Dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
116 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA TEOLOGICZNEGO 2014 NR 2 (40) cji Soboru w eklezjologii i teologii pastoralnej. Teologia Ogólnej instrukcji katechetycznej (1971) poczynając, soborowa bowiem ujmuje prawo Kościoła w kategoriach a na Dyrektorium ogólnym o katechizacji (1997) koń- eklezjologicznych, a teologia pastoralna nie zrezygnowa- cząc. W nich „rysuje się pełny obraz katechezy”, znaj- ła tak łatwo z traktowania go jako podstawowej funkcji dujemy tam „odniesienia do wszystkich elementów urzeczywistniania się Kościoła. W każdym razie w wyni- tworzących metodologię katechetyczną (…). Są one ku dyskusji Ojców Soboru nabrało ono rumieńców ekle- inspiracją do przemyślenia fundamentalnych linii kate- zjalnych: „Ta nowa optyka postrzegania prawa Kościoła, chezy (…) szczególnie poprzez nowe spojrzenie na nie- w której świadomość prawna staje się częścią świadomo- które podstawowe (…) punkty odniesienia, jak słowo ści religijnej, wskazała na konieczność konfrontacji ius Boże, wiara i Kościół” (s. 735). Ecclesiae z soborową eklezjologią i założeniami dusz- Dobrze się stało, że ks. prof. Daniel Brzeziński wydo- pasterskimi” (W. Góralski, s. 687). Można powiedzieć, był z zapomnienia i przybliżył nam dwa dokumenty Jana że w wyniku podejmowanej przez Ojców Soboru z dnia Pawła II dotyczące „oceny i swoistego bilansu odnowy na dzień reformy Kościoła, prawo kościelne stało do ich liturgii rzymskiej po Soborze Watykańskim II” (s. 745). dyspozycji, czego imponujący wyraz mamy w przyswo- Chodzi tu o dwa listy apostolskie, które podkreślały jonym dla języka polskiego Posoborowym prawodaw- rocznice uchwalenia pierwszego dokumentu Vaticanum stwie kościelnym (t. 1–12, oprac. E. Sztafrowski, Warsza- II, którym była Konstytucja o liturgii świętej. Pierwszy wa 1971–1983). W uchwalanych bowiem dokumentach z nich ukazał się w dwudziestopięciolecie promulgowa- mamy albo do czynienia z formalnym nakazem uwzględ- nia dokumentu (Vicesimus quintus annus z 1988 r.), a dru- nienia w przygotowywanym Kodeksie Prawa Kanonicz- gi z racji ogłoszenia jego czterdziestolecia (Spiritus et nego (KPK) całościowej ich treści, albo bezpośrednie Sponsa z 2004 r.). zlecenie określonych spraw czy polecenie rewizji insty- Podstawę odnowy liturgii stanowiła odnowiona ekle- tucji regulowanych przez KPK. W niektórych dokumen- zjologia. To prawda fundamentalna. Jest jednak i drugie tach zawarte zostały określone i na nowo definicje sensu przesłanie, które wskazuje na sprzężenie zwrotne, które stricto prawne (s. 694–695). One wszystkie – jak już po- istnieje pomiędzy liturgią a eklezjologią: jaka liturgia, wiedziano – „znalazły swoje urzeczywistnienie w poso- taki Kościół (taka eklezjologia), bo liturgia jest epifanią borowym ustawodawstwie Stolicy Apostolskiej poprze- Kościoła. Wśród teologicznych aksjomatów odnowy li- dzającym opracowanie nowego KPK, które promulgował turgicznej Jan Paweł II wymienia trzy, o których należy Jan Paweł II 25 stycznia 1983 r. (s. 700). W kilka lat póź- pamiętać i je rozwijać: anamnestyczny wymiar liturgii niej dokonano reformy prawa Kościołów Wschodnich. (s. 749–750); obecność słowa Bożego w liturgii (s. 750– Tekst po uzyskaniu