GMINNY BIULETYN SAMORZĄDOWY NR 2/2018 boom inwestycyjny str. 8-9

DNI GRODU str. 14

Kultura i oświata w gminie str. 4-7 KONFERENCJA NAUKOWA Santok jako strażnica i klucz do królestwa str. 12-13 dni grodu To były niezwykłe D NI GR O DU SA N T OK

Wieści Santockie - bezpłatny biuletyn samorządowy SPONSORZY D NI GR O DU SA N T OK Wydawca: Redaktor naczelny: Dni Grodu Santok Gmina Santok Paweł Pisarek 2018 ul. Gorzowska 59 Redaktor prowadzący: 66-431 Santok Hanna Kaup tel. 957287510 sekretariat Redaguje: zespół mail: [email protected] 2 www.santok.pl. Nakład 3 tys. egz. dni grodu

DNI GRODU SANTOK Najpierw konferencja naukowa, a później historia na żywo. Wczesnośredniowieczne ciastka z konfi- turą malinową. Bukłaki, kaletki, pochewki do noży i mieczy. Tkaniny z lnu i wełny. Rycerze, rzemieślnicy, a nawet kaci z narzędziami tortur i księgą straceń. Wreszcie koncerty muzyki dawnej, turniej wojów, pokazy konnej woltyżerki oraz inscenizacja bitwy sprzed wieków - to główne elementy Dni Grodu Santok 2018, które trwały od 8 do 10 czerwca. 8-10 czerwca 2018 Inauguracją Dni Grodu Santok santoccy rycerze z symbolicznym Muzeum Lubuskiego w Gorzowie była piątkowa konferencja na- kluczem. Po uformowaniu orszaku, Ewy Pawlak. Na scenie nad rzeką ukowa „Santok regni custodia et ulicą Gorzowską do promenady odebrali klucz do grodu i rozpo- clavis - strażnica i klucz do króle- przeszli: Mali Kasztelanie, wojowie, częły się inscenizacje historyczne stwa”. Piszemy o niej na stronach białogłowy, rycerze, rzemieślnicy, dzieci z santockich szkół i przed- poświęconych historii i turystyce. kaci i wszelka gawiedź w towarzy- szkoli, a także przekazanie dla W sobotę Santok zamienił się w stwie współczesnego kasztelana, Muzeum Grodu Santok średnio- prawdziwy średniowieczny gród, czyli wójta gminy Santok Józe- wiecznej dłubanki budowanej w do którego rankiem przypłynęli fa Ludniewskiego oraz dyrektor ramach specjalnych warsztatów. cd. na str. 14-15 8-10 czerwca 2018

3 kultura

Gminny Dzień Dziecka Jak w ulu Gminny Dzień Dziecka odbył się Słodki poczęstunek przygotowa- w wawrowie 2 czerwca. W tym ła Rada Sołecka z sołtys Krystyną roku maluchy zaproszono do za- Rajczyk, a animatorki z GOK-u ma- baw z „Odległej Galaktyki”. Ryce- lowały buzie i kręciły balony. Milu- rze Jedi, Akademia Imperium czy sińscy szaleli na dmuchańcach Klan Tuskenów to tylko niektóre i oczywiście raczyli się lodami. atrakcje. Uroczystość otworzył wójt Program artystyczny przygotowa- gminy Santok Józef Ludniewski, ły dzieci z gminnych szkół: recyta- który złożył dzieciom serdeczne torzy, wokaliści a także tancerze życzenia. z zespołu Mirage oraz Ferwor -Trans z Lipek Wielkich.

