Punime të Kuvendit Legjislatura e 15-të Viti 1999, nr.3 PUNIME TË KUVENDIT Seancat Plenare
Viti 1999
3
Tiranë, 2009 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
956 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
REPUBLIKA E SHQIPERISE Punime të Kuvendit Seancat plenare LEGJISLATURA E 15-TË Sesioni i katërt
E hënë, 1.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e pasdites
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, anëtarëve të delegacionit, vetëm e vetëm për të hapim seancën. marrë vizë për vende të caktuara, qoftë për në Në rend të ditës kemi interpelancë me Ministrin Europë, qoftë për në SHBA. e Punëve të Jashtme, zotin Paskal Milo, kërkuar Në lidhje me këto probleme, Ministria e Punëve nga deputetja Arta Dade, si dhe miratimin e të Jashtme në rastet kur ne kemi përcaktuar se projektligjeve që shqyrtuam seancën e shkuar. përfaqësitë konsullore kanë vepruar gabim dhe Fillojmë me çështjen e parë. përgjegjësia është e tyre, ka ndërhyrë Zoti Milo e ka fjalën. drejpërsëdrejti, duke i kërkuar takime jo vetëm Paskal Milo - ... Po kështu ka pasur edhe sektorit konsullor të Ministrisë së Punëve të falsifikime të shkresave zyrtare, janë marrë nota Jashtme, i cili përgjigjet drejtpërsëdrejti në verbale nga ambasada të ndryshme dhe shkresa të marrëdhëniet konsullore me përfaqësitë diplomatike tjera të falsifikuara nga persona të paautorizuar, për e konsullore në Shqipëri, por edhe titullarë të të mos thënë që ne kemi identifikuar edhe falsifikimin Ministrisë së Jashtme kanë thirrur në takime të e vulave të institucioneve të ndryshme, përmes të veçanta ambasadorë të vendeve të ndryshme në cilave kryhen veprime të kësaj natyre në lidhje me Tiranë dhe u kanë tërhequr vëmendjen për këtë përfaqësitë konsullore në Tiranë. trajtim të diferencuar që u bëhet qytetarëve Një fenomen mjaft i përhapur, për fat të keq, shqiptarë, dhe në mënyrë të veçantë përfaqësuesve është ai që mjaft shtetas shqiptarë, përfshirë këtu të administratës shqiptare, duke folur me raste edhe zyrtarë, kur shkojnë jashtë shtetit nuk kthehen konkrete. Madje ka pasur raste konkrete, të cilat më në Shqipëri. Kjo ul besueshmërinë e kërkesës fillojnë që nga Kontrolli i Shtetit e deri te disa rektorë së administratës shqiptare në raste të kësaj natyre. universitetesh, të cilat ne i kemi identifikuar. Kemi Po kështu, ka shumë raste që në delegacione kërkuar që raste të tilla të mos përsëritën më, sepse të ndryshme, kjo ka ndodhur vazhdimisht, futen jo vetëm që nuk përfaqësojnë nivelin e mirë të emra njerëzish nën petkun e nëpunësve apo të marrëdhënieve që ne kemi me disa prej këtyre
957 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
vendeve, por në të njëjtën kohë nuk respektojnë vetë vendosej për lëshimin e saj brenda ditës, tani afatet procedurat që këto shtete kanë miratuar për trajtimin e pritjes shkojnë deri në 10 ditë, meqenëse merret e qytetarëve të huaj në procesin e dhënies së vizave. edhe konfirmimi i vendeve të tjera që hyjnë në Gjithashtu, sikurse ju thashë pak më përpara, ne sistemin e “Shengenit”. kemi autorizuar ambasadat tona që të bëjnë - Seksioni konsullor i Ambasadës Franceze në demarzhe pranë ministrive të jashtme të vendeve vitin 1998 ka marrë në shqyrtim 30.200 aplikime përkatëse dhe ata e kanë bërë një gjë të tillë, duke për viza afatshkurtra dhe 30 për viza afatgjata. Në i ngritur problemet që ne kemi me këto vende. shqyrtimin e vizave nuk mund të thuhet se shtetasit Në mënyrë të veçantë, duke filluar nga viti i kaluar shqiptarë në marrëdhëniet me konsullatën franceze e deri tani, është shtrënguar më tepër regjimi i vizave i nënshtrohen një trajtimi të diferencuar. Procedurat nga vendet e Bashkimit Europian dhe kjo është një që aplikon Franca janë të njëjta me procedurat që politikë e njësuar e të gjitha vendeve të Bashkimit aplikon edhe Republika Federale Gjermane, Italia Europian në Tisnë, sepse ata mblidhen bashkërisht, dhe vendet e tjera të Bashkimit Europian dhe nuk diskutojnë dhe mbajnë qëndrime të përbashkëta për ka dallime te të huajt nëse këta janë shqiptarë ose këto probleme. Kjo ndodh për shkak të politikës jo. Në dhënien e vizave ambasada është lehtësuar unike që ato kanë edhe për këtë problem. Madje në fillim të vitit 1999,sepse nuk pret më konfirmimin dëshiroj t’ju them se para dy javësh në Tampere të e shteteve të tjera për të dhënë viza për shtetasit Finlandës është mbajtur samiti i vendeve të shqiptarë, por ka kompetencë që të vetëveprojë. Bashkimit Europian, i cili ka diskutuar në mënyrë - Seksioni konsullor i Ambasadës Gjermane të veçantë problemin e emigracionit klandestin që lëshon rreth 90 viza në ditë, pra mesatarja vjetore vjen nga vendet e treta, kryesisht nga vendet e shkon afërsisht në 20 mijë viza. Sistemi i “Shengenit” Europës Qendrore e Juglindore dhe parashikohet i ka shtuar obligimet dhe përgjegjësitë në shqyrtimin të merren masa të tjera shtrënguese në regjimin e e vizave. Kuota e refuzimit të kërkesave në Shqipëri vizave për shtetas që vijnë nga këto vende. shkon rreth 40 për qind . Kohët e fundit përfaqësia Me sa jemi në dijeni, dhe besoj që edhe shumë gjermane ka arritur të shkurtojë mjaft afatet e kolegë janë në dijeni, problemi i vizave është më pranimit dhe të përpunimit të kërkesave. Pranimi i shumë në raport me dy përfaqësitë konsullore që dokumenteve bëhet brenda ditës, kur para disa kemi në Tiranë, në Ambasadën Italiane dhe në atë muajsh pritej deri dhe në dy javë. Shqyrtimi i Greke, ku janë edhe problemet më të mëdha me kërkesave dhe dhënia e vizës bëhet brenda 4-5 shtetasit shqiptarë, përfshirë këtu edhe me ditësh, ndërsa më përpara shkonte 3 deri në 4 javë. përfaqësuesit e administratës shqiptare. Me këto Problemi i pasaportave përbën shqetësim në dy ambasada ne kemi pasur vazhdimisht kontakte lëshimin e vizave, por konstatohet se situata po dhe jemi përpjekur të sigurojmë viza për një kategori shkon drejt përmirësimit. Është vënë re se për jo vetëm nëpunësish, zyrtarë të nivelit të lartë, por kategori të caktuar personash, si për shembull, për edhe kategori shoqërore të tilla, si: intelektualë, njerëzit e artit e të kulturës, eksperiencat me shkencëtarë, petagogë universitetesh, artistë, kemi përfaqësinë konsullore gjermane janë mjaft të mira. ndërhyrë shumë herë edhe për biznesmenë, të Por kjo nuk mund të thuhet, për shembull, për grupet sigurojmë një trajtim të veçantë për ta në dhënien e e sportistëve. Po ju them vetëm faktin e fundit që në vizave. Finlandë shkoi një grup sportiv para 3-4 javësh, a Dëshiroj tani, sa për t’ju dhënë një përshtypje, një muaj e gjysmë, sa ishte, nuk e di, dhe të 20 të parages se si është aktualisht regjimi i vizave në sportistët kanë mbetur atje, kanë kërkuar strehim. këto vende: Kjo është e freskët, por kemi pasur edhe shumë - Mund t’ju them që Ambasada Greke lëshon raste të kësaj natyre. aktualisht 170 deri 200 viza në ditë, në raport me - Sipas seksionit konsullor të Ambasadës 300 deri 350 viza që lëshonte deri në verën e këtij Zviceriane, lëshohen 2500 deri në 3000 viza në vit, viti, pra ka një ulje. Kjo shpjegohet me aplikimin e pa llogaritur ato tranzite, pra, në ditë kemi plotë të sistemit “Shengen” nga konsullatat greke. mesatarisht 15 viza hyrje - dalje. Vizat nuk mund të Për pasojë janë rritur kërkesat e verifikimit të lëshohen në qoftë se personi udhëtues nuk ka një dokumentacionit, afatet e pritjes dhe numri i partner në Zvicër. Kuota e vizave të refuzuara nga dokumenteve që duhen paraqitur. Kur më parë viza përfaqësia konsullore zviceriane është afro 50 për jepej nacionale, në rastin konkret për Greqinë, qind dhe ka të bëjë kryesisht me dokumente të
958 Viti 1999 Legjislatura e 15-të parregullta, që paraqiten shpeshherë nga shtetasit politikave që ndjekim për të tërhequr sa më shumë shqiptarë. investitorë të huaj në Shqipëri, sa më shumë -I njëjti fenomen, pak a shumë, është edhe me përfaqësues nga këto vende të mëdha, me të cilat Ambasadën Italiane, ku jepen në vit rreth 25.000 kemi marrëdhënie intensive jo vetëm politike, po edhe viza. ekonomike. Pra, ne do të jemi të kujdesshëm në Problemet midis përfaqësive konsullore italiane trajtimin e këtij problemi në studimin që jemi duke e greke dhe administratës shqiptare ne jemi bërë, të cilin do t’ia paraqesim Qeverisë për miratim përpjekur vazhdimisht t’i trajtojmë duke respektuar dhe pastaj është e drejta juaj të kërkoni shpjegime procedurat e tyre. Nuk mund t’u imponojmë të mëtejshme dhe të hollësishme, sesi do të procedurat që kanë. Për shembull, në rastin kur janë vendosim për zbatimin e parimit të reciprocitetit. 7-8 dokumente që kërkohen për dhënien e vizave Falemnderit për vëmendjen! edhe për administratën shqiptare, edhe për Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Ministër! punonjësit e Ministrisë së Jashtme, në këto raste Fjalën e ka zonja Arta Dade. ne i kemi thërritur ambasadorët, u kemi bërë nota Arta Dade - Falemnderit, zoti Kryetar! zyrtare dhe kemi marrë prej tyre përgjigje zyrtare Më lejoni të falënderoj zotin Ministër për se ky nuk është një qëndrim vetëm për shtetasit shpjegimet e hollësishme dhe për përgjigjen e shqiptarë, por është një procedurë e njohur në pyetjeve të mia. Konstatimet e zotit ministër janë marrëdhëniet edhe me vendet e tjera. në një linjë me shqetësimet e shtetasve shqiptarë, Ajo që ne po studiojmë është që në raste të punonjës apo jo të administratës shtetërore, dhe veçanta, kur ka përfaqësi konsullore ku konstatohen me shqetësimin tim, që u bë shkak për këtë seancë subjektivizma, pasi kemi sinjalizuar, kemi tërhequr pyetjesh. vëmendjen, kemi biseduar dhe kemi shkuar edhe Të gjithë jemi të ndërgjegjshëm që një numër drejt rivendosjes së reciprocitetit me vendin ambasadash kryejnë një volum mjaft të madh pune përkatës. Kështu kemi bërë, për shembull, me për dhënien e vizave shtetasve shqiptarë që aplikojnë Bullgarinë. Vitin e kaluar vumë re disa raste flagrante në to. Megjithatë, sikurse u përmend nga zoti të trajtimit të përfaqësuesve të administratës Ministër, ka pasur një numër të madh rastesh që shqiptare nga përfaqësia konsullore bullgare, por në shtetasit shqiptarë janë penguar apo vonuar si mënyrë të veçantë nga policia bullgare në kufirin punonjës të administratës shtetërore, të cilët kanë maqedonas - bullgar apo në raste të tjera në Sofje aplikuar për vizë për qëllime zyrtare, madje edhe dhe menjëherë i propozuam Qeverisë që të për pjesëmarrje në veprimtari të tjera ndërkombëtare rivendoste reciprocitetin me Bullgarinë në dhënien apo në veprimtari ndërshtetërore. e vizave. Aktualisht shtetasit bullgarë që duan të Unë mendoj se ka pasur raste dhe përsëri ka, vijnë në Shqipëri, duhet të paraqiten në ambasadën dhe më vjen mirë që po bëhet një studim i tillë, që tonë dhe të marrin viza. të shihet mundësia e lehtësimit të regjimit të vizave Në këtë drejtim jemi duke bërë një studim, që në kuadrin e lëvizjes së lirë të njerëzve dhe në ka filluar prej kohësh, për të parë dhe për të kuadrin e frymës së bashkëpunimit rajonal të Paktit propozuar, nëse do të gjykohet e arsyeshme, që të të Stabilitetit. Kjo do të krijonte mundësinë që rivendoset parimi i reciprocitetit në dhënien e vizave shtetasit shqiptarë të mos humbisnin ditë të tëra edhe me disa shtete të tjera. Kjo jo thjesht si një për të marrë një vizë, madje do u priste rrugën një veprim që vendos reciprocitetin, por edhe si një sërë abuzimesh të personave apo strukturave tërheqje vëmendje për këto vende, që duhet të bëjnë shqiptare ose të huaja që shesin viza dhe e kanë një trajtim më të mirë ndaj shtetasve shqiptarë, kthyer këtë çështje në një biznes fitimprurës e të qofshin këta përfaqësues të administratës zyrtare kundërligjshëm. apo qytetarë të thjeshtë shqiptarë, që shkojnë në Gjithashtu, unë mendoj se ndoshta ka ardhur këto vende. koha që me shtete të tilla, si Austria, për shembull, Parimin e reciprocitetit nuk mund ta shtrijmë të rishikohen vendimet nga ana e tyre pas pezullimit për të gjitha vendet sidomos për vendet e Bashkimit të vendimit të mëparshëm për heqjen e vizave për Europian ose për vende të tjera të mëdha. Mendoj mbajtësit e pasaportave diplomatike apo abuzimet se do të ishte një gabim politik në rast se ne do të që janë bërë nga shtetas shqiptarë. Mendoj se, bënim një gjë të tillë, për arsye që, tashmë, i dimë, tashmë, kemi një stabilizim në këtë drejtim dhe për shkak të intensitetit të marrëdhënieve dhe të ndoshta mund t’u rikthehen vendimeve të
959 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mëparshme për mbajtësit e pasaportave diplomatike. këtë projektligj dhe jemi me mendimin e Komisionit Më lejoni, gjithashtu, zoti Ministër, të shpreh të Ekonomisë dhe Financës se projektligji do të sillte bindjen se këto probleme janë vënë dhe do të vihen një rritje të madhe të çmimit të shitjes së shtëpive më tej në rrugën e zgjidhjes. Për to ofroj dhe të banimit dhe do të keqësonte gjendjen ekonomike bashkëpunimin e ndihmesën time, që të zgjidhen të njerëzve. Duke qenë se ka edhe shumë të në favor të shtetasve shqiptarë, konform edhe pastrehë, ne mendojmë që ligji është i parakohshëm. legjislacionit të shteteve respektive, ku shtetasit tanë Në një etapë tjetër ky ligj mund të duhet për të dëshirojnë të shkojnë për vizitë apo për çështje harmonizuar tatimin mbi vlerën e shtuar në të gjitha zyrtare. Mendoj se duhet të punojnë së bashku sferat, por tani është i parakohshëm. Qeveria dhe Parlamenti, në mënyrë që të eliminohen Skënder Gjinushi - Po. Grup tjetër dësshiron të tëra shkaqet që përligjin dyshime nga ana e të shprehet? Jo. autoriteteve të shteteve të huaja dhe përfaqësive të Kush është dakord në parim me projektligjin Për tyre konsullore dhe që ulin besueshmërinë për një ndryshim në ligjin nr.7928 “Për tatimin mbi vlerën përfaqësues të shtetit shqiptar. Duke punuar së e shtuar”? bashku, do ta zgjidhim këtë problem, në mënyrë që Hapet votimi. edhe shqiptarët që aplikojnë për vizë të paraqiten Mbyllet votimi. me dinjitet e do të trajtohen në mënyrë dinjitoze Me 4 vota pro, 73 kundër, 15 abstenim, 23 nuk nga pala e shteteve që kërkojnë të shkojnë. kanë votuar, nuk miratohet në parim projektligji Për Falemnderit! një ndryshim në ligjin nr.7928 “Për tatimin mbi vlerën Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja Dade! e shtuar”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. E mbyllim këtë çështje dhe kalojmë në votimin Janë kërkuar të bëhen dy deklarata. e projektligjeve që shqyrtuam seancën e kaluar. Zoti Arbnori e ka fjalën. Kalojmë në miratimin e projektligjit “Për buxhetin Pjetër Arbnori - Si deputet i Partisë faktik të vitit 1998”. Kush është dakord në parim? Demokratike dhe si sekretar i Komisionit ... Parlamentar për të Drejtat e Njeriut do të bëj një ... me 76 vota pro, 2 kundër, 1 abstenim, 36 deklaratë lidhur me një problem jetik për minatorët. s’kanë votuar, miratohet në tërësi projektligji “Për Minatorët janë shtresa më e vuajtur, më e lodhur, buxhetin faktik të vitit `98”, propozuar nga Këshilli i më e papaguar dhe më e pasigurt nga punonjësit e Ministrave. Shqipërisë. Si komision kemi parë shkresat dhe Projektligji i dytë është Për një ndryshim në ligjin kërkesën e tyre. I kuptoj vështirësitë financiare në nr.7928 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar”’. të cilat ndodhet Qeveria, jam i ndërgjegjshëm për Fjalën e ka zoti Malaj. vështirësitë për të nxjerrë në pension të Arben Malaj – Falemnderit, zoti Kryetar! parakohshëm minatorët, që rrezikohen të mbeten Komisioni i Ekonomisë dhe i Financës, dhe në pa punë nga minierat që mund të mbyllen. konsultën që është bërë me grupin parlamentar, ka Megjithatë, mendoj se ka mundësi që t’u caktohen menduar që vendosja mbi vlerën e shtuar në pensione të mesme këtyre njerëzve të rraskapitur. arkitektet e ndërtimi është i parakohshëm, nuk Para disa ditësh kam marrë një shkresë dhe është dakord që ky projektligj të kalojë në seancë kam bërë një takim me një grup drejtuesish të plenare. Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Minatorëve, Skënder Gjinushi - Grupet dëshirojnë të që përsëri më paraqitën kërkesat e tyre të studiuara. shprehen paraprakisht? Vejsiu, urdhëro. Mendoj se paraqitja e kërkesave, për të cilat heshtet, Ylli Vejsiu - Duke qenë në dijeni të opinioneve do të sensibilizonte edhe deputetët e të gjitha që kanë shfaqur komisionet, sidomos Komisioni i partive. Sindikata e Pavarur e Minatorëve të Ekonomisë dhe Financës, edhe ne na duket si i Shqipërisë, duke parë situatën tepër të rënduar dhe parakohshëm ky projektligj, që do të ndikonte për shkatërruese në industrinë minerare shqiptare, e cila keq në procesin e shitjes së apartamenteve në një ka shkaktuar probleme të rënda sociale për punonjësit moment të tillë, kur edhe çmimet janë shumë të e kësaj industrie, i ka dërguar ekzekutivit shqiptar që larta. Jemi të mendimit që ky të kthehet si ligj dhe nga data 12.7. 1997 e në vazhdim kërkesat e saj të të shqyrtohet në një etapë të mëvonshme. studiuara për punonjësit e kësaj industrie, të cilët Skënder Gjinushi - Zoti Laço e ka fjalën. ndodhen në buzë të humnerës së varfërisë Teodor Laço - Edhe grupi ynë e ka shqyrtuar maksimale, por që nuk janë realizuar deri tani.
960 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kërkesat tona kryesore janë: interesat e masës së punonjësve dhe aksionerëve 1. Pension i parakohshëm për minatorët, të Kombinatit të Tekstileve të merrej nëpër këmbë e metalurgët dhe gjeologët, brenda limiteve të kërkuara të hidhej më pas në udhën e madhe. Me këtë nga ne. kombinat kishin lidhur shpresat 12000 punëtorë, 2. Ndalimi i privatizimit të minierave të qymyrgurit 5000 familje beratase, si dhe disa ndërmarrje dhe subvencionimi i tyre nga shteti. shtetërore. Ky vendim i Qeverisë shpreh edhe një 3. Pensioni për gratë të cilat kanë punuar në herë mosmirënjohjen e djersës së ish-12000 sipërfaqe të jepet në moshën 45 vjeçe dhe me 18 punëtorëve, banorë të këtij qytetit, të cilët e ngritën vjet punë. me aq sakrifica këtë kombinat, u rritën me të, u 4. E drejta e licencimit të punonjësve të kësaj ushqyen, madje, rritën fëmijët e tyre. Për sakrificat industrie. e tyre më mirë flasin thinjat e bardha, si dhe pasojat Ju njoftojmë se kryesia e përgjithshme, duke e shëndetësore në jetën e tyre. Fatin e keq të ish- parë heshtjen nga ekzekutivi shqiptar, heshtje e cila ndërmarrjes ushqimore, e privatizuar nga PD-ja, e i ka kaluar limitet e caktuara dhe të institucionit të pret tani edhe ky kombinat i privatizuar nga Qeveria zotit Bufi, me gjithë premtimet nga ana e tyre për e koalicionit. Hidhërimi i popullit është bërë lëmsh realizimin e këtyre kërkesave, vendosi të thërrasë në grykë dhe lotët e punëtorëve lagin gjethet e sapo punonjësit e kësaj industrie në protestën e 4 nëntorit rëna në këto vjeshtë. Në prag të kongreseve, Qeveria të vitit 1999. Në qoftë se edhe pas kësaj proteste mori këtë vendim dhe pas kongreseve në 27 tetor, kërkesat tona nuk realizohen, ashtu si i kemi kërkuar, dy ditë mbas elektrifikimit të gjithë vendit, ne ju sigurojmë se Sindikata e Pavarur e Minatorëve ekzekuton atë vendim. Punëtorët zihen në befasi, të Shqipërisë, duke respektuar ligjin, nuk do të shumicës së punëtorëve i kanë dhënë një asistencë zhvilloj grevën e saj në sipërfaqe, por në nëntokë. me preteksin që një firmë çeke do të investonte për Çdo destabilizim i situatës do të ngarkonte me rinovim deri edhe në shtimin e fuqisë punëtore. Edhe përgjegjësi jo Sindikatat e Pavarura të Minatorëve sot që nuk është tharë ende boja mbi këtë vendim, të Shqipërisë, por institucionet shtetërore. telefonat nga Ambasada Çeke tërheqin vëmendjen Presidenti i sindikatës thotë që deri në datën e punonjësve të Ministrisë së Ekonomisë Publike 15.11.1999 jemi në pritje të prononcimit tuaj. dhe Privatizimit. Ky privatizim rrufe i ngjan një skifteri kthetra U kërkoj të gjithë deputetëve të ndikojnë për të zi, që të rrëmben bukën nga goja. Është një tregues tjetër zgjidhur këto probleme të zgjidhshme të minatorëve i veprimeve mafioze të ish-qeveritarëve të lartë për të mbjellë dhe kërkoj bashkëbisedime me ta për të zgjidhur e korrur pakënaqësi sociale. Është një shkrepëse tjetër problemin e pensionit të parakohshëm. zjarri për banorët e këtij qyteti që u dogjën dhe u vranë. Falemnderit! Edhe këtë kombinat, që mezi e shpëtuam, po na e Skënder Gjinushi – Falemnderit! rrëmbejnë nga duart mafiozët ekonomikë. Zoti Hasani e ka fjalën. Zotërinj qeveritarë, Maksim Hasani - Falemnderit! Po kryeni një krim të madh ekonomik, që s’ka Në dallim nga parafolësi, unë nuk i vë maskë për t’ua falur kush, prandaj ju bëj thirrje që të shkoni deklaratës dhe mbështetjes së punëtorëve, sepse te punëtorët dhe të gjeni gjuhën me ta sa nuk është qenë ata që e çuan në këtë gjendje klasën punëtore vonë. dhe mbushën radhët e proletariatit. Falemnderit! I nderuar Kryetar, të nderuar kolegë, Skënder Gjinushi - Falemnderit edhe juve! Privatizimi nëpërmjet shitjes me ankad pa Seanca e ardhshme është ditën e enjte në orën çmim fillestar sipas vendimit të Qeverisë me numër 10.00, sipas kalendarit të miratuar. protokolli nr.407, datë 31.8.1999 bëri që në Berat Seanca për sot mbyllet.
961 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
E enjte, 4.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e paradites
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, respektojë legjislacionin shqiptar dhe të mos kryejë hapim seancën. veprimtari që nuk janë në përputhje me natyrën e Sot në rend të ditës kemi shqyrtimin e disa operacionit. Duke vlerësuar rëndësinë e kësaj projektligjeve,dhe leximin e raportit të Qeverisë Meta. marrëveshje, duke konstatuar që ajo është në Sot do të bëhen pyetjet dhe ministrave së bashku përputhje me Kushtetutën dhe me ligjin “Për lidhjen me Kryeministrin do u lihet koha për përgatitjen e e traktateve dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”, në përgjigjeve. Pas bërjes së pyetjeve me shkrim, do parim komisioni u shpreh dakord për miratimin e tij të ndalohet seanca për të rifilluar nesër në orën 9.00. në këtë seancë. Nesër në orën 9.00 do të fillohet me përgjigjen e Vërejtje të veçanta nuk pati. pyetjeve, pastaj do të hapet debati. Debati është Skënder Gjinushi - Falemnderit edhe ju! vlerësuar të bëhet i lirë, diskutantët që duan të Komisioni i Mbrojtjes e ka fjalën. Zoti Dervishi. diskutojnë të depozitojnë kërkesën me shkrim. Pra, Ali Dervishi - Edhe Komisioni i Mbrojtjes e të gjitha grupet të sjellin listën e diskutantëve që do shqyrtoi marrëveshjen dhe meqenëse ajo është në të flasin në lidhje me programin dhe përbërjen e përputhje me Kushtetutën e Republikës së Këshillit të Ministrave. Me mbylljen e debatit do të Shqipërisë, ne jemi dakord të kalojë në seancë kalohet në votim. Programi ka filluar të shpërndahet plenare. që mbrëmë, sot besoj që të gjithë deputetët e kanë Falemnderit! në dispozicion. Skënder Gjinushi - Falemnderit! Fillojmë me çështjen e parë. Për arsye teknike Ka pyetje për këtë projektligj? Nuk ka. Ka po fillojmë me projektligjin e dytë Për ratifikimin e diskutime? Nuk ka. Grupet parlamentare do “Marrëveshjes dhe shtesës së saj ndërmjet shprehen? Po, zoti Dajçi. Republikës së Shqipërisë dhe Organizatës së Pal Dajçi - Jemi dakord që të kalojë. Traktatit të Atlantikut të Veriut në lidhje me statusin Skënder Gjinushi – Zoti Aliko. e NATO-s dhe personelit të saj”, i paraqitur nga Haxhi Aliko - Edhe grupi ynë është dakord që Këshilli i Ministrave. kjo marrëveshje të kalojë në seancë plenare. Fjalën e ka Komisioni i Politikës së Jashtme. Skënder Gjinushi – Zoti Ndreu, urdhëro! Pavli Zëri - Komisioni i Politikës së Jashtme, Remzi Ndreu- Jemi dakord që ky projektligj të pasi shqyrtoi me përgjegjësi dhe me vëmendje kalojë në seancë plenare. projektligjin Për ratifikimin e “Marrëveshjes ndërmjet Skënder Gjinushi – Zoti Ruçi. Republikës së Shqipërisë dhe Organizatës së Gramoz Ruçi - Edhe grupi socialist është Traktatit të Atlantikut të Veriut në lidhje me statusin dakord që ky projektligj të kalojë në seancë. e NATO-s dhe personelit të saj në Shqipëri”, është Skënder Gjinushi - Me këtë prononcim të dakord për miratimin e tij nga Kuvendi. grupeve mbyllet shqyrtimi i këtij projektligji. Skënder Gjinushi - Falemnderit! Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit tjetër "Për Komisioni i Ligjeve e ka fjalën. ratifikimin e “Marrëveshjes dhe protokollit shtesë “Për Zamira Çaka - Falemnderit! krijimin e Forcës Shumëkombëshe të Europës Edhe Komisioni i Ligjeve e ka marrë në shqyrtim Juglindore"“. projektligjin Për ratifikimin e “Marrëveshjes dhe Komisioni i Mbrojtjes, zoti Dervishi e ka fjalën shtesës së saj ndërmjet Republikës së Shqipërisë në emër të komisionit. dhe Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut Ali Dervishi – Komisioni i Mbrojtes e shqyrtoi në lidhje me statusin e NATO-s dhe personelit të këtët projektligj dhe është dakord të kalojë në saj”, i paraqitur nga Këshilli i Ministrave. seancë plenare. Komisioni u njoh me përmbajtjen e Falemnderit! marrëveshjes, e cila bën përcaktimin e statusit të Skënder Gjinushi - Falemnderit! Komisioni i NATO-s dhe të personelit të saj, përcakton privilegjet Ligjeve. e imunitetit e të gjithë këtij personeli, i cili duhet të Zamira Çaka - Edhe Komisioni i Ligjeve e ka
962 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shqyrtuar projektligjin Për ratifikimin e “Marrëveshjes Meqenëse kjo marrëveshje huaje, e cila synon dhe protokollit shtesë “Për krijimin e Forcës përdorimin më të mirë të kapaciteteve prodhuese të Shumëkombëshe të Europës Juglindore”. Komisioni hidrocentraleve për njësimin e transmetimeve dhe është dakord në parim për miratimin e këtij shpërndarjes së energjisë elektrike në dy rrethet e projektligji, pasi nga pikëpamja ligjore ai është në vendit, është në kushtet lehtësuese, komisioni është përputhje me Kushtetutën dhe ligjin “Për lidhjen e dakord me ratifikimin e saj. traktateve dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”. Skënder Gjinushi - Falemnderit! Skënder Gjinushi - Falemnderit! Komisioni i Komisioni i Ligjeve. Politikës së Jashtme. Zamira Çaka - Edhe Komisioni i Ligjeve e ka Pavli Zëri - Edhe Komisioni i Politikës së shqyrtuar projektligjin Për ratifikimin e “Marrëveshjes Jashtme është dakord për miratimin në seancë të së huasë dhe të projektit ndërmjet KFW-së, projektligjit Për ratifikimin e “Marrëveshjes dhe Republikës së Shqipërisë dhe Koorporatës protokolli shtesë “Për krijimin e Forcës Elektroenergjetike” dhe në parim është dakord me Shumëkombëshe të Europës Juglindore “. miratimin e kësaj marrëveshje, e cila synon të Skënder Gjinushi - Falemnderit edhe juve! përmirësojë transmetimin dhe shpërndarjen e Këto janë prononcimet e komisioneve. Ka energjisë elektrike në dy rrethet kryesore të vendit, pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Grupet Gjirokastrës dhe Sarandës, nëpërmjet rehabilitimit parlamentare dëshirojnë të shprehen? Po, zoti Dajçi. dhe përdorimit të kapacitetit ekzistues të Pal Dajçi - Jemi dakord që ky projektligj të kalojë hidrocentraleve të Bistricës 1 dhe 2. në seancë plenare. Projekti është në përputhje me Kushtetutën dhe Skënder Gjinushi – Zoti Ndreu e ka fjalën. me ligjin “ Për lidhjen e traktateve dhe marrëveshjeve Remzi Ndreu - Edhe ne jemi dakord të kalojë. ndërkombëtare”. Skënder Gjinushi – Zoti Aliko. Vërejtje të veçanta komisioni nuk pati. Haxhi Aliko – Jemi dakord. Megjithatë, komisioni i sugjeron Këshillit të Skënder Gjinushi – Zoti Ruçi. Ministrave që të shikojë me përparësi të veçantë Gramoz Ruçi - Dakord. mundësinë e përcaktimit të qartë e të saktë me Skënder Gjinushi - Mbyllet shqyrtimi i akte ligjore në frymën e Kushtetutës se cilat projektligjit Për ratifikimin e “Marrëveshjes dhe marrëveshje ratifikohen me ligj në Kuvend dhe për protokollit shtesë “Për krijimin e Forcës cilat prej tyre është i mjaftueshëm vetëm njoftimi i Shumëkombëshe të Europës Juglindore”. Kuvendit. Kalojmë në projektligjin e radhës Për ratifikimin Falemnderit! e “Marrëveshjes së huasë dhe të projektit ndërmjet Skënder Gjinushi - Falemnderit dhe juve! KFW, Republikës së Shqipërisë dhe Koorporatës Komisioni i Jashtëm. Elektroenergjetike Shqiptare për furnizimin me Luan Rama - Edhe Komisioni i Jashtëm është energji elektrike në jug të Shqipërisë”, paraqitur nga dakord. Këshilli i Ministrave. Skënder Gjinushi - Ka pyetje? Po, zoti Komisioni i Industrisë, Punëve Publike dhe Ahmetaj. Transportit, zoti Bano. Luftim Ahmetaj - Para 4 vjetësh, në mos gaboj, Ilir Bano - Komisioni ynë, pasi diskutoi këtë ka pasur një projekt, që kaloi deri në fazën e studimit projektligj, mendon se marrëveshja e mësipërme të fizibilitetit për një marrëveshje me italianët për është me interes, në kushte të mira për rehabilitimin marrjen e ujit të burimeve të Bistricës, të një e hidrocentraleve të Bistricës dhe për përmirësimin ujësjellësi që shkonte në shifrat 1.5 miliardë dollarë, e shpërndarjes së energjisë elektrike në jug të vendit ndoshta zoti Meksi mund të më ndihmojë, u arrit që dhe e miraton atë pa vërejtje. të bëhej edhe një studim fizibiliteti për kalimin e Skënder Gjinushi – Zoti Malaj në emër të trasesë së këtij ujësjellësi. Nuk e di qëndron ky Komisionit të Ekonomisë. projekt akoma apo është lënë? Arben Malaj – Falemnderit, zoti Kryetar! Falemnderit! Komisioni i Ekonomisë, Financës dhe Skënder Gjinushi- Falemnderit! Pyetje tjetër? Privatizimit në mbledhjen e tij të datës 2 nëntor 1999 Nuk ka. shqyrtoi këtë projektligj, nismë e Këshillit të Specialisti. Ministrave. Robert Lalo (Drejtor i investimeve KESH) - Ky
963 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
projekt me gjermanët që po diskutohet dhe po të domosdoshme që të bëhen edhe disa riformulime miratohet sot nuk merr parasysh marrjen e ujit, që edhe në nenet e tjera të ligjit ekzistues, në nenin 17 ështe një projekt i vjetër që parashikohej dikur, por dhe 42 për të cilat Këshilli i Ministrave nuk ka bërë është një projekt i ri, që ka të bëjë vetëm me propozimet përkatëse. Këto vërejtje, si dhe disa rehabilitimin e hidrocentraleve të rrjetit shpërndarës, vërejtje për projektligjin do t’i sqarojmë pasi të kalojë të linjës së transmetimit dhe të nënstacionit të projektligji nen për nen. Sarandës. Falemnderit! Falemnderit! Skënder Gjinushi - Falemnderit! Nga ata që Skënder Gjinushi - Pyetje të tjera ka? Nuk kanë qenë në pakicë ka njeri për t’u shprehur? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Grupet? Zoti Ndreu. ka. Remzi Ndreu - Ne jemi dakord që ky projektligj Ka pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Grupet të kalojë në seancë plenare. dëshirojnë të shprehen? Po, zoti Arbnori. Skënder Gjinushi – Zoti Aliko. Pjetër Arbnori - Nuk kemi gjë. Haxhi Aliko - Edhe grupi ynë dakord është. Skënder Gjinushi –Zoti Ndreu. Skënder Gjinushi – Zoti Ruçi. Remzi Ndreu - Ne jemi dakord që ky projektligj Gramoz Ruçi - Edhe grupi ynë është dakord. të kalojë në seancë. Skënder Gjinushi - Mbyllet diskutimi për Skënder Gjinushi – Zoti Aliko. projektligjin Për ratifikimin e “Marrëveshjes së huasë Haxhi Aliko - Dakord. dhe të projektit ndërmjet KFW-së, Republikës së Skënder Gjinushi – Zoti Ruçi. Shqipërisë dhe Koorporatës Elektroenergjetike Gramoz Ruçi - Dakord. Shqiptare për furnizimin me energji elektrike në jug Skënder Gjinushi - Mbyllet shqyrtimi i të Shqipërisë”. projektligjit Për disa shtesa e ndryshime në ligjin Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit Për disa nr.8436 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në shtesa e ndryshime në ligjin nr. 8436 “Për Republikën e Shqipërisë”. organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Fillojmë votimin për projektligjet e shqyrtuara. Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. Fillojmë me projektligjin që shqyrtuam të parin Për Komisioni i Ligjeve e ka fjalën. ratifikimi i marrëveshjes dhe shtesës së saj ndërmjet Zamira Çaka – Falemnderit, zoti Kryetar! Republikës së Shqipërisë dhe Organizatës së Komisioni i Ligjeve në mbledhjet që ka zhvilluar Traktatit të Atlantikut të Veriut në lidhje me statusin në datat 2 dhe 3 nëntor ka marrë në shqyrtim e NATO-s dhe personelit të saj”. projektligjin Për disa shtesa e ndryshime në ligjin Kush është dakord në parim me projektligjin? “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën Hapet votimi. e Shqipërisë”, i paraqitur nga Këshilli i Ministrave. Mbyllet votimi. Komisioni ynë u njoh me projektin, dëgjoi edhe Me vota 79 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Ministrin e Drejtësisë, i cili argumentoi 18 s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji Për domosdoshmërinë e propozimeve të paraqitura për ratifikimi i marrëveshjes dhe shtesës së saj ndërmjet të plotësuar mangësitë e ligjit ekzistues, lidhur me Republikës së Shqipërisë dhe Organizatës së rolin dhe kompetencat që duhet të ketë administruesi Traktatit të Atlantikut të Veriut në lidhje me statusin i shërbimeve gjyqësore, përqasja e këtij ligji me e NATO-s dhe personelit të saj”. Kushtetutën, e mënyrës së emërimit të gjyqtarëve Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. të shkallës së parë dhe të apelit dhe problemi shumë Abstenim? Nuk ka. Miratohet. i rëndësishëm është ai i emërimit të juristëve që Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. ndjekin shkollën e magjistraturës për të kryer stazhin Abstenim? Nuk ka. Miratohet. profesional sipas ligjit për shkollën e magjistraturës. Kush është dakord në tërësi me projektligjin? Duke vlerësuar rëndësinë e këtij projektligji, në Hapet votimi. parim, me shumicë votash, komisioni u shpreh për Mbyllet votimi. miratimin e tij në seancë plenare. Gjatë shqyrtimit Me 79 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, nen për nen komisioni bëri edhe riformulime dhe 19 s’kanë votuar, miratohet në tërësi projektligji Për ndërhyri edhe për nene më të debatueshme, siç ratifikimin e “Marrëveshjes dhe shtesës së saj është neni 6 i projektit për ta kompletuar akoma më ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Organizatës mirë ndërhyrjen në këtë ligj. Komisioni e konsideron së Traktatit të Atlantikut të Veriut në lidhje me
964 Viti 1999 Legjislatura e 15-të statusin e NATO-s dhe personelit të saj”. Mbyllet votimi. Kalojmë në projektligjin e dytë Për ratifikimin e Me 76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, “Marrëveshjes dhe protokollit shtesë “Për krijimin e 23 s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji Për Forcës Shumëkombëshe të Europës Juglindore “, ratifikimin e “Marrëveshjes së huasë dhe të projektit paraqitur nga Këshilli i Ministrave. ndërmjet KFW-së, Republikës së Shqipërisë dhe Kush është dakord në parim me këtë projektligj? Koorporatës Elektroenergjetike Shqiptare për furnizimin Hapet votimi. me energji elektrike në jug të Shqipërisë”. Mbyllet votimi. Nerü 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Me 73 vota pro, 1 kundër, asnjë abstenim, 24 Abstenim? Nuk ka. Miratohet. s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji Për Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. ratifikimin e “Marrëveshjes dhe protokollit shtesë “Për Abstenim? Nuk ka. Miratohet. krijimin e Forcës Shumëkombëshe të Europës Kush është dakord në tërësi me projektligjin? Juglindore “. Hapet votimi. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Mbyllet votimi. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Me 74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 25 Neni 2. Kush është dakord? Kundër? 1 kundër. s’kanë votuar, miratohet edhe në tërësi projektligji Për Abstenim? Nuk ka. Me 1 votë kundër miratohet ratifikimin e “Marrëveshjes së huasë dhe të projektit neni 2. ndërmjet KFW-së, Republikës së Shqipërisë dhe Kush është dakord në tërësi me projektligjin? Koorporatës Elektroenergjetike Shqiptare për furnizimin Hapet votimi. me energji elektrike në jug të Shqipërisë”. Mbyllet votimi. Projektligji i fundit është Për disa shtesa e Me 80 vota pro, 1 kundër, asnjë abstenim, 18 ndryshime në ligjin nr.8436 “Për organizimin e s’kanë votuar, miratohet edhe në tërësi projektligji pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. Për ratifikimin e “Marrëveshjes dhe protokollit shtesë Para votimit bëjmë një verifikim të prezencës, “Për krijimin e Forcës Shumëkombëshe të Europës sepse për këtë projektligj duhen 93 vota. Juglindore “. Hapet votimi. Kalojmë në projektligjin tjetër “Për ratifikimin e Mbyllet votimi. Nuk është numri i nevojshëm për marrëveshjes së huasë dhe të projektit ndërmjet të votur projektligjin. KFW-së, Republikës së Shqipërisë dhe Koorporatës Ky projektligj do të votohet me fillimin e seancës Elektroenergjetike Shqiptare për projektin e së mbasdites dhe pastaj do të procedojmë me furnizimit me energji elektrike në jug të Shqipërisë”, paraqitjen e programit të Këshillit të Ministrave dhe paraqitur nga Këshilli i Ministrave. me debatin për programin dhe përbërjen. Kush është dakord në parim me projektligjin? Seancën e ndërpresim për të vazhduar mbasdite Hapet votimi. sipas rendit të ditës. Falemnderit!
E enjte, 4.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e pasdites
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, Shqipërinë në 29 qershor të vitit `97. Kjo qeveri nuk hapim seancën, lindi as në boshllëkun që lindi Qeveria Nano, pas Në këtë seancë do të lexohet programi politik i rrënimeve që pësoi Shqipëria për shkak të kolapsit Këshillit të Ministrave. të sistemit piramidal, as në terrenin e vështirë të Fjalën e ka Kryeministri për të paraqitur periudhës pas grushtit të dështuar të shtetit në programin para jush. shtatorin e kaluar, kur “Aleanca për shtetin” krijoi Ilir Meta - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar zonja Qeverinë Majko. e zotërinj deputetë, Qeveria që unë jam ngarkuar të formoj, lind Qeveria që del sot përpara këtij Kuvendi për të ndërkohë që koalicioni ynë progresist ka hedhur kërkuar votëbesimin e përfaqësuesve të zgjedhur të disa hapa të pakthyeshëm në krijimin e shtetit popullit shqiptar, është e treta brenda mandatit që demokratik të të gjithë shqiptarëve, duke vendosur “Aleanca për shtetin” ka marrë për të qeverisur në themel të qeverisjes sonë respektin për të drejtat
965 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe liritë e njeriut; duke i dhënë Republikës së nuk duhet t’i përsërisim, në mënyrë që të fitojmë Shqipërisë një kushtetutë të standardeve zgjedhjet e ardhshme lokale dhe të meritojmë një perëndimore; duke lidhur marrëdhënie solide, tjetër mandat për të qeverisur vendin në zgjedhjet bashkëpunime me partnerët tanë ndërkombëtarë politike të vitit 2001. dhe organizma financiarë ndërkombëtarë; duke Qeveria e re e “Aleancës për shtetin” nuk mund çrrënjosur njëherë e mirë firmat piramidale; duke të krijohet pa e mbajtur mirë parasysh përvojën e ndërmarrë reforma institucionale, strukturore dhe të këtyre dy vjetëve në qeverisjen e vendit, por ekonomisë së tregut në të gjitha fushat. njëkohësisht në formimin e kabinetit, për të cilin Kjo Qeveri lind pasi ne, koalicioni i “Aleancës kërkoj sot votëbesimin tuaj, unë nuk e kam harruar për Shtetin”, në bashkëpunim të ngushtë me për asnjë çast se ky kabinet nuk lindi pas një krize pushtetin vendor dhe qytetarët shqiptarë institucionale. përmbushëm me dinjitet atdhetar misionin që i Qeveria që jam ngarkuar të drejtoj është një takonte një force qeverisëse shqiptare në funksion qeveri e dalë pas zhvillimeve normale demokratike të çështjes kombëtare, duke u bërë faktor aktiv i në Partinë Socialiste, zhvillime të cilat reflektuan pamohueshëm në procesin e futjes së kësaj dhe kërkuan edhe nevojën për ripërtëritjen e ekipit çështjeje në rrugën e zgjidhjes; duke u rreshtuar qeverisës të “Aleancës për shtetin”. Në këtë me tërë forcat dhe energjitë tona në frontin e kontekst, theksoj se ky votëbesim kërkohet për të aleancës euroatlantike kundër regjimit diktatorial të vazhduar normalisht punën, duke synuar pa Beogradit; duke mbështetur pa asnjë rezervë faktorët ndërprerë thellimin e rezultateve pozitive, eliminimin politikë, ushtarakë e human të rezistencës e dobësive të verifikuara në procesin qeverisës dhe kosovare, në radhë të parë, Ushtrisë Çlirimtare të pasurimin e programit tonë me burimet që ofron Kosovës; duke menaxhuar një krizë me dimensione Pakti i Stabilitetit. jashtëzakonisht të mëdha si ajo e strehimit të gjysmë Duke pagëzuar këtë qeveri të re si Qeveri të milioni shqiptarëve të dëbuar nga trojet e tyre. Paktit të Stabilitetit, Presidenti i Republikës Rexhep Kjo Qeveri hyn në terrenin e vështirë të luftës Meidani dha një mesazh të rëndësishëm jo vetëm kundër kriminalitetit dhe korrupsionit, në një kohë për klasën politike shqiptare, por për të gjithë kombin kur “Aleanca për shtetin” ka filluar t’i zbrapsë këto shqiptar. Na takon të gjithëve, por, në radhë të parë, forca të së keqes, duke vendosur e thelluar këtij kabineti qeveritar që ta meritojë dhe ta mbajë bashkëpunimin me partnerët tanë ndërkombëtarë, në vazhdimësi këtë emër, duke e shndërruar Paktin me grupin e Miqve të Shqipërisë, për të identifikuar e Stabilitetit në themel dhe bosht të programit tonë. vatrat që ushqejnë këto forca, për t’i goditur pa Kam parasysh tre shtyllat me të cilat ngrihet ky ngurim, me qëllim që në Shqipëri të vendoset vizion i ri euro-atlantik për Europën Juglindore, përfundimisht rendi publik dhe të krijohet një situatë domethënë edhe për vendin tonë, për Shqipërinë: që do të garantojë investime të rëndësishme në paqja, siguria dhe zhvillimi. pjesën tonë të rajonit ballkanik; duke ndërmarrë një Pakti i Stabilitetit përbën një shans historik për sërë aksionesh konkrete e mjaft të suksesshme rritjen ekonomike dhe bashkëpunimin në rajonin kundër elementëve të inkriminuar dhe bandave tonë, për të cilin na lind detyra ta shfrytëzojmë duke kriminale, që u shumuan në kaosin e pranverës së pasur parasysh se nëpërmjet tij ne do të kemi vitit ’97, duke nisur të krijojmë dalëngadalë besimin mundësi të realizojmë projekte të rëndësishme, por te forcat e rendit dhe te vetë qytetarët, për faktin se në të njëjtën kohë, në kuadrin e Paktit të Stabilitetit, në luftën e shoqërisë dhe të shtetit shqiptar kundër ne do të duhet të angazhohemi për ta vënë theksin krimit të çdo natyre nuk mund të ketë asnjë rezultat në thellimin e procesit kompleks të demokratizimit tjetër të mundshëm përveç triumfit të shoqërisë e të të shoqërisë shqiptare. Për të garantuar realizimin shtetit mbi krimin. e projekteve brenda prioriteteve të Paktit të Përvoja e Qeverisë së “Aleancës për shtetin” Stabilitetit, funksionimin normal të koordinatorit gjatë këtyre dy vjetëve të vështira që kemi kaluar së nacional për këtë pakt, suksesin e negociatave e bashku në drejtimin e Shqipërisë, do t’i shërbejë fqinjët në funksion të një zhvillimi të përgjithshëm këtij kabineti të ri jo vetëm si arsye themelore për rajonal, fokusimin e zhvillimit të marrëdhënieve të të besuar në aftësinë qeverisëse të koalicionit tonë Shqipërisë me Kosovën edhe brenda Paktit të progresist, por edhe si eksperiencë ballafaquese me Stabilitetit, ne duhet të ecim paralelisht, me shpejtësi të metat që duhet të korrigjojmë dhe gabimet që drejt thellimit të reformave në vend. Vetëm
966 Viti 1999 Legjislatura e 15-të përshpejtimi i këtyre reformave do të bëjë të mundur Policinë e Shtetit” së shpejti dhe do të vazhdojmë rritjen e adaptueshmërisë së strukturave të ratifikimin e konventave dhe marrëveshjeve institucioneve tona në sistemin demokratik europian ndërkombëtare, që lidhen me punën dhe aktivitetin dhe fillimin e negociatave për marrëveshjen e e policisë, do të vazhdojmë integrimin dhe do të stabilizimit dhe asocimit me Bashkimin Europian. thellojmë bashkëpunimin e policisë sonë me Duke vlerësuar arritjet e deritanishme në fushën e organizatat policore ndërkombëtare, si dhe policisë integrimit politiko-ushtarak në NATO, Qeveria do të e vendeve euroatlantike, do të përfundojmë orientojë përpjekjet e saj për fuqizimin e aftësive ristrukturimin e policisë në të gjitha nivelet e saj, mbrojtëse të republikës nëpërmjet zbatimit të duke pasur gjithmonë parasysh modelet e vendeve reformës, tanimë, të projektuar, si dhe zbatimin në demokratike më të zhvilluara. proces të angazhimeve të marra në kuadrin e planit Është detyrë imperative e këtij koalicioni që të të veprimit për anëtarësim. përmirësojë legjislacionin në fushën e drejtësisë për Të nderuar deputetë, të thjeshtëzuar procedurat dhe rritur eficencën e Ne shqiptarët ishim dhe mbetemi modest për mekanizmit të drejtësisë, për ta garantuar këtë sa i përket afirmimit të kontributit që dhamë në mekanizëm nëpërmjet një bashkëpunimi strukturor zgjidhjen e çështjes së Kosovës përkrah NATO-s të policisë me organet e ndjekjes penale, për të dhe bashkësisë ndërkomëtare, që ndërmorrën dhe bërë një rregullim organik ligjor të strukturave që çuan përpara një nga misionet më të mëdha merren me krimin, për të krijuar organizma të njerëzore të këtij shekulli. Ne jemi të vetëdijshëm specializuara në fusha specifike të shfaqjes së se suksesi i Paktit të Stabilitetit, si një betejë për kriminalitetit me fokus të veçantë mbi krimin e paqen, është i lidhur ngushtë me përfshirjen brenda organizuar. tij të gjithë vendeve demokratike të rajonit që janë I takon kësaj Qeverie, ajo është e gatshme, të përpara një prove cilësisht të re bashkëpunimi në ndërmarrë nisma për rregullimin e kuadrit ligjor, në Ballkan. Por ne nuk mund të mos kujtojmë se radhë të parë, për t’ia përshtatur sa më shpejt pikënisja e vetë Paktit u bë një çështje e jona, e legjislacionin Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë dhe e shqiptarëve. Nënvizimi i këtij fakti Shqipërisë. Ne do të fokusohemi, gjithashtu, në të ka vlerë vetëm për të rritur ndjenjën tonë të gjitha rregullimet e nevojshme ligjore lidhur me përgjegjësisë në lartësinë e vizionit që kanë aleatët funksionet dhe organizimin e prokurorisë apo tanë euroatlantikë për të ardhmen e rajonit dhe vetë strukturave kundër krimit të organizuar brenda saj; rendin e ri botëror. Na takon të jemi të gjithë faktorë lidhur me policinë gjyqësore dhe marrëdhëniet e saj shembullorë në kuadrin e Paktit të Stabilitetit. Për me organet e ndjekjes penale; lidhur me policinë e këtë arsye mendoj se është koha që mbi bazën e shërbimeve gjyqësore; lidhur me ndryshime të nje respektimi të thellë për historinë tonë të rëndësishme, që duhen bërë në kodin penal dhe në dhimbshme politike, ne të gjithë të nënshkruajmë atë të procedurës penale, sidomos në aspektet e një pakt të tonin: pakt për ligjin dhe për shtetin. forcimit të luftës kundër korrupsionit; lidhur me Forcimi i shtetit ligjor dhe imponimi i forcës së ngritjen e gjykatave të krimeve të rënda; lidhur me ligjit mbetet prioriteti themelor i kësaj Qeverie. Do luftën kundër pasurimit të paligjshëm dhe të drejtën të vazhdohet me tërë vendosmërinë lufta kundër e konfiskimit të kësaj pasurie; lidhur me financimin krimit të organizuar dhe ordiner, korrupsionit, e paligjshëm dhe evazionin fiskal. trafiqeve dhe veprimtarive të paligjshme të çdo lloji. Qeveritë tona të mëparshme kanë nisur dhe Kjo luftë e vendosur do të mbështetet nga një polici kompletuar bashkëpunime me partnerët tanë një që do të shkojë duke u forcuar në linja, tashmë, të program për luftën kundër korrupsionit, por duhet ta përcaktuara me partnerët tanë ndërkombëtarë dhe pranojmë hapur se efektiviteti i këtij programi nga ai pushtet gjyqësor që do të shkojë duke u antikorrupsion ka qenë i papërfillshëm dhe se konsoliduar nëpërmjet rritjes së pavarësisë e rezultatet e dëshiruara mungojnë. profesionalizmit. Unë angazhohem përpara jush që mbi bazën e Ne do të konsolidojmë dhe do të thellojmë arritjet programit ekzistues dhe të një analize shumë e deritanishme të policisë shqiptare. Për ta serioze të fenominit të korrupsionit në bashkëpunim mbështetur fort policinë në punën e saj do të edhe me grupin e Miqve të Shqipërisë, do të përfundojmë në dy faza reformën legjislative të përgatisim një program të ri të luftës kundër kësaj policisë, ku kryesorja është miratimi i ligjit “Për sëmundjeje sfilitëse për shoqërinë shqiptare. Ky do
967 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të jetë një program më realist dhe më i aplikueshëm mospranosh asnjë lloj marrëveshje a kompromisi me objektiva dhe detyra konkrete për të gjitha që cenon institucionet demokratike dhe Kushtetutën strukturat e shtetit dhe drejtuesit e tyre, nga të cilët e Republikës së Shqipërisë. do të kërkoj me këmbëngulje dhe pa asnjë I nderuar President i Republikës, zoti Rexhep kompromis zbatimin e ligjit kudo dhe ndaj kujdo dhe, Meidani, e përsëris edhe një herë tjetër, pa asnjë kompromis. I nderuar Kryetar, Megjithatë më lejoni t’ju kujtoj se lufta kundër Të nderuar deputetë, korrupsionit nuk është një çështje vetëm e policisë Dëshiroj t’ju konfirmoj solemnisht juve dhe apo e gjykatave, as vetëm e Qeverisë, pavarësisht qytetarëve që ju kanë votuar, në përgjegjësinë time se Qeveria ka një përgjegjësi të veçantë për çdo të plotë institucionale, politike e qytetare se betejë të dështuar në këtë luftë. Lufta kundër Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë është e korrupsionit është një luftë e gjithë shoqërisë sonë, paprekshme, e pacenueshme, e padiskutueshme, fitorja ose humbja në këtë luftë është, padyshim, e pazëvendësueshme. Kushtetuta e Republikës së një fitore ose një humbje e gjithë shoqërisë sonë. Shqipërisë është e do të mbetet e shenjtë për mua Ja pse duhen pjesët më të angazhuara për deri në sekondin e fundit të punës sime si modernizimin e shoqërisë sonë. Kryeministër dhe për tërë jetën në ndërgjegjen time Realiteti i artikuluar i kësaj pjese në rrjetin si qytetar i Shqipërisë. përditë e më të organizuar të shoqërisë civile apo Dialogu mes forcave politike, mes atyre që janë në komunitetin e biznesit dhe pjesa e vetëdijshme votuar për të qeverisur vendin dhe atyre që janë dhe e përgjegjshme e klasës politike shqiptare, zgjedhur nga elektorati shqiptar për t’i bërë opozitë duhet të krijojë një aleancë të fortë dhe transparente, qeverisjes, nuk është një çështje preferencash një front të përbashkët në luftën kundër korrupsionit individuale, marrëveshjesh e kompromisesh prapa dhe vatrave që e gjenerojnë këtë forcë të së keqes. kuintave mes kundërshtarësh politikë. Dialogu mes Kjo Qeveri është këtu për të provuar se Shqipëria forcave politike është një detyrë e të gjithë klasës e ka potencialin shpirtëror, moral, intelektual e politik sonë politike karshi qytetarëve shqiptarë, është një që duhet për t’u bërë një vend i paqes, sigurisë dhe katalizator i domosdoshëm i proceseve zhvillimit për qytetarët e saj. demokratike, është një shprehje e qartë e Në funksion të këtij synimi, që përbën dhe gjithë emancipimit të politikës shqiptare. Dialogu mes aspiratën e gjithë pjesës së shëndoshë të shoqërisë forcave politike është një princip qeverisës në frymën shqiptare, kjo Qeveri do të përqendrohet në forcimin e respektit për Kushtetutën e Republikës së e dialogut politik në Parlament dhe me shoqërinë Shqipërisë dhe ligjeve të shtetit të ri shqiptar, për civile si një realitet gjithnjë e më me peshë në Parlamentin dhe institucionet e këtij shteti, për vetë zhvillimet demokratike në Shqipëri. Shqipërinë, si atdheu i të gjithë Shqiptarëve. Edhe vetë përbërja e re e kabinetit qeveritar të Duke synuar të zhvillojmë një dialog transparent “Aleancës për shtetin” dëshmon për marrjen në mes kësaj Qeverie të “Aleancës për shtetin” dhe konsideratë të këtij realiteti. Përmes forcimit të shoqërisë civile, ne kërkojmë një bashkëpunim real, dialogut politik ne do të synojmë rritjen e elementeve një aleancë të gjerë me organizata joqeveritare, të konsensusit në çështjet me rëndësi kombëtare institutet e pavarura, fondacionet dhe individët e dhe me efekt në forcimin e stabilitetit ekonomik dhe angazhuar për zhvillimin e shoqërisë sonë nga jashtë social të vendit. Përmes forcimit të dialogut politik partive, një bashkim forcash për të bërë ekspertizat ne do të synojmë konsolidimin e vazhdueshëm të e nevojshme për të marrë vendimet e duhura në të gjitha atyre vlerave të përbashkëta, te të cilat e gjen mirë të vendit tonë të përbashkët. veten pjesa më e shëndoshë e shoqërisë dhe e Më lejoni të përfitoj nga ky rast për të nënvizuar klasës sonë politike; përmes forcimit të dialogut publikisht se Qeveria që kërkon sot votëbesimin tuaj politik ne do të synojmë respektimin e të drejtave të do ta konsidorojë, së pari, Akademinë e Shkencave pakicave dhe mbi të gjitha respektimin e ligjit përpara të Republikës së Shqipërisë dhe gjithë universitetet të cilit jemi të gjithë të barabartë. Të kesh vullnetin apo institucionet e tjera kërkimore-shkencore si politik dhe institucional për dialog do të thotë të partnerë të pandarë në rrugën e saj. Vendosja e ofrosh bashkëpunim me cilindo që kërkon atë në të këtij partneriteti është dhe shprehje kuptimplotë e mirë të shoqërisë, por të kesh vullnet politik dhe përpjekjes sonë për të hapur një dialog të institucional për dialog do të thotë njëkohësisht të vazhdueshëm, duke krijuar premisa të nevojshme
968 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të një bashkëpunimi konkret e të gjithanshëm me është në zhvillimin e sipër dhe na duhet ta botën universitare dhe me elitat intelektuale përshpejtojmë me qëllim që të krijojmë një organizëm shqiptare. Nuk ka një rast më të mirë që t’ i shpreh të bazuar në ligje, profesionalisht të denjë mirënjohjen time mendjeve të ndritura shqiptare: nëpunësish civil, të cilët do të marrin të gjitha Ismail Kadaresë apo Ferit Muratit, që me të tjerë garancitë për të qenë luajalë ndaj shtetit dhe për t’i bashkëkombësat tanë kanë krijuar dhe krijojnë vlera mbrojtur institucionet nga luhatjet politike. për thesarin e qytetërimit bashkëkohor, duke nderuar Përfitoj nga rasti t’i bëj thirrje këtij Kuvendi të njëkohësisht emrin e vendit tonë jashtë kufijve të tij nderuar që të adoptojë sa më shpejt kuadrin e gjeografik. Kjo mirënjohje e thellë e imja, në cilësinë nevojshëm ligjor në këtë drejtim, në mënyrë që e kryeministrit të Shqipërisë, u shkon dhe të tërë Qeveria të mund të procedojë menjëherë me masat atyre që jetojnë në Shqipëri, që punojnë dhe krijojnë e nevojshme zbatuese. vlera të mirëfillta, pavarësisht nga shtrëngesat dhe Ka ardhur koha të ndërmarrim hapa të vështirësitë e pazakonta. Fatmirësisht mendjet e guximshëm e vendimtar drejt decentralizimit të ndritura të Shqipërisë bashkëkohore nuk janë pak. funksioneve të shtetit dhe forcimit të pushtetit vendor. Emrat e tyre nuk mund të renditen të tërë këtu, por Shteti ynë demokratik duhet të shkojë më afër unë e ndjej për detyrë dhe njëkohësisht për nder që njerëzve, dhe vendimet e tij duhet të jenë sa më kjo tribunë t’u ofroj atyre predispozitën time të plotë transparente. për të mirëpritur çdo kritikë, sugjerim a kontribut që Këto ditë do të ratifikohen në Kuvend Karta ata mund të japin në ndihmë të mirëqeverisjes së Europiane e Autonomisë Lokale, ndërkohë do të vendit të tyre. hartojmë ligje për organizimin dhe funksionimin e Nga ana ime siguroj se, duke filluar që nga organeve të qeverisjes lokale, për financimet e anëtarët e këtij kabineti qeveritar dhe zyrtarë të tjerë qeverisjes lokale, për sistemin e mbledhjes së të lartë dhe, duke vazhduar deri në nivelet më të taksave lokale, për transferimin e administrimit të ulëta të administratës së këtij shteti, unë në cilësinë pronave të pushtetit vendor apo për prefekturat. Të e Kryeministrit të “Aleancës për shtetin” do të kërkoj gjitha këto ligje synojnë konsolidimin e institucioneve që kriteret e vlerësimit për secilin të jetë puna e dhe administratës së qeverisjes lokale dhe për ndershme dhe arritjet konkrete e jo përkatësitë rrjedhojë rritjen e përgjegjësisë së tyre në raport partiake, jo lidhjet personale, jo lidhjet farefisnore. me qytetarin. Efikasiteti i Qeverisë dhe i administratës është Marrja e masave për një përpilim të saktë të një prioritet i padiskutueshëm i imi si Kryeministër. listave të votuesve shqiptarë është kushti numër një Këtë prioritet e kam pasur parasysh edhe në për zgjedhje transparente lokale vitin e ardhshëm. formimin e kabinetit qeveritar, duke evituar ministritë Kjo Qeveri angazhohet këtu solemnisht për pa karakter ekzekutiv dhe poste qeveritare, që arritjen e standardeve demokratike bashkëkohore krijojnë dublifikim, konfuzion, mungesë përgjegjësie në zgjedhjet e ardhshme lokale dhe krijimin e të e për pasojë vendimmarrje të dobët. Me këtë gjitha kushteve që shtetasit shqiptarë ta ushtrojnë koncept, unë jam i vendosur për të ecur në të gjitha në liri e pavarësi të plotë të drejtën e zgjedhjes së nivelet e administratës shtetërore për ta çliruar atë përfaqësuesve të tyre në pushtetin vendor. nga hallkat e tepërta e parazitare dhe gjithë Nisur nga fakti që çështja sociale, problemet e parazitarët për të mos u dhënë mundësi një pjesë varfërisë, papunësisë etj., si çështje etike të të administratës që të abuzojë me kohën e punës, koalicionit tonë progresist, nuk i është kushtuar duke dekurajuar e demotivuar tërë pjesën e vëmendja e duhur deri tani. Ne do të synojmë që në përgjegjshme të saj, njerëzit e ndershëm dhe vitin e ardhshëm fushës së punësimit dhe asaj të profesionistët e zotë, që nuk na mungojnë. çështjeve sociale t’u jepet një rëndësi e veçantë. Unë angazhohem përpara këtij Parlamenti për Këtu një vend parësor do të zërë përkujdesja një drejtim institucional të Qeverisë e të mbarë shoqërore. administratës shtetërore dhe për realizimin e një Këto konsiderata më kanë nxitur që postin procesi transparent monitorimi e vlerësimi të punës. numër dy të Qeverisë ta bashkojë me portofolin e Ky proces bëhet i domosdoshëm në kushtet Ministrit të Punës dhe Çështjeve Sociale. Ne do të aktuale, ku shkalla e absurbimit të fondeve dhe jemi shumë të vëmendshëm për t’ i dhënë zgjidhjen zbatimi i ndihmës së huaj ka rezultuar me shumë më të mirë dhe më të mundshme disa problemeve të meta e mangësi. Reforma e administratës civile kyç të politikës sonë sociale, siç janë njësimi
969 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
gradual i pensioneve të vjetra me ato të reja, shërbimet sociale, shërbimin shëndetësor, shpërndarja më e shpejtë e përfitimeve që rrjedhin arsimimin, kulturën, zbutjen në përgjithësi të varfërisë nga statusi i ushtarakut apo i veteranit të luftës dhe dhe lehtësimin e atyre plagëve sociale nga të cilat futja në rrugën e zgjidhjes së problemit të madh të vuan më së shumti sot rinia shqiptare. strehimit. Ekziston një lidhje e qartë midis sëmundjes së Një ndër këto probleme kyç është edhe problemi korrupsionit, evazionit fiskal e mirëqenies së çdo i shëndetit publik. Ne do përpiqemi t’i përshtatemi shqiptari. Ne duhet të kuptojmë që në një terren ku sa më mirë të jetë e mundur sfidës së madhe që lulëzon korrupsioni dhe kontrabanda jo vetëm paraqet lëvizja demografike, duke harmonizuar zvogëlohet mundësia e krimit të vendeve të punës, shërbimin shëndetësor publik me atë privat. Synimi por varfërohet dita-ditës qytetari, prandaj, siç e ynë është që sa më shpejtë të arrijmë në një skemë theksova edhe më lart, lufta kundër këtyre forcave adekuate sigurimesh shëndetësore. Sidoqoftë, të së keqes nuk duhet parë vetëm si një çështje e varfëria në vendin tonë mund të përballohet me Qeverisë, por duhet të trajtohet si një fushatë efektivitet vetëm nëse do të arrihet një rritje kombëtare për të afirmuar vlerat e kombit dhe ekonomike e qëndrueshme dhe e shëndetshme, sigurisë së tij. vetëm një ekonomi ku prodhimi i përgjithshëm rritet Qeveria që unë drejtoj angazhohet të ruajë dhe me shpejtësi do të sjellë vende pune, të ardhura të konsolidojë linjat kryesore të politikës së garantuara për familjet shqiptare, si dhe perspektiva deritanishme ekonomike financiare, e cila ka bërë optimiste për gjeneratat e rinisë. të mundur kapërcimin e krizës së vitit ‘ 97, uljen në Objektiv madhor i politikës sonë ekonomike zero të inflacionit, si dhe stabilizimin e monedhës afatgjatë do të jenë ndërrimi i kahjes së importit me kombëtare. Kjo politikë është përshëndetur eksportin, mes konsumit dhe prodhimit. Ekonomia vazhdimisht këto dy vjetët e fundit të qeverisjes së jonë do të ketë përparësi të sajën integrimin europian “Aleancës për shtetin” dhe veçanërisht edhe këto të Shqipërisë, duke nxitur prodhime me cilësi e ditë nga institucionet financiare ndërkombëtare dhe kosto të tillë, që do të zënë në treg vendin e nga donatorë, të cilët nuk e kanë kursyer ndihmën produkteve të importuara me synim të mëtejshëm financiare teknike për vendin tonë. Prandaj, krijimin e një potenciali eksportues. Veprimtaritë marrëveshja ESAF 2 me FMN-në apo programet e ekonomike të paligjshme mund t’i sjellin mirëqenie tjera me Bankën Botërore e institucione të ndryshme materiale disa individëve, por ato kurrsesi nuk mund financiare ndërkombëtare do të vazhdojnë të mbeten të përbëjnë një bazë solide për një rritje të shtylla të politikës sonë ekonomike, të cilat Qeveria qëndrueshme të mbarë shoqërisë. Le të kujtojmë do t’i garantojë duke i qëndruar me rigorozitet dramën e madhe të piramidave dhe të shembjes së parametrave të përcaktuara në këto marrëveshje dhe tregut informal. Ndaj në shtyllat e politikës sonë programe. ekonomike do të jetë vendosja e rregullave të lojës Ne do të synojmë që në vitin 2000 të arrijmë një së konkurrencës dhe barazisë së oportuniteteve në rritje të prodhimit të brendshëm bruto në 8 për qind treg me synimin që të minimizohet në maksimum , një normë inflacioni jo më të lartë se 3 për qind , roli i tregut informal, që shërben si bazë e dhe një ulje të borxhit të financuar nga burime të korrupsionit, kriminalitetit dhe krizave. Në kuadrin e brendshme në 4 për qind të prodhimit të brendshëm përpjekjeve për të vendosur rregulla të qarta loje për bruto. të gjithë, përparësi do t’i jepet konsolidimit të Ndër prioritetet e politikës sonë makro- sistemit bankar dhe transparencës së tij, privatizimit ekonomike mbetet reduktimi i borxhit publik, rritja e të bankave, nxitjes për krijimin e bankave të reja efektivitetit në mbledhjen e taksave dhe përmirësime për hapjen e degëve të bankave ekzistuese, në procesin e shpenzimeve nga Buxheti i Shtetit. modernizimit të sistemit të pagesave, rritjes së Është e kuptueshme se nëse ulet barra e shtetit garancive financiare për komunitetin e biznesit, e ndaj ekonomisë, bankat do të kenë gjithnjë më kështu me radhë. shumë mundësi t’i japin kredi sektorit privat. Rritja Ndër prioritetet tona mbetet krijimi i një shteti të e disiplinës në fushën e tatimeve do të thotë që aftë të mbledhë tatimet, taksat dhe detyrimet edhe barra tatimore të shpërndahet në mënyrë më doganore. Dështimi në këtë drejtim do të thotë të drejtë, dhe që shteti të ketë më tepër mundësi të paaftësi për të plotësuar detyrimet tona themelore kënaqë më mirë nevojat sociale dhe më urgjente që ndaj qytetarëve, paaftësi për të garantuar e zhvilluar kemi.
970 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Është një fakt që duhet pohuar hapi se niveli i Kompletimi i regjistrimit të tokës është ndër ato shpenzimeve, veçanërisht i investimeve publike këtë masa të rëndësishme që do t’i shërbejnë qëllimit të vit ka qenë mjaft i ulët. Pikërisht, për t’i dhënë sipërpërmendur. frymëmarrje më të madhe ekonomisë e për të Për të rritur e përmirësuar cilësisht prodhimin korrigjuar këtë prirje, Qeveria do të synojë të bëjënjë bujqësor, Qeveria do t’i kushtojë të gjithë vëmendjen monitorim të rreptë të shpenzimeve publike. Ne nuk skemave të kreditit bujqësor, modernizimit të do të lejojmë harxhimin e kotë të parave të shërbimit të asistencës ndaj bujqësisë, si dhe atyre taksapaguesve shqiptarë. Sidoqoftë një menaxhim përmirësimeve të tjera sociale dhe kulturore, që janë i mirë makro-ekonomik është një kusht i aq të domosdoshme për një zhvillim të fshatit në domosdoshëm, por jo i mjaftueshëm për zhvillimin kushtet bashkëkohore. nëse ai nuk shoqërohet nga ata elementë të Një pengesë e madhe për zhvillimin e ekonomisë mirëqeverisjes që u përmendën më sipër. sonë, por që e bën edhe jetën e përditshme të Krijimi i një ambienti të shëndoshë për rritjen vështirë është infrastruktura e dobët materiale, ekonomike do të mbetet prioriteti ynë kryesor dhe rrugët, furnizimi me energji e me ujë, sidomos kjo mund të arrihet vetëm nëse do të kemi një kuadër problemi ende i pazgjidhur i energjisë mbart me vete ligjor dhe institucional të qëndrueshëm. Në këtë një zinxhir pyetjesh që kërkojnë përgjigje. Si do të kontekst, do të kërkoj pandërprerë forcimin e rendit mbushet boshëllëku i krijuar nga mosndërtimi i publik, imponimin e forcës së ligjit, të cilat kanë një burimeve të reja energjetike për mëse 15 vjet? Si do rëndësi të dorës së parë në ndërtimin e të përballohet shtimi marramendës i konsumit të infrastrukturës moderne për hyrjen e investimeve të energjisë? Si do të ripërtërihet rrjeti i amortizuar që huaja dhe për nxitjen e investimeve vendase. transporton dhe shpërndan energji? Çfarë masash Forcimi i sektorit privat, veçanërisht i konkrete duhen marrë për ta mbyllur njëherë e mirë ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, është esencial kapitullin 10-vjeçar të abuzimeve me energjinë dhe për krijimin e vendeve të reja të punës dhe për të të vjedhjes së saj në çdo metër të territorit të rritur potencialin prodhues të ekonomisë sonë. Shqipërisë? Procesi i privatizimit të ekonomisë ka dhënë Qeveria do të ulet menjëherë për të identifikuar shenja pozitive vitin e fundit, megjithatë privatizimi, rrugët e mundshme të zgjidhjes së këtij problemi të sidomos në sektorët strategjik, duhet të madh kombëtar në bashkëpunim me çdo partner të përshpejtohet dhe të garantohet me procedura sa huaj apo vendas, që ofron nivel të respektueshëm më transparente . ekspertize lidhur me energjinë. Kam besim se Ministri i ri i Ekonomisë Publike Një nga dobësitë më të dukshme të Qeverisë dhe Privatizimit do të jetë në lartësinë e kësaj sfide. së “Aleancës për shtetin” në këta dy vjet ka qenë Një vështirësi jo të vogël për ndërmarrjet vendase mungesa e aftësisë në thithjen e fondeve të ofruara ka qenë mungesa e kreditit. Ne shpresojmë se nga donatorë për përmirësimin e infrastrukturës. privatizimi i bankave kryesore si i Bankës Tregtare, Mund të numërojmë këtu shumë arsye frenuese që është në përfundim, dhe i Bankës së Kursimeve, objektive që nga 14 shtatori deri te periudha e krizës që sapo ka filluar, do të shpejtojë procesin e hapjes së Kosovës. Mund të numërojmë po ashtu edhe së kreditit bankar mbi baza të shëndosha arsye subjektive si nga ana jonë edhe nga donatorët, ekonomike. Ky proces do të mbetet një ndër sfidat por ka rëndësi të theksohet se procesi i zbatimit të themelore të politikës sonë ekonomike në muajt që projekteve në infrastrukturë ka ecur mjaft ngadalë. po vijnë. Unë angazhohem që ky ritëm kaq i ulët të Një ndër prioritetet e kësaj Qeverie do të jetë ndryshojë dhe kjo Qeveri ta përshpejtojë këtë vënia e theksit për zhvillimin e bujqësisë, nëpërmjet proces. Nuk ka Pakt Stabiliteti pa vëmendje ndaj së cilës vazhdon të jetojë masa dërrmuese e arsimit dhe kulturës. Nuk mund të ketë një Qeveri popullsisë sonë. Synimi për ta bërë bujqësinë një Shqiptare të Paktit të Stabilitetit pa zhvillim të sektor që jo vetëm të sigurojë prodhimet e shkollës shqiptare dhe pa institucione që të mjaftueshme për vendin, por edhe të arrijë të garantojnë zhvillimin e kulturës sonë kombëtare në eksportojë, që do të jetë këtej e tutje një synim i kuadrin e integrimit europian. Nuk mund të ketë një patjetërsueshëm. Në këtë kontekst konsolidimi i program serioz qeverisje për Shqipërinë, ku arsimi tokës, zhvillimi dhe fuqizimi më tej i tregut të saj do të mos renditet si një proritet themelor. Përveç të jetë ndër detyrat parësore të Qeverisë së re. përmbushjes së arsimimit të fëmijëve dhe të rinjve,
971 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shkolla shqiptare do të garantojë edukimin e Zhvillimet e fuqishme në planin ndërkombëtar krijuan parimeve qytetare dhe atdhetare, respektin për një kuadër të ridimensionuar marrëdhëniesh, i cili tjetrin, ndjenjën ndaj përgjegjësisë dhe ndaj pronës filloi të zbatohet nga kabineti paraardhës në të gjithë publike, njohjen e të drejtave individuale dhe dinamikën e tij. Dëshiroj të nënvizoj që Qeveria që detyrimeve ndaj komunitetit. Ne jemi të vetëdijshëm unë kryesoj, do të çojë përpara këtë punë dhe unë për vështirësitë e mëdha që përballon masa e gjerë do të synoja ta përsosë dhe ta aktualizojë atë. e mësuesve dhe e petagogëve. Ne jemi të Politika jonë e jashtme duhet të përshtatet me vetëdijshëm për borxhet që tërë qeveritë e realitetet e reja të krijuara në Europën Juglindore, tranzicionit kanë akumuluar ndaj fëmijëve dhe të pas mbarimit të krizës së Kosovës dhe fillimit të rinjve shqiptarë, ne jemi të vetëdijshëm për gjendjen zbatimit të Paktit të Stabilitetit. Këto momente në jashtëzakonisht të rënduar të infrastrukturës së sferën e marrëdhënieve ndërkombëtare do të shkollës shqiptare dhe për domosdoshmërinë e përbëjnë angazhime serioze, afatgjata dhe masave që duhen marrë. shumëplanëshe për Qeverinë Shqiptare. Synimi ynë është të ecim edhe më shpejt me Mbarimi i konfliktit të armatosur në Kosovë dhe rehabilitimin fizik të shkollave nga njëra anë dhe me vendosja e saj nën administrimin ndërkombëtar të thellimin e reformës arsimore nga ana tjetër. Në këtë udhëhequr nga OKB-ja, shënojnë fillimin e një faze fushë kemi shumë për të bërë, për të garantuar një të re zhvillimesh që pritet të sjellin më shumë paqe, zbatim sa më të shpejtë të ligjit të ri të arsimit të stabilitet dhe rindërtim demokratik në Europën lartë qoftë edhe për të rritur bashkëpunimin me Juglindore. Qeveria Shqiptare angazhohet të ndjekë partnerët e huaj në të gjitha nivelet dhe për të gjithë një politikë transparente dhe parimore, në përkrahje objektivat që kemi paracaktuar për shkollën shqiptare të akteve ndërkombëtare, që rregullojnë procesin e si koalicion i “Aleancës për shtetin”. paqes në Kosovë. Rikonfirmojmë vullnetin tonë për Një reformë e tillë ka filluar edhe në kulturë. Ne të bashkëpunuar gjerësisht me organizmat do ta vazhdojmë këtë reformë duke ofruar gadishmëri ndërkombëtarë, prezente në Kosovë, si : UMNIK, për ta shpjeguar e rishpjeguar domosdoshmërinë e KFOR, etj., në dobi të paqes dhe normalizimit të saj. Por një gjë duhet të jetë e qartë jo vetëm për shpejtë të situatës në terren. zgjedhësit e këtij koalicioni, por për të gjithë qytetarët Gjendja në Kosovë dhe realiteti i ri i krijuar aty shqiptarë, reformat në përgjithësi, sado delikate kërkon angazhimin maksimal të shtetit shqiptar për qofshin, janë të rëndësishme për Shqipërinë, që vendosjen e lidhjeve të ngushta të bashkëpunimit troket në dyert e shekullit të ri, për Shqipërinë plot me të gjithë spektrin e faktorëve politikë shqiptar energji të reja që kërkon të ndahet nga e kaluara. për vendosjen e lidhjeve të ngushta të bashkëpunimit Unë ju ftoj që t’i diskutojmë e t’i ridiskutojmë të me të gjithë spektrin e faktorëve politikë shqiptar të gjithë bashkë reformat, të përpiqemi të zgjedhim Kosovës. Qeveria Shqiptare do të punojë për forcimin mënyrat më të përshtatshme e dinjitoze për t’i bërë e unitetit të shqiptarëve të Kosovës në një proces ato sa më konsensuale, por të jemi të gjithë të të Kosovës, në një proces që parashikon vetëdijshëm se kjo është rruga e duhur e Paktit të normalizimin e situatës, mbajtjen e zgjedhjeve të Stabilitetit. Pra, ne, të gjithë shqiptarët, nëpër parti lira, ndërtimin e institucioneve vetëqeverisëse dhe të ndryshme politike apo në gjirin e shoqërisë civile krijimin e klimës për funksionimin e shoqërisë ndaj punës së shtetit apo njerëz të komunitetit të pluraliste e multietnike. Qeveria Shqiptare shpreh biznesit, pensionistë apo studentë, veteranë apo bindjen se realizimi i këtij kuadri demokratik, krijon ushtarakë në aktivitet, pra, të gjithë bashkë, pa asnjë premisat për një zgjidhje afatgjatë dhe përfundimtare përjashtim, duhet të qartësojmë e të bindim njëri - të çështjes së Kosovës dhe për respektimin e plotë tjetrin për faktin se nuk kemi dy a më shumë rrugë dhe të gjithanshëm të të drejtave dhe të vullnetit të drejt përparimit, por një dhe vetëm një. Kjo është shqiptarëve të Kosovës. rruga e reformave të gjithanshme dhe marrjes së Shpallja e Paktit të Stabilitetit nga komunitetit përgjegjësive nga gjithësecili për të ndërtuar një ndërkombëtar që kriza e Kosovës ndodhet në kulmin shtet të fortë dhe një shoqëri të hapur. e saj, solli një element esencial në perspektivën e Politika e jashtme. zhvillimeve në Europën Juglindore pas mbarimit të Qeveria vjen sot për të marrë votëbesimin, në konfliktit. Shqipëria e ka mbështetur tërësisht këtë një moment kur para saj shtrohen detyra të strategji afatgjatë që do të ndajë rajonin tonë nga rëndësishme në fushën e politikës së jashtme. trashëgimia e rënduar e krizave dhe konflikteve të
972 Viti 1999 Legjislatura e 15-të përsëritura. Shqipërisë me NATO-n, me synim afatgjatë Qeveria që unë drejtoj e konsideron Paktin e anëtarësimin e plotë në këtë organizatë. Stabilitetit si prioritetin e saj kryesor. Në këtë aspekt, Republika e Shqipërisë është anëtare e Këshillit unë e kuptoj dhe e miratoj plotësisht konsiderimin të Europës dhe e organizatës për sigurim dhe nga Presidenti i Republikës së këtij kabineti si bashkëpunim në Europë. Ne njohim dhe vlerësojmë “Qeveria e Paktit të Stabilitetit”. Unë dhe Qeveria që lart rolin që kanë luajtur këto organizata si në shkallë kryesoj angazhohemi fuqimisht për të dhënë ndërkombëtare, ashtu edhe për konsolidimin e kontributin tonë të pakursyer në zbatimin sa më të proceseve demokratike, shtetit ligjor dhe shpejtë të objektivave të Paktit të Stabilitetit në respektimin e të drejtave të njeriut në vendin tonë. drejtim të konsolidimit të demokracisë, zhvillimit Synimi ynë në këto organizata do të mbetet ekonomik, paqes dhe sigurisë në Europën aktivizimi sa më i mirë dhe shfrytëzimi në përputhje Juglindore. me mundësitë tona reale i hapësirave që ato krijojnë Unë dua të theksoj se në konceptin tonë, Pakti për realizimin e interesave dhe forcimin e vlerave i Stabilitetit është një sfidë jo vetëm për Qeverinë, tona të përbashkëta. por për të gjitha strukturat e shtetit, për partitë Zhvillimet e fundit ndërkombëtare dhe kriza e politike, për mekanizmat e shoqërisë civile, për të Kosovës nxorën në pah rolin e Organizatës së gjithë shoqërinë shqiptare. Dëshira dhe angazhimi Kombeve të Bashkuara në zgjidhjen e konflikteve. ynë është që t’i përfshijmë të gjithë këta faktorë në Shqipëria ka bashkëpunuar dhe do të bashkëpunojë ndjekjen dhe zbatimin e Paktit të Stabilitetit. fuqimisht me OKB-në, për të materializuar Ne e konsiderojmë të rëndësishme kalimin nga angazhimet e përbashkëta në kuadrin e paqes dhe faza procedurale e Paktit të Stabilitetit në zbatimin stabilitetit në Europën Juglindore. konkret të iniciativave dhe projekteve me interes të Qeveria Shqiptare i konsideron prioritare dhe me përbashkët rajonal. Qeveria Shqiptare shprehet për një rëndësi të veçantë marrëdhëniet me Shtetet e një trajtim prioritar dhe të diferencuar të vendeve që Bashkuara të Amerikës. Roli i Qeverisë Amerikane mbajtën peshën kryesore të krizës dhe që janë në ecurinë e proceseve demokratike në vend, angazhuar në avancimin e objektivave të Paktit të konsolidimin e institucioneve dhe përsosjen e shtetit Stabilitetit. Integrimi europian dhe euroatlantik i vendit ligjor, forcimin e stabilitetit dhe sigurisë, luftën kundër është objektiv strategjik dhe drejtim kryesor, tashmë, krimit të organizuar dhe korrupsionit, arritjet e i konsoliduar i politikës së jashtme shqiptare. objektivave themelorë të integrimit të Shqipërisë në Marrëdhëniet politike mjaft të mira me Bashkimin strukturat euroatlantike dhe zbatimin e Paktit të Europian kanë përcaktuar edhe mbështetjen e Stabilitetit, mbetet përcaktues dhe thelbësor. Shtetet fuqishme e të gjithanshme që i është dhënë vendit e Bashkuara të Amerikës kanë luajtur dhe luajnë tonë nga ky organizëm ndërkombëtar. Qeveria një rol të pazëvendësueshëm në zgjidhjen e konfliktit Shqiptare do të punojë fuqimisht që të ngrejë nivelin në Kosovë, në normalizimin e situatës dhe ndërtimin e marrëdhënieve kontraktuale me Bashkimin e një shoqërie multietnike, duke synuar arritjen e Europian, si një hap esencial përpara drejt integrimit një zgjidhj e afatgjatë. të Shqipërisë në bashkësinë e vendeve demokratike Qeveria Shqiptare do t’i kushtojë një rëndësi europiane. Realizimi i kësaj marrëveshje, e cila do parësore zhvillimit të mëtejshëm të marrëdhënieve të shënojë një hap të rëndësishëm drejt afrimit me Bashkimin Europian si donatori kryesor i vendit progresiv me BE-në, përbën një proces që kërkon tonë. Ne do të nxisim me përparësi ecurinë e punë dhe angazhim serioz të diplomacisë dhe të marrëdhënieve dypalëshe me vendet e BE-së dhe gjithë strukturave të tjera shtetërore. veçanërisht me Republikën Federale të Gjermanisë, Qeveria që unë drejtoj është e bindur në rolin e Britaninë e Madhe dhe Francën, ndihmesa e të pazëvendësueshëm të NATO-s për garantimin e cilave ka qenë dhe mbetet e çmuar për Shqipërinë paqes dhe të sigurisë në Europë. Kjo konsideron dhe të ardhmen e saj . se prania afatgjatë e aleancës në rajonin tonë është Shqipëria si një vend i Europës Juglindore e domosdoshmëri për stabilitetin e situatës, konsideron politikën e saj rajonale si një nga lehtësimin e tensioneve dhe arritjet e zgjidhjeve prioritetet e saj bazë. Një peshë të veçantë në këtë afatgjata. Mbi këtë bazë, në kuadër të Këshillit të kuadër do të zënë marrëdhëniet strategjike me Partneritetit Euroatlantik dhe të partneritetit për Italinë. Zhvillimet rajonale dhe prespektiva e integrimit paqen, ne do të punojmë për afrim të mëtejshëm të euroatlantik të Shqipërisë i japin një karakter prioritar
973 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
zhvillimit të bashkëpunimit mes dy vendeve tona. për përmbushjen me sukses të mandatit që besoj Mbështetur në të njëjtat arsye, Qeveria Shqiptare se edhe ky Parlament do të na votëbesojë, duke i konsideron po aq strategjike edhe marrëdhëniet menduar se nuk ishte e arsyeshme që t’u lexoja me Greqinë fqinje, me të cilën na lidh një gamë e programin e plotë të Qeverisë sime, të cilin që ditën gjerë interesash dhe objektivash të përbashkëta. e djeshme e kam vënë në dispozicionin tuaj. Zhvillime të mëtejshme pritet të kenë Por edhe njëherë dëshiroj të vë theksin te marrëdhëniet tradicionalisht shumë të mira me domosdoshmëria e një pakti mbarë shqiptar për Turqinë mike, nëpërmjet konkretizimit të shtetin dhe për ligjin, si dhe te nevoja që vetë koha bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes, financave dhe ka sjellë në rend të ditës për një aleancë të gjerë të ekonomisë. shtetit dhe të strukturave të tij me shoqërinë civile. Tashmë, është krijuar një institucionalizëm i Do të dëshiroja të theksoja këtu vullnetin tim marrëdhënieve me Maqedoninë mbi bazën e dhe të Qeverisë që do të drejtoj për të mbajtur një interesave të ndërsjellta. Ne do të punojmë që ky komunikim transparent ndërinstitucional me nivel marrëdhëniesh të inkurajojë veprimet pozitive Presidentin e Republikës, me pushtetin legjislativ, të deritanishme në drejtim të plotësimit të të drejtave me shumicën dhe me pakicën parlamentare, me të ligjshme të shqiptarëve në këtë vend. Pakti i pushtetin gjyqësor dhe me mediat, si dhe Stabilitetit do të nxisë zhvillime të reja edhe në drejtpërdrejt me qytetarin shqiptar. Transparenca në marrëdhënie me vendet e tjera të Europës komunikimin e Qeverisë dhe strukturave të saj me Juglindore, në bazë të parimeve të bashkëpunimit qytetarin është për ne shprehje e detyruar e respektit konstruktiv dhe me interes të ndërsjelltë, me synim të së drejtës së qytetarit për t’u informuar qartë lidhur konsolidimin e faktorëve dhe klimës që sjell paqe me punën e qeverisë së tij. Kësaj transparence do dhe stabilitet në rajon. Politika antishqiptare e t’i shërbejë edhe një rikonceptim i plotë i regjimit të Beogradit heq çdo mundësi që Shqipëria mekanizmave të dhënies së informacionit e thithjes të zhvillojë marrëdhënie në çfarëdolloj niveli me këtë së opinioneve apo shqetësimeve drejpërdrejt nga vend. Qeveria Shqiptare e veçon klikën e Milosheviçit qytetarët. Qeveria do t’i kushtojë një rëndësi të nga populli serb dhe mbështet çdo zhvillim që do të veçantë sondazheve të opinioneve lidhur me çështje sillte demokratizimin e Serbisë. Qeveria Shqiptare të ndryshme, përfshirë edhe analizat e shkallës së njeh dhe miraton politikën e diferencuar që komuniteti popullaritetit të saj. ndërkombëtar ka adoptuar ndaj Malit të Zi. Gjithashtu, ne do të ndërmarrim hapa konkretë Vëmendje të veçantë Qeveria do t’i kushtojë për të shmangur të ardhurat televizive të Qeverisë e intensifikimit të marrëdhënieve me vendet e Europës për të bërë që mesazhet e kabinetit qeveritar të Qendrore mbi bazën e lidhjeve tradicionale dhe forcohen nëpërmjet punës dhe rezultateve sa më interesave të përbashkëta dhe në kuadrin e nismës mirë në opinionin publik. së Europës Qendrore. Ne konfirmojmë vullnetin për Vëmendje të veçantë ne do t’i kushtojmë të zhvilluar dialogun dhe bashkëpunimin me komunikimit ndërinstitucional edhe me publikun e Federatën Ruse në funksion të interesave të gjerë. përbashkëta, të paqes dhe të sigurisë në rajon. Ne do të bëjmë gjithçka mundemi për t’i dhënë Në politikën e jashtme rëndësi do t’i kushtohet qytetarëve shqiptarë një pamje të plotë të punës e edhe marrëdhënieve e bashkëpunimit me vendet e të përpjekjeve tona në terrenin e vështirë të zhvilluara aziatike dhe në mënyrë të veçantë me qeverisjes së vendit, në mënyrë që nesër të kemi të Republikën Popullore të Kinës dhe Japonisë. drejtën të gjykohemi mbi arritjet dhe mos arritjet Kontributi dhe përkrahja që vendet e Lindjes së tona dhe jo mbi hamendje dhe pakënaqësi që lindin Mesme dhanë gjatë krizës së Kosovës, krijuan një nga mungesa e transparencës. frymë të re bashkëpunimi, e cila do të shërbejë si Kërkoj sot votëbesimin tuaj për një qeveri që në një fazë dhe më të lartë të marrëdhënieve tona me qendër të vëmendjes së vet do të ketë qytetarin këto vende. shqiptar, aftësitë dhe hallet e tij; për një qeveri që I nderuar zoti Kryetar, do të përkushtohet deri në fund për t’ i ndihmuar Të nderuar deputetë, njerëzit të ndihen më të lirë, më të sigurt, më të Në këtë fjalë programatike, me rastin e motivuar; për një qeveri që do të inkurajojë zhvillimin votëbesimit të Qeverisë në Parlament, synova ekonomik, social e kulturor. theksimin me forcë të disa prioriteteve dhe detyrave Kërkoj sot votëbesimin tuaj për të hedhur së
974 Viti 1999 Legjislatura e 15-të bashku me ju, përfaqësues të shumicës apo të në mënyrë më të detajuar. pakicës parlamentare, me shoqërinë civile dhe me Në bazë të procedurës së rënë dakord, të gjithë qytetarët shqiptarë, një hap të rëndësishëm deputetët me siguri kanë pyetje për të drejtuar. drejt Europës. Pyetjet do të drejtohen në sekretari deri në ora 19.00, Kërkoj sot votëbesimin tuaj për të fituar të drejtën përgjigjet do të jepen nesër. Seanca vazhdon nesër që bashkë me kolegët e mi të gëzojmë vetëm një në ora 9.00 me përgjigjet e pyetjeve dhe më pas do privilegj: Privilegjin për t’i shërbyer Shqipërisë. të vazhdojmë debatin sipas kërkesave që kanë bërë Rroftë Shqipëria demokratike europiane! deputetët. Rroftë Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë! Grupet parlamentare të depozitojnë kërkesat, Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti të cilat duhet të mbërrijnë para orës 9.00 të ditës së Kryeministër! nesërme. Tashmë, kanë mbërritur kërkesat e para Pra, ky është programi i paraqitur nga Këshilli i nga grupi i Partisë Demokratike. i Ministrave, program të cilin ju e keni edhe të shkruar Me këtë njoftim, e mbyllim seancën e sotme. Falemnderit!
E premte, 5.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e paradites
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, udhëhequr këtë luftë, për ta bërë të besueshëm për hapim seancën. opinionin publik dhe për të mos e lënë më në kuadrin Sot në rend të ditës kemi miratimin e projektligjit e fjalëve. Për këtë unë kam besim se të gjithë së Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.8446, bashku do të jemi të fuqishëm, veçanërisht duke datë 28.12.1998 “Për organizimin e pushtetit bashkëpunuar edhe me organet e drejtësisë, me gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”; përgjigjet e prokurorinë, me gjykatat dhe me gjithë shërbimet e pyetjeve të deputetëve rreth programit të Qeverisë tjera të specializuara, në mënyrë që njerëz të Meta dhe diskutimet rreth këtij programi. papërgjegjshëm në të gjitha nivelet e administratës Kalojmë në pikën e parë, në miratimin e të mos kenë më vend në të dhe që opinioni publik projektligjit Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin të fillojë të rrisë besimin te Qeveria e tij, tek nr.8446, datë 28.12.1998 “Për organizimin e pushtetit administrata që do të jetë në shërbim të tij. Për çdo gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, të cilin e kemi rast që do të paraqitet nga organet e drejtësisë apo shqyrtuar në seancën e djeshme. për çdo rast që do të paraqitet dhe do të denoncohet Kush është dakord? nga organet e medias, këtu do të kemi parasysh (Projektligji miratohet në parim, nen për nen dhe që ka pasur dhe ka spekulime, për çdo rast që do në tërësi me shumicë votash.) të paraqitet edhe nga opozita, ku sigurisht përjashtoj Fjalën e ka Kryeministri Ilir Meta. ato raste ku goditjet antikorrupsion bëhen vetëm Ilir Meta – Falemnderit, zoti Kryetar! për të instrumentalizuar opinionin publik. Për të Ju folët për transparencën e kabinetit qeveritar gjitha këto, Qeveria do të reagojë dhe do të - thotë në pyetjen e tij zoti Kiço Blushi, a do të keni bashkëpunojë me të gjitha organet e drejtësisë për fuqinë dhe mundësinë e nevojshme për të denoncuar cilindo qoftë. anëtarët e kabinetit tuaj në qoftë se ata dyshohen Zoti Lekë Çukaj: Qeveria duhet të funksionojë dhe përfshihen në korrupsion? me një ligj. Kur do të sjellë në Parlament ligjin për Siç e theksova edhe në fjalën time dje, po siç vete? është e qartë në programin e Qeverisë së re, do të Qeveria, në kuadrin e gjithë reformës së ketë një sërë masash, të cilat do të bëjnë të mundur administratës, e cila do të filloj jo vetëm me ligjin e goditjen e të gjithë atyre elementëve, në mënyrë ri “Për statusin e nëpunësit civil”, që, tashmë, ligjore, të cilët do të vazhdojnë të kenë guximin për është diskutuar e ridiskutuar disa herë dhe që t’u tallur me përgjegjësinë e detyrës, e cila nuk është është i asistuar në mënyrë mjaft të vëmendshme personale. Unë mendoj se ky sukses do të varet nga partnerët tanë ndërkombëtarë, pa asnjë edhe në përgjegjësinë time institucionale si diskutim se me kalimin e këtij ligji, i cili është Kryeministër për ta udhëhequr këtë program, për ta dhe do të jetë kushtetuta e administratës sonë,
975 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
së bashku me të do të sjellë edhe ligjet e tjera nga 29 qershori i vitit 1997 deri sot ka një modernizim për të rregulluar me ligj edhe funksionimin e saj të qartë të telefonisë kudo në të gjithë Shqipërinë si qeveri, por edhe të ministrive të tjera, në mënyrë që nga Tropoja në Sarandë. Kjo është një arritje, e që të evitojmë një herë e mirë arbitraritetin në cila do të shërbejë si bazë për arritjet shumë më të krimin e strukturave qeveritare në ndërtimin e mëdha në të gjithë drejtimet në këtë aspekt. Po administratës shtetërore. kështu edhe privatizimi, liberalizimi i tregut në këtë A do të jetë një nga prioritetet e Qeverisë suaj sektor do të ndihmojë për një shpejtim më të madh zhvillimi i infrastrukturës? të gjithë procesit të modernizimit dhe të komunikimit Në programin e paraqitur nga Qeveria ka një në vend. paraqitje të detajuar për synimet tona në drejtim të Zoti Dashamir Karafili pyet ose më saktë zhvillimit të infrastrukturës në të gjitha aspektet. konstaton se turizmi në Pogradec kërkon Ndër aspektet prioritare mund të ripërmend: infrastrukturë dhe ç’plane të afërta ka për telefoninë, Vazhdimin e punimeve në infrastrukturën e rrugët, mbetjet e gurta etj. transporteve, veçanërisht vazhdimin e punimeve në Edhe zona e Pogradecit është një zonë turistike, Korridorin 8, që nuk do të thotë vetëm vazhdim i që meriton një vëmendje më të madhe nga Qeveria segmentit rrugor, por i një infrastrukture të tërë, të e re. Si e tillë prej strukturave shtetërore është filluar gjithanshme, që do ta bëjë këtë korridor mjaft jetësor stimulimi dhe nxitja e zhvillimit të turizmit familjar jo vetëm për vendin tonë, por për gjithë rajonin e në fshatrat përreth liqenit të Pogradecit, fshatrat e Europës Juglindore. Po kështu edhe për akset e Drilonit, Tushemishtit, Linit, Memlisht etj, që janë tjera rrugore, për ndërtimin në veçanti të porteve të përfshirë në disa projekte të zhvillimit të turizmit Durrësit dhe të Vlorës, të cilët janë edhe dy portet e familjar. Po kështu edhe zonat turistike të liqenit të mëdha të Korridorit 8 në Shqipëri, për modernizimin Prespës me të gjashtë fshatrat. Për sa i takon kësaj e hekurudhave, e cila është mjaft e rëndësishme ka dhe një vullnet bashkëpunimi trepalësh midis për të lehtësuar transportin rrugor nga ngarkesa Shqipërisë, Greqisë dhe Maqedonisë që do të këtë shumë e madhe, për të rritur shpejtësinë e qarkullimit jo vetëm vlera për sa i takon zhvillimit të turizmit në të kapitaleve të mallrave, të njerëzve dhe për ta lidhur zonën e Prespës, e cila është një zonë e panjohur Shqipërinë me rrjetin hekurudhor ndërkombëtar, për ne shqiptarët, por me vlera të çmuara turistike, modernizimi i Aeroportit të Rinasit, përpjekje edhe po sigurisht që ka edhe simbolikën e saj në kuadrin për aeroportet e tjera, gjithmonë pa ekzagjiruar, por e një vullneti më të madh dhe më konkret të të gjitha këto në zhvillim të një komunikimi sa më bashkëpunimit midis vendeve tona. Megjithatë të shpejtë në të gjithë vendin. Po kështu energjetika, investimet në infrastrukturë, kryesisht në rrugë, siç e theksova dje, është një problem i një rëndësie ujësjellës, elektrik janë të lidhura me mundësitë të jashtëzakonshme kombëtare, pa zhvillimin e së financiare dhe me investimet e kompanive të cilës i gjithë zhvillimi i vendit rrezikohet. Për sa i telekomit, të KESH-it dhe të Buxhetit të Shtetit. takon përballimit të kësaj situate kjo nuk është vetëm Qeveria do të bëjë kujdes që të koordinojë dhe të çështje e mobilizimit të KESH-it dhe strukturave të orientojë investime në infrastrukturë më me përparësi tij, por është edhe një çështje që ka të bëjë me një në zonat turistike dhe në zonat e populluara apo që strategji më afatgjatë për krijimin e burimeve të reja po popullohen me shpejtësi, krahasuara këto edhe energjeike, prandaj Qeveria ime angazhohet jo me zonat e thella dhe jo produktive, ku ndikojnë vetëm për të marrë masa për të bërë ndërhyrje shpesh kërkesat dhe këmbënguljet e autoriteteve emergjente në mënyrë që të lehtësohet sa të jetë e lokale, po jo rrallë edhe të deputetëve, të cilat ne i mundur ky problem, por edhe për të hedhur baza të mirëkuptojmë, sepse shprehin vullnetin e zonës. Vitin shëndosha për një strategji që siguron burime të e ardhshëm ne do të synojmë të planifikojmë fonde reja energjetike dhe që nxit të gjithë zhvillimin e vendit më të mëdha për investimet në drejtimet e në të ardhmen dhe sigurisht punët publike ku sipërpërmendura. Qeveria ka një program të zhvilluar në këtë fushë si Cila do të jetë struktura e Qeverisë për për sa i takon ujësjellësit, strehimit, pastrimit të menaxhimin e problemeve të minoriteteve? A keni territorit etj. parashikuar ndonjë komision apo komitete për Një rëndësi shumë të madhe ka zhvillimi i minoritetet pranë kryeministrisë? - pyet deputeti Ziso telekomunikacioneve. Unë mund të them me Lluci. krenari, si pasues i dy qeverive të mëparshme, se Problemet e minoriteteve do të jenë në qendër
976 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të vëmendjes së Qeverisë që unë drejtoj. Ne do të qendër të vëmendjes, duke i detyruar organet ecim në rrugën e zbatimit korrekt të Kushtetutës vendimmarrëse në qendër dhe në pushtetin vendor së Republikës së Shqipërisë, të ligjeve që rregullojnë që t’i kushtojnë më shumë vëmendje mjedisit. Shteti të drejtat e minoriteteve dhe të konventave në të ynë nuk është sot për sot aq i pasur sa të ndërmarrë cilat kemi aderuar. projekte të mirëfillta në drejtim të mbrojtjes apo Synimi ynë do të jetë që arritjet e deritanishme rehabilitimit të mjedisit, prandaj me anë paketash të shërbejnë si mbështetje për të arritur standardtet ligjore ne duam të parandalojmë dëmtimin e europiane edhe për minoritetet. Për arritjet e mëtejshëm. Ka disa arritje që përmenden në deritanishme Këshilli i Europës ka një vlerësim program, që do të realizohen shumë shpejt, siç janë pozitiv, por ne do të punojmë që të zgjerojmë impianti për përpunimin e mbeturinave të ngurta të vazhdimisht hapësirat për realizimin dhe mbrojtjen qendrave urbane në zonën TiranëDurrës-Kavajë në e lirive dhe të drejtave të minoriteteve. Ngritja e formën e një koncensioni, i cili është përmbyllur këto organizmave të caktuara për menaxhimin e ditë. Kjo do t’i japë një zgjidhje të menjëhershme problemeve të minoriteteve është me rëndësi. Në problemet madhor të mbeturinave të ngurta të këtyre këtë kuadër dhe si një plotësim të kërkesës së bërë qendrave urbane. Një projekt tjetër është ai i nga Këshilli i Europës është krijuar një zyrë e rehabilitimit ekologjik i liqenit të Ohrit dhe atij të veçantë në Ministrinë e Punëve të Jashtme për Prespës. Po kështu shohim të njejtën gjë dhe për minoritetet. Po kështu në Këshillin e Ministrave ka liqenin e Shkodrës në bashkëpunim edhe me një koordinator për problemet sociale dhe të Qeverinë e Malit të Zi, Presidentit Gjukanoviç dhe minoriteteve që, duke ndjekur nga afër zbatimin e me mbështetjen e bashkësisë ndërkombëtare. programit qeveritar, evidenton probleme që duhen Është e vërtetë kjo që thuhet për konsiderimin e një zgjidhur për to pranë Kryeministrit. pakti ekologjik të projektimit të Korridorit të 8-t. Jam Po kështu në Ministrinë e Arsimit dhe të i mendimit se ky projekt nuk ka ndonjë dëm Shkencës ekziston një strukturë që ndjek problemet ambiental të madh. Në të ardhmen do të rishikohen e arsimimit të minoriteteve. Megjithatë, unë mund projektet për impaktin e tyre ndaj ambientit. Për këtë t’ju konfirmoj vullnetin e qeverisë që unë drejtoj për gjë duhet paketa ligjore, e përmendur më sipër, por të biseduar, për të zgjidhur çdo problem sado duhet edhe bashkëpunimi më i madh me OJQ-të të konkret dhe jo shumë i rëndësishëm, gjithmonë në cilat kanë në qendër të aktivitetit të tyre mjedisin. përputhje me Kushtetutën e Republikës së Ajo që unë mund të them nga ana ime, duke pasur Shqipërisë. parasysh edhe përvojën e deritanishme si Problemet mjedisore në Shqipëri janë të zëvendëskryeministër, është që mjedisi që edhe për shumta, të mprehta me pasoja për të tashmen dhe shkaqe të emergjencës, si dhe të moskuptimit të të ardhmen. A mendoni ju se vetëm me disa duhur nga të gjithë ne nuk ka merituar atë prioritet, përmirësime ligjore do të zgjidhen ato? Çfarë të cilin duhet t’ia japim patjetër, pasi do të na duhet masash konkrete do të merren në të ardhmen për të investojmë shumë më tepër në të ardhmen për përmirësimin e tyre? pasojat që mund të lënë projektet e sotme të Në të gjithë botën e zhvilluar, tashmë, është bërë pamenduara mirë. normë e padiskutueshme që çdo projekt të Në kabinetin tuaj janë përfshirë edhe ministra shoqërohet nga studime të ndikimit në mjedis. Deri të pavarur. A jeni konsultuar me deputetët e pavaruar, më sot te ne një praktikë e tillë nuk është zbatuar, përveç partive politike? madje edhe për projekte të tilla të mëdha, siç është Kjo është një pyetje pa emër, megjithatë, Korridori i 8-të,- pyet deputeti Lekë Gjiknuri. përderisa është bërë nga një deputet, përsëri meriton Nuk ka asnjë dyshim se përmirësimet ligjore respekt nga ana ime. nuk i zgjidhin problemet e mëdha të mjedisit, por Për sa u takon ministrave të pavarur këta janë jemi të mendimit që forca e ligjit duhet të ushtrohet njerëz të kërkuar nga shoqëria civile, janë njërëz të në çështjet e mjedisit ashtu si dhe në fusha të tjera. shquar në fushat e tyre, janë njerëz që krijojnë besim Deri më sot problemet e mjedisit nuk kanë zënë tek opinioni publik, janë njerëz që i bëjnë nder vendin e duhur në legjislacionin tonë dhe në Qeverisë që unë kryesoj dhe, siç e theksova edhe prioritetet tona. Gjithashtu, është e një rëndësie të dje në fjalën time si Kryeministër për “Aleancën për dorës së parë që të kemi një paketë ligjore që të shtetin”, një nga synimet e mia themelore do të jetë vendosë mbrojtjen dhe rehabilitimin e mjedisit në të vendos një aleancë me shoqërinë civile shqiptare.
977 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Njerëzit e shquar dhe profesionistë në fushat e tyre, Skënder Gjinushi – Falemnderit! të cilët kanë mbetura jashtë partive, do t’i ftojë në Zonja Çeço e ka fjalën. të gjitha nivelet e administratës për t’u bërë të qartë Makbule Çeço - I nderuar zoti Kryetar, të të gjithëve se "Aleanca për shtetin" kërkon të nderuar deputetë, ndërtojë një shtet të fortë me një administratë Me cilësinë e Ministres së Ministrisë së Punës profesionale dhe se që të bësh karrierë në dhe Çështjeve Sociale më janë drejtuar disa pyetje administratë nuk duhet të jesh patjetër fanatik i një nga deputetët Maksim Hasani, Ali Dervishi, Astrit partie. Kola. A do ta çonit deri në fund luftën ndaj firmave Cila është politika sociale që do të ndiqet nga piramidale dhe a mendoni se ndonjë ministër i Qeveria në fshat, sidomos në drejtim të pensioneve kabinetit tuaj financohet direkt apo indirekt nga firmat dhe të infrastrukturës? që vegjetojnë nën hijen e pushtetarëve? Politika sociale në fshat shikohet në një kuadër Qeveria Shqiptare dhe kabineti që unë drejtoj të gjerë nëpërmjet investimeve dhe subvencionimet është e angazhuar maksimalisht për çrrënjosjen për problemet sociale si në arsim, shëndetësi, përfundimtare të skemave piramidale, për të luftuar infrastrukturë, mbrojtje, sigurim social etj. çdo fenomen të ri që shfaqet në këtë fushë në forma Në fshat aktualisht veprojnë disa programe apo trajta të tjera. Në strategjinë që kemi përcaktuar sociale, si: programi i sigurimeve shoqërore, po synojmë të realizojmë rikompesim të shpejtë të programi i mbështetjes me të ardhura për familjet e kreditorëve, së pari, nga shitja e aseteve të skemave varfra, programi i punëve publike dhe i nxitjes së rentiere dhe, së dyti, nga vlerat financiare që do të punësimit etj. grumbullojmë prej personave fizikë apo juridikë që Për sa u përket programeve të mbështetjes me kanë përfituar nga skemat apo nga transaksionet të ardhura dhe nxitjes së punësimit ato kanë për financiare e të pronësisë. Rikompesimi me koificent qëllim zbutjen e varfërisë dhe ndihmën për familjet pjesor do të fillojë menjëherë tani gjatë muajit nëntor nën një nivel minimal të të ardhurave. Synohet që për të kaluar më pas me koificentin përfundimtar gjatë viteve në vazhdim të ketë ngritje të kuotës që çka mbyll edhe ciklin e plotë të skemave piramidale. përfitohet për familje me synim afatgjatë për kalimin Organet e rendit dhe ato të drejtësisë, në veçanti e ndihmës ekonomike për person. Gjithashtu, zyrat e përmbarimit gjyqësor, tashmë, janë të programi i nxitjes së punësimit synon punësim angazhuara për grumbullimin dhe depozitimin e permanent në sektorin e shërbimeve ose të vlerave financiare në llogarinë e firmave rentiere, të mirëmbajtjes për popullsinë fshatare. cilat do të përdoren për fazën e dytë të rikompesimit Në drejtim të pensioneve në fshat Qeveria do të të kreditorëve. Në të njëtën kohë organet e vazhdojë të nxisë dhe mbështesë përfshirjen e prokurorisë, mbi bazën e materialeve kallëzuese të fermerëve në skemën e detyrueshme të sigurimeve kryera dhe të përfunduara, tashmë, nga grupi shoqërore. Kështu, do të vazhdojë të rritet gradualisht mbikëqyrës, kanë filluar procedurat penale dhe masa e pensionit në fshat për ato kategori, që mund gjyqësore ndaj ish-presidentëve dhe personave të të përfitojnë nga lehtësirat ligjore dhe financimi i lidhur me ta për çdo skemë. Ne jemi të vendosur të pjesshëm i kontributeve të tyre nga Qeveria. luftojmë çdo fenomen që shfaqet në këtë fushë dhe Gjithashtu, fermerët do të vazhdojnë të përfitojnë për këtë po punojmë për ndërtimin e kuadrit ligjor të nga rritjet e përgjithshme të pensioneve që do të plotë për parandalimin e lindjes së fenomeneve të bëhen çdo vit. Pra, fermerët me këtë politikë do të reja, siç është projektligji për pastrimin e parave, japin gjysmën e kontributit për sigurimet shoqërore, që së shpejti do ta paraqesim në Kuvend. ndërsa pjesën tjetër do ta mbuloj, shteti. Në drejtim Nuk kemi të dhëna për ministra apo anëtarë të infrastrukturës, përveç programeve të Ministrisë kabineti që financohen nga firmat, pasi është detyrë së Punëve Publike dhe Fondit Shqiptar të Zhvillimit, e organit të hetimit dhe nëse ekzistojnë, do t’i Ministria e Punës dhe e Çështjeve Sociale zbaton godasim fort me ashpërsinë e ligjit dhe të moralit të në fshat programin e punëve publike i quajtur “Puna Qeverisë që kryesoj dhe që kërkon sot votëbesimin në komunitetet”, i cili ka për qëllim zënien në punë tuaj. të forcave të lira në fshat, rritjen e nivelit të pagesës Në rast se do të keni pyetje të tjera, jam përsëri për familje, si dhe rregullimin dhe sistemimin e në dispozicionin tuaj. infrastrukturës së brendshme të fshatrave. Falemnderit! Nga deputeti Ligoraq Karamelo është bërë
978 Viti 1999 Legjislatura e 15-të pyetja: Çfarë është programuar nga ana e qeverisë është një drejtim tjetër i punës së Qeverisë dhe i për të zgjidhur problemet e shumta për emigrantët detyrimeve që mbart mbi vete Qeveria për këtë shqiptarë kudo që ndodhen? periudhë dhe konkretisht, nëse në vitin ’99 janë nisur Nga ana e këtij Parlamenti është miratuar 300 vetë për formim profesional, në Greqi janë gati programi qeveritar për rritjen e kujdesit shtetëror për për t’u nisur brenda mbylljes së këtij viti dhe 100 të emigrantët dhe ky program do të vazhdojë të tjerë. Në këtë rrugë jemi edhe në marrëveshjet me aplikohet më tej dhe përpjekjet do të përqendrohen Italinë dhe për ripërtëritjen e marrëveshjes me aktualisht dhe në vazhdim në disa aspekte kryesore. Gjermaninë. Në këtë ripërtëritje të marrëveshjes Së pari, evidentimi dhe vënia në funksionim i parashikohet konkretisht çuarja në Gjermani e 500 instrumenteve dhe mekanizmave, të bazuara në personave në vit. legjislacionin e vendit tonë, të vendeve pritëse të Së gjashti, kombinimi i funksionimit të shërbimit emigrantëve, si dhe normat dhe detyrimet e shtetëror të punës dhe emigracionit me veprimtarinë konventave ndërkombëtare për lehtësimin e kushteve e sektorit privat në të dyja këto fusha: inkurajimi i të punës, të jetesës dhe integrimit të emigrantëve licencimit dhe veprimtarisë së agjensisë private të shqiptarë në vendet kryesore pritëse. Aktualisht kemi punësimit dhe zyrave private të emigrimit. marrëveshje me tre shtete: Greqi, Itali dhe Gjermani. Së shtati, fillimi i përgatitjes së kushteve ligjore, Së dyti, po punohet për përgatitjen e institucionale dhe financiare për inkurajimin e kthimit marrëveshjeve me vendet fqinje, si vende kryesore të emigrantëve të suksesshëm dhe riintegrimin e pritëse të emigrantëve në fushën e njohjes reciproke tyre në jetën ekonomike dhe biznesin vendas. të detyrimeve të sigurimeve shoqërore, me idenë Nga zonja Afërdita Stefani dhe Ligoraq Karamelo që emigrantët që paguajnë sigurime shoqërore në është bërë pyetja: Lidhur me pensionet, a keni në vendet ku punojnë, t’i sigurohet pension në të program zvogëlimin e diferencës së pensioneve të ardhmen në vendin tonë. Pra, të njihen si vjetërësi kategorive të ndryshme, rritjen e pensioneve në pune vitet që punojnë në emigracion. përgjithësi dhe të ish-kooperativistëve në veçanti ose Së treti, përgatitja e kushteve ligjore dhe barazimin e pensioneve të kategorive të personave informative për të lehtësuar emigrimin e qytetarëve që kanë fituar pension para vitit ’93-it dhe pas vitit shqiptarë, që dëshirojnë të emigrojnë, duke u ofruar ‘93-it. atyre sa më shumë mbështetje ligjore dhe Objektiv i rëndësishëm në fushën e pensioneve informacion për kushtet e emigrimit, të punës, mbetet çështja e ngushtimit të diferencave të masës studimit, të jetesës dhe integrimit në vendet ku së pensioneve të caktuara me ligjin e ri. Qeveria synojnë që të shkojnë. Pra, është ideja që të gjithë zgjidhjen e këtij problemi mendon ta realizojë atyre, që dëshirojnë të shkojnë në emigrim, t’ u jepet nëpërmjet tre fazave: një informacion i plotë për kushtet në të cilat ata do Faza e parë do të fillojë që këtë vit. Në këtë të kenë mundësinë të integrohen në vendet ku fazë do të përfitojnë rreth 40 000 pensionistë me shkojnë ose ku synojnë që të shkojnë. masë pensioni nga 4500 në 5200 lekë që marrin Së katërti, përpjekjet e vazhdueshme pranë aktualisht, do të kalojnë në maksimalen e pensionit qeverive të vendeve destinuese të emigrimit, të sotëm që është 8800 lekë. kryesisht Italisë dhe Greqisë për të rritur kuotat Në fazën e dytë, do të barazohet pensioni vjetore të pranimit të emigrantëve nga Shqipëria dhe maksimal i ligjit të vjetër me pensionin maksimal të konkretisht në vitin ’98 kanë vajtur 2000 persona, ligjit të ri dhe nga kjo masë do të përfitojnë rreth 90 në vitin ’99 3000 persona dhe në vitin 2000 000 pensionistë. Kjo fazë ka filluar ose do të fillojë parashikohet të emigrojnë rreth 5000 persona. në mes të vitit 2000 dhe do të përfundojë në vitin Së pesti, rritja e ndihmës ndaj emigrantëve 2001. Pra, për kategoritë që aktualisht marrin shqiptarë, sidomos ndaj emigrantëve në moshë të pension nën 4500 lekë, pra, nën minimalen, është re ose atyre që dëshirojnë të emigrojnë rishtas për parashikuar që faza e dytë, për efektete e saj të përgatitjen dhe formimin profesional, duke ju mëdha financiare, do të fillojë në mes të vitit 2000 përshtatur kërkesave të teknologjisë dhe kushteve dhe do të përfundojë në vitin në 2001. të punës në shoqëritë pritëse. Ndërtimi dhe zbatimi Në fazën e tretë, do të eliminohen diferencat në këtë kontekst me institucionet qeveritare, jo midis pensioneve të lidhura para datës 1.1.1997 me qeveritare dhe private të vendeve pritëse, i ato të lidhura mbas kësaj date. Sigurisht kjo fazë programeve të formimit profesional të emigrantëve, do të ketë një shtrirje më të gjatë kohore, sepse
979 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kërkon trajtim rast pas rasti të të gjitha kategorive investitorët e huaj. Këtë proces e kanë penguar që përfshihen në këto diferenca, domethënë para seriozisht edhe situatat e vështira që kaluam gjatë datës 1.1.1997 dhe pas datës 1.1.1997. viteve ‘97 dhe ‘98. Vitin e fundit janë bërë përpjekje Siç theksuam edhe më lart, Qeveria vit mbas serioze për ndjekjen e marrëveshjeve të investimeve viti do të rrisë në përgjithësi pensionet në masat e të huaja në fushën e turizmit. Në zonat turistike të përcaktuara nga treguesit makro-ekonomikë. Ne Sarandës janë prishur nga ana e palës shqiptare këtë kuadër përfshihet edhe rritje e pensioneve në disa marrëveshje për investime turistike, për shkak fshat. se investitorët nuk filluan punimet në kohën e duhur. Deputeti Ndriçim Hysa ka bërë pyetjen: Dihet Muajt e fundit janë rinegocuar kushtet e kontratave që sot ekziston një kontradiktë midis pensioneve të të firmosuar para 7,8 vjetësh për tre projekte dhe pleqërisë së ish-punonjësve të kooperativave janë vendosur kushte dhe afate konkrete për bujqësore dhe atyre të ish-NB-ve. Një pensionist realizimin e tyre. Para dy muajsh Këshilli i ish-kooperativist merr sot vetëm 1200 lekë në muaj. Rregullimit të Territorit të Repubikës së Shqipërisë A parashikoni një rritje të tyre apo vlerë të përafërt dhe Këshilli i Politikave të Turizmit miratuan me ato të NB-ve? Sot raporti aktual është 1 me 4, masterplanin e zhvillimit turistik të zonës dhe domethënë nëse një njësi e merr pensionisti ish- aktualisht mund t’u them se ka një angazhim seroiz koperativist, katër njesi i merr punonjësi i ish-NB- jo vetëm të Qeverisë, por edhe të strukturave të ve. pushtetit lokal, që t’i japë një impuls dhe nxitje të Pavarësisht se aktiviteti i të dy kategorive, të mëtejshme zhvillimit të turizmit në zona turistike punonjësve të ishkooperativave dhe ish-NB-ve është në përgjithësi dhe në zonën turistike të Sarandës kryer në fshat, në fushën e pensioneve midis këtyre në veçanti. dy kategorive nuk ka barazi. Punonjësit e ish-NB- Turizmi në Pogradec kërkon infrastrukturë, Çfarë ve trajtohen si ndërmarrje shtetërore dhe përfshihen po bëhet për telefonizimet, për rrugët, për në të ashtuquajturën “Skemë të shtetit”, ndërsa ish- ujësjellësit etj? kooperativistët përfshihen në të ashtuquajturën Edhe zona e Pogradecit është zonë turistike. “Skemë të fshatit”. Masa që do të përfitojnë këto dy Si e tillë prej strukturave shtetërore është filluar kategori është në raport me kontributet që ato kanë stimulimi dhe nxitja e zhvillimit të turizmit familjar derdhur, prandaj aktualisht është edhe raporti 1 me në fshatrat rreth liqenit të Pogradecit, fshatrat e 4. Megjithatë, siç e thamë edhe në pyetjen tjetër, Drilonit, Tushemishtit, Linit etj, të cilat janë përfshirë Qeveria do të vazhdojë të nxisë me instrumentet në disa projekte të turizmit familjar. Po kështu, edhe financiare përfshirjen e fshatarëve në të zona turistike e liqenit të Prespës me të gjashtë ashtuquajturën “Skemë të shtetit”, duke iu kërkuar fshatrat. Megjithatë investimet në infrastrukturë atyre derdhjen vetëm të gjysmës së periudhës së kryesisht në rrugë, ujësjellësa, elektrik janë të lidhur sigurimit në skemën e re të pensioneve të fshatit me mundësitë financiare të shtetit dhe me investimet dhe duke subvencionuar nga Buxheti i Shtetit pjesën e kompanive të telekomit, të KESH-it dhe të Buxhetit tjetër. Kjo do të sjellë edhe përmirësimin e raporteve të Shtetit. Qeveria do të bëjë kujdes që të orientoj midis dy kategorive me synim barazimin e tyre në investimet në infrastrukturë më me përparësi në një periudhë disa vjeçare. Gjithsej në fshat aktualisht zonat turistike dhe në zonat e populluara apo që po janë 400.000 fermerë, të cilët duhet të hyjnë në popullohen me shpejtësi, krahasuar këto me zonat skemën e re të fshatit, nga të cilët 117.000 kanë e thella dhe inproduktive, ku ndikojnë shpesh hyrë në këtë skemë të re gjatë vitit 1999. kërkesat dhe këmbënguljet edhe të deputetëve. Nga depuetët Astrit Llanaj dhe Stefan Çipa është Falemnderit! bërë një në drejtim të zhvillimit të turizmit. Çfarë Jam e gatshme të bëj plotësime nëse nuk kam masash do të merren për fillimin e punimeve nga mundur t’ ju kënaq me përgjigjet që kam dhënë. firmat e huaja në këtë drejtim? Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çeço! Saranda është një nga zonat më intensive në Fjalën e ka Ministri Poçi. drejtim të zhvillimit të turizmit. Për një periudhë Spartak Poçi - Është bërë një pyetje nga relativisht të gjatë kohe kanë munguar organet deputeti Nazmir Bilani: Si do të bëjë të mundur ekzekutive të turizmit apo kanë ndryshuar statusin Ministria e Rendit eliminimin e praktikave abuzive e tyre disa herë, prandaj ka munguar edhe të derisotme të vërejtura në pikat e kalimit kufitar partneriteti serioz i Qeverisë Shqiptare me apo në postoblloqe ku nuk mund të kalosh pa paguar
980 Viti 1999 Legjislatura e 15-të diçka? e kësaj drejtorie, si dhe gjithë personelin e pikës së Një nga drejtimet kryesore të veprimtarisë së kalimit kufitar në Kakavi. E njëjta punë është bërë strukturave të policisë, e veçanërisht të Ministrisë në komisariatet e tjera, që janë pika të kalimit kufitar së Rendit Publik ka qenë dhe mbetet lufta për të si në Rinas ku është lëvizur rreth 80 për qind e mbajtur të pastër personelin e policisë nga individë personelit, duke përfshirë edhe drejtues si shef që mund të abuzojnë, të korruptohen apo të komisiariati etj. Ajo që është më e rëndësishme,dhe inkriminohen në veprimtari të kundërligjshme. Kjo që vlen të theksohet për t’iu përgjigjur kësaj pyetje, veprimtari kryhet në mënyrë të institucionalizuar nga është që ne po përpiqemi të ngremë dhe jemi në struktura të veçanta që merren në mënyrë të përfundim të organizimit të një strukture brenda drejtpërdrejtë me luftën kundër korrupsionit, siç janë policisë, Drejtorisë së Policisë Kriminale, të një strukturat e SHIR-it, që veprojnë në qendër dhe në strukture që do të kontrollojnë në mënyrë të bazë, por ndërkohë ajo është në qendër të vëmendjes vazhdueshme personelin dhe punën që bën policia së të gjitha strukturave drejtuese operuese të të në pikat e kalimit kufitar dhe në pikat e tjera, siç gjithë administratës së policisë. Sektorët më delikatë janë postoblloqet, ku siç e dini në bazë të një urdhri dhe më të ndjeshëm në këtë drejtim janë pikat e të Ministrit të Rendit Publik, postoblloqeve u është kalimit të kufirit, sektorët e vizë-pasaportave dhe hequr e drejta të kryejnë detyra që nuk u takojnë, sektorët e policisë rrugore. Për këtë arsye, nga ana pra, të bëjnë kontrolle “të tipit kontroll doganor”, po e strukturave drejtuese të Ministrisë së Rendit Publik të kryejnë detyrat e tyre brenda kuadrit dhe është bërë vazhdimisht kujdes për të çuar në pikat kompetencave që kanë. e kalimit të kontrollit personel jo vetëm i koalifikuar Ne e kuptojmë që me punën që po bëjmë nuk nga ana profesionale, por, së pari, të jenë me figurë mund të bëhet fjalë për eliminim total të këtij difekti. morale të pastër, të përkushtuar dhe të ndershëm Qëllimi ynë është krijimi i një rrjeti kontrolli të rreptë në realizimin e detyrave. Kështu, nga ana jonë janë në drejtim të abuzimeve të mëtejshme që mund të marrë masa në përshtatje me natyrën e shkeljeve këtë në këto pika, që, siç e dini, janë tepër delikate të konstatuara, duke i transferuar dhe nxjerrjen në dhe tepër të ndjeshme në këtë drejtim. lirim. Në ato raste kur nuk kemi material të Pyetja e dytë është bërë nga deputetët Maksim mjaftueshëm për ndjekje penale, ne ia kemi kaluar Hasani, Ali Dervishi, Astrit Kola dhe ka të bëjë me organit të prokurorisë për kompetencë. Është vendi çarmatimin, pra, cila është politika qeverisëse në të theksojmë se me masat e marra, veçanërisht drejtim të çarmatimit? muajt e fundit është përmirësuar dukshëm jo vetëm Të flasësh për rëndësinë që ka grumbullimi i shërbimi në këta sektorë, por njëkohësisht janë rritur armëve dhe municioneve luftarake sot, është e ndjeshëm dhe treguesit e punës së policisë. tepërt, ku çdo shqiptar i ka parë efektet e grabitjes Mund të përmendim në këtë drejtim shqetësimet dhe të shpërndarjes së depove në vitin ’97, si dhe e evidentuara, deri edhe në Kuvendin tonë për pasojat që kanë ardhur duke qenë në duart e problemin e vjeljes së taksës së solidaritetit, e cila njerëzve mijëra armë dhe miliona fishekë. Megjithatë nuk mblidhej në masën e nevojshme për shkak të Qeveria Shqiptare nuk e ka lënë pas dore këtë abuzimeve të kryera nga punonjësit e veçantë të proces, Kuvendi ka miratuar ligjin përkatës, janë policisë. Duke bashkëpunuar edhe me policinë e miratuar tre vendime të Këshillit të Ministrave, një vendeve fqinje dhe si rezultat i masave të marra nga udhëzim i Ministrit të Rendit Publik dhe një udhëzim ana jonë për heq jen e personelit abuzues, aktualisht i përbashkët i Ministrisë së Mbrojtjes bashkë me konstatojmë se është rritur ndjeshëm masa e vjeljes Ministrinë e Rendit Publik në zbatim të këtij ligji. së kësaj takse. Po ndërkohë janë përmirësuar edhe Në muajin shtator të këtij viti nga Kuvendi është treguesit e tjerë të punës së policisë, siç mund të miratuar akti normativ i propozuar nga Këshilli i përmendim parandalimin e veprimtarisë kriminale Ministrave për veprimin e ligjit edhe për dy vjet të ndërkufitare. Më konkretisht mund t’ju themi se kemi tjera, megjithëse ai mbaroi veprimin në kohë. lëvizur nga këto vende pune rreth 90 për qind të Edhe për strukturat e Ministrisë së Rendit personelit. Zëvendësimi i tyre nuk është bërë thjesht Publik, me gjithë ngarkesën e madhe që ka pasur mekanik, por është bërë në bazë të një përzgjedhje për sigurimin e rendit dhe të qetësisë të akseve shumë të rreptë. Qëndrim më të rreptë kemi mbajtur rrugore për përballimin e ngarkesës së krijuar nga dhe në Drejtorinë e Policisë së Prefekturës të ardhurit nga Kosova, luftës kundër kriminalitetit Gjirokastër, duke nxjerrë në lirim parakohe drejtorin dhe bandave, procesi i grumbullimit të armëve ka
981 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
qenë një nga drejtimet kryesore të punës së tyre. të mësipërme, aktualisht kemi dy probleme, furnizim Kapja e disa bandave në rrethe të ndryshme të jo të sigurt dhe aftësi transmetimi të kufizuar. Si vendit, si në Tiranë, Elbasan, Durrës, Vlorë, rezultat i amortizimit të thellë që ka kjo linjë dhe i Shkodër, Tropojë etj, dhe bashkë me to të një sasie ngarkesës së madhe mbi normalen, furnizimi me të madhe armatimi dhe municioni, puna që kanë energji elektrike i këtyre rretheve është jo i sigurt. bërë dhe bëjnë drejtoritë e komisariateve të policisë, Rast avarish kemi pasur disa herë dhe, me gjithë diku edhe me mbështetjen e strukturave të punën e vazhdueshme që bëhet për kontrollimin e qeverisjes vendore ka bërë që këtë vit të jenë pikave të dobëta dhe riparimin e tyre, këto raste magazinuar në depot tona 8538 armatime, mbi 12 janë të paevitueshme. Për të zgjidhur problemet e milionë municone luftarake, mbi 6300 kg tritol, mësipërme janë parashikuar dy zgjidhje: 12865 copë kapsolla e ndezësa etj. Së pari, të ndërtohet linja 400 kilovolt Elbasan - Nisur nga fakti që struktura që përcakton ligji Karvia -Greqi dhe të ndërtohet në Zëmblak të Korçës ende nuk është krijuar, një nga drejtimet kryesore një stacion i ri 400 e 110 kilovolt. Për këtë qëllim të punës së Qeverisë do të jetë edhe miratimi i saj, para disa ditësh janë zhvilluar negocime me Bankën gjetja e burimeve njerëzore materiale e financiare Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim, për rialokimin në zbatim të ligjit, në mënyrë që procesi i grumbullit e fondeve të projektit të transmetimshpërndarjes dhe të municioneve dhe armëve të jetë më rezultativ sesa është rënë dakord për financimin e ndërtimit të këtij sot. Rol të padiskutueshëm ka ndërtimi, funksionimi nënstacioni, që mendohet të fillojë pranverën e dhe ushtrimi i autoritetit të komisionit që nga ai ardhshme. qendrori në prefektura dhe komuna, për të cilin Së dyti, të ndërtohet një linjë e re 110 kilovolt mendojmë që me harmonizimin e faktorëve të Ohër - Pogradec. Kjo linjë mendohet të jetë e gjatë mësipërm, procesi do të shkojë më mirë dhe do të rreth 40 km, kur rreth 7 km të jenë në territorin tonë. shoqërohet me rezultate efektive. Aktualisht është në përfundim të përgatitjes Është e nevojshme të intesifikohet edhe projektzbatimi i ndërtimit të kësaj linje dhe po propaganda në media, në shtypin e përditshëm, si punohet për sigurimin e financimit të saj. dhe një bashkëpunim me organizatat joqeveritare, Për këtë qëllim është krijuar një konsencion i të cilat do të ndikojnë në mbarëvajtjen e këtij procesi. linjave të fuqisë transballkanike me anëtarë tre Falemnderit! kompanitë homologe elektroenergjitike të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Poçi! Shqipërisë, KESH-i, Maqedonisë, ESM-ja dhe Fjalën e ka Ministri Preçi. Bullgarisë, NEK, që mbështetet nga një kompani Zef Preçi - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar amerikane e konsulencës. Qëllimi i këtij zotërinj deputetë, të respektuar diplomatë, miq dhe konsenciumi është studimi i fizibilitetit të linjave të të ftuar, rajonit, si : Burrel - Vrutot, Maqedoni, Ohër – Janë një numër pyetjesh, do t’i përgjigjem një Pogradec, si dhe gjetja e financimeve të tyre. Edhe nga një. për këtë linjë punimet parashikohen të fillohen në A do të shpejtohet investimi për sigurimin në pranverën e ardhshme. Këto dy pyetje ishin të parametra optimalë të energjisë elektrike nga deputetit z. Dashamir Karafili. nënstacioni i Elbasanit dhe nga Ohri? Pyetje të deputetit Maksim Hasani, për Furnizimi me energji elektrike i rretheve që privatizimin e Kombinatit të Tekstileve në Berat. përfshihen në prefekturën e Korçës, pra, dhe Siç dihet Kombinati i Tekstilit në Berat ose Sh.a. Pogradecit, bëhet nëpërmjet një linje radiale 110 Berat, Tekstili është një shoqëri anonime ku 30 për kilovolt Elbasan - Librazhd - Përrenjas - Pogradec - qind e aksioneve i mbajnë punonjësit e kësaj Korçë - Ersekë, pra, si rrjet transmetimi shërben shoqërie. Aktiviteti i shoqërisë për vitin 1998 rezulton vetëm kjo linjë, e cila aktualisht është e ngarkuar me një humbje prej rreth 22 milionë lekësh dhe dhe në periudhën e dimrit nuk përballon ngarkesën detyrimet kreditore përbëjnë më shumë se 220 e këtij trakti. milionë lekë. Një situatë e tillë ka qenë edhe në vitet Burimi kryesor i furnizimit me energji elektrike i e mëparshme. Për riaktivizimin e kësaj shoqërie, së këtij rrjeti transmetimi është nënstacioni 220, 110 fundi është treguar interes nga një kompani çeke, dhe 35 kilovolt i Elbasanit dhe ndihmojnë së cilës iu ofruan brenda kuadrit ligjor të gjitha termocentralet e Korçës dhe hidrocentralin e Gjançit. mundësitë që të merrte pjesë si aksionere. Kjo Për furnizimin me energji elektrike të rretheve shoqëri nuk u paraqit në ankand.