aprobaty papieskiej został wydany 751); objawienie się Kościoła samemu sobie (epifania drukiem i promulgowany 18 października 1990 r. przez Kościoła) (s. 752). Myślę, że warto byłoby wskazane ak- Jana Pawła II (s. 705). sjomaty odnowy liturgicznej uzupełnić o czwarty, a mia- Ostatnie dwa teksty poświęcone są inspiracjom so- nowicie: permanentną odnowę liturgii. Na ten temat pisa- borowym w katechezie i liturgii. Jeśli chodzi o zagad- łem w artykule O potrzebie permanentnej odnowy liturgii nienie katechezy, to „niezależnie od braku stanowi- („Roczniki Teologiczne” 50 [2003], z. 8, s. 51–67). ska Vaticanum II odnośnie do katechezy, wpływ treści jego dokumentów oraz myśli na katechezę i ruch kate- * chetyczny był ogromny, zarówno co do treści, metod, jak i adresatów. Sobór Watykański II wyzwolił nowe Wrażenie, z którego trudno się wydobyć po przeczyta- inicjatywy i nowe kierunki katechetyczne, przyczynił niu tego tomu, to odczucie dokonanej autodestrukcji Ko- się do trwałego umieszczenia katechezy w działalności ścioła. Nie oznacza to, że przyczynę dokonanej „masakry” duszpasterskiej Kościoła, podtrzymał tworzenie cen- widzę w dokumentach. Nie. Widzę ją we łzach Pawła VI, trów czy ośrodków katechetycznych na poziomie za- który został oszukany przez przyjaciela, z którym – jak równo regionalnym, jak i diecezjalnym” (K. Misiaszek, mówi Psalmista – jadł chleb. Chodzi więc o szukanie od- s. 728). Chodzi tu o wypracowanie katechezy o kierun- powiedzi na pytanie: Na czym polega prawdziwa refor- ku antropologicznym, a także publikowanie tzw. kate- ma? Papież Benedykt w tekście o Istocie prawdziwej re- chizmów dla dorosłych, „w których autorzy integralnie formy stwierdził, że prawdziwa reforma to ablatio, które złączyli orędzie zbawienia z życiem człowieka doro- staje się congregatio (w: Kościół – wspólnota w drodze, słego” (s. 729), oraz skupienie uwagi na katechezie do- Kielce 2009, s. 129–136). rosłych. Okres posoborowy to przede wszystkim nie- zwykle żywy nurt publikowanych dokumentów, od Marek Marczewski (Lublin) DOKUMENTY URZĘDU NAUCZYCIELSKIEGO KOŚCIOŁA 238. Kodeks Teodozjusza: Księga Szesnasta, tł. Tekst częśc. łac. Agnieszka Caba, oprac. Monika Ożóg, Monika Wój- S. 1–125 mają podwójną numerację. Tekst równol. cik, wstęp Michał Stachura, Kraków: Akademia „Igna- łac. i pol. tianum”, Wydaw. WAM 2014, LXIII, 277 [2] s., biblio- Kolejny tom serii „Synody i Kolekcje Praw” (ukazują- gr., indeksy, seria: Źródła Myśli Teologicznej 71. Synody cej się w ramach szerszej serii wydawniczej: „Źródła My- i Kolekcje Praw 7, ISBN 978-83-7614-164-0 („Ignatia- śli Teologicznej”) poświęcony został szesnastej księdze num”), 978-83-7505-493-4 (WAM). Kodeksu Teodozjusza. Kodeks ten „należał w starożyt- Tyt. okł.: Codicis Theodosiani: Liber Sextus Decimus. ności i należy także dzisiaj do najważniejszych zbiorów Tyt. na s. przedred.: Kodeks Teodozjusza XVI. ustaw cesarskich III–V w. Wpływał on na kulturę prawną OPRACOWANIA OGÓLNE 117 ówczesnych mieszkańców Imperium i stanowił podsta- konsekrowanego oraz świeckich (w tym szczególnie do wę dla działalności prawników-praktyków” (s. V). Szes- rodzin, nauczycieli, wychowawców, katechetów i mło- nasta księga tegoż Kodeksu podejmuje kwestie religijne. dzieży). Lektura tego starożytnego dzieła pośrednio odsłania ob- raz ówczesnego Kościoła, ukazuje relację cesarstwa do 241. PAPIESKA KOMISJA BIBLIJNA, Natchnie- chrześcijaństwa, a ponadto pozwala sporządzić listę ist- nie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga niejących wtedy herezji. Prezentowane dzieło dzieli się pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, przedm. na jedenaście tytułów: 1. O wierze katolickiej; 2. O bisku- kard. Gerhard Müller, Kielce: „Verbum” 2014, 240 s., pach, kościołach i duchownych; 3. O mnichach; 4. O tych, ISBN 978-83-930550-5-0. którzy walczą o religię; 5. O heretykach; 6. Nie należy po- Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej „nie jest ofi- wtarzać świętego chrztu; 7. O odstępcach; 8. O Żydach, cjalną deklaracją Magisterium Kościoła, ani nie przedsta- czcicielach nieba i Samarytanach; 9. Niech Żyd nie ma wia całej doktryny na temat natchnienia i prawdy Pisma chrześcijańskiego niewolnika; 10. O poganach, ofiarach Świętego” (s. 7). Zawiera jedynie wyniki wnikliwej ana- i świątyniach; 11. O religii. lizy egzegetycznej tekstów biblijnych pod kątem ich po- chodzenia od Boga i zawartej w nich prawdy. Dokument 239. DRÓŻDŻ Bogusław, Od zdumienia do speł- dzieli się na trzy części. Pierwsza, zatytułowana Świa- nienia. Śladami encyklik błogosławionego Jana Paw- dectwo ksiąg biblijnych o ich pochodzeniu od Boga, na ła II, Legnica: Diecezjalne Centrum Edukacyjne, Bi- podstawie analizy wybranych fragmentów Starego i No- blioteka im. bł. Jana Pawła II Wyższego Seminarium wego Testamentu podejmuje kwestię natchnienia Pisma Duchownego Diecezji Legnickiej 2013, 121 [3] s., il. Świętego, badając jego pochodzenie. Druga część nosi kolor., seria: Nowa Ewangelizacja Dzisiaj 8, ISBN 978- tytuł Świadectwo tekstów biblijnych na temat objawio- 83-64013-08-9. nej w nich Prawdy i zgłębia problem prawdy słowa Boże- Opracowanie niniejsze wpisuje się w szereg publika- go, uwydatniając orędzie o Bogu i Jego planie zbawienia. cji, które starają się upowszechniać i zgłębiać nauczanie Trzecia część, zatytułowana Interpretacja słowa Bożego św. Jana Pawła II. Autor sięga do szczególnie znaczącej i stojące przed nią wyzwania, poświęcona jest niektórym grupy pism Świętego Papieża, jaką stanowi jego czter- wyzwaniom, które sama Biblia stawia przed czytającym naście encyklik. Każdą z nich prezentuje na kilku stro- ją z tej racji, że pewne jej aspekty wydają się zaprzeczać nach, starając się pokazać, że stanowi ona bardzo kon- rozumieniu jej jako słowa Bożego. kretny drogowskaz, wskazujący człowiekowi drogę ku spełnieniu. 242. Sobór Watykański II. Złoty jubileusz, red. Marcin Cholewa, Szymon Drzyżdżyk, Marek Gilski, 240. Napisałem do was, abyście wiedzieli, że ma- wstęp Grzegorz Szewczyk, Kraków: „Scriptum” 2013, cie życie wieczne. Listy pasterskie abp. Henryka J. 264 s., ISBN 978-83-64028-20-5. Muszyńskiego Metropolity Gnieźnieńskiego w latach Niniejsza publikacja wpisuje się w liczną grupę opra- 1992–2010, red. Mirosław Jasiński, wstęp abp Józef Ko- cowań, upamiętniających 50-lecie Soboru Watykańskie- walczyk, Gniezno [Tczew]: Oficyna Wydawnicza „Edy- go II. Autorzy, pragnąc upowszechnić nauczanie Soboru, tor” 2013, 295 [1] s., ISBN 978-83-932285-7-7. analizują je zarówno