Zakończenie konkursów plastycz- nych poświęconych życiu pszczół odbyło się 13 kwietnia w sali Gmin- nego Ośrodka Kultury w Santoku. Sukcesy gminnych „Krainę pszczół” zaprezentowa- ły na scenie dzieci z przedszkoli recytatorów w Santoku i Gralewie. Pierwszy występ zwycięzców walczyk (SP Wawrów) i Hanna Kolorowa galeria powstała z nie- gminnych eliminacji recytator- Kowalewska (SP ) mal 100 dziecięcych prac konkur- skich w powiatowym etapie w Ko- zakwalifikowały się do etapu wo- sowych, wykonanych po warszta- strzynie zakończył się sukcesem. jewódzkiego w kategorii klas 1-3, tach edukacyjnych. Poprowadzili W ramach lubuskiego konkursu a Jacqeuline Suiker (SP Lipki je Kazimierz i Zenon Piniewscy Pro Arte uczennice: Paula Ko- Wielkie) - w kategorii klas 4-6. z koła Pszczelarzy w santoku. Przedszkolaki poznały zawód pszczelarza, tajemnice życia pszczół oraz sprzęt i ubiór koniecz- ne do pracy w pasiece. Dzięki zajęciom mają świadomość, jak wielką pracę wykonują owady i że bez nich musiałyby pożegnać się ze smakiem ulubionych owo- ców i warzyw. W konkursie ogłoszonym przez GOK wzięły udział całe rodziny, tworząc prace z dziećmi. Wszyst- kie przedszkolaki otrzymały oka- zyjne przypinki, dyplomy i cze- koladę. Zwycięzcy konkursów otrzymali nagrody. Do przedszkoli powędrowały słoiczki z miodem ufundowane przez pszczelarzy z santockiego koła.

4 kultura Zapowiedzi Zapowiedzi Zapowiedzi

21 lipca - „Polichnianka” 25 sierpnia - Gminne dożynki Janczewo 4 sierpnia - Rajdy konne 1-9 września - Plener malarski 5 sierpnia - Zachodnia Liga MTB Santok 15 września - Gminne Igrzyska Sportowe

Artystyczny maraton Projekt zakładał stworzenie przez Finał projektu „Artystyczny Maraton Patriotycz- dzieci i młodzież gminnych szkół - w ciągu czterech dni - spekta- ny” odbył się 27 kwietnia w Gminnym Ośrodku Kul- klu muzyczno-teatralnego. Pod tury w Santoku. okiem profesjonalnych instrukto- rów zdolni uczniowie zrealizowali widowisko „My Naród”. Mówiło o historiach trudnych lat 80. mi- nionego wieku, o dążeniach wol- nościowych i solidarnościowych Polaków oraz o tym, jak i dlacze- go wprowadzono stan wojen- ny, a także co przyniosły obrady Okrągłego Stołu i kto brał w nich udział. Reżyserem spektaklu oraz prowa- dzącym grupę teatralną z lipek Wielkich był aktor Marcin Cięż- ki, choreografię z uczniami przy- gotował instruktor tańca Adam Wesołowski, natomiast sekcję wokalną z wawrowa - instruktor- ka chóru „Santoccy Grodzianie” Aleksandra Pinedo-Sanchez. Scenografię pod okiem plasty- ka Sławomira Szeleszkiewicza stworzyli uczniowie z janczewa, a degustację potraw z tamtych lat zagwarantowali uczniowie z ośrodka Szkolno-Wychowaw- czego w Lipkach Wielkich. Projekt został dofinansowa- ny przez Muzeum Historii Polski w warszawie w ramach progra- mu „Patriotyzm jutra”.

Arie o miłości

Arie o miłości wykonała w Gminnym Ośrodku Kultury w santoku śpiewaczka operowa Be- ata Gramza. Akompaniowała jej pianistka Marta Ożelska-Kurzawa. Licznie zgroma- dzona publiczność reagowała gromkimi bra- wami. Można było usłyszeć wzruszające pie- śni z wielu znanych oper i operetek w różnych językach. Koncert pod hasłem „Przetańczyć 5 całą noc” odbył się 12 maja. oświata i sprawy społeczne