982 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Në vitin 1996 punonjësit përfituan 30 për qind Pyetje tjetër: Cilat do të jenë masat nga Ministria të aksioneve të kësaj shoqërie në këmbim të bonove e Ekonomisë Publike dhe Privatizimit për rritjen e të privatizimit. Ky veprim u inicua për shëndoshjen rolit akordues të APC-së, nëpërmjet tre kompanive e situatës, por fakti tregoi që nuk arriti rezultatin e të naftës, pasi deri tani ky rol nuk është ndjerë në dëshiruar. Privatizimi i paketës së aksioneve prej parametrat e kërkuar? 51 për qind u bë në mbështetje të vendimeve të Që prej fillimit të ristrukturimit deri më sot, pra, Këshillit të Ministrave nr.407, datë 31 gusht 1999, për një periudhë 9 mujore, APC ja ka luajtur një rol “Për privatizimin me ankand pa çmim fillestar të të rëndësishëm në kontrollimin dhe paketave të aksioneve të disa shoqërive tregtare” bashkëqendrimin e marrëdhënieve të tre kompanive dhe vendimit nr.405, datë 31 gusht 1999 “Për të mësipërme. procedurat e privatizimit me ankand pa çmim fillestar Për periudhën që do të pasojë, roli i saj do të të paketave shtetërore të aksioneve të disa shoqërive jetë i përkohshëm, mbështetur kjo në strategjinë e tregtare, që veprojnë në sektorët jo strategjikë”. privatizimit të sektorëve strategjik. Me kalimin e tre Sipas procedurave, pjesëmarrës mund të jetë kushdo kompanive: Alpetrol, Armos dhe Servkom në dhe si të tillë mund të ishin edhe vetë punonjësit e procesin e privatizimit, roli i saj, pra i APC-së, për kësaj shoqërie. kontrollin dhe kordinimin e tre kompanive, pushon Sipas ankandit të zhvilluar, paketa prej 51 për së ekzistuari. qind e aksioneve u privatizua me 20 milionë e 200 Pyetje të deputetit Fran Pjetri: Si mendoni mijë lekë të reja. Shoqëria do të drejtohet nga të konkretisht të përballohen problemet sociale që gjithë aksionerët, pra punonjësit aksionerë kanë të lindin nga privatizimi i kompanive minerare, drejtat që i jep statusi i shoqërisë për të ndikuar në veçanërisht për fuqinë punëtore, që do të rezultojë mbarëvajtjen e kësaj shoqërie. e tepërt qoftë edhe përkohësisht? Duke qenë se pyetja ishte e lidhur me Problemi për daljen e fuqisë punëtore të tepërt fenomenin e korrupsionit, duke qenë se të gjitha nga privatizimi i kompanive minerare do të trajtohet pushtetet burojnë nga Kuvendi, do të dëshiroja që nëpërmjet financimit të punëtorëve, pra të pagave, për raste të dyshuara për korrupsion, sikurse nga Buxheti i Shtetit në këto forma: shtrohet në këtë pyetje, të ndiqet rruga ligjore 1. Një vit do të trajtohen me pagën që kanë pasur institucionale. Institucioni që unë drejtoj është në momentin e shkëputjes nga puna. përgjegjës për respektimin e procedurave që ka ligji. 2. Një vit me asistencë, kjo nuk është e re. Nëse në zbatim shihni të meta dhe shkelje, ju lutem, Ne jemi të bindur, ashtu siç është rënë dakord mos u mjaftoni me sinjalizime dhe konstatime, por me kompanive amerikane, për të cilin është lidhur trokisni edhe në organet e drejtësisë. kontrata e koncensionit për njëesinë nxjerrëse dhe Pyetje të deputetit Lili Nushi. përpunuese të bakrit, se me rritjen e investimeve që Krahas ndryshimeve ligjore për përmirësimin e ata kanë parashikuar që një pjesë e fuqisë punëtore mjedisit të biznesit, në kompanitë e naftës a do të që del e tepërt në fillim, do të rimerret përsëri në ketë investime shtetërore në to në kuadër të punë. Kështu do të veprohet edhe me kompanitë e konsolidimit dhe ristrukturimit të mëtejshëm para tjera që priten të privatizohen në të ardhmen. përfshirjes në privatizim? Me qëllim që të ulen sa më shumë problemet Në sektorin e naftës për një periudhë 6-7 vjetësh sociale në të ardhmen, me porosi dhe me nuk është kryer asnjë investim, si dhe nuk është koordinim të Këshillit të Ministrave, gjatë muajit mundësuar për t’u kredituar për efekt të bilancit korrik të vitit ’99 u ngarkua Ministria e Ekonomisë negativ financiar që ato kanë pasur. Aktualisht mbas Publike dhe Privatizimit, Ministria e Financave, ristrukturimit për herë të parë APC-ja, mbi bazën e Ministria e Çështjeve Sociale që të kryejnë aktivitetit të tre kompanive të kontrolluara, Alpetrol, studimin për pensionet e parakohshme të Armos, Servkom, del me një bilanc financiar pozitiv minatorëve, si dhe një mundësi që rregullon dhe prej 5 milionë lekësh. Ky përmirësim do të krijojë zgjidh problemet e rreth 700 minatorëve. Studimi mundësinë e një partneriteti të besueshëm për t’u ka qenë për të përfunduar deri në fund të muajit kredituar mbi bazën e tërë bizneseve për të cilat shtator, por, për arsye që dihen, nuk është kompanitë janë duke u përgatitur. Shteti nuk ka përfunduar ende dhe do të trajtohet së shpejti në financuar dhe nuk parashikohet të financojë këtë instancat përkatëse. drejtim. Për privatizimin e kompanive minerare,
983 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
aktualisht përpara Ministrisë së Ekonomisë shoqërive që privatizohen. Ndërsa në të dy grupet Publike dhe Privatizimit është dhe rruga që do të e shoqërive që do privatizohen, ish-pronarët do të kemi gjatë vitit 2000 e në vazhdim për minierat e marrin pjesë në mënyrë të drejtpërdrejtë tjera të kompanive jashtë albbakrit dhe albkromit, nëpërmjet shndërrimit të aksioneve në aksione të siç janë ato minerare të hekurnikelit dhe të vlerës së trojeve. qymyrgurit. Për këtë, gjatë muajit shtator të vitit Së katërti, jemi duke studiuar së bashku me ‘99 është kryer studimi tekniko - ekonomik i Ministrinë e Financave, Bankën e Shqipërisë, minierave, që aktualisht janë në konservim. Nga Agjensinë Kombëtare të Privatizimit, Bursën e ky studim rezulton se pjesa më e madhe e Tiranës, Komisionin e Letrave me Vlerë, Qendrën minierave të qymyrgurit dhe hekurnikelit rezultojnë e Regjistrimit të Aksioneve edhe me mundësinë jo rentabël, dhe si të tilla do të kërkohen që të që për të stimuluar funksionimin e tregut të likujdohen dhe të privatizohen nën shembullin e kapitaleve, përmirësojmë më tej kuadrin ligjor minierës së Memaliajt, për të cilën, megjithëse përkatës, siç u përmend edhe më lart duke duhej bërë likujdimi, pati kërkesa nga vetë mundësuar edhe ngritjen e shtëpive të punëtorët për ta privatizuar dhe u privatizua. Sot, ndërmjetësimit dhe kanalizimin e përdorimit të aktualisht, ka kërkesa për privatizimin e minierave letrave me vlerë nëpërmjet tyre. Sidoqoftë, për një të qymyrgurit të Gorës dhe minierave të numër arsyesh të brendshme dhe të jashtme dhe qymyrgurit të rajonit të Tiranës. me synim për të respektuar në maksimum ligjin Pyetje tjetër e deputetit Maksut Balla: Ç’do dhe interesat e gjithë qytetarëve të tregut, këto të bëhet me bonot e privatizimit që u janë dhënë probleme do të trajtohen me transparencë dhe shqiptarëve nga Qeveria Meksi? maturi, duke tërhequr mendimin e specialistëve Do të doja të ndalesha më gjerë në përgjigjen dhe duke ndjekur në proces zbatimin e kuadrit e kësaj pyetje, me qëllim që të zbatohet ligji, por ligjor rast pas rasti për çdo shoqëri. dhe të vihet në funksionim real tregu i kapitaleve. Meqenëse ky është edhe prezantimi im i parë Qeveria Shqiptare dhe institucioni që më është publik përpara jush në këtë detyrë, falënderoj ngarkuar të drejtoj do të ndjekë këtë strategji: kryeministrin që më ftoi të marrë pjesë në Së pari, së bashku me Ministrinë e Financave kabinetin e tij, shpresoj dhe besoj në mbështetjen dhe Bankën e Shqipërisë po rishikohet dhe e Kuvendit dhe uroj dhe dëshiroj të kem plotësohet më tej, brenda një periudhe të shkurtër marrëdhënie të sinqerta me opozitën, potencialet kohe, kuadri ligjor përkatës posaçërisht për fondet intelektuake të së cilës janë pronë e Shqipërisë e investimeve, si rruga ligjore që mobilizon dhe dhe i duhen asaj më shumë se kurrë. fut në qarkullim këto bono. Falemnderit! Së dyti, do të bëhen përpjekje për të zbatuar Namik Dokle - Fjalën e ka Ministri Angjeli. dhe përmirësuar më tej strategjinë e privatizimit Anastas Angjeli - I nderuar drejtues i në lidhje me përdorimin e këtyre bonovo dhe më seancës, të nderuar deputetë, konkretisht në privatizimin e shoqërive tregtare të Zoti Maksut Balla ka bërë pyetjen: A do vogla e të mesme që ende janë pa privatizuar, do zbatohet brenda vitit ’99 ligji për pensionet e të ketë një pjesë, një paketë për publikun në parakohshme të ish-ushtarakëve, meqenëse formën e ankandit publik dhe me vlerë nominale është thënë se vështirësi financiare nuk ka? për punonjësit e këtyre shoqërive. Edhe një herë deklaroj që vështirësi dhe Së treti, në privatizimin e sektorëve problem financiar nuk ka lidhur me këtë ligj dhe strategjikë, siç dihet strategjia e miratuar në këtë me statusin e ushtarakut. Siç dihet, në Buxhetin Parlament ka parashikuar deri në 20 për qind e Shtetit të vitit ’99 janë planifikuar 400 milionë pjesëmarrje me bono dhe lekë privatizimi do të lekë, 250 milionë lekë janë në fondin e ketë dy kategori pjesëmarrësish me letra kontigjencës, 150 milionë në fondin rezervë të privatizimi apo bono. Ata janë punonjësit aktual Këshillit të Ministrave. Vonesat e shkaktuara deri të ndërmarrjeve të këtyre sektorëve dhe publiku tani rrjedhin për faktin se Ministria e Mbrojtjes që disponon ligjërisht bono dhe lekë privatizimi. dhe Ministria e Rendit Publik kanë punuar për të Edhe në këtë rast ne do të zbatojmë formën e përgatitur listat e personave që e përfitojnë këtë ankandit të hapur për publikun dhe respektimin e pension. Një vonesë tjetër shkaktoi edhe vlerës nominale të bonove për punonjësit e ndryshimi i ligjit për moshën e personave që do
984 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të përfshiheshin nga 50-47 vjeç. Këto, tashmë, realizuar 86 për qind dhe të vlerësuar në dollarë kanë përfunduar. Ministria e Mbrojtjes ka përgatitur 19 milionë dollarë më shumë se e njëjta periudhë projektvendimin bashkë me Insitutin e Sigurimeve e vitit të kaluar. Deficitet e krijuara në doganë kanë Shoqërore, i cili ndodhet në Qeveri dhe me t’u bazë këta faktorë: miratuar Ministria e Mbrojtjes do të nxjerrë 1. Efekti i uljes së vëllimit të importeve për 2 udhëzimin përkatës për të filluar dhënien e miliardë lekë. Po të mbani parsysh periudhën e shpërblimit sipas ligjit “Për sigurimet shoqërore krizës së Kosovës, që zgjati 4 muaj, në vendin suplementare të ushtarakëve”. tonë pati një ulje të vëllimit të importeve të Pyetja tjetër: Është premtuar se do të hapet taksueshme, mbasi kryesisht në këtë periudhë u pika doganore e Qafë Botës brenda 6-mujorit të importuan ndihma humanitare të cilat nuk parë të këtij viti. Kur mendohen afatet e hapjes taksohen. së kësaj pike? 2. Ulja e kursit të këmbimit nga 147.5 lekë që Nga pikëpamja e hapjes së një pike doganore ishte parashikuar kursi i këmbimit të dollarit, merren masa të infrastrukturës nga Ministria e mbase gjithë importet që vijnë dhe taksat bazohen Financave, nga Drejtoria e Përgjithshme e në këto llogaritje. Ky kurs llogaritet të arrijë në Doganave dhe nga Ministria e Rendit Publik. Të 138 lekë për të gjithë vitin. Gjithashtu ulja e nivelit dyja këto ministri e kanë plotësuar detyrimin e tarifor mesatar nga 13.6 në 12, e cila ka një efekt tyre, gjithë infrastruktura është e vendosur në rreth 1 milard lekë. Qafë Bot. Të dyja ministritë kanë njoftuar 3. Lufta jo plotësisht e suksesshme kundër Ministrinë e Jashtme e cila në emër të Qeverisë evazionit fiskal, kundër kontrabandës. Në këtë Shqiptare është në komunikim me Qeverinë Greke drejtim nuk mund të mos pranohen arritjet për kohën e hapjes së kësaj pike. Në bazë të sidomos në luftën kundër kontrabandës, marrëveshjes që ekziston duhet vullneti i të dyja pavarësisht nga mangësitë që kemi për mallrat e palëve që të hapet. Nga ana jonë nuk ka më asnjë akcizës së lartë, ku vite më parë zhvillohej pengesë, infrastruktura është e instaluar komplet. kontrabandë. Këtë e dëshmojnë të dhënat për 4 Gjithashtu, për këtë pikë nga ana e Qeverisë, siç mallra kryesorë të akcizës së lartë, ku kafe është dihet, është realizuar edhe tenderi për pikën zhdoganuar 10 herë më shumë gjatë 10 muajve sesa doganore të Konispolit, i cili është zhvilluar në një vit më parë, cigare është zhdoganuar 3 herë më datën 8 tetor të vitit 1998, që do të marrë përsipër shumë sesa një vit më parë, karburante janë ndërtimin e një kompleksi doganor në të gjithë zhdoganuar 75 për qind më shumë sesa një vit më segmentin rrugor Sarandë - Konispol prej 34.8 km. parë dhe pije alkoolike, birrë 80 për qind më shumë Është premtuar që paratë e firmave do t’u sesa gjithë vitin e kaluar. kthehen kreditorëve në masën që janë depozituar Qeveria është e angazhuar plotësisht të deri tani. Si do të veprohet me ndarjen e tyre dhe luftojëkorrupsionin dhe kontrabandën. Siç u tha dhe kur? në fjalën e Kryeministrit, Qeveria ka marrë dhe do Qeveria e ka prioritet mbylljen përfundimtare të marrë një plan aksionesh kundër korrupsionit dhe të skemave piramidale dhe shpërndarjen e vlerave kundër kontrabandës, duke shpresuar që të financiare kreditorëve. Për këtë, Qeveria është e përfitojnë nga kjo dhe efektin maksimal në rritjen e angazhuar që brenda vitit të përfundojë punën me të ardhurave doganore për këtë vit për të krijuar një firmat e vogla piramidale dhe kthimin e parave bazë të qendrueshme dhe për vitin tjetër. kreditorëve në masën që ato kanë mundur të Një pyetje tjetër është: A do të vendoset tatimi arkëtojnë. Gjithashtu, Qeveria është e angazhuar mbi tokën në fshat? që të përfundojë sa më shpejtë shitjen e aseteve, Qeveria e Aleancës për Shtetin, e kryesuar nga sidomos të disa firmave të mëdha, si: Silva, Leka maxhoranca socialiste, e mbajti premtimin e vet që dhe Cenaj dhe të fillojë shpërndarjen e parave të kishte premtuar përpara popullsisë fshatare se për tyre brenda vitit. dy vjet nuk do të vendosej taksë mbi tokën në fshat. Afërdita Stefani pyet: Me gjithë punën e Tashmë në bazë të parimit që të gjithë duhet të konsiderueshme që është bërë në dogana, të kontribuojmë në Buxhetin e Shtetit dhe, duke ardhurat nuk janë realizur, ka një deficit prej 4.5 ndjekur zhvillimet që do të ketë sektori i bujqësisë miliardë lekë. në të ardhmen, Qeveria do të studiojë mundësinë e Të ardhurat doganore si 10-mujor janë vendosjes së një takse minimale në një kohë të
985 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
përshtatshme. përgjegjësisë së Qeverisë do të jenë të barabarta Falemnderit! me masën dhe nivelin e mosrealizimit të programit Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Angjeli! të paraqitur. Qeveria nuk do të menaxhojë pushtetin Ministri i Drejtësisë e ka fjalën, zoti Panda. gjyqësor, por me mekanizmat ligjorë do të ndjekë Ilir Panda – Falemnderit, zoti Kryetar! dhe do t’i shkojë deri në fund çdo rasti të korrupsionit Të nderuar deputetë, apo çdo rasti që do të përmbajë qoftë edhe një Në fushën e drejtësisë janë bërë disa pyetje, të element të tillë. cilave do u përgjigjem respektivisht. Zonja Stefani pyet: Cilat janë rezultatet e Zoti Bilani ka bërë pyetjen: A e ndjen Qeveria deritanishme të Inspektoratit të Drejtësisë, i krijuar përgjegjësinë për shkallën e lartë të korrupsionit, në dhjetor të vitit ’97, në luftën kundër shfaqjeve të tashmë, të bërë publike në organet e drejtësisë, korrupsionit në sistemin e drejtësisë shqiptare dhe dhe ç’masa mendon të marrë? sa është numri i personave të larguar nga detyra I nderuar zoti Bilani, sigurisht që Qeveria e ndjen për motive korrupsioni? përgjegjësinë për korrupsionin që ekziston në E nderuara zonja Stefani, Inspektorati i Këshillit organet e drejtësisë, por sigurisht që vetëm kjo nuk të Lartë të Drejtësisë vepron mbi bazën e atyre mjafton. Ajo që ka rëndësi është aktiviteti i Qeverisë dispozitave të përcaktuara rigorozisht në ligjin “Për në drejtim të luftës kundër korrupsionit dhe për më organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e tepër rezultatet konkrete aq të dëshiruara nga të Shqipërisë”. Në këtë ligj janë të përcaktuara qartë gjithë. edhe detyrat e këtij Inspektorati, pavarësisht se nuk Masat e treguara në programin e Qeverisë, është e detajuar në program. Qeveria do të sjellë sigurisht, që janë linjat kryesore të drejtimit, ato janë shpejt në Parlament një ligj për funksionimin e të zbërthyera dhe të detajuara në plane dhe në Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ku do të përcaktohen veprime konkrete. Qeveria do të vazhdojë programin edhe masat dhe do të realizohen detyra konkrete antikorrupsion në bashkëpunim me partnerët e saj për Inspektoratin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë. brenda dhe jashtë Shqipërisë në të cilën futen Miqtë E vetmja lidhje që Qeveria ka me Këshillin e Lartë e Shqipërisë, Banka Botërore, Këshilli i Europës të Drejtësisë është qenia për shkak të detyrës e dhe organizma të tjerë. Do të bëhet një konkretizim Ministrit të Drejtësisë anëtar i këtij këshilli dhe në linjat dhe në veprime të saktësuara të këtij ndjekja e procedimit disiplinor, që fillohet nga ministri programi, duke përmirësuar dhe miratuar matricën mbi bazën e relacionit të dërguar nga Inspektorati i përkatëse; do të detajohen veprimet për zbatimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë. të gjitha rekuizitave që përmban aderimi i Për sa u përket rasteve të personave të larguar Shqipërisë, tashmë, në Konventën Penale të nga drejtësia për motive të korrupsionit, vlen për t’u Këshillit të Europës kundër korrupsionit dhe theksuar se korrupsioni si fenomen dhe si vepër angazhimet e marra në programin Oktapus; do të penale përcaktohet në Kodin Penal në nenin 319 bëhet adaptimi i një politike të emërimit të bazuar me titullin “Kërkimi apo marrja e shpërblimit” dhe në konkurrim të hapur, të rreptë dhe transparentë, ka masat përkatëse të dënimit me burgim nga 5 - duke kaluar në koalifikimin profesional për të 10 vjet dhe për ndërmjetësit me burgim deri në 3 vazhduar me një sistem të karrierës në pushtetin vjet. gjyqësor, duke konsideruar si fillesë shkollën e Inspektorati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë ka magjistraturës; do të bëhen ndryshimet përkatëse depozituar pranë Ministrit të Drejtësisë të gjitha ato në legjislacion; do të vazhdohen trajnimet e raste të cilat ai i ka konsideruar si shkelje të gjyqtarëve. disiplinës në punë. Për sa i përket faktit nëse e kompromenton Qeveria në këtë tribunë përfiton nga rasti që t’i apo jo gjithë qeverisjen e Aleancës për Shtetin, mund bëjë thirrje dhe t’i kërkoj çdo shtetasi shqiptar, çdo të themi se Qeveria i përmbahet parimit të personi fizik apo juridik, çdo enti shtetëror apo përcaktuar, tashmë, qartë nga Kushtetuta: në punën organizate jo qeveritare të denoncojë në prokurori, e vet duhet të ketë parasysh pavarësinë e pushtetit si organi i vetëm i ndjekjes penale çdo rast gjyqësor dhe do të ruajë raporte korrekte korrupsioni me punonjësit e drejtësisë. institucionale me organet e drejtësisë, duke përdorur Për sa u përket personave të magjistraturës, mënyrën më efikase dhe mjetet ligjore të pra, gjyqtarë dhe ndihmës gjyqtarë të larguar që komunikimit dhe të veprimit. Masa dhe niveli i nga fillimi i veprimtarisë së Inspektoratit të Këshillit
986 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të Lartë të Drejtësisë, në 28 rrethe gjyqësore që ka Në drejtim të Ministrisë së Transporteve janë Republika e Shqipërisë janë t: në vitin ’98 janë larguar drejtuar disa pyetje. për shkelje të disiplinës në punë 31 gjyqtarë dhe E fillojmë me deputetët e Sarandës, zotërinjtë ndihmës gjyqtarë, 17 kryetar gjykatash të rretheve Astrit Llanaj dhe Stefan Çipa. Pyetja e tyre ka lidhje ose të apeleve janë larguar ose ulur në detyrë; gjatë me portin e Sarandës. Pse janë ndërprerë punimet vitit 1999 janë larguar nga detyra për shkelje në portin e Sarandës, si port kryesor? disiplinore 25 gjyqtarë dhe 6 kryetarë janë hequr Porti i Sarandës është porti kryesor i jugut të ose janë ulur në detyrë. Pra, gjithsej numri shkon Shqipërisë dhe përfshihet në sistemin e porteve mbi 50 e ca persona. Nuk përmendim këtu ata sekondare të vendit, për të cilat ministria ndërmjet persona të cilët janë larguar nga detyra për shkelje institutit të saj të transportit dhe me ndihmën e të disiplinës në punë me rastin e mos hyrjes në Bankës Botërore ka realizuar masterplanin për testimin sipas ligjit “Për organizimin e pushtetit zhvillimin e tyre të sotëm të perspektivës. Ky master gjyqësor”, të cilët janë në proces akoma në Gjykatën plan është përfshirë në programin e investimeve Kushtetuese dhe sot shpresojmë që Gjykata publike dhe u është prezantuar donatorëve duke Kushtetuese të ketë dhënë vendimin e saj. kërkuar financimin e punimeve të këtij porti. Pyetje tjetër është bërë nga zoti Blushi dhe Ndërkohë nga ministria janë dhënë fonde buxhetore thuhet se në raportin e Qeverisë do të ngrihet gjykata për mbulimin e nevojave të emergjencës për zhvillimin për krimet e rënda. A mendoni se në këtë mënyrë e infrastrukturës sipas këtij masterplani. Deri tani do t’ju duhet të ndryshohet legjislacioni shqiptar dhe nga ministria janë miratuar të gjithë procedurat e Kushtetuta, apo këto gjykata do të jenë speciale tenderave dhe janë çelur fondet vjetore të prashikuara sa për të luftuar krimin e organizuar? 10 milionë lekë, si dhe fondet shtesë të rehabilitimit Në përgjigje të kësaj pyetje, lidhur me gjykatat të pasojave të krizës kosovare, transhi i parë prej 5 e krimeve të rënda, mund të themi se sigurisht që milionë lekësh. Me fondet e ministrisë është kryer një gjë e tillë kërkon dhe rregullimin përkatës ligjor, projekti i plotë i infrastrukturës së portit të Sarandës, por nuk kërkon ndryshime kushtetuese. Neni 135, administrata, dogana, kapiteneri, policia, sheshet, paragrafi 2 i Kushtetutës parashikon se mund të kalatat dhe rrugët. ngrihen me ligj gjykata të veçanta, por asnjëherë Për sa i përket shqetësimit tuaj sepse janë gjykata të jashtëzakonshme ose speciale. Problemi ndërprerë punimet në portin e Sarandës, deri sot ne juridik që diskutohet është fakti se në cilat ligje do nuk kemi një njoftim të tillë. Unë do ta ndjek me të bëhen ndërhyrjet përkatëse nëse trupat gjykues, kujdes nëse ekziston ky fakt, deri tani nuk kemi që do të gjykojnë krimet e rënda, do të veprojnë në pasur asnjë shqetësim, puna ka shkuar normalisht gjykata aktuale të rretheve dhe të apeleve apo do të për realizimin e investimeve të buxhetit. jenë gjykata më vete, të shtrira në zona më të gjera, Zoti Muhamet Bela pyet se çfarë masash po me kompetencë dhe juridiksion territorial përkatës. merren nga Qeveria për vazhdimin e punës në Nga kjo zgjidhje varet edhe ndryshimi ligjor që do të ndërtimin e aeroportit të Kukësit? bëhet. Pra, do të ketë një ligj të veçantë për hetimin Për aeroportin e Kukësit është hartuar dhe gjykimin e krimeve të rënda apo do të operohet masterplani i ndërtimit të tij dhe janë përcaktuar të me ndryshime dhe shtesa në Kodin e Procedurës gjitha dimensionet dhe kërkesat teknike në Penale, në ligjin “Për organizimin e pushtetit përputhje me standardet ndërkombëtare. gjyqësor” dhe me formulimet përkatëse në ligjin që Masterplani është miratuar nga KRT-ja e rrethit të pritet të paraqitet për miratim “Për organizimin dhe Kukësit dhe materiali ndodhet në KRT-në e funksionin e organit të prokurorisë”. Republikës, ku mendohet të shqyrtohet në Në Ministrinë e Drejtësisë aktualisht punon një mbledhjen më të afërt të saj. Me miratimin në grup pune dhe specialistë të veçantë po punojnë KRSH, masterplani do t’u jepet falas Emirateve të me Prokurorinë e Përgjithshme për t’i dhënë zgjidhje Bashkuara për të përcaktuar vlerën e nevojshme për përfundimtare këtij problemi. ndërtimin dhe, gjithashtu, do të bëhen vlerësimet Falemnderit! dhe aktet e nevojshme për shpronësimet, që duhet Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Panda ! të bëhen në këtë rast. Deri tani aty është investuar Ministrja e Transporteve e ka fjalën, zonja Shuli. për të realizuar pistën në përmasat e nevojshme Ingrid Shuli – Falemnderit, zoti Kryetar! sipas standardeve ndërkombëtare, por natyrisht që Të nderuar deputetë, të përfundojë ka nevojë për shumë investime të tjera.
987 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Në vizitën që kishim me Emiratet e Bashkuara ky studim fizibiliteti të bëhet me fondet e Bankës Arabe ishte pikërisht kjo procedurë që kërkohej nga Botërore që u negociuan dje. pala e tyre, pra, që ne të miratonim sheshin e Falemnderit! ndërtimit, të realizonim të gjitha procedurat me Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja Shuli! shpronësimet dhe do të sjellin arkitektët dhe Fjalën e ka Ministri i Punëve Publike, zoti inxhinierët e tyre për të vlerësuar situatën dhe sesa Demeti. investime nevojiten për ta përfunduar këtë aerodrom Arben Demeti - Janë drejtuar disa pyetje lidhur që do të ishte shumë me vlera për zonën e veriut, me problematikën që mbulon Ministria e Punëve por edhe për gjithë Shqipërinë se do të na shërbente Publike. për lidhje të brendshme Rinas - Kukës dhe Deputetët Astrit Llanaj, Stefan Çipa kanë bërë anasjelltas. pyetjen: Kur do të zgjidhet problemi i ujësjellësit të Zoti Lekë Çukaj pyet: a ka ndërmend Qeveria të ri të Sarandës? ndërhyjë rregullimin e rrugës Tiranë - Shkodër? Në Sarandë nuk bëhet fjalë për ujësjellës të ri, Për këtë rrugë deri tani është investuar si nga por për rehabilitimin e ujësjellësit ekzistues, është Buxheti i Shtetit ashtu edhe me financime të huaja hartuar projekti i zbatimit për rehabilitimin e konkretisht ka ndërhyrë Banka Botërore, koperacioni ujësjellësit dhe të kanalizimeve dhe janë përgatitur italian, pra Qeveria Italiane. dokumentet e tenderit të tij. Së shpejti pritet miratimi Krahas fondeve që janë dhënë nga buxheti i i dokumenteve nga Komisioni Europian në Bruksel shtetit për investime në këtë aks rrugor Tiranë - për të lëshuar tenderin e zbatimit. Ndoshta pritet që Shkodër, që kap shumën rreth 25 milionë lekë për në shkurt të vitit 2000 të fillojnë punimet për zbatimin riparimin e segmenteve rrugore: kryqëzimi Fushë- e projektit. Krujë, Fushë Krujë - Mamurras, Mamurras - Milot, Deputeti Lili Nushi bën pyetjen: Cilat do të jenë Ura e Matit-Lezhë, Rruga e Torovicës. Në këtë aks masat me karakter specifik, që mendon të marrë rrugor janë dhënë fonde operative për mirëmbajtjen Ministria e Punëve Publike për të bërë të mundur e tij dhe për të mirëmbajtur veprat e artit që bëjnë realizimin e fondit të investimeve të vitit ‘99 në fushën pjesë në këtë segment rrugor. e shërbimeve publike, ku deri tani niveli i realizimit Ndërsa në kuadrin e financimeve të huaja, është i ulët? tashmë, janë të përfunduara punimet në sektorin Në përgjigje të kësaj pyetje, dua të sqaroj se rrugor Tiranë - Tapizë, Mamurras - Milot dhe investimet në fushën e ujësjellës kanalizimeve për pjesërisht Fushë Krujë - Mamurras. planin e vitit ’99, si 10 mujor janë realizuar 93 për Në qeshor të vitit të ardhshëm, sipas grafikut të qind , ndërsa fondet në shërbimet publike 96 për punimeve, përfundojnë punimet në seksionin Milot - qind . Lidhur me investimet shtesë të dhëna në Lezhë dhe po përfundojnë procedurat e prokurimit kuadrin e mbështetjes buxhetore, transhi i parë për segmentin Tapizë – Fushë-Krujë dhe dy urat është financuar dhe janë realizuar 86 për qind , deri mbi Mat dhe Drin, që financohen nga kooperacioni në fund të vitit të dyja llojet e fondeve mendohet që italian. Është duke u përgatitur studimi i fizibilitetit të kapin shifrën 100 për qind . Jemi në pritje të livrimit dhe ai ambiental për rrugën Lezhë - Shkodër, i cili të transhit të dytë. do të financohet po nga Qeveria Italiane. Deputeti Shpëtim Kateshi ka bërë pyetjen: A do Njëkohësisht mund t’ju them se dje janë të shihet me përparësi problemi i të pastrehëve, përfunduar negociatat me Bankën Botërore për sidomos i atyre që banojnë në banesat e rehabilitimin e të gjithë segmentit verior Durrës - ishpronarëve dhe ata që humbën shtëpitë në firmat Kukës, ku përfshihet edhe një pjesë e këtij segmenti, piramidale? që interesohet zoti Çukaj, i segmentit deri në Lezhë, Gjithashtu, deputetja Afërdita Stefani ka bërë dhe dje janë bërë të gjitha negociatat për një shumë pyetjen: Në qoftë se në rang vendi janë 10 mijë prej 13 milionë dollarësh për të ndërhyrë me masa familje që hyjnë në kategorinë emergjente, afro 5500 emergjente në segmentin verior deri në Kukës. Këtu familje banojnë në pronat e ish-private. A mendohet përfshihen, gjithashtu, edhe 500 mijë dollarë për që do të ketë një status më të veçantë nga shteti studimin e fizibilitetit të rrugës së re Durrës - Kukës në qoftë se mbahet parasysh se ata nuk përfituan - Morinë - Prishtinë, që ne e kemi përmendur, sepse asgjë nga procesi i privatizimit të godinave janë bërë edhe interpelanca të tjera për këtë qëllim, shtetërore të banimit të vitit ’93 ? pra, unë kam rastin t’ju pohoj se është vendosur që Natyrisht do të jap një përgjigje të përbashkët
988 Viti 1999 Legjislatura e 15-të për të dyja. Dihet që sipas ligjit për privatizimin e dhe atje është diskutuar që gjatë muajit nëntor banesave shtetërore të vitit 1992 janë përcaktuar komisionet përkatëse do të merren me verifikimin e edhe kategoritë e të pastrehëve, ku prioritet ka procedurave dhe dokumenteve dhe në qoftë se këto kategoria e atyre që banojnë në banesa pronë private. rezultojnë të rregullta, në fund të muajit dhjetor mund Gjatë kësaj periudhe ka pasur edhe nxjerrje të disa të fillojë livrimi i kësaj kredie. Gjithsesi, e theksoj, akteve nënligjore. Numri i përgjithshëm i atyre që është e pjesshme dhe zgjidh vetëm një pjesë të janë në banesa pronë private janë rreth 5500 familje, problemit. ndërsa pjesa tjetër, që janë kategori të përndjekurve Deputeti Muhamet Bela bën pyetjen: një nga politikë të qarkulluar, të atyre që kanë dalë të problemet e mprehta të banorëve të zonës verilindore pastrehë nga procesi i privatizimit përfshin 10 mijë është ai i tokave të përmbytura nga liqeni i Fierzës, familje të tjera. Gjatë kësaj periudhe janë strehuar krahas masave të deritanishme, cili është mendimi një pjesë e familjeve që janë të statusit të të i Qeverisë për zgjidhjen përfundimtare të këtij persekutuarve politikë dhe me probleme të tjera problemi? familjeve dhe njëkohësisht rreth 450 - 500 familje Lidhur me këtë problem ka një vendim Qeverie varen nga fondi dhe nga çmimet përkatëse, është të vitit ‘ 94, nr. 306, i cili trajton 650 familje të rretheve në proces problemi i familjeve që janë në banesat Kukës, Has, Tropojë dhe Pukë të zhvendosura në ish- pronave private. pjesën tjetër të Shqipërisë. Në vitin ’95 janë akorduar Lidhur me problemin që do të shtrohet, a do të 150 milionë lekë, në vitet ’96, ’97 nuk është akorduar ketë kjo kategori një farë trajtimi të veçantë për të asnjë fond për këtë punë, në vitin ’98 Qeveria akordoi ekuivalentuar faktin që ata nuk kanë marrë asgjë 133 milionë lekë dhe për të mbyllur përfundimisht nga privatizimi i banesave, unë mund t’ju them që këtë problem, pra, të këtyre 650 familjeve duhet është përgatitur një projektligj për një shtesë në ligjin gjithsej edhe rreth 181 milionë lekë. Është përgatitur nr.7652 të vitit ’92 “Për privatizimin e banesave një projektvendim. shtetërore”, i cili vë në ekuivalencë këtë kategori të Këto janë të ndara në katër rrethe: Durrës, pastrehësh në të gjitha familjet, që kanë përfituar Kurbin, Tiranë dhe Lezhë. Ky projektvendim është nga ligji i mësipërm. Ky projektligj, me disa për mendim në Ministrinë e Financave dhe Ministrinë plotësime, pritet që të kalojë në Qeveri, natyrisht, e Drejtësisë. Janë mundësi të mëdha që ky me argumentimin përkatës. Ka dhe ky një faturë projektvendim të kalojë së shpejti në Qeveri dhe, në ekonomike jo të vogël dhe ky ligj së shpejti mund qoftë se ndodh një gjë e tillë, do të merren të gjitha t’ju vijë në Parlament, ku ju do ta diskutoni, të masat që problemi i 650 familjeve të mbyllet këtë nderuar deputetë, për t’i dhënë zgjidhjen përkatëse. vit. Pastaj në qoftë se ka probleme të tjera në këtë Është e kuptueshme që pa mbaruar së zgjidhuri drejtim, natyrisht që ky është problem që vlen të kjo kategori, e vënë në plan të parë, nuk mund të diskutohet në të ardhmen, nuk mund të diskutohet mendohet për zgjidhjen e problemit të strehimit të këtu. kategorive të tjera të të pastrehëve. Natyrisht që ky Falemnderit! problem duhet të jetë në qendër të punës së Qeverisë Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Demeti! së ardhshme për të përcaktuar një plan të qartë të Ministri i Bujqësisë e ka fjalën, zoti Xhuveli. zgjidhjes së këtij problemi në kohë. Lufter Xhuveli - I nderuar zoti Kryetar, të nderuar Pyetje ka dhe një pjesë lidhur me atë kategori deputetë, familjesh që kanë humbur banesat në skemat Mua më janë bërë 5 pyetje nga të cilat dy kanë piramidale, siç e dini për këtë është dhënë një kredi të bëjnë me ligjin nr.7501 “Për tokën”. prej 5 miliardë dhramish nga Qeveria Greke, ka dalë Deputeti Ndriçim Hysa pyet: Ligji nr.7501 “Për vendimi përkatës i qeverisë, janë hartuar listat nga tokën” është zbatuar në masën dërrmuese, por ka pushteti lokal, është e qartë që kjo sasi parash, ky akoma disa kontradikta, ç’mendoni për zhbllokimin fond është vetëm fillestar dhe nuk shërben për e tyre? zgjidhjen e plotë të problemit. Është pushteti lokal Deputetët Maksim Hasani, Ali Dervishi dhe Astrit që do të përcaktojë edhe prioritetet e personave që Kola pyesin: Cilat janë angazhimet e Qeverisë për do zgjidhen, këto lista janë të hartuara dhe janë në zbatimin e plotë të ligjit nr.7501 “Për tokën”. procesin e fundit të verifikimit. Ndërkohë lidhur me Siç dihet, problemi i konsolidimit të pronësisë livrimin, siç e dini, ministria Meksi ka qenë në Greqi mbi tokën dhe zhvillimi i tregut të saj është një për të biseduar ndër të tjera edhe për këtë problem çështje kryesore, që lidhet me zhvillimin e
989 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mëtejshëm të bujqësisë shqiptare dhe mbi bazën e një agjensi të veçantë për kreditimin e zonave konceptit politik, ekonomik dhe juridik, që ka malore, kështu që do të kemi një mbulim të zonave mbizotuar në mjedisin politik shqiptar dhe që fushore dhe malore me projekte të veçanta. Po ashtu vazhdon të dominojë, është hartuar një kuadër ligjor, është duke u organizuar një projekt më vete për të pak a shumë, i plotë në bazë të të cilit veprojnë ligji krijuar shoqatat e kursimit dhe të kreditit në një zonë nr.7501 “Për tokën”, ligji “Për shitblerjen apo për të veçantë, në një rajon të veçantë të Shqipërisë së transferimin e pronësisë mbi tokën”, ligji “Mbi mesme nga KTZ ja. Kreditë për biznes të imputeve qiradhënien”, ligji “Për tokat e pandara”, si dhe është bujqësore t janë të zgjidhura dhe mund të themi që në proces regjistrimi i tokës. ka 2, 3 vjet që funksionojnë normalisht, mbetet Kuptohet, që në thelb të të gjithë këtij kuadri problem kreditimi i investimeve për industrinë ligjor është ligji nr.7501 mbi bazën e të cilit, agroushqimore, për përpunimin e qumështit, të pothuajse, toka është ndarë, është realizuar mbi mishit, për përpunimin e vajit etj. Megjithatë, nga 96 për qind të saj, e mund të themi që ky ligj e ka një konsultë e zgjeruar që kemi bërë me drejtuesit kryer funksionin e tij. Gjithashtu, në këtë kontekst e bankave të Shqipërisë para dy muajsh, ka shenja është duke funksionuar ligji për shitblerjen e tokës, të mira që edhe kjo çështje do të shkojë duke u i cili, tashmë, konsiderohet i zhbllokuar, përmirësuar. transaksionet kanë filluar dhe po ecin me ritmet e Një pyetje tjetër e deputetit Ndriçim Hysa është: parashikuara. Ligji “Për qiradhënien”duket mjaft Ende është e pazgjidhur çështja e pasurisë së ish- funksionues dhe nga ankandet e para që janë kooperativave bujqësore, ku padrejtësisht një pakicë zhvilluar në dhe në Elbasan regjistrimi i tokës ka marrin miliona dhe të tjerë jo. A parashikohet një arritur aktualisht në rreth 55 për qind dhe pritet ndërhyrje nga shteti në zgjidhjen e kësaj kontradikte? që deri në fund të këtij viti të shkojë në rreth 60 Procesi i rivlerësimit dhe shpërndarjes në vlerë për qind . Ka disa probleme dhe konflikte që kanë të ish - kooperativave bujqësore konsiderohet i të bëjnë me zënien e tokës. Ato janë objekt i një mbyllur mbi bazën e një vendimi të Këshillit të pune të veçantë, të grupeve të caktuara, të cilat Ministrave. Ai duhet të kishte përfunduar në 1 shator janë duke shkuar nëpër rrethet përkatëse dhe po 1996, gjithsesi ka disa llogari të ish-kooperativave bashkëpunojmë për zgjidhjen e problemit me bujqësore të pambyllura, siç është ajo e Velipojës organet e pushtetit vendor, si dhe me strukturat ose e ndonjë tjetre. Kjo është për arsye të përkatëse në bazë. falimentimit të Bankës Agrare të Shqipërisë. Një Nga deputeti Ndriçim Hysa është bërë pyetja: pjesë e fondeve janë bllokuar dhe akoma nuk është A parashikohet në programin e Qeverisë që të gjetur mekanizmi i zhbllokimit të tyre nga sistemi fillojë kreditimi i fermerëve? bankar dhe, gjithashtu, ka një mungesë të një vullneti Siç dihet, Qeveria ka hartuar dhe miratuar një të plotë për bashkëpunim nga drejtuesit e pushtetit strategji për zhvillimin e bujqësisë, është një lokal për të kërkuar detyrimin që kanë disa nga ish- strategji afatmesme e mbështetur në një anëtarët e kooperativave bujqësore për të derdhur, këndvështim afatgjatë. Mbi bazën e këtij në favor të të cilëve do të duhet të bëhet shlyerja këndvështrimi është duke u punuar për zgjidhjen dhe balancimi i pasurive. Sidoqoftë, ky mbetet një gradualisht edhe të problemit të kreditimit në objekt për bashkëpunim të mëtejshëm. bujqësi, problem i cili është i vështirë dhe kërkesat Nga deputeti Dashamir Karafili është bërë pyetja: janë tepër të mëdha. Dihet hezitimi i bankave për Fusha e Pogradecit kërkon trajtim si vaditje dhe të kredituar bujqësinë nga ngjarjet tronditëse që kullim. A është përfshirë ajo në planet e afërta të shkaktuan humbje për bankat gjatë viteve ’97, 98, Ministrisë së Bujqësisë? megjithatë aktualisht është duke u krijuar një Është parashikuar që të 36 rrethet e vendit të mjedis i favorshëm për kreditimin në bujqësi, i cili mbulohen me investime nga projektet e Bankës lidhet me stabilitetin e lekut. Botërore dhe të IFAD-it në bashkëpunim me Qeverinë Për zonat malore është shikuar zgjidhja në Shqiptare. Zonat fushore, 7 që kanë qenë përfshirë kuadër të projektit i pastrehë, i cili, tashmë, ka në projektin e parë, 13 të tjerat, sapo do të futen në përfunduar së formuluari. Në fund të këtij muaji do investimet e projektit të dytë të Bankës Botërore, të zhvillojmë negociatat me IFAD-in dhe pritet që në që në bashkëpunim me Qeverinë Shqiptare do të tremujorin e parë të vitit të ardhshëm të fillojë operojnë në zona fushore, pra, ky projekt do të funksionimi. Në kuadër të këtij projekti do të ketë mbulojë 20 rrethe, ndërsa 16 rrethet e tjera do të
990 Viti 1999 Legjislatura e 15-të mbulohen nga IFAD-i. të cilët për shkak të zhvendosjes nga fshati në qytet Është duke vepruar projekti i IFAD 2 në rrethet, nuk pranojnë të punojnë në fshat. Megjithatë, tashmë, të njohura tradicionale dhe pjesa tjetër e Drejtoria Arsimore e Shkodrës ka marrë të gjitha zonave malore do të përfshihet nga projekti i IFAD masat për të normalizuar gjendjen në këtë zonë. 3, ku komponenti i ujitjes do të jetë kryesori midis 8 Skënder Gjinushi – Falemnderit! rretheve që do të përfshihen në këtë projekt. Zoti Fino e ka fjalën, Ministër i Pushtetit Lokal. Pogradeci është në grupin e parë të tyre dhe Bashkim Fino – Falemnderit, zoti Kryetar! besojmë që në tremujorin e parë të vitit të ardhshëm Ka 2-3 pyetje për Ministrinë e Pushtetit Lokal. do të jetë krijuar njësia e menaxhimit të këtij projekti Pyetja e parë është e deputetit Fran Pjetri: Çfarë dhe në vijim të fillojnë edhe investimet përkatëse. të reja do të sillnin kontaktet dhe lidhjet e Falemnderit! bashkëpunimit me strukturat vendore? Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Xhuveli! Së pari, në programin e paraqitur nga Fjalën e ka zoti Ruka, Ministër i Arsimit. Kryeministri Meta theksohet se Qeveria është Ethem Ruka - Unë kam një pyetje të drejtuar plotësisht e angazhuar për vendosjen e raporteve nga zoti Çukaj, lidhur me masat që Qeveria ka ligjore të qëndrueshme dhe korrekte nëpërmjet menduar të marrë për uljen e shkallës së lartë të organeve qendrore dhe organeve të qeverisjes largimit të fëmijëve nga shkolla dhe kryesisht i vendore. Parimi i autonomisë lokale dhe i partneritetit referohet komunës së Temalit, ku sipas një sondazhi do të jetë në themel të kësaj qeverie. Organeve të të bërë nga një shoqatë jo qeveritare, përqindja e qeverisjes vendore në asnjë rast nuk do t’i bëhet fëmijëve që braktisin shkollën është e lartë. ndërhyrje në procesin e vendimmarrjes për Duke e ndarë në dy pjesë pyetjen e zotit Çukaj, problemet e kompetencave të tyre të bazuara në duke folur në rang republike, braktisja nga shkolla ligj. sipas informacioneve zyrtare rezultojnë të tilla: Për fuqizimin e lidhjeve me organet e qeverisë Përqindja më e ulët ka qenë në vitin ’89 -’90, ku 1 vendore do të shërbej edhe studimi për ristrukturimin për qind e nxënësve braktisnin shkollat, pastaj ka e Ministrisë së Pushtetit Lokal, që përfundon së një bum, një rritje në vitet ‘91- ‘92, ku braktisja kap shpejti në bashkëpunim me Këshillin e Europës, shifrën më të lartë, 6.34 për qind ; në vitin ’92-’93 me ekspertë të angazhuar nga Banka Botërore. Me zbret në 4.1 për qind ; në vitin ’96- ’97 3.2 për qind këtë ristrukturim synohet që struktura e Qeverisë t’i dhe në vitin ’98- ’99 2.7 për qind , pra, tendenca përgjigjet më mirë ndryshimeve që po bëhen në është për të ulur masën e fëmijëve që braktisin drejtim të decentralizimit të qeverisjes. Lidhjet dhe shkollën. kontaktet me organet e qeverisjes vendore do të Braktisja nuk është një fenomen që varet thjesht vijnë në rritje, në mënyrë të veçantë me shoqatat e nga Ministria e Arsimit, e cila monitoron procesin të zgjedhurve lokalë, që do të synojë të realizohen brenda mundësive të saj. Është një proces ose një sidomos gjatë procesit të hartimit të ligjeve dhe fenomen social, që është i lidhur me ndryshimet e akteve nënligjoreë si edhe për prioritetetënë thella dhe fenomenet sekondare, që rrjedhin nga marrëdhënie me pushtetin vendor që marrin një tranzicioni i vështirë në Shqipëri, zhvendosja karakter më të gjerë. demografike, problemet e emigracionit dhe një sërë Një pyetje tjetër nga deputeti Banush Gozhdari: problemesh të tjera që lidhen me aspektet Zbërthimi apo zbatimi i kartës së autonomisë lokale ekonomike sociale, e kështu me radhë. kërkon rritjen dhe pavarësinë financiare të pushtetit Lidhur me shqetësimin konkret, për zonën e vendor. Temalit mund të deklaroj që shkollat funksionojnë Qeveria Shqiptare ka nënshkruar vitin e kaluar në të gjitha fshatrat e kësaj zone, në Shllak 2 kartën e autonomisë lokale. Pas nënshkrimit të shkolla, në Temal 7 shkolla, në Shosh 3 shkolla, në kartës nga ana e Qeverisë dhe strukturave të saj Pult 5 shkolla, në Shal 8 shkolla. I vetmi problem është punuar për plotësimin e kërkesave që është në fshatin Vil ku ka 52 nxënës që kanë patur plotëson ky akt ndërkombëtar. probleme me lokalin. Para disa vjetësh janë dhënë Në fund të muajit tetor ’99 Qeveria, pasi analizoi fonde nga Ministria e Arsimit, lokali është rrënuar, rritjet në drejtim të forcimit të autonomisë vendore, janë dhënë fonde të tjera në bashkëpunim me ka bërë gati për t’i paraqitur së shpejti Kuvendit, pushtetin lokal, është siguruar lokali, janë siguruar brenda këtij muaji, aktin për ratifikimin e kartës së orenditë shkollore. Problemi mbetet te mësuesit, autonomisë lokale. Në drejtim të forcimit të
991 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
autonomisë financiare të pushtetit vendor janë marrë Ndërkombëtar të Zgjedhjeve. Projekti është masa në përputhje me kërkesat e kartës së dorëzuar dhe jemi në fazën përfundimtare të autonomisë lokale në dy drejtime kryesore: shqyrtimit dhe të miratimit të tij. Ne jemi të Së pari, nëpërmjet rritjes së aftësive angazhuar të realizojmë një zgjidhje të tillë dhe vendimmarrëse të organeve të pushtetit vendor për mendojmë se janë mundësitë të realizohet regjistrimi fondet që i akordohen nga Buxheti i Shtetit. Gjatë dhe komjuterizimi i listave të votuesve për vitin 2000. vitit ’99 fondi për financimin e shpenzimeve për arsim, Për dokumentacionin dhe gjendjen civile, si për kulturë, punë publike, shëndetësi, pas vendimit të aktet ligjore dhe dokumentacion tjetër ligjor, po Këshillit të Minisitrave nr.204, dërgohet në bllok, dhe punohet me grupet ndërdikasteriale për përmirësimin për prioritetet e përdorimit të këtyre fondeve vendosin e tyre në përputhje me kushtet e reja të krijuara në vetë këshillat vendorë. vendin tonë. Këto do të paraprijnë edhe procesin e Për vitin 2000 kjo punë do të avancohet edhe regjistrimit të përgjithshëm të popullsisë. më tej. Edhe në zbatim të vendimit të Këshillit të Falemnderit! Ministrave nr. 204, financimi i fondeve nga shteti për Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Fino. shpenzimet dhe për investimet për funksionimin që Zoti Rama, Ministri i Kulturës e ka fjalën. i takon pushtetit vendor, do të dërgohet, tashmë, në Edi Rama - Ka dy pyetje që janë bërë lidhur bllok pa destinacion dhe të pakthyeshëm më. me Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve. Së dyti, është punuar dhe punohet për të rritur Deputeti Kateshi pyet: Cilat do të jenë prioritetet mundësinë për shtimin e të ardhurave nga burimet e Qeverisë për zhvillimin e kulturës dhe të sportit? e veta. Është rritur gama e taksave lokale në favor Deputeti Kiço Blushi pyet: Ç'vend do të zërë të pushtetit vendor, gjë e cila ka bërë të mundur që kultura në punën dhe programin e Qeverisë, mbasi gjatë vitit ’99 shumë bashki apo dhe një pjesë e shumë institucione kulturore dhe artistike janë komunave të rrisin aktivitetin e tyre në përmirësimin thuajse të paralizuara, apo dhe në në këtë Qeveri e kushteve të komitetit për realizimin e të ardhurave. karrigia e Ministrisë së Kulturës do të mbetet e Pyetja e fundit dhe që është më interesante fundit? është pyetja e zonjës Afërdita Stefani, e cila pyet: A Pa dashur t’ju marr shumë kohë, unë do të do të arrihet të realizohet regjistrimi i kompjuterizuar përcaktoja që prioritetet janë ato që janë përshkruar i zgjedhësve së bashku me aktet e gjendjes civile në programin e Qeverisë dhe, duke bërë një lidhje para fushatës vendore të vitit 2000? midis dy pyetjeve, kam parasysh që paralizimi i Natyrisht, siç e tha edhe dje Kryeministri Meta, institucioneve lidhet me një paralizë të përgjithshme në programin e Qeverisë jemi të angazhuar të vetë sistemit të këtyre institucioneve dhe pikërisht plotësisht për të arritur standardet e niveleve të larta duke qenë reforma në kuptimin e një kuadri të ri demokratike në zgjedhjet lokale të vitit 2000. Kjo ligjor, mendoj se nga kjo paralizë mund të dilet vetëm është e lidhur pazgjidhshmërisht me përmirësimin nëpërmjet ndryshimit të këtij sistemi dhe krijimit të dhe modernizimin e praktikave për regjistrimin e rregullave të lojës për të pasur mundësinë që, për votuesve. Janë organizuar mjaft aktivitete dhe janë hatër të takspaguesve shqiptarë në lidhje me diskutuar shumë alternativa të mundshme për të aktivitetin kulturor dhe sportiv, të mirë administrohen realizuar sa më mirë detyrën, që të bëhet regjistrimi dhe njëkohësisht që të gjitha potencialet që ofron i të gjithë votuesve. Për këtë jemi konsultuar në shoqëria shqiptare në këto drejtime të mund të hyjnë mënyrë të organizuar si brenda vendit, ashtu edhe në një konkurrencë brenda rregullave të përcaktuara. me organizma ndërkombëtarë si me OSBE-në, Problemi parësor ka qenë dhe mbetet Këshillin e Europës, Fondacionin Ndërkombëtar të miradministrimi i buxheti që na vihet në dispozicion, Zgjedhjeve, KNUD-in dhe përfaqësues të shumë boll t’i sjell këtu si shembull që deri në vitin e kaluar, vendeve të ndryshme. Është rënë parimisht dakord ky buxhet, sado i vogël, asnjëherë nuk është për ngritjen e një qendre të fuqishme të komjuterizuar shpenzuar deri në fund, gjë që do të thotë që nuk të zgjedhjeve. Kjo do të shërbejë për realizimin e ka pasur një koncept të qartë të miradministrimit të zgjedhjeve në vazhdimësi dhe si fillim për hartimin fondeve. Nga ana tjetër ne po bëjmë dhe po e regjistrimit dhe të kompjuterizimit të këtyre vazhdojmë përpjekjet që të thithim sa më shumë të votuesve. Për këtë qëllim është përgatitur një projekt ardhura për kulturën dhe sportin nga sektori privat i veçantë nën drejtimin e KNUD-it dhe në dhe njëkohësisht nga donatorët. Duke pasur bashkëpunim me OSBE-në dhe më Fondacionin Buxhetin e Shtetit në epiqendër të punës sonë, por
992 Viti 1999 Legjislatura e 15-të duke u munduar që ta mbushim atë boshllëk që Leonard Solis - Unë kam dy pyetje ose më nuk mund ta mbushë, ndoshta për arsye objektive, saktë një pyetje dhe një prononcim, pasi pyetja e Buxheti i Shtetit, ne kemi bashkëpunuar me parë është e paqartë: A do të bëhet e mundur gjatë subjektet private dhe me donatorët. qeverisjes suaj të luftohet korrupsioni në sektorin e Për të ilustruar këto që sapo thashë, do të sjell shëndetësisë? vetëm disa të dhëna. Në vitin 1997 ka pasur 35 Meqenëse është “a do të” unë po them po, pyetja aktivitete të financuara nga subjekte shtetërore dhe nuk është bërë “si do të”. Por në qoftë se do të vetëm 9 aktivitete të financuara në bashkëpunim me ishte “si do të bëhet”, atëherë do të thosha ne subjektet private. Fondi i përgjthshëm i harxhuar për padyshim, ashtu si e tha dhe Kryeministri, e kemi kulturën ka qenë 198 milionë lekë të vjetra. Në vitin prioritet luftën kundër korrupsionit, kemi arritur 1998 ka pasur 60 aktivitete nga të cilat 40 kanë sukses, por kemi shumë e shumë për të bërë dhe qenë të financuara për subjekte shtetërore dhe 20 ne kemi hartuar edhe në sektorin tonë një strategji të tjera në bashkëpunim me subjektet private, për të bluzave të bardha për të bërë të mundur një rritje një shumë 201 milionë lekë të vjetra. Për vitin ’99 të nivelit të cilësisë së shërbimit dhe një ulje të deri në momentin që po flasim, janar- tetor, ka pasur shpërdorimeve, pse jo dhe të korrupsionit në disa 84 aktivitete nga të cilat 24 të financuara për raste. Kjo do të arrihet nëpërmjet thellimit të subjekte shtetërore dhe 60 aktivitete të financuara privatizimit në të gjithë sektorët e shëndetësisë, në bashkëpunim me sektorin privat dhe për një rritjen e pagave, privatizim nëpërmjet shumë totale deri tani 321 milionë lekë të vjetra. komplementariteteve dhe konkurrencës, nëpërmjet Për periudhën e 2-mujorit që mbetet, duke pasur shtimit të fuqizimit të kontrollit nga organet qendrore. parasysh edhe fokusimin e aktiviteteve në kuadrin Garanci do të jetë futja e sistemit të sigurimeve e fundit të mijëvjeçarit, janë, tashmë, të përcaktuara shëndetësore në spitale, që do të ushtrojë një 15 aktivitete të tjera që do të bëhen në kuadrin e kontroll permanent dhe hap pas hapi, fuqizimi i subjekteve shtetërore dhe 39 në bashkëpunim me sistemit të të ardhurave dytësore që, tashmë, është subjektet private, për një total që do të shkojnë 550 futur, një hap të madh do të hedhë edhe milionë lekë të vjetra. Pra, siç e shikoni, ka një rritje decentralizimi i kompetencave, që ashtu siç u tha progresive të shpenzimeve qe bëhen për kulturën dhe nga kryeministri, për pjesën e shëndetësisë në dhe sportin, duke marrë në konsideratë afrimin e 6 mujorin e parë fillon aksioni i madh që është në subjekteve private dhe të donatorëve në këtë drejtim, programin e kësaj Qeverie. Në fund të fundit dhe por e përsëris, themelore për të garantuar një të fuqizimi i shtetit do të reflektohet edhe me fuqizimin ardhme më të mirë në këtë fushë mbetet reforma, e masave ndaj korrupsionit në të gjithë sektorët tanë. reforma dhe krijimi i një kuadri ligjor të tillë që të Pyetja e parë ishte e deputetit Maksut Balla, përcaktojë rregullat e lojës, të shmangë abuzivizmin pyetja e dytë është e deputetit Lekë Çukaj. Çfarë që është vënë re në gjithë këto vite tranzicioni, ku masash ligjore apo organizative ka ndërmend figurojnë shumë rroga të paguara nga shteti për shëndetësia, Qeveria për të pasur shërbim mjeku kulturën dhe sportin dhe në të njëjtën kohë figuron në komunat e thella malore të Shkodrës, pasi një shkallë shumë e lartë abuzivizmi. Dua të them realisht ai mungon? që ka shumë individë të cilët figurojnë në përdoronë Unë nuk do të thosha që ai mungon, por do t’i e shtetit si punonjës të kulturës apo të sportit, por përgjigjem kësaj pyetjeje në mënyrë më të detajuar, që këtë rrogë e kanë thjesht një bazë fillestare për ashtu si u tha përsëri nga kryeministri në pjesën e të bërë të mundur pastaj aktivitete të tjera. shëndetësisë, në programin e Qeverisë sonë është Ky ishte thelbi, le të themi, i reformave që ne përcaktuar qartë, një nga prioritetet tona gjatë duam të ndërmarrim si prioritet i punës sonë, qoftë mandatit do të vazhdojë të jetë riakomodimi i për sa i përket sferës së projekteve artistike, qoftë strukturave shëndetësore në përshtatje me lëvizjet për sa i përket sferës së mirëmbajtjes dhe restaurimit demografike, megjithëse lëvizja e lirë në pamje të të monumenteve të kulturës, qoftë për sa i përket parë duket kaotike. Kuptohet shpejt që ajo është politikave që ne duam të ndjekim me librin. Besoj një përqendrim drejt qyteteve, duke krijuar probleme se iu përgjigja të dy pyetjeve. të dyfishta si në fshat dhe në qytet. Lëvizja e Falemnderit! mjekëve dhe personelit të mesëm i paraprin lëvizjeve Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Rama! të popullsisë që e rëndon shumë më tepër problemin, Ministri i Shëndetësisë e ka fjalën, zoti Solis. duke krijuar tepricë mjekësh dhe infermierë të
993 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
papunë dhe shpesh pa shpresë për të gjetur punë dhe do të jenë të efektshme. në qytet, sidomos në qytetet e mëdha, vende të lira Rëndësi ka dhe personeli i mesëm për të cilën dhe vështirësi për t'i plotësuar ato në fshat, sidomos, mendoj se shumë shpejt do të rregullohemi. në fshatrat e thella. Falemnderit! Qeveria synon krijimin e një politike nxitëse në Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Solis! paga për ata që punojnë në zona të largëta, por Me këtë prononcim të Ministrit të Shëndetësisë meqenëse paga bazë në Shqipëri është e vogël, mbaron lista e pyetjeve dhe përgjigjeve. edhe shtesat nuk duhen bërë më me përqindje, por Hapim debatin për programin dhe përbërjen e me disa herë, se nuk janë nxitëse dhe gënjejmë Këshillit të Ministrave, paraqitur nga Kryeministri Ilir veten. Meta. Politika e Ministrisë së Shëndetësisë është Fjalën e ka zoti Nano. hapja e kurseve për personel të mesëm në nivel Urdhëro, çfarë ka për procedurë? rajoni, duke dërguar në kurse 9-mujore infermierë Jemin Gjana - Mendoj se do të ishte në etikën pa të drejtë për të ushtruar profesion jashtë territorit tuaj dhe të Palamentit që fjala në fillim t’i jepej ku është specializuar. Kjo është edhe sipas listës përfaqësuesit të opozitës. Kjo ka qenë dhe praktika bashkëngjitur, ku vetëm gjatë këtij viti janë trajnuar që kemi ndjekur ngahera kur kemi zhvilluar debate. në Gjirokastër 82 kursantë, në Kukës 135 kursantë, Skënder Gjinushi- Këtu nuk ka asnjë në Dibër 159 kursantë dhe në Skrapar 42 kursantë. ndryshim, absolutisht hapet debati, fillohet nga Të gjitha këto janë të ndara ku nga Shkodra është grupet më të mëdha dhe vazhdohet më tej. Ju lutem, bërë vetëm një kërkesë dhe nga Malësia e Madhe 2 nuk ka të bëjë me procedurën. kërkesa për në kursin e hapur në Kukës. Zoti Nano e ka fjalën. Gjithë ky transfuzion besoj që do të bëhet brenda Fatos Nano – Falemnderit, zoti Kryetar! këtij viti dhe do të plotësojmë të gjitha ato nevoja që Të nderuar deputetë, me të drejtë janë bërë në pyetje. Më lejoni që në emër të Partisë Socialiste dhe Një masë tjetër është reduktimi i shërbimeve të në emrin tim t’i uroj Qeverisë së re të drejtuar nga tepërta në periferi dhe me kosto të pajustifikuar duke Kryeministri i ri, zotit Ilir Meta, suksese në punën e u kujdesur për cilësinë drejt qendrave. Gjithashtu, madhe dhe të vështirë që ka përpara. Dëshiroj nga Ministria e Shëndetësisë ka gati për tëa paraqitur zemra dhe do të bëj detyrën time si kryetar i Partisë në Qeveri vendimin për ndalimin e të drejtës për t’u Socialiste të Shqipërisë që kjo Qeveri të përfaqësojë superspecializuar në qoftë se nuk do të ketë stazhin me dinjitet dhe rezultate të prekshme vlerat më të 2-vjeçar, ashtu siç e ka gjithë Europa, vendim që mira të socialdemokracisë shqiptare për përsosjen është hezituar disa herë prej qeverisë. Bashkëpunimi e qeverisjes, për progres shoqëror, prosperitet me Institutin e Sigurimeve Shëndetësore, duke zhvillimin dhe shndërrimin rrënjësor europian të publikuar vendet vakante në gazetë, duke paguar shoqërisë shqiptare. mjekët e familjes nga ky institucion, është Në programin e saj “Aleanca për shtetin” arriti mekanizmi më fleksibël i përdorur prej nesh. të përballojë me shumë sukses periudhën e Duhet, gjithashtu, që populli të paguajë më tepër komplikuar të pasngjarjes së pranverës ’97, për kontributet shëndetësore, sepse trajtimi vështirësitë e rivendosjes së shtetit të shpërbërë, shëndetësor duhet të shpërndahet në të gjithë rikthimin e vlerave demokratike dhe eliminimin e territorin e vendit, ku gjithësecili duhet të kontribuojë. deformimeve të shtetit ligjor dhe të ekonomisë së Të gjithë duhet të kuptojnë se kanë të drejtë për të tregut. marrë shërbim shëndetësor, por kanë edhe detyra Me programin që Kryeministri i ri Shqiptar ndaj këtij shërbimi shëndetësor. Konkretisht, në paraqiti në emër të Qeverisë së tij, jam i sigurt se zonën e Shkodrës, për të hyrë në pyetje, ka Aleanca për shtetin mund të çojë përpara reformat mungesa, plani është 86 mjekë, faktikisht janë 76, e nisura dhe të vazhdojë plotësimin e gjithçkaje, që Postriba mungon 1, Shoshi 1, Shllaku 1, Temali 1, ende mungon për ta ristrukturuar dhe konsoliduar Guri i Zi 1, Vigmel, Bushat, Velipojë, Laç, Vau i ndërtesën, tashmë, të ngritur të demokracisë dhe Dejës nga 1, pra, ka një mungëse prej 10 mjekësh të shtetit shqiptar sipas standardeve të një vendi dhe ngritja e pagës për t’i nxitur me përqindje është anëtar të Bashkimit Europian. krejt e pamjaftueshme, por ato masa që unë Edhe unë mbështes faktin që, duke votuar këtë përmenda besoj se gjatë këtij viti do të jenë prioritare program dhe këtë Qeveri të re, në të vërtetë ne po
994 Viti 1999 Legjislatura e 15-të votojmë edhe vazhdimësinë e qeverisjes së Me këtë rast më lejoni, gjithashtu, të shpreh Aleancës për shtetin. Kjo Qeveri nuk doli nga një angazhimin tim dhe të Partisë Socialiste të krizë, por nga një zhvillim politik i mbështetur në Shqipërisë se ne do të përdorim të gjitha mundësitë rregulla demokratike, në logjikën pluraliste dhe në politike dhe ligjore që opozita në këtë Parlament, vullnetin politik të shumicës, por edhe në synimin me gjithë mungesën, tashmë, kronike të një pjese për përparim, siç demostroi pa asnjë ekuivok të saj, të integrohet plotësisht në procesin e Kongresi i III i Partisë Socialiste të Shqipërisë. Në përpunimit, të zbatimit dhe të monitorimit të këtë kuptim, ky ndryshim qeveritar i ka të gjitha strategjisë kombëtare, të integrimit europian të mundësitë të shënojë një hap përpara në ecurinë Shqipërisë, duke u shmangur përfundimisht nga pozitive të vendit tonë në procesin europian të Paktit populizmi dhe konfliktualitetit, me paraqitjen e të Stabilitetit. Është fakt që këto 2 vjet e gjysmë obcioneve konkurruese në favor të zhvillimit të vendit qeverisje kanë shtruar një rrugë të sigurt për dhe të demokracisë. stabilitetin e reformave dhe të demokracisë Sot, më shumë se kurrë, ka ardhur koha që të shqiptare. Kjo nuk ka qenë një gjë e lehtë dhe kjo ndryshojmë jo vetëm fjalorin përjashtues dhe shpjegon faktin që në këtë legjislaturë kemi pasur mohues, por edhe veprimin në përmbajtjen e tre qeveri. Por është, gjithashtu, e nevojshme të politikës shqiptare. kuptohet përfundimisht që këto ndryshime qeverish Jam me shpresë,sepse edhe tendenca e vetë kanë qenë nga njëra anë dukuri e qartë e presionit opozitës është shërimi nga këto vese dhe këtë të antiligjit dhe antidemokracisë, e krizës së rëndë shpresë e përforcon pjesëmarrja e një numri në të cilën ne morëm qeverisjen, e problemeve determinues të deputeteve të saj në këtë sesion të madhore që vendi ynë duhet të kapërcejë, por nga Kuvendit. ana tjetër ato janë tregues i sigurt i pjekurisë dhe Të nderuar deputetë, aftësisë së Partisë Socialiste në mirëkuptim me Programi i paraqitur nga Kryeministri Meta Aleancën për shtetin për të mos lejuar më askënd shpreh fare qartë politikën e reformave të koalicionit të luajë me institucionet e qeverisjes dhe të ligjit, tonë progresist të votuar në mënyrë plebishitare nga për interesat e krimit ordiner dhe të korrupsionit zgjedhësit shqiptarë dhe të përpunuar më mirë në politik. Pikërisht për këtë arsye Kongresi i Partisë zbatimin 2-vjeçar të saj. Socialiste vendosi me votën e lirë mbështetjen reale Në këtë legjislaturë socialistët shqiptarë së dhe totale të qeverisjes së Aleancës për shtetin. bashku me aleatët e tyre në qeverisje nisën një rrugë Nënvizoj angazhimin për të inkurajuar dhe për të të vështirë dhe, tashmë, kanë bërë një punë punuar me të gjithë ata që luftojnë për të çuar transformuese me rezultate të dukshme në të gjitha përpara demokracinë shqiptare, me të gjithë ata që fushat, duke krijuar edhe një eksperiencë të duan të punojnë për të shmangur traditën e politikave vlefshme qeverisëse. Kjo nuk është gjithçka që ne konfliktuale, me të gjithë ata që do të shërojnë synojmë për europianizimin e Shqipërisë. Nga këto drejtësinë, do të zhdukin krimin e organizuar, do të synime nuk mund të ketë kthim prapa, ne jemi një pastrojnë administratën publike nga korrupsioni dhe popull i vogël, por me potencial të madh krijues, me do ta reformojnë atë sipas kërkesave të shërbimit kulturë dhe traditë bashkëkohore dhe me civil në vendet e Bashkimit Europian. Ne do të institucionet demokratike qerverisëse që po përkrahim pa rezerva ato politika dhe grupe politike konsolidohen çdo ditë e më mirë. Te ne po krijohet që besojnë dhe punojnë ashtu si ne se Shqipëria një realitet politik i qendrueshëm dhe progresist, duhet dhe mund të ecë përpara jo vetëm në sepse balanca e pushtetit po kalon gjithnjë e më shërbimet bazë jetësore dhe sociale, por dhe në shumë nga ana e asaj maxhorance njerëzish, grupe garantimin dhe mbrojtjen ligjore të gjithë qytetarëve, politike dhe komitete civile që duan rregull, duan të lirive dhe rregullave të standardit europian. ligje, duan qgetësi dhe normalitet sipërmarrjesh për Konceptet dhe institucionet e reja që miratoi zhvillim. Liritë demokratike të konsoliduara që kongresi i fundit i Partisë Socialiste kanë shtuar gëzojnë shqiptarët gjatë këtyre 2 vjetëve, pjesa më elementë dhe mundësi të reja për aktivizimin e plotë evidente e të cilave shfaqet në lulëzimin e medias të potencialeve politike dhe profesionale të private, kanë krijuar një opinion publik të pjekur dhe socialistëve dhe të aleatëve të tyre për mbështetjen aktiv në mbrojtje të progresit euroatlantik të vendit. dhe realizimin e angazhimeve të programit që paraqiti Duket qgartë se ky opinion sot është më i madh Kryeministri Meta. dhe më i fuqishëm se ai që vepron me logjikën e
995 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
përçarjes kombëtare, me metodat e skuadroneve, të shpejta njëri pas tjetrit të socialistëve, ku të banditëve dhe të plaçkitësve politikë apo ordinerë. strukturat e vjetra të Partisë së Punës, prezenca Ky opinion i njeh qeverisjes socialiste sukseset e dominuese e krahut të komiteteve, ekzistenca e merituara në miratimin e kushtetutës europiane të klaneve për interesa pasurore dhe goditja ndaj vendit, në ngritjen e institucioneve demokratike socialistëve të rinj mbeten tipare themelore dhe funksionuese në zbardhjen e mashtrimit të përcaktuese. Linja jo thjesht e vazhdimësisë, sepse piramidave dhe bllokimin e faktorëve të ringjalljes ajo është normale në politikë, por linja në vazhdimësi së tyre në ndarjen e pushtetit me opozitën, në luftën në qeverisje, pavarësisht rezultateve katastrofike të kundër krimit të organizuar, në standardizimin e saj, ka qenë dhe ka mbetur atributi themelor i legjislacionit me perëndimin, në krijimin e kushteve qeverisjeve komuniste dhe neokomuniste në të barabarta për sipërmarrje të lirë dhe të Shqipëri. Atë e pati deklaruar Ramiz Alia për të padeformuar politikisht në seriozitetin dhe dinjitetin përligjur gjysmë shekulli diktaturë dhe krime, i dha e përfaqësimit në të gjitha evenimentet ngjyrë rozë Fatos Nano me disa kabinete të ndërkombëtare, në solidaritetin historik dhe të dështuara, dy prej të cilave vetëm në këtë mandat, paprecedentë që shfaqëm të gjithë gjatë luftës në këtë vazhdimësi e kanalizoi me qeverisjen e tij Majko Kosovë. Këto janë një numër arritjesh që me dhe po vazhdimësi e ka deklaruar i sapodekretuari, përkushtim i kemi kthyer në faktor të sigurt suksesi Kryeministri Ilir Meta. Linja e vazhdimësisë dhe e për të ardhmen, por rruga jonë nuk mbaron këtu. thellimit të krizës këto dy vjete i ka sjellë Shqipërisë Duke rregulluar vetveten, siç e keni parë të gjithë, dhe shqiptarëve çmontimin e paradeklaruar të që dimë ta bëjmë në mënyrën më të mirë të demokracisë dhe të arritjeve të saj, dhunimin e mundshme, ne socialistët do të rregullojmë edhe ligjeve, thyerjen flagrante të ligjeve kushtetuese, Shqipërinë. rikompozimin e institucioneve, bazuar në emra e Qeveria e re që keni përballë është një përpjekje struktura të kompromentura, spastrimin e e re në këtë drejtim. Unë kam besimin dhe bindjen administratës, dhunimin e pavarësisë së drejtësisë, maksimale për suksesin tonë të përbashkët dhe ju krijimin e prokurorisë politike, elemente që i kanë kërkoj të gjithëve që këtë bindje ta kthejmë sot në paraprirë kolapsit, stopimit dhe regresit të ecjes së votë. procesit të demokratizimit të vendit. U ngrit në këtë Punë të mbarë, zoti Kryeministër Meta! Me sistem qeverisja me banda, kujtoni pak natën e Qeverinë tuaj të re, ju keni mbështetjen e sigurt të mbrëmshme, vënia në krye të institucioneve të Partisë Socialiste që ju ka zgjedhur, të koalicionit rëndësishme të shtetit dhe dorëzimit të portofoleve, Aleanca për Shtetin, të shumicës dërrmuese të nxitësve, organizatorëve dhe udhëheqësve të votuesve shqiptarë dhe të partnerëve tanë të mëdhenj rebelimit, dhunimi dhe burgosja e opozitës, vrasje euroatlantikë. politike të 24 personaliteteve të rangjeve të ndryshme Falemnderit për vëmendjen! të opozitës, kulmuar me vrasjen e Hajdarit, i cili Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Nano! është dhe mbetet pengu kryesor i politikës shqiptare Zoti Gjana e ka fjalën. pa zbardhjen e së cilës nuk mund të ketë hapa Jemin Gjana – Zoti Kryetar, zonja dhe zotërinj, përpara. Jam i autorizuar të paraqes këtu qëndrimin e Shqipëria ka treguesit më të përkeqësuar dhe Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike dhe të më shqetësues të trafiqeve për drogën, armët, vajzat, deputetëve të Grupit Parlamentar e Djathta e fëmijët, klandestinët etj. Në këto afera rezultojnë të Qendrës, përveç zotit Bushati që ka preferuar të përziera segmente të shtetit deri ai i Sigurimit paraqesë vetë obcionet e Partisë Demokristiane. Kombëtar, SHIK-u i Klosit, i cili vetëm për një aferë Kur programi i një qeverie fillon me frazën e sajimit të tillë ka përvetësuar 80 mijë dollarë. Për shqiptarët, të një grushti të shtetit të dështuar, pa marrë në tashmë, janë ëndrra e largët 150 skafe që i tundin konsideratë ndërkohë tre qeverisje të dështuara, dallgët në brigjet e Vlorës. tregon se ende nuk është mësuar se ku, kur dhe Kontrabanda dhe korrupsioni qeveritar e radhitën përse përdoret gjethja e fikut. Shqipërinë para një viti, sipas Bankës Botërore, në Krijimi i kabinetit të 4-të të së majtës shqiptare krye të listës. Para pak ditësh një organizëm tjetër brenda dy vjetëve të qeverisjes është pasojë nga prestigjoz e radhit Shqipërinë përkrah Hugandës dhe njera anë e mosqeverisjes dhe e keqpërdorimit të Azerbaxhanit për nivele të larta në kontrabandë e pushtetit dhe nga ana tjetër rezultat i dy kongreseve në korrupsion.
996 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Përpara disa ditësh Kontrolli i Lartë i Shtetit komandimi i Metës, marrëveshja dhe kapitullimi i tij vërteton se 350 dollarë janë të humbura dhe të para Nanos. Kur i është dashur Nanos, Meta ka vjedhura vetëm në harkun e një viti. Kreu i Kontrollit ngulur gozhdë në kryqëzimin e kolegut dhe e ka të Lartë deklaroi se kjo është vetëm maja e spostuar atë nga kreu i socialistëve të rinj; kur i ajzbergut, ndërsa Partia Demokratike konstaton se është dashur Nanos, Meta ka marrë komandën e kjo është vetëm 1/3 e vlerës të abuzimeve dhe socialistëve të Tiranës dhe përsëri kur i duhet atij i humbjes në Shqipëri. Këto dy vjetë karakterizohen ngul dhe një gozhdë në procesin e kryqëzimit dhe nga rritja galopante e papunësisë nga 12 në 50 për bëhet kryeministër. Ish-kryeministri, tani kryetar i qind nga thellimi i krizës, nga përkeqësimi i nivelit PS-së, që ka dështuar 5 herë në drejtimin e vendit, të jetesës, nga rritja mbi 2 herë e çmimeve të që nuk njohi institucionet legjitime të Kosovës, që konsumit, rënia mbi 2 herë e pagës reale, e realizoi takimin kapitullues të Kretës, që në Lesbonë pensioneve dhe e ndihmës ekonomike, në termat e deklaroi Beogradin kryeqytet të kosovarëve, ka reale të tyre. Krahasuar me vitet ’92, ’96 janë stopuar rikapur postin më të lartë të partisë dhe vendin e ritmet e privatizimit dhe ky është një realitet, janë komisarit të qeverisjes për të dalë sërisht evidente faktet e privatizimeve korruptive dhe janë udhërrëfyes i politikës në Shqipëri. flakur nga skema e pjesëmarrjes në proces pronarët Ky keqpërdorim i politikës dhe i politikanëve, dhe interesa të tyre, klasa e ish të përndjekurve pra dhe i kryeministrit aktual, duket se u shërben dhe pjesëmarrja e qytetarëve në privatizim. pas kuintave klaneve të vjetra dhe mafioze në Partinë Privatizimi, tashmë, ka marrë mjetin e pastrimit të Socialiste. Me një emër të ri synohet të fshihet parave dhe të përjetësimit të pushtetit. Ekonomia realiteti i brendshëm në PS, analizën e të cilit e ka informale, tregjet informale, puna e zezë dhe trafiqet bërë shkëlqyer në promemorien e tij inatçore në kanë nxjerrë shtetin jashtë loje në përmasa të marsin e ‘99-ës vetë kryetari saj. Synohet të përdoret jashtëzakonshme, aq sa skemat mashtruese si mbulesë përpara komunitetit ndërkombëtar pjesa rrezikojnë të mbeten vetëm një situatë pjesore e e vogël e politikës integruese euroatlantike e partisë ekonomisë informale në Shqipëri. Shqiptarët i përballë një shumice, kahi e së cilës, për fat të keq, kërcënon, tashmë, rreziku i skallvërimit jo më mbi shkon në të kundërt. bazat ideologjike, por mbi bazën e luftës së egër Së fundi, kjo është një manovër që, pa pyetur për kapitale. Kjo shkallë e ekonomisë informale i për rezultatet e qeverisjes, të shtyhen ditët për t’ iu kompromenton rëndë treguesit faktik dhe të afruar ditëve të mandatit. programuar si inflacioni etj., duke i bërë ata të Asnjë individ i qytetëruar, asnjë forcë politike pabesueshëm. Përpjekja për të fshehur të vërtetën demokratike dhe asnjë popull nuk ka pranuar rreth përvetësimit të pasurisë së skemave ndërrimin në dy vjet të katër kabineteve të të njejtit mashtruese, të grabitjes së 137 milionë dollarëve, koalicion dhe mbi të njejtën bazë, duke përcjellë gjendjes së sistemit bankar të vendit dhe të shitjes stafetën e krimit, të kontrabandës, të trafiqeve dhe për 5 para të pasurive të patundshme të kreditorëve të varfërësisë absolute. Ja pse Partia Demokratike, shqiptarë, premtimi për kthimin e parave dhe të grupi i saj parlamentar, grupi e Djathta e Qendrës e interesave, ka përfunduar tani pas tre vjetësh, në çmojnë këtë dekretim të Meidanit si një akt të rëndë realitet nuk ka as para, as transparencë. dhe të papërgjegjshëm. Kreu i shtetit i ka të forta Qeverisja e majtë goditi tentativën për dialog dhe lidhjet me klanet e së shkuarës, historikut dhe e ktheu atë në dialog të ndërprerë dhe e përdori fitores së tij në Cërrik. Ai mban akoma në duar frerët dialogun apriori si gijotinë për kokat e politikës, nën e komandimit të shtetit përmes Klosit dhe me një moton kush dialogon ka kokën nën satër. amnsiti fiskale lypi të legjitimojë pikërisht ato që Emërimi i kryeministrit të katërt prej të njëjtit thamë më lartë për pasuritë e paligjshme. Me këtë koalicion mbart vulën e krizës dhe të korrupsionit, dekretim Meidani nuk përfill dhe shkel hapur nenet ai nuk njeh kufi në përdorimin e çdo mjeti, mjafton 6 dhe 81 të asaj që quhet pasaporta juaj. Ky e ka që të dominohen trafiqet, tenderat, doganat, nxjerrë dekretin antikushtetues, sepse sipas këtyre privatizimet dhe mbetet një fyerje e rëndë e neneve një kabinet para se të marrë votëbesimin njëherësh një rrezik për të sotmen dhe për të ndërton strukturën e tij me një ligj, i cili në Parlament ardhmen e vendit. Propozimi, emërimi dhe dekretimi votohet me 3/5 e numrit të deputetëve. i kryeministrit ngjan më një ballo me maska prapa PD-ja dhe grupi i saj parlamentar, bazuar në të së cilës Partia Demokratike gjykon se fshihet dhëna të bëra publike konsideron se është i
997 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
papranueshëm akti i krimit të një kabineti me emrat ecje përpara dhe mirëqënie. më të përfolur dhe më të akuzuar për afera, Veç sa më sipër programi i sotëm dhe vazhdimi kontrabandë dhe korrupsion. 5, 6 nga 17 anëtarë të i programeve të dështuara dhe të paralizuara nuk kabinetit kanë në xhep Green Cardr-ët dhe vizat merr përsipër të zgjidhë problemet e prekshme për kanadeze. Vetë Kryeministri Meta është akuzuar shqiptarët, nuk ofron komponentë për zgjidhjen e për aferen e blerjes së vagonave dhe ka qenë krizës, për zgjidhjen e problemeve të rendit dhe të inekzistent në krye të komisionit qeveritar në luftën çarmatimit, për zbardhjen e vrasjes politike të kundër kontrabandës dhe korrupsionit. Ministria Hajdarit. 3 programe të dështuara janë parathënia Shuli, në vazhdën e tenderave të shumë përfolur të më analitike e këtij programi. Partia Demokratike, paraardhësit të saj, e ka shndërruar këtë portofol grupi i saj parlamentar dhe grupi e Djathta e Qendrës, në një nga më të akuzuarit e Qeverisë së Koalicionit; duke refuzuar përmes zgjedhësve politikë të mos Ministri i Mbrojtjes, zoti Hajdaraga, është akuzuar pjesëmarrjes në këtë seancë aktin e paligjshëm të për abuzime me tenderat e veshjeve dhe të votëbesimit të këtij kabineti, e fton politikën ushqimeve për ushtrinë; Ministri Angjeli ka shqiptare dhe zgjedhësit shqiptarë të bashkojnë përgjegjësinë e abuzimeve në dogana dhe të qëndrimet se vetëm zgjedhjet e parakohshme dhe monopoleve mbi kafenë, bananet etj.; ministrat Ruka parlamentare në kohën më të shpejtë të mundshme dhe Xhuveli akuzohen, po sipas materialeve të janë mënyra e ndalimit dhe zgjidhjes së krizës dhe Kontrollit të Shtetitm për shpërdorime në tendera ndarja përfundimtare e të shkuarës me të ardhmen. dhe në investime, Ministri Milo, bekgraundi i të cilit Falemnderit! është më i dyshimti dhe më i kompromentuari në Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Gjana! lidhje me çështjen kombëtare shqiptare, i mban Zoti Nano kërkon të bëjë replikë. lidhjet me elektoratin me ca çanta me viza që nis Fatos Nano – Falemnderit, zoti Kryetar! drejt tij; Ministri Rama mban, tashmë, vulën e Për replikë, meqenëse zoti Gjana e nisi me inspiruesit të shkatërrimit të institucioneve kulturore motivin e fikut, duke përdorur një nga historitë biblike, në vend, riciklohet në kabinet ish-Ministri Fino i gjethen e fikut, që duhet të kishte shërbyer edhe në akuzuar për disa miliona të marra nga një firmë kohën e zotit Gjana në shtet, ishte fillimi i piramidale dhe për monopol në tregtinë e ujërave demokracisë për të mbuluar dhe ndaluar mëkatin e minerale, të ushqimeve etj. Në kabinet është thërritur parë. Mëkati i parë në demokracinë shqiptare fillojnë dhe prefektja e Tiranës, zonjën Çeço, e cila mban kohën kur zoti Gjana ishte në pushtet. përgjegjësinë e ndihmave të ardhura nga Kosova, Unë po sjell një motiv nga jeta qytetare përgjegjësinë e abuzimeve me këto ndihma që i ka shqiptare, me fikun prapë. Ra Faja prej fiku. Besoj bërë të qarta i gjithë komuniteti ndërkombëtar, ajo se kuptohet kush është Faja dhe kush është fiku. ka marrë nën drejtim edhe kabinetin e mbrojtjes Faja nuk po ngjitet dot më në fik. Përfundimisht ju sociale, ndërkohë që të pastrehëve të Tiranës u falënderoj që e lejuat zotin Gjana të përfundojë deklaron se keni lypur kapitalizëm, kapitalizmi është motivin e fikut deri në fund, sepse në jetën qytetare i egër, ai të lë në mes të katër rrugëve. shqiptare çdo interpretues i radhës i Fajës dhe i Zoti Kryetar, kam kohën e dy grupeve fikut argëton oborrin. Falemnderit! parlamentare, unë mendoj se nuk është nevoja që Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Nano! t’i bini ziles. Zoti Meta kërkon, gjithashtu, të bëjë replikë. Skënder Gjinushi - Ju nuk keni bërë as kërkesë Ilir Meta - Dua të bëj një ndërhyrje që të mos për diskutim zoti Gjana. vazhdohet më me replika, të paktën nga anëtarët e Jemin Gjana - 70 dosje të ardhura nga Brukseli kabinetit që unë kryesoj, sepse deputetëve nuk dhe 18 dosje që Prokuroria e Përgjithshme ia mban mund t’ia bëj këtë kërkesë, të cilët i mori një për të bllokuara Prokurorisë së Tiranës, mbajnë një në fjalën e tij zoti Gjam. Unë do t’i ftoja të mos konkretisht portofolet qeveritare. Siç duket ky bënin asnjë replikë më zotin Gjana, sepse, siç e kabinet i ri ka pastruar elementë të tillë si Ulqini tha edhe vetë, ai ishte i autorizuar. dhe Majko, sepse nuk përzihen anafera të tilla. Falemnderit! Për të gjitha këto arsye, ne e konsiderojmë aktin Skënder Gjinushi - Falemnderit edhe juve! e votëbesimit të këtij kabineti si akt klanesh politike Për procedurë, zoti Xhaferri. mafioze, si një akt të papërgjegjshëm që ligjëron Ferdinand Xhaferri - Edhe unë bashkohem me korrupsionin, i cili nuk mund të prodhojë stabilitet, sugjerimin që bëri Kryeministri, për t’i kufizuar
998 Viti 1999 Legjislatura e 15-të replikat, se në qoftë se do të merremi me historinë t’i sugjeroj Kryeministrit të ri që të gjejë mundësinë e Fajës dhe të fikut, do thoshim se zoti Nano ka që pranë aparatit të tij të krijojë një organizëm tjetër hipur dhe ka zbritur aq herë në fik sa rrezik të akoma më kompetitiv, në nivel specialistësh të mbarojnë fiqtë. mirëfilltë juristë, që jo vetëm t’ i kushtojë vëmendje Skënder Gjinushi – Zoti Xhaferri, mos abuzoni hartimit të legjislacionit, por t’ i japë prioritet një me të drejtën tuaj. Ju e kërkuat fjalën për procedurë hallke tjetër të dobët të Qeverisë, kontrollit të dhe dilni bëni replika. Prisni radhën kur të hipni vetë zbatimit të ligjeve. se si dihet sesi do dilni. Mendimi i shprehur në programin e Qeverisë se Fjalën e ka zoti Braho. sot drejtësia shqiptare ndodhet përpara një sfide të Spartak Braho - Të nderuar kolegë, madhe, që garanton apo saboton ecjen e shoqërisë Programi i paraqitur nga Kryeministri Ilir Meta përpara, është mëse i saktë. Unë dëshiroj që ky në emër të kabinetit, i cili pritet të votëbesohet nga përfundim i saktë i Kryeministrit, që shpreh edhe Kuvendi, padyshim përbën sintezën e veprimtarisë një shqetësim mbarë shoqëror, të mos mbetej në së Qeverisë deri në zgjedhjet e ardhshme. Në kuadrin e një slogani konstatues. Ne duhet të tërësinë e tij ky program dhe vetë kabineti i propozuar ndërhyjmë fort, sepse të gjitha mjetet për të në dekretin e Presidentit, për mendimin tim, është reformuar dhe të përmirësuar të tërë sistemin e në parametra optimalë dhe shprehem për organeve të drejtësisë. Për mendimin tim, ky mbështetjen dhe votëbesimin e tyre, duke kryer përmirësim duhet të përfshijë 3 drejtime: kështu aktin e fundit ligjor për legjitimitetin konform Së pari, kuadrin e reformës institucionale. Kushtetutës së Qeverisë Meta. Së dyti, kuadrin e reformës ligjore. Nisur edhe nga fakti që në program iu kushtua Së treti, kuadrin e krijimit të një edukate dhe një vend i rëndësishëm reformës në drejtësi dhe psikologjie të shëndoshë dhe të pastër të të gjithë sistemit ligjor, do të shpreh disa mendime dhe atyre që drejtojnë dhe punojnë në sistemin e vërejtje: organeve të drejtësisë. Aksioma që shteti ligjor fillon te ligji është Pa dyshim, çka e theksova më lart, nuk universale dhe, duke e përsëritur, nuk them ndonjë zhvillohet dhe realizohet me lehtësi dhe pa vështirësi, gjë të panjohur, por fakti që detyrohem ta nënvizoj por unë mendoj se veçanërisht Ministria e Drejtësisë shpreh njëkohësisht merakun e vazhdueshëm që për realizimin e tyre dhe të gjithë reformës në edhe pse koalicioni për shtetin dhe qeveritë i kanë sistemin ligjor, por veçanërisht në organet e ndërtuar, tashmë, institucionet, ata trashëguan nga drejtësisë, duhet të jetë më e zonja, më e shkathët, regjimi i Berishës një antishtet, pra, jo një shtet ligjor më kompetitive, por edhe më kombative në të konstruktuar mbi vektorë bashkëkohorë ligjorë, ndryshimet që duhet të pësojnë organet e drejtësisë, por një mentalitet anakronik, subjektivist dhe veçanërisht ato të sistemit të gjykatave. vulutarist, që cenonte rëndë pothuajse të gjitha Unë mendoj dhe i sugjeroj Qeverisë, Ministrit të principet demokratike të shoqërisë e të ekonomisë Drejtësisë, Prokurorit të Përgjithshëm se për së tregut në tranzicion. Pra, edhe pse ky koalicion realizimin e objektivave në luftën efikase kundër nisi mbi këtë trashëgimi, duket qartë se ka ecur në krimit janë imediate ndryshimet procedurale dhe vijën programore, ka ecur në vijën e domosdoshme substanciale në kodet penale dhe procedurale. Kodi të ndërtimit dhe të konsolidimit të shtetit ligjor. aktual Penal nuk është më kodi i luftës kundër Padyshim, Kushtetuta e re si fondament i shtetit krimit, por kodi i sofistikimit, që mbulon e fsheh dhe shoqërisë shqiptare është një arritje e mbulimin e krimeve, të kriminelëve dhe shkelësve pallogaritshme e forcave politike progresiste dhe kjo të tjerë të ligjit. arritje do të nderojë për shumë kohë këto forca, por Zoti Kryeministër, ne duhet të kuptojmë, veçanërisht kabineti i ri, se Sukseset e kabinetit tuaj, e programit dhe në bazë dhe për zbatim të Kushtetutës kemi një objektivave që ju paraqitët, por edhe i yni varet jo obligim të madh dhe të vazhdueshëm, për të sjellë vetëm nga realizimi i objektivave që keni paraqitur e miratuar në Kuvend dhjetëra ligje dhe akte të tjera, ju në fushën financiare, ekonomike të investimeve, që janë të nevojshme për vazhdimësinë e reformës por edhe në një hallkë tjetër që quhet sistemi i ligjore. Në këtë kontekst, unë do të mbështes organeve të drejtësisë. ndryshimin dhe suprimimin e Ministrisë së Reformës Paraardhësit tuaj nuk e kuptuan si duhet këtë Institucionale të kabinetit të ri si të tejkaluar, por do hallkë, këtë ingranazh të rëndësishëm të shoqërisë
999 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe të shtetit, ku përplaset jo vetëm shtetasi dhe e dokumentacionin e vjedhur në presidencë, por qytetari, por edhe vetë shteti, Qeveria, institucionet edhe kasetat arkivore të Ministrisë së Rendit dhe të e saj, interesat e tyre. Si rezultat i bllokimit të këtij SHIK-ut, të cilat i disponon hajdutçe. igranazhi, shteti dhe pushteti janë thyer, kanë Është normal dhe kushtetues prononcimi se dështuar përpjekjet e tyre për luftën kundër Qeveria do t’u garantojë organeve të drejtësisë korrupsionit dhe shkelësve të ligjit të të gjitha llojeve. pavarësinë. Po kaq e përgjegjshme është edhe Gjithashtu, unë do të dëshiroja të theksoja edhe kërkesa për përgjegjshmëri, paanësi, njëherë, sepse më pëlqeu pa masë betimi juaj, se profesionalizëm dhe ndershmëri, luftë të deri në sekondën e fundit të aktivitetit tuaj si vazhdueshme kundër krimit dhe korrupsionit të Kryeministër duhet t’i bindeni Kushtetutës e duhet qeverisë ndaj këtyre organeve. të kërkoni zbatimin e saj, se Qeveria juaj, për Unë përshëndes veprimin e fundit të Prokurorit realizimin e programit të saj, ka përballë jo vetëm të Përgjithshëm për procedimin penal të disa vështirësitë e ndryshme objektive dhe subjektive, prokurorëve të korruptuar, por këtë veprim duhet ta por ajo do të ketë përballë edhe një vështirësi akoma shoqërojë edhe Ministri i Drejtësisë dhe Këshilli i më të madhe që quhet Sali Berisha dhe çeta e tij Lartë i Drejtësisë për gjyqtarët e korruptuar. antishtet, që kërkon të quhet opozitë, por që nuk Qeveria e re duhet të mbështesë ata prokurorë, është e tillë. por edhe tërë sistemin e organeve të prokurorisë jo Zoti Kryeministër, të nderuar zotërinj ministra, vetëm me mjete logjistike, jo vetëm me mbështetjen të nderuar kolegë, në legjislacion, por edhe me mbështetje morale, Ky vend nuk do të gjejë qetësi dhe rrugë zhvillimi sepse edhe ata janë njerëz dhe, pavarësisht nga të të mbarë për sa kohë Sali Berisha dhe ata që e metat dhe dobësitë që shfaqin në metodologjinë e pasojnë atë, megjithëse thuhet që, tashmë, nuk punës zbuluese dhe hetimore, e kanë të përbëjnë më faktor politik, nuk do të njohin domosdoshme moralin mbështetës të Qeverisë. Kushtetutën, nuk do të njohin shtetin dhe organet e Unë kam besim se ky organ do të shkallmojë jo tij, duke vazhduar të paraqitet si i papërgjegjshëm, vetëm qelbin e korrupsionit, kontrabandës, por do ndonëse realisht i tillë është, dhe të vazhdojë të t’u tregojë vendin të gjithë shkelësve të ligjit dhe ulërasë se nuk njeh këtë Parlament, nuk njeh kriminelevë të tjerë, që nuk kanë dhënë ende llogari Kushteutën e këtij vendi, nuk njeh Qeverinë dhe për krimet e ndodhura nga viti ’91 e këtej. organet e tjera. Ai do të vazhdojë të bëjë presion Duke mbyllur fjalën time me sugjerimet dhe psikologjik, por edhe të inicojë veprime mendimet e mësipërme, kam besim se ju, zoti antikushtetuese e sabotative në rrugën e qeverisjes. Kryeministër, do t’i kuptoni dhe do t’i vlerësoni drejt Saliu duhet detyruar të mësojë se shtetin dhe mendimet që dhashë. qeveritë që e përfaqësojnë, ndonëse nuk i voton, Përvoja ime si jurist, por edhe si deputet i forcës është i detyruar t’i respektojë, pas kësaj ai duhet të politike që ju përfaqësoni, më detyron t’ju them që detyrohet të mos vazhdojë më serinë e 85 mitingjeve suksesi i objektivave që ju paraqitet qëndron edhe të paligjshme, duhet të bindet e të shkojë të japë te realizimi i atyre momenteve që u shfaqen tek ato llogari në prokurori për urdhërat e dhëna në janar- vështirësi që do të përballoni ju, e që për kapërcimin mars të vitit ‘97, për shfarosjen e rebelevë të jugut, me sukses të këtyre do të keni ndihmën dhe për hapjen e depoveve të armëve, për përdorimin e mbështetjen time. lëndëve helmuese, për krijimin e strukturave Falemnderit! personale ushtarake, për grushtin e shtetit të 14 Skënder Gjinushi - Zoti Pollo, çfarë keni për shtatorit të vitit të kaluar. Sali Berisha duhet detyruar procedurë? të heqë dorë nga destruktiviteti i tij jo vetëm për Genc Pollo- Do u kujtoj të gjithë kolegëve se çështjen kombëtare, për çështjen kosovare, por të jemi mbledhur për të diskutuar për programin e japë llogari që vazhdon të mendojë dhe të inicojë Qeverisë dhe jo për të bërë historinë e dy vjetëve ndërtimin e strukturave kriminale për të goditur më përpara. Nuk do të merrem me fjalët e Spartak shtetin dhe të heqë dorë dhe nga riaktivizimi i atyre Brahos, se atë as apartamenti i vet nuk e merr në Maqedoni, Kosovë, Zvicër, siç po bën ditët e seriozisht. Viti ’97 është ashtu si është, por para fundit. Sali Berisha duhet të detyrohet, dhe këtë një viti keni miratuar këtu raportin e Prokurorit të duhet ta përballojë shteti, Qeveria dhe organet e Përgjithshëm, arrestuat 6 veta dhe prapë i lëshuat. drejtësisë, të dorëzojë jo vetëm materialet, sendet Skënder Gjinushi - Zoti Pollo, ju lutem, kjo
1000 Viti 1999 Legjislatura e 15-të nuk është ndërhyrje për procedurë, ju ndërhyni në tjera. Por praktika e viteve të fundit ka treguar se përmbajtjen e diskutimeve, e cila është e drejtë e përgjegjësia për menaxhimin e problemeve të çdo deputeti, edhe zoti Gjana foli për anëtarët e minoriteteve është e shpërndarë dhe e cunguar. Qeverisë. Gjithkush nga deputetët mban Qeveria juaj, e titulluar si Qeveri e Paktit të përgjegjësinë e vet për kë flet dhe çfarë thotë, për Stabilitetit, besoj se e ka parasysh se një nga qeverisjen dhe për qeverisjet e mëparshme. problemet e mprehta për vendosjen e stabilitetit në Zoti Meksi, ju i dini shumë mirë rregullat e lojës. Ballkan është respektimi i të drejtave të minoriteteve Këtu nuk ka shkelje të Rregullores. Ju lutem, nuk etnike. Mbi bazën e kësaj është i domosdoshëm komandojmë asnjë deputet sesi do të diskutojë, një mekanizëm verifikues, kontrollues dhe ekzekutiv, përveç rasteve kur kalon në fyerje. i cili do të ketë mundësinë të njihet nga afër me Zoti Lluci e ka fjalën. problemet konkrete të minoriteteve, të informojë Ziso Lluci - I nderuar Kryetar, të nderuar kolegë, Qeverinë dhe sidomos Kryeministrin dhe të hartojë Sot jemi përpara një fakti: koalicioni për shtetin masat konkrete për këto probleme. po paraqet kabinetin qeveritar të ristrukturuar, të Zoti Kryeministër, predispozuar për të çuar më tej hapat pozitivë të Sot minoriteti etnik grek ka një shije të hidhur kabineteve të mëparshme në drejtim të stabilizimit nga Qeveria e mëparshme e PD-së në disa drejtime: të jetës në të gjitha aspektet e saj, në rend, E para, janë spastruar nga radhët e ushtrisë ekonomi, arsim, drejtësi, kulturë etj. Vlerësojmë këtë dhe të policisë pothuajse të gjithë oficerët e nderuar hap, sepse bëhet pas një hapi konstruktiv midis me kombësi greke. Sot nuk u bë asnjë hap për forcave të koalicionit, sidomos midis vetë riinkuadrimin e tyre në ushtri dhe polici. Ata për maxhorancës qeverisëse, sepse ndërgjegjësohen kohën që kanë shërbyer në këto institucione kanë vetë njerëzit e kabinetit se duhet ecur më tej me qenë nga më të devotshmit në zbatimin e ligjit dhe intensitet dhe qartësi më të madhe politike dhe të Kushtetutës. përgjegjësi shoqërore. E dyta, akoma nuk është qartësuar politika Duke ndjekur programin e prezantuar nga arsimore për minoritetet, Programet dhe tekstet Kryeministri vërejmë se vihet theksi mbi disa hartohen nga amatorë dhe ndonjëherë me përmbajtje prioritete thelbësore, të cilat quhen reforma, pra të dëmshme për marrëdhëniet ndër etnike. reforma në polici, reforma institucionale dhe të Gjithashtu, janë të shumtë fëmijët që nuk lejohen administratës publike, reforma në drejtësi dhe në të mësohen dhe të mësojnë në gjuhën e nënës. sistemin ligjor, decentralizimi i pushtetit, impulsi E treta, në aspektin lokal minoriteti has probleme ekonomik, lufta kundër korrupsionit etj. Besojmë se të shumta në lidhje me pronën kolektive dhe të gjitha këto reforma mund të realizohen me sukses individuale. Fshatra të tëra bëhen prona të një apo në qoftë se në të gjitha instancat e administratës të disa pretendentëve, që me gjyqe fiktive shtetërore vendoset diktatura e ligjit, kërkesa e dokumentojnë pronësinë e livadheve apo të tokave llogarisë për punë, për etikë, për transparencë, për të tjera. pastërti morale. Një administratë e shkrehur apatike Në ndarjen e shesheve të ndërtimit në Sarandë nuk do të jetë e aftë për të realizuar këto reforma, dhe Delvinë janë përjashtuar nga kjo e drejtë shumë që kërkojnë intensitet, aftësi, profesionalizëm dhe familje tradicionale me kombësi greke, ankesë e figurë të besueshme te njerëzit. Prandaj, që të këtë cila është transmetuar edhe në instancat më të larta, sukses policia e drejtësia duhet që nga gjiri i saj të por zgjidhje nuk i është dhënë. Kjo për faktin se largohen të gjithë të inkriminuarit dhe të korruptuarit pranë çdo kryeministri nuk ekziston një mekanizëm dhe mbi bazën e testimit të zëvendësohen nga verifikues, kontrollues dhe ekzekutiv, që të marrë njerëz të aftë dhe të ndershëm. seriozisht zgjidhjen e problemeve. Zoti Kryeministër, Zbërthimi i Kushtetutës, zbërthimi i Konventës Ju drejtova një pyetje për të cilën pak më parë Kuadër dhe i akteve të tjera, që lidhen me të drejtat mora përgjigjen nga ana juaj. dhe detyrimet e minoriteteve etnike, diktojnë krijimin Falemnderit! e këtij mekanizmi për të cilën bëhej fjalë edhe në Unë pa dyshim kam parasysh që nga të gjitha pyetje. qeveritë, Kushtetuta, ligjet dhe aktet e ndryshme Shpresoj që ky problem të zgjidhet sa më shpejt. ndërkombëtare do të jenë busullat e orientimit praktik I uroj suksese Qeverisë suaj për të mirën e të tyre për minoritetet, të drejtat dhe detyrime të shtetasve shqiptarë, shpresoj se do të ndodheni afër
1001 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
edhe minoritetit etnik grek, siç e ka bërë edhe korrupsion në administratën shtetërore, kishte dhe paraardhësi juaj, zoti Majko. shumë probleme të tjera në shumë dikastere dhe Falemnderit! zoti Nano, në fushatën e tij, kritikoi Qeverinë për Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Lluci! paaftësi në luftën kundër korrupsionit dhe Fjalën e ka zoti Hushi. kontrabandës, për paaftësi në luftën kundër krimit Fatbardh Hushi - Të nderuar kolegë, e nderuar të organizuar. U akuzua zoti Majko për mëkatin e Kryesi, madh që takoi Berishën, siç e thashë edhe më sipër, Sot Kuvendit po i kërkohet të votëbesojë një ishte Majko dhe Meta që e bën këtë “mëkat”. qeveri të re qe erdhi si pasojë e rezultateve të votimit Unë dua të them se takimi i organizuar në Rogner në Kongresin e III të Partisë Socialiste dhe jo si me një shqiptar, që e duan një pjesë e shqiptarëve dëshirë e maxhorancës për të bërë diçka më të mirë. dhe nuk e duan një pjesë tjetër, solli vetëm Në tetorin e vitit të kaluar, situata të rënda të normalizimin e situatës në vend, ndërsa takimi i zotit krijuara në vend, si : dështimi në politikën e jashtme, Nano me kriminelin Milosheviç, me njeriun që e përfshirë takimin në Kretë Nano - Milosheviç, ku urrejnë të gjithë shqiptarët brenda dhe jashtë vendit çështja kosovare u quajt një çështje e brendshme e dhe një pjesë e madhe e serbëve, nuk u quajt ndonjë Jugosllavisë dhe takimi i Lisbonës, ku Kryeministri mëkat i madh. Shqiptar pranoi si kryeqytet të Kosovës Beogradin; Pas këtij takimi të Kretës rrodhën ngjarjet e ndryshimi në ekonomi; shtimi i kriminalitetit të tmerrshme të Kosovës. Zoti Majko e përkrahu organizuar; hedhja në erë e 22 shtyllave të tensionit çështjen kosovare duke deklaruar se çështja e të lartë; kontrabanda që dëmtoi rëndë Buxhetin e Kosovës është çështje e vetë kosovarëve dhe ne e Shtetit; evazioni fiskal; korrupsioni i administratës mbështesim alternativën e zgjedhur nga vetë ata. shtetërore; vrasja e liderit të dhjetorit Azem Hajdarit, Asnjëherë nuk deklaroi se çështja kosovare është çoi në krijimin e një qeverie të re të kryesuar nga dy çështje e brendshme e Jugosllavisë dhe se çunakër të PS-së, zotërinjtë Meta dhe Majko. Këta kryeqyteti i Kosovës është Beogradi. Zoti Majko, dy dhjetoristë, pa komplekset e së kaluarës në sytë pasi iu përkushtua detyrës së tij, pavarësisht se e shqiptarëve dhe të botës demokratike, filluan të nuk mundi të zhdukë fenomenet që po pengojnë japin mesazhin e shpresës, e ulën në një farë mase vendin, nuk e kuptoi luftën e bërrylave dhe atë të tensionin në vend, bënë hapa për të krijuar një klimë gishtit të lyer me spec dhe humbi duelin me zotin më të butë me PD-në dhe kjo pas takimit Berisha - Nano. Pollo - Majko - Meta. U bënë hapa në luftën kundër Duke mos kuptuar atë që thashë më sipër, zoti krimit të organizuar, i përballuar me sukses nga Majko dhe zoti Meta deklaruan se pas humbjes në populli, nga pushteti lokal dhe Qeveria, u përballua duel do të jepnin dorëheqjen duke zënë vendin e me sukses situata e rëndë e krijur nga lufta në tyre në sallën e Kuvendit. Njëri për burrëri e mbajti Kosovë. Shqiptarët, duke strehuar 500 mijë apo 600 fjalën dhe zbriti në sallë, ndërsa tjetri nuk e bëri mijë kosovarë, duke mos rënë pre e provokacioneve këtë që tha, por pranoi të zërë vendin e mikut të tij të Milosheviçit, ndërruan dhe përmirësuan shumë dhe kërkon të votëbesohet. imazhin e Shqipërisë në botë. E vizituan Shqipërinë U kërkoj ndjesë kolegëve që u mora me shumë udhëheqës të botës, u tha se në tetorin e problemet e tyre dhe të partisë së tyre, por duke u sivjetshëm mund të vizitonte vendin tonë edhe miku kërkuar ndjesë u them se fola për të argumentuar i shqiptarëve, Bill Klintoni. U përgatit Pakti i konkluzionet e mëposhtme. Stabilitetit, ku Shqipëria ishte në qendër të Paktit, Nga zoti Meta në programin e Qeverisë thuhet kuptohet duke i vënë edhe kushte Qeverisë Shqiptare se do të luftojë korrupsionin, kontrabandën, krimin që të luftojë krimin e organizuar, të luftojë e organizuar, ndërsa unë them përse nuk e bëri këtë korrupsionin, të kontrollojë doganat etj., dhe gjatë deri dje, kur i kishte të gjitha kompetencat dhe, siç kësaj kohe opozita bëri kërkesat për të krijuar një e dimë të gjithë, zoti Meta dhe Majko nuk ndanin qeveri me përbërje të bisedueshme për të luftuar asgjë mes tyre? fenomenet e thëna më sipër. Por nuk u pranua nga Ka deklaruar se Qeveria e tij ështrë Qeveria e maxhoranca dhe ajo deklaroi se ajo do të vazhdojë Vazhdimësisë. Këtë deklarim unë e kuptoj me dy të qeverisë vet, por afrimi i Kongresit të III të PS-së mënyra: prishi ekulibrin brenda maxhorancës. Së pari, Qeveria e mëparshme ishte duke punuar Nga vetë zoti Majko ishte pranuar se kishte mirë dhe Qeveria e re do të vazhdojë si ajo. Po të
1002 Viti 1999 Legjislatura e 15-të qe kështu, pse Qeveria e zotit Majko u rrëzua dhe shitet për 2 milionë lekë të vjetra. Shqiptarët kanë sot kërkohet të votëbesohet një tjetër? nevojë që fabrikat e mbyllura të vihen në punë duke Së dyti, në qoftë se Qeveria e zotit Majko nuk u afruar investitorë të huaj, të fuqishëm, që në punoi mirë, pra, që e mbyti korrupsioni, kontrabanda, bashkëpunim me shtetin shqiptar t’i bëjnë ato krimi etj., etj., atëherë Qeveria e re do të vazhdojë rentabël. Nuk është fare e pranueshme që firma e po në këtë rrugë? Ju do të thoni se jo, dhe çimentos në Itali afrohet për të vënë në punë fabrikën argumentuat se do të luftoni atë e atë. e çimentos të Fushë-Krujës dhe ajo fatkeqësisht Kabineti i ri nga ai i mëparshmi nuk përmban përbuzet, përzihet dhe pranohet që fabrika t’i jepet zotin Majko, Ulqinin, Rrapin e ndonjë tjetër. një njeriu tjetër, i cili ka mashtruar dhe vetëm e mban Unë nuk e pranoj kurrë që zoti Majko, Ulqini, pezull situatën. Nuk besoj se ka shqiptarë që ka Rrapi ishin ata që nxisnin krimin, kontrabandën, miliona dollarë për të vënë në punë fabrikat e korrupsionin në qeverinë e mëparshme. Vetëm mbyllura, megjithëse kam një frikë se tani po krijohet ndërrimi i këtyre emrave që përmenda më sipër nuk një firmë tjetër si ajo dikur e Vefës, e cila po blen i bën të besueshme ato që prezantoi Kryeministri i gati pa pare pronën shqiptare. ri, nuk e pastrojnë Qeverinë nga akuzat e zotit Nano Shqiptarët kanë nevojë për energji elektrike të dhe problemet e ngritura nga vetë zoti Majko. garantuar, për ujë të pijshëm që të mos ndodhen Pasi i thashë të gjitha këto, pasi kërkova ndjesë përsëri si në ato situata si ajo e Kavajës në verën e për ato momente që trajtova problemet e partisë sivjetme, por ka nevojë për më shumë rrugë të suaj, arrijmë konkluzionin se kjo Qeveri erdhi si një asfaltuara. Qytetarët kanë nevojë për një sistem ujitje kapriço e zotit Nano, i cili doli fitimtar me rivalin e që të mos mbeten djerrë ato toka që prodhojnë tij, me zotin Majko, dhe si një nevojë për të ndrequr gjithçka. apo eliminuar fenomenet që po gërryejnë Shqipërinë. Fshatarët kanë nevojë për të marrë kredi me Populli shqiptar ka nevojë për stabilitet, qetësi interes të ulët, që të blejnë mjete bujgësore dhe ta dhe siguri në vend. Ka nevojë për vende pune, shikojnë begatinë e tyre në vendin e tyre dhe jo të strehim, investime të huaja dhe jo për lojë bërrylash marrin arratinë deri në skafe apo nëpër malet e dhe qeveri të krijuara nga një egoizëm i pakontrolluar. Greqisë. Shqiptarët kërkojnë të bëhet transparenca e Shqiptarët kanë nevojë për më shumë firmave piramidale, të angazhohen me përgjegjësi nacionalizëm, sepse nuk është në nderin e askujt, të gjithë ata, kushdo qofshin, që organizuan 2 prillin kur dhramia greke të jetë monedhë bazë e përdorimit në Shkodër, ngjarjet e Fushë-Arrëzit, ngjarjet e vitit në shumë zona të jugut të Shqipërisë. ’97, ku u shkatërrua i gjithë vendi sa për pak arritëm Kemi shkuar në Ohër dhe të gjithë e dimë që në shpërbërje të vendit; të zbardhet ngjarja e 12 është zonë shqiptare, por fatkeqësisht nëpër qytet shtatorit dhe pastaj edhe ajo e 14 shtatorit të vitit flitet vetëm maqedonisht. Pra, çfarë politike është ‘98. Shqiptarët kanë nevojë të eliminohen të gjitha ndjekur nga Qeveria Maqedonase për bandat dhe ato që kanë mbështetje nga politika; çkombëtarëzimin e asaj zone dhe reagimi i qeverive shqiptarët duan të lëvizin lirshëm ditën dhe natën tona është shumë përulës. Në vend që ne të jemi në të gjithë territorin e Shqipërisë, pa i kërcënuar më krenar, sepse jemi edhe 50 për qind e askush dhe pa i marrë peng askush; biznesmenët Maqedonisë, ne ndodhemi në pozita inferiore. duan siguri nga shteti që të mos kenë gjobadhënës Shqiptarët kërkojnë që Qeveria e tyre të rrisë të mëdhenj; pensionistët presin t’u rritet pensioni, autoritetin e Shqipërisë që ambasadat e huaja në se me ato që marrin sot nuk blejnë dot as ilaçet; vendin tonë të mos i poshtërojnë shqiptarët si deri mësuesit, oficerët, policët presin t’u rritet rroga, në më sot. Shqiptarët u ngopën me premtime boshe, mënyrë që të përballojnë çmimet e larta të jetës; me fjalë të bukura dhe kërkojnë që t’u rritet shqiptarët kanë nevojë t’u vlerësohet djersa e tyre mirëqenia, siguria, rendi. Shumica e shqiptarëve e ndër vite. kanë humbur besimin te kabinetet qeveritare, sepse Nuk jam dakord dhe habitem kur dëgjoj se një nuk është faji i tyre se qeveritë e dala herë pas here fabrikë si ajo e qelqit në Kavajë u shit me tender për nuk kanë nën kontroll doganat, nuk grumbullojnë 3 milionë e 300 mijë lekë të vjetra. Ju theksoj se ky taksat, nuk forcojnë vendin. Nuk është faji i është një veprim skandaloz. Sikur vetëm tullat e një shqiptarëve që Buxheti i Shtetit del çdo vit me oxhaku të shëmbeshin do të venin më shumë se 3 humbje. milionë. Nuk jam dakord që frigoriferi i Durrësit të Pas gjithë këtyre që thashë, unë në emër të
1003 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
DBSH-së nuk mund të votoj pro qeverisë së dalë por edhe nga miqtë tanë jashtë vendit. nga lufta e bërrylave dhe nga gishti i lyer me spec Vendi u bë me një Kushtetutë moderne, e kjo djegës. përbën një arritje historike, ku Qeveria, Kuvendi Duke marrë shkas nga ky moment u bëj thirrje luajtën një rol parësor, duke siguruar një asistencë votuesve shqiptarë që në zgjedhjet e ardhshme, kudo të kualifikuar nga institucionet europiane dhe më që të jenë ata, të peshojnë mirë votën në mënyrë gjerë. që politikanët të mos luajnë në kurriz të tyre. Le të shpresojmë që Partia Demokratike ta ketë Falemnderit! harruar, tashmë, bojkotin absurd, që i bëri miratimit Skënder Gjinushi - Falemnderit zoti Hushi! të ligjit themeltar të shtetit duke e zbatuar së paku Zoti Shahollari e ka fjalën. atë në praktikë. Luan Shahollari - I nderuar zoti Kryetar, të Qeveria Shqiptare luajti një rol të rëndësishëm nderuar kolegë, për përballimin e çështjes kosovare, duke u bërë Jemi para detyrës kushtetuese për t’u shprehur një partnere e denjë e koalicionit të madh të për Kryeministrin e ri të emëruar pak ditë më parë përfaqësur nga NATO dhe kryesuar nga Shtetet e nga Presidenti i Republikës. Paraqitja e programit Bashkuara të Amerikës. politik dhe përbërja e Qeverisë së re na japin më Sigurisht, ne nuk kemi potenciale ushtarake të shumë argumente për të kryer më me përgjegjësi këtyre vendeve, por ne mendojmë se efektivat e këtë detyrë. Ministrisë së Rendit dhe ato të Mbrojtjes i kryen Tipari dallues i kësaj Qeverie mendoj se është me sukses detyrat e ngarkuara për ruajtjen e kufirit vazhdimësia që vihet re në thellimin e programit të shtetëror. Por jo më pak i vështirë ishte edhe mëparshëm, mbështetjen në të njëjtin koalicion, përballimi mbi gjysmë milionë vëllezërish kosovarë marrjen përsipër të zbatimit të tij nga personalitetet të dëbuar me dhunë nga regjimi fashist i Milosheviçit. politike, tashmë, me përvojën e tranzicionit dhe duke Në luftë e vështirësi edhe një fjalë e mirë e rrit kurajon tërhequr elementë të spikatur nga organizatat për kapërcimin e tyre, ndërkohë që te ne u hapën të kërkimore, studimore jo qeveritare. gjithë kufijtë për të pritur të gjithë të dëbuarit kudo Duke i marrë në kompleks të gjitha sa më lartë, ku ata ndodheshin. shpreh mendimin tim për miratimin e Kryeministrit Do të vija, gjithashtu, në duke dukurinë pozitive të ri, Ilir Meta, të programit dhe përbërjes së kësaj se krahas përballimit të luftës e pasojave të saj në Qeverie dhe njëkohësisht shpreh bindjen se kjo me Kosovë e Shqipëri, Qeveria, Kuvendi dhe institucionet mbështetjen e këtij Kuvendi do të bëjë hapa të tjerë e tjera shtetërore nuk e tërhoqën vëmendjen nga përpara për konsolidimin e shtetit ligjor dhe zbatimi i programit të ligjit të miratuar për Buxhetin ekonomisë së tregut, rritjen e mirëqenies dhe të e Shtetit për vitin 1999. prosperitetit të kombit shqiptar. Nga programi i shpërndarë del qartë një tablo Veçorinë tjetër mendoj se e përbën fakti se kjo makro-ekonomike me tregues mjaft të përmirësuar Qeveri, ndryshe nga praktikat e mëparshme, nuk si në rritjen ekonomike, në uljen e inflacionit, që po vjen si rrjedhojë e krizave, akteve të dhunshme apo shkon drejt zeros e që vitin e ardhshëm parashikohet fenomeneve negative të ngjashme me to, por si 3 për qind sa është dhe normale, në uljen e deficitit rrjedhojë e zhvillimit të proceseve normale në Partinë buxhetor, në rritjen e rezervave valutore, në Socialiste, që përbën edhe forcën politike më të stabilitetin e lekut, që po merr terren tani edhe në madhe të koalicionit qeveritar. Me këtë rast unë do disa qytete të Kosovës etj. Për herë të parë në këto të vlerësoja aktin e lartë moral të dorëheqjes së ish- vite tranzicioni rritja e pagave, pensioneve, ndihmave Kryeministrit Pandeli Majko, duke i cilësuar ekonomike ishte reale, sepse nuk shkoi për njëkohësisht si amorale dhe spekulative pretendimet përballimin e inflacionit. Edhe për vitin e ardhshëm e disa krerëve të opozitës për gjoja dështimin e po kështu është parashikuar dhe kështu mendoj se qeverisjes nga Partia Socialiste e forca të tjera të do të ndodh. Këto nuk janë propagandë dhe Aleancës për Shtetin, gjë që u shpreh edhe këtu në vlerësime të njëanshme, këto janë të monitoruara deklaratën plot mllef të Partisë Demokratike. dhe të verifikuara, tashmë, edhe nga Fondi Monetar Në të kundërtën, gjatë kësaj periudhe janë Ndërkombëtar dhe institucione të tjera të intensifikuar përpjekjet për të përballuar sfida të specializuara ndërkombëtare, që na ndihmojnë jo mëdha, janë shënuar arritje të pakontestueshme, vetëm me këshilla, por edhe me mjete monetare. I që vlerësohen jo vetëm nga opinioni i brendshëm, theksoj këto si arritje dhe parakusht për rritje të
1004 Viti 1999 Legjislatura e 15-të mëtejshme dhe mbi baza të shëndosha ekonomike, e shtetit ligjor. Një gjë është e sigurt: Qytetari i që i përmban edhe programi i paraqitur, për faktin ndershëm shqiptar kërkon rend e siguri, drejtësi e se mund të ndodhë edhe ndryshe, sepse kemi rregull. Kjo u duk qartë edhe kohët e fundit kur u kaluar me të vërtetë situata dramatike. ndërmorr aksioni për pastrimin e shesheve publike Vlen të përshëndesim veçanërisht hapat e nga kioskat dhe sajesat e kësaj natyre dhe fillimin hedhur për pranimin e vendit tonë në Organizatën e rigjelbërimit të Tiranës dhe qyteteve të tjera të Botërore të Tregtisë ku është negociuar me vendit. profesionalizëm si në takimet bilaterale, ashtu edhe Për sa më sipër, unë jam plotësisht dakord me në ato shumëpalëshe, të cilat mund të shërbejnë si prioritetet që përmban programi i Qeverisë, për rendin bazë edhe për veprimtarinë e mëtejshme, për publik dhe sigurimin e shtetasve, për reformën integrimin e vendit tonë në strukturat e Bashkimit institucionale të administratës publike dhe luftën Europian. kundër korrupsionit, për qeverisjen vendore, për Pas një muaji ne do të kemi buxhetin e vitit 2000 mbrojtjen, ekonominë dhe çështjet social kulturore. dhe do të flasim më hollësisht rreth treguesve të tij. Çështja shtrohet që ato të zbatohen në jetë, sepse Por nga sa janë paraqitur del se arritjet do të duhet ta pranojmë që programet në përgjithësi i konsolidohen më tej vitin e ardhshëm, duke i dhënë bëjmë të mira, por shpesh mungon vullneti dhe më shumë frymëmarrje ekonomike kreditimit të marrja e masave konkrete për përbushjen e plotë të biznesit të vogël e të mesëm, privatizim dhe politika tyre. postprivatizim, realizime të investimeve publike, Katër muaj më parë, kur shqyrtuam dhe tërheqje sa më shumë të investitorëve të huaj dhe miratuam ndryshimet e buxhetit të vitit ’99, si serioz. Për fat të keq spekulimet e një pjese të rrjedhojë e ngjarjeve në Kosovë, shpreha opozitës, të përfaqësuar nga Partia Demokratike, shqetësimin që të mos dëgjojmë në fund se u janë të vërtet skandaloze. Kam vënë re vazhdimisht, dogjën fonde, se nuk u realizuan investimet. Tani por në mënyrë të përsëritur kohët e fundit, se këto kur edhe vetëm më pak se dy muaj na kanë mbetur spekulime janë shumëfishuar, duke mos u nga mbyllja e këtij viti, të dhënat tregojnë se këtë përmbajtur asnjë lloj shifre zyrtare. Zoti Berisha, të shprehje mesa duket do ta ridëgjojmë nga disa cilin kurrë nuk e kemi dëgjuar të flasë për mjekësinë, dikastere. është tepër i sigurt kur thotë se vetëm duke Ndër prioritet e pushtetit vendor është edhe zhdoganuar kafenë do të rrisë pensionet 40 për qind emërtimi i Ministrisë së Pushtetit Lokal. Sipas . Një inxhinier naftë i opozitës, tani nuk punon në Kushtetutës duhet të jetë vendor dhe jo lokal, duhet naftë, është plotësisht i sigurt se në vitin e ndritshëm të theksohet zbatimi i ligjeve aktuale dhe akteve të qeverisjes së PD-së në vitin 1995 në Shqipëri nënligjore në fushën e mbledhjes dhe përdorimit të kishte as më shumë e as më pak, por 5 në punë e taksave vendore, sepse vetëm në këtë mënyrë do 1 në pension, nga 1 me 1 që është sot, duke gënjyer të rritet autonomia reale e pushtetit vendor. 5 herë, kur dihet që në vitin 1995- 1996 filluan të Më bën përshtypje që ende nuk është tundeshin prona të tundshme e të patundshme, institucionalizuar si duhet partneriteti Qeveri- madje edhe gjë e gjallë se në punë ishin kryesisht punëdhënës- punëmarrës dhe shtrohet si detyrë e dragojtë e firmave piramidale. re që Qeveria e Paktit të Stabilitetit do të ndërtojë Një nga pseudoargumentet që përdor PD-ja apo edhe pakte të brendshme me elementë të tjerë të ndonjë forcë tjetër politike për të kërkuar zgjedhje shoqërisë civile, siç janë sindikatat, bizneset, të reja është rendi, duke folur për të sikur të ishte universitetet ,OJQ-të etj., sepse vetëm në këtë fillimi i vitit 1997, kur vendi iu dorëzua për administrim mënyrë shoqëria shqiptare do të ecë në drejtimin e trupave të OKB-së. Të gjithë e dinë se rendi filloi të vendeve të zhvilluara europiane. Çdo neglizhencë vendoset kur në pushtet erdhi Aleanca për Shtetin në këtë drejtim mua më duket krejt e dhe ka ardhur vazhdimisht në përmirësim, duke arritur pajustifikueshme. disa tregues më të mirë, sidomos muajt e fundit. Të Do të sugjeroja, gjithashtu, që të konkretizohen thuash tani s’ka rend, ku çdo ditë po dëshmohet e afatet me synim afrimin e tyre për të ndrequr disa kundërta, do të thotë se vërtet etja për pushtet ka anomali të së kaluarës së afërt, që lidhen me errësuar arsyen. Rendi kërkon mbështetje të pensionet e para dhe pas vitit 1993, për zgjidhjen e gjithanshme, duke përfshirë edhe inkurajimin e problemit të strehimit të këtyre familjeve, që janë opozitës për të zbatuar kudo e në çdo kohë kërkesat në apartamente të ish-pronarëve apo që kanë
1005 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
humbur në skemat piramidale. sonë publike dhe një rrezik për shoqërinë shqiptare. Më në fund, pa e zgjatur më tej, ju ftoj zotërinj Qeveria juaj, zoti Meta, dhe ajo paraardhëse deputetë të miratojmë Kryeministrin e ri, zotin Ilir trashëgoi një korrupsion galopant nga Qeveria e vitit Meta, përbërjen e Qeverisë, si dhe përmbajtjen e ’97. Por ju nuk duhet të harroni dhe sigurisht që as programit që u paraqit në këtë Kuvend, duke i uruar ne nuk harrojmë, se ju personalisht si suksese për kryerjen e detyrës së tyre. zëvendëskryeministër keni drejtuar për një vit Falemnderit! Komitetin Ndërministror të Luftës Kundër Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Korrupsionit. E dini edhe vetë që rezultatet janë zero. Shahollari! Në programin tuaj dëgjuam bubullima të reja Fjalën e ka zoti Pollo. kundër korrupsionit, por nuk dëgjuam asnjë fjalë, Genc Pollo -Zonja dhe zotërinj kolegë, asnjë shpjegim pse nuk patët sukses për një vit Në këtë sallë për herë të katërt qysh nga vera e dhe çfarë ju pengoi në këtë drejtim. Ishin presionet vitit ’97 vjen për t’u votëbesuar një qeveri me një politike të partisë, makuteria e ministrive politikisht kryeministër nga Partia Socialiste. të lëvizshme apo arsye të tjera ato që ju penguan? Vështirë se ka njeri, por padyshim që ka të tillë, Asgjë nga këto nuk thatë zoti Meta dhe nuk duhet që mund ta kuptojë si arritje të demokracisë së të pretendoni që njerëzit duhet t’i besojnë brendshme të evoluimit pozitiv të kulturës politike deklarimeve tuaja sa kohë që janë kaq të përcipta apo të reformimit të PS-së. dhe larg realitetit. Po e them qysh në fillim mendimin tim, që besoj Njëri prej ministrave tuaj të rinj, zoti Zef Preçi, i se është i njëjtë jo vetëm me ata që kanë votuar në vendosur në një ministri mjaft të pasur, botoi në mes vitin ’97 për opozitën dhe që sot janë shumë më të vitit ’98 së bashku me Bankën Botërore një shumë, por edhe pothuaj të gjithë shqiptarët, studim që e rendiste qeverinë socialiste të zotit Nano përfshirë edhe anëtarë të partisë në pushtet, Partia si më të korruptuarën në Euroazi, ndërsa sot është Socialiste nëpërmjet qeverive stafetë po dëshmon ulur në poltronin që kontrollon pasurinë e mbetur paaftësinë e saj të plotë për të qeverisur vendin dhe kombëtare. Mendoj se zoti Preçi duhet të ruajë nuk meriton as votëbesimin, as besimin dhe as kredibilitetin e tij dhe mund t’i shërbejë shtetit vetëm votën. Është krejt e qartë kjo kur sheh realizimin e nëse akti i tij i parë si ministër do të jetë shpallja e programeve që fotokopjohen dhe kalojnë nga dora të gjitha zullumeve me super kosto për shtetin dhe në dorë dhe që mbeten nëpër sirtare të plurosen. popullin, që ka bërë paraardhësi i tij, si dhe Shihni se çfarë keni premtuar në vitin ’97, në vitin denoncimi i tyre për ndjekje ligjore. ’98 dhe krahasoni se çfarë është bërë; të gjithë i E tërë kjo pamje të jep përshtypjen e kujtojmë premtimet e mëdha të bëra dy vjet më parë kompromiseve të paprincipta midis kreut të Partisë dhe një program qeveritar plot fraza të pakuptueshme Socialiste dhe kreut të Qeverisë , kompromise për dëgjuesin; të gjithë i kujtojmë se Qeveria pasuese që nuk premtojnë qeverisje më të mirë, por që u vetëshpall Qeveria e vazhdimësisë; të gjithë e dimë sigurojnë vazhdimësinë e qeverisjes së keqe. Them që premtimet, në rastin më të mire, mbeten diku në kështu se zoti Meta ka pranuar një zëvendëse, e kujtesë. Sot para nesh ka ardhur përsëri një qeveri cila kur ishte perfekte, me porosi partie i jepte po me atë ngjyrë, përsëri vetëshpallet si qeveri e shqelma kryeministrit. Tani që është vazhdimësisë. Unë nuk vë shenja barazimi midis zëvendëskryeministre nuk di se çfarë do t’i hedhë personave drejtues të këtyre kabineteve, por ajo që zotit Meta. mund të themi të gjithë së bashku është se të gjitha Po ata ministra që u goditën ashpër nga kolegë këto qeveri nuk janë asgjë tjetër veçse vazhdimësia të partisë së tyre dhe nga anëtarët e koalicionit e dështimit dhe dështimi i vazhdimësisë. Ky qeveritar për tolerim, nxitje, deri në përfshirje në dështim, në radhë të parë, shihet në rezultatet e korrupsion dhe kontrabandë, po ata janë ulur në luftës kundër korrupsionit, kontrabandës dhe krimit. rreshtin mbrapa sikur nuk ka ndodhur asgjë. Ndonjë Këto fenomene i kanë rrënjët në bashkëpunimin e prej tyre e ka çështjen penale të hapur. Me dhunshme të vitit ’97 dhe në detyrimet reciproke që mbështetjen e tyre, zoti Meta do të shtrijë përtokë rrjedhin edhe sot nga ky bashkëpunim. Pa mbulesë korrupsionin si Gjergj Elez Alia bajlozin e zi. Sesi politike krimi e ka të pamundur të lulëzojë dhe të do të dalin nga kjo luftë e marrim me mend, por i marrë përmasa të tilla. uroj zotit Kryeministër të mos marrë 9 plagët fatale Korrupsioni është një gangrenë e administratës të heroit, që në konteksin e sotëm kanë tjetër kuptim.
