STUDIUM UWARUNKOWAÑ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DWIKOZY

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNGO

STYCZE Ń 2003

ŒWIÊTOKRZYSKIE BIURO ROZWOJU REGIONALNEGO 25-516 Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3, tel. (041) 342-17-80, fax. (041) 344-40-87, e-mail [email protected]

Opracowano w Świ ętokrzyskim Biurze Rozwoju Regionalnego w Kielcach Dyrektor Biura mgr in ż. Krzysztof Domagała Zespół autorski w składzie: mgr in ż. arch. Ryszard Nagórny — główny projektant — nr upr. urban. 701/88 mgr in ż. arch. Katarzyna Bieniek-Kaszy ńska — projektant mgr Agnieszka Przygodzka — środowisko przyrodnicze mgr in ż. Edmund Augustyniak — rolnictwo, le śnictwo mgr in ż. Marian Olech — komunikacja mgr in ż. arch. Karol Skuza — osadnictwo mgr Andrzej Sikora — turystyka, opracowanie komputerowe mgr in ż. Andrzej Michno — infrastruktura techniczna, opracowanie graficzne mgr in ż. Jolanta Florczyk — geologia, surowce mineralne tech. Włodzimierz Bednarczyk — opracowanie graficzne

Zał ącznik nr do Uchwały Nr Rady Gminy w Dwikozach z dnia

“Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

CELE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Zadaniem studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy jest okre ślenie kierunków polityki przestrzennej samorz ądu gminnego, które wynikaj ą zarówno z istniej ących uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego gminy jak i odnosz ących si ę do jej obszaru ustale ń „Strategii rozwoju województwa świ ętokrzyskiego”, zawartych w „Planie zagospodarowania przestrzennego woj. świ ętokrzyskiego”. Nadrz ędnym kryterium wyboru kierunków zagospodarowania na poszczególnych obszarach, terenach i w dziedzinach gospodarki przestrzennej s ą nast ępuj ące, cele polityki gminnej:

CEL GŁÓWNY Celem głównym zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy jest osi ągni ęcie trwale zrównowa żonego rozwoju społeczno-gospodarczego przy zachowaniu równowagi pomi ędzy efektywnym wykorzystaniem zasobów gospodarczych, zwłaszcza wysokiej jako ści produkcyjnej gleb i ochron ą walorów przyrodniczych i kulturowych.

CELE STRATEGICZNE • Tworzenie warunków przestrzennych dla rozwoju: przedsi ębiorczo ści, bazuj ącej na efektywnej produkcji ogrodniczej oraz rozwoju przedsi ębiorczo ści pozarolniczej zwi ązanej z wykorzystaniem lokalnych walorów (agroturystyka). • Pobudzanie lokalnych inicjatyw dla rozwoju społecznego i gospodarczego. • Tworzenie warunków przestrzennych sprzyjaj ących podniesieniu standardu życia mieszka ńców w oparciu o sukcesywn ą rozbudow ę infrastruktury technicznej oraz popraw ę stanu istniej ącej komunikacji, przy jednoczesnym zachowaniu wartości przyrodniczych i kulturowych.

CELE BEZPO ŚREDNIE • Tworzenie sprzyjaj ących warunków do wzrostu areału gospodarstw rolnych a tym samym ich towarowo ści oraz wykorzystania środków pomocowych, kierowanych na rozwój obszarów wiejskich. • Wykorzystanie dogodnych warunków glebowych i klimatycznych do rozwoju ekologicznych metod produkcji rolnej. • Inicjowanie i wspieranie organizacji grup producenckich. • Podnoszenie ładu przestrzennego poprzez harmonijne powi ązanie architektury z krajobrazem oraz ochron ę walorów przyrodniczych i kulturowych. • Wykorzystanie wybitnych walorów krajobrazowych do promocji gminy pod k ątem mo żliwo ści rozwoju turystyki i agroturystyki. • Racjonalne kształtowanie terenów budowlanych w zależno ści od lokalnych potrzeb z uwzgl ędnieniem rygorów ochronnych. • Utrzymanie wysokiej jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej drog ą zapobiegania procesom degradacyjnym, zwłaszcza erozji.

1 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• Rozbudowa i modernizacja systemów infrastruktury technicznej oraz sprawnego i bezkolizyjnego układu komunikacyjnego. • Prowadzenie racjonalnej polityki przestrzennej na obszarach problemowych: zagro żonych wylewami rzek Wisły i Opatówki, na terenach wymagaj ących melioracji lub przedsi ęwzi ęcia działa ń zapobiegaj ących erozji. • Ochrona warto ści i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego przy zachowaniu zasad zrównowa żonego rozwoju i bezpiecze ństwa ekologicznego gminy. • Udost ępnienie i racjonalne zagospodarowanie elementów środowiska kulturowego oraz pobudzenie świadomo ści mieszka ńców gminy odno śnie potrzeby ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego, słu żą cych utrwalaniu to żsamo ści lokalnej i kształtowaniu atrakcyjnego wizerunku gminy.

2 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA GMINY, GŁÓWNE ZASADY I KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA

Zró żnicowanie warunków przyrodniczych a zwłaszcza ukształtowania powierzchni oraz warunków wodnych i klimatycznych zadecydowało o wyodr ębnieniu na obszarze gminy dwóch głównych jednostek strukturalnych podziału przestrzennego, które ró żni ą si ę warunkami fizjograficznymi i wymagaj ą zastosowania odmiennych kierunków polityki przestrzennej. Podział ten wynika równie ż z ustale ń nadrz ędnych dokumentów planistycznych; „Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świ ętokrzyskiego” oraz „Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju”, w których Wy żyna Sandomierska oraz Dolina Wisły, mimo zbli żonych uwarunkowa ń społeczno-gospodarczych zaliczone zostały do odr ębnych struktur przestrzennych, wydzielonych pod k ątem mi ędzywojewódzkich powi ąza ń środowiskowych i ochronnych.

Dolina Wisły obejmuje swym zasi ęgiem teras ę zalewow ą Wisły si ęgaj ącą po kraw ędź Wy żyny Sandomierskiej. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski (wg J. Kondrackiego) jednostka ta nale ży do mezoregionu — Nizina Nadwi śla ńska. Charakteryzuje si ę: płaskim ukształtowaniem powierzchni, wyst ępowaniem cieków wodnych, płytkim poziomem wód gruntowych, glebami o wysokiej warto ści produkcyjnej, powstałymi na bazie mad rzecznych, wyst ępowaniem lokalnych podmokło ści a tak że zagro żeniem zwi ązanym z mo żliwo ści ą wyst ąpienia powodzi wskutek podwy ższenia stanu wód Wisły ponad wały ochronne. Na obszarze tym panuj ą mniej korzystne warunki klimatyczne: cz ęstsze wyst ępowanie mgieł, zaleganie chłodnego powietrza, gorsze warunki przewietrzania. Obszar ten posiada niewielk ą lesisto ść , nie mniej w obr ębie doliny Wisły znaczne powierzchnie zajmuj ą wikliny nadrzeczne. Podstawowym kierunkiem zagospodarowania tego obszaru b ędzie utrzymywanie w nale żytym stanie obiektów ochrony przeciwpowodziowej (wałów), utrzymanie wysokiej warto ści u żytkowej terenów rolnych drog ą renowacji i rozbudowy systemu melioracji wodnych a tak że ograniczenie rozwoju zwartej zabudowy. Nale ży przy tym ogranicza ć rozwój systemów zieleni wysokiej, które mogłyby pogorszy ć i tak ju ż niekorzystne warunki przewietrzania. Ponadto respektowany winien by ć zakaz lokalizacji terenów budowlanych na obszarach dolin bezodpływowych i starorzeczy, które s ą szczególnie zagro żone powodzi ą. Zakłada si ę, że głównym kierunkiem zagospodarowania tej cz ęś ci gminy b ędzie rolnictwo ekologiczne oraz ochrona unikalnych walorów przyrodniczo – krajobrazowych doliny Wisły z jednoczesn ą popraw ą stanu czysto ści wód tej rzeki. Funkcj ą uzupełniaj ącą mo że sta ć si ę tu agroturystyka, rozwijana na terenach o najkorzystniejszych ku temu warunkach (K ępa Chwałowska, M ściów).

3 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Wy żyna Sandomierska , któr ą stanowi ą tereny poło żone na zachód od kraw ędzi tej wy żyny i zaliczone do mezoregionu o analogicznej nazwie. Urozmaicona rze źba terenu, porozcinanego dolinami dopływów Wisły (Opatówka, Prype ć) z szeregiem w ąwozów lessowych, oraz unikalnymi formami morfologicznymi (odsłoni ęcia lessów, stanowiska chronionej ro ślinno ści stepowej — w rezerwacie — Góry Pieprzowe) tworzy niezwykle ciekawy krajobraz, który mo że stanowi ć podstaw ę zagospodarowania turystycznego. Natomiast wytworzone z lessów gleby o bardzo wysokiej warto ści produkcyjnej a tak że korzystny mikroklimat sprzyjaj ą rozwojowi funkcji rolniczej. Dominuj ącym zbiorowiskiem le śnym jest na tym obszarze gr ąd subkontynentalny, którego zwarty płat wyst ępuje w miejscowo ści Góry Wysokie. Malownicze systemy zadrzewie ń i zakrzewie ń porastaj ą te ż zbocza i dna w ąwozów oraz dolin: Opatówki i Prypeci. Ogólnie jednak poziom lesisto ści jest bardzo niski, co przyczynia si ę do narastania procesów erozyjnych i osuwiskowych. Główn ą zasad ą zagospodarowania tego obszaru winna by ć ochrona wysokiej jako ści gleb przed nieuzasadnionym zagospodarowaniem na cele nierolne, zapobieganie erozji poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów przeciwerozyjnych, w tym zadrzewie ń i zakrzewie ń oraz racjonalne wykorzystanie cennych walorów krajobrazowo-przyrodniczo-kulturowych, skupiaj ących si ę na obszarze kraw ędzi Wy żyny Sandomierskiej oraz w dolinie Opatówki. Podstawowym kierunkiem zagospodarowania tej jednostki b ędzie natomiast intensyfikacja rolnictwa (ogrodnictwa i sadownictwa), której towarzyszy ć winno zwi ększenia areału gospodarstw rolnych oraz wdra żanie ekologicznych metod gospodarowania. Kierunkami towarzysz ącymi b ędzie rozwój otoczenia rolnictwa oraz przedsi ębiorczo ści nierolniczej zwi ązanej z np. turystycznym zagospodarowaniem walorów krajobrazowo-kulturowych lub działalno ści ą rolno-środowiskow ą. Na całym obszarze gminy wa żnym kierunkiem zagospodarowania b ędzie rozbudowa i uzupełnienie systemów infrastruktury technicznej oraz modernizacja i usprawnienie systemu komunikacji drogowej.

4 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

STREFY POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Uściślenie zasad i kierunków zagospodarowania przestrzennego, przyj ętych dla poszczególnych jednostek strukturalnych wi ąż e si ę z potrzeb ą wyodr ębnienia stref polityki przestrzennej, obejmuj ących obszary i tereny o zbli żonym sposobie zagospodarowania lub podobnym charakterze ustanowionych re żimów ochronnych. Strefy te wyst ępuj ą w obr ębie ka żdej jednostki strukturalnej i wzajemnie si ę przenikaj ą. Szczegółowe zasady i kierunki polityki przestrzennej w ka żdej ze stref sprecyzowane zostały w dalszej cz ęś ci „Studium...”, po świ ęconej wiod ącym dziedzinom zagospodarowania. Uwzgl ędniaj ąc najwa żniejsze uwarunkowania zewn ętrzne oraz specyfik ę gminy Dwikozy wyodr ębnia si ę 4 główne strefy polityki przestrzennej: • Strefa intensywnego rozwoju rolnictwa — obejmuj ąca tereny o najwy ższej przydato ści rolniczej oraz najni ższej skali procesów degradacyjnych w obu jedostkach strukturalnych. Wszystkie działania w obr ębie tej strefy powinny zmierza ć do efektywnego wykorzystania tych gleb, poprawy struktury agrarnej a tak że stopniowego upowszechnienia ekologicznych metod gospodarowania; • Strefa ochrony krajobrazu obrze ża Wy żyny Sandomierskiej i doliny Opatówki — obejmuj ąca najbardziej pofałdowany obszar kraw ędzi Wy żyny Sandomierskiej oraz wyj ątkowo atrakcyjn ą krajobrazowo i turystycznie dolin ę Opatówki. Głównym kierunkiem zagospodarowania tej strefy b ędzie intensyfikacja rolnictwa prowadzona współzale żnie z ochron ą i przystosowaniem walorów krajobrazowych do rozwoju ró żnych form turystyki. Wymaga to oznakowania i udost ępnienia najcenniejszych walorów i obiektów oraz odpowiedniego pobudzenia lokalnej aktywno ści. Istotne znaczenie mie ć te ż b ędzie poprawa estetyki i stanu sanitarnego zabudowy, oraz zwi ększenie (odtworzenie) małej retencji wodnej. Pilnego rozwi ązania wymaga tak że problem usprawnienia ochrony przeciwpowodziowej doliny. • Strefa ochrony walorów przyrodniczo-krajobrazowych Doliny Wisły — skupiaj ąca tereny zwi ązane funkcjonalnie z Wisł ą i jej środowiskiem. Nadrz ędnym kierunkiem działalno ści przestrzennej w tej strefie b ędzie zachowanie i wzmocnienie funkcji ekologicznych doliny Wisły (słu żyć temu ma projektowany w planach wy ższego rz ędu Park Krajobrazowy Doliny Środkowej Wisły) oraz utrzymanie sprawnie działaj ącego systemu zabezpieczenia przeciwpowodziowego. Wszelka działalno ść gospodarcza w tej strefie winna posiada ć charakter proekologiczny. • Strefa koncentracji procesów urbanizacyjnych — zwi ązana z bezpo średnim oddziaływaniem Sandomierza, obejmuje przygraniczne sołectwa tj.: Gierlachów, Kamie ń Łukawski i Kamie ń Nowy, które poddane s ą przy śpieszonemu procesowi urbanizacji (tendencje do żywiołowej lokalizacji zabudowy mieszkaniowej - jednorodzinnej, przekształcanie w stref ę sypialnian ą miasta). Głównym kierunkiem polityki przestrzennej w tej strefie b ędzie eliminowanie kolizji pomi ędzy