Nocą Matematyczne w Tutlandii spojrzenie na Polskę W ramach „Nocy bibliotek” W poszukiwaniu brył geometrycz- Meteorologicznego na Śnieżce, uczniowie Szkoły Podstawowej w nych poznanych na lekcjach ma- Świątyni Wang w Karpaczu, Ko- Lipkach Wielkich trafili do krainy tematyki uczniowie klas trzecich ścioła św. Mikołaja z Cieszyna, Tutlandii. 4 czerwca w bibliotece gimnazjum dotarli do ciekawych Sky Towera z Wrocławia, Katedry w Lipkach Wielkich poznały rodzi- budowli w Polsce. W kształtach Wniebowzięcia Najświętszej Maryi nę Tutków na podstawie książki obiektów dopatrzyli się grania- Panny oraz Spichlerza i Teatru im. Agnieszki Ginko. Po odczytaniu stosłupów, ostrosłupów, walców Juliusza Osterwy z Gorzowa. fragmentu lektury, namalowały i stożków i stworzyli ich makiety. Wykazali się kreatywnością, zaan- bohaterów i farbami pokolorowa- Starali się wiernie oddać formę i gażowaniem i umiejętnością pra- ły ich ogromny kartonowy dom. kształt m.in.: Kościoła Mariackiego cy zespołowej. Efekty ich działań Później były gry i zabawy na po- z Krakowa, Pałacu Kultury i Nauki można było oglądać na wystawie wietrzu. Na koniec dzieci robiły so- czy Belwederu z Warszawy, Wy- zorganizowanej w holu szkoły. bie zdjęcia w monidłach rodzeń- sokogórskiego Obserwatorium stwa Tutki i Tutka. Zadanie zrealizowano w ramach konkursu: Zapraszamy dzieci do Tutlandii, którego organizatorem jest Wojewódzka i Miejska Biblio- teka Publiczna w Gorzowie oraz wydawnictwo Media Rodzina.

Promocyjna „Przerwa na czytanie”

145 uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum w Lipkach Wielkich wzięło udział w akcji bicia rekor- du w liczbie osób czytających na przerwie. W ramach XIV Ogólno- polskiego Tygodnia Bibliotek 2018 w województwie lubuskim akcja przebiegała pod hasłem „(DO) WOLNOŚĆ CZYTANIA”. Uczniowie oraz nauczyciele czytali wybrane przez siebie książki w hali sportowej.

„Przerwa na czytanie” ma na celu 6 promocję czytelnictwa. Nowinki z santockiego przedszkola

Minione półrocze było w santoc- na Grześkowiak z Nadleśnictwa pierwsze nagrody i wyróżnienia. kim przedszkolu bardzo pracowite w kłodawie. Dzieci obejrzały spek- W konkursie plastycznym „W krainie i pełne wrażeń. Zaczęło się koncer- takl teatralny „Laboratorium Pana pszczół” pierwsze miejsce zajęła tem z okazji Dnia Kobiet z udziałem Kleksa”, były na koncercie Majki Lana Michałowska, w wieloeta- znanego akordeonisty Mariusza Jeżowskiej a także pojechały do powym konkursie recytatorskim „Po- Ambrożuka. Przedszkole odwiedzi- Nowego ZOO w Poznaniu i do mi- etyckie potyczki” w edycji zimowej li ciekawi goście, m.in.: pszczelarz niZOO w Mostkach. drugie miejsce zajął Jakub Kozioł, Kazimierz Piniewski czy Katarzy- Przedszkolaki zdobywały swoje a w edycji wiosennej najlepsza była Aleksandra Zdrowowicz. Jednym z priorytetów placówki jest integracja przedszkola z domem rodzinnym. Służyło temu uroczy- ste spotkanie z okazji Dnia Mamy i Taty. Placówka zorganizowała też dzień sportu. Zaprosiła dzieci, które od września rozpoczną swoją przy- godę w przedszkolu. Z kolei w uro- czystym zakończeniu roku zostaną pożegnane dzieci, które kończą edukację przedszkolną. W gminnej bibliotece Uczniowie klasy IV Szkoły Podsta- wowej w Lipach Wielkich z wycho- wawcą, a zarazem nauczycielem języka polskiego Dorotą Dębską odwiedzili Gminną Bibliotekę w Lipkach Wielkich. Poznali jej pra- cę, przypomnieli sobie budowę książki oraz nauczyli się wyszuki- wać tytuły z katalogu. W ramach lekcji języka polskiego szukali ha- seł w encyklopediach i wypisywali karty książki. Podzieleni na trzy gru- py przygotowali plakaty „Zapro- szenie do biblioteki”, „Zachowanie w bibliotece”, „Jak należy postę- pować z książką”. Wizyta zakończyła się słodkim po- częstunkiem oraz rozdaniem kart 7 czytelnika. inwestycje i gospodarka