1006 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Akuzat dhe shqetësimet që ngre opozita nuk Në programin qeveritar kishte shumë fjalë për janë të reja. Ato janë bërë refreni i çdo takimi të politikën ekonomike, për zhvillimin e infrastrukturës, Miqve të Shqipërisë. Së fundi, janë vetë institucionet për investimet etj. Besoj se programi i çfarëdo shtetërore që denoncojnë hapur shpërdorimet me qeverie të sotme do të ishte serioz, sikur vlerë miliardash që ka bërë kjo Qeveri. përgjithësisht të ishte kufizuar dhe përqendruar të Para dy javësh, në këtë sallë, Kryetari i Kontrollit lufta kundër korrupsionit e krimit. Sa kohë që gjendja të Lartë të Shtetit, që nuk është caktuar aspak në të jetë e tillë, siç është, nuk ka as investime, nuk atë detyrë nga Partia Demokratike, e damkosi ka as zhvillim ekonomik, nuk ka përfitim as nga përsëri Partinë Socialiste. Asgjë nga ato vërejtje dhe Pakti i Stabilitetit që nuk është afruar, por mbetet rekomandime nuk është reflektuar në programin në horizont, fiks atje ku ishte tre muaj më parë. qeveritar dhe aq më pak në kabinetin qeveritar, pra, Duke e mbyllur, para se të largohem, dua të përsëri po ajo pamje, përsëri po ajo perspektivë. ngre një çështje tjetër të prekur në programin e Zoti Meta tha dje se do të angazhohej për rend Qeverisë, kapitulli 5, faqja 11, që sinqerisht më ka publik, për një pakt, për ligjin dhe për shtetin. Ne pëlqyer shumë. Bëhet fjalë për zgjedhjet e reja dhe kemi parë që në 6 muajt e fundit Ministria e Rendit përgatitjet ligjore për to. Kjo është një shkëndijë e Publik ka filluar të ndërmarrë operacione kundër rrallë realizimi në këtë program, është një nevojë e bandave, që këto dy vjet kontrollonin territore jo të kohës, madje një domosdoshmëri e saj, dhe e vogla, gjë e harruar kjo në shtetin shqiptar qysh nga përsëris këtu, që në këtë kuadër duhet ndryshuar viti 1913. formula e Komisionit Qendror Zgjedhor, sepse ashtu Duke mbështetur këto arritje fillestare, kemi si është katandisur, zgjedhjet nuk do të jenë më as insistuar në hapa dhe receta radikale në këtë zgjidhje. Gjithashtu duhet të merren masa ligjore drejtim. Pakte të tilla janë ofruar edhe nga Partia dhe teknike që këto zgjedhje të jenë optimale dhe Demokratike në fillim të vitit. Refuzimi pa shkak i të pakontestueshme. Këto zgjedhje nuk duhet të tyre nga Qeveria vetëm sa i zgjati jetën krimit. Sot jenë përsëritje e eksperiencave të kaluara, por duhet është e nevojshme të operohet me vendosmëri për të sjellin ndryshimin e duhur në vend që të ecim si të larguar të inkriminuarit nga strukturat e policisë duhet drejt shekullit të ardhshëm. në mënyrë që goditja të vazhdojë, në mënyrë që Falemnderit! qyteti të fillojë të ndjehet i sigurt, por edhe në këtë Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Pollo! çështje do doja që të ecej mirë. Në këtë drejtim Fjalën e ka zoti Pëllumbi. përsëri më duhet të shfaq dyshime, pasi kam dëgjuar Servet Pëllumbi – Zoti Kryetar, të nderuar vetë nëpërmjet një televizioni lokal, Tv Kombi, deputetë dhe të ftuar, deklarimet e zotit Nano në fushatën e tij në Fier, një Qeveria e re e kryesuar nga zoti Meta, që pret javë para Kongresit të Partisë Socialiste. Ai ankohej të votëbesohet sot, ruan disa tipare thelbësore të se QQeveria Majko dhe veçanërisht ministri Poçi qeverive të mëparshme. Është një qeveri koalicioni po godisnin, citoj bandat e majta”. Nuk di se me bazë të gjerë, mbështetet mbi votat e 29 çmendon pas rizgjedhjes Kryetari i Partisë qershorit, por edhe të referendumit që e bëri Socialiste, por një gjë duhet të jetë e qartë që bandat Shqipërinë me Kushtetutë. Ajo po merr përsipër të kriminale nuk kanë ngjyrë politike, nëse kanë zbatojë një program që është në shtratin e zgjidhjes patronazh politik ato duhet të goditën edhe më fort politike të 29 qershorit, të zgjidhjes së krizës me gjithë padronët e tyre, pavarësisht nga ngjyrat. kosovare dhe të programeve ambicioze të qeverive Nuk e di nëse Qeveria Meta do të mund ta bëjë të mëparshme. Në këtë kuptim Qeveria Meta mund këtë duke pasur parasysh kushtet në të cilat u të quhet qeveri e vazhdimësisë. Por nuk do të isha formua. aspak dakord me ata që në këtë temë futën një Në këtë kuadër do të kujtoj përsëri detyrimin kuptim me përmbajtje përçmuese. Sipas mendimit tonë, por në bazë të ligjit, në radhë të parë, detyrimin tim, ky term flet për atë që Aleanca për Shtetin ka e Qeverisë për të vënë para gjyqit autorët e vrasjes mbështetjen dhe besueshmërinë e nevojshme për së Azem Hajdarit. Jam i bindur se i dini se kush të qeverisur brenda dhe jashtë vendit, prandaj edhe janë, jam i bindur se e dini që inskenimet e pse kemi ndërrim qeverish, aktualisht nuk ka vend përgjegjësisë së hakmarrjes, për të cilat po për të folur për krizë plotike, për më tepër pa dëgjojmë, shërbejnë për të mbuluar ata që nxitën rrugëdalje. Nga ky këndvështrim mendoj se do parë apo urdhëruan 12 shtatorin. dhe vlerësuar edhe programi i paraqitur nga zoti Meta
1007 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ashtu sikurse edhe mundësitë për realizimin e tij sugjerime. në të ardhmen. Pa hyrë në analiza do desha të 1.Mandati 4-vjeçar që na u dha nga elektorati nënvizoja posaçërisht pozicionin e qartë të programit në 29 qershor ’97 tani është në zbritje dhe është në raport me Paktin e Stabilitetit, me të cilin është koha për të bërë një ballafaqim të përgjegjshëm të e lidhur e ardhmja e Shqipërisë dhe e krejt rajonit premtimeve tona programore me realitetin. Në tonë. Kjo, sipas mendimit tim, meriton të vlerësohet mënyrë paraprake them se një ballafaqim i tillë do posaçërisht dhe të kërkojë mbi këtë bazë vazhdimin të na vërë para imperativit që kërkon zhvendosje të e përpjekjeve për përpunimin e politikave konkrete, ndjeshme në favor të politikave ekonomike më aktive krijimin e strukturave dhe stafeve të afta në funksion e të programeve sociale më të guximshme. të kësaj strategjie afatgjatë. Ja disa nga argumentet që mendoj se e përligjin Pakti i Stabilitetit, duke qenë shembulli i një këtë: kulture preventive në zhvillimet ndërkombëtare, Papunësia vazhdon të jetë e lartë dhe në nivele është njëherësh dhe një mesazh që duhet vënë në të frikshme; pensionet vazhdojnë të jenë tepër të themelet e një filozofie kombëtare për të cilën kemi ulëta dhe larg nivelit mesatar të jetësës; 39 për qind aq shumë nevojë. Ai ka vlerën e një thirrje për t’u e elitës intelektuale të vendit ka emigruar, mijëra bashkuar, për një nisje të re me përmasa historike. qytetarë aplikojnë për t’u larguar në Kanada, SHBA Në këtë rrafsh meriton të vlerësohet edhe nga fakti e gjetkë, pa llogaritur ata që guxojnë të çajnë detin që programi i Qeverisë aktuale përshkohet nga me gomone; shtresa të tëra të popullsisë po zhyten një frymë e tillë, që e vë theksin te pakti për shtetin në varfëri; vendi po mbushet me analfabetë, me dhe për ligjin ose te dialogu institucional e hajdutë dhe lypësa; kontrabanda e korrupsioni po transparent me opozitën dhe shoqërinë civile në ngjiten si rrallë herë e po marrin vlerën e një tërësi. Është logjike të kërkohet që përmes dialogut prapashtese pas emrit të nderuar shqiptar. dhe mirëkuptimit të zgjidhen bashkërisht problemet Ka ardhur koha që jo vetëm të jepet alarm, se e rajonit e më gjerë, tingëllon jashtë kohës e në alarmet nuk kanë munguar as deri tani, por për të dëm të interesave tona kombëtare këmbëngulja e vepruar me forcë e konkretisht si shtet dhe si shoqëri opozitës kryesore te bojkoti, te politikat konfliktuale civile e përgjegjshme. Në rrethana të tilla masat me e te lufta e ftohtë deri edhe brenda vetë partisë. Ajo karakter social nuk janë dhe nuk duhen parë si një që kërkohet sot nuk është thirrja për të mos njohur luks, por si një nevojë ekzistenciale. Pa politika Qeverinë dhe Kushtetutën ose për t’iu drejtuar luftës ekonomike të efektshme e masa të tjera që së rrugës, por klima e besimit reciprok dhe e integrojnë shqiptarët, në radhë të pare, me vendin e sigurisë, klima e stabilitetit të Shqipërisë, e parë tyre nuk mund të ketë as integrim të Shqipërisë në kjo si pjesë integrale e Paktit të Stabilitetit. Çdo strukturat euroatlantike, sepse nuk bëhet fjalë për vonesë ose veprim i kundërt me frymën e këtij pakti integrim të 28 mijë kilometrave katrore Shqipëri, por do të ishte e pafalshme. Prandaj, nëse Qeveria Meta për shqiptarët, si popull e si komb. do të arrijë të ngrihet mbi politikat konfliktuale, të 2.Në një takim në fshatin Polem të zonës sime cilat edhe pse gjejnë mënyra riciklimi mbeten të elektorale, zgjedhësit e mi të njohur për solidaritetin vjetëruara dhe të dështuara, nëse ajo do të arrijë të e mirëkuptimitin ndaj njëri-tjetrit më thanë: Flitet pak bëhet vërtet zëdhënëse e kësaj fryme të re dialogu për fshatin në Kuvend e në Qeveri. e bashkëpunimi, që premton në programin e saj, E vlerësova si një vërejtje për të gjithë ne, si një atëherë mund të thuhet me siguri se ajo do të vërejtje e thënë me xhentilesë, por që ka të bëjë me meritojë votëbesimin që do t’i japim dhe do të jetë një lloj harrese të papërligjshme për fshatin dhe për një qeveri e suksesshme. problemet e shumta të tij, ku vazhdon të jetoj 60 Për arritjen e një objektivi të tillë strategjik, për qind e popullsisë, pa pjesëmarrjen aktive të së programi që na paraqitet është premtues, prandaj e cilës nuk mund të ketë stabilitet dhe zhvillim të mbështes dhe ju ftoj që ta votojmë atë pro. vendit. Të nderuar deputetë, Zyrtarë të caktuar shfajësohen shpesh duke Qeveria që po votëbesojmë sot merr përsipër thënë se fshatit iu dha tokë, se në fshat janë krijur barrë të mëdha dhe të rënda, prandaj ajo ka nevojë 600 mijë ferma private etj. Nuk them se kjo nuk për ndihmë dhe për mbështetje, në radhë të pare, është një pjesë e së vërtetës, por kjo nuk mund të të një institucioni të tillë të nderuar si Kuvendi ynë. përligjë kurrsesi mosndërhyrjen e shtetit, mungesën Parë nga një këndvështrim, do të bëj disa e një politike agrare kombëtare, lënia e gjithçkaje
1008 Viti 1999 Legjislatura e 15-të spontanitetit dhe intuitës së fshatarësisë për të Unë e dëgjova me shumë vëmendje programin siguruar mbijetësën. e paraqitur nga ju dhe e kam në konsideratë përbërjen Nuk mund të mos tërheqin vëmendjen fakte të e kabinetit tuaj. Dua t’ju them që në fillim se do ju tilla me pasoja të rënda për të ardhmen, siç janë jap votën, duke ju votëbesuar në këtë Parlament. toka pjellore të lëna djerrë, sipërfaqe të tëra nën Një parafolës, kolegu im, e quajti ndryshimin e erozion, pyje të prera barbarisht, kanale ujitëse dhe qeverive të Aleancës për Shtetin si dështim. Unë do vepra bonifikuese që gjenden sot vetëm në hartat e ta quaj evolucion, sepse normalisht Aleanca për dikurshme, çmimet stratosferike për punimet me Shtetin, duke marrë në konsideratë vitin ’97, pra mekanizma bujqësore prej nga rezulton se sot ne kushtet në të cilën koalicioni i Qendrës së Majtë kemi një bujqësi të kazmës dhe të parmendës. fitoi zgjedhjet, sfidat shumë të mëdha që duhet të Qeveria Meta në programin e vet e ka evidentuar përballonte, detyrat shumë të mëdha që kishte edhe këtë problem shqetësues, veçse do të përpara, ishte fare normale që në rrugë e sipër të sugjeroja dhe do të dëshiroja që të shihja së shpejti ndërronte dhe qeverinë, ndaj edhe unë këtë Qeveri si hap të parë që qeveritarët me në krye e kam parë si progres dhe jo si regres. Kryeministrin të marrin kontakte pune me fshatin Ju dje thatë që Presidenti i Republikës ju dhe me specialistët e bujqësisë, që kanë mbetur të pagëzoi si Qeveri e Paktit të Stabilitetit dhe unë do papërfillur për të përpunuar dhe zbatuar programe të shtoja që është një emër që i shkon për shtat më konkrete dhe një politikë agrare bashkëkohore Qeverisë suaj, sepse pas ndryshimeve të mëdha me dimensione sociale për të cilat, tashmë, janë që ndodhën me mbylljen e konfliktit në Kosovë, Pakti interesuar edhe Banka Botërore e donatorë të tjerë i Stabilitetit është sfida më e madhe jo vetëm për të huaj, por që mund të mobilizohen edhe shumë Shqipërinë, por për të gjithë rajonin. burime të brendshme. Unë jam i bindur që, duke marrë në konsideratë Bujqësia, në kushtet tona, përbën një rezervë të tre bilastrat ku është mbështetur Pakti i të madhe për zhvillimin e ekonomisë së tregut, që Stabilitetit, në radhë të parë, demokracia, siguria nuk mund të neglizhohet dhe të lihet në mëshirën e dhe më tej prosporiteti ekonomik, ju me kabinetin konkurrencës. tuaj do të jeni në gjendje t’i bëni ballë. 3.Përvoja e Aleancës për Shtetin në tërësinë e Dje përveç Paktit të Stabilitetit ju kërkuat edhe saj është pozitive dhe zoti Meta bëri mirë që e dy gjëra të tjera: Pakt për shtetin dhe pakt për ligjin. vlerësoi si prioritare në formimin e kabinetit të ri, Me thënë të drejtën unë nuk e mora vesh se kujt ia veçse do të sugjeroja që Aleanca për Shtetin të shoh kërkuat, sepse po dje 300 metra që këtej dikush më larg dhe të funksionoj më mirë si një ansambël me disa njerëz mbrapa sfidon në mënyrë të hapur politik dhe jo si një strategji privatizimi e ministrive shtetin dhe ligjin. Unë nuk arrij ta kuptoj që në fund përkatëse të ndara midis partive të koalicionit që të shekullit të XX dikush nuk njeh një qeveri, e cila para 29 qershorit ’97, që më krijon përshtypjen e ka gjithë legjitimitetin e duhur. Unë nuk mund ta një kabineti që do t’i çalonte drejtimi unik. Qenia në kuptoj se si dikush kërkon zgjedhje, duke u një linjë e aktorëve Qeverisë s, kërkesa e llogarisë mbështetur thjesht mbi antiligjin dhe antishtetin. dhe mbajtja bashkarisht e përgjegjësive si për arritjet Do ju thosha, zoti Kryeministër, që sfidat më të ashtu dhe për mangësitë e dështimet. Do të mëdha për ju nuk janë këto që përmenda, sfida më dëshiroja të shihja edhe në këtë aspekt ndryshime e madhe për të gjithë ne është mentaliteti. thelbësore në drejtim të shtetit ligjor dhe jo qendrime Mentaliteti sepse në Shqipëri gjëja që respektohet të partive të koalicionit si oaze në raport me njera - më pak nga të gjithë është shteti, duke filluar nga tjetrën. qytetari më i thjeshtë dhe duke mbaruar nuk e di se Duke përfunduar shpreh edhe njëherë ku. Pra, këtu respektohen të gjithë, respektohet mbështetjen dhe votën time pro Qeverisë të paraja, respektohet prona, respektohet skafi, kryesuar nga zoti Meta dhe i uroj sukses të plotë respektohet oksidenti, por e vetmja gjë që nuk në punën e saj. respektohet është shteti. Prandaj po e përsëris edhe Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Pëllumbi! njëherë që ju, duke kërkuar atë pakt për shtetin, Fjalën e ka zoti Zëri. duhet të luftoni që të vendosni autoritetin e shtetit. Pavli Zëri – Falemnderit, zoti Kryetar! Pa këtë autoritet mund të bëni premtime sa të doni, Të nderuar kolegë, mund të ngrini kabinete bashkë me ne sa të duam, Zoti Kryeministër, por do të jetë e kotë që ne të pretendojmë që të
1009 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ecim përpara dhe këtë, në radhë të parë, duhet të Majko e Meta, pasuar nga Poçi etj., që mendoheshin na e kërkoni ne, t’ia kërkoni qytetarëve të thjeshtë, dhe mendohet që pasojnë një linjë të ndershme t’ia kërkoni edhe opozitës. brenda Partisë Socialiste. Unë do të them dy fjalë për politikën e jashtme Kabineti Majko arriti të bënte punë të mira si në të paraqitur dje nga ju. Unë e mbështes plotësisht përballimin e krizës në Kosovë ashtu edhe në atë që ju thatë dje në program, dua të them që shënimin progres për sa u takon çështjeve të rendit, Shqipëria, dhe këtu do të përgëzoj zotin Majko për vetëm nga fakti se si strategji të punës së tij zgjodhi drejtimin që i bëri zgjidhjes së problemit të Kosovës, linjën e mosnënshtrimit kundrejt Nanos. qysh në atë moment u kthye në qendër të vëmendjes Zoti Meta është në kondita të tjera dhe vjen në së gjithë opinionit ndërkombëtar. kontekst tjetër, sepse loja politike ka rregullat e saj. Për sa i përket politikës së jashtme, unë jam Zoti Nano fitoi në kongres, ai mund të vendoste për shumë dakord me atë që thatë ju, që mbështeteni Finon, për Malajn për të marrë karrigen e mbi miqësinë dhe aleancën me Shtetet e Bashkuara kryeministrit, por thjesht për një imazh politik apo dhe me vendet fqinjë. Nuk duhet të harrojmë që për një tualet politik zgjodhi nga grupi i të humburve vendet fqinjë, kryesisht Italia dhe Greqia, që ju i zotin Meta. Që në këtë moment, dhe politikisht e përmendët si prioritete strategjike, janë ato që do kuptojmë të gjithë, nënshtrimi i zotit Meta është i të na çojnë ne në Europë dhe bashkëpunimi me to, garantuar. unë jam shumë dakord me ju, është prioritar. Zoti Nano është provuar nga pozicioni i kapitenit Duke përfunduar, zoti Kryeministër, unë ju them të ekipeve qeveritare se nuk ka shënuar dot progres, që keni votën time pro programit dhe përbërjes së se ka prodhuar vetëm tension, destabilizim dhe Qeverisë suaj. katraur politik. Tani Nano, nga pozicioini i fituesit, Falemnderit! ka lënë shiritin e kapitenit dhe si trajner ka caktuar Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Zëri. lojtarët të zbresin në fushë. Fatkeqësisht them se Zoti Xhaferri e ka fjalën. nuk ka shanse për të shpresur për punë të mira. Ferdinand Xhaferri- I nderuar zoti Kryetar i Për sa i takon përbërjes dhe misionit të kabinetit Kuvendit, të nderuar kolegë, qeveritar, misioni kryesor i tij është lufta kundër Parlamenti në këtë seancë është duke ushtruar korrupsionit. Të gjithë shqiptarët besoj se marrin një nga të drejtat themelore që i jep Kushtetuta, një shije të hidhur, kur shohin se nga kabineti pra, votëbesimin e Qeverisë . Kjo do të thotë që, ekzistues janë hequr Majko dhe Ulqini, të cilët janë duke u bazuar në analizë, në gjykim dhe argumente, rastet e rralla, që nuk janë përfolur për korrupsion ne të arrijmë në konkluzionin se a mund të ngjallë dhe ka ardhur Fino. Që në këtë moment besoj se të shpresa për shqiptarët kjo qeveri apo jo, apo e thënë gjithë do të biem dakord si mund të shënohet me fjalë të tjera, a shpresohet se mund të bëjë punë progres në luftën kundër korrupsionit. të mira apo jo. Për t’i dhënë përgjigje kësaj pyetje, Zoti Meta në përgjigjet e pyetjeve deklaroi qartë unë fjalën time e kam sistemuar në tre pista: se unë do të jem shumë reagues dhe në qoftë se Së pari, konteksti, pra, kushtet e ardhjes së në media do të ketë deklarata të argumentuara për kësaj Qeverie. korrupsion karshi ekipit qeveritar do të ndërhyj. Unë Së dyti, misioni, pra, objektivat që ajo ka, si kështu do të dëshiroja, por zoti Meta e ka të dhe përbërja e saj. pamundur, sepse nuk dha shenja të tilla që në Së treti, programi i Qeverisë . formimin e kabinetit qeveritar dhe jo të mendohet T’i kthehemi pikës së parë, pra, kushteve të se do të ketë sukses për të ndërhyrë më mbrapa. ardhjes së kësaj Qeverie. Nuk dha shenja të tilla, sepse përjashto katër, pesë Qeveria Meta, ju e theksoni edhe vetë, nuk vjen ministra, pothuajse të gjithë të tjerët nuk janë përfolur si pasojë e dështimit të kabinetit Majko, por vetëm në media, por kanë pasur procese të akuzave për si pasojë e faktit se kongresi i fundit socialist korrupsion në media. Kujtoj debatin që pushtoi si evidentoi si prodhimin më të mirë të tij zotin Nano. median televizive ashtu edhe median e shkruar për Pra, me fjalë të tjera në Kongresin e Partisë sa i takon binomit Shuli – Zogaj dhe shumë raste të Socialiste fituan ata që janë akuzuar vazhdimisht tjera. në media si klanet e kontrabandës, klanet e Presidenti Meidani e ka quajtur Qeveri të Paktit korrupsionit, klanet e lidhura me krimin dhe fituan të Stabilitetit dhe nga pikëpamja e simbolikës është karshi një linje tjetër që përfaqësohej nga zotërinjtë shumë e mirë, por stabilitet me korrupsion nuk ka,
1010 Viti 1999 Legjislatura e 15-të sepse korrupsioni kultivon krimin, korrupsioni edhe dy çështjeve të tjera, që unë i shikoj shumë të shkatërron konkurrencën, korrupsioni djeg biznesin rëndësishme, që janë: privatizimi dhe problemi i e ndershëm, korrupsioni degjeneron shoqërinë, turizmit. korrupsioni inkriminon politikën. Pra, edhe në këtë Referuar privatizimit shikohet se nuk ka një kontekst, edhe nga pikëpamja e përbërjes dhe strategji të saktë të privatizimit, dhe këtë e pranoi objektivave, nuk shoh dritë jeshile për ta votëbesuar edhe Ministri Preçi, për të cilin unë jam optimist, këtë kabinet. sepse të paktën testimet e deritanishme dhe Kalojmë te programi. Mendoj se programi i kësaj opinionet janë se mund të bëjë punë të mira, por qeverie është i ndërtuar sipas një varianti dhe stili nuk ka pasur strategji të privatizimit. Opozita ua ka rutin, ku me të njëjtin intensitet dhe përgjegjësi thënë këtë një vit e gjysëm më parë, kur zoti Bufi trajtohet çështja e ngritjes së një fabrike solli ca copa letre dhe i quajti strategjia e privatizimit hidrosanitare në Durrës apo Korçë, me çështjen e masiv. Unë do t’i sugjeroja zotit Zef Preçi që në luftës kundër korrupsionit apo me të njëjtën ritmikë strategjinë e tij të privatizimit, patjetër duhet ta trajtohet problemi i efektivitetit të sistemit të ndërtojë duke konceptuar bashkëpunimin me drejtësisë me çështjet e peshkimit. opozitën, sepse bëhet fjalë për strategjinë e Unë mendoj që çështjet kryesore që duhet të privatizimit masiv të ndërmarrjeve të sektorit zinin një vend të veçantë duhet të ishin të përcjella strategjik dhe njëkohësisht duhet ta konceptojmë në mënyrë të detajuar dhe me afate konkrete në me afate të shpejta, sepse ka një privatizim të këtë program siç janë: rendi, korrupsioni dhe shpejtë, nuk ka një rritje ekonomike të efektiviteti i drejtësisë. Shikohet se nga mënyra sesi qëndrueshme. e keni konceptuar nuk ngjallni besim, nuk ka afate Për sa i takon turizmit, fatkeqësisht mungon konkrete që shqiptarët të besojnë se këto çështje koncepti i trajtimit të turizmit si arteria kryesore e do të ecin përpara. Përdoret një stil i të shkruarit industrisë apo si industria më e rëndësishme në “do të punojmë”, “do të vazhdojmë”, “do të vend. Thoni për turizmin që do të përmirësojmë rishikojmë”, “do të përmirësojmë kuadrin ligjor” dhe kuadrin ligjor, do të rregullohen hartat turistike, do vetëm në një vend, ku përmenden afatet, është të ketë politika stimuluese, dhe nuk shikohet si një përmendur lufta kundër krimit, ku thuhet: “Brenda megakoncept, ku turizmi shikohet i lidhur ngushtë vitit 2000 do të përfundojë reformimi i kudrit ligjor me infrastrukturën. Pa zhvillim në telekom, pa për sa i takon çështjeve të rendit”, dhe kjo e thënë zhvillime në energji, parë këto në funksion të turizmit, pa afate, ndaj mendoj se zor mund ngjallet besimi asnjëherë nuk mund të mendohet se mund të që në këto çështje do të shënohet progres. zhvillojmë një turizëm, i cili është shumë i Drejtësinë dhe efektivitetin e saj unë e shikoj si domosdoshëm për zhvillimet në Shqipëri; është i një nga çështjet më delikate. Mendoj se do të domosdoshëm sepse ndihmon bujqësinë, pra, i vazhdonit të ngjallnit besimin se drejtësia do të ecte krijon më shumë mundësi fermerëve për shitjen e përpara në qoftë se në program do të fillohej të prodhimeve të tyre bujqësore e blegtorale; është konceptohej e të zbërthehej drejtësia. Duke u nisur shumë i domosdoshëm, sepse fut valutë, pra, nga një deklaratë e zotit Majko, që 90 për qind e ndihmon drejtpërdrejt në stabilitetin makro- sistemit të drejtësisë është e korruptuar, duheshin ekonomik; është shumë i domosdoshëm, sepse zbërthyer shkaqet pse kjo drejtësi është e ndihmon në emancipimin e shoqërisë, një element korruptuar, sepse Këshilli i Lartë i Drejtësisë është i domosdoshëm ky për shoqërinë shqiptare si një plotësisht politik, se në gjykatat e apelit, në shoqëri në tranzicion. kundërshtim me ligjin që keni miratuar po vetë, Element tjetër janë pagat dhe pensionet. Është punojnë hetues dhe jo gjyqtarë, se avokatët janë për të ardhur keq që në 40 faqe program, kur trajtoni disa herë më të koalifikuar dhe më të aftë se çështjen e pagave dhe pensioneve ju nuk i përfshini gjyqtarët. Në program duhej thënë qartë se vetëm ato si një zë të veçantë. Qytetarit shqiptar është zbatimi i kuadrit ligjor për drejtësinë brenda gati t’i thuhet që gjatë vitit 2000 nuk do të ketë rritje drejtësisë mund të krijojë shanse dhe shpresë se as të pagave, as të pensioneve, sepse të tilla janë drejtësia mund të shpërndajë drejtësi për të gjithë kushtet dhe në qoftë se ai i mirëkupton këto kushte, shqiptarët. ai është gati t’ju mbështesë. Por ju thoni që pagat Natyrisht trajtimi me seriozitet i këtyre tre pikave, dhe pensionet do të rriten 8 për qind , të cilat duke që përmenda më lart, mund të hapte dritën jeshile marrë parasysh zhvillimet që do ketë inflacioni, do
1011 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të thotë që do të ketë një ulje reale të pagës, ulje njëjtën përgjegjësi për të shpërbërë me të njëjtën reale të pensioneve. Meqë zoti Braçe kërkon replikë, vendosmëri jo vetëm piramidat e PD-së në trajtë është për të ardhur keq, është turp që në faqen 13 financiare, por edhe piramidat e shpifjeve dhe të të programit thoni që vetëm nga doganat kemi antimitingjeve. humbur 4.5 miliardë lekë, që do të thotë afro 40 Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Malaj! milionë dollarë, që do të thotë se në qoftë se shteti Zoti Nano kërkon, gjithashtu, të drejtën e do ta ndajë mendjen për të mos vjedhur, krijohet replikës. mundësia që pagat dhe pensionet për vitin 2000 të Fatos Nano – Falemnderit, zoti Kryetar! rriten mbi 20 për qind . Dua të ritheksoj edhe për zotin Xhaferri që isha Iku zoti Majko nga pozicioni i Kryeministrit, erdhi shumë serioz, shumë i sinqertë në përsëritjen e zoti Meta dhe unë kam kënaqësinë të them që të ftesës në emër të partisë kryesore, të koalicionit dy janë djemë të mirë. Po pse nuk ecën kjo punë? aktual Qeverisë s që opozita të integrohet, të Edhe njëherë i rikthehem gjithçkaje që lidhet me integrohet në probleme me rëndësi etike për këtë zgjedhjet dhe këtu ka dy probleme. vend dhe për shqiptarët si komb, siç është procesi E para, rruga si erdhët dhe e dyta, mënyra sesi europian i Shqipërisë. erdhët. Konstatova tani sërish që zoti Xhaferri hoqi dorë Unë mendoj se keni ardhur të papërgatitur për nga një hapësirë që reflekton të njëjtin seriozitet si të marrë pushtetin dhe këtu një përgjegjësi shumë tonin, si Aleancë për Shtetin për të shprehur deri në të madhe ka dhe Partia Demokratike që ka qenë në fund mendimet e veta, ndaj detyrohem të shpreh pushtet në atë kohë. Ndoshta ne nuk ju krijuam keqardhjen time që zoti Xhaferri, për shkak të hapësira të nevojshme, nuk ju integruam sa duhet origjinës së grupit politik nga i cili paraqitet edhe në në ato procese të vrullshme që Shqipëria filloi të këtë Kuvend, nuk po tregon aftësitë dhe kurajon e adoptonte ekonominë e tregut dhe deri sa mbas dy vet për të mos ia hequr vetes. vjetëve e gjysëm qeverisje nuk është privatizuar asnjë Falemnderit! tullë, dhe kjo tregon se ju keni qenë të papërgatitur. Skënder Gjinushi – Fjalën e ka zoti Fino. Skënder Gjinushi – Ju mbaroi koha, zoti Bashkim Fino – Falemnderit, zoti Kryetar! Xhaferri. Të nderuar deputetë, Ferdinand Xhaferri - Zoti Gjinushi, nuk është Natyrisht të më falë zoti Kryeministër, flas si faji im se ju dukem i papërgatitur. Në qoftë se deputet dhe si anëtar i kryesisë së Partisë koncepti dhe ndërgjegjja juaj është e kultivuar vetëm Socialiste, sepse nuk e kam marrë ende votëbesimin te ngjarjet e Vlorës, unë gjithmonë… dhe nuk jam nga ish-ministrat e mëparshëm. Skënder Gjinushi – Zoti Xhaferri, mos kujtoni Procesi i votëbesimit të një qeverie socialiste, se keni të drejtë të thoni çdo lloj shpifje dhe fyerje. siç e shihni nga diskutimet para votimit, nuk ka të Ishit të detyruar të konsumonit kohën e llogaritur krahasur me atë që kemi parë me atë të 5 vjetëve të dhe në qoftë se vazhdoni fyerjet ndaj meje dilni qeverisjes së Partisë Demokratike. Unë nuk kam edhe nga salla. Vazhdo dhe një minutë. aspak dëshirë të ndërroj kahje të kësaj séance, duke Ferdinand Xhaferri – Falemnderit! nxitur replika shterpe me ata që në fakt mungojnë Zemërgjerësinë tuaj e quaj më të domosdoshme ta fare, por janë disa elementë të kulturës sonë politike mos e marrë në konsideratë. që nuk mund t’i neglizhoj. Falemnderit! Gjatë 5 vjetëve të saj në pushtet, procesin e Skënder Gjinushi – Falemnderit! votëbesimit të Qeverisë , PD-ja e kishte një proces Zoti Malaj kërkon replikë. të komanduar nga lart. Besoj se shumëkush i Arben Malaj – Falemnderit, por e ndjej për kujtohet sesi Grupi Parlamentar i Partisë detyrë t’i kthej një përgjigje zotit Xhaferri, sepse jo Demokratike hiqte nga lista ministra me votim se më propozoi për kryeministër, por tani t’i kthej “demokratik”, e më pas Berisha i fuste ata në listë një përgjigje pse se mora, megjithatë ata kanë duke shkelur çdo normë elementare të demokracisë. ndërtuar politikën e tyre mbi konfliktet dhe akuzat Krejt e kundërta ka ndodhur gjatë këtyre viteve falso. me ne socialistët. Po ju kujtoj rastin e fundit, pikërisht Dëshiroj që mos e gjej më emrin tim në korin e dy ditë më parë, kur pas një diskutimi serioz me bretkosave të përditshme. Edhe njëherë e garantoj grupin parlamentar socialist, ku kryeministri iu këtë Parlament që edhe jashtë Qeverisë kam të përgjigj interesimit të deputeteve për mënyrën e
1012 Viti 1999 Legjislatura e 15-të kompozimit të Qeverisë , si dhe prioritet e saj, na zoti Poçi nuk janë prekur nga Berisha, por kam fituar bëri të vijmë sot me një votë të konsoliduar dhe të mbas tyre. Unë e di si buka që ha që kriteret e studiuar në Parlament. Por çuditërisht sa herë që vlerësimit të moralit socialist nuk janë dhe nuk mund falë angazhimit tonë shtohen e pasurohen elemente të jenë e njëjta gjë me atë të Sali Berishës, por të të demokracisë në funksion të normalizimit të jetës paktën gjykatësit nuk mund të akuzohen më për politike shqiptare, Partia Demokratike mungon, në socialistë. një kohë kur ne po përpiqemi të rregullojmë Do të dëshiroja që zoti Berisha të ishte sot këtu mekanizmat e pluralizmit politik që demokratët i në sallë, ballë për ballë për t’u përballur me të degraduan për 5 vjet dhe i shkatërruan gjatë marsit vërtetën. Në qoftë se drejtësia sot ka probleme, që të vitit 1997. Ata sërish mungojnë për të vazhduar vërtetë ka, urtësia e popullit shqiptar nuk është iniciativën e tyre negative, madje enden nëpër rrugët aspak i traumatizuar. e Tiranës duke prishur mekanizmat e trafikut për Për dy vjet që ne qeverisim, populli na ka dhënë kalimtarët e kryeqytetit. Nuk dua të prish rendin tonë tre herë të drejtën, na ka votuar tre herë, dhe ka të ditës, por është e vërtetë që të gjithë ne këtu në rrëzuar po prapë këtë herë mashtrimin e zotit sale, ashtu si të gjithë njerëzit normalë të Tiranës, i Berisha, më 29 qershor, në zgjedhjet e përgjithshme këshillojmë fëmijët tanë të bëjnë kujdes kur dalin lokale, në zgjedhjet e pjesshme lokale, në qershorin nga shtëpitë sa herë që Berishës i teket të zgërdallet e vjetshëm dhe në votimin politik të Kushtetutës e të çirret në bulevardet e Tiranës. sonë nëntorin e kaluar, kur zoti Berisha donte të na Edhe sa do të vazhdojmë kështu? Mendoj se linte dhe tentoi të na linte përsëri pa Kushtetutë. përcaktimi ligjor dhe rigoroz i të drejtës së qytetarëve Ne socialistët edhe mund të kemi gabuar gjatë shqiptarë për të jetuar normalisht duhet të jetë një këtyre dy vjetëve, por nuk mbajmë përgjegjësi për angazhim i Qeverisë Meta. Përveç faktit që disa ndonjë krim, nuk mbajmë në ndërgjegjen tonë as herë në muaj më duhet t’i kufizoj lirinë shëtitëse vjedhje votash të 26 majit, as furnizimin me familjes time për arsyet që i theksova më lart, karburant të Milosheviçit gjatë embargos së personalisht ndjehem i revoltuar nga shpërdorimi që Bosnjës, as vrasje masive dhe hapje deposh si në Berisha dhe skoda e tij i bëjnë fjalës së lirë. mars të vitit ‘97 dhe as tentativa për grusht shteti si Gjatë qeverisjes së Pajtimit Kobëtar, kur pata në 14 shtator. rastin të drejtoj, po e pohoj sot këtu, bëra çmos që Ne socialistët, siç e thashë, gjatë gjithë këtyre ta njihja Berishën me rregullat e një shoqërie viteve jemi përpjekur shumë të rregullojmë atë çfarë demokratike, natyrisht jam i detyruar të them që prishi partia e zotit Berisha. E di që këtu kemi bërë nuk ia dola dot. Me këtë dua të pranoj sot se aftësitë aq sa mund të bënim, por e di, gjithashtu, se më e mia edukative janë të mangëta edhe pse ju e dini shumë do të bëjmë. Ne i kemi parë gjërat në sy dhe që Berisha është një rast tepër i vështirë dhe për i kemi thënë njeri - tjetrit atë që mendojnë socialistët. profesor Arqile Botin. Më pas, në detyra të ndryshme Është kjo arsyeja që kemi pasur brenda nesh debate të pushtetit si zëvendëskryeministër dhe ministër që njihen për shkak të debatit demokratik, madje jam akuzuar direkt si kontrabandist, sot nga zoti edhe kemi rrezikuar shumë, por gjithnjë kjo i ka Xhaferri, dhe herë të tjera nga zoti Berisha shërbyer dhe do t’i shërbejë progresit dhe konsideronte diçka imorale te personi im, modernizimit të Partisë Socialiste. Unë jam i pavarësisht se konsideron të moralshëm vetëm vetëdijshëm për ato që kemi bërë dhe për ato që vetveten. Për arsye të ndryshme dhe për të lehtësuar nuk kemi bërë. Socialistë janë siç është e gjithë punën e qeverisjes socialiste preferova për më Shqipëria as më të mençur dhe as më të pasur se shumë se afro një vit të mos përfshihesha në qeveri ajo. dhe vazhdova punën time në Parlament. Ndërkaq Dhe së fundi, të nderuar kolegë, së fundi zoti po i kujtoj opinionit publik se kam fituar një gjyq për Kryeministër jo si ministër i kabinetit Meta, që më shpifje me gazetën e Berishës, kam nisur një gjyq ka zgjedhur, por si njëri ndër ju, kërkoj ta tjetër për shpifje me vetë zotin Berisha dhe po e votëbesojmë me bindje qeverinë tonë, e cila do të them me modesti këtu, me gjithë akuzat e duhet ta zërë nga mënga vendin dhe të vazhdojë fabrikuara, jam votuar maksimalisht nga partia ime traditën, tashmë, të konsoliduar të ngritjes dhe të gjatë kongresit të fundit për anëtar të Komitetit të forcimit të institucioneve. Përgjithshëm Drejtues dhe për anëtar të Kryesisë Përpara nesh kemi zgjedhjet lokale, kemi së Partisë Socialiste, pavarësisht se zoti Majko apo procesin e gjatë dhe të vështirë të luftës kundër
1013 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
korrupsionit, proces i cili duhet të kthehet me i dhënë secilit atë që kishte më parë, kjo do të thotë doemos në proces transparent për privatizimin, kemi që partitë në koalicion kanë pronësitë e tyre në edhe një numër angazhimesh ndërkombëtare, të pushtet, që do t’i mbajnë e do t’i trashëgojnë, cilat me Paktin e Stabilitetit e motivojnë edhe më pavarësist nëse u takojnë, sepse ka një farë kriteri shumë punën tonë. në formimin e koalicionit. Një parti merr vende në Si Ministër i Pushtetit Lokal di t’i përgjigjem çdo qeveri afërsisht me përqindjen e votave që i ka dhënë angazhimi që parashikon programi i partisë sime populli ose ca më shumë, por s’ka të ngjarë që t’i dhe i Qeverisë sime. Jam i hapur për bashkëpunim jepet një ministri e rëndësishme një partie me 0.8 me opozitën progresive, por edhe me atë regressive, për qind e votave, siç ndodh me Partinë tonë Agrare. nëse vendos të bëjë përpara ndonjë hap në Ky koalicion u sajua në kohën e re nga zoti Nano, u demokraci, dhe përkushtohem personalisht për një mbajt në fuqi nga zoti Majko dhe po ashtu dorëzënës zhvillim të qetë dhe transparent të zgjedhjeve lokale. i tretë zoti Meta. Me këtë koalicion Partia Socialiste Sukses të gjithëve, përfshirë edhe PD-në, së duket sikur vret tre zogj njëherësh, krijon fasadën e cilës i uroj shërim sa më të shpejtë për doktorin! një qeverisje pluraliste, pakëson radhët e Falemnderit! kundërshtarëve, sado të vegjël qofshin, dhe ndan Skënder Gjinushi – Falemnderit! Zoti Godo e përgjegjësinë partiake. Populli ynë në gjendjen e ka fjalën. rëndë që ndodhet nuk është i intersuar për luftra për Sabri Godo – Zoti Kryetar, unë ju mbaj ju si pushtet brenda Partisë Socialiste dhe as për njohësin më të mirë të Rregullores së Kuvendit, por manovrimet e saj lidhur me koalicionin. Kjo është sot nuk kuptova një gjë, thatë që debati fillon me arsye e mjaftueshme për të votuar kundër, por ka partitë më të mëdha, kurse në Rregullore, ashtu si edhe më. e lexoj unë, thuhet fillon me ne, me më të vegjëlit, Na thuhet më këmbëngulje se kjo do të jetë por gjithsesi le ta kalojmë kështu. qeveri e vazhdimësisë. Duket sikur nga njëra qeveri Skënder Gjinushi – Nuk thotë as kështu e as socialiste në tjerën të kemi pasur vetëm suksese ashtu, por thuhet që harmonizohen diskutimet midis të shkëlqyera, kurse realiteti është ndryshe. Qerrja grupeve parlamentare. Përderisa ka më shumë në vijon të xhirojë në batak, korrupsioni ka droguar listën e socialistëve, duhet t’u jepet më shumë fjala ekonominë, kontrabanda vazhdon të shkatërrojë atyre. tregun dhe administrata shtetërore dhe gjyqësore i Sabri Godo – Do të votoj kundër Qeverisë që shërbejnë vetvetes. Kohët e fundit janë shënuar na paraqitet jo dhe aq për faktin që partia që suksese në luftën ndaj bandave, por krimi ende e përfaqësoj është në opozitë, sesa për arsyet që do bën jetën të pasigurt. Të gjitha këto së bashku e të shpjegoj. bëjnë Shqipërinë një vend prej nga njeriu të ikë duke Kjo Qeveri vjen si një kompromis i grupimeve në marrë në sy edhe vdekjen, kurse investitorët e huaj PS. Thuhet se ndërrimi i kabinetit nuk ndodhi për rrinë na vrojtojnë si vendin me mundësi të shumta, shkak të ndonjë krize të kabinetit të Qeverisë së por me rrezikshmëri të lartë. Pandeli Majkos. Qeveria po ndërrohet për shkak se Zoti Meta, njeri grupim mori një grup votash në Kongresin e Qeveritë bien për të ndërruar qeverisjen dhe jo Partisë Socialiste, pra, ky Parlament dhe i gjithë për të siguruar një vazhdimësi, do të thosha, të vendi duhet t’u nënshtrohen luftrave për pushtet që dështuar. Po të jetë se keni ndërmend kryesisht zhvillohen brenda forumeve të larta të Partisë vazhdimësinë, atëherë ju sillni një mesazh të Socialiste. E thënë ndryshe, kur bien tërmete në dyshimtë, që lë të kuptohet se do t’i shërbeni udhëheqjen e PS-së, duhet të dridhet i gjithë vendi. mbajtjes së pushtetit për interesa partiake. Këtë e Kjo është një lojë e pandershme. Votimet brenda konfirmoni pa dashur kur thoni edhe në program se një partie, qoftë edhe e maxhorancës, nuk janë të me punët që do të bëni ju do të fitoni zgjedhjet e barabarta me votat që i jep populli kësaj partie, ardhshme lokale dhe ato parlamentare të vitit 2001. prandaj ajo kurrsesi nuk ka të drejtë të thotë: për Lidhur me vazhdimësinë bëj edhe një pyetje shkak të grindjeve brenda nesh do të ndërrojmë tjetër, që e ka shumë për zemër Partia Republikane, qeveritë kur dhe si të duam ne. Që ky ndryshim të e besoj dhe pjesa më e madhe e shqiptarëve. A do ishte i moralshëm duhet të përcillej me një ndryshim të vazhdojë Qeveria juaj të nëpërkëmbë Kushtetutën programi, por mbi këtë do të flas pak më poshtë. në një nga kapitujt më të rëndësishëm të saj, siç Kjo Qeveri bëri çmos të ruante koalicionin, duke është prona private? A keni ndërmend të detyroni
1014 Viti 1999 Legjislatura e 15-të kabinetin tuaj të zbatojë atë të zezë mbi të bardhë? dëshira, të varura kryesisht nga kreditë e huaja Ju u betuat dje se Kushtetuta do të jetë për ju ashtu si dhe më parë, të cilat nuk janë nën ylli polar, por gjithë sa thoni në program lidhur me administrimin tonë. Kushtetutën përmblidhet në frazën: “Do të rishikohet Tërheq vëmendjen trajtimi që i bëhet në program legjislacioni për ta përqasur me të”. Por kur dhe si? problemeve më akute të ditës. Veçanërisht kohët e Kushtetuta mbushi vitin dhe ajo ka lënë një afat tre fundit nëpërmjet privatizimit po ndodh një plaçkitje vjeçar për zgjidhjen e çështjes së ndërlikuar të e pasurisë kombëtare, e cila lë gojëhapur edhe vetë pronësisë. Deri tani nuk është bërë asgjë ose më spekulantët, objekte që vlejnë miliona dollarë, po saktë dy qeveritë tuaja pararendëse të vazhdimësisë që jepen falas. A do t’i anuloj këto Qeveria e re? Po veçse kanë shkelur Kushtetutën. Ju bëheni edhe me doganat? Do të vazhdojë lufta si me mullinjtë e më i dyshimtë kur flisni për konsolidimin e pronësisë erës, duke u bërë doganierëve paralajmërime, apo mbi tokën. A mos do të thotë kjo se do ta forconi do të ndalet me forcë e seriozitet kontrabanda që ashtu siç është? Në këtë çështje nuk jeni nisur me ka çoroditur tregun? Ju thoni se do të ulni taksat. këmbë të mbarë. Ju përsëri na propozoni për Ministër Ju duhet t’i ulni ato ose në masën që tregtari të të Bujqësisë zotin Lufter Xhuveli, që mund të jetë mos jetë më i interesuar për kontrabandën, ose duhet një specialist i zoti për serat dhe kanalizimet, por të gjeni mekanizma të tjera. Thoni se do të vendosni halli është se ai qëndron i patundur në konceptet e rendin duke forcuar policinë. Pa gjetur rrugët për ta tij nihiliste mbi pronësinë e tokës, që hedh në erë bërë pushtetin lokal të ndjehet përgjegjës për rendin, tërë sistemin e pronësisë private, meqë çdo lloj prone lufta ndërmjet krimit dhe shtetit ka për të zgjatur në bazohet në to. Duke mbajtur në krah zotin Xhuveli, vite, pa ditur se kush do të jetë fitimtari. ju u hiqni çdo shpresë pronarëve se do të ktheni Koha për të analizuar programin ishte e pakët, tokat. Këtë e keni kaluar me gjykim shumë të por edhe nga një shikim i shpejtë mund të arrish në përciptë, pa menduar se kështu e vini Qeverinë tuaj përfundimin se ai është i veshur shumë me deklarime ndërmjet dy zjarreve që nuk mund t’i shuani atë dhe më pak me lëndë të saktë. S’mund të lë pa konflikt të paprerë të qytetarit me shtetin dhe të përmendur edhe një kërcënim tjetër që i sillet mbi konfliktit me strukturat europiane që kanë formuluar krye Qeverisë Meta. ose pranuar nenin 41 të Kushtetutës. Forumet drejtuese të PS-së nuk do t’i lënë dorë Zoti Xhuveli rikonfirmoi pa asnjë drojtje sot të lirë Kryeministrit dhe ministrave të përzgjedhin mendimin e tij bolshevik mbi tokën. A foli ai në emër njerëzit e duhur, kështu që do të imponohen kuadrot të Qeverisë suaj zoti Meta? Ne prisnim një kabinet e partisë. me njerëz që pushtetin e shikojnë si përgjegjësi të Skënder Gjinushi - Hyre te Partia Socialiste, lartë qytetare; prisnim një qeveri që do të shpallte mbaroi koha. strategjinë për vendosjen e rendit, për luftën totale Sabri Godo - Do të imponohen kuadrot e kundër korrupsionit, që do të bënte ligjet e favorshme partisë dhe do të kemi një farë përtëritje të kohës për biznesin shqiptar, duke ulur papunësinë; prisnim kur administrata shërbente si fasadë, ndërsa një qeveri e cila do të mbahej mend veçanërisht për pushtetin e vërtetë e kishte partia, që do të thotë dy gjëra: vendosjen e pronës private, që është baza paralizimi i shtetit. Ishte PS-ja ajo që sajoi qeverinë, e shtetit ligjor dhe përgatitjen e institucioneve që ajo do t’ia bëjë edhe plotësimet. Nuk besojmë se vendi vërtet të ketë zgjedhje të lira, duke i dhënë koalicioni në fuqi mund ta nxjerrë vendin nga kriza, popullit besimin se vota e tij do të respektohet deri por duke njohur kushtet dhe rrethanat brenda dhe në fund. Atëherë Shqipëria do të gjente vetveten, jashtë vendit, them se ky kabinet duhet të kthehet kurse ju me kabinetin e arnuar sipas koniunkturave mbrapsht, të riformohet dhe të angazhohet me një të brendshme të partisë dhe me një program program që të flasë shqip për sot dhe për të ardhmen. deklarativ, që nuk ngjall besim, e bëni të Vetëm me një qeveri të besueshme mund të detyrueshëm votimin kundër. sigurohet bashkëpunimi në shumë pika, duke dalë Nga leximi i parë i programit duket sikur tek ajo që kërkohet me demagogji, por që duhet të zbulohen gabimet e qeverisjes. Është mirë kur i zoti kthehet në realitet, bashkëpunimi pushtet - opozitë e di se ku i pikon shtëpia. Programi premton gjëra për çështjet e rëndësishme, një ndër të cilat është të mira në infrastrukturë, bujqësi, në zhvillimin përgatitja e vendit për kalimin në demokraci të ekonomik, por nuk shoh qartë mjetet e realizimit vërtetë me zgjedhje të lira. dhe atëherë ato që premtohen do të mbeten vetëm Së fundi, them se programi anashkalon çështjet
1015 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kombëtare, belbëzohet lidhur me Kosovën, duke Së fundi, meqenëse zoti Godo në thënë se do të përkrahim zhvillimet e kërkuara nga bashkëbisedimin konfidencial partnerial na ka thënë institucionet botërore. Këtë mund ta thoshte cilado mos ma merrni seriozisht atë çështjen e pronës se qeveri europiane, por kjo është krejt e ashtu ma do puna, unë jam i detyruar përfundimisht pamjaftueshme për shtetin shqiptar. Ne duhet të ta pyes, është puna e tij apo puna me të cilën po dalim në krah të Kosovës në çdo hap, siç bëri përfaqësohet në politikën shqiptare? Majkoja, ashtu siç duhet të jemi roje për shqiptarët Falemnderit! në Maqedoni, pa lënë në harresë edhe të drejtat e Skënder Gjinushi – Fjalën e ka zonja Paço. çamëve. E kemi shkruar në Kushtetutë aspiratën e Urdhëro! shqiptarëve për bashkimin paqësor të kombit. Kushti Sabri Godo – Nuk e di se kush e bën këtë i parë i një qeverie të vërtetë është mbrojtja e konfuzion. Kur kam qenë unë ndonjëherë në interesave të kombit, gjë që nuk bie ndesh me Paktin maxhorancë? Këtë mund ta thotë dikush nga Partia e Stabilitetit, për të cilin duket sikur po kalojmë disi Demokratike, por nuk besoja se mund ta thoshit në një frymëzim poetik, ndërkohë që të tjerët i bëjnë edhe ju, se unë s’kam ngrënë kurrë ndonjëherë në më realisht llogaritjet. një tavë me ju. Unë kam qenë dhe jam opozitë. Me këtë Qeveri dhe me programin e saj nuk më E para, në qoftë se ka ndonjeri që nuk e ka duket se ndiej përgjegjësinë e lartë të momentit kuptuar këtë, le ta marrë vesh sot. historik që jetojmë si shtet dhe si komb. E dyta, për sa i takon bisedave konfidenciale, Falemnderit! unë nuk kam pasur ndonjë bisedë konfidenciale me Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Godo! zotin Nano, këtë e them në mënyrë kategorike, Zoti Nano kërkon të bëjë replikë. ndoshta qysh prej dy vjetësh. Dhe në qoftë se ka Sabri Godo –Zoti Nano do të bëjë replikë me bërë ndonjëherë ndonjë shaka kafeneje, që mos ma çdo njeri që del e flet këtu? Si është kjo Rregullore? merrni me gjithë mend këtë punën e pronave, unë Skënder Gjinushi – Bëhet replikë sa herë të e them se cilido që ka një humor në vetvete duhet përmendet emri dhe atakohesh personalisht. ta kuptojë që kjo është një shaka, e cila nuk mund Fatos Nano - Falemnderit, zoti Kryetar! Po të përdoret si argument politik kur duam të vëmë në lutesha vërtet që zoti Godo të mos bënte gabim që dukje punën e një njeriu. të mos e përmendte emrin, e kam me sinqeritet Skënder Gjinushi - Zonja Paço ju e keni fjalën. këtë gjë si i kam pasur gjithmonë të sinqerta dhe Natasha Paço – Të nderuar deputetë, të luajale të gjitha angazhimet e mia për të ndërtuar nderuar qeveritarë që prisni të merrni votëbesimin një skemë të integrimit dhe të ndarjes së sot, përgjegjësive të qeverisjes edhe me opozitën, një Konsiderimi nga ana e Presidentit të Republikës nga institucionet e së cilës, që unë vazhdoj të e kabinetit tuaj si Qeveria e Paktit të Stabilitetit është respektoj, është edhe zoti Godo. një sfidë jo vetëm për ju, por për tërë shoqërinë Megjithatë ka ardhur koha që ca gjëra të thuhen shqiptare, e cila gjatë Qeverisë Majko arriti të përfundimisht dhe në publik. Kam preferuar, dhe përballojë me sukses krizën kosovare, por që bëri prandaj u luta të mos e bënte këtë gabim, që me dhe hapat e parë të rëndësishëm të fazës zotin Godo të bisedoj me koifidencën dhe luajalitetin procedurale të Paktit të Stabilitetit, duke e futur e partnerëve seriozë. Nëse ndjekim logjikën e tij të Shqipërinë në ato vende që mbajtën peshën kryesore dështimit të kësaj maxhorance, nuk mund t’i mos i të krizës dhe që janë angazhuar në avancimin e kërkoj, e para, zotit Godo, përgjigjen nëse kjo objektivave të këtij Pakti. maxhorancë ka dështuar, a e sheh ai veten pjesë të I takon Qeverisë suaj, që lindi si rrjedhojë jo e dështimit apo të suksesit të saj? krizës institucionale, por e dalë pas zhvillimeve E dyta, në qoftë se në angazhimet që zoti Godo normale demokratike të PS-së, të vazhdojë punën ka kryer deri më sot, në bashkëkryesimin e e Qeverisë Majko më tej, duke thelluar rezultatet Komisionit për Hartimin e Kushtetutës dhe në pozitive të asaj Qeverie, duke eliminuar dobësitë Komisionin e Punëve të Jashtme, të cilat me shumë dhe të metat e saj, me qëllim që shoqëria shqiptare sinqeritet dhe luajalitet si Kryetari Partisë Socialiste të përfitojë nga burimet që ofron Pakti i Stabilitetit, i i pranova të bashkëjetonin për angazhimin e tij me cili përbën edhe një shans historik për rritjen këtë maxhorancë. Ka pasur suksese, a mendon ekonomike dhe bashkëpunimin në rajon, por në të zoti Godo se i ka realizuar vetëm këto suksese? njëjtën kohë thellon procesin aq kompleks të
1016 Viti 1999 Legjislatura e 15-të demokratizimit të shoqërisë shqiptare, për të cilin Gjysma e subjekteve private nuk derdhin aspiron shumica e elektoratit shqiptar, që e votoi kontribute në sigurimet shoqërore, e barabartë kjo Aleancën për Shtetin më 29 qershor të vitit ’97 me me 4 miliardë lekë humbje në buxhet apo deklarimi votë plebishitare. i vetëm i 80 mijë punonjësve që derdhin kontribute Sot ju keni ardhur të kërkoni votëbesim në në sigurime shoqërore, kur mendohet që ky numër Kuvend, por unë mendoj se më shumë se kartoni është rreth 200 000. jeshil formal votimi ynë dhe mbështetja jonë Për programet e nxitjes së punësimit janë vënë maxhoritare e vërtetë dhe reale duhet të jenë disa në dispozicion nga Qeveria 450 milionë lekë që janë sugjerime, të cilat do t’i vlejnë punës në realizimin kthyer në 12, 13 mijë vende pune për vitin ’99. e objektivave tuaja, të cilat më lejoni t’jua drejtoj në Sipas statistikave tuaja janë çelur rreth gjysma emër të Komisionit Parlamentar të Punës, Çështjeve e fondeve, prandaj le të jetë në vëmëndje të Qeverisë Sociale dhe Gruas. suaj çelja edhe e gjysmës tjetër për këtë qëllim, Më lejoni, në radhë të pare, zoti Kryeministër, sepse për këtë perudhë të mbetur janë miratuar 143 të konstatoj që gjatë gjithë periudhës së tranzicionit projekte. që në fillim kur shoqëria shqiptare aspironte për një Në program Qeveria juaj ka menduar ta bëjë demokraci dhe mirëqenie të vërtetë, asnjëherë njësimin gradual të pensioneve të lidhura me ligjin e qeveritarët nuk kanë hartuar ndonjë platformë ri dhe me atë të vjetër në një fazë të dytë, ku do të konkrete, që njerëzit ta preknin në jetë këtë përfitojnë rreth 90 000 pensionistë, që kanë pension mirëqenie materiale apo shpirtërore. Jo vetëm gjatë minimal, që do t’i kushtojë buxhetit rreth 1 miliard qeverisjes së PD-së, por edhe gjatë qeverisjes lekë në vit, por nga Drejtoria e Sigurimit Shoqëror socialiste është mbajtur një qëndrim inferior ndaj është bërë një studim, i cili është paraqitur edhe në Ministrisë së Punës dhe Çështjeve Sociale. Për Qeveri, ku trajtohen rrugët dhe mundësitë për ta bërë shumë politikanë shqiptarë, disa syresh socialistë, realitet këtë njësim, por që është kthyer nga Ministria ka sunduar ideja se ministritë më të rëndësishme e Financave. për shqiptarët janë ato të jashtmet, transportit etj. Gjej vendin të theksoj që Qeveria të gjejë forma Vetëm në këtë kabinet të ri u mendua dhe u bë mirë dhe metoda të tilla graduale për njësimin e tyre, që në krye të këtij institucioni kaq të rëndësishëm duke filluar gradualisht me ata njerëz që kanë shumë të vendoset një zëvëndëskryeministër. Le të vite pune, personalitetet që kanë tituj dhe grada mbetemi me shpresën, dhe njëkohësisht kam shkencore etj. besim, se ky do të jetë një sinjal i plotë në drejtim Kuvendi i Shqipërisë ka miratuar kohët e fundit të punësimit dhe përmirësimit të çështjeve sociale statusin e ushtarakut dhe të veteranit, duke e të popullit shqiptar, duke parë që në programin tuaj ndryshuar statusin e kohës së Berishës ku këtao prioritet do të jetë fusha e punësimit, po të kemi ish-ushtarakë, që kishin dhënë tërë jetën kontributin parasysh forcën aktive, që është 1 milion e 320 mijë, e tyre, nuk përfituan asgjë dhe u hodhën në rrugë nga të cilët janë të punësuar 1 milion e 180 mijë, pa përkrahje. Ishte nderi i këtij Kuvendi që atë nga të cilët në qytet 420 mijë dhe në fshat të premtim që e bëri gjatë fushatës ta realizonte vetëpunësuar 761mijë, të papunë rreth 236 mijë. medoemos. Niveli i papunësisë sipas shifrave zyrtare shkon rreth Një deputet – I nderuar zoti Kryetar, të nderuar 17-18 për qind . deputetë dhe ministra, Le të jetë sfidë për qeverinë shqiptare puna e Unë do të flas shkurt dhe do të jap disa mendime zezë, si një nga problemet më të mprehta sociale për Qeverinë dhe për programin e saj. të shoqërisë. 30 – 40 për qind e punësimit rezulton E para, Qeveria është kompozuar shumë shpejt, punë e zezë, prandaj ju drejtohem juve, populli ka pritur disa ndryshime në ministra për të bashkërendoni punën me institucione të tilla si parë sa më shumë fytyra të reja jo vetëm në moshë. Instituti i Sigurimeve, Tatim –Taksat etj, për E dyta, për programin ka prioritete e detyra të zvogëlimin e përmasave të këtij fenomeni, i cili, pa përgjithshme, të cilat mbulojnë problemet e dyshim, efektet e tij negative do t’i japë vite më përgjithshme të shtetit tonë, por nuk ka hapa vonë. Pse ka rëndësi kjo? Për këto arsye 1/4 e konkretë. Gjërat e përgjithshme i ruajnë drejtuesit subjekteve private nuk paguajnë tatime, e barabartë nga gabimet dhe fajet, konkretja të zhveshë dhe të kjo me një rrjedhje 10 miliardë lekë në Buxhetin e tregon se kush je. Dikasteret duhet të konkretizojnë, Shtetit. për mendimin tim, programin e Qeverisë me afate
1017 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe drejtime nga më të rëndësishme dhe jo prioritare, Skënder Gjinushi - Blushi e ka fjalën. si dhe në rrethe. Ju kujtoj se rrethet e veriut duke Kiço Blushi - Falemnderit, zoti Kryetar! filluar nga Kurbini, ka më shumë nevoja për T’u them të drejtën kur mora vesh se Partia prezencën e ministrave atje dhe investimeve të Socialiste dhe pastaj Presidenti Meidani dekretoi orientuara. zotin Ilir Meta Kryeministër të Shqipërisë, mendova Për problemin e bashkëpunimit me opozitën, se edhe në këtë rast mosha tepër e re dhe mungesa përshëndes programin e Qeverisë , jam për e përvojës do të binin sërish ndesh me pjekurinë që bashkëpunim me opozitën. Pa opozitë nuk mund kërkon situata tejet e vështirë në Shqipëri. E them të shkohet në Perëndim. Opozita e sotme ka filluar, këtë pasi në dukje ngjall sikur koha kur po formohet për mendimin tim, të reagojë, edhe Saliu, megjithëse kjo qeveri është më e favorshme se në vitin 1997 i është shthurur partia e tij. Mendoj se që mbrëmë apo pas 14 shtatorit të famshëm. filloi të reagojë në mitingun e zhvilluar në Sheshin Dëshiroj t’ju them se Qeveria e tanishme është Skëndërbej, duke u thënë ushtarëve në fund që më e vështirë, jo thjesht për faktin se kreu i opozitës shkoni në shtëpi të qetë, shpërndahuni të qetë. Këtë zgjodhi sërish bojkotin, pasi ky mjet politik, tashmë, nuk e ka thënë asnjëherë në jetën e tij, qysh kur është i zhvlesuar edhe nga vetë krerët e PD-së, që është bërë udhëheqës. ndodhen sot në sallë, por sepse gjendja ekonomike Për mbrojtjen kombëtare duhet punuar shumë, e sociale dhe sidomos morale e shoqërisë shqiptare sidomos dikasteri i Ministrisë së Mbrojtjes, për të është mëse e rënduar. Durimi i njerëzve, zhgjënjimi, bërë transparentë zbatimin e buxhetit dhe mosbesimi total ndaj gjithë klasës politike, kriza veprimtarinë ekonomike të Ministrisë së Mbrojtjes, morale, varfëria, papunësia, krimi, kontrabanda nuk sepse në këtë drejtim ka pasur probleme. janë në shkallën e durimit, por të padurimit. Ndaj Ushtarakëve në Shqipëri t’u jepet përparësi në paga mendoj se është detyrë parësore e kësaj Qeverie e në strehim, sepse janë në gjendje shumë të rëndë që të ngjallë shpresën te shqiptarët dhe kjo më duket ekonomike. E them kështu, sepse disa oficerë të se është barra më e rëndë për këtë kabinet qeveritar. rinj, të cilët kanë mbaruar shkollat në Perëndim, Duke qenë qytetar që shkoj nga dyshimi te sidomos në Shtetet e Bashkuara të Amerikës e në besimi, unë dëshiroj të shpresoj se ju, zoti Itali, për arsye ekonomike kanë qëndruar atje dhe Kryeministër, me vullnetin tuaj politik, me konceptet nuk janë kthyer në Shqipëri. Kjo e dëmton strukturën tuaja gjithëpërfshirëse dhe me ambicjen tuaj, do të e mbrojtjes së Shqipërisë për arsye se oficerët e mund t’i jepni një ndihmesë të çmuar në shërimin e rinj shërbejnë në organikat e ulëta, që është edhe plagëve të trashëguara dhe të shumta të shoqërisë bazamenti i ushtrisë dhe i mbrojtjes sonë shqiptare. kombëtare. Pasi lexova programin e Qeverisë dhe, pasi Organikat e reja, politika e sigurimit dhe politika dëgjova fjalën tuaj të parë si Kryeministër, më ngjan e mbrojtjes ende nuk janë miratuar. Në NATO nuk se ju jeni plotësisht i përgjegjshëm dhe i pranohemi pa zbatuar kushtet. Pakti i Stabilitetit ndërgjegjshëm se ky nuk është vetëm shansi juaj, mendoj se është një shans i fundit për të hyrë në as vetëm shansi i Partisë Socialiste, madje as i Perëndim dhe në strukturat euroatlantike. koalicionit, por i gjithë shqiptarëve për shkakun se Unë mbështes kabinetin e shokut Ilir së bashku ne, duhet ta pranojmë, ende s’jemi bërë shtet me kanditatët për ministra, do t’i uroj punë të mbarë, normal, shoqëri normale, demokratike, ku qytetari si dhe do t’i ndihmoj edhe unë me kontributin tim të ndjehet vërtet i lirë, pasi funksionojnë normalisht për të bërë institucionalizimin e shtetit ligjor në pushtetet, kontrolli reciprok i pushteteve dhe Shqipëri, që të gjithë njerëzit të zbatojnë rregullat e lojës demokratike. Kriza e mosbesimit Kushtetutën dhe ligjet që dalin prej saj. total ndaj klasës politike pas një strategjie ogurzezë Falemnderit! dhe, tashmë, të vjetëruar për të bërë të gjithë të Skënder Gjinushi - Falemnderit! korruptuar, të gjithë të inkriminuar, të gjithë fajtorë Me këtë rast kujtoj që votimi për votëbesimin e dhe bashkëfajtorë, të përlyer dhe të palarë, e bën Këshillit të Ministrave do të bëhet në orën 20.00 qeverisjen tuaj tepër të vështirë jo vetëm në një vend Vazhdojmë me diskutimin e zotit Tabaku. si Shqipëria, por për çdo vend me demokraci qindra Ejup Tabaku – E tërheq diskutimin zoti Kryetar, vjeçare. Kështu, mbi ju nuk bie vetëm pesha e rëndë duke qenë pro programit që ka paraqitur Qeveria për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar, Meta. për të ringjalluar fabrikat dhe kombinatet e vdekura,
1018 Viti 1999 Legjislatura e 15-të që të hapen vende të reja pune, po për të bërë Mund të luftohet korrupsioni i lartë, që, për fat eficente administratën publike të amortizuar, të të keq, nuk është bërë deri tani, por edhe po u bë, korruptuar, e mbrymosur me mendësitë e vjetëra pra, edhe po u dhanë shembuj të goditjes së që vazhdojnë të mbajnë shoqërinë shqiptare në korrupsionit në nivele të larta, nuk mund të gjendje anaro-anadollake. shëndoshet shoqëria po qe se nuk luftohet krimi i Me pak fjalë dëshiroj t’ju shtroj një pyetje të korrupsionit edhe të niveleve më të ulëta, te polici, thjeshtë, pa hyrë në analiza të hollësishme të te doganieri, te nëpunësi më i ulët i piramidës sonë programit tuaj, pasi dihet që programe të këqija nuk shoqërore. ka, ka vetëm zbatime të këqija të premtimeve Ne do të miratojmë së shpejti ligjin për nëpunësin elektorale. Pra, dëshiroj t’ju pyes sinqerisht, gjatë civil, ky është një hap përpara për këtë Parlament, kohës që ju mbetet për të qeverisur deri në vitin por nuk zgjidh githçka po qe se do të mjaftohemi 2001, a do të mund të ngjallni shpresën te shqiptarët vetëm me miratimin e ligjit, por me zbatimin e tij, dhe a do të bëni të ndjehen qytetarë të këtij vendi pra me reformën që duhet bërë në të gjithë botën e dhe jo qytetarë të dorës së dytë? Sigurisht e di që nëpunësisë shqiptare. kjo është e vështirë, por unë do të besoj se ju, duke Jam i bindur se Shqipëria ka nevojë më shumë ndjerë përgjegjësinë e detyrës, do të mund të se për programe për shembuj të ndritur të moralit, realizoni qëllimin fisnik për të hyrë në histori jo si duke nisur që nga figura e Kryeministrit, e ministrave ish-kryeministër, por si kryeministër që ngjalli dhe deri të nëpunësi më i thjeshtë i zyrës së gjendjes shpresën te shqiptarët. Ndonëse dikujt këto mund civile. t’i duken si fjalë prej letrari, por unë besoj se nuk Duhet shkulur mendësia e përkohshmërisë, është kështu. Shoqëria shqiptare ka nevojë për ashtu si edhe mundësia e paprekshmërisë e modele pozitive, për shembuj idealistësh të vërtetë imunitetit që të jep posti, grada, ofiqi apo mandati dhe unë dëshiroj që ju të jini dhe të mbeteni i tillë, partiak ose parlamentar. Pa nëpunësi të ndershme, ndryshe kot që u futët në këtë valle tepër të rëndë. profesionale e të përkushtuar nuk mund të realizohen E deklaroj votën time pro kabinetit tuaj, pasi ambicjet tuaja, zoti Kryeministër, gjë që kërkon nga shpresoj se në Shqipëri nuk ka vdekur idealizmi dhe ju një përkushtim më të madh për të bërë reformën njerëzit e ndershëm. administrative edhe pse po trokasin zgjedhjet lokale. Qeverisja juaj le t’i hapë udhë, siç premtuat, Këmbëngul te kjo çështje, pra, për atë ngritje të njerëzve të shoqërisë civile dhe ne do të shohim administratës publike moderne që do të garantojë shumë shpejt prej idealistëve se nuk qenka e vërtetë shërbimin e pakorruptueshëm ndaj qytetarëve se në këtë vend ka vdekur shpresa dhe për këtë shqiptarë, sepse vetëm në këtë mënyrë mund të arsye ky vend nuk bëhet etj, etj. shkatërrohet laboratori i degjenerimit moral dhe i Kam besim se vullneti juaj politik nuk do të bëjë mosbesimit të qytetarëve shqiptarë te rregullat thirrje dhe zgjidhje të kota në rrugën e vështirë të demokratike. Për të folur më konkretisht, tashmë, qeverisjes së kësaj shoqërie, të traumatizuar dhe është mëse e provuar, të gjithë, tashmë, e dinë se të zhgënjyer dhe ju uroj që ju t’i bëni ballë trysnisë në atë qytet ku komisari i policisë është i ndershëm, së tarafeve, klaneve, nepotizmit, kryshqive dhe policët e korruptuar dhe krimet janë të pakta. Atje servilëve, që s’paskan të sosur në këtë vend. Unë ku kryetari i doganës është i ndershëm, nuk lulëzon besoj se aftësia dhe dëshira juaj për dialog do ta dot kontrabanda nga njerëzit e korruptuar, pra po kthejë edhe opozitën destruktive nga rruga te qenë të tillë të gjithë drejtorët e doganave dhe institucionet, nga sharjet te dialogu, nga thirrjet nëpër tatimeve zor se mund të shahet një ministër sheshe vdekje, vdekje në ringjallje të shpresës për financash. Me këtë arsyetim mund të shkohet edhe harmoni sociale. më tej. Një kryeministër është i pastër kur edhe Dëshiroj të them se suksesi juaj nuk do të varet ministrat e tij janë të pastër. Pra, po veproi në këtë vetëm nga mënyra sesi do të vijnë në punë ministrat mënyrë politika e administrimit të pushtetit dhe e tuaj, por sesi do të reformoni administratën publike gjithë administratës shqiptare do të lëvizë për mbarë shqiptare, nëpunësinë, nëpunësin e vogël, që është në të gjitha hallkat, duke sjellë në Shqipëri një klimë jo vetëm i mefshtë dhe i korruptueshëm, por edhe më të mirë dhe gjithsesi më demokratike. një dinak dhe sabotator i vërtetë i programeve, i Ju uroj punë të mbarë. idealeve dhe i besimit në shoqërinë civile dhe Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Blushi! demokratike. Fjalën e ka zoti Vejsiu.
1019 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ylli Vejsiu - … të mos ishte pasuar nga ai për një qeveri të transfuzionit, që, ndoshta, u kompromis i çuditshëm që kompozoi qeverinë e re, imponua nga të papriturat e 11 tetorit për të shtyrë të cilën po votëbesojmë sot. Në fund të fundit, çdo edhe ca kohën në kërkim të një kompozimi të ri Qeveri është rezultat i kompromiseve, por jo i këtyre deri sa të shpiket një togëfjalësh më i përshtatshëm. përmasave që na panë sytë dhe jo aq presione, të Gjithçka të lë përshtypjen e një organizmi të cilat duhet të kenë përligjur kundërshtimin e vonuar brishtë, që mund të bëhet viktimë e tronditjeve më të vetë Kryeministrit, kur është gjendur përpara një të rëndomta të politikës, por këto lloj kabineti, të cilin mund të mos e kishin imagjinuar te eksperimentesh paguhen gjithmonë me faturën e hidhte firmën për të pranuar detyrën e re. Është e zhgënjimit dhe të protestës. Shyqyr që njerëzit e qartë që duhet të mos ketë qenë aq i fuqishëm për thjeshtë janë mësuar me deklaratat e disa të përballuar sulmin e partisë së tij, sepse pa politikanëve, që nuk e kanë për gjë ta dredhin pa mbështetjen politike nuk do ta kishte të lehtë në të kaluar as 24 orë, përndryshe emërtimin e Qeverisë ardhmen, për të shmangur ndërhyrjet ku të hapura, , që po votëbesojmë si e fundit e këtij mandati, do ku të padukshme të miqve të huaj, të afërt dhe të ta intrepretonim si deklarim për zgjedhje të reja të largët, as ka mundur t’i bëjë ballë aleatëve të vegjël parakohshme, kaq i shpejtë u duket fundi i saj, pasi zevzekë që nuk lanë rast pa shfrytëzuar për të e patën rastin të binden sesa me lehtësi u depërtuar gjithnjë e më thellë në territoret e Qeverisë përmbysën njëra pa tjetrës disa qeveri të tjera në , po të vjen keq sesi nuk vuri veton duke rezistuar dy vjetët që shkuan. për të mos përfshirë në kabinetin e ri ata ministra Në programin që paraqitët ju zoti Meta, me të që u përfolën për korrupsion, për paaftësi, për drejtë keni shënuar si prioritet luftën kundër arrogancë, që u shquan më shumë për militantizëm kontrabandës, korrupsionit, krimit, etj., por të gjitha sesa për profesionalizëm, sepse edhe mos qofshin këto nuk janë gjë tjetër veçse tentakulat e një 100 për qind të vërteta ato që dëgjojmë e lexojmë, oktapodi shumë më të rrezikshëm, që mban emrin: kur ligji është i pafuqishëm të vendosë drejtësinë, krimi i organizuar, i cili kërcënon të marrë realisht fjala e urtë thotë: më keq është kur të del nami se drejtimin politik dhe ekonomik të vendit, duke syri, bëhet zot i përpunimit të opinionit. Kështu rrezikuar ta kthejë në fasadë edhe qeverinë që do të duhet kuptuar dhe përligjur ashpërsia e reagimit të votëbesohet sot, sepse trupin e këtij oktapodi, për opozitës, e cila çdo gjë mund të priste pas krizës fat të keq, e përbëjnë shpesh njerëz me jaka të në Partinë Socialiste përveç kësaj qeverie që ngjall bardha, që lëvizin me vetura luksoze e që kryejnë habi, mosbesim, dëshpërim, pasiguri. transferime të parasë së madhe në disa sekonda. Njerëzit e kanë perceptuar me shqetësim Ky oktapod ushqehet me kontrabandën, por togëfjalëshin “Qeveri e Vazhdimësisë”, sepse me sidomos me trafiqet e drogës, të klandestinëve, të këtë ata nënkuptojnë zgjatjen në kohë të periudhës prostitucionit, të minorenëve dhe të armëve. Jua them së korrupsionit, të mungesës së sigurisë, vazhdimin këto jo për t’ju ngjallur panikun, po për t’ju kujtuar e trafiqeve të paligjshme, bllokimin e investimeve, sesa të rëndë e keni barrën që keni marrë përsipër nënkuptojnë shitjen e ndërmarrjeve me 1 të 20 e dhe sa e domosdoshme është të mobilizoni të gjithë vlerës së tyre nominale. forcat më guximtare dhe më të ndershme të vendit Për njerëzit e thjeshtë Qeveria e Vazhdimësisë tone, duke përfshirë edhe opozitën, për të përballuar përcjell mesazhin se gomonet do të vazhdojnë të me sukses sfidën që keni përpara. Njerëzit e rrezikojnë duke kapërcyer Adriatikun; turmat e të thjeshtë s’para i kuptojnë termat shkencore si rinjve do të vijojnë të grumbullohen në dyert e inflacion, deficit buxhetor, makro-ekonomi, evazion ambasadave; kreditorët do të përkunden akoma duke fiskal, reformë strukturore e amnisti fiskale. Për ata ëndërruar për paratë e humbura në piramida; më familjare janë fjalët: vende të reja pune, rritje rrogëtarët dhe pensionistët do të vazhdojnë të pagash e pensionesh, ndërtim shkollash, spitalesh kapërdijnë valiumet e projektligjeve, të cilat nuk do e apartamentesh, tubacione ujësjellësish, asfaltime të miratohen, as do të zbatohen për vite të tjera; rrugësh, kanalizime, pastrim plehrash, gjelbërim gjyqet do të vijojnë të funksionojnë si ndërmarrje sheshesh, çlirim trotuaresh, disiplinë trafiku, shumë fitimprurëse, pa prodhuar e shitur asnjë mall, instalime elektrike e telefonike, kthimi i parave të përveç spektakleve që u sigurojnë ditët e punës humbura nga firmat mashtruese. Në vend të tyre ju mediave tona të pavarura. keni thënë në program se në kuadrin e reformës Gjithçka flet jo për një Qeveri të Stabilitetit, por administrative shpenzimet për pagën e personelit
1020 Viti 1999 Legjislatura e 15-të do të zvogëlohen duke pasur parasysh reduktimin Azem Hajdarit do të përbënte një nga obligimet e e numrit të punonjësve buxhetor prej 6000 vetësh. tij, para së gjithash, morale. Jo vetëm sepse ai ishte Dhe vetëm pas mesit të vitit 2000 parashikohet një kolegu ynë dhe lider i gjithëpranueshëm i lëvizjes rritje pagash për punonjësit buxhetorë, të cilën vetë së dhjetorit, por edhe sepse enigma e një krimi kaq ju, me modesti, jeni të detyruar ta deklaroni disi të të shëmtuar persiston të mbajë në provë gjithë vogël. sistemin e drejtësisë dhe vazhdon të thellojë Nuk më erdhi mirë kur fjala Kosovë ishte hendekun që ndan pozitën me opozitën. përmendur shumë kalimthi në program dhe Duke e mbyllur diskutimin tim dëshiroj të deklaroj bashkëpunimi me të ishtë nënvizuar më shumë në votën time kundër Qeverisë jo vetëm për arsyet kuadrin politik e nën suazën e Paktit të Stabilitetit. që përmenda më lart, dhe jo sepse qëndrimi im Ndoshta sepse të gjithë ne jemi të ngutur ngaqë lidhet me emrin e Ilir Metës. Këtu e 7 vjet më parë kemi marrë vrapin drejt Europës, por Kosova tani kur unë merrja votëbesimin si Ministër i Arsimit, ish- nuk mund të shihet si një vit më parë dhe integrimi studenti im, Ilir Meta, ishte i vetmi që në Parlament ekonomik, arsimor, infrastrukturor, informativ e më përcolli sinqerisht urimin duke u veçuar nga grupi human duhet të jetë një nga prioritetet për të cilin i tij parlamentar. Etika më e thjeshtë më obligon t’ia nuk kemi nevojë as të pyesim e as të marrim leje te kthej sot borxhin së bashku me kamatën e miqtë e shumtë që na rrethojnë. kuptueshme. Pra, kundërshtimi im nuk ka të bëjë Apeli i Pandeli Majkos për rrugën Tiranë-Kukës- me personalitetin e Kryeministrit, madje ai kapërcen Prishtinë nuk ka qenë një romantizëm, por projekt i edhe kufijtë e një qeverie. Kundërshtimi im lidhet arteries kryesore, që mund të lidh ekonomitë me një arsye më të thellë. Unë mendoj se lufta reale komplementare të dy pjesëve të kombit tonë, sepse zhvillohet sot jo vetëm midis pozitës dhe opozitës, të vjen keq kur nëpër rrugët e Kosovës lëvrijnë sot por edhe midis të ndershmëve dhe të korruptuarve, me lloj - lloj automjetesh, që mbajnë targat e ndërmjet atdhetarëve të vërtetë dhe atyre që nuk e Shkupit, të Tetovës, të Gostivarit, të Bitolës e kuptojnë, që luajnë rolin e mercenarit, midis pothuajse asnjë për be që mund të ketë kapërcyer idealistëve dhe atyre që nuk e dinë së posti ministër pikën e Morinës. në terma latine përkthehet me më të thjeshtën fjalë, Pozicioni që kam këtu në Parlament më obligon shërbyes. Sot lufta zhvillohet midis politikanëve, që të them dy fjalë dhe për arsimin, shkencën dhe vetëpagëzohen çdo ditë dhe shtetarëve të vërtetë kulturën, që kanë zënë një trajtim jo aq të plotë, që ende nuk kanë lindur. Pa përfunduar kjo beteje sipas mendimit tim, sepse deklarimi i arsimit, si për jetë a vdekje në favor të asaj që shpresojmë të një nga kolonat kryesore që mban në këmbë një gjithë, unë e kam të pamundur të pronocohem. shoqëri të qytetëruar, do të bëhej me të vërtetë Falemnderit! bindës sikur në program të shënohej detyrimisht Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Vejsiu! një shifër mjaft domethënesë, ajo e përqindjes Fjalën e ka zonja Stefani. prioritare të Buxhetit të Shtetit, që e meriton t’i Afërdita Stefani – Falemnderit, zoti Kryetar! caktohet këtij sektori me kaq shumë probleme, Të nderuar kolegë deputetë, kurse shkenca përjeton një krizë të tillë sa nuk e Ndryshimet e ndodhura në qeverisjen e meritonte të anashkalohej me një frazë krejt të koalicionit, tashmë, janë një realitet, që sot pret të përgjithshme dhe evazive. marrë vlerësimin dhe votëbesimin tonë. Edhe pse Ndërkaq, institucionet e kulturës dhe të artit këto ndryshime dhe modifikime u imponuan nga ziejnë sot nga zëmërimi i protestës dhe ju duhet të zhvillimet e brendshme demokratike të asaj force jeni mjaft i vëmendshëm me ta. politike që i jep tonin veprimtarisë së grupimit Aleanca Dje kur hyja në Parlament m’u dorëzua një për Shtetin, gjithsesi ato nuk kanë pse të mos na deklaratë drejtuar autoriteteve më të larta të shtetit japin mesazhe besimi dhe optimizmi se Shqipëria dhe të gjithë përfaqësive të huaja të akredituara në do të vazhdojë të bëhet, se jeta e njerëzve, ndonëse Tiranë, ku shprehej protesta e Komunitetit Artistik, me ngadalë e përmes vështirësive të shumta, do të e cila shtrihet deri në paralajmërimin e grevës së ketë medoemos normalizimet dhe përmirësimet e urisë. veta aq të kërkuara dhe të dëshiruara nga cilido prej Më në fund nuk mund të rri pa kujtuar se këtu e nesh. një vit më parë dhe në vazhdim, zoti Majko nuk reshti Në strukturën Qeverisë se dhe programin e ri së deklaruar se zbardhja e autorëve të vrasjes së Qeverisë s mund të vërejmë një varg elementesh,
1021 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
që ia vlen të përshëndeten. Midis tyre do të doja të tashmë, janë mësuar e ndërgjegjësuar ta cilësojnë evidentoja, para së gjithash, elementin e si shtet të së drejtës. vazhdimësisë, që do të thotë se ajo angazhohet e Për ngritjen dhe funksionimin e këtij shteti është merr përgjegjësinë për të konsoliduar e shpënë më e vërtetë që Parlamenti apo Kuvendi ynë ka tej arritjet e deritanishme pozitive në të gjitha fushat. përgjegjësinë e vet të spikatur, ai e pajis dhe e Vetë pagëzimi i saj nga Presiddenti i Republikës armatos këtë shtet me armët më efikase të tij, fjala si Qeveri e Paktit të Stabilitetit është tepër i gjetur është për ligjet që i duhen atij ashtu si duhet ajri për dhe domethënës, siç e thanë dhe e përsëritën edhe jetën. Por një barrë akoma të madhe e ka Qeveria, shumë parafolës. Prej saj pritet kontributi maksimal e ka administrata shtetërore, e kanë organet e për të siguruar stabilitetin brenda vendit, për të drejtësisë dhe ato të rendit ashtu sikurse gjithë ndihmuar dhe garantuar stabilitetin brenda instancat e tjera të pushtetit qendror e lokal, të cilat gadishullit tonë jo pak të trazuar e sidomos brenda detyrohen t’i zbatojnë këto ligje duke i kthyer ato Kosovës martire tanimë të lirë dhe demokratike. në realitete të prekshme për këdo. Në këtë kontekst Së dyti, do të desha të evidentoja faktin se është mëse e qartë që do të jetë aftësia, përkushtimi elementi i vazhdimësisë nënkupton që elektorati dhe këmbëngulja e Qeverisë aktuale për zbatimin shqiptar të ketë të drejtën për të shpresuar se me sa më rigoroz të ligjeve, akteve të tjera nënligjore konsolidimin e hapave pozitivë do të rritet më tej në funksion të tyre, ku do të hyjnë, padyshim, edhe aftësia Qeverisë se dhe forca realizuese, sidomos vetë vendimet që do të ndërmarrë vetë Qeveria. Nga në disa drejtime me rëndësi të veçantë jetësore, ajo varen edhe përmasat ose shkalla cilësore e siç janë investimet e punësimi i njerëzve, strehimi ruajtjes dhe respektimi i të drejtave dhe lirive dhe siguracionet sociale për kategori dhe shtresa themelore të shtetasve në Republikën e Shqipërisë. të pambrojtura të shoqërisë së sotme shqiptare që Nuk është pa vend të theksohet se për kryerjen e nga pensionistët e moshuar e deri te fëmijët e foshjat këtij misioni, Qeverisë së re i duhet të përballet, e porsalindura. sikurse edhe paraardhësja e saj, me një sërë Së treti, si dhe dy koleget parafolëse Paço e faktorësh negativ midis të cilave bien në sy veprimet Ndreko, midis atyre elementeve pozitivë e inkurajues e çakorduara e të papërgjegjshme të opozitës, të që na afron qeverisja e re e Aleancës për Shtetin, udhëhequra jo nga racionaliteti, por nga instiktet do të desha të evidentoja dhe vlerësoja në mënyrë destruktive alla berishiane, të rizgjuara këto kohët krejt të veçantë caktimin e një gruaje në postin numër e fundit e si kundërpeshë ndaj Qeverisë së dy të strukturës së re Qeverisë se. Me këtë rast koalicionit, ata synojnë ta privojnë realitetin e brishtë shpreh besimin e patundur se ajo së bashku me shqiptar nga qetësia dhe normaliteti aq i dëshiruar. koleget e tjera ministre do të kontribuojë për të Në përpjekjet e saj të gjithanshme për të lartësuar imazhin aq të dëshiruar demokratik dhe respektuar dhe garantuar të drejtat dhe liritë europian të Shqipërisë dhe të Qeverisë së saj. themelore të shtetasve, Qeveria e Paktit të Stabilitetit Në vijim të disa konsideratave mbi Qeverinë dhe lipset të mbajë mirë parasysh faktin se shpesh ka programin e saj të shpalosur dje nga Kryeministri shumë të drejta, që t’i mbrojë dhe respektojë Meta, nuk mund të mos bjerë në sy përgjegjësia shtetasit pa pasur nevojën e mjeteve të dhe angazhimi i saj solemn për të respektuar gjithnjë konsiderueshme financiare, pa kërkuar ndihmën e e më shumë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut shteteve apo institucioneve ndërkombëtare. Për të në Shqipëri, të drejta e liri që s’mund të kuptohen e mjafton që të zbatohet autoriteti i ligjit me forcën e të realizohen jashtë funksionimit dhe konsolidimit tij përkatëse detyruese, disiplinuese dhe të një shteti me të vërtetë ligjor. shtrënguese, e kjo mund të ilustrohet fare bindshëm, Është rasti të vihet në dukje se njerëzit, për shembull, me kundërvënien e hallkave përkatëse pavarërisht nga bindjet dhe idealet që i frymëzojnë shtetërore e Qeverisë se ndaj ndërtimeve pa leje dhe i udhëheqin në jetë, pavarësisht nga pozita ose ndaj atyre që jo në pak raste realizohen me leje sociale dhe shkalla pasurore ku gjenden, bashkohen arbitrare, që në thelb bien ndesh me ligjin. Njerëzit krejt natyrshëm kur bëhet fjalë për instalimin dhe apo bashkësitë përkatëse të tyre nëpër lagje dhe funksionimin e një shteti të vërtetë ligjor, të një shteti blloqe qytetesh, në rastet e lartëpërmendura, që do t’ua mbrojë dhe do t’ua garantojë realisht të s’kërkojnë nga shteti investime të posaçme, ata drejtat dhe liritë themelore për jetën, për punën, për thonë se deri tanimë ekziston një ligj më i pasurinë, për strehimin, shkurt, të atij që të gjithë, kompletuar për urbanistikën që ne si Parlament e
1022 Viti 1999 Legjislatura e 15-të kemi miratuar para një viti, e ku janë të qarta dhe të në banesa ish-pronë private. Është një problem vërtet precizuara kompetencat e organeve shtetërore në i trashëguar nga qeverisjet e mëparshme, por, fushën e urbanistikës së bashku edhe me tashmë, ai ka marrë pamjen e një plage të majisur, sanksionet përkatëse për ndërtimet e që kërkon ndërhyrje të menjëhershme dhe të kundërligjshme, atëherë i takon Qeverisë dhe vendosur të shtetit dhe të Qeverisë. S’duhet të organizmave përkatëse të specializuara të përpiqen harrohet kurrsesi fakti se bëhet fjalë për një kategori më shumë se deri sot që ky ligj të gjejë zbatimin e njerëzish që për afro gjysmë shekulli luftuan, punuan vet aq të kërkuar në terrenin praktik, qoftë edhe duke dhe u rropatën si rrallë kush dhe sot gjenden ende krijuar kushtet më të domosdoshme për ta vënë atë të privuar nga e drejta më elementare dhe më në veprim, qoftë duke zbuluar e luftuar rastet jo të thelbësore për ta futur kokën në një strehëz më se pakta të korrupsionit që jo pa dhimbje e dëshpërim modeste, ashtu sikurse pjesëtarët e 200 mijë kanë konstatuar e vazhdojnë të konstatojnë familjeve, që përfituan nga ligji i privatizimit të qytetarët e ndershëm shqiptarë. Në këtë kontekst banesave shtetërore. Në qoftë se mbajmë parasysh i takon Qeverisë Meta që të ndërmarrë më me të dhënat zyrtare, familjet që rezultojnë në banesa guxim e më me përgjegjësi frenat e luftës kundër ish - pronë private në rang vendi nuk e kalojnë shifrën korrupsionit, që për rrezikshmërinë që ai paraqet, 5500, pra, nga shifrat globale janë vetëm 2.7 familje, bota e cilëson si sida e shtetit, që e degjeneron dhe që nuk kanë përfituar atë çka përfituan të gjithë ata e rrënon atë nga brenda. që në fillimet e viteve ’90 u gjendën banues në Është i domosdoshëm guximi dhe përgjegjësia, shtëpitë ish – shtetërore. në radhë të parë, e Qeverisë , sepse, siç tregon Duke përshëndetur kumtimin që na dha ministri përvoja ndërkombëtare dhe ajo e jona në këtë i sapo emëruar, lidhur me projektligjin që ndodhet periudhë tranzicioni që po kalojmë, korrupsioni duke në Qeveri, si dhe me vlerësimin përkatës financiar u përpjekur që t’i shtrijë tentakulat kudo ku gjen që e shoqëron këtë projektligj, ne si Kuvend presim shteg të lirë veprimi, sjell me vete praninë e një varg me padurim dhe besoj se do ta miratojmë atë sa më pasojash katastrofale, para së gjithash, ai e cenon parë. Si fillim do të jenë rezultatet praktike në zgjidhjen rëndë autoritetin e organeve shtetërore, duke cenuar e problemeve të mprehta sociale ato që do të mbeten në të njëjtën kohë vetë autoritetin e qeverisjes. kriteri kryesor për vlerësimin pozitiv e negativ të Së dyti, ai e trondit besimin e popullit dhe të Qeverisë së sapoformuar, të programit të saj, si dhe elektoratit ndaj tyre, pra, ndaj shtetit dhe qeverisjes. të vetë ne deputetëve që do t’i japim asaj votëbesimin. Së treti, dëmton direkt të drejtat dhe interesat e Falemnderit! ligjshme të vetë shtetasve Skënder Gjinushi – Falemnderit,zonja Stefani! Së katërti, siç tregon përvoja, ai shpie dashur Zoti Bushati e ka fjalën. pa dashur deri në rrëzime qeverish në vende të Zef Bushati - Të nderuar zotërinj deputetë, zhvilluara, pale në vende si yni, që është në Më pak se 24 orë kohë patëm në dispozicion tranzicion e në periudha rimëkëmbjeje. për t’u njohur me programin e Qeverisë, për t’u Të mos harrohet për asnjë çast se dukuritë e thelluar dhe për të analizuar atë. Kjo është pjesë e korrupsionit s’janë të dëmshme dhe të rrezikshme vetëm formalizmit parlamentar, frymë karakterizuese e në aspektin politik, po ato janë po aq të dëmshme edhe drejtuesve të këtij parlamenti, që nëpërmjet në aspektin ekonomik, pasi ato ndikojnë në pakësimin e mentalitetit të trashëguar komunist e konsideron investimeve, dëmtojnë Buxhetin e Shtetit dhe rrisin deputetin si objekt, që shërben për të ngritur dhe mundësitë për inflacion të madh. ulur kartonin, duke mos pasur asnjë konsideratë Në programin e paraqitur problemet e strehimit për deputetin si subjekt që mendon, gjykon, analizon do të kenë përparësinë e vet, megjithatë edhe vetë dhe merr vendime. Është për të ardhur keq kur edhe problemi i strehimit ka përparësitë e veta. I tillë është mbas 9 vjetësh të proceseve demokratike dëgjojmë ai i sigurimit të strehimit nëpërmjet dhënies së diskutime që i ngjajnë atyre, të cilat janë mbajtur kredive të premtuara për ata qytetarë, që humbën në pleniumet e Partisë së Punës, kur sheh se si shtëpitë në firmat piramidale, por akoma më specialistë në radhët e maxhorancës ngurojnë për përparësor, për mendimin tim, e tepër urgjent të thënë hapur mendimet nga që i pret ndëshkimi i shtrohet problemi i strehimit për atë kategori disiplinës së parties, ashtu si të vjen mirë kur dëgjon qytetarësh që ndërrimi i sistemit i gjeti në shtëpinë diskutime edhe nga maxhoranca që me luajalitet i e ish-pronarëve e që sot quhen thjesht qiramarrës bënë oponencë atyre momenteve në programin e
1023 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Qeverisë për të cilat mendoj ndryshe. përmendni në programin tuaj, por menaxhimin e Me keqardhje pohoj se shija e hidhur mu krijua krizës së Kosovës e konsideroni vetëm si sukses qysh në paragrafin e dytë, ku Kryeministri Meta e të Qeverisë suaj. quan Shqipërinë shtet të varrosur nën gërmadhat e Mesazhin e Presidentit, ditën e dekretimit të piramidave. Shqipëria është shtet i varrosur, shtet Kryeministrit për formimin e një qeverie të stabilitetit, ku bëhen grushte shteti dhe shtet, që po ky ju, zoti Meta, nuk arritët ta bëni realitet, edhe si Kryeministër i ri, vendos në themel të qeverisjes së rezultat i presioneve që mund t’ju kenë bërë. Kjo tij respektin për të drejtat dhe liritë e njeriut. Çfarë Qeveri nuk ka të drejtën morale për t’u quajtur Qeveri paradoksesh! Çfarë gjuhe qeveritare! e Stabilitetit, kur në përbërje të kabinetit të saj ka Jo, zoti Kryeministër! ministra të përfolur për implikim në kontrabandë e Shqipëria asnjëherë nuk ka qenë dhe nuk do të korrupsion, por ka ministri që nuk i duan as vartësit jetë shtet i varrosur edhe pse shpeshherë dhe shumë e tyre dhe mëse një herë u kanë kërkuar dorëheqje qarqe kanë synuar ta bëjnë një gjë të tillë. Unë do të nga postet e tyre. Ky kabinet qeveritar, si vazhdimësi rekomandoja që të mos harxhosh kohën kot për të e natyrshme e Qeverisë Majko, është kabinet i vërtetuar teza absurde të grushteve të shtetit, aq më vlerësuar si i dështuar nga vetë Kongresi i Partisë tepër kur nuk ke qenë as ti e as ndonjë tjetër që i ka Socialiste, por për të qenë më të kujdesshëm për shtypur këto grushte shteti, por të shohësh me kuarjo të nesërmen Presidenti Meidani jua dha mesazhin drejt së ardhmes për të gjetur rrugët dhe mundësitë e dhe siç pritej ai u injorua nga krerët e koalicionit nxjerrjes së vendit nga kriza. Aleanca për Shtetin, të cilët menduan për Në programin e paraqitur, edhe ju si paraardhësit konsolidim klanesh e interesash dhe nuk menduan tuaj, mburreni se keni bërë një Kushtetutë të për stabilitet të brendshëm e aq më pak rajonal. standardeve perëndimore. Unë sot nuk po ju rradhis Kjo krizë politike po ndikon çdo ditë në jetën e të metat dhe shkeljet që i bëni Kushtetutës, të cilën përditshme, kur vrasjet për fatin tonë të keq po vetë e keni hartuar, por do t’ju bëjë vetëm një pyetje: kthehen si ngjarje normale. Edhe pse ka goditje të Po ju, zoti Kryeministër, në dikasterin tuaj dhe në bandave, është ende larg dita e ndarjes së lidhjeve dikasteret vartëse si do ta mbani stemën e që ato kanë me politikën; është ende larg dita e Republikës? Sipas nenit 14 të Kushtetutës, ku mbi denoncimit të hapur të korrupsionit, kur luftën kundër kryet e shqiponjës është vendosur përkrenarja e korrupsionit vetë Kryeministri e largon nga puna e Skëndërbeut, apo edhe ju do të vazhdoni të shkelni kabinetit të tij dhe e konsideron si luftë të gjithë edhe mbas një viti Kushtetutën duke pritur kohën shoqërisë. Kush është i zoti të shpjegojë sesi e që mbi kryet e shqiponjës të vini yllin e kuq? Më gjithë shoqëria lufton korrupsionin? Ky është mirë është të mburresh me vepra e jo me letra. deklarim propagandist i Qeverisë Meta për të E nisa jo pa qëllim te respektimi i Kushtetutës shmangur luftën kundër korrupsionit. Korrupsioni ka për t’ju kujtuar se kur nuk jeni korrekt tek akti vetëm një mënyrë për t’u luftuar dhe kjo mënyrë themelor i shtetit, si mund të jeni korrekt për të është nëpërmjet rrugëve ligjore, por kur politika ka mbajtur premtimin që i dhatë kreditorëve për kthim pushtet mbi gjyqësorin, kur politika ka lidhje të të parave të vendosura në skemat piramidale? ngushta me gjyqësorin, ligji pushon së vepruari dhe Zoti Kryeministër, vendin e tij e zë pjesa e korruptuar e politikës. Kështu Duke u nisur nga programi i paraqitur, them se që çdo rishikim i planit antikorrupsion është i ju, partisë suaj në veçanti, nuk i takon të mburreni pavlerë, që kjo Qeveri është e vazhdimësisë kjo u se keni çrrënjosur një herë e mirë skemat kuptua lehtë, por që të paraqesë edhe programin e piramidale, se ato i çrrënjosi kaosi dhe elementë të para dy vjetëve, këtë ta mëson sidomos kapitulli që tjerë që ju i dini fort mirë. Po ju duhet të mburreshit flet për mbrojtjen, ku shprehet se: Përballimi i po të kishit mbajtur premtimin për kthimin e parave, situatës konfliktuale dhe sigurimi i tërësisë territoriale gjë të cilën nuk e keni bërë dhe pak shpresa ka se të vendit nga incidentet, provokacionet dhe sulmet mund ta bëni. Te programi juaj lexohet lehtë e armatosura të ushtirsë serbe është detyrë mosmirënjohja, mosmirënjohja për ata që jua dhanë prioritare e forcave të armatosura. votën e që ju i premtuat vendosje rendi, çarmatim të Edhe sot që në kufi me Kosovën janë trupat e popullsisë, stabilitet, punësim masiv, strehim, ulje KFOR-it, Ministria e Mbrojtjes trembet nga të varfërisë, por edhe për ata që i hapën dyert gjysmë provokacionet serbe dhe nuk ka faj se kur po milioni shqiptarësh të ardhur nga Kosova e që ju e zhvillohej konflikti i armatosur në Kosovë, ushtria
1024 Viti 1999 Legjislatura e 15-të serbe na e bëri shesh kufirin me bomba, na e minoi papunësisë, për ulje të varfërisë, për invalidë dhe në mjaft zona, na e shkeli duke hyrë në thellësi të për shtresa të pambrojtura, për luftë kundër drogës territorit shqiptar dhe Ministria e Mbrojtjes duke iu dhe prostitucionit, për ruajtjen e familjes, fëmijëve, referuar prioriteteve të saj, bëri publike dy nota të miturve dhe të rinisë dhe për strehimin. Edhe proteste. Ajo që bie më shumë në sy e të bën ky program vazhdon përrallën e programit Majko përshtypje është fakti që në këtë raport kjo Qeveri dhe endjen e qindra mijëra familje në një shtet në nuk ka pasur fare parasysh dhe nuk i ka marrë aspak qendër të Europës, që jetojnë në kushtet e në konsideratë konkluzionet e Kontrollit të Lartë të xhunglës afrikane. Të gjitha këto së bashku bëjnë Shtetit. që shqiptarët edhe mbas 9 vjetëve demokraci të Flitet për një politikë ekonomike në fushën e braktisin vendin e tyre për një jetë më normale. financave, madje edhe me nota euforike, në një kohë Zoti Kryeministër, kur organi që kontrollon deklaron krejt të kundërtën, Kur ju shoh përsëri në krye të Qeverisë, kur që denoncon punën e dobët të Ministrisë së shoh po të njëjtët ministra në përbërjen e kabinetit Financave, të administrimit dhe të zbatimit të tuaj qeveritar, e humb besimin se kjo Qeveri do të Buxhetit të Shtetit. Kontrolli i Lartë i Shtetit akuzon ketë mundsinë e ndryshimit të situatës në Shqipëri. si shkaktare Ministrin e Financës, e cila ka orientuar Edhe pse partia që përfaqësoj është e vogël në dhe zbatuar politika të gabura në vjeljen e të krahasim me dy të mëdhatë përsëri mundohem të ardhurave doganore, në sekuestrimin e përdorimit përdor gjuhën e arsyetimit për të ndikuar në të mallrave të dorëzuara pranë rezervave të shtetit, opinionin e shumicës, duke besuar se mendësia duke lënë vend për abuzime dhe korrupsion, duke demokratike kërkon që maxhoranca demokratike mos zbatuar me korrektësi procedurat e të respektojë edhe ata që janë pakicë politike. zhdoganimit, duke cenuar në kundërshtim me ligjet Qëllimi i demokristianëve është krijimi i dhe rregullat në procesin e pranimit e të miratimit të harmonisë. Kjo harmoni ende është larg kur bilanceve financiare etj. Ky program jo vetëm që nuk përdoren politika përjashtuese. Te këto lloj politikash ka reflektim, por për të demostruar vazhdimësi lë përjashtuese bëjnë pjesë edhe ato të ministrave të në krye të Ministrisë së Financave të njëjtin ministër. kabinetit tuaj në raport me përfaqësuesit e opozitës Për çfarë politike monetare mund të flasim kur vetë dhe në raport me sindikatat, e një rast konkret do Kontrolli i Shtetit vetëm para pak ditësh deklaroi të ishte ai midis Ministrit të Kulturës dhe sindikatave për konstatim mangësish dhe shkelje të dispozitave të artistëve, të cilët janë artistët dhe punonjësit e ligjore në sistemin bankar, kur Banka e Kursimeve Teatrit të Operas dhe të Baletit, të Ansamblit të rezulton me një humbje prej 90 miliardë lekësh e Këngëve dhe Valleve, të Teatrit Kombëtar, të kur në asnjë vit nuk ka derdhur tatim fitimin në mbështetura dhe nga institucionet e tjera artistike buxhet; kur borxhi i jashtëm është në shifrat e 450 të kryeqytetit dhe mbarë vendit, nga Lidhja e milionë dollarëve? Sado të përpiqesh t’i gjesh një Shkrimtarëve dhe Artistëve, nga kineastët dhe nga element të ri kësaj Qeverie, mundimi të shkon bosh, mbarë opinioni artdashës shqiptar, që duke ndjerë se përpara teje janë po ata ministra, një pjesë e krizën që po kalon sot vendi ynë dhe kultura jonë tyre të akuzuar në faqet e shtypit për përfshirje kombëtare, e duke parë me dhembje rrënimin e të direkte në kontrabandë e në korrupsion e që gjitha institucioneve kryesore kombëtare e prokupacioni i tyre kryesor është të përfitojnë sa kulturore, artistike, kishin kohë që kërkonin më tepër, të shfrytëzojnë në maksimum të gjitha largimin e Ministrit të Kulturës, si ministër që nuk mundësitë që ofron posti zyrtar e mundësisht përfill asnjë lloj konsultimi me krijuesit dhe nëpërmjet rrugëve të privatizimit me shifra jo reale specialistët e artit. Ju si përgjigje të këtyre dhe me shuma të ulëta të shkatërrojnë edhe vlera kërkesave vendosët logjikën përjashtuese dhe të të krijuara me mjaft mund nga njerëz të aftë dhe të ekonomisë së tregut në artin tonë kombëtar e nuk koalifikuar, siç është rasti i tipografisë shqiptare, preferuat që brenda maxhorancës suaj të gjenit Kombinatit të Autotraktorëve, atij Tekstil dhe mjaft një zgjidhje më luajale. vlerave të tjera të pasurisë sonë kombëtare. Kjo Programi i paraqitur nuk është bindës. Qeveri vetëm e majtë nuk mund të jetë, mbasi në Vendosja për herë të parë e një gruaje në postin asnjë anë nuk shprehet për mbrojtjen e interesave e zëvëndëskryeministres, si dhe vendosja për herë të shtresave të gjëra për lidhje pensionesh, për të parë në një kabinet qeveritar që mbas vitit 1912 zbutjen e problemeve sociale, për zbutje të të dy ministrave nga komunitetit katolik shqiptar,
1025 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
padrejtësi e vazhdueshme kjo në kurriz të këtij programin e varfërimit të mëtejshëm të shqiptarëve. komuniteti, e difekt më se i ndrequr në ekzekutivin Zoti Kryeministër, shqiptar, por edhe për meritë të zotit Zogaj dhe zotit Pas prezantimit të programit tuaj detyrohem të Preçi, nuk mund të ndryshojë imazhin e këtij përqendrohem në disa elemente të veçanta. kabineti të vjetëruar qeveritar, që e ka humbur Nuk do të bija dakord me evidentimin si rezultat besimin se mund ta stabilizojë situatën në pozitiv i Qeverisë së Aleancës për Shtetin niveli Shqipëri, që mund të luftojë kontrabandën dhe zero i inflacionit, kur parashikimi vjetor i tij ishte rreth korrupsionin. E vetmja gjë me të cilën pajtohem 5 për qind . Do të doja që në ambiente profesionale në programin tuaj është dialogu mes forcave e shkencore ne të ruhemi me argumentin shkencor politike për të arritur kompromise të mëdha. Ju dhe përballë kolegëve tanë të partive të tjera. Një sugjeroj të mos humbisni kohë, por të filloni punën nivel zero i inflacionit, që vjen thjesht nga faktorë me një dialog politik pozitë – opozitë për krijimin spontan apo nga përqindja më e madhe e mos e një qeverie me bazë të gjerë, ku pesha kryesore realizimit të shpenzimeve në raport me mosrealizimin të rëndonte mbi PS- në dhe PD-në, për të e të ardhurave, nuk mund dhe nuk duhet përmendur kapërcyer këtë krizë e për të parandaluar thellimin si një arritje pozitive. e saj në të ardhmen. Po kështu duke vlerësuar vendin dhe rëndësinë Unë përfaqësoj një parti opozitare dhe më në e kulturës, mendoj se ka elemente më thelbësore fund ju duhet të bindeni se një opozitë e fortë është të jetës, ku shqiptarët duhet ta kuptojnë sesa të garanci për një shtet të fortë e nuk besoj se ka domosdoshme janë reformat dhe pse duhet të ndonjë këtu në sallë që di ndonjë rast nga sakrifikojnë në emër të reformave. Evidentimi i eksperienca e politikës europiane, ku ndonjë opozitar prioriteteve, renditja e tyre, si dhe përkushtimi për të votojë pro programit të Qeverisë. t’i realizuar ato meritojnë vëmendjen e të gjithë atyre Duke qenë konseguent në pozicionin që që ju i drejtoni mesazhin tuaj. përfaqësoj, edhe unë si opozitar e deklaroj votën U ndala këtu për të theksuar rëndësinë e kriterit time kundër këtij programi. të vlerësimit të arritjeve reale, aq më tepër për ato Falemnderit! që do të kemi përpara. Kalimi nga fasada në thelbin Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Bushati! e analizave do të jetë pikënisja e objektivave reale Zoti Malaj e ka fjalën. që priten të realizohen gjatë mandatit tuaj politik Arben Malaj – I nderuar zoti Kryetar i seancës, gjatë viteve të ardhshme. I nderuar zoti Kryeministër, Një moment tjetër që dua të vë në dukje është Të nderuar kolegë deputetë, përgjegjësia politike e Qeverisë për të ndërmarrë të Ne sot japim votëbesimin për Qeverinë e gjitha hapat e nevojshëm për realizimin e reformave Aleancës për Shtetin. Sigurisht, ne jemi të në fushën e legjislacionit, ekonomisë dhe financave ndërgjegjshëm për vështirësitë, ndaj i kërkojmë të vendit. Për shkak të disa shenjave sporadike të edhe kabinetit të ri qeveritar përgjegjësi në rritje e konstatuara kohët e fundit do të doja të tërhiqja njëkohësisht duhet t’i japim mbështetjen e sadopak interesin tuaj në faktin që ambicjet e nevojshme për të arritur rezultate konkrete. Qeverisë do të shikohen të realizueshme vetëm Për fatin e keq, së pari, të vetë shqiptarëve dhe nëpërmjet zbatimit korrekt të ligjit. Nuk duhet të të Qeverisë, ambienti politik shqiptar vazhdon të jetë lejoni në asnjë rast që kërkesa juaj në rritje për në një situatë të papëlqyer, por edhe penguese. Nuk rezulatate konkrete në fushën e rendit, ekonomisë di vend tjetër në tranzicion ku opozita të gjejë dhe financave të deformohet me zgjidhje spontane kontributin e vet thjesht në pengimin e Qeverisë dhe në disa raste jo ligjore. Përvoja e vitit 1996 e dhe pas kësaj ka moralin politik që të kërkojë Partisë Demokratike, ku vendin e ligjit e zuri qeverisjen e vendit. Kjo është, tashmë, e vërtetuar spontaniteti, brutaliteti, zgjidhjet jo profesionale, gjatë gjithë këtyre dy vjetëve, por vërtetohet edhe është rasti më konkret sesi vendi shkoi drejt krizës nga fakti që gati në të njëjtën kohë që ju filluat më të madhe të periudhës pas tranzicionit. prezantimin e programit të reformave të Qeverisë Pavarësisht nga dëshira pozitive për të pasur në po të njëjtën orë pikërisht në orën 17.00, Berisha rezultate që të nesërmen e fillimit të punës suaj, ju si kryeministër i rrugës ose i zgjidhjeve të rrugës, do të vlerësoheni për atë që do t’i jepni vendit në filloi me një prezantim më solemn se ju programin e drejtim të ngritjes dhe forcimit të institucioneve në tij të protestave, programin e pengimit të reformave, raport me hapat që do të hidhni për reformën, në
1026 Viti 1999 Legjislatura e 15-të drejtim të kontributit real që do të jepni për ngritjen ndërgjegjësohet se përgjegjësitë më të mëdha për e administratës publike. ndërtimin e vendit i kemi ne dhe vetëm kur të Pagëzimi i Qeverisë si Qeveri e Paktit të vërtetohen përpjekjet tona reale në këtë drejtim, të Stabilitetit duhet mirëkuptuar si një përgjegjësi më cilat nuk kanë munguar dhe nuk do të mungojnë, e madhe në raport me qeveritë e mëparshme. mbështetja ndërkombëtare do të jetë reale. Ndoshta u takonte ju, zoti Kryeministër, që ta Shpresoj që angazhimi juaj personal të jetë i përcillnit më të qartë, më të plotë në opinionin qartë, i plotë dhe këmbëngulës për të arritur atë që publik shqiptar thelbin e këtij pagëzimi, i cili për kërkohet sot jo vetëm nga Qeveria Shqiptare, por mua do të ishte një përgjegjësi më e madhe, një edhe nga shqiptarët për të ndërmarrë reforma, për punë më e mundimshme, por edhe një periudhë të luftuar krimin, për të luftuar korrupsionin dhe më shpresëdhënëse, e cila do të jetë e kontrabandën, për të konsoliduar administratën suksesshme po aq sa do të jemi ne të publike dhe për të respektuar jo vetëm prioritetet, ndërgjegjshëm për përgjegjësinë dhe koston që por edhe afatet e angazhimeve tona ndërkombëtare. duhet të përballojmë. Një orë e më parë duhet I nderuar zoti Kryeministër, rikonceptuar Pakti i Stabilitetit si detyrim bazë i Duke mbajtur parasysh faktin se asnjë prej shqiptarëve për më shumë demokraci në vendin opozitës nuk ju mbështet, në një kohë kur edhe e tyre, si detyrim bazë për më shumë rend dhe reformatorët flasin njësoj si fanatikët, përgjegjësia siguri publike, si reforma, por edhe si kosto për juaj për të mbështetur në maksimum çdo anëtar të zhvillimin ekonomik dhe financiar të vendit. Duhet kabinetit tuaj qeveritar duhet të jetë reale në çdo të ndalen paradat zbukuruese të pjesëtarëve të moment të punës suaj. koalicionit Qeverisë s apo të administratës së Për opozitën edhe sikur nga Marsi ta kishim lartë se drejt Shqipërisë po afrohet një mundësi marrë ndonjë minister, përsëri ai do të ishte ose i zhvillimi pa doganë, se Shqipëria do të ndërtohet korruptuar, ose kontrabandist. mbi politika përjashtimore, se vendi paska nevojë Personalisht më gëzon fakti që më shan PD-ja, për më shumë nacionalizëm në marrëdhënie me sepse ata, tashmë, janë bërë qesharak në këtë organizmat ndërkombëtarë. Kisha shpresuar se drejtim. Qeveria e re do të fillonte me një praktikë të re Gjatë Qeverisë së Pajtimit Kombëtar drejtova, pune në marrëdhënie me partitë e koalicionit. U e them realisht me shpirt, financat e këtij vendi, shqetësova kur pashë mbrëmë në një kanal sepse, siç e pranoi edhe Berisha, në Shkodër ne televiziv që dy përfaqësues të koalicionit në një paskemi punuar, ndërsa ministrat e PS-së paskan ballafaqim televiziv gati ndjeheshin fajtorë përballë vjedhur me thasë dhe qenkan zhdukur nga ky vend. opozitës dhe prezantonin koncepte politikash apo Konkretisht në mars - gusht të vitit ’97 në zgjidhje krizash që janë të kundërta me atë që ju Qeverinë e Pajtimit Kombëtar për 6 muaj janë prezantoni këtu apo që realisht duhet të bëni. mbledhur vetëm 20 milionë dollarë të ardhura nga Ngritja e moralit të administratës publike dhe doganat, ndërsa shtator – dhjetor të vitit ’97 për rritja e efektivitetit të saj është hapi i parë që ju duhet katër muaj u mblodhën 100 milionë. Ja ku duket të hidhni. Për ne, në një ambient të tillë politik të edhe përgjegjësia për atë që ne morëm përsipër. vendit tonë, kjo nuk mund të arrihet pa një qëndrim I nderuar zoti Kryeministër, unik dhe mbështetje maksimale që ju duhet t’u Unë do të doja të bëja të qartë që vështirësitë kërkoni partnerëve tuaj në koalicion dhe për më tepër që keni kërkojnë mbështetjen tonë dhe ne do të duhet t’ju sigurojnë ata juve. Në rast të kundërt, ne jemi të përgjegjshëm në mbështetjen që do ju japim do të gjendemi, për fatin tonë të keq,në të njejtat jo thjesht në mënyrë sipërfaqësore, por duke kaluar situata kur në vend që secili prej krerëve të shpejt dhe me përgjegjësi çdo draft ligjor, duke ju koalicionit dhe anëtarëve të kabinetit qeveritar të dhënë mbështetje në analizën e punës që do i bëhet marrë përsipër përgjegjësitë e qeverisjes, do të Qeverisë suaj dhe duke kërkuar që të gjithë së dëgjosh nëpër televizione, nëpër gazeta duke bashku në mandatin 2-vjeçar t’i japim Shqipërisë prezantuar sesa mirë do ta kishin ndërtuar ata atë që ajo pret nga Aleanca për Shtetin. Shqipërinë, duke prezantuar politika populiste aq Falemnderit! shumë të besueshme në periudha krizash apo Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Malaj! vështirësish. Zoti Shehu e ka fjalën. Opinioni publik duhet të ndihmohet që të Tritan Shehu – I nderuar zoti Kryetar,
1027 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Të nderuar deputetë, parë të saj në Ministrinë e Jashtme, siç është në Zoti Kryeministër, shumicën e vendeve dhe pjesën e dytë të saj në atë Të them të drejtën unë e kuptoj vështirësinë e të Transportit. madhe që keni pasur ju kur përgatitët programin e Krijimin e Komitetit të Mjedisit në rang ministrie Qeverisë. E kuptoj se nuk është mjaft komode për për vetë kushtet ekologjike të vendit tonë. ju të paraqisni ndryshime të shpeshta qeverish, me Zëvendëskryeministri duhet të jetë ose Ministër radhë parë, opinionit shqiptar në një kohë 2-vjeçare. i Brendshëm, ose i Financave, ose i Jashtëm. Që këtu fillon vështirësia. Fillon sepse pyetja e parë Në brendësi të programit do të ndalem në disa që bëhet është pse këto ndryshime qeverish nga e elemente që i konsideroj të rëndësishme. njëjta maxhorancë në periudha record? Ju përpiqeni Unë e mbështes renditjen që ju keni bërë, duke të maskoni këtë me ca terminologji si ajo e Qeverisë vënë në krye rendin publik. Nga njëra anë pa rend së Vazhdimësisë. Qeveritë, zoti Kryeministër, nuk dhe siguri nuk mund të ketë investime, prodhim, janë në vazhdimësi absolute, përgjegjësitë nuk mund zhvillim në tërësi. Nga ana tjetër papunësia që ju të fshihen, pasi çdo qeveri e gjen vendin në një stad nuk thoni sa është dhe sa do të bëhet; varfëria, për të caktuar, me parametra të caktuara, dhe të cilin ju nuk jepni asnjë indeks; korrupsioni në angazhohet për revolucionin e tyre në kohë dhe në administrate; inkriminimi i politikës dhe niveli i ulët shifra. Mbi këtë bazë gjykohet në fund të çdo qeverie. i arsimit pjellin çdo ditë kriminalitet dhe anarki. Pra, Ju këtë nuk e bëni, sepse ju përpiqeni të maskoni skema juaj për të frenuar kriminalitetin duhet të jetë dështimin e qeverive tuaja pa qenë optimist as për shumë më e gjerë në mënyrë që të kemi sukses. të ardhmen. Pra, ju nuk bëni analiza dhe merrni Në këtë skemë duhet të përfshihet dhe opozita, zotime në mjergull pa thënë çfarë është bërë në sepse të gjithë duam një Shqipëri të qetë pa krime indekset e sotme dhe çfarë do të bëhet realisht dhe dhe të sigurt. Ju nuk e bëni këtë, pra rrezikoni të konkretisht nesër. Kjo haset në çdo pikë të programit dështoni. Megjithatë kjo ka të bëjë me politikën tuaj tuaj. Kjo vihet re edhe nga një fakt i thjeshtë, zoti të përgjithshme. Unë dua ndërkaq t’ju them se Kryeministër. Duket në materialin tuaj, i cili edhe personalisht mendoj dhe për disa ndryshime në pjesën për financat është krejt i zhveshur nga strukturale në forcat e rendit. E konsideroj të shifrat, arsyetimet për to, në argumetimin dhe domosdoshme krijimin e një force goditëse të pajisur objektivat e sakta. Ju mundoheni të fshiheni pas dhe të trainuar mirë me rreth 4000 persona në një një formule magjike në të gjithë materialin tuaj, pas komandë centrale dhe të lëvizshme si forcën kryesore Paktit të Stabilitetit. Unë dua t’ju kujtoj se Pakti i në luftën me krimin e fuqishëm. Realisht unë pak besoj Stabilitetit nuk është një kënd romantik i të se në Shqipëri një polic i një qyteti e ka të lehtë të ashuruarve. Pakti i Stabilitetit është materializim i qëllojë mbi atë kriminel të po atij qyteti. Kjo forcë mund shifrave, i ideve, është realizimi i impenjimeve të varet nga Ministria e Brendshme apo e Mbrojtjes si konkrete në rend, financë, ekonomi, etj. Vetëm e kanë shumë vende dhe mund të përdoret në rast kështu ai bëhet konkret dhe nuk ngel një ëndërr. lufte për mbrojtjen e parë. E them këtë ngaqë unë Zoti Kryeministër, mendoj se duhet të ngrihen struktura shumë efikase Pas kësaj hyrje të përgjithshme do të analizoj më në luftën me krimin, veçanërisht sot ku kërkohen konkretisht materialin e paraqitur nga ju duke dhënë zgjidhje edhe të disa çështjeve që kanë ngelur hapur disa sugjerime, kështu besoj se do të konkretizohet nga e kaluara si ajo e vrasjes së zotit Hajdari. më mirë dhe kjo pjesë e parë e fjalës sime. Zoti Kryeministër, Do ta filloj nga përbërja strukturale e Qeverisë . Pjesa juaj materiale, financiare dhe ekonomike, Së pari, më duket një përbërje ku ndërtimet janë ashtu si e thashë edhe më lartë, është e bërë veçse mbi interesat e grupimeve tuaja të paargumentuar dhe spekulative. Do të përmend brendshme dhe disa herë për të shkarkuar përgjegjësitë shkurtimisht vetëm disa elemente kryesore. e Partisë Socialiste te të tjerët dhe jo në mënyrë Në faqen 13, në paragrafin e dytë ju flisni për racionale dhe logjike. Unë do të sugjeroja: deficit të financuar nga burime të brendshme dhe Transformimin e Ministrisë së Rendit në Ministri jo për deficit total, i cili përmban edhe atë të financuar të Brendshme, duke e përfshirë edhe pushtetin lokal nga mbështetja buxhetore e huaj. Me këtë ju kërkoni në të. të fshihni faktin që deficiti i parashikuar për në fund Shkrirje të Ministrisë së Bashkëpunimit të vitit është shumë më i madh se i planifikuari. Ekonomik dhe Tregtisë dhe përfshirjen e pjesës së Fakti që një pjesë është mbuluar me financime të
1028 Viti 1999 Legjislatura e 15-të huaja është meritë e qeverisë suaj, po aq sa është Kosovë. E pengon legjislacioni ynë ekzistues. Dhe meritë e asaj qeverie çlirimi i Kosovës. këtu ju nuk premtoni asgjë për ta ndryshuar këtë Në pjesën e politikave monetare ju bini në legjislacion. koncepte të thella etatiste, kur ju merrni përsipër Së fundi, desha t’ju them diçka për politikën e ato që i takojnë Guvernatorit të Bankës dhe jo jashtme. Kryeministrit. Ndërsa nga ana tjetër nuk jepni Gabimisht ju i fusni marrëdhënet me Kosovën arsyetime për mënyrën e kontrollit të shpenzimeve në pjesën e politikës së jashtme. Duhet të kishit publike, duke e kaluar këtë me pesë rreshta dhe gjetur një formulë tjetër. Një vend të rëndësishëm me fraza të përgjithshme, ku ndoshta duhet të ishte duhet të zinte puna e Qeverisë suaj për unifikimin një nga boshtet kryesore të materialit tuaj. e faktorit politik kosovar në rrugën e pavarësisë së Në lidhje me politikën ndaj sektorëve të Kosovës dhe zgjidhjeve të reja të tyre vitin e ekonomisë publike, duhet t’ju kujtoj se projektet e ardhshëm. Gjithashtu, ju duhet të shpreheshit qartë sotme janë të gjitha të filluara gjatë qeverisjes së për pozicionin e Qeverisë suaj në këtë moment të opozitës. Në këtë pjesë duhet të ishin vendosur ri të çështjes kombëtare. objektiva konkrete. I vetmi premtim që bëni është ai Zoti Kryeministër, i ndihmës për 40 mijë familje me probleme strehimi. Ju kaloni shkarazi marrëveshjen e asocimit me Nga mungesa e argumentimeve dhe e mbështetjes Bashkimin Europian pa shprehur preferencat e financiare ky premtim të kujton më shumë premtimin Qeverisë suaj për një marrëveshje në bllok apo të për kthimin e parave të humbura. veçantë pa vënë afate dhe objektiva që duhet Ndërsa në lidhje me atë që premtohet për KESH- përfshirë në të. Ju krijoni konfuzion në këtë pikë me in dua të them që në vend që të jepni fonde falas për Paktin e Stabilitetit, pa sqaruar se Pakti i Stabilitetit, tendera misterioz, do të ishte më mirë të në radhë të pare, na vë objektiva të qarta për t’i angazhoheshit për të ndihmuar KESH-in në realizuar ne vetë. Pra, në tërësi unë shoh një material arkëtimin e parave. Subvencione direkte për KESH- të paargumentuar, etatist, pa objektiva dhe in janë pjesë e mendësisë komunsite të menaxhimit përsëritës. Unë nuk besoj së një program i tillë i të ekonomisë. duhet Shqipërisë në këto momente. Unë nuk besoj Në lidhje me koordinimin e ndihmës së huaj dua se këto elemente mund t’i korrigjoni, kjo jo e lidhur të them se shifrat e përdorura mundohen të krijojnë me personin tuaj, por e lidhur me elementë politikë një mjergull. Projektet e filluara në vitet ’93, ’94 dhe moral të koalicionit që ju përfaqësoni. Korrigjimi serviren si të reja, shifra që përdoren nga ju përbëhen i tyre do të kërkonte ndryshime politike, prandaj unë në më të shumtën e saj nga dibursimet e Qeverisë nuk i jap votën time, por ju uroj që të bëni më të sonë. Në programin tuaj flitet për privatizimin masiv, mirën që ju mundni. madje thoni se do të bëni vazhdimin dhe përfundimin Falemnderit! e tij, duke hedhur poshtë kështu privatizimin e Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Shehu! realizuar nga qeveritë tuaja të mëparshme. Nuk e di Fjalën e ka zoti Baçi. ky është gabim nga kopjimi apo dëshirë për t’u kthyer Ibrahim Baçi –Falemnderit, zoti Kryetar! sa më shpejtë në linjat e privatizimit të vërtetë. Këtë Të them të drejtën unë nuk kam pasur duhet ta sqaroni ju. ndërmend të diskutoj, por si njeri edhe unë ndryshoj Ndërsa në pjesën e investimeve ju nuk thoni mendim. Njeriu ngacmohet, njeriu reagon, njeriu asgjë konkrete; ju nuk thoni se janë hequr të gjithë edhe diskuton. lehtësirat fiskale; ju nuk thoni se ligji për të ardhurat I nderuar zoti Kryetar, i nderuar zoti Kryeministër, është ligj kufizues; ju nuk flisni për korrupsionin e të nderuar kolegë deputetë, administratës dhe nivelin e sigurisë ndaj tyre. Pra, E kam lexuar me vëmendje programin e a mund të ketë në këtë mënyrë investime reale në Qeveris, paraqitur nga zoti Meta. E quaj program Shqipëri? sa real aq edhe konkret, madje e quaj edhe me Zoti Kryeministër, përfundime radikale pa ekuivoke. Ju përgëzoj për Dua t’ju përmend edhe diçka që ka të bëjë me këtë guxim. Paktin e Stabilitetit rajonal, që ju e përmendni për Nuk e di nëse një pjesë e opozitës bojkotuese nxitje të biznesit dhe investimeve në integrimin ka marrë mundimin të lexojë materialin, që është rajonal. Aty flitet vetëm për hyrjen e biznesit në vënë në dispozicion disa ditë më parë, qoftë edhe Shqipëri dhe aspak për daljen e tij qoftë edhe në 24 orë më parë. Në qoftë se e kanë lexuar, mendoj
1029 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
se atëherë kanë të drejtën të kontesojnë disa pika problemin e tmerrshëm të mungesës së ujit. të këtij programi. Do të përmendja, gjithashtu, punën e nisur për Unë do të flas pa mëshirë kristiane ashtu si foli të disiplinuar punimet e ndërtimit në lirimin e lideri i Partisë Demokristiane. Do të ndalem vetëm shesheve të zëna pa leje, pra, puna e policisë së në dy faqe të programit të Qeverisë, më saktë në ndërtimit, e cila është nxitur veçanërisht nga zoti faqen 2 dhe në faqen 3. Majko dhe e ndjekur nga ne që ndiqnim këtë sektor. Në faqen 2, në rreshtin e 6 ju, zoti Kryeministër, Nuk do të lija pa përmendur faktin që në zbatim përdorni pa ngurim togfjalëshin “Grusht i dështuar i të ligjit kemi pasur rezultate të ndjeshme në fushën shtetit”. Përse kaq i ashpër, zoti Kryeministër? e zbatimit të ligjit të prokurimit, natyrisht duke pasur Ai ishte thjesht një ledhatim mbi shtetin. Çfarë gati gjysmën e Buxhetit të Shtetit, ka qenë ministria bëri opozita në fund të fundit? Ai vetëm sa rrëmbeu më e përfolur, por unë mund t’ju them me bindje që armët, vetëm sa uzurpojë televizionin shtetëror, duke janë bërë shumë hapa përpara në drejtim të e drejtuar vetëm disa orë. Më i kujdesshëm në transparencës së procedurave të prokurimit. etiketime zoti Kryeministër. Rezultatet janë të ndjeshme, deri në këtë moment Grushti i shtetit nuk mund të zbatohet pa që flasim janë realizuar mbi 3.7 miliardë lekë përdorur grushtat. PD-ja nuk i përdori grushtat, ajo investime të Buxhetit të Shtetit, pa përmendur vetëm sa ledhatoi me plumba muret e investimet e huaja. Pra, në bazë të këtyre shifrave Kryeministrisë, që ju gabimisht po i suvatoni këto kuptohet që realizimi është rezultat i zbatimit të ditë, mirë është t’i lini për fakte. saktë të procedurave të prokurimit. Për këtë organet Po në faqen 2, aty në rreshtin e 20, ju thoni se kompetente mund të vijnë, të kontrollojnë dhe të kjo Qeveri do të jetë faktor aktiv dhe i pamohueshëm konstatojnë. në procesin e futjes në rrugën e zgjidhjes së çështjes Mund t’ju them që në ministrinë tonë kanë ardhur kombëtare. Si guxoni të merreni me çështjen dy kontrolle, njëri ishte për periudhën e kaluar, që kombëtare, kur PD-ja ka kaq vite në aksion nuk përfshinte periudhën në të cilën unë kam antikombëtar? drejtuar, dhe tjetri ishte për fillimin e vitit ’99 deri në ... këtë moment që flasim dhe për gjithçka që është Ingrid Shuli - … me gjithë situatat e krijuara konstatuar janë marrë të gjitha masat dhe janë duhet përmendur se në sektorin e infrastructures, zbatuar pikë për pikë ato sugjerime apo ato vendime veçanërisht në ata sektorë që ka mbuluar Ministria që ka përcaktuar Kontrolli i Lartë i Shtetit. Megjithatë e Punëve Publike dhe e Transportit, gjatë vitit ’98 përsëri jemi të hapur që kushdo që të vijë, të shohë pati rritje të dukshme në investime dhe të realizimit si realizohen procedurat në ministrinë tonë. të tyre në krahasim me vitin 1997, periudhe në të Doja të thosha diçka për arritjet në sektorin e cilën ne morëm pushtetin. licencimit. Ky sektor ka pësuar ndryshime të Ndërsa gjatë vitit 1999 realizimi i investimeve dukshme, këtë mund ta pohojnë ata persona që me financime të huaja në këtë sektor është rritur vijnë dhe kërkojnë licencë, paraqesin rreth 2 herë në krahasim me vitin ’98, flas realizimi dokumentacionin në ministri, ata mbarojnë punë dhe jo parashikimi, ndërsa shpenzimet buxhetore shumë shpejt jo si më parë që mund të kalonin muaj që kanë mbështetur këto investime të huaja, të tërë duke pritur në dyert e ministrisë. Me këtë gjithashtu, paraqiten me rritje rreth 747 milionë lekë rast, meqenëse jam tek licencat, desha të më shumë apo 26 për qind më shumë në krahasim përmendja problemin me linjat ndërkombëtare me me vitin ’97 dhe ’98. Natyrisht që këto arritje unë do Greqinë, për të cilën kemi pasur edhe debate me t’i përktheja në kilometra rrugë të përfunduara dhe zotin Zogaj. Dua të sqaroj këtu para jush dhe para të gjithë jemi të ndërgjegjshëm që kemi mbi 30 km gjithë njerëzve që na ndjekin në televizion se kjo autostradë apo superstradë të përfunduar, sistemim është një çështje për të cilën unë kam deklaruar se asfaltime në qytete dhe shembuj pozitiv të tillë janë është politika dhe strategjia e ministrisë sonë e tillë Vlora, Elbasani, Korça. që ka nxitur biznesin shqiptar në këtë sektor dhe Ndër ujësjellësit e përfunduar ose në proces nuk konkretisht kanë fituar 6 firma shqiptare. Firma greke mund të lë pa përmendur ujësjellësin e Bovillës, i Albania Interlines është e regjistruar në gjykatë si cili natyrisht është përpjekje e punës së disa firmë shqiptare dhe ka zënë vend të dytë në linjën e ministrave, por, në fund të fundit, në Qeverinë Majko Sarandës e kemi futur si nënkontraktor. u inagurua ky ujësjellës dhe Tirana nuk e ka ndjerë Falemnderit për vëmendjen!