5 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

rolniczym wykorzystaniem dobrej jako ści gleb a nieuporz ądkowan ą ekspansj ą zabudowy nierolniczej. Prowadzenia odpowiedniej polityki przestrzennej wymagaj ą równie ż tereny poło żone we wskazanych w studium strefach ochrony Sandomierza. W ramach w/w stref polityki przestrzennej wyodr ębnia si ę nast ępuj ące obszary i tereny: • Obszary obiektów prawnie chronionych i proponowanych do obj ęcia ochron ą — obejmuje wyst ępuj ące na terenie gminy obszary i obiekty podlegaj ące ochronie prawnej lub predysponowane do obj ęcia tego rodzaju ochron ą, tj.: – rezerwaty przyrody (istniej ące i projektowane), – pomniki przyrody (istniej ące i projektowane), – projektowany Park Krajobrazowy Doliny Środkowej Wisły, – projektowane stanowiska dokumentacyjne, – lasy, – obszary koncentracji zalesie ń, – obiekty i zespoły zabytkowe (wg rejestru WKZ i ewidencji), – pozostałe obiekty zabytkowe, – miejsca pami ęci narodowej, – kapliczki i krzy że przydro żne, – stanowiska archeologiczne, – strefa ochrony krajobrazu „K” i powi ąza ń widokowych, proponowana przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, – strefa ochrony krajobrazu „K” (na podstawie m.o.p.z.p. miasta Sandomierza z 1988 roku), – strefa ochrony ekspozycji „E” (na podstawie m.o.p.z.p. miasta Sandomierza z 1988 roku), – punkty widokowe, – dominanty krajobrazowe. • Obszary działa ń proekologicznych — skupia obszary i tereny, na których proponuje si ę prowadzenie konkretnych działa ń zapobiegawczych i ochronnych, warunkuj ących utrzymanie, b ądź przywrócenie po żą danych walorów ekologicznych: – obszary działa ń przeciwerozyjnych, – obszary działa ń przeciwpowodziowych, – obszary wyst ępowania złó ż surowców mineralnych, – tereny wód otwartych, – granica zasi ęgu głównego zbiornika wód podziemnych, – mi ędzynarodowy korytarz ekologiczny, – regionalny korytarz ekologiczny, – lokalny w ęzeł ekologiczny. • Obszary osadnictwa i rozwoju gospodarczego — podstawowe działania w ramach tych obszarów powinny zmierza ć do zapewnienia wielofunkcyjnego rozwoju gminy w tym terenów rozwojowych dla mieszkalnictwa, urz ądze ń obsługi ludno ści i rolnictwa, rozwoju przedsi ębiorczo ści, w zale żności od lokalnych potrzeb i uwarunkowa ń.

6 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Jednocze śnie wprowadza si ę ograniczenia lokalizacji nowej zabudowy na obszarach: zagro żonych powodzi ą w przypadku zerwania wałów, zlokalizowanych wzdłu ż drogi wojewódzkiej (w uzasadnionych brakiem innych rozwi ąza ń przestrzennych przypadkach dopuszcza si ę tu lokalizacj ę nowej zabudowy pod rygorem zachowania odpowiedniej do klasy drogi odległo ści linii zabudowy). Na obszarach o wyj ątkowo cennych walorach przyrodniczo-krajobrazowych szczególnie istotne jest umiej ętne wkomponowanie nowoprojektowanej architektury w otaczaj ący krajobraz. Utrzymuje si ę ustanowion ą w obowi ązuj ącym w planie ogólnym hierarchi ę systemu osadniczego. Główne funkcje administracyjno-kulturalno-usługowe z uzupełniaj ącą funkcj ą mieszkaniow ą i produkcyjn ą b ędą nadal rozwijane w o środku gminnym — Dwikozach. Przewiduje si ę mo żliwo ść lokalizacji drobnej przedsi ębiorczo ści w ramach istniej ących siedlisk. Potencjalny obszar rozwoju przedsi ębiorczo ści ma szans ę np. powsta ć w powi ązaniu z budow ą projektowanej obwodnicy Dwikóz (dogodne warunki komunikacyjne oraz mo żliwo ść zapewnienia niezb ędnych mediów: gaz, elektryczno ść , woda, kanalizacja). W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania na s ąsiaduj ące tereny proponuje si ę wprowadzenie tam strefy zieleni izolacyjnej. – obszary zabudowy wielorodzinnej, – obszary zabudowy jednorodzinnej — wielofunkcyjnej (o charakterze skupionym), okre ślone granic ą dopuszczalnego rozwoju osadnictwa, – obszary rozproszonej zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem modernizacji i uzupełnie ń, – obszary zabudowy usługowej publicznej i komercyjnej, – obszary zabudowy przemysłowo-składowej, – obszary potencjalnego zagospodarowania turystycznego, – obszary potencjalnego rozwoju przedsi ębiorczo ści.

• Obszary komunikacji i infrastruktury technicznej — obejmują tereny przewidziane pod docelowe rozwi ązania w zakresie drogi krajowej, wojewódzkiej, dróg powiatowych i lokalnych, linii, stacji i przystanków kolejowych, ście żek rowerowych; oraz obszary infrastruktury technicznej, w tym pod docelowy przebieg linii elektroenergetycznej 110 kV wraz ze stref ą uci ąż liwo ści, gazoci ągu wysokiego ci śnienia wraz ze stacj ą redukcyjno-pomiarow ą, central telefonicznych, oczyszczalni ścieków, uj ęć wody.

• Obszary obowi ązkowego sporz ądzania planów miejscowych Zgodnie z wymogami art. 6 ust. 5 pkt. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym w „Studium...” wyodrębnia si ę obszary, dla których istnieje obowi ązek sporz ądzania planów miejscowych: – na podstawie przepisów szczególnych (art. 53 ustawy Prawo geologiczne i górnicze) dla terenów górniczych: I. piasków Góry Wysokie — Gawron — Bole ń, II. surowców ilastych Szczytniki — Tarłowski, III. surowców ilastych Szczytniki — Klimek I, – ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania:

7 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

IV. centrum administracyjno-usługowego gminy, sołectwo Dwikozy, V. obszaru intensyfikacji procesów urbanizacyjnych zwi ązanych ze stref ą funkcjonaln ą miasta Sandomierza, sołectwa: Gierlachów, Kamie ń Nowy, Kamie ń Łukawski.

8 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ W WIOD ĄCYCH DZIEDZINACH ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. OSADNICTWO Kształtuj ąc zabudow ę gminy nale ży kierowa ć si ę zasad ą zachowania ładu przestrzennego . Bardzo istotne w tym zakresie jest okre ślenie skali, typu i formy nowej zabudowy, w nawi ązaniu do form tradycyjnych oraz umiej ętne wpisanie w otaczaj ący krajobraz z uwzgl ędnieniem walorów przyrodniczych i kulturowych. Wa żne jest równie ż oszcz ędne wykorzystanie istniej ących zasobów i terenów, a tak że ograniczenie istniej ących i potencjalnych konfliktów maj ących swoje źródło w ró żnych sposobach u żytkowania terenów. W zakresie lokalizacji mieszkalnictwa i usług nale ży d ąż yć do zapewnienia odpowiednich standardów nie tylko pod wzgl ędem stanu technicznego budynków ale te ż wyposa żenia ich w pełny zakres infrastruktury technicznej. Tereny lokalizacji tych funkcji powinny mie ć zapewnion ą prawidłow ą obsług ę transportow ą i dogodn ą dost ępno ść do usług publicznych. Powinno si ę przy tym zadba ć o jako ść środowiska, walory estetyczne zabudowy i zagospodarowania terenu oraz atrakcyjno ść przestrzeni publicznej (oświetlenie, chodniki, kompozycje zieleni dekoracyjnej, mała architektura itp.). Istniej ąca na obszarze gminy zabudowa jest w znacznym stopniu zwarta, co niew ątpliwie jest zjawiskiem po żą danym, bowiem ułatwia zapewnienie wszystkich mediów a co za tym idzie podniesienie standardu zamieszkania. Charakteryzuje si ę ona jednak brakiem spójno ści estetycznej (zró żnicowana kubatura budynków — ich wysoko ść , kształt oraz spadek połaci dachowych, kolorystyka elewacji brak zachowania tej samej linii zabudowy itp.) co prowadzi do braku spójno ści i ładu przestrzennego.. W celu eliminacji negatywnych procesów osadniczych oraz poprawy mo żliwo ści wyposa żenia terenów w urz ądzenia infrastruktury społecznej proponuje si ę nast ępuj ące kierunki kształtowania zabudowy: • modernizacja istniej ącej zabudowy, uzupełnienie jej w obr ębie istniej ących siedlisk, a tak że wprowadzanie nowych obiektów i ich zespołów b ędzie miało miejsce na terenach wyznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem ustalonych w studium granic dopuszczalnego rozwoju osadnictwa. W granicach tych nie wydziela si ę poszczególnych funkcji zabudowy, zakładaj ąc swobod ę ich kształtowania pod warunkiem respektowania przepisów prawa budowlanego oraz wymogów sanitarnych; • przywracanie wysokiej warto ści walorów architektoniczno-estetycznych wiejskim zespołom zabudowy zagrodowej i mieszkalnej podczas przeprowadzanych remontów i modernizacji (nawi ązywanie do stylu i cech budownictwa regionalnego);

9 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• eliminacja typowych powtarzalnych rozwi ąza ń architektonicznych na rzecz indywidualnie kształtowanych nowych obiektów zagrodowych, mieszkalnych i produkcyjno-usługowych oraz ich zespołów, uwzgl ędniaj ąc dostosowanie skali zabudowy do specyfiki terenu oraz lokalne tradycje budowania - wykorzystywanie lokalnych surowców w tym cegły; • ograniczenie wyznaczenia nowych terenów zabudowy na obszarach w ęzłów ekologicznych, dolin rzecznych, gruntach rolnych o klasach bonitacji I – III i gruntach pochodzenia organicznego; • wspieranie najlepszych przykładów adaptacji istniejących obiektów miejscowej zabudowy dla utrzymania charakterystycznych elementów układu urbanistycznego poszczególnych wsi; • uwzgl ędnianie nast ępuj ących zasad kształtowania nowej zabudowy; dwuspadowe, symetryczne dachy lub czterospadowe o nachyleniu połaci od 35º do 45º lokalizacja szczytowo lub kalenicowo do drogi w zale żno ści od lokalnej tradycji, kształtowanie detalu architektonicznego nawi ązuj ącego do cech regionalnych; • ograniczenie gabarytów zabudowy do 2 kondygnacji (wyj ątek stanowi centrum ośrodka gminnego); • szczegółowe okre ślenie w planach zagospodarowania przestrzennego zasad architektoniczno-budowlanych maj ących na celu popraw ę estetyki zabudowy oraz uwzgl ędnienie i utrwalenie tradycji budowlanych. • zachowanie „reliktów” tradycyjnej zabudowy wiejskiej, wa żnego elementu to żsamo ści kulturowej gminy; • wprowadzanie w nowych siedliskach i uzupełnienie w ju ż istniej ących zadrzewie ń i zakrzewie ń przydomowych, a przy obiektach produkcyjno-usługowych i hodowlanych obowi ązkowe realizowanie pasów zieleni osłonowej; • w przypadku realizacji wi ększych zespołów urbanistycznych konieczne jest prawidłowe rozmieszczenie ich funkcji oraz zapewnienie bezkolizyjnych powi ąza ń mi ędzy funkcjami konfliktowymi; • respektowanie wymaga ń ochrony ppo ż i bezpiecze ństwa publicznego.

Dostrzegaj ąc potencjalne mo żliwo ści rozwoju przestrzennego o środka gminnego i nobilitacj ę Dwikóz na jednostk ę osiedle ńcz ą o charakterze małego miasta z centrum administracyjno-usługowym oraz funkcjami mieszkalnictwa, przedsi ębiorczo ści i turystyki za niezb ędne uznaje si ę wdro żenie nast ępuj ących kierunków zagospodarowania tego o środka: • ograniczenie zabudowy do wysoko ści 3 kondygnacji z jednoczesnym kształtowaniem zwartego jej charakteru; • ograniczenie zabudowy punktów i ci ągów widokowych; • zdecydowane podniesienie atrakcyjno ści przestrzeni publicznej (centrum usługowe, miejsca koncentracji usług) m.in. poprzez odpowiednie kształtowanie nawierzchni dróg i placów, o świetlenie, wprowadzenie małej architektura jak m.in. ławki, latarnie, kosze na śmieci, szyldy, przystanki (na etapie planu miejscowego konieczne jest podj ęcie decyzji o stworzeniu serca przyszłego miasta — centrum administracyjno-usługowego); • wyeliminowanie ruchu tranzytowego drog ą realizacji obwodnicy wschodniej;

10 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• egzekwowanie zasad zabudowy dotycz ących kształtów dachu oraz kubatury budowanych obiektów z nawi ązaniem do miejscowej tradycji i cech regionalnych; • sprecyzowanie atrakcyjnych ofert terenów pod ró żne cele rozwojowe; • jak najszybsza realizacja zbiorczego systemu kanalizacji i utylizacji odpadów stałych.

2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Podstawowym celem w dziedzinie ochrony środowiska jest ochrona i racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska naturalnego gminy, zapewniaj ące sprawiedliwy dost ęp do jego zasobów dzisiejszym i przyszłym pokoleniom mieszka ńców, traktuj ąc je jako warto ści o znaczeniu ponadlokalnym, d ążą c do poprawy jego stanu. Wiod ącą prawidłowo ści ą w omawianej dziedzinie, która stanowi jednocze śnie kryterium realizacji głównego celu zagospodarowania przestrzennego województwa będzie przyj ęta w Konstytucji RP, zasada zrównowa żonego rozwoju . Jej podstawowym zało żeniem jest takie prowadzenie polityki i działa ń w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachowa ć zasoby i walory środowiska w stanie zapewniaj ącym trwałe, nie doznaj ące uszczerbku, mo żliwo ści korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwało ści funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej ró żnorodno ści biologicznej na poziomie regionalnym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Kierunki rozwoju gminy musz ą by ć podporz ądkowane d ąż eniom do utrzymania obecnego modelu funkcjonowania przyrody i podejmowania działa ń proekologicznych zmierzaj ących do zahamowania degradacji wód, powietrza atmosferycznego, gleb i krajobrazu. Działania samorz ądu gminy na rzecz poprawy stanu środowiska przyrodniczego s ą integraln ą cz ęś ci ą d ąż eń do poprawy jako ści życia stałych mieszka ńców i do zwi ększenia atrakcyjno ści obszaru gminy dla go ści.