Jak zapowiadał wójt Józef Ludniewski, rok 2018, jest rekordowy pod względem realizowanych in- westycji. To wyjątkowy czas i pod względem wiel- kości zaangażowanych środków finansowych, i wszechstronności podjętych prac. Zmiany wi- dać w całej gminie Santok. Boom inwestycyjny trwa

Promenada

Początek obecnego sezony bu- rów – Czechów, a na drodze woje- dowlanego był bardzo owocny wódzkiej w lipkach Wielkich prze- dla Lipek Wielkich, gdzie w tym roku kazano wykonawcy plac budowy. już oddano ulice: Lubelska, Nowa Roboty budowlane są realizo- i stolarska. Finalizacja prac miała wane nie tylko przy drogach sa- także miejsce na ulicy Widokowej mochodowych. Także rowerzy- w Czechowie. Tu nowa jednia po- ści mogą być zadowoleni, gdyż wstała w wyjątkowo trudnych wa- znacznego tempa nabierają pra- runkach terenowych. Prace trwają ce przy budowie drogi rowerowej także na drodze powiatowej Waw- Santok – Stare Polichno. ul. Nowa, Lipki Wielkie

Gralewo – kompleks boisk 8 inwestycje i gospodarka

ul. Widokowa, Czechów

Lipki Wielkie Pięknieje cała gmi- na, a santok staje się centrum turystycznym dla naszego regionu. Droga rowerowa bę- dzie przebiegać do mostu na Noteci, a za mostem została wła- śnie oddana zrewitali- zowana promenada. ul. Stolarska, Lipki Wielkie Inwestycja przydatna zarówno na Dni Grodu Santok, jak i dla week- endowych turystów,

Wodociągi Kanaliza

którzy coraz liczniej odwiedzają rosnącą trawę, a młodzi piłkarze naszą gminę. w santoku trwają i koszykarze pewnie nie mogą się także prace w muzeum. Od 2019 doczekać pierwszych meczów. będzie to zupełnie nowa placów- Podobnie jak miłośnicy tańca ka. Jeszcze w tym roku gmina za- i muzyki z czechowa. Dla nich kończy prace budowlane i prze- gruntownie remontowana jest każe budynek Muzeum Lubuskie- sala wiejska zlokalizowana w cen- mu, które urządzi tam całkowicie trum miejscowości. nową wystawę. Już zapraszamy Na koniec warto wspomnieć na otwarcie i zapewniamy, że bę- o najdroższej i największej naszej dziecie Państwo zaskoczeni. inwestycji, która może nie jest tak Prace trwają także w gralewie. widoczna jak inne, ale jest chy- Droga Lubelska, Lipki Wielkie Zespół boisk już cieszy oko. Widać ba najważniejsza. To inwestycja w gospodarkę wodno-ściekową w Gminie Santok warta niemal 8,5 mln zł. Już zakończona została bu- dowa przydomowej oczyszczalni ścieków w Jastrzębniku i wodocią- gu w Lipkach Wielkich. Prace zwią- zane z budową kanalizacji sani- tarnej trwać będą do września. Gmina Santok na realizację po- Droga powiatowa, Wawrów Muzeum Santok wyższych zadań pozyskała wiele dotacji. Jesteśmy liderem w re- alizacji projektów ze Zintegrowa- nych Inwestycji Terytorialnych, z których trafi do nas ponad 8 mln zł, a na samą kanalizację gmina Santok pozyskała dodatkowo 9 około 2 mln zł. inwestycje i gospodarka Fundusze z Euroregionu Gmina Santok zdobywa dofinansowanie nie tylko dla tzw. projektów twardych, czyli na inwestycje, ale też dotacje na realizację tzw. zadań miękkich. Piszemy o nich w naszych „Wieściach” i pokazuje- my, jak dotacje są wydawane.