1030 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Skënder Gjinushi - Falemnderit, zonja Shuli! e përshëndeti, ne shpresojmë vijimësi të mëtejshme. Fjalën e ka zoti Lalaj. Së katërti, fal dhe vullnetit të Ministrit të Halil Lalaj – Të nderuar deputetë, Brendshëm, u shënuan arritjet e para serioze në Për arsye të shpjegueshme Qeveria e zotit Meta fushën e rendit, gjë që urojmë të çohen më tej. ka zgjuar interes në opinionin e brendshëm dhe të Këto që thashë janë të mjaftueshme për t’i huaj. Kjo vjen më shumë edhe nga rrethanat që u përcjellë atij dhe kabinetit të mëparshëm një mesazh krijuan në maxhorancën socialiste, të cilat në një konsiderate dhe respekti edhe në një debat si ky. farë mënyre mund të konsiderohen të përballuara, Por Majko, përveç faktorit krizë kosovare, pati edhe por edhe nga përthyerjet kundërvënëse, që zgjodhi një faktor të dytë pengues, që është pritja e tej zgjatur të praktikojë opozita, një zgjedhje kjo sa e e Kongresit të Partisë Socialiste. Ky faktor nuk çuditshme aq edhe e paarsyeshme qoftë edhe me kishte as më shumë e as më pak përveçse lidhje vetë interesat e opozitës. Përkrah interesit edhe pse duarsh përpara edhe lëvizjeve edhe më të thjeshta duket kontradiktore duhet të pranojmë që në e jo më vazhdimësi reformash në administratë dhe opinionin e përgjithshëm Qeveria përballet edhe me në Qeveri. E vërteta është se normalisht sot ne do një lloj ftohtësie dhe indiference edhe pse jo me të kishim pritur pikërisht ato ndryshime të pikëpyetje. Për këtë një sërë faktorësh kompleks domosdoshme në kabinet, që do të çonin përpara mbeten përcaktues. punët, do të presim çka mbetur pa u bërë, ndërsa Duke shpallur që në fillim mbështetjen time për sot vjen një Qeveri që konsiderohet e re, megjithëse këtë Qeveri që sot pret të votëbesohet, dua të ndryshimet, së paku, janë pritur të ishin të tjera. shprehem njëkohësisht se nuk do të doja të kishte Duke u përpjekur të largohem nga një Qeveri Meta. Arsyeja është e thjeshtë. Kjo subjektivizmat, nënvizoj faktin se ka një pikë ku Qeveri, siç edhe u tha, nuk erdhi si kërkesë nga qeveritë e mëparshme janë vënë nën akuzë, trafiqet poshtë, e shtresave të ndryshme sociale, e masës e paligjshme dhe korrupsioni. Ne të gjithë e dimë së njerëzve, pra, e popullsisë. Ajo është produkt i se si ka trafik kontrabande, ka dhe një trafik të zhvillimeve brenda maxhorancës, në motivet që një organizuar thashethemesh, por ama nuk është palë i konsideron motive reformimi, të tjerë i shohin kundërshtuar, madje është pranuar se ka si motive pushteti. Duke qenë kështu, e shoh të kontrabandë. Por pastaj ka përgjegjësi konkrete. udhës të shprehem me pak fjalën për qeverinë Të anashkalosh këto përgjegjësi dhe sot të vish me paraardhëse të kryesuar nga zoti Pandeli Majko. mendimin se iku ajo që iku, por do më shihni se Kjo Qeveri sigurisht që nuk ishte e përkryer dhe çdo të bëj nesër, më duket se nuk është qëndrim Kryeministri i saj nuk ishte pa të meta. Kam bindjen korrekt në raporte me detyrën e lartë që merr dhe se edhe ai vetë reflekton e do të reflektojë në këtë me përgjegjësinë para atyre që do të Qeverisë sh. çështje. Por në vetëdijen e shqiptarëve ai do të Një kryeministër është i lirë të zgjedhë njerëzit kujtohet, së pari, ndonëse erdhi në situatën më me të cilët do të punojë, është i lirë të ndërhyjë konfliktuale politike pas 14 shtatorit, pati guximin e edhe në strukturat ekzistuese, përderisa ka një meritën të qetësojë përplasjet, të hapë shtigjet e boshllëk ligjor, por edhe të tjerët jashtë tij janë të dialogut për të përçuar pak qetësi e shpresë te lirë të kenë një opinion pozitiv ose jo pozitiv për këtë njerëzit e thjeshtë. apo atë zgjedhje. Unë shpresoj që zoti Meta të ketë E dyta, do të kujtohet se ai me kabinetin e vetë ardhur pak i nxituar në mendimin për supremimin e përballoi në mënyrë të admirueshme rrjedhojat te Ministrisë së Informacionit, ku ngjarjet e Kosovës ne të krizës në Kosovë, diti të organizojë dhe të treguan së paku sesa e nevojshme ishte. Gjithsesi, bashkërendojë me nivelet e tjera të pushtetit, mbajti duhet pranuar se ky dikaster kishte nevojë për një qëndrimet më të arsyeshme politike, edhe pse hapje të mëtejshme në konceptim, në mënyrë që ndoshta është ky një shkak që Majko sot nuk është informacioni si pasuri kombëtare të drejtohej në Kryeministër, po, në fund të fundit, është një sakrificë mënyrë më të plotë, të kulturuar, pra, si institucion që vlen e që çmohet. ku bëhet politika e shtetit për informacionin dhe E treta, Majko do të përmendet për disa hapa organizimin e tij. Megjithatë kam frikë se po shfaqet praktikë, të parëndësishëm në dukje, por të një prirje tjetër, ka disa sinjaleve të para për të pasur ndjeshëm në opinion edhe pse në kushtet e një shteti një ministri të fshehtë, pra, dhe një ministër të të dobët ai filloi disa hapa në mjediset urbane, duke fshehtë informacioni, gjë që do të ishte e dëmshme u përballur me intersat e jo pak individëve. Opinioni dhe e papranueshme.
1031 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Në emër të Komisionit të Mjeteve të Informimit Natyrisht, elektorati që na votoi në 29 qershor ka të Publik unë mund të them se çdo tentativë e këtij drejtën të na kritikoj dhe të kërkojë më shumë nga lloji do të haste në mos pranimin tonë. ne, më shumë qetësi, më shumë punë, më shumë Si konkluzion mund të them se Qeveria Meta e zhvillim dhe prosporitet dhe përgjegjshmëria jonë fillon punën e vetë me mbështetjen e gjerë të është shprehur në përpjekjet e hapura dhe të Parlamentit, por me disa pikëpyetje dhe sinqerta për ta përsosur qeverisjen. Ne nuk mund dizavantazhe si ato që përmenda. Kështu do të të sillemi me shqiptarët si PD-ja, për 5 vjet, që nuk duhet më shumë përpjekje për të kthyer në favor nderoi Kryeministrin, madje edhe kur populli edhe ata factorë që nuk janë të tillë, por duke qenë protestoi tërësisht fuqishëm, PD-ja zgjodhi forcën e se e njoh ambicjen e zotit Meta kam besim se këto ushtrisë përpara aktit demokratik të dorëheqjes dhe deficite do të kapërcehen dhe duke përqasur përvojat, të rikompozimit qeveritar. Ne nuk mund ta lejojmë duke nxitur vullnet te bashkëpunëtorët, duke marrë veten të biem po të na rrëzojnë nga fiku, por kemi prej tyre dhe duke u dhënë atyre atë çka do të ishte guximin dhe kurajon të zbresim dhe të ngjitemi në ideale, që krahas vullnetit dhe ambicjes së vet, të bazë të normave demokratike. merrte në konsideratë disa vlera morale të Qeveria e sotme është vazhdim dhe përsosje e paraardhësit. Vetë Ilir Meta do të ishte i suksesshëm qeverive Nano dhe Majko. Qeveria Meta është një dhe ne të gjithë do të ishim më të fituar, shoqëria do premtim më shumë për shqiptarët, që në këto dy të ishte më e sigurt në raportet me qeverinë e re. vjet deri në zgjedhjet e përgjithshme të realizojmë Falemnderit! të gjitha premtimet tona para elektoratit. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Lalaj! A ka dështuar Aleanca për Shtetin? Padyshim Fjalën e ka zonja Merita Ndreko. që jo. Ne kemi kthyer te shqiptarët shpresën, të Merita Ndreko – Të nderuar kolegë, cilën ata që sot bërtasin jashtë institucioneve u Ashtu sikurse e thanë edhe parafolësit kjo kërcuan me shprehjen: Do ua ngrijnë buzëqeshjen seancë debati parlamentar për votëbesimin e në buzë”, me thirrjet “Mos investoni në Shqipëri”, Qeverisë ka një mangësi që, natyrisht, nuk është e që u dëgjuan edhe mbrëmë, me tanket dhe rrallë këtu në Kuvendin Shqiptar. Berisha së bashku kallashnikovët e 14 shtatorit, me bojkotin e me pjesën e vet të Partisë Demokratike është përsëri vazhdueshëm me politikën e rrugës. jashtë institucioneve dhe atje ku e ka dërguar vota Çfarë u kemi sjellë ne shqiptarëve në këto 2 e lirë e popullit. Është normale që opozita të mos vjet? votojë Qeverinë. Jo normale do të dukej e kundërta, Është e domosdoshme që përpara se të japim por precedenti i politikës së zëvendësimit të këtij votëbesimin e Qeverisë ne i përmendim ato që kemi institucioni me rrugën është shprehje e obsesionit arritur për t’i çuar më tej. të drejtuesit të PD-së, i cili në debatin parlamentar Mbi gërmadhat e piramidave, mbi gërmadhat e e ndjen veten të dështuar. Gjithsesi, kjo është, në shtypit të shakatërruar nga ata që ikën, pasi u radhë të pare, çështje e vetë PD-së dhe opozitës, e vodhën shtetasve të tyre paratë dhe votën dhe u cila do ta ndihmonte shumë edhe Shqipërinë nëse shpërblyen me shkopinj gome dhe tanke, pra, mbi do të realizonte ndryshime demokratike brenda këto gërmadha në po ngremë shtetin ligjor. Në vend vetes. të anarshisë së armatosur ku njerëzit mbylleshin Së pari, dua të përshëndes zotin Meta për në orën 2 të ditës në shtëpi, po kthejmë një rend realizimin në kohë optimale të kompozimit të normal dhe po punojmë me përkushtim, madje edhe Qeverisë dhe të programit të saj. Gjej rastin të me kosto të jetës së policëve të ndershëm dhe përshëndes faktin që ky kabinet jo vetëm ka shtuar patriotë, të bëjmë atë që i premtuam shqiptarëve, numrin e femrave, por për herë të parë në historinë një Shqipëri normale. Pushtetin e despotit të e Shqipërisë kemi një grua zëvëndëskryeministre. plotfuqishëm dhe shkatërrimtar të demokracisë e Uroj zonjën Çeço, që ashtu si e kërkoi votën në zëvëndësuam me ndarjen reale të pushteteve, emër të grave, të ketë mbështetjen e tyre dhe të president, legjislativ, ekzekutiv si një garanci për të bëhet faktor i rëndësishëm i rritjes cilësore të statusit ndërtuar një shoqëri bashkëkohore, duke realizuar të gruas shqiptare. ëndrrën që ta bëjmë Shqipërinë si gjithë Europa. I Së dyti, opozita e ka bazuar kundërshtimin e dhamë Shqipërisë një koalicion të vërtetë, shembuj saj të Qeverisë Meta në akuzën e dështimit të të predispozitës për të shkuar me hapa të shpejtë qeverisjes së koalicionit. A qëndron kjo akuzë? drejt mirëkuptimit dhe bashkëpunimit. Pas dhunimit
1032 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të paimagjinueshëm të zgjedhjeve, që nisi si së koalicionit qeveritar, e cila u shpreh me shumë eksperiment më 29 maj të viti ‘94 në Libofshë dhe u vendosmëri dhe më qartë në program, duhet të finalizua shkatërrueshëm më 26 maj të vitit ‘96, ne përbëjë një linjë më të plotë dhe konkret të i kthyem shqiptarëve besimin te votimet e lira në qeverisjes, duhet të ecet konkretisht dhe në qershor të vitit ’98 dhe referendumin kushtetues. vendosjen e ujërave të shumta të përhershme midis Edhe në programin e Qeverisë u rikonfirmua Qeverisë dhe personaliteteve, të cilët, siç tha edhe vendosmëria për të garantuar kushtet që kurrë të zoti Kryeministër, për fat, Shqipëria nuk i ka të mos përsëritet krimi i vjedhjes së votave. Ne i dhamë pakët, por njëkohësisht duhet shtirë bashkëpunimi vendit Kushtetutën, ligjin themelor, të cilin e mbajti me OJQ-të. Këtu tërheq vëmendjen që duhet t’i jepet peng obsesioni totalitar i Berishës. Përshëndes fund zvarritjes për miratimin e ligjit të OJQ-ve dhe angazhimin qytetar dhe politik të zotit Meta, koncepteve paragjykuese të tyre, që janë vënë re deklarimin e tij solemn për besnikëri të plotë ndaj në ministrat e kabinetit të mëparshëm. Kushtetutës. Kjo është garancia më e Së fundi, por jo nga rëndësia, e pagëzuar si pakontestueshme për të ndërtuar një shoqëri më të Qeveri e Paktit të Stabilitetit, Qeveria, që po i japim drejtë, më të ndershme dhe më të zhvilluar. Askush votëbesimin, duhet të kuptojë se pakti brenda nesh nuk mund të mohoj që në këto dy vjetë Shqipëria duhet të bëhet realitet jo vetëm midis politikanëve, po merr përmasa reale të demokracisë, mitingjet e por edhe midis shtresave dhe grupimeve sociale përgjakura nga dhuna e pashembullt policore janë për të qenë gjithëpërfshirëse. Pa tërhequr në këtë zëvendësuar me liri të protestës, selitë e opozitës synim ambicioz dhe gratë, këtë pjesë të shoqërisë nuk qëndrojnë më të mbërthyera në darën e hekurt sonë, që ka dhënë dhe jep shumë për zhvillimin të policisë dhe të skafandrave, xhupezinjtë e SHIK- dhe prosporitetin e vendit, nuk mund të realizohen ut nuk e trembin qarkullimin e njerëzve në rrugë, objektivat dhe detyrat e mëdha që gjenden para liria e medias së shkruar është shoqëruar me nesh. Kjo buron edhe nga detyrimet që Qeveria ka shpërthimin e medias radiovizive, të cilin për 5 vjet në kuadrin e Konferencës Botërore në Pekin, e cila Berisha e ndaloi dhe që i ka krijuar hapësira mendimit mbahet vitin e ardhshëm. Në këtë kuadër është e të kundërt dhe atij alternativ. domosdoshme të evolojnë më tepër politikat, të Koalicioni ynë diti të bashkohet me aspiratat punohet me serozitet për zbatimin e tyre mbi bazën kombëtare për liri të Kosovës dhe të ngrihet në nivelin e sigurimit të statistikave gjinore, si dhe të përsosen e bashkëpunimit dinjitoz me NATO-n, me Komitetin më tej mekanizmat institucional, për të cilat foli Ndërkombëtar në zgjidhjen e krizës ballkanike, duke edhe zonja Paço më parë. e rreshtuar Shqipërinë në arën e fitimtarëve, si dhe Të nderuar kolegë, duke materializuar vullnetin e popullit në mirëpritjen Duke deklaruar votën pro Qeverisë së zotit e gjysmë milioni motrash e vëllezërish kosovarë në Meta, ju ftoj t’i japim asaj votëbesimin dhe Shqipërinë e varfër dhe bujare. mbështetjen e plotë për realizimin e programit të Duke mbështetur dhe përshëndetur zotin Meta paraqitur në Kuvend. për programin që na paraqiti, i cili ishte shumë serioz, Falemnderit! i mbështetur në Kushtetutë, konciz dhe konkret, Skënder Gjinushi – Falemnderit! do të doja të ndalesha në këto çështje, duke gjykuar Fjalën e ka zoti Çenga. se mund të plotësohet më tej ai. Afrim Çenga – Zonja dhe zotërinjë, të nderuar Së pari, gjykoj se duhet të riaktivizohen dhe të kolegë deputetë, i nderuar zoti Kryetar, ecin më shpejt programet qeveritare për mbrojtjen e Dëgjova me vëmendje të veçantë programin e emigrantëve tanë në vendet fqinjë dhe më tej për Qeverisë, paraqitur nga Kryeministri Meta, prioritetet përsosjen e statusit të tyre. e kësaj Qeverie, si dhe kërkesën për ta votëbesuar Së dyti, duke mbështetur dhe shprehur atë, përbërjen dhe strukturën e saj. Është në nderin optimizëm për objektivat, për strehimin e popullsisë e këtij Parlamenti që të votëbesojë dhe të japë viston sugjeroj të ecet më shpejtë dhe të eliminohen kësaj Qeverie e pagëzuar me emrin Qeveria e Paktit zvarritjet në eliminimin e ligjit mbi familjet që jetojnë të Stabilitetit, Qeveria e shpresës së shqiptarëve. në shtëpitë e ish-pronarëve, zvarritje që kanë krijuar Dua ta filloj diskutimin tim me një qëndrim kritik probleme sociale, madje diku - diku edhe me pasoja. ndaj strukturave të qeverive, që kanë ardhur deri tani Së treti, çështja e hapjes ndaj shoqërisë civile, në Kuvend. Të krijohet menjëherë përshtypja që si një shenjë e emancipimit bashkëkohor të politikës është vazhduar dhe vazhdon të luhet me to. Pa bërë
1033 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
histori, fillimisht kishim sekretarët e shtetit, i hoqëm pohojmë se ekziston një e tillë, por strukturat e më pas ata dhe pasuam me ministra e shtetit dhe të Qeverisë nuk janë efikase për ta luftuar zëvendësministra koordinimi, ministra informacioni atë. etj. Nuk po hyj në emrat e ministrave që janë E katërta, privatizimi dhe politikat në sektorët e kompetentë te Kryeministri, por ndryshimi i ekonomisë publike lë shumë për të dëshiruar dhe strukturave të qeverive, mjaft i shpeshtë, nuk i arritjet janë të papërfillshme, në disa raste kemi edhe shërben konsolidimit të mëtejshëm të shtetit dhe orientime të gabuara. Parulla “Privatizim pa limit” kjo ndoshta vjen nga një qëndrim jo konseguent tonin ka nxjerrë jashtë loje mjaft sektorë të ekonomisë, dhe të maxhorancës Qeverisë se. që deri dje ishin rentabël, shumica prej tyre që mund Toni me të cilin foli Kryeministri në paraqitjen e të transformoheshin si të tilla në të ardhmen. Po programit është për t’u admiruar dhe shërben si një jap vetëm një shembull në fushën e industrisë fasadë e mirë e fillimit të mbarë të Qeverisë, edhe nxjerrëse e përpunuese të minerareve. U mbyllën pse me elementë të përfolur, që Kryeminisri i ri edhe minierat, ajo e Batrës, e Tërnovës dhe e Kanit, gjoja mund t’i kishte kapërcyer. Por sido që të jetë është për privatizim, u dhanë apo u shitën licencat me një zgjidhje e tij. Mendoj se duke analizuar apo nga 10, 20 mijë dollarë, gjoja për shfrytëzim dhe dëgjuar programin e Qeverisë, që pret të tani jo vetëm që nuk punohet në to, por është krijuar votëbesohet, një element mjaft i rëndësishëm është një armatë e tërë e papunë, duke sjellë e krijuar një edhe analiza e Qeverisë që iku apo dha dorëheqjen. problem social shumë të madh për një pjesë të mirë Edhe pse Kuvendi është i vetmi institucion i shtetit të popullsisë dhe për më tepër për Qeverinë që e ku mund të bëhet analiza, unë nuk kam ndërmend pason. Vazhdon të pengohet me qëllime të të bëj një gjë të tillë në diskutimin tim, por nuk jam paracaktuara reformimi dhe transformimi aspak dakord që këtij ndryshimi të Qeverisë t’i fryhet ndërmarrjeve për qëllime mbijetese. Ndër të tjera, aq shumë si nga media e shkruar apo vizive, qoftë zoti Kryeministër, do të kisha dëshirë të veçoja një edhe nga vetë partitë, aq më tepër kur ministrat janë fakt. Kemi krijuar bindjen në këto vite sikur vetëm po ata, kemi vetëm ndryshime karrigesh, suprimim ministrat gjenden përgjegjës përpara shtetit, apo ndarje ministrish. Unë them se jemi ende larg elektoratit dhe ligjit, por, për mendimin tim, janë një premtimeve elektorale të zgjedhjeve të 29 qershorit varg zëvëndësministrash, drejtorë drejtorish të dhe se Qeveria e ardhshme ka shumë për të bërë. paaftë, që vazhdojnë të jenë në detyra vetëm e vetëm Zoti Meta me të drejtë u përpoq që një pjesë t’i sepse janë partiakë. Mjaft prefektë gjenden të justifikojë me angazhimin e ish- Qeverisë në krizën shkarkuar dhe të përfshirë në lloj – lloj trafiqesh legale kosovare dhe se në të ardhmen Qeveria do të dhe ilegale, shumë të përfolur dhe aspak të përmbushë gjithë boshllëkun e krijuar dhe të besueshëm në zonat apo prefekturat ku ata përmirësojë të metat e konstatuara. Po e quaj me drejtojnë. Ata vetëm propozojnë dhe emërojnë shefa vend të shpreh disa konstatime: komisariatesh, drejtorë, e shumica prej tyre drejtojnë E para, në drejtim të rendit dhe sigurisë. Edhe ndoshta edhe me korrespondencë. Në një mënyrë pse po punohet, më duhet të pohoj se shumë prej apo në një tjetër ata janë pasqyrë e Qeverisë dhe ngjarjeve që ndodhin dhe vazhojnë të ndodhin nën asnjë prej qeverive nuk i ka analizuar apo ndëshkuar hundë të policisë, dhe se mjaft elementë në to, ato. vërehen të jenë të lidhur me struktura mafioze, Duke përfunduar lexova në program projekte për vazhdojmë të kemi të njëjtët elementë që ndërrojnë energjinë, projekte për rrugët, që do të bëhen dhe rolet, herë drejtorë e herë komisarë dhe mjaft prej do të jenë prioritetet e kësaj Qeverie, por nuk pashë tyre edhe të inkriminuar, të shkarkuar e transferuar në to fatkeqësisht diçka konkrete që ka të bëjë ose e përsëri ato vazhdojnë të mbijetojnë. që është prioritet për zonat më të varfra të E dyta, është folur shumë për reformim të Shqipërisë, për ato të ashtuquajtura zona verilindore. administratës publike, por, për mendimin tim, jemi Dhe së fundi, duke pasur besim se konsideratat shumë larg kësaj reforme. Ajo është kuptuar si e mia do t’i ketë parasysh Qeveria, më lejoni, zoti ndryshim sekretarësh dhe nëpunësish në nivele Kryetar, t’i uroj punë të mbarë kësaj qeverie dhe drejtorësh dhe aspak si një proces i tërë suksese Kryeministrit të ri. ndryshimesh. Falemnderit! E treta, lufta kundër korrupsionit e kontrabandës Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Çenga! ka ngelur si moto në letër, sepse vazhdojmë të Fjalën e ka zoti Karamelo.
1034 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ligoraq Karamelo – I nderuar zoti Kryetar, me ato politike. Shikoni si po stimulohen dhe po Të nderuar kolegë deputetë, motivohen njerëzit, nëpunësit, politikanët, atyre nuk Ndryshimet e kabineteve qeveritare në të u shihen aftësitë, koalifikimi, përgjegjshmëria, por shumtën e rasteve bëhen për qëllime të mira, për të kujt i përkasin, për kë votojnë në parti, për kë shfaqin korrigjuar gabimet e konstatuara, për të justifikuar tifozllëkun e tyre? me përgjegjësi votën e zgjedhësve. Këta dy muaj arena debati ishin jo vetëm sallat Qeverisë Meta, e cila kërkon sot votëbesimin, dhe studiot, por edhe dasmat, dhe jo vetëm me fjalë, do t’i uroja sinqerisht suksese në mënyrë që të por edhe me grushta, madje edhe me plumba. justifikonte realisht qëllimet dhe shpresat e mëdha Drejtësia shoqërore po kalon çaste delikate, sepse të shqiptarëve, që megjithëse po kalojnë momente i keqi po mposht të mirin, i pasuri të varfërin, i ligu të vështira kanë ëndrrra të mëdha për të realizuar. të drejtin, i forti të dobëtin, duke mos përfillur ligjin Gjithkush sot pyet: Pse u shkaktua ndryshimi i dhe të drejtat që burojnë nga zbatimi i tij. Qeverisë? A ishte ai i nevojshëm dhe i A nuk është momenti më i përshtatshëm që domosdoshëm? Pse dha dorëheqjen Majko? klasa politike shqiptare të ndalet me përgjegjësi, të Pavarësisht se disa e quajnë krizë dhe disa të analizojë rrugën dhe të pyes veten: Ku po e çon tjerë jo, disa argumentojnë dorëheqjen e Majkos si këtë popull, këtë popull të lodhur e të rraskapitur si tregues të lartë të emancipimit demokratik, për nga varfëria ashtu dhe nga premtimet e bollshme? mendimin tim, situatat që u krijuan ishin jo vetëm Mosrespektimi i rregullave të lojës demokratike, delikate, por edhe të mbarsura me rreziqe, aq sa bojkotimi i pjesëmarrjes në institucione, mosnjohja sytë dhe veshët e opinionit ndërkombëtar u kthyen dhe mosrespektimi tyre, mungesa e dëshirës dhe përsëri nga Shqipëria. Mendoj se në tërësi kjo krizë e vullnetit për bashkëpunime etj., janë disa arsye ishte krizë e politikës shqiptare, e luftës së që gjenerojnë konflikte, acarojnë situatën dhe brendshme, që po zhvillohet në gjirin e saj midis mërzisin popullin. filizave të rinj dhe pemëve shumë vjeçare për të Dukuritë e shfaqura kohët e fundit tregojnë se dominuar në qiellin politik shqiptar. në këto 9 vjet demokraci nuk janë nxjerrë mësime Periudhat para dhe pas kongreseve të dy partive nga pësimet dhe se ne e paskemi të vështirë të politike kryesore në vend, në vetvete ilustrojnë këtë shkëputemi nga e kaluara. agresivitet në pyllin politik, ndërkohë që fshatari pret Cilat janë disa nga pretendimete e njerëzve për të dëgjojë se çdo të bëhet me gjendjen e vështirë Qeverinë Meta. që po kalon, i papuni të shpresojë për vende të reja Momentet në të cilat po kalon Shqipëria kërkojnë pune që mund të hapen, mësuesi, polici, oficeri për më shumë ndershmëri dhe sinqeritet qeveritar; më pagë të re, pensionisti për më shumë të holla në pak aftësi, por më shumë ndershmëri; më pak pensionin e tij qesharak e kështu me radhë, kur të përkushtim, por më shumë sinqeritet. Por është për gjithë presin të mësojnë se ç’drejtim do të marrin të ardhur keq se si mund të përparojnë dhe të jetojnë në udhëkryqin e së ardhmes. Ata mësuan se cilët njerëzit e ndershëm, që nuk bëjnë pjesë në asnjë janë spiunët e rinj, mafiozët, kontrabandistët e ku grup, që mbështeten në logjikën e rrjedhjeve të di unë lloj – lloj epitetesh të padëgjuara deri më sot. ngjarjeve e mbi të gjitha kanë disa parime morale, Kjo mënyrë e menaxhimit të kundërshtarit po krijon politike në ecurinë e tyre, kanë disa ideale për të ndarje të dëmshme dhe të rrezikshme për ecurinë realizuar, e këta, tani për tani, nuk janë të paktë, e mëtejshme të zhvillimeve demokratike, sepse po por nuk janë as shumica. Ata vërtet përmbajnë ecim pa ide, pa alternativa, pa debate të frytshme shpresën e së ardhmes, por sa do të jenë në gjendje ose pa bukë, siç e quan populli. Kjo bën që njerëzit të përballojnë trysninë e të tjerëve, të atyre që postin të bëhen tifozë jo pas skuadrës, por pas lojtarëve të e shohin si fitim dhe lehtësi të milionave, të veçantë, duke u ndarë kështu në grupe inaçore me privilegjeve të pafund dhe pse jo të sigurimit të jetës njëri – tjetrin e duke formuar ato që rëndom quhen për veten dhe për fëmijët e tyre. Ndryshe nuk ka si klane. Filozofia e formimit të këtyre grupeve apo shpjegohet gara e vështirë për kolltuqe, për portofole klaneve po bëhet përherë e më shumë më sunduese ministrash. A nuk shkrihen dhe formohen ministritë sot, ajo përfshin deputetë dhe qeveritarë, nëpunës si kalatë e fëmijëve në breg të detit? Nga rezultati i partish, tregtarë, intelektualë e gjithfarë njerëzish. takimit të dy poleve të krijuara do të varet ecuria Jetojmë në momentin më delikat të shoqërisë dhe e ardhmja e këtij populli. civile, atë të mpleksjes së interesave ekonomike Le të shpresojmë se hapësirat e njerëzve të
1035 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ndershëm, të atyre që e duan këtë vend do të rriten popullsisë punon dhe jeton jashtë vendit, duke u e do të bëhen dominuese, duke i siguruar kështu ndeshur me vështirësi të panumërta. Nga takimet oksigjenin e nevojshëm shoqërisë së traumatizuar. që kam pasur me ta obligohem të ngre disa Ne si Parti e të Drejtave të Njeriut sinqerisht shqetësime të tyre, për të cilat mendoj se duhen kemi mbështetur e do të mbështesim politikën e pasur në konsideratë. Qeverisë, përpjekjet pozitive, ambicjet e saj të Së pari, sigurimi shoqëror për ata që kanë admirueshme, por në asnjë mënyrë nuk hyjmë në mbushur moshën e pensionit dhe që kanë punuar pazare portofolesh, megjithëse na takon më shumë në dy shtete, që zonja zëvendëskryeministre dha dhe aftësitë Qeverisë se i kemi më të mëdha. një përgjigje mjaft të qartë. Ajo çka pretendohet të jetë e Qeverisë Meta Së dyti, shërbimi konsullor i pamjaftueshëm, është fakti që ajo duhet të bëhet më e besueshme, njerëzit rrinë me orë të tëra në rradhë dhe presin e që të rritet besimi duhet veprim, kurajo dhe për t’u shërbyer në konsullata. Tarifa konsullore vendosmëri në veprim. është tepër e lartë, mjafton që vetëm për një vërtetim Përvoja e fituar me rendin përbën ndoshta paguajnë 30 dollarë etj., etj. shembullin më të mirë nga duhet nisur. Rezultatet Së treti, fëmijët po mbeten pa shkollë, shumë e arrituara në këtë dikaster janë argumentimi më i prej tyre nuk dinë të flasin shqip. mirë i rritjes së besimit në popull se rendi do të Së katërti, kërkojnë mbylljen e historisë së vendoset, por e kundërta po ndodh me korrupsionin firmave piramidale etj. dhe kontrabandën, janë thënë male fjalësh, janë Së fundi, në një Ballkan me një tendencë afrimi ngritur komisione dhe grupe, janë bërë programe dhe jo ndarje midis popujve me prirje integrimin në dhe konferenca dhe cili ka qenë përfundimi? Asnjë familjen europiane, përparësi marrin minoritetet, rezultat. Askujt nuk i ka hyrë një gjemb në këmbë, trajtimi i të cilave është tregues i drejtpërdrejtë i pale më tepër e për rrjedhojë kjo plagë i ka grenosur dëshirës për t’u integruar. Zbatimi i Kushtetutës së e vazhdon me ritme të shpjeta t’i shtrijë rrënjët e re në Shqipëri për të plotësuar spektrin e saj edhe në ato pak qeliza të pa infektuara të jetës domosdoshëm juridik në lidhje me minoritetet në shoqërore. Kur sheh këtë gjendje, intelektuali, njeriu vendin tonë është tepër i ngutshëm. Ne kemi kërkuar i thjeshtë, madje dhe pensionisti thotë: Këtu nuk ngritjen e një zyre apo komitetit për minoritetet pranë bëhet, të gjithë e kanë mendjen të vjedhin, duhet Këshillit të Ministrave për të njohur gjendjen, për të ikur një orë e më pare. Merrni dhe shikoni deklarimet ndihmuar në zgjidhjen e problemeve të panumërta e pasurive të zyrtarëve të lartë, të gjykatësve, të që ata kanë, për sigurimin e të drejtave dhe lirive të doganierëve, të shefave të çdo rangu. Ata dalin që tyre themelore në një shoqëri demokratike. janë njerëzit më të varfër, pavarësisht se Shqipëria Aktualisht, minoriteti grek ka probleme me mban vendin e parë për këto dukuri të shëmtuara arsimimin, me pronësitë, me mungesa jetësore dhe populli i sheh sesi jetojnë ata. elementare, po ashtu minoriteti sllavo – maqedonas, Atëherë si mund të bëhen të besueshëm këta pothuajse ka të njëjtat probleme. A mund të drejtues nga vartësit, nga njerëzit e thjeshtë dhe justifikohemi ne për mungesën e ujit të pijshëm, të nga opinioni shoqëror? Prandaj është momenti, më telefonave, ndihmës shëndetësore në shumë fshatra shumë se kurrë, zoti Kryeministër, t’i tregoni këtij të këtyre minoriteteve. Rromët dhe egjyptianët e populli se jeni i vendosur të bëni diçka, që të ndjehet Shqipërisë janë shtresa më e varfër e shoqërisë dora e fortë e shtetit, e ligjit, e përgjegjësisë së sonë, duke u bërë burim vesesh dhe shfrytëzimi detyrës, që të vihen me shpatulla pas muri ata që për trafiqe të ndryshme. Mjafton të përmendim që abuzojnë, që vjedhin djersën e të tjerëve, për t’u qindra fëmijë të tyre kanë braktisur shkollat, enden kthyer pikërisht njerëzve besimin se ky vend mund rrugëve brenda dhe jashtë vendit si lypsarë, shiten dhe do të bëhet. Njëkohësisht, duke analizuar këto nga prindërit dhe shfrytëzohen pa mëshirë nga të ju i tregoni edhe komunitetit ndërkombëtar se, rriturit. Prandaj ngritja e një hallke institucionale tashmë, në Shqipëri mund të investohet dhe të ruhen pranë Këshillit të Ministrave do të ishte me vlera të investimet, se ajo e meriton të ndihmohet në hapat shumanshme. Të mos harrojmë që një nga kushtet që po hedh përpara. e vëna nga komuniteti ndërkombëtar për të përfituar I një rëndësie të veçantë mendoj se është nga Pakti i Stabilitetit është edhe trajtimi i vëmendja që duhet të tregoj Qeveria ndaj minoriteteve, duke shtuar këtu edhe thënien e emigrantëve. Sot, siç dihet, rreth 25 për qind e Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës
1036 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Bill Klinton: Në mijëvjeçarin e ri a do të ndahen i demokracisë brenda partisë më të madhe të kombet nga konfliktet etnike? A do të mundemi ne maxhorancës. Nëpërmjet aktit të dorëheqjes, në të ecim bashkë, pavarësisht nga ndryshimet momente te duhura po investohet në politikën normale që e bëjnë jetën më intersante? Them se shqiptare edhe një moral i caktuar politik i munguar Qeveria Meta do ta vlerësojë seriozisht këtë çështje më parë, duke mos e parë dorëheqjen si qëllim në kaq të ndjeshme dhe të rëndësishme për momentin. vetvete e sfida personale, por si respektim vullnetesh Ne si grup parlamentar miratojmë programin e dhe procesesh demokratike dhe hapjes rrugë të Qeverisë, sepse tek ai shohim vendosmërinë për të konsolidimit dhe zhvillimit të tyre. Nën këtë optikë, krijuar shtetin demokratik, shtetin që ka në qendër por nga pikëpamja e problematikave të vendit dhe të vëmendjes njeriun, aftësitë dhe hallet e tij, shtetin objektivave dhe përgjegjësive që merren përsipër që lufton për paqen, sigurinë dhe zhvillimin e këtij nëpërmjet këtij programi dhe kabineti qeveritar, si vendi. Tashmë, fati i Shqipërisë është i lidhur me dhe përshëndetjes së Qeverisë edhe nga faktori Paktin e Stabilitetit, prandaj është kuptimplotë pse ndërkombëtar nëpërmjet garancive reciproke, të bind programi i Qeverisë ka të detajuar dhe të dhe ka koherencë logjike vazhdimi politik i vlerave argumentuar qartë se ç’duhet bërë për të përfituar pozitive të krijuara nga koalicioni Aleanca për Shtetin sa më shumë prej tij. Ata që nuk duan ta kuptojnë dhe jo për pushtetin. Konsolidimi i tyre, krijimi i këtë e që nuk duan të kontribuojnë për të, në një vlerave të reja, pra në këtë logjikë vazhdimësia e mënyrë apo në një tjetër nuk i duan të mirën këtij shtetit, ky kabinet rrit garancinë e suksesit të tij. vendi. Ata që e kanë kuptuar këtë i kanë përveshur Programi duket se është parë dhe është mëngët për t’i dal zot detyrës, vendit dhe atdheut. koalifikuar në kontekstin e Paktit të Stabilitetit, duke Falemnderit! pasqyruar në mënyrë sintetike dhe reale situatën, Skënder Gjinushi – Falemnderit! duke reflektuar potenciale dhe mundësi për zhvillim Zoti Draçi e ka fjalën. të burimeve natyrore, tash, të identifikuara dhe Bilal Draçi – Falemnderit, zoti Kryetar! burimeve njerëzore, si dhe ndërhyrjeve prioritare me Të nderuar deputetë, programe afatshkurtra dhe afatmesme, me qëllim Kjo Qeveri, natyrisht, përmban në vetvete një përmirësimin e shpejtë dhe të qëndrueshëm të element të ri nga pikëpamja e proceseve zhvillimit ekonomik. Këto përbëjnë njëkohësisht demokratike, pasi, siç i përmend edhe këtu, ajo nuk edhe detyrimin në vija të përgjithshme të strategjisë është fjellë e ndonjë krize dhe si e tillë ajo nuk ka sonë kombëtare, krahas paqes, prosperitetit në përmbajtjen e vet programore dhe strukturore demokratik në kuadër të Europës Juglindore nga objektiva antikrizë. Kjo lloj situate tani është pikëpamja rajonale me synim integrimin në strukturat kapërcyer dhe proceset demokratike janë të euroatlantike. Sfidat e suksesit të këtij programi dhe pakthyeshme në të gjitha aspektet si ato kësaj Qeverie, të cilat janë edhe sfida të lidhura me institucionale edhe ligjore, të cilat tani funksionojnë sigurinë e përbashkët të rajonit, pak a shumë, janë në përmbajtjen e plotë të tyre dhe problemi shtrohet ato të trashëguarat, si: korrupsioni, trafiqet ilegale, në funksionimin e standardizimit në parametrat rendi, dhe probleme të tjera më të vogla. Problemi europianë qoftë të treguesve makro ekonomik, të siç duket qëndron te gjetja dhe perfeksionimi i cilët janë nën kontroll dhe me tendencë përmirësimi, mekanizmave, instrumenteve institucionalë dhe ashtu dhe të marrëdhënieve ndërkombëtare ku ligjor, si dhe politikave më fleksible për të pasur synimet, orientimet janë të qarta me partnerë të sukses ndaj këtyre fenomeneve tranzitive që kanë rëndësishëm dhe serioz të sprovuar edhe gjatë edhe aspektin e tyre objektiv, pasi nuk janë fenomene krizës kosovare. të thjeshta dhe vetëm shqiptare. Kjo pasi duken të Nga pikëpamja politike ky kabinet qeveritar dhe ezaurauara disa koncepte dhe veprime ku këto dorëheqja e Kryeministrit Majko janë tregues të fenomene negative si, për shembull, korrupsioni, konsolidimit dhe pjekjes së proceseve demokratike, kërkoheshin të luftoheshin thjesht me vullnet dhe duke ardhur si vlera të reja emancipuese, integruese besim politik për betime deklarata apo “moral të në jetën politike shqiptare, pra, ato po bëhen pa pastër” me të të ashtuquajturën supermen në thyerje përmbysje ecurish, pa ndikime në treguesit vendosjen e rendit, pasi edhe rastet pozitive në social – ekonomik dhe financiar, por vetëm si rezultat gjetjen e këtyre mekanizmave dhe instrumenteve i respektimit të ndryshimit të vullnetit politik në nuk mungojnë, për shembull, eksperimentimi qysh procesin e votimit të lirë si element i rëndësishëm prej tre vjetësh i një skeme antikorrupsion dhe cilësor
1037 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
i konkurrimit në shkollat e larta ka qenë në përgjithësi ekonomike e një vendi është e lidhur në mënyre e suksesshme, që kërkon përsosje, pra, bëhet fjalë efektive me arsimimin dhe edukimin, si pjesë e për një instrument institucional të suksesshëm në rëndësishme e stabilitetit të nevojshëm shoqëror. luftën e korrupsionit në këtë fushë. Arsimi shqiptar ka dalë, tashmë, nga emergjenca e Gjykojmë që ka ardhur koha që rritja, funksionimi dëmtimeve të rënda fizike, ku dëmi është llogaritur dhe veprimi qeveritar dhe e qeverisjes mund të bëhet deri në 35 milionë dollarë në vitin 1997 dhe tani më mirë me anë të theksimit dhe zbatimit rigoroz është futur në normalitet. Është e natyrshme që të funksionit ekzekutiv të saj. Do doja ta përktheja për problematikën e vendit tonë vështirësia kryesore më pak mbledhje dhe më shumë vendimmarrje; më janë financimet e investimeve të reja publike krahas shumë zbatim vendimesh sesa zbatim të tyre; më përmbajtjes së cilësisë së saj. Kjo moralizohet pak deklarata politike, partiake e emocionale e më pjesërisht me financimet e Buxhetit të Shtetit në shumë sende të prekshme; më pak orë në zyra, mbi 2 milardë lekë dhe nga donatorë të huaj, si: atje ku duhet dhe më shumë kontroll mbi punën e Fondacioni Soros, Qeveria Italiane, Qeveria Greke, gjallë dhe kontakte; më shumë vendimmarrje, Banka Botërore dhe Fondi i OPEK-ut. Janë mbi veprim, kontroll dhe zbatim. Shmangia e tensioneve 446 objekte, tashmë, të përfunduara dhe mbi 600 dhe angazhimi serioz për proceset reformuese, objekte shkollore, të cilat janë në proces, ndërsa civilizuese dhe të pjekura politike si angazhim për prosperimi i ekonomisë shqiptare është i lidhur stabilitet kombëtar dhe rajonal unë e shoh edhe te ngushtë me aftësimin e popullsisë së saj. Integrimi koncepti gati prioritar i dialogut institucional me europian në këtë fushë lidhet me vlerën e opozitën, pavarësisht keqpërdorimit dhe institucioneve arsimore rajonale, të cilat formojnë kushtëzimit. Ndërsa politikisht koalicioni qeveritar elita të reja europiane, parë këto edhe në Paktin e ka përcaktuar reformat dhe institucionet për të bërë Stabilitetit dhe të eksperimentuara me sukses shtet, synimin e integrimit euroatlantik Partia jashtë nesh si në universitetet euro-amerikane të Demokratike ka përcaktuar, siç duket, turmat dhe ngritura në Budapest, Sofje, Selanik, Universiteti sheshet si instiucione për të bërë shtetin dhe për të Mesdhetar, krahas universiteteve kombëtare. marrë vendime, taktikë jo e qartë, pasi nëpërmjet Shkëmbimi, përfitimi dhe ndarja e eksperiencave tensionimit artificial të situatës, duke synuar të rajonale dhe europiane luajnë një rol të rëndësishëm krijojë ngjarje për ngjarje të tipit të grevave të urisë, në integrimin dhe standardizimin e parametrave për është paralajmëruar këtu edhe nga zoti Pjetër Arbnori të afruar deri në finale midis të tjerave edhe në Parlament, jashtë institucionit dhe ligjit. Partia ekuivalentimin e diplomave, pra, duke mundësuar Demokratike, pasi dështoi me armën e ndryshkur më shumë studentë shqiptarë në tregun të antikomunizmit për të luftuar Partinë Socialiste ndërkombëtar të punës dhe duke formuar elitat që në të gjitha drejtimet, arriti deri edhe në sulmet fizike përmendëm më lart, mirëpo deri në nivel të arsimit institucionale krahas atyre verbale, po të mesëm nëpërmjet kolegjesh është realizuar ky instrumentalizon politikisht fenomenin e korrupsionit synim. Ndërsa për për arsimin e lartë, ky mbetet si një armë të re kundër pozitës. një detyrim dhe objektiv ambicioz, pasi deri tani ka Si një zë më vete, duke lexuar natyrisht vetëm biseda dhe marrëveshje jo të funksionalizuara programin, si element i ri del turizmi dhe ambienti. për hapjen e filialeve të Universitetit të Napolit, të Dy fusha potenciale dhe shumë komplekse e Romës, të Universitetit Katolik, filialit të Univerisitetit problematike për vendin tonë. Duke lexuar Gjerman, Francez etj. Këto do të ishin arritje të problematikën që trajtohet në program dhe mëdha dhe afrime reale me Europën. Në përmbajtjen angazhimet që merr Qeveria bindesh se këto e vet arsimore dhe të objektivave të Paktit të probleme nuk shtrohen thjesht për të kulturuar Stabilitetit dhe më gjerë, në këtë fushë po kryhet programin, por si probleme që shihen drejt në thelbin një reformë e thellë më anë të rishikimit të e tyre.Turizmi, si fushë zhvillimi e së ardhmes dhe programeve mësimore, të formimit dhe të rinovimit ambienti si sfida e këtij fundshekulli dhe shekullit të teksteve për probleme të rëndësishme historike, të ri për zhvillim të qëndrueshëm human afatgjatë. kulturore, marrëdhënieve politike rajonale dhe të Përqendrimet dhe masat duken të drejta dhe integrimit ekonomik rajonal dhe europian, pra, të bindëse, por pika e dobët mbetet kontrolli i zbatimit konceptura në këtë optikë, janë bërë trajnime të të tyre dhe veprimi më efektiv. personelit dhe të trupës mësimore akademike; Dihet se zhvillimi dhe qëndrueshmëria përmirësime të infrastrukturës së mësimit,
1038 Viti 1999 Legjislatura e 15-të kapaciteteve institucionale; demokratizim dhe dhënë për një copë rrugë, 4 për kanalet e ujërave të decentralizim të administrimit dhe rritjes së zeza dhe e fundit 1.3 për varrezat e dëshmorëve, autonomisë financiare dhe akademike në shkollat pasi ndodhen të zbuluara eshtrat e të rënëve, kurse e larta, proces ky që është në vazhdim; reformimi 94 simbolet e luftës tani në prag të 55 vjetorit të profesional i orientuar në arsimin 8-vjeçar dhe të çlirimit të atdheut ndodhen para pushkatimit, dëshmi mesëm; intregrimi më i mirë i punës mësimore për këto është edhe lapidari, lapidar i thënçin, ai i shkencore etj., procese këto në vazhdimësi që heroinës së nderuar Margarita Tutulanit në Gosë të duhen thelluar, pasi kanë lindur disa probleme. Kavajës, në një kohë që jepen lekë me thasë për Natyrisht që integrimi arsimor e kulturor rajonal superprivilegje dhe për deputetë të veçantë, për nëpërmjet institucioneve presupozon edhe aftësitë politikë individuale në një kohë kur ish-ushtarakët e mbarë shqiptarit nëpërmjet universiteteve dhe apo veteranë janë me një këmbë në varr, presin për institucioneve shqiptare dhe atyre të Prishtinës dhe zbatimin e statusit të tyre, si dhe luten për një telefon Tetovës, të cilët duhet të institucionalizohen. për të biseduar me fëmijët e tyre në emigracion. Duke ftuar dhe votuar pro këtij kabineti qeveritar, Këtij populli i u premtua rishikimi i privatizimit, kur i mendoj se votojmë pro stabilitetit të këtij vendi dhe është privatizuar padrejtësisht edhe muzeumi i vjetër perspektivës së tij. i këtij qyteti 2400 vjeçar, në të cilën ishin bërë Falemnderit! investime jo mbi 41 për qind , por 100 për qind , Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Draçi! kurse qeveritarët që kërkojnë sot votëbesimin na Zoti Hasani e ka fjalën. bëjnë presion nëpërmjet pushtetit lokal, jepni pronarit Maksim Hasani - I nderuar Kryetar, në fjalë qiranë, ndryshe nuk u japim fonde për Të nderuar kolegë e qeveritarë që po rezistoni investime. Ajo ekonomi që i ka ngelur Beratit i ngjan në këtë seancë, një qengji që ujqërit e kanë vënë poshtë dhe e Që në fillim deklaroj se nuk mund të vihet shenjë shqyejnë gjithandej. Edhe oborri i një shkolle përballë barazimi midis qeverisjes së Partisë Demokratike muzeumit u privatizua. dhe asaj të koalicionit, por i ngjason ndryshimit që Na ranë këmbët nëpër ministritë duke dorëzuar ekziston ndërmjet tragjedisë dhe komedisë. dhe ridorëzuar projekte si për hyrjen e qytetit, ashtu Megjithatë, ballafaqimi me realitetin kërkon që jo edhe për të vetmin pallat kulture, si pikë referimi pse personazhi kryesor i tragjedive në këtë dekadë për kujdesin ndaj artit dhe kulturës, në të cilin të fundit të këtij fundshekulli një Sali Berisha vazhdon ç’pikon jashtë hyn brenda, që e dëshirojnë shumë të jetë në skenë, e u dashka të mbyllës sy e veshë zotërinjtë pushtetarë kur mbledhin elektoratin për e të mos mbash qëndrim kritik ndaj 7 qeverisjeve, t’iu kërkuar votat. Pjesa sipër e qytetit rrezikohet që ashtu si ditët e javës krijojnë një të tërë, një nga përmbytja e lumit, në dalje rrezikohen po nga qeverisje të keqe të vendit, por të mallëngjejnë lumi tokat e godinat e ngritura mbi to, premtohen ustallarët në diskutimet e tyre, ustallarët pushtetarë, po nuk çelen 6 milionë për agjinaturën e lumit, 9 pasi lugati, siç thotë populli, është futur në barkun milionë për ujësjellësin në lagjen “Dëshmorët e e tyre. Është bërë e modës që në Berat të vijnë kombit”, falë një drejtori të kësaj ndërmarrje që po shpesh qeveritarë dhe partiakë të niveleve më të na lag buzët me ujë edhe pse në disa raste është larta dhe ende këtij populli nuk i kanë zgjidhur asnjë i ndotur. Kuptohet që qeveritarët i çojnë lekët e shtetit nga hallet më kryesore. Unë nuk po bëjë lojë politike, atje ku marrin edhe votat. këtë po e bëni fare mirë ju kundër vetvetes, që nga Rrethin tonë e ka pllakosur errësira pa ardhur baza e piramidës deri në majën e saj, po prapë nuk dimri. Banorët e fshatit Malinat kanë kaq vjet që më vjen mirë, si i majtë që jam, edhe qyteti ynë nuk kërkojnë një transformator. Fshatarët e Karkanjozit po vlerësohet si një qytet i kategorisë së parë, pa e dhe të Tomorrit, që dallohet për ujë të pijshëm, vlerësuar edhe si një nga qytetet që u vra, u dogj e drithërohen për një pikë ujë. Kurse ata të Lapardhasë u shkatërrua si rrjedhojë e regjimit dhe e politikës luten që të jetë ditë me diell dita për të varrosur të së keqe. vdekurin, se mungesa e një ure ka marrë edhe jetë Investimet e dhëna gjithsej janë 13.6 milionë, 4 fëmijësh. Ata habiten sesi nuk u marrka në milionë për maternitetin, 2 për varrezat, që konsideratë premtimi i vetë Presidentit për këtë urë. fatkeqësisht këto janë të shumta për ne beratësit. Rruga 6 km që lidh fshatin Levan me qendrën e Tani edhe kombinati, meqë shtrihet pranë varrezave komunës Sinjë, për disa ndërtime të vogla për ta i ngjan vetë një varri. Vetëm 1 milion investime është meremetuar atë në disa vende, bëri që gruri të mos
1039 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shihej me autokombanjë, por me kopanë. Kjo qe e ligjshmërisë së drejtorit të arsimit në Berat, në ardhmja e bujqësisë intensive. Në të shumtën e bashkëpunim me vetë prefektin, i cili ua ka prurë në rasteve fshatarët nuk marrin as farën që kanë hedhur, majë të hundës banorëve të këtij qyteti, që i janë flutra e lakrës është bërë sa një karkalec dhe ky i drejtuar gjykatës së vendit? fundit sa një harabel në mes të Tiranës, pale në ato Kreditorët beratas bashkë me ne deputetët vende ku është mbjellë pak grurë. Marshallah dhe kemi që nga 1 prilli që po mashtrohemi, do u japim ishallah që nuk na ka nxjerrë sytë deri tani. Kurse lekët sot apo do i merrni nesër dhe vetë madje janë Ministria e Bujqësisë ndërmerr aksione imagjinare përfaqësues, qeveritarë që kërkojnë votëbesimin. me herbicide si për të luftuar mizën e ullirit pa Vjet kur i kam bërë pyetjen, ata kanë thënë: spërkatur asnjë rrënjë ulliri, kurse milionat Beratasit do t’i marrin të parët lekët, kjo ishte thjesht përfundojnë te militantët specialistë. Fantazma e për të kaluar radhën në atë kohë. tenderave konkurron fantazmën e Hamletit të Edhe në kohërat e Hasan Zyko Kamberit, kur Shekspirit. 55 familje nga fshati Dushnik e Cukalat s’lulëzonte kështu korrupsioni, ai vargjonte: "O mini, vazhdojnë të jenë pa tokë, mashtrohen dhe ministrat tanë, harram e paçi paranë". qeveritarët ju kërkojnë atyre të zbatojnë vendimin Populli thotë tani besimin e kanë vrarë brenda nr.7501 për tokën, pasi shteti si duket nuk ka kohë në Parlament, madje në zemër të Parlamentit. Ky të merret me ta. 12.000 punëtorët e kombinatit, është një realitet. fillimisht u mashtruan nga pronarja qeveri në këtë Në përfundim s’jam dakord me këto modele kombinat, se ishte vetë pjesëtare prone, më pas ministrash e kryeministrash, me ndonjë përjashtim, me firmën çeke, por mafiozët ekonomikë e politikë pra ministra e kryeministra kukull. Qeveritë vuajnë i vunë bërrylat në një kohë kur punëtorët i joshën nga mentaliteti se indirekt apo drejtpërdrejt janë mbi me atmosferën e kongreseve, të cilët i ngritën lart parlamentarët. Sado i fortë të jetë individi, para e më lart flamujt, kurse ato të veprave i kanë vënë interesave të klasës në fuqi s’është gjë tjetër veçse në oxhaqe, që janë kthyer në minare xhamie. Vlera një vesë mëngjesi. Megjithatë, ma do zemra dhe e mallit në kombinat gjendje arrin shifrën rreth 2 shpirti që t’i shërbej sadopak këtij populli, prandaj i miliardë lekë, çdo shitje nën vlerë reale është uroj suksese kryeministrit dhe kabinetit të tij, edhe hajdutëri. Me 90 për qind është ende edhe shteti pse nuk ia jap votën, pasi ai e deklaron publikisht bashkëpronar, edhe tani mbas privatizimit, prandaj se do të bashkëpunojë me opozitën, me atë opozitë si Qeveri e Vazhdimësisë ndiqeni ju çështjen në që e ka shkatërruar dhe e ka çuar në këtë gjendje gjyq, por për mua është e qartë se modelin e vendin. Opozita e vërtetë janë vetëm komunistët dhe qeverisjes së koalicionit e kemi atje në stafin partia komuniste. drejtues të këtij kombinati dhe po e shikojmë sesi Falemnderit! ata po manovrojnë me këtë pronë të djersës së ish- Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Hasani! 12 mijë punëtorëve. Atëherë me këtë diskutim e ndërpresim Pse nuk ka shtet për një shkelje të rëndë të seancës për ta vazhduar në orën 17.00.
E premte, 5.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e pasdites
Ibrahim Baçi - … pasi kuptohemi që sot, pasi Kryeministër, thoni se me aftësitë qeverisëse, UÇK-ja e roli i saj u njoh edhe nga faktori Aleanca për Shtetin do të luftojë për të fituar ndërkombëtar, deklaratat e zotit Berisha se UÇK- zgjedhjet vendore të pranverës së ardhshme e të ja është një formacion bandash, një intrigë mafioze, meritojë një mandat tjetër në zgjedhjet politike të një grusht majtistësh komunistë, e rëndojnë këtë vitit 2000. Jam i ndërgjegjshëm se jo vetëm opozitës thënie tuajën në program. bojkotuese, por edhe opozitës së pranishme këtu Po në këtë faqe, pra në faqen 2 nga fundi i saj këto fjalë i pëlqejnë. A nuk duhet të ishit më i ju thoni: Kjo Qeveri do të garantojë investime të kujdesshëm zoti Kryeministër që të mos (nuk rëndësishme në pjesën tonë të rajonit ballkanik. kuptohet) fajet, duke kërcënuar së koti Shefikun, Zoti Kryeministër, që gati gati është më rëndë se ajo që thotë hip këtu Në rreshtin i shtatë të faqes 3 ju, zoti e shih Stambollin? Meqë sot u lakua shumë fiku,
1040 Viti 1999 Legjislatura e 15-të kjo do të thotë o i mjeri unë, o zotëri, o miq a e Kryeministër, ka pohime a deklarime që nuk i shihni se ç’po bëjnë, po na kërcënojnë po na lënë pëlqejnë opozitës jo vetëm PD-së, por edhe aleatëve pa fiq dhe pa ofiq. Po në këtë faqe ju, zoti të saj. Kjo është e natyrshme. Është e drejta e tyre Kryeministër, thoni: “Forcimi i shtetit ligjor dhe që të mos i pëlqejnë, por mospëlqimi nuk të jep të imponimi i forcës së ligjit mbetet prioritet i kësaj drejtë të mosnjohësh qeveri të ligjshme. Vetë zoti Qeverie”. A e dini ju zoti Kryeministër, a e dini ju Berisha ka thënë: “Kur flet sovrani popull, nënvizimi zonja dhe zotërinj të kabinetit qeveritar se ky rregull është i imi, të tjerët heshtin”. Populli sovrani foli qartë që doni të vendosni ju është një papranueshmëri në 29 qershor të vitit ‘97, foli qartë në qershor të vitit totale absolute për një pjesë të opozitës drejtuar ‘98, foli qartë për Kushtetutën në nëntor të vitit ’98. nga Berisha? Ai nuk kërkon shtet ligjor, por një shtet Pra hesht zoti Berisha. që t’i lejojë veprimet destruktive të opozitës. Pastaj, Zoti Kryeministër, a nuk e mendoni se të imponosh forcën e ligjit do të Zonja e zotërinj të kabinetit të Qeverisë, e thotë që ta detyroni deputetin pa imunitet të paraqitet miratoj programin tuaj dhe ju uroj suksese në punën në organet e drejtësisë? Përse i trembni njerëzit tuaj fisnike! zoti Kryeministër? Falemnderit! Po në këtë faqe nga fundi ju thoni: “Ne do të Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Baçi. konsolidojmë e do të thellojmë arritjet e deritanishme Fjalën e ka zoti Fejzo. të policisë shqiptare”. Broçkulla. Pse me këtë gjë Vladimir Fejzo – Unë e tërheq diskutimin tim, do t’i mbushni mendjen opozitës bojkotuese, por se këtu u bënë shumë diskutime të ndryshme me edhe të pranishmëve këtu në Parlament. Kjo opozitë analiza konkrete dhe jo konkrete, me një opozitë zotërinj nuk do rend, ai do pakt për rendin , e thënë që di të shajë dhe të akuzojë, me njerëz që duan t’i më troç ajo do Ministrinë e Rendit, mundësisht edhe thonë elektoratit që jemi edhe ne deputetë, po mbi të SHIK-un. të gjitha desha t’i uroj Qeverisë së re Meta suksese Më falni, kam shënuar këtu Arkimedin dhe Sali në detyrën e re dhe e deklaroj votën pro ashtu siç Berishën. Arkimedi thotë: Më jepni një pikë kam deklaruar pro për qeverisjen e gjithë kësaj mbështetëse të rrëzoj botën, levën e gjej vetë. maxhorance dhe Aleancës për Shtetin që të dalë Berisha thotë: Më jepni Ministrinë e Rendit se levën faqebardhë dhe jo ashtu si pretendon opozita. e gjej vetë si ta rrëzoj pushtetin e si të marr atë dhe Falemnderit! mos më thençin në emër po nuk ua punova më keq Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Fejzo. se në vitin ’96, di unë si ua vjedh votën. Zoti Goci e ka fjalën. Nuk do të zgjatem më tej. Vetëm dy faqe citova. Kristo Goci – Falemnderit, zoti Kryetar! I gjithë programi i Qeverisë me siguri irriton një Solidarizohem në përgjithësi më ndryshimin e pjesë të opozitës regresive, por unë e kuptoj edhe Qeverisë, me programin e Qeverisë Meta. opozitën regresive, kuptoj se ajo e quan mëkat Në dy qeveritë e mëparshme, mbas kaosit që tolerancën partiake si bazë e demokracisë, kuptoj solli Qeveria e PD-së deri në fund të vitit 1996, u se kjo opozitë, aq më tepër liderat e saj nuk e arritën rezultate mjaft pozitive. Për të mos u futur përtypin dot humbjen që është diçka normale në në hollësira unë do të mjaftohem duke thënë që demokraci. shqiptarët kanë filluar të besojnë se mund të jetojnë Zotërinj deputetë, të lirë, të besojnë se midis tyre ka forca progresive, Edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku tolerante që mund të garantojnë qetësi, rend dhe rotacioni është diçka normale, humbja e pushtetit punë, pra mirëqënie në Shqipëri. është e dhimbshme, por ata që humbasin pushtetin Mendoj se zgjidhja e skemës e koalicionit në thonë: “Ne e respektojmë Kushtetutën Amerikane fillimet e saj ishte tejet politike, e domosdoshme e dhe do të jemi opozitë konstruktive”. Po ne ç’të madje dobiprurëse. Kurse sot mendoj se, pavarësisht bëjmë? Ç’ti bëjmë zotit Berisha që thotë se nuk se vlerat politike të koalicionit janë të njoh asnjë njeri, as drejtësi dhe as Kushtetutë? Unë padiskutueshme. Ndoshta ka ardhur koha kur personalisht nuk e kam fort të qartë se çdo të bëjmë kërkohet efikasiteti i këtij bashkëpunimi, jo thjesht ne. Ndoshta opozita e moderuar e PD-së, e një ndarje kolltukësh ministror, por në rangun e një pranishme këtu, nuk di se ç’duhet të bëjë me ministrie të caktuar e një partie të koalicionit, që ka deklarata të tilla skandaloze dhe antidemokratike. mundësitë më të mëdha për të arritur rezultate Edhe në faqet e tjera të programit tuaj, zoti pozitive dhe jo për ta përkëdhelur atë, për ta
1041 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mbështetur në synimet e saj politike për pushtet. të gjejnë një zbatim më të mirë. Për shembull, unë mendoj se në qoftë se nuk mund Unë i uroj kësaj Qeverie jetë sa më të gjatë. të drejtoj më shumë se një ministri PDNJ-ja, ta Vota ime është pro kësaj qeverie në dobi të zëmë, ishte më mirë të drejtonte Ministrinë e Punës, Shqipërisë, në dobi të gjithë jetës politike të vendit. nuk dua të aludoj aspak për zonjën Çeço, për aftësitë Falemnderit! e saj, por kemi parasysh përkatësimet e partisë Skënder Gjinushi - Urdhëro, zoti Melo! sonë, si një parti shqiptare, por që është më afër Vasil Melo – Zoti Kryetar, shtetit grek, përderisa ka në gjirin e saj edhe Doja të thosha vetëm një fjalë. Një ditë në minoritetin grek, do të ishte më afër atyre 500 000 mbledhjen e Kryesisë ose të Byrosë më duket, në emigrantëve shqiptarë në Greqi dhe 200 000 vetë të qoftë se e mbaj mend mirë, zoti Ruçi më tha: ai tjerë, të cilët janë në Itali, Gjermani e gjetkë dhe deputeti juaj ku është, pse nuk vjen në Parlament, rrinë në mëshirën e qeverive të vendeve europiane nuk ka ardhur ndonjëherë në Parlament. E kishte pa gëzuar të drejtat që u takojnë dhe nuk dihet se fjalën për zotin Kristo Goci. kur do t’i marrin këto të drejta. Mendoj se mundësitë Skënder Gjinushi – Falemnderit! tona ishin më të mëdha. Ne mund të kishim Zoti Pandeli e ka fjalën. Ministrinë e Shëndetësisë dhe ndonjë ministri tjetër. Nikollaq Pandeli – Falemnderit, zoti Kryetar! Nuk kam bërë asnjë kërkesë për një kolltuk ministror Edhe unë dua të tërhiqem vetëm se dy fjalë nuk për veten time, por flas atë që është efikase dhe që do të rri pa i thënë. duan të na përkëdhelin. Nuk duam përkëdhelje, nuk Duke vlerësuar aftësitë dhe vendosmërinë, duam të kënaqim një ministër me një kolltuk korrektësinë dhe karakterin këmbëngulës të ministror, thjesht duam të bëhet puna në dobi të Kryeministrit që të marrë votëbesimin në këtë shqiptarëve. Por ndoshta kjo vjen ngaqë ne kemi séance, si dhe cilësitë e këtij kabineti që na paraqitet problemet tona të brendshme si parti, ndoshta në dekretin e Presidentit për votëbesim, personalisht dikush do të thotë që në qoftë se janë problemet e shprehem shumë optimist. Ata do të dinë të qeverisin tyre të brendshme i zgjidhni atje ku keni folenë tuaj, më mirë, duke nxjerrë mësime nga pësimet dhe të por ne sot kemi diskutuar këtu në pjesën më të metat e qeverive të mëparshme, do të dinë të madhe të kohës për problemet e brendshme të bashkohen më mirë me opozitën në tërësi dhe Partisë Socialiste, të cilat ishin, për mendimin tim, segmentet e saj në veçanti, nuk do të pajtohen, një revolucion i vërtetë demokratik dhe që ka treguar ashtu si dhe kundër u betuan para këtij Kuvendi, deri tani se është partia më reale demokratike me indiferentizmin, korrupsionin dhe kontrabandën, shqiptare me të gjithë këto lëvizje që ka bërë brenda servilizmin dhe paaftësinë si në qeveri dhe pushtet këtyre 3 vjetëve. Kurse partia jonë mbetet një parti e tjera të çdo niveli. Jam i bindur se ju së bashku si e vogël,e tipit stalinist, ku kryetari është i shkëputur koalicion i Aleancës për Shtetin do të çoni Shqipërinë nga grupi i deputetëve, më vjen keq që ne akoma në zgjedhjet e vitit 2000 dhe 2001. Ju për këtë morët nuk kemi zgjedhur kryetarin e grupit parlamentar, bekimin e tërë shenjtërisë së tij Barthelomeu i parë sekretarin dhe nënkryetarin dhe kur nuk pyetet për këto ditë. veprimet kardinale as kryesia, as grupi i deputetëve Duke shprehur votën pro, ju uroj suksese. në marrëdhëniet me koalicionin. Falemnderit! Në drejtim të vlerësimit të minoriteteve duhet të Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Pandeli! vazhdojnë tratativat e sinqerta për respektimin e Fjalën e ka zoti Demi. ndenjave të tyre familjare, gjuhësore, kulturore, Leonard Demi – Zoti Kryetar, të nderuar cilado qofshin ato. kolegë, Kur kam shkuar në Rodos kemi biseduar me Ne vijmë në këtë seancë plenare për të diskutuar kryetarin e bashkisë që të hapim shkollë shqipe në mbi programin e Qeverisë së katërt socialiste brenda Rodos. Mos t’ju duket paradokasale që të hapet dy vjetëve, kur komuniteti ndërkombëtar ndodhet edhe shkollë shqipe edhe në Himarë ku flasin 20 përpara një sfide tjetër plani për një paqe të 000 banorë gjuhën greke. Pra, në qoftë se ne marrim qëndrueshme dhe stabilitet jo vetëm në Kosovë, por iniciativë të hapim shkollë shqipe në Greqi, nuk do në të gjithë Ballkanin, i cili ka për qëllim të forcojë të na ndalojë kush të hapim atje ku duan edhe edhe vendin tonë në përpjekje për paqe, demokraci, banorët dhe shkollë greke në Shqipëri. Mendoj se respektim të të drejtave të njeriut dhe përparim kërkesat e shqiptarëve në Qeverinë e zotit Meta do ekonomik. Në këtë mënyrë Shqipërisë i hapet një
1042 Viti 1999 Legjislatura e 15-të rrugë për një të ardhme të begatë, e cila duhet të publik dhe në shoqëri, si një e tërë, ka dobësuar fitojë mbi urrejtjet dhe shkatërrimet. besimin e qytetarëve te sistemi i sotëm qeverisës Në arenën ndërkombëtare koha e re dikton dhe ligji. Unë jam i ndërgjegjshëm se lufta kundër bashkëpunim për zhvillim dhe mirëkuptim, duke i krimit të organizuar nuk ka nevojë vetëm për një dhënë fund politikave kapitulluese dhe përçarëse në strategji të kuptueshme, por, në radhë të parë, për mbështetje të interesave shqiptare. Kështu mund një angazhim të të gjithë qeveritarëve, si dhe të të ndërtohet një mirëqenie për të gjithë ne, ku secili forcave të tjera politike të shoqërisë. mund të ndjekë politikat e veta kombëtare. Krijimi i Mbrojtja e sotme shqiptare ka sfida të mëdha besimit ka çmimin e vet dhe ai paguhet me thellimin përpara drejt rrugës së vet të integrimit euroatlantik, e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë, duke u bazuar të cilat janë tre: personeli, pajisjet dhe doktrina. Më dhe sqaruar marrëveshje dypalëshe si ato të kryesorja, pa të cilën nuk mund të ketë as ushtri miqësisë dhe të bashkëpunimit që kemi nënshkruar dhe as mbrojtje, është personeli. Për fat të keq, me synim integrimin tonë të shpejtë euroatlantik. duke u mbështeur në programin e kësaj Qeverie Ky duhet të jetë prioriteti i politikës së jashtme të nuk ka asnjë garanci që politika dhe personeli do të qeverive shqiptare. jenë të hapura dhe do të kenë si objekt zgjedhjen e Zonja dhe zotërinj, burimeve njerëzore, plotësimin e formacioneve Sot në vendin tonë vihet re një ndjenjë mosbesimi ushtarake, arsimin dhe koalifikimin e vazhdueshëm ndaj qeverive të dështuara, e cila vjen kryesisht nga të tyre, përparimin në detyrë dhe gradimet, trajtimet pasiguria, krimi ordiner dhe i organizuar, papunësia, dhe kujdesin për personelin ushtarak e civil. Për të korrupsioni i të gjitha niveleve, kontrabanda e pasur një forcë profesionale dhe moderne, të aftë të shfrenuar dhe paaftësia e administratës shtetërore përballojë sfidat teknologjike të sigurimit të shekullit për të zgjidhur problemet. të XXI, duhet të vijë duke u rritur profesionalizmi, Mbështetur në përvojën e qeverive pasardhëse, plotësimi dhe përmirësimi i bazës ligjore për në programin e paraqitur nga zoti Meta dhe me ekipin trajtimin, emërimet, gradimet, strehimin, shëndetin, që kërkon sot votëbesimin për të qeverisur vendin arsimimin, çlodhjen dhe pensionimin e ushtarakëve. deri në zgjedhjet e ardhshme, e shikoj të pamundur Në këtë kuadër, mbështetur në përvojat e ushtrive që Këshilli i Ministrave i vazhdimësisë, kryesisht të tjera të NATO-s, Ministria e Mbrojtjes duhet të nëpërmjet institucioneve të sigurimit kombëtar, të njësojë gradat me vendin e punës dhe pagën, të parandalojë dhe t’i japë fund tensioneve dhe krizave rishikojë ligjet dhe rregullat e tanishme për të të brendshme si elementë të nevojshëm për një ndërtuar një hierarki ushtarake moderne dhe efektive. stabilitet të qëndrueshëm në Shqipëri. Të dashur kolegë, Unë përshëndes përpjekjet dhe përkushtimin e Sot burimi i të mirave materiale dhe forcës jashtëzakonshëm të Ministrit Poçi për forcimin e politike ka ndryshuar. Ato janë rrjedhimi i potencialit rendit në vendin tonë, por një ministër apo ndonjë intelektual dhe përpjekjet duhen të përqendrohen koleg i tij nuk është në gjendje të luftojë krimin e për një rimëkëmbje të qëndrueshme kombëtare, për organizuar galopant, i cili ka filtruar në sektorë të rritje ekonomike dhe arsimore, ku standardi i jetesës politikës ekonomike, si dhe në jetën e përditshme. të krahasohet me vendet e zhvilluara, ku bujqit të Sot objektivi i tij është fokusuar në aktivitete të cilat kthehen dhe të punojnë tokat e tyre, ku të përparojë janë të lidhura me kushtet, nevojat, si dhe mënyrën konkurrenca dhe jo kontrabanda dhe korrupsioni, e jetesës së shoqërisë sonë. Për këtë arsye ku mos të ketë më vrasje, por rritje dhe zhvillim, ku Shqipërisë i duhet një polici efektive, bashkëpunim të ndërtohet dhe të lartësohet historia e lashtë e me doganat dhe gjyqësorin për të luftuar organizatat vendit tonë, të cilës i shtohen kapituj të rinj. kriminale shqiptare që po perfeksionohen sipas Unë nuk besoj se kjo Qeveri numër 4 e Partisë kushteve të reja, duke modernizuar metodat e tyre Socialiste të jetë në gjendje të realizojë këto ideale. dhe mënyrën e veprimit për të goditur shoqërinë e Falemnderit! sotme shqiptare në disa drejtime. Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Demi! Në pavarësinë e shtetit, në vlerat demokratike Fjalën e ka zoti Mehmetllari. dhe institucionet publike, në stabilitetin kombëtar Rahmi Mehmetllari – Zoti Kryetar, dhe kontrollin e shtetit në ekonominë e tregut, te Të nderuar kolegë, shteti ligjor, rritja e ndikimit të krimit të organizuar Zoti Kryeministër, te vendimmarrësit në politikë, ekonomi, në sektorin Më vjen mirë që në programin e Qeverisë suaj
1043 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
gjej angazhime serioze për ato probleme që e gjithë shoqëria, të gjitha pushtetet dhe institucionet shqetësojnë sot shoqërinë shqiptare, prandaj nuk e e shtetit, por sigurisht juve ju bie përgjegjësia më e pashë me vend të drejtoja pyetje rreth këtij programi. madhe dhe mundësitë i kini më të mëdha. E kam Nuk e vë aspak në dyshim vendosmërinë tuaj për të fjalën për trinomin krim – kontrabandë - korrupsion. bërë realitet këto angazhime. Pa pretenduar se them Fitorja mbi këtë opozitë do të jetë fitorja e shtetit ndonjë gjë të panjohur, dua të tërheq vëmëndjen mbi antishtetin, e ligjit mbi dhunën. Kjo luftë kërkon, për disa probleme që unë i shoh të rëndësishme. në radhë të parë, legjislacion të plotë dhe të fortë, Së pari, është e vërtetë që Qeveria juaj nuk do struktura të fuqishme e të motivuara, mekanizma të ketë ato probleme që patën dy qeveritë e funksionalë me kontroll të kryqëzuar, logjistikë të mëparshme të Aleancës për Shtetin, të cilat në plan sofistikuar e njerëz të ndershëm. Mos i kurseni të parë, për mendimin tim, kishin fitoren mbi përpjekjet dhe shpenzimet për të realizuar këto, pasi antishtetin dhe strukturat politiko – partiake të shpërblimi do të jetë i shumanshëm e i shumëfishtë. armatosura e të kriminalizuara deri në ekstrem. Më vjen mirë që në programin e Qeverisë suaj lufta Fatmirësisht ai shtet mori goditje fatale në 14 shtator kundër këtij trinomi zë vendin kryesor dhe cilësohet të vitit ‘98 me dështimin e kryengritjes së armatosur, si nga kushtet themelore për realizmin e që ajo organizoi kundër institucioneve të shtetit dhe angazhimeve të tjera dhe për Paktin e Stabilitetit. në asgjësimin, shkatërrimin dhe izolimin nga forcat Së treti, mendoj se ka ardhur momenti për një e rendit, të cilat unë i përshëndes, të bandave të vlerësim më të mirë të punës së intelektualëve. Për armatosura përgjithësisht me orientim politik shkak të një motivimi material minimal, një pjesë e antiqeveritar dhe antikushtetues. Pa pretenduar se intelektualëve nuk pranojnë të punojnë në antishteti në Shqipëri u eliminua, fatmirësisht ai administratën shtetërore dhe në institucionet është tkurrur dukshëm, kurse ideatorët dhe kërkimore shkencore projektuese. Ata ose largohen udhëheqësit e tij janë shndërruar në lolo apo në jashtë shtetit, ose gjejnë forma të tjera punësimi, kllouna që i ngjajnë trupave të dikurshme të teatrove por edhe ata që punojnë në këto institucione në shëtitës, që dilnin nëpër sheshet e qyteteve për të mjaft raste kanë siguruar një punësim të dytë duke zbavitur njerëzit dhe për të fituar para. Prandaj, unë i kushtuar më pak kohë e impenjim punës në shtet. kam bindjen se në mitingjet e sotme të antishtetit Pasojat dihen. Prandaj motivimi më i mire, i shumica e njerëzve dalin për t’u argëtuar me gërshetur dhe me një kërkesë llogarie në të madhe, kryekllounin e këtij teatri tragji – komik, me xhevairet do të rriste efektivitetin e administratës së që ai nxjerr falas dhe pozat e admirueshme që ai institucione duke siguruar edhe efektivitet të lartë merr para mikrofonit. Kam bindjen që një pjesë e në ekonomi. spektatorëve të këtyre spektaleve komike jo vetëm Një problem tjetër, që mendoj të shtroj, është ai që nuk blejnë bileta, por shpërblehen me para. i decentralizimit të pushteteve në hallkat e Sidoqoftë, edhe pse i katandisur në këtë ekzekutivit. Me këtë kam parasysh decentralizimin derexhe, antishteti mbetet antishtet me rrezikshmëri e vendimmarrjeve para përgjegjësive dhe të madhe stabilizimi, prandaj ju sugjeroj që organet angazhimeve, domethënë lejimi i më shumë e Qeverisë në bashkëpunim me strukturat e tjera përgjegjësive në nivelet më të ulëta dhe më shumë të shtetit ta mbajnë atë në monitorim të plotë derisa kërkesë llogarie në organet më të larta, por edhe t’i priten të gjitha degët dhe rrënjët që e mbajnë nga shoqëria civile, duke i dhënë kësaj të fundit më gjallë. tepër aksese në burimet e informacionit qeveritar, Së dyti, juve ju bie barra që t’i jepni goditjen gjë që do ta bëjë më eficente punën e administratës vdekjeprurëse dhe të shpartalloni opozitën reale të shtetërore dhe do t’i priste rrugën akuzave pa bazë Qeverisë suaj, e cila paraqitet sot vërtet e fortë, e dhe thashethemnajave që, tashmë, te ne janë bërë organizuar mirë, janë grumbulluar mjaft para dhe të modës. janë krijuar lidhje të fuqishme edhe me simotrat e Së pesti, mendoj se do të qe më mirë që zhvillimi tjera në vendet e tjera e pajisur me një logjistikë social dhe ekonomik i vendit të paraprihej me mjaft të sofistikuar, që vepron ku më shumë e ku studime jo vetëm në shkallë vendi, por edhe rajonale. më pak në gjithë territorin e vendit, madje e kemi të Kjo do të kërkonte ngritjen e zyrave teknike apo pranishëm fatkeqësisht edhe në zyrat e shtetit tonë. grupeve studimore në çdo rajon e me specialistë të Sigurisht lufta kundër kësaj opozite nuk ju takon vetë rajonit, duke decentralizuar edhe këtë aspekt vetëm juve ta bëni. Kundër saj duhet të angazhohet të veprimtarisë intelektuale. Besoj se me
1044 Viti 1999 Legjislatura e 15-të organizimin e ri të pushtetit vendor kjo ide do të kolegë deputetë, i nderuar zoti Kryeministër, gjejë vendin që meriton. Duke u përpjekur të mos përsëris sa të jetë e Me këtë rast jashtë çdo ngarkese politike, dua mundur ato që trajtuan me kompetencë kolegët të shpreh rezervat e mia lidhur me nivelin e parafolës, gjykoj të ndalem në mënyre të sintetizuar funksionimit të pushtetit lokal, prandaj përgatitja sa në disa çështje të poshtëshënuara: më parë e legjislacionit përkatës, në të cilin Së pari, zhvillimet politike pavarësisht nga pushtetin lokal do të gjejë më mirë veten e tij dhe zigzaket e demokracisë së brishtë pas vendosjes mbi këtë bazë të bëhen sa më parë zgjedhjet e së pluralizimit, në vendin tonë ka dukuri të reja të pushtetit vendor, duke përmbushur kështu edhe një manifestuara qartazi sidomos te forca kryesore e dëshirë të PD-së për një testim elektoral të ri të maxhorancës, ku do të veçoja politikën e ndyshimit, forcave politike, meqenëse asaj nuk i kanë mbushur debatin aktiv si promotor të progresit, koncepte e mendjen as 29 qershori i vitit ’97, as 29 qershori i ide që gjenerojnë civilizim, demokratizim të vitit ‘98 dhe as referendumi i po këtij viti po në nëntor. vazhdueshëm të saj. Shprehje sinjifikative e këtij Së gjashti, gjatë viteve të qeverisjes së Partisë emancipimi është aplikimi i dorëheqjes nga posti i Demokratike krahas shumë fenomeneve negative u mandaturës së figurave kryesore të PS-së, siç ka vu re edhe fshatarizimi i qyteteve në vend të ndodhur me kryetarin Nano ashtu dhe në vazhdim urbanizimit të fshatrave, jo në kuptimin e keq se në me ish-kryeministrin Majko, i cili përballoi me dinjitet qytet erdhën shumë banorë nga zonat rurale, por krizën kosovare, duke zbatuar rregullat e lojës se qytetet tona, veçanërisht kryeqyteti, më shumë demokratike në parti, po me dinjitet u vetëlargua i ngjan një fshati me kioska dhe kasolle, me baltë e nga posti i Kryeministrit. Kur Ministri i Brendshëm me plehra sesa një qyteti. Jo se jam kundër lëvizjes në Belgjikë jep dorëheqjen se u vra në burg një së lirë të njerëzve, por mendoj se duke angazhuar zezake, pak kush besonte në Shqipëri se mund të më shumë fonde dhe investime në zonat rurale, ndodh një gjë e tillë, sepse gjatë tranzicionit të sidomos në rrugë, telekomunikacion, bujqësi, brishtë te koka të ethshme për pushtet vështirë të agrobiznes, shkolla, shëndetësi etj., do të motivonin aplikojë dorëheqjen, ndaj ky realitet i ri s’ka si të më shumë qëndrimin e banorëve në fshat dhe mos përshëndetet, sepse këto elemenë të shfrytëzimin më të mirë të burimeve natyrore që ofron demokratizimit suksesiv natyrshëm kanë sjell fshati, do të lehtësojë qytetin nga shumë probleme Qeverinë e Vazhdimësisë të dekretuar nga Presidenti që sot janë bërë vertët shqetësuese. Me këtë rast Meidani me emrin kuptimplotë Qeveria e Paktit të unë do të kërkoj më shumë investime në zonën rurale Stabilititeit, e kryesuar nga Kryeministri Meta, i ri dhe të rrethit të Korçës, sidomos në atë fushore në moshë por me përvojë në politikën pluraliste dhe me burime turistike, pasi ato do të bëhen shumë shqiptare me premisa të qarta vendosmërie për shpejt efektive. Fshatrave të Korçës nuk i mungojnë realizimin me sukses të detyrës tepër të vështirë të burimet, dëshirat për punë, rendi është i stabilizuar kryeministrit. Të ngjashmit nuk përbëjnë shtet – dhe biznesi me një mbështetje të mirë do të merrte thoshte Aristoteli - shoqëria është e domosdoshme zhvillim shpejt. Këtë kërkesë dhe ofertë njëkohësisht nga se njerëzit e ndryshëm duhet të krijojnë ia drejtoj si Qeverisë ashtu edhe biznesit, i cili në institucione të përbashkëta për të mbijetuar dhe Korçë do të gjejë një partneritet serioz dhe të përmirësuar fatet e tyre. Në këtë kontekst, kanë ndershëm. vlerat e tyre edhe partitë e koalicionit të inkuadruara Për ta mbyllur diskutimin tim shprehem pro në Aleancën për Shtetin, në investimet që bëjnë për programit të Qeverisë dhe, duke besur në ndërtimin dhe konsolidimin e shtetit ligjor bashkë sinqeritetin dhe angazhimin e ekipit qeveritar, me partinë kryesore të maxhorancës në ndërtimin deklaroj votën time pro këtij programi. e institucioneve demokratike, gjë që u reflektua dhe E gëzofshi emrin e Qeverisë së Paktit të me ngritjen e këtij kabineti në një hark të shkurtër Stabilitetit, me të cilin ju pagëzoi edhe Presidenti i kohor, duke përfshirë në të edhe elementë nga Republikës! shoqëria civile. Falemnderit! Kjo qeveri legjitime, fatkeqësisht, vazhdon të mos Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti u pëlqejë vetëm atyre që votojnë në vorbullën arkaike Mehmetllari! të ngurtësisë, amullisë dhe sklerozës të së Fjalën e ka zoti Bela. shkuarës, plagët e Qeverisë së të cilëve akoma Muhamet Bela - I nderuar Kryetar, të nderuar s’janë shëruar, që në vend të debatit politik që sjell
1045 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
risi kanë zgjedhur alternativën e rrugës. vështirësitë ekonomike, në një të ardhme më të afërt Së dyti, ky vit, në fazën përmbyllëse të të cilit të kenë një pagë më të lartë, pa mohuar aspak jemi, përkon me betejën e popullit të Kosovës e kujdesin që kërkohet ndaj pensionistëve, invalidëve, komunitetit ndërkombëtar me klikën autoritariste të minatorëve, punonjësve të rendit dhe të ushtrisë etj. Milosheviçit. Në këtë betejë, që shqiptarët e paguan pse jo dhe ato me çrregullime psikologjike. me çmimin e shtrenjtë gjakun e bijve të tyre, një rol Së treti, duke vlerësuar kujdesin e treguar nga të rëndësishëm ka luajtur edhe Shqipëria, populli Qeveria vitet e fundit për zonën verilindore, si porta ynë dhe instuticionet e tjera vendore në menaxhimin kryesore pritëse dhe përcjellëse të qindra mijërave sa më të mirë të krizës. Shteti shqiptar, duke u vëllezërve dhe motrave kosovarë, insistoj që ngritur në nivelin e lartë të përgjegjësisë, diti t’i japë mbështetja ndaj këtyre rretheve të jetë më e madhe. zgjidhje optimale të gjitha problemeve, investoi për Siç theksohet edhe në raport, pas krizës në paqen dhe fitojë respektin e komunitetit Kosovë përparësi të ketë ndërtimi i rrugës Durrës – ndërkombëtar. Çështja shtrohet që në zbatim të Kukës – Morinë, arterie kryesore që lidh Republikën vendimeve të Samitit të Sarajevës për Paktin e e Shqipërisë me Kosovën. Paralelisht me rrugën e Stabilitetit të Europës Juglindore vendi ynë Qeveria re, që do të bëhet në bazë të një projekti të fundit e drejtuar nga ju zoti Kryeministër në morinë e nga Lugina e Fanit Alimash, hartuar prej kohësh problemeve, të vazhdojë punën për forcimin e dhe nga specialistë të aftë, kukësianëve u lipset demokracisë, veprimin institucional, ngritjen përmirësimi i aksit ligjor ekzistues tejet i amortizuar ekonomike të vendit që vazhdojnë të jenë prioritare. Fushë Arrëz – Kukës, si dhe marrja e masave të Tashmë, janë rritur detyrimet e institucioneve të shpejta për pajisjen e ndërmarrjes rajonale të administratës për shtysa të mëtejshme, nevoja për mirëmbajtjes rrugore me mjete eficente që sigurojnë risi është po aq e madhe sa dhe kërkesa për drejtësi. funksionimin normal të këtij aksi në periudhën e Të tërë shqiptarët kërkojnë, para së gjithash, vështirë dimërore, siç janë: përmirësime të ndjeshme forcimin e rendit publik. Arritjet e muajve të fundit në infrastrukturën e qytetit të Kukësit, ndërtimi i nga dikasteri, që drejton ministri më i suksesshëm, ujësjellësit të ri. Kërkohet vazhdimi i punimeve të Poçi, në goditjen e bandave kriminale të krimit ndërprera në aeroportin e ri, për të cilat shpjegime ordiner, vërtet janë për t’u përshëndetur, por jo të të sakta dha Ministrja Shuli, jam i qartë për këtë pakta janë rastet që elementë të ndaluar nga policia problem dhe kam besim se ajo do të realizohet. lirohen prej organeve të drejtësisë, shkurt, vazhdon Njëkohësisht të kujdesemi akoma më shumë për loja e kungulleshës e justifikuar me ose pa të drejtë ato familje që i është përmbytur toka nga liqeni i për mungesë provash. Përcaktimi i rrugëve sa më Fierzës, një problem i kahershëm. Qeveria dhe të efektshme për zgjidhjen e kësaj nyje do të sjellë shumë ministra e njohin mjaft mirë këtë çështje dhe një stabilitet akoma më të qëndrueshëm. kam besim se së shpejti edhe ai problem do të Personalisht vlerësoj strukturën e Qeverisë, shkojë në rrugën e zgjidhjes. Njëherazi insistoj në shkurtimet e argumentuara të kabinetit në përputhje veçanti për rrethet e zonës verilindore që u prekën me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë dhe jam nga lufta, pasi shumë sipërfaqe toke të tyre kanë i sigurt që me ligjin e ri që do të kalojë së shpejti mbetur pa u mbjellë, ata kërkojnë një mbështetje, Kuvendi, do të realizohet për herë të parë një reformë aq më tepër në këtë periudhë të vështirë dimërore në administratë e papolitizuar, që bazohet në kriteret që po afron. Me përparësi mendoj që ndiqen këto profesionale, mundëson spostimin e elementëve probleme dhe kam bindje absolute që ato do të mediokër pasiv pse jo bën edhe shkurtime të nevojshme shikohen edhe nga kjo Qeveri, pasi vetë Kryeministri aty ku administrata është tepër e fryrë. Sot, më shumë Meta në pozicionin e zëvendëskryeministrit dhe se kurrrë, kërkohet vlerësimi i intelegjencës, kësaj leve kolegë të tjerë ka qenë për disa kohë gjatë me të cilën vihet në lëvizje bota, siç thoshte Balzaku, emergjencës gjatë krizës së Kosovës në Kukës. duke respektuar praktikisht atë e jo të ngelemi thjesht Përfundimisht, zoti Kryeministër, duke dhënë në traditën demagogjike, njëherazi i bëjmë mirë vendit, votë pro kabinetit të Paktit të Stabilitetit, mendoj që çlirojmë energji të shumta për realizimin e Paktit të për secilin prej nesh tingëllon gjithnjë aktuale thënia Stabilitetit. e të madhit Gëte: “Përpiqu të bësh detyrën tënde e Punonjësit e arsimit e të shëndetësisë, do të kuptosh menjëherë se cili je” . insitucioneve kulturore shkencore, që i kanë dhënë Falemnderit! dhe i japin më shumë vendit, pavarësisht nga Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Bela!
1046 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Zoti Hysa e ka fjalën. pa asnjë lëkundje te Kushtetuta e re e Republikës Ndriçim Hysa - Unë nuk do të zgjatem, por së Shqipërisë dhe njëkohësisht lufta pa kompromis Qeveria e zotit Meta ka bekimin e gjithë popullit kundër korrupsionit, kësaj sëmundje me përmasa shqiptar që ashtu si Qeveria Majko ngjalli shpresën shqetësuese, por jo të pashërueshme, jo të te shqiptarët. Kjo qeveri forcoi besimin se kjo qeveri paatakueshme. Këto dy prioritete janë të bëhet dhe ka të ardhme. domosdoshme për t’i hapur rrugën të gjitha Duke i uruar punë të mbarë e suksese kabinetit reformave të tjera për zhvillimin më të shpejtë të Meta, shpreh votën time pro. vendit dhe për arritjen e një integrimi sa më të shpjetë Falemnderit! euroatlantik dhe njëkohësisht për të përfituar në Skënder Gjinushi – Falemnderit! maksimum nga Pakti i Stabilitetit. 15 minuta pushim. Në orën 19.30 rifillon seanca. Po kështu, unë këtu dëgjova edhe shumë * * * diskutime spekulative, të cilat në rastin më të mirë Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, kanë të bëjnë me mosnjohjen e programit që unë rifillojmë seancën. kam paraqitur dhe mosdëgjimin e fjalës që unë Fjalën e ka Kryeministri Ilir Meta. mbajtja dje këtu në Parlament, dhe në rastin tjetër, Ilir Meta – I nderuar zoti Kryetar, i cili, gjithashtu, është normal për një pjesë të Të nderuar deputetë, papërgjegjshme të opozitës ka të bëjë me Në fund të këtij diskutimi lidhur me votëbesimin spekulimet dhe me instrumentalizimin e e Qeverisë së re unë mund të them se i ndoqa me vazhdueshëm të opinionit publik me qëllim shumë vëmendje diskutimet, debatet tuaja dhe i destabilizimin e qeverisjes, provokimin e zgjedhjeve falënderoj të gjithë ata që shprehën besim te të reja dhe zhytjen e vendit në anarki e kaos dhe kryeministri i ri dhe te Qeveria e re për të konsoliduar humbjen e shanseve që, tashmë, janë rritur shumë ato arritje, që, tashmë, janë të qarta në pas zgjidhjes së problemit të Kosovës dhe pas demokratizimin e vendit, në forcimin e institucioneve këtyre hapave që kemi hedhur të gjithë së bashku të reja demokratike, në stabilizimin makro- për demokratizimin e shoqërisë dhe forcimin e ekonomik, në afirmimin ndërkombëtar të Shqipërisë institucioneve demokratike në vend. dhe njëkohësisht besimin që shprehën se ne do të Unë nuk dëshiroj të flas më gjatë. Në rast se jemi më të suksesshëm jo vetëm për t’i çuar më Parlamenti më votëbeson, unë premtoj se do të përpara këto arritje, por për të realizuar edhe zbatoj me besnikëri, me vendosmëri Kushtetutën e reforma më të plota dhe më të thella institucionale Republikës së Shqipërisë dhe programin që ju kam për të përshtatur të gjithë legjislacionin në përputhje paraqitur prej dy ditësh në këtë Parlament. me Kushtetutën e re të Republikës së Shqipërisë, Unë u përpoqa të mos sjellë një program thjesht për të bërë një reformë të plotë e të thellë të sa për të kaluar kohën dhe për të marrë një standardeve europiane në administratën civile. Me votëbesim formal. Unë bashkë me kolegët e mi këtë rast dua edhe një herë tjetër t’i bëj apel punuam për të sjellë një program të realizueshëm, Parlamentit për ta miratuar ligjin “Për statusin e një program i cili mund të krijojë dhe do të krijojë të nëpunësit civil”, i cili do të jetë kushtetuta e gjitha premisat për zhvillimet shumë më normale jo administratës sonë dhe në këtë mënyrë kjo vetëm demokratike dhe institucionale, por edhe për maxhorancë dhe të gjithë ata deputetë, që ndiejnë një progres ekonomik dhe social të dëshirueshëm përgjegjësi për konsolidimin e shtetit shqiptar, do nga të gjithë shqiptarët. Unë jam gati që për këtë të arrijnë që të hedhin themelet për një administratë program të mos jap llogari në fund të mandatit, por profesionale, për një administratë, e cila do të të jap llogari vazhdimisht jo vetëm përpara shumicës shërbejë jo mandatit të një qeverie, por do t’i shërbejë parlamentare, por njëkohësisht edhe përpara konsolidimit të mëtejshëm të të gjithë shtetit tonë opozitës, në rast se ajo është vërtet e interesuar dhe institucioneve demokratike në vend. Po kështu, dhe shqetësuar që disa nga problemet që unë kam dëshiroj të theksoj edhe një herë tjetër se vlerësoj paraqitur në këtë program të marrin zgjidhje. shqetësimin tuaj, i cili është edhe shqetësimi im si Megjithatë, unë dhe të gjithë ju që keni shprehur Kryeministër, edhe i Qeverisë sime, edhe i opozitës, besim dhe që besoj që këtë do ta realizoni edhe edhe i opinionit publik, edhe i partnerëve nëpërmjet votës suaj, pavarësisht se kemi detyrim ndërkombëtar se forcimi i mëtejshëm i rendit, kushtetues, të ofrojmë dhe të zhvillojmë dialogun imponimi i ligjit jo me brutalitet, por duke u bazuar politik dhe institucional me opozitën, pavarësisht
1047 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
se këtë tolerancë e kemi treguar edhe në të I uroj Kryeministrit të ri, zotit Meta, dhe gjithë kaluarën, pavarësisht se me këtë tolerancë është anëtarëve të Qeverisë punë të mbarë dhe suksese spekuluar, pavarësisht se ne nuk do të vazhdojmë në detyrën e tyre të re, të përgjegjshme. Unë në këtë të lodhemi për të nxitur dialogun politik dhe urim shpreh në të njejtën kohë dhe mbështetejen dhe institucional. Ne nuk kemi kohë për të humbur dhe votëbesimin që i jap Qeverisë së re. Sigurisht momenti nuk kemi kohë për të pritur ata politikanë të i votëbesimit është edhe një moment reflektimi. Nuk papërgjegjshëm që kanë treguar se nuk janë luajalë do të doja të isha formal dhe për formalitet të jepja me ligjet dhe institucionet e shtetit demokratik që këtë votëbesim. Por unë këtë votëbesim dhe këtë duam të ndërtojmë jo në të mirë të maxhorancës mbështetje ia jap Qeverisë së re, duke u nisur nga së sotme, por në të mirë të të gjithë shqiptarëve. disa argumente dhe arsye thelbësore, sepse: Unë kam besim se nëse këta do të vazhdojnë Së pari, kjo Qeveri është qeveri e vazhdimësisë, në këtë mënyrë, ata do të vazhdojnë të afirmohen e Qeverisë së mëparshme e Qeverisë Majko – si politikanë të rrugës dhe jo të institucioneve Meta, ashtu si jemi mësuar shpesh t’i bashkojmë demokratike. Ata do të vazhdojnë të izolohen dhe të dy këto emra në një binom që përfaqësojnë ne do të vazhdojmë të komunikojmë me anëtarët e qeverinë e derisotme. E shpreh se kjo Qeveri është Partisë Demokratike, do të kërkojmë angazhimin e e vazhdimësisë edhe për faktin, sepse është kjo ekspertëvë më të shquar edhe të opozitës, por edhe qeveri e cila do të shkelë përpara një politikë të të shoqërisë civile, dimensioni i së cilës është i caktuar jo vetëm për sa i përket një programi, por theksuar në programin që unë ju paraqita, në mënyrë edhe për sa i përket atyre treguesve cilësorë e këtyre që të bashkojmë të gjitha forcat e përgjegjshme vlerësimeve që pati Qeveria e mëparshme, si një qeveri, politike, intelektuale të shoqërisë shqiptare për të që ndoqi një politikë të moralshme, një qeveri e cila u vazhduar pa ndërprerje rrugën e integrimit impenjua me seriozitet në realizimin e detyrave, një euroatlantik të Shqipërisë. qeveri e cila përballoi situata tepër të vështira, një qeveri Me këtë rast dëshiroj të falënderoj Partinë e transparencës, një qeveri e cila me luajalitet përballoi Socialiste që më propozoi për detyrën mjaft të lartë detyrat e mëdha që kishte përpara vendi ynë. të Kryeministrit. Dëshiroj të falënderoj partitë e Fakti se në krye të kësaj Qeverie është zoti koalicionit Aleanca për Shtetin, që, gjithashtu, Meta, i cili ishte zëvendëkryeministër më përpara, konfirmuan besimin e tyre për mua në këtë detyrë përbën po ashtu një argument tjetër për të qenë të të rëndësishme dhe në veçanti dëshiroj të falënderoj bindur se do të kemi një vijueshmëri të një politike Presidentin e Republikës, zotin Rexhep Meidani, i të caktuar dhe jo vetëm kaq, por dhe një përmirësim cili më inkurajoi dhe më ndihmoi për krijimin e të qeverisjes. E njoh dhe e njohim të gjithë zotin Qeverisë në një kohë sa më të shpejtë. Meta, jemi të bindur në aftësitë e tij, në aftësitë e tij Ajo që dua t’ju them, përpara votimit që bëni ju, politike administrative dhe vendimmarrëse dhe në është se nuk dua votat tuaja për t’u bërë kryeministër seriozitetin me të cilin përballon detyrat që ai ka i një qeverie që zvarritet, nuk dua të jem kryeministri pasur deri më sot dhe që do të ketë edhe në të që shtyn ditët, nuk dua të jem kryeministri që e çon ardhmen. Po ashtu i japim votëbesimin kësaj Qeverie vendin në kriza. Unë dëshiroj të jem Kryeministri i edhe si pjesëtarë të një koalicioni qeveritar dhe duke një maxhorance që është vendosur për të bërë qëndruar në këtë fjalë, pra koalicioni qeverisës, reforma si e vetmja mënyrë për t’i sjellë vendit një unë do të shpreh edhe një herë se partia jonë bënë stabilitet të qëndrueshëm dhe një rritje të pjesë në këtë koalicion për t’i dhënë ashtu si i ka qëndrueshme ekonomike. Në emër të këtyre dhënë deri më sot një mbështetje, në radhë të parë, reformave e kërkoj votëbesimin tuaj. politike këtij koalicioni. Ky koalicion kapërceu Falemnderit! situatën tepër të vështirë të krijuar në pjesën e parë Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti të vitit ’97, hapi vizione të reja përpara vendit tonë, Kryeministër! bëri përpjekje dhe u impenjua që në të vërtetë të Fjalën e kanë kryetarët e grupeve parlamentare. vendosej rendi dhe të fillonte rimëkëmbja ekonomike Zoti Melo e ka fjalën e vendit. Unë kam besimin se ato që nuk u bënë Vasil Melo – Falemnderit, zoti Kryetar! deri më sot do të bëhen tani e tutje, sepse shpreh I nderuar zoti Kryeministër, edhe një herë besimin te Qeveria e kryesuar nga Të nderuar anëtarë të Qeverisë së re, zoti Meta. Të dashur kolegë, Unë sigurisht që doja të shprehja diçka më
1048 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shumë. drejtoni të mos jetë viktimë e proceseve politike Partia jonë pjesëmarrëse e këtij koalicioni brenda partisë suaj dhe të mos ketë fatin e dy qeverisës ka shprehur aftësitë e saj, në moralin e qeverive të mëparshme, të cilat për nga rezultatet saj është vlerësuar për ndershmërinë dhe që paten, ashtu si pasqyrohen objektivisht edhe në përkushtimin me të cilën ka kryer detyrën që ka programin që ju keni paraqitur, nuk e meritonin të pasur në hapësirat qeverisëse. Në qoftë se do të rrëzoheshin. Përkundrazi. niseshim nga këto kritere, unë mendoj se partisë Për të përfunduar me këtë çështje të parë të sonë, si partia e dytë në koalicion, do t’i përkiste diskutimit do të uroja që ju, zoti Kryeministër, të më shumë hapësirë qeverisëse. Sigurisht që ne nuk gjenit formën më të mië të vendosjes së raporteve jemi njerëz që bëjmë presione, që bëjmë grindje. tuaja me institucionet e tjera kushtetuese të shtetit, Ne jemi njerëz të cilët parashtrojmë dhe si dhe me partitë politike në koalicionin për shtetin parashtrojmë kërkesa jo thjesht për një post e sidomos me partinë tuaj, që e kryeson këtë qeverisës, por për të ndihmuar në qeverisjen e vendit koalicion, për të mos ndodhur përsëri në të ardhmen për të dhënë kontributin tonë ashtu si e kemi dhënë që të sakrifikohet Qeveria dhe qeverisja për interesa me luajalitet dhe ndershmëri. Gjithsesi, ne do ta apo afera politike. mbështesim këtë Qeveri edhe në të ardhmen dhe Çështja e dytë që dua të diskutoj ka të bëjë me sigurisht do të jemi gjithmonë pranë dhe do të prioritetet që ju, zoti Kryeministër, keni vendosur në përpiqemi që së bashku të përballojmë problemet e programin e Qeverisë që kryesoni. E mbështesim mëdha që kemi përpara. Edhe njëherë shprehim plotësisht atë dhe nga sa është shkruar e besojmë mbështetjen tonë ndaj Qeverisë dhe i urojmë edhe dhe urojmë që të ketë rezultate më të mira, njëherë punë të mbarë dhe suksese në detyrën e veçanërisht përshëndesim vendosjen e luftës kundër re! korrupsionit, një prioritet i cili po përbën sot një nga Falemnderit! dukuritë më shqetësuese. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Melo! Personalisht kam bindjen se megjithëse kjo e Zoti Aliko e ka fjalën. keqe e madhe, që shoqëron gjithë demokracinë dhe Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! ekonominë e tregut, e ka kaluar mjaft pragun, përsëri Zoti Kryeministër, të nderuar kolegë, është e amplifikuar tej mase dhe është krijuar një Është e treta herë që brenda kësaj legjislature mjergull aq e dendur sa që nuk shihet asgjë e mirë Kuvendi debaton për dhënien e votëbesimit të në Shqipëri. Unë i përkas atij grupi që beson se po Qeverisë së re. Kjo ngjarje është një dukuri jo e të ngrihet një qeveri dhe një administratë mbi bazën zakonshme për shtetet demokratike, sepse kjo e kritereve të njohura të kompetencës, të qeveri e re nuk lind si rezultat i dështimit, i ndonjë ndershmërisë, të ndjenjës së përgjegjësisë, të skandali serioz si pasojë e prishjeve të shumicës meritave, të pjekurisë dhe të cilësive të tjera të mira parlamentare, por thjesht sepse ngjarjet brenda vetjake dhe nga ana tjetër po të vendosen disiplina partisë më të madhe të shumicës imponuan dy herë e fortë, kontrolli rigoroz, intranstigjenca në radhazi ndryshimet e kryeministrit. ndëshkimin e fajtorëve dhe të tjera metoda të punës Ju, zoti Kryeministër, deklaruat mbrëmë në së mirë të Qeverisë dhe të administrates, atëherë paraqitjen e programit se kjo qeveri lindi si rezultat i mund t’i vihet fre korrupsionit dhe të luftohet me natyrshëm i zhvillimeve demokratike brenda Partisë sukses ai. Socialiste. Megjithëse e pranojmë se vërtet brenda Zoti Kryeministër, partisë suaj ka pasur zhvillime të vrullshme Ju keni në dispozicion të gjitha strukturat e demokratike, por e kemi të vështirë të pranojmë se nevojshme administrative, të gjitha mjetet kjo natyrshëm duhet të çojë në rrëzime dhe rikrijime kushtetuese dhe ligjore që të luftoni me sukses qeverish. Mendojmë kështu se në Shqipëri procesi korrupsionin, mjafton që t’i përdorni ato me i demokratizimit të partive politike do të vazhdojë korrektësi, këmbëngulje dhe vullnet të palëkundur. edhe për mjaft kohë dhe do të sjellë shumë të mira Për këtë ju ofrojmë edhe ndihmën tonë në Kuvend. për demokracinë shqiptare, kurse ndërrimi i Por, zoti Kryeministër, aktualisht ju keni edhe një shpeshtë i qeverive zor se mund të sjellë gjëra të kundërshtar tjetër të fuqishëm, përveç opozitës në mira. luftën kundër korrupsionit. Kam parasysh këtu U zgjata pak si tepër në këtë trajtim, zoti kundërshtarin e natyrshëm të çdo qeverie në botë, Kryeministër, sepse do të uroja që Qeveria që ju median e opozitës dhe një pjesë të medias së
1049 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
pavarur, të cilat shpesh dhe për qëllime marketingu, konkrete dhe afate kohore. Më duhet të kujtoj se ka përveç arsyeve politike, nuk kursehen të bien edhe edhe projekte të tjera që realizohen në bujqësi nga vetë viktima të korrupsionit politik. Ju nuk mund ta USAID-i apo GTZ-ja, të cilat nuk e kuptoj përse nuk luftoni këtë lloj korrupsioni i vetëm. Atë mund ta përmenden edhe pse janë të suksesshme dhe tepër përballojë shtypi dhe media elektronike pro Aleancës të rëndësishme për zhvillimin e bujqësisë shqiptare. për Shtetin, e cila duhet pranuar me keqardhje se Nuk guxoj të mendoj se ju si Kryeministër nuk jeni është tepër anemike, madje jo rrallë gazeta e partisë i predispozuar t’i kushtoni vëmendjen që meriton suaj nuk ka kursyer në të shkuarën të godasë në bujqësia dhe fshatarësia shqiptare… mënyrë subjektive pa prova e pa argumenta ministrat Gramoz Ruçi - … dhe jo vetëm për këtë, por e qeverive. edhe për të mos përsëritur, pasi përsëritja është Gjithashtu një armë tjetër që keni ju, zoti babai i mërzitjes. Kryeministër, në luftën kundër shpifjeve dhe Kolegë deputetë, unë në emër të Grupit keqinformimit është grupi i madh i zëdhënësve që Parlamentar të Partisë Socialiste konfirmoj edhe një ka Qeveria. Përvoja e deritanishme tregon se as herë, ashtu si e thanë të gjithë diskutantët e grupit Ministria e Informacioni që patëm në qeverinë e duke nisur nga zoti Nano deri te zoti Hysa, se Grupi kaluar dhe as zëdhenësit tuaj në çdo ministri nuk e Parlamentar i Partisë Socialiste është plotësisht kanë e kanë luajtur rolin e tyre prej zyrtarësh të dakord si me strukturën e paraqitur nga kryeministri lartë. Ata duhet të realizonin me sukses Meta ashtu dhe me përbërjen e Qeverisë, me transparencën e Qeverisë, ata duhet të bënin të programin që ai parashtroi dhe që ne i diskutuam mundur që çdo shtetas shqiptar apo i huaj të merrte këto dy ditë. vesh se ç’bënte Qeveria, cilat janë sukseset dhe Më lejoni që në emër të grupit socialist të cilat janë mosarritjet, madje të arrijë deri aty që të nënvizoj 4, 5 momente nga kolegët tanë opozitarë, gjithë shqiptarët të merrnin vesh se ç’bëri një ministër që u hodhën ndaj Qeverisë apo Partisë Socialiste. gjatë një jave apo gjatë 10 ditëve që ishte jashtë Sigurisht që karriget e tyre janë bosh, por unë nuk Shqipërisë. Ata duhet t’i japin në konferenca shtypi dua të respektoj karriget e tyre bosh, por dua të të shpeshta të gjitha informacionet e nevojshme dhe respektoj ata që i kanë prurë në këto karrige, pra bindëse për të çliruar ata qeveritarë të ndershëm elektoratin e tyre dhe opinioni publik shqiptar, që dhe korrektë, ndaj të cilëve ngrihen shpifje apo akuza ata kërkojnë të përpunojnë e të manipulojnë në rrugë të paqëna. Jo gjithnjë heshtja ndaj shpifjeve është e në forma të padrejta. mbrojtja më e mirë. Për këtë arsye ia vlen t’i zgjidhni Së pari, zoti Gjana akuzoi PS-në se PS-ja është mirë këta zëdhenësa, të tillë që të jenë të aftë të ajo që pret kokat e të rinjve. Përgjigja më e saktë kryejnë mirë detyrën që i ngarkohet. dhe më e plotë me një fjali është: Kreun e të rinjve Çështja e fundit që dua të trajtoj ka të bëjë me ne e bëjmë kryeministër, në asnjë vend të botës përmbajtjen e programit që keni paraqitur. nuk ndodh kështu. E vlerësoj në përgjithësi si konkret e të qartë Së dyti, u tha me të madhe që nga Gjana deri me shumë objektiva të sakta dhe që tregojnë për te diskutanti i fundit i PD-së, pa ulur ministrat tanë një ndjenjë të lartë përgjegjësie nga ana juaj. Ka dhe pa marrë votëbesimin, emër për emër i lakuan mjaft ministri të cilave u janë programuar detyra të për drogë, korrupsion, kontrabandë, prostitucion, rëndësishme dhe me afate kohore, ç’ka buron edhe kriminalitet. Duke i dëgjuar të gjithë ata meditoja nga fakti që Qeverisë suaj i ka mbetur vetëm me vete dhe papritur më erdhi në mendje shprehja gjysma e kohës së mandatit kushtetues. Por me e bukur në gojën e Skëndërbeut, kur u tha keqardhje vërej se ka dikastere që prezantohen me shqiptarëve që lirinë nuk ua solla unë, por e gjeta një program të papërcaktuar qartë, të përgjithshëm midis jush. E pra, përgjigjja që doja t’u jepja në emër dhe pa adresime të qarta se çfarë do të bëhet, ku të grupit parlamentar socialist vëllëzërve opozitarë do të arrihet, kur do të realizohen. Këtu kam është: drogën, prostitucionin kriminalitetin, parasysh një prej tyre, për shembull, pjesën e kontrabandën, korrupsionin në Shqipëri e sollët ju, programit që i kushtohet bujqësisë, me përjashtim misioni ynë është të pastrojmë atdheun, Shqipërinë të përmendjes së dy objektivave, që kanë të bëjnë nga prostitucioni që mbollët ju, nga droga që mbollët me realizimin e dy projekteve, që realizohen prej ju, nga kriminaliteti që mbollët ju, nga kontrabanda disa vitesh në bujqësi nga donatorët e huaj, të gjithë që mbollët ju, nga korrupsioni që mbollët ju. Prandaj paragrafët e tjerë nuk të bëjnë të njohur synime kërkesa jonë si grup parlamentar zotërinj ministra
1050 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
është sa dhe si do të jeni ju në gjendje retishencë shoqëroi te Sheshi Skëndërbej ata dhe asgjëkundi si qeveri që të na pastroni atdheun tonë të shtrenjtë tjetër, njerëz me mend është trupi diplomatik i nga këto papastërti, që na e solli pozita e djeshme akredituar në Tiranë, njerëz me mend janë dhe që po e lakojnë me kaq zell, pra, opozita e personalitetet më të larta të partnerëve tanë politik sotme. që nga Dalema në Itali, Simitsi në Greqi dhe sot së Së treti, një akuzë tjerët që më ngeli në mendje fundi në përshëndetjen e fundit që i ka bërë ishte akuza që i bënë kreut të shtetit se ai ka shkelur Kryeministrit të Shqipërisë Bill Klinton, që uron dhe Kushtetutën. Apeli që do t’u bëjë është që shokëve shpreson te ky kabinet. opozitarë u ka ngelur sahati akoma tek aketa Udhë të mbarë shokë qeveritarë, suksese, të kushtetuese e vitit ‘91. U bëj apel atyre të lexojnë, punoni dhe të justifikoni! jo vetëm të lexojnë, por të zbatojnë Kushtetutën e Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Ruçi! miratuar me referendum nga populli shqiptar, neni Atëherë me këtë pronocim të Kryetarit të Grupit 95 i cili thotë: Këshilli i Ministrave përbëhet nga Parlamentar të Partisë Socialiste mbyllet debati për Kryeministri, zëvëndëskryeministri dhe ministrat. programin politik dhe përbërjen e Këshillit të Së katërti, një akuzë e rëndë për grupin tonë Ministrave, paraqitur nga Kryeministri Ilir Meta. parlamentar dhe subjektin që ne përfaqësojmë ishte: Për të përfunduar do të kalojmë në votimin e Kush dialogon në radhët e PS-së kokën e kanë në projektvendimit, para jush paraqitet ky satër. Unë do t’i përgjigjesha që pjesërisht keni të projektvendim, për miratimin e përbërjes dhe drejtë, por për PS-në nuk keni të drejtë, se të gjithë programit politik të Këshillit të Ministrave. Në ata që themeluan Partinë Socialiste, të gjithë ata mbështetje të nenit 96, 97 dhe nenit 78 të që kontribuan në Partinë Socialiste, të gjithë ata që Kushtetutës, bazuar në dekretin e Presidentit të diskutuan dhe dialoguan me PS-në sot i keni në Republikës nr. 2465, datë 27.10.1999, për emërimin Komitetin Drejtues të PS-së, në Kryesinë e PS-së, e zotit Ilir Meta Kryeministër dhe dekretin nr. 2473, në Grupin Parlamentar të PS-së. datë 29.10.1999, me propozimin e Kryeministrit Ju opozitarë keni të drejtë sepse kryetarin pas Kuvendi i Republikës së Shqipërisë vendosi: Berishës e përzutë në Amerikë, nuk e latë Selamin; Të miratojë emërimin e zotit Ilir Meta në detyrën keni të drejtë se kryetarin tjetër që foli këtu, Tritan e Kryeministrit me dekret të Presidentit të Republikës Shehu, rrezik nuk ka as dokument partie sot; keni nr.2465. të drejtë se asnjë themelues i PD-së me përjashtim Të miratojë përbërjen e Këshillit të Ministrave: të Sali Berishës nuk ekziston në asnjë strukturë të Ilir Meta - Kryeministër PD-së sot, keni të drejtë se Meksi dhe Ruli si hartues Makbule Çeço - Zv/Kryeministre dhe Ministre e të programit dhe statusit të parë të Partisë Punës dhe e Çështjeve Sociale Demokratike nuk u pranuan as në kongresin e fundit Spartak Poçi - Ministër i Rendit Publik të PD-së, keni të drejtë se themeluesit e nderuar të Luan Hajdaraga - Ministër i Mbrojtjes Partisë Demokratike, që i kemi edhe këtu midis nesh Paskal Milo - Ministër i Punëve të Jashtme Cekën, Zogën, Demetin sot po bashkëpunojnë në Ilir Panda - Ministër i Drejtësisë koalicionin e Aleancës për Shtetin dhe kërkohet Anastas Angjeli - Ministër i Financave votëbesimi prej dy nga këta të pranuar në këtë qerveri Zef Preçi - Ministër i Ekonomisë Publike të krijuar si Qeveri e Paktit të Stabilitetit, keni të dhe Privatizimit drejtë se dy nënkryetarët tuaj që kishit deri ditët e Lufter Xhuveli - Ministër i Bujqësisë fundit, para dy muajsh, kreu i tyre i shpalli agjentë Ermelinda Meksi - Ministre e Bashkëpunimit dhe poliagjentë dhe sot ata morën fjalën ku vërtet Ekonomik me Jashtë dhe thanë se ishin reformatorë. Tregtinë Së fundi, vështirë, tha nënkryetari PD-së, që ka Ingrid Shuli - Ministre e Transportit marrë flamurin e reformatorit në PD-së, se gjen një Arben Demeti - Ministër i Punëve Publike njeri me mend që do i jepte besimin apo votëbesimin Ethem Ruka - Ministër i Arsimit dhe i kësaj qeverie. Ky ishte paradoksi më i madh. Unë Shkencës do t’i thosha atij që njerëz me mend që i japin Edi Rama - Ministër i Kulturës, Rinisë dhe votëbesimin kësaj Qeverie janë të gjithë këta kolegë Sportit të nderuar e të respektuar, që po ndjekin këtë Leonard Solis - Ministër i Shëndetësisë seancë, njerëz me mend është populli shqiptar që i Bashkim Fino - Ministër i Pushtetit Vendor
1051 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Preç Zogaj - Ministër Shteti pranë Kryeministrit Ingrid Shuli, Ëngjëll Bejtaj, Paskal Milo, nuk është, Të miratojë programin politik të Këshillit të Gaqo Apostolo nuk është, Kiço Blushi, Pavli Zëri, Ministrave sipas tekstit bashkëlidhur këtij vendimi. Afrim Çenga, Luftim Ahmetaj, Skënder Gjinushi, Ky vendim hyn në fuqi menjëherë. Vasil Melo, Ligoraq Karamelo, Kristo Goci, Ziso Atëherë kalojmë në votimin e projektvendimit. Lluci, Lufter Xhuveli, Vladimir Fejzo, Neritan Ceka, Votimi do bëhet nominal, me thirrjen e emrit. Arben Imami, nuk është, Nikollë Lesi, Jonuz Begaj, Kush është dakord me projektvendimin për Guri Durollari, nuk është, Zef Bushati, nuk është, miratimin e përbërjes dhe programit politik të Këshillit Teodor Laço, nuk është, Remzi Ndreu, nuk është, të Ministrave? Spartak Ngjela, nuk është, Sandër Dedaj, nuk është, Fatos Nano, Dritëro Agolli, Bashkim Fino, Namik Sabri Godo, nuk është, Hysen Selfo, nuk është, Dokle, Maqo Lakrori, Pandeli Majko, Ethem Ruka, Nexhat Kalaj, Fatabardh Hushi, nuk është, Maksim Kastriot Islami, mungon, Arta Dade, Ermelinda Hasani, nuk është. Meksi, Elmaz Sherifi, Lush Përpali, Ylli Bufi, Ju lutem, rezultatin! Mungon, Sabit Brokaj, mungon, Kadri Rrapi, Eduard Ju lutem, pas shpalljes së rezultatit do të Alushi, mungon, Tajar Koleci, Arben Malaj, Musa vazhdojmë votimin e ligjit “Për organizimin e Ulqini, Bardhyl Agasi, Petro Koçi, Lili Nushi, Luan drejtësisë”. Rama, Ndre Legisi, Hamdi Jupe, Sadedin Stankaj, Atëherë rezultati i votimit është ky: Kanë votuar Ilir Meta, Theodhori Bej, Anastas Angjeli, Xhevat 109 deputetë, me 109 vota pro, asnjë kundër, asnjë Shima, Bilal Draçi, Flamur Hoxha, Fatri Sinani, Luan abstenim, miratohet programi politik dhe përbërja e Shahollari, Muhamet Bela, Vangjel Tavo, Natasha Këshillit të Ministrave, paraqitur nga Kryeministri Ilir Paço. Ejup Tabaku, Astrit Llanaj, Zamira Çaka, Niko Meta. Pandeli, Limoz Disdari, Enver Reçi, mungon, Agron Atëherë më lejoni që në emrin tuaj t’i uroj Tato, Maksut Balla, Niko Faber, mungon, Ilir Zela, Kryeministrit dhe kabinetit të tij punë të mbarë dhe Adrian Myslimaj, Erion Braçe, Spartak Poçi, justifikim të plotë të votëbesimit të dhënë nga Sulejman Kuqi, Lekë Gjiknuri, Rahmi Mehmetllari, Kuvendi i Shqipërisë. Flamur Rogu, Ramadan Hasanaj, Ndrecë Pema, Falemnderit, zoti Kryeministër! Keti Qosja, Sokol Hajro, Hasan Hoxha, Astrit Kola, Ne kishim në rend të ditës së djeshme dhe të Gramoz Ruçi, Servet Pëllumbi, Merita Ndreko, sotme shqyrtimin e projektligjit “Për disa shtesa e Hamit Gjoni, Eduard Andoni, Faslli Haliti, Imbrahim ndryshime në ligjin nr.8436 “Për organizimin e Baçi, Luan Memushi, Stefan Çipa, Mark Nikolli, pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. Afërdita Stefani, Halil Lalaj, Dritan Çerma, Luiza Kush është dakord në parim me projektligjin “Për Hoxha, Fran Pjetri, Dalip Pero, Agustin Marku, disa shtesa e ndryshime në ligjin 8436 “Për mungon, Ali Dervishi, Pëllumb Shullazi, Xhemali organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Xhixha, Spartak Braho, Alush Xhihani, Zihni Beqiraj, Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli i Ministrave? Iliriana Kërçuku, Zyhdi Pepa, Luan Hajdaraga, Ilo Hapet votimi. Kostandini, Lesko Gjata, Ismail Togu, Shpëtim Mbyllet votimi. Me 106 vota pro, asnjë kundër, Kateshi, Skënder Katana, Ndriçim Hysa, Fatmir asnjë abstenim, 9 nuk kanë votuar, miratohet në Xhindi, mungon, Maksim Shuli, Sokol Hazizi, parim projektligji “Për disa shtesa e ndryshime në Dashamir Karafili, Banush Gozhdari, Dashamir ligjin nr.8436 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor Kamberi, Arbër Qilimi, mungon, Lekë Çukaj, Nazmir në Republikën e Shqipërisë”. Bilani, Genc Pollo, mungon, Jemin Gjana, mungon, Vërejtjet janë vetëm nga Komisioni i Ligjeve. Ferdinand Xhaferri, mungon, Ylli Vejsiu, mungon, Atëherë punojmë për çdo nen sipas vërejtjeve të Gjovalin Bzheta, mungon, Valentin Palaj, mungon, këtij komisioni. Nard Noka, mungon, Pjetër Arbnori, mungon, Kush është dakord me nenin 1. Kundër? Nuk Jozefina Topalli, mungon, Ferid Hoti, mungon, Mark ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Krroqi, mungon, Xhevdet Mehmetaj, mungon, Vili Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Minarolli, mungon, Pal Dajçi, mungon, Myslim Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Murrizi, mungon, Ilir Bano, mungon, Maksim Cikuli, Neni 3. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. mungon, Sali Berisha, mungon, Tritan Shehu, Abstenim? Nuk ka. Miratohet. mungon, Leonard Demi, Aleksandër Meksi, Neni 4. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. mungon, Shaban Memia, mungon, Haxhi Aliko, Abstenim? Nuk ka. Miratohet.
1052 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Neni 5. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. pra, neni 12, përsëri sipas vërejtjeve të Komisionit Abstenim? Nuk ka. Miratohet. të Ligjeve, që në nenin 42 të bëhen ndryshime: Neni 6. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Transferimi në një gjykatë që të jetë i njejti nivel ose Abstenim? Nuk ka. Miratohet. i një niveli më të ulët? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Neni 7. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 13, propozohet që të bëhet: Ky ligj hyn në Neni 8. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. fuqi menjëherë. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Neni 9. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Meqenëse janë mbi 78 deputetë, pranohet futja Neni 10. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. në fuqi menjëherë, ndërkohë është marrë edhe Abstenim? Nuk ka. Miratohet. pëlqimi i Presidentit të Republikës për futjen Neni 11. Po, urdhëro, zonja Çaka! menjëherë në fuqi të këtij ligji, rrjedhimisht me bërjen Zamira Çaka – Te neni 11 qëka të bëjë me e tij publike fillon futja në fuqi e projektligjit. hyrjen në fuqi, Komisioni i Ligjeve ka propozuar dhe Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për dy ndryshime të tjera në ligjin bazë, që ka të bëjë disa shtesa e ndryshime në ligjin nr.8436 “Për me nenin 17 dhe nenin 42 të projektit. Pra ato nuk organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e janë përfshirë në projektin e Qeverisë, janë Shqipërisë”? propozuar ndryshime nga Komisioni i Ligjeve. Pra, Mbyllet votimi. Me 98 vota pro, asnjë kundër, të votohen edhe ato të dyja. asnjë abstenim, 14 s’kanë votuar, miratohet Skënder Gjinushi –Para votimit të ligjit në projektligji “Për disa shtesa e ndryshime në ligjin tërësi kërkohet që të shtohet një nen 3 që nenit 17 nr.8436 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në t’i bëhet ndryshimi përkatës. Republikën e Shqipërisë”. Kush është dakord që të shtohet një nen 3, sipas E mbyllim këtë seancë. Edhe një herë i urojmë vërejtjes së Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk Këshillit të Ministrave të sapo votëbesuar punë të ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. mbarë! Kush është dakord të shtohet një nen i fundit, Falemnderit!