Obiekty prawnie chronione i system przyrodniczy gminy Przedmiotem ochrony s ą istniej ące oraz projektowane na obszarze gminy formy ochrony przyrody (istniej ące — rezerwat i pomniki przyrody, projektowane — park krajobrazowy, rezerwaty, stanowiska dokumentacyjne i pomniki przyrody), oraz system przyrodniczy gminy, który tworz ą kompleksy le śne i doliny rzeczne. • ci ągła ochrona obiektów prawnie chronionych zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody i aktami prawnymi je ustanawiaj ącymi; • utworzenie nowych form ochrony przyrody: ⇒ Projektowany Park Krajobrazowy Doliny Środkowej Wisły Po raz pierwszy w 1991 r. Komitet Ochrony Przyrody PAN w uchwale nt. zagospodarowania i ochrony du żych rzek i ich dolin zaproponował utworzenie Parku Krajobrazowego w dolinie Wisły oraz wł ączenie jej odcinka mi ędzy Sandomierzem i Płockiem do mi ędzynarodowej Konwencji Ramsarskiej o ochronie miejsc rozrodu ptaków wodno-błotnych. Koncepcj ę utworzenia tego parku popieraj ą wszystkie gremia zajmuj ące si ę ochron ą przyrody w Polsce (PROP, PAN, LOP i in.). Ponadto propozycja jego utworzenia została zamieszczona w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa

11 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

świ ętokrzyskiego” oraz „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego”. „Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Dwikozy” zawiera propozycj ę przebiegu granic ww. parku (wschodnia cz ęść gminy, o pow. 620 ha) oraz postuluje wł ączenie obszaru całej gminy w obr ęb jego otuliny. ⇒ projektowane rezerwaty (źródło: „Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Dwikozy”). – „Kichary ” — rez. cz ęś ciowy, biocenotyczny, o pow. 17,5 ha, poło żony na terenie wsi Kichary Stare. Obejmuje fragment zbocza przełomowej doliny Opatówki, poci ętego w ąwozami powstałymi wskutek działania erozji wodnej. Południowa ekspozycja i lessowe podło że stworzyły dogodne warunki do wytworzenia si ę płatów ro ślinno ści kserotermicznej. – „Dwikozy ” — rez. fitocenotyczny, o pow. 1,71 ha, poło żony na terenie miejscowo ści Góry Wysokie w pobli żu boiska sportowego. Obejmuje zbocze lessowe Opatówki w południowej ekspozycji, rozci ęte w ąwozem, poro śni ęte ro ślinno ści ą kserotermiczn ą. Niezwykle interesuj ąca jest tak że fauna bezkr ęgowców zwi ązana z tymi siedliskami. Uwaga: Obiekt ten był obj ęty ochron ą jako u żytek ekologiczny, na mocy ust. z dn. 7 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody stracił swój status prawny. – „Panie ńska Góra ” — rez. cz ęś ciowy, fitocenotyczny, o pow. 2,15 ha, poło żony na terenie wsi Słupcza. Zajmuje strome, lessowe wyniesienie z płatami muraw kserotermicznych. Najwi ększ ą osobliwo ści rezerwatu jest ostnica powabna, która została wpisana do „Polskiej czerwonej listy ro ślin” i znana jest obecnie tylko z pi ęciu stanowisk w Polsce. Niezwykle interesuj ąca jest tak że fauna bezkr ęgowców zwi ązana z tymi siedliskami. Uwaga: Obiekt ten był obj ęty ochron ą jako u żytek ekologiczny, na mocy ust. z dn. 7 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody stracił swój status prawny. – „Łachy pod Zawichostem ” — rez. ornitologiczny, o pow. ok. 213 ha (81 ha w gm. Dwikozy). Obejmuje on koryto Wisły wraz z du żą wysp ą i łach ą wi ślan ą. Został zaprojektowany w celu zabezpieczenia egzystencji licznym gatunkom ptactwa wodnego (wyst ępuj ą 2 gatunki wymienione w „Polskiej czerwonej ksi ędze zwierz ąt” — sieweczka rzeczna i rybitwa białoczelna). Dla rezerwatu zaprojektowano otulin ę o pow. ok. 272 ha (94 ha w gminie Dwikozy). ⇒ projektowane stanowiska dokumentacyjne (źródło: „Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Dwikozy”) – odsłoni ęcie osadów miocenu w nieu żytkowanym kamieniołomie na terenie wsi Bykowiec w obr ębie lewej kraw ędzi doliny Opatówki ⇒ projektowane pomniki przyrody (źródło: „Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Dwikozy”) – stanowisko gr ąż ela żółtego — w pobli żu miejscowo ści Bo żydar, pomi ędzy wałem przeciwpowodziowym a Wisł ą; – stanowisko wi śni karłowatej — w miejscowo ści Dwikozy, na skarpach po obu stronach drogi z Dwikóz do Gór Wysokich;

12 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

– klon zwyczajny — w miejscowo ści Góry Wysokie, w centralnej cz ęś ci cmentarza; – stanowisko kotewki orzecha wodnego — w pobli żu miejscowo ści Kamie ń Łukawski, u podnó ża rezerwatu Góry Pieprzowe; – odsłoni ęcie profilu geologicznego zlokalizowane na lewym brzegu Opatówki w miejscowo ści Góry Wysokie • podj ęcie działa ń zmierzaj ących do likwidacji zagro żeń i ograniczenia degradacji obiektów prawnie chronionych; • uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu postanowie ń przepisów szczególnych z zakresu ochrony przyrody; • zapewnienie przestrzennej ci ągło ści systemu przyrodniczego drog ą przekształce ń i wi ązania „wyspowo” wyst ępuj ących elementów przyrodniczych w jednolity układ; • szczególna ochrona doliny Wisły b ędącej wa żnym elementem europejskiego systemu przyrodniczego (dolina Wisły pełni rol ę mi ędzynarodowego korytarza ekologicznego); • użytkowanie terenów systemu przyrodniczego zgodnie z jego naturalnymi predyspozycjami (warunkami fizjograficznymi) i jego chłonno ści ą i odporno ści ą na zniszczenie; • zakaz lokalizowania w obr ębie systemu przyrodniczego obiektów i urz ądze ń szkodliwych i uci ąż liwych dla środowiska; • usuni ęcie lub ograniczanie szkodliwych oddziaływa ń na środowisko, które mog ą niekorzystnie wpływa ć na funkcjonowanie systemu przyrodniczego oraz zasoby i stan flory i fauny: – likwidacja lub minimalizacja ograniczaj ącego działania barier ekologicznych, poprzez egzekwowanie rozwi ąza ń projektowych zmniejszaj ących izolacj ę ekologiczn ą elementów systemu przyrodniczego; – ograniczenie stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin, – zakaz lokalizacji bez ściołowych ferm hodowli zwierz ąt, – zakaz rolniczego u żytkowania ścieków i gnojowicy; – likwidacja „dzikich” zrzutów ścieków do wód powierzchniowych, – zakaz lokalizacji składowisk odpadów, – likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci; • odtwarzanie zdegradowanych elementów systemu przyrodniczego.

Ochrona kompleksów le śnych Przedmiotem ochrony s ą istniej ące kompleksy le śne, zadrzewienia i zakrzewienia. • piel ęgnacja i uzupełnienie istniej ących zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych oraz skupie ń ro ślinno ści o ró żnorodnych funkcjach środowiskowych (glebochronne, wiatrochronne, biocentyczne i krajobrazowe), zwłaszcza w odniesieniu do agrosystemów, które s ą wyj ątkowo podatne na utratę równowagi ekologicznej; • zachowanie i powi ększanie biologicznej ró żnorodno ści lasów wyra żaj ące si ę poprzez ochron ę wszystkich wyst ępuj ących w gminie kompleksów le śnych (szczególnie resztek lasów i zaro śli ł ęgowych w dolinie Wisły);

13 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• wzbogacanie gatunkowej, wiekowej i przestrzennej struktury drzewostanów zgodnie z warunkami siedliskowymi; • ochrona gruntów le śnych przed nieuzasadnion ą zmian ą przeznaczenia na inne cele; • wprowadzanie naturalnych metod ochrony drzewostanów; • wprowadzanie dolesie ń na gruntach o niskiej bonitacji, zagro żonych procesami degradacji ziemi, terenach wododziałów i obszarach, które mog ą by ć wł ączone w obr ęb zwartych kompleksów le śnych, przy zachowaniu urozmaiconego przebiegu granicy rolno-le śnej; • racjonalna regulacja granicy kompleksów leśnych (zapobiegaj ąca jej nadmiernemu uproszczeniu) oraz kształtowanie strefy ekotonowej.

Ochrona pozostałych obszarów i obiektów cennych przyrodniczo Przedmiotem ochrony s ą istniej ące doliny rzeczne, tereny podmokłe, torfowiska, ł ąki, oczka wodne, zbiorowiska kserotermiczne, w ąwozy i jary lessowe, zadrzewienia i zakrzewienia. • ochrona istniej ących dolin rzecznych (szczególnie doliny Wisły i Opatówki), starorzeczy, ł ąk, oczek wodnych i zbiorowisk szuwarowo-bagiennych, które z uwagi na ich du że walory przyrodnicze powinny by ć zachowane i powi ększane; • bezwzgl ędny zakaz wypalania traw i wiklin nadrzecznych; • wykluczenie zabudowy z obszarów dolin rzecznych; • wprowadzenie zakazu realizacji jednostronnych melioracji odwadniaj ących; • pozostawianie nieuregulowanych rzek, szczególnie tych, których funkcje przyrodnicze nie uległy dotychczas dewastacji; • zachowanie istniej ących zbiorowisk kserotermicznych; • przywrócenie i utrzymanie na terenach obj ętych intensywn ą gospodark ą roln ą bogatej struktury krajobrazu ze znacznym udziałem ekosystemów odznaczaj ących si ę znaczn ą ró żnorodno ści ą biologiczn ą (ł ąk, pastwisk, zadrzewie ń, zakrzewie ń, skarp, w ąwozów, oczek wodnych i in.); • rekonstrukcja zdegradowanych ekosystemów i siedlisk, szczególnie le śnych i wodno-błotnych, • w przypadku niezb ędnych melioracji konieczne jest zadbanie o nienaruszenie cennych przyrodniczo ekosystemów; • zgodno ść charakteru i poziomu intensyfikacji zagospodarowania z cechami środowiska przyrodniczego oraz jego naturaln ą chłonno ści ą i odporno ści ą na zniszczenie.

Ochrona gruntów rolnych Przedmiotem ochrony gleby wysokich klas bonitacyjnych podlegaj ące ochronie prawnej oraz agrosystemy, zwłaszcza w aspekcie przeciwdziałania ich degradacji. • ochrona gruntów klas bonitacyjnych I–III przed nieuzasadnion ą zmian ą przeznaczenia na cele nierolne; • przeciwdziałanie procesom erozji poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych oraz nie pozostawianie gruntów o du żych spadkach bez trwałej pokrywy ro ślinnej;

14 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• przeciwdziałanie procesom stepowienia gleb poprzez powi ększanie obszarów le śnych i wprowadzenie zakazu realizacji jednostronnych melioracji odwadniaj ących; • zmiana u żytkowania gruntów ornych na zboczach o du żych spadkach na sady, trwałe u żytki zielone i zadrzewienia; • dostosowanie poziomu nawo żenia do zasobno ści gleb i potrzeb uprawianych ro ślin, zwi ększenie nawo żenia organicznego; • zabezpieczenie stacji paliw przed mo żliwo ści ą przedostania si ę do gleby substancji ropopochodnych; • eliminowanie zagro żeń środowiskowych zwi ązanych z intensyfikacj ą produkcji rolnej (m.in. nadmierne stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin, ubo żenie krajobrazu); • rozwój ekologicznej produkcji rolnej.

Ochrona wód powierzchniowych Przedmiotem ochrony s ą istniej ące cieki wraz z ich dolinami rzecznymi, kanały melioracyjne, zbiorniki retencyjne, oczka wodne i tereny podmokłe. • bezwzgl ędna ochrona zasobów i jako ści wód powierzchniowych: istniej ących cieków i zbiorników, kanałów melioracyjnych, śródpolnych i śródle śnych oczek wodnych oraz terenów podmokłych; • respektowanie wymogów ochronnych obowi ązuj ących w strefach ochronnych zbiorników wód podziemnych i wokół uj ęć ; • realizacja kompleksowej gospodarki wodno-ściekowej; • równoczesna realizacja systemu wodoci ągowych i kanalizacyjnych, zwłaszcza na nowych terenach budowlanych; • realizacja komunalnych inwestycji proekologicznych, w szczególno ści: kolektorów sanitarnych, deszczowych, oczyszczalni ścieków; • wyposa żanie rozproszonej zabudowy i obiektów zlokalizowanych poza zwartymi obszarami osadniczymi w indywidualne urz ądzenia oczyszczania ścieków; • stopniowa eliminacja zanieczyszcze ń obszarowych poprzez racjonalne stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin, w wyniku czego nast ąpi wzmocnienie naturalnych procesów samooczyszczania si ę cieków; • zapewnienie oczyszczania wszystkich odprowadzanych ścieków i podj ęcie działa ń w celu likwidacji zrzutu zanieczyszcze ń do wód; • zakaz wylewania nieczysto ści z szamb w miejscach przypadkowych; • zakaz rolniczego u żytkowania ścieków i gnojowicy; • likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci; • zachowanie, a w razie potrzeby rekonstrukcja, biologicznej obudowy cieków i zbiorników wodnych (zadrzewienia, zakrzaczenia, pasy szuwarów, trwałe u żytki zielone) dla zahamowania spływów powierzchniowych z pól uprawnych; • ochrona i odtwarzanie naturalnych zbiorników retencyjnych (zbiorniki wodne, bagna, torfowiska, nieuregulowane cieki, oczka wodne, tereny podmokłe, lasy łęgowe).