Z Euroregionu przyznano fundu- więzów społecznych oraz dalszy sze na projekty Gminnego Ośrod- rozwój gospodarczy. Suma do- Urząd Gminy w Santoku ka Kultury i Urzędu Gminy w San- finansowania dla GOK i Urzędu toku. Ich realizacja wpływa na Gminy wynosi 62 573,18 EUR. A oto 1. „Dni Grodu Santok 2018, czyli budowanie coraz piękniejszej na- szczegóły: polsko-niemieckie wydarzenie szej małej ojczyzny, zacieśnianie historyczne” 11.418,95 EUR Gminny Ośrodek Kultury 2. „Szlak: Wał Pomorski - Linia No- w Santoku teci, II etap” 2.509,20 EUR 1. polsko-niemiecki bieg po zdro- wie, czyli V Janczewska 10 3. „Dożynki - Święto plonów 2018” 5.366,55 EUR 7.062,36 EUR 2. ii Lubuskie Polsko-Niemieckie 4. „Otton z Bambergu - święty Zawody w Długodystansowych łączący dwa narody” Rajdach Konnych 8.154,90 EUR 7.273,54 EUR Łącznie - 29145,41 EUR 3. ii Transgraniczne Igrzyska Sportowe 5.683,34 EUR 4. ii Polsko-niemiecki plener malarski „Malowniczy Santok” 8.413,14 EUR 5. polsko-Niemieckie Święto Se- niorów „Kolorowy zawrót głowy” 6.691,20 EUR Łącznie - 33.427,77 EUR

10 historia i turystyka Muzeum Grodu Santok atrakcją turystyczną „Gród Santok. Strażnica i klucz królestwa” to za- danie, dzięki któremu w ciągu dwóch lat powsta- nie stała wystawa w Muzeum Grodu Santok. Jak zapowiada wójt Józef Ludniewski, będzie atrak- cją turystyczną.

