Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri Sustainable Development Goals
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Rəsmi statistik nəşr Official statistical publication AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT STATİSTİKA KOMİTƏSİ THE STATE STATISTICAL COMMITTEE OF THE REPUBLIC OF AZERBAIJAN Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri Sustainable Development Goals Bakı – 2020 Baku –2020 Nəşrdə “Dünyamızın transformasiyası: 2030-cu ilədək dayanıqlı inkişaf sahəsində Gündəlik”lə müəyyən olunmuş qlobal məqsəd və hədəflərin mahiyyəti izah edilir, onlara dair qlobal çağırışlar oxucuların diqqətinə çatdırılır, son doqquz ildə (2010-2019) milli kontekstdə dayanıqlı inkişafla bağlı tendensiyalar statistik göstəricilərlə təhlil edilərək, müxtəlif qrafik və cədvəllərlə təsvir edilir. Bu nəşrdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Statistika Komissiyası tərəfindən müəyyən edilərək Baş Assambleyanın 2017-ci il 6 iyul tarixli qətnaməsi ilə təsdiq edilmiş qlobal göstəricilər sistemində əks olunmuş 86 Dayanıqlı İnkişaf Məqsədi göstəricisi üzrə mövcud statistik məlumatlar təqdim olunmuşdur. The essence of global goals and objectives defined in “Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development” is explained in this publication, global challenges concerning them are brought to the attention of readers, and trends related to sustainable development in the national context are analyzed by statistical indicators and illustrated by various graphs and schedules over the last nine years (2010-2019). In this publication, current statistics are presented on the 86 Sustainable Development Goals indicators determined by the United Nations Statistical Commission approved by the General Assembly resolution of 6 July 2017. Qeyd: Məcmuədə dərc olunan bəzi göstəricilər onların hesablanma metodologiyasında və istifadə edilən ilkin məlumatlarda baş vermiş dəyişikliklərlə əlaqədar dəqiqləşdirilə bilər. Note: Some of the indicators published in the journal may be refined due to changes in their calculation methodology and baseline data used. Xüsusi işarələr “-” hadisə baş verməmişdir. "0,0" məlumat çox kiçik rəqəmlə xarakterizə olunur. “...” məlumat mövcud deyil. Special characters “-” not applicable. "0.0" data characterized by the least number. "..." data not available. © Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi 2020 © The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan 2020 2 MÜNDƏRİCAT CONTENTS Ön söz............................................................................................................................................. 5 Foreword........................................................................................................................................ Yoxsulluğun bütün formalarına hər yerdə son qoymaq............................................ 8 End poverty in all its forms everywhere................................................................... Aclığa son qoymaq, ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək, qidalanmanı yaxşılaşdırmaq və kənd təsərrüfatının dayanıqlı inkişafına dəstək vermək............. 19 End hunger, achieve food security and improved nutrition and promote sustainable agriculture.............................................................................................. Yaşından asılı olmayaraq hamının sağlam həyat tərzini təmin etmək və rifah halını yaxşılaşdırmaq................................................................................................ 24 Ensure healthy lives and promote well-being for all at all ages............................... Hamı üçün inklüziv və bərabər keyfiyyətli təhsili təmin etmək və ömür boyu təhsil almaq imkanlarını dəstəkləmək....................................................................... 57 Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all................................................................................................... Gender bərabərliyinə nail olmaq, bütün qız və qadınların hüquq və imkanlarını genişləndirmək.......................................................................................................... 74 Achieve gender equality and empower all women and girls.................................... Hamı üçün su və sanitariyaya əlçatanlığı və dayanıqlı idarə etməni təmin etmək... 84 Ensure availability and sustainable management of water and sanitation for all..... Hamının sərfəli, etibarlı, dayanıqlı və müasir enerji mənbələrinə çıxışını təmin etmək......................................................................................................................... 91 Ensure access to affordable, reliable, sustainable and modern energy for all.......... Davamlı, inklüziv və dayanıqlı iqtisadi artımı, hamı üçün tam və məhsuldar məşğulluğu və layiqli işi təşviq etmək...................................................................... 97 Promote sustained, inclusive and sustainable economic growth, full and productive employment and decent work for all...................................................... Möhkəm infrastruktur yaratmaq, inklüziv və dayanıqlı sənayeləşməni təşviq etmək və innovasiyalara dəstək vermək................................................................... 115 Build resilient infrastructure, promote inclusive and sustainable industrialization and foster innovation................................................................................................. Ölkədaxili və ölkələrarası bərabərsizliyi azaltmaq................................................... 136 Reduce inequality within and among countries........................................................ Şəhər və yaşayış məntəqələrinin açıqlığını, təhlükəsizliyini, davamlılığını və ekoloji dayanıqlılığını təmin etmək.......................................................................... 143 Make cities and human settlements inclusive, safe, resilient and sustainable......... İstehsal və istehlakın səmərəli modellərinə keçidi təmin etmək............................... 147 Ensure sustainable consumption and production patterns........................................ 3 İqlim dəyişikliyi və onun təsirlərinə qarşı mübarizə üzrə təcili tədbirlər görmək...................................................................................................................... 151 Take urgent action to combat climate change and its impacts................................ Dayanıqlı inkişaf naminə okeanları, dənizləri və dəniz ehtiyatlarını qorumaq və onlardan səmərəli istifadə etmək.............................................................................. 156 Conserve and sustainably use the oceans, seas and marine resources for sustainable development........................................................................................... Yer ekosistemlərini mühafizə və bərpa etmək və onların səmərəli istifadəsinə dəstək vermək, meşələrdən səmərəli istifadə etmək, səhralaşmaya qarşı mübarizə aparmaq, torpaq deqradasiyasını dayandırmaq, ona qarşı əks tədbirlər görmək və bioloji müxtəlifliyin itirilməsi prosesinin qarşısını almaq........................................ 160 Protect, restore and promote sustainable use of terrestrial ecosystems, sustainably manage forests, combat desertification, and halt and reverse land degradation and halt biodiversity loss................................................................................................. Dayanıqlı inkişaf naminə dinc və inklüziv cəmiyyətləri təşviq etmək, hamının məhkəmə sisteminə əlyetərliyini təmin etmək və bütün səviyyələrdə effektiv, məsuliyyətli və inklüziv institutlar yaratmaq........................................................... 167 Promote peaceful and inclusive societies for sustainable development, provide access to justice for all and build effective, accountable and inclusive institutions at all levels................................................................................................................ Dayanıqlı inkişaf naminə qlobal əməkdaşlığı canlandırmaq və gücləndirmək....... Strengthen the means of implementation and revitalize the Global Partnership for 179 Sustainable Development.......................................................................................... Statistik məlumatlara dair cədvəllər.......................................................................... 198 Statistical data tables................................................................................................. 4 Ön söz Foreword “Bizim siyasətimiz uzunmüddətli “Our policy is a long-term policy. We siyasətdir. Biz ölkəmizin gələcəyi, think about the future, long-term and uzunmüddətli, dayanıqlı inkişafı haqqında sustainable development of our country. ” düşünürük.” İLHAM ƏLİYEV ILHAM ALIYEV Təbii resursların məhdudluğu, dünyada Problems that concern mankind such as baş verən qloballaşma, əhali artımı, limited natural resources, globalization, bərabərsizlik, ətraf mühitin çirklənməsi, qlobal population growth, inequality, environmental istiləşmə, torpaqların deqradasiyaya məruz pollution, global warming, soil degradation, qalması, təbii fəlakətlər və s. bu kimi natural disasters and etc. hinder the bəşəriyyəti narahat edən problemlər mövcud development of future generations while ekosistemin dayanıqlılığını təhlükə altında endangering the sustainability of the existing qoyaraq, gələcək nəsillərin də inkişafını ecosystem. In this context, achieving global əngəlləyir. Bu kontekstdə dayanıqlı inkişaf goals such as eradication of poverty for all, naminə hamı üçün yoxsulluğa son qoyulması, healthy nutrition, healthy lifestyles, quality and düzgün qidalanma, sağlam həyat tərzi, inclusive education, gender equality, clean