15 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Główny zbiornik wód podziemnych i jego strefy ochronne Przedmiotem ochrony jest główny zbiornik wód podziemnych GZWP nr 422 — Romanówka. • kompleksowe uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej; • racjonalne stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin; • zakaz rolniczego wykorzystania ścieków i gnojowicy; • likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci; • ochrona terenów znajduj ących si ę nad zbiornikiem przed intensywn ą zabudow ą; • zakaz lokalizacji na obszarach GZWP przemysłu i obiektów stwarzaj ących zagro żenie dla jako ści wód podziemnych (szczególnie wysypisk odpadów).

Ochrona powietrza atmosferycznego i ochrona przed hałasem • wprowadzenie wzgl ędnie modernizacja urz ądze ń ograniczaj ących emisj ę zanieczyszcze ń powietrza w zakładach przemysłowych; • wprowadzenie instalacji odpylaj ących i odsiarczaj ących w lokalnych kotłowniach opalanych w ęglem oraz propagowanie ich modernizacji w kierunku zmiany no śników energii na przyjazne środowisku; • poprawa stanu nawierzchni dróg; • stosowanie paliw niskoemisyjnych; • ograniczenie zanieczyszcze ń motoryzacyjnych i uci ąż liwo ści zwi ązanych z hałasem na terenach zwartej zabudowy i wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych o najwi ększym nat ęż eniu ruchu poprzez stosowanie zieleni izolacyjnej i ekranów akustycznych.

Powstrzymanie procesów degradacji środowiska przyrodniczego • wprowadzenie zakazu lokalizacji budowli i obiektów obni żaj ących walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz rozbudowy istniej ących obiektów w sposób degraduj ący te walory; • egzekwowanie obowi ązku sporz ądzania przez inwestorów ocen oddziaływania na środowisko obiektów mog ących pogorszy ć stan środowiska; • obowi ązek realizacji niezb ędnych inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej w sposób jak najmniej szkodliwy dla środowiska; • realizacja kompleksowego systemu gospodarki odpadami (systemu odbioru i segregacji odpadów, odzysk i zagospodarowanie odpadów u żytkowych, wywóz odpadów na wysypisko oraz do kompostowni i spalarni); • likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci; • realizacja kompleksowej gospodarki wodno-ściekowej; • stosowanie technik i technologii niskoenergerycznych, wodooszcz ędnych, niskoodpadowych i małoszkodliwych dla środowiska; • uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu postanowie ń przepisów szczególnych z zakresu ochrony środowiska i walorów krajobrazowych; • prowadzenie edukacji ekologicznej i kształtowanie wła ściwych postaw mieszka ńców wobec środowiska przyrodniczego.

16 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Zasoby surowców mineralnych Zasoby surowców mineralnych nale żą do grup nieodnawialnych, st ąd te ż ochrona złó ż i ich racjonalne wykorzystanie powinno stanowi ć istotny cel regionalnej polityki przestrzennej. Ka żdorazowa decyzja o podj ęciu eksploatacji wymaga dokonania bilansu zysków i strat, obejmuj ącego z jednej strony prognoz ę popytu na surowiec i korzy ści gospodarcze, a z drugiej ocen ę wpływu wydobycia na środowisko przyrodnicze. Eksploatacja złó ż, aktywizuje gospodarczo gmin ę lecz powinna si ę odbywa ć z uwzgl ędnieniem kryteriów polityki przestrzennej: • wydobywanie surowców zgodnie z wymogami obowi ązuj ących przepisów prawa, w tym ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; • nielokalizowanie na obszarach udokumentowanych złó ż inwestycji nie zwi ązanych z działalno ści ą górnicz ą; • przestrzeganie zasad bezpiecze ństwa eksploatacji surowców w odniesieniu do obszarów zamieszkałych, atrakcyjnych turystycznie, o wysokich walorach przyrodniczych i rolniczych; • optymalne wykorzystanie złó ż, zmniejszenie ilo ści powstaj ących odpadów drog ą stosowania nowoczesnych technologii eksploatacji i przeróbki; • wprowadzenie zieleni osłonowej, izoluj ącej przyrodniczo i wizualnie tereny wydobycia; • rekultywacja byłych wyrobisk oraz likwidacja nielegalnej eksploatacji kopalin; • egzekwowanie wymogu sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenów górniczych.

3. DZIEDZICTWO KULTUROWE Celem ochrony dóbr kultury (jak mówi art.3 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury, z pó źniejszymi zmianami), jest ich zachowanie, nale żyte utrzymanie oraz społecznie celowe wykorzystanie i udost ępnienie dla celów naukowych, dydaktycznych i wychowawczych, tak aby słu żyły nauce oraz popularyzacji wiedzy i sztuki, stanowiły trwały element rozwoju kultury i były czynnym składnikiem życia współczesnego społecze ństwa. Kierunki realizacji ww. celu wyznaczaj ą nast ępuj ące działania: • wszelka działalno ść inwestycyjna wobec stanowisk archeologicznych zlokalizowanych na obszarze gminy jest uwarunkowana zapewnieniem na koszt inwestora nadzoru archeologicznego, prowadzonego przez dyplomowanego archeologa na podstawie zezwolenia wydanego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków lub wyprzedzaj ących bada ń ratowniczych, w zale żno ści od zakresu inwestycji i stopnia naruszenia zabytkowych struktur; • na obszarze gminy z mocy ustawy o ochronie dóbr kultury (Dz. U. Nr10, poz. 48 z 1962 r. i Nr 56, poz. 322 z 1990 r., Nr 5, poz. 24 art. 22) wszystkich wykonawców prac ziemnych, budowlanych obowi ązuje konieczno ść powiadomienia władz lokalnych i wła ściwego konserwatora zabytków o znalezieniu przedmiotu, który posiada cechy zabytku oraz zabezpieczenia takiego znaleziska i natychmiastowego wstrzymania dalszych prac, mog ących je uszkodzi ć lub zniszczy ć. Zniszczenie lub usuni ęcie takiego przedmiotu z kontekstu, w którym został znaleziony jest równoznaczne z utrat ą cz ęś ci bardzo istotnych informacji o odkryciu;

17 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji terenowej stwierdza si ę brak nast ępuj ących obiektów zabytkowych: i wnioskuje si ę o wykreślenie ich z ewidencji zabytków: – dom nr 17, drewn., k. XIX w. (sołectwo Bo żydar), – dom nr 17, drewn., pocz. XX w., ul. Ogrodowa (sołectwo Dwikozy), – dom nr 7, drewn., pocz. XX w. (sołectwo M ściów), – dom nr 54, drewn., 3 ćw. XIX w. (sołectwo M ściów), – dom nr 55, drewn., ok. 1850 r. (sołectwo M ściów), – dom nr 60, mur. – drewn., k. XIX w. (sołectwo Nowe Kichary), – dom nr 61, mur., XIX/XX w. (sołectwo Nowe Kichary), – dom nr 230, drewn., ok. 1930 r. (sołectwo Słupcza), – dom nr 20, drewn., ok. 1920 r. (sołectwo Szczytniki), – dom nr 6, drewn., ok. 1920 r. (sołectwo Winiarki), – dom nr 64, drewn. 4 ćw. XIX w. (sołectwo Winiarki). • obiekty wpisane do rejestru zabytków podlegaj ą ścisłej ochronie a wszelkie prace zwi ązane z bie żą cymi remontami, odbudow ą czy te ż adaptacj ą, musz ą być uzgadniane ze Świ ętokrzyskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Kielcach, zgodnie z art. 27 ust. 1–3 ww. ustawy o ochronie dóbr kultury, celem zachowania wła ściwych cech stylistycznych, oraz substancji i konstrukcji zabytkowej; • w my śl ww. ustawy o ochronie dóbr kultury zarz ądy gmin s ą zobowi ązane do prowadzenia ewidencji dóbr kultury, znajduj ących si ę na obszarze danej gminy, nie wpisanych do rejestru zabytków Pa ństwowej Słu żby Ochrony Zabytków. Ustawa o cmentarzach z dnia 28 marca 1933 roku, ochron ą obejmuje tak że groby i cmentarze wojenne; • wła ściciel i u żytkownik zabytku, w zakresie okre ślonym przepisami prawa, obowi ązany jest dba ć o jego zachowanie, a w szczególno ści: – zabezpieczy ć przed zniszczeniem, uszkodzeniem i dewastacj ą, – niezwłocznie zawiadomi ć wła ściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków o wydarzeniach mog ących mie ć ujemny wpływ na stan i zachowanie zabytku, – zawiadomi ć w ci ągu jednego miesi ąca wojewódzkiego konserwatora zabytków o przej ściu własno ści zabytku na inn ą osob ę lub oddaniu zabytku nieruchomego w cało ści lub w cz ęś ci w u żytkowanie, najem lub dzier żaw ę (art. 25, ust. 1 ww. ustawy), • proponuje si ę przeprowadzenie inwentaryzacji cmentarzy i wniesienie do ewidencji najbardziej warto ściowych obiektów architektury sepulkralnej tj. m.in. XIX- wieczne nagrobki na cmentarzu w Górach Wysokich; • zabytkowe zało żenia podworskie nale ży zinwentaryzowa ć oraz opracowa ć dla nich szczegółowe projekty rewaloryzacji i ewentualnie rekonstrukcji zieleni, z mo żliwo ści ą wykorzystania ich na cele rekreacji i wypoczynku; • nale ży dba ć o zachowanie warto ściowych elementów dziedzictwa kulturowego kształtuj ących to żsamo ść lokaln ą, b ędących świadectwem religijno ści mieszka ńców gminy, tj.: kapliczek, figur i krzy ży przydro żnych, które powinny znale źć si ę w ewidencji; • poprawa ładu przestrzennego poprzez harmonijne powiązanie architektury i krajobrazu, wyznaczenie w planach zagospodarowania przestrzennego granic

18 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

urbanistycznego rozwoju gminy, skali i gabarytów nowej architektury oraz rygorystyczne ich przestrzeganie, zakaz nadmiernego rozpraszania zabudowy, ograniczenie lokalizacji budowli i elementów infrastruktury technicznej w miejscach eksponowanych krajobrazowo; • zorganizowanie ekspozycji wraz z dokładnym opisem, w miejscu najciekawszych znalezisk archeologicznych, z mo żliwo ści ą utworzenia w oparciu o podobne elementy ście żki dydaktycznej obrazuj ącej intensywny rozwój osadnictwa na tych terenach; • nale ży dokona ć korekty estetycznej dysharmonizuj ącego obiektu, którym jest komin ZPOW zlokalizowany w Dwikozach, w celu neutralizacji jego negatywnego oddziaływania na ogólny wizerunek głównego o środka administracyjno- usługowego gminy, mo że to by ć np. nadanie odpowiedniej kolorystyki imituj ącej kolor nieba; • promowanie wykorzystania i adaptacji obiektów zabytkowych na cele kulturalno- oświatowe (np. adaptacja baszty w Kicharach Nowych na galeri ę), usługowe zwi ązane z obsług ą turystyki i rekreacji poprzez stosowanie m.in. ulg podatkowych; b ądź rozpropagowanie w mediach oferty wydzier żawienia pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania w nale żytym stanie; • udost ępnienie punktów widokowych oraz przestrzeganie rygorów ochronnych wobec stref ochrony krajobrazu i ekspozycji, wymienionych w uwarunkowaniach dziedzictwa kulturowego; • niezwykle wa żna jest równie ż ochrona niematerialnych warto ści krajobrazu kulturowego, tj. obyczaje ludowe, legendy, tradycyjny strój, historyczne nazwy miejscowo ści, coroczne obchody tradycyjnych świ ąt, działalno ść zespołów folklorystycznych itp., które świadcz ą o piel ęgnowaniu bogatych tradycji ludowych.

4. ROLNICTWO 4.1. Podstawowe zało żenia polityki przestrzennej w rolnictwie Zakłada si ę, że wiod ącą funkcja gminy pozostanie rolnictwo, które b ędzie nadrz ędn ą funkcja gospodarcz ą na całym obszarze obj ętym studium. Cele i zadania rozwoju przestrzennego w tym sektorze gospodarki winny by ć jednak dostosowywane do wiod ących kierunków zagospodarowania przyj ętych w poszczególnych strefach polityki przestrzennej. W strefie intensywnego rozwoju rolnictwa działalno ść przestrzenna ukierunkowana b ędzie na popraw ę efektywności gospodarowania oraz dostosowanie tego sektora gospodarki do wymogów konkurencji na rynkach krajowych i UE. Priorytet uzyskuj ą, zatem działania zmierzaj ące do: • wzrostu areału gospodarstw; • unowocze śnienia warsztatu pracy; • integracji rolników w grupy producenckie; • modernizacji otoczenia rolnictwa; • zagospodarowania środków pomocowych, kierowanych na cele intensyfikacji produkcji.