E mërkurë, 10.11.1999 Drejton Zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë, hapim zhvillimit. E mbi të gjitha ju takon juve si Ministër seancën. që keni marrë për herë të dytë votëbesimin nga ana Në pikën e parë të rendit të ditës kemi jonë, që këtë problem mjaft delikat dhe të vështirë interpelancë me Ministrin e Drejtësisë kërkuar nga ta merrni përsipër për ta zgjidhur në bazë të ligjeve deputeti Astrit Kola. që ne i kemi miratuar dhe që ju i dispononi. Ka kaq Zoti Kola e ka fjalën. kohë që shoqëria shqiptare, kërkon të shkëputet Astrit Kola – I nderuar drejtues i seancës, të nga paaftësia dhe nga korrupsioni në drejtim dhe nderuar kolegë deputetë, i nderuar zoti Ministër, gjykim, por megjithëse, e para, pra në drejtim Çështjet që unë kam ngritur para jush në këtë kërkohet të korrigjohet dhe të veprohet, kjo e fundit, interpelancë në formën e pyetjeve kanë si qëllim të pra drejtësia, në rastin tonë konkret gjykatat, ende përcjellin para dikasterit tuaj dhe në Këshillin e Lartë nuk po e gjejnë strategjinë dhe taktikën e duhur për të Drejtësisë një shqetësim, i cili për nga gjerësia, t’u futur në shinat e kërkuara. Shqetësimet në thellësia dhe sipërfaqja e takimit nuk më përket gjykim, pra në gjykata është bërë kaq i madh sa vetëm mua si kërkues i këtij debati, në qoftë se nuk ka ambient ku mos të diskutohet rreth drejtësisë mund ta quajmë kështu, është shqetësimi i gjithë dhe në mënyrë të veçantë rreth gjykatave. Kjo legjislacionit shqiptar, ekzekutivit përkatës dhe kuptohet dhe është mëse logjike. akoma më gjerë është një shqetësim i gjithë Problemet që dolën para shoqërisë shqiptare shoqërisë shqiptare, që kërkon të ecë përpara drejt pas viteve ’90, që u pasuan me ndryshimin e sistemit,
1053 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
sollën si pasojë edhe ndryshimin në legjislacion. E dhe kanë ndikim në një kohë relativisht më të mbi këtë bazë një pjesë e gjyqtarëve e pati të vështirë shkurtër dhe elemente të cilat reflektojnë dhe japin t’u përgjigjej ndryshimeve të sistemit, kurse pjesa rezultate në një hark kohor më të gjatë. Këtu duhet tjetër, e cila përbën edhe pjesën më të madhe, pra, theksuar se rezultatet e punës në drejtësi duken në gjykata shqiptare, që u përgatit gjatë viteve ’92-‘96 një kohë shumë më të largët sesa, për shembull, lë shumë për të dëshiruar. Aq i saktë është ky në punën dhe veprimtarinë e policisë. Në qoftë se përfundim saqë shumë vetë mund të thonë: në qoftë një aksion i policisë, i cili mund të përgatitet në se në institucionet e tjera kohët e fundit po ecet disa ditë, realizohet edhe në disa orë, ndërsapër të normalisht, në drejtësi jemi jo vetëm shumë mbrapa, kaluar rrugën e organeve të drejtësisë i duhet por edhe anash. Sipas ritmeve që po shohim në minimumi disa muaj apo edhe disa vjet. Kjo ndodh këtë sektor kërkohet që, në radhë të pare, drejtësia sepse çështja do të hetohet nga prokuroria dhe më të futet në shina dhe pastaj të ecë përpara. pas do të gjykohet edhe nga gjykata. Për të kryer Për sa theksova më lart, kisha si qëllim jo të këto veprime ekzistojnë disa norma ligjore jepja konkluzione para se ju të jepni opinionin tuaj, precedurale, të cilave prokurorët dhe gjyqtarët nuk por që ju t’i përmbaheni pyetjeve të bëra nga ana mund t’u shmangen. E njejta gjë ndodh edhe në ime dhe përgjigja të tregojë realitetin. çështjet civile, ku parimi i dyluftimit dhe i barazisë Duke ju bërë ftesë për t’iu përgjigjur problemeve së armëve ligjore është akoma më i qartë. të shtruara në kërkesën time, falënderoj kryetarin Duke filluar me një nga prioritetet e ministrisë e seancës, duke pasur të drejtën për të marrë fjalën në luftën kundër korrupsionit dhe që lidhet direkt për të dhënë opinionin tim rreth përgjigjeve të marra me gjykatat, mund të themi se, tashmë, ministria e nga ju. konsideron të plotësuar kuadrin ligjor që në gjykakat Falemnderit! shqiptare të vijnë juristë të koalifikuar dhe të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kola! përgatitur. Për këtë shërbejnë kontigjenti i juristëve Fjalën e keni ju zoti Ministër. që vijnë nga Shkolla e Magjistraturës dhe këta janë Ilir Panda – Falemnderit, zoti Nënkryetar! persona që kanë fituar të drejtën për të qenë Të nderuar zotërinj deputetë, i nderuar zoti Kola, magjistrat vetëm në sajë të aftësive të tyre Sipas pyetjeve të shtruara në drejtimin tim si profesionale, duke kaluar një provim të vështirë dhe Ministër i Drejtësisë po i përgjigjem respektivisht rreptësisht të monitoruar nga organizma për secilën prej tyre. ndërkombëtarë të atashuar prej kohësh, tashmë, Pyetja e parë: cilat kanë qenë objektivat në Shqipëri, si: Këshilli i Europës, OSBE-ja etj. afatshkurtra dhe afatgjata të dikasterit tuaj për të E parë në prizmin e pyetjes së shtruar ky mund luftuar korrupsionin në gjykata? të quhet një objektiv afatgjatë dhe që i jep rezultatet Fakti që unë si anëtar i kabinetit qeveritar në pas disa vitesh, por edhe në sajë të mirëkuptimit që detyrën e Ministrit të Drejtësisë jam përpara jush tregojë ky Kuvend, duke miratuar përpara disa ditësh në këtë interpelancë për çështje që lidhen kryesisht ndryshimet përkatëse në ligjin për organizimin e me luftën kundër korrupsionit, tregon jo vetëm faktin pushtetit gjyqësor. se lufta kundër korrupsionit mbetet një nga prioritetet Një drejtim tjetër që mund të konsiderohet si e Qeverisë në këtë fushë, por mbetet në një objektiv, i cili jep rezultatet në mënyrë jo të monitorim të vazhdueshëm edhe nga organi që i ka menjëhershme, është plotësimi i legjislacionit në dhënë asaj votëbesimin. Për këto arsye unë nuk do fushën penale dhe civile, duke bërë ato ndryshime të përsëris ato linja të përcaktuara në programin e dhe plotësime procedurale dhe materiale, të cilat Qeverisë, pasi ato jo vetëm që janë bërë publike, përveç përqasjes me ligjin themeltar, që është një por njihen edhe nga ana juaj nëpërmjet programit të detyrë kushtetuese, do të bëjë që organet e paraqitur. Objektivat e Qeverisë, sigurisht që janë procedimit t’i përgjigjen më mirë problemeve që nxjerr linjat dhe drejtimet kryesore, por ato janë të detajuara aktualisht realiteti shqiptar. e të zbërthyera në plane dhe në veprime konkrete. Aktualisht në Ministrinë e Drejtësisë po punojnë Duke i trajtuar konkretisht objektivat që ka Ministria paralelisht disa grupe pune për të bërë gati e Drejtësisë, mund të themi që kjo ministri nuk i ka projektligjet përkatëse, që kanë të bëjnë me kodet ndarë në mënyrë specifike objektivat në afatgjata e procedurave penale dhe civile, me Kodin Penal dhe në afatshkurtra, por nga vetë përmbajtja dhe dhe Civil, legjislacionin që lidhet me ekzekutimin e natyra e tyre dalin në pah elementet, të cilat veprojnë vendimeve civile nga zyrat e përmbarimit dhe në
1054 Viti 1999 Legjislatura e 15-të fusha të tjera. mosunifikimi i kësaj praktike është një nga shkaqet Objektiv tjetër janë trajnimet e vazhdueshme të e dhënies së vendimeve të padrejta, e cila krijon gjyqtarëve, si dhe të personelit ndihmës që punon mundësinë për korrupsion. nëpër gjykata nëpërmjet programeve vazhduese në Përveç forcimit të nismës së Ministrit të Shkollën e Magjistraturës ashtu edhe në Drejtësisë për vënien në lëvizje të proceseve bashkëpunim me organizmat e huaja europiane apo disiplinore ndaj të gjithë gjyqëtarëve, që kryejnë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. veprime në kundërshtim me përmbushjen e rregullt Ministria e Drejtësisë ka qenë dhe do të jetë një të detyrës ose kryejnë shkelje disiplinore, Ministria pjesëtar aktiv i programit antikorrupsion, i cili është e Drejtësisë do të parashikojë edhe metoda të tjera përpunuar dhe do të vazhdojë në një bashkëpunim ligjore, por edhe praktike në luftën kundër të ngushtë me Miqtë e Shqipërisë. Ky program korrupsionit. Një nga këto metoda do të jetë edhe pasurohet vazhdimisht dhe ka një matricë të detajuar verifikimi i pasurive të gjyqtarëve, në mënyrë që për veprimet përkatëse që do të kryhen. Aktualisht deklarimi i pasurisë të mos mbetet një akt formal, është miratuar matrica me veprime konkrete. Vlen por deklaratat e bëra të administrohen dhe të të përmendet se në luftën kundër korrupsionit verifikohen më tej nga organet ligjore. Kjo punë nuk Ministria e Drejtësisë do t’u përmbahet orientimeve do të bëhet me fushata, por do të jetë një kriter i dhe rekuizitave që shprehen në Konventën Penale vazhdueshëm i punës së ministrisë dhe i organeve të Këshillit të Europës kundër korrupsionit, konventë me të cilat ajo do të bashkëpunojë. Në këtë prizëm në të cilën Shqipëria ka qenë një ndër shtetet e do të organizohet më mirë puna me kryetarët dhe para që e ka nënshkruar, programi Oktopus i Këshillit kancelarët e gjykatave, në mënyrë që të bëhet i të Europës, si dhe Rezolutës së Konferencës 22 të mundur realizimi i të gjitha atyre rregulla procedurale Ministrave Europianë të Drejtësisë, mbajtur në dhe administrativo-ligjore për minimizimin apo edhe qershor të këtij viti. zhdukjen e korrupsionit, të paktën në disa aspekte Në vijim të emërimit të gjyqtarëve nga Shkolla e praktike të veçanta. Magjistraturës, Ministria e Drejtësisë do të japë Për sa i përket pyetjes në lidhje me efektivitetin ndihmesën në aplikimin nga Këshilli i Lartë i e Inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, Drejtësisë të adoptimit të një politike emërimi të mund të sqarojmë se në bazë të ligjit nr.8436, datë bazuar në një konkurrim të rreptë dhe transparent, 28.12.1998 “Për organizimin e pushteit gjyqësor në duke vazhduar me një koalifikim të vazhdueshëm Republikën e Shqipërisë ” Inspektorati i Lartë i profesional për të arritur në një sistem të saktë të Drejtësisë vepron në zbatim të këtij ligji dhe nën karrierës gjyqësore. Këto masa sigurisht që do të autoritetin e plotë të këtij këshilli. Veprimtaria e shoqërohen nga një vënie në lëvizje më energjike të Inspektoratit konsiston në kryerjen e verifikimeve Inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë për përkatëse gjatë procedimeve disiplinore të një punë jo vetëm në lidhje me verifikimin e rasteve gjyqtarëve dhe punës së gjyqtarëve, si dhe në të veçanta dhe flagrante, por edhe me kontrolle ushtrimin e kontrolleve të ashtuquajtura tematike tematike nëpër gjykatat e rretheve dhe të apeleve. nëpër gjykatat e rretheve gjyqësore dhe apeleve. Në këtë drejtim do të shërbejë edhe përfshirja nëpër Në fakt më shumë puna ka konsistuar në kontrollet kontrolle e specialistëve të Drejtorisë së Inspektimit e rasteve të veçanta dhe kjo ka ardhur edhe për në Ministrinë e Drjetësisë nën autoritetin e Këshillit pasojë të situatës konkrete që aktualisht ekziston të Lartë të Drejtësisë. në gjykatat e Shqipërisë. Por kohët e fundit Këshilli Një nderim i veçantë i punës së Ministrisë së i Lartë i Drejtësisë e ka trajtuar dhe është ndalur në Drejtësisë do të jetë kontrolli dhe asistenca ndaj këtë problem duke përcaktuar se kontrolli duhet të administratës gjyqësore. Janë bërë dhe do të bëhen bëhet sistematik dhe me tematik të caktuar, duke koalifikime dhe testime të vazhdueshme të përcaktuar konkretisht rrethet dhe problemet që punonjësve të gjykatave, duke synuar krijimin e një duhen ezauruar. Në këtë drejtim vlen të përmendet administrate të mirëfilltë gjyqësore për t’i shërbyer edhe përgatitja që po i bëhet një ligji për organizimin me profesionalizëm dhe korrektësi drejtësisë ashtu dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, edhe individëve në marrëdhënie me këtë sektor. ligj i cili do të rregullojë përfundimisht edhe Ministria e Drejtësisë ka mbajtur dhe do të mbajë procedurat e punës së inspektoratit. kontakte të vazhdueshme me Gjykatën e Lartë në Konkretisht që nga krijimi i Inspektoratit të drejtim të unifikimit të praktikës gjyqësore, pasi edhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe më tej në vazhdim
1055 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
efektiviteti i këtij organi ka konsistuar në kryerjen e në vazhdimësi dhe, duke qenë në vazhdimësi, jam verifikimeve përkatëse për procedimin disiplinor të dakord edhe me përgjigjen tuaj që dhatë, që në rend mjaft gjyqtarëve dhe ndihmës gjyqtarëve. Unë e kam efektet duken shumë shpejt, në gjykatë efektet janë thënë edhe në përgjigjen e pyetjeve që bëra gjatë përtej në kohë dhe duken më ngadalë, por realisht seancës së votëbesimit të Qeverisë, gjatë vitit ’98 nga ato që shohim nuk përbëjnë premisa që në këto janë proceduar dhe larguar nga puna 31 gjyqtarë organe të bëhet një reformë e shpejtë. Këtu më jepet dhe ndihmësgjyqtarë, ndërsa për vitin ’99 numri i e drejta që pyetjet që kisha bërë në kërkesën për gjyqtarëve dhe ndihmësgjyqtarëve të larguar nga interpelancë edhe t’i sqaroj. detyra është 24. Gjithashtu, në vitin ’98 janë ulur në Si ka mundësi, zoti Ministër, që reforma në detyrë ose larguar 17 kryetar gjykatash, ndërsa për drejtësi shkon në përpjestim të zhdrejtë me vitin ’99 ky numër është 6. korrupsionin, pra reforma është shumë e ngadaltë, Për sa i takon problemit që shtrohet në pyetjen korrupsioni është shumë i madh, aq i madh sa është e tretë, sesi shpjegohet që po bëhet 3 vjet dhe deklaruar që nga krerët më të lartë të ekzekutivit që gjykata e rrethit të Matit është pa kryetar, mund t’ju në gjykata 90 për qind e gjyqtarëve janë të sqaroj se nga 28 nëntor i vitit 1998 Kryetari i Gjykatës korruptuar? Si ka mundësi që në çdo program qeverie të Rrethit të Matit është larguar nga detyra e kryetarit dikasteri juaj nuk jep një startegji me taktikë dhe dhe aktualisht kryen detyrën e gjyqtarit dhe që nga afate të caktuara? Programin e Qeverisë unë e kjo datë është caktuar me komandim një gjyqtar dëgjova me kujdes, edhe aty ka vetëm fjalë të tjetër, i cili kryen detyrat administrative ose përgjithshme që gjykata është e pavaruar, diçka që procedurale pranë kësaj gjykate. dihet. Po si ka mundësi që një gjyq para se të fillojë Një situatë e tillë ekziston edhe në disa rrethe ai mbaron. Kur thoni që jemi nën modativimin e të tjera dhe kjo ka ardhur si pasojë e një legjislativit, faktikisht drejtësia është në modivimin mosakordimit të punës për përcaktimin e kryetarëve e gjithë shoqërisë. Të gjithë shohim në televizor që edhe si pasojë e situatës së krijuar për shkak të sa jepet reklama filloi gjyqi i 14 shtatorit direkt jepet largimit nga detyra të disa gjyqtarëve, të cilët nuk u mbarimi i gjyqit pa filluar. Si ka mundësi që i paraqitën në provimin e koalifikimit. Tashmë, pandehuri dhe avokati ofendon në sallën e gjyqit Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i Drejtësisë prokurorin dhe gjyqtarin? Si ka mundësi që një kanë bërë studimin përkatës për të përcaktuar gjyqtar merr vendim pa praninë e prokurorit dhe përfundimisht numrin e gjyqtarëve, i cili dekretohet zhvillon gjyq pa praninë e prokurorit? A kërkohen nga Presidenti i Republikës dhe në një periudhë ligje edhe për këtë? Do ta them me emër. Fiton shumë të shkurtër do të bëhet rregullimi përfundimtar Spahiu me një vendim pa praninë e prokurorit. Por dhe caktimi i kryetarëve nëpër gjykatat përkatëse. edhe ai që është pa arsim fillor e kupton që duhet të Falemnderit! jetë i pranishëm në gjyq gjyqtari, prokurori dhe Namik Dokle – Falemnderit, zoti Ministër! avokati. Raste të tilla përbëjnë fakte, të cilat i kam Fjalën e ka zoti Astrit Kola. përjetuar vetë Ma merr mendja që për këto nuk ka Astrit Kola – Falemnderit, zoti Ministër! nevojë për të kërkuar ligj. Jam i ndërgjegjshëm që Është hera e dytë që kërkoj interpelancë me ende legjislacioni shqiptar në këtë drejtim që ministrin, i cili është Kryetari i Gjykatës së Lartë. përmendët edhe ju, është i paplotë, megjithëse unë Realisht më duket se këto interpelanca janë kthyer ju them që edhe ju duhet të jepni kontributin tuaj në pyetje përgjigje dhe interesi është shumë i vogël dhe pse ka mendime të tilla që gjyqtari është i në krahasim me problemet që kemi në drejtësi. pavarur, nga ky fakt po abuzohet shumë. Është hera e dytë që kërkoj interpelancë dhe kjo Unë nuk mund ta quaj Ministrin e Drejtësisë duke u nisur nga shqetësimi që ka gjithë shoqëria ministër prapavije të drejtësisë. jonë për këtë organ, për këtë institucion. Zakonisht nëpër interpelanca është bërë e Zoti Ministër, modës që të lavdërohet Ministri i Drejtësisë. Realisht Ju nuk mund të quheni më ministër i ri, pasi sot unë doja të uroja Prokurorin e Përgjithshëm, i cili të mund të quheni ministri më i vjetër bashkë me 7, 8 paktën ka marrë guximin për të çuar 7 prokurorë të tjerë, sepse keni marrë votëbesimin për herë të për procedim penal. dytë. E përmenda këtë fakt se ndonjë që na dëgjon Ju deklaruat, kur shpjeguat programin e thotë ç’kërkon llogari kur Qeveria ka 3 ditë që ka Qeverisë, që janë shkarkuar 24 gjyqtarë dhe 6 marrë votëbesimin. Realisht ju në këtë detyrë jeni kryetarë gjykatash janë ulur në detyrë, Unë do të
1056 Viti 1999 Legjislatura e 15-të thosha që 10-fishi i tyre janë vrarë në polici, në qoftë sidomos të pyjeve halor dhe të ahut. se ke larguar 24, 240 janë vrarë. Po pse vriten? Unë e mirëkuptoj plotësisht preokupimin e drejtë Krimineli që liron gjykata i bën karshillëk policit. E të deputetit Laço në lidhje me situatën në sektorin ma merr mendja që ata që na dëgjojnë thonë që e pyjeve dhe mund të them që në fillim që dëmtimi këto janë fakte. A mos duhen ligje edhe për këtë? i pyjeve mbetet një shqetësim i drejtë për të cilin Shkarkohet gjyqtari. Pse nuk e procedon për gjyq? disa herë është diskutuar në këtë Kuvend, por përsëri Qenka mirë atëherë. Shkoj gjyqtar vjedh dy, tre vjet, mbrojtja e tyre mbetet një problem. më shkarkove, shkoj në shtëpi dhe mbas një jave Mbështetur në programin e Qeverisë, Ministria marrë licencën. Si ka mundësi? Madje unë kam e Bujqësisë dhe e Ushqimit dhe Drejtoria e takuar edhe gjyqtarë që janë shkarkuar dhe kanë Përgjithshme e Pyjeve dhe e Kullotave kanë hartuar thënë që tani pres licencën për avokat. Pra, këto politikat e zhvillimit të pyjeve që kanë për qëllim janë gjëra që i keni në dorë ju. kryesor administrimin, rritjen, zhvillimin, Megjithatë për korrektësinë dhe shpejgimin ju mbarështrimin, mbrojtjen, shfrytëzimin dhe falënderoj, ndërsa për punën do të kemi kohë të investimet për një kontribut optimal të sektorit të takohemi përsëri se ç’po bëhet me drejtësinë. pyjeve dhe kullotave në mjedisin natyror shqiptar, Falemnderit! në rritjen ekonomike dhe zhvillimin e qëndrueshëm Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kola! të vendit tonë përmes planifikimeve afatmesme dhe Zoti Ministër keni gjë për të shtuar? Jo. afatgjata. Arritjes së këtyre qëllimeve i shërben edhe Kalojmë te pika e dytë interpelancë me Ministrin projekti i veçantë, që ushtron veprimtarinë e tij në e Bujqësisë zotin Xhuveli, kërkuar nga deputeti Laço. sektorin e pyjeve dhe të kullotave i financuar nga Zoti Laço ju e keni fjalën. Banka Botërore dhe Qeveria Shqiptare, objektivii të Teodor Laço – I nderuar zoti kryetar i seancës, cilit është ristrukturimi i shërbimit pyjor në vendin I nderuar zoti Ministër, tonë. Një aspekt i këtij ristrukturimi është edhe Të nderuar kolegë, riorganizimi i Drejtorisë së Përgjithshme të Pyjeve Besoj se të gjithë jemi në një mendje që pyjet dhe Kullotave, që tani është në fazën përfundimtare, kanë qenë dhe mbeten një nga pasuritë tona më të si dhe i drejtorive të shërbimit pyjor nëpër rrethe. mëdha kombëtare. Ato nuk përbëjnë vetëm një burim Duke u përpjekur për të qenë realist, do të thosha të madh ekonomik, por janë edhe një faktor i se situata në pyje po shkon duke u përmirësuar, ka rëndësishëm ekologjik për ekuilibret klimaterike dhe një ripërtëritje masive të sipërfaqeve të gjelbëruara, për burimet ujore, si dhe përfaqësojnë më shumë kam parasysh këtu Luginën e Matit, të Shkumbinit, se një biznes turistik. të Vjosës, parkun e Dajtit dhe mjaft të tjera si këto. Zoti Ministër, Megjithatë përsëri dëmet në pyje mbeten një Jam i bindur se duke kërkuar të përgjigjeni për problem shqetësues. Deri tani megjithëse niveli i dy pyetjet e mia, unë shpreh një shqetësim të gjerë prerjeve ilegale në krahasim me të njejtën periudhë qytetar, i cili nuk ka të bëjë aspak me ngjyrimet të vitit të kaluar është 10 për qind më i vogël, ato politike dhe pozicionin tim si deputet i opozitës. Për mbeten të larta dhe shqetësuese. Për lëndën e prerë këto që thashë jam i sigurt që do të na përgjigjeni ilegalisht organet pyjore janë kundërvënë duke me transparencë dhe do të jepni të dhëna, të cilat proceduar me mbi 4500 procesverbale dëmtuese, besoj se i interesojnë të gjithë shqiptarëve që u me një vlerë totale prej 2 milionë lekësh, por duhet dhimbset territori i tyre dhe pasuritë e tyre natyrore. thënë që nga ky numër procesverbalesh prej të Falemnderit! cilave 216 janë të natyrës penale dhe të tjerat janë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Laço! procesverbale për kundravajtje administrative. Ato Fjalën e ka zoti Xhuveli. që janë të natyrës penale, megjithëse u janë Lufter Xhuveli - I nderuar zoti kryetar i seancës, përcjellë organeve të prokurorisë të rretheve deri tani Zotërinj deputetë, mund të themi që shumë pak prej tyre janë gjykuar, Nga deputeti Teodor Laço më janë drejtuar dy ndërsa komisionet e gjykimit, të drejtorive të pyetje. shërbimit pyjor i kanë gjykuar të gjithë Pyetja e parë: Veprimtaria e dikasterit dhe procesverbalet kundravajtje administrative dhe ua organeve që varen prej jush për mbrojtjen e pyjeve, kanë përcjellë vendimin e tyre për ekzekutim dhe pyetja e dytë ka të bëjë me dëmtimin e pyjeve organeve të pushtetit vendor, por deri tani niveli i në masivin e Moravës të rretheve Korçë e Devoll, vjeljes së tyre është jashtëzakonisht i ulët, vetëm 2
1057 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për qind i vlerës totale, pra, ky vazhdon të mbetet që miratohet me këtë ligj, 18 muajpër drejtorët e një problem shqetësues. drejtorive të personelit dhe 2 vjet për gjithë nëpunësit Për zhvillimin dhe mbrojtjen e fondit pyjor dhe e tjerë. Kostoja e zbatimit të këtij ligji do të dalë kullosor janë parashikuar dhe janë marrë disa masa pas fillimit të aplikimit të këtij ligji. Ne kemi filluar konkrete të cilat janë në proces. dhe ristrukturimin e sistemit të pagave dhe Në kuadrin e strategjisë së zhvillimit të këtij parashikohet që sapo nëpunësi të konfirmohet si sektori ka filluar vënia në përdorim e pyjeve dhe e nëpunës civil do të fillojë edhe trajtimi i tij me pagë kullotave dhe e komunave si një masë efikase që si nëpunës civil. bën të mundur pjesëmarrjen dhe rritjen e interesimit U bë një pyetje lidhur me kryetarin e komisionit, të vetë komunitetit për zhvillimin dhe mbrojtjen e i cili zgjidhet nga komisioni dhe shkarkohet nga tyre. Në objektivat e kësaj strategjie bënë pjesë edhe Parlamenti. Ajo dispozitë është rregulluar në ligj, kalimi i 40 për qind i fondit pyjor dhe 60 për qind i është riformuluar dhe kryetari i komisionit trajtohet fondit kullosor në përdorim të komunave dhe si gjithë anëtarët e komisionit. konkretisht unë mund të jap në mënyrë të Rregulloren e komisionit në këtë ligj është përmbledhur ritmin e parashikuar të kalimit të pyjeve parashikuar që ta miratojë Parlamenti, duke pasur nga prona shtetërore në përdorim të komunave. Unë parasysh që Komisioni i Shërbimit Civil do të jetë e kam këtu të detajuar për çdo rreth, duke filluar një institucion që do të merret me mbikëqyrjen e nga viti 1999 deri në vitin 2004, kur parashikohet të zbatimit të akteve ligjore, nënligjore dhe të përfundojë ky proces. Po jap vetëm shifrat totale në procedurave të rekrutimit. Për të pasur një shkallë vendi. Parashikohet që për vitin ’99 të institucion i cili të jetë i pavarur dhe i pandikueshëm transferohen pyjet nga shteti në komuna në 34 nga politika shtetërore është gjykuar që ky komision komuna, ky proces është në përfundim. Për vitin të ketë marrëdhënie të drejtpërdrejta me 2000 do të bëhet transferimi në 51 komuna. Për Parlamentin dhe Kushtetuta nuk e ndalon që vitin 2001 në 51 komuna, për vitin 2002 në 59 rregullorja e komisionit të miratohet nga Parlamenti. komuna, për vitin 2003 në 59 komuna dhe për vitin Raportimi një herë në vit nga Këshilli i Ministrave 2004 në 60 komuna. Pra, në vitin 2004 në 318 në Kuvend dhe një herë në vit po nga Komisioni i komunat do të jetë vendosur përdorimi i pyjeve. Shërbimit Civil. Nuk ka kontradiktë midis këtyre dy Për kullotat objektivi është realizuar, tashmë, raportimeve, sepse Këshilli i Ministrave raporton për 100 për qind . menaxhimin e personelit, ndërsa Komisioni i Riorganizimi i Drejtorive të Shërbimit Pyjor në Shërbimit Civil raporton për ato çka ka konstatuar rrethe dhe krijimi i drejtorive rajonale të pyjeve dhe ai, garantimin e të drejtave të nëpunësve civilë. kullotave, ndërtimi i stacioneve dhe postblloqeve, si Tani për të siguruar paanësinë, pavarësinë, dhe pajisja me mjete të reja transporti dhe ndërlidhje, neutralitetin e Shërbimit Civil, që ne po përpiqemi ta bashkëpunimi me dikasteret dhe institucionet e realizojmë, është menduar që Komisioni i Shërbimit tjera, veçanërisht me Ministrinë e Financave, të Civil të jetë një institucion i pavaruar dhe për këtë Rendit Publik dhe të Pushtetit Lokal, përmirësimi i arsye i është dhënë statusi i anëtarit të Gjykatës legjislacionit të pyjeve dhe të kullotave, si dhe atij së Lartë. të sektorëve të tjerë që lidhen me pyjet dhe kullotat, Komisioni është një organ i cili nuk parashikohet ne shpresojmë se do të ketë një ndikim pozitiv në nga Kushtetuta, por nga ana tjetër Kushtetuta nuk përmirësimin e përgjithshëm të situatës në pyje dhe ndalon që Parlamenti të krijojë një institucion, i cili kullotat. do t’i shërbejë një synimi të rëndësishëm të shtetit Në lidhje me pyetjen e dytë, do të thosha se shqiptar. situatën e pyjeve dhe të shërbimit pyjor në rrethin e Ky ligj është hartuar për të garantuar Korçës… qëndrueshmërinë e shërbimit civil dhe në pikën 3 të ...... nenit 107 thuhet: Garancitë e qëndrimit në detyrë Specialisti - …kushtet, garancitë dhe dispozitat me trajtimin ligjor të nëpunësve publik rregullohen që parashikon ky ligj. me ligj. Ne kemi parashikuar në nenin e fundit të ligjit, Termat “nëpunës publik”, “nëpunës civil”, janë e që do të duhet 6 muaj për nxjerrjen e akteve njëjta gjë, nuk kanë ndryshim. nënligjore, 1 vit do të duhet për të vënë në provë Gjatë periudhës së hartimit të këtij projektligji, Sekretarin e Përgjithshëm, i cili është një pozicion në mënyrë që të siguronim edhe garancinë që
1058 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kushtetuta i ka siguruar pushtetit vendor, ne thelbësorë në ligjin ekzistues që patën si pasojë menduam shumë variante dhe ajo që na u duk më e moszbatimin e tij. përshtatshme, duke u konsultuar edhe me ekspertë Qëllimi ynë në zbatimin e ligjit të ri është krijimi të pushtetit vendor, ishte krijimi i mbledhjes së i bazës ligjore për krijimin e një administrate publike përfaqësuesve të pushtetit vendor dhe është e drejta sa më të qëndrueshmeë efektive dhe të bazuar në e një ligji që të krijojë një institucion të tillë për t’i merita. Hartimi i këtij ligji është pjesë e angazhimit shërbyer qëllimeve të këtij ligji, prandaj janë krijuar tonë për hedhjen e bazave të një shteti të dhe kjo nuk prek pavarësinë e pushtetit vendor. qëndrueshëm të mbështetur në ligj. Ky është një Në ligj është parashikuar që kryetari i komisionit proces i gjatë dhe i vazhdueshëm dhe miratimi i raporton një herë në vit dhe sa herë i kërkohet një ligjit “Për statusin e nëpunësit civil” shënon fillimin gjë e tillë. e këtij procesi. Ndërsa për zëvendësimin, nëse zëvendësohet Sikurse dihet ekziston, tashmë, një grup një anëtar i Komisionit të Shërbimit Civil, është standardesh të pranuara nga vendet e Bashkimit parashikuar që vetëm për mandatin e parë të ketë Europian, që lidhen me administratën publike. Nga një zgjatje prej 7 vjetësh e gjysëm, pra, kuptohet këto modele u zgjodhën elementë të ndryshëm, që në qoftë se një anëtar do të zëvendësohet, do të duke pasur në konsideratë edhe veçoritë e momentit zëvëndësohet për periudhën e kohës së mbetur. aktual të shoqërisë shqiptare. Sidoqoftë, elementët Nëpunësit e komunave rregullohen nga Kodi i e zgjedhur dhe thelbësorë krijojnë kushtet për afrimin Punës, ekziston një ligj i tillë. e administratës publike shqiptare drejt normave dhe Pse përjashtohet Ministria e Punës nga traditave europiane. negociatat me sindikatat? Me këtë rast shpreh mirënjohjen time dhe të Ministria e Punës është institucioni që rregullon Qeverisë që unë drejtoj ndaj ndihmës së Bashkimit negocimin me sindikatat në nivel kombëtar, ndërsa Europian, Bankës Botërore dhe Organizatës për në këtë ligj parashikohet që Departamenti i Sigurimin dhe Bashkëpunimin Europian, të cilët me Administratës Publike negocion me nëpunësit civilë. angazhimin e vazhdueshëm dhe ekspertizën e Në ligj është përcaktuar që vetëm shtetasit pakursyer bën që ligji të marrë formën që ka sot shqiptarëkanë të drejtë që të bëhen nëpunës civilë. dhe t’i përgjigjet standardeve bashkëkohore në këtë Në qoftë se një person i caktuar ka dyshtetësi ai fushë. mund të punojë si nëpunës civil, sepse do të ketë Për një shoqëri demokratike është i shtetësinë shqiptare. Në qoftë se lë shtetësinë ai domosdoshëm krijimi i një sistemi të shërbimit civil do të largohet edhe nga shërbimi civil. sipas standardeve europiane. Kjo krijon kushte për Nëpunësit e Ministrisë së Mbrojtjes dhe Rendit zhvillime të qeta dhe të sigurta të shoqërisë për jo ushtarakë janë nëpunës civil. kalimin normal të pushtetit nga pozita te opozita, Këto ishin përgjigjet e pyetjeve. duke mbajtur në drejtim të ekzekutivit të shtetit Namik Dokle –Falemnderit! njerëz të ngritur e të përgatitur, të aftë e të gatshëm Deputetët për çdo gjë që mund të kenë rreth që kontributin e tyre ta japin në favor të zhvillimit të pyetjeve, mund të shprehen në diskutimet e tyre. vendit. Në këtë kuadër miratimi i projektligjit për Hapim debatin për ligjin. Fjalën e ka Kryeministri Shërbimin Civil është vetëm një hap, por i Meta. rëndësishëm i cili do të pasohet nga të tjerë. Ilir Meta – I nderuar zoti kryetar i seancës, Përsosja e administratës publike, siç e tregon edhe Të nderuar deputetë, eksperienca e shteteve të tjera më të përparuara se Miratimi i ligjit “Për statusin e nëpunësit civil” ne dhe që kanë shekuj që kanë hyrë në rrugën e shënon një moment shumë të rëndësishëm në demokracisë, është një proces i përhershëm dhe i veprimtarinë e këtij Parlamenti. Ky ligj, si kodi bazë pandalshëm. që rregullon veprimtarinë e administratës publike në Një nga kriteret bazë në të cilën është Shqipëri, përbën aktin themelor në procesin e gjatë mbështetur Qeveria në hartimin e këtij projektligji të reformës në këtë fushë. Përmirësimi i kuadrit ligjor është hartimi i një vije të qartë ndarëse midis në fushën e shërbimit civil është parë nga Qeveria politikës dhe administratës. Në qoftë se e para është si një hap vendimtar në drejtim të krijimit të një shteti një hallkë e domosdoshme në drejtimin e shtetit, e modern efikas të së drejtës. Hartimi i ligjit të shërbimit dyta është e legjitimuar në bazë të meritave dhe të civil erdhi si rezultat i mungesë së elementëve profesionalizmit të punonjësit të administratës
1059 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shtetërore në mënyrë që këta t’i shërbejnë çdo përbëhen nga nëpunës të aftë profesionalisht, të qeverie të zgjedhur si rezultat i vullnetit të lirë të përkushtuar, si dhe të mbrojtur nga ndryshimet popullit. politike të Qeverisë. Duke qenë i tillë, për ligjin në Në qoftë se punonjësit e administratës fjalë ka pasur shumë debate, janë paraqitur shumë shtetërore kufizojnë disa të drejta të aspektit politik variante deri së fundi në variantin e ri të paraqitur apo të karakterit të biznesit, kjo bëhet pikërisht për nga Komisioni i Ligjeve dhe i hartuar pas të krijuar kushtet që ata t’i shërbejnë shtetit dhe jo konsultimeve, sikurse thuhet edhe me organizatat partisë, shtetit dhe jo interesave të ngushta të tyre. jo qeveritare. Mirëpo edhe në variantet e tjera ishin Këto kufizime janë të njohura dhe të pranuara nga bërë konsultime me OJQ-të dhe organizma të të gjitha shoqëritë demokratike dhe kufizimi për ndryshëm dhe pas çdo konsultimi ka dalë një variant ndonjë individ përbën bazën për realizimin e një i ri. Atëherë nuk ka si të mos na lindin pyetjet për demokracie më të madhe të gjithë shoqërisë në këto variante: A flasin për një punë serioze dhe të tërësi. thelluar apo ndryshimet sa herë që shqyrtohen Përcaktimi i rolit të nëpunësit civil është së projektet, duke dalë me projekte të reja, tregojnë bashku me ato të rolit të institucioneve të veçanta për nxitim dhe mangësi gjykimi? Projekti që po si të Komisionit të Shërbimit Civil të Këshillit të shqyrtojmë, a është me të vërtetë i fundit, në Ministrave etj. Menaxhimi dhe kontrolli i veprimtarisë kuptimin më i përshtatshmi për të realizuar qëllimin së nëpunësit civil është i qartë dhe i argumentuar. e tij? Duke qenë se është variant i ri, kështu Reforma në administratën publike është një sfidë përcaktohet nga Komisioni i Ligjeve a nuk duhet përcaktuese për shoqërinë shqiptare në realizimin rishqyrtuar në komisionet e tjera sipas procedurave e gjitha reformave në të gjithë fushat e tjera. Ky ligj të miratimit të ligjeve në këtë Kuvend? Mendoj se është edhe çelësi i suksesit të reformës në edhe në variantin e ri mangësitë dhe nxitimi duken administratën publike. që në relacionin shoqërues të Komisionit të Ligjeve Ju ftoj që të miratojmë pro këtij projektligji, i cili ku thuhet: Boshti kryesor i këtij projekti është krijimi siguron hedhjen e një hapi të ri drejt demokratizimit i Komisionit të Shërbimit Civil, që do të jetë organi të mëtejshëm të gjithë shoqërisë shqiptare në më i përshtatshëm për rekrutimin e nëpunësve civilë, përputhje me normat e pranuara botërisht. duke i shkëputur përfundimisht nga patronazhi politik Është në nderin e këtij Parlamenti të votojë këtë si mjeti i një qeverie efikase. Në fakt Komisioni i ligj të rëndësishëm, që unë do ta quaja Kushtetutë Shërbimit Civil sipas neneve 5 dhe 7 është të administratës publike, këtë ligj që profesionistët, institucioni i ngarkuar për mbikëqyrjen e menaxhimin që punojnë në administratën toneë e presin prej e shërbimit civil dhe jo me rekrutimin e tyre si kohësh, të ndihen më të çliruar dhe më të mbrojtur cilësohet boshti i ligjit në relacion. Pa folur për nga pushteti politik. Këtë ligj e presin edhe shumë shprehjen e paqartë të patronazhit politik si mjeti i profesionistë të tjerë, që janë sot jashtë një qeverie efikase, që mund të jetë shprehje administratës për shkak të pasigurive që vijnë nga padashur e një koncepti funksionues të pushtetit. mungesa e një baze ligjore, që siguron dhe mbron Po kështu mendoj që varianti i fundit, duke qenë se meritat, profesionalizmin dhe karrierën e ndershme cilësohet projekt i ri, nuk duhet miratuar sot, sikurse në administratën shtetërore. Këtë ligj e pret edhe thashë, por duhet të kalojë të gjitha procedurat në komuniteti ndërkombëtar, i cili kërkon në Shqipëri komisionet e përhershme parlamentare. Gjithashtu, një administratë të qëndrueshme, të aftë dhe dua të theksoj edhe një problem tjetër të profesionale në mënyrë që të realizohen me rëndësishëm, që s’lidhet vetëm me këtë projektligj, efektivitet të gjitha programet e bashkëpunimit që por me disa të tillë sot dhe më parë si statusi i ka me vendin tonë. deputetit, ligji për mediat etj. Për të gjitha këto Falemnderit! projekte ose, tashmë, ligje të miratuara kanë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Meta! ekzistuar stojnë ligjet përkatëse. nëse ka nevojë Fjalën e ka deputeti Bano. për ndonjë përmirësim e ndryshim përse nuk bëhen Ilir Bano - Të paktën të gjithë takohen me amendamente, por ligje të tërë, kur një i tillë ndër të fjalë në atë që ky ligj është nga më të rëndësishmit tjera ka koston e tij jo të vogël përveçse dhe më për ndërtimin e institucioneve të qëndrueshme dhe kryesorja që ndryshimet e shpeshta tërësore të demokratike, që nuk mund të funksionojnë në ligjeve janë edhe një shkas për moszbatimin e tyre? shërbim të publikut sipas ligjit në qoftë se nuk Duke lënë mënjanë sa thashë më sipër, megjithëse
1060 Viti 1999 Legjislatura e 15-të i mendoj të drejta dhe të mjaftueshme për të mos e ndryshuar dhe përmirësuar, është e domosdoshme, miratuar këtë projektligj, në variantin e ri janë bërë së pari, të rikthehen në vendet e punës, që kanë rregullime kryesisht për të shmangur kontradiktat pasur më shumë se gjysma e punonjësve civilë të logjike midis neneve ose përmirësime teknike, por larguar për arsye politike, përveç mijërave të larguar ka ende çështje thelbësore që e kompromentojnë të tjerë në gjykata, prokurori, rend, ushtri etj., që zbatimin e tij, duke pasur parasysh praktikën janë pjesë përbërëse e këtij ligji. Kjo do të vërtetonte shqiptare që edhe në një ligj të mirë gjen mundësi nëse synimi i shprehur se duam të ndërtojmë një për t’ia përshtatur në zbatim një politike ose administratë të aftë e të qëndrueshme është interesave të caktuara, ç’ka është më e lehtë kur demagogji apo jo, ndonëse praktika dy vjeçare dhe ligji është i mangët si në rastin konkret. Çështja gjithë ky projektligj nuk lë dyshim për të vërtetën, komplikohet më tej nga gjendja aktuale e politizuar se pothuajse të gjithë punonjësit civilë të larguar, e administratës. Dihet që pas qershorit të vitit ’97 u që e kanë hedhur çështjen në gjyq, dhe janë më bënë amendamente ligjore me qëllim ndryshimin e shumë se gjysma e të larguarve, kanë fituar të drejtën personave të caktuar, duke u realizuar pastrimi për rikthim, ç’ka e bën akoma më të bazuar rrënjësor i administratës civile, si dhe i institucioneve kërkesën tonë. Pas kësaj mund të diskutohet për të tjera nga mijëra nëpunës të aftë, me përvojë disa procedurat e konfirmimit të tyre sipas nenit 26 ose vjeçare në ndërtimin e sistemit të ri, një pjesë e në forma të tjera. mirë e të cilëve e specializuar në kurse brenda dhe Çështja e dytë që kontenstojmë është jashtë vendit dhe e gjithë kjo u justifikua kryesisht procedura e pranimit në shërbimin civil që nuk jep, duke u krahasuar me reformën e vitit ’92, me nenin gjithashtu, garanci paanëshmërie. Departamenti i e famshëm 24.1, duke ngatërruar me vetëdije dy Administratës Publike i Këshillit të Ministrave krijon gjëra krejt të ndryshme. Në rastin e parë u ndërrua komitete Ad hoc, neni 12 të përbëra nga një sistemi politik zotërinj, dhe detyrimisht duheshin përfaqësues i tij, i këtij departamenti, 2 të institucionit zëvendësuar funksionarët e ideologjizuar të tij, të që ka vendin e lirë të punës dhe dy professorë ose emëruar në bazë të biografisë, besnikërisë ndaj specialistë të njohur nga fusha përkatëse. Pra, në partisë, klaneve etj., në përgjithësi jo vetëm të dukje në raportin 3 me 2 përfaqësojnë Qeverinë, në paaftë, por edhe kundërshtarë të ndryshimeve realitet 100 për qind e përfaqësojnë atë, pasi edhe politike. Në gjithë atë reformë nuk mund të njerëzit e shquar nga fusha të ndryshme të përjashtoheshin edhe gabimet, diku për shkencës i cakton po pushteti, i cili duhet thënë që pamjaftueshmërinë e saj, diku për politizim në në Shqipëri nuk i shpëton dot politizimit. Për të qenë zgjedhjen e ndonjë elementi të paaftë, por e pozitivë dhe për t’i shpëtuar ndikimeve dhe vendimeve përgjithshmja është se, së pari, ishte reformë e partiake, ky raport duhet përmbysur realisht në favor domosdoshme, së dyti, ishte e drejtë dhe, së treti, të anëtarëve të pavarur. gabimet dhe të metat do të zgjidheshin dhe Një çështje tjetër që meriton vëmendje është ndreqeshin me ecuri. edhe Komisioni i Shërbimit Civil, i cili sipas nenit Reforma e vitit ’97 dhe në vazhdim, në qoftë se 57 është institucion i pavaruar, i ngarkuar me pranojmë teorikisht që në Shqipëri nuk u përmbys përgjegjësinë e mbikëqyrjes së administrimit të sistemi demokratik, nuk mund të justifikohet në shërbimit civil, si dhe apelimit. Edhe këtu si në rastin përmasa dhe thellësime në kryerjen e saj. Si rezultat e Komiteteve Ad hoc, pavarësisht se përcaktohet i dihet se ç’përfaqëson administrata e sotme që ka pavaruar, përbërja e tij e vë në dyshim këtë pjesën e vetë të pamohueshme në gjenerimin dhe përcaktim, kur të pestë anëtarët emërohen nga vazhdimin e krizës së sotme. Dhe të gjithë në këtë Kuvendi, nga maxhoranca, me propozim dy nga administratë të re, me njerëz me mendësi të vjetra, Qeveria, maxhoranca, 1 nga Kontrolli i Lartë i Shtetit, automatikisht sipas nenint 26 gëzojnë statusin e aktualisht maxhoranca, pavarësisht se quhet i nëpunësit civil, duke marrë fillimisht emërimin dhe opozitës, dhe 2 nga qeveritë vendore të zgjedhura më pas konfirmimin përfundimtar nga shefi i tyre në mënyrë jo të drejtpërdrejtë si përfaqësues të ose largimin, po të vendosë ai. autoriteteve lokale. Vlerësimi i arritjeve deri në 2 vjet sipas propozimit Mendoj se për të plotësuar kushtin i pavaruar të fundit, kuptohet se është tërësisht subjektiv, sado duhet ndryshuar përbërja e tij. Formula mund të kushteve të vëna në rregulloren përkatëse. Pikërisht diskutohet, por një variant është që Kuvendi të neni 26 është e meta kryesore e ligjit që duhet emërojë në bazë të propozimeve të opozitës
1061 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kryesore të paktën dy anëtarë, pasi çdokush e Më lejoni që me anë të këtij diskutimi të bëjë kupton se kështu sigurohet pavarësia dhe disa komente mbi përmbajtjen e këtij projektligji. përjashtimi nga ndikimi politik dhe jo: “nga mënyra Së pari, për pranimin dhe karrierën. Vlerësoj se e seleksionim të anëtarëve të këtij komisioni”, kur karriera e nëpunësve civilë mbështetet tërësisht në seleksionimi bëhet nga një grup i caktuar praktikisht konkurim të hapur dhe me cilësi personale të nga një forcë politike dhe aq më pak pavarësia nuk kandidatëve. Ndryshe nga ligji aktual, i cili nëpërmjet përcaktohet nga factorë të tillë si miratimi i pagave nenit famëkeq 24.1 përdorte emërime pa konkurs dhe vendodhja në një ndërtesë të veçantë. Të gjitha dhe linte mundësi për emërime mbi kritere politike. këto janë argumente që jepen në relacionin e Besoj se bëj mirë që ju kujtoj zotërinj deputetë Këshillit të Ministrave, që vërtetoi pavarësinë e pushimet nga puna apo transferimet në zona të Komisionit Ad hoc. thella të ushtarakëve, mësuesve apo mjekëve për Kam edhe disa vërejtje të tjera, të cilat janë shkak të bindjeve të tyre partiake. Përdorimin e këtij vërejtje teknike megjithatë nuk do të zgjatem për konkurrimi të hapur e shikoj si një risi, si një vullnet vërejtje teknike, pasi këtu nuk shtrohet çështja për të qartë politik të Partisë Socialiste për minimizimin ta rregulluar ligjin teknikisht dhe logjikisht. Problemi sa më shumë të përkatësisë partiake krahinore, por qëndron në atë që ky projektligj po të miratohet edhe klanore dhe jo pak raste ka pasur dhe ka në synon të çimentojë politizimin e administratës së këtë drejtim në emërime apo dhe ngritje në detyrë. sotme të politizuar dhe nuk jep asnjë garanci, që Mendoj që për nenet që flitet për ngritjen në ka një tentativë ligjore për të ndryshuar diçka për detyrë dhe lëvizje paralele, krahas kritereve që janë mirë. Si i tillë duhet rikthyer duke u konsultuar këtë paraqitur, aty të shtohet edhe shkalla e koalifikimit. radhë përveçse me organizatat jo qeveritare dhe Administrata publike ka nevojë për njerëz të organizma të tjerë edhe me opozitën, qoftë edhe si koalifikuar, prandaj të caktohet një sistem i detyruar shenjë e parë e konsensusit për të ndërtuar shtetin trajnimi dhe një arritje minimale pikësh në këto ligjor në Shqipëri. trajnime, pa të cilët nuk mund të hipësh shkallët e Falemnderit! karrierës. Pra, në projektligj përveç përvojës dhe Namik Dokle – Falemnderit, zoti Bano! rezultateve individuale në punë, të shtohet edhe Po, për procedurë zoti Gjana. shkalla e koalifikimit profesional si kusht për ngritjen Jemin Gjana – Falemnderit! në detyrë. Këtu në këtë sallë ju keni zbatuar një gjë që Së dyti, për Komisionin e Shërbimit Civil, mendoj nuk është në Rregullore, por në një debat të para se afati i gjatë i qenies në detyrë në këtë komision pak ditëve një nga kolegët ka kërkuar me të drejtë prej 7 vjet e gjysëm, përveç komisionit të parë, i cili që të marrë kohën e një tjetri dhe ju e keni lejuar. do t’i nënshtrohet provimit të pjesshëm nëpërmjet Por për një pjesë e lejoni dhe për një pjesë jo. Kjo hedhjes në short, do të krijojë një pavarësi reale s’ka të bëjë me Rregulloren. Nëse Rregullorja është nga ndryshimet qeveritare, të cilat janë ndryshime ndryshe nga ç’e dimë ne, ju zbatoheni për të gjithë politike, partiake dhe që s’duhet të kenë ndikim në njësoj. Faleminderit. administratë. Unë do ta quaja një të re pozitive që Namik Dokle – Falemnderit! Megjithëse rrini dy anëtarë të këtij komisioni do të propozohen nga shtrembër folët drejt. Fjalën e ka zonja Paço. organizatat jo qeveritare, që do të thotë hapje ndaj Natasha Paço – I nderuar zoti kryetar i shoqërisë civile. Gjithashtu, unë shikoj jo pa seancës, entuziazëm edhe faktin që ekzistenca e një Të nderuar deputetë, komisioni të tillë qendror do të realizojë standarde Projektligji “Për statusin e nëpunësit civil”, i cili të njëtrajtshme në tërë administratën publike që nga ka pësuar një sërë metamorfozash në një kohë të bashkitë e deri këtu në Kuvend. gjatë edhe në komisionet parlamentare, përbën një Futja në përbërjen e Komiteteve ad-hoc të përpjekje për të sjellë më shumë vlera në raport me profesorëve të fakulteteve sipas fushës në të cilën ligjin “Për shërbimin civil në Republikën e Shqipërisë” do të zhvillohet provimi, është një e re pozitive, të vitit ’96, të kohës së Berishës, duke ekspozuar sepse shmang ndikimet politike, por unë shtroj kështu një përmirësim të ndjeshëm të vullnetit politik, pyetjen: Çfarë kriteresh do të përdoren për emërimin pra, të maxhorancës socialiste për përshtatjen e e këtyre profesorëve të katedrave universitare? Do politikave në bazë të standardeve të vendeve të të jetë kompetencë e kryetarit të bashkisë, e zhvilluara në administratën publike. ministrit, e drejtorit të drejtorisë apo e drejtorit të
1062 Viti 1999 Legjislatura e 15-të personelit? Kjo duhet të përcaktohet në projektligj. Unë nuk e vë në dyshim që ky është një ligj i Së treti, detyrat dhe të drejtat e nëpunësit civil. rëndësishëm, shumë i domosdoshëm dhe do të Ndryshe nga ligji aktual, i cili nuk e ka përcaktimin thosha me një tipar të tillë që i ka kaluar koha për me ligj të klasave të nëpunësve civilë, e shoh me t’u diskutuar dhe miratuar. Fakti që ky ligj ka kaluar përparësi bërjen e një klasifikimi të plotë dhe të disa herë gjatë muajve të fundit, nuk dua të vë në vlefshëm për të gjithë administratën publike vendore dyshim që gjatë këtyre rishqyrtimeve ai ka pasur dhe qendrore, por mendoj që në këtë kapitull nuk përmirësime; fakti që për këtë ligj ka pasur presione, është rregulluar mirë trajtimi i konflkitit të interesit. në kuptimin e mirë të fjalës, në kuptimin e nxitjes Realisht sot një pjesë e konsiderueshme e nga organizmat ndërkombëtarë që përmendët ju, nëpunësve publikë në pozicione drejtuese zhvillojnë siç janë Banka Botërore, OSBE- ja Këshilli i Evropës, edhe akivitete dytësore, madje do të thosha deri në si dhe fakti që sot qenë të pranishëm dhe na biznese të rëndësishme. A nuk duhet që në këtë ndihmuan me asistencën e tyre Kryeministri, projektligj të përcaktohen qartë dhe saktë rregullimi zëvendëskryeministrja dhe një pjesë e mirë e i këtyre marrëdhënieve? Për shembull, që këto ministrave, vërtetojnë që këtij ligji i kushtohet biznese të rëndësishme të nëpunësve publikë të vëmendje e veçantë nga Qeveria jo rastësisht, sepse mbikëqyren në mënyrë të vazhdueshme e do të jenë pikërisht ata protagonistët kryesor për transparente për të mos i lënë shkas abuzimeve, ta zbatuar. ose tjetër nuk përcaktohet qartë zgjidhja e konflikteve Unë e kam ndjekur në evolucion e jo vetëm institucionale, për shembull, emërimi për një vend ndryshimin e ligjit, por edhe procesin e transformimit në administratën publike bëhet nga institucioni të tij dhe më duket se ka qenë mjaft pozitiv dialogu përkatës pas propozimit të komisionit. Atëherë unë që është bërë me institucionet e shoqërisë civile, pyes: ky vendim është i formës së prerë, është direkt ku kam qenë i pranishëm dhe me ekspertë të i zbatueshëm nga institucioni? Po kur kryetari i veçantë, juristë të shquar, të cilët kanë bërë vërejtjet bashkisë apo ministri e kundërshton vendimin e e tyre, dhe një pjesë sigurisht janë marrë. Por unë komisionit, çfarë ndodh? Pikëpyetje këto që duhet bëra disa pyetje në kuptimin se vërtetë kam qenë i të zënë vend në projektligj. paqartë, se nuk e dija se këto mund të sqaroheshin Së fundi, unë do ta quaja diskutimin dhe me akte nënligjore, kurse një seri pyetjesh të tjera miratimin e këtij projektligji si një nga arritjet e përmbanin rezerva dhe vërejtje, që linin të kuptonin Partisë Socialiste, maxhorancës në këtë Kuvend, se me disa nene dhe pjese nenesh nuk jam dakord. sepse ashtu si është quajtur Kushtetuta e Unë, në përgjithësi, dua të falënderoj grupin e administratës publike tregon se kjo do të ketë ekspertëve që u mundua për të dhënë përgjigje të jetëgjatësi dhe do t’i shërbejë shtetit shqiptar. Do sakta, përgjigje të mira, por jam i detyruar të them të mendoja që një nga synimet kryesore të këtij se mbeta jo i kënaqur nga cilësia e përgjigjeve. Kishte projektligji do të jetë mundësia e zbatimit të tij të një farë tipari sipërfaqësor dhe tepër lakonik në shpejtë në ndryshim nga ligji aktual, që nuk u bë natyrën e përgjigjeve, gjë që, të them të drejtën, dot i zbatueshëm për më tepër u zbatua keq. Ky nuk më kënaqi aq shumë. Nuk pajtohem, gjithashtu, ligj duhet të shoqërohet në mënyrë shumë të shpejtë me nivelin e argumentimit të përgjigjeve, nuk mund me akte nënligjore për ta bërë atë të zbatueshëm. të pranoj që kështu e ka menduar komisioni i Detyrimi politik i yni si maxhorancë, por edhe i hartimit ose mund ta transferojë arsyetimin në aktet detyrimeve me donatorët që kërkojnë sa më shpejtë nënligjore. Gjithashtu, më duket se lihen mjaft nene miratimin e këtij ligji, gjë për të cilën ne të gjithë ose pjesë nenesh që do të lënë shkas për jemi koishient, bën që ne ta miratojmë, që të nisë subjektivizëm ose për abuzime në të ardhmen, pra, të funksionojë më shpejt Komisioni i Shërbimit Civil, të nënkuptojmë që pyetjet që kemi bërë janë pyetje duke i shërbyer kështu me votën tonë me karakter shqetësues, duke marrë parasysh taksapaguesve shqiptarë, të cilët duan dhe do të rëndësinë e këtij ligji dhe veçanërisht karakterin e kenë një administratë publike transparente të aftë vështirë për t’u zbatuar. për t’i shërbyer gjithmonë qytetarëve shqiptarë. Duke mbyllur diskutimin, unë them që e meta Falemnderit! kryesore është vështirësia e zbatimit të ligjeve. Kam Namik Dokle – Falemnderit! rezervat e mia në faktin se kemi të bëjmë me një Fjalën e ka zoti Vejsiu. ligj që ka karakter të mbyllur për sa i përket Ylli Vejsiu – Falemnderit, zoti kryetar i seancës! rekrutimit. Më duket se do të bëhet një rreth vicioz,
1063 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
domethënë do të qarkullojnë njerëz brenda dhe ky nuk ka nevojë pse të kthehet e të kalojë administratës dhe nuk është e rëndësishme ai fakt prapë për një diskutim tjetër. që jashtë saj mund të ketë ekspertë, specialistë të Statusi i Nëpunësit Civil përcakton rregulla të koalifikuar tani dhe që do të dalin më vonë dhe që qarta, kritere të njëjta si për emërimin e nëpunësit s’ka pse t’i mbyllen dyert sikurse mendoj që do t’i nëpërmjet konkurseve të hapura dhe të bazuara në mbyllen me anë të këtij ligji. Pra karakteri i mbyllur meritat profesionale të secilit, ashtu dhe për lëvizjen, është një nga të metat kryesore. ngritjen në detyrë, largimin, lirimin, uljen në Mundësia e lirimit dhe e pezullimit lë shteg për përgjegjësi dhe pezullimin nga detyra. Statusi subjektivizëm, domethënë çdo nëpunës, sipas këtij garanton si nëpunësit që punojnë në aparatin e ligji, mund të jetë në mëshirën e fatit të kritereve të pushtetit qendror dhe ata të pushtetit vendor, që të cilat mund të jenë subjektive dhe vendosen nga gjithëve pa përjashtim u sigurohet mbrojtja e dyfishtë eprorë dhe komisione Ad hoc. për masa disiplinore. Nëpunësi do të ketë mbrojtjen Së fundi, insistoj që e drejta e grevës është një si të Komisionit të Shërbimit Civil, që do të ngrihet e drejtë kushtetuese. Më duket e cunguar që të me ligj si një institucion i pavarur nga ekzekutivi, jepet e drejta për t’u inkuadruar në sindikatë dhe të ashtu dhe të gjykatës. Ligji mbron si anën mos jepet e drejta e grevës. U dha vetëm një ekonomike ashtu edhe anën sociale të nëpunësve argument i përciptë, që kështu e kemi menduar. civil. Struktura e pagës dhe ajo e shpërblimit janë të Gjithsesi unë i falënderoj ekspertët që dhanë. përcaktuara sipas kategorisë së vendit të punës, Falemnderit! ç’ka do të bëjë të mundur tërheqjen e elementëve Namik Dokle – Falemnderit, zoti Vejsiu! Fjalën më të mirë në administratën shtetërore. Nëpunësi e ka deputeti Theodhor Bej. përveç pagës bazë që do të varet nga pozicioni i Theodhori Bej – Falemnderit, zoti kryetar i secilit, nivelit arsimor, koalifikimit dhe vjetërsisë në seancës! punë, do të jepen edhe shtesa për vështirësi pune, Si deputet e kam për nder që pas Kushtetutës si dhe për rezultate të mira në punë sipas vlerësimit së Republikës së Shqipërisë kam marrë pjesë aktive që do të bëjë institucioni ku ai punon. në diskutimet e projektligjit “Për statusin e nëpunësit Përcaktimi i qartë i detyrave dhe i të drejtave të civil”. nëpunësit përbën një tjerët aspekt të mbrojtjes Për nga rëndësia ky ligj krahasohet me Kodin e sociale të tyre. Kryesorja është se ato nuk lënë Punës. Ai rregullon marrëdhëniet e punës me shteg për korruptimin e tyre, për thyerje disiplinore shërbimin civil të nëpunësve të administratës e fenomene të tjera negative me të cilat ndeshet shtetërore, që përbën themelin ose shtyllën kurrizore administrata e sotme shtetërore e trashëguar kjo të shtetit ligjor demokratik që duam të krijojmë. Me edhe nga e kaluara. këtë ligj kuadër hidhen bazat për krijimin e një Për mbrojtjen e të drejtave ekonomike e sociale administrate solide, jashtë ndikimeve positive. Ai në të tyre, nëpunësi ka të drejtë të organizohet në përmbajtjen e tij përputhet plotësisht me normat e sindikata, po për veçoritë e punës së tyre nuk kanë lirive dhe të drejtave themelore të njeriut të të drejtën e grevës. Ky ligj i mbron nëpunësit nga përcaktuara në Kushtetutën tone, si dhe me reformat që do të merren në administratën shtetërore standardet ndërkombëtare evuropiano – si në rastet kur institucionet mbyllen dhe në ato që perëndimore të përshtatura kushteve të vendit tonë, ristrukturohen nëpunësit nuk do të hidhen në rrugë, psikologjisë së shoqërisë shqiptare dhe kjo sepse përkundrazi atyre do t’u sigurohet punë në një projekti i paraqitur nga Qeveria i është nënshtruar institucion tjetër në të njëjtin nivel ose në shkallën një diskutimi tepër të gjatë, të thellë, gati gjysmë më të ulët, duke u trajtuar me nivelin që kishte. Në viti dhe, duke iu nënshtruar jo vetëm gjykimit të rastin më të keq atyre do t’u sigurohet pagesë komisioneve të Parlamentit tonë, por dhe të papunësie. Me këtë rast dëshiroj të garantoj të shoqërisë civile madje pse jo dhe të organizatave interesuarit se me këtë ligj asnjë rrezik nuk ka për ndërkombëtare në Shqipëri. Kështu mendoj se duhet nëpunësit që janë aktualisht në marrëdhënie pune punuar me të gjitha ligjet e tjera të kësaj natyre. me shtetin. Ai nuk përsërit ligjin radikal famëkeq Varianti i fundit i paraqitur nga Qeveria përmban 24/1 që në emër të reformës solli shkatërrimin e vërejtjet e të gjitha komisioneve të Kuvendit, vërejtjet administratës dhe të vetë shtetit të Partisë e institucioneve të tjera të specializuara të shoqërisë Demokratike në vitin ’97. Atë çka thashë më lart e civile dhe të organizatave ndërkombëtare, prandaj gjejmë në nenin 26 të riformuluar nga Komisioni i
1064 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ligjeve ku shprehimisht thuhet: “Punonjësit e ndryshme, janë partiake dhe politike. Duke administratës, të cilët në datën e hyrjes në fuqi të kundërshtuar projektin në tërësi, siç bën opozita, këtij ligji punojnë në vende pune që konsiderohen apo nene të veçanta, siç bëjmë ne, tregojnë që në pjesë të shërbimit civil, janë nëpunës në periudhë mentalitet jemi ende larg jo nga funksionimi, por prove dhe për ta zbatojmë dispozitat e nenit 13. edhe nga ndërtimi i shtetit ligjor, pra, nga alfa e Periudha e provës do të jetë për Sekretarin e demokracisë. Pse e them këtë? Opinioni u Përgjithshëm 1 vit, për drejtorët e drejtorive të shqetësua nga zhvillimet më të fundit në dy partitë personelit 18 muaj dhe për gjithë nëpunësit e tjerë më të mëdha. Jo pak prisnin trazira nga ndryshimi i 2 vjet”. Qeverisë, kurse opozita e përjetoi këtë moment si Me zbatimin e këtij ligji në Shqipëri do të krijohet të përshtatshëm për t’u ngritur në këmbë, për të një shërbim civil i pavaruar nga politika, një shërbim dalë nëpër rrugë dhe për të kërkuar zgjedhje të reja, i qëndrueshëm, profesional dhe eficentë, një shërbim kur është fare e papërgatitur dhe e paaftë për një në zbatim të Kushtetutës dhe ligjeve të shtetit. Me gjë të tillë. Të parët u shqetësuan me të drejtë nisur sa jam informuar Qeveria e Paktit të Stabilitetit e nga përvoja e dekadës së fundit. Le ta marrim më kryesuar nga zoti Meta i ka marrë të gjitha masat konkretisht. Ra Qeveria Bufi dhe filloi shkatërrimi për nxjerrjen e akteve ligjore dhe përgatitjen e dhe djegia e vendit, në fillim të vitit ’97 vendi u fut në infrastrukturës së nevojshme për zbatimin e këtij kaos dhe absurdi qëndronte dhe mbante në këmbë ligji. Për disa nene të veçanta rezervoj të drejtën Qeverinë Meksi, ndodhi 13, 14 shtatori i 98-ës dhe për të bërë disa sugjerime, kur të shqyrtojmë ligjin nëpunësit e administratës, natyrisht një pjesë ndanin nen për nen. Unë e miratoj plotësisht këtë projektligj. në dikasteret qendrore në mbasditen e 14 shtatorit Falemnderit! postet dhe vendet e punës. Pas kësaj përvoje, pra, Namik Dokle – Falemnderit! Për procedure, po. të ndryshimeve të qeverive nga viti ’91 deri në vitin Një deputet – Nuk do të abuzoj me të drejtën e ’98 opinioni me të drejtë shqetësohej nga ndryshimi fjalës. Unë shikoj mjaft pyetje, mjaft vërejtje dhe i Qeverisë vetëm një vit më vonë. Por ndodhi ndryshe mund të ketë edhe propozime për amendamente dhe jo më kot, tashmë, përpjekjet tona për ndërtimin në nene të veçanta. Unë kam përgatitur disa e demokracisë po i përqasen cakut të 10 vjetëve. amendamente, të tjerët mund t’i përgatisin nesër. 10 vjet në histori janë të papërfillshme, por traumat, Unë do të thosha që komisioni që është ngarkuar t’i pësimet dhe mësimet tona në këta 10 vjetë janë të merrte mund t’i rishqyrtonte, mund të konsultohej, konsiderueshme. Për herë të parë ne miratuam një mund t’i rrëzonte të gjitha, por mund të shikonte qeveri pa asnjë traum dhe menjëherë vjen në diçka racionale dhe pastaj mund të debatonim. Parlament projektligji “Për statusin e nëpunësit civil”, Namik Dokle – Mund t’i dorëzosh në sekretari pra, një projektligj për betonimin e shtetit që këtej e megjithëse dëgjoj që ky ligj ka 6 muaj që shqyrtohet, tutje të mos lëvizë më, të mos tronditemi më nga gjithsesi amendamentet dorëzoi në sekretari dhe lëvizjet e qeverive. ne do t’ja japim për shqyrtim komisionit kompetent, Mënyra e ndryshimit, mënyra e ndryshme e sepse amendamente në sallë nuk mund të përjetimit të një momenti nga opozita më duket se propozohen. udhëhiqet nga një logjikë tjetër. Sipas saj rënia e Fjalën e ka deputeti Fatri Sinani. Qeverisë është njëherësh edhe rënia e partisë apo Fatri Sinani – Zoti kryetar i seancës, e partive në pushtet. Ajo e lidhi dhe e zbatoi këtë Të nderuar deputetë, koncept gjatë vitëve ’92 - ’97. Nuk mund të Projektligji që po shqyrtojmë mbart një veçori të prononcohem për origjinën teorike të këtij koncepti, pazakontë, dyshime nga maxhoranca, kundërvënie por mund të them që në vendet demokratike nga opozita. ndryshimi i shpejtë i qeverive i ka shërbyer Të parët dyshojnë në vleftën e projektligjit, sepse konsolidimit të demokracisë dhe evidentimit të vlerës mendojnë se ai vë nën mbrojtje të pamerituarit, të që ka ndërtimi ligjor demokratik i administratës futur arbitrarisht në administratë nga PD-ja. Opozita civile. Këtë na e dëshmojnë edhe shembujt e dy që nënkupton në këtë rast vetëm PD-në e vendeve fqinjë, Italisë dhe Greqisë, gjatë këtij gjysmë kundërshton duke u nisur vetëm nga paragjykimi shekulli kur janë ndryshuar me dhjetëra qeveri pa se me miratimin e këtij ligji Aleanca për Shtetin do tronditje të ndjeshme të shtetit. Në demokraci të largojë nga administrata ithtarët e saj. Motivet e qeveritë bien e ngrihen dhe kriza qeveritare vazhdon të dy palëve, pavarësisht nga argumentet e me javë e me muaj. Ndodh kështu se administrata
1065 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
civile ndërtohet dhe mbrohet me ligj. Në historinë i parë, por shumë i rëndësishëm për ndërtimin e mëse 200-vjeçare të demokracisë bashkëkohore nuk shtetit ligjor, në forcimin e disiplinës së administratës ndesh kurrkund ligj si 24/1. Nisur nga kjo përvojë, shtetërore dhe motivimin real të saj për punë. Kalimi shpikja unikale e PD-së, opozita gjykon dhe në kërkesat e nivelit europian për funksionimin e kundërshton projektligjin e paraqitur. administratës që bëjmë sot jo vetëm që konfirmon Ky projektligj duhet miratuar, së pari, për të arritjet e deritanishme të ekzistencës afro 80 vjeçare mbrojtur dhe për t’i dhënë mundësi çdo nëpunësi të të shtetit shqiptar, por konsolidon traditat më të mira shfaq dhe të realizojë personalitetin e vet vetëm në këtë drejtim. Mendoj se miratimi i këtij ligji në brenda ligjit, pra, jashtë përkrahjes dhe mërive Kuvend është një ngjarje e rëndësishme për jetën partiake. politike të vendit, për ndërtimin dhe vënien në punë Së dyti, për të krijuar dhe garantuar ndërtimin të administratës shtetërore, e cila konsiderohet një dhe funksionimin e shtetit demokratik. çështje e mprehtë politike. Politizimi i skajshëm, Ndryshimet politike në rrugë demokratike janë që kanë pasur pak kohë më parë segmente të alternativë zgjidhjesh për përparimin e vendit. caktuara të administratës publike, ka qenë shkaku Zbatuesi është administrata e koalifikuar civile dhe i ftohjes, tërheqjes dhe frenimit të punës së shumë e pakërcënuar nga ndryshime të mundshme politiko- profesionistëve të vërtetë në këtë sektor. Në partiake. Vazhdimësia e saj e garantuar me ligj momentin kur pushtetari, nëpunësit civil i nivelit të garanton shmangien e traumave dhe tronditjeve lartë apo të ulët arrin të përcaktojë qartë nëse duhen politike sociale. kryer apo jo detyrat funksionale, është momenti kur Së treti, për të shmangur një herë e mirë shteti bie, kalon në mosekzistencë dhe pasojat e kundërvënien apo paralizmat e administratës civile kësaj, tashmë, njihen nga të gjithë. ndaj qeverisjes. Në sajë të nenit 18 del se detyra e parë, pika e Shtatori i vitit ’98-ës dëshmoi kundërvënien e parë e realizimit të detyrës është njohja, respektimi administratës ndaj qeverisjes së deriatëhershme, dhe zbatimi e Kushtetutës, si dhe Kodi i Procedurës kurse tetor-nëntori i tanishëm shfaqi paralizën e saj. Administrative dhe ligje të tjera të Republikës. Dua Dy shembuj që medoemos duhen shmangur. të nënvizoj atë që thuhet në nenin 10, kur pjesëmarrja Miratimi i projektligjit krijon mundësi për në administratën publike është një nder dhe meritë, mënjanimin e tyre. mosvlerësimi i kësaj detyre sjell përjashtimin Hezitohet në miratimin e projektligjit për hir të përfundimtar nga administrata publike, që është një mosrealizimit të të shumë deklaruarës reformë ngjarje e rëndësishme në jetën e nëpunësit, është administrative. Ky hezitim është i arsyeshëm. sarkazëm e pajustifikueshme. Administrata jonë civile ka ende edhe të paaftë dhe Dua të tregoj edhe një fakt që në një festë të emëruar në poste thjesht dhe vetëm për kontribute kombëtare mik u dekoruan disa oficerë dhe unë isha partiake. Prova prej 1-2 vjet natyrshëm na atje me një oficer tonin. Oficeri kishte 27 vjet në shqetëson, por le të mos harrojmë njeriu në provë shërbim dhe nuk kishte asnjë dekoratë në gjoks. është i shqetësuar, do apo nuk do njeriu në provë Sa indifferentë jemi për punën dhe shërbimin ndaj duhet të jetë i kujdesshëm dhe korrekt, gjithkush e vendit, ndaj popullit. A mund të ndërtohet kështu di se jeta dhe interesat janë më shumë afatgjata se shteti kaq i ftohtë? Mendova e shkruajta dhe e 2 vjet. E rëndësishme është që koha e provës të dorëzova në sekretari, sepse duhet që ai eprori ose jetë me të vërtetë në observacion dhe kontroll të vetë shteti duhet të shprehë mirënjohjen ndaj një specializuar edhe të ndershëm. pune të mirë, ndaj një suksesi, një lavdërim ose një Ju ftoj edhe një herë për miratim, me besimin dekoratë. Këto nuk janë elemente të komunizmit, se do të respektohet dhe do të zbatohet me po elemente të asaj mirënjohje, të atij kontributi që rigorizitetin që kërkon e meriton ligji në demokraci. ne duhet të japim të gjithë për forcimin e shtetit, për Namik Dokle - Falemnderit! Që të mos vazhdojë forcimin e Shqipërisë. vetëm me deputetët e pozitës, sekretarisë i lutem Jam i bindur se hap pas hapi në konsolidimin e që të shikojë nëse janë këtu zotërinjtë Demi dhe këtyre rregullave do të krijohet një model i ri, i cili Bushati për të marrë fjalën. Fjalën e ka deputeti do të ndikojë edhe në fusha të tjera, që nuk Agron Tato. përfshihen në këtë ligj. Agron Tato - Të nderuar deputetë, Ju ftoj ta miratojmë këtë projektligj. Unë jam dakord me këtë ligj, i cili është një hap Falemnderit!
1066 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Namik Dokle - Falemnderit, zoti Tato! se kemi të bëjmë me një qëndrim politik, ç’ka nuk Fjalën e ka zoti Bushati. garanton pavarësinë qoftë të komisionit, qoftë edhe Zef Bushati - Falemnderit, zoti drejtues i të gjithë shikimit të mëtejshëm të këtij statusi të seancës! nëpunësit civil. Prandaj do të ishte mjaft mirë që Çështë e vërteta në parim ky është një ligj mjaft ashtu si u shpreh edhe ndonjë koleg, për të arritur i domosdoshëm, mbasi rregullon krejt raportet në në atë që nëpunësi, në fund të fundit, të ketë vërtet administratën civile, por e vërteta është se ende unë një status dhe të mos ketë probleme të karakterit nuk e kam të qartë, sepse ata të cilët janë marrë politik, duhet të ishte parë më gjerë dhe duhet të me këtë ligj u munduan kaq shumë për ta ribërë, ishte realizuar edhe mesazhi që Kryeministri Meta për të bërë një ligj të ri në një kohë që ekzistonte e dha nëpërmjet programit të tij qeverisës për të një ligj i tillë? ndërtuar pikërisht atë urë lidhjeje të bashkëpunimit Unë ende, duke i hedhur një vështrim këtij me opozitën. projektligji, nuk arrij të kuptoj se çfarë elementësh Ndoshta në këtë kuadër unë e trajtova problemin të rinj, shumë më të avancuar, sjell ky ligj. thjesht në sensin politik, thashë duke mos iu futur Megjithatë, duke mos dashur që t’i futem ligjit në detajeve teknike në nenet përkatëse të projektligjit. thellësi, mbasi edhe mjaft kolegë të tjerë kanë Në këtë pikë mundet që të ishte bërë një konsultim diskutuar për këto çështje, unë dua të evidentoj një më i ngrohtë dhe me opozitën për të garantuar vërtet gjë që normalisht edhe kjo nuk është e re, mbasi e një ligj që do t’i shërbente të ardhmes. Në nenin 26 dëgjova të shprehur edhe nga kolegë të tjerë. Atë Sekretarin e Përgjithshëm, drejtorët e drejtorive të që unë e kuptoj mjaft mirë këtu në këtë projektligj personelit dhe nëpunësit e tjerë i keni lënë disi në është se njerëzit tuaj që ju i vendosët nëpër detyra mëshirë të fatit të zgjedhjeve, pra, në qoftë se në administratë më së fundi tani i garantuat me ligj zgjedhjet mbas dy vjetësh do t’i fitojë përsëri kjo që ato nuk i heq më njeri nga puna. pozitë, që është në pushtet, atëherë ata do të Të them të vërtetën mirë është që njerëzit të garantojnë vendin e punës, nëse jo kur të vijë një garantohen, njerëzit e administratës, pra të ketë forcë tjetër politike ata do ta humbasin vendin e vërtet një administratë dhe nëpunës të cilët duhet punës. Nuk duhet të bëjmë ne manovra të tilla, por të garantohen me ligj, por nuk më vjen mirë që të duhet të përpiqemi që të jemi korrektë me këtë status ndjehet preferenca politike dhe kjo preferencë të të këtyre nëpunësve. garantohet nëpërmjet këtij projektligji. Ajo ç’ka bie Falemnderit! në sy është pikërisht se ky projektligj nuk është Namik Dokle - Falemnderit, zoti Bushati! zhveshur nga politika dhe nuk shpreh atë për të cilën Fjalën e ka zonja Çaka. të gjithë ne përpiqemi dhe duam të realizojmë, që Zamira Çaka - Falemnderit, zoti kryesues i të kemi një nëpunës civil i cili të ketë një status dhe seancës! të mos ketë varësi nga politika. Kjo nuk u arrit që të Unë e lexova edhe relacionin e Komisionit të garantohej nëpërmjet këtij projektligji. Në pikën 1 të Ligjeve dhe shpreha mendimet në emër të këtij nenit 5 Komisioni i Shërbimit Civil pretendohet se komisioni. Si deputete dua të shpreh edhe unë disa është një institucion i pavarur, pika 2 e kundërshton mendime për sa i përket projektligjit “ Për statusin atë duke u shprehur se 5 anëtarët, të cilët emërohen e nëpunësit civil”. nga Kuvendi, dy propozohen nga Këshilli i Ministrave, Ky projektligj është një hap mjaft i rëndësishëm që ka një përkatësi politike, ka një ngjyrim politik, që Qeveria Shqiptare dhe maxhoranca kanë një nga Kontrolli i Lartë i Shtetit. Përsëri kemi të ndërmarrë në kuadrin e masave për të bërë reformën bëjmë me një manovër të lehtë aty ku shprehet se në administratën publike, e shprehur kjo edhe në dy nga autoritetet vendore të zgjedhura jo në mënyrë programin e Qeverisë, që ne e votëbesuam para të drejtpërdrejtë do të jenë përsëri anëtarë të këtij disa ditësh. Duke vlerësuar rëndësinë e madhe që Komisioni të Shërbimit Civil. Kur themi që nuk janë ky projektligj ka për krijimin e një administrate sa të zgjedhur drejtpërsëdrejti nga autoritetet vendore, më të koalifikuar, të qëndrueshme dhe të pandikuar pra, ne përjashtojmë këtu kryetarët e bashkive, nga ndryshimet e herëpashershme në politikë, një momentalisht që në maxhorancë i ka Partia shërbim civil të hapur, transparent dhe efektiv, na Demokratike, partia më e madhe e opozitës. Kështu takon ne të bëjmë të gjitha përpjekjet për arritjen e që përbërja e këtij Komisioni të Shërbimit Civil nuk këtyre objektivave. Vetë projektligji që ne po bën asgjë tjetër vetëm se edhe një herë rikonfirmon diskutojmë përmban elementë dhe krijon hapësira
1067 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për arritjen e këtyre qëllimeve, të cilat do të kështu konceptin e përzgjedhjes së një prej tre shërbejnë si një element tepër i fuqishëm për afrimin kandidatëve të propozuar nga komisionet apo nga e sistemit shqiptar, të administratës publike me atë eprori direkt, pra, ky është një koncept i ri që futet të Europës Perëndimore. në ligjin “Për shërbimin civil”, që ne po diskutojmë. Projektligji “ Për statusin e nëpunësit civil” i cili Duke pasur parasysh të gjitha mangësitë e ligjit në vetvete harmonizon jo vetëm praktikën e të mëparshëm, eksperiencën e deritanishme në deritanishme në administratën shqiptare, por administratën tonë shtetërore, si dhe bërjen me një principet dhe standardet e kërkuara nga demokracitë shërbim të konsoliduar, projekti i paraqitur, së moderne, kërkon të vendosë një vijë ndarëse midis bashku me vërejtjet, siguron një qartësi dhe një politikës dhe administratës. Kjo e dyta është specifikim të përgjegjësive; përcakton në mënyrë legjitimuar mbi bazat e meritës dhe të të qartë kompetencat bazë; kufizimet në kontroll profesionalizmit. mbi autoritetet, që kanë përgjegjësinë; rregullime Në vitin 1996 Parlamenti i asaj kohe miratoi ligjin institucionale, të cilat sigurojnë mundësinë e “Për shërbini civil”, i cili është ende në fuqi. Miratimi zbatimit të këtij ligji pa përjashtuar këtu edhe vullnetin i atij ligji nga ai Parlament, nga ajo maxhorancë, që politik të maxhorancës së sotme për ta zbatuar atë. miratoi edhe nenin famkeq të 24/1 ishte “një sfidë” Prandaj edhe unë, duke pasur parasysh të gjitha ndaj këtij të fundit, pasi ishin bërë spastrimet për këto kritere, u bëj thirrje të gjithë kolegëve që ta shkak të bindjeve dhe jo të meritave dhe miratojmë këtë ligj. profesionalizmit. Ndonëse ligji u miratua, ai nuk u Për sa i përket vërejtjes së zotit Bano, që bëri zbatua, pasi vetë mënyra e hartimit të tij ishte e në drejtim të relacionit të Komisionit të Ligjeve, do pamundur që ai të zbatohej. t’i sugjeroja që relacionet t’i lexojë në mënyrë Mungesa e disa elementeve që e bën atë të kronologjike, paragraf më paragraf, sepse duke i pazbatueshëm, mungesa e fushës së veprimit dhe shkëputur ato do të gabojë ashtu sikurse gaboi. delegimi i tyre me akte nënligjore, procedurat e Falemnderit! emërimit pa konkurs, përbërja e Komisionit të Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! Shërbimit Civil, emërimit dhe lirimit të anëtarëve të Do të vazhdojnë diskutimet, por paraprakisht tij, shkelin parimet e autonomisë lokale dhe të dua t’ju njoftoj se në sekretari përveç zoti Vejsiu ndarjes së pushteteve. Mundësia e Komisionit të edhe një deputeti tjetër nuk ka çuar njeri Shërbimit Civil, që i delegonte kompetencave të tij amendamente. Nëse ka, duhet t’i dorëzoni ato në nëpunësve të punësuar pranë tij, mundësia e krijimit sekretari. Ky është një ligj shumë i rëndësishëm të nënkomisioneve nëpër prefektura dhe në organet dhe nuk mund të amendohet në sallë, pra, direkt, e pushtetit vendor, nën autoritetin e shërbimit civil për më tepër që për këtë ligj jemi konsultuar edhe dhe mundësia e këtyre të fundit të ushtronin me Bankën Botërore dhe Bashkimin Europian, që kompetencat e komisionit ndikonte negativisht në kanë monitoruar gjithë procesin e hartimit dhe cilësinë dhe meritokracinë në shërbimin civil, të diskutimit të këtij ligji. Mbetet që sot të mbarojmë transparencës dhe në përzgjedhjen e nëpunësve, diskutimin në parim, të dëgjojmë në fund mendimet duke shkelur edhe një herë parimet kushtetuese. e grupeve paralmentare dhe amendamentet që do Ndërsa në projektligjin që ne po diskutojmë dhe të paraqiten do të votohen nesër. Votimit do të jetë kemi për miratim ka disa arritje. rreth orës 11.00. E para, këtu jepet përkufizimi i nëpunësit civil Fjalën e ka zoti Kiço Blushi. nëpërmjet një kriteri të trefishtë: të institucionit, të Kiço Blushi- I nderuar zoti kryetar i seancës, ushtrimit të autoritetit publik dhe klasës përkatëse. Unë për këtë projektligj diskutova kur i dhamë Së dyti, përcaktimi i saktë i fushës së veprimit votëbesimin Qeverisë, sepse pas Kushtetutës, siç të ligjit. e thanë kolegët, unë e quaj këtë ligj shumë të Së treti, respektimi i Kushtetutës, duke siguruar rëndësishëm. pavarësinë e pushteteve, por në të njëjtën kohë liritë Nëpër konferenca shtypi, nëpër gazeta, nëpër dhe të drejtat e shtetasve. tërë jetën politike shqiptare dëgjojmë me të drejtë Për t’u theksuar është fakti se ky projektligj kryetarë partish, ministra, ish-ministra që thonë jemi thyen për herë të parë mitin në praktikën e pa shtet, ka korrupsion, ka krime, s’ka rend. Dihet administratës sonë shtetërore, të emërimit të që këtu ka dhe të vërteta. Por nuk kam dëgjuar që punonjësve nga një njeri i vetëm, titullari, duke futur të thotë dikush që krimi nuk luftohet vetëm duke
1068 Viti 1999 Legjislatura e 15-të denoncuar ministrat ose ish-ministrat, as rendi nuk element mjaft i domosdoshëm për të siguruar një vendoset po qe se nuk kemi nëpunës të fortë dhe administratë të qëndrueshme, një administratë të një administratë të fortë. Arsyet përse nuk e kemi dobishme për punën në të ardhmen. pasur administratën dhe nëpunësinë shqiptare të Vlerë tjetër me rëndësi e këtij projektligji është fortë dhe profesionale, tashmë, dihen, sepse se zgjidh mirë çdo problem që ngrihet qoftë nga nëpunësia e 50 vjetëve u shkatërrua, erdhi një opozita, qoftë nga komisionet parlamentare të nëpunësi e re, e përzgjedhur me kritere partiake, e përhershme, qoftë nga deputetët, pasi edhe trajtimi cila u rrit dhe u mësua me mentalitetin e i diskutimit, debati për këtë projektligj ka vazhduar përkohshmërisë, e vjedhjeve dhe abuzimeve. për gati 6 muaj. Prandaj unë u them që as rendi, as korrupsioni, as Një aspekt tjetër i këtij projekti është sepse heq shteti ligjor, as shteti i së drejtës nuk mund të ankthin e përkohshmërisë se çdo individ që merr vendoset vetëm nga një kabinet qeveritar në qoftë përsipër të punojë dhe të kontribuojë në se në Shqipëri nuk vendoset një administratë e fortë, administratën publike si nëpunës civil. një nëpunësi e ndershme, profesionale dhe e Së fundi, një vlerë tjetër me rëndësi është se garantuar me një ligj të tillë. Të gjitha të tjera janë projektligji ka arritur të sillet në sallën e Parlamentit vetëm politike dhe propagandë dhe kësaj propogande pas një konsulence shumë të gjerë me organizmat ne ia kemi parë hajrin gjatë këtyre 10 vjetëve. Në vendase dhe të huaja. qoftë se me këtë ligj vëmë bazat për të ndërtuar një Duke pasqyruar dhe parë këto vlera, nuk mund administratë dhe nëpunësi profesionale, të të mos theksojmë se nga parafolësit u debatua gjerë ndershme, të garantuar me ligj, atëherë korrupsioni, e gjatë se çfarë ka realizuar qeverisja e mëparshme rendi, krimi dhe abuzimet etj., që vihen re në për problemet e administrates, dhe ishte shumë shoqërinë shqiptare, vetvetiu do të minimizohen dhe domethënëse pranimi ose autokritika e bërë nga nuk do të jenë kaq evidente, prandaj unë e quaj me grupi i PD-së, që është bërë keq dhe kjo autokritikë shumë rëndësi këtë ligj dhe mora fjalën për të thëhë është vërtet reale, por në fakt ka edhe shumë falsitet dhe për t’u bërë thirrje kolegëve, deputetëve të brenda, megjithatë kjo autokritikë tregon sa të drejtë opozitës që ky ligj nuk është në favor as të pozitës kemi ne që kërkojmë sot të bëjmë këtë projektligj, së sotme, as të opozitës së sotme, as të pozitës sepse edhe ne shqiptarët kërkojmë që të kemi shtet, së nesërme, as të opozitës së nesërme. Ky ligj por jo shtet me godina pa nëpunës, por shtet që është në favor të Shqipërisë dhe të gjithë atyre nëpunësit e godinave të jenë të zotët e atyre as problemeve të mëdha që ka Shqipëria lidhur me mos t’i dëmtojnë, as të mos i bastisin, as të mos i rendin, korrupsionin, qetësinë etj., etj. Prandaj unë braktisin ato. kam bërë disa vërejtje në komision, dëgjova që edhe Gjatë periudhës së PD-së ne na u afruan disa kolegët e opozitës kanë bërë vërejtje, vërejtjet e tyre variante shumë interesante. Në legjislaturën e kaluar janë të drejta, ndaj mendoj që të merren parasysh erdhi një ligj me shumë vonesë, kjo ka domethënien dhe këtë ligj ne ta miratojmë me konsensus duke e vet për të konsoliduar atë administrate, që bërë rregullimet e nevojshme. parafolësit e theksuan, atë administratë që nuk i Falemnderit! shërbente kurrkujt, përveç interesave të veta. Erdhi Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka zoti një projekt që u bë ligj me shumë të meta dhe arsyeja Katana. ishte që ajo administratë të garantonte pushtetin. Skënder Katana - I nderuar kryetar i seancës, Unë si deputet kam shumë vërejtje për qeverinë Të nderuar deputetë, tonë socialiste që reformën, rregullimin në Rëndësia e projektligjit të paraqitur u sqarua dhe administratë e ka zhvilluar deri tani me mjaft u theksua me të drejtë nga shumë parafolës, por ngadalësi, me mjaft difekte dhe zhurma e zmadhuar disa nga momentet kryesore mendoj se do të ishin: e Partisë Demokratike për t’i ruajtur ata militantë Ky projektligj bën të mundur që të kemi një që gjithçka mund të jenë, por nëpunës shteti jo, ka administratë që do i shërbejë punës, do i shërbejë bërë që në administratë ne të kemi një sasi shumë stabilitetit dhe do të realizojë detyrat për qeverisjen të madhe militantësh dhe jo administratorë të normale, pavarësisht se kush i fiton zgjedhjet për mirëfilltë. pushtetin politik. PD-ja me qeverisjen e vet neve na ofroi një Një moment tjetër do jetë se kufizimet pjesore administratë 100 për qind të saj dhe kjo administratë në politikë dhe mosmarrja me biznes është një ka domethënien e vet në zgjidhjet e problemeve e
1069 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të punëve të shtetit në periudhat e mëparshme. shumë opozitarë se zoti Bushati. Një moment shumë interesant në diskutimin e Falemnderit! sotëm është që çdo njeri në këtë sallë flet për Namik Dokle – Falemnderit, zoti Selfo! rëndësinë, vlerat dhe ndershmërinë e ligjit dhe kur Po, zoti Bushati! vjen momenti thotë ta shtyjmë për një periudhë tjetër. Zef Bushati – Falemnderit! Kjo mendoj se është edhe thelbi i asaj që ta marrin Në fakt unë nuk ia përmenda emrin deputetit të vesh bashkëkombësit tanë, bashkëqytetarët tanë nderuar Selfo. Unë në fjalën time përmenda emrin e se kush kërkon të ndërtohet shteti, e vumë dhe më Kryeministrit Meta dhe sipas Rregullores atij i përpara theksin se shteti nuk janë ndërtesa, por takonte e drejta e replikës, nëse do ta ndjente të janë njerëzit që punojnë në to, dhe kush nuk do që nevojshme të replikonte me mua, megjithatë të ngrihet ky shtet. Ne, nga kjo sallë e Parlamentit, meqenëse zoti Selfo ma përmendi emrin kam të kemi bërë një përzgjedhje mjaft demokratike atëherë drejtën e replikës. Mua më vjen mirë që mbas shumë kur iu dha opozitës Kontrolli i Lartë i Shtetit, që më akuzash të bëra nga opozitës në drejtim të Kryetarit përpara as që bëhej fjalë, dhe mua më duket se kjo të Kontrollit të Shtetit, si një funksionar i emëruar zhurmë bëhet vetëm për të anashkaluar rëndësinë nga opozita, zoti Selfo e deklaron hapur që ai nuk dhe vlerat e projektligjit të paraqitur. është i emëruar nga opozita, por është i propozuar Unë jam shumë dakord që, duke u pasqyruar nga Partia e Ballit Kombëtar. Unë këtë gjë deri tani në mënyrë të qartë, të plotë vërejtjet dhe sugjerimet nuk e kisha fort të qartë dhe shpeshherë kam dëgjuar e çdo deputeti, ligji është domosdoshmëri, sepse nga kolegë të tjerë opozitarë që është i emëruar, i garanton në vazhdimësi punën në administratë dhe kam dëgjuar këto edhe nga kolegë të partisë më të asnjë lloj 14 shtatori tjetër nuk do të ketë mundësi madhe, që është aleate dhe bën pjesë në për ta shkatërruar godinën shtet, sepse qeverisja koalicionin ku bëjmë pjesë së bashku. politike shkon e vjen në periudhat e veta, por shteti Falemnderit! duhet të funksionojë në vazhdimësi, sepse është Namik Dokle – Falemnderit! në shërbim të të gjithëve dhe nuk është pronë e Fjalën e ka Maksim Hasani. asnjë partie. Maksim Hasani - I nderuar kryetar i seancës, Falemnderit! Të nderuar kolegë, Namik Dokle – Fjalën e ka deputeti Hysen Të nderuar qeveritarë, Selfo. Personalisht s’mund të pajtohem me nenin 26, Hysen Selfo – Falemnderit, zoti kryetar i ku thuhet se kjo administratë do të vihet në provë. seancës, Çfarë mavri prove kërkon kjo administratë, flas për Megjithëse vlerësoj rëndësinë e këtij projektligji, atë pjesë të administratës që vazhdon të jetë unë, me thënë të drejtën, nuk isha përgatitur të militante të Partisë Demokratike, kur duart e tyre diskutoja për këtë projektligj, sepse mendoj që janë ende me gjak? Vetëm në dikasterin e Ministrisë mendimin tim ta shpreh nëpërmjet votës. Por unë u së Privatizimit 90 për qind e administratës është e detyrova të flas këtu për një replikë që, me PD-së. Është administrata ajo, si arteriet e zemrës, keqardhje, e drejtoj ndaj kolegut tim, zotit Bushati, që do të kryejë korrupsionin, madje qëllimi i saj që e kam edhe në koalicion. Kam dëgjuar është ky: nëpërmjet korrupsionit të marrë nëpër shpeshherë që në këtë Parlament të flitet për këmbë dhe aspiratat e ndonjë force polikike që ka Kontrollin e Shtetit dhe aq më tepër të cilësohet si tendencë progressive. Ç’mund të pritet, unë nuk jam një institucion me një kryetar të emëruar dhe jo të dakord, çfarë prove pritet. Marrim vetëm shembullin zgjedhur. Kryetarin e Kontrollit të Shtetit e kam e kombinatit. Jepet kombinati 20 milionë, sa dy hyrje propozuar unë, Hysen Selfo, që përfaqësoj Ballin në Tiranë, ku aty mund të strehohet i gjithë populli i Kombëtar në këtë Parlament dhe nuk besoj se të Beratit. Është qesharake, po kush e bëri këtë? Pa ketë parti tjetër më opozitare se Balli Kombëtar në dijeni, kuptohet, madje kur e ka marrë vesh, këtë Parlament. Prandaj unë nuk do ta quaja kurrë Kryeministri i tha ndal këtij korrupsioni. Korrupsion Kryetarin e Kontrollit të Shtetit një njeri të emëruar i hapur dhe qëllimi dihet. Populli i Beratit është i nga pozita dhe më vjen mirë që një nga anëtarët e ndjeshëm. Vetëm në vitin ’98 kanë ardhur e janë këtij komisioni të jetë nga Kontrolli i Shtetit, sepse punësuar në Ministrinë e Financës 8 militantë të e di që brenda Kontrollit të Shtetit ka njerëz shumë PD-së. Një Kudret Eskiu, kryemilitant i PD-së, ish- të mirë, ka specialistë me vlerë dhe ndoshta më drejtor i arsimit të Beratit, menaxher në sektorin e
1070 Viti 1999 Legjislatura e 15-të jashtëm se di gjuhë të huaj. Ne shikojmë kush vjen dhe kryetari i këtij komisioni emërohej nga Kryetari nga Berati, punësohet në Tiranë. Ish-drejtorët e i Këshillit të Ministrave? Ndërsa me këtë projektligj uzinës së baterisë, që e dogjën, e vodhën e grabitën, kjo e drejtë i kalon Kuvendit, ku siç dihet kanë e kanë ngritur këtu në mes të Tiranës uzinën e përfaqësuesin e tyre disa parti politike, pra, edhe baterisë dhe janë punësuar, dhe për këta të votojë opozita. Përveç kësaj, komisioni ka përfaqësues unë? Po mua më mallkon populli po të votoj për ta. edhe nga pushteti vendor, gjë që nuk ka qenë në Unë kritikoj zotërinjtë e koalicionit, si dhe deputetët variantin e parë. Sipas ligjit të vjetër anëtari i e këtyre forcave politike për këtë qëndrim tepër komisionit mund të përjetësohej deri sa të dilte në liberal. Ky është një tjetër qëndrim liberal që ka pension, kurse sipas projektligjit të paraqitur kjo pasoja. 14 shtatori a nuk qe një provë për ta? A nuk periudhë do të jetë 7 vjet e gjysëm me disa qenë këta që edhe këtë tempull, që ne flasim, e shkallëzime në fillim. Emërimi pa konkurs është një përdhunuan? A nuk qenë këta që dogjën dobësi tjetër e ligjit ekzistues. Kryeministrinë? A, jo të lutem. Nuk pajtohem me Për sa më sipër, këto ndryshime dhe të tjera, liberalizmin se nuk na lejon populli. Është çudi se që nuk është nevoja t’i përmendim, se një pjesë edhe ata largohen nga dritarja dhe futen nga dera. Unë u përmendën, janë në të mirë edhe të kësaj opozite çuditem. Kush është punësuar? Janë punësuar ata dhe të asaj opozite që do të vijë më vonë, që përbën që kanë blerë vendin e punës. edhe një nga kushtet e funksionimit të një shteti me Unë do të votoj kundër, sepse militantët e PD- të vërtetë demokratik. së duan që nëpërmjet problemeve sociale, që Projektligji që po shqyrtojmë mban parasysh krijojnë konfliktet që mbjellin ata, duan të realizojnë përvojën negative dhe pozitive të këtyre 3,4 vjetëve synimet e tyre politike. të fundit, asistencën direkt të përfaqësuesve të Falemnderit! OSBE-së, Bankës Botërore, Sigmas me Namik Dokle – Falemnderit! përfaqësuesit e tyre në Tiranë, si dhe sugjerimet e Fjalën e ka zoti Shahollari. organizatave jo qeveritare, të cilat e kanë trajtuar Luan Shahollari – Zoti kryetar, atë dhe ne kemi marrë pjesë. Zotërinj deputetë, Ai mbështetet në një bazë institucionale më të Po shqyrtojmë një projektligj me ndjeshmëri të plotë ligjore dhe praktike të vendit e, në radhë të lartë, me rezonancë të gjerë, por tepër të pare, të Kushtetutës së re dhe kjo bazë forcohet domosdoshëm për funksionimin normal të shtetit akoma më shumë me vërejtjet konkrete të ligjor në sistemin e ri social-ekonomik e politik, ku Komisionit të Ligjeve, që synojnë përmirësimin e tij. vendi ynë ka hyrë në mënyrë të pakthyeshme. Për sa më sipër, unë ju ftoj zotërinj deputetë ta Një veçori, për të cilën është e nevojshme të miratojmë projektligjin me këto përmirësime. Duke ndalem që në fillim, përbën fakti që ky projektligj miratuar këtë projektligj ne synojmë arritjen e një nuk hartohet rishtazi, por kam parasysh një ligj të objektivi, tashmë, të bërë realitet në vendet më të hartuar 3 vjet më parë për shërbimin civil në zhvilluara demokratike të Europës dhe më gjerë, Republikën e Shqipërisë, i cili për shkak të formimin e një nëpunësi civil që t’i shërbejë shtetit keqkonceptimit të tij rezultoi praktikisht i ligjor, Kushtetutës, ligjit dhe jo politikës së ditës, që pazbatueshëm dhe krijoi shtigje për subjektivizma vë në plan meritat profesionale, që shmang të konstatuara si nga ekspertët shqiptarë, ashtu dhe ndërhyrjet politike apo personale, që synon sigurinë nga ato të organizmave ndërkombëtarë, që dhe vazhdimësinë në punë dhe që ata të mos monitorojnë në vendin tonë. deformojnë karakterin sa herë ndryshon politika në Unë me të vërtetë habitem me kundërshtimin pushtet, që ata të jenë të ndërgjegjshëm si për të që i bëjnë projektligjit të ri dhe qëndrojnë në variantin drejtat, ashtu edhe për detyrimet që ka statusi i e tyre të vjetër ajo pjesë e opozitës që kur ishte në nëpunësit civil. pozitë nuk ishte në gjendje ta zbatonte në praktikë, Ky projektligj i pret rrugën absurdeve të tilla si duke mos nxjerrrë e aplikuar as aktet e nevojshme nenit 24/1, i cili vonoi në mënyrë të hapur të drejtat nënligjore. Nga ana tjetër si mund të mos i vëmë re dhe liritë themelore të njeriut, viktima të së cilit është o mos të pranojnë ndryshimet në kahun demokratik edhe një pjesë e jona në këtë sallë. të projektit të ri në krahasim me ligjin ekzistues, ku Caktimi i një afati prej 6 muajsh për nxjerrjen e sipas të vjetërit të 5 anëtarët e Komisionit të akteve nënligjore për zbatimin apo në zbatimin të Shërbimit Civil caktoheshin nga Këshilli i Ministrave këtij projektligji nga Këshilli i Ministrave, përbën një
1071 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
garanci tjetër se ky projektligj i kthyer në ligj nuk do kërkesa për arsim të lartë u emëruan persona me të ketë fatin e të parit. arsim 8-vjeçar, me diploma falso. Njerëz që nuk Falemnderit! kishin mbaruar as shkollën e lartë u dërguan për Namik Dokle - Falemnderit! specializime. Pikërisht këto diploma të kurseve 2- Fjalën e ka deputetja Ndreko. javore, 6-mujore ose 3-mujore ia tundin përpara syve Merita Ndreko - Sikurse u theksua edhe nga atyre që kanë tituj shkencorë, pavarësisht se nuk parafolësi, hartimi dhe miratimi i këtij ligji është edhe ishin në administratën shtetërore, dinë të një fakt më tepër që flet për seriozitetin e Aleancës konkurrojnë me dinjitet për vende të caktuara pune. për Shtetin në angazhimet që ne kemi marrë përpara Mendoj se miratimi i këtij ligji dhe mbrojtja ligjore elektoratit tonë, por edhe para të gjithë shqiptarëve, që do t’i bëhet administratës shtetërore do t’i bëjë jo vetëm të atyre që kanë votuar pro nesh, por edhe të pavarur nëpunësit e administratës shtetërore, atyre që kanë votuar kundër nesh për të ndërtuar duke mos i bërë ata vegla apo mish për tokë në një shtet të fortë, që do të zgjidhë problemet e të duart e politikanëve, të cilët i përdorën edhe në 14 gjithë shqiptarëve dhe do të shpëtojë shtetin shqiptar shtator, duke i premtuar vende pune që nëpunësit e nga ato sëmundje që ka manifestuar në këto vite shtetit të godisnin shtetin. Madje na kritikojnë për tranzicioni. reformë, kur unë do të përmendja këtu, nuk besoj Natyrisht që unë nuk prisja që opozita e sotme se i kemi harruar të gjithë, që kur erdhëm ne në të kundërshtonte miratimin e këtij ligji, sepse gjykoj pushtet i bëmë thirrje të gjithë nëpunësve, të cilët se pikërisht ky ligj është një garanci që mbron të ishin specialistë në dikasteret qëndrore, pavarësisht tërë ata të cilët me meritë profesionale e meritojnë se u larguan dhe i braktisën këto dikasteretë vendin e punës, pavarësisht nga përkatësitë partiake. ktheheshin në punë për të dhënë kontributin e tyre, Nisur nga kjo, mendoj se reforma administrative në dhe shumë nga ata janë edhe sot në punë. Pra, administratën shtetërore të sotmen nuk është në nuk ka pse të tremben punonjësit e administratës ato përmasa që flitet, madje do të thosha që është shtetërore nga ky ligj, përkundrazi duhet ta shohin minimale, duke qenë se shumë nga ata punonjës me besim, sepse ky ligj do të jetë garancia e vetme civilë, të cilët janë emëruar në kohën e PD-së, për ta të qëndrojnë në vendin e punës vetëm kur ata vazhdojnë të punojnë në vendet e tyre, ky ligj do të e meritojnë dhe të mos ua zënë vendin të paaftët. shërbente si një mbrojtje për ata të cilët e meritojnë Mendoj se vetë zbatimi i këtij ligji mbi bazën e vendin e punës. Pra, në qoftë se do të shikojmë akteve nënligjore për të cilat është angazhuar këto vite të tranzicionit, siç u theksua edhe më parë, Qeveria aktuale, do të sigurojë të gjithë ata që janë do të thosha që një nga arsyet kryesore të dobësive të aftë të bëjnë karrierë, që të ruajnë dinjitetin, të që janë vënë re është fakti që forcat politike, që punojnë për t’u koalifikuar, t’i shërbejnë shtetit dhe kanë qenë në pushtet, nuk kanë arritur të ndërtonin madje të arrihet deri atje që njerëzit të dalin në një administratë të fortë, një administratë të pension në administratën civile dhe të mos shëndoshë, e cila, pavarësisht nga ndryshimet ndërrrohen sa herë që ndërrohen politikanët në politike, të ruante shtetin nga çdo lloj tronditje. Këtë pushtet. e treguan edhe ato momente të vështira të cilat i ka Së fundi, duke ju ftuar të gjithë ta votojmë, unë kaluar shteti shqiptar në këto vite. Nga kjo pikëpamje deklaroj votën time pro këtij projektligji. unë do të thosha se edhe kur flitet nga zotërinjtë e Do të apeloja këtu që të përcaktohen kritere të opozitës dhe spekulohet me ndryshimet që u bënë sakta dhe të qarta për çdo vend pune, në mënyrë në administratën shtetërore në vitet ’92 - ’97, me që të krijohet një administratë e cila do të garantojë gjoja argumentin e ndryshimit të sistemit, do të një shtet të fortë dhe të qëndrueshëm. thosha që ky është një spekulim i pastër, sepse Falemnderit! nuk u nisën nga ajo se kush e pengonte reformën Namik Dokle - Falemnderit! ekonomike apo reformën administrative që do të Zoti Mehmetllari e ka fjalën. bëhej në ndryshimin e sistemit, por i vetmi kriter i Rahmi Mehmetllari - Falemnderit, zoti ndryshimit në administratë ka qenë kriteri partiak, drejtues i seancës! dhe ne të gjithë jemi dëshmitarë sesi u emëruan në Të nderuar kolegë, administratën shtetërore në ato vite, me copa letre, Kam bindjen se duke miratuar këtë projektligj, kryetarët e PD-së, madje pasojat e saj periudhe ne veç të tjerash ne arrijmë të realizojmë një detyrim vazhdojmë t’i vuajmë edhe sot, sepse në vende me kushtetues. Për këtë arsye unë e quaj fare normale
1072 Viti 1999 Legjislatura e 15-të prononcimin e Partisë Demokratike kundër këtij Nga diskutimet e kolegëve të opozitës mendoj projektligji, pasi kjo parti nëpërmjet gojës së se konstatimet e tyre janë të paargumentuara. përfaqësuesve më të lartë të saj ka deklaruar se Dikush përmendi që difekt kryesor i këtij ligji është nuk e njeh Kushtetutën. Në pamundësi për të nenin 36, i cili garanton që të punojnë në penguar miratimin e Kushtetutës me referendumin administratë edhe ata anëtarë dhe simpatizantë të e nëntorit e kaluar, ajo përpiqet tani të pengojë PD-së. Ky ligj kërkon të rikthejë në administratën realizimin ose zbatimin e detyrimeve që rrjedhin nga publike ata persona që janë ulur në përgjegjësi, pasi Kushtetuta. ne nuk kemi bërë shkurtime nga administrata, por Së dyti, me miratimin e këtij ligji ne hedhim një vetëm ulje në përgjegjësi gjatë dy vjetëve të fundit, hap shumë të rëndësishëm në drejtim të forcimit të të cilët janë jo shumë pak në krahasim me gjithë strukturave të shtetit demokratik dhe në rastin atë administratë të emëruar nga PD-ja. konkret për forcimin e administratës publike. Një Duke pasur parasysh vlerat e gjithanshme të gjë të tillë Partia Demokratike nuk e pranon, sepse këtij ligji dhe shkallën e ndikimit të tij në formimin e ajo nuk dëshiron shtet të fortë e demokratik, pasi shtetit demokratik, i bëj thirrje kolegëve, edhe të ajo pranon shtetin e rrugës. Me këtë ligj nëpunësit opozitës, për ta miratuar këtë ligj. e shërbimit civil përzgjidhen mbi bazën e kritereve Falemnderit! profesionale e të përkushtimit qytetar e atdhetar, Namik Dokle- Falemnderit! kurse PD-ja nuk mund ta pranojë këtë gjë, pasi ajo Kalojmë në prononcimet e grupeve parlamentare. është mësuar ta shikojë administratën shtetërore Urdhëro! si një besnike të partisë në pushtet, kurse ne sot, Luan Rama - Duke diskutuar për ligjin “Për edhe pse kemi pushtetin politik, duam të kemi një Statusin e Nëpunësit Civil” gjithsecili nga deputetët administratë të qëndrueshme dhe profesionale. Për shpreh qëndrimin e vet jo ndaj një ligji thjesht si i këtë arsye miratimi i këtij ligji është edhe një arritje tillë dhe i parë vetëm në këtë kontekst, por shpreh politike e maxhorancës aktuale dhe evidenton edhe konceptin, gjykimin dhe qëndrimin e vet ndaj karakterin demokratik të kësaj maxhorance, asaj që të gjithë e kemi quajtur, që kemi rënë dakord, dëshirën dhe aftësinë e saj shtetformuese. Një gjë reformë institucionale për të krijuar realisht një të tillë nuk mund ta pranoj opozita e sotme, ajo nuk administratë dinjitoze, një administratë që t’i e kupton se duke kundërshtuar këtë ligj thellon shërbejë shtetit, një administratë që t’i shërbejë humbjen e saj para elektoratit të vet, madje ajo qytetarit dhe jo një administratë që t’i shërbejë humbet edhe besimin e asaj pjese jo të vogël të partisë që është në pushtet apo asaj që vjen në nëpunësve civil actual, që i ka anëtarë dhe pushtet, pasi njëra nga mangësitë më të mëdha simpatizantë të vet. dhe një nga difektet më të mëdha që ka mbajtur Nëpërmjet këtij ligji garantohet karriera peng për një kohë të gjatë jo vetëm reformat, por profesionale dhe i jepet një mbrojtje të plotë të gjithë krejt administratën e shtetit shqiptar ka qenë edhe atyre specialistëve që duan të mbyllin karrierën e mbajtja nën presion i administratës nga politika, nën tyre si nëpunës të shtetit, duke u mbyllur rrugën të kërcënimin e lëvizjes apo të heqjes pse merr njëri gjithë atyre që punësimin në administratën apo tjetri tesera partie. shtetërore e shikojnë si një vend ku mund të Në këtë kontekst, qëndrimin që mban një pjesë abuzojnë dhe të fitojnë në rrugë abuzive. e opozitës unë dua ta marrë si një qëndrim Administrata publike deri tani ka qenë e pasigurt koniunktural dhe jo qëndrim parimor, pasi në thelb dhe këtë pasiguri e futi PD-ja me nenin famkeq 24/ nuk mendoj se opozita është kundër, por në funksion 1, sipas të cilit specialistët, profesorët, akademikët të qëndrimeve të tyre koniunkturale ata përpiqen ta mund të hiqeshin nga puna vetëm e vetëm se nuk i shfrytëzojnë edhe këtë qëllim, duke shprehur një pëlqente PD-së t’i ulte në karrigen e drejtorit. distancim, duke zënë një pozicion që realisht nuk Kur erdhëm në pushtet nuk nxorrëm një nen është pozicioni që duhet të mbajë një opozitë e 24/1 për të bërë spastrime politike, por po paraqesim përgjegjshme për krijimin e një administrate të këtu një projektligj i cili ka marrë miratimin edhe përgjegjshme në Shqipëri. Prandaj, duke mos nga organizmat ndërkombëtarë politikë dhe dashur të zgjatem më tej meqenëse ligji është i ekonomikë. Duke kundërshtuar këtë projektligj, parametrave ndërkombëtarë, meqenëse të gjithë ne opozita aktuale humbet edhe atë pak besim që flasim dhe dëshirojmë integrimin real të Shqipërisë mund t’i ketë mbetur te këto organizma. në strukturat europiane, në strukturat euroatlantike,
1073 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
le ta demonstrojmë këtë vullnet tonin edhe duke ndryshme, gjithnjë kanë pasur një asistencë nga votuar këtë ligj, pasi integrimi i Shqipërisë në këto OSBE-ja, nga Këshilli i Europës, nga zyra të tjera struktura do të jetë pikë së pari integrimi i Shqipërisë, të monitorimit, që funksionojnë në Shqipëri, çka duke adoptuar dhe aplikuar dhe në vendin tonë ligje tregon që komuniteti ndërkombëtar është tepër i standarde, që janë përputhje me standardet e kujdesshëm edhe në aspekte të tilla dhe në vetë Bashkimit Europian dhe të institucioneve të tjera. brendinë e neneve të projektligjeve. Në këtë kontekst, le t’i japim që sot, me votimin Kam bindjen që ky projektligj duhet miratuar. tone, administratës civile në Shqipëri mesazhin që Duhet miratuar se ka një të mirë jashtëzakonisht të ajo duhet të punojë për t’i shërbyer qytetarit, për t’i madhe, sepse do të krijojë një administratë e cila shërbyer vendit, për t’i shërbyer shtetit dhe të mos të mos vuajë më nga obsesioni i përkohshmërisë, ketë frikë më nga ndërrimi i pushteteve, nga ndërrimi të mos vuajë nga mungesa e perspektivës për i politikanëve që vijnë në krye të vendit. karrierë. Në kuptimin e mirë të kësaj fjale, një Falemnderit! nëpunës i ndershëm, i zoti që do vërtet të bëjë një Namik Dokle - Falemnderit, zoti Rama! karrierë nga referenti i thjeshtë do të arrijë Fjalën e ka zoti Aliko. mundësisht edhe ministër, këta stimuj ai duhet t’i Haxhi Aliko - Falemnderit, zoti kryetar i ketë në rast se këto janë të sanksionuara në ligj. seancës! Deri më sot këto nuk i kemi pasur, kemi qenë Në kohën që u ndërrua sistemi në Shqipëri neni dëshmitarë në të gjitha vitet qoftë kur PD-ja ishte i parë që duhej diskutuar ishte ai që kishte të bënte në pushtet, qoftë edhe tani që PS-ja është në me administratën civile, që do ta justifikonte pushtet, që nëpunës shumë të lartë janë larguar plotësisht veten, sepse do të niste një epokë e re. për motive të ndryshme nga pune. Tani ka ardhur Sikur dy muaj pas zgjedhjeve Parlamenti i vitit ’92 koha që këta nëpunës t’i shërbejnë shtetit, t’i të mos ishte paraqitur neni 24/1, sikur 15 ditë para shërbejnë popullit dhe dhe demokracisë, asnjëherë se të mbyllej Parlamenti i vitit ’96 të miratohej një të mos lëvizin, pavarësisht se shefat e tyre i kanë ligj për shërbimin civil, i hartuar me një vrull aq të qejf ose jo. madh e me një varg mungesash të pajustifikueshme, Kështu me të gjitha mangësitë që pranoj aprori, nuk do të ishte nevoja që të bëhej kjo punë dhe të siç e thashë, e vlerësoj edhe xhestin e zotit Vejsiu, bëhej diskutimi i sotëm. Po siç dihet në botë nuk që paraqiti një varg amendamentesh dhe do t’i ecet mne sikurat, por janë vetëm një shprehje e lutesha Komisionit të Ligjeve, që u mor mjaft gjatë keqardhjeve për kohën e humbur dhe ne pas 8 me këtë ligj, t’i shikojë me seriozitetin maksimal se vjetësh, gati sot, detyrohemi të shqyrtojmë një ndoshta brenda tyre ka ndërhyrje racionale, të cilat projektligj të tillë. Apriori pranoj edhe është e i shërbejnë përmirësimit të kësaj pune, të miratohet justifikueshme që ky projektligj të ketë mangësira ky projektligj. Në emër të Grupit Parlamentar të por një gjë është e sigurt: ky ligj është shumë i Partisë Socialdemokrate dua t’i bëj thirrje të gjithë plotë, shumë më i mirë sesa ligji që u miratua në deputetëve, që po të shikojnë të mirat e mëdha që vitin ’96. Është një rast i mirë që ky Parlament në sjell miratimi i këtij projektligji në raport me vërejtjet gjysmën e legjislaturës bie një ligj të tillë dhe është ose mangësitë që konstaton dikush, raporti është një provë për të treguar se nuk ka ndërmend ta jashtëzakonisht shumë i madh në favor të të mirave, shfrytëzojë politikisht këtë ligj për të justifikuar që ta miratojmë këtë projektligj. administratën që ngriti vetë, se mund të kishte Falemnderit! vepruar me të njëjtin model që u krijua në vitin ’96, Namik Dokle - Falemnderit, zoti Aliko! në fund të legjislaturës. Ndërsa tani u veprua Fjalën e ka deputeti Gjana në emër të grupit të ndryshe, ka dhe dy vjet të tjera kohë, gjë është një Partisë Demokratike. besim i madh moral për të treguar që ka pasur një Jemin Gjana - Falemnderit, zoti Dokle! dashamirësi, ka pasur një seriozitet në ndërtimin e Me pak përjashtime, ku të gjitha diskutimet jo këtij projektligji. Po të shtojmë këtu edhe një gjithmonë për hir të punës dhe të këtij projektligji asistencë nga institucionet e huaja, e cila nuk është lidhet me thelbin dhe me përmbajtjen e ligjit dhe me aspak asistencë korruptuese, po përkundrazi është atë çka të bëjë me ligjin, por edhe me Partinë një asistencë oponente sot në Shqipërinë. Të gjitha Demokratike për administratën e saj me nenin 24/1 projektligjet që kemi miratuar në këtë Parlament, dhe me shumë çështje të tjera, sigurisht janë të së pavarësisht se janë etiketuar me epitetet të shkuarës, kanë ndikimet e tyre edhe në të sotmen,
1074 Viti 1999 Legjislatura e 15-të por nuk mendoj se kanë qenë, janë dhe mbeten ata që kanë të drejtë, të ndryshohen afate vëzhgimi thelbësore. Për hir të së vërtetës në qoftë se duam për mbajtjen nën kontroll dhe gjithçka t’i shërbejë të njohim gjërat siç janë, besoj se e kemi të qartë një të nesësërme për të garantuar një administratë në pikëpamjen koalitative dhe kuntitative se cila ka që jo gjithmonë është në funksionin tonë të qenë e 92-it, cila ka qenë ajo e viti ’96, cila është përbashkët, ashtu si e shprehim me fjalë, ajo e vitit ’99. Në qoftë se ju mendoni se është e Para se të kaloj në disa çështje që unë mendoj mire, mos bëni fare ligje për ta ndryshur, vetëm bëni se janë thelbësore për t’u gjykuar, do i kërkoja një ligj që ajo s’duhet ndryshuar, por duhet të mbetet kolegëve të jenë pak të vëmendshëm për të dëgjuar, siç është dhe ne t’ju urojmë që e paskit ndryshuar, pastaj numrat e votave i kanë, ta miratojnë si të paskit hequr gjithë të keqen që është trashëguar, duan. Doja t’i bëja apel edhe Kryeministrit që ka keni bërë më të mirën dhe pastaj në këtë disa ligje që janë integrale, duke i rrëzuar integralisht administratë jeni në krye të atyre listave që ju i dini dhe duke ndërtuar ligje të reja integralisht, zotërinj, vetë. Po më duket se gjërat nuk janë kështu. Të duhet të mendoni se çdo projektligj që miratohet ka gjithë duhet të pranojmë një gjë, nuk është ashtu si një kosto. Të hartohen ligje integrale, të cilat janë thotë zoti Aliko. Bëmë një ligj i cili ka pasur brenda të hartuara dhe të miratuara, dhe që janë zbatuar, pluset dhe minuset e tij. Dakord. Nëse do të kishte kanë pasur një kosto, po t’i bëjmë prapë të reja, një vullnet të mire, bëheshin në vitin ’97 ndryshimet përsëri ka një kosto. Në qoftë se kemi pare tepër, le që duheshin dhe jepej shembulli i qartë se një të vazhdojmë kështu, por ky nuk është ligji i parë maxhorancë e tillë që s’ka mentalitetin e së parës i që rrëzon integralisht një ligj dhe sjell integralisht zbatonte vetë praktikisht gjërat. Po më duket se një ligj tjetër. vijmë prapë në të njëjtën pikë. Kanë kaluar dy vjet e Unë bëra disa pyetje këtu që të merrja shpjegime. gjysmë, na duhet sipas ligjit 6 muaj ta fusim në fuqi Nuk dua të paragjykoj përgjigjet e specialistëve, por, dhe si ajo tentativa e parë dhe kjo tentativeë e dytë së paku, ato pyetje që u bënë duhet ta kishte secila më duket se nuk është ashtu si e paraqesin, por përgjigjen e saj, ashtu si ata e mendonin, pa u realisht pranojmë që janë tentativat për t’iu lidhur anashkaluar, sepse unë mendoj se ka rëndësi të këmbët pasardhësve, atyre që do të vijnë më prapa pranojmë nëse e ka statusin ky komision kushtetues në rrokadin e pushtetit. Është më e ndershme t’i apo se ka. Ka një nen 107 në Kushtetutë prej së pranojmë kështu gjërat. Ju mund ta bënit këtë ligj cilit buron gjithçka që ka të bëjë me garancinë dhe dy vjet e gjysëm më përpara, pra, të ndryshonit ligjin mbrojtjen e nëpunësit dhe ju e dini mirë se në cilin e demokratëve, të bënit një ligj tjetër dhe të kishit kapitull dhe kujt pushteti i përket ky nen kushtetues. kohë për ta zbatuar vetë, sepse ju s’do keni kohë ta A e keni parë Kushtetutën dhe a i jeni referuar zbatoni. Në të gjitha diskutimet del se opozita duhet Kushtetutës kur keni ndërtuar ligjin? Se së paku që të bëhet me ne dhe të votojë si ne. Zotërinj, ju duhet te emërtimi nëpunës publik atje, e nëpunës civil të kuptoni që opozita është këtu për të kontenstuar këtu, do të thotë se kush është marrë me këtë punë ashtu si e gjykon, dhe pastaj kushdo, madje dhe nuk i ka hedhur një sy Kushtetutës suaj. Ju thoni publiku mund të gjykojë nëse ky kontenstim është që po e ndërtojmë mbështetur te Kushtetuta. Unë e kot apo plotë, po mos shkoni me reminishencat e them që komisionin e keni ndërtuar në të kundërtën së shkuarës se të gjithë duhet të jemi grusht e saj çfarë buron nga Kushtetuta, në qoftë se thoni bashkuar rreth partisë. kështu. Shiheni me kujdes dhe ka për t’u rezultuar Unë them që ligji ekzistues që ka qenë, nuk se është pikërisht kështu si po them unë. Po ju marr përsipër të them që ka qenë më i mirë dhe më referuat asaj çka është e shkruajtur e zezë mbi të prefekti, ka pasur të metat e veta, por gabimi është bardhë ligji është në sens të kundërt me atë që i pafalshëm që ai në gati tre vjet tani u bë ekzistent. është ndërtuar aty dhe prandaj pyetjet e mia ishin Sigurisht synohet për t’i siguruar një korac të tilla për ta sqaruar këtë, por unë nuk i mora administratës nga politika. Kjo është vërtet e përgjigjet ashtu siç doja. Mua nuk më duket se është rëndësishme. Ne duhet të pranojmë të gjithë se nuk ashtu si m’u dha mua përgjigja, që ka të drejtë të jemi të gatshëm akoma që të gjithë së bashku ta krijojë çdo komision e çdo grupim. Po, së pari, ato bëjmë këtë. Nuk kemi qenë dhe nuk jemi të gatshëm janë inekzitente ende, ligji do të hyjë në fuqi pas 6 për ta bërë këtë dhe unë ju garantoj se me këtë ligj muajsh, nuk kemi ende emërtime të tilla, strukturë përsëri kjo nuk bëhet, sepse në shumë gjëra të tillë dhe ligj të tillë. Si do të jetë ky nesër? Si do synohet të çimentohen komisione, të çimentohen të jetë i ndërtuar? Kush do të mblidhet, kush janë
1075 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
këta 15 veta që do të mblidhen për t’i dhënë këto 2 vitit 1998 dhe gjatë vitit 1999 derisa e ka dorëzuar kandidatura? Cilët? Cilët janë këta dhe pse u hiqet në Parlamentin Shqiptar, pra, gati një vit e gjysëm e drejta atyre që janë të zgjedhur në mënyrë të për të paraqitur atë projekt. Edhe kur mbërriti në drejtpërdrejtë dhe merren për bazë ata që janë në Parlament përsëri kemi pasur një bashkëpunim të mënyrë indirekte përfaqësues të pushtetit vendor? frutshmëm midis ekzekutivit shqiptar dhe Mendoj se ka edhe një çështje që ka të bëjë komisioneve parlamentare. edhe me problemin e ndryshimit të atyre që do të Së fundi do të thosha që ky projektligj ka marrin statusin e të qënit anëtarë të komisionit. Të asistencën mjaft të koalifikuar dhe shumë të afërt mos vësh kushtëzime për ta laguar një anëtar të Bankës Botërore, të Bashkimit Europian dhe të komisioni kaq të rëndësishëm, i cili do ketë në dorë OSBE-së në Shqipëri. të vëzhgojë, të ndjekë, të kontrolloj, të ndikojë mbi Në emër të grupit parlamentar, duke shprehur mijëra njerëz, të cilët prekin përditë publikun, se mendimin dhe konsideratën e të gjitha komisioneve, më pak janë ministrat ata që prekin publikun dhe veçanërisht atë të Ligjeve, do t’i përshëndesja të më shumë janë këta nëpunës që e prekin publikun gjithë specialistët e këtyre tre organizmave përditë dhe të mos ketë të drejtë kurrkush ta lëvizë prestigjoze, të cilat i japin okejin këtij ligji. Këto edhe kur të bëhet i pandershëm, edhe kur të bëhet organizma kanë kërkuar me insistim që në këtë i korruptuar, edhe kur të bëhet inekzistent në punën kontribut, që ka dhënë ekzekutivi shqiptar, komisionet e tij, më duket se nuk i bëjmë më shërbim të mirë. e Parlamentit Shqiptar, të bashkohej edhe opozita, Për të gjitha këto arsye dhe për shumë të tjera, veçanërisht Grupi Parlamentar i PD-së. edhe kolegët e tjerë i thane, ne gjykojmë që ligji Sigurisht që këtu dëgjojmë edhe argumente nuk është në standardet e duhura, ligji ka më shumë kundër. Unë gjatë këtyre 6 muajve kam dëgjuar disa një motivim të mbrojë atë që na interson ne për të argumente dhe nuk di se kujt t’i besoj më parë. Në mbrojtur, por jo të mbrojë atë që duhet mbrojtur, ne mbylljen e sesionit të kaluar, në korrik ka qenë për deklarojmë votën tonë kundër. t’u diskutuar ky ligj, në emër të grupi parlamentar Falemnderit! zoti Pollo ka kërkuar: “Ju lutem, na jepni kohë se Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjana! është një ligj shumë i rëndësishëm, ne jemi Fjalën e ka zoti Ruçi. plotësisht dakord me të dhe ne si opozitë duam të Gramoz Ruçi – Pas një diskutimi të gjatë, nuk kontribuojmë seriozisht për bërjen e kushtetutës së kam ndërmend të bezdis kolegët, pasi për të gjithë administratës civile”. Grupi i maxhorancës u shpreh është e qartë që, duke nisur nga qëllimi dhe rëndësia se është një ligj shumë i rëndësishëm dhe ne duam që ka, ky projektligj siguron një administratë të ta bëjmë me konsensus, pra, me miratimin edhe të koalifikuar, të qëndrueshme, të depolitizuar e mbi opozitës shqiptare. Kështu kaluam në sesionin tjetër të gjitha mbron edhe të drejtat e kësaj kategorie. dhe e lamë shtatorin dhe tetorin. Papritur, si rezultat Pra, me të drejtë këtu nga komisioni dhe nga i shtjellimeve politike brenda opozitës shqiptare, si kolegët deputetë, veçanërisht nga Kryeministri, u në në Byronë Parlamentare, ashtu edhe në seancë, deklarua si kushtetuta e administratës së shtetit shikojmë argumentin themelor se s’ka çfarë i duhet ose e nëpunësit civil. Dihen arritjet e vendeve të një ligj i tillë Shqipërisë, se një ligj të tillë Shqipëria ndryshme, veçanërisht atyre të Perëndimit, që, e ka. Brenda një harku 6-mujor dëgjojmë dy pavarësisht se qeveritë ndryshohen, çdo vit shteti argumente të kundërta, duke kundërshtuar funksion normalisht mbi bazën e dy gjërave. qëndrimet politike të njërit dhe të tjetrit. Pra, i besoj E para, ka administratë solide, që nuk e ndjen argumentit të parë që doni kohë vërtet, t’i besojmë ndryshimin e kabineteve qeveritare. argumentit të dytë që s’kanë nevojë për ligj, t’i E dyta, qytetarët janë në punë dhe në pronën e besojmë vërtet kolegëve opozitarë të grupit të PD- tyre dhe vazhdojnë normalisht aktivitetin ekonomik. së të cilët thonë së është një ligj shumë i Në këtë kuadër, unë do të thosha që pas bërjes rëndësishëm, që marrin angazhime, bëjnë edhe së vendit me Kushtetutë, bërja e administratës me propozime dhe amendamente përkatëse për këtë kushtetutën e saj është po kaq e rëndësishme edhe ligj? Unë i besoj vetëm një gjëje: vëllezër opozitarë, me këtë projektligj që e diskutojmë sot. mos e përjashtoni veten! Mbajtët peng Shqipërinë 6 Në këtë kuadër, unë do të thosha që këtij vjet pa Kushtetutë, nuk e bëtë atë, ne u kërkuam projektligji i është kushtuar një kohë jo e vogël, do në komisionin e Kushtetutës, në Parlamentin të thosha që ekzekutivi shqiptar është marrë gjatë Shqiptar, në referendumin mbarë popullor që të
1076 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kontribuonit, ju e përjashtuat veten, humbët një shans e këtij vendi i këtij populli. historic. Tani është shansi tjetër, për të miratuar E mbi këtë bazë, zoti drejtues i seancës, ne si statusin e nëpunësit civil, po humbisni përsëri një grup i maxhorancës, duke iu referuar përsëri fillesës shans tjetër. Si do të ecë ky shtet duke e lënë pa së diskutimit tim, ne si grup kemi pritur dhe kemi Kushtetutë, duke e lënë pa një administratë të besuar që në këtë ditë, më së fundi, duke pasur qëndrueshme, të koalifikuar, të depolitizuar? Pra, obsionet e saj, jemi të hapur për to qoftë edhe ato ju po vetëpërjashtoheni. që janë bërë sot, ne jemi të gatshëm për të kaluar Ne si grup i maxhorancës, me gjithë luajalitetin në votim, duke u shprehur plotësisht dakord me tonë politik, nuk do të lejojmë që ju të spekuloni për draftin që i është paraqitur seancës parlamentare. mbajtjen peng të vendit, për të mbajtur peng Namik Dokle – Falemnderit! institucionet e tij, për ta bërë vendin tonë të Mbyllim debatin për këtë projektligj. Falënderoj pabesueshëm dhe jo partner dinjitoz për të të gjithë deputetët që morën pjesë në diskutim, siç bashkëpunuar me komunitetin ndërkombëtar. Këtu e thashë pak më përpara, votimi i këtij projektligji në llozhat tona ishin përfasqësue të Bankës Botërore do të bëhet rreth orës 11.00, ndërsa seanca plenare dhe mezi presin që ky draft të kalojë në Parlamentin e nesërme do të fillojë në orën 10.00. Shqiptar. Këtu ishte Bashkimi Europian, këtu janë Në rendin e ditës kemi pasur pesë projektligje, përfaqësues të OSBE-së, pra i gjithë komuniteti por tre prej tyre janë ende në punë në komisionet ndërkombëtar. përkatëse dhe në grupet paralementare dhe nesër Bëni këtë, ju thoni jo. Pra, ju nuk doni të kemi të gatshme për t’u diskutuar dhe për të votuar bashkëpunoni, ju nuk doni që të bëhen reforma në projektligjin “Për ratifikimin e Kartës Europiane të Shqipëri, nuk doni që të bëhen investime në Shqipëri, autonomisë lokale”, që Qeveria Shqiptare e ka ju doni që të mbani peng vendin. Nuk është thjesht firmosur dhe tani Parlamenti pritet ta ratifikojë, dhe duhet apo s’duhet kaluar ky nen, kështu apo ashtu, projektligjin “Për ratifikimin e Konventës për ndalimin dhe ne nuk mund të tolerojmë në pafundësi për këto e përdorimit të magazinimit, të prodhimit dhe çështje. Prandaj mos rrini peng e lidershipit tuaj transferimit të minave kundër personit dhe për politik. Vendosni mbi të gjitha intersat e shkatërrimin e tyre”. institucioneve të këtij shteti, interesat e këtij kombi, Natën e mirë.