Za dwa lata i 460 tys. zł w Muzeum niającą wymagania współcze- Grodu Santok powstanie nowa snego odbiorcy, odpowiadającą stała ekspozycja. 342 tys. zł po- potrzebom osób niepełnospraw- chodzą ze środków Ministra Kul- nych ruchowo, wykorzystującą tury i Dziedzictwa Narodowego, a elementy multimedialne, atrakcyj- wkład własny w wysokości ponad ną poznawczo wystawę stałą, któ- 120 tys. zł - z Zarządu Wojewódz- ra prócz wysokiej wartości meryto- twa Lubuskiego. rycznej, posiadania walorów edu- ta. Zostanie poddana gruntownej Na konferencji prasowej zorgani- kacyjnych i popularyzatorskich, rewaloryzacji i znajdzie się w cen- zowanej 10 maja w Muzeum Spi- pełnić będzie rolę umacniającą tralnym punkcie ekspozycji. chlerz w Gorzowie, dyr. Muzeum naszą instytucję i wyróżniającą ją Lubuskiego im. J. Dekerta Ewa na mapie kulturalnej naszego kra- Zgodnie z planem Muzeum Gro- Pawlak, archeolog i koordynator ju - powiedziała dyr. Ewa Pawlak. du Santok otwarte zostanie w po- projektu dr Małgorzata Pytlak, Wójt gminy Santok Józef Ludniew- łowie 2019 r. wójt gminy Santok Józef Ludniew- ski przypomniał, że remont Mu- - W grudniu 2017 r. Lubuski Wo- ski i sekretarz gminy Santok Paweł zeum Grodu Santok to element jewódzki Konserwator Zabytków Pisarek przedstawili ideę i założe- - opartej na turystyce - strategii pozytywnie zaopiniował naszą nia projektu. rozwoju gminy. propozycję, by Grodzisko Santok W związku z remontem budyn- O tym, jak będzie wyglądała uzyskało status Pomnika Histo- ku - prowadzonym przez gminę nowa wystawa - której koncep- rii - dodał wójt Józef Ludniewski. Santok w ramach projektu „Rewi- cję stworzył scenograf, architekt - Wniosek został przesłany do Mi- talizacja zdegradowanych ob- wnętrz, projektant, malarz i rysow- nistra Kultury i Dziedzictwa Na- szarów miejscowości Santok”- ist- nik Michał Urban - mówiła arche- rodowego z zaznaczeniem, że niejąca w Muzeum Grodu Santok olog Małgorzata Pytlak, koordy- grodzisko w Santoku należy do stała wystawa będzie zlikwidowa- nator merytoryczny projektu. Pod- najważniejszych zabytków woje- na. Remont budynku wymaga kreśliła, że dzieje grodu w Santoku wództwa lubuskiego o znaczeniu wymiany stolarki okiennej i drzwio- zostaną zaprezentowane w świe- ponadregionalnym, prezentuje wej, stworzenia nowej drewnianej tle wyników najnowszych badań wysokie wartości historyczne i na- elewacji, posadzek oraz izolacji prowadzonych na grodzisku, a ukowe potwierdzone prowadzo- pionowej i poziomej, a także cał- wystawa została pomyślana jako nymi od połowy XX w. badaniami kowitej przebudowy poddasza, połączenie rekonstrukcji rozległe- archeologicznymi. gdzie ma powstać pomieszcze- go fragmentu wykopu archeolo- Warto zaznaczyć, że wniosek nie przystosowane na warsztaty gicznego z ekspozycją gabloto- „Gród Santok. Strażnica i klucz garncarskie. wo-planszową. Jednym z nielicz- królestwa” został wysoko ocenio- - Po zakończeniu remontu planu- nych elementów dotychczas pre- ny. Na 261, które wpłynęły z Polski, jemy stworzyć pełną nowatorskich zentowanych na stałej wystawie otrzymał 80,67 pkt. na 100 możli- rozwiązań aranżacyjnych, speł- w muzeum, wkomponowanym w wych i zajął dziesiąte miejsce na nową ekspozycję, będzie makie- liście rankingowej.

11 historia i turystyka konferencja Santok jako

Konferencją naukową „Santok regni custo- dia et clavis - strażnica i klucz do królestwa” 8 czerwca oficjalnie 780 rozpoczęły się Dni Gro- lat du Santok. Konferencja naukowa została Czechowa zorganizowana również z okazji 60. rocznicy badań milenijnych na santockim grodzisku, 50. rocz- nicy powstania działu archeolo- gicznego w Muzeum Lubuskiego im. J. Dekerta w gorzowie oraz 40. rocznicy utworzenia Muzeum Grodu Santok. Z tej okazji władze Gminy Santok nagrodziły partnerów za wielolet- nią współpracę w zakresie badań W tym roku Czechów obchodził -hop i ogniste tańce GOK-owskich archeologicznych i upowszech- jubileusz 780-lecia. Z tej okazji, 26 seniorek. Koło Gospodyń Wiejskich niania historii średniowiecznego maja na nadwarciańskim placu w Santoku serwowało biały barszcz grodu. Medale Santoka otrzymali: odbył się II Turniej Piłki Plażowej i ciasta. Impreza zakończyła się Instytut Archeologii i Etnologii Pol- o puchar Wójta Gminy Santok. zabawą taneczną przy orkiestrze skiej Akademii Nauk oraz Muzeum Zwyciężyła drużyna z janczewa, Abraxas. Organizatorzy dziękuję Lubuskie im. J. Dekerta. Również przed Wawrowem i Czechowem II. radzie sołeckiej i pani sołtys z Cze- wójt Józef Ludniewski i obecna Poza wydarzeniem sportowym chowa za zaangażowanie i wspa- na konferencji dyr. Muzeum Lu- Gminny Ośrodek Kultury przygo- niałą współpracę. buskiego Ewa Pawlak odebrali tował wiele atrakcji. W „Krainie od dyr. IAiE PAN Dariusza Główki Tutlandii” powstał kolorowy do- z Warszawy pamiątkowe medale mek dla rodziny Tutków i foto- przedstawiające Złoty Miecz z je- ścianka z postaciami bohaterów ziora Nidajno. książki. Ławica ryb i bujna roślin- Przed rozpoczęciem konferencji ność to siedmiometrowy „Pejzaż strony podpisały porozumienie nadrzeczny” stworzony pod okiem o dalszej współpracy. plastyków. Nie zabrakło fantazyj- Na naukowym spotkaniu w Grodz- nych kwiatów, które misternie two- kim Ośrodku Kultury pojawiło się rzyły dzieci dla swoich mam. Było około 100 gości wójta Józefa Lud- kolorowo i radośnie, również dzię- niewskiego. W całodziennych ob- ki maluchom z wymalowanymi radach udział wzięli: prof. Michał buźkami i balonami w rękach. Nie Kara z Instytutu Archeologii i Etno- zabrakło też kolorowych nagród. logii PAN, który wygłosił wykład in- Święto Czechowa uatrakcyjnił kon- auguracyjny. Mówił o idei arche- cert wokalny, występ grupy tanecz- ologicznych badań milenijnych, nej Mirage, zumba, dziecięcy hip podkreślając, że grodzisko w San- toku zostało wybrane do badań na Ziemi Lubuskiej jako sztan- darowy przykład. Potrzebę prze- prowadzenia badań wskazał już w 1946 r. prof. Witold Hensel, a ich koncepcja zakładała odpowiedź na pytanie, jakie były początki polskiego tysiąclecia i miała zwe- 12 naukowa strażnica i klucz do królestwa

ryfikować chronologię wcześniej- szych badań niemieckich a także poszerzyć zasób wiedzy o pod- grodziu i przynależności ziem. - Przeprowadzone badania zwe- ryfikowały wiedzę archeologów na temat średniowiecza - powie- dział prof. Kara i dodał, że bada- nia były przeprowadzone bardzo starannie i ujawniły blaski i cienie przeszłości, z tym że blasków było znacznie więcej. Przypomniał, że pierwsze badania na santockim grodzisku rozpoczęły się w 1958 r. i trwały do 25 lipca 1961. Poza wykładem prof. Michała Kary zebrani wysłuchali jeszcze prof. Stanisława Rosika z uniwersy- tetu Wrocławskiego o pierwszym wzmiankowanym w przekazach historycznych z imienia santocza- ninie komesie Pawle; dr. Andrzeja Piotrowskiego z państwowego Instytutu Geologicznego ze Szcze- cina, dr Kingi Zamelskiej-Mon- czak z instytutu Archeologii i et- nologii PAN oraz Stanisława Sin- kowskiego i Małgorzaty Pytlak z gorzowskiego muzeum. Dyr. In- stytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie prof. Dariusz Główka podsumował konferencję. Organizatorami wydarzenia byli: Gmina Santok, Instytut Archeolo- gii i etnologii Polskiej Akademii Nauk oraz Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie.

13 niezwykłe DNI

Na wyremontowanej promenadzie, w namiotach i na straganach prezentowali się handlarze i wytwórcy naj- różniejszych przedmiotów codziennego użytku, od gli- nianych garnków, przez hełmy, zbroje i pancerze, po mydło a nawet ciastka wytwarzane według najdaw- niejszych receptur. Z północnej Skandynawii na Dni Santoka zjechał Kram Sigurda. - Dzisiaj przybyłem do gościnnego Santoka z ciastkami wczesnośredniowiecznymi oraz konfiturą ma- linową. Ciastka pochodzą z dworu króla Haralda Pięk- nowłosego. Są ręcznie wyrabiane i wypiekane w piecu chlebowym tylko i wyłącznie przy użyciu produktów, któ- re były dostępne na terenach Skandynawii w IX i X w. D NI GR O DU SA N T OK Nie ma w nich cukru ani żadnych sztucznych dodatków i spulchniaczy. Są zrobione tylko na naturalnym miodzie, który ma szczególne właściwości, dzięki którym Wikingo- wie byli tak wspaniałymi wojownikami i żeglarzami. Wzo- ry na nich są odciskane z kamieni runicznych odnale- zionych w Skandynawii - wyjaśniał Szymon Adamski. Z kolei Marcin Szymański - jako Borzywoj ze Szczecina - szył przedmioty w skórze: bukłaki, kaletki, pochewki do noży czy mieczy, a Justyna i Łukasz Lasek z Wrocła- wia wykonywali odbitki techniką akwaforty z przełomu XIV i XV w. Tkaniny Bartosze, czyli rzemieślnicy ze Swa- rzędza przywieźli len i wełnę, z których miłośnicy historii szyją stroje dla grup rekonstrukcyjnych. Wśród licznego pospólstwa nie mogło zabraknąć reprezentacji za- wodu, który w średniowieczu miał ręce pełne roboty. Z południa Polski przyjechało Katostwo Nyskie z narzę- dziami tortur i księgą straceń. Szli na czele orszaku, bu- dząc grozę okrwawioną sukmaną, toporem na ramie- niu i uciętą głową skazańca w ręce. Przywieźli ze sobą również „płaszcz hańby”, czyli narzędzie do karania za drobne kradzieże czy bójki. To rodzaj beczki z otworem na głowę, z wymalowanymi scenami ukazującymi po- pełnione przestępstwo. Na wyznaczonym i zabezpieczonym placu na prome- nadzie wojowie różnych formacji zmierzyli się w turnie- jach. Jeden z nich został ranny i nie obeszło się bez szycia. Odwiedzający podziwiali też popisy żonglują- cych flagami oraz dżygitówki, czyli konnej woltyżerki, a o 18.00 - wielką bitwę. D NI GR O DU SA N T OK Wieczorem wójt Józef Ludniewski zaprosił na współcze- sne występy: Bony-M, Zanozy, Leny z zespołem i Skane- ra. Całość zakończył fireshow, czyli pokaz ognia oraz 14 laserów. niezwykłe DNI GRODU SANTOK 8-10 czerwca 2018

W niedzielę w samo południe w miejscowym kościele pw. św. Józefa odprawiono mszę św. za Santok w historii naro- du polskiego. W ten sposób zakończyły się uroczyste ob- chody Dni Grodu i przeszły już do historii. Wiele miesięcy pracy i intensywnych przygotowań zakończyło się sukce- sem i zadowoleniem wszystkich, którzy odwiedzili średnio- wieczny gród nad Wartą i Notecią. - To były niezwykłe dni - powiedział wójt gminy Santok Józef Ludniewski, serdecz- nie dziękując wszystkim, którzy włączyli się w ich realizację. 8-10 czerwca 2018

15 GRODU SANTOK sport Piąta Janczewska Dycha

Piąta edycja Janczewskiej DYCHY została zorganizowana 3 czerwca. Dopisała frekwencja i pogoda.

Zainteresowani mogli wziąć udział Miłą atmosferę dopełniły smakołyki w biegu na 10 km lub przejść od- przygotowane przez KGW Janczewo. cinek 5 km. Tradycyjnie zwycięzcy Dzięki współpracy Ekipy Janczewskiej z otrzymali Miecz Kasztelana Santoc- 10, Urzędu Gminy, GOK-u i Rady So- kiego, który wręczył wójt Józef Lud- łeckiej organizacja tego dużego wy- niewski. darzenia przebiegła bez zakłóceń, Jak zawsze dużym powodzeniem z zachowaniem wszelkich warunków cieszył się start dzieci. Odbył się też bezpieczeństwa. polsko-niemiecki bieg po zdrowie V Działanie zostało dofinansowane przez Janczewskiej 10. Euroregion „Pro Europa Viadrina”.