19 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Jednocze śnie preferowane b ędą działania prowadz ące do rozwoju gospodarstw ekologicznych oraz ochrony najcenniejszych zasobów środowiska rolniczego. Nie przewiduje si ę natomiast preferencji dla konkretnych gał ęzi produkcji rolnej, zakładaj ąc, że b ędą one rozwijane stosownie do zapotrzebowania rynku oraz warunków przyrodniczo-glebowych. W strefie przyrodniczo-krajobrazowej kraw ędzi Wy żyny Sandomierskiej i doliny Opatówki , intensyfikacji rolnictwa towarzyszy ć winny współzale żnie działania rolno- środowiskowe prowadz ące do ochrony i wzbogacenia walorów przyrodniczo- krajobrazowych a szczególnie: • zapobieganie erozji wodnej gleb; • wzbogacenie przestrzeni rolniczej w ziele ń wiatrochronn ą, glebochronn ą i krajobrazow ą; • zwi ększenie (odtworzenie) małej retencji wodnej; • wi ązanie rolnictwa z turystyk ą (agroturystyk ą); • przeciwdziałanie dewaloryzacji naturalnego krajobrazu rolniczego; • poprawa estetyki i stanu sanitarnego siedlisk rolniczych; • ochrona najcenniejszych zasobów kultury materialnej rolnictwa, zwłaszcza zabytkowych budynków mieszkalnych i gospodarskich jak równie ż zwi ązanego z rolnictwem; r ękodzieła, folkloru i twórczo ści ludowej. W strefie ochrony walorów przyrodniczo-krajobrazowych Wisły działalno ść rolnicz ą podporz ądkowuje si ę wymaganiom środowiska przyrodniczego Wisły oraz ochronie walorów przyrodniczych i kulturowo-krajobrazowych tego obszaru. W strefie koncentracji procesów urbanizacyjnych wiod ącym zadaniem b ędzie natomiast ograniczenie (b ądź wyeliminowanie) kolizji rolnictwa z innymi funkcjami tego obszaru. Wśród uniwersalnych kierunków zagospodarowania przestrzeni rolniczej, preferowanych na obszarze całej gminy za najwa żniejsze uznaje si ę: • szczególn ą ochron ę gleb o najwy ższej przydatno ści rolniczej klas bonit. I – III, użytków zielonych, oraz terenów i urz ądze ń melioracji wodnych (z uwagi na niewielk ą retencj ę wód dla potrzeb rolnictwa ochron ą t ą winny by ć równie ż obj ęte wszystkie rzeki, zbiorniki, cieki i oczka wodne oraz tereny przydatne do odtworzenia małej retencji); • pokrycie zró żnicowanych potrzeb budowlanych sektora rolnego ze szczególnym uwzgl ędnieniem gospodarstw spełniaj ących standardy rynkowe i ekologiczne, grup producentów i ich zwi ązków oraz usług z otoczenia rolnictwa, wzmacniaj ących pozycj ę producentów na rynku artykułów rolnych; • przystosowanie drobnotowarowej zabudowy wiejskiej do szerszego wprowadzenia pozarolniczej działalno ści gospodarczej, stanowi ącej alternatywne źródło dochodu; • systematyczne zwi ększanie i uatrakcyjnianie oferty terenów komunalnych z my ślą o inwestorach zewn ętrznych.

Istotne znaczenie dla przekształce ń rynkowych b ędzie miało równie ż dostosowanie zagospodarowania przestrzenni rolniczej do wymaga ń programów pomocowych Unii Europejskiej. W warunkach gminy najwi ększe szanse partycypacji w funduszach pomocowych posiadaj ą działania zmierzaj ące do poprawy struktury obszarowej i

20 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” unowocze śnienia gospodarstw rolnych, wsparcia grup producentów i ich zwi ązków a tak że stworzenia rynkowego systemu obsługi rolnictwa. Szans ę tak ą maj ą równie ż: • przedsi ęwzi ęcia umo żliwiaj ące zró żnicowanie działalno ści gospodarczej w tym szczególnie doposa żenie obszarów zabudowy wiejskiej w grupowe systemy oczyszczania ścieków oraz inwestycje słu żą ce przyci ągni ęciu kapitału inwestycyjnego i zwi ększeniu pozarolniczych miejsc pracy; • inwestycje w przemy śle owocowo-warzywnym.

4.2. Kierunki i zasady zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej Przestrze ń otwarta Głównym kierunkiem zagospodarowania obszarów otwartych rpp. b ędzie wzmo żona ochrona gruntów ornych klas bon. I – III i u żytków zielonych przed nieuzasadnionym przeznaczaniem na cele nierolnicze oraz zapobieganie ich degradacji zarówno w wyniku procesów erozyjnych jak i nieracjonalnego u żytkowania. Obszary te uzyskałyby pierwsze ństwo w zakresie komasacji i wymiany gruntów (zwłaszcza dla potrzeb wi ększych obszarowo gospodarstw), melioracji i domeliorowa ń a tak że zapobiegania erozji wodnej gleb. Obszary gruntów ornych klas bon. IVa – IVb były by natomiast chronione warunkowo, stosownie do lokalnych potrzeb i preferencji. Zasad ą polityki przestrzennej b ędzie wył ączenie obszarów obj ętych ochrona wzmo żon ą z zabudowy nierolniczej jak równie ż drobno towarowej zabudowy zagrodowej, nie wykazuj ącej tendencji rozwojowych. Dominuj ącym kierunkiem zagospodarowania gruntów rolnych nieopłacalnych w u żytkowaniu rolniczym klas bon. V – VI. b ędzie natomiast rozwój wielofunkcyjny oparty o funkcje nierolnicze. W warunkach gminy transformacja rynkowa rolnictwa wymaga ć b ędzie lokalizacji przedsi ębiorczo ści w ró żnych miejscach predysponowanych do jej aktywizacji (wi ększe wsie, tereny w s ąsiedztwie w ęzłów drogowych itp.) równie ż na gruntach wysokiej bonitacji. Inwestycje te mogłyby by ć sytuowane na obszarach dopuszczalnego rozwoju osadnictwa, w pełni wyposa żonych w infrastruktur ę techniczn ą i łatwo dost ępnych pod wzgl ędem własno ściowym.

Zabudowa rolnicza Przewiduje si ę stopniowe ró żnicowanie zabudowy rolniczej oraz wzrost liczby gospodarstw towarowych, osi ągaj ących standardy obszarowe i gospodarcze zbli żone do obowi ązuj ących w UE. Gospodarstwa spełniaj ące te kryteria lub te ż: rozwijaj ące funkcje agroturystyczne zwi ązane z konkretnym terenem, podejmuj ące działalno ść wymagaj ącą izolacji przestrzennej (np. chów zwierz ąt gospodarskich pow. 50 DJP, produkcj ę ogrodnicz ą zintegrowana z przetwórstwem OW, usługi rolnicze na skal ę stwarzaj ącą uci ąż liwo ść dla otoczenia), mogłyby by ć w uzasadnionych przypadkach lokalizowane poza obszarami koncentracji zabudowy wielofunkcyjnej, je żeli użytkownik lub inwestor posiada program rozwoju uzgodniony z terenow ą placówk ą doradztwa rolniczego. Analogiczne preferencje lokalizacyjne dotyczyłyby inwestycji realizowanych w ramach zintegrowanego rynku żywno ściowego, zwi ązanych z funkcjonowaniem grup producenckich oraz obj ętych programami pomocowymi UE. Ekstensywne elementy zabudowy produkcyjnej jak: siedliska gospodarstw drobnotowarowych nie zwi ększaj ących produkcji i areału, zabudowa u żytkowników

21 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” działek rolniczych (do 1ha), zabudowa zagrodowa z drobnymi usługami lub przetwórstwem rolno-spo żywczym bazuj ącym na własnych surowcach itp. b ędą koncentrowane w ramach skupionej zabudowy wielofunkcyjnej na ogólnie przyj ętych w „Studium...” zasadach.

4.3. Zało żenia rozwoju specjalizacji rolnictwa Dwikozy s ą gmin ą rolnicz ą wyspecjalizowan ą w produkcji ogrodniczej. Korzystne warunki rozwoju tej gał ęzi produkcji oraz ukształtowane powi ązania w zakresie zbytu art. ogrodniczych sugeruj ą utrzymanie dotychczasowych kierunków specjalizacji. W cz ęś ci północnej i zachodniej wyst ępuj ą równie ż przesłanki ekonomiczne i organizacyjne intensyfikacji produkcji zwierz ęcej za ś w cz ęś ci południowej — specjalizacji podmiejskiej. Stabilizacja produkcji rolnej w dłu ższej perspektywie czasu zale żeć b ędzie, zatem od utrzymania odpowiednich zdolno ści przerobowych przetwórstwa owoców i warzyw oraz rozwoju pobliskiej Giełdy Rolno- Ogrodniczej Ziemi Sandomierskiej.

4.4. Gospodarka gruntami Osi ągni ęcie celów przestrzennych w rolnictwie wymaga ć b ędzie aktywnego wł ączenia si ę samorz ądu w gospodark ę zasobami gruntów komunalnych, które winny by ć sukcesywnie tworzone i uzupełniane na obszarach przewidzianych do realizacji inwestycji publicznych, planowanych pod przedsi ębiorczo ść komercyjn ą oraz przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe i usługowo-produkcyjne. Istotne znaczenie dla rozwoju gminy mo że mie ć przy tym stworzenie atrakcyjnej oferty terenów komunalnych w obszarze funkcjonalnym o środka gminnego oraz na innych obszarach, które mog ą by ć przedmiotem zainteresowania przyszłych inwestorów. Omawiane zasoby terenów stanowi ć mog ą instrument aktywnego sterowania rozwojem gminy i powinny zapewni ć w perspektywie stały dopływ środków finansowych zarówno ze sprzeda ży gruntów jak i pó źniejszych podatków od nieruchomo ści.

5. TURYSTYKA Zakłada si ę, że przyszła koncentracja zagospodarowania turystycznego powinna nast ąpi ć w okre ślonej w „Studium...” strefie ochrony krajobrazu obrze ży Wy żyny Sandomierskiej i doliny Opatówki oraz w mniejszym zakresie, w strefie ochrony walorów przyrodniczo-krajobrazowych Wisły , przy czym w strukturze przestrzeni turystycznej gminy i całego Regionu Nadwi śla ńskiego dolina Opatówki wyodr ębnia si ę jako autonomiczny mikrorejon turystyczny, który winien by ć obj ęty odr ębnym, miejscowym planem zagospodarowania. W ramach aktywizacji funkcji turystycznej wskazanym byłoby wykreowanie poda ży i popytu na formy rekreacji zwi ązane z pobytem na wsi (agroturystyka, turystyka rowerowa i in.) oraz nad wod ą, co wi ąż e si ę z szerszym udost ępnieniem Wisły i zorganizowaniem pla ż. Nale żałoby tak że zwróci ć szczególn ą uwag ę na odpowiednie oznakowanie i udost ępnienie atrakcji kulturowych i przyrodniczych gminy (zwłaszcza poło żonych w bezpo średniej odległo ści od szlaków turystycznych), dolesienia kraw ędzi erozyjnych i w ąwozów ró żnymi gatunkami drzew i krzewów (co

22 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” mogłoby wzbogaci ć walory krajobrazowe i wizualne — szczególnie jesieni ą) jak równie ż budow ę publicznej infrastruktury turystycznej (parkingi urz ądzone, informacja turystyczna, pola namiotowe, urz ądzenia sportowo-rekreacyjne, itp.) oraz zbiorników wodnych. Niezb ędne jest te ż wsparcie rozwoju produktu turystycznego m.in. drogą ułatwie ń dla inwestycji (ulgi podatkowe, preferencje kredytowe, przeprowadzenie akcji szkoleniowo-informacyjnych itp.). Planuj ąc wszelkie działania inwestycyjne prowadz ące do rozwoju turystyki i rekreacji nale ży jednak pami ęta ć, i ż s ą to obszary prawnie chronione, na których obowi ązuj ą wymogi lokalizacyjne, ustalone w planach ochrony . Dlatego te ż w planach miejscowych, obejmuj ących przestrze ń turystyczn ą gminy nale ży uwzgl ędnia ć chłonno ść i elastyczno ść turystyczn ą poszczególnych terenów i zwi ązane z tym graniczne obci ąż enie ruchem turystycznym środowiska przyrodniczego. Ułatwi to wybór odpowiednich form turystyki i wyeliminuje potencjalne kolizje środowiskowe. W świetle okre ślonych wy żej kryteriów zagospodarowania turystycznego gminy za najwa żniejsze w tej dziedzinie zagospodarowania uznaje się nast ępuj ące kierunki polityki przestrzennej: • odpowiednie powi ązanie udost ępnienia turystycznego walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego z rozbudow ą infrastruktury turystycznej poprzez: – oznakowanie walorów przyrodniczych i kulturowych — tablice kierunkowe i informacyjne umieszczane przy szlakach i drogach oraz przy samych obiektach, – organizacj ę punktu informacyjno-rozrz ądowego ruchu turystycznego w Dwikozach, – organizacj ę punktu obsługi tranzytu przy „trasie nadwi śla ńskiej” — samochodowym szlaku turystycznym, – budow ę parkingów wzdłu ż tras i szlaków turystycznych, – wyznaczenie i zagospodarowanie punktów widokowych wzdłu ż tras i szlaków turystycznych, – wyznaczenie i zagospodarowanie miejsc do wypoczynku i rekreacji (np. Zieleniec, Wzgórza stadionu, Góra Panie ńska), – wyznaczenie i zagospodarowanie niewielkich pól namiotowych, w szczególno ści w sołectwach poło żonych nad Wisł ą i w dolinie Opatówki, – kojarzenie zagospodarowania turystycznego ze wzmo żon ą ochron ą najcenniejszych walorów przyrodniczych i kulturowych, • kreowanie urozmaiconej oferty turystycznej i rekreacyjnej, dostosowanej do miejscowych warunków i inicjatyw; • ochron ę przestrzeni turystyczno-rekreacyjnej przed zagospodarowaniem obni żaj ącym atrakcyjno ść turystyczn ą; • znacz ącą popraw ę estetyki i stanu sanitarnego zabudowy w strefach zagospodarowania turystycznego; • zapewnienie dogodnych warunków organizacyjno-przestrzennych rozwoju turystyki w tym agroturystyki w planach miejscowych wsi, w których istniej ą mo żliwo ści rozwoju tej funkcji (proponowane — Kępa Chwałowska, Szczytniki, Bo żydar, M ściów, Kamie ń Nowy, Kamie ń Łukawski, Góry Wysokie i Kichary Nowe);

23 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• opracowanie gminnego programu rozwoju tej funkcji, który powinien by ć integralnie zwi ązany z zagospodarowaniem turystycznym Rejonu Nadwi śla ńskiego.