E enjte, 11.11.1999 Drejton Zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e paradites Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë, hapim e mësipërm, pasi dëgjoi edhe specialistët e seancën. Ministrisë së Mbrojtjes, duke vlerësuar rëndësinë Sot në rend të ditës kemi shqyrtimin e dhe ratifikimin e kësaj konvente, duke konstatuar projektligjit "Për ratifikimin e Konventës “Për që nga pikëpamja ligjore dhe ajo kushtetuese është ndalimin e përdorimit, të magazinimit, të prodhimit në përputhje me Kushtetutën dhe ligjin “Për lidhjen dhe të transferimit të minave kundër personit (MKP) e traktateve dhe mosmarrëveshjet ndërkombëtare”, dhe për shkatërrimin e tyre”; projektligjin Për në parim u shpreh dakord për kalimin e këtij ratifikimin e “Kartës Europiane të Autonomisë projektligji në seancë. Vërejtje të veçanta nuk pati. Vendore”, si dhe projektligjin “Statusi i Nëpunësit Falemnderit! Civil”. Namik Dokle - Falemnderit, zonja Çaka! Fillojmë shqyrtimin e projektligjit të parë. Për Komisionin e Mbrojtjes, kanë nënshkruar Zonja Çaka e ka fjalën. deputetët Dervishi dhe Ceka. Zoti Dervishi ju e keni Zamira Çaka- Komisioni i Ligjeve në mbledhjen fjalën. që zhvilloi ka marrë në shqyrtim projektligjin Për Ali Dervishi – Komisioni i Mbrojtjes e ka marrë ratifikimin e Konventës “Për ndalimin e përdorimit, në shqyrtim këtë projektligj dhe së bashku me të magazinimit, të prodhimit dhe të transferimit të ekspertët e Ministrisë së Mbrojtjes, duke qenë se minave kundër personit (MKP) dhe për shkatërrimin kjo marrëveshje është në përputhje me Kushtetutën e tyre”, i paraqitur nga Këshilli i Ministrave. e Republikës së Shqipërisë, është dakord që të Komisioni, pasi e mori në shqyrtim projektligjin kalojë për ratifikim në Parlament.
1077 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Falemnderit! E katërta, është pastrimi i fushave të minuara Namik Dokle – Falemnderit! Afatet për realizimin e këtyre detyrave janë: Për Komisionin e Rendit dhe të SHIK-ut, meqë stoqet duhen asgjësuar brenda katër vjetëve, ndërsa zoti Ceka nuk është, është ngarkuar njeri? Jo. fushat e minuara brenda 10 vjetëve. Ne gjykojmë se Atëherë e marrim të mirëqënë se relacioni është i i kemi mundësitë për ta realizuar këtë, pasi duke u përbashkët për të dy komisionet. Për Komisionin e nisur nga tipet e minave që kemi, nuk ka ndonjë Jashtëm, zoti Godo. problem të madh për t’i asgjësuar. Afati që kërkon Sabri Godo – Komisioni i Jashtëm e ka marrë Traktati për pastrimin e fushava të minuara është në shqyrtim këtë projektligj dhe, pasi dëgjoi 10 vjet. Nga përllogaritjet që kemi, ne na duhet rreth shpjegimet që na duheshin nga specialisti i Ministrisë 5-6 vjet për të pastruar territoret tona nga minat dhe së Mbrojtjes, nuk ka ndonjë vërejtje për të bërë dhe municionet e rrezikshme. është dakord që të kalojë në seancë. Namik Dokle – Falemnderit! Namik Dokle - Falemnderit, zoti Godo! Hapet debati. Ka deputetë që duan të diskutojnë? Pyetje nga deputetët? Po, zoti Tabaku. Po, zoti Dervishi. Ejup Tabaku – Pyetja është për specialistët. Ali Dervishi –Zoti kryetar, të nderuar deputetë, E para, sa shtete e kanë ratifikuar deri tani këtë Marrëveshja e nënshkruar nga 153 vende dhe marrëveshje në parlamentet e tyre? ratifikuar nga 57 vende në Otava të Kanadasë në E dyta, a jemi të gatshëm ne për zbatimin e dhjetor të vitit ’97, në kuadrin e një konference kësaj konvente, kur nuk e dimë mirë sa armë të tilla ndërkombëtare me nismën e Qeverisë Kandeze, janë në dorë të popullsisë? ka si qëllim të ndalohet prodhimi dhe përdorimi i Namik Dokle - Pyetje të tjera? Po, zoti Baçi. minave kundër këmbësorisë, të shkatërrohen stoqet Ibrahim Baçi – Nuk jam i sigurt zoti drejtues i e minave kundër këmbësorisë brenda katër vjetëve, seancës, kur ka marrëveshje duhet ta shohë Gjykata të pastrohen fushat e minuara dhe të asgjësohen Kushtetuese, dikur e kemi pasur kështu, në variantin minat, që gjenden në to brenda 10 vjetëve. e parë të Kushtetutës, nuk jam i sigurt tani. Dy kërkesat e para ne si shtet i kemi plotësuar, Namik Dokle - Zonja Çaka mund të shpreheni. sepse prodhimi i minave në Shqipëri, siç dihet, është Zamira Çaka – Kërkesa që zoti deputet shtron ndaluar në vitin 1991, kurse përdorimi po ashtu, për shqyrtimin e këtyre konventave, përpara se të sepse ne, shteti ynë dhe ushtria jonë nuk i përdori bëhet ratifikimi i tyre nga Parlamenti, ka qenë një as gjatë konfliktit në Kosovë. Ne kemi stoqe të kërkesë në një nga dispozitat kryesore kushtetuese, konsiderueshme minash, por ushtria jonë është në megjithatë edhe atëherë ne i kemi kërkuar Gjykatës gjendje ta realizojë asgjësimin e tyre në afatet e Kushtetuese dhe ajo me një vendim është shprehur caktuara në Konventë. Kurse pastrimi i fushave të pikërisht për këtë problem, pra, në qoftë se kemi minuara dhe asgjësimi i minave në to është llogaritur konventa është Parlamenti ai i cili i ratifikon ato. të përfundojë brenda 5, 6 vjetësh, kur afati që Me Kushtetutën e re një gjë e tillë nuk parashikohet, përcakton konventa është 10 vjet. Si rezultat i pra, kemi edhe një vendim të Gjykatës Kushtetuese shkatërrimeve të mëdha që ndodhën në vitin ’97, edhe Kushtetutën, e cila nuk e parashikon një gjë sidomos në fushën e mbrojtjes, në shkatërrimin e të tillë. potencialit ushtarak të mbrojtjes sonë, u shpërthyen Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! mbi 15 grup deposh të mëdha, ku ruheshin afro mbi Meqenëse nuk ka pyetje të tjera, ju lutem 6 mijë tonë municione, ku rezultat i shpërndarjes përgjigjuni pyetjes së zotit Tabaku. së tyre në terren u krijua një sipërfaqe e rrezikshme Specialisti – Siç dihet Traktati i Otavës është e infektuar prej 140 hektarësh. nënshkruar në 3 dhjetor të vitit 1997 me nismën e Forcat serbe gjatë luftës në Kosovë hodhen në Qeverisë Kanadeze. Deri tani është nënshkruar nga rajonin tonë me raketa dhe altireri mina kundër 153 qeveri dhe ratifikuar nga 70 parlamente. këmbësorisë ose kundër personit, duke infektuar Për pyetjen e dytë mendoj se ne jemi të gatshëm një sipërfaqe prej 120 hektarësh, sipërfaqe me për ta realizuar traktatin. Traktati ka katër kërkesa thellësi deri në 20 kilometra në brendësi të territorit kryesore: tonë dhe vendosjen në vijën kufitare Shqipëri- Kosovë E para, është ndalimi i prodhimit të minave. të minave tokësore kundër këmbësorisë me një E dyta, është ndalimi i përdorimit të tyre. sipërfaqe deri në 10 kilometra katrorë. E treta, asgjësimi i stoqeve të minave. Për të përballuar këtë situate, Ministria e
1078 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Mbrojtjes ka krijuar grupe të specializuara nga transferimin dhe përdorimin e minave tokësore ekspertë të NATO-s, të cilët kanë filluar nga puna kundër njeriut, i mbajtur në 3 dhjetor të vitit 1997, dhe kanë pastruar 100 hektarë të infektuar, kanë është quajtur ndryshe edhe traktati të gjithë popujve. kufizuar zona të tjera të minuara në kufirin verior Qeveria Shqiptare e ka nënshkruar këtë Traktat Shqipëri – Kosovë dhe kanë pastruar zonën e parë të Otavës që në vitin e kaluar, në 8 shtator të vitit në Palikëst të Beratit dhe vazhdojnë punën në zona ’98. Është në nderin e këtij Parlamenti, që ashtu si të tjera të infektuara. dhe shtete të tjera të botës, në mbi 150 shtete në Duke u nisur nga situata shumë e rënduar e botë është nënshkruar ky traktat dhe është ratifikuar minave dhe municioneve të paplasura dhe nga rreth 70 vende, që të ratifikojë Traktatin e Otavës. kapacitetet tona të kufizuara për të përballuar Ndalimi i prodhimit, transferimit dhe përdorimit çminimin, ato do të kryhen edhe nga organizata të minave kundër njeriut, si dhe shkatërrimi i tyre humane ose kompani private, praktikë kjo që ndiqet bëhet për arsye se në kohën e sotme në botë janë në të gjithë vendet e botës, ku ushtria nuk afro 120 milionë mina, të cilat kërcënojnë njerëzit. angazhohet në aksione humane çminimi. Në rastin Çdo 20 minuta ka një viktimë, të vrarë apo të tonë, specialistë ushtarakë të ushtrisë sonë do të plagosur. Në botë llogariten rreth 270 mijë viktima kryejnë detyrën e supervizorit për punimet e nga minat. Prodhimi dhe përdorimi i minave në botë çminimit. Në konventë parashikohet dhënia e sot, pothuajse, është ndërprerë dhe është në nderin ndihmës midis shteteve palë, ku duhet theksuar se edhe të shtetit shqiptar, të Qeverisë Shqiptare, të ne, përveç asistencës teknike nga Shtetet e Parlamentit Shqiptar që ta ratifikojë këtë Traktat. Bashkuara të Amerikës, s’jemi ndihmuar ende. Në Shqipëri ndodhen në afërsi të 40, 45 depove Mendojmë se Ministria e Punëve të Jashtme duhet ushtarake mina që janë në tokë, të cilat janë shumë të bëjë prezent këtë situatë në organizatat të rrezikshme për popullatën. 25- 30 hektarë tokë ndërkombëtare për nevojat urgjente që kemi ne në janë shumë të ndotura dhe tejet të rrezikshme nga drejtim të pajisjes me aparatura speciale për municionet e hedhura gjatë shpërthimit të depove çminim, pagesës së specialistëve dhe trajtimit të ushtarake gjatë marsit të viti ’97. Janë në duart e viktimave nga minat, të cilët janë të shumtë. popullatës me rrezik të vazhdueshëm 1 milion mina Ratifikimi këtij traktati, në radhë të pare, ka të ndryshme... vlerë humane, pasi vret jo vetëm kundërshtarin, por Namik Dokle – Kalojmë në shqyrtimin e edhe popullsinë civile dhe fëmijët e pafajshëm. Është projektligjit Për ratifikimin e “Kartës së Autonomisë mjet i asgjësimit fizik, pasi shpërthimi i një mine Vendore” vret dhjetëra njerëz. Fjalën e kanë komisionet që e kanë shqyrtuar Ratifikimi i kësaj marrëveshjeje do ta vinte këtë projektligj. Qeverinë Shqiptare në kushte të favorshme për të (Komisionet shprehen dakord për miratimin e kërkuar asistencë teknike financiare nga organizatat këtij projektligji në seancë plenare.) ndërkombëtare, për të përballuar situatën e rënduar Ka pyetje? Jo. Diskutime? Po. që kemi në territorin tonë për pastrimin dhe Një deputet – Zoti Dokle, këtu kemi një asgjësimin e minave dhe municioneve të tjera të dokument ndërkombëtar, siç është kjo kartë. I paplasura. Populli shqiptar dhe fëmijët e Shqipërisë kërkohet shtetit shqiptar të aderojë dhe të miratojë na kërkojnë që ta çlirojmë tokën nga armët atë, interpretimet se ç’kuptim ka njëra dhe tjetra çnjerëzore, të jemi ne roje të ndalimit të vrasjes nga më duken të panevojshme. Sot kërkohet thjesht, e minat, se nga kjo punë varet jeta, mirëqënia dhe e pranojmë këtë kartë ta miratojmë apo jo dhe unë ardhmja e shumë njerëzve të pafajshëm. them që për të qenë më racionalë nuk ka pse t’i Prandaj, ju ftoj, të nderuar deputetë, ta miratojmë japim formën siç bëjmë me ligjet e tjera që i hartojmë këtë konventë. ne këtu. Është një dokument që nuk e ndryshojmë Falemnderit! dot, s’bëjmë dot asnjë amendament dhe nuk kemi Namik Dokle – Falemnderit, zoti Dervishi! të drejtë të lëvizim asnjë presje, vetëm jemi dakord Fjalën e ka zonja Natasha Paço. me të apo jo. Unë them le të kalojë në formën më të Natasha Paço – Falemnderit, zoti kryesues i shpejtë këtë shqyrtim. seancës! Namik Dokle - Po, zoti Shahollari. Ashtu siç e thanë edhe parafolësit, Traktati i Luan Shahollari – Falemnderit, zoti kryetar! Otavës, i cili ndalon prodhimin, mgazinimin, Të nderuar deputetë,
1079 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Rreth një vit më parë miratuam Kushtetutën e kemi rast të diskutojmë më hollësisht në të ardhmen. Republikës së Shqipërisë, ligjin themeltar të shtetit. Për sa më sipër, ju ftoj zotërinj deputetë të Pa shkuar më tej, ne do të votojmë Statusin e miratojmë Kartën Europiane të Autonomisë Vendore Nëpunësit Civil, siç u quajt ndryshe edhe Kushtetuta sipas projektligjit të paraqitur nga Këshilli i e administratës së lartë publike. Sot do të ratifikojmë Ministrave. Kartën Europiane të Autonomisë Vendore ose Falemnderit! ndryshe të qeverisjes vendore, e cila mund të Namik Dokle – Falemnderit! konsiderohet si Kushtetuta e Pushtetit Vendor. Pra, Fjalën e ka deputeti Sherifi jemi në rrugën e drejtë të miratimit dhe të aplikimit Elmaz Sherifi – Falemnderit, zoti kryesues i të akteve ligjore, standarde të domosdoshme për të seancës! hyrë hap pas hapi në strukturat euroatlantike. Karta Sot duhet të hedhim hapin e dytë për të ratifikuar Europiane e Autonomisë Vendore, e cila është hapur Kartën Europiane të Autonomisë Vendore, tashmë, për një nënshkrim në 15 tetor 1988 dha ka hyrë në të nënshkruar nga Qeveria Shqiptare qysh në vitin e fuqi më 1shtator në 1988, parashtron standarde të kaluar. Faza e tretë ngelet ajo e depozitimit të këtyre përbashkëta europiane në emër të mbrojtjes dhe të instrumenteve pranë Sekretariatit të Përgjithshëm zhvillimit të të drejtave dhe lirive të autoriteteve lokale. të Këshillit të Europës. Është e kuptueshme që Po ndonëse ka kaluar mbi 10 vjet që ka hyrë në fuqi mund të ketë pyetje dhe kolegët tanë opozitarë janë dhe vendi ynë u bë anëtare e Këshillit të Europës të interesuar për t’u marrë me termat dhe kuptimin më 1995, kjo kartë, si dhe shumë të tjera nuk u e përmbajtjes së nocioneve të ndryshme, por mendoj nënshkruan nga Qeveria dhe Parlamenti i dominuar që e rëndësishme është të kuptohen vlerat politike nga Partia Demokratike në vitin 1992 – 1996. Ai të këtij veprimi të legjislativit shqiptar. nuk mund t’i heqë të drejtat dhe liritë që i takojnë Maxhoranca e sotme, kur ka qenë në opozitë pushtetit lokal, ku socialistët, atëherë në opozitë, dhe ka pasur shumicën absolute të pushtetit vendor, në nivel qëndror përbënin shumicën në nivel lokal. ka kërkuar në mënyrë permanente që funksionimi i Në këtë mënyrë ata deshën të kishin duar të lira këtij pushteti të bazohej në standardet që kërkonte për të ushtuar presion mbi pushtetin vendor, duke vetë shoqëria shqiptare, e cila pretendonte për të mos i dhënë kompetenca të nevojshme për të arritur nivelin e demokracisë në standardet qeverisur, siç thuhet edhe në këtë kartë. europiane. Tashmë, po vijmë në realitet pas dy vjet Neni 3 i Kartës përcakton se parimi i Autonomisë qeverisjeje. Sot jemi para faktit ku po diskutojmë Vendore duhet të njihet në legjislacionin e brendshëm për të bërë ratifikimin e këtij dokumenti të dhe po të jetë e mundur edhe nga Kushtetuta. Në rëndësishëm. Ne kemi kaluar hapa të rëndësishëm, rastin konkret të Shqipërisë, nuk është e nevojshme, që e përligjin veprimin e sotëm. Kemi ndërtuar një sepse është bërë fakt në Kushtetutën e re. Nderin Kushtetutë ku ka një kapitull të veçantë për mënyrën e nënshkrimit për sa i përket kësaj karte i takon sesi ndërtohet dhe duhet të funksionojë pushteti Partisë Socialiste dhe forcave të tjera të koalicionit vendor, në përputhje kjo me standardet që kërkon për shtetin, si forcat më progresiste të shoqërisë Karta Europiane e Autonomisë Vendore. shqiptare, që zhvillimin e demokracisë dhe të Në aspektin politik, ratifikimi i kësaj karte, decentralizimit të pushtetit i vlerësojnë si kusht të depozitimi dhe lindja e detyrimeve juridike për të domosdoshëm për prosperitetin e vendit tonë. vepruar në përputhje me këtë konventë e rrisin Karta mund të ratifikohet edhe në mënyrë demokracinë direkte në Shqipëri për të zgjedhur pjesore, duke bërë disa diferencime në nenin 12, shqiptarët, që ata të kërkojnë më tepër nga ata për por projekti i Këshillit të Ministrave e ka nënshkruar të cilët votojnë. Ky është një element mjaft i në mënyrë tërësore, sepse vetëm në këtë mënyrë ne rëndësishëm që të largohemi nga sloganet dhe mund të aplikojmë ndryshime thelbësore në formulimet abstrakte të neneve të caktuara dhe të funksionimin e pushtetit vendor. Fakti që zbatimi në kërkojmë atë çfarë është e rëndësishme: mënyra praktikë i Kartës është marrë me tërë seriozitetin e sesi do të funksionojë ky pushtet. duhur, tregon edhe masat që janë përcaktuar kohët e Tashmë, mund të merreni se cila është fundit për thellimin e decentralizimit nëpërmjet hartimit përmbajtja e decentralizimit të autonomive të tjera. të një strategjie të veçantë me synime dhe afate Rëndësi ka që në Shqipëri e kemi pushtetin dhe të konkrete për vënien e saj në jetë, veçanërisht në veprojmë në mënyrë të pavarur, kemi pushtetin aspektin administrativ dhe financiar, për të cilat do të legjislativ, kemi atë ekzekutiv dhe brenda këtij
1080 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ekzekutivi ne kemi edhe një pushtet vendor, i cili ka siç jemi mësuar ta marrim në konsideratë, dhe kjo organet e tij legjislative, ka dhe organet e tij do të më bënte që t’i kujtoja kolegëve të mi se në ekzekutive, që duhet të veprojnë në mënyrë të çfarë stadi e kanë lënë ata pikërisht atë që sot këta pavarur nga pushteti ekzekutiv dhe nga pushteti e quajnë pushtet lokal, atë që të gjithë se bashku e legjislativ. Veprimtaria e tyre rregullohet pikërisht kemi quajtur pushtet popullor. nëpërmjet këtyre ligjeve dhe nëpërmjet kësaj karte Zotërinjtë parafolës pushtetin popullor në vitin që ne miratojmë. Mendoj se duke vepruar në këtë ’90 e kanë lënë në atë stad që nuk konceptohej fare mënyrë ne do të rrisim më tej përgjegjësinë e se çdo të thoshte as pushtet lokal, as autonomi organeve të zgjedhura dhe të emëruara në pushtetin lokale, as decentralizim të pushtetit lokal. Unë, duke vendor, që ato realisht të vihen në shërbim të mos dashur që t’ju bëj oponencë aleatëve të mi të zgjedhësve të tyre, sepse në realitet aktualisht ka Partisë Demokratike për periudhën kur ata ishin në një shkëputje të veprimtarisë së organeve të pushtetit pushtet, mund t’ju them që këto terma për herë të vendor në komuna, në bashki dhe rrethe nga intersat parë në Shqipëri hynë në vitin 1992. Për herë të e zgjedhësve. Në fund të fundit, qëllimi i kësaj Karte parë gjatë kësaj periudhe u bënë edhe ato që u është të fusë në rrugën e zgjidhjes dhe të marrjes quajtën zgjedhje lokale. Mirë është që jo në çdo së përgjegjësive direkte të organeve të pushtetit fjalë që themi të të bëjmë politikë, por unë mendoj vendor për të plotësuar në mënyrë ritmike shërbimet që me vullnetin tonë si deputetë të Parlamentit të publike në interes të zgjedhësve shqiptarë. përpiqemi që të hartojmë e të miratojmë ligje, të Unë kam bindjen se me punën serioze që ka cilat do t’i shërbejnë më së miri zhvillimeve bërë Qeveria Shqiptare për të plotësuar të gjitha demokratike të Shqipërisë dhe të shtetit shqiptar. detyrimet ligjore shumë shpejt do të ketë një paketë Është shumë e rëndësishme që pushteti lokal në të tërë ligjore që e sjell legjislacionin shqiptar në Shqipëri të ketë një autonomi dhe më vjen mjaft nivelet e këtij detyrimi, që kërkon Karta Europiane mirë që administrata e pushtetit lokal në Shqipëri, e Autonomisë Vendore. Unë uroj që veprimtaria e Ministria e Pushtetit Lokal ka bërë një material me sotme e organeve tona, të ekzekutivit, të Ministrisë të cilin edhe unë jam njohur dhe do të zhvillojë nesër së së Pushtetit Vendor, të rrisë efektivitetin e një seminar në të cilin edhe unë do të kem veprimtarisë së tij dhe shumë shpejt ta bëjmë realitet kënaqësinë që të marr pjesë dhe të diskutojmë së atë çfarë kemi thënë që për zgjedhjet e ardhshme bashku, pikërisht për të forcuar këtë autonomi të të pushtetit vendor të përgatisim një legjislacion pushtetit lokal, për të qenë edhe ne të barabartë modern ku të garantojmë për herë të parë edhe në me të gjithë shtetet europiane. zgjedhjet vendore, zgjedhje realisht të lira dhe Unë edhe një herë i bëj thirrje kolegëve të mi që demokratike, ku zgjedhësit nëpërmjet votës së tyre jo çdo fjalë ta politizojnë, se jo çdo gjë nga periudha të përcaktojnë se cilët do të jenë përfaqësuesit e që qeverisën demokratët është jo e mirë dhe jo çdo tyre në këto organe të rëndësishme. gjë që bëjnë këta që sot janë në pushtet e bëjnë Falemnderit! mirë. Namik Dokle – Falemnderit, zoti Sherifi! Falemnderit! Fjalën e ka deputeti Bushati. Namik Dokle - Falemnderit! Fjalën e ka Zef Bushati – Falemnderit, zoti drejtues i deputetja Stefani. seancës! Afërdita Stefani - Falemnderit, zoti drejtues i Vërtet për nga rëndësia e saj ne sot ratifikojmë seancës! një kartë të Autonomisë Vendore që i shërben në Shkurt dua të theksoj se ratifikimi i Kartës mënyrë të natyrshme të gjitha proceseve integruese Europiane të Autonomisë Vendore është një reagim të Shqipërisë në një Europë të qytetëruar dhe i Parlamentit tonë ndaj kërkesës së kohës për të demokratike. filluar procesin e demokratizimit dhe për të rritur Me thënë të vërtetën mirë do të ishte që ne të autoritetin dhe përgjegjësinë e organeve të pushtetit merreshim me probleme që do t’i shërbejnë të vendor në zgjidhjen e halleve dhe të shqetësimeve ardhmes së Shqipërisë dhe jo të kthejmë kokën të panumërta të shtetasve shqiptarë. drejt së shkuarës, sepse po e ngacmove të Karta Europiane e Autonomisë Vendore ka shkuarën, kuptohet se e shkuara nuk është vetëm kaluar procesin e vet të ngjizjes, hartimit dhe e këtyre viteve të cilat i kemi lënë pas dhe që fillojnë parashtrimit të saj në hallkat përkatëse të Këshillit që nga viti ’90, na del që ajo fillon që nga viti ’41, të Europës deri sa arriti të nëshkruhej në vitin 1985
1081 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe të hynte në fuqi në vitin 1988. Zoti Demeti luftoi para disa muajsh që t’i kalojnë Në të shëndoshja dhe fuqizimi i Autonomisë një pjesë e investimeve pushtetit lokal dhe e realizoi Vendore me të drejtë konsiderohet si një shëndoshje këtë me marrëveshje me Ministrinë e Punëve dhe fuqizim i demokracisë në çdo vend. Ratifikimi i Publike dhe kuptohet me miratimin e Qeverisë. Nëse kësaj Kartë, së pari, do të ndihmojë për të përsosur ka investimeve sot, që rrezikojnë të mos realizohen, dhe fuqizuar autonominë politike dhe pushtetin lokal. janë pikërisht ato që iu kaluan me një vendim Qeverie Së dyti, do të ndihmojë për të forcuar, fuqizuar pushtetit lokal. Arsyet i dinë më mirë ata që merren dhe përsosur më tej autonominë legjislative ose për me këto punë dhe ne ndoshta mund të bëjmë edhe të përsosur më tej legjislacionin përkatës konform një interpelancë për këto probleme në ditët e Kushtetutës dhe ligjeve në fuqi. ardhshme. Së treti, do të ndihmojë për të fuqizuar dhe U kërkohen projekte pushtetit lokal dhe ata nuk përsosur më tej autonominë administrative të i bëjnë dot, sepse nuk kanë fuqi mendore, por kanë pushtetit lokal. njerëzit për t’i bërë dhe unë mendoj që Statusi i Së fundi, do të ndihmojë për të fuqizuar dhe Nëpunësit Civil duhet të përfshijë edhe pushtetin përsosur më tej autonominë financiare. vendor. Për këtë shpreh bindjen se të gjithë ne do ta U vihen në dispozicion fonde për të ndërtuar një ratifikojmë këtë Kartë. shkollë apo ambulancë, e pushteti i sotëm lokal, jo Falemnderit! në një rast, por në dhjetëra e qindra raste, i djeg Namik Dokle - Falemnderit! fondet se nuk gjen dot 300, 400 metra sipërfaqe Zoti Aliko e ka fjalën. truall për të vënë në dispozicion këto fonde që i jep Haxhi Aliko – Falemnderit! buxheti apo donatorët e huaj. Këtë projektligj ne të gjithë e pranojmë si një Gjërat, zoti kryetar i seancës, duhen ndarë gjë shumë të mirë, ndaj më duket se diskutimet as njëherë e mirë, çfarë duhet të ketë pushteti lokal t’i shtojnë e as pakësojnë gjë për atë që ne jemi jepet atij, çfarë duhet të mbajë pushteti qendror, ta dakord të tërë. Me këtë rast doja t’ju propozoja juve mbajë dhe të përgjigjet deri në fund. Gjërat nuk duhen dhe kolegëve të tjerë, në rast se kanë kërkuar fjalën lënë në mes as këtej e as andej. për të diskutuar, të mos humbasim më kohë me një Unë jam dakord që sot të ratifikohet kjo Kartë gjë për të cilën jemi të gjithë dakord. Nuk ka asnjë dhe jam dakord që ne të presim këtu, në këtë kuptim të bëjmë retrospektiva, merita ose jo merita. Parlament, strategjinë dhe projektligjin në funksion Është një gjë e mirë, hajde ta bëjmë e të përpiqemi të këtij problemi. ta vëmë në jetë. Falemnderit! Falemnderit! Namik Dokle- Falemnderit, zoti Hoxha! Namik Dokle - Falemnderit! Fjalën e ka Ministri i Pushtetit Lokal, zoti Ka ndonjë deputet që ka kërkuar fjalën prapë, Bashkim Fino. zoti Hasan Hoxha. Bashkim Fino - Të nderuar deputetë, Hasan Hoxha - Falemnderit, zoti kryetar! Sot ky Kuvend do të ratifikojë një dokument Unë jam dakord me ato që tha zoti Aliko, po juridik ndërkombëtar, i cili për nga vlerat dhe për kisha një merak dhe meqë ju pranuat që të më jepni nga rëndësia mbetet unikal në historinë dhe në fjalën po i them. hapësirën europiane ku ne bëjmë pjesë dhe ku Më vjen shumë mirë që ne erdhëm në këtë synojmë të integrohemi, do të ratifikojmë, pra, moment për të ratifikuar Kartën e Autonomisë së Kartën Europiane të Autonomisë Vendore. Në këtë Pushtetit Lokal, më vjen shumë mirë që ne në letër mënyrë do të përmbushim një detyrim që buron jemi shumë përpara në krahasim me zhvillimet në nga qenia e shtetit shqiptar anëtare në Këshillin e praktikë. Themi me letra jemi përpara, sepse përveç Europës. Dua t’ju kujtoj që nëpërmjet rekomandimit kartës po përgatitet dhe strategjia e decentralizimit të 7 marsit 1997 të Kongresit të Pushtetarëve Lokal të pushtetit lokal, ku ka një sërë projektligjesh të Rajonal, Këshilli i Europës i ka kërkuar autoriteteve gatshme apo gjysmë të gatshme në funksion të të shtetit shqiptar plotësimin e një detyrimi të tillë. kësaj, por në praktikë sot ka zhvillime të çuditshme, Pas nënshkrimit vitin e kaluar të Kartës, ku Qeveria për të cilat meqë është këtu Ministri i Pushtetit Lokal shprehu qartë vullnetin e saj politik në favor të dhe Zëvëndësministri, unë dua të vë në dukje dy tre thellimit të Autonomisë Vendore dhe fillimit të një momente. reforme të rëndësishme decentralizimi, gjërat
1082 Viti 1999 Legjislatura e 15-të evoluan në një drejtim me të vërtetë pozitiv. Nga e organeve të pushtetit vendor”, ligji “Për financimin nënshkrimi deri te paraqitja sot për ratifikim këtu te e qeverisjes vendore”, ligji “Për sistemimin e ju, kanë ndodhur disa evenimente të rëndësishme, mbledhjes së takasave”, ligji “Për transferimin e të cilat shkurtimisht meritojnë të kujtohen. pronave të pushtetit vendor” dhe ligji “Për Përveç përmirësimeve në kuadrin ligjor, elementi Prefekturat”, i parë në funksionin e konsolidimit të bazë ka qenë Kushtetuta e re e Shqipërisë, vepër e autonomisë vendore. këtij Parlamenti, që garanton autonominë e Pra, edhe një herë, të nderuar deputetë, edhe qeverisjes vendore dhe përparimin e decentralizimit. si Ministër i Pushtetit Lokal, ju ftoj të votoni Në nenin 13 është një kapitull të veçantë edhe për unanimisht ratifikimin e Kartës Europiane të qeverisjen vendore, të cilësuar nga ekspertë qoftë Autonomisë Vendore. Ju siguroj që sot do të kryeni vendas, por edhe të huaj, në përputhje të plotë me një akt me të vërtetë historik dhe me të vërtetë të kërkesat dhe parimet e Kartës Europiane të çmuar për nga vlerat për gjithë pushtetin vendor. Ne Autonomisë Vendore. sot po i sjellim një shërbim me të vërtetë të madh Nga ana tjetër, për herë të parë në historinë e forcimit dhe stabilitetit të demokracisë në Shqipëri, tranzicionit të këtyre viteve dhe një sistemi sepse baza e vërtetë e një demokracie është demokratik të konsoliduar nga Qeveria e koalicionit pushteti vendor, pushteti që është më pranë të 29 qershorit ’97 në fillim e pas, në këtë vit qytetarëve, që na ka dhënë votën, të cilën u decentralizimi dhe reformat e pushtetit vendor në detyrohemi gjithmonë dhe në vazhdimësi. tërësi u shpallën si një nga objektivat politike me Falemnderit! prioritet, duke i angazhuar publikisht përpara Namik Dokle – Falemnderit, zoti Fino! opinionit kombëtar dhe atij ndërkombëtar se brenda Në emër të grupeve parlamentare, grupi e Djathta vitit 1999 do të dërgohej për ratifikim në Kuvend Karta e Qendrës, urdhëroni zoti Bushati. e Autonomisë Vendore. Zef Bushati – Falemnderit, zoti drejtues i Sot ky angazhim po bëhet realitet, duke seancës! dëshmuar seriozitetin dhe përgjegjshmërinë tonë Mbas dy vjetësh që jeni në krye të Parlamentit përballë votëbesimit të zgjedhësve, përballë e keni mësuar saktë që i thonë Grupi Parlamentar rekomandimeve të organizmave ndërkombëtarë dhe e Djathta e Qendrës, se nganjëherë ju ngatërron aleatëve tanë euroatlantikë. zoti Gjinushi, Gjinushi ju ngatërron se ju jeni i saktë Ndërkohë, dua të veçoj faktin se me krijimin nga vetë. Qeveria të Komitetit Kombëtar të Decentralizimit të Si grup parlamentar ne shprehemi pro kësaj drejtuar nga ish-Zëvëndëskryeministri, zoti Meta, sot Karte. Na vjen mirë që erdhi momenti i rëndësishëm Kryeministër, që ka institucionalizuar bashkëpunimin i ratifikimit të kësaj Karte nga Parlamenti. dhe partneritetin me përfaqësues të pushtetit vendor, Falemnderit! reforma u fut në fazën e realizimit të plotë të Namik Dokle - Falemnderit, zoti Bushati! objektivave ambicioze dhe konkrete në këtë fushë. Në emër të grupit të Partisë Socialdemokrate, Strategjia në formë projekti e përgatitur nga grupi zoti Aliko. i ekspertëve për decentralizim me konsulencën e Haxhi Aliko - Dakord USAID-it, me konsulencën e Këshillit të Europës, Namik Dokle – Shumë falemnderit, zoti Aliko! do të miratohet në Qeveri së bashku me paketën Në emër të grupit të Partisë Demokratike, zoti ligjore, që do të pasojë atë në muajin në vazhdim, Gjana. bazuar tërësisht në Kartën Europiane të Autonomisë Jemin Gjana – Përpara se të jap okejin e Grupit Vendore. Kështu, pra, do të plotësohen edhe kushtet Parlamentar të Partisë Demokratike për miratimin e domosdoshme për përmbushjen në vazhdimësi e kartës, do të shpreh dy probleme. të detyrimeve, që burojnë nga ratifikimi i saj. Së pari, sepse Parlamenti është ai që thotë po Qeveria dhe Ministria e Pushtetit Lokal pas ose voton kundër për të ratifikuar, gjithsesi është e ratifikimit të kartës do të thellojë e do të çojë më tej drejta e çdo deputeti të kërkojë shpjegime me qëllim hapat e nisura, siç është përcaktuar edhe në që të qartësojë pastaj edhe votën e tij. Kështu që programin Qeverisë, në përputhje me dokumentin më duken të padrejta qëndrimet që u mbajtën jo strategjik të decentralizimit. Në mënyrë të veçantë, nga ju, po nga shumë kolegë. si fazë e parë do të punohet për përmirësimin e Së dyti, nuk kuptova një ndërhyrje të tuajën, disa ligjeve, si: ligji “Për organizimin dhe funksionimin sepse nuk e kam gjetur të shkruar në Rregullore
1083 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
që, pasi të mbarojnë përgjigjet e pyetjeve, nuk keni Hapet votimi. më të drejtë të pyesni. Ndoshta unë nuk kam mundur Mbyllet votimi. ta gjej në Rregullore, por meqë ju si drejtues seance Me 103 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, e shprehët duhet, ta dimë sesi është kjo çështje. 10 nuk kanë marrë pjesë në votim, miratohet Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike është projektligji Për ratifikimin e Konventës “Për ndalimin dakord që Karta të miratohet, duke pasur gjithmonë e përdorimit, të magazinimit, të prodhimit dhe të obligimin e këtyre angazhimeve që marrim, duke transferimit të minave kundër personit (MKP) dhe ratifikuar jo vetëm këtë kartat, por edhe shumë të për shkatërrimin e tyre”. tjera, angazhime që sjellin edhe mjaft detyrime. Ajo Kalojmë në votimin nen për nen. çfarë doja të thosha me këtë rast është që mua më Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Nuk duket e pavend që të mos merret në konsideratë ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. fakti që nga viti ’92 e deri sot janë bërë përpjekje Kush është dakord me nenin 2? Kundër? Nuk për të ardhur deri në momentin e sotëm. Unë mendoj ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. se edhe ata që janë sot në karriget e Ministrit apo Kush është dakord me projektligjin në tërësi? Zëvëndësministrit të Pushtetit Lokal e kanë pasur Votim me kartonë. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk mundësinë të shohin që ka pasur punë përgatitore ka. për të ardhur deri në këto momente. Miratohet në tëtësi projektligji "Për ratifikimin e Falemnderit! Konventës “Për ndalimin e përdorimit, të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjana! magazinimit, të prodhimit dhe të transferimit të Lidhur me çështjen e pyetjeve, ideja ime ishte minave kundër personit (MKP) dhe për shkatërrimin që gjithmonë unë pyes tre herë, a ka më pyetje, kjo e tyre"”; është një precedencë që s’ka të bëjë me Rregulloren, Kalojmë në votimin për ratifikimin e “Kartës megjithatë unë me zotin Hoti u mora vesh shumë Europiane të Autonomisë Vendore”. mirë dhe s’ka nevojë për sqarime të tilla. Kush është dakord? Zoti Ruçi në emër të grupit të Partisë Socialiste. Hapet votimi. Gramoz Ruçi – Pas atyre fjalëve që thamë dje Mbyllet votimi. për Statusin e Nëpunësit Civil, ratifikimi i Kartës së Me 104 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Autonomisë së Pushtetit Lokal është një moment 8 s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji "Për tjetër historik. Sigurisht që jemi vonë, më mirë vonë Ratifikimin e “Kartës Europiane të Autonomisë sesa kurrë. Sigurisht ata që e kanë vonuar këtë Vendore”. problem, u vjen keq dhe ne me keqardhje i Kalojmë në votimin nen për nen. përshëndesim ata, më mirë vonë se kurrë të vijnë te Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Nuk ne dhe është një moment që Shqipëria me ratifikimin ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. e Kartës së Autonomisë së Pushtetit Lokal e ndjen Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. veten shumë afër jo vetëm portës së Këshillit të Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Europës, por edhe pjesëtare dinjitoze në sallën dhe Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit "Për karrigen që ka merituar në anëtarësimin e saj në ratifikimin e “Kartës Europiane të Autonomisë Këshillin e Europës. Vendore”". Prandaj nisur nga këto dhe nga ato që thanë Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? kolegë të tjerë të grupit tim parlamentar, Grupi Nuk ka. Miratohet në tëtësi projektligji Për Ratifikimin Parlamentar i Partisë Socialiste është totalisht e “Kartës Europiane të Autonomisë Vendore”. dakord për ratifikimin e Kartës së Autonomisë së Lidhur me projektligjin “Për Statusin e Nëpunësit Pushtetit Lokal. Civil”, dje u paraqitën disa amendamente nga disa Namik Dokle – Falemnderit, zoti Ruçi! deputetë. Komisioni i Ligjeve i ka parë të gjitha këto Kalojmë në votimin e projektligjeve që kemi amendamente dhe Grupi Parlamentar i Partisë diskutuar. Socialiste kërkon të shikojë vendimet që ka marrë Kush është dakord me projektligjin Për ratifikimin Komisioni i Ligjeve. Nëse edhe grupet e tjera e Konventës “Për ndalimin e përdorimit, të kërkojnë t’i shikojnë, janë të lira t’i shikojnë. magazinimit, të prodhimit dhe të transferimit të Do të ndërpresim seancën deri sa grupi socialist minave kundër personit (MKP) dhe për shkatërrimin të shikojë propozimet që janë bërë. e tyre”?
1084 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
* * * Falemnderit! Namik Dokle – Të nderuar deputetë, hapim Namik Dokle – Falemnderit! Kam në ekran dy seancën. kërkesa për diskutim, po sipas Rregullores, kur (Janë miratuar nenet 1, 2 dhe 3) diskutohet nen për nen ka një diskutim pro dhe një Neni 4. kundër dhe hidhet në votim. Zonja Çaka e ka fjalën. Kush është dakord me nenin 4, siç është? Zamira Çaka - ...neni 4, shkronja "b", numri Kundër? 4. Abstenim? 3. Miratohet. 14, ka një saktësim nga Komisioni i Ligjeve, i cili Kalojmë te neni 5, nuk ka ndonjë kërkesë për nuk e ndryshon thelbin e këtij paragrafi, por bën amendim. vetëm një saktësim nga ana gramatikore, gjuhësore. Urdhëro, zoti Lalaj. Namik Dokle - Falemnderit! Zoti Bej. Halil Lalaj - Për procedurë. Unë mendoj që të Theodhori Bej - Zoti kryetar i seancës, unë gjitha kërkesat për amendim janë paraqitur dhe nuk e kuptoj pse mohohet kjo që ne kërkojmë si deputetët i kanë ato, nuk më duket është jo fort Komision i Punës dhe i Çështjeve Sociale, productive përsëritja e tyre. megjithatë këtu kemi dy ish-ministra të punës dhe Falemnderit! natyrisht mund ta mbështesin këtë ide që jap unë. Namik Dokle - Unë po vazhdoj kështu si thotë Nuk mund ta kuptoj sesi nga negociatat me shoku Halil. sindikatat të përjashtohet Ministria e Punës, kur Për nenin 5, kush është dakord? Kundër? 2 dihet që është Ministria e Punës ajo që u jep viston kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. kush quhet sindikatë dhe kush nuk do të quhet Kalojmë te neni 6. Zonja Çaka. sindikatë, e para. Zamira Çaka – Neni 6 nuk ka amendim, por ky E dyta, përveç çështjeve që parashikon ky ligj, është një saktësim që është bërë nga ana e ka shumë çështje të tjera në të cilat do të zbatohet komisionit në mbledhjen e sotme. Pra, nuk ka Kodi i Punës, atëherë si mund të mohohet Ministria kërkesë për amendim. e Punës? Namik Dokle- Atëherë kush është dakord? E treta, mos kujtojnë se këto sindikata nuk do Kundër? 2. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. të marrin pjesë në konfederatat e ndryshme? Në Neni 7. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. këto kushte si mund të përjashtohet Ministria e Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Punës? Përse e kemi këtë institucion kur zhvillohet Neni 8. Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. trepartitizmi edhe në Shqipëri? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Unë mendoj që këtë ministri ta vendosim në Neni 9. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. funksionet e saj integrale dhe janë marrëdhëniet e Abstenim? Nuk ka. Miratohet. punës jo vetëm midis punëtorëve e punëdhënësve, Neni 10. Kush është dakord? Kundër? 2. por edhe nëpunësve me shtetin. Nuk e di nëse Abstenim? Nuk ka. Miratohet. kolegët janë dakord me mendimin e Komisionit të Kalojmë te neni 11. Kush është dakord? Po, Ligjeve, unë do të pranoj, natyrisht, mendimin e zonja Çaka. shumicës. Zamira Çaka- Përpara se të votohet neni 11, Falemnderit! për pikën 5 Komisioni i Ligjeve, kur ka bërë Namik Dokle - Falemnderit! Po, zoti shqyrtimin, ka dalë me dy variante, të cilat janë Kryeministër. paraqitur edhe në relacion, megjithatë pas debateve Ilir Meta – Duke shpehur konsideratën më të që janë bërë, komisioni është i mendimit që të ngelet lartë për sindikatat dhe për partnerët socialë në varianti i dytë. përgjithësi, unë kam kërkuar që të bëhet mbledhja Namik Dokle - Atëherë ka ndonjë amendim e Këshillit Kombëtar të Punës, meqenëse ka pasur kundër këtij propozimi të komisionit? Po. vërejtje që projektbuxheti nuk është konsultuar me Zamira Çaka – “Me vendim të formës së prerë këta partnerë socialë. Në rastin konkret, unë jam të Gjykatës për kryerjen e një krimi”, sepse varianti me Komisionin Parlamentar të Ligjeve. Ky është i parë ka qenë “nuk kanë qenë të dënuar penalisht një ligj tepër serioz, nuk është një ligj që ka të bëjë për vendim të formës së prerë për një vepër penale me gjithë punëtorët, me gjithë nëpunësit etj., etj., të rëndë”, pra, koncepti është më i gjerë. prandaj të mos e ndërlikojmë, gjithmonë me sensin Namik Dokle –Mbetet si është e shkruar? e mirë. Zamira Çaka – Te propozimet e komisionit të
1085 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ngelet varianti i dytë. Neni 15, nuk ka propozime për amendime. Kush Namik Dokle – Ka ndonjë kundërshtim që të është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk ngelet varianti i dytë për pikën 5 të nenit 11? Jo. ka. Miratohet. Kush është dakord? Kundër? 2. Abstenim? Nuk ka. Neni 16. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 12. Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. Neni 17, nuk ka propozime për amendime. Kush Abstenim? Nuk ka. Miratohet. është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Neni 13. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 18. Zonja Çaka. Neni 14. Zonja Çaka ka një amendament të Zamira Çaka - Edhe ky amendim i propozuar propozuar, ju lutem, keni fjalën. nga zoti Vejsiu nuk është pranuar, sepse shërbimi Zamira Çaka - Edhe ky amendim është bërë civil është baza e shtetit dhe ligji i garanton nëpunësit nga zoti Vejsiu. Komisioni debatoi gjatë për këtë të shërbimit civil shumë të drejta dhe detyrime dhe propozim të zotit Vejsiu dhe nuk u pranua, pasi ai çdo nëpunës kur pranon të hyjë në shërbimin civil amendim që kishte bërë zoti Vejsiu cenon krijimin pranon të zbatojë të gjitha të drejtat dhe detyrimet e sistemit të karrierës, që synon të ndërtojë ky ligj që rrjedhin nga ky ligj. Neni 51 i Kushtetutës thekson dhe lëkund besueshmërinë e garantimit të ngritjes që kufizime për kategori të veçanta të punësuarish në detyrë. Nga ana tjetër, mënyra sesi është ndërtuar mund të vendosen me ligj për t’i siguruar shoqërisë pika 1 e nenit 14 në projekt motivon punonjësin për shërbimet e domosdoshme, është për rastet e realizimin e detyrave të tij. Kështu që në këtë grevës, sepse neni 51 parashikon rastet e grevës, mënyrë komisioni nuk e pranoi. të drejtën e grevës së punonjësve, pra, pika 2 e Namik Dokle - Falemnderit! Kush është nenit 51 parashikon që në raste të veçanta të dakord? Po, zoti Rama. punësuarve mund t’i kufizohet e drejta e grevës dhe Luan Rama - Për procedurë. Zoti kryetar, kjo mund t’u bëhet vetëm me ligj. Në rastin konkret, përderisa këto janë amendime të bëra nga deputetë që ne po bëjmë ligjin për shërbimin civil, kategori të veçantë dhe që nuk janë në emër të Komisionit punonjësish janë nëpunësit e shërbimit civil, sepse të Ligjeve, nuk ka pse t’i lexojmë e t’i marrim në në qoftë se në një ministri, ku janë nëpunësit e diskutim këtu përderisa nuk janë pranuar. Në qoftë shërbimit civil punonjësit e asaj ministrie do të se deputeti ka gjë për të thënë, le ta thotë vetë, pse futeshin në grevë, atëherë do të kishin paralizim të të bëhet kryetarja e komisionit zëdhënësja e një administratës shtetërore, e cila do të sillte pasoja. deputeti të caktuar? Rregullorja e ka të shprehur Ky ishte edhe argumenti që komisioni nuk e pranoi qartë, kur është në proces votimi nuk bëhet amendamentin. amendim. Namik Dokle – Falemnderit! Namik Dokle – I dashur deputeti Rama, do të Kush është dakord me nenin 18? Kundër? 2 dhuroj një Rregullore, megjithëse është nga Instituti kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Republikan falas, ta lexosh dhe dje kemi biseduar i Neni 19. Zonja Çaka. kemi thënë që kush ka amendamente t’i paraqesë Zamira Çaka – Për pikën 7 të nenit 19 janë në sekretari, kjo ka qenë arsyeja pse kemi shtyrë bërë debate jo vetëm në seancën e sotme të seancën për sot në mënyrë që t’i jepet kohë komisionit, por edhe gjatë gjithë kohës që Komisioni Komisionit të Ligjeve t’i shqyrtojë, të bashkëpunojë i Ligjeve e ka shqyrtuar atë, madje edhe sot u sollën me organizmat ndërkombëtarë, që kanë monitoruar propozime të tjera për amendimin e këtij neni, por procesin dhe kryetarja e Komisionit të Ligjeve do të Komisioni i Ligjeve mendon që formulimi që ai ka respektojë të gjitha rregullat duke dhënë këto gjëra. bërë në propozimin që ne kemi paraqitur është më Luan Rama – Kjo është normale kur pranohet i sakti. nga komisioni amandamenti, po këtu nuk është Namik Dokle - Kush është dakord me nenin pranuar amendamenti. 19? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk ka. Namik Dokle - Edhe kur nuk është pranuar Miratohet. nga komisioni, komisioni shpreh mendimin e tij Neni 20. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord me nenin 14? Kundër? 2 Neni 21. Zonja Çaka. kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Zamira Çaka – Deri diku ky amendim është
1086 Viti 1999 Legjislatura e 15-të pranuar dhe është bërë riformulimi i këtij neni. përfaqësues”. Të shtohet fjala “të cilët duhet të Namik Dokle – Njëkohësisht ke dy sugjerime dërgojnë nga dy përfaqësues”. për nenin 21. Namik Dokle - Pra, të jemi të qartë dhe Zamira Çaka – Si rezultat i ndryshimit që është deputetët të mos kenë konfuzion. Ajo çfarë keni bërë, në paragrafin e parë ka lindur edhe paraqitur ju bie? domosdoshmëria e ndryshimit të paragrafit të Zamira Çaka - Jo, nuk bie, ajo është. mëposhtëm. Namik Dokle - Ajo mbetet. Në rregull. Shtesën Namik Dokle – Pra, mbetemi me atë punë që e ke. Komisioni propozon që pas nenit 26 të shtohet kemi bërë deri tani dhe dy ndryshimet që një nen 27. kondicionojnë njëri – tjetrin. Kush është dakord me nenin 26? Kundër? 2 Kush është dakord me këtë propozim të kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisionit të Ligjeve? Ndoshta të gjithë deputetët Komisioni i Ligjeve propozon që pas nenit 26 të nuk e kanë shkresën tuaj, prandaj lexojeni zonja shtohet një nen tjetër me këtë përmbajtje, lexojeni Çaka. përmbajtjen zonja Çaka. Zamira Çaka- Në nenin 21, pika 2 shkronja“a”, Zamira Çaka –Kjo është një dispozitë kalimtare është mendim i Komisionit të Ligjeve, të riformulohet: dhe përmbajtja e saj është “Deri në krijimin e “Kur ndaj nëpunësit të shërbimit civil fillon ndjekja qarqeve, kompetencat e tyre do t’i ushtrojnë këshillat penale për shkak të detyrës ose për krime të rënda, e rretheve”. Ky ka qenë propozimi i komisionit deri kjo është shtuar, deri në marrjen e një vendimi sot, megjithatë pas debateve të sotme, duke pasur përfundimtar”. Kjo, pra, është gërma “a” e pikës 2. parasysh edhe ndryshimet që ne i bëmë nenit 6 , Si rezultat të këtij ndryshimi, komisioni propozon mendojmë të shtohen edhe këto fjalë “ të cilët duhet të riformulohet edhe pika “e” në këtë mënyrë: “Gjatë të dërgojnë nga dy përfaqësues” periudhës së pezullimit nëpunësi civil nuk paguhet. Namik Dokle – Atëherë neni 27 i ri do të ketë Në rastin e parashikuar në pikën 1, gërma “a” e riformulim “Deri në krijimin e qarqeve, kompetencat këtij neni, kur çështja penale pushohet ose kur me e tyre do t’i ushtrojnë këshillat e rretheve, të cilët vendim të gjykatës të formës së prerë deklarohet i duhet të dërgojnë nga dy përfaqësues”. pafajshëm, nëpunësit civil i jepet paga bazë që nga Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. momenti i pezullimit”. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Namik Dokle - Falemnderit! Kush është dakord Neni 27 +1 që bëhet 28, aktet nënligjore. Kush me nenin 21, me këto rregullime përkatëse? është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ka. Miratohet. Neni 22. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Neni 28+1 që bëhet 29, kush është dakord? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 23. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Neni 29 që bëhet praktikisht 30, “Ky ligj hyn në Abstenim? Nuk ka. Miratohet. fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren Zyrtare. Kush Neni 24. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ka. Miratohet. Neni 25. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Kalojmë në miratimin në tërësi të projektligjit Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Statusi i nëpunësit civil. Neni 26. Kush është dakord? Po, urdhëroni, Kush është dakord? zonja Çaka. Hapet votimi. Zamira Çaka – Për nenin 26, pasi është bërë Mbullet votimi. riformulimi nga Komisioni i Ligjeve, është shpërndarë Me 100 vota pro, 5 kundër, 2 abstenim miratohet edhe një vërejtje shtesë, e cila ka të bëjë pikërisht në tërësi projektligji Statusi i nëpunësit civil. me nenin 26, por meqenëse ne në nenin 6, që Falemnderit! votuam pak më përpara, bëmë një saktësim për sa Para se të mbyll seancën dua të njoftoj që ditën i përket këshillave të qarqeve, te neni 26 të shtohet e hënë në orën 11.00 do të mblidhet Byroja një nen tjetër, ku kemi thënë “Deri në krijimin e Parlamentare për të miratuar kalendarin dyjavor. qarqeve, kompetencat e tyre do t’i ushtrojnë këshillat Seanca do të njoftohet pasi të marrë vendimin e rretheve, të cilët duhet të dërgojnë nga dy Byroja Parlamentare, që do të mblidhet ditën e hënë. Falemnderit dhe mirupafshim!
1087 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
E mërkurë, 17.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e paradites
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, Duke gjykuar se është e nevojshme dhe është hapim seancën. e domosdoshme që të ketë vërtet një ligj për policinë, Fillimisht ju bëj të njohur kalendarin e punimeve ne mendojmë se grupit parlamentar t’i jepet edhe për këto dy javë. Ditën e hënë, të martë dhe të një periudhë kohe që të mund të paraqesim mërkurë kanë qenë punë në komisione, sot është amendamente për disa nene, sepse ende nuk i kemi seanca plenare për të shqyrtuar projektligjin “Për gati. Ka nene që ne i quajmë themelore në ndërtimin Policinë e Shtetit”, do të zhvillohen pyetje dhe e këtij ligji dhe duam të paraqesim amendamentet interpelanca të depozituara nga deputetë apo grupe tona,të cilat nuk i kemi ende gati. Kështu që do t’i parlamentare. Nesër parashikohet në kalendar kërkonim seancës të shtyhej në kohë ky projektligj projektligji “Për statusin e deputetit”, “Për Avokaturën që edhe ne të paraqisnim qëndrimet tona. Ndoshta e Shtetit”, dhe projektligji për një shtesë në ligjin nuk është krejt emergjente që për dy javë kohë të nr.8435 “Për sistemin e taksave në Republikën e mund të prish ndonjë punë shumë të madhe, kjo Shqipërisë”. Pastaj vazhdohet përsëri me punë në me dëshirën e mirë që të jemi edhe ne pro në komisione për projektligjet dhe ditën e enjte, pra, miratimin e këtij ligji. në datën 25.11.1999 seancë plenare, ku janë Skënder Gjinushi – Këtë e shohim kur të parashikuar pyetje dhe interpelanca, projektligji “Për trajtojmë projektligjin. procedurat tatimore në Republikën e Shqipërisë”, Zoti Dizdari, ai projektligj është përfshirë në projektligji “Për shpronësimin dhe marrjen në kalendar nga Byroja, nuk ka pasur kontenstim, në përdorim të përkohshëm të pasurisë private për qoftë se komisioni nuk do të arrijë të bëhet gati, ne interes publik” dhe projektligji “Për teatrin”. mund ta shtyjmë, por ne hë për hë do ta lëmë siç Ky është kalendari për të cilin është rënë dakord është. Urdhëro! në Byronë Parlamentare, ka ndonjë sugjerim nga Limoz Dizdari – Dakord. Me këtë rast dua të ana juaj? Nuk ka. bëj një përgënjeshtrim të deklaratës që është bërë Fillojmë me rendin e ditës për sot. padrejtësisht sot në emisionin e lajmeve të TVSH- Urdhëro, zoti Dizdari! së në orën 16.00. Limoz Dizdari –Sipas planit që na u tha, ne në Sot komisioni ynë parlamentar ka pasur takim komision kemi filluar diskutimin për projektligjin “Për me Shoqatën e Aktorëve edhe me sindikatat. Ai ka teatrin”, por në programin e komisionit ne kemi lënë diskutuar me shumë kujdes e vëmendje të tëra një sërë konsultash me grupe të ndryshme. Ne sot sugjerimet dhe obcionet që artistët kanë pasur për ishim me shoqatën e sindikatave, do të kemi një ligjin dhe është shprehur në mënyrë taksative dhe konsultë me drejtorët e teatrove, do të kemi një nuk i ka lejuar vetes të shprehë opinionin e tij lidhur konsultë me stafin e ministries dhe më vonë do të me qëndrimin që do të mbahet për ligjin. vazhdojmë punë në komision për këtë projekt. Ne Sot, në emisionin e lajmeve të ores 16.00, që shprehim rezerva se nuk bëhemi dot gati për këtë nuk besoj se gabimisht dhe rastësisht është bërë projetkligj ditën e enjte. një deklarim i tillë, thuhet se komisioni është Skënder Gjinushi – Po, zoti Gjana. shprehur që është kundër ligjit “Për teatrin” dhe nuk Jemin Gjana –Zoti Kryetar, Kisha diçka lidhur ka dëshirë dhe vullnet për ta çuar në seancë. me projektligjin “Për Policinë e shtetit”. Mund të Këtë ne nuk ia lejojmë askujt, që të flasë në një shprerhemi ose tani ose kur të fillojmë shqyrtimin e mënyrë të tillë, për më tepër që unë kam vënë në këtij ligji, si ta gjykoni ju. dijeni gazetarin, që mbulon seancat plenare dhe Skënder Gjinushi – Nëse e keni gati, mund ta komisionet, që vetëm do të flasim, do të dëgjojmë thoni që tani. mendimet e artistëve dhe kemi rënë në të njëjtin Jemin Gjana – Me përfaqësuesit që kemi pasur mendim bashkë me zotin Timo Shehu. në komisione jemi përpjekur që të çojmë qëndrime Falemnderit! dhe vërejtje lidhur me projektin, që është paraqitur Skënder Gjinushi - Falemnderit! Për Policinë e Shtetit, i cili mendohet që të kalohet Urdhëro, zoti Xhaferri! sot në seancë plenare. Ferdinand Xhaferri - Falemnderit!
1088 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Unë do ju lutesha që të keni mundësi për të Jemin Gjana – Unë mendoj që nuk mund të shpjeguar më qartë rendin e ditës që edhe zoti bëhet paralelizëm. Unë ju thashë që janë bërë Dizdari ta kuptojë që po votojmë kalendarin e përpjekje, sepse kanë ndryshuar disa herë variantet, Kuvendit dhe jo kalendarin e televizionit. ashtu si ka ndodhur dhe që është e vërteta edhe Falemnderit! me ligjin për statusin e nëpunësit civil. Ne Skënder Gjinushi – Po, për kalendarin e përfaqësimin në komisione nuk e kemi aq të madh Kuvendit ishte fjala, ishte fjala për projektligjin “Për që të mund të kemi ndikimin e duhur te komisionet. teatrin”, për të cilin ai kërkoi që mund të ishte shtyrë Janë bërë përpjekje në komisione, që të mund të nga kalendari, shfrytëzoi këtë rast për të bërë induktonim mendimet tona, por ka qenë e pamundur, komente me një dizinformim. kemi mundur të grumbullojmë materiale, ligje të Ka ndonjë propozim për ndryshim në kalendar? kësaj natyre të disa shteteve, kemi punuar me një Zoti Ruçi, Për Statusin e Deputetit, urdhëro! grup ekspertësh, nuk i kemi gati dhe unë jua thashë Gramoz Ruçi – Para se të shprehem për që kërkojmë dy javë kohë që të paraqesim Statusin e Deputetit, kam një problem lidhur me amendamentet për disa nga nenet e ligjit. Në qoftë kërkesën që bëri Grupi Parlamentar i Partisë se këto amendamente konsiderohen dhe Demokratike për ligjin “Për Policinë e Shtetit”. Pra, induktohen në ligj, duke e quajtur se është e fjala është që ende sot grupi i minorancës nuk është nevojshmë të ketë një ligj për policinë, se të gjithë i gatshëm të paraqesë amendamente lidhur me këtë po flasin për rendin dhe unë po e bëj këtë deklarim projektligj. Sigurisht që unë nuk dua ta paragjykoj në seancë plenare, ma merr mendja që nuk ka pse kërkesën e tij, por para se të shprehem në emër të të merret kështu. Në qoftë se ju nuk e quani të grupit parlamentar dua një përgjigje taksative nga nevojshme dhe të arsyeshme… ai, pasi dy javë rresht këtij grupi i kam dhënë kohë Gramoz Ruçi - Zoti Kryetar, më falni, më lejoni. në emër të grupit parlamentar për dy projektligje të Skënder Gjinushi – Po, urdhëroni! rëndësishme, siç është projektligji “Për statusin e Gramoz Ruçi - Të gjithë përfaqësuesit e nëpunësit civil” dhe projektligjin “Për statusin e Partisë Demokratike kanë qenë në komisionet deputetit”, pra, në këtë seancë parlamentare ata përkatëse. As në Komisionin e Mbrojtjes, as në kanë kërkuar që në korrik kohën e domosdoshme Komisionin e Rendit dhe SHIK-ut, as në Komisionin që të shpreheshin për këto dy ligje kaq të e Ligjeve nuk është shprehur një obcion i tillë, rëndësishme e për të arritur në një konsensus sepse përkundrazi përfaqësuesit e tyre, anëtarë të këtyre të dy këto projektligje, si statusi i nëpunësit civil komisioneve, kanë qenë plotësisht dakord të kalojnë dhe statusi i deputetit, i shërbejnë si maxhorancës në seancë parlamentare. Atëherë jam i detyruar të dhe minorancës, por pa kaluar as dy muaj jo vetëm pyes: Kujt t’i besoj, përfaqësuesve të grupit nuk paraqitën atë që premtuan në seancë parlamentar, që asistojnë në komisionet parlamentare, megjithëse ne si maxhorancë iu parlamentare dhe shprehen dakord me kalimin e dhamë atë, pra, e hoqëm nga kalendari, por kthyen ligjit apo fjalës së kryetarit të grupit parlamentar, që mendim dhe arritën në përfundim që as për status thotë se nuk jemi dakord dhe nuk është marrë të nëpunësit civil nuk ka nevojë Shqipëria dhe as mendimi i minorancës? për status deputeti nuk kanë nevojë deputetët Skënder Gjinushi – Këtu nuk është punë shqiptarë. diversionesh. Zoti Kuqi, ju lutem, kalendari në Byronë Para se të shpreh mendimin tim në emër të Parlamentare është miratuar ditën e hënë dhe është grupit, dua një përgjigje taksative. Cila është koha rënë dakord që projektligji “Për Policinë e Shtetit” që kërkojnë në dispozicion, për sa ditë dhe për sa të shqyrtohet sot, pa asnjë kontenstim, madje pasi orë do të jenë gati të diskutojnë në komision e dy komisionet kryesore të Rendit dhe të Mbrojtjes mandej në seancë parlamentare, që unë të kanë bërë edhe relacionet që në datën 9.11.1999. shprehem në emër të grupit të maxhorancës, se Urdhëro, zoti Ruçi. mesa kuptoj do të votohet. Gramoz Ruçi – Para se të shprehem në emër Skënder Gjinushi – Ne e kemi në kalendar për të grupit, sa orë do që të paraqesë obcionet e tij? sot. Në qoftë se kërkohet të hiqet nga kalendari, Skënder Gjinushi – Pra, kërkesa juaj është urdhëro. në emër të grupit? Po, zoti Gjana. Gramoz Ruçi – Pikërisht ai atë kërkoi. Jemin Gjana - Edhe para se të hyja në këtë Skënder Gjinushi – Gjana e ka fjalën. seancë, e kisha grupin të mbledhur pikërisht për
1089 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
këtë çështje, ndaj po jua kërkoj në emër të Grupit Rendit Publik nuk ndodhet aktualisht në Shqipëri, Parlamentar të Partisë Demokratike. por ndodhet me shërbim jashtë shtetit, ai duhet të Skënder Gjinushi - E hedhim në vote. ndodhet në seancë për të shprehur obcionet dhe Po, zoti Aliko. qëndrimet e tij si përfaqësues më i lartë i këtij Haxhi Aliko – Zoti Kryetar, bëhet një kërkesë dikasteri për këtë ligj kaq të rëndësishëm; duke në emër të grupit, unë do të thosha se në rast se gjykuar se edhe opozita kërkon një kohë për të përcaktonin me saktësi afërsisht kohën sa u duhet, paraqitur amendamenet e saj përkatëse, megjithëse atëherë mund të miratohet. Mbase dy javë mund të anëtarët e saj në komisionet përkatëse, kur është jetë edhe shumë për ata, të gjendet një kohë që diskutuar ky projektligj, kanë rënë tërësisht dakord është e përshtatshme dhe mirë është që të merret që ky projektligj të diskutohet në seancë, ne në konsideratë, për shembull, për javën tjetër. mendojmë, le të besojmë për të disajtën herë që Shpresoj se kanë aq kohë në dispozicion, kësaj radhe opozita e ka seriozisht, që dita e shtunë projektligjin e kanë miratuar dhe pa qenë nevoja të është afati më i përshtatshëm. Edhe komisionet hidhet në vote, është një kërkesë normale e përkatëse mund të rakordojnë midis tyre, të procedurës parlamentare. rakordojnë me përfaqësues të OSBE-së në Shqipëri, Skënder Gjinushi - Në qoftë se hiqet nga ministri të rikthehet nga shërbimi dhe të marrë pjesë kalendari, do të hidhet në vote. në debatin që do të zhvillohet në komisione apo në Po, Ruçi. grupet parlamentare, aq më tepër në seancë Gramoz Ruçi - Para se të shprehem, kërkoj parlamentare, por edhe opozita ka kohën e 10 minuta kohë në emër të grupit parlamentar. mjaftueshme që të punojë, me qëllim që të paraqesë amendamentet e saj. Ditën e hënë dhe të martë të * * * diskutojnë komisionet, grupet parlamentare lidhur me këto probleme dhe ditën e mërkurë ose ditën e Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, jemi enjte të ngelet në kalendar ligji që ne po diskutojmë. duke diskutuar për kalendarin, ka pasur një propozim Ky është pozicionimi i Grupit Parlamentar të Partisë për sa i takon çështjesh që ishte parashikuar për Socialiste. sot, pra, projektligjit “Për Policinë e Shtetit”. Fjalën Skënder Gjinushi - Grupi i PD-së bashkohet? e ka grupi socialist, kush është qëndrimi për Jemin Gjana - Në qoftë se është fjala për këtë propozim? të shtunë, mendoj se koha është aq e ngushtë sa Gramoz Ruçi - Grupi socialist mbështet është e pamundur, në qoftë se bëhet fjalë për të kërkesën që u parashtrua për të bërë konsulencën shtunën tjetër, atëherë po, unë kërkova dy javë kohë. përkatëse lidhur me pretendimet që u shtruan këtu, Skënder Gjinushi – Brenda kalendarit, të i pa ato në kompleks në të gjitha planet, jo thjesht mërkurën tjetër. për kërkesën që shtroi opozita. Unë dëgjova si Jemin Gjana – Problemi është që deri ditën e pretendimin e opozitës, ashtu edhe pretendimin ose hënën dhe të martën unë duhet ta kem përfunduar propozimin që bëri Grupi Parlamentar i Partisë procedurën me grupin parlamentar, sepse një grup Socialdemokrate. Problemi shtrohet që ajo çka pune punon, po atij grup pune i duhet të punojë 2-3 parashtroi opozita ishte ta nxjerrim jashtë kalendarit, ditë, do t’i sjell të hënën, të martën dhe të mërkurën. Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste nuk është Skënder Gjinushi – Grupi socialdemokrat, zoti dakord ta nxjerrim jashtë kalendarit çështjen ose ta Aliko. shtyjmë pambarim, por është i mendimit që të Haxhi Aliko- Që në fillim brenda kalendarit. qëndrojë në kalendarin e Parlamentit. Do të Skënder Gjinushi – Vetëm ne do të zbatojmë shprehem më poshtë se kur dhe sa, por duhen pasur Rregulloren, dhe deputetët duhet të vijnë në sallë parasysh edhe dy probleme të tjera të rëndësishme. se duhen 78 vota për të bërë ndyshim në kalendar. Duke qenë se edhe organizmat ndërkombëtarë Heqje nga kalendari nuk është, megjithatë duhet mbrëmë në Komisionin e Ligjeve kanë obcione votuar ndryshimi. Ka kundërshtim? Dakord. Nuk ka konkrete për nenin 27 dhe për nenin 45, gjë e cila kundërshtim. deri në këto momente nuk është konkretizuar në Ligji “Për Policinë e Shtetit” mbetet në bashkëpunimin dhe refleksionet që duhet të bëjnë kalendarin dy javor të paraqitur nga Byroja përkatësisht palët; duke qenë se ne e konsiderojmë Parlamentare, por do të shqyrtohet të mërkurën e një ligj tepër të rëndësishëm këtë dhe Ministri i ardhshme, në ora 17.00.
1090 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ka vërejtje tjetër për kalendarin? Urdhëro, zoti E treta, është i bërë mbi bazën e dispozitave Ruçi! kushtetuese që ka pasur Shqipëria. Gramoz Ruçi- Grupi Parlamentar i Partisë Pra, së pari, statusi i deputetit duhet të jetë në Socialiste, megjithëse nuk kemi edhe konsensusin përputhje me Kushtetutën e Shqipërisë. e opozitës, por jo vetëm për këtë, sepse plotësohen Së dyti, duhet të pasqyrojë të gjitha të gjitha kushtet për ta diskutuar e miratuar apo amendamentet që i janë bërë këtij projektligji të 4 mos miratuar statusin e deputetit, dje u ndal gjatë prillit të vitit 1991, nga viti 1991 deri në vitin 1999. lidhur me këtë projektligj. Megjithëse ka kaluar një Sigurisht që opozita i di mirë këto çështje, kohë e gjatë që është diskutuar në komision, atëherë ajo ishte e interesuar që këtë ta bënte vetëm gjykuam dhe mendojmë ose i propozojmë grupi i PS-së, megjithëse është shprehur disa herë Parlamentit që ky projektligj të dalë nga kalendari i pro dhe kundër këtij projektligji, atëhërë sot e tutje kësaj jave dhe i javës tjetër dhe të shtyhet për unë do të diskutoj me grupin tim parlamentar vetëm kalendarin e javëve që pasojnë, me qëllim që një obcion, kur ta paraqesë opozita ne do ta komisionet dhe grupet parlamentare të punojnë dhe diskutojmë atë. të jenë më të përgatitur për të diskutuar këtë Skënder Gjinushi – Kalojmë në votim, nuk ka projektligj. nevojë, një pro një kundër, thotë Rregullorja. Urdhëro. Skënder Gjinushi – Për këtë do të votohet. Zef Bushati - Falemnderit, zoti Kryetar! Kush është dakord, që të hiqet nga kalendari Sipas Rregullores po të ishte për shpjegim vote projektligji “Për statusin e deputetit”? Kundër? unë e ngrita kundër votën time. Po, zoti Gjana. Tani me thënë të vërtetën janë bërë 16 variante Jemin Gjana - Ma ha mendja që u bë një të statusit të deputetit… propozim dhe u votua, tani ai është një projekt, që Skënder Gjinushi - Në qoftë se jeni kundër sigurisht, duke pasur edhe këtë median rreth e qark, shtyrjes mund të flisni. ka një kosto të caktuar. Që të qartësojmë pozicionet, Zef Bushati – Kundër shtyrjes jam, prandaj e Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike, e ka thënë mora fjalën. edhe në Byronë Parlamentare, nuk është kundër për Pra, 16 variante janë bërë deri tani, kanë kaluar të bërë ndryshime jo në një ligj, por në të gjitha ato në të gjitha komisionet parlamentare. Komisionet ligje që figurojnë dhe i ka sot ky shtet, sepse koha parlamentare janë shprehur, varianti përfundimtar sjell nevojë për ndryshime. Qëndrimi ynë ka qenë i edhe i Komisionit të Mandateve ishte që është prerë, ato nene që vërtet kanë nevojë dhe i ka marrë mendimi i të gjitha komisioneve edhe është kontestuar koha të ndryshojnë dhe ne do të hartuar edhe varianti përfundimtar edhe unë do të diskutojmë rreth tyre. Që të bëhet një projektligj “Për doja që kryetari i maxhorancës parlamentare të statusin e deputetit” që nga fillimi nuk është e shpjegonte motivet pse është shtyrë ky status i arsyeshme, s’ka nevojë. Zotërinjtë kërkuan që të deputetit. dalë nga kalendari, e nxjerrim nga kalendari dhe Skënder Gjinushi - Falemnderit! nuk ka nevojë t’i bëjmë komente të tjera, më duket Kush është dakord që të hiqet nga kalendari se të gjithë gjërat e tjera janë të tepërta dhe marrin projektligji “Për statusin e deputetit”? Kundër? një … Abstenim? Nuk hiqet nga kalendari, nuk fiton, duhen Skënder Gjinushi - Nuk hyjmë në debate për 78 vota, votojmë me elektronikë. përmbajtjen e projektligjit. Hapet votimi. Urdhëro, zoti Ruçi. Mbyllet votimi. Gramoz Ruçi – Lidhur me prezantimin që ka Me 53 vota që janë për heqje, 16 abstenim, 7 opozita asnjëherë në këtë projektligj s’ka pasur të s’kanë votuar, mbetet në kalendar projektligji “Për drejtë. Dua ta sqaroj kolegun tim opozitar se statusin e deputetit”. deputetët shqiptarë kanë vetëm një status. Urdhëro, zoti Ruçi. E para, ky status është bërë që në 4 prill të vitit Gramoz Ruçi –Sigurisht që kërkoj nga ’91, në të cilin kanë qënë deputetët e PP-së në kompjuteri të më nxjerrë pak të dhënat e votimit. maxhorancë dhe në këtë sallë janë vetëm 3 për qind Më gëzon fakti që ky ngeli në kalendar për t’u të asaj salle. Pra, ai që flet nuk ka qenë fare. diskutuar pikërisht nga opozita, që ka qenë kundër E dyta, ka një firmë që mban firmën e Presidentit miratimit të këtij ligji. Atëherë nesër pres që të Ramiz Alia. miratohet pro këtij projektligji. Opozita bëri autogol,
1091 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ne ua vumë penallti, e hëngrën golin. nënstacioni dhe të fillojë futja e fazës së parë të Skënder Gjinushi – Pra, ky është kalendari tensionit 20 kilovolt në këtë qytet. Është e për këto dy javë, i vetmi ndryshim është shtyrja e kuptueshme që ky projekt nuk do të vihet në punë projektligjit “Për Policinë e Shtetit” për të mërkurën këtë vit, prandaj kufizime të programuara të energjisë e ardhshme. do të ketë. Tani procedojmë me rendin e ditës për sot. Për të përmirësuar furnizimin me energji të zonës Deputeti Mark Krroqi ka kërkuar interpelancë së Dukagjinit, me fonde nga kjo ministri, janë dhënë me Ministrin e Ekonomisë Publike dhe Privatizimit, 12 milionë lekë për rehabilitimin e hidrocentralit të zotin Zef Preçi. Ndërlysajt dhe Thethit, dhe parashikohet që këto Nisur nga situata e krijuar edhe grupi socialist hidrocentrale të vihen në punë brenda këtij muaj. ka kërkuar përsëri nga Ministri Preçi që të japë një Ndër objektivat afatmesme të furnizimit me informacion për situatën energjetike në vend. Duke energji elektrike të Shkodrës është projekti qenë se është një çështje e përbashket, ne i transmetim-shpërndarje, që ka për nënprojekt bashkojmë, ndaj Ministri do i përgjigjet njëkohësisht furnizimin dhe rikonstruksionin e nënstacionit edhe zotit Krroqi edhe grupit socialist. Do i përgjigjet, Shkodra 2 me dy transformatorë, si dhe gjithashtu, edhe pyetjes së mirëfilltë të zotit Krroqi rikonstruksionin e gjithë rrjetit shpërndarës të për situatën energjetike në Shkodër. tensionit të mesëm dhe të ulët të Shkodrës. Ky Zoti Ministër ju e keni fjalën. projekt ka një vlerë prej 10 milionë dollarësh dhe do Zef Preçi – I nderuar zoti Kryetar, të nderuar të zgjidhë përfundimisht problemin e furnizimit me zotërinj deputetë, energji elektrike të qytetit të Shkodrës. Pyetja e zotit Mark Krroqi është: Cilat janë Dua të vë në dukje se në Shkodër ka një objektivat aftashkurtra dhe afatgjata të dikasterit që kompani shpërndarëse të energjisë elektrike, ju drejtoni për të përmirësuar gjendjen tejet të rënduar SESA. Me gjithë punën e mirë që ka bërë kjo të ndriçimit në qytetin tonë, pra, është fjala për kompani për mbajtjen në gatishmëri të rrjetit, ka Shkodrën? mjaft vështirësi në drejtim të faturimit dhe të Qyteti dhe rrethi i Shkodrës furnizohet me energji arkëtimit të energjisë elektrike. elektrike nëpërmjet dy nënstacioneve kryesore Për periudhën 9-mujore të këtij viti faturimi i Shkodra 1 dhe Shkodra 2, me fuqi të instaluar 81 energjisë elektrike për konsumatorët është rreth 350 megavat amper, nënstacionit Bushat, nënstacionit milionë lekë, janë arkëtuar 75 milonë, pra, pak më Tërenc, nënstacionit të Vaut të Dejës. Fuqia totale shumë se 1/5, kur në shkallë kombëtare ky tregues e instaluar e nënstacioneve elektrike në transformim është 59 për qind . Ndërsa humbjet në rrjet në 110 kilovolt është rreth 100 megavat amper, ndërsa shkallë kombëtare janë 39 për qind , për Shkodrën aktualisht për këtë qytet kjo fuqi përdoret në 55 për janë 72.4 për qind . qind . Gjithashtu, do të vë në dukje që për shkak të Për shkak të rritjes së kërkesës për furnizimin vështirësive financiare që ka kjo kompani, për me energji elektrike dhe konsumit abuziv të saj mbi periudhën 9-mujore nuk ka shlyer asnjë lekë për kapacitetin ekzistues të instaluar, në dimrin që shkoi energjinë që ka marrë nga KESH-i. në rrethin e Shkodrës, ashtu si në të gjithë Muajin e fundit për të përmirësuar punën në këtë Shqipërinë, janë bërë kufizime në furnizimin me kompani, e kemi kaluar në vartësi të shoqërisë energji elektrike të konsumatorëve. Këtë vit situata anonime KESH. Më shumë hollësi do të ketë në është përkeqësuar. informacionin e plotë. Për të përmirësuar këtë situatë janë marrë këto Me qëllim që të informohet Parlamenti mbi masa: gjendjen në sistemin elektroenergjitik të Shqipërisë, Një transformator i fuqisë i dëmtuar është janë përgatur këto informacione: dërguar për riparim dhe parashikohet të vihet në punë Organizimi dhe të dhënat kryesore teknike të në fund të javëve të ardhshme. sistemit energjetik të Shqipërisë Me fondet e akorduara nga Buxheti i Shtetit, Sistemi elektroenergjetik i Shqipërisë është i 680 milionë lekë, KESH-i ka programuar për të organizuar në formën e 4 shoqërive anonime shpenzuar për Shkodrën 240 milionë lekë. Me këtë elektroenergjetike:Koorporata Elektroenergjetike financim parashikohen të fuqizohen nënstacionet Shqiptare, me 100 për qind aksionerë shtetin, dhe Shkodra 1, të rikonstruktohet një pjesë e një 3 kompani pilot që quhen Shoqëria Anonime Elekriko
1092 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Elbasan, Shoqëria Anonime Elekriko Shkodër dhe kilovolt/6450 kilometra dhe 31200 kilometra me Shoqëria Anonime Elekriko Vlorë, me 70 për qind tension 0.4 kilovolt. të aksioneve shtetërore. Këto tre kompani, së fundi, Në vitin 1993 në rrjetin shpërndarës futja e janë përfshirë në shoqërinë anonime KESH, duke tensionit ka qenë 20 kilovolt dhe tani janë shtuar ruajtur të njëjtin raport pronësie. 200 kilometra linjë. 90 për qind e prodhimit të Nga ana teknike sistemi energjetik i Shqipërisë energjisë elektrike të sistemit elektroenergjetik është i ndarë në tre hallka: prodhim, transportim sigurohet nga hidrocentralet, 45 për qind e këtij dhe shpërndarje. Aktiviteti i sistemit elektroenergjetik prodhimi nga hidrocentralet e kaskatës së lumit Drin, kryhet nga KESH-i, i cili është përgjegjës për gjë që tregon se ky prodhim është tërësisht i varur prodhimin e energjisë elektrike, rrjetin transmetues, nga prurjet e tij. shpërndarjen dhe shitjen e saj. Sipas ligjit nr.7638, Në fushën e gjenerimit është investuar gjatë datë 19 nëntor 1992, shoqëria tregtare KESH është viteve të fundit më shumë se 3 milionë dollarë, të një shoqëri aksionere, që drejtohet nga Këshilli ndarë në vitin ’97 300 mijë, në vitin 98 220 mijë dhe Mbikëqyrës dhe ka statutin e saj. Këshilli në vitin 1999 2 milionë dollarë. Në rrjetin e Mbikëqyrës, sipas nenit 103 të ligjit të mësipërm, transmetimit janë investuar gjatë 3 vjetëve të fundit ushtron kontroll të vazhdueshëm ndaj drejtorisë për 1.8 milionë dollarë, nga të cilët në vitin 1997 1 milion administrimin e shoqërisë nga ana e saj. Këshilli e 200 mijë, në vitin 1998 220 mijë dhe në vitin 1999 Mbikëqyrës në përbërjen e tij ka aktualisht 400 mijë dollarë. përfaqësues të Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe Në rrjetin e shpërndarjes janë investuar gjatë të Privatizimit, Ministrisë së Financave, Ministrisë së njëjtës periudhë 4.2 milionë dollarë të ndarë 1.8 Bashkëpunimit Ekonomik dhe Tregtisë, si dhe milionë në vitin 1997, 2 milionë në vitin 1998 dhe përfaqësues nga Kryeministria. 400 mijë dollarë në vitin 1999. Shoqëria Anonime KESH së bashku me tre Disa nga objektet dhe pajisjet kryesore të kompanitë pilot ka rreth 10 mijë punonjës, duke ndërtuar gjatë këtyre tre vjetëve janë nënstacioni përfshirë elektricistët, të ndarë në 37 filiale Sharrë, Tiranë, nënstacioni Qendër, Tiranë, fuqizimi shpërndarëse dhe 11 filiale energjetike. Në i nënstacionit të Tiranës më një autotransformator administratën qendrore të kësaj kompanie punojnë fuqie etj. momentalisht 140 vetë, me një pagë mesatare 25 Kërkesa dhe konsumi i energjisë elektrike mijë e 600 lekë, ose 20 për qind më të lartë se Struktura e konsumit të energjisë elektrike dhe paga ne aparatet e ministrive. Aktualisht, fuqia e kërkesa për energji në Shqipëri gjatë viteve të fundit instaluar në Shqipëri është 1642 mijë mega vat, nga kanë ndryshuar në mënyrë të theksuar. Në krahasim të cilat 1446 ose 88 për qind vijnë nga hidrocentralet me vitet ’85 –’89, kur konsumi i energjisë arriti në dhe diferenca nga termocentralet. shifrën 3.4 miliardë kilovat orë dhe në vitet ’90-’92 Shqipëria ka momentalisht 11 hidrocentrale të kur ky konsum ra në 2.8 miliardë kilovat orë, në mëdhenj, 3 më të mëdhenj që formojnë kaskatën e vitin ’97 ky konsum u rrit në 5.2 miliardë kilovat orë, Drinit janë: Fierza, Komani dhe Vau i Dejës dhe 83 në vitin ’98 ka qenë 5.4, pra, 6.3 për qind më shumë hidrocentrale të vegjël, nga të cilët vetëm 23 janë dhe në vitin ’99 parashikohet që ky konsum të rritet në gjendje pune. Megjithatë, llogaritet që aktualisht në 5.8 miliardë kilovat orë. Kjo rritje e kërkesës për në Shqipëri shfrytëzohet vetëm 40 për qind e fuqisë energji ndryshoi bilancin e sistemit elektroenergjetik hidrike të vendit. Rrjeti transmetues i sistemit të Shqipërisë. Kështu, Shqipëria nga një vend që energjetik përbëhet nga linjat me tension 400 kilovolt/ eksportonte energji elektrike, dihet që konsumi nga 140 kilometra, 220 kilovolt/1098 kilometra, 150 familjarët ka qenë shumë i vogël, është shndërruar kilovolt/35 kilometra, 110 kilovolt/1143 kilometra dhe në një vend që importon një pjesë të energjisë linja me tension 35 kilovolt/1226 kilometra. elektrike për të mbuluar nevojat e konsumatorëve Sistemi elektroenergjetik i Shqipërisë është i të saj. Kështu, për vitin ’98 Shqipëria ka importuar lidhur me atë grek nëpërmjet linjës Elbasan – Kardja 378 milionë kilovat orë dhe deri në fund të vitit ’99 dhe linjës Bistricë – Gumenicë dhe me ish- parashikohet që niveli i importit të shkojë rreth 500 Jugosllavinë, aktualisht Kosovën dhe Malin e Zi milionë kilovat orë. Në vitet ’98 dhe ’99 nuk ka pasur nëpërmjet linjës Fierzë-Prizren dhje Vau i Dejës - eksport, ka pasur vetëm shkëmbim energjie. Podgoricë. Rrjeti shpërndarës i sistemit Duke iu referuar 5 vjetëve të fundit konstatojmë elektroenergjetik bëhet nga linjat me tension 6 një rritje mesatarisht prej 8 për qind në vit të këtij
1093 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
konsumi, gjë që krijon situata të vështira për momentalisht 240 metra kub në sekondë dhe gjatë përballimin e kësaj kërkese. Kjo rritje konsumi ka 24 orëve të fundit ka pasur një rritje të kuotës me 1 ardhur si rrjedhim i konsumit abuziv të energjisë metër. elektrike për ngrohje, mungesës alternative Për muajt nëntor-dhjetor dhe për muajt e vitit energjetike, si dhe mostrajtimi i burimit të ri që nga 2000 do të vazhdojmë me një situatë viti 1986. elektroenergjetike të vështirë, synimi do të jetë që Kështu, për vitin ’98 rezulton se konsumi të ruajmë qëndrueshmërinë e sistemit, duke maksimal i energjisë elektrike në periudhën e verës plotësuar nevojat minimale të konsumatorëve me është rreth 11 milionë kilovat orë në ditë, ndërsa më energji elektrike në nivelet 13-14 milionë kilovat orë dimër ky nivel arrin 23 milionë kilovat orë në ditë, në ditë. Çdo rritje e prurjeve në lumin Drin në nivelin me kufizime të detyruara për shkak të mbingarkesës e sotëm do të reflektohet menjëherë në rritjen e së rrjetit. Pra, përballimi i nevojave për ngrohje prodhimit, duke zbutur sa të jetë e mundur kufizimin përbën mbi 50 për qind të konsumit maksimal në e përdorimit të energjisë elektrike në vend. periudhën e dimrit. Aktualisht niveli i humbjes në Për kapërcimin e kësaj situate janë marrë dhe rrjet është 39 për qind nga 47 për qind që ka qenë po merren këto masa: në vitin’98, ndërsa niveli i arkëtimeve është 59 për Masa të karakterit teknik. Kompania KESH do qind nga 71 për qind që ka qenë në vitin ’98. Kjo të garantojë gatishmëri të lartë të burimeve tregon se krijimi Task Force nuk ka qenë efektiv gjeneruese të hidrocentraleve, termocentraleve dhe deri në momentin e sotëm. të objekteve të transmetim – shpërndarjes. Sipas subjekteve, energjia elektrike e papaguar Do të prodhohet 1 milion kilovat orë energji ka qenë strukturë. Familjarët nuk kanë paguar në elektrike nga termocentralet duke filluar që nga fillimi masën 46.4 për qind , bizneset 3.6 për qind , i javës që vjen. institucionet buxhetore 2.65, institucionet jo Do të synohet që të sigurohet veçanërisht Tirana buxhetore 33 për qind , kryesisht janë ujësjellësit. me energji të mjaftueshme për 24 orë në ditë. Situata aktuale hidroenergjetike Masa për import energji elektrike: do të Situata hidroenergjetike e Liqenit të Fierzës ka garantohet vazhdimësia e importit të energjisë nga ardhur duke u përkeqësuar, veçanërisht që nga muaji linja 400 kilovolt Elbasan-Kardja Greqi, duke gusht i vitit ’99. Për të frenuar uljen në kohë të ndërprerë kalimin e fluksit të energjisë nga Fierza Liqenit të Fierzës ka filluar që në 15 tetor importi i në Prizren. energjisë elektrike me rreth 5-6 milionë kilovat orë Masa të natyrës organizative: do të vazhdojë në ditë, ndonëse përpjekjet për të filluar ky import gjendja e gatishmërisë në gjithë sistemin janë bërë edhe më shpejt. Megjithatë situata elektroenergjetik për të përballuar situatën; do të hidroenergjetike nuk është përmirësuar dhe ditët e arkëtohen fatura të energjisë elektrike me përparësi fundit niveli në Fierzë filloi të bjerë me 40 – 50 për konsumatorët buxhetorë dhe private; do të centimetra në ditë, duke arritur në nivelin 251 metra ushtrohet një kontroll më i rreptë mbi konsumatorët, më datën 11 nëntor, një javë prej sot, për arsye se duke ndërprerë edhe furnizimin e atyre që nuk prurjet e Drinit në nivelin 40 metra kub për sekondë paguajnë energjinë elektrike; do të bëhen stakime nga 225 metra kub janë mesatarja shumë vjeçare, të detyruara për të mbrojtur rrjetin dhe për të siguruar pra, rreth 5 herë më e vogël. Kërkesa e përdoruesve një shpërndarje optimale të energjisë që disponojmë, të energjisë aktualisht është në nivelin 18 milionë sipas grafikut dhe kuatova në rrethe, duke kilovat orë në ditë, me një prirje në rritje në varësi të përjashtuar konsumatorët specifikë, si: spitalet, uljes së temperaturës, që mund të mbërrijë deri në furrat e bukës, institucione të rëndësishme qendrore, 22-23 milionë kilovat orë në ditë, siç thashë edhe policinë, shtypshkronjat etj.; do të bashkërendohet më parë. Në këto kushte, për të frenuar uljen në puna me organet e pushtetit lokal dhe të rendit për kohë të nivelit të Liqenit të Fierzës prodhimi i mbështetjen dhe realizimin e këtyre masave. energjisë elektrike duhet të jetë rreth 6 milionë kilovat Ministria e Ekonomisë Publike dhe e Privatizimit, orë në ditë, nga të cilat 5 milionë në hidrocentrale duke parë se shkaqet e gjendjes së rëndë të KESH- dhe 1 milion në termocentrale. Ky regjim do të it, përveç atyre të përmendura më lart janë: vazhdojë deri në përmirësimin e situatës problemet e menaxhimit të kompanisë; mosakordimi hidroenergjetike, e cila në këto ditët e fundit ka filluar i mirë i punës së kësaj kompanie me Qeverinë, të ndryshojë pozitivisht me prurjet e Fierzës, që janë sidomos me Ministrinë e Financave; mosmarrja e
1094 Viti 1999 Legjislatura e 15-të masave për importimin në kohë të energjisë prefekturat, bashkitë dhe organet e rendit për elektrike; mosrealizimi i investimeve dhe shpërndarja realizimin e kuotava të vendosjes së energjisë për e tyre në mënyrë jo eficente; mosarritja e treguesve çdo rreth dhe për filialet e KESH-it. tekniko-ekonomikë, si dhe arkëtimet e ulëta të Duke parë nevojën në rritje të kërkesës për energjisë elektrike, i kërkon Këshillit Mbikëqyrës të energji elektrike dhe nevojave në tërësi për burim analizojë situatën e krijuar në KESH dhe të marrë energjie, Ministria e Ekonomisë Publike dhe masa të nevojshme për përparimin e saj. Privatizimit do të votojë edhe këto masa afatgjatë: Këshilli Mbikëqyrës në datën 15 pranoi Po punohet për përgatijen dhe miratimin e strategjisë dorëheqjen e drejtorit të mëparshëm dhe emëroi në kombëtare të energjisë, e cila do të publikohet pas këtë detyrë zotin Farudin Hoxha. Këshilli miratimit të saj; po punohet për përmirësimin e Mbikëqyrës shkarkoi tre drejtorë të kësaj kompanie. menaxhimit në KESH, duke studiuar mundësitë e Ministria i ofroi KESH-it mbështetje të plotë të këtij ristrukturimit të saj, duke e ndarë e duke e dikasteri nëpërmjet Drejtorisë së Përgjithshme organizuar sektorin e shpërndarjes nga pikëpamja Elektroenergjetike deri në normalizimin e situatës. rajonale dhe të pronësisë me pushtetin lokal; po Qeveria vendosi mbrëmë uljen e taksave kryehet studimi për përcaktimin e prioriteteve të doganore për bomblat e gazit nga 20 në 5 për qind ndërtimit të veprave të reja hidroenergjetike; po bëhen , që është niveli minimal i lejuar. analiza për krijimin e kushteve për përdorimin e Për të lehtësuar hyrjen në treg të më shumë energjive alternative për ngrohje dhe gatim; jemi duke kompanive importuese të naftës, gazit të lëngshëm negocuar për përfundimin e marrëveshjeve për dhe të nënprodukteve të tyre, Qeveria po diskuton ndërtim të hidrocentralit të Bushatit me një kompani propozimin e Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe kineze dhe hidrocentralit të Kalivaçit me një kompani Privatizimt për zvogëlimin e kushteve të licencimit italiane, me objektiv që punimet e këtyre objekteve të karburanteve dhe heqjen e plotë të barrierave për të fillojnë brenda vitit 2000; po punohet për importimin dhe tregtimin e gazit të lëngshëm. rehabilitimin e teceve, për të rritur prodhimin e Unë shpresoj se pas kësaj tregjet do të energjisë elektrike. funksionojnë më mirë, do të kenë ndikim në shtimin Në kuadrin e Paktit të Stabilitetit jemi në e lëndëve alternative në treg, duke ndikuar në kontakte me njesitë e tjera për përfshirjen e këtyre minimizimin e praktikave korruptive në procesin e projekteve. licencimit, si dhe në uljen e drejtpërdrejtë të çmimit Lidhja e Shqipërisë me rrjetin ndërkombëtar të të tyre për konsumatorët. gazit, përveç atij të lindjes, fillon në Kazikistan. Jemi Qeveria po diskuton mundësinë e një mbështetje në kontakt me palën italiane, lidhur me gazësjellësin financiare për KESH-in, për të vazhduar importin e Algjeri – Itali – Greqi për të pasur një degëzim me energjisë elektrike. Shqipërinë, këtë e diskutova drejtpërdrejt me zotin Ministria e Ekonomisë Publike dhe Privatizimit Fazini, javën e kaluar në Romë. Po shihet, i ka kërkur Bankës Botërore dhe donatorëve të tjerë gjithashtu, mundësia e ndërtimit të një termocentrali që të të përshpejtojnë zbatimin e projekteve që ka në jug të vendit. me KESH-in, që ka një kosto të përgjithshme huaje Ky ishte i gjithë informacioni, me të cilin u prej 150 milionë dollarësh. Kjo ministri i ka kërkuar përpoqa t’ju informoj për gjendjen dhe zhvillimet e këtyre donatorëve të asistojnë në menaxhimin e ardhshme të sistemit elektroenergjetik në Shqipëri. kompanive të huaja, detyrë që do të fillojë brenda Falemnderit! tremujorit të parë të vitit 2000. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! Qeveria po mbështet përballimin e kësaj situate Fjalën e ka zoti Krroqi. nëpërmjet kontakteve diplomatike me Qeverinë e Mark Krroqi - Falemnderit, zoti Kryetar! Malit të Zi, për të mundësuar importimin e energjisë Zoti Ministër, elektrike me një sasi prej rreth 2 milionë kilovat orë Do të doja që në vendin tuaj të ishte paraadhësi në ditë, me Qeverinë e Maqedonisë për të juaj, sepse jam i bindur se do na jepte në mënyrë të mundësuar lëshimin e ujit nga liqeni i Ohrit deri në saktë se dhe sa ditë dritë do të ketë Shqipëria, si 70 metër kub në sekondë, me Qeverinë e Greqisë një njeri që ka dhënë prova në këto lloj për të ruajtur importin e energjisë elektrike deri në 6 parashikimesh. Fakti që për ju kam dëgjuar fjalë të milionë kilovat orë energji elektrike në ditë. mira, më bën të jem më i rezervuar në diskutimin Po bashkërendohet puna me të gjitha tim, por do të mundohem të vë në dukje neglizhimet,
1095 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
gabimet, difektet, paaftësitë që çuan në këtë gjendje njëkohësisht të etur për dritë dhe dije. Për krijimin katastrofale dhe mendimet e mia të konsoliduara e kësaj gjendje kritike për gjithë vendin dhe për paraprakisht me specialistët përkatës. Shkodrën në veçanti, si katalizator ka shërbyer edhe Konkretisht, ku konsistojnë gabimet? keqmenaxhimi i rezervave ujore. Mosfuqizimi i tre nënstacioneve që furnizojnë Mendoj se daljes nga kriza do t’i shërbenin disa qytetin e Shkodrës dhe rrethinat e saj, gjendja tejet masa urgjente dhe afatmesme, që konsistojnë: e amortizuar e kabinave elektrike ka bërë që Shkodra Në sigurimin e burimeve të tjera energjetike për të furnizohet 2 orë po, edhe 1 orë jo me energji ngrohje dhe gatim, që janë gazi dhe vajguri, prandaj elektrike. Ndërsa këtë dimër teorikisht kemi furnizim shteti duhet të ndërhyjë pa vonesë në subvencionim 2 orë po, dhe 2 orë jo me energji. Gjithashtu, që në e tyre dhe në krijimin e lehtësive doganore për këta pranverë të këtij viti është me difekt një transformator dy artikuj, duke i ardhur në ndihmë direkt me fuqi 7.5 megavat dhe vetëm para një muaji është konsumatorëve shqiptarë. dërguar për riparim te firma e njohur 2K. Masat afatmesme do të konsistojnë në projektet Ku konsistojnë difektet? e ’vitit 94 dhe ’95 për rehabilitimin e lumit Drin. Problemi kryesor është që në embrion, në Projekti dhe rehabilitimi i rrjetit të shpërndarjes të rehabilitimin e kaskadës mbi lumin Drin, ku gjendja filluara në vitin 1993 për kthimin e sistemit nga 6 është e keqe dhe shteti duhet të zbatojë projektet e kilovolt në 20 kilovolt, të cilat janë lënë përgjysëm vitit 1995. që në vitin 1997 për arsye të pajustifikueshme. Ndërmarrja e shpërndarjes së energjisë elektrike Gjithashtu, shteti duhet të marrë masa për është një shoqëri aksionere, që aktualisht është e lidhjen e Shqipërisë me sistemin ndërkombëtar të falimentuar, për arsyen e thjeshtë se me të ardhurat gazsjellësit, duke pasur parasysh studimet dhe që ka jo vetëm nuk është në gjendje të bëj projektet e vitit 1996, që do të bënin përmirësimin e rikonstruksion të pjesshëm të rrjetit elektrik apo të ndjeshëm të situatës energjetike. paguajë detyrimet e saj ndaj shtetit, por as të Duke përfunduar po ju rikujtoj se në rrjetin e paguajë pagat e punonjësve. Shkodrës ndodhen dy hidrocentralë të fuqishëm, që Në këto kushte, pa asnjë shpresë rimëkëmbje, e radhisin atë në vend të parë në Shqipëri për shteti duhet të marrë masa urgjente për privatizimin prodhimin e energjisë elektrike, dhe si shpërblim total të saj si e vetmja rrugëdalje nga kjo krizë. është në vendin e parë në Shqipëri për errësirë. Po paaftësitë ku konsistojnë? Jemi me të vërtetë vendi i paradokseve. Zoti Ministër, Falemnderit, zoti Ministër! Mendoj se duhet të reagoni ndaj zëvendësimeve Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Krroqi! pa kriter profesional, që j anë bërë shpesh këto dy Grupi socialist do të flasë njeri? vjetët e fundit, sepse shteti ka shpenzuar miliona Po, zoti Ruçi. dollarë për specializimin e kuadrove, të cilët Gramoz Ruçi – Grupi Parlamentar i Partisë fatmirësisht janë me shumicë, por të mbetur pa Socialiste, duke zhvilluar një mbledhje ditën e martë, punë, të prekur nga reforma. ka diskutuar me një frymë shumë të lartë Gjithashtu, pas dështimit të plotë të Inspektoratit përgjegjësie lidhur me situatën e krijuar ditët e fundit të Kontrollit të Energjisë Elektrike dhe shpërdorimit për përmbushjen e nevojave të konsumatorëve të miliona lekëve të pagave të tyre, u krijua Task shqiptarë me energji elektrike. Sigurisht që ne Force, një inspektorat me emër tjetër, në të cilin kërkuam këtë informacion, jo interpelancë me bëjnë pjesë pothuaj tërësisht ish-oficerë të liruar dhe, ministrin përkatës, që, në radhë të pare, të njihet me gjithë autoritetin që duhet të kishin me rrogat e Parlamenti jo vetëm me gjendjen ekzistuese të larta që u janë dhënë, që të bënë të mendosh për energjisë elektrike në Shqipëri, por të njihet i gjithë një farë shpërblimi ndaj tyre, rezultati është përsëri opinioni shqiptar me masat që ka marrë ekzekutivi negativ. shqiptar për të përballuar këtë situatë. Ka dy vjet që në hidrocentralin lokal të Ndërlysajt Pra, ne si grup parlamentar ishim të interesuar të zonës së Dukagjinit janë bërë disa investime dhe për të dëgjuar nga përfaqësuesi i qeverisë dhe disa të tjera duheshin bërë për vënien në funksion përkatësisht nga ministri përkatës masat që ka të tij. Por, fatkeqësisht, deri në momentin që po marrë KESH-i dhe ministria përkatëse. flasim, nuk kemi asnjë rezultat pozitiv konkret në Përshëndesim objektivat afatgjatë, se ne do të këtë zonë të thellë malore, totalisht të izoluar, por jemi edhe mot këtu si qytetarë edhe si përfaqësues
1096 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të popullit, në mos të jemi ne do të jenë qytetarë të përpjekje të mira për ta zbutur pikërisht problemin e tjerë në këtë sallë, se pa to nuk ka si të garantohet emergjencës, e cila në forma të ndryshme u shfaq dhe të sigurohet shërbimi i këtij shqetësimi serioz, tani. që e ka pasur dhe vazhdon ta vuajë vendi jonë. Në Buxhetin e Shtetit ishin planifikuar për rrethin Përshëndes ministrin dhe besojmë më shumë e Durrësit një investim prej 112 milionë lekësh, të tek angazhimi i tij për të realizuar ato që shprehu cilat do të ndikonin ndjeshëm në përmirësimet e në këtë seancë. nevojshme që kanë të bëjnë me furnizimin e Skënder Gjinushi - Falemnderit! Disa deputetë popullatës me energji elektrike. Informacionet që kanë kërkuar të bëjnë deklarimet përkatëse. kemi deri tani na thonë që akoma nuk është bërë Një deputet – Zoti Kryetar! ndonjë gjë e veçantë. Duke pasur besimin tek ato Para dy ditësh Korça pati një ndërprerje prej 16 ç’ka tha zoti Ministër, ne mendojmë se zgjidhja e orësh të energjisë, madje edhe sot kanë keqë pa problemit të furnizimit me energji elektrike për drita, duke mbetur njëkohësisht edhe pa ujë. Durrësin do të vijë duke u përmirësuar. Ndërprerja nuk ka qenë e planifikuar, por si pasojë Unë desha të vë në vëmendjen e Ministrit dy e avarive nga nënstacioni i Elbasanit. probleme: Unë nuk kuptova një gjë nga informimi i zotit Së pari, Ministri duhet të dijë një gjë, që nuk Ministër: planifikimin e ndërprerjeve periodike e bëni duhet të ndërpritet furnizimi me energji elektrike i duke marrë parasysh nivelin e shlyerjes së faturave stacionit të pompave të Fushëkuqes nga mbushen të energjisë elektrike? puset për të furnizuar rrethin e Durrësit me ujë të Me sa dëgjova Shkodra paguan 1/5 e energjisë pijshëm. Një ndërprerje sjell pasoja tepër të rënda, elektrike. Korça që paguan 95 për qind të energjisë të cilat Durrësi i ka provuar me ditë të tëra pa ujë. duhet të ulërijë. Korça ka paguar energji edhe në Më përpara ne mendonim që duhet të kishim një ditët e trazirave të marsit të vitit ’97, prandaj do t’ju linjë tjetër paralele, që në rast avarie apo difektesh lutesha që me ndërgjegjen e popullit të Korçës apo të mos ndodhte një gjë e tillë. edhe të rretheve të tjera, që paguajnë dhe shlyejnë E dyta, ajo që është e rëndësishme, Durrësi do fatura të energjisë elektrike, të mos abuzohet dhe t’i zgjidhë problemet e furnizimit me energji elektrike të mos tallet askush. në qoftë se ngrihet nënstacioni në kodrat e Populli i Korçës kërkon nga ju si minister, që Rrushbullit që bën 7 milionë dollarë. mbuloni energjetikën, të veproni me drejtësi dhe të Falemnderit! furnizoni me energji ato qytete që paguajnë dhe jo Skënder Gjinushi – Falemnderit! të bëni ndarje aritmetikë në kufizimin e furnizimit Zoti Kuqi ka kërkuar të bëjë një deklaratë. me energji, aq më tepër që Korça është një nga Sulejman Kuqi – Falemnderit, zoti Kryetar! qytetet më të ftohta të republikës. Në të njëjtën kohë Sot më 17 nëntor, dita e 55 e çlirimit të Tiranës, do të sugjeroja të shihni me precedencë projektet Tirana e gdhiu e bllokuar nga lindja, sepse Ura e për furnizimin me një linjë të dytë të rajonit të Korçës Peshkatarit, atë gjë që nuk bënë fashistët 55 vjet me energji. më parë, e bëri mafia e zhavoreve, e instaluar në Skënder Gjinushi - Falemnderit! Shqipëri prej 10 vjetësh, që lidh Elbasanin, Korçën Zoti Bufi. me Tiranën u prish nga kjo mafie zhavoresh. Prandaj Ylli Bufi - Meqenëse deputeti që i bëri pyetje unë kërkoj impenjimin serioz të gjithë organeve ministrit, deputeti nga Shkodra, kërkoi dhe ndihmën kompetente duke filluar qysh nga ministria dhe time për të parashikuar furnizimin me energji organet e tjera të marrin masa sa më shpejtë, të elektrike, unë jam i gatshëm ta bëjë këtë gjë në evidentohen fajtorët dhe t’i faturohet ky dëm kësaj qoftë se ai paraprakisht më thotë sa shtyllat e mafie të zhavoreve. tensionit të lartë do të hidhen në erë këtë dimër. Ne si deputetë të kësaj zone, Hasan Hoxha, Skënder Gjinushi - Falemnderit! unë dhe Zyhdi Pepa, e kemi ngritur këtë problem. Po, zoti Beqiraj. Prandaj duhet të merren masa që të vendoset rregulli, Zihni Beqiraj – Edhe në Durrës situata e që të qarkullojë biznesi, të qarkullojë tregu dhe furnizimit me energji elektrike ka qenë e rënduar, individi. arsyet janë të lidhura me atë të përgjithshmen dhe Falemnderit! situatën e veçantë që ka rrethi i Durrësit. Skënder Gjinushi – Falemnderit, edhe ju. Unë mund të them që vitin e kaluar janë bërë Njoftojmë Kuvendin, meqenëse Kuvendi është
1097 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
organi që zgjedh Këshillin Drejtues të Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Italisë”; Radiotelevizionit, se ka dy poste vakant si rezultat i Akti normativ me fuqinë e ligjit “Për një ndryshim dy dorëheqjeve të detyrueshme. Zoti Zef Preçi dha në ligjin nr.8474 “Për miratimin e nomenklaturës dhe dorëheqjen si anëtar i këtij këshilli drejtues, i propozuar të tarifës doganore”; “Për miratimin e marrëveshjes nga organizata jo qeveritare, meqenëse, tashmë, ka së koncesionit të formës “Bot” në Industrinë e Bakrit marrë mandatin e ministrit me votën tuaj dhe zoti Alfred ndërmjet Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe Dalipi, i cili është emëruar punonjës, pra, është Privatizimit dhe Shoqërisë të së drejtës së Shtetit nëdrejtor i radiotelevizionit, dhe ka papajtueshmëri UTAH të Shteteve të Bashkuara të Amerikës “The mandati sipas nenit 92 të ligjit nr.8490. metal Research Group Corp”, si dhe dhënies së disa Zoti Preçi duhet të zëvendësohet nga një stimujve dhe garancive për koncesionarin e kësaj kandidaturë e propozuar po nga i njëjti institucion, marrëveshjeje”; Për disa ndryshime në ligjin nr.8474 pastaj duhet të votojmë në Kuvend, ndërsa zoti Dalipi “Për miratimin e nomenklaturës dhe të tarifës ka qenë kandidaturë e propozuar nga grupi socialist. doganore”. Sapo ka mbërritur edhe projektligji “Për Gjithashtu, në Kuvend kanë mbërritur këto projektligje: Buxhetin e Shtetit të vitit 2000”, i cili do të përfshihet “Për shërbimin kombëtar të mbrojtjes civile”; Për një menjëherë në program, megjithëse ne do të bëjmë ndryshim në ligjin nr.7867 “Për mbrojtjen e pasurive të një program të detajuar dhe të veçantë. Rregullorja luajtshme dhe të paluajtshme”; Për ratifikimin e detyron që për ligje të rëndësishme të ketë edhe “Marrëveshjes së asistencës administrative për program të precizuar. parandalimin, zbulimin dhe ndëshkimin e shkeljeve Me këto njoftime mbyllet seanca për sot, për të doganore, ndërmjet Qeverisë së Republikës së filluar nesër në orën 10.00.
E enjte, 18.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e paradites
Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, hapim Siç shihet, rëndësi të veçantë në këtë status i seancën. është kushtuar përcaktimit më të saktë dhe më të Sot në rend të ditës kemi shqyrtimin e plotë të marrëdhënieve juridike, si dhe marrëdhënieve projektligjeve: “Për statusin e deputetit të Kuvendit”, me organet qendrore lokale, shtetërore dhe “Për Avokaturën e Shtetit”, dhe Për një shtesë në ekonomike të deputetit, duke i përcaktuar më mirë ligjin nr.8435 “Për sistemin e taksave në Republikën se në statusin e mëparshëm të drejtat dhe detyrimet e Shqipërisë”. e tij. Në projektligj përcaktohen në mënyrë decizive Fillojmë me projektligjin e parë. raportet e deputetit si ushtrues i sovranitetit të tij, Fjalën e ka kryetari i Komisionit të Mandateve, duke u nënvizuar më fort pozicioni i kontrollit që meqë si komision janë nismëtar për këtë projektligj. ushtron deputeti ndaj organeve ekzekutive, për Spartak Braho – Zoti Kryetar! veprimtarinë, si dhe për zbatimin e ligjeve dhe akteve Projektligji “Për Statusin e deputetit të Kuvendit” të tjera të administratës shtetërore. hartohet si rezultat i nevojës dhe domosdoshmërisë Në projekt është synuar për të rritur rolin dhe që deputeti i Kuvendit të pajiset me status të autoritetin e deputetit mbi organet e administratës veçantë, pasi ai ekzistues është i vjetëruar si nga shtetërore. Ai është parashikuar të pajiset edhe me pikëpamja ligjore, ashtu edhe nga pikëpamja të drejtën e ndërhyrjes direkt për të rekomanduar metodologjike, madje nuk i parashikon të gjitha të shfuqizimin e këtyre akteve të paligjshme, si dhe drejtat dhe detyrimet që gëzon deputeti, i atyre nëpunësve që nuk kryejnë detyrat funksionale parashikuar nga Kushtetuta e Shqipërisë. apo shkelin haptas ligjin. Njëkohësisht projekti u hartua edhe si nevojë e Në kreun e tretë dhe të katërt të projektligjit janë azhornimit me Kushtetutën, si dhe me kërkesën e parashikuar marrëdhëniet financiare dhe protokollare vazhdueshme të grupeve parlamentare dhe të deputetit, me synimin jo për ta pajisur deputetin deputetëve për të përmirësuar dhe rregulluar më mirë me ato të drejta e privilegje të motivuara, siç bëhet marrëdhëniet që ndihmojnë raportet juridike, raportet shpesh herë zhurmë, që janë jashtë kushteve e me organet e administratës shtetërore e vendore, mundësive të vendit, por janë ruajtur po ato nivele të raportet financiare dhe ato protokollare. përcaktuara në ligjet në fuqi, si në ligjin “Për sigurimet
1098 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shoqërore”, në ligjin nr.8997 “Për pensionet Kushtetutë, por në të njëjtën kohë ka si qëllim të suplementare të personave që kryejnë funksione përmirësojë dhe të rregullojë më mirë marrëdhëniet kushtetuese dhe të punonjësve të shtetit”. Në këtë që rregullojnë raportet juridike, raportet me organet aspekt janë ruajtur, pra, përgjithësisht po ato e administratës shtetërore dhe ato vendore, raportet parametra që ka pasur ligji i mëparshëm “Për financiare dhe ato protokollare të deputetit. statusin e deputetit”. Së fundi, Komisioni i Ligjeve, pasi ka bërë Në projektligj janë bërë përmirësime të ndjeshme shqyrtimin së bashku edhe me Komisionin e lidhur me trajtimin protokollar të deputetit nga Mandateve dhe të Rregullores, arriti në përfundimin organet më të larta të shtetit e deri në ato lokale, si se statusi i deputetit është në përputhje me detyrim për të rritur rolin dhe autoritetin e tij si Kushtetutën, si dhe me ligjet e tjera organike, përfaqësues i popullit, si dhe në veprimtarinë praktike prandaj është dakord për miratimin e tij në seancë. të tij pranë zyrave dhe selisë së Kryesisë së Falemnderit! Kuvendit. Skënder Gjinushi – Falemnderit! Meqenëse Në një dispozitë të veçantë është parashikuar Komisioni i Mandateve ka rakorduar me gjithë sigurimi i mbrojtjes së veçantë të deputetit nga komisionet e tjera, pra, janë bërë disa takime të organet e Ministrisë së Rendit. përbashkëta, nuk është nevoja që të shprehen të Për hartimin e këtij projektligji kemi pasur gjitha komisionet, pra, zoti Braho shprehu dhe parasysh përvojën e statusit të deputetit edhe të vlerësimin e komisioneve të tjera. Ka pyetje? mjaft vendeve të tjera, duke bërë një zbatim korrekt Po, zoti Vejsiu. e duke u bazuar edhe në kushtet dhe mundësitë e Ylli Vejsiu – Unë kam një pyetje lidhur me nenin vendit tonë. Njëkohësisht gjatë hartimit të projektit 20, pika 2, ku flitet për mundësinë e trajtimit të janë pasur parasysh edhe vërejtjet dhe sugjerimet specializuar të deputetit, kur ai në krye të detyrës e të gjitha komisioneve, si dhe deputetëve të është i sëmurë. Pyetja është mos ka këtu në këtë interesuar. nen një kontradiktë me nenin 55, pika 1 e Theksojmë se pas miratimit të këtij projektligji Kushtetutës? është e domosdoshme që Kuvendi, Byroja Kam edhe një pyetje tjetër shumë më e Parlamentare dhe Këshilli i Ministrave ta shoqërojnë parëndësishme, por që ka lidhje me pozicionin e atë brenda një periudhe më të shkurtër me aktet një sekretari, që kemi ne në grupin parlamentar, përkatëse ligjore e nënligjore, me qëllim që të vihen sepse në nenin 18 thuhet që: “Komisionet dhe grupet në zbatim detyrimet që rrjedhin nga projektligji i parlamentare kanë zyrat e tyre pranë Kuvendit dhe mësipërm. stafet e tyre ndihmëse”. Pyetja mund të jetë shumë Skënder Gjinushi – Falemnderit! Komisioni i teknike. Kemi një sekretare, e cila nuk paguhet. Ligjeve. Me këtë ligj do të fillojë të marrë rrogë nga Ministria Zamira Çaka – Falemnderit! e Pushtetit Lokal që siguron fondet? Edhe Komisioni i Ligjeve ka marrë në shqyrtim Falemnderit! projektligjin “Për statusin e deputetit të Kuvendit”, Skënder Gjinushi – Po, zoti Gjoni. nismë kjo e një grupi deputetësh. Hamit Gjoni – Kam një pyetje për pikën 3 të Komisioni i Ligjeve së bashku me Komisionin e nenit 3. Rregullores dhe të Mandateve, por njëkohësisht edhe Pse rastet e papajtueshmërisë për anëtarin e me komisionet e tjera parlamentare, gjatë paraqitjes Qeverisë janë shtrirë edhe për deputetin e Kuvendit? së projektit nga grupi nismëtar i deputetëve për Rastet e papajtueshmërisë për deputetin Kushtetuta hartimin e këtij statusi, në disa mbledhje të tij ka i ka të qarta, në këtë status shtohen edhe ato raste marrë parasysh jo vetëm projektin e paraqitur, por që nuk janë për të në Kushtetutë, por janë për edhe të gjitha sugjerimet dhe mendimet që kanë anëtarin e Qeverisë. ardhur edhe nga komisionet e tjera, nga grupe të Falemnderit! veçanta individësh të deputetëve, por edhe nga Skënder Gjinushi – Zoti Shehu. Komisioni i Mandateve. Tritan Shehu –Falemnderit! Synimi i hartimit të këtij statusi të ri të deputetëve Kam një pyetje, por nuk di se kujt t’ia drejtoj. erdhi si domosdoshmëri e azhornimit të statusit Kush janë hartuesit e ligjit me të vërtetë, komisioni aktual të deputetit me Kushtetutën e re, pra i apo specialistët? ndryshimeve që ka pësuar statusi i deputetit në U tha që ky status është bërë duke marrë
1099 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
parasysh edhe statuset e vendeve të tjera. Kam deputeti vetë personalisht mund të jetë pronar i një pyetjen: të kujt vendi? Është gjetur në ndonjë vend shoqërie, i një shoqërie aksionere, por të drejtoj në në Afrikën Qendrore, se nga Europa nuk besoj, mënyrë direkte, koncepti që parashikon Kushteuta, sepse unë nuk besoj se ndonjë deputet i Europës e ndalon këtë lloj aktiviteti. Ky është edhe koncepti të mos ketë mundësitë më minimale të punës, të perëndimor. logjistikës së tij, të një grupi rreth vetes, të një Për pyetjen që bëri zoti Shehu se çfarë statutesh ambienti pune; unë nuk besoj që të ketë ndonjë janë pasur parasysh, nuk është sudiuar mjaft deputet në Europë në këto situata. Pra, në qoftë se literaturë, kemi pasur parasysh shumë statuse, por është marrë ndonjë vend nga Afrika, nuk e di të them kemi pasur parasysh aspektet e rregullimit të të drejtën, por unë do të shprehem kur të flas, marrëdhënieve, raporteve juridike, të raporteve që prandaj dua ta di çfarë modelesh janë marrë, madje rregullojnë ato marrëdhënie që lidhen me kontrollin duheshin parë edhe problemet e tjera që lidhen me e deputetit dhe të ekzekutivit, por për sa i përket deputetin mbas mandatit. privilegjeve financiare, janë pasur parasysh kushtet Skënder Gjinushi – Pyetje të tjera ka? Nuk dhe vetë situata ekonomike në Shqipëri, kushtet ku ka. Zoti Braho. jetoi i tërë populli, kështu që nuk mund të bënim Spartak Braho – Lidhur me pyetjen e zotit Ylli, ndonjë privilegj krahasur me deputetët e vendeve për nenin 20, pika 3, nuk ka asnjë mospërputhje perëndimore. midis paragrafit të dytë të këtij neni dhe Kushtetutës, Skënder Gjinushi - Falemnderit! është një pozicion ekstra i deputetit që për rrethana Zoti Cikuli. dhe për kushte të caktuara, për shembull, kur ai Maksim Cikuli – Unë kam këto pyetje. Në nenin sëmuret gjatë ushtrimit të detyrës, shteti merr 20, pika 2 thuhet: “Sëmundje që shfaqen gjatë përsipër të bëjë një trajtim të veçantë të tij, ushtrimit të detyrës mund të jenë më nga banalet, domethënë është pikërisht edhe një pjesë e asaj nga çibani deri te bronkopomonia etj., etj., dhe jo përgjigje, që lidhet me pyetjen që bëri zoti Shehu, aksidentet dhe kur personeli shtetëror vlerëson që kjo e drejtë, ose e thënë më saktë, ky privilegj i trajtimin e saj të specializuar, deputeti mund të deputetit gjendet edhe në statuset e deputetëve të dërgohet për kurim jashtë shtetit me fondet e Europës jo vetëm të deputetëve të Afrikës. Ministrisë së Shëndetësisë”. Lidhur me pyetjen e bërë nga zoti Gjoni në nenin Pyetja ime është: Bie kjo ndesh me nenin 55 të 3 është pasur parasysh që të rregullohen Kushtetutës, që keni miratuar, ku thuhet: “Shtetasit marrëdhëniet juridike, raportet juridike të deputetit, gëzojnë në mënyrë të barabartë të drejtën për kujdes që fillojnë me imunitetin, ashtu si i ka parashikuar shëndetësor nga shteti”. Kushtetuta, me mandatin e deputetit, në rastet e E dyta, në nenin 19 flitet vetëm për impulset e vlefshmërisë dhe të pavlefshmërisë, si dhe me atë telefonit fiks dhe nuk llogaritet një problem shumë i pikë të Kushtetutës që lidhet me rastet e madh shtetëror që janë impulset e celularit, kur papajtueshmërisë së mandatit të deputetit, duke e dihet që me to ka abuzime. Mund t’ju tregoj vetëm bërë atë të barazvlefshme me veprimtarinë e anëtarit diçka që qarkullon dhe është vërtetuar, në një të Qeverisë, të cilat parashikohen në nenin 3 të dikaster, gjatë kohës së krizës kosovare, një titullar Kushtetutës. i lartë i dha me qira celularin e tij një fondacioni të Unë personalisht nuk shikoj ndonjë shmangie, huaj, sepse dihet që nuk ia kontrollon njeri impulset ndonjë detyrim përveç se forcoj atë fakt si ministrat, dhe i paguan shteti. Këtu pse nuk janë llogaritur ashtu edhe deputetët janë të detyruar të zbatojnë edhe këto gjëra? kërkesat e Kushtetutës dhe pikërisht në nenin 103 E treta, këtu flitet shumë për trajtimin e deputetit të Kushtetutës, në pikën 2 thuhet: “Ministri nuk mund pasi mbaron mandati. Tani unë do të merrja shkas të ushtrojë asnjë veprimtari tjetër shtetërore dhe as edhe nga një diskutim që para një viti e gjysëm ka të jetë drejtues ose anëtar i organeve të shoqërisë bërë ish-kryetari i grupit parlamentar socialist me fitimprurëse”. Për mua ky koncept duhet shtrirë edhe rastin e një sëmundje të një kolegu tonë që nuk në statusin e deputetit, në pozicionin e tij si është më tani. Ata që kanë qenë deputetë, a duhen marrëdhënie juridike. Natyrsiht këtu ka një trajtuar edhe më vonë, apo jo? Në ç’kuptim? Ish shqetësim, ka një pyetje që mund të bëhet më rasti i deputetit Doda e Malësisë së Madhe që vdiq direkt, që a mund të merret deputeti me veprimtari dhe që u kërkua atëherë të hapej një zyrë për private, veprimtari private fitimprurëse? Gjykoj që trajtimin e ish-deputetëve. Praktikisht, çfarë është
1100 Viti 1999 Legjislatura e 15-të menduar për këta, unë po marr shembull qoftë e domosdoshme që të krijohet dhe të bëhet ky deputetë socialistë, qoftë demokratë, Xhevat Lloshi trajtim, por që këtu nuk e kemi parë me vend që ta apo Taqo Anagnosti nuk janë më pak të rëndësishëm fusim. Në qoftë se doni bëni një amendament shtesë, sot se ç’kanë qenë. A është me vend krijimi i një unë parimisht jam dakord. zyre diku pranë administratës së Kuvendit apo në Skënder Gjinushi - Këto ishin pyetjet dhe vend tjetër që të trajtojë këta ish-deputetë që kanë përgjigjet. Ka diskutime? Shehu. qenë dhe janë personalitete, që janë ndonjëherë Tritan Shehu - Falemnderit, zoti Kryetar! personalitete më të njohur se ata që rastësisht vijnë Së pari, dje shumë deputetë dhe dy kryetarët e në bankat e këtij Kuvendi? grupeve kryesore parlamentare u përpoqën ta Skënder Gjinushi - Po, zoti Braho. largojnë përsëri diskutimin e këtij ligji. Në qoftë se Spartak Braho – Ndoshta zoti Cikuli nuk qe ata do ta kishin bërë këtë gjë, sepse donin ta këtu, sepse për paragrafin e dytë të nenit 20 pyeti përmirësonin më tej atë, edhe unë do të kisha votuar zoti Vejsiu, domethënë nuk ka papajtueshmëri me pro, por mua më duket se këtu kemi të bëjmë me Kushtetutën, këtu të jemi të saktë, të bindur për një fenomen tjetër, kemi të bëjmë me atë që ne këtë që themi. biem në komplekse, biem në ca momente Gjatë kohës së qeverisjes së koalicionit për psikologjike dhe mendojmë se çfarë do të thonë të shtetin nuk ka bërë vaki të të ikë ndonjë deputet që tjerët për diçka që duhet bërë dhe nuk nisemi nga është i sëmurë me çiban, nuk e dimë më përpara ideja që e rëndësishme është që ne t’i bëjmë gjërat se çfarë ka bërë vaki. Ne nuk jemi në gjendje të si duhen bërë, ne t’i bëjmë gjërat si është më mirë, kujdesemi për deputetë të nderuar të kësaj sepse në këtë mënyrë, në fund të fundit, ndihmojmë legjislature, që janë të sëmurë rëndë dhe po kurohen punën e Kuvendit, pra, ndihmojmë punën e vendit me shpenzimet e tyre. Ministria përkatëse nuk ka në tërësi. pasur mundësi ta trajtojë, ashtu si ka dhe raste të Nga ana tjetër, në qoftë se do ta shikojmë këtë tjera, ngjarje të rënda që lidhen me kryetarin e ligj, unë do ju them se ka shumë probleme për të Gjykatës Kushtetuese, që shteti nuk qe në gjendje diskutuar, ka shumë probleme që mund të të ndërhynte. Kështu në nëntekstin e këtij paragrafi korrigjohen, për t’i dhënë më shumë hapësirë punës janë pasur parasysh sëmundjet që shfaqen gjatë së deputetit. ushtrimit të detyrës së deputetit, por ato i vlerëson Pjesa e parë dhe pjesa e përgjithshme, e cila personeli i specializuar shëndetësor, është ai që lidhet me të drejtat e përgjithshme të deputetit, nuk konstaton që kjo sëmundje këtu është e janë keq, janë mirë dhe qëndrojnë, por pjesa tjetër, pashërueshme, është e patrajtueshme, prandaj që lidhet me punën konkrete të deputetit, për mua, është e domosdoshme, ka një komision shtetëror lë shumë për të dëshiruar. Unë jo më kot pyeta dhe që vlerëson këtë si fakt, të kurohet diku tjetër. në fillim, nuk është problemi për rrogën apo për të Për nenin 19, lidhur me impulset, këtu janë pasur ardhurat financiare të deputetit që ai merr për vete parasysh vetëm impulset telefonike, jo të celularëve. dhe për familjen e tij. Problemi është për kushtet e Statusi nuk merr përsipër të bëjë kontrollin e punës së deputetit, për ato kushte që, tashmë, harxhimit të impulseve të celularëve. Organet Shqipëria mund t’i sigurojë deputetëve për të punuar shtetërore që kanë pajisur titullarë të ndryshëm të dhe për të realizuar aktivitetin e tyre. Unë ju them administratës shtetërore kanë organet e tyre të vetëm kaq: shkoni në dikastere, shkoni në organet specilizuara, le të bëjnë kontrollet përkatëse. Statusi e administratës dhe shikoni atje njerëz të cilët nga i jep të drejtë deputetit të harxhojë 700 impulse, niveli protokollar nuk kanë absolutisht krahasim me ndërsa titullarët e Kuvendit të harxhojnë 900 rolin e deputetit, kanë mundësi logjistike, mundësi impulse. pune, mjete pune me bollëk rreth vetes së tyre, Lidhur me pyetjen që a është me vend që të ndërsa deputetët nuk kanë asgjë të tillë. Ky është krijohet një zyrë, për mua është me vend që të një problem që detyrimisht duhej të ishte përcaktuar krijohet kjo zyrë, por kjo nuk ka të bëjë me këtë qartë në këtë ligj, Duke mos i krijuar kushte deputetit ligj, domethënë i del për detyrë Byrosë ne ulim eficencën tonë, ulim eficencën e Parlamentit, Parlamentare, Kryesisë së Kuvendit ta mendojë që ne, në fund të fundit, pranojmë që deputetët janë të krijohet një zyrë e tillë për të trajtuar edhe një shtojcë e ekzekutivit dhe të jemi realistë ulin personalitetet që kanë dhënë në jetën politike personalitetin tonë dhe mundësitë tona për të punuar. legjislative, që nuk janë më deputetë, për mua është Ky është një problem që mund të zgjidhet nga ana
1101 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
financiare dhe të jeni të bindur që mund të zgjidhej poracaktuar. Ka ndodhur edhe më parë, ndodh edhe edhe vite përpara, por nuk është zgjidhur, sepse tani, problemi është që ky ligj e kufizon, këtë ndeshemi me mendime nëvleftësuese për rolin e mundësi të prokurorit për t’ia tundur deputetit deputetit. Ka njerëz të cilët në organet shtetërore, mandatin sa herë i do qejfi, flas për rastet me në organet dhe aparatet e partive mendojnë që karakter të theksuar politik. deputetin ta kenë kështu, sepse kështu do t’i nxjerrin Rasti tjetër që përmenda më duket që është më pak telashe me punën e tij. Unë them që ky një shkelje e Kushtetutës, sepse para strukturave element duhet kaluar në këtë ligj, për t’i krijuar shëndetësore jemi të gjithë të barabartë. Barazia deputetit atë mundësi të domosdoshme pune që i në shëndet është një nga tiparet kryesore në duhen për të realizuar aktivitetin e tij. demokraci dhe në mos qoftë shkelje e Kushtetutës, Falemnderit! siç u argumentua këtu, është, të paktën, krijim Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Shehu! privilegji. Ky privilegj lë vend për subjektivizma qoftë Diskutime të tjera? Zoti Tato. në krijimin e komisioneve përkatëse, qoftë edhe Agron Tato- Falemnderit, zoti Kryetar! autoriteti i deputetit që mundet të ndërhyjë në ato Edhe unë jam në një linjë me parafolësin. Statusi organe për të rregulluar gjëra që nuk i takojnë. i deputetit nuk mund të konsiderohet si një dokument Mendoj se duhet të rregullojmë barazinë që ka të bëjë më shumë me të drejtat dhe sidomos shëndetësore të deputetit dhe të pushtetarëve me për privilegjet, për të cilat publiku është patjetër i njerëzit e thjeshtë. ndjeshëm. Problemi është që deputeti të Për sa i përket impulseve telefonike, unë do të konsiderohet si një institucion, si një përfaqësues, ndalesha, sepse kërkesat e kohës janë shumë të si zëdhenës dhe i deleguar i një komiteti të caktuar, mëdha. Shumë nga deputetët sot kanë nevojë edhe interesat e të cilive ai mbron dhe i shërben. Ndonëse për të rejat e teknikës, duke filluar që nga interneti, Kushtetuta dhe ligjet e tjera e vënë Kuvendin dhe e-maili etj., që, në fund të fund, përkthehen në deputetët në majën e hierarkisë së shtetit, për impulse telefonike dhe kjo gjë praktikisht nuk gjen reminishëncë të së kaluarës e kanë ulur shumë pasqyrim në këtë projekt. Ndërkohë me shpenzimet reputacionin e tij. Këtu shikojmë disa gjëra në që bëhen sot vetëm për celularët që përdoren edhe praktikë, disa rrethe nuk kanë fare zyrë deputetësh brenda shtëpive apo kudo që të jetë, për çfarëdo lloj dhe atje ku ka ajo i ngjan një zyre të thjeshtë, të pune, mund të mbulohej një pjesë e madhe e këtyre themi si zyra e jetimëve, pa konfortin që ngre nevojave. autoritetin e shtetit, pa mjetet e punës që kanë zyrat Një problem tjetër që do të dëshiroja të diskutoja e tjera të ekzekutivit. Deputeti nuk ka asnjë sekretar është ajo e krijimit të një zyre për trajtimin e ku të lërë dhe të marrë porositë, kjo kalon në deputetëve. Ka deputetë që mbeten po kaq të nderuar skandale të tilla që kryetari i rrethit të Librazhdit dhe jashtë funksionit të deputetit, ka ish-deputetë shkarkon sekretaren e deputetëve meqë ai punon që, pavarësisht se ne na vjen thartë apo na vjen në atë godinë dhe paguhet prej tij. Prandaj, mendoj keq, kanë një autoritet, kanë një personalitet shumë që Kuvendi të ketë një buxhet të domosdoshëm, të më të madh se ne që jemi këtu, pra, duhet menduar ketë piramidën e tij administrative dhe ta shtrijë deri veçantë, sepse ata, në fund të fundit, do të në rrethe. Do të thosha që mbase ligji nuk e personalizohen nëpër ambasada duke mbajtur përcakton, po mendoj që ai kryetar që ka fushatën radhën dhe bëhen qesharakë aty, ndërkohë që ne e deputetit, pas zgjedhjes së tij të kalojë e të bëhet nuk e çajmë kokën ose ky ligj nuk kujdeset për ta. sekretari i tij dhe është një gjë shumë normale, që Tjetër është edhe privilegji i të futurit të disa e kanë pothuajse të gjithë vendet e tjera. Ky është mallrave pa doganë. Në fakt deri në një farë mase një minimum që është i domosdoshëm. ky nuk është privilegj, por me këtë mund të abuzohet Falemnderit! shumë. Do të ishte mirë që krahas këtij ligji të sillej Skënder Gjinushi - Falemnderit! edhe udhëzimi përkatës apo vendimi përkatës. Pra, Po, zoti Cikuli. këto nene janë shumë evazive. Mirë do të ishte që Maksim Cikuli – Do diskutoj në lidhje me pyetjet paraqitja e këtij projektligji të shoqërohej me që bëra, ku më duket se ka diçka që nuk shkon. projektvendimin përkatës dhe me parashikimin e një Deputeti këtu te ne kërcënohet nga e ashtuquajtura organizmi, që do të merrej me to, sepse këtu mund prokurori politike, e cila mund të luajë me imunitetin të ndodhin abuzime nga më të shumtat, pra në mos e deputetit me një afat kohe krejtësisht të qofshin thjesht pakujdesi, atëherë na lind e drejta
1102 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të mendojmë që këto janë privilegje që nuk duhet t’i detyrohem të bëj këtë replikë. pretendojmë, prandaj mirë do të ishte të Skënder Gjinushi – Vazhdojmë debatin. rishikoheshin këto gjëra. Spartak Braho – Nuk bëhet fjalë për imunitetin Falemnderit! e Azem Hajdarit, sepse, njeriu kur vdes nuk ka më Skënder Gjinushi - Falemnderit! nevojë t’i kthehet imuniteti, pushon çdo gjë. Unë e Spartak Braho – Lidhur me pretendimin e zotit kam fjalën për ata që akuzohen për krime të rënda, Cikuli për një kufizim të kohës së heqjes së që janë gjallë, jo për ata që kanë vdekur. imunitetit të deputetit, që duhet të parashikojë ky Skënder Gjinushi – Debatin e vazhdojmë kot status, kjo është antiligjore dhe antikushtetuese. për këtë, sepse në këtë status nuk ndryshon gjë Deputeti gëzon privilegj të veçantë në marrëdhënie për sa i takon imunitetit, e garanton Kushtetuta, me ligjin, me organet e prokurorisë sa kohë që ai s’ka të bëj me atë. Zoti Lalaj gëzon të drejtën e imunitetit. Kur Kuvendi vendos Halil Lalaj –Përmirësimet në statusin e heqjen e imunitetit, deputeti kalon në pozitë juridike deputetit i shikoj si një kompleks që së bashku me të barabartë me qytetarin edhe përgjigjet sipas Kodit Rregulloren e Kuvendit bëjnë pjesë në koordinimin të Procedurës Penale. Në Kodin e Procedurës e të gjithë jetës dhe veprimtarisë së deputetit, pra, Penale është parashikuar fillimi dhe mbarimi i dhe funksionimit të Kuvendit, ç’ka është edhe një afateve të procedimit penal, është një kohë e kërkesë e Kushtetutës. Më duket se është bërë përcaktuar, kështu që nuk mund të bëhet privilegj mirë që rakordimet dhe ndryshimet nuk kanë hyrë për asgjë, automatikisht atij deputeti i është hequr në atë sferë që është bërë zakon të quhet sfera e imuniteti dhe i kthehet kur prokuroria pushon privilegjeve. Siç dihet, edhe në statusin tjetër të çështjen penale brenda afatit të saj ose nuk i kthehet deputetit ka disa privilegje të arsyeshme, të cilat kur ajo vendos ta dërgojë për gjykim. Kështu që ne nuk është vendi t’i përsërisim. Përpjekjet synojnë nuk mund të bëjmë normime në status jashtë kuadrit më shumë në përshtatjen e nevojshme në atë sferë ligjor që përcakton Kodi i Procedurës Penale. Unë që mund të konsiderohet si përgjegjësi në raportet e kam sqaruar edhe më parë zotin Cikuli dhe me punën, megjithatë aq sa është parashikuar në deputetët e tjerë të PD-së për merakun që kanë për projekt nuk më duket fort e mjaftueshme dhe nuk një shokun e tyre që është ende pa imunitet. mendoj se do të mund të përballohet aq sa duhet. Së dyti, lidhur me përcaktimin e të drejtës së Në këtë pikë është vendi të nënvizojmë se ne të deputetit për të marrë mallra të pa zhdoganuar, pra, gjithë konstatojmë çrregullime serioze në që nuk kalojnë në tarifën doganore, në ndryshim administratën e Kuvendit, gjë që ngarkon me me praktikën e dy vjetëve më parë kur në doganën përgjegjësi, në radhë të parë, drejtuesit e këtij e Durrësit figurojnë letrat e zotit Arbnori, që edhe pa institucioni. Këto çrregullime janë moskujdesi në pasur ligj, pothuajse, të tërë deputetët e Partisë ekstrem për deputetin, moskrijimi i kushteve të Demokratike kanë marrë makina pa doganë, vetëm punës e shërbimit, që të bëjnë të mendosh që janë me copa letre. Në këtë status është parashikuar që të qëllimshme, që deputeti nuk ndihmohet, por deputeti vetëm në një rast të mos paguajë detyrim pengohet që të kryejë punën e vet. Në këtë çështje, doganor për mjetet e punës, që lidhen posaçërisht një pikë e parashikuar për një zyrë më duket se me aktivitetin e tij. Do të dalë udhëzimi i Ministrisë është shumë e arsyeshme dhe shumë e nevojshme, së Financave dhe në praktikën e kësaj pune do të por është e nevojshme që shpenzimet të jetë një mjet dhe një sallë kompjuterike, domethënë parashikohen në buxhetin e ardhshëm të Kuvendit mjete që lidhen vetëm me funksionin e deputetit. dhe jo në buxhete të tjera, sepse pastaj do të mbeten Skënder Gjinushi – Zoti Cikuli. jashtë kontrollit dhe nuk do të zbatohen. Maksim Cikuli – Këtu u përmend një merak i Falemnderit! imi, që ka qenë për një deputet që nuk është më Skënder Gjinushi – Falemnderit! dhe, për turpin e këtij Parlamenti, mbeti pa imunitet. Zoti Hoti. Ky merak i imi është edhe për të gjithë ata deputetë Ferid Hoti - Subjektin e bisedës sime dua ta që në të kaluarën u është hequr imuniteti dhe ky ndaj në dy pjesë. imunitet është edhe për ata që nesër, dhe këtu besoj Si mjek me përvojë 30 vjeçare e kuptoj mirë se zoti Braho e kupton fare kollaj iluzionin, nesër, formulimin e ligjit për sa i përket trajtimit të deputetit pasnesër mund të mbeten pa imunitet. Kështu që dhe jashtë shtetit në klinikat e huaja, sepse mjekësia nuk më duket e drejtë ajo shprehje për të cilën unë realisht është e rrënuar në Shqipëri.
1103 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Unë do të sugjeroja që në statusin e deputetit personalitet më të vogël sesa ato personalitete, të të shkruhet: “Meqenëse deputetët me autoritetin e cilat ky Parlament i jep votën, e shikon deputetin përfaqësuesit të zgjedhur, për të mos u shkëputur akoma në pozita inferiore. Ky Parlament shkarkon nga ky aktivitet dhe që të bëhet eficent për të ministra dhe emëron ministra, dhe përsëri rezistuar për t’u kthyer në punë, të nxirret jashtë personaliteti i deputetit është nën nivelin edhe të shtetit”. Unë jam duke folur me zemrën e mjekut këtyre zogjve të vegjël që i pjell kjo pulë që quhet dhe me gjykimin humanist. Duke qenë i ekspozuar Parlament. Unë them që duhet patjetër të ndryshojë ndaj kritikës, ndaj sulmeve, ndaj shumë të koncepti, deputeti duhet të shikohet si personaliteti papriturave, parlamentari e meriton të kurohet në numër një i shtetit. Në qoftë se ndryshohet koncepti, klinikat me nivel shumë të lartë. atëherë ne nuk themi që nëpërmjet këtij statusi Problemi i dytë është krijimi i disa lehtësirave marrin privilegje deputetët, përkundrazi, themi që në punë në mënyrë që t’i shërbejë elektoratit dhe nëpërmjet një statusi fillon të forcohet autoriteti i pushtetit legjislativ këtu. Ne vijmë në Tiranë edhe një Republike Parlamentare. jemi në disa dhoma me kondita minimale dhe flemë Shoh që në këtë status ka ende mangësira. dy vetë bashkë, me ambiente higjenike të Përsëri vazhdohet komplekse dhe deputetit i përbashkëta. Është për t’u theksuar se nuk mund privohen një sërë të drejtash. Për shembull, pse ta quaj veten në shtëpinë time, edhe në mjekësi i duhet të jetë më e priviligjuar gruaja e një ministri sëmuri, kur shtrohet në spital, duhet të gjejë kondita sesa gruaja e një deputeti? Pse duhet që gruaja e të ngjashme me të shtëpisë, sepse këtu ku nuk ministrit të pajiset me pasaportë diplomatike, se kam as telefon jo vetëm unë, por të gjithë, nuk kemi ministri ka dëshirë ta marrrë me vete atë, dhe gruaja mjetet më minimale të sigurisë dhe na kanë vënë e deputetit duhet të rrijë si gjithë të tjerët në pikën në disa hotele, ku vijnë çiftet për argëtim të natyrave kufitare e rë presi radhën, ndërkohë që i shoqi kalon shumëplanëshe. Pra, deputeti duhet të ketë në me lehtësi? Me këtë doja të thosha që ende vazhdon Tiranë një lloj shtëpie me komoditet dhe të bëjë jetë të ketë një koncept populist, ende vazhdojmë të individuale. jemi në një Republikë Popullore, ende nuk jemi futur Falemnderit shumë! në konceptin e një Republike Parlamentare. Skënder Gjinushi – Falemnderit! Falemnderit! Zoti Bushati. Skënder Gjinushi - Falemnderit! Zef Bushati – Falemnderit, zoti Kryetar! Zoti Gjoni. Mendoj se pas 9 vjetësh në seancë Hamit Gjoni - Falemnderit! parlamentare po arrihet që të formulohet një koncept Unë mendoj që projektstatusi i paraqitur është i ri në lidhje me statusin e deputetit. Deri tani, si e një zhvillim i mëtejshëm i statusit aktual të deputetit, tha dhe kryetari i grupit të maxhorancës, ne kemi por megjithatë ka nevojë për përmirësime të pasur një status të firmosur nga shoku Alia, që hidhej mëtejshme. koncepti i një deputeti që vepron në një pushtet Nga parafolësit u shqyrtuan dhe u diskutuan popullor. Ne të gjithë duhet të fillojmë ta kuptojmë shumë probleme, me të cilat unë në përgjithësi jam në koncept problemin, nuk duhet të merremi me shumë dakord. Do të flas diçka që ka lidhje me individë të veçantë. E rëndësishme është që ne duhet pyetjen që bëra dhe që u shtrua më thjeshtë nga të kuptojmë një gjë, në qoftë se është miratuar një zoti Braho. Kushtetutë, kjo Kushtetutë i thotë Shqipërisë A do të ketë të drejtë deputeti të merret me punë Republikë Parlamentare, atëherë mbi gjithçka në private apo jo? një shtet parlamentar është Parlamenti. Edhe ky Faktikisht te ne ka shumë deputetë që merren Parlament nuk përbëhet nga karrige dhe mikrofona, me punë private, por në aktivitetin e tyre kanë por përbëhet nga parlamentarë, nga deputetë të këtij regjistruar gratë, kanë regjistruar djemtë etj., etj, Parlamenti. Është pikërisht ky Parlament, kjo madje kjo mund të ndodhë edhe midis ndonjë Republikë Parlamentare, pra, këta deputetë të këtij hartuesi të projektit të paraqitur, pra ne e shkruajmë Parlamenti që me votën e tyre miratojnë të gjitha në projekt që nuk do të marrë pjesë në këshillat ligjet në një Republikë Parlamentare. drejtues të shoqërive fitimprurëse, dhe në fakt një Unë mendoj se edhe ky status është një status aktivitet të tillë e kemi nga deputetë dhe nga të tjerë që akoma ka koncepte të vjetra, është një status i pak më lart se deputetë. cili ngurtësohet, që ende e shikon deputetin si një Unë e shoh pa vend adoptimin e nenit 103 të
1104 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kushtetutës që bënë fjalë vetëm për anëtarët e disa drejtime dhe të shtojnë “privilegjet” e deputetit, Qeverisë. Për deputetët në Kushtetutë është thënë megjithatë unë prapë se prapë mbetem i mendimit qartë: “Deputeti me aktivitetin e tij privat nuk ka të që duhet të jetë një satuas që të jetë i ekuilibruar drejtë të shesë apo të blejë shërbime, investime dhe në raport të drejtë me realitetin shqiptar. dhe ndërtime shtetit, as të përfitojë prej tyre”. Ne Po marr vetëm disa kërkesa me të cilat nuk do fare mirë mund ta miratojmë këtë që propozojmë të isha krejtësisht dakord. Natyrisht deputetët e në projekt, që efektet e nenit 103 që janë për Europës kanë stafet e tyre të gjera, kanë edhe nga ministrat t’i shtrijmë edhe për deputetët, por realisht një zyrë personale, secili me sekretare të veçantë kështu vetëm fshihemi mbas gishtit, se qysh sot dhe me kompjutera. Unë kam pasur mundësi t’i ne kemi deputetë që ushtrojnë aktivitet privat mbas shikoj, sepse është viti i shtatë që jam deputet dhe emrit të gruas, mbas emrit të djalit dhe po ata kam qenë në disa Parlamente të Europës, por dua deputetë i shohim në dogana, në porte duke u të them që këto janë vende të cilat kanë një sistem interesuar për hyrje-daljet e mallrave të tyre, nuk demokratik shumëvjeçar me një standard jetese them në asnjë mënyrë për kontrabandë, por ja që shumë të lartë, që garanton edhe këto mundësi për merren me një aktivitet privat. Kushtetuta nuk e deputetin. Megjithatë unë mund t’ju siguroj që ndalon, nuk ka pse ta ndalojë as statusi që për më deputetët janë mjaft modestë në përdorimin e tepër kjo është edhe eksperienca perëndimore. Të mjeteve që u siguron shteti dhe kush ka qenë me gjithë e dinë që Presidenti i Fiatit, Angjeli, është mua, zoti Ruçi më duket, në Londër në vitin ’93, senator, Presidenti Ekzekutiv i Fiatit në Itali është për të parë si punojnë deputetët anglezë, po ju them deputet. Personalisht kam njohur deputetë edhe në që nuk na çuan me vetura për të parë punën e tyre Greqi edhe në Itali, që janë njëkohësisht pronarë në zonat elektorale, po na çuan me tren dhe me firmash të fuqishme. Ka rëndësi dhe është e tren udhëtonin edhe deputetët, natyrisht që trenat natyrshme që një gjë e tillë nuk përbën asnjë janë komodë dhe nuk janë si të Shqipërisë. Prandaj shkelje, sepse deputeti nga vetë natyra e punës së jam i mendimit që, gjithsesi, duhet të kemi një status tij ka një votë në Parlament, bën pjesë në organin të ekulibruar, i cili të marrë parasysh realitetin ligjvënës, ministri është në një status krejt të shqiptar dhe mundësitë që ka ky shtet dhe ky vend veçantë, është urdhërdhënës, është drejtues i në trajtimin e deputetëve. administratës shtetërore. Kur vjen fjala për figurën e deputeti, duhet të Mendoj që kjo pikë nuk është gjetur, si u tha kemi parasysh disa gjëra, që, na vjen mirë, s’na nga zoti Braho, në statuset e vendeve analoge, besoj vjen mirë, ne duhet t’i pranojmë. Parlamenti është se një pikë e tillë mund të gjendet nëse ka status të një institucion relativisht i gjerë. Deri tani janë bërë deputetit në Republikën Popullore të Kinës, gjetiu katër legjislatura, që nga viti ’91 dhe unë po u them nuk gjendet. që pjesa më e madhe e deputetëve, që janë zgjedhur Falemnderit! në këto legjislatura, kanë qenë figura shumë Skënder Gjinushi – Po, zoti Laço. kalimtare, të cilat kanë ardhur këtu në Parlament, Teodor Laço - Falemnderit, zoti Kryetar! kanë bërë një jetë herë një vjeçare, se aq ka qenë Përgjithësisht unë mendoj se kemi të bëjmë me edhe jeta e parlamentit, herë 4 vjeçare dhe pastaj një iniciativë ligjvënëse të dobishme dhe me një janë kthyer në punët e tyre më të mira apo më projektligj i cili është hartuar në mënyrë të ekuilibruar. modeste, sidoqoftë nuk kanë lënë ndonjë gjurmë Kur them të ekuilibruar kam parasysh realitetin në jetën politike dhe në përgjithësi në jetën shqiptar dhe mua më duket se ligjet që kanë të shoqërore të Shqipërisë. Në këtë kuptim, unë do të bëjnë me statusin e deputetit apo me statusin e thosha që ne duhet të kemi raporte, siç e thashë, figurave të tjera politike në një vend, në qoftë se nuk të drejta me shoqërinë dhe me një numër të madh janë të ekuilibruara dhe në raport të drejtë me këtë intelektualësh të tjerë, që janë personalitete, po realitet ku jetojmë, atëherë do të stonojnë dhe do të ashtu si ne që jemi në këtë sallë mund ta meritonim krijojnë një ndarje artificiale të rrezikshme mids të kishin trajtime të përafërta ose të barabarta. Por figurave politike të vendit dhe popullit. Në fund të ato gjëra që mund t’i bëjmë t’i bëjmë mirë, për fundit, duam apo nuk duam ne, do ta pranojmë që shembull, a mund të bëjmë trajtimin e deputetit me jemi vendi më i varfër në Europë, madje një vend që pasaportë edhe pas mbarimit të legjislaturës, që s’i nuk kemi as drita. Unë i kuptoj kërkesat e kolegëve kushton kurrgjë shtetit shqiptar vetëm se e vë ish- deputetë që statusi i deputetit të përmirësohet në deputetin në një pozitë më të mirë shoqërore,edhe
1105 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
grate, gjithashtu? Mua më duket se mund ta bëjmë parlamentar dhe ishte shtëpi parlamentarësh ose dhe nuk ka pse të rezervohemi, sepse këtu nuk hoteli i parlamentarëve, përdorej edhe për kemi asnjë kosto financiare, po kemi meritë prestigji delegacione të huaja. Ndoshta një gjë të tillë për të deputetit. Pra, në qoftë se nuk bëjmë dot krijimin gjysmë e ka bërë Kuvendi dhe më parë edhe tani, e një stafi për deputetin, që të jetë me pagë po mund ta bëjë në mënyrë të plotë që të ketë një shtetërore që të rrisë koston e deputetit në Buxhetin shtëpi për parlamentarët, t’i ketë të gjitha. e Shtetit, këtë tjetrën, që nuk ka asnjë kosto, ne Për sa i përket problemit të punës private, që u mund ta bëjmë, se nuk na kushton gjë. ngrit këtu si një shqetësim, edhe ky për mua është Unë nuk jam dakord as me mendimin e zotit një problem delikat. Natyrisht në botë ka shumë Cikuli për trajtimin shëndetësor të deputetëve. biznesmenë të fuqishëm, të cilët janë edhe Natyrisht që këtu nuk duhet vulgarizuar problemi, deputetë. Por unë dua t’ju kujtoj që ata bëhën se po ta vulgarizojmë me të vërtetë kemi spekulim. deputetë pasi janë bërë biznesmenë dhe nuk bëhen Unë do të isha për krijimin e një klinike, ekziston biznesmenë me tesërën e deputetit. Këtu është një klinkë qeveritare, ku të kenë të drejtë edhe diferenca. Është bërë edhe Berluskoni deputet, por deputetët që të vizitohen dhe me vendimet e kesaj është bërë pasi qe Berluskon, dhe këtu ka një farë klinike, pra, të një komisioni mjekësor, në qoftë se dallimi, sepse ne jemi një shtet që fillojmë nga e është krejtësisht i pamundur kurimi i i tyre brenda para ekonominë kapitaliste në ekonominë e tregut, vendit, të vendoset edhe kurimi i tyre jashtë shtetit kështu që unë jam pak strikt në këtë pikë. Unë do në periudhën që ata janë deputetë, por fakti që të isha që të jetë i njejti status si për deputetët ashtu deputeti edhe për sëmundjen më të vogël duhet të edhe për ata që marrin poste në Qeveri. dalë jashtë shtetit, më duket se është shkelje e E drejtë është edhe kërkesa për telefonat, sepse moralit të shoqërisë shqiptare dhe një gabim që nuk këtu ka shpërdorime të mëdha, siç e dëgjuat edhe mund të lejohet. nga Kontrolli i Lartë i Shtetit, gjysma e bisedave të Jam dakord për krijimin e një komisioni a të një bëra në Ministrinë e Punës Sociale, në të kaluarën, zyre për trajtimin e ish-deputetëve të cilët janë pra, një vit më parë, i përkisnin titullarit të dikasterit. personalitete. Natyrisht që kjo nuk është e lehtë të Kështu që shpërdorime në këtë mes ka me celularët thuash se kush është personalitet dhe kush nuk dhe me mundësitë që i ka dhënë shteti pushtetit është, po unë mendoj se ka personalite që janë të ekzekutiv.Këtu ka një disporporcion midis shkencës, artit dhe vetë politikës në fusha të mundësive të pushtetit ekzekutiv dhe mundësisë veçanta, që kanë kontribuar për një periudhë të që kanë deputetët. Kjo ia vlen të diskutohet dhe të caktuar, ndaj shteti dhe në përgjithësi institucionet shikohet, ndoshta, me vendime qeveritare. ligjvënëse duhet të kenë një vëmëndje ndaj tyre. Përgjithësisht, unë jam dakord me statusin e Kjo nuk mund të bëhet duke i përfshirë të gjitha në deputetit dhe mendoj që mund të bëhen përmirësime bllok, por mund të bëhet ashtu si është bërë me gjatë diskutimit të tij nen për nen. ligje të veçanta ose me vendime të veçanta, siç ka Skënder Gjinushi - Po, zoti Hasani. vepruar Këshilli i Ministrave edhe më parë edhe tani, Maksim Hasani - Falemnderit! kur ka kategorizuar për pensione të veçanta një Jam gjithnjë për t’i dhënë prioritet të zgjedhurve, numër të caktuar figurash nga fusha e shkencës, e por kurrsesi për të krijuar direkt apo indirekt artit, e sportit që nuk i ka futur të gjithë në një bllok, superprivilegje. po ka marrë figurat më të shquara, e njejta gjë mund Kur flas për të drejtat kam parasysh sigurimin e të bëhet edhe për këto. kushteve më elementare. Në një zyrë deputeti, kush Për sa i përket kërkesës që u bë këtu për hotelin, e ka, thyen kokën miu, në 5, 6 karrige dallohen 3, 4 mua më duket se është e drejtë. Deputetët nuk mund modele karrigesh dhe kur vijnë përfaqësues të të flenë në mënyrë të zakonshme, të rëndomtë. Për punëtorëve ose vetë punëtorët për të bërë takim me mua do të ishte luks t’u garantohej nga një deputetin, detyrohet deputeti të rrijë në këmbë për apartament vetëm për periudhën që janë deputetë. modesti, ata të ulen dhe t’i dëgjojë deputeti. Për Unë kam pasur rastin të shikoj në Francë si veprohet logjistikë s’bëhet fjalë fare. Edhe një makinë shkrimi me deputetët e provincës. Kishin një hotel më vete është e siguruar në rrugë private. Dy vjet e ca që quhej i deputetëve, nuk futeshin klientë të tjerë, deputet kam arritur në një konstatim se këtu është futeshin vetëm deputetë, kishin edhe restorantet dhe bërë edhe një klasifikim deputetësh, deputetë të të gjitha atje, atje kemi fjetur edhe ne si delegacion kategorisë së parë, të dytë e të tretë. Unë jam në të
1106 Viti 1999 Legjislatura e 15-të tretën, në atë provincial, sepse ç’punë kanë ballistët, njeri, deputeti del në krye të turmave, duke folur si i zogistët apo republikanët të venë në Kinë? Është vjen në mend. Këtu asnjë nuk ka përgjegjshmëri. turp, kurse mua nuk më është dhënë mundësia një Prandaj unë mendoj se ne nuk jemi për status të herë të dalë jashtë shtetit. Punonjësit e qarkullimit deputetit në këtë kohë që jemi ne duhet të rrugor na kërkojnë rrip sigurimi, kur jemi në makinë, rregullojmë trutë njëherë, pastaj të bëjmë status kur ne edhe në gomat e makinave mungon lulja e deputeti e statusë të tjerë. Derisa këtu flitet më fjalë gomave, me qëllim që të sigurohet jeta e shoferit të që të gjithë janë hajdutë, dhe asnjë nuk mban paktën, pale jeta e deputetit. Ne deputetët jemi përgjegjësi, unë nuk e kuptoj se ç’e duam statusin? kthyer në jelekë kundërplumbi, në mbrojtje të Papërgjegjshmëria është aq e madhe sa thuhet unë Qeverisë dhe të qeveritarëve. Duke qenë se takova Zotin dhe bekoi Kushtetutën. Çfarë pret nga maxhorancën e përbëjnë deputetët e një force këta njerëz? Kushtetuta u bë mirë para një viti, pa politike, të më falin disa kolegë, lexohet që indirekt takuar Zotin, me sovranin, prandaj duhet të kemi u krijohen edhe super privilegje, ato që gjithmonë kujdes. bëjnë me fjalë, mbajnë makina dhe një shofer në Në qoftë se kemi mangësi për trajtimin mjekësor, dispozicionin e tyre për të kaluar kohën e lirë në siç foli zoti Cikuli, unë jam se në çdo regjim, lindje, Tiranë, kurse të tjerët nuk kanë mundësi që ta veri, perëndim trajtohen deputetët, pra njerëzit e kryejnë sa më mirë detyrën e tyre si deputetë. zgjedhur. Ka një komision, ka një klinikë speciale, Po kështu lexohet një trysni e ushtruar nga që i trajton. Unë jam dakord për trajtimin e veçantë. Qeveria dhe qeveritarë mbi parlamentarët, më falni, Falemnderit! zoti Gjinushi, po më duket se edhe ju ju mbajnë Skënder Gjinushi - Po, zoti Sinani. peng me atë votëbesimin që ndonjëherë indirekt e Fatri Sinani – Falemnderit, zoti Kryetar! nxjerrin si kartonë të kuq. Diskutimi që po bëjmë sot është shumë i Një ministër thërret në dikaster një komision, rëndësishmë, por është i lidhur edhe me shumë është për t’u çuditur, unë nuk vete, por duke vajtur keqkuptime. ata, që janë shumica është socialistë, detyrimisht E para, statusi i deputetit nuk do të thotë privilegj si të majtë që jemi edhe unë shkoj pas tyre. Kjo i deputetit. Kam përshtypjen që te ne, por edhe në nuk është normale, por duhet të vijë vetë ministri në opinion sundon ky koncept, që status do të thotë komision, me status e ka për detyrë që të vërë në privilegj. Ne kemi bërë boll statuse që nga minatorët dijeni komisionin për veprimtarinë e këtij dikateri, deri te ushtarakët, do të thotë bashkëjetëse e gjë që nuk ndodh. Mos maxhoranca na mban të detyrimit me të drejtën dhe këto të dyja rrinë bashkë. gjithëve peng? Kjo është një pyetje që vërtet duhet Projekti aktual përpiqet të bëjë një ndërthurje të lexuar dhe në përmbajtjen e vetë këtij statusi. detyrimeve të deputetit dhe të drejtave të deputetit. Prandaj duke lexuar këto kontradikta mbi të drejtat, Unë dua të shtroj një problem më konkret. do të abstenoj. Demokracia fillon nga Parlamenti, duke supozuar Falemnderit! padyshim pluralizmin, por shteti supozon autoritetin. Skënder Gjinushi – Zoti Kuqi. Diku ky autoritet quhet mbret, diku tjerët president, Sulejman Kuqi – Falemnderit, zoti Kryetar! kurse te ne si Republikë Parlamentare quhet Në parim nuk jam për trajtimin e statusit të Parlament. Por e tëra është e përbërë nga pjesa. deputetit, sepse deputetët ka 10 vjet nuk janë as të Kuvendi Shqiptar është i përbërë nga deputetët, por pavarur dhe të papërgjegjshëm. deputeti shqiptar, me statusin që bëhet, ka të drejtë Kryesitë dhe kryetarët e partive zgjidhen me 300 të denoncojë vetëm shkeljet ligjore të administratës veta, ndërsa deputetët zgjidhen nga 20 mijë veta, shtetërore dhe të marrë përgjigje pas 30 ditësh. Një dhe habitem që edhe sot del një kryetar partie atje e drejtë si në rangun kushtetues i takon çdo qytetari. dhe denigron deputetët. Këtë unë e quaj të Çdo qytetar ka të drejtë të denoncojë dhe të presë paimagjinueshme dhe absurde. përgjigje. I vetmi avantazh është që ne e marrim E dyta, shohim një papërgjegjshmëri. Për pas 30 ditësh, por deputeti nuk ka asnjë të drejtë të shembull e shohim Xhesi Xhekson mbrëmë të pezullojë, kur zë shkelje ligjore, drejtor drejtorie në arrestohet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. dikaster, për të mos thenë nëpunës bashkiakë ose Edhe kush është Xhesi Xhekson! Arrestohet për një komunalë. Ai ka të drejtë vetëm të denoncojë dhe miting të paligjshëm. Kurse sot te ne bëhen 300 të presë një përgjigje. Më duket se ky nuk është mitingje të paligjshme dhe nuk mban përgjegjësi autoritet, më duket se ky nuk është status deputeti.
1107 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Falemnderit! Po, zoti Hazizi. Skënder Gjinushi – Zoti Hoxha. Sokol Hazizi - Për procedurë, zoti Kryetar. Hasan Hoxha – Unë nuk kam qenë dakord për Mendoj se në diskutimet e kolegëve, jo për t’i të diskutuar sot këtë projektligj, jo pse nuk duhet, prerë fjalën kolegut tim Shuli, janë diskutuar dhe jo pse unë vuaj vetë nga ndonjë kompleks për këtë janë konverguar të gjitha në atributet, autoritetin, problem, por kam qenë për një ligj të kopsitur, pa funksionin dhe detyrat e deputetit për realizimin e asnjë lloj kontradiksioni qoftë me ndonjë ligj tjetër funksionit të mirë dhe ato pak të drejta që i jep ku apo me Kushtetutën, që u përpoq ndonjëri ta status. Mendoj se kontributi i të gjithë kolegëve do saktësojë që sot. të jetë më i pranishëm kur ne do ta diskutojmë atë Për çudi kam pasur dhe kam ende besim që nen për nen, sepse dikutimet, tashmë, po takohen kur diskutojmë për të bërë një ligj për veten, do të në një pikë, në faktin e mosushtrimit të funksionit bëjmë një nga më të mirin jo për interesa personale, nëpërmjet realizimit të këtij projektligji ose të jo për hir të tyre, por për hir të asaj që bëjmë një ligj ushtrimit të funksionit. Them që të ndërpriten për veprimtarinë tonë dhe më mirë se çdo lloj diskutimet dhe të vazhdojmë nen për nen. veprimtarie tjetër, njohim veprimtarinë tonë. Prandaj Falemnderit! e theksova kam qenë dakord në parim, por kam Skënder Gjinushi – Zoti Shuli, urdhëro. qenë për një përpunim të mëtejshëm të këtij Maksim Shuli – Falemnderit! projektligji. Edhe mua më vjen shumë mirë që opozita po Unë kam disa objeksione për këtë, prandaj e bën vërejtje konstruktive për statusin e deputetit. thashë. Në marrëdhëniet tona, për shembull, në Unë jam një nga ata deputetë që nuk ishin dakord administratën qendrore apo vendore nuk janë që të kalonte sot, sepse ky status ka nevojë që ne saktësuar shumë gjëra të rëndësishme, ta zëmë të rakordojmë dhe të bëjmë disa ndryshime. nuk është saktësuar ajo se ç’të drejta ka më shumë Konkretisht, në sensin për të rakorduar, kur të deputeti se çdo qytetar tjerët për nëpunësit e kësaj diskutojmë projektligjin nen për nen vërejtjen administrate, kur konstaton se ato shkelin ligje apo kryesore e kam te neni 13. Në nenin 13, pika 1 nuk i zbatojnë ligjet, e tha edhe zoti Sinani pak më thotë: “Paga jonë krahasohet me ministrin”. Nuk ka parë, neni 12. asnjë mundësi që paga jonë të vijë pas ministrit. Ne Unë jam dakord edhe me ato që tha zoti Tato kemi buxhetin tonë si Kuvend dhe ekzekutivi ka apo zoti Tritan Shehu, për aspektet e funksionit të buxhetin e tij, kështu që ne me dy fjalë nenin 13 deputetit në raportet me kushtet e punës dhe me duhet ta bëjmë me një rresht: “Paga e deputetit bazën logjistike që duhet të ketë ai. Jam dakord përcaktohet nga buxheti i Kuvendit”. me ato ç’ka tha zoti Teodor Laço, të cilin e ndoqa E dyta, në nenin 14, në pikat 1, 2, 3 flitet shumë me vëmendje dhe nuk kam se çfarë të shtoj. për dietën e deputetëve, kryetarit apo Është tepër e nevojshme që për të ushtruar zëvendëskryetarit. Ne duhet ta përmbledhim vetëm detyrën e deputetit, të paktën, duhet të kesh një në një rresht nenin 14 dhe të themi: “Secili deputet zyrë, një sekretar që të mbajë korrespondencën në ka buxhetin e tij”. Kjo lidhet edhe me nenin 18, pika zonën elektorale. Këtu ka deputetë, zoti Kryetar, 3 ku thuhet: “Fondet për nevojat e mësipërme duhet që largohen me muaj jashtë shtetit dhe në mënyrë të përballohen nga Ministria e Pushtetit Lokal”. absolute, në mënyrë të plotë i ndërpritet Përderisa secili deputet do të ketë sekretaren e tij, korrespondenca me elektoratin. Të paktën duhet një pra, do të ketë një ekip, atëherë edhe buxheti të sekretare, një zyrë që të mbledhë letrat, ankesat caktohet nga Kuvendi, nuk ka pse të përcaktohet dhe vërejtjet. nga pushteti lokal. Kam edhe shumë vërejtje të tjera dhe unë do t’i Falemnderit! ftoja kolegët, meqënesë ne e futëm në rendin e ditës, Skënder Gjinushi - Falemnderit! Zoti Fejzo. të japin kontributin e tyre maksimal kur të diskutohet Vladimir Fejzo - Unë e kuptoj që diskutimet dhe të miratohet nen për nen, për arsye se është mund të jenë pa fund, jam dakord me zotin Hazizi në dinjitetin tonë që të bëjmë një ligj sa më të se, në fund të fundit, ne do i kalojmë nen për nen kopsitur sepse më mirë sa njohim veprimtarinë tonë dhe do të lindin dhe probleme për të cilat ne do të nuk njohim veprimtarinë e të tjerëve. japim edhe mendimet që dhanë edhe kolegët Falemnderit! parafolës. Por nuk jam dakord me një ide që u ngrit Skënder Gjinushi – Falemnderit! këtu, që ka qenë një delegacion në vitin ’93-,
1108 Viti 1999 Legjislatura e 15-të domethënë në Angli. Ne flasim për kushtet e është, aq më tepër në këtë situatë politike të ndezur, Shqipërisë. Në qoftë se ne kemi një projektstatus, i e cila krijon edhe paradokse, sepse duket sikur është trashëguar nga ’91, lind e nevojshëm edhe e një përfitim i madh që të tregosh thjeshtësinë domosdoshme që të kalohet statusi kur i ka ardhur maksimale dhe kjo na vjen nga e kaluara, kur mburrja koha dhe momenti. Kuptohet që në kushtet aktuale ishte që të ishe sa më i varfër, sa më i barabartë. mund të mos ketë përshtatje në disa nene të Këto janë kapërcyer ka 10 vjet. Nuk është fjala për caktuara, por, në fund të fundit, domosdoshmëria e ata që janë sot. Parlamenti vendos, merrr një vendim, tij është për t’u diskutuar. Unë e kuptoj zotin Laço i cili do të jetë relativisht përjetësisht sa të ekzistojë që thotë se një deputet anglez shkon me tren në demokracia në Shqipëri. Prandaj unë them që duhet zonën e vet elektorale, por nuk mund të mendoj se të çlirohemi tërësisht nga ai tundim minimal që ne ndonjëherë do të vijë treni në Bajram Curri apo në mund të na vijë nga prezantimi i vetes si njerëz që Kuç të Vlorës, sepse në qoftë se ai deputeti anglez po qajmë hallin e popullit në çdo moment, madje shkon me tren, shkon sepse bën dhe udhëton fjala privilegj është pak si e turpshme të përmendet kilometra të tëra që e ka të nevojshme që të udhëtojë këtu në Parlament për këtë gjë. Është e turpshme me tren dhe nuk e ka të domosdoshme që të shkojë për arsye se në rast se vërtet nuk sigurohen disa me makinë. Prandaj, në kushtet aktuale gjeografike gjëra, që janë minimale për një punë të këtij niveli, të Shqipërisë, është i domosdoshëm mjeti për të siç është Parlamenti, atëherë është e qartë që ky udhëtuar. Parlament nuk do të ketë as forcën morale të Jam i mendimit që të hidhet në votë, të kalojë rregullojë gjërat e tjera të cilat janë të pranishme në nen për nen dhe më duket se dikutimet e tjera janë të gjithë popullin. të panevojshme. Unë bëja një hesap shumë të thjeshtë këtu. Kam Falemnderit! llogaritur për 9 vjet të Kuvendit në Shqipëri sa janë Skënder Gjinushi – Këto janë diskutimet. shpenzuar afërsisht për fjetjen në hotel të deputetëve Grupet parlamentare. Grupi moderator i Partisë dhe për dietat që janë marrë prej tyre kur vijnë në Demokratike. Tiranë. I kam bërë shumë të reduktuara, vetëm për Ylli Vejsiu – Nuk është fjala për grupin 30 dhoma hoteli, që kanë qenë ose që janë akoma moderator, por në mungesë të kryetarit, nënkryetarit, dhe vetëm për 300 ditë në vit, të cilat Kuvendi i si deputet i vjetër më takon mua të jap mendimine paguan se i mban në dispozicion. Gjithashtu edhe grupit. Më duket se kemi të bëjmë me të vërtetë, si për dieta vetëm për 150 ditë në vit kam shënuar me e tha dhe zoti Laço, me ligj të ekulibruar, konform një ditë 1500 lekë, më rezulton që janë shpenzuar dhe në përputhje me standardet jetësore të vendit deri tani 3 milionë dollarë po të shtojmë kreditë që tonë. Ajo që më është dukur e rëndësishme është ka marrë parlamenti i parë i viteve ’92-’96, që kanë fakti, siç e kam vlerësuar unë, mbi 80 për qind ky marrë shtëpi deputetët, dhe kreditë që jepen tani ligj ruan në përmbajtje dispozitat e ligjit të vjetër për shtëpi të tjera kjo vete shumë më tepër. Është dhe ndryshimet që janë bërë kohë pas kohe dhe në diskutuar edhe në Parlamentin e vitit ’92 që Kuvendi qoftë se ka ndryshime ato janë vetëm modelime patjetër nga Buxheti i Shtetit duhet të ndërtojë një lidhur me situatën financiare, aktualitetin financiar godinë, le ta quajë, si të dojë ku të ketë apartamentin që ka sot. Kështu që mua më është dukur që ka minimal për jetesë të deputetit. Por edhe në qenë një nga ligjet më tipike që mund të bëjmë me Parlamentin e parë edhe sot dëgjohen zëra që ky konsensus, sepse më duket më e moralshme, ashtu është një luks në këtë populll të varfër dhe me këtë sikurse ndajmë së bashku këtu në këtë sallë të lloj thjeshtësie ne kemi kemi shpenzuar dy herë drejtat dhe “privilegjet”, ashtu do të ishte mirë që të më shumë se sa do të kushtonte një pallat me 30 ndanim së bashku edhe peshën e trysnisë dhe të apartamente. Kështu mendoj se duhet të asaj zhurme që do të bëjë media duke filluar që sot. shkëputemi, të paktën, në këtë projektligj nga të Kjo do të ishte më e moralshme dhe më e ligjshme. tilla gjëra dhe ta diskutojmë me objektivitetin që Skënder Gjinushi - Grupet e tjera. Zoti Aliko. vërtet e meriton. Unë i përkas atij grupi deputetësh Haxhi Aliko - Falemnderit, zoti Kryetar! këtu personalisht, që rasti e ka sjellë që të jem më Është një nga projektligjet që Parlamenti e pak i interesuari, sepse për kategorinë time jemi diskuton me vështirësinë maksimale dhe është hera 15, që jemi në prag pensioni dhe ne na mjafton ai e parë dhe e vetme kur ai vendos për veten e vet pension që është parashikuar në ligjin e vjetër dhe dhe kur vendos për vete e kupton se sa e vështirë të ashtuquajtura privilegje të tjera nuk do t’i gëzojmë
1109 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
pas një apo 2 vjetësh. Por nuk duhet menduar duhet trajtuar me përparësi në rang rajoni dhe në kështu. Duhet menduar për një deputet 35 vjeç, i rang pushteti vendor, se po shikojmë me mjaft cili në rast se largohet nga Parlamenti dhe katandiset kolegë, në bisedat që bëjmë, deputeti nëpër rrethe në një njeri që se ka në mend askush, merret me apo aty ku shkon nuk e ka atë nderin që i takon si mend se me ç’forcë morale do të vijmë të punojmë figurë e zgjedhur e popullit. Pra, mendoj që krahas e të përkushtohen deputetë të tjerë që do të vijnë e të tjerave këto janë momente që duhen pasur do të zgjidhen? Prandaj këtë thirrje doja t’i bëja parasysh dhe që mendoj se do të trajtohen edhe në kolegëve deputetë, në këtë projektligj vërtet duhet diskutimet që do të bëhen nen pas neni. të veprojë koncepti i konsensusit, sepse është një Mendoj të kalojmë në votim nen për nen. gjë që nuk e bëjmë për vete, po e bëjmë për të Falemnderit! gjithë ata që populli do t’i zgjedhë më vonë, dhe në Skënder Gjinushi – Zoti Bushati. të ardhmen populli duhet të jetë shumë i kujdesshëm Zef Bushati – Falemnderit, zoti Kryetar! që të zgjedhë vërtet përfaqësues, të cilët të meritojnë Edhe grupi ynë parlamentar i bashkëngjitet jo kaq sa jepen në këtë projektligj, por edhe shumë logjikës dhe shprehjeve të deklaruara nga grupet e më tepër se kaq. tjera parlamentare se vërtet që ky projektligj që ne Për të mos u zgjatur më tej, unë do të bëja këtë po e miratojmë nuk mund të quhet projektligji i cili thirrje që vërtet me objektivitetin maksimal të sjell privilegje për deputetët në Parlament, por unë shkëputemi, të paktën, nga ky moment nga do ta quaja një projektligj, i cili ngarkon me detyra përkatësitë ose edhe nga momentet e tjera të dhe normalisht rrit edhe përgjegjësinë e madhe të propagandës politike, të përgatisim një projektligj, i deputetëve që janë përballë popullit dhe shtetit të cili t’i rezistojë kohës e të mos ketë më nevojë për tyre. përmbysje, por vetëm të përsoset, të përmirësohet Ashtu si u shpreha në diskutimin tim, edhe tani në mënyrë të tillë që vërtet të krijojmë një bazë të ritheksoj faktin se në një Republikë Parlamentare nevojshme, të domosdoshme, shpirtërore dhe është pikërisht ky organ, që është organi ligjëvënës, materiale, që deputetët të kenë edhe forcën e është organi më qendror dhe më i rëndësishëm e nevojshme për të kryer funksionet e tyre që përcakton normalisht rëndësinë ky organ do ta marrë vetëm Kushtetuta. atëherë kur do të shkojë në vendin që i takon roli Falemnderit! dhe autoriteti i deputetit. Skënder Gjinushi – Zoti Karamelo. Në parim ne shprehemi dakord për këtë Ligoraq Karamelo – Falemnderit, zoti Kryetar! projektligj dhe normalisht nen për nen do të japim Edhe ne si grup jemi dakord që ky projektligj të edhe ndonjë obcion të tonin. kalojë për miratim në seancë plenare. Falemnderit! Së pari, mendoj se të drejtat dhe përgjegjësitë Skënder Gjinushi- Falemnderit edhe ju! Zoti që dalin nga ky projektligj duhet t’i marrim të gjithë, Ruçi. pa pasur parasysh përkatësitë që kemi. Gramoz Ruçi – Kërkoj 10 minuta kohë për të Së dyti, mendoj që ta hartojmë në përputhje mbledhur grupin parlamentar. me kushtet, me kriteret, me situatën që kalon vendi Skënder Gjinushi - Do të mbyllim debatin… ynë. Gjithmonë kam parasysh edhe një mendim që Gramoz Ruçi – Jo, nuk shpreh dot mendim, në këtë projektligj, që kalon sot për miratim, duhet për të mbyllur debatin dua mbledhje të grupit parë edhe mbështetja që i duhet dhënë politikanëve parlamentar. të rinj, deputetëve të rinj, me qëllim që ata të gjejnë Skënder Gjinushi – 10 minuta pushim. te ky projektligj një mbështetje, një bazë për të ecur, për të avancuar, sepse është për të ardhur keq që * * * deri tani historia e Parlamentit Shqiptar ka treguar që shumë figura, që kanë kontribuar dhe që nuk Skënder Gjinushi –Zoti Ruçi, urdhëro janë aktivizuar me aktivitete të tjera private, tani kanë Gramoz Ruçi - Grupi Parlamentar i Partisë mbetur në kuadrin apo në një nivel të pakënaqshëm. Socialiste në takimin që pati i paraqet seancës Meqenëse politika shqiptare ka nevojë për një gjë parlamentare obcionin se: të tillë, duhen stimuluar dhe mbështetur nëpërmjet Ashtu sikurse kemi diskutuar edhe herë tjetër, këtij projektligji. për të sqaruar seancën parlamentare dhe gjithë E domosdoshme është që figura e deputetit opinionin publik nëpërmjet medias, dy kanë qenë
1110 Viti 1999 Legjislatura e 15-të arsyet themelore që grupi i maxhorancës ka marrë Avokaturën e Shtetit”, të paraqitur nga Këshilli i këtë nismë ose mbështet nismën e komisionit Ministrave. përkatës. Ky komision u njoh me projektin dhe, pasi dëgjoi Së pari, është ligjor dhe kushtetues se kemi edhe përfaqësuesin e Këshillit të Ministrave, vlerësoi një status për deputetin mbështetur në paketën punën e bërë për plotësimin e boshllëkut ligjor dhe kushtetuese të bëë që në 4 prill të vitit 1991. Pra, mangësive të dukshme për ato çështje ku shteti bërja e statusit është një detyrim kushtetues. shfaqet si palë në konflikt apo edhe si person i Së dyti, përmbajtja e statusit të deputetit nuk interesuar. Kështu krijimi i një strukture të është që ne jemi mbledhur për të diskutuar për specializuar dhe të posaçme do të sjellë një privilegjet për deputetët, por jemi mbledhur për të përmirësim të dukshëm në rritjen e shkallës së siguruar raporte të drejta dhe detyra të deputetit me përgjegjësisë në përfaqësinë e shtetit, do të institucionet e tjera të shtetit, detyrimet që ka reduktojë korrupsionin dhe mungesën e deputeti dhe detyrat që ka deputeti me elektoratin profesionalizmin në përfaqësinë e shtetit dhe do të që e ka zgjedhur dhe e ka prurë në këtë Parlament, japë një ndihmesë juridike të posaçme organeve të me pushtetin vendor, por edhe me shoqërinë dhe administratës shtetërore, duke e konsideruar si me kushtet shqiptare. domosdoshmëri në veprimtarinë e administratës Pra, këto dyja janë objeksionet që ne si shtetërore. Komisioni i Ligjeve, parë edhe në maxhorancë parlamentare mbështesim nismën e këndvështrimin ligjor, në parim u shpreh dakord për marrë nga komisioni përkatës, por grupi ynë miratimin e tij në seancë plenare. parlamentar mendon se, duke parë që edhe Nga diskutimi nen për nen vërejtjet i kemi përfaqësues të opozitës, të të gjitha grupimeve janë paraqitur pranë jush dhe do të ndërhyjmë në dakord që të kalojë ky projektligj dhe kanë mendime, momentet e duhura për pasurimin e dispozitave të vërejtje, sugjerime dhe amendime, pikërisht për këtë këtij projektligji. të fundit, ne kërkojmë që kushdo deputet i veçantë, Falemnderit! grup politik i pozitës apo i opozitës, që ka Skënder Gjinushi - Falemnderit! amendamente për këtë projektligj, t’i depozitojë me Këtë projektligj e ka shqyrtuar edhe Komisioni i shkrim në sekretari. Komisioni le të mblidhet t’i të Drejtave të Njeriut, i Minoriteteve dhe Peticioneve. shikojë të gjitha ato dhe, meqë ramë në një Ka përfaqësues nga ky komision? Po, zoti Sinani. konsensus për të kaluar projektligjin në seancë Fatri Sinani – Komisioni për të Drejtat e Njeriut, parlamentare, pas 10 minutash të paraqesë obcionet Minoriteteve dhe Peticioneve shqyrtoi dhe diskutoi për amendimet që do të bëhen pastaj votojmë ligjin për projektligjin në fjalë. nen për nen. Komisioni mendon se projekligji i propozuar nga Skënder Gjinushi - Debati për këtë projektligj Këshili i Ministrave është një nismë e mbyllet. domosdoshme, që do të mbrojë interesat e shtetit Për sa i takon propozimit në fjalë, neni 144 tonë dhe do të kapërcejë vështirësitë aktuale që përcakton të drejtat që ka çdo deputet për të bërë has shteti në proceset gjyqësore ku është palë. amendim dhe këtë të drejtë gjatë debatit e kanë Shteti në organikat e tij ka shumë juristë, që, duke vetëm grupet parlamentare ose 5 deputetë. Këtu ka krijuar institucionin e tyre, të mbrojnë shumë më mbërritur vetëm një listë e gjatë, është një mirë interesat e tij. amendament që i bashkohen rreth 31 deputetë. Për përmirësime të projektligjit komisioni ka Amendamentet e tjera përmbajnë një apo dy firma vërejtje dhe propozime konkrete që do t’i shqyrtojmë deputetësh, kështu amendamenti me 31 deputetë i nen për nen. kalon komisionit. Në qoftë se amendamentet Falemnderit! përmbajnë mbi 5 firma do i kalojnë komisionit, Skënder Gjinushi - Po, këto janë prononcimet përndryshe të tjerat nuk kanë pse të kalojnë. e komisioneve. Vazhdojmë me projektligjin e dytë që kishim për Kush ka pyetje? Nuk ka pyetje. Diskutime? Nuk sot “Për Avokaturën e shtetit”, propozuar nga Këshilli ka. Grupet dëshirojnë të shprehen? Zoti Aliko. i Ministrave. Haxhi Aliko – Dakord. Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve, zoti Hazizi. Skënder Gjinushi – Mbyllet debati për Sokol Hazizi – Komisioni i Ligjeve në mbledhjet projektligjin “Për Avokaturën e Shtetit”, propozuar e zhvilluara prej tij mori në shqyrtim projektligjin “Për nga Këshilli i Ministrave.
1111 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kalojmë në projektligjin Për një shtesë në ligjin amendametet për projektligjin “Për statusin e nr.8435 “Për sistemin e taksave në Republikën e deputetit”, jemi të detyruar të presim mbarimin e Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. punës së komisionit, kështu që do të bëjmë një Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. pushim të vogël. Sokol Hazizi - Komisioni i Ligjeve e shqyrtoi Në orën 1.00 kalojmë në votim. U lutem projektligjin Për një shtesë në ligjin nr.8435 “Për deputetëve të mos largohen, se do të votojmë për sistemin e taksave në Republikën e Shqipërisë”, të tre projektligjet që shqyrtuam sot. paraqitur nga Këshilli i Ministrave, u njoh dhe diskutoi këtë projektligj, i cili është në përputhje me * * * Kushtetutën dhe me ligjin bazë dhe në parim u shpreh dakord për miratimin e tij në seancë plenare. Skënder Gjinushi – Rifillojmë seancën. Skënder Gjinushi - Komisioni i Ekonomisë, Hapet votimi për efekt prezence. U lutem zoti Apostoli. deputetëve të kalojnë në votim. Mbyllet votimi për Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! prezencën. Të nxirret lista e prezencës. Edhe Komisioni i Ekonomisë, Financave dhe Atëherë është numri i nevojshëm dhe i Privatizimit e diskutoi projektligjin Për një shtesë mjaftueshëm për të votuar. në ligjin nr.8435 “Për sistemin e taksave në Kush është dakord në parim me projektligjin “Për Republikën e Shqipërisë”. Duke e konsideruar të statusin e deputetit”, propozuar nga Komisioni i drejtë ndryshimin e propozuar në këtë projektligj, Rregullores dhe Mandateve të Kuvendit? komisioni ishte dakord për miratimin e tij për të Hapet votimi. kaluar për diskutim në seancë plenare. Mbyllet votimi. Komisioni, në bazë të një kërkese që i kanë Me 84 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim, 22 bërë edhe përfaqësuesit e sindikatave Kuvendit, i s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji “Për ka kërkuar Ministrit të Financave rishikimin në tërësi statusin e deputetit”, propozuar nga një grup për mbajtjen në fuqi apo shfuqizimin e kësaj lloj deputetësh. takse. Zoti Braho më ndiqni për propozimet që ka. Falemnderit! Neni 1 sipas tekstit. Kush është dakord? Skënder Gjinushi - Këto janë prononcimet e Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. komisioneve. Pyetje ka? Po, zoti Jupe. Neni 2. Kush është dakord sipas tekstit. Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, ne nuk dëgjuam Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisionin e Ekonomisë dhe Financave, dhe me Neni 3. sa shikoj nuk është as kryetari dhe as nënkryetari. Spartak Braho - Ka një propozim që të hiqet Skënder Gjinushi – Foli Apostoli. pika 3e nenit 3, ndërsa komisioni vendosi ta lërë Hamdi Jupe – Në qoftë se Apostoli është i kështu siç është. autorizuar nga kryetari apo nënkryetari të flasë në Skënder Gjinushi - Pra, ngelet ashtu siç emër të komisionit, dakord. është. Skënder Gjinushi – Ka relator çdo komision, Po, zoti Gjoni. për çdo projektligj. Hamit Gjoni- Veç këtyre që përmendi zoti Gaqo Apostoli – E njoftojmë zotin Jupe që Spartak, ka një propozim për ta riformuluar pikën 3 kryetari i komisionit, zoti Mala,j me ka autorizuar, të nenit 3. Është e firmosur, të paktën, nga 6 madje edhe në mungesë të zotit Gjana të flasë deputetë, në mos gaboj. sekretari që, do apo nuk do ai, jam unë. Skënder Gjinushi - E tha ai që nuk i qëndron Falemnderit! mendimit që të jetë si në tekst. Pra, nuk mbështeten Skënder Gjinushi - Ka pyetje? Nuk ka. dy amendamentet. Diskutime? Nuk ka diskutime. Grupet dëshirojnë të Nenet 3, 4 5 miratohen sipas Komisionit të shprehen. Po, zoti Aliko. Mandateve dhe Rregullores. Haxhi Aliko - Grupi ynë është dakord. Spartak Braho - Duke mbështetur dhe njëherë Skënder Gjinushi - Grupt e tjera dakord? Po. idenë kur deputetit nuk mund t’i ceënohet e drejta e Mbyllet debati për këtë projektligj. administrimit dhe e drejtimit, e pronës dhe e Meqenëse ëshë mbledhur Komisioni i pronësisë, sepse e drejta e pronësisë është e drejtë Rregullores dhe i Mandateve për të përgatitur kushtetuese, nuk mund që të formulojmë në këtë
1112 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ligj një të drejtë që prek Kushtetutën, pra është të detyruar që brenda 30 ditëve të japin përgjigje. absurditet ajo që mendohet… Skënder Gjinushi – Kush është dakord? Spartak Braho - … Në pikën 2 në fjalinë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. “Organet e përmendura më lart, si dhe prefektura Kreu i III. Marrëdhëniet Financiare në fillim të çdo muaji i vë në dispozicion deputetit të Neni 13. rrethit pranë zyrave të tyre kalendarin e mbledhjeve” Spartak Braho - Për nenin 13 ka pasur disa pas fjalës “rrethit” të vihet në kllapa fjala “qarkut” propozime, komisioni i shqyrtoi me vëmendje dhe Skënder Gjinushi - “rrethit” shtohet fjala ka rënë dakord që të bëjë vetëm këto ndryshime. “qarkut”. Në klasifikim paga e deputetit vjen menjëherë Spartak Braho - Po. pas pagës së ministrit dhe pika 2 paga e deputetit Skënder Gjinushi - Kjo është për ta përshtatur përbëhet nga pjesëmarrja e tij në seancë, në me Kushtetutën, nuk ka problem. komisionet dhe në aktivitetet parlamentare. Kush është dakord me nenin 6 me këtë Gjithashtu ai gëzon të drejtën e shpërblimit për rregullim, pra të hiqen fjalët “dhe me kërkesën e pjesëmarrjen në komisione si drejtues i komisionit tyre” dhe pas fjalës “rrethi” të shtohet në kllapa dhe i grupit parlamentar. Raportet e pagës së “qarku”. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. masës, së dietës dhe shpërblimit që përfiton Miratohet. deputeti, kryetari i komisionit dhe kryetari i grupit Neni 7. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. parlamentar si dhe norma për të drejtën për transport Abstenim? Nuk ka. Miratohet. përcaktohet me vendim të Kuvendit. Neni 8. Po, zoti Braho. Skënder Gjinushi - Dhe kjo të kalojë pika 4? Spartak Braho – Neni 8 ka një vërejtje që koha Spartak Braho – Po. e përgjigjes të bëhet nga 15 ditë në 5 ditë. Komisioni Skënder Gjinushi – Kush është dakord? Po, nuk e gjykoi të arsyeshme që të shkurtohet koha, zoti Jupe. por të mbetet 15 ditë. Hamdi Jupe – Në pikën 2 thuhet se paga e Skënder Gjinushi - Kush është dakord me deputetit përbëhët nga pjesëmarrja në seancë, nenin 8 sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? komisione dhe në aktivitet parlamentar. Dua të di, 1. Miratohet. do të ketë ndonjë ndarje për këto? Neni 9. Skënder Gjinushi - Do të bëhet me vendim të Spartak Braho - Në neni 9 të shtohet fjala posaçëm. “qark”. Hamdi Jupe – Kaq për seancat, kaq për Skënder Gjinushi – Kush është dakord me mbledhjet… nenin 9 me këtë saktësim? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi - Do të ketë një normë. Abstenim? 2. Miratohet. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Neni 10. Kush është dakord me nenin 10, sipas 2. Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 14. Miratohet. Spartak Braho - Neni 14 ka pasur një Neni 11. propozim, ai që bëri propozimin ishte anëtar i Spartak Braho – Nuk ka vërejtje komisioni dhe u tërhoq. Skënder Gjinushi - Kush është dakord me Skënder Gjinushi – Ka vetëm përqindja nenin 11, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Spartak Braho – Ka 6 ditë dieta në muaj. Nuk ka. Miratohet. Skënder Gjinushi –4 për qind në muaj. Neni 12. Spartak Braho – Edhe pika 2 është 4 për qind Spartak Braho – Ka një vërejtje, është , po ajo dihet, domethënë pika 1 nuk ndryshon, pika propozuar ky formulim: “Deputeti kur konstaton se 2 ka 4 për qind dhe pika 3: “Deputetët që shkojnë nëpunës të emëruar të administratës shtetërore me shërbim jashtë shtetit nga Kuvendi përfitojnë publike shkelin ligjet, ka të drejtë të kërkojë përpara dietë ditore sipas akteve ligjore të miratuara nga organit përkatës marrjen e masave konform Kuvendi”. legjislacionit përkatës”. Këtu përfshihet gjithë Skënder Gjinushi - Po, zoti Lalaj. hierarkia e nëpunësve të administratës publike, Halil Lalaj – Me thënë të drejtën unë nuk e përjashtuar ministrat dhe sekretarët e përgjithshëm, kuptoj qëndrimin në pikën 1 lidhur me masën e pastaj është paragrafi i dytë që titullarët e tyre janë dietës, jam pak i çuditur me komisionin lidhur me
1113 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
këtë qëndrim. Unë e di që bëhen edhe abuzime, sugjerimet e tij juristi dhe jam i mendimit që të na por nëse bëhen abuzime kam mendimin se japë tani mendimin e tij konkret. administrata e institucionit, cilido qoftë ky Skënder Gjinushi - S’ka çfarë të japë mendim institucion, duhet të vihet në rolin e vet, por të juristi, s’ka amendamente për këtë. Për këtë nen kufizosh të drejtën e deputetit për të qënë në zonat nuk ka pasur asnjë amendament që i takon 12 elektorale jo 6 ditë, por edhe 16, është çështje tjetër ditëshit. Ai shprehu vetëm mospajtimin, nëse do të aplikohet 12 ditëshi, por të bësh një amendament nuk mund të bëhet më. ndarje ashtu si bëhet këtu më duket e pakuptimtë. Zoti Lalaj, urdhëro. Mua më shqetëson fakti sesi ky komision nuk e Halil Lalaj – Nuk është çështja për propozim, merr parasysh, mund të votohet, si të votohet, nuk por ne kemi një status ekzistues, tani kemi një e kam hallin te votimi, nuk ka problem, por mua më kufizim të dytë, ç’janë këto kufizime, po shkelet shqetëson si ka mundësi që të mos merret parasysh mbi të drejtat. ose si ka mundësi që të jetë caktuar ky 6 ditësh, si Skënder Gjinushi - Zoti Lalaj, jua shpjegoj qëndrim si koncept. edhe një herë, ky kufizim deri tani është në fuqi dhe Skënder Gjinushi - Po, zoti Pepa. është me akte jo të rregullta ose jo të plota, është Zyhdi Pepa –Falemnderit! me marrëveshje Qeveri - Kuvend, kjo është praktika Zoti Kryetar, që ka qenë, për herë të parë është ky që na paraqitet E para, për pikën 1 mendohet se duhet bërë një sot. saktësim, “kur shkojnë me shërbim jashtë qytetit Halil Lalaj - Unë nuk e pashë me vend që të të Tiranës”, si duket komisioni me gjithë që ka bëjë amendamentet, sepse e di që nuk është vetëm punuar 8 muaj nuk bën dot dallimin e qytetit të mendimi im, unë mendoj se komisionit i kishte Tiranës me rrethin e Tiranës, që është një e drejtë e kaluar lapsus si është ky 2 që u bë 4, ishte lapsus përfitimit të dietave nga e gjithë administrata edhe kjo 6, prandaj kjo është arsyeja. Unë çuditem shtetërore, në të gjitha nivelet. pse po diskutohet, është kollaj ne nuk do ta E dyta, pajtohem me atë që tha deputeti Lalaj, miratojmë këtë se është një mendim i shumicës është zënie flagrant i të drejtës së deputetit për ky, çështja është ta kalojmë normalisht. kontakte me popullin. Skënder Gjinushi - Zoti Lalaj kjo është në fuqi Skënder Gjinushi – Po, megjithatë kjo është dhe është me marrëveshje. debatuar. Kanë qenë këto propozime, kështu që vota Halil Lalaj - Bukur të mos lejojmë diferencime. e ndante. Zoti Jupe Skënder Gjinushi - Ne themi të jenë në ligj, Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, mendoj se çështjet të mos jenë në Rrregullore. që qëndrojnë duhet t’i pranojmë, pavarësisht nga Halil Lalaj - Si në një rast, si në një tjetër, ky debati. Ne i kërkojmë deputetët e rretheve të vijnë 12 ditësh është i diskutueshëm, megjithatë është këtu 4 javë të muajit, 4 herë 4 ditë bëjnë 16 ditë, pranuar. unë nuk e di nga del ky 12 ditësh. Mund të thuhet Skënder Gjinushi - Më vjen keq, në praktikë të paktën që 144 ditë në vit, por nuk mund të thuhet nuk ka dalë ndonjë përplasje që kanë kaluar 12 ditë, 12 ditë në muaj, sepse praktikisht deputetët vijnë 4 pastaj është edhe me mirëkuptim, se ka pasur një ditë në javë, nga e hëna deri tek e enjtja dhe muaji marrëveshje midis deputetëve, vetë drejtuesve të ka 4 javë dhe disa ditë të tjera. Atëherë cila është Kuvendit, tani e në atë kohë, që të respektohet kjo logjika e 12 ditëshit? Praktikat bëhen mbi bazat e normë për të mos tejkaluar, prandaj kemi bërë edhe një logjike. një seancë në javë. Skënder Gjinushi - Është herë e parë që kjo Kush është dakord me nenin14. Zoti Jupe. po rregullohet me ligj, se herë të tjera ka qenë me Hamdi Jupe - Neni ka tre pika, ju lutem, i marrëveshje midis Kryetarit të Kuvendit dhe Ministrit hidhni të treja pikat veç e veç në votim. të Financave, kështu që nuk është shumë e rregullt. Skënder Gjinushi – Po për pikat e tjera s’ka Këtu i vetmi ndryshim është që propozohet të jetë kontenstim. në ligj, të mos jetë vendim, megjithatë kjo është Hamdi Jupe - Nuk ka pse të bllokohen dy debatuar gjatë dhe nuk ka pasur kundërshtime nga pikat e tjera në qoftë se do të votohet kundër për një rrethet. pikë. Zoti Fejzo. Skënder Gjinushi – Po kur nuk ka Vladimir Fejzo – Për këtë pikë nuk na ka dhënë amendemante do të votoj nenin. E mbyllim debatin.
1114 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Urdhëro zoti…. kur shkojnë me shërbim jashtë Tiranës”, domethënë Një deputet - Zoti Kryetar, të nderuar deputetë, të votohet heqja e kësaj fraze ose lëreni kështu siç Atje ka pasur një amendament për mos është. kufizimin në 6 ditë të dietës së deputetëve që Skënder Gjinushi - Fjalën “qyteti” e shtojmë, shkojnë nga Tirana në zonë. Personalisht e quaj është më lart, fjala bëhet për qytetin e Tiranës, sepse absurditet kufizimin se mund të ndodhë siç na ndodhi është më lart deputetë që nuk banojnë në qytetin e për referendumin që deputetët shkojnë nëpër zona Tiranës dhe deputeti që del nga qyteti i Tiranës. Në për një kohë më të gjatë se 6 ditë. Ky kufizim nuk qoftë se nuk fiton varianti i propozuar nga komisioni më duket normal. Nëse administrata e Kuvendit apo do të shohim zgjidhjen. edhe kryesitë e grupeve abuzojnë në ndonjë rast, Elmaz Sherifi - Që ta sjellim në sinkron, ta kjo nuk do të thotë që duhet të ndryshojmë nenin, sjellim në pajtim me një logjikë juridike. Para këtij duhet të bëjmë një kufizim prej 6 ditësh, kjo s’është neni votuam që paga e deputetit përcaktohet nga normale. Amendament ka pasur dhe e kanë firmosur seancat, komisionet edhe nënkomisionet. Për 5 deputetë, se e kam shkruar unë me duart e mia, rrjedhojë nuk mund të vëmë kufizim për shërbimin e por nuk e di pse nuk është marrë në konsideratë. deputeti sepse kur ai është në seancë dhe Ky kufizim nuk duhet të jetë. njëkohësisht merr dhe dietë do të thotë që ka një Meqë m’u dha rasti mendoj se ai 12 ditëshi vërtet shkelje të disiplinës financiare, pra, ai mund të mos mund të jetë një marrëveshje që duhet të jetë bërë, jetë në seancë, s’merr pagë dhe do të shkoj në por më duket si marrëveshje xhendermerësh, në zonë për arsye të ndryshme dhe ai do të marrë fakt shkruhet në ligj dhe zbatohet. dietën, prandaj nuk mund të këtë kufizim, nuk mund Sa për atë e ka kaluar apo se ka kaluar, hidhini të veprojmë në këtë mënyrë, sepse nuk kemi… një sy kalendarit dhe unë do t’ju tregoj data që Skënder Gjinushi - Zoti Sherifi, ju propozoni Komisioni i Ekonomisë vetëm mbledhje ka bërë 20 të kundërtën fare, ta heqim fare. Ka një përvojë të në muaj dhe i bie që deputetët kanë qenë 20 ditë në tërë që janë detyruar ta vënë. Në qoftë se nuk keni Tiranë, megjithatë kanë marrë 12 ditë dhe asnjëri kuptuar një ndryshim që është: “Deputeti ndryshe nuk ka pasur ndonjë pretendim. Po nuk është nga nëpunësit e tjerë nuk ikën as me urdhër shërbimi, normale të thoni që mesatarja i bie te 12, se kur as kështu, po ikën vetë dhe e ka këtë të drejtë”. rrimë vetëm 8 ditë në Tiranë marrim vetëm 8, por Pra, kjo ka qënë edhe një nga arsyet që është kur rrimë mbi 12, marrim vetëm 12. Duhet të jemi të pranuar të vihen disa kufizime dhe këtë logjikë e qartë, por megjithatë këtu nuk po diskutohet për të. kanë pranuar deri tani dhe ju vetë e keni pranuar se Amendament ka pasur. Propozimi është bërë që të kemi punuar me këtë logjikë. Ka qenë dhe ka pas hiqet 6 ditëshi. vendim qeverie 70 për qind me 30 për qind , s’është Skënder Gjinushi- U tërhoqën ata që kishin zbatuar më mbrapa. … Tani të votojmë nenin siç është. Një deputet – Amendamenti i Nazmirit është Kush është dakord me nenin 14, sipas këtu dhe e kemi shqyrtuar, është firmosur nga propozimit të komisionit? Kundër? 16 kundra. Zyhdiu, Hasani, Agustini, Dritan Çerma etj., dhe në Abstenime? 10. Fiton siç është. neni 14 thuhet: “Të hiqet kufizimi6 ditë në muaj”. Neni 15. Kush është dakord, siç është në tekst? Deputeti nuk mund të kufizohet për t’u takuar me Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. elektoratin. Neni 16. Skënder Gjinushi - Unë nuk kam propozim Spartak Braho - Për nenin 16 komisioni ra tjetër. Zoti Melo, urdhëro. dakord me propozimin e bërë me këtë tekst: Vasil Melo – Mendojmë që të mos kufizohet “Deputetit dhe bashkëshortes (ose bashkëshortit) i në 6 ditë, por deputeti të marrë aq ditë dietë sa njihet e drejta e pajisjes me pashaportë diplomatike shkon dhe çfarë bënë efektivisht. gjatë kohës së kryerjes së mandatit dhe deputetit Skënder Gjinushi - Po pse 12 e pranoni dhe 3 vjet pas mbarimit të mandatit”. 6 jo. Skënder Gjinushi - Pas mbarimit me gjithë Një deputet - Atëherë, zoti Kryetar, le të gruan apo pa gruan. votohen të dy mendimet. Mendimi i parë: “Deputetët Spartak Braho - Pa gruan. përfitojnë dieta jashtë Tiranës 6 ditë” dhe mendimi i Skënder Gjinushi – Urdhëro. dytë që të hiqet fjalia: “Deputetët përfitojnë dieta Gaqo Apostoli - Falemnderit, zoti Kryetar!
1115 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
U bëj një thirrje që të hiqet dorë nga kompleksi Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, duke iu përgjigjur i inferioritetit. Deputeti vërtetë mund të mos jetë kolegut opozitar, do të dëshiroja të thosha që grupi deputet, po gruan do ta ketë, kështu që ta kenë i maxhorancës nuk ka frikë nga qëndrimet që bashkë pasaportën. Deputeti, pasi mbaron detyrën mbahen, po ne e kemi si normë që ta dëgjojmë dhe parlamentare, humbet mandatin, por jo gruan, ta respektojmë opozitën dhe unë mendoj se kështu që le ta ketë atë bashkë me gruan. propozimi i opozitës që pasaporta diplomatike e Skënder Gjinushi - Këtu bëhet fjalë të deputetit dhe e gruas së tij dhe deri 3 vjet pas humbasësh pasaportën e gruas. Po, zoti Jupe. mbarimit të mandatit është një propozim i Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, meqenëse për këtë pranueshëm. problem ka dy mendime, unë propozoj që të dëgjohet Falemnderit! mendimi i opozitës dhe të marrim një vendim. Skënder Gjinushi – Siç respektojmë opozitën Skënder Gjinushi - Në qoftë se dëshiron të respektojmë edhe opozitën në familje. Po, zoti Lalaj. shprehet. Kush do flasë në emër të opozitës. Halil Lalaj –Meqë adoptuam logjikën që t’i lëmë Zef Bushati - Falemnderit, zoti Kryetar! gjërat ashtu si vendosi komisioni, unë jam i detyruar Është shumë më interesante të flasësh kur ta ngre kartonin në përputhje me mendimet që i ka s’është Berisha në sallë. drejt apo s’i ka drejt. Tani me thënë të vërtetën, për të qenë korrektë, Skënder Gjinushi - Tani ka dy propozime, pra ne kur e formuluam e thamë që t’i njihet e drejta që neni të jetë: “Deputeti dhe bashkëshortja edhe bashkëshortes së bashku me deputetin. (bashkëshorti) i njihet e drejta e pajisjes me Bashkohem me zotin Apostoli, s’ka ndarje, kështu pasaportë diplomatike gjatë kohës së mandatit të që nuk ka kuptim edhe tre vjet pas mbarimit të tij. tij si dhe 3 vjet pas mbarimit të tij”. Po të jetë për opozitën, opozita nuk ka nevojë që t’i Kush është dakord me këtë formulim? Kundër? vërë kufizime tre vjet se nëse në nenin 14 unë shoh 16 vota kundër. Abstenim? Fiton. U votua varianti i që maxhoranca debatoi gjatë për këtë punë, propozuar nga grupi i deputetëve që pas mbarimit megjithëse ky debat ka një faturë domethënë 12 të mandatit përfiton edhe bashkëshortja ose apo 6 apo 6 ta bëjmë 12 kjo ka faturë, kurse bashkëshorti. Varianti tjetër ishte që përfitonte vetëm pasaporta diplomatike s’ka faturë, kështu, duke mos deputeti. pasur faturë pasaporta diplomatike, nuk ka pse t’i Neni 17. Ka vërejtje? Nuk ka. Ka ndonjë privohet deputetit apo gruas së deputetit qoftë edhe precizim? Jo. Kush është dakord sipas tekstit. ky 3 vjetçi. Ky është mendimi i opozitës edhe atë 3 Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vjetçin ta heqim fare, mos t’i vëmë kufizime të themi: Neni 18. Kush është dakord? Urdhëro. “Deputeti dhe bashkëshortja pajisen me pashaporta Halil Lalaj - Jemi përpara miratimit të Buxhetit dhe e gëzojnë atë deri sa të vdesin të dy bashkë”. të Shtetit, kështu që ato para që do t’i hedhë pushteti Skënder Gjinushi – Zoti Braho, ju i qëndroni lokal t’i kalojnë Kuvendit dhe të hapen zyrat e propozimit të komisionit. Ka dy propozime. Po, zoti deputetëve dhe të punësohen sekretarër e tyre. Kalaj. Skënder Gjinushi - I fusim zë më vete në Nexhat Kalaj- Me thënë të drejtën mua më bën buxhet. shumë përshtypje frika e maxhorancës ndaj statusit Halil Lalaj - Buxhet më vete, në rregull. të deputetit, i trembem edhe pasaportës diplomatike Skënder Gjinushi – Po, zoti Dizdari. se po ia japin një deputeti, koha e ka provuar se Limoz Dizdari – Falemnderit! pasaporta diplomatike është komplet e kotë. Ne po Këtu ka një gjë. Këtu është parashikuar që shkojmë drejt liberalizimit, deputet s’je i zoti të hapim zyra të veçanta pune për deputetët, është shkosh kurrkund po nuk more vizë. për njëjësin që përmbledh shumësin apo për secilin E dyta, shkojnë e rrinë në radhë njerëzit, nga deputetët? mundësisht t’i japim vizë këtij shqiptari që rri nëpër Skënder Gjinushi - Zonë elektorale. Po, zoti dyer ambasadash. Shehu. Mbi të gjitha unë them që duhet të jetë e Tritan Shehu – Zoti Braho ka një material tjetër përjetshme. me 8 firma, më duket, i cili kërkon që të vihet si Skënder Gjinushi - S’kam propozim për të detyrim krijimi i një logjistike për deputetët. përjetshëm, u mbyllën amendamentet. Problemi nuk është një zyrë në një zonë, problemi Po, zoti Jupe. është zyrë për çdo deputet me logjistikën përkatëse,
1116 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ato pastaj do të bëhen në marrëveshje me Ministrinë Spartak Braho – Është propozuar në dy e Financës se ka një faturë financiare. Jam shumë komisione dhe përfundimisht nga shqyrtimi i dakord me këtë gjë, por në koncept problemi është propozimeve të komisioneve, vetë komisioni që për çdo deputet në qendër apo në periferi, në nismëtar mendoi ta formulojë nenin 22 në këtë Tiranë apo në rrethe të ketë një zyrë, dikush e ka mënyrë: “Deputetët që nuk e kanë arritur moshën e në Tiranë, dikush e ka jashtë Tiranës, duhet një pensionit, pas mbarimit të mandatit kanë të drejtë logjistikë dhe një njeri apo dy njerëz, kjo varet si do të punësohen në profesionin e tyre. Organet e të caktohet me vendim qeverie. administratës shtetërore janë të detyruara t’i ofrojnë Skënder Gjinushi - Dakord po nuk kam deputetit një vend pune në përputhje me kualifikimin amendamente prefesional, duke i dhënë statusin e nëpunësit civil Tritan Shehu - Jo është, e ka me 8 firma zoti sipas kërkesave të ligjit përkatës”. Braho. Ka dy propozime njëra që paga të jetë direkt Një deputet – Atë nen e ka bërë një grup nga buxheti i Kuvendit dhe e dyta pastaj ka dy nene, deputetësh, unë mendoj se ajo shtesa që ka bërë të krijohet një logjistikë. komisioni është pa vend dhe nuk e shikoj të Skënder Gjinushi - Zoti Shehu, e dimë, është arsyeshme sipas përcaktimit që bën ligji përkatës. pjesa që thotë çdo deputet ka buxhetin e vet, po Në qoftë se e bëjmë sipas përcaktimit të ligjit nuk u mor parasysh ajo. Ajo do të thotë një përkatës, atëherë pse duhet të shkojë statusi i rikonceptim krejt tjetër të krejt buxhetit me pagë, nëpunësit civil. Statusi i nëpunësit civil është ligji nuk mund të bëhet ajo tani. Zoti Braho e shqyrtuat përkatës. Propozoj të hiqen fjalët e fundit edhe të atë dhe s’e morët parasysh? mbetet “ duke i dhënë statusin e nëpunësit civil” Tritan Shehu – Buxheti është në mënyrë të Skënder Gjinushi – Urdhëro, Vejsiu. tillë që të krijohet mundësia që deputetët të kenë Ylli Vejsiu – Falemnderit! një logjistikë pune, një ambient pune, kjo është ideja, E vërteta është se janë dy komisione që u bënë pastaj se ku vihet, në çfarë pjese vihet, në çfarë nismëtarë të këtij ndryshimi, por këtu ka me të neni futet nuk ka shumë rëndësi, por si koncept vërtetë një rikrijim nga propozimi bazë që u bë nga është kjo që për deputetin caktohet një buxhet, i komisionet, sepse propozimi ka dhënë më cili është për një logjistikë punë të tijën. Logjistika maksimalen, kërkohej nëpunësi civil i lartë. e punës çfarë është? Një dhome pune, disa mjete Deputetë nga salla – I lartë është. pune dhe ndonjë gjë tjetër që të gjitha gjërat e tjera Ylli Vejsiu – Jo, është hequr në formulim, caktohen pastaj në Këshillin e Ministrave, me Spartak Braho – Duke i dhënë statusin e lartë vendime të posaçme, ose nga Kryesia e Kuvendit civil sipas kërkesave të ligjit përkatës. sipas buxhetit të marrë nga Qeveria. Këtu është Ylli Vejsiu – Mirë e dëgjova gabim, tërhiqem, ideja. por desha të mbështesja këtë propozim duke u Skënder Gjinushi - Duhet bërë godinë e re mbështetur në disa fakte. për zyrat. Po, zoti Hoti. Në radhë të parë, mos kujtoni që bëhet një Ferid Hoti – Unë i vë rëndësi problemit të hotelit. privilegj, është një e drejtë themelore e punës. Këtë mos e harroni. A e ka futur zoti Braho? Nuk ka Skënder Gjinushi – Ka specialistë, ka drejtorë. kuptim, ne shkojmë jashtë shtetit secili më vete. Deputeti duhet të jetë drejtor patjetër? Skënder Gjinushi – Kush është dakord me Ylli Vejsiu – Është një problem që mund të nenin 18? Kundër? 7 kundër. Abstenim? 1 abstenim. diskutohet, por ne nisemi nga një përvojë e hidhur. Miratohet. Ne që jemi deputetë të vjetër kemi një përvojë të Neni 19. Kush është dakord me nenin 19? hidhur me ish-kolegët tanë, të cilët kanë mbetur në Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. mes të katër rrugëve dhe këtu nuk ka qenë problem Miratohet. rotacion pushteti, këtu ka qenë problem pikërisht Neni 20. Kush është dakord me nenin 20? papërcaktushmëri në ligj. Vërtet ligji i mëparshëm i Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. lejonte deputetit që sipas kualifikimit të zinte vend Miratohet. pune, por efektivisht ish-deputetët kanë mbetur në Neni 21. Kush është dakord me nenin 21? mes të katër rrugëve. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi –Kjo do të shkojë në logjikën Miratohet. që kanë të drejtë të punësohen në profesionin e Neni 22. Ka vërejtje për nenin 22. tyre. Në profesion, pastaj statusi është sipas…
1117 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ylli Vejsiu – Pikërisht, ky formulim ka qënë dhe japin një të drejtë shtetit për të punësuar deputetin mund të them se 60 për qind mbetën pa punë. mbasi del nga funksioni i deputetit, në fakt ne duhet Skënder Gjinushi – E di se ngelëm edhe ne ta bëjmë tamam ose nuk do ta bëjmë hiç. Pse e pa punë. them këtë? Në qoftë se ne me status përcaktojmë Ylli Vejsiu – E pra, në qoftë se duam t’i mbrojmë, që deputeti do të shkojë me status nëpunësi, ky në qoftë se duam të mbrojmë frymën dhe filozofinë është një nen krejtësisht diskriminues, është më e ligjit që sapo miratuam, ne duhet ta fusim këtë, mirë të mos ta vëmë fare dhe shteti të gjykojë mund sepse në qoftë se pranojmë që me rotacionin e ta marrë apo jo në punë,por nuk e vë në ligj, pra. pushteteve….. Nuk mund të thuash një deputet me status, me ligj Skënder Gjinushi – Ta lëmë kaq: “Duke i dhënë se nesër do të vijë titullari që do t’i shkosh në punë statusin e nëpunësit civil”. mund të të marrë vetëm nëpunës, nuk mund të të Ylli Vejsiu – Nuk mund të pranojmë që një marrë më shumë. Se kështu e ka thënë edhe ligji, deputet që ka qenë 4 vjet, 8 vjet ose 10 vjet pas ndërsa deputeti mund të bëjë për drejtues, mund të mbarimit të mandatit të ndodhet në mes të katër mos bëj për specialist, sepse gjatë kohës që ka rrugëve. Do të ishte politikisht i mbrojtur në qoftë se qenë deputet i ka humbur aftësitë e specialistit, por ne shtonim këtë amendament që themi. ka fituar aftësi drejtuese. Ky është një diskutim i Skënder Gjinushi – Komisioni e ka shtuar, tani madh, por në qoftë se do të vëmë ose do ta lëmë të puna është vetëm te formulimi. hapur kjo do të thotë që t’i sigurohet punë, siç e ka Kush është dakord me formulimin duke i dhënë ligji, dhe sipas shkallëve të ligjit jo të nëpunësit civil. statusin e nëpunësit civil? I lartë do të thotë drejtor. Sipas shkallëve le të gjykohet, por jo t’i themi ne Nëpunësi civil fillon që nga specialisti i lartë, nuk ka tani që të shkojë nga deputet nëpunës. Nuk ka më poshtë se specialisti. Ju lutem, jipni sqarimet kuptim, nuk mund ta themi, më mirë e lëmë mos ta se cilët janë nivelet e nëpunësit civil. vëmë. Specialisti – Sipas ligjit të sapomiratuar me Meqë e mora fjalën, zoti Kryetar, nuk e di nëse kategorizimin nëpunës i lartë civil përfshihet sekretari është akoma Spartaku që në nenin 14 fjalët “jashtë i përgjithshëm, drejtori i drejtorisë së përgjithshme qytetit të Tiranës” nuk janë shënuar. dhe drejtor drejtorie. Skënder Gjinushi – E vumë. Zoti Laço. Ishte niveli tjetër, niveli i mesëm që janë shefa Teodor Laço – Unë jam kundër përcaktimeve sektori, përgjegjës zyre, kryetar dege, kurse niveli i të rangjeve të nëpunësive, që do të ketë deputeti ulët ishte i specialistit. pas mbarimit të mandatit, gjithçka duhet t’i lihet e Skënder Gjinushi – Tre nivele janë? hapur konkurrimit dhe aftësive që ka ai. Mund të Specialisti – Po. mos vejë në asnjë nga këto shkallë dhe mund të Skënder Gjinushi – I ke dhënë statusin e mos futet fare si nëpunës civil. Mjafton të përmendet nëpunësit të lartë, a të mesëm civil? kjo që thamë që shteti ka detyrime që deputetit t’i Po, zoti Aliko! sigurojë një punë dhe punën ia siguron sipas Haxhi Aliko – Që të mos bëjmë ndonjë gabim, aftësive, të konkurrojë, ai është si gjithë të tjerët, zoti Kryetar, se në ligjin për nëpunësin civil për të dhe po të jetë se e fiton, le të fitojë. gjitha nivelet ka kritere kur e fiton këtë gjë. Mund të Falemnderit! ndodhë që një deputet nuk ka as vjetërsi në punë Skënder Gjinushi – Po, Apostoli. as kriteret e tjera që kërkon ligji, kështu që nuk Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! mund të jetë as nëpunës i mesëm, as i lartë, prandaj Unë mendoj se këtij diskutimi me përcaktimin ajo do të jetë në varësi të cilësive që ka ai vetë. Për që bëri zoti Laço duhet t’i japim fund. Nuk do të të siguruar statusin e nëpunësit civil mund të shkojë marrim tani masa të heqim të tjerët të vëmë edhe i kategorisë së parë. Prandaj them se nuk deputetët. Mendimi im është se kështu siç është mund ta përcaktojmë këtu në ç’nivel do jetë. Si fillim përcaktuar është shumë drejt. të ketë statusin e nëpunësit civil, pastaj kur të vijë Skënder Gjinushi – Kush variant të lihet? puna për të punësuar, me atributet që ai ka mund të Gaqo Apostoli – Që sheti t’i sigurojë punë në fitojë edhe në shkallën e parë. variantin e tij, pastaj ai konkurron. Kjo është e gjitha. Skënder Gjinushi – Zoti Përpali. Skënder Gjinushi – Zoti Agasi. Lush Përpali – Në qoftë se bëhet fjalë për t’i Bardhyl Agasi – Në qoftë se do t’i referoheni dhënë në këtë status një të drejtë ose të paktën t’i zotit Laço dhe zotit Apostoli, unë ju siguroj që
1118 Viti 1999 Legjislatura e 15-të deputetët, mbasi të mbarojnë legjislaturën, do të kur kthehen nga karriera e tyre duhet të emërohen përfundojnë rrugëve. Kjo ka ndodhur edhe kur humbi në detyra jo më të ulëta se sa drejtori i drejtorisë. PD-ja, edhe kur humbi PS-ja, dhe për fat të keq Besoj se ky deputet nuk është më pak se sa një deputetët edhe të PS-së edhe të PD-së kanë ngelur ambasador, kështu që njëfarë klasifikimi duhet bërë. rrugëve, në mëshirë të fatit. Në rast se do të qëndrojmë në klasifikimin e statusit Unë mendoj se ju vëllezër dhe ju motra, që keni të nëpunësit civil kjo nuk është asgjë. ardhur në këtë legjislaturë, keni atributet e nëpunësve Unë jam i mendimin të qëndrojmë në statusin e të lartë, sepse jeni njerëz që jeni zgjedhur nga një nëpunësit të nivelit të mesëm e të lartë. masë shumë e madhe njerëzish populli, prej 20000 Skënder Gjinushi – Dakord, Apostoli. vetësh dhe ma merr mendja se për të ruajtur Gaqo Apostoli – Diçka parimore kam që autoritetin e Kuvendit dhe të deputetit e meritoni deputeti bëhet deputet në bazë të konkurrencës statusin e nëpunëssit të lartë, sepse keni aftësi politike të zgjedhjeve politike etj, etj. Ka edhe shumë drejtuese dhe nuk mund të përfundoni thjesht në specialistë si puna jonë që janë jashtë këtyre, sepse mëshirën e ekzekutivit të pushtetit lokal, që do t’ju humbën në zgjedhje dhe nuk fitohet statusi me marrë nëpër këmbë. konkurrencë politike Unë ju bëj thirrje që ta miratoni me statusin e Skënder Gjinushi – Këtë e thatë njëherë. nëpunësit të lartë, me qëllim rritjen e autoritetit të Gaqo Apostoli – Unë ato që thashë i thashë, Kuvendit edhe të deputetit. por folën edhe të tjerë nga dy herë. Falemnderit! Skënder Gjinushi – Çukaj, urdhëro. Skënder Gjinushi – Zoti Hoxha. Lekë Çukaj – Po të shikojmë klasifikimin dhe Hasan Hoxha – Unë mendoj që mbetet aty ku sasinë e vendeve të punës për nëpunës të lartë dhe e ka përcaktuar edhe komisioni, duke i dhënë të mesëm, kam përshtypjen që pas një legjislature statusin e nëpunësit të lartë civil, madje edhe fjala do të jenë të gjitha vendet e zëna dhe do t’i zënë “të lartë” mund të hiqet, sepse mund të ketë shumë deputetët dhe praktikisht nga pikëpamja teknike nuk pak vende pune dhe në këtë kontekst ajo do të do të kemi mundësi më që të çojmë deputetët, por mbetet një problem i pa zgjidhur, atëhere le të mbetet do të bëhet të çoj pyka pykën. duke i dhënë statusin e nëpunësit civil. Ju lutem, të mirëkuptohet kjo arsye teknike, Skënder Gjinushi – Zoti Laço. sepse të gjithë deputetët janë të mirë dhe e meritojnë Teodor Laço –Në qoftë se ne do ta përcaktojmë vëmendjen për t’i çuar shumë lart, por meqenëse kështu, unë do të votoj kundër. Por nuk është në nuk ka vende pune në Shqipëri, në qoftë se dinjitetin e këtij Kuvendi të votojë nene të tilla. bashkohemi me Bashkimin Europian, ta zëmë ne Deputetit i sigurohet statusi i nëpunësit të lartë mund t’i shpërndajmë nëpër Europë, por këtu në civil, se deputeti gjatë legjislaturës mund të bëjë Shqipëri praktikisht nuk ka mundësi që të zënë të një vrimë në ujë në Kuvend, dhe shteti nuk ka asnjë gjithë vende të mesme dhe të larta. E lëmë statusin borxh t’i sigurojë atij pozitën e një nëpunësi të lartë e nëpunësit civil dhe këtu i japim hakun civil. Shteti ka vetëm këtë detyrim: t’i garantojë një profesionalizmit, teknicizmit etj. punë sipas përgatitjes së tij profesionale. Po të jetë Skënder Gjinushi – Urdhëro, zoti Dizdari. i zoti, le të çajë vetë, të bëhet nëpunës i lartë, i Limoz Dizdari – Falemnderit! mesëm e ku të ketë qejf, e jo t’i vëmë në statusin të Unë kam pasur mendimin tim dhe unë e kam lartë civil vetëm se ka qënë katër vjet deputet, ka shprehur në komision. qënë i zgjedhur, po këtë zgjedhje nuk dihet nëse Është e vërtetë ajo që tha zoti Lekë, por një gjë do ta justifikojë në fund të mandatit apo jo. Ne themi është akoma më e vërtetë që ne zëmë vendet në që të gjithë ata që zgjodhëm ishin të shkëlqyer, e Parlament me një CV politike. Atëherë të mendohet justifikuan siç duhet mandatin e tyre e tani o burra nga partitë politike që do të zgjedhin këta njerëz, t’u japim statusin e nëpunësit të lartë civil. që ata të jenë të aftë edhe për gjëra të tjera. Skënder Gjinushi – Falemnderit! Pse duhet t’i mendojmë gjërat në këtë mënyrë? Zoti Pepa. Nga njëra anë themi që duhet të kërkojmë autoritetin Zyhdi Pepa – Falemnderit, zoti Kryetar! e Parlamentit, autoriteti i Parlamentit nuk bëhet duke Nëse do të bëjmë një retrospektive, para disa u kapardisur, por duke pasur një angazhim të madh kohësh ne kemi kaluar një ligj “Për statusin e shoqëror të bindshëm. Prandaj ne nuk kemi pse t’i diplomatit” dhe aty kemi vendosur që ambasadorët qajmë hallin shtetit, shteti të mendojë, ka shumë
1119 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mënyra për ta fituar jetën, por në rast se duam të Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. fitojmë edhe jetën edhe dinjitetin e një Parlamenti e Neni 27. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. të një parlamentari, atëherë duhet të ketë angazhim Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ligjor për jetën e këtij parlamentari. Neni 28. Skënder Gjinushi – Tani janë dy variante, një Spartak Braho - Ka një vërejtje, ka një që t’i japim statusin e nëpunësit civil dhe e dyta, t’i propozim që kjo dispozitë të hiqet fare, komisioni japim statusin e nëpunësit të lartë a të mesëm civil. nuk e pranoi. Votojmë njëherë variantin duke i dhënë statusin Skënder Gjinushi - Kush është dakord me e nëpunësit të lartë apo të mesëm civil. nenin 28? Kundër? 1. Abstenim? 1. Fiton. Kush është dakord me variantin, siç është në Neni 29. tekst, duke shtuar fjalët “duke i dhënë statusin e Spartak Braho - Nuk ka vërejtje. nëpunësit të lartë a të mesëm civil”? Kundër? Fiton Skënder Gjinushi - Kush është dakord? varianti i lartë . Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Hapet votimi. Neni 30. Ky ligj hyn në fuqi në 1 janar… Kush është dakord duke i dhënë statusin e Spartak Braho - Ka një propozim që hyrja në nëpunësit të lartë a të mesëm civil dhe kush është fuqi të jetë në 1 janar të vitit 2000. kundër? Skënder Gjinushi - Kush është dakord? Mbyllet votimi. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Me 55 pro, 15 kundër, 4 abstenim, 29 nuk kanë Para votimit në tërësi, mund të bëjmë disa votuar, pranohet varianti duke i dhënë statusin e rregullime. nëpunësit civil të lartë a të mesëm. Po, zoti Hushi. Shpjegim vote, urdhëro zoti Aliko. Fatbardh Hushi - Te neni 16 pas atij debati të Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! madh që u bë për pasaportat diplomatike, unë them Shpreh keqardhje që entuziazmi i madh për një ose ta heqim fare ose pasaportës diplomatike t’i moment duket se na errësoi logjikën. Që në shtohet edhe viza shengen, që ne të mos produktin e parë të mbylljes së kësaj legjislature do sorollatemi derë më derë për të marrë vizë. të ketë njerëz që gëzojnë të drejtën e nëpunësit të Skënder Gjinushi - Nuk vëmë dot detyrim për lartë. Për mua kjo do të përbëj një absurd, domethënë ambasadat, zoti Hushi. 70, 80 deputetë është e sigurt që nuk do të zgjidhen, Kush është dakord që në nenin 13 të shtohet se kështu është raporti dhe të gjithë këta janë fjala “nën komisione”, pra, te pika 4 pas “kryetarit kontigjenti me këtë status të lartë të nëpunësit civil. të komisionit” vihet “edhe nënkomisioni”. Kundër? Unë nuk e di se si do të përballohet në psikologjinë 3. Abstenim? Miratohet. e këtij vendi. Po, zoti Katana. Falemnderit! Skënder Katana – Te neni 14 duhet të shikohet Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me votimin. 6 ditëshit me 12 ditëshin. Neni 23. Kush është dakord sipas testit? Skënder Gjinushi - Në tërësi shikojmë ndonjë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. gjë që është harruar, por jo pika të tilla. Miratohet. Kush është dakord në tërësi me ligjin “Për Neni 24. statusin e deputetit të Kuvendit”, propozuar nga një Spartak Braho - Pika 3 “Bashkisë, rrethit grup deputetësh, posaçërisht nga Komisioni i (qarkut) dhe prefectures”. Rregullores dhe i Mandateve të Kuvendit? Skënder Gjinushi - Kush është dakord me Hapet votimi. nenin 24? Kundër. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Mbyllet votimi. Miratohet. Me 81 vota pro, 1 kundër, 6 abstenime, 19 nuk Neni 25. kanë votuar, miratohet në tërësi projektligji “Për Spartak Braho - Nuk ka vërejtje. statusin e deputetit të Kuvendit”. Skënder Gjinushi - Kush është dakord? Kalojmë në votimin e projektligjit “Për Avokaturën Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. e Shtetit”. Neni 26. Kush është dakord me projektligjin “Për Spartak Braho – Nuk ka vërejtje. Avokaturën e Shtetit”? Skënder Gjinushi – Kush është dakord? Hapet votimi.
1120 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Mbyllet votimi. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Me 65 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim, 39 Në nenin 14 ka disa vërejtje Komisioni i Ligjeve. s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji “Për Kush është dakord me këto vërejtje? Kundër? Nuk Avokaturën e Shtetit”. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Tani vërejtjet kush do i ndjekë? Nga Komisioni i Neni 15, ka vërejtje Komisioni i Ligjeve. Kush të Drejtave të Njeriut zoti Sinani. është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Janë rakorduar vërejtjet? Zoti Hazizi. Nuk ka Miratohet. vërejtje. Neni 16. Kush është dakord sipas tekstit? Neni 1. Kush është dakord me vërejtjet e Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisionit të të Drejtave të Njeriut? Kundër? Nuk Neni 17. Ka një saktësim Komisioni i Ligjeve. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Neni 2. Kush është dakord sipas tekstit? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 18. Kush është dakord sipas tekstit? Neni 3. Kush është dakord sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 19. Kush është dakord sipas tekstit? Neni 4. Ka një përsëritje të panevojshme. Sinani Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. çfarë hiqet? Neni 20. Kush është dakord sipas tekstit? Fatri Sinani - Ramë dakord siç është. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Skënder Gjinushi - Është një frazë tepër. Do Neni 21. Kush është dakord sipas tekstit? të hiqet fraza e tëpërt. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord me nenin 4 me vërejtjet e Neni 22. Kush është dakord sipas tekstit? Komisionit të të Drejtave të Njeriut? Kundër? Nuk Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 23. Kush është dakord sipas tekstit? Neni 5. Kush është dakord sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 24. Kush është dakord sipas tekstit? Neni 6. Kush është dakord sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 25. Kush është dakord sipas tekstit? Neni 7, ka dy vërejtje Komisioni i Ligjeve dhe Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisioni i të Drejtave të Njeriut. Kush është dakord? Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Avokaturën e Shtetit”, propozuar nga Këshilli i Neni 8. Kush është dakord sipas tekstit? Ministrave. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Hapet votimi. Neni 9. Mbyllet votimi. Sokol Hazizi – Në nenin 9 Këshilli i Avokaturës Me 67 vota pro, asnjë kundër, 2 abstenime, 38 së Shtetit përbëhet nga Avokati i Përgjithshëm, s’kanë votuar, miratohet edhe në tërësi projektligji Këshilltari Ligjor i Presidentit, Këshilltari Ligjor i “Për Avokaturën e Shtetit”. Kryeministrit, Prokurori i Përgjithshëm. Komisioni i Kalojmë te projektligji i fundit. Ligjeve dhe Komisioni i të Drejtave të Njeriut Kush është dakord në parim me projektligjin "Për propozon që të jetë edhe një përfaqësues i Prokurorit një shtesë në ligjin nr.8435 “Për sistemin e taksave të Përgjithshëm. në Republikën e Shqipërisë”", propozuar nga Këshilli Kush është dakord me nenin 9 me këtë shtesë? i Ministrave? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Hapet votimi. Neni 10. Kush është dakord sipas tekstit? Mbyllet votimi. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Me 70 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Neni 11. Kush është dakord sipas tekstit? 36 s’kanë votuar, miratohet në parim projektligji "Për Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. një shtesë në ligjin nr.8435 “Për sistemin e taksave Neni 12. Kush është dakord sipas tekstit? në Republikën e Shqipërisë”". Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Në neni 13 bëhet një saktësim në titull. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord më këtë saktësim të Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Komisionit të Ligjeve në nenin 13? Kundër? Nuk Abstenim? Nuk ka. Miratohet.
1121 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kush është dakord në tërësi me projektligjin Privatizimit zhvillon mbledhje së bashku me kryetarët "Për një shtesë në ligjin nr.8435 “Për sistemin e e komisioneve të përhershme të Kuvendit, ku Ministri taksave në Republikën e Shqipërisë”"? i Financave do të bëjë paraqitjen e parë të Hapet votimi. projektbuxhetit të shtetit për vitin 2000 dhe do të Mbyllet votimi. miratohet edhe programi i detajuar për fazat e Me 72 vota pro, 1 kundër, 2 abstenim, 32 s’kanë kalendarit të shqyrtimit dhe miratimit të votuar, miratohet edhe në tërësi projektligjin Për një projektbuxhetit, që është edhe detyrimi ynë kryesor shtesë në ligjin nr.8435 “Për sistemin e taksave në për këtë periudhë. Republikën e Shqipërisë”. Ditën e mërkurë, datë 24.11.1999, ora 17.00 Këto ishin çështjet për sot. do të jetë ë seanca jonë e ardhshme. Ka dy njoftime. Ditën e hënë, datë 22.11.1999, Falemnderit! ora 10 Komisioni i Ekonomisë, Financës dhe Seanca mbyllet.
E enjte, 25.11.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e paradites
Skënder Gjinushi - Zotërinj deputetë, hapim plenare. seancën. Gjithashtu kemi disa pyetje dhe interpelanca. Fillimisht ju bëjmë të njohur programin e punës Fillojmë me interpelancën e kërkuar nga zoti për shqyrtimin dhe miratimin e projektligjit “Për Vejsiu me Zëvëndëskryministren dhe Ministren e Buxhetin e Shtetit për vitin 2000”. Në mbledhjen e Punës dhe Çështjeve Sociale. Byrosë Parlamentare është rënë dakord për një Zoti Vejsiu ju do të flisni paraprakisht? grafik të caktuar për këtë program, pra deri në datën Ylli Vejsiu - Falemnderit, zoti Kryetar! 3.12.1999 është shqyrtimi i projektligjit nga Duke vlerësuar korrektesën në kohë me të cilin komisionet e përhershme të Kuvendit dhe dorëzimin ju përgjigjët ftesës sime, më lejoni, zonja Ministre, e relacionive me shkrim Komisionit të të parashtroj në mënyrë më të detajuar përmbajtjen Ekonomisë.Nga data 3 dhjetor deri më 5 dhjetor e kërkesave të mia të paraqitura në interpelancën është shqyrtimi nga Komisioni i Ekonomisë i që po zhvillojmë sot. vërejtjeve të komisioneve të tjera për rakordimin midis Në kushtet e ekonomisë së tregut tre janë tyre, 6-8 dhjetor është shqyrtimi nga grupet partnerët socialë: punëmarrësit, që përfaqësohen parlamentare, në datën 9dhjetor është rakordimi nga sindikatat; punëdhënësit, që mund të kenë përfundimtar i komisionit dhe pastaj në datën 10-13 organizatat e tyre dhe shteti, i cili në kushtet tona dhjetor është shqyrtimi në seancë plenare. është edhe ai në rolin e punëdhënësit. Me gjithë Procedura për këtë ka filluar, në Byro s’ka pasur kontradiktat dhe interesat e kundërta midis kontestim për këtë program, kështu quhet i pranuar. punëdhënësve dhe punëmarrësve bëhet e Për sa i takon rendit të ditës për sot ne kemi domosdoshme lidhja e marrëveshjeve dhe e parashikuar në kalendar shqyrtimin e projektligjive: kontratave kolektive dhe këtu një funksion të “Për Policinë e Shtetit apo të Shqipërisë”, “Për rëndësishëm luan shteti, që në raste të tilla është shpronësime dhe interes publik, si dhe marrjen në në rolin e arbitrit. Është kjo arsyeja që në fund të përdorim të përkohshëm të pasurisë private”, “Për vitit 1996 midis Bashkimit të Sindikatave të Pavarura teatrot”. të Shqipërisë, që kanë luajtur një rol vendimtar në Për sa i takon projektligjit “Për shpronësimet” shembjen e komunizmit, dhe qeverisë së dhe projektligjit “Për teatrot”, komisionet përkatëse atëhershme është lidhur një marrëveshje, ku krahas nuk janë gati, pra nuk kanë arritur të përgatisin të tjerave në nenin 5 kërkohet fillimi i aktivitetit të relacionet përfundimtare, rrjedhimisht është e Këshillit Kombëtar të Punës, i krijuar që në 20 maj pamundur shqyrtimi i tyre në seancën e sotme të vitit 1996, me vendimin nr.379 të Këshillit të plenare. Ministrave. Kjo marrëveshje ka qenë historike, sepse Për sot mbetet në rend të ditës vetëm projektligji ka shënuar fillimin e tri partitizmit në Shqipëri dhe “Për Policinë e Shqipërisë apo Policinë e Shtetit”, mund të thuhet që në fillim të vitit 1997 Këshilli titulli do të vendoset në bazë të votimit që do bëhet Kombëtar i Punës u organizua, u paraqit rregullorja nga Kuvendi, i cili është gati për shqyrtim në seancë dhe nisi mbarë funksionimi i tij. Por, për fat të keq,
1122 Viti 1999 Legjislatura e 15-të më pas aktiviteti i këtij këshilli u zbeh dhe mund të Kombëtar të Punës, por Bashkimi i Sindikatave të themi se në vitin e fundit është paralizuar fare. Pavarura të Shqipërisë nuk përfaqësohet aty me Së pari, në Këshillin Kombëtar duhet të marrin preteksin që nuk është përcaktuar presidenti i kësaj pjesë 5 ministra, Ministri i Punës dhe i Çështjeve organizate. Sociale, i Drejtësisë, i Financave, i Arsimit dhe i Ministria e Drejtësisë nuk duhet të lejojë Shkencës dhe Ministri i Shëndetësisë. Asnjëherë ekzistencën e dy organizatave sindikaliste paralele nuk ka ndodhur që të jenë mbledhur të 5 ministrat, me të njëjtin emër, duke lënë të zvarritet konflikti madje nuk janë dërguar në mbledhje as midis këtyre në një kalvar të pambaruar kryqësh, zëvëndësministrat, duke përjashtuar këtu rastin e kurse Ministria e Punës dhe e Çështjeve Sociale Ministrisë së Punës Sociale që ka qenë, sigurisht, duhet të kërkojë zgjidhjen me çdo kusht të këtij më e rregullt. konflikti absurd, me qëllim që të funksionojnë Në tërësi Këshilli Kombëtar i Punës gjatë tre normalisht tripartitizmi në Shqipëri. vjetëve të fundit është mbledhur vetëm 5, 6 herë në Një nga detyrat kryesore të Këshillit Kombëtar një kohë kur dihet që në Hungari ky organizëm të Punës e fiksuar në nenin 4 të marrëveshjes së mblidhet 18 herë në vit. dhjetorit të vitit 1996 është angazhimi i tij për të Së dyti, gjatë qeverisjes së koalicionit, problemet shqyrtuar dhe diskutuar periodikisht dy herë në vit sociale kanë qenë të shumta dhe të mprehta, po, rritjen e pagave, pensioneve, pagesën e papunësisë, për fat të keq, ato nuk janë bërë objekt i diskutimit ndihmën ekonomike etj. Në këtë kuadër llogaritja e në Këshillin Kombëtar të Punës. minimumit jetik do të merrte një rëndësi të veçantë, Partia Socialiste në programin e saj të punës sepse ai është një indikator që tregon sesa duhet pati premtuar se gjatë qeverisjes së saj do të hapte të jenë të ardhurat që një individ të jetojë normalisht. 200 000 vende pune, por ky premtim, që mbeti në Mbi bazën e tij përcaktohen edhe të ardhurat reale caqet e propagandës elektorale, nuk u arrit në bazë dhe bëhet indeksimi i tyre në përputhje me konsultimesh me partnerët socialë, sidomos me inflacionin. punëdhënësit dhe punëmarrësit. Prandaj ai premtim Me gjithë detyrat që i ka caktuar Parlamenti, në mbeti një zotim tërësisht i dështuar dhe sot saldo e Kodin e Punës dhe në ligjin “Për Sigurimet punësimit rezulton negative. Shoqërore”, Qeveria akoma nuk ka ndërmarrë Gjithashtu, gjatë Qeverisë Nano dhe gjatë llogaritjen e minimumit jetik zyrtar. Me sa jemi në Qeverisë Majko janë rishikuar pagat dhe pensionet, dijeni, në Tiranë janë organizuar dy konferenca me por ky rishikim nuk është bërë në konsultim me nxitjen e Organizatës Botërore të Punës dhe Këshillin Kombëtar, siç parashikon neni 4 i Qeverisë Shqiptare i janë caktuar detyra konkrete marrëveshjes së dhjetorit 1996. për të llogaritur këtë tregues. Këtu nuk kemi të bëjmë Këshilli Kombëtar i Punës nuk ka shqyrtuar me vështirësi teknike, sepse metodologjia e probleme të tjera të rëndësishme siç është ai llogaritjes së minimumit jetik është një metodologji privatizimit etj. krejtësisht e njohur. Të jeni të sigurt se një pjesë e pakënaqësive Për mendimin tim, kjo çështje lidhet me një dhe tensioneve sociale të shfaqur në formë grevash problem më të gjerë që është ai i mungesës së e kanë pasur burimin në mosfunksionimin siç duhet transparencës në hallkat e ndryshme të qeverisjes. i këtij këshilli dhe në ndërprerjen e dialogut midis Duke marrë parasysh faktin se minimumi jetik Qeverisë dhe partnerëve socialë për problemet që i rezulton shumë më i lartë se pagat, pensionet etj, përmenda më sipër. Qeveria duket se nuk është e interesuar për të bërë Edhe deklarata e fundit e Ministrit të Financave transparentë këtë realitet, madje në programin e se paga dhe pensionet në projektligjin e vitit 2000 Partisë Socialiste, me sa di unë, është shpallur se do të rriten vetëm 8 për qind , duke filluar nga mesi paga mesatare do të barazohej me minimumin jetik, i vitit të ardhshëm, është pritur nga opinioni me habi dhe ky do të ishte një objektiv mjaft ambicioz. Është dhe me pakënaqësi. kjo arsyeja që në kushtet e mungesës së vullnetit Këto fakte tregojnë se Qeveria ka një përfytyrim nga ana e qeverisë për të llogaritur këtë tregues, të gabuar dhe mospërfillës ndaj partnerëve socialë Bashkimi i Sindikatave të Pavarura të Shqipërisë dhe në veçanti një mentalitet të prapambetur ndaj dhe instituti i tij e kanë përcaktuar minimumin jetik sindikatave. sipas llogaritjeve të tyre, në kuotat 90 mijë lekë për Kohët e fundit është bërë riorganizimi i Këshillit frymë në muaj, 210 mijë lekë për një të punësuar
1123 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe 360 mijë lekë për një familje me 4 veta, lekë të ushtrimi i grevës përpara dhe pas festave zyrtare. vjetra sigurisht. Në bazë të këtyre llogaritjeve, Si problem të dytë mbledhja e dytë e Këshillit natyrisht, rezulton se përqindja e atyre që jetojnë Kombëtar të Punës, e zhvilluar në tetor, trajtoi nën nivelin e varfërisë është shumë më e lartë se problemin e standardeve në fushën e pagave për të ajo që shpallet nga statistikat e të dhënave zyrtare. cilën Këshilli Kombëtar i Punës vendosi të Lidhur me këto dy çështje, që siç shihet kapin vazhdohen procedurat për miratimin e tyre si një gamë të gjerë problemesh sociale, jua adresova konventa nr. 26, krijimi i mekanizmit për caktimin e ju zonja ministre këtë interpelancë, i bindur se ju do pagës minimale, konventa nr. 95, mbrojtja e pagave, të jepni sqarimet e nevojshme dhe ndoshta do të konventa nr. 131, caktimi i pagës minimale me shfaqni angazhimet që mund t’i keni në proces për referencë të veçantë për vendet me zhvillim dhe zgjidhjen e tyre, i sigurt se nuk jam unë i pari që po konventa nr. 173, mbrojtja e pretendimeve të i paraqes këto shqetësime. punëtorëve, falimentimi i punëdhënësit. Gjithashtu, Falemnderit! në këtë mbledhje, u shqyrtua dhe u miratua në Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Vejsiu! parim marrëveshja e mirëkuptimit midis Qeverisë Zonja Zëvëndëskryeministre ju e keni fjalën. dhe partnerëve socialë, e cila përmban: angazhimet Makbule Çeço – I nderuar zoti Kryetar, e Qeverisë për nxitjen e dialogut social nëpërmjet Të nderuar parlamentarë, kontakteve periodike me partnered; përmirësimin e Duke vlerësuar konsideratën e zotit Vejsiu për legjislacionit të punës; forcimin e strukturave të lëvizjen sindikaliste, si një nga elementet kryesore partneritetit social; përmirësimin e sistemit dhe të të funksionimit të demokracisë në vendit tonë, ndaj strukturës së pagave; përpunimin e politikave efektive me të të njëjtin qëndrim dhe vlerësim. makroekonomike në konsultim me partnerët Pyetja e parë, megjithëse zoti Vejsiu e shpalli, socialë; studimin e minimumit jetik në bashkëpunim është: Pse nuk funksionon Këshilli Kombëtar i me partnerët socialë; përmirësimin e programeve Punës i miratuar me vendim të Këshillit të shtetërore për nxitjen e punësimit; përmirësimin e Ministrave, datë 20.5.1996: A njihet marrëveshja ligjit për sigurimet shoqërore, për përafrimin e midis qeverisë dhe BSPSH-së e dhjetorit 1996. pensioneve të caktuara në ligjin e vjetër me Kësaj pyetje do t’i përgjigjem, duke trajtuar me pensionet analoge të caktuara në ligjin e ri; trajtimin radhë të dy problemet që ngrihen në të. e ushtarakëve në rezervë, sigurimin e transparencës Këshilli Kombëtar i Punës aktualisht funksionon gjatë privatizimit,; reformimin e administratës publike normalisht. Gjatë vitit 1999 ai ka zhvilluar dy dhe sigurimin e një administrate efektive në të gjitha mbledhje. nivelet. Mbledhja e parë është zhvilluar në muajin korrik Kjo marrëveshje përmban edhe angazhimet e të vitit ’99 në të cilën u shqyrtuan dhe u miratuan: partnerëve socialë, të cilët konsistojnë në Së pari, përmirësimet në rregulloren e Këshillit respektimin e institucioneve të partneritetit dhe Kombëtar të Punës. legjislacionit në fuqi, dhënien e kontributit për Së dyti, zgjedhja e dy nënkryetarëve të Këshillit përmirësimin e legjislacionit të punës, Kombëtar të Punës, përfaqësues të partnerëve bashkëpunimin për probleme me interes midis socialë dhe së treti, krijimi i grupit të punës për punëmarrësëve dhe punëdhënësve, bashkëpunime studimin e minimumit jetik. me strukturat shtetërore për minimizimin e punës Mbledhja e dytë e Këshillit Kombëtar të Punës së zezë dhe respektimin e marrëveshjeve dhe u zhvillua në muajin tetor. Në këtë mbledhje u kontratave të punës. Gjithashtu, në këtë mbledhje shqyrtuan probleme të tilla si ndryshime në dekretin u shqyrtua edhe problemi mbi tregun informal dhe për të drejtën e grevës. Këto ndryshime kanë rakordimet e nevojshme. realizuar ndryshime të tilla, si: është përcaktuar më Ministria e Punës dhe e Çështjeve Sociale mori qartë koncepti i grevës, shkaqet për të cilat mund të gjitha masat e nevojshme për përgatitjen e të ushtrohet ajo si dhe koha e ushtrimit, zgjerohet mbledhjes së Këshillit Kombëtar që në muajin janar fusha e zbatimit të së drejtës së grevës, duke u 1999, por për arsye të mungesës së përfaqësimit ligjëruar ajo me shkaqet që kanë të bëjnë me të nominal të palës sindikaliste në këtë këshill deri në drejtat që burojnë jo vetëm nga marrëdhienet e muajin qershor, nuk u bë i mundur funksionimi i kontratës kolektive, por me të gjitha të drejtat që Këshillit Kombëtar të Punës. Moszgjidhja e konfliktit burojnë nga marrëdhëniet e punës, madje lejohet gjyqësor midis palëve pretenduese për drejtimin e
1124 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Shqipërisë, takuar dy herë në vit. Në marrëveshjen e re të viti konflikt i cili ende nuk është zgjidhur përfundimisht ’99, të miratuar në parim në Këshillin Kombëtar të nga gjykata dhe kundërshtimi nga Konfederata e Punësimit, është parashikuar takimi i Qeverisë me Sindikatave të Shqipërisë, i raportit të përfaqësimit organizatat sindikale dhe të punëdhënësve dy herë të palës sindikaliste në këtë këshill, bllokoi për një në vit, pra është pika 1, paragrafi i fundit. farë kohe funksionimin e këtij këshilli. Në marrëveshjen e vitit 1996 ishte parashikuar Ministria e Punës dhe e Çështjeve Sociale gjatë që Këshilli Kombëtar i Punësimit t’i propozojë pagën kësaj periudhë ka bërë përpjekjet e duhura minimale në shkallë vendi, në ligjin për komptencat, nëpërmjet korrespondencës dhe kontakteve me për caktimin e pagave të punës, neni 4, si dhe në institucionet përkatëse shtetërore për përshpejtimin rregulloren e re të Këshillit Kombëtar të Punës thuhet e gjykimit dhe negociatave me subjektet më të se “Këshilli i Ministrave përcakton pagën minimale përfaqësuara sindikaliste për përcaktimin e formulës në shkallë vendi, e cila është e detyrueshme të së përfaqësimit të tyre. zbatohet për çdo person juridik dhe fizik vendas apo Miratimi i vendimit të Këshillit të Ministrave nr. i huaj, në konsultim me partnerët socialë”. 307, datë 1.7.1999 Për një ndryshim në vendimin e Pyetja e dytë: Pse nuk llogaritet minimumi jetik, Këshillit të Ministrave nr. 5768, datë 2.12.1998 “Për pse nuk indeksohet për të ardhurat në inflacion dhe përcaktimin e përfaqësuesve të organizatave të nuk llogariten të ardhurat reale? punëmarrësve dhe punëdhënsve në Këshillin Edhe kësaj pyetje do t’i përgjigjem duke trajtuar Kombëtar të Punës”, bëri të mundur përfaqësimin me radhë problemet që ngrihen në të. nominal të palës sindikaliste në këtë këshill dhe Problemi i pare, pse nuk llogaritet minimumi funksionimin normal të tij. Në këtë vendim jetik? parashikohet që organizatat e punëmarrësve të Siç ju informuam edhe më sipër, në mbledhjen përfaqësohen në Këshillin Kombëtar të Punës si e parë të Këshillit Kombëtar të Punës u vendos më poshtë: krijimi i grupit të punës për studimin e minimumit Bashkimi i Sindikatave të Pavarura të jetik me përfaqësues nga ministritë dhe institucionet Shqipërisë, 4 anëtarë, 4 kandidat. qëndrore, përfaqësues të partnerëve socialë, Konfederata e Sindikatave të Shqipërisë, 4 përfaqësues të Institutit të Punës dhe të Sindikatave anëtarë, 4 kandidatë. të Pavaruar, që, tashmë, është i njohur juridikisht. Unioni i Sindikatave të Punonjësve të Shqipërisë, Ky grup drejtohet në nivelin politik nga 1 anëtar, 1 kandidatë. Zëvëndësministri i Punës dhe i Çështjeve Sociale. Sindikata e Pavarur e Minatorëve të Shqipërisë, Grupi i punës ka zhvilluar mbledhjen e tij të parë 1 anëtar, 1 kandidat. ku është njohur me materialin teorik të Vetëm mbi këtë bazë u bë i mundur zhbllokimi disponueshëm, metodologjinë e realizimit të këtij i situatës dhe më tej do të vazhdojë nga gjykata studimi, si edhe rekomandimet e ekspertëve zgjidhja përfundimtare e problemit të përfaqësimit ndërkombëtarë. Ky grup do të mblidhet brenda vitit dhe të zgjidhjes së konfliktit gjyqësor midis palëve për të përzgjedhur metodën e studimit, pra janë pretenduese për drejtimin e Bashkimit të krahasuar 5 metoda deri tani dhe ende nuk është Sindikatave të Pavarura të Shqipërisë. Ka mbaruar kristalizuar se cila metodë, gjë që do t’i lihet objekt faza e parë e gjykimit, ajo është apeluar, do të presim takimit të dytë. Po kështu për të programuar fazat zgjidhjen përfundimtare të tij. dhe afatin e përfundimit të studimit, brenda muajit Problemi i dytë ishte mbi njohjen e marrëveshjes dhjetor do të kemi diçka konkrete në këtë drejtim. midis Qeverisë dhe Bashkimit të Sindikatave të Problemi i dytë: pse nuk indeksohen këto të Pavarura të Shqipërisë. ardhura në inflacion? Në këtë marrëveshje ishte parashikuar Që nga viti 1992 e në vazhdim nuk është përdorur indeksimi i inflacionit për artikujt sipas listës. Në koncepti i indeksimit, por me vendime të veçanta të ligjin e ri për kompetencat, për caktimin e pagave të Qeverisë janë bërë rritje të pagave, pensioneve, punës, në nenin 6, paragrafi i fundit parashikohet pagesës së papunësisë, ndihmës ekonomike etj. indeksimi i pagave në fillim të çdo viti në varësi të Për këtë kanë dalë 10 vendime të Këshillit të indeksit të çmimeve të mallrave të konsumit. Në Ministrave vetëm për rritjen e pagës minimale në këtë marrëveshje Qeveria dhe Bashkimi i Sindikatave shkallë vendi. të Pavarura të Shqipërisë angazhoheshin për t’u Në ligjin nr.8487, datë 13.5.’99 “Për kompetencat
1125 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për caktimin e pagave të punës” neni 6, paragrafi i keqardhje se lëvizja sindikaliste në Shqipëri është fundit shprehet: “Këshilli i Ministrave përcakton e dobët, jo aq e organizuar dhe jo në lartësinë e masën e indeksimit të pagave në bazë të ndryshimit duhur për të luajtur rolin themelor që ka ajo për të pritshëm të indeksit të çmimeve të mallrave të mbrojtjen e interesave ekonomike të punonjësve në konsumit në fillim të çdo viti, si dhe rregullat për përgjithësi të shtresave të varfra të shoqërisë. zbatimin e tij”. Sipas legjislcionit në fuqi, me Mendoj se jemi në një mendje se pa lëvizje reale indeksimin e pagave indeksohen pensionet, pagesa të fuqishme dhe pa partneritet social nuk mund të e papunësisë ndihma ekonomike, duke ruajtur ketë demokraci të vërtetë në Shqipëri. raportet e parashikuar në legjislacionin përkatës. Falemnderit! Në mbledhjen e ardhshme të Këshillit Kombëtar Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Vejsiu! të Punës është vendosur të diskutohet veç të tjerave Vazhdojmë me interpelancën tjetër kërkuar nga edhe për pagat, pensionet edhe për pagesën e zoti Bushati me Ministrin e Ekonomisë dhe papunësisë. Privatizimit, zotin Zef Preçi. Problemi i tretë, pse nuk llogariten të ardhurat Zoti Bushati, urdhëro! reale? Zef Bushati – Falemnderit, zoti Kryetar! Të ardhurat reale për vitin 2000 parashikohen të I nderuar zoti Ministër, rriten 6 për qind . Në raportin e Ministrisë së Të nderuar zotërinj kolegë, Financave për projektligjin e Buxhetit të Shtetit për E kërkova këtë interpelancë për të bërë prezent vitin e ardhshëm, është parashikuar që kjo rritje do një shqetësim mjaft serioz të Partisë Demokristiane të bëhet e mundur nëpërmjet zbatimit të kombinuar që drejtoj, sigurisht dhe një shqetësim të mbarë të indeksimit të pagave me 8 për qind , që qytetarëve, të shtetasve shqiptarë, të cilët mbajnë parashikohet të bëhet në mesin e vitit 2000, mbajtjes ende nëpër sirtare letra me shpresën se prej tyre në nivel të ulët të inflacionit në masën 3 për qind , do të përfitonin diçka fare të vogël nëpërmjet të rritjes së produktit të përgjithshëm shoqëror në ashtuquajturit privatizim masiv me anë të letrave me masën 8 për qind , rritjes së efektivitetit të vlerë. Shumëkush kishte shpresuar se këto letra shpenzimeve nëpërmjet një kontrolli më të fortë të me vlerë do të përbënin një shqetësim serioz për shpenzimeve operative, ristrukturimit dhe shkurtimit ish-qeveritarët e Partisë Demokratike që ishpërndau, të numrit të punonjësve të administratës publike, për qeveritarët e Partisë Socialiste dhe aleatëve të rritjes së të ardhurave etj. Këto janë paraqitur në tyre që i trashëguan ato. Fatkeqësisht, mendoj se projektbuxhetin e vitit 2000, i cili ju është vënë në asnjëra palë e as tjetra palë nuk e vunë ujin në zjarr. dispozicion prej kohësh. Në procesin e transformimeve dhe të tranzicionit Falemnderit! drejt ekonomisë së tregut, një nga premtimet e Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja Çeço! bujshme që u bë shtetasve shqiptarë ishte edhe Zoti Vejsiu. premtimi për t’i kthyer të gjithë shqiptarët në pronarë Ylli Vejsiu - Nuk kam ndër mend të konsumoj dhe për këtë arsye u zgjodh si një nga mënyrat e të gjithë kohën që më jep Rregullorja, sepse privatizimit masiv. Parimisht kjo ishte një zgjidhje e problemet besoj u qartësuan dhe dua të shpjegoj drejtë, sepse ashtu si të gjithë qytetarët shqiptarë që këtë interpelancë unë e provokova me ju zonja që trashëgonin prona të paluajtshme të shtetëzuar Ministre jo për t’u adresuar kritika dhe aq më pak gjatë sistemit komunist dhe që do të përfitonin për t’u ngarkuar me përgjegjësi që nuk lidhen aspak nëpërmjet kthimit apo kompesimit të tyre përveç me kohën tepër të shkurtër të funksionit të ri që tyre edhe shtetasit shqiptarë duhet të përfitonin keni marrë përsipër. Përkundrazi, duke besuar se kthimin e investimit të tyre në ekonominë shtetërore zgjidhja e problemeve që shtrova janë të lidhur më gjatë 50 vjetëve të sistemit komunist. shumë me neglizhencën e paraadhësve të tu, kam Shtetasit, qytetarë e fshatarë derdhën djersën një arsye më tepër për të shpresuar se do të keni e tyre kolektivisht për krijimin e pasurisë së vullnetin e mirë për të rindërtuar dialogun me përbashkët dhe të gjithë kërkuan me të drejtë partnerët socialë të vendit tonë. Aq më shumë që ndarjen e kësaj pasurie. përvoja juaj mëse 2 vjeçare e njohjes së Një nga mënyrat më efikase që pati mjaft legjislacionit si Prefekte e Tiranës ju ka sensibilizuar rezultate në shtetet e tjera ish-koministe ishte edhe për rëndësinë e tripartitizmit dhe për mprehtësinë e kjo e letrave me vlerë. Pasuritë tona kombëtare, të problemeve sociale që janë okuluar. E shpreh me gjitha kombinatet, fabrikat, uzinat, hidrocentralet,
1126 Viti 1999 Legjislatura e 15-të bankat, termocentralet minierat, stabilimentet, Falemnderit! rezervuaret, portet, aeroportet, telekomi e sa e sa Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Bushati! pasuri të tjera kombëtare u bënë pre e korrupsionit Zoti Ministër ju e keni fjalën. dhe nuk iu shpërndan shtetasve shqiptarë, që i Zef Preçi – I nderuar zoti Kryetar, të nderuar ndërtuan me duar dhe me djersën e tyre. zotërinj deputetë, Faktet e mëvonshme treguan se qytetarët dhe Unë ndaj të njejtin shqetësim me deputetin fshatarët jo për fajin e tyre, por për faj të qeverive Bushati, për sa i takon situatës dhe të ardhmes së dhe të qeveritarëve, u mashtruan për here të dytë letrave me vlerë. me letrat me vlerë, por me një ndryshim, te skemat Pyetja e parë e drejtpërdrejtë është: Informacion i mashtruan individë, kurse te letrat me vlerë për letrat me vlerë, bonot e privatizimit të emëtuara. qeveritarët. Sa nga këto i janë shprëndarë qytetarëve dhe sa Pavarësisht se ju, zoti Ministër, jeni i ri në detyrë prej tyre janë futur në procesin e privatizimit? Kur dhe nuk është përgjegjësia juaj, unë personalisht, skadon afati i përdorimit të tyre? duke pasur edhe konsiderata për ju, për Në mbështetjen e vendimit të Këshillit të profesionalizmin tuaj, shpresoj se do të demostroni Ministrave nr. 504, datë 18 tetor 1993, janë emëtuar seriozitet, korrektësi në përgjigjen e pyetjeve të mia, obligacione shtetërore për kompesimin e ish të për t’ia bërë të qartë shtetasve shqiptarë se cili do përndjekurve politikë, të cilat u quajtën lekë të jetë fati i letrave me vlerë, që ruajnë me shumë privatizimi. Lekët e privatizimit depozitoheshin në kujdes në sirtarët e shtëpive të tyre apo i atyre llogari bankare pranë Bankës së Kursimeve dhe ishin shtetasve që kanë letra e i kanë depozituar pranë të tranferueshme nga një person te tjetri. Nëpërmjet fondit të investimeve anglo-adriatika? kësaj banke, ato mund të përdoreshin vetëm për Unë, megjithatë, paraprakisht do them disa privatizimin e pronës shtetërore. mendime të miat për arsyen e dështimit dhe do të Gjatë vitit 1994 lekët e privatizimit u shitën në uroja që të ishte gabim e ju të ma kundërshtonit, treg me një vlerë afro 50 për qind të vlerës nominale duke u dhënë shpresën shtetasve se një ditë do të të tyre. Në fillim të vitit ’95, pas shpërndarjes së marrin realisht vlerën e letrave që disponojnë. Koha bonove të privatizimit, kursi i këmbimit filloi të bjerë e afatit të skadimit 31 dhjetor i këtij viti, ju bën ju të derisa në qershor -korrik ’97 arriti në 2-3 për qind të deklaroni ose shtyrje afati ose dështim, i cili erdhi vlerës nominale të tyre. edhe si rezultat i një mospërputhje midis letrave me Bonot e privatizimit bazuar në dekretin nr. 1030, vlerë me pasurinë e vënë në privatizim nëpërmjet datë 23 shkurt 1995 “Për emëtimin dhe shpërndarjen kësaj metode, duke menduar më shumë për e bonovo të privatizimit” janë emëtuar dhe shpërndarë përfitimin në procesin e privatizimit të ish-ministrave si vijon: për shtetasit 18-35 vjeç me koeficient 1, dhe ministrave dhe aspak për shtetasit e thjeshtë. vlera 50 mijë lekë, 35-55 vjeç koeficent 1.5, vlera 75 Kjo mendësi solli abuzime dhe moskorrektësi, që mijë lekë, për shtetasit mbi 55 vjeç koeficienti 2, ne ndryshe e quajmë korrupsion në procesin e vlera 100.000 lekë. privatizimit. Bonot e privatizimit janë përdorur në procesin e Edhe hartimi i akteve ligjore e nënligjore, që privatizimit për blerjen e aksioneve të shoqërive mbështesin këtë privatizim masiv pati hapësira anonime shtetërore gjatë procesit të privatizimit të abuzive sidomos për zbatuesit e tyre. tyre, blerjen e aktiveve fizike, domethënë të aseteve Qeveritë e koalicionit Aleanca për Shtetin e ose ndërmarrjeve të vogla gjatë ankadeve publike thelluan neglizhencën qëllimisht, duke shkuar deri ose në shitje direkte të tyre. Gjithashtu, këto bono në injorim pothuaj të plotë të kësaj metode, të këtij janë besuar për përdorim të fondeve të investimeve. privatizimi masiv në strategjitë e miratuara prej tyre. Emetimi i bonove të privatizimit është bërë nga Zoti Ministër, Banka e Shqipërisë, sipas përcaktimeve të Qëllimi i këtyre pyetjeve të drejtuara është që ju Ministrisë së Financave, ndërsa shpërndarja i ka mundësisht t’ia thoni shqip dhe troç shtetasve qenë ngarkuar Bankës së Kursimeve. shqiptarë, që nuk i kanë përdorur këto letra, po siç Bonot e privatizimit janë të drejtueshme i kanë futur nëpër fonde dhe institucione financiare, nëpërmjet shtetasve shqiptarë. Vetëm pas miratimit a do të përfitojnë gjë konkretisht? Po apo jo, se për të ligjit nr.8162, datë 7 nëntor 1996 për miratimin e atë që investuan shqiptarët për 50 vjet dhe nuk disa ndryshimeve në dekretin nr.1630, datë 1 nëntor përfituan asgjë, tashmë, e kanë marrë vesh të gjithë. ’96, edhe të huajt mund të blejnë e mund të përdorin
1127 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
bono privatizimi, ashtu si edhe shtetasit shqiptarë. Pyetja e dytë: Çfarë do të bëhet me letrat me Bonot e privatizimit u planifikuan të vlerë të privatizimit të mbetura në dorë të qytetarëve? shpërndaheshin në tre valë, por më vonë u realizuan Bonot dhe lekët e privatizimit parashikohen të dy prej tyre. Bonot e privatizimit të shpërndarë në zbatohen sipas ligjit nr.8334 të 24 marsit 1998 “Për valën e parë kishin afat të përdorimit deri në korrik privatizimin e shoqërive tregtare që veprojnë në të vitit ’96 dhe përbënin 1/5 e bonove gjithsej. Vala sektorët jo strategjik” si më poshtë: e dytë filloi të shpërndahej në shtator të vitit 1996 Paketa e aksioneve për publikun si pjesë e dhe vazhdon ende. Afati i përdorimit të tyre është aksioneve që afrohen publikut dhe punonjësve të 31 dhjetor i vitit 1999, që përmendi zoti Bushati. Me shoqërive në këmbim të bonove dhe lekëve të ligjin nr. 8162, datë 7 nëntor 1996 bonot e shpërndara privatizimit. Punonjësit e shoqërisë kanë të drejtë në valën e parë do të vazhdojnë të jenë të vlefshme të shkëmbejnë me vlerë nominale bonot e tyre dhe për t’u përdorur në procesin e privatizimit deri në ato të familjes me aksionet e shoqërisë. afatin e mësipërm. I përket Kuvendit të Shqipërisë Së dyti, përcaktimi masiv i paketës së aksioneve të vendosë për shtyrjen ose jo të afatit të për publikun përcaktohet me formulën e privatizimit vlefshmërisë së përdorimit të tyre. në bazë të urdhërit të Ministrisë së Ekonomisë Vlera e bonove të privatizimit ka rënë në mënyrë Publike dhe Privatizimit, në zbatim të vendimit të të vazhdueshme në treg. Zhvlerësimi ka ardhur si Këshillit të Ministrave nr. 446, datë 9 korrik ’98 “Për rrjedhim i disa faktorëve, nga më kryesorët mund të procedurat e privatizimit me ankand të paketave përmendim: procesi, pothuaj, i dështuar i privatizimit shtetërore të aksioneve të shoqërive tregtare, që masiv, i cili transferoi në mënyrë të mënjëhershme veprojnë në sektorët jo strategjikë”. pronësinë tek aksionerët privatë të shoqërive me Përdorimi i bonove dhe i lekëve të privatizimit borxhe të mëdha; menaxhimi i dobët; tregu i në shoqëritë tregtare të sektorëve strategjikë, dominuar nga importi dhe i pakontrolluar; raporti i përcaktohet me ligj të veçantë për secilën shoqëri. disfavorshëm i vlerës kapitale dhe shtetërore i hedhur Për të qenë i sinqertë dua të vë në dukje se në treg dhe vlerës së shpërndarë të bonove dhe konceptimi “Shkencor” i privatizimit masiv që nga lekëve të privatizimit; efekti i krizës së piramidave fillimi i tij, teknikat e përdorura dhe zbatimi konkret të vitit ’97, i cili e çoi vlerën e tregut të këtyre bonove deri më sot të krijojnë përshtypjen se ka qenë një në 3 për qind . proces më shumë politik sesa ekonomik. Nga ana Situata për bonot e emëtuara të privatizimit tjetër praktikisht është shumë e vështirë gjetja e është: janë shpërndarë pak më shumë se 51 miliardë një zgjidhje optimale. lekë ose 68.3 për qind e tyre, janë të pashpërndara Pyetja e tretë: Çfarë do të bëhet me letrat me 23.8 miliardë lekë ose 31.7 për qind e tyre, janë vlerë të privatizimit, bonove të privatizimit të futura përdorur për privatizim 14.6 për qind e tyre rreth 11 në fondin e investimeve anglo-adriatika? miliardë lekë, janë të papërdorura 64 miliardë lekë Problemi i lekëve dhe i bonove të privatizimit të ose 85.4 për qind . grumbulluara nga fondi anglo-adriatika, në thelb Për sa i takon lekëve të privatizimit, të cilat i është i njëjtë me atë të bonove dhe lekëve të janë shpërndarë ish të përndjekurve politikë janë privatizimit të subjekteve fizike, juridike, që zotërojnë shpërndarë 17 miliardë më shumë, janë përdorur ato në forma të ndryshme. 4.7 miliardë ose 27.4 për qind ,diferenca është ende Bazuar në përkufizimin e sektorëve strategjikë e papërdorur. nga aktet ligjore të shtetit shqiptar, duke filluar nga Trajtimi i lekëve të privatizimit është i njëllojtë viti ’91 deri më sot, si sektorë të tillë nuk është me bonot e privatizimit. Me programin e privatizimit vetëm sektori i telekomunikacionit, por edhe ai masiv shoqëritë anonime u privatizuan në 6 paketa, minerar, bakri, krom, qymyr, hekurnikel, naftë-gaz, duke filluar nga tetori i vitit ’95, në të cilin u zhvillua sektori pyjor, sektori energjetik, ujësjellësit etj. ankandi i pare, deri më 11 mars 1997, në të cilin u Angazhimi i marrë nga Qeveria Shqiptare po zhvillua ankandi i gjashtë. sdudiohet nga stafi i ministrisë së bashku me Në ankandet e mësipërme karakteristikë ka qenë institucionet e tjera bankën, regjistrin e aksioneve, pjesëmarrja e subjekteve fizike dhe juridike, të cilat Komisioni e Letrave me Vlerë, me qëllim që të kishin blerë bono dhe lekë privatizimi në tregun e gjendet mundësia konkrete, e argumentuar lirë. Në këto ankande nuk mori pjesë ndonjë fond shkencërisht për vënien në përdorim me efektivitet investimi i lincecuar. të bonove dhe letrave me vlerë të privatizimit. Vënia
1128 Viti 1999 Legjislatura e 15-të në përdorim e letrave me vlerë bëhet duke pasur ngritje të efektivitetit të tyre. parasysh gjithmonë mosdëmtimin e objektivit Periudha pas privatzimit tregoi se pronësia filloi kryesor të privatizimit, rritjen e efektivitetit ekonomik. të përqëndrohej në duart e pak personave, fenomen Kështu përdorimi i sektorëve strategjikë, ku do të që është vërejtur edhe në vendet e tjera të Lindjes. përdoren letrat me vlerë përqindjet e kapitalit që do Mungesa e njohurive për të drejtat e aksionerëve të shitet me letrat me vlerë dhe koha e fillimit të një shpeshherë ka çuar në konfuzion dhe në konflikt procedurë të tillë do të bëhen në momentin që nëpërmjet menaxherëve dhe aksionerëve. Në Qeveria Shqiptare do të konsideroj të përshtatshme Shqipëri një fenomen i tillë ishte më i prekshëm dhe në bazë të dëshirave të subjekteve të ndryshme. sesa në vendet e tjera të lindjes, për arsye të Kriter bazë do të jetë vënia në pozita të barabarta e mungesës së theksuar të kapaciteteve menaxhuese të gjitha subjekteve që zotërojnë letra me vlerë. të shoqërisë. Pyetja e katërt: Cilat janë arsyet që në procesin Në ndryshim nga Çekia, në Shqipëri tregtimi i e privatizimit nuk përdoret metoda e privatizimit bonove të privatizimit me të holla në dorë u la i lirë. masiv me anë të këtyre letrave me vlerë, bonove Tregu informal shërbeu si vendi i një shkëmbimi të dhe lekëve të privatizimit? Cila është përgjigja që tillë, duke i dhënë atij një dimension të ri jo formal Qeveria u jep qytetarëve për zvarritje apo mashtrim me pasoja ekonomike sociale dhe politike, me ta? megjithatë në të gjitha rastet kur u përdor ankandi Principi i shpërndarjes së pronës tek ata të cilët duhet theksuar se një mundësi e tillë shkëmbimi e kanë kontribuar për krijimin e saj është një princip shndërroi ankandin në letra me vlerë me të vërtetë mëse i arsyeshëm, por zbatimi i tij në Shqipëri ka një ankand në kesh. pasur shumë devijime. Përpara se të them disa nga Qëllimi kryesor që pritej të realizohej nga problemet tona aktuale në lidhje me këtë program, privatizimi ishte përdorimi i bonove dhe i lekëve të do të doja të shpjegoja se ku qëndron difekti i privatizimit për t’i bërë shqiptarët pronarë nëpërmjet privatizimit masiv në teori. Këto difekte janë ato që privatizimit masiv. Përvoja e privatizimit masiv të kanë qenë shkaqet kryesore të mosfunksionimit apo pesë paketave të para të shoqërive, gjithsej 95 më mirë të themi të dështimit të kësaj mënyrë shoqëri, nxorri në pah edhe disa probleme pas privatizimi në të gjitha vendet e Europës Lindore, privatizmit të tyre. Gjendja e keqe financiare nuk u përfshirë këtu edhe rastin më të suksesshëm të dha mundësinë e vazhdimit të aktivitetit, sepse konsideruar deri para disa vjetësh të këtij lloj aksionerët nuk kishin mundësi të tjera privatizimi privatizimi, Çeki, pikërisht vendi që është marrë përveç bonove dhe lekëve të privatizimit që kishin model për vendet e tjera. fituar sipas ligjit. Së pari, bonot e privatizimit nuk rrisin kapitalin Mungesa e kontrollit në administrimin e e shoqërisë apo të ndërmarrjes së privatizuar, as të shoqërisë si pasojë e shpërndarjes së aksioneve ardhurat e buxhetit nga privatizimi. Praktikisht në shumë aksionerë, ku asnjëri prej tyre nuk kishtë publiku përfitoi falas bonot e privatizimit, ndërsa fuqia mundësinë e vendimamrrjes, çoi bllokimin e financiare reale e shoqërive mbeti i pandryshuar. aktivitetit në një numër të konsiderueshëm prej tyre. Së dyti, ky lloj privatizimi nuk rezulton në futjen Me një vendim të Këshillit të Ministrave në vitin e teknologjisë së re ndërmarrje apo shoqëri, gjë që 98 u bënë disa ndryshime lidhur me procedurat e është një nga problemet më delikate me të cilat privatizimit me ankand të paketave shtetërore të përballen ndërmarrjet e privatizuara. aksioneve të shoqërive tregtare, që veprojnë në Së treti, letrat me vlerë nuk krijojnë asnjë lloj sektorët jostrategjikë, por këto vendime nuk prekin mekanizmi monitorimi për periudhën e politikën e përdorimit të bonove dhe të lekëve të pasprivatizimit të ndërmarrjeve apo të shoqërive të privatizimit. privatizuara me to. Në mënyrë të drejtpërdrejtë Qeveria Shqiptare, Së katërti, edhe pas përdorimit të kësaj teknike , njeh legjitimitetin e lekëve dhe bonove të privatizimit privatizimi, menaxhimi i shoqërive mbetet njëlloj. të mbledhura në mënyrë të ligjshme, pra nga Të gjitha këto difekte u vërtetuan në mënyrë operatorë të licencuar dhe në përputhje me ato mëse të qartë edhe në Shqipëri. standarde që ka vendosur strategjia e privatizimit Problemet aktuale të privatizimit janë: dhe me paketa të tjera ligjore që dalin në të ardhmen Shumica e ndërmarrjeve të privatizuara me do të angazhohej, do të përdorë këto bono në metodën e privatizmit masiv nuk rezultoi me një procesin e privatizimit.
1129 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Falemnderit! shteti shqiptar, për t’i mirëmbajtur në standardet e Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! duhura këto monumente, është abuzivizmi dhe Zoti Bushati ju e keni fjalën. papërgjegjshmëria e strukturave të pushtetit lokal Zef Bushati - Edhe unë e falënderoj zotin në raport me monumentet e kulturës. Rastet e Ministër për transparencën dhe për gjuhën mjaft katastrofës janë të pafundme dhe problemi kryesor profesioniste me të cilën i dha përgjigje pyetjeve të është se po dëmtohen monumentet, të cilat nuk drejtuara nga ana ime. mund të ribëhen më dhe nuk mund të trashëgohen Pavarësisht se ky proces u quajt dhe quhet më tej në gjendjen e tyre. Pra, kemi të bëjmë me dështim, ata të cilët u dogjën nga ky dështim janë një pjesë të traditës sonë, e cila, të paktën, duhet qytetarët shqiptarë, më e thjeshta që unë kërkova konservuar në gjendjen aktuale. Dhe kur bëhet fjalë ishte: a do t’i marrin shtetasit shqiptarë këto para? për konservim, kjo nuk mund të jetë detyrë vetëm e Mesa e kuptoj unë, përgjigja e Ministrit është: Në Institutit të Monumentit të Kulturës, i cili pavarësisht qoftë se Parlamenti Shqiptar brenda datës 31 dhjetor nga përkushtimi i specialistëve të vet, ka një kufizim merr një vendim dhe e shtyn afatin, përsëri lind një shumë të madh në fonde dhe në mjete, pastaj shpresë te shtetasit shqiptarë. Sot është data 25 trashëgimia kulturore kërkon shumë më tepër fonde nëntor. Unë mendoj që është shumë e vështirë që sesa ç’mund të ofrojë shteti shqiptar, por bëhet fjalë brenda datës 31 dhjetor ky Parlament të arrijë të për iniciativa që i tejkalojnë edhe vetë dikasterin marrë një vendim të tillë dhe mendoj se 640 miliardë qendror të kulturës dhe që fare mirë mund të bëhen lekë të vjetra, të cilat janë momentalisht në sirtaret pjesë e shqetësimeve edhe të Parlamentit. Ka e shtetasve, si duket së bashku me vitin 1999, do shumë eksperienca të tjera në këtë fushë, të cilat të marrin fund ato. nuk ka nevojë t’i përmendim këtu, por unë mendoj Mua më vjen shumë keq dhe unë ndjej se duhet marrë një iniciativë drastike, për keqardhje për këtë mashtrim të dytë që iu bë konsolidimin e monumenteve të kulturës, duke shtetasve shqiptarë, të cilët kishin vërtet të drejtën vendosur gjendjen e jashtëzakonshme në lidhje me e tyre morale që këtë pasuri kombëtare, për të këto monumente duke i vënë monumentet nën cilën dhanë kontributin e tyre gjatë 50 vjetëve, të tutelën e forcave të armatosura, përndryshe asgjë kishin një pjesë të saj, ta trashëgonin edhe ata që nuk do të bëjmë, vetëm se do të vendosim arna ai të mund të mos konsiderohej që shkoi kot. Me këtu dhe atje, pa arritur t’i konservojmë monumentet. keqardhje duket që edhe këtë shans shtetasit Eksperienca botërore ka shumë raste të sukseshme shqiptar e humbën. në këtë drejtim. Falemnderit! Tani, duke ardhur tek informacioni që kërkohet Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Bushati. për qytetin e Shkodrës, gjendja e trashëgimisë Vazhdojmë me pyetjet drejtuar Ministrit të kulturore dhe e monumenteve të kulturës në qytetin Kulturës, Rinisë dhe Sporteve nga deputeti Valentin e Shkodrës bën përjashtim nga kjo pasqyrë shumë Palaj. e errët që unë dhashë, duke pasur parasysh që Zoti Ministër ju e keni fjalën. është një qytet që përmbledh monumentet e gjinive Edi Rama - Është bërë një pyetje e të ndryshme: kala, ura, objekte inxhinierike, përgjithshme rreth gjendjes së monumenteve të ansamble arkitekturore dhe banesa të kategorisë kulturës në qytetin e Shkodrës. së parë qoftë në qytet, qoftë edhe në rrethina. Po Lidhur me këtë pyetje mund të flitet shumë, por ashtu, në këtë trashëgimi përfshihen edhe objekte përpara se unë të mundohem të kënaq deputetin, i të artit apo mjediseve karakteristike të shekullit 18 cili e ka bërë këtë pyetje, duke folur konkretisht për dhe 19. Ndërkohë që ne do të marrim një iniciativë sa i takon qytetit të Shkodrës, do të doja të ligjore për të bërë të mundur krijimin e një kuadri nënvizoja që në fillim se gjendja e përgjithshme e ligjor që do të na ndihmojë në drejtimin e ruajtjes trashëgimisë sonë kulturore dhe veçanërisht e disa dhe promovimit të trashëgimisë sonë kulturore, ku monumenteve shumë të rëndësishme të kulturës do të kërkojmë që edhe objekte arkitekturore të këtij sonë është katostrofale. Arsyet janë të shumta, të shekulli të përfshihen në listën e trashëgimisë karakterit objektiv dhe subjektiv, kur ajo çka duhet kulturore dhe me këto Shkodra është shumë e pasur. nënvizuar në përgjithësi për të gjitha monumentet e Tani do të jap disa shifra, që besoj se e kulturës dhe që përbën një arsye për t’u shqetësuar shpjegojnë më mirë sesa ndonjë dokument tjetër jashtë kontekstit të pamundësive objektive që ka situatën dhe përpjekejt që janë bërë në drejtim të
1130 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ruajtjes së monumenteve kulturore në Shkodër, e një njollë e zezë në historinë e këtyre viteve në po ashtu edhe boshëllëkun e madh që duhet raport me trashëgiminë tonë kulturore. Duhet marrë, mbushur në bashkëpunim me pushtetin lokal atje të nderuar zotërinj deputetë, një iniciativë drastike dhe me organizatat ndërkombëtare. dhe duhet që trashëgimia jonë kulturore të vendoset Deri në vitin 1990 pothuajse 40 për qind e në situatën e gjendjes së jashtëzakonshme dhe të banesave popullore në qytetin e Shkodrës kanë vihet nën tutelën e forcave të armatosura të pësuar restaurim të plotë konstruktiv dhe arkitekturor Republikës së Shqipërisë, përndryshe dhe mjediset arkitekturore janë prekur në masën papërgjegjshmëria, injoranca, abuzivizmi do të bëjnë rreth 33 për qind . Duhet të kemi parasysh që mbas që në shumë pak vjet trashëgimia jonë kulturore të vitit 1990 fondet e shtetit për trashëgiminë kulturore jetë vetëm një kujtim në përrallat që do t’i tregojmë ka rënë në mënyrë drastike. Po ashtu në vitin 1981, fëmijëve. kur është organizuar ekspozita e madhe kombëtare Falemnderit! e kulturës popullore në qytetin e Shkodrës, është Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Ministër! bërë një restaurim i plotë i asaj që quhet rruga e Zoti Palaj ju e keni fjalën. madhe e qytetit dhe që ka vlera të jashtëzakonshme Valentin Palaj – I nderuar zoti Kryetar, për trashëgiminë tonë kulturore. Në vitin 1997, për Të nderuar kolegë deputetë, fat të keq, është djegur banka, ndërtesa e arkës së Zoti Ministër, kursimit, të cilat përbëjnë edhe ato një objektiv ose Të mbrosh dhe të zhvillosh më tej historinë dhe një zë të veçantë në listën e pasurive tona kulturore. kulturën e kombit tënd është detyrë e çdo shqiptari. Tani pas vitit 1990, siç e thashë fondet për Në Shkodër ndodhen ndërmjet të tjerave edhe tre restaurim të monumenteve të kulturës kanë rënë monumente kulture me vlera të mëdha historike, në mënyrë drastike dhe vështirësitë në ndërhyrje Kisha e Shirqit ose siç quhet e Serxhit dhe e Bahut, në objektet e trashëgimisë kulturore kanë qenë të Shtëpia Muze “Luigj Gurakuqi” dhe Rruga 13 Vjetori disa natyrave, nga njëra anë mungesa e një kuadri ose ajo që e quajnë shkodranët Piaca. ligjor të plotë dhe nga ana tjetër objektet të cilat Kisha e Shirqit e ndërtuar që në vitin 1290, si janë në pronësi private, por që normalisht në gjithë një nga ngulmet e para benediktine, që gojëdhanave botën duhet të supervizohen nga strukturat e e lidhin me Justianin, po shkatërrohet nga erozioni specializuara të shtetit. Ka pasur shumë pengesa i lumit Buna. Ka dy vjet që si deputet i zonës dhe për shkak të mos aplikimit të sistemit të kredisë. kryetar i komunës e kam bërë problem në tre Boll t’ju përmend rastin e muzeut të banesës së dikastere, në Ministrinë e Kulturës, Institutin e Luigj Gurakuqit, për të cilën ne akorduam në kohën Mbrojtjes së Monumenteve dhe në Ministrinë e e duhur 3 milionë lekë të reja, por pastaj një histori Bujqësisë për mbrojtjen e tokës nga erozioni. Në pronari dhe gjykatash, ku e di se çfarë, solli që fillim kam kërkuar rreth 500 mijë lekë të reja për degradimi të vazhdonte pa pasur mundësi që këto transportimin e materialeve të gjetura për të ndërtuar fonde të livroheshin. digat mbrojtëse, por m’u dha një përgjigje shumë e Me mirë sesa shifrat nuk mund të më vijnë në thatë, nuk kemi pare. Pas dy muajsh kontaktoj me ndihmë fjalët në këtë rast. Në vitin 1992 nuk ka pasur ish-drejtorin e Institutit të Monumenteve. Përgjigja asnjë lloj fondi për monumentet e kulturës në qytetin ishte: Shumë shpejt do të kontaktojmë me Serbinë e Shkodrës. Në vitin 1993 janë akorduar vetëm 500 dhe presim rreth 70 mijë dollarë për mbrojtjen e kësaj mijë lekë të reja. Në vitin 1994 janë akorduar 750 kishe, kurse në shkresën zyrtare më kthen përgjigje mijë lekë të reja, në vitin 1995 janë akorduar 6 se presim financim nga vendi fqinjë. milionë e 250 mijë lekë, në vitin 1996 janë akorduar Zotërinj, për këtë ne presim financim vetëm nga vetëm 200 mijë lekë të reja, në vitin 1997 janë Vatikani dhe jo nga kisha serbe. Fatkeqësia më e akorduar 460 mijë lekë të reja, në vitin 1998 janë madhe është se njerëzit që drejtojnë kulturën nuk e akorduar 1milion lekë të reja dhe në vitin 1999 ka njohin kulturën e popullit të tij. një 10-fishim të fondeve për monumentet e kulturës Në ministri kam dërguar 4 shkresa zyrtare të në Shkodër, që është në 10 milionë lekë të reja, pa dorëzuar me dorën time, në sekretarinë tuaj dhe llogaritur këtu edhe investimet në sektorin e sportit, nuk më është dhënë asnjë përgjigje. Kur kontaktoj që prapë janë investime që i shkojnë qytetit të me Drejtorin e Përgjithshëm përgjigja është kjo: Zoti Shkodrës, të gjitha bashkë bëjnë 21 milionë lekë të deputet kemi qenë dhe kemi kontaktuar me reja. Ndërkohë, e përsëris, kjo situatë do të mbetet pushtetin lokal dhe gjendja nuk është aq alarmante.
1131 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
I them me kë keni kontaktuar? Më thotë me shumë e qartë se kush janë antishqiptarët dhe kush kryetarin e komunës. I nxjerr mandatin, ja zotëri janë filoserbët këtu. kryetari i komunës jam unë. Atëherë, ju rrofshin Ju bëj thirrje që të mos gënjeni kaq shumë se dietat për lartësinë 50 metra që keni bërë nga zyra është turp i madh. në Hotel Rogner. Skënder Gjinushi – Zoti Rama, e mbyllim Po kështu për Piacën, që është një nga debatin. Zoti Palaj 1 minutë keni. monumentet e vjetra të kulturës shkodrane, ka tre Valentin Palaj – Zoti Ministër, nuk është në vjet, si e përmendët edhe ju, është bërë varri i natyrën time të gënjej, por po them realitetin e Shkodrës, për djegiet që janë bërë. takimit në zyrën tuaj. Shprehja juaj “Detyra më e Gjithashtu, për Shtëpinë Muze “Luigj Gurakuqi” lehtë në Shqipëri është detyra e deputetit, që ka ju e dini që është akorduar një fond dhe flitet në për detyrë të ngrejë një problem dhe të flejë gjumë” preventiv kanë shkuar 5 milionë vetëm dërrasa për është mëse e qartë për politikën që ndjek Ministri i armatura, prandaj, zoti Ministër, duhet t’i shikoni Kulturës. Kjo është shprehja e tij në takimin që më me përgjegjësi këto punë dhe të merreni më tepër ka thënë. Detyra juaj është që ta bëni problem dhe me kulturën e vjetër shkodrane. të flini gjumë. Populli i Shkodrës ka një shprehje: Popullli Sa për gënjeshtra, jeni mësuar ju, zoti Ministër, merret me politikë, Qeveria merret me biznes. po nuk ia vlen meqë doli jashtë dhe nuk respekton Zoti Ministër, as Parlamentin … Është në nderin tuaj që kërkesës së gjithë Skënder Gjinushi – Për të gjitha debatet e tjera punonjësve të kulturës dhe të artit për dorëheqjen është e drejta juaj t’i bëni ato me ministrin dhe tuaj t’i përgjigjeni me dorëheqje, meqenëse kulturën kryeministrin, me kë të doni. Për sa i takon akuzave shqiptare nuk po e drejtoni ashtu si duhet. të karakterit tjetër, duhet të jeni më të kontrolluar. Falemnderit! Këto ishin pyetje dhe interepelancat të përfshira Skënder Gjinushi – Po, zoti Ministër. në rendin e ditës. Në nenin 153 të Rregullores Edi Rama - E para, populli i Shkodrës ka parashikohet që për çështje të ngutshme mund të edhe një shprehje tjetër “Më ka çu nana me la gojën”, jepen edhe përgjigje menjëherë dhe grupi i të cilën unë nuk e konsiderova në këtë rast, por do deputetëve të Elbasanit ka bërë një pyetje për një të doja që ju mos ta ktheni “Më ka çu nana me ndy çështje të ngutshme për rindërtimin e urës së gojën”, sepse ato akuzat për filoserbizëm e për peshkatarit, që është një problem i lindur këto kohët mosnjohje të kulturës shqiptare, mua nuk më e fundit. Vlerësoj që është një çështje që ia vlen t’i shqetësojnë fare kur vijnë nga njerëz, të cilët e kanë jepet përgjigje menjëherë. Këtu është thirrur kthyer gënjeshtrën në një ves gjenetik dhe ky është ministrja, megjithatë vendimin e merrni ju. rasti i të gjithë atyre që kërkojnë të bëjnë opozitë Kush është dakord që ministrja t’i përgjigjet në Shqipëri, kërkojnë të lajnë gojën duke e ndyrë kësaj pyetje të bërë nga grupi i deputetëve të gojën, duke bërë çmos që të hedhin baltë në të Elbasanit. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. gjitha anët. Procedojmë edhe me këtë përgjigje të fundit. E dyta, duke e thënë të parën që gënjeshtrën e Zonja Ministre mund t’i përgjigjeni pyetjeve. keni bërë problem gjenetik të të gjithë formacionit Zoti Gjana, akuza erdhi nga deputeti juaj, ishte politik që ju përfaqësoni, po them që ju gënjeni, shumë e rëndë dhe i kalon caqet e komunikimit gënjeni përpara Parlamentit Shqiptar dhe përpara Kuvend-Qeveri. Zoti Gjana, kurrkush nuk lejon të popullit shqiptar, sepse unë ju kam pritur personalisht thuash pro serbo dhe filoserb. Zoti Gjana, mos në zyrë dhe jua kam sqaruar gjerë e gjatë sesi është vazhdoni më tej. Unë di të ushtrojë përgjegjësi dhe situata qoftë me Kishën e Shirgjit, qoftë me Piacën përgjegjësia juaj është që deputetët e grupit tuaj e madhe dhe ju kam thënë që ne i kemi gati mos t’i kalojnë caqet që i jep ligji. Si nuk ka fyerje projektet. Kisha e Shirgjit kërkon 150 mijë dollarë t’i thuash je filoserb? Kjo është më shumë se fyerje. për t’u restauruar, konservuar, jo restauruar Megjithatë, këto nuk thuhen në sallë. Zoti Palaj, plotësisht dhe për Piacën përpara bankës kemi filluar për çdo gjë që ka të bëjë me shpërdorim fondesh, tentativat me Qeverinë Italiane. Këto janë fonde që përdorim fondesh, punë ministry, është e drejta juaj shteti shqiptar nuk i disponon sot edhe për fajin tuaj, të thoni vlerësimet tuaja, pozitive dhe negative. Për edhe për politikën antishqiptare që keni bërë ju 4 të kaluar në akuza të llojit tjetër, sigurisht që duhet vjet, kështu që po qe puna për antishqiptar, është të jemi më të kontrolluar.
1132 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Zonja Ministre keni fjalën. gjysëm, duke filluar që nga dita e sotme që do të Ingrid Shuli –Falemnderit, zoti Kryetar. miratohet vendimi i Qeverisë për t’i rakorduar këtë Pyetja që është bërë nga zoti Hysa është shumë shumë Drejtorisë së Përgjithshme të Rrugëve. me vend dhe është në kohën e duhur. Cilat janë Mendohet që ura të merret përsipër nga një firmë masat që po merren për përmirësimin e shpejtë të prestigjoze në Shqipëri, që ka mekanizmat e duhura gjendjes në Urën e Peshkatarit? dhe stafin e nevojshme, është firma Trik dhe po Siç e dini, para disa ditësh pas shirave të përpiqemi që sot t’i japim zgjidhje këtij problemi. shumtë, si rezultat i gërryerjeve në shtratin e lumit Sipas mendimit teknik të Drejtorisë së Erzen, në urën e Mulletit u shkaktua ulja dhe çarja Përgjithshme të Rrugëve dhe të gjithë atyre që janë e pilës numër 2 të saj, duke shkaktuar edhe uljen e angazhuar me këtë punë, mendohet që me këtë mbistrukturës së urës dhe nxjerrjen e saj jashtë fond t’i jepet zgjidhje kësaj ure për ta bërë të përdorimit. Sipas disa analizave përfundimtare del kalueshme. Natyrisht ,drejtoria së bashku me që arsyeja kryesore e kësaj që ndodhi është Institutin e Rrugëve do të punojë për të hartuar një gërryerja e lumenjve dhe përdorimi pa kriter i projekt për urën e re në afërsi të kësaj ekzistuese, zhavorreve në këtë shtrat lumi dhe në disa shtresa sepse ajo nuk e ka jetën e gjatë, si e theksova në të tjera lumenjsh, që ne po i identifikojmë. Disa firma fillim, do të bëhet një urë provizore, që do të zgjasë të papërgjegjshme po përdorin në mënyrë deri në një vit. skandaloze zhavorrin e lumenjve. Duhet ta dini që Falemnderit! para një viti Qeveria ka marrë një vendim që e ndalon Skënder Gjinushi - Falemnderit, zonja përdorimin e zhavorreve të lumenjve, megjithatë në Ministre! mënyrë të parregullt dhe krejt të paligjshme disa Zoti Hysa. firma ndërtimi po përdorin zhavorret e lumenjve për Ndriçim Hysa- Falemnderit, zonja Ministre! ndërtim. Natyrisht që ka një organizëm që merret Ne deputetët e Elbasanit e bëmë këtë seancë me këtë problem, është Këshilli Kombëtar i Ujit dhe pyetjesh urgjente për faktin se ka mbi dy javë që Sekretariati i Këshillit Kombëtar të Ujit pranë Ura e Peshkatarit apo e Mulletit vazhdon të jetë e Ministrisë së Punëve Publike, të cilët duhet të bllokuar. Si rezultat i kësaj, qindra qytetarë të veprojnë me shpejtësi që të zbatohet ky vendim. Prefekturës së Elbasanit, të Korçës dhe qytetarë Ura në fjalë është projektuar në vitin 1929 dhe të Tiranës, që ikin nëpër këto prefektura, janë të është ndërtuar rreth viteve ‘30, pra ka rreth 60 vjet detyruar që të bëjnë 100 kilometra rrugë plus, kur si e tillë. Pilat e urës janë ndërtuar me themelet dihet që rruga nga Durrësi ka një trafik të rënduar, masive të mbështetura në zhavorr dhe relativisht të sepse janë akset kryesore të jugut. Ç’ka është më cekëta. e rëndësishmja për qytetarët e Elbasanit, që janë Nisur nga sa më sipër, del e nevojshme marrja edhe qytarë në një nivel jo të kënaqshëm për sa i e masave inxhinierike për kalimin provizor mbi këtë përket nivelit të tyre të jetesës, detyrohen që sot të urë. blejnë biletën 6000 lekë, kur dihet që dje një biletë Nga vrojtimi në vend, në pjesët poshtë dhe sipër kushtonte 2.000 lekë të vjetra. Megjithatë, ne urës, u arrit në konkluzionin se zgjidhja për kalimin kërkuam nga ministrja se ç’po bëhet për këtët urë provizor në çdo vend jashtë aksit të urës është jo dhe përgjigjet e saj është shpresëlënëse. Shqetësimi racionale si nga ana teknike, ashtu edhe nga ana ynë është shqetësimi i mbarë elektoratit tonë dhe i ekonomike. Prandaj propozohet që të bëhen punime mbarë qytarëve të Elbasanit dhe të prefekturave që përforcuese në themelet e pilave ekzistuese dhe thamë. Shpresojmë që ajo që kërkojmë të bëhet pjesët vertikale të pilës numër 2, që është e dëmtuar realitet sa më shpejtë. Ne me këtë rast do të thonim dhe është e futur 1.5 metër në zhavorr dhe në rërë që mirë do ishte që të ishte një zgjidhje akoma më dhe më pas do të ndërtohet një urë tip beli, që do të provizore, sepse i thonë dy muaj e gjysëm, montohet nga brigada xheniere e Ministrisë së megjithatë ne jemi në pritje. Mbrojtes dhe që parashikon që mbi urë të kalojnë Falemnderit! mjete me ngarkesa deri 30-40 ton. Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Hysa! Nga studimi paraprak, e theksoj praraprak, ende Zoti Tato. nuk kemi ndonjë studim përfundimtar. Parashikohet Agron Tato - Edhe unë do të shtoja diçka. që të përdoren 25 milionë lekë. Për ta sjellë këtë E para, ato makina që shfrytëzojnë zhavorrët urë në gjendje normale pune do të duhen 2 muaj e janë përsëri atje, afër urës, madje unë kujtova se
1133 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mos janë objekte që ndihmojnë për ndërtimin e bashkëkohor, ku janë ndërthurur në mënyrë të urës, por ato ishin për shkatërrimin e urës, për natyrshme përvoja e huaj europiane me përvojën marrjen e zhavorrit. shqiptare. Përderisa vendim i Këshillit të Ministrave paska Komisioni konstaton që me rregullimet e bëra në një vit, çfarë është bërë gjatë këtij viti? nene të veçanta, nga pikëpamja ligjore ai është në Unë mendoj që Qeveria kur e mendoi një punë përputhje të plotë me Kushtetutën Shqiptare. që shkon keq, e bllokon në vend, se po nuk e bllokoi Në mbledhjen e komisionit morën pjesë edhe Qeveria kush do ta bllokojë, s’ka asnjë forcë ekspertë të huaj, të cilët dhanë edhe ata autoritare tjetër. Pra, njerëzit veprojnë sikur nuk ka rekomandimet e tyre për projektin, që pas shtet, nuk pyesin për asnjeri, mbase nuk kanë as diskutimeve të gjata në komision u vlerësuan të licencë. Kur do të bllokohen? drejta dhe një pjesë e tyre u reflektuan edhe në ligj. Mua më duket që po të kishte luftë tani Elbasani Këtu do të theksoja plotësimet dhe ndryshimet që i ishte marrë, se ne nuk kemi asnjë mundësi për të janë bërë neneve 27 dhe 45 të projektit, të cilat kanë kaluar trupat matanë. Një muaj do të shkojë tenderi, si objekt respektimin dhe zbatimin e lirive dhe të pas dy muash do punë fizike, më duket se drejtave të qytetarëve, të parashikuara këto në shqetësimi është shumë i madh. Kushtetutën Shqiptare. Falemnderit! Pranë komisionit u depozituan edhe vërejtjet e Skënder Gjinushi - Këto ishin pyetjet dhe Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike, si dhe interpelancat. një numër amendamentesh të propozuara nga Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për deputetë të veçantë, të cilat komisioni i mori në Policinë e Shqipërisë”. shqyrtim një për një dhe në një mbledhje të veçantë Zoti Ruçi e doni pushimin? Meqë grupi socialist me pjesëmarrjen e Ministrit të Rendit, të ka kërkuar gjysëm ore pushim para shqyrtimit të specialistëve të kësaj ministrie, si dhe të Komisionit këtij projektligji, bëjmë gjysëm ore pushim. të Rendit dhe të SHIK-ut, të vetë pjesëtarëve të grupit Falemnderit! të Partisë Demokratike diskutoi me përgjegjësi rreth këtyre sugjerimeve. Ato që i konsideroi të drejta i * * * pasqyroi në vërejtjet e komisionit. Pati diksutime të gjata për sa i përket titullit të Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, projektligjit, pasi në variantin e ardhur nga Qeveria rifillojmë seancën. projekti ka ardhur me dy mendime, pra, të quhet Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. Policia e Shtetit ose Policia e Shqipërisë. Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve ka marrë në Pas diskutimeve të gjata, komisioni nuk doli me shqyrtim projektligjin “Për Policinë e Shtetit ose të një vendim të vetëm, pasi për të dyja variantet pati Shqipërisë”, i paraqitur nga Këshilli i Ministrave. argumentë pro dhe kundër. Për këtë, komisioni, Komisioni u njoh me projektin, diskutoi gjatë pasi nuk mundi të arrinte në një përfundim të dhe gjerësisht rreth tij në prani të Ministrit dhe të veçantë, ia la seancës plenare për të vendosur nëse Zëvëndësministrit të Rendit Publik dhe të ligji do të ketë titullin Policia e Shtetit ose Policia e specialistëve përkatës dhe, pasi vlerësoi rëndësinë Shqipërisë. e tij, në parim u shpreh dakord për miratimin e këtij Më poshtë, gjatë shqyrtimit të projektligjit nen projekti në seancë plenare. për nen, komisioni ka bërë vërejtjet, sugjerimet dhe Gjatë diskutimeve të anëtarëve të komisionit, si ndryshimet e nevojshme, të cilat do të paraqiten dhe të shpjegimeve që dhanë titullarët e ministrisë, kur të kalojë projekti nen për nen. u evidentuan anët pozitive që sjell ky ligj në krahasim Falemnderit! me ligjin e mëparshëm, parë kjo nen për nen dhe Skënder Gjinushi- Falemnderit, edhe ju! me këndvështrimin ri kushtetues, ku, tashmë, Zoti Pema. policia nuk bën pjesë më në forcat e armatosura. Ndrecë Pema – Komisioni i Rendit dhe i Ky është tipari thelbësor i statusit që merr policia Shërbimit Informativ Shtetëror së bashku me me këtë projekt që kemi për shqyrtim dhe për Komisionin e Mbrojtjes në disa mbledhje radhazi, miratim. ku ka qenë i ftuar edhe Komisioni i të Drejtave të Komisioni u shpreh, gjithashtu, dakord në parim Njeriut, në prani edhe të Komisionit të Ligjeve, mori me projektin, pasi e konsideroi atë si një projekt në shqyrtim projektligjin “Për Policinë e Shqipërisë
1134 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ose për Policinë e Shtetit”. Në këto mbledhje morën tonë dhe në mënyrë të veçantë të atyre akteve që pjesë Ministri, Zëvendësministri dhe specialistë të lidhen me policinë dhe ushtrimin e funksioneve të Ministrisë së Rendit Publik, si edhe përfaqësues të saj. Këto rrethana përkojnë edhe me sukseset e OSBE-së, të cilët dhanë mendimet e tyre lidhur me fundit të policisë shqiptare, të cilat padiskutim do këtë projektligj. Pa u ndalur në rëndësinë tepër të të thellohen më tej edhe në të ardhmen. Qysh në madhe të këtij projektligji dhe çfarë synon ai të fillim dua të theksoj se për përgatitjen e këtij shpreh, ato janë paraqitur në relacionin shoqërues projektligji është punuar me një program të veçantë të Këshillit të Ministrave, Komisioni i Rendit dhe i për reformën legjislative dhe strukturore të policies, Shërbimit Informativ Shtetëror është dakord që të miratuar nga Ministri i Rendit Publik e të bëra kalojë për miratim në seancën e Kuvendit, duke prezent institucioneve kryesore të shtetit, në të cilat marrë në konsideratë sipas neneve të veçanta së janë evidentuar synimet konkrete që do të realizohen. bashku me Komisionin e Ligjeve edhe vërejtjet që Kjo është parë e lidhur ngushtë edhe në funksion të kemi paraqitur, duke përfshirë edhe ato të paraqitura detyrave të vëna në strategjinë e reformës dje pasdite nga grupi i Partisë Demokratike nga institucionale të miratuar nga Këshilli i Ministrave. nënkryetari, zoti Pal Dajçi. Ky program në përmbajtjen e vet ka marrë përsipër Falemnderit! për të zgjidhur reformën legjislative e strukturore të Skënder Gjinushi – Tani vërejtjet tuaja janë ato policisë shqiptare, ndryshe nga konceptet dhe të mëparshme, kurse të rejat janë te Komisioni i praktikat e mëparshme, ku reformë konsiderohej Ligjeve. lëvizja e personelit të policisë, kjo reformë në Ndrecë Pema – Sepse mbledhja u zhvillua e përmbajtje ka edhe elementë të tjerë thelbësor, ku përbashkët. vendin kryesor e zë puna dhe veprimtaria për Skënder Gjinushi - Vërejtjet tuaja të përmirësimin e tërë legjislacionit, që lidhet me mëparshme qëndrojnë. policinë, me përmirësimin tërësor të strukturave Ndrecë Pema - Nenet 27 dhe 45 u reflektuan policore, duke synuar ndërtimin e një policie sipas sugjerimeve të OSBE-së, tërhiqen, të tjerat bashkëkohore dhe gjithmonë në shërbim të ligjit. do i paraqesim gjatë shqyrtimit nen për nen. Më poshtë do të përpiqem të rendis disa synime Skënder Gjinushi - Fjalën e ka Ministri i Rendit kryesore që ne duam të realizojmë nëpërmjet për të bërë një paraqitje të projektligjit. miratimit të këtij ligji. Spartak Poçi - I nderuar zoti Kryetar, të 1. Reformimi i sistemit të forcave të ruajtjes nderuar zotërinj deputetë, së rendit publik në strukturë ushtarake në përbërje Pas miratimit të Kushtetutës, Kuvendi ka nxjerrë të forcave të armatosura në një administratë publike një sërë ligjesh të rëndësishme, duke synuar që me status të veçantë, kurdoherë në shërbim të tërë legjislacioni shqiptar të jetë në përputhje me komunitetit dhe të ligjit. Kjo është bërë në përputhje të, duke e përafruar me standardet e vendeve me Kushtetutën, e cila ndan përfundimisht policinë perëndimore, por momenti i tanishëm, që ne po nga këto forca, si dhe sipas standardeve që prezanton marrim në shqyrtim këtë projektligj ka shumë Rezoluta e 690 e Asamblesë Parlamentare në lidhje rëndësi, pasi bën fjalë për një nga institucionet më me deklaratën mbi policinë. Kjo kërkesë gjen të rëndësishme të shoqërisë shqiptare, siç është shprehjen e vet në mënyrë të drejtpërdrejtë në kreun policia, e cila, më shumë se kushdo, ka lidhje të e parë, por edhe në vijimësi kur flitet për ndërtimin drejtpërdrejtë me respektimin e lirive dhe të drejtave strukturor dhe disiplinën në personelin e policisë. themelore të njeriut, që janë elementë të Gjithashtu, nëpërmjet këtij projektligji synojmë të rëndësishëm të konsolidimit të demokracisë te ne, ndërtojmë struktura qendrore e vendore dinamike, më shumë rëndësi merr ky fakt kur vendi ynë ka fleksible dhe të afta për të realizuar detyrat marrë përsipër detyra dhe përgjegjësi për zbatimin institucionale të policisë, duke rritur kompetencat, e Paktit të Stabilitetit të vendeve të rajonit, ku një përgjegjshmërinë dhe aftësinë e këtyre veprime për nga drejtimet kryesore të tij është përmirësimi i kundërveprim adekuat e cilësor ndaj krimit. parametrave të rendit dhe të sigurisë në çdo vend. 2. Përcaktimi i rolit të nivelit politik në raport Këto interesa dhe kërkesa i shohim edhe në me nivelin teknik e operues të policisë. sugjerimet e vendeve miq të Shqipërisë, të cilët Ky përcaktim konkretizon, materializon më tej përveç të tjerave kanë theksuar nevojën e natyrën e depolitizuar të strukturave policore dhe përmirësimit dhe përafrimit të gjithë legjislacionit krijon kushte reale që funksionimi i tyre të jetë në
1135 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
bazë dhe për zbatim të ligjit. Përcaktimet që janë Objektivi kryesor i ligjit është institucionalizimi i bërë në ligj për Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë marrëdhënieve me publikun nëpërmjet rritjes së dhe në mënyrë të veçantë kriteret e vendosura për besimit, solidaritetit dhe bashkëpunimit të marrjen në polici dhe procedurat për karrierën ndërsjelltë. Gjithashtu, ky ligj rregullon për herë të policore, të shprehura këto sidomos në kreun parë edhe marrëdhëniet me strukturat e qeverisjes Rregullime të Personelit, mendojmë se e realizojnë vendore, duke respektuar pavarësinë e tyre, në mënyrë cilësore për çfarë thamë më lart. Duhet karakterin e centralizuar të policisë. theksuar se ky ligj nuk merr përsipër të përcaktojë Këto parime të rëndësishme bashkëkohore kanë detyrat e Ministrit të Rendit Publik, përkundrazi e gjetur shprehjen e vet në kreun që flet për vendos atë në pozicionin e duhur në raport me bashkëpunimin. administratën e policisë. Gjatë punës për hartimin e këtij ligji kanë qenë 3. Demokratizimi i brendshmëm në polici dhe partnerë të përhershëm specialistë dhe këshilltarë përcaktimi i normave të sakta në trajtimin e tij, duke të Misionit Mape dhe Intreforce, që veprojnë në i krijuar punonjësit të policisë mundësinë e një vendin tonë, duke pasur për konsulencë dhe karriere të sigurt. oponencë Këshillin e Europës dhe OSBE-në. Jo vetëm parimet kryesore të shprehura në kreun Ndërkohë, projekti i është nënshtruar gjykimit dhe e displinës dhe në atë të trajtimit të policisë, por analizës së ministrive dhe institucioneve të tjera, si edhe rregullimet e mëtejshme që do të detajojnë dhe janë marrë në konsideratë vërejtjet dhe këto parime në rregulloren e personelit dhe të sugjerimet e organizatave jo qeveritare, sidomos të disiplinës, krijojnë bazën ligjore dhe faktike që atyre që lidhen me të drejtat e individit. marrëdhëniet brenda policisë dhe garancia në Gjithsesi, ne jemi të ndërgjegjshëm që ky ligj karrierën e tyre të jenë sipas standardeve të policive nuk është gjithçka, pasi ai ka nevojë të shoqërohet të vendeve perëndimore. edhe me akte të tjera normative qofshin këto ligje 4. Reformimi i plotë i sistemit arsimor policior apo rregullore, pa të cilat nuk do të kishte kuptim i të gjitha niveleve, duke iu përshtatur kërkesave të dhe nuk do të gjente zbatim në praktikë. Për këtë kohës dhe të perspektivës. qëlllim, ne kemi menduar dhe programuar që miratimi Natyrisht një pjesë e këtyre problemeve gjejnë i tyre të kalojë në dy faza. Paketa e parë ligjore do zgjidhje edhe në ligjin “Për arsimin e lartë”, por të përmbajë tre projektligje: “Për gradat në polici”, ndërkohë në këtë projektligj dhe në aktet që do të “Për disa shtesa e ndryshime në Kodin Penal”, “Për dalin në zbatim të tij, konkretizohen në procedurat trajtimin suplementar të punonjësve të policies”, 3 konkrete dhe krijohen kushte të përshtatshme për projektvendime për limitin në organik dhe në çdo punonjës policie për t’u trajnuar në përputhje strukturën e policisë, për vendosjen e gradave me interesat e tij dhe në përshtatje edhe me policore dhe për akademinë e policisë dhe 3 funksionin që do të kryejë. projektrregullore për disiplinën, për personelin e 5. Përcaktimi në mënyrë të qartë i atributeve policisë dhe rregulloren e brendshme. të policisë gjyqësore dhe atyre në fushën e rendit Për projektligjin “Për gradat” theksojmë se do dhe të sigurisë publike. të ketë për objekt faktin se ato nuk do të Në këtë mënyrë ka gjetur konkretizim Kodi i konsiderohen këtej e tutje si grada ushtarake, por Procedurës Penale, i cili shprehet se e kanë këtë tërësisht profesionale, që do të fitohen kryesisht në atribut personeli i policisë së Ministrisë së Rendit bazë të përvojës dhe kualifikimit të punonjësit të Publik, që me ligj të veçantë u njihet një cilësi e policisë. Po kështu, është hera e parë që policia tillë. Nga ana tjetër renditja e atributeve në fushën e shqiptare do të ketë rregulloret e veta të disiplinës rendit dhe të qetësisë publike, duke përcaktuar në të brendshme dhe të personelit, të cilat, si e mënyrë rigoroze kushtet dhe rastet e përdorimit të theksova edhe më lart, do të konkretizojnë të gjitha tyre, të cilat kanë si parim thelbësor respektimin e parimet e shprehura në ligjin bazë. lirive dhe të drejtave të njeriut, krijojnë mundësi Faza e dytë do të vazhdojë me përgatitjen dhe faktike jo vetëm për të mos abuzuar me to, por përmirësimin e gjithë legjislacionit që lidhet me njëkohësisht kjo veprimtari është mjaft e kontrolluar aktivitetet e policisë, duke synuar në përshtatjen e nga kërkesat e ligjit dhe të publikut. tij me Kushtetutën, duke e përafruar sa më shumë 6. Fuqizimi i marrëdhënieve me komunitetin me legjislacionin e vendeve euro-atlantike. dhe strukturën e qeverisjes vendore. Ndërkohë, kjo veprimtari përkon edhe me përgatitjen
1136 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe miratimin e projektligjeve të tjera, të rëndësishme Neni 16, pika 3, Pranimi në polici. Kjo pikë që po realizohen nga institucione të tjera qendrore, kushtëzon pranimin e specialistëve me arsim të lartë siç janë: Për policinë gjyqësore, për organizimin e me plotësimin e pikës 1 të këtij neni. Por një nga prokurorisë etj., të cilat do të plotësojnë edhe do të kushtet e pranimit sipas kësaj pike është kufiri i harmonizojnë legjislacionin tonë. moshës 30 vjeç, maksimal. Mos do të ishte më e Siç evindetuam edhe më lart, reforma në polici, arsyeshme të hiqet ky kusht për specialistët me që fillon nëpërmjet këtij ligji, do të jetë një proces arsim të lartë, edhe me moshë më të madhe se 30 që kërkon investim, përgjegjësi dhe vullnetin e duhur, vjeç, me një kufi më të madh, të cilët mund të kenë prandaj ne do të ndërtojmë një strukturë të posaçme, më shumë eksperiencë dhe njohuri më të gjera për e cila do të marrë përsipër dhe do ta realizojë atë fusha më të gjera për të cilat mund të ketë nëvojë? në mënyrën më të organizuar sesa deri tani. Neni 17, betimi. Meqenëse shkelja ose Në përfundim, do të dëshiroja të evindentoja dy kundërshtimi për të bërë betimin është një nga elementë mjaft të rëndësishëm, që përcaktojnë kushtet e neve 20, pika 3 dhe 17, pika 2 sipas të suksesin në kryerjen e kësaj reforme: cilave punonjësi i policisë nuk pranohet ose Së pari, një investim për këtë reformë për të përjashtohet nga policia, a nuk do të ishte më e krijuar kushte normale pune dhe kompletimi i këshillueshme që teksti i botimit të formulohej në policisë me pajisje dhe mjete bashkëkohore, këtë ligj, në vend që t’i lihej Ministrit të Rendit Publik informatizimi i tërë sistemit policor dhe rritja e për ta përkufizuar formulën? trajtimit financiar të punonjësve të saj. Neni 18, pika 5. Formimi dhe kualifikimi Së dyti, mbështetja e policisë nga politika, Pse është caktuar në këtë nen me ligj kufiri 20 strukturat shtetërore dhe shoqëria civile në mënyrë për qind i kuotës vjetore i pranimit të studentëve institucionale për të shpejtuar reformën, ndihmë kjo në Akademinë e Policisë, kur situatat e që deri më sot nuk ka qenë në masën dhe në sensin paparashikuara në të ardhmen mund të diktonin e duhur. Reformë në polici dhe në rend nuk mund të ndryshime të këtij kufiri? kryhet me sukses pa këtë mbështetje. Neni 27, pika 1, kërkoj falje mund edhe të jetë Së fundi, dëshiroj të vlerësoj kontributin që kanë marrë parasysh, Veprim i arsyeshëm. Thuhet në dhënë me vërejtjet dhe sugjerimet e tyre komisionet këtë nen se punonjësit e policisë nuk duhet të dhe grupet parlamentare për këtë ligj, i cili kurrsesi përdorin forcë tejet arsyes. A nuk duket se kemi të nuk mund të jetë dhe nuk është partiak. bëjmë këtu me një vlerësim subjektiv nga ana e Në mbledhjen e fundit të komisioneve punonjësit të policisë? A nuk do të ishte më e parlamentare kemi rënë dakord me përmbajtjen e arsyeshme që ligji të specifikonte si rastet kur këtij projekti, prandaj unë ftoj të gjithë deputetët ta lejohet përdorimi i forces, ashtu edhe rastet kur ai diskutojnë dhe ta miratojnë atë. ndalohet? Falemnderit! Neni 29, pika 1, Masat disiplinore. Kur punonjësi Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Ministër! i policisë pezullohet nga detyra deri në përfundimin Ka pyetje? Po, zoti Vejsiu. e çështjes penale, por deklarohet i pafajshëm, a ka Ylli Vejsiu – Në mungesë të një materiali, që të drejtë të marrë gjithë pagesat e kaluara, të mund të na kishte bërë të qartë se cilat nene janë papaguara deri në atë moment? korrigjuar, unë do të radhis pyetjet, në qoftë se midis Neni 39, pika 1/b. Kontrolli dhe identiteti. Kjo tyre do të gjenden nene të cilat janë korrigjuar, mund pikë i jep të drejtë punonjësit të policisë të bëjë të më jepet një përgjigje shumë e thjeshtë, që janë kontrollin e identitetit të personit, kur ekzekutohet marrë parasysh dhe mund të tejkalohen, por unë një urdhër i organeve përkatëse. Çfarë lloj urdhri gjithsesi nuk disponoj asnjë material. Gjithsesi, unë kuptohet që mund të aktivizojë verifikimin nga ana e po i bëj pyetjet, duke kërkuar falje paraprake për policisë të identitetit të individit? Cilat janë organet ato. kompetente, ekzekutimi urdhër i të cilëve kërkon Neni 4, pika 1 Atributet e policisë. Siç është që punonjësi i policisë të bëjë kontrollin e identitetit formuluar ky nen, a nuk duket sikur në tërësi policia të personit, gjykatat, Këshilli i Ministrave, prokuroritë barazohet me policinë gjyqësore? A nuk do të ishte apo kush? më e drejtë sikur ky atribut t’i jepej policisë vetëm Neni 41, Bllokimi. A nuk bie në kundërshtim në rastet e dyshimit për kryerjen e një krimi ose të shprehja në këtë nen se punonjësit e policisë krimeve në flagrancë? bllokojnë pjesë të rrugëve, të mjediseve publike ose
1137 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ku ka pjesëmarrje të publikut? Në nenin 47 të ministrit, kush do të jetë realisht roli i ministrit në Kushtetutës u garantohet liria e tubimeve paqësore bazë të këtij ligji, ju gjykoni që ka kufizime të rolit dhe pa armë, si dhe pjesëmarrje pa to. politik të ministrit dhe rolit civil në polici me këtë ligj Neni 50, Normat e sjelljes politike. Në nenin 1 apo jo? Si e shikoni ndërthyrjen e këtij roli në bazë të këtij ligji, pika 3 është e saksionuar që policia të këtij ligji? është e depolitizuar. Pse atëherë në nenin 50, pika Në lidhje me problemin e personelit, i cili në 2 duhet të bëhet zbërthimi i këtij nocioni? Pse nuk bazë të ligjit është në varësi të Drejtorit të është marrë parasysh propozimi i MAPE-s, që Përgjithshëm të Policisë, kush do të jetë roli i sugjeron një formulim më të thjeshtë e në përputhje ministrit në këtë fushë? më të mirë me standardet ndërkombëtare të të Në lidhje më financat, problemi financiar ka drejtave të njeriut? Dhe ky formulim është ky: kaluar në drejtim të Drejtorit të Përgjithshëm të “Punonjësit të policisë i ndalohet të mbajë simbole Policisë. Pse? A është menduar dhe qenia e e të kryejë aktivitete politike gjatë shërbimit apo zëvëndësministrave në ministrinë përkatëse që të gjatë veprimtarive të lidhura me shërbimin”. ketë në kontroll apo ky ligj lejon hapësira të tilla? Pyetja e fundit, neni 51 Kufizime sindikale. Në Së fundi, a e lejon ky ligj dhe a mendohet që pikën 1 të këtij neni punonjësve të policisë u mund të krijohen hapësira ligjore të mëvonshme për ndalohet të krijojnë dhe të marrin pjesë në shoqata futjen në Shqipëri të xhandarmërisë karabinerie, si sindikale dhe të ushtrojnë të drejtën e grevës, si të tillë në luftë kundër krimit? Ky ligj e ndalon apo dhe të bëjnë protesta dhe ankesa kolektive. Ky lejon hapësira në qoftë se gjykohet se nesër kjo formulim nuk bie në kundërshtim me nenin 50 të duhet instaluar në policinë tonë apo edhe në Kushtetutës? Pse nuk është marrë parasysh strukturat e Ministrisë së Mbrojtjes e ndërthurur me propozimi i MAPE-s, sipas të cilit punonjësve të policinë? policisë u ndalohet të marrin pjesë në grevë, por Falemnderit! nuk u privohet e drejta që të marrin pjesë në shoqata Skënder Gjinushi - Zoti Xhaferri. sindikale? Gjithashtu, pse të mos u lejohet e drejta Ferdinand Xhaferri - Falemnderit, zoti Kryetar! e protestave dhe e ankesave me kusht që ato të Unë do të dëshiroja të ndërtoja dy pyetje për bëhen duke respektuar shtetin dhe eprorët, duke zotin Ministër. qenë luajalë ndaj tyre, si dhe kur këto ankesa dhe E para, në paragrafin 2 të relacionit thuhet: “Në protesta nuk ndihmojnë në përmbushjen e detyrës? strukturat e policisë duhet të bëhet një dallim midis Këto ishin disa pyetje, nuk e di nëse mund të nivelit teknik dhe atij politik”. Këtë unë e konsideroj jetë marrë parasysh, gjithsesi gjatë diskutimit nen një gjë shumë të mirë. Ç’të re na sjell ky ligj për sa për nen mund të bëjmë ndonjë pyetje. i takon ndërhyrjes së politikës te policia e parë si Skënder Gjinushi - Falemnderit! në bllok, sepse unë kam bindjen që në qoftë se Zoti Shehu. policia do lihet jashtë ndërhyrjes së politikës, ajo Tritan Shehu - Falemnderit, zoti Kryetar! shumë shpejt mund t’i përmbushë angazhimet e Së pari, ka mjaft mendime për kalimin dhe saj. Pra, parë jo në konceptin e ndarjes së niveleve kthimin e Ministrisë së Rendit në Ministri të brenda dikasterit, por parë nga koncepti i ndarjes Brendshme. Në qoftë se do të bëhet në të ardhmen së policisë nga politika në një kuptim më të gjerë. një kalim i tillë, një ndryshim i tillë në strukturën e Kjo është pyetja e parë që kisha. Qeverisë a bie ndesh me këtë ligj apo automatikisht E dyta ka të bëjë me komentin e neneve 45 dhe është i pranueshme dhe i lirë një ndryshim i tillë? 46, të cilat kanë të bëjnë respektivisht me shoqërimin Së dyti, Kushtetuta nuk parashikon kufizime në e personave dhe përdorimin e forcës. Te këto dy organizime sindikale. Unë e kuptoj që sindikatat në nene ka një ndërhyrje të OSBE-së për t’i forcat në polici, në ushtri kanë një legjislacion të përmirësuar. Do doja të dija si qëndrojnë të veçantë, nuk mund të jetë po ai ligj që është për ndërthurura këto nene, pra, kush është raporti sindikatat në tërësi, si koncept. Si është menduar përfundimtar dhe si qëndrojnë të vendosura këto nga autorët e këtij ligji problemi i sindikatave në nene në raport me të drejtat e njeriut? polici? Falemnderit! Në lidhje me harmonizimin, me ekulibrimin e Skënder Gjinushi – Zoti Gjana. pushtetit civil dhe pushtetit, që lidhet direkt me Jemin Gjana – Unë kam dy pyetje që lidhen operacionet në polici, drejtorit të përgjithshëm dhe me variantin që keni paraqitur. Unë do ta konsideroja
1138 Viti 1999 Legjislatura e 15-të përgjithësisht variant, sepse është punuar më këtë ligj, përderisa ato janë dhe ekzistojnë si gjysmën e neve të ndryshuara në këtë ligj, të shprehje? A ka mundësi praktike që brenda një 6- paraqitura nga Grupi Parlamentar i Partisë mujori të miratohen aktet nënligjore, se ndryshe Demokratike. shtyhet në kohë dhe efektet do të jenë të pakta. Pyetja e parë ka të bëjë me kriteret e pranimit Falemnderit! në polici. A mendoni se është e domosdoshme që Skënder Gjinushi - Po, zoti Hasani. të ketë edhe një kriter i cili është parashikuar në Maksim Hasani - Falemnderit! një rezolutë të Këshillit të Europës me nr. 690, kriter Dua të di nëse në këtë projektligj gjen vend për të cilën është rënë dakord në vitin 1991 pas përvoja e policisë shqiptare dhe traditat më të mira zhvillimeve pluraliste në Shqipëri dhe kriter për të të asaj policie? cilin, për hir të një të shkuare të gjatë nën diktarurën Skënder Gjinushi - Zoti Hazizi. në Shqipëri, ka vend për të diskutuar ende dhe sot. Sokol Hazizi - Doja të bëja vetëm një pyetje, Së dyti, është problemi i kufizimit në moshë. megjithëse në ligj nuk është parashikuar, por do të Ka një të vërtetë të pamohueshme që edhe në polici, thosha që meqenëse policia apo strukturat e policisë si edhe në strukturat e tjera diktimi i politikës ka së shpejti po ndahen përfundimisht nga struktura e nxjerrë nga radhët e saj edhe elementë që nuk duhet forcave të armatosura, a do të pajiset policia me të ishin nxjerrë, s’bëj fjalë as për sot as për dje, por armë të zhdukjes në masë të popullsisë me raketa është një praktikë që ka ndodhur. Ky kufizim, 19 – etj., etj., etj? 30 vjeç, a i lë jashtë loje këta njerëz, kur përveç Falemnderit! bekgraundit politik nuk i pengon asgjë tjetër nga Skënder Gjinushi – Kush do të përgjigjet? kriteret për të qenë pjesëtarë të policisë? Specialisti – Do të kërkoj falje për Pyetja e tretë është e lidhur me xhandarmërinë, mosrespektim të radhës së pyetjeve. jo si pjesë e këtij ligji, por si hapësirë që duhet të Skënder Gjinushi - Nuk ka problem, citoni krijohet këtu në Shqipëri. Në varësi të kujt është pyetjen dhe jepni përgjigjen. ajo në vendet ku ajo është e ngritur? A mund t’i Specialisti - Një pyetje shumë e rëndësishme hapim hapësirë në këtë ligj apo do të krijojmë një shtrohet nëse nesër ndërtohet ndryshe Ministria e ligj të posaçëm për xhandarmërinë në Shqipëri? Rendit, pra, nëse do të ndërtohet Ministria e Falemnderit! Brendshme, ky ligj do të ndryshojë? Skënder Gjinushi - Pyetje të tjera ka? Zoti Ne e kemi pasur parasysh që në një të ardhme Rama, urdhëro. mundet që politika ta ndërtojë ndryshe institucionin Luan Rama – Dëshiroj t’i pyes specialistët për e Ministrisë së Rendit, pra, ta ndërtojë si Ministri të të saktësuar një koncept në pikën 2 të nenit 6. Çfarë Brendshme dhe brenda saj të fusë edhe struktura kuptohet për nevojat e veçanta të sigurisë së rendit të tjera, që do gjykojë politika. Ky ligj, që merr publik dhe te forca të tjera policore, përfshihet edhe përsipër të ndërtojë strukturën dhe funksionimin e policia ushtarake, pasi në realicionin shoqërues të Policisë së Shtetit, nuk ka për të pësuar ndonjë ligjit është theksuar edhe policia ushtarake dhe çfarë ndryshim, me ndonjë akt nënligjor mund të bëhet parashikojnë ligjet respektive për policitë e tjera në ndonjë rregullim, por si ligj merr përsipër të rregullojë raport me këtë bashkëpunim me Policinë e Shtetit? policinë ose të jetë në kuadrin e Ministrisë së Rendit Falemnderit! kështu siç është, ose të bëhet Ministri e Brendshme Skënder Gjinushi – Falemnderit! Zoti Kuqi. dhe të futen dhe struktura të tjera, ky do t’i qëndrojë Sulejman Kuqi – Falemnderit! kohës. Kisha vetëm një pyetje: a janë marrë parasysh Një pyetje tjetër ishe për kufizimin e këshillat e policisë MAPE për projektligjin? sindikalizmit. Ky nen nuk lejon, sipas formulimit të Skënder Gjinushi – Tjetër pyetje s’ka. Zoti ri, bërjen e grevës në mënyrë të organizuar dhe me Apostoli. armë. Në mënyrë indirekte formulimi i ri, që është Gaqo Apostoli - Falemnderit, zoti Kryetar! bërë nga Komisioni i Ligjeve, duke marrë parasysh Meqenëse zbatimi i këtij ligji tepër të edhe këshillën e specialistëve, asistencës së rëndësishëm lidhet edhe me nxjerrjen e akteve OSBE-së, e lejon sindikalizmin. nënligjore, mos duhet jo brenda një viti, zakonisht Lidhur me raportet e drejtorit me ministrin, ne ne i lëmë për në fund gjërat, por të ketë një detyrim gjykojmë që pikërisht synimi kryesor i këtij ligji, i më të shpejtë për aktet nënligjore të shprehura në shpallur edhe në program qysh në fillim të vitit, të
1139 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
miratuar nga Ministri, ishte të rregulloheshin këto karabineria, sido që të quhet si structure, është me raporte, sepse historikisht ka qenë një model i një status të dyfishtë, pra është ushtarake dhe ajo përzier dhe aktualisht sistemi i ministrisë është një do të ketë, nëse do të ngrihet, vartësi nga Ministria model i përzier, ku të tëra kompetencat janë e Mbrojtjes dhe Ministria e Rendit, si structure, do nëpërmjet ligjeve dhe akteve nënligjore, janë të të zbatojë rregulloret ushtarake, por në objektin e përqëndruar te Ministri dhe Ministri është edhe punës do të ketë rendin dhe sigurinë publike. Ne politika, por njëherësh ka kompetenca në aspektin gjykojmë që ky ligj nuk e pengon, por nuk e ka për administrativ deri edhe më të voglat. Po kështu, objekt që të vendoset te ky ligj. Në të ardhmen problemet e personelit, problemet e financës dhe politika do të gjykojë nëse do të ngrihet. Unë di që një sërë problemesh të tjera janë të përqëndruara është ngritur një grup pune, unë jam pjesëtar i atij te Ministri. Tashmë, ky ligj nuk merr përsipër të grupi, në zbatim të urdhërit të Kryeministrit, për të numërojë detyrat e Ministrit, sepse nuk e ka për punuar për një projekt të tillë. Gjykoj që aktualisht objekt një gjë të tillë, por është e pamundur që nuk duhet t’i futemi njëherësh këtyre problemeve Ministrit t’i përcaktosh detyra. Kjo do të bëhet madhore, sepse nuk është thjesht një ligj për ndoshta me një ligj që do rregullojë Qeverinë dhe policinë, por është një reformë e tërë, që do t’i bëhet ministritë në kuadrin e përgjithshëm kur del funksioni Policisë së Shqipërisë. Po t’i futemi njëherësh edhe i ministrit si politikan. Ne gjykojmë ky ligj e plotëson reformës së policisë, edhe xhandarmërinë mund të objektivin për të rregulluar raportet. Në nenin 7 jepet bëjmë pakt për të dyja. thelbi i drejtimit të ministrit, ai është drejtuesi më i Lidhur me kriteret e pranimit në polici, ne kemi lartë. Është bërë një modifikim i nenit, që do ta menduar ato kritere, gjykojmë se nuk duhet ta lexojmë kur të shqyrtohet projektligji nen për nen, zgjerojmë mbi moshën 30 vjeç. Nëse do të pranojmë duke përcaktuar Ministrin e Rendit Publik si një gjë të tillë, është një nen më pas që për raste të drejtuesin më të lartë, që jo vetëm drejton në veçanta për specialistë lejohet një gjë e tillë, por përgjegjësinë e tij tërë veprimtarinë e policisë, nuk mundet që mbi 30 vjeç të futen në polici si trup kuptohet edhe të ministrisë se ministria do të ketë policie ashtu edhe kuadro, sepse nuk ka kohë as edhe struktura të tjera, por ai ushtron kontroll. E për të bërë kualifikimin professional policor, nuk ka rëndësishme është që, dua ta evidentoj, jashtë kohë kur do t’i shërbejë shtetit dhe shoqërisë. Në urdhrave, udhëzimeve dhe rregulloreve të ministrit, i gjykojmë që kjo është moshë e mjaftueshme, cili është përgjegjës, policia nuk mund të punojë. shtetet e tjera e kanë 29 e poshtë. Pra, janë ligjet, vendimet dhe aktet normative që Me nevoja të veçanta të sigurisë publike çfarë kalojnë të tëra në dorë të Ministrit. Po kështu duhet kuptuar? rregullohen raportet lidhur me shqetësimet që ka Bëhet fjalë për ngjarje, për fatkeqësi, të cilat pasur në vite lidhur me emërimet me politikën e kërkojnë forca të mëdha për t’u përballuar, këto personelit. Tashmë, ato në një nen të veçantë nuk mund të jenë përmbytje, mund të jenë shembje, janë të përqëndruara vetëm te dora e ministrit, por tërmete, ngjarje të tjera të sigurisë publike ose edhe ndahen në disa nivele. Nivelin madhor, Drejtorin e kur mund të ketë prishje masive të rendit dhe të Përgjithshëm dhe zëvendësin e ka kompetencë sigurisë publike. Kjo vihet për herë të parë në ligj. Këshilli i Ministrave, Kryeministri ka drejtorët qendror Aktualisht nuk është një e drejtë e tillë që Ministri i në ministri, kurse drejtorët e bazës, shefat e Rendit të ketë të drejtën me urdhër gjithmonë të komisariateve dhe shefave të sektorëve në ministri i Kryeministrit që edhe policitë të tjera t’i mobilizojë janë lënë në kompetencë ministrit. Drejtori i dhe në drejtimin e policisë së shtetit të përballojnë prefekturës në bazë do të ketë kompetencë trupën këto situata. Këtu përfshihet edhe policia private, e policisë ose nivelin e ulët, rolin e ulët. Është bërë pavarësisht mund të jetë edhe sigurim privat, por do të një përshkallëzim i tillë dhe ne gjykojmë që i vihet në dispozicion të Policisë së Shtetit për të përballuar plotëson dëshirat dhe njëherësh zgjidhen edhe këto situata. Gjykojmë se është një gjë e mirë, e kanë Lidhur me xhandarmërinë janë disa pyetje për edhe policitë e tjera në vendet perëndimore. të njëjtin problem. Ky ligj nuk mund të marrë përsipër Lidhur me policinë ushtarake, bëhet fjalë për të fiksojë krijimin e xhandarmërisë. Argumentet janë policitë e tjera, por jo për policinë ushtarake. Policia sepse qysh në fillim policia shndërrohet në një ushtarake do të ketë statusin e forcave të ushtrisë, institucion, në një shërbim civil publik dhe si i tillë statusin e ushtarakut dhe nuk merr përsipër, nuk nuk mund të futet xhandarmëria. Xhandarmëria ose është për objekt në ligj, që të punojë në fushën e
1140 Viti 1999 Legjislatura e 15-të rendit, merret vetëm me subjektet ushtarake. Kurse në vitin ’95 përfundimisht sistemi procedural penal policitë e tjera që kanë vartësi nga institucione të në Shqipëri ka kaluar nga sistemi ikuizitor në ndryshme të ekzekutivit po. sistemin akuzator dhe njeh si subjekt të procedurës Ligjet për policitë e tjera në ç’raporte janë për penale, ndërmjet të tjerave, policinë gjyqësore, në bashkëpunimin? të cilën është shprehur konkretisht në nenin 32 që Ky ligj nuk përfshin në gjirin e vet policitë e tjera, ka personelin e Ministrisë së Brendshme, që u njihet edhe ato janë shtetërore, nuk merr përsipër të me ligjin e krimit. Pikërisht me këtë ligj ne po bëjmë rregullojë aktivitetin dhe statusin e tyre. Ato kanë ligjin e krimit të policisë në funksion të kërkesës së ligje të tjera. Policia e Shtetit me ato do të Kodit të Procedurës Penale. bashkëpunojë për të kryer detyrat, secili në Neni 16, pika 3 për pranimet në polici. pozicionin e vet ligjor. Ky nen bën fjalë për personat që pranohen A janë respektuar këshillat e MAPE-s? rishtas në polici dhe, duke iu futur karrierës normale Po, janë respektuar plotësisht, madje ju thuhet edhe policore, e cila është një karrierë e hapur, me në relacion, ata kanë punuar bashkë me ne, grupi i tyre kërkesa të përcaktuara në ligj, do të bëhet me bashkë me specialistët tanë, pra, mund të them me plot konkurs të hapur për të gjithë shtetasit që plotësojnë gojën që jemi bashkautor në bërjen e këtij ligji. këto kushte që janë renditur në pikën 1. Lidhur me afatin kohor për bërjen e akteve Neni 17, Betimi. Mund të ishte shkruar teksti i nënligjore në zbatim të këtij ligji, dëshira jonë është betimit që në ligj? që për një muaj t’i mbarojmë të gjitha, por e kemi të Gjykojmë që kjo nuk është në praktikën ligjore, pamundur për 6 muaj, ndaj edhe është vendosur nuk është e pranueshme. Ne kemi parë edhe brenda një viti. Kjo do të paraqitet me paketa, siç legjislacionet e policive të vendeve të tjera, nuk e foli zoti Ministër, fillimisht janë ligjet dhe rregulloret, kanë në praktikë ligjore, ne mund ta vëmë, por gjykimi vendimet më të rëndësishme që të fillojë ekzekutimi, i specialistëve të MAPE-s ishte që ajo shumë mirë pra, janë gradat, sepse në funksion të vënies së mund të shprehet në një rregullore të brendshme apo tyre do të jepen funksionet, do të jepen detyrat, në ndonjë rregullore tjetër të Ministrit Publik. është struktura e re e policisë, e cila do të jetë Për nenin 18, pika 5 për formimin dhe kualifikimin, shumë më e thjeshtëzuar dhe 3 rregulloret e policies, pse është lënë kufiri 20 për qind i limitit? që janë të rëndësishme për të funksionuar policia. Paraprakisht do ju thosha që në Komisionin e Ne do të mundohemi sa më shpejt, po 6 muaj tërë Rendit dhe të SHIK-ut kjo shifër është hequr dhe i legjislacioni dhe rregulloret e policisë është e është lënë sipas përcaktimeve që do të bëhen nga vështirë, gjykoj, për t’u realizuar. Ministri i Rendit Publik. Gjithsesi unë do të A gjen vend përvoja dhe eksperienca e policisë argumentoj faktin pse është vënë 20 për qind . Jemi shqiptare? munduar të kalojmë në një sistem të ndërmjetëm, Ju them me bindje se e kemi mbajtur parasysh kalimtar, pasi modeli i vendeve perëndimore është një gjë të tillë, sepse sado të gjejmë modele të huaja, që në polici karrierën policore e fillojnë duke filluar kushtet që ka policia shqiptare nuk mund të nga funksionet bazë, pra, fillon trajnimin për policë aplikohen dhe ndërtohen ashtu siç janë ato. Ne kemi dhe shkallë-shkallë, me kalimin e kohës, duke u marrë elementë të policive të tjera, italiane, rritur në karrierë, derisa të bëhet drejtues madhor i gjermane, hungareze, por gjithmonë për kushtet dhe policisë. Kjo ka qenë ideja jonë. Por, gjithsesi, është eksperiencën që ka ky instuticion në vendin tonë. Komisionit të Rendit dhe të SHIK-ut që e ka korrigjuar. A do të ketë policia armë të luftës masive? Në lidhje me nenin 27, paragrafi i pare, veprim i Policia ka një nen të veçantë për pajisjet dhe arsyeshëm, është korrigjuar nga Komisioni i Rendit armët, ajo do të pajiset me armatim për të luftuar edhe nga Komisioni i Ligjeve, dhe mendoj se është individin dhe grupin, nuk bëhet fjalë për armë të luftimit bërë sipas kushteve dhe standardeve më të pranuara. të madh, madje është e pakonceptueshme, policitë Në lidhje me vërejtjen për nenin 29, pika 1/c, nuk administrojnë në gjithë botën armë të tilla. për masa disiplinore kur merr pafajësi, këto janë Në lidhje me nenin 4, ku bëhet fjalë për atributet veprime që i zgjidh pjesa e përgjithshme e Kodit e policisë, pyetja është: Pse u jepet gjithë Penal, pra, nëse personi do të marrë pafajësinë në strukturave dhe personelit të policisë shqiptare edhe bazë të një përfundimi penal, ai do të rimarrë dhe atributet e policisë gjyqësore? do të gëzojë të gjitha ato të drejta që i qenë mohuar Me miratimin e Kodit të ri të Procedurës Penale gjatë procedimit penal të tij. Nuk e kemi parë të
1141 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
udhës të përsërisim ato parime që janë shprehur në kërkesat kushtetuese në raport me të drejtat dhe pjesën e përgjithshme të Kodit Penal. liritë themelore të njeriut. Urdhrat e ekzekutimit të policisë mund të jenë Skënder Gjinushi - Po, zoti Gjana. nga më të ndryshmet, fjala vjen, mund të jetë një Jemin Gjana - Ndoshta Zëvëndësministri e ka urdhër ekzekutimi nga prokurori, mund të jetë një të vështirë të prononcohet, por le t’i ngelet Ministrit, urdhër ekzekutimi nga gjykata, kuptohet që policia dikujt tjetër ose t’i mbetet kryetarit të grupit para se të kryejë ekzekutimin e këtij urdhëri do të parlamentar të maxhorancës. verifikojë identitetin e personit me të cilin ka të bëjë, Unë kam shtruar një pyetje për Rezolutën 690. pra ideja është që t’i përshkruajmë në nen rastet Nga relacioni që keni sjellë për projektligjin, i jeni kur policia ka të drejtën e ekzekutimit të urdhrave referuar kësaj rezolute. Ajo rezolutë ka edhe një çështje, të ndryshëm të organeve të administratës dhe të që ka të bëjë me përfshirjen në polici të punonjësve që pushtetit gjyqësor. Nuk është në sensin dhe në kanë dhunuar të drejtat e njeriut gjatë ushtrimit të funksionit praktikën e bërjes së një akti ligjor, do të jenë akte të tyre, si edhe ata që kanë bërë pjesë në trupat policore të tjera, siç është Kodi i Procedurës Penale ai që të shkrira. Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike në përcakton detyrat ekzekutive të policisë gjyqësore variantin që ka sjellë ka bërë një propozim për të shtuar në funksion të prokurorit ose të gjykatës apo si mund një pikë në këtë nen. të jenë akte të tjera ligjore, që parashikojnë një të Pyetja e dytë, që unë dua përsëri të mos e drejtë të tillë, që mund ta ushtrojë policia. anashkaloni, nuk bëhet fjalë për ata që për herë të Për nenin 41, për bllokimin, bëhet fjalë vetëm parë tërhiqen për të konkuruar për policinë. Aty unë në rastet e fatkeqësive natyrore, aksidentale, pra, bie dakord ta vëmë, po të doni 30, po të doni 29, po bëhet fjalë gjithmonë për ambiente publike dhe është të doni 28. Unë shtrova një pyetje të një natyre tjetër. e kuptueshme që në ambiente publike gjithmonë Një njeri që në moshën 27 vjeç, për motive jo ka publik dhe policia do të ketë të drejtën që, për profesionale, jo të kritereve që përcakton ky ligj, rastet e shprehura në fillim të nenit, për nevojat e është larguar nga policia dhe pas 4 vjetësh i takon sigurisë publike në zbatim të ligjit dhe të rasteve të të jetë në moshën 31, po ai është në lirim. Ka të fatkeqësisë natyrore aksidentale të tjera, do të bëjë drejtë të konkurojë më apo jo? bllokime të pjesshme dhe të përkohshme të Skënder Gjinushi - Po, i japim përgjigje edhe ambienteve të ndryshme. Mund të ndodh, për këtyre dy pyetjeve dhe mbyllim pjesën e pyetjeve. shembull, që herë pas herë të ndodhin aktivitete Specialisti – Edhe ligji aktual që është për masive, kulturore – sportive, krejtësisht të ligjshme, Policinë e Rendit në kriteret për problemet e atëherë policia ka të drejtë që t’u krijojë mundësi personelit thotë: “Personi duhet të ketë mbaruar organizatorëve dhe pjesëmarrësve në këto tubime, arsimin e lartë policor, lejon dhe shtetas të tjerë që të bëjë bllokime të pjesshme për pjesëtarët e tjerë, kanë mbaruar arsim të lartë, por duke iu nënshtruar për qytetarë që nuk janë pjesëtarë në këto kurseve të kualifikimit”. Unë gjykoj se nuk kemi të aktivitetete, me qëllim që të evitojnë përfundimet e drejtë t’ia heqim askujt këtë të drejtë nëse e ka ndryshme apo mosmarrëveshjet që mund të krijohen arsimin e lartë dhe s’ka kufizim tjetër ligjor. Ky mund me qytetarët gjatë këtyre rasteve. Këtu është ideja të ketë mbaruar universitetin, shkollë civile, mund në thelb e këtij ligji. të jetë se ka mbaruar shkollën tjetër ushtarake, Në lidhje me formulimin që është bërë nga Misioni mund të jetë për ish-sigurimin e shtetit, por unë MAPE për normat e sjelljes politike, ne ia kemi kaluar gjykoj që legjislacioni nuk mund t’i paragjykojë dhe Këshillit të Ministrave të dyja versionet që kemi t’i ndëshkojë në mënyrë masive grupe dhe kategori parashikuar si grup pune dhe është konkluduar në njerëzish. Pra, edhe nëse është nga ish-shkolla e versionin që është paraqitur dhe është prezent te ju. sigurimit të shtetit dhe s’ka kufizime të tjera ligjore, Ndërsa në lidhje me nenin 51, për kufizimet sindikale, ai me një kurs kualifikimi mund të punojë në polici. ashtu si theksoj edhe Zëvëndësministri, është rënë dakord Këtë e ka legjislacioni ekzistues dhe ky ligj që bëhet me një riformulim të ri të këtij neni, ku është e nënkuptuar për Policinë e Shtetit. e drejta e ngritjes dhe e funksionimit të organizatave Rezoluta për këtë grup njerëzish apo kategori profesionale apo edhe sindikale. nuk përmend gjë, nuk e do për më konkretisht ne e Ndërsa në lidhje me pyetjet e zotit Xhaferri për kemi përpara, e 1979. nenin 45, ky nen është tërësisht i riformuluar nga e Jemin Gjana - Anëtarët e forcave policore që para dhe mendoj që aty gjejnë shprehje edhe kanë dhunuar të drejtat e njeriut gjatë ushtrimit të
1142 Viti 1999 Legjislatura e 15-të funksionit të tyre, si edhe ata që kanë bërë pjesë ky pozicion të mbetet i pandryshuar. në trupat policore të shkrira, për shkak të çnjerëzive, Skënder Gjinushi - Para votimit ju thoni unë të metodave që nuk duheshin pëdorur, nuk mund të shprehem në rast se kështu e kështu. pranohen në polici. Rezoluta e Asamblesë Procedura është normale. Hapet debati. Para Parlamentare e Këshillit të Europës nr.690, viti ’79. votimit çdo grup shpreh pozicionin e tij. Megjithatë unë e mora vesh përgjigjen tuaj. Zoti Pema, urdhëroni. Skënder Gjinushi – Megjithatë gjatë debatit kush Ndrecë Pema - Falemnderit, zoti Kryetar! ka për t’u shprehur mund të shprehet. Pyetja ka më? Të nderuar kolegë, Specialisti - Projekti që paraqitet nuk merr Projektligji “Për Policinë e Shqipërisë ose për përsipër të diferencojë grupe të tilla. Ligji vë kriteret Policinë e Shtetit”, që na është paraqitur sot për e pranimit, kush do të futet në Polici të Shtetit. Nëse diskutim në këtë seancë plenare, është një nga më shtrohet problemi punonjës policie, oficerë që mund të rëndësishmit, forcon më tej bazat dhe premisat të jenë liruar, si do t’i bëhet që të kthehen në polici, për një polici të qëndrueshme dhe efikase në luftën nuk është objekti i këtij ligji se çdo të bëhet për të për vendosjen përfundimtare të rendit dhe të qetësisë rikthyer. Masat disiplinore parashikojnë në këtë ligj në vend, si dhe për luftën pa kompromis ndaj për një punonjës policie dhe këto do të detajohen kriminalitetit, i çfarëdolloj qoftë ai dhe kudo që shfaqet. në një rregullore të veçantë të disiplinës, e cila është Ky projektligj i hap rrugën një numri relativisht të bërë gati. Të gjitha rregulloret që do të bëhen, do të madh ligjesh të tjera, projekte të tjera pasuese e kalojnë në Këshill të Ministrave. Nuk ka më asnjë akteve të tjera normative, që do ta bëjnë policinë e anashkalim, as paragjykim. shtetit shqiptar mbrojtëse të vërtetë të lirive dhe të Skënder Gjinushi - Dakord. Këto janë drejtave të qytetarëve të shtetit demokratik dhe Spartak Ngjela - Më duket se pyetja është e institucioneve kushtetuese të tij. saktë, do të lejohen apo jo ish-punonjësit e sigurimit Paraqitja e këtij projekti vjen në momentin e të shtetit të punojnë në polici? Pse vini vërdallë? duhur, duke reflektuar më shumë përgjegjësi ndaj Specialisti - Ne gjykojmë që nuk është objekt kërkesave të opinionit publik, por edhe atij i këtij ligji. Me aktet nënligjore le të zgjidhet. Kriteret ndërkombëtar, sidomos tani në kuadrin e Paktit të bëjnë fjalë për pranimin fillestar në polici, jo për Stabilitetit, ku vendi ynë ka vendin dhe rolin e tij kryesor. rimarrjet që mund të jenë individë të veçantë. Për përgatitjen e këtij projektligji është punuar Skënder Gjinushi- Po, zoti Dajçi. gjatë, siç u tha këtu nga Ministri dhe përfaqësues Pal Dajçi - Falemnderit, zoti Kryetar! të tjerë të Qeverisë, dhe është punuar me shumë Pyetja ime është: Ky projektligj do t’i përligjë përgjegjësi, së pari, nga vetë specialistët tanë të këta ish-sigurimsa që sot aktualisht bëjnë pjesë në policisë, por edhe nga asistenca e organizmave të Ministrinë e Brendshme, se mirë që projektligji do specializuara të kësaj fushe, e cila ka qenë e të fillojë të zbatohet për të rinjtë që do të hyjnë, por pranishme në të gjitha seancat e hartimit dhe të themi që ky ligj do t’i përligjë këta që janë sot diskutimit të tij deri në variantin përfundimar që na aktualisht? Do t’i lërë brenda apo do t’i heqë? është paraqitur për miratim në këtë seancë plenare Skënder Gjinushi – Dakord, zoti Dajçi është e të Kuvendit. Vlen të theksohet veçanërisht kontributi njëjta pyetje. i përfaqësuesve të misionit MAPE, të OSBE-së, Atëherë, kush do të diskutojë? Urdhëro, për Këshillit të Europës etj., por jo më pak vendimtare procedurë. ka qenë eksperienca dhe përvoja e pasur e policisë Jemin Gjana – Duke e konsideruar thelbësore sonë gjatë viteve të veprimtarisë së saj dhe në miratimin në parim të këtij ligji për policinë, duke pasur mënyrë ë veçantë gjatë viteve të tranzicionit, si dhe dëshirën dhe vullnetin për ta votuar atë bashkë me ju, unë një pjesë tjetër e ligjeve që është miratuar në këtë do të kërkoja përgjigjen e maxhorancës për qëndrim Kuvend. Për vetë rëndësinë që paraqet ky projekt, ndaj asaj që ne kemi shtruar lidhur me neni 16. ai i është nënshtruar disa diskutimeve në tryeza të Skënder Gjinushi - Kjo s’ka të bëjë me specializuara edhe së bashku me to edhe me procedurën. organizatat joqeveritare në vend, përveç të atyre të Jemin Gjana - Ka të bëjë me procedurën se specializuara, obcionet e të cilave janë reflektuar do të vijë një moment për të votuar, unë dua t’ia bëjë në vërejtjet që ka paraqitur Komisioni i Rendit dhe të qartë maxhorancës qëndrimin e Grupit Shërbimit Informativ Shtetëror, si dhe Komisioni i Parlamentar të Partisë Demokratike, në qoftë se Ligjeve. Në këto kushte, unë mendoj se projekti i
1143 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
paraqitur i plotëson standardet europiane dhe i Skënder Gjinushi - Falemnderit! përgjigjen më së miri kushteve të vendit tonë dhe Zoti Arbnori. sidomos kërkesave të vazhdueshme të Miqve të Pjetër Arbnori – Më vjen mirë që të kemi një Shqipërisë dhe gjithë faktorëve të tjerë ndërkombëtar. ligj bashkëkohor për policinë. Shqipëria vuan nga Duke qenë pjesë e rëndësishme e projektit, mungesa e rendit dhe nga shtimi i krimeve të rënda, program për reformën e policisë shqiptare, ai hedh pavarësisht nga përpjekja e një pjese, me të vërtetë hapin e parë praktik të zbatimit të këtij projekti që të specializuar dhe teknik, që vepron në Ministrinë do të fillojë në janar të vitit që vjen, pra, në janar të e Rendit për të vepruar në të mirë të rendit dhe, vitit 2000. Ky projekt pasqyron ndryshimin thelbësor pavarësisht nga përpjekja personale e ministrit për të statusit të policisë në kushtet e shtetit të ndaluar në një farë mënyre përzierjen e politikës demokratik, duke shkëputur policinë nga forcat e me krimin e sidomos me bandat. armatosura, bën dallimin e plotë dhe të saktë të Më erdhi mirë që komisionet i morën parasysh nivelit politik me atë teknik. Për herë të parë vërejtjet që bëri Grupi Parlamentar i Partisë përcakton qartë dhe saktë detyrat për çdo nivel Demokratike, megjithatë unë do të ndalesha në dy drejtimi në polici, duke bërë të mundur edhe pika themelore. identifikimin dhe ndarjen e policive, gjë që do të rrisë Ne kemi propozuar një ligj për xhandarmërinë. më tej efektivitetin e punës në të gjitha nivelet e Kuvendi nuk duhet të mendojë që meqë e ka policisë në përgjithësi. Po kështu, për herë të parë propozuar Partia Demokratike këtë ligj, ai nuk duhet në ligj sanksionohet konkursi për pranimin në radhët miratuar. Ky ligj është një nevojë e vërtetë e e policisë, gjë që do të ndikojë pozitivisht në Shqipërisë dhe jo e Partisë Demokratike apo e shmangien e ndërhyrjeve, e subjektivizmave dhe do Partisë Socialiste. t’i hapë rrugë individëve të aftë dhe të devotshëm, të Pika e fundit, por më themelore është rikthimi i denjë e dinjitoz, që është edhe një premisë tjetër ish-oficerëve të sigurimit të shtetit në polici. Më duket për të shpresuar për ndryshime të shpejta cilësore se kjo është një shenjë e keqe, që nuk i sjell asgjë në rritjen e efektivitetit në goditjen e krimit. të mirë policisë shqiptare. Insistimi i ligjvënësve të Nisur nga kushtet specifike që ka puna në polici, maxhorancës që të lejohen këta oficerë, që sikurse projekti dhe nenet e tij parashikojnë garancitë për dihen dikur kanë vepruar jo në bazë të ligjit, por në paprekshmërinë e figurës së policit si autoritet bazë të një vendimi të Byrosë Politike të Komitetit shtetëror. Gjithashtu, projekti realizon një mbrojtje Qëndror, më duket se është i pabazë. të veçantë për jetën, pronën dhe familjen e punonjësit Unë do të isha që këta njerëz të largohen nga të policisë të rrezikuar për shkak të detyrës që ai policia, duke marrë parasysh se ekziston edhe një kryen. Projekti i jep përparësi edhe trajtimit me pagë vendim ose një rezolutë numër 690 i Këshillit të dhe strehim punonjësit të policisë, gjë që nuk është Europës, i cili thotë që policitë e shkrira dhe bërë asnjëherë më parë. Siç e theksova më lart, organizatat e tjera, që kanë bërë veprime kriminale duke përfunduar, unë mendoj se me miratimin e këtij të mos përfshihen më në policitë e rendit. Ata që projekti që do i bëj sot Kuvendi, hapet rruga që thonë se po u larguan këta njerëz të sigurimit të Këshilli i Ministrave të sjellë sa më parë paketën shtetit nga policia u shkelkan të drejtat e njeriut, tjetër të ligjeve, që u përmend këtu, për Policinë e gabojnë. Unë them që duke u lejuar, siç parashikon Shtetit, për të cilën është bërë dhe po bëhet një ky projektligj, shkelen të drejtat e njeriut, madje të punë e kujdesshme në bashkëpunim edhe me qindra e mijëra shqiptarëve të përndjekur politik. Unë organizmat e tjerë ndërkombëtarë e të specializuar, do të thosha që ka mjaft fusha të tjera ku këta ish- që asistojnë zbatimin e projektit të madh, program oficerë mund të punojnë fare mirë në jetën civile për reformën e policisë shqiptare. dhe të mos futen më në strukturat e policisë, se I ftoj kolegët që ta miratojnë këtë projektligj, duke kështu ata do të ishin një precedent i keq. i dhënë edhe një herë tjetër mundësi policisë për të Falemnderit! rritur më tej punën e saj, duke shprehur publikisht Skënder Gjinushi – Falemnderit! edhe përkrahjen tonë si organ ligjëvënës që jemi. Zoti Hazizi. Lidhur me titullin, personalisht dhe Komisioni i Sokol Hazizi – I nderuar zoti Kryetar, të nderuar Rendit dhe i Shërbimit Informativ Shtetëror ka kolegë, propozuar që të jetë Polici e Shtetit. Jemi duke diskutuar për projektligjin “Për Falemnderit! Policinë e Shtetit” dhe duhet kuptuar fakti që i
1144 Viti 1999 Legjislatura e 15-të vetmi shqetësim që ka mbërthyer nervin dhe moralin mund të harrohen veprimet e dhunshme të ushtruara shqiptar është problemi i rendit, garancisë dhe nga policia dhe nga shefat e tyre mbi shpinën e sigurisë qytetare, sepse pa të nuk ka as aktivitet atyre njerëzve që kërkonin vetëm fare pak të drejtë, jetësor, shoqëror, jetë, biznes, nuk ka investime, punësim dhe jetë të qetë. Pavarësia e policisë së nuk ka kurrgjë. shtetit nga politika garantohet nëpërmjet statusit që Finalisht paraqitet ky projektligj, i cili ka si i jepet policit. E drejta që i jepet çdo qytetari për të objeksion kryesor rregullimin e raportit mes qytetarit konkurruar për punonjës policie, trajtimi ligjor që i dhe forcave blu, të cilat krijohen dhe forcohen për t’i bëhet policit është i barabartë me atë të statusit të shërbyer përfundimisht qytetarit dhe mbrojtjes së nëpunësit civil. Pra, përfundimisht vazhdon të punojë identitetit të tij. dhe do të ushtrojë detyrën vetëm ai person që Ky projektligj paraqitet larg eksperiencës dhe garanton dhe mbron nëpërmjet respektimit të ligjit traditës së kaluar, të arbitraritetit dhe mungesës së jetën dhe aktivitetin shoqëror të qytetarit. profesionalizmit, ku mund të vishej polic ai që donte Në mënyrë të përmbledhur do të thosha që të vidhte, mund të vishej polic ai që donte të projektligji “Për Policinë e Shtetit”, paraqitur pranë dhunonte apo të mbronte lekët e vëna në mënyrë të komisioneve parlamentare, pranë Parlamentit, në padrejtë nëpërmjet kostumit të policisë. Tashmë, ai tërësi karakterizohet nga katër tipare kryesore. që do të quhet punonjës policie apo shkurt polic, do - Nga aftësia për të vendosur në Policinë e të quhet ai qytetar që gëzon aftësinë dhe kualifikimin Shtetit profesionalistët dhe të aftët për të ushtruar profesional për të ushtruar këtë detyrë, pra, përballë detyrën e policit. qytetarit do të qëndrojë polici, i cili realisht mbron - Nga ndarja përfundimisht e Policisë së Shtetit me profesionalizëm aktivitetin jetësor të tij. nga politika dhe ndikimet e saj mbi të. Punonjësi i policisë ka vetëm detyrën për të ushtruar, - Nga baza kushtetuse e projektligjit të paraqitur. por gëzon të drejtën brenda kuadrit të drejtave - Nga karakteri modern, i cili garantohet themelore të garantuar me Kushtetutë dhe them se nëpërmjet komunikimit që kanë bërë komisionet dhënia e tërësisë së të drejtave në këtë projektligj parlamentare me institucionet e ndryshme do të shërbejë si shtysë dhe promotori i ushtrimit ndërkombëtare. më së miri i detyrës së vet. Falemnderit! Për të qenë sa më konkret, po të marrësh Skënder Gjinushi – Falemnderit! projektligjin nen për nen dhe në tërësinë e tij, gjëja Zoti Dervishi. më kryesore që të bie në sy është se policia në ligj Ali Dervishi – Zoti Kryetar, nuk ndryshon aspak nga statuset e policive të tjera Të nderuar deputetë, europiane, duke e klasifikuar atë përfundimisht si Policia shqiptare ka qenë dhe vazhdon të jetë institucion të administratës shtetërore civile të më e goditura dhe më e pambrojtura përpara krimit. Republikës së Shqipërisë, veprimtaria e së cilës Një nga shkaqet ka qenë politika. Politika duhet të mbështetet në të drejtat dhe detyrat që burojnë nga heqë dorë nga ndërhyrja në strukturat e policisë, Kushtetuta dhe aktet e tjera normative sepse vetëm kështu ajo do të jetë kompetente për ndërkombëtare. të kryer misionin e vet për vendosjen e rendit. Projektligji garanton të drejtën e punonjësit të Pikërisht ky është një shkak ku autoriteti policor u policisë, që nëpërmjet dëshirës dhe detyrës për rrëzua. Më vonë policia u tradhtua edhe nga politika, kualifikim, të bëjë karrierë duke u larguar njëherë e keqbërësit kapen nga policia, futen nga dera e burgut mirë nga akseset personale të ministrit apo dikujt dhe dalin nga dera e gjykatave. Opinioni shqiptar, tjetër për të titulluar drejtorë apo shef komisariati megjithëse ka përmirësime në rend, vazhdon të jetë atë, që më tepër do t’i garantonte atij kufijtë e xhepit i tronditur, sepse akoma nuk është siguruar prona, në monedhë. Ligjet e tjera që do të pasojnë këtë jeta e njerëzve. Qetësia po vendoset ngadalë. Këtë projektligj do të mundësojnë rolet dhe vendin në polici realitet tani nuk po e pranon as policia dhe reagimet të punonjësve dhe të qytetarëve që do të punojnë kanë filluar në tërësi që në Shqipëri dhe në disa në të në bazë të gradave dhe treguesve të tjerë zona e rrethe shumë ashpër kapin elementë professionalë. kriminalë të kërkuar. Këto rezultate janë premtuese. Moment shumë i rëndësishëm që duhet të dalë Për të fituar mbi krimin lufta policore kërkon ligje të në pah është ndarja përfundimtare që i garantohet kohës, një nga të cilat është edhe ky ligj që ne po strukturave të Policisë së Shtetit nga politika. Nuk votojmë sot. Ky ligj, siç e tha edhe ministri edhe
1145 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shokët parafolës, është bazuar në Kushtetutën e Zihni Beqiraj – Falemnderit! Shqipërisë, në rekomandimet dhe në ndihmën e I nderuar zoti Kryetar, madhe që kanë dhënë forcat e MAPE-s, Këshilli i Të nderuar deputetë, Europës, OSBE-ja dhe nga eksperienca e policisë Së fundi pas një odiseje pune, përpjekjesh dhe sonë si para tranzicionit demokratik, ashtu edhe konsultash sot na vjen në seancë plenare për të në kohën e monizmit. miratuar projektligjin aq të domosdoshëm për Si deputet them që ky ligj duhet miratuar dhe policinë. Domosdoshmëria për hartimin dhe ne duhet të kontribuojmë që ky të zbatohet në miratimin e këtij projektligji përcaktohet nga një sërë praktikë. Problemi kryesor për mua është zbatimi faktorësh si ndryshimi thelbësor i statusit të në praktikë i këtij ligji. Duke zbatuar mirë në praktikë policisë, tashmë, jo pjesë përbërëse e forcave të këtë ligj, ne i hapim rrugën edhe projekteve të tjera armatosura të Republikës së Shqipërisë. dhe akteve nënligjore normative, të cilat në rast se Së dyti, në drejtimin e policisë shqiptare të nuk zbatohen në rrugë institucionale dhe ligjore në mënjanohet politika dhe të realizohet vetëm drejtimi polici, do të pengojnë shkëputjen e strukturave të teknik dhe kontrolli civil mbi policinë etj. policisë nga Forcat e Armatosura, do të pengojnë Së treti, të sigurohet një mbrojtje ligjore nga bërjen e rregullores së personelit, të disiplinës së politika dhe veprimet e saj, në mënyrë që të brendshme, ligjit për gradat, ligjin për vendosjen e depolitizohet veprimtaria e policisë etj., pa harruar rendit, për ruajtjen dhe kontrollin e kufirit shtetëror, asnjëherë kujdesin dhe punën për statusin e për informacionet policore etj. Këto në kompleks punonjësit të policisë në kuadrin e administratës do të bëjnë reformën ligjore, e cila vendos themelet publike etj. e policisë në standardet e pranueshme demokratike Të nderuar kolegë, në kushtet e vendit tonë. Është e tepërt ndoshta të flitet për punën e bërë Ky projektligj është një hap i dukshëm drejt së nga policia shqiptare në periudhën pas zgjedhjeve ardhmes në polici për ta vënë atë në pozita pune. të 29 qershorit të vitit ’97. Ne nuk duhet të harrojmë Së pari, mendoj që paga e policit detyrimisht kurrë se, pavarësisht nga të metat dhe dobësitë, në të gjithë vendet e botës është më e madhe sesa madje pse jo dhe nga çmimi i lartë i humbjes së shpërblimet që merr. jetëve të jo pak punonjësve të policisë së rendit, Së dyti, mendoj që dikasteri i Ministrisë së kemi pasur shumë vlerësimet që, tashmë, ne i Rendit Publik, duke pasur edhe mbështetjen e njohim. Në ndihmë të punës së forcave të policies, Qeverisë, duhet të mendojë për strehimin e policëve. vendosjen e rendit dhe arritjen e sigurimit publik, ky Skënder Gjinushi - Falemnderit! Zoti Fejzo. Parlament ka miratuar një sërë ligjesh të përfshira Vladimir Fejzo – Falemnderit! në paketën e ligjeve për rendin, e cila ka luajtur një Nuk dua të zgjatem shumë se për policinë ka rol jo pak të rëndësishëm dhe ka ndikuar në për të folur shumë, sepse policia është arma e vendosjen e rendit. Sot vijmë në mundësinë reale, dëmtuar psikologjikisht, materialisht që mbas konkrete të rendit në atë ligjor, për të miratuar këtë sistemit postkomunist. projektligj, i cili është kaq i domosdoshëm. Për këtë Ky është një projektligj për të gjithë ne, dhe të deklaroj votën time pro. gjithë duhet të bashkohemi për një qëllim të vetëm Duke diskutuar për projektin desha të ndalesha që arma e policisë të fitojë dinjitetin dhe në disa nene dhe kapituj të veçantë, të cilët, sipas personalitetin e caktuar. gjykimit tim, kanë rëndësinë e vet edhe pse kërkojnë Unë nuk doja të hyja në detaje, në strehim një vëmendje gjatë procesit të zbatimit. shtëpish apo stimuj materialesh, por desha që të Në nenin 16 përcaktohen saktë dy kriteret e bashkohem edhe unë si të gjithë deputetët e këtij pranimit në polici. Ne të gjithë jemi dëshmitarë se Parlamenti për të mbështetur policinë shqiptare, për në periudha të veçanta pranimi në këto struktura të ta mbështetur për një qëllim të vetëm:për rendin rendit është realizuar nga praktika politike, të cilat dhe qetësinë në vendin tonë, prandaj dhe nuk dua e kanë dëmtuar ose e kanë cenuar punën e rendit. të flas më shumë, por jam i mendimit që ta Vetë përmbajtja dhe zbatimi i tij do të krijojë mundësi mbështesim këtë projektligj që i shërben më së miri konkrete që në këtë proces tejet të rëndësishëm policisë sonë. t’u vihet fre subjektivizmave të të gjitha llojeve, duke Falemnderit! mos harruar asnjëherë atë që ka të bëjë me formimin Skënder Gjinushi – Zoti Beqiraj. dhe kualifikimin, të përcaktuara këto në nenin 17,
1146 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe pse ka një bazë mbi të cilën ngrihen këto. te Vefa, prandaj disa njerëz nuk e duan këtë ligj. Në nenin 25, ruajtja e sekretit, përcaktohen Unë falënderoj edhe njëherë grupin e punës dhe prerë detyrimet përkatëse ligjore për çdo punonjës ministrin për korrektesën dhe për atë qëndrim që ose largohen më pas nga këto organe. Kuptimi në mbajti përballë Kutilieros. thelb lidhet me një fakt tjetër, nga ajo jo sepse më Falemnderit! parë nuk kanë qenë të tilla kërkesa, por, tashmë, Skënder Gjinushi – Falemnderit! shtrohen me një forcë të re kërkesa të Zoti Hasani domosdoshme për zbatimin dhe përgjegjësinë për Maksim Hasani – Gjithë Policia Shqiptare ruan moszbatimin e tyre. një traditë dhe përvojë të shkëlqyer. Për këtë nuk Do doja të ndalesha edhe në dy aspekte të tjera është nevoja që të flasësh shumë, flet vetë ballafaqimi të këtij projektligji. Unë do të evidentoj edhe me realitetin që po jetojmë, flet vetë praktika që është aspektet që kanë të bëjnë me marrëdhëniet me ndjekur në këto vite. Gjithë sulmi u drejtua kundër publikun në nenin 56, ato me administratën publike, kësaj arme, këtyre njerëzve të përkushtuar, gjithë neni 57 dhe qeverisjen vendore të nenit 58. Të gjitha njerëzve që sakrifikuan se ndryshe nuk realizoheshin këto do të mundësojnë atë që ….. pas projektit të synimet e tyre të mbrapshta që ta ripnin deri në paraqitur do të krijohen mundësi optimale konkrete palcë këtë popull. E kush nuk u fut, kush nuk e të demokratizimit të vetë policisë në raport me veshi uniformën blu. Vetë jemi dëshmitarë, që figurën publikun, marrëdhëniet korrekte të bashkëpunimit e policit e përdhosën siç përdhosën figurën e vetë me strukturat e qeverisjes vendore dhe ato të Shqipërisë, prandaj nuk kanë gojë të zënë ish- administratës publike. ushtarakët. Unë kam respekt për ushtarakët, sepse Duke përfunduar, ftoj të gjithë deputetët që të në familjen time nga 5 meshkuj, 4 kemi qenë miratojnë këtë projektligj në tërësi dhe nen për nen, ushtarakë dhe e kemi për nder që i kemi shërbyer aq të domosdoshëm për të siguruar vendosjen e atdheut. Ata që i kanë hedhur baltë dhe që rendit dhe realizimin e sigurisë publike. vazhdojnë të hedhin baltë do të përgjigjen një ditë Falemnderit! dhe parrulla ish-sigurimsa nuk shkon më, sepse këta Skënder Gjinushi – Falemnderit! ish-sigurimsa nuk janë më në Shqiëri, me këtë Zoti Kuqi. parrullë janë larguar bashkë me ta edhe intelektualët Sulejman Kuqi – Falemnderit, zoti Kryetar! ushtarakë dhe vendin detyrimisht e zunë rrugeçët, Unë para një muaji ndoqa një takim të zotit Poçi e zunë ata që vidhnin dhe grabisnin. Me një fjalë, me zotin Kutiliero dhe më duket se zoti Poçi mori zotërinj pushtetarë, policia nuk ka nevojë vetëm për një angazhim për kalimin me përparësi të ligjit për ligje, nuk ngopet me ligje, ata kërkojnë t’i policinë dhe rendin dhe më duket se po zbaton një përmirësojmë kushtet morale dhe materiale, vetëm parim të Europës demokratike që ta kalojë sa më ky është themeli i çdo ligji që detyrimisht do të sjellë shpejtë dhe me këtë rast falënderoj edhe grupin e rezultate. Kjo është njëra anë. punës të policisë edhe për konsultimin që ka bërë Vendin e ish-sigurimsave, e them me bindje, në edhe me MAPE-n. E para, Në përgjithësi ky ligj Ministrinë e Rendit e kanë zënë spiunët, disa spiunë është një ligj demokratik, një ligj që duhet kaluar, të Sali Berishës, jemi dëshmitarë që në rend ka por më duken paradokse disa kërkesa jo të edhe nga ata që nderojnë me grusht, e pranoj edhe sigurimit, kur në sigurim, ne s’po themi se ne jemi këtë, por ka edhe nga ata që janë direkt spiunë të tolerantë, jemi nga ana e zotit Kutiliero, për Sali Berishës, madje edhe të disa politikanëve që shembull, ka qenë Agim Shehu dhe mund të jetë përfaqësojnë klane të ndryshme. Ata pak edhe ndonjë kryetar partie që ne të tjerët nuk po e intelektualë ushtarakë po persekutohen, po kërkojmë, po e kërkojnë ata që merren me policët. largohen nga institucionet, madje po i detyrojnë që E dyta, ky ligj nuk është më një ligj që nuk lejon të largohen. Kjo është e lexueshme dhe duhet ta policin të vjedhë votën si në 26 majin, është një ligj pranojmë. Të ketë gojë godina e policisë të flasë, që nuk e lejon më policin që të hipë në helikopter do të habiteshit, sepse njerëzit nuk flasin se u rri nga presidentët e firmave piramidale, është një ligj kamzhiku në kokë, po të fillosh të pëshpërisësh që polici nuk ka të drejtë më të dalë me parrullat pak e pëson, dhe e pëson rëndë. Këtë ta kenë mirë elektorale nëpër mure, është një ligj që polici nuk të parasysh pushtetarët e sotëm. vret natën dhe të qan ditën, është një ligj që polici Skënder Gjinushi - Falemnderit! përpara se të bëjë krimin e zbulon krimin, siç ndodhi Zoti Dajçi.
1147 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Pal Dajçi - Falemnderit, zoti Kryetar! edhe sot. Kurse ne paragjykojmë dhe kërkojmë të Unë mendoj që sot t’i bie shkurt, meqenëse sot paraligjërojmë aftësitë tona shtetërore, sepse kanë nuk ka as televizion që të bëjmë politikë. Kjo seancë qenë në eficensë 18 mijë vjet para dhe injorojnë nuk ka të bëjë me analizën e punës së Ministrisë personalitetin e tyre, aftësitë, mundësitë individuale së Rendit, mund ta thërrasim një ditë tjetër ministrin, dhe profesionale për të kontribuar në vendosjen e këtu kemi të bëjmë me një projektligj, që të gjithë garantimit të rendit. ne themi që është shumë i rëndësishëm dhe pastaj Njerëzve dhe sidomos specialistëve t’u krijojmë anashkalojmë duke vlerësuar punën e policit apo mundësi vlerësimi mbi gjykimin konkret personal. duke u marrë me shtëpinë e policit. Unë, edhe nga Çdo njeri lind individualist, vdes po vetëm, prandaj debati i djeshëm në mbledhjen e Komisionit të dhe duhet vlerësuar dhe gjykuar individualisht se sa Ligjeve, u mundova që ta përshëndes komisionin vlen çdo njeri. Paragjykimi, mbyllja e mundësive që ka punuar për këtë, për bashkëpunimin që ka ligjërisht për konkurrencë nuk është as e drejtë dhe bërë me misionin MAPE dhe me gjithë institucionet as humane, demokracia nuk ekziston dhe nuk që veprojnë sot në Shqipëri dhe që ndihmojnë në funksionon pa këto të dyja. ngritjen e një legjislacioni sa më të saktë. Ajo që Falemnderit! është parësore për ne është fakti që në polici duhet Skënder Gjinushi - Falemnderit! Këto janë të punojnë vetëm specialistë, të cilët kanë mbaruar diskutimet. shkollën e policies. Përderisa për këtë projektligj Kalojmë në prononcimet e grupeve kanë dhënë mirëkuptimin komisionet parlamentare, parlamentare. grupet parlamentare dhe institucionet e tjera të Grupi socialist ka kërkuar të shprehet, grupet e rendesishme ndërkombptare, mendoj që të mos tjera do të shprehen paraprakisht? Po, zoti Gjana. zgjatemi. Unë them që te neni 16 të shtohet që në Jemin Gjana - Si grup parlamentar kemi organet e rendit të mos punojnë ish-sigurimsa, ish- vlerësuar domosdoshmërinë për të pasur një ligj për kryetarë degësh, ata që për 50 vjet rresht policinë. Duke gjykuar në të mirë të punës persekutuan në një shkallë të madhe jo pak po rreth mendojmë që të mos merremi me problemet që ka 400 mijë shqiptarë. Në mënyrë që ky ligj të gjejë rendi, por me shqetësime që përjetojmë, me punën miratim edhe në popull dhe në arenën tonë politike që bëhet, me të metat që ekzistojnë, me gabimet ka filluar një frymë bashkëpunimi, le ta bëjmë dhe me shumë gjëra të tjera. Po të qe për politikë, konsensusin dhe ta miratojmë ligjin, sepse ligji nuk do të kapeshim dhe do të thoshim: Ne kemi është i keq. parashtruar para një viti një platformë dhe i Falemnderit! qëndrojmë platformës sonë, nuk duam të merremi Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Dajçi. me asgjë tjetër. Po gjykojmë që momentet na Zoti Sinani. diktojnë të gjithëve të mbajmë këtë qëndrim që Fatri Sinani – I nderuar Kryetar, mbajtëm një javë më parë, kur ligji u paraqit këtu në Zotërinj deputetë, seancë dhe unë kërkova dy javë shtyrje për të, nuk Dua të jap një përgjigje për zotërinjtë Ngjela, na u dha kaq hapësirë, megjithatë edhe në hapësirën Gjana dhe ndonjë tjetër. Dua t’i përgjigjem merakut që na u dha, u përpoqëm të përmirësojmë diçka të tyre nëse do të inkuadrojmë në policinë e shtetit dhe të paraqisnim një variant me nene të plota e të ish-punonjësit e policisë apo ish-sigurimsat. Pa hyrë ndryshuara. Mjaft prej tyre gjykoj se i kanë shërbyer në hollësi po shtroj dy probleme. përmirësimit dhe e sjellin ligjin në një status të Shteti është realizim dhe organizëm veprues i tillë, që mund të bëhet i pranueshëm nga të gjitha politikës, ai mund të ideoligjizohet, por si palët. Nuk mendoj se bëhet më i miri dhe bëhet mekanizëm dhe organizëm veprues nuk është as perfekt. Këtu vazhdohet të diskutohet për raketa dhe rrjedhojë dhe as realizim i idesë. helikopter, për parrulla të ndyra , ne duhet të jemi Shteti është strukturë e qëndrueshme dhe më seriozë me njëri-tjetrin. kombet krenohen për ditën e krijimit të tij, siç Ne mendojmë se tre janë çështje themelore që krenohemi edhe ne. Vazhdimësia e shtetit ëshë ta kalojmë për ta votuar në parim. argument krenarie, rendi dhe ideologjitë injorohen. Kur kemi kërkuar shtyrje, kur kemi paraqitur Telerani u shërbeu burbonëve, Napoleonit dhe vërejtje, sigurisht kemi paraqitur vullnetin politik të përsëri burbonëve, aftësia u shfrytëzua, historia e Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike, kemi vlerësoi këtë diplomat dhe ne ia mbajmë mend emrin menduar që ato do të ndikonin dhe do të
1148 Viti 1999 Legjislatura e 15-të përmirësonin ligjin. ndërthuret në mënyrë optimale përvoja shqiptare, Çështja e parë, nuk mendoj se është e se dhe ne kemi një përvojë të pasur në këtë drejtim, bindshme të thuash që nuk është vendi këtu. Në flas për përvojën pozitive me atë përvojë europiane. qoftë se opozita përmend xhandarmërinë, nuk Së fundi, duke dashur që t’i japim sa më shpejtë mendoj se duhet hezituar. Në qoftë se shtrohet fjala jetë zbatimit të këtij ligji, sugjerojmë edhe një herë se duhet vullnet politik apo se për këtë vendos që zbatimi ose hartimi i akteve nënligjore të bëhet politika, mendoj se më mirë sesa në këtë seancë e brenda një periudhë 6 mujore, duke pasur parasysh në këtë sallë kurrkund tjetër politika nuk mund të faktin që ky ligj është tepër i rëndësishëm, duhet vendosë. Pra, këtë vendim politik që u dashka marrë, vënë sa më shpejtë në zbatim në të gjitha elementët. nëse duhet apo s’duhet, hajde ta marrim. Mendoj E mira ishte që Këshilli i Ministrave të kishte pasur që maxhoranca duhet të japë një parapëlqim për parasysh që kur miratohen në Qeveri, këto të futen vërejtjet e bëra nga Grupi Parlamentar i Partisë si një paketë, aq më tepër për ligje të rëndësishme, Demokratike. megjithatë do të gjykoja që futja në zbatim kërkon Çështja e dytë, mbetet thelbësore për Grupin që aktet nënligjore të parashikuara në këtë projekt Parlamentar të Partisë Demokratike jo vetëm se të paraqiten ose të përgatiten brenda një periudhe 6 është një rezolutë, por sepse pa dashur të bëj asnjë mujore, përvoja ekziston dhe për të duhet vetëm lloj historiku dhe pa dashur të atakoj, kërrkënd është punë dhe impenjim nga administrata përkatëse. e formës së prerë, këtë qëndrim kemi mbajtur që Falemnderit! nga viti ’91 e këtej, nuk flas për tejkalimet që mund Skënder Gjinushi - Zoti Karamelo. të kenë ndodhur, për rrëshqitjet që mund të kenë Ligoraq Karamelo – Falemnderit, zoti Kryetar! ndodhur, por ai qëndrim është i pandryshueshëm. Edhe grupi ynë çmon në mënyrë të veçantë Ne nuk mund të pranojmë që në policinë shqiptare rëndësinë që ka ky ligj për policinë shqiptare, çmon, të jenë punonjësit e sigurimit të shtetit. Kjo është e gjithashtu, karakterin bashkëkohor të këtij ligji, prerë. frymën e madhe të përgjegjësisë të konsultimit dhe Zotëri, unë mendoj se policinë nuk e përbën pse jo dhe të kompromisit që u arrit gjatë hartimit të një njeri, dy, tre apo pesë. Ajo është shumë më tij dhe shprehet dakord për miratim në seancë tepër sesa kaq. Ju mund të përmendin emra po të plenare të tij. doni, unë ju rreshtoj shumë emra të tjerë. Falemnderit! Së treti, konsiderojmë që përcaktimi me afat, Skënder Gjinushi - Falemnderit! pa një shtesë te neni përkatës për të rikonsideruar Zoti Rama në emër të grupit socialist. rikthimin në strukturat e policisë të atyre që politika Luan Rama - Zoti Kryetar, si fillim edhe unë i ka lënë jashtë ose mund t’i lejë jashtë tyre për doja të nënvizoja një vërejtje që bëri një deputet i motive politike dhe aspak për motivet dhe kriteret Partisë Demokratike, për rëndësinë që ka ligji dhe që përcakton neni 16, është përsëri një çështje për për përgjegjshmërinë që tregojmë ne në këtë seancë të cilën ne kërkojmë mirëkuptim. Nëse për këto mund të ishte fare e udhës që televizioni të ishte i probleme do të jepet mirëkuptimi, Grupi Parlamentar pranishëm. i Partisë Demokratike është i gatshëm të votojë pro Zoti Kryetar, zotërinj deputetë, ligjit për Policinë e Shqipërisë apo të Shtetit, si ta Përgatitja dhe miratimi i ligjit “Për Policinë e vendosim këtu bashkërisht për ta quajtur. Shtetit” përbën një urgjencë juridike, një emergjencë Falemnderit! institucionale, por edhe një emergjencë morale. Skënder Gjinushi - Falemnderit! Përbën një emergjencë juridike, pasi miratimi i Zoti Apostoli. Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë Gaqo Apostoli - Falemnderit, zoti Kryetar! domosdoshmërisht kërkon ndërtimin e gjithë Edhe grupi socialdemokrat e vlerësoi rëndësinë legjislacionit, duke pasur si bazë pikërisht e madhe të këtij projekti që paraqitet për policinë Kushtetutën, por nuk është vetëm kjo arsyeja. shqiptare, duke evidentuar anët pozitive të këtij Shpeshherë flitet për mungesë legjislacioni apo për projekti në krahasim me legjislacionin e mangësi në të. Ligji për të cilin diskutuam sot, për mëparshëm, duke pasur parasysh edhe faktin që të cilën do të shprehemi më vonë kodifikon normat policia, tashmë, sipas këtij projekti nuk do të bëjë mbi të cilat ngrihet dhe funksionon Policia e Shtetit, më pjesë në forcat e armatosura. e cila pas kësaj do të ketë identitetin e vet juridik. Ne gjykojmë që me këtë projekt synohet të Miratimi i këtij ligji përbën njëherësh emergjencë
1149 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
institucionale, sepse reformat tërësore për krijimin Kushtetutën dhe ligjet që burojnë prej saj. e institucioneve demokratike në funksion të një shteti Prandaj, duke ju ftuar të gjithëve të votojmë për demokratik është prioritet i Kuvendit, i Qeverisë, projektligjin e paraqitur nga Qeveria, në emër të kusht i rëndësishëm që shteti shqiptar të mos bëhet Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste shpreh më pre e sulmeve të banditëve qofshin këta edhe të votën pro këtij projektligji, si votë pro shtetit të së strehuar poshtë ballkoneve apo ombrellave partiake. drejtës, si votë për lirinë dhe dinjitetin e qytetarit, si Por, të nderuar kolegë, miratimi i ligjit “Për Policinë votë për policinë e ligjit, si çdo polici në çdo vend e Shtetit” përbën për të gjithë ne edhe një demokratik europian. emergjencë morale. Nëpërmjet këtij ligji ne duhet t’i Në mbyllje, zoti Kryetar, doja të shpreh kthejmë nderin në vend policisë së shtetit shqiptar, keqardhjen për abuzimin dhe trajtimin spekulativ të asaj policie që ka paguar haraçet e përgjegjshmërisë, Rezolutës 690 të Asamblesë Parlamentare të të aventurizmit dhe të banditizmit të një pjese të Këshillit të Europës, ku nuk citohet asnjë nen i saj, politikës, asaj policie që ka paguar haraçet e por spekulohet në një pikë të hyrjes së saj. Meqë e vrazhdësisë së kohës dhe mjerimin moral të atyre kam këtu, më lejoni ta citoj të plotë pikën 3 të që kanë qeverisur Shqipërinë. Prej fillimit të viteve proamblës së rezolutës: “Duke qenë të mendimit ’90, pasi mbeti pa motiv të qartë veprimtarie, pa se anëtarët e forcave të policies, që kanë kryer mbrojtje morale, pasi u burgos dhe u gjykua shkelje të të drejtave të njeriut në ushtrimin e politikisht që me gjyqin e ngjarjeve të 2 prillit të vitit funksionit të tyre, si edhe ata që i përkasin një trupe ’91 në Shkodër, pasi ngeli pa uniformë dhe simbole, policie të shpërndarë për arsye të metodave të saj por e veshur me uniforma të ardhura ndihma nga çnjerëzore, nuk duhet të merren në punë si shumë vende të Europës, policia përjetoi një nga funksionarë policie”. Të jeni të sigurt se askush që dekurajimet dhe tronditjeve më të mëdha të jetës përfshihet në këto pika nuk do të merret në punë si së saj. Në emër të depolitizimit u bë ripolitizimi i funksionarë policie, ashtu si nuk duhet të merren policisë. Situatat që janë zhvilluar në këtë në punë si funksionar policie edhe ata që krijuan dhjetëvjeçar shpeshherë kanë vënë përpara policisë apo shërbyen në gardat paralele si funksione apo dilemën e tmerrshme të veprojë në emër të detyrës struktura të jashtëligjshme. Është alogjike të apo në emër të sloganeve të protestave. penalizosh shkollën dhe ne nuk mund ta bëjmë këtë. Ligji merr përsipër, të nderuar kolegë deputë, ta Edhe punonjësit e sigurimit të shtetit janë shqiptarë. vendosë Policinë e Shtetit në lartësitë që i takon, A ka pasur midis tyre njerëz që kanë shkelur ligjin? duke zgjidhur drejt e ligjërisht problemet e raportit Po, madje ka pasur edhe kriminelë që drejtonin të lirisë së qytetarit dhe të drejtën e shtetit. Të gjithë bashkëpunëtorë po aq kriminelë. Por ka pasur edhe jemi dëshmitarë, madje një pjesë e të pranishme demokratë të vërtetë midis tyre, madje më shumë ose jo në këtë sallë janë protagonistë të shkarjes se ndonjë demokrat në këtë sallë, të cilët megjithëse në konflikt të lirisë së qytetarit me të drejtën e shtetit. e dinin se shkelnin ligjin, i merrnin ata që Prandaj ky ligj vjen sot në këtë Parlament në formën padrejtësisht ishin dënuar si armiq të Partisë së e një sprove. Me miratimin e këtij ligji ne i japim Punës, i sillnin në Tiranë dhe përcillnin libra të policisë së shtetit një armë kushtetuese në funksion policive perëndimore të CIA-s, që të edukoheshin të përmbushjes së misionit të saj fisnik. Polici studentët e shkollës së Ministrisë së Punëve të shqiptar, me shumë halle dhe probleme si tërë Brendshme, pra, edhe studentët e degës së shoqëria shqiptare, për një gjë duhet të ndjehet i sigurimit të shtetit. Këta të fundit, si qytetarë të këtij sigurt, askush nuk do të guxojë ta përdorë më vendi, të padënuar me vendim gjykate të formës së kundër qytetarit të pafajshëm, askush nuk do të prerë, askush nuk ka të drejtë t’i privojë nga e drejta guxojë ta përdorë më as kundër Vlorës, as kundër për të konkurruar konform kritereve që përcakton Tropojës dhe kundër askujt në Shqipëri sipas modelit ligji dhe për të zbatuar ligjin si qytetarë të lirë të një të shëmtuar të pranverës së vitit 1997 apo sipas vendi të lirë dhe demokratik. modelit të vjedhjes së votave në vitin 1996. Falemnderit! Specialistët e policisë, policët e ndershëm dhe të Skënder Gjinushi – Falemnderit! përkushtuar dhe punonjësit e tjerë të strukturave të Këto janë diskutimet, grupet parlamentare u policisë, pavarësisht nga preferencat politike apo shprehën. Debati është mbyllur. Nuk ka vërejtje, prejardhja e tyre, pavarësisht nga raca apo feja, do vetëm për procedurë lejohet. Nuk ka replikë, më të vlerësohen vetëm duke u gjykuar në raport me vjen keq, zoti Vejsiu, është mbyllur debati.
1150 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kalojmë në votim. Komisionit të Rendit. “Policia ka flamurin dhe stemën Kush është dakord në parim me projektligjin “Për e vet, të cilat miratohen me vendim të Këshillit të Policinë e Shqipërisë ose për Policinë e Shtetit”, Ministrave.” Hiqet vetëm fjala “institucionale”. paraqitur nga Këshilli i Ministrave? Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Hapet votimi. Nuk ka. Miratohet. Mbyllet votimi. Neni 6 mbetet te vërejtjet. Me 84 vota pro, 5 kundër, 4 abstenim, 17 s’kanë Zamira Çaka – Te vërejtjet e Komisionit të votuar, miratohet në parim projektligji “Për Policinë Ligjeve, por te paragrafi i dytë i projektit ku thuhet: e Shqipërisë ose për Policinë e Shtetit”. “Me urdhër të Kryeministrit” pas një saktësimi që Së pari, Komisioni i Rendit propozon që të bëmë dhe, duke pasur parasysh që për nevoja të pranohet varianti 2, pra, projektligji të titullohet “Për policies, në raste të veçanta të sigurisë së rendit Policinë e Shtetit”. Kush është dakord? Urdhëro, publik do të kërkohet ndihmë edhe nga forcat e zoti Rama. tjera policore, të jetë jo me urdhër të Kryeministrit, Luan Rama – Nëse lejohet për të bërë një por me vendim të Këshillit të Ministrave. argument pse duhet quajtur kështu para votimit. Skënder Gjinushi - Po nuk e ke në tekst. Skënder Gjinushi - Është propozim i Zamira Çaka - Po, e shtova unë tani, në emër komisionit, nuk ka problem. Kush është dakord? të Komisionit të Ligjeve është. Kundër? 1. Abstenim? Nuk ka. Me një votë kundër Skënder Gjinushi- Dakord është ministri? Ka titullohet projektligji “Për Policinë e Shtetit”. një ndryshim në vërejtje. Atëherë kalojmë në votimin nen për nen. Neni 6. Kush është dakord me këtë saktësim Neni 1. Në nenin 1 kemi një vërejtje nga apo ndryshim të propozuar në sallë nga komisioni? Komisioni i Rendit. I qëndroni vërejtjeve të Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. mëparshme? Neni 7 ka një riformulim të pikës 1, 2. Janë Ndrecë Pema- Po. vërejtjet që ju keni paraqitur, tashmë, dhe Komisioni Skënder Gjinushi - Kush është dakord me i Rendit i mbetet vërejtjeve të veta. vërejtjet e Komisionit të Rendit? Kundër? Nuk ka. Ndrecë Pema - Jo, jo i kemi rakordoruar, është Abstenim? Nuk ka. Miratohet formulim i Komisionit të Ligjeve. Neni 2, ka një vërejtje nga Komisioni i Ligjeve. Skënder Gjinushi - Po për pikën 3 i mbeteni Zonja Çaka, dakord?(shprehet dakord) vërejtjeve? Kush është dakord me vërejtjet e Komisionit të Ndrecë Pema – Riformulimin e bërë nga Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisioni i Ligjeve apo jo? Miratohet. Zamira Çaka – Tërhiqet Komisioni i Rendit, Neni 3, ka vërejtje nga Komisioni i Rendit dhe i është bërë riformulimi dje, kështu që kemi rënë Ligjeve. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. dakord me riformulimin e Komisonit të Ligjeve. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Skënder Gjinushi - Atëherë bien vërejtjet e Neni 4 nuk ka vërejtje. Kush është dakord? Rendit, dakord. Kush është dakord me nenin 7, Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. sipas Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Neni 5. Këtu ka përplasje? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Ndrecë Pema – Dakord me ligjin. Neni 8 ka një riformulim nga Komisioni i Ligjeve. Skënder Gjinushi - Atëherë, kush tërhiqet? Kush është dakord me këtë riformulim? Kundër? “Policia ka flamurin dhe stemën e vet, të cilat Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vendosen nga Këshilli i Ministrave.” Neni 9, ka ndërhyrje në shkronjat “c” dhe “ç”. Zamira Çaka - Tërhiqet Komisioni i Rendit dhe Shkronja “c” mbetet? ngelen vërejtjet e Komisionit të Ligjeve, pra të cilat Zamira Çaka - Shkronja “c” nuk është, zoti vendosen me vendim të Këshillit të Ministrave. Kryetar, është vetëm për shkronjën “ç”, sepse kanë Komisioni i Ligjeve e ka lënë siç është në tekst, qenë në vërejtjet e mëparshme, vetëm shkronja “ç” ndërsa Komisioni i Rendit ka kërkuar që të vendosen ka ndërhyrje. nga Këshilli i Ministrave, por në aspektin juridik Skënder Gjinushi – Dakord. Urdhëro vendimet Këshilli i Ministrave i merr me vendim, Ylli Vejsiu- Domethënë shkronja “c” më duket kështu që nuk mund të thuhet “vendoset”. se është më e saktë nga pikëpamja juridike është Skënder Gjinushi - Dakord. Bie vërejtja e formulimi kur dënohet me vendim gjyqësor të formës
1151 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
së prerë për kryerjen e një vepre penale dhe kjo ka Skënder Gjinushi - Po ajo është njësoj siç qenë standard në të gjitha ligjet dhe kemi bërë një thotë Vejsiu. korrigjim të tillë. Zamira Çaka - Ashtu është, më e saktë është, Skënder Gjinushi - Interpretimi ai është, po ai është edhe argumenti që dha specialisti që ai … megjithatë zonja Çaka ka heq dorën nga… Skënder Gjinushi – “Kur ndaj tij ka filluar Ylli Vejsiu – Unë e ftoj zonjën Zamira dhe procedimi penal ose është dënuar për vepër penale.” specialistët ta ndjejnë dallimin midis këtyre dy Zamira Çaka - Unë jam me specialistët. shkronjave, ta marrin parasysh se kështu duhet të Skënder Gjinushi - Kush është dakord që jenë. shkronja “c” të formulohet: “kur ndaj tij ka filluar Skënder Gjinushi - Të dëgjojmë njëherë procedimi penal”. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk komentin e specialistit. ka. Miratohet. Specialisti - Jemi te Drejtori i Përgjithshëm i Gjithë neni. Kush është dakord me nenin 9, Policisë, i cili kur bënë shkelje, për vetë pozitën sipas votimit që sapo bëmë dhe me ndryshimet e dhe funksionin që ka, nuk mund të trajtohet si një tjera të Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. qytetar ose njësoj si punonjësit e tjerë të policisë. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Një drejtor policie, në qoftë se është dënuar me Neni 10 nuk ka vërejtje. Kush është dakord? vendim të formës së prerë nga gjykata, dhe në qoftë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. se rifiton të drejtat pas një viti, ai moralisht nuk mund Neni 11 nuk ka vërejtje. Kush është dakord? të qëndrojë më në këtët detytrë. Pra, edhe kur i Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. fiton të drejtat, ai mund të qëndrojë oficer policie, Neni 12, ka vërejtje Komisioni i Ligjeