein, maar het aannemersvak boeide hem Zijpe en Hazcpoldcr. meer en met zijn compagnon Pieter Jongejan ging hij dan ook daarin verder. Schippers Welvaren werd verhuurd aan de eveneens AANBESTEDING aan De Stolpen wonende Pieter Kapitein. Met finan­ ciële hulp van (oom?) Arie Kapitein uit Hoogwoud rijden van Grint. kocht Pieter, na vier jaar huurder te zijn geweest, het DIJKGRAAF en HEEMRADEN van café op 3 april 1919. De overschrijving geschiedde bij den ZIJPE en HAZEPOLDEK, zijn notaris Gerardus Johannes van Leersum te Winkel en voornemens is beschreven in dagregister deel 100, nummer 1052. Naast M. Schrieken, P. Kapitein, G.J. van Leersum op Woensdag 7 April 1920, waren bij de overschrijving als getuigen aanwezig de in het café „Het Wapen van de Zijpe", aan de SCHAQERBRUG, bij enkele | heren J. Kossen en F. Brouwer. Als koopprijs was inschrijving aan te besteden: een bedrag van ƒ 4.300 overeengekomen. Pieter Kapitein bleef zijn beroep als arbeider uitoefe­ Het rijden van Grinl nen en zijn vrouw zorgde voor net café. Al spoedig laii{fs den we^en in bleek dat mevrouw Kapitein dit werk vanwege haar slechte gezondheid niet aan kon. Op verzoek van fi­ den Polder, jfcdurende nancier Arie Kapitein werd het Stolperpand dan ook hel jaar 1920. op dinsdag 16 september 1920 des morgens te elf uur Bet bestek ligt ter lezing in „Bet in het café van J. Broer te Schagerbrug in het open­ Wapen van de Zijpe", te Schagerbrug. baar bij opbod en afslag te koop aangeboden. De Inlichtingen verstrekt de Opzichter voorwaarden en condities van de verkoop door nota­ van den polder, te . ris G.J. van Leersum voor de aanvang van de ver­ Dijkgraaf en floeraraden voorn., koop voorgelezen, hielden onder meer in dat het Jb. BOS Cz., Dijkgraaf. pand, na het voldoen van de kooppenningen op 1 ja­ A. BKAK, Secretaris.

13. Met deze scheepjes voer men de opgaande egalement zijn armen zwaaiende, Klaver niet te passeren... Het op, langs het café en de toenmalige Schagerweg. Daar werd die avond heel laat en lang onrustig daar aan De waar de egalement eindigde in de middenegalement, Stolpen! ter hoogte van het huidige pand Stolperweg 29, be­ vond zich een soort loswal (De Zandsteg, zie kaartje Ik en de burgemeester... Z.H.B., 15e jaargang, nummer 4, blz. 18). Daar werd D. Azn. Bakker deed in de jaren veertig zijn schip het grind gelost om met wagens en paarden verder te over aan zijn zoon Willem. Deze zou later in Zijpe worden vervoerd naar onder meer . Van­ bekend worden als de gemeentelijke huisvuilophaler. af dit punt namen de vletschippers als retourvracht Als Willem Bakker de toenmalige burgemeester eens veelal het gewilde Callantsoger duinzand in om dat gesproken had en daarover vertelde, zei Willem stee­ verder landinwaarts aan de man te brengen. vast: "Ik en de burgemeester hebben besproken dat... Willem was ook heel veel jaren een bekende muzi­ De 'Stortbok' kant bij het fanfarecorps 'Zijpe'. De nieuwe kastelein aan De Stolpen was ook beurt - schipper en voer veelal naar Alkmaar en terug. Even­ Na het overlijden van D. Azn Bakker in 1950 zette eens werden door Bakker tuinbouwprodukten voor zijn vrouw, Maartje Hoogewerf, samen met dochter de veiling in Zuid-Scharwoude vervoerd. Dirk Bak­ Jopie (kind uit een eerder huwelijk) de zaak voort. ker was een grote sterke man die vanwege zijn ro­ buuste optreden van de Stolper gemeenschap al spoe­ Nieuwe eigenaren dig de bijnaam 'De Stortbok' kreeg. In 1951 verkocht mevrouw Bakker-Hoogewerf het Uit de memoires van Stolpenaar wijlen P. Raatgers, café onderhands voor ƒ 24.000 aan Schagenaar W.J.F, kon ik opmaken dat Bakker nogal neringziek was. van Erp. Aanvankelijk bleven moeder en dochter Zo kon hij moeilijk verkroppen dat een potentiële huurders. Later werden zij opgevolgd door Van Bar- klant wel eens naar zijn aan de oostzijde van het neveld uit Schagen. Ook de heer W Zuidscherwoude Noordhollands Kanaal wonende collega Kindt ging. is gedurende een periode huurder van het pand ge­ De opgroeiende Stolper jongeren wisten vaak te ver­ weest. Zuidscherwoude vestigde zich later als verze­ tellen wie er naar de concurrentie was gegaan. Of die keringsagent in Callantsoog. Hij werd opgevolgd informatie altijd klopte is maar de vraag. Immers, door de uit Alkmaar afkomstige familie Reitsma. voor een glas bier vertelde je, zeker in die tijd, wel- Mevrouw Reitsma kon moeilijk wennen aan de ge­ eens wat! moedelijke Noordhollandse nuchterheid aan De Over klandizie en omzet had Bakker evenwel begin Stolpen en vertrok binnen een jaar weer naar Alk­ jaren dertig waarschijnlijk niet te klagen, want vol­ maar, spoedig gevolgd door haar man. gens het Kohier Rijksinkomstenbelasting 1932 werd Na vier huurders in een tijdsbestek van negen jaar, hij in dat jaar aangeslagen voor een inkomen van ƒ was de interesse bij eigenaar Van Erp zover gedaald 2.000. Dit was weliswaar lager dan dat van zijn cole- dat hij het café maar weer eens te koop zette. ga's De Wit van De Jonge Prins en Schrieken van het Noordhollands Koffiehuis uit 't Zand, maar lag toch In 1960 zagen we als eigenaar caféhoudster mevrouw iets boven het gemiddelde inkomen van de twintig Wed. de Wit uit Purmerend. Haar dochter Gré en (een tapvergunning hebbende) Zijper kasteleins; dit zoon Jan werden de nieuwe uitbaters en brachten het bedroeg namelijk ƒ 1.913. bedrijfje al spoedig tot bloei. Na het huwelijk van Gré zette Jan met zijn vrouw Gerie de zaak voort. Een weddenschap- Nadat Jan de Wit een Doe-het-zelf zaak begon in Uit de tijd van kastelein Bakker stamde het waar ge­ Schagen, werd Schippers Welvaren verhuurd aan beurde verhaal van een harddraverij voor boeren­ Amsterdammer Ane Jager. Na problemen in het hu­ paarden tijdens een Stolper kermis. Hoewel het een welijk van Jager, was hij plotseling met onbekende open deelname betrof, was de consternatie groot bestemming vertrokken. toen een niet Stolpenaar met zijn paard de eerste prijs won. Na de prijsuitreiking en ettelijke consumpties In 1966 verkocht de familie De Wit hun Zijper bezit wedde Stolpenaar Han Klaver dat hij over een af­ onderhands voor ƒ 80.000 aan het echtpaar J.P stand van 100 meter harder kon lopen dat het paard Boontjes en G.P Boontjes-Hoogland. In deze perio­ van de winnaar. De afstand werd afgemeten, een star­ de was er volop bedrijvigheid in het plaatselijke café. ter en een rechter van aankomst werden aangewezen, De familie Boontjes deed er goede zaken, maar na het winnende paard werd weer van stal gehaald, de twee jaar zocht Boontjes een andere uitdaging. Op ruiter steeg op... maar waar bleef Klaver? Het was 4 september 1968 werd het pand bij notaris P. de weliswaar aan De Stolpen bekend dat Klaver heel Boer te Schagen onderhands verkocht aan A.H. van hard kon lopen, maar winnen van een paard?! Na Klaveren. Van Klaveren zorgde ervoor dat elke enige tijd wachten, het was inmiddels schemerdon­ werkdag om zes uur 's morgens de koffie klaar was. ker, kwam Klaver opdagen. Voor de gelegenheid had Het gebeurde dan ook heel vaak dat er 's morgens hij zijn overhemd en bovenbroek uitgedaan en ver­ om tien uur al zo'n tweehonderd kopjes koffie met scheen in zijn 'lange wit' en hemd aan de start. Het toebehoren waren verkocht. startsein werd gegeven. Klaver stak zijn armen om­ hoog, begon te springen, te schreeuwen en sprintte Wegrestaurant weg. De paard schrok erg van de srpingende witte In die tijd onstond de naam 'Wegrestaurant De gedaante, steigerde en durfde de hardlopende, met Stolp'. Na een paar jaar begon handelsman Van Kla-

14. een onderhandse verkoop, als nieuwe eigenaar de heer F.W.B. Westkamp worden verwelkomd. Frans Westkamp en zijn vrouw Jo­ ke, die eerder horeca-ervaring had­ den opgedaan in Amsterdam en in het Zuidhollandse Woerden, pak­ ten de zaak grondig aan. Zijn bouwkundig inzicht en twee rech­ ter handen kwamen de oorspron­ kelijk uit de bouwwereld afkom­ stige Frans goed van pas. Na diver­ se verbouwingen en een drietal ri- goreuze vergrotingen staat er mo­ menteel een flink, goed onderhou­ den horecapand met inpandige woonruimte op het voormalige Hoogenstort langs de Rijksweg in de buurtschap De Stolpen.

i Behalve als restaurant, waar voor een alleszins redelijke prijs een veren een bloemenhandel naar Duitsland. In 1974 goede maaltijd kan worden gebruikt, vervult De werd 'De Stolp' verhuurd aan de uit Utrecht afkom­ Stolp tevens een belangrijke plaatselijke functie. Zo stige C. Visser. Voordat het iaar om was vertrok Vis­ worden er nogal wat ser weer en werd opgevolgd door Van Bellegem, die vergaderingen/bij eenkomsten/bruiloften gehouden, de dagelijkse caféwerkzaamheden delegeerde aan maar eveneens genieten de klaverjasavonden en het vrachtwagenchauffeur P. Gorter. Gorter en Van Bel­ jaarlijk terugkerend biljarttournooi een zekere faam, legem kregen onenigheid, waarna de familie Smit in evenals de jaarlijkse kermis waarbij veel aandacht aan opdracht van Van Bellegem de zaak een tijdje beheer­ de Stolper jeugd wordt besteed. de. Ook dit hield niet lang stand, waarna Zandtemer Reconstructie? J.P. Dekker de nieuwe huurder werd. Op 20 juli 1976 In verband met de aanleg van de Parallelweg langs de tekenden Van Klaveren en J.P. Dekker bij notaris Mr. N9 en de daarbij behorende reconstructie van de ver­ H. Vrieling te Schagerbrug een koopcontract, waar­ keerssituatie bij de Stolperbrug, meldde Rijkswater­ doorjan Dekker voor ƒ 135.000 eigenaar werd van staat in december 1997 dat zij interesse had om het De Stolp. pand te kopen. Na de sloop van het pand zou men Jan Dekker beleefde een bewogen tijd in zijn café. over voldoende ruimte beschikken om de wegrecon­ Vanwege zijn matige gezondheid had hij regelmatig structie uit te voeren. Omdat De Stolpen volgens de hulp nodig om de zaak draaiende te houden. Jan had heer Westkamp recht heeft op een horecagelegen­ niet veel geluk met het aantrekken van hulp, waar­ heid, heeft hij zich verzekerd van medewerking van door de situatie in de kroeg nogal eens uit de hand provinciale en gemeentelijke instanties om bij een liep. Toen Jan het niet meer kon opbrengen om zelf eventuele sloop een vergunning te verkrijgen voor in zijn zaak te werken verhuurde hij deze aan Rinus nieuwbouw op een nog nader aan te wijzen locatie in Hamelink uit Ens. Na het overlijden van J.P. Dekker de nabijheid van De Stolpen. De onderhandelingen in maart 1981 en het vertrek van Hamelink werd De met Rijkswaterstaat zijn - voorlopig (?) - beëindigd, Stolp enkele maanden gesloten. want volgens deze overheidsinstantie zou het nog wel tot ongeveer het jaar 2010 kunnen duren eer het Op 18 mei 1981 werd er door notariskantoor Mr. H. werk aan de N9 zal worden voortgezet. Vrieling een openbare verkoping gehouden in de zaal van het Wapen van Schagerbrug. Bij opbod en afslag Op dit moment is de familie Westkamp zoekende werd verkocht: het café-wegrestaurant De Stolp, naar een huurder en naar vervangende woonruimte. staande en gelegen aan de Rijksweg nummer 55 te Zij willen het in ieder geval wat rustiger aan gaan Zijpe, bekend onder nummers H.639 en 1127, teza­ doen en weer eens op vakantie gaan. Bovendien lijkt men groot 10 are tachtig centiare. het ze leuk om ook eens een keer te kunnen meedoen Op die maandagavond in Schagerbrug werden Piet met de gezellige klaverjasdrive van de Stolper IJsver­ en Riet Otsen uit Zwaag de nieuwe eigenaars. Het eniging. echtpaar Otsen veranderde het interieur en kon bij de opening op 2 juli 1981 een vernieuwd restaurant Bronnen laten zien. Piet Otsen bleef zijn beroep van leraar aan Het boek Zijpe II van J.T. Bremer. de technische school in Alkmaar uitoefenen en kwam Kadaster te Alkmaar. na schooltijd zijn vrouw helpen in het restaurant. Memoires P. Raatgers Kzn (1912-1978). Op termijn bleek het dubbele beroep voor de familie Oudheidkamer te Schagerbrug. Otsen toch te zwaar. Zo kon op 18 februari 1985, na Familie Westkamp.

15. Lijst van eigenaars van respectievelijk De Posthoorn, Schippers Welvaren, café De Stolp, wegrestaurant De Stolp en café-restaurant De Stolp.

1837 - 1840 Jan Schenk, brievendistributeur te Zijpe. 1840 - 1843 Maartje Bakker, weduwe van J. Schenk en haar kinderen Grietje, Hendrik, Antje en Trijntje Schenk. Weduwe Schenk is dan getrouwd met Klaas van Lienen. 1843 - 1848 Pieter Azn Siemers, landman te Zijpe. 1848 - 1859 Jacob Zeeman, koopman te Zijpe en Schagen. 1859 - 1860 Jan Bakker, landman te Haringkarspel. 1860 - 1861 Jacob Kuiper, landman te Zijpe. 1861 - 1872 Klaas Jongert, brugwachter te Zijpe bij de Stolpervlotbrug. 1872 - 1875 Teunis Ott, slagter te Zijpe. 1875 - 1881 Pieter Jansz. Zeeman, landman te Zijpe. 1881 - 1883 Reiner Cornelis Sloos, kandidaat notaris te Winkel; mede eigenaar Jacob Pool, koopman te Kolhorn. 1883 - 1915 Meindert Groenewoud, broodbakker te Zijpe. Voor een kwart mede eigenaar was Antje Groenewoud, huisvrouw, echtgenote van Jan Pieterszoon Marees. 1915 - 1919 Marinus Schrieken, tapper/timmerman te Zijpe aan De Stolpen. 1919 - 1920 Pieter Kapitein, arbeider te Zijpe aan De Stolpen. 1920 - 1950 Dirk Arieszoon Bakker, koffiehuishouder/schipper te Zijpe aan De Stolpen. 1950 - 1951 Maartje Hoogewerf, weduwe van D. Arieszoon Bakker. 1951 - 1960 W.J.F, van Erp, caféhouder te Schagen. 1960 - 1966 Weduwe De Wit, caféhoudster te Purmerend. 1966 - 1968 Jan Pieter Boontjes, pensionhouder te Callantsoog. 1968 - 1976 A.H. van Klaveren, caféhouder/bloemenhandelaar te Exloo/Callantsoog. 1976 - 1981 J.N. Dekker, caféhouder te Zijpe aan De Stolpen. 1981 - 1985 P. Otsen, leraar wonende te Zwaag. 1985 - heden F.W.B. Westkamp, restauranthouder te Zijpe aan De Stolpen.

De volgende personen zijn een periode huurder en/of bewoner van het pand geweest:

Pieter Kapitein C. Visser Weduwe M. Bakker-Hoogewerf en dochter Jopie Hoogewerf Van Bellegem Van Barneveld P. Gorter W. Zuidscherwoude Familie Smit A. Reitsma J.N. Dekker J. de Wit/Gré de Wit R. Hamelink Arie Jager

Met dank aan: T. Paarlberg-Waiboer, Jn. Raatgers Pzn. en H. Kapitein.

16.