6. LE ŚNICTWO 6.1. Główne kierunki zagospodarowania le śnego Podstawowymi dokumentami okre ślaj ącymi kierunki rozwoju le śnictwa oraz zasady gospodarowania zasobami le śnymi s ą: • w lasach pa ństwowych — plan urz ądzenia lasów Nadle śnictwa Ostrowiec Św.; • w lasach niepa ństwowych — uproszczone plany urz ądzenia lasów nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa opracowane dla poszczególnych wsi (w przypadku braku takich planów zadania gospodarki leśnej w tych wsiach okre śla Starosta Powiatu Sandomierskiego). Ustalenia wymienionych wy żej planów uwzgl ędniono w niniejszym „Studium...” przy okre ślaniu granic lasów w tym lasów ochronnych oraz zasad udost ępniania obszarów le śnych dla potrzeb turystyki. Osi ągni ęcie celów polityki przestrzennej w le śnictwie wymagało b ędzie ponadto realizacji działa ń wynikaj ących z obowi ązuj ących przepisów prawa jak i lokalnych uwarunkowa ń przestrzennych. Za najwa żniejsze w tym zakresie uznaje si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania: • powszechn ą i ci ągł ą ochron ę obszarów le śnych zmierzaj ącą do ich zachowania i powi ększenia oraz zrównowa żonego rozwoju wszystkich funkcji tych obszarów (przeznaczenie lasów na cele inwestycyjne mo że nast ąpi ć tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach i po spełnieniu wymogów okre ślonych przepisami o ochronie gruntów rolnych i le śnych); • tworzenia warunków przestrzennych do zapewnienia lasom skutecznej ochrony ppo ż. oraz przeciwdziałania ich za śmiecaniu; • zwi ększenia powierzchni le śnej drog ą zalesiania wskazanych w „Studium...” gruntów prywatnych, za ś w dalszej perspektywie gruntów zagro żonych erozj ą, pełni ących jednocze śnie funkcje ochrony głównych cieków wodnych przed spływem z pól zanieczyszcze ń pochodzenia rolniczego.

6.2. Zasady polityki zalesieniowej Na obszarze Dwikóz nie wyst ępuj ą obecnie wi ększe potrzeby zalesieniowe. Nie mniej w celu umo żliwienia partycypacji gminy w funduszach zalesieniowych nale ży przyj ąć , że w areał przyszłych zalesie ń jak i ich rozmieszczenie okre śla ć b ędzie program gminny zwi ązany integralnie z wojewódzkim programem zwi ększenia lesisto ści. Kierunki perspektywicznego rozwoju zalesie ń precyzuje okre ślona w niniejszym „studium” granica rolno-le śna, która uwzgl ędnia znane na obecnym etapie prac projektowych aspekty wyst ąpienia takich potrzeb, w tym szczególnie obszary gleb najtrudniejszych w uprawie, o du żych walorach krajobrazowych oraz najbardziej zagro żonych procesami erozyjnymi. Z uwagi na brak odniesienia si ę do problematyki zalesieniowej w obowi ązuj ącym miejscowym planie ogólnym oraz w planach miejscowych opracowanych w trybie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym zakłada si ę, że grunty poło żone w obr ębie wskazanej w „Studium...”

24 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” granicy rolno-le śnej, mog ą by ć przeznaczane na cele zalesieniowe w wyniku opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów do zalesienia lub całej wsi. Na wniosek wła ściciela terenu lub zarz ądzaj ącego, na cele zalesieniowe mog ą by ć przeznaczane w analogiczny sposób grunty usytuowane poza omawian ą granic ą pod warunkiem, że spełniaj ą wymogi okre ślone w ustawie o lasach oraz w ustawie o przeznaczaniu gruntów rolnych do zalesienia a ponadto: • są poło żone w enklawach lasów istniej ących i na terenach, których zalesienie jest uzasadnione wzgl ędami przyrodniczymi I krajobrazowymi; • pełni ą wa żną funkcj ę ochronn ą a zagospodarowanie le śne spowoduje, że funkcja ta stanie si ę bardziej efektywna (obszary erozji); • są usytuowane w bezpo średnim s ąsiedztwie granicy rolno-le śnej pod warunkiem, że zalesienie tych gruntów nie spowoduje kolizji z zagospodarowaniem obszarów s ąsiaduj ących. Rozwój obszarowy lasów winien by ć realizowany z uwzgl ędnieniem nast ępuj ących zasad: • przywracania i kształtowania le śnych ciągów ekologicznych w skali gminy oraz w układzie ponad gminnym; • eliminowania kolizji funkcji le śnej z innymi funkcjami terenów; • wyrównywania linii brzegowej lasów w celu zyskania bardziej zwartych kompleksów, unikaj ąc jednak nadmiernego uproszczenia tej linii i sprowadzania jej kształtu do prostych figur geometrycznych; • zachowania (wzbogacenia) lokalnych walorów krajobrazowych i kulturowych; • spełnienia wymogów przestrzennych w zakresie ochrony przeciwpo żarowej.

7. PROGNOZA ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO Z analizy prognozy demograficznej opracowanej przez Główny Urz ąd Statystyczny w Warszawie na lata 1998 – 2030 (w układzie powiatów), dla gminy Dwikozy przewiduje si ę: • umiarkowany ubytek liczby mieszka ńców o ok. 2,2 % do roku 2015 i ok. 6,4 % do r. 2030; • spadek liczebno ści grupy w wieku przedprodukcyjnym, co wpłynie na ograniczenie popytu na miejsca w żłobkach, przedszkolach i szkołach; • wahania stanu liczebnego grupy ludno ści w wieku produkcyjnym (wysoki wzrost do 2015 r., co spowoduje konieczno ść zagospodarowania nadwy żek zasobów siły roboczej a nast ępnie spadek do stanu ni ższego od stanu z roku 1998); • systematyczny wzrost liczby ludno ści w wieku poprodukcyjnym, co przyspieszy post ępuj ący proces starzenia si ę mieszka ńców jak równie ż spowoduje konieczno ść usprawnienia pomocy społecznej oraz dostosowania o środków przystosowanych dla potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych.

Obecne procesy demograficzne jak i przewidywane zmiany w strukturze agrarnej mog ą przyczyni ć si ę do zwi ększonej migracji ludno ści, zachodz ącej zarówno w obr ębie gminy (do o środka gminnego oraz do strefy zurbanizowanej) jak i pobliskiego miasta Sandomierza.

25 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

8 UKŁAD KOMUNIKACYJNY 8.1. Układ drogowy Podstawowy układ dróg gminy słu żą cy powi ązaniom zewn ętrznym tworzy ć będą: • droga krajowa nr 79 Warszawa — Sandomierz — Kraków — Bytom biegn ąca stycznie do obszaru gminy — zmodernizowana w I etapie do pełnych parametrów drogi głównej (G) a docelowo drogi głównej ruchu przy śpieszonego (GP); • droga wojewódzka nr 777 Sandomierz — Zawichost — droga nr 74 — zmodernizowana do pełnych parametrów drogi głównej (G); • wybrane drogi powiatowe przystosowane do parametrów klasy technicznej zbiorczej. Doprowadzenie do klasy GP drogi nr 79 wymaga ć b ędzie: • poszerzenia pasa drogowego do min. 30,0 m; • utrzymania korony drogi min. 12,0 m i jezdni do 7,0 m; • wykonania poboczy utwardzonych; • korekty łuków poziomych i pionowych; • budowy chodników dla pieszych na obszarach zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej; • ograniczenia ilo ści zjazdów i liczby skrzy żowa ń, co wi ąż e si ę z realizacj ą dróg łącznikowych i dojazdowych. Doprowadzenie do klasy G drogi nr 777 na odcinku zabudowanym wsi Dwikozy z uwagi na istniej ący układ zabudowy, i liczb ę wyst ępuj ących skrzy żowa ń b ędzie praktycznie niewykonalne. Znaczne utrudnienia wyst ąpi ą równie ż we wsi Słupcza, Winiarki i Winiary. Z uwagi na wielko ść wyst ępuj ącego ruchu i jego charakter w pierwszym etapie modernizacji drogi wojewódzkiej nale ży zapewni ć na całym istniejącym odcinku nast ępuj ące parametry: • szeroko ść pasa drogowego min. 25,0 m; • koron ę drogi min. 10,0 m a jezdni do 7,0 m; • chodniki dla pieszych poza koron ą drogi, ewentualnie poł ączone ze ście żkami rowerowymi, a na obszarach zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej przyległe do jezdni. Istnieje szansa znacznego ograniczenia na drodze nr 777 uci ąż liwego ruchu tranzytowego wyst ępuj ącego w relacji Kraków — Lublin. Tras ą dla wzrastaj ącego ruchu tranzytowego (uci ąż liwego transportu ci ęż arowego) stanie si ę droga krajowa nr 79, zwłaszcza po wykonaniu zada ń na drogach krajowych: obwodnicy O żarowa w ci ągu drogi nr 74, zrealizowaniu drogi ekspresowej nr 74 Łód ź — Kielce — Rzeszów i budowie poł ączenia w ęzła „Milczany” na S-74 z miejscowo ści ą Chwałki. Doprowadzenie do pełnych parametrów drogi głównej odcinka drogi 777 na obszarze zabudowanym wsi Dwikozy wymaga ć będzie przeło żenia go na now ą trasę dla której nale ży zachowa ć rezerw ę terenow ą zgodn ą z dotychczasow ą utrzymywaną w m.p.o.z.p. gminy. Z uwagi na niemo żliwo ść rozdzielenia ruchu lokalnego i miejscowego od wyst ępuj ącego ruchu tranzytowego w dalszym czasie nale żałoby równie ż zrealizowa ć przeło żenie trasy na odcinku Słupcza — Winiary. Powy ższe drogi przeznaczone głównie dla ruchu tranzytowego powinny by ć chronione przed dalsz ą lokalizacj ą przy nich nowej zabudowy mieszkaniowej. W przypadkach koniecznych, odległo ść zabudowy nowych budynków przeznaczonych na

26 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” pobyt ludzi nie powinna by ć mniejsza ni ż 50 m dla obiektów jednokondygnacyjnych lub 70 m dla wielokondygnacyjnych w przypadku drogi klasy GP lub 40,0 m (G) licz ąc od kraw ędzi istniej ącej lub projektowanej jezdni, a dojazd do nich powinien by ć zapewniony z dróg bocznych. Do kategorii dróg zbiorczych zaliczono ci ągi drogowe ł ącz ące gmin ę z sąsiednimi o środkami gminnymi oraz drogami wy ższych kategorii. S ą to nast ępuj ące odcinki dróg powiatowych: • nr 42174 Gałkowice-Ocin — Kichary Nowe — Dwikozy, która ł ączy o środek gminny z drog ą krajow ą nr 79, a przez nie z s ąsiednimi siedzibami o środków usługowych i układem dróg krajowych; • nr 42171 Wygoda — Romanówka — Słupcza, o funkcji jw. Doprowadzenie do parametrów drogi zbiorczej wymagać b ędzie: • poszerzenia pasów drogowych do min. 20,0 m; • poszerzenia istniej ących jezdni do min. 5,5 m a koron dróg do min.7,5 m; • wzmocnienia konstrukcji nawierzchni; • korekt łuków poziomych i pionowych. Odległo ść zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi, od kraw ędzi jezdni tych dróg, na nowych terenach budowlanych, powinna wynosi ć minimum 30 m dla budynków jednokondygnacyjnych oraz 40 m dla budynków wielokondygnacyjnych. Sie ć dróg lokalnych tworz ą pozostałe, nie wymienione powy żej odcinki dróg powiatowych, odcinki wybranych dróg gminnych, (patrz zał ączony rysunek), drogi łącznikowe powstałe przy przebudowie drogi nr 777 , projektowany ł ącznik pomi ędzy Słupcz ą a K ępą Chwałowsk ą oraz dojazd do pompowni w K ępie Chwałowskiej. Wybór tych dróg dostosowany został do istniej ącego i proponowanego zagospodarowania terenu. Szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dróg lokalnych okre śla si ę na 12,0 – 17,0 m. Mniejsza z tych wielko ści mo że mie ć zastosowanie w przypadku przekrojów ulicznych oraz przekrojów drogowych bez rowów odwadniaj ących. Pozostałe drogi gminne istniej ące i projektowane oraz drogi obsługuj ące istniejącą i projektowan ą zabudow ę mieszkaniow ą a tak że tereny działalno ści gospodarczej b ędą drogami dojazdowymi z przewag ą dróg jednopasmowych (z uwagi na małe obci ąż enie ruchem). Drogi te wymagaj ą przede wszystkim poprawy stanu nawierzchni, jej ulepszenia i doprowadzenia do parametrów zgodnych z warunkami technicznymi oraz wykonania prawidłowego odwodnienia, co wi ąż e si ę z poszerzeniem pasów drogowych. Szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dróg dojazdowych okre śla si ę na 10,0 – 15,0 m. Minimalne szeroko ści mog ą by ć stosowane w przypadku krótkich odcinków dojazdowych do niewielkich zespołów zabudowy mieszkaniowej lub zagrodowej nie wymagaj ących rowów odwadniaj ących i w przypadkach wymuszonych istniej ącą zabudow ą w dobrym stanie technicznym. Odległo ść zabudowy od kraw ędzi jezdni dróg lokalnych i dojazdowych na nowych terenach budowlanych nie powinna by ć mniejsza ni ż. 15 m. W przypadkach podyktowanych trudnymi warunkami terenowymi mo żna t ę odległo ść zmniejszy ć po uzyskaniu zgody zarz ądu drogi. Ostateczne okre ślenie szeroko ści w liniach rozgraniczaj ących dla dróg wszystkich klas powinno nast ąpi ć na etapie sporz ądzania planów miejscowych

27 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” zagospodarowania przestrzennego w skali nie mniejszej ni ż 1:2000 po uwzgl ędnieniu rozwi ąza ń wysoko ściowych, sposobu odwodnienia i uwzgl ędnienia urz ądze ń dodatkowych ( ci ągów pieszych, rowerowych, sieci infrastruktury technicznej).

8.2. Transport kolejowy Nie przewiduje si ę rozbudowy trakcji kolejowej na obszarze gminy. Skierowanie cz ęści ładunków masowych do przewozu trakcj ą kolejow ą przyczyni si ę do lepszego jej wykorzystania i ochrony dróg dewastowanych przez du ży ruch samochodów ci ęż arowych. Poprawie bezpiecze ństwa ruchu słu żyć b ędzie realizacja wiaduktu drogowego w ci ągu przeło żenie trasy drogi wojewódzkiej w Dwikozach (likwidacja kolizyjnego skrzy żowania) oraz modernizacja skrzy żowa ń z drogami powiatowymi i gminnymi polegająca na poprawie widoczno ści i zastosowaniu zabezpiecze ń adekwatnych do wyst ępuj ącego zagro żenia.

8.3 . Komunikacja publiczna Zakłada si ę, że podstawowym środkiem transportu publicznego pozostanie autobus. Sie ć poł ącze ń autobusowych obsługiwana przez zreformowan ą PKS zasadniczo pokrywa ć si ę b ędzie z podstawow ą sieci ą dróg ł ącz ących siedziby przewo źników (Ostrowiec Św., Tarnobrzeg). Relacje o mniejszym nat ęż eniu ruchu obsługiwane b ędą transportem mikrobusowym — głównie przez prywatnych przewo źników. Wielko ść spodziewanego ruchu i rozwój motoryzacji indywidualnej nie uzasadnia potrzeby rozwoju komunikacji publicznej. Dla poprawy standardu obsługi i bezpiecze ństwa ruchu wszystkie przystanki autobusowe powinny by ć wyposa żone w zatoki autobusowe i zadaszenia a te poło żone na obszarach zabudowy w małe punkty handlowe.

8.4. Drogi piesze i rowerowe Stale rosn ący ruch kołowy pojazdów samochodowych zwi ększa potencjalne zagro żenie wypadkami z udziałem pieszych i rowerzystów. Dlatego te ż, postuluje si ę sukcesywn ą realizacj ę wydzielonych dróg pieszych i rowerowych wzdłu ż dróg gdzie wyst ępuje wi ększy ruch samochodowy (drogi GP,G,Z), w pierwszej kolejno ści na obszarach zabudowanych. W planach miejscowych nale ży przewidzie ć odpowiednie szeroko ści pasów drogowych umo żliwiaj ące realizacje wydzielonych ci ągów pieszych i rowerowych. Dla uatrakcyjnienia oferty turystycznej przewidziano realizacje ście żek rowerowych trasami zapewniaj ącymi podziwianie atrakcyjnego krajobrazu. Do takich tras mo żna zaliczy ć ście żki poprowadzone po istniej ących trasach szlaków rowerowych, oraz ście żki prowadzone po wałach przeciwpowodziowych wzdłu ż Wisły i Opatówki. Przebieg ście żek rowerowych został uwidoczniony na mapie „Kierunków” w skali 1;10000.

8.5. Zaplecze motoryzacji indywidualnej Miejsca parkingowe niezb ędne dla obsługi projektowanego programu usług powinny by ć realizowane w granicach działek przeznaczanych na te inwestycje. Ilo ść miejsc powinna by ć dostosowana do spodziewanych potrzeb. W decyzjach lokalizacyjnych nale ży przyjmowa ć jako minimum wska źniki wynosz ące 25 miejsc

28 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” parkingowych na 100 zatrudnionych i 35 m.p. na 1000 m 2 powierzchni u żytkowej obiektu. Zachodz ące zmiany rynkowe, wyst ępuj ące w kraju w ostatnich latach, spowodowały niecelowo ść sterowania opracowaniami planistycznymi lokalizacji usług zaplecza motoryzacji w tym stacji paliw. Obiekty te powinny by ć traktowane jako usługi komercyjne, ich ilo ść podyktowana potrzebami rynkowymi a lokalizacja wynika ć jedynie z wymogów ochrony środowiska i uwarunkowa ń ruchowych niezb ędnych dla zachowania bezpiecze ństwa ruchu drogowego. Cz ęściowo tranzytowy charakter drogi nr 777 i jej znaczne obci ąż enie ruchem pojazdów skłania do wskazania Miejsc Obsługi Podró żnych. Proponowany obszar realizacji MOP-u zwi ązany byłyby z lokalizacj ą atrakcyjnego punktu widokowego w Gierlachowie. Obiekt ten przy odpowiedniej organizacji ruchu mógłby obsługiwa ć oba kierunki ruchu.

9. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 9.1. Zaopatrzenie w wod ę W wyniku dokonanej w ostatnich latach rozbudowy systemów wodoci ągowych istniej ących na terenie gminy Dwikozy, niemal wszystkie miejscowo ści poło żone na jej obszarze maj ą mo żliwo ść korzystania z sieci wodoci ągowej. Poza jej zasi ęgiem znajduj ą si ę jedynie: Bo żydar, M ściów, Kamie ń Nowy i Nowe Kichary. Zbudowane na terenie gminy systemy wodoci ągowe zasilane s ą z nast ępuj ących uj ęć wody: Uj ęcie wody „Winiary” — wybudowane w miejscowo ści Winiary dla potrzeb grupowego wodoci ągu wiejskiego Winiary — Dwikozy ujmuje wody podziemne ze studni zasadniczej S-1 i awaryjnej S-3. Z uj ęcia tego poprzez zbiornik wyrównawczy o pojemno ści 300 m3 zaopatrywane s ą grawitacyjnie w wod ę miejscowo ści: Winiary, Winiarki, K ępa Chwałowska, Słupcza, Dwikozy, Szczytniki, Gerlachów i Podgórze w gminie Zawichost, a poprzez pompowni ę sieciow ą w miejscowo ści Rzeczyca Mokra równie ż miejscowo ści Rzeczycz Mokra i Rzeczyca Sucha. Istniej ąca rezerwa wydajno ści uj ęcia wody „Winiary” pozwala na przył ączenie do wodoci ągu grupowego Winiary — Dwikozy równie ż miejscowo ści Bo żydar, M ściów i Kamie ń Nowy.

Uj ęcie wody „Romanówka” — istniej ące w miejscowo ści Romanówka ujmuje wod ę podziemn ą za studni wierconej S-2 i poprzez dwa zbiorniki hydroforowe o pojemno ści 1,5 m3 ka żdy zaopatruje w wod ę mieszka ńców tej miejscowo ści oraz wykorzystywana jest dla celów chemizacji rolnictwa. Pomimo posiadanej rezerwy wydajno ści nie planuje si ę rozbudowy uj ęcia i wykorzystania go dla potrzeb innych miejscowości.

Uj ęcie wody „Garbów” — zlokalizowane w miejscowo ści Garbów Nowy czerpie wod ę podziemn ą ze studni zasadniczej S-3 i studni awaryjnej S-1 i poprzez zbiornik wyrównawczy o pojemno ści 100 m3 oraz dwa zbiorniki hydroforowe o pojemno ści 1,5 m3 ka żdy zasila wodoci ąg wiejski „Garbów”, z którego zaopatrywane s ą w wod ę miejscowo ści: Garbów Nowy, Garbów Stary i Czernin. Uj ęcie mo że by ć wykorzystywane równie ż dla celów chemizacji rolnictwa. Nie planuje si ę rozbudowy uj ęcia i zmiany sposobu jego u żytkowania.

29 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Uj ęcie wody „Góry Wysokie” — istniej ące w miejscowo ści Góry Wysokie, ujmuje wody podziemne ze studni zasadniczej S-II i studni awaryjnej S-I i poprzez zbiornik wyrównawczy o pojemno ści 75 m 3 oraz zbiornik hydroforowy o pojemno ści 3,0 m 3, zasila wodoci ąg wiejski wybudowany w tej miejscowo ści. Nie planuje si ę rozbudowy uj ęcia ani sposobu jego wykorzystania. Ponadto na terenie gminy Dwikozy eksploatowane jest uj ęcie wody podziemnej wybudowane dla potrzeb Sandomierza w miejscowo ści Romanówka. Z uj ęcia tego woda do Sandomierza przesyłana jest ruroci ągiem magistralnym, którego trasa poprowadzona została cz ęś ciowo przez teren gminy Dwikozy, w rejonie Romanówki i Gałkowic. Z wodoci ągu zaopatruj ącego w wod ę Sandomierz zasilana jest równie ż sie ć wodoci ągowa w miejscowo ściach : Gałkowice, Kichary Stare, Kamie ń Łukawski, Kolonia Kogutki oraz Buczek. Istnieje mo żliwo ść doprowadzenia wody z tego wodoci ągu równie ż do miejscowo ści Nowe Kichary. Zasoby eksploatacyjne uj ęć wody eksploatowanych na terenie gminy Dwikozy oraz mo żliwo ści przesyłowe istniej ącej sieci wodoci ągowej umo żliwiaj ą dalsz ą rozbudow ę systemów wodoci ągowych, w celu doprowadzenia wody do miejscowo ści Bo żydar, M ściów, Kamie ń Nowy i Nowe Kichary, pozostaj ących dotychczas poza ich zasi ęgiem.

9.2. Odprowadzanie ścieków sanitarnych Gmina Dwikozy nie posiada zorganizowanych systemów odprowadzania ścieków sanitarnych. Jedynie w miejscowo ści Dwikozy eksploatowane s ą dwa lokalne systemy kanalizacyjne o bardzo ograniczonym zasi ęgu. S ą to: • sie ć kanalizacyjna o ł ącznej długo ści około 0,9 km odprowadzaj ąca ścieki bytowo gospodarcze i technologiczne z terenów przemysłowych i zabudowy mieszkaniowej, z mechaniczno-biologiczn ą oczyszczalni ą ścieków typu ITMB 105 o przepustowo ści 216 m 3/d, zlokalizowan ą nad ciekiem Prype ć. • sie ć kanalizacyjna odprowadzaj ąca ścieki bytowo-gospodarcze z obiektów użyteczno ści publicznej: Urz ąd Gminy, Posterunek Policji i Poczta, z mechaniczno-biologiczn ą oczyszczalni ą ścieków typ TMB–105, wersja A o przepustowo ści 9,0 m 3/dob ę zlokalizowan ą nad rzek ą Opatówk ą, obok budynku Urz ędu Gminy. Zakłada si ę , że istniej ąca w Dwikozach oczyszczalnia ścieków przemysłowych zostanie zachowana i po zmodernizowaniu i ewentualnej rozbudowie umo żliwi przej ęcie i oczyszczenie wszystkich ścieków przemysłowych odprowadzanych z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie Dwikóz. Ścieki przemysłowe z terenów poło żonych poza miejscowo ści ą Dwikozy powinny by ć oczyszczane w lokalnych, zakładowych oczyszczalniach o wielko ściach i technologii dostosowanej do potrzeb. Zakłada si ę, że w wieloletniej perspektywie wi ększo ść miejscowo ści na terenie gminy Dwikozy podł ączonych zostanie do systemów kanalizacyjnych z wysoko sprawnymi oczyszczalniami ścieków sanitarnych. B ędą to : Kanalizacja grupowa „lewobrze żna” — wybudowana na obszarze poło żonym po północnej stronie rzeki Opatówki, z mechaniczno – biologiczn ą oczyszczalni ą ścieków

30 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” zlokalizowan ą w rejonie uj ścia Opatówki do Wisły, obok miejscowo ści K ępa Chwałowska. B ędzie to system kanalizacji grawitacyjnej i grawitacyjno-pompowej odprowadzaj ący ścieki z miejscowo ści: Winiary, Winiarki, K ępa Chwałowska, Słupcza, lewobrze żna cz ęść Dwikóz, Góry Wysokie, Kichary Nowe, Kichary Stare, Gałkowice oraz Czermin, Garbów i Romanówka.

Kanalizacja grupowa „prawobrze żna” — wybudowana na obszarze poło żonym po południowej stronie rzeki Opatówki, z mechaniczno-biologiczn ą oczyszczalni ą ścieków zlokalizowan ą nad Wisł ą, w rejonie miejscowo ści M ściów i Bo żydar. Będzie to kanalizacja grawitacyjno-pompowa umo żliwiaj ąca skanalizowanie miejscowo ści: Szczytniki, Bo żydar, M ściów, prawobrze żna cz ęść Dwikóz, Rzeczyca Mokra, Rzeczyca Sucha, Kamie ń Nowy, Kamie ń Łukawski i Gierlachów. Poza zasi ęgiem planowanych systemów kanalizacyjnych znajd ą si ę miejscowo ści: Buczek, Kolonia Kogutek, Kolonia Czernin, Jaroszówka, Sachalin, Zadole. S ą to miejscowo ści charakteryzuj ące si ę zabudow ą rozproszon ą, o niskiej intensywno ści, pozbawione cieków powierzchniowych o odpowiednich przepływach, mog ących by ć odbiornikami oczyszczonych ścieków z ewentualnych lokalnych oczyszczalni. Zakłada si ę, że na terenie tych miejscowo ści ścieki bytowo-gospodarcze gromadzone b ędą w szczelnych, bezodpływowych zbiornikach ścieków, a nast ępnie odwo żone wyspecjalizowanym transportem asenizacyjnym do najbli ższych oczyszczalni ścieków. Na terenach poło żonych poza strefami ochronnymi uj ęć wody i posiadaj ących odpowiednie warunki gruntowo-wodne, dopuszcza si ę mo żliwo ść rozs ączkowania ścieków w gruncie, po ich uprzednim podczyszczeniu w osadniku. W pierwszej kolejno ści powinny by ć kanalizowane miejscowo ści poło żone w granicach ustanowionych stref ochronnych uj ęć wody. Realizacja wymienionych wy żej systemów kanalizacyjnych umo żliwi uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej na niemal całym obszarze gminy i pozwoli na: • zmniejszenie wielko ści ładunków zanieczyszcze ń spływaj ących do wód powierzchniowych; • ochron ę przed ska żeniem wód podziemnych; • popraw ę warunków sanitarnych w gospodarce rolnej i hodowlanej; • popraw ę poziomu życia mieszka ńców gminy.

9.3. Zaopatrzenie w gaz Zakłada si ę, że w wieloletniej perspektywie wszystkie miejscowo ści w gminie Dwikozy b ędą mogły korzysta ć z gazu sieciowego. Mo żliwo ści takie stwarza gazoci ąg wysokiego ci śnienia Ø100 mm doprowadzaj ący gaz na teren gminy z magistralnego gazoci ągu przesyłowego Sandomierz — Ostrowiec Świ ętokrzyski oraz stacja redukcyjno-pomiarowa I-go stopnia o przepustowo ści 3200 Nm3/h zlokalizowana na obrze żu Dwikóz. Zasilany z tej stacji system gazoci ągów średniego i niskiego ci śnienia doprowadzony jest do niemal wszystkich miejscowo ści na terenie gminy. Poza jego

31 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” zasi ęgiem znajduj ą si ę jedynie miejscowo ści: K ępa Chwałowska, Romanówka, Jaroszówka i Buczek. Dla osi ągni ęcia zało żonego celu planuje si ę rozbudow ę istniej ącego systemu gazoci ągów średniego ci śnienia, wykorzystuj ąc gazoci ągi o odpowiednich przekrojach. Doprowadzenie do odbiorców w K ępie Chwałowskiej mo żliwe b ędzie od strony miejscowo ści Winiarki, a do Buczka, Romanówki i Jaroszówki — od strony Garbowa i Gałkowic.

9.4. Ciepłownictwo Jedynym zorganizowanym systemem ciepłowniczym funkcjonuj ącym na obszarze gminy Dwikozy jest sie ć ciepłownicza na terenie osiedla zabudowy wielorodzinnej w Dwikozach, zasilana z lokalnej kotłowni osiedlowej. Ponadto istniej ące obiekty przemysłowe i budynki u żyteczno ści publicznej zaopatrywane s ą w ciepło do celów grzewczych b ądź technologicznych w własnych lokalnych kotłowni opalanych paliwem stałym ( w ęgiel, koks ) lub gazem. Zakłada si ę sukcesywn ą modernizacj ę wi ększych kotłowni istniej ących w budynkach u żyteczno ści publicznej i usługowych oraz wymian ę jednostek kotłowych na paliwo stałe na wysoko sprawne kotły opalane gazem. Rozbudowany na terenie gminy system gazoci ągów stwarza mo żliwo ść szerokiego korzystania do celów grzewczych i bytowych w zabudowie mieszkaniowej i siedliskach zagrodowych z paliwa gazowego, co pozwoli na znacz ące ograniczenie emisji do atmosfery pyłów i szkodliwych gazów.

9.5. Gospodarka odpadami Gmina Dwikozy posiada własne, gminne składowisko odpadów komunalnych zlokalizowane w naturalnym w ąwozie, na gruntach wsi Słupcza. Powierzchnia składowiska wynosi około 2,0 ha. Składowisko czynne jest od 1986 r. i dotychczas zgromadzono tam odpady w ilo ści około 24000 m 3. Obecnie składowane s ą tam odpady w ilo ściach 2000 – 3000 m3 t.j. 450 – 800 Mg rocznie. Zakłada si ę wzrost ilo ści składowanych odpadów do około 2.000 Mg rocznie. Obecnie odpady na składowisku nie s ą gromadzone selektywnie. W celu zracjonalizowania gospodarki odpadami uznaje si ę za celowe wprowadzenie na szerok ą skal ę praktyki selektywnego gromadzenia odpadów w miejscach ich powstawania, umo żliwiaj ącej odzyskiwanie surowców wtórnych w postaci makulatury, szkła, złomu metali, opakowa ń z tworzyw sztucznych itp. Wprowadzenie tej formy gromadzenia odpadów, obok korzy ści z odzyskanych surowców wtórnych, pozwoli na zmniejszenie ilo ści odpadów odwo żonych na składowisko. Po zako ńczeniu u żytkowania gminnego wysypiska odpadów komunalnych w Słupczy, Urz ąd Gminy zamierza rozwi ązywa ć problem składowania odpadów i ich utylizacji wspólnie z s ąsiednimi gminami. Z wstępnych rozmów wynika, i ż planuje si ę budow ę spalarni odpadów, zlokalizowan ą na terenie gminy O żarów.

32 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

9.6. Elektroenergetyka Zakłada si ę zachowanie istniej ącego układu zasilania rozwini ętego na terenie gminy systemu linii elektroenergetycznych odgał ęź nych i odczepowych średniego napi ęcia, zasilaj ących stacje transformatorowe w poszczególnych sołectwach z magistralnych, napowietrznych linii 15 kV wyprowadzonych z GPZ 110/15 kV — „Gierlachów”. Pokrycie ewentualnego przyrostu zapotrzebowania mocy przez istniej ących i nowych odbiorców oraz zapewnienie ci ągło ści i wła ściwych parametrów zasilania wymagało b ędzie : • budowy nowych stacji transformatorowych; • rozbudowy sieci elektroenergetycznych średniego napi ęcia; • rozbudowy sieci elektroenergetycznych niskiego napięcia w celu umo żliwienia przył ączenia nowych odbiorców. Wa żnym zadaniem zwi ązanym z zapewnieniem wła ściwych warunków zasilania odbiorców b ędzie realizacja programu reelektryfikacji na terenach wymagaj ących poprawy warunków napi ęciowych. Dotyczy to terenów na których eksploatowane s ą stacje transformatorowe starego typu i sie ć elektroenergetyczna o przekrojach nie dostosowanych do obecnych potrzeb. Taka sytuacja wyst ępuje w miejscowo ściach : Dwikozy, Gierlachów, Rzeczyca Mokra i Gałkowice.

9.7. Telekomunikacja Zakłada si ę zapewnienie mieszka ńcom gminy dost ępu w szerokim zakresie do łączno ści telefonicznej oraz wszelkich usług telekomunikacyjnych i teleinformatycznych. Osi ągni ęcie tego celu zapewni ą centrale telefoniczne na terenie gminy w miejscowo ściach Dwikozy, Winiary i Garbów, z odpowiednimi rezerwami pojemno ści oraz rozbudowa sieci miejscowej. Uzupełnieniem dla przewodowej ł ączno ści telefonicznej b ędzie telefonia komórkowa. Dzi ęki stacjom bazowym z urz ądzeniami nadawczo-odbiorczymi operatorów telefonii komórkowej zlokalizowanym w s ąsiednich gminach, na całym obszarze gminy Dwikozy zapewniona b ędzie mo żliwo ść korzystania z telefonów komórkowych.

10. OBRONA CYWILNA Gmina Dwikozy nie nale ży do gmin o wysokim nat ęż eniu czynników zagra żaj ących życiu i zdrowiu ludno ści, pomimo to „Studium...” uwzgl ędnia mo żliwo ść wyst ąpienia zagro żeń żywiołowych i katastrofalnych, oraz ich wpływ na proces rozwoju przestrzennego zagospodarowania obszaru. Zgodnie z postulatami z zakresu obrony cywilnej na etapie sporz ądzania planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego nale ży uwzgl ędni ć: • przewidzenie przez u żytkowników budownictwa jednorodzinnego ukry ć przed promieniowaniem jonizuj ącym poprzez adaptacj ę pomieszcze ń piwnicznych i innych na wypadek zagro żenia i wojny; • zabezpieczenie przed likwidacj ą i przysposobienie do sprawnego uruchomienia eksploatacyjnego w sytuacjach kryzysowych istniej ących studni publicznych;

33 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

• przystosowanie nowoprojektowanych ła źni i innych pomieszcze ń do prowadzenia zabiegów sanitarnych, zakładów pralniczych do prowadzenia procesów odka żania dezaktywacji i dezynfekcji bielizny i odzie ży, myjni i parkingów pojazdów samochodowych na punkty zabiegów specjalnych środków transportu; • przystosowanie do zaciemnienia i wygaszania o świetlenia zewn ętrznego ulic i obiektów u żyteczno ści publicznej oraz usługowych w ramach prowadzonych robót remontowo-modernizacyjnych i inwestycji nowoprojektowanych; • rozbudowy systemu alarmowania i powiadamiania mieszka ńców w wypadku zagro żenia poprzez uzupełnienie syren alarmowych i zaplanowanie ich wł ączenia do systemu radiowego powiadamiania; • zapewnienie przelotowo ści istniej ących i projektowanych dróg (ulic) w celu zapobie żenia przed ich zagruzowaniem od wal ących si ę budynków. Przelotowo ść ulic powinna zapewni ć sprawn ą ewakuacj ę mieszka ńców na wypadek zagro żenia; oraz: – nale ży dba ć o wła ściwy stan obiektów ochrony przeciwpowodziowej oraz przestrzega ć warunków okre ślonych przez wła ściwe terytorialnie jednostki odpowiedzialne za stan bezpiecze ństwa powodziowego kraju (szczegółowo tematyka ta została omówiona w uwarunkowaniach zagospodarowania przestrzennego, w rozdziale 1.6. Charakterystyka warunków wodnych). • nale ży uwzgl ędni ć potrzeb ę konserwacji i wykaszania rowów odwadniaj ących, co zapobiegnie lokalnym podtopieniom; • odpowiednie kształtowanie zabudowy głównie w pobli żu drogi krajowej nr 79, nie zag ęszczanie zabudowy, przewidzenie mo żliwo ści odsuni ęcia linii zabudowy od kraw ędzi drogi (przy ewent. rozbudowie) itp. w celu ograniczenia skutków ewentualnego ska żenia toksycznego zwi ązanego z przewozem niebezpiecznych substancji chemicznych.

34 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

INSTRUMENTY WDRA ŻANIA USTALE Ń STUDIUM I ZESTAWIENIE OBSZARÓW OBJ ĘTYCH OBOWI ĄZKIEM OPRACOWANIA MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. Okre ślenie obszarów, dla których sporz ądzenie planów miejscowych jest obowi ązkowe Zgodnie z wymogami art. 6 ust. 5 pkt. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 15 poz. 139 z 1999 r. tekst ujednolicony), w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy okre śla si ę m.in. „obszary, dla których sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe na podstawie przepisów szczególnych lub ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania”. Art. 13 w/w. ustawy, stanowi natomiast, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sporz ądza si ę obowi ązkowo: a) je żeli przepisy szczególne tak stanowi ą; b) dla obszaru, na którym przewiduje si ę realizacj ę programów, o których mowa w art. 54.d (programy wojewódzkie) słu żą cych realizacji ponadlokalnych i regionalnych celów publicznych, umieszczonych w wykazie zada ń samorz ądowych, oraz w art.58 ust ęp 1 w/w ustawy (programy zawieraj ące zadania rz ądowe, słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych, zatwierdzone przez Rad ę Ministrów); c) dla obszaru, na którym przewiduje si ę zadania dla realizacji lokalnych celów publicznych, z wyj ątkiem zada ń zwi ązanych z budow ą urz ądze ń infrastruktury technicznej w granicach pasa drogowego; d) dla obszarów, które mog ą by ć przeznaczone pod zabudow ę mieszkaniow ą wynikaj ącą z potrzeby zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorz ądowej; e) dla obszarów, dla których sporz ądzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania.

2. Opracowania planistyczne wynikaj ące z przepisów szczególnych Obowi ązek sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynika z art. 53 ustawy Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 94.27.96 – jednolity tekst z pó źniejszymi zmianami) dla terenów górniczych. W zwi ązku z powy ższym wprowadza si ę obowi ązek sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla nast ępuj ących terenów górniczych: I. „Góry Wysokie-Gawron-Bole ń”. II. „Szczytniki — Tarłowski”. III. „Szczytniki — Klimek I”.

35 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy”

Zgodnie z zapisem art. 53 ust. 6 ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze z dnia 27 lipca 2001 r. mo żna odst ąpi ć od sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zarówno w przypadku eksploatacji złó ż kopalin pospolitych jak i podstawowych o ile przewidywane wpływy na środowisko b ędą nieznaczne. Obowi ązek sporz ądzenia planu miejscowego istnieje równie ż w przypadku obszarów, dla których rada gminy wprowadziła form ę ochrony przyrody — obszar chronionego krajobrazu lub ochron ę indywidualn ą w drodze uznania za zespół przyrodniczo-krajobrazowy (art. 34, ust. 2 Ustawy o ochronie przyrody) oraz dla obszaru chronionego obj ętego ustanowionym planem ochrony (art. 13a ust. 7 Ustawy o ochronie przyrody). W przypadku utworzenia projektowanego Parku Krajobrazowego Doliny Środkowej Wisły oraz zatwierdzenia jego planu ochrony, nale ży obj ąć obszar w/w parku obowi ązkiem sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

3. Opracowanie planistyczne zwi ązane z realizacj ą ponadlokalnych celów publicznych Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym nało żyła na organy administracji rz ądowej obowi ązek sporz ądzenia programów zada ń rz ądowych słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych. Programy te sporządzaj ą: – ministrowie i centralne organy administracji rz ądowej (artykuł 58.1.); – sejmiki wojewódzkie (artykuł 54.d.). Zadania rz ądowe i samorz ądu wojewódzkiego wynikaj ące z w.w. programów wojewoda zamieszcza w. „wojewódzkim rejestrze”, co stanowi podstaw ę ich wprowadzania do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Stosownie do powy ższego w studium nale ży okre śli ć obszary zwi ązane z realizacj ą tych inwestycji, jako obszary, dla których b ędą sporz ądzane plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego. Zaznaczy ć jednak nale ży, że obowi ązek podj ęcia sporz ądzenia planów miejscowych powstanie w tym przypadku z chwil ą wprowadzenia zada ń do rejestru wojewódzkiego i przeprowadzenia negocjacji pomi ędzy gmin ą a wojewod ą na temat warunków wprowadzenia ich do planu miejscowego. W przypadku braku zgody na wprowadzenie inwestycji jako zada ń rz ądowych, istnieje mo żliwo ść rozwa żenia ich podj ęcia jako zada ń zwi ązanych z realizacj ą celów publicznych (patrz punkt poni żej), je żeli przewidywany byłby cz ęś ciowy udział gminy w finansowaniu przedsi ęwzi ęcia (lub udział aportowy). W chwili obecnej, w rejestrze wojewódzkim, brak jest zada ń rz ądowych i samorz ądu województwa, które odnosiłyby si ę do obszaru obj ętego studium.

4. Opracowanie planistyczne zwi ązane z realizacj ą publicznych celów lokalnych Zadaniem dla realizacji celów publicznych, w tym celów publicznych lokalnych, jest w rozumienia ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, ka żda działalno ść gminy, wynikaj ąca z ustaw, o ile wymaga ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu i jest finansowana w cało ści lub cz ęś ci z bud żetu gminy. Nale ży równie ż pami ęta ć, że przeznaczenie gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne dokonuje si ę zgodnie z ustaw ą o ochronie gruntów rolnych i

36 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego “Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy” le śnych, wył ącznie w trybie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

5. Opracowanie planistyczne wynikaj ące z istniej ących uwarunkowa ń Okre ślenie obszarów wymagaj ących sporz ądzenia planów miejscowych ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania jest wyrazem celów i kierunków polityki przestrzennej gminy i ma charakter suwerennej decyzji. Ustala si ę w Studium zagospodarowania przestrzennego gminy Dwikozy obowi ązek sporz ądzenia planów miejscowych ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania dla: IV. Centrum administracyjno-usługowego gminy, sołectwo Dwikozy. V. Obszaru intensyfikacji procesów urbanizacyjnych zwi ązanych ze stref ą funkcjonaln ą miasta Sandomierza, sołectwa: Gierlachów, Kamie ń Nowy, Kamie ń Łukawski.

37 Opracowanie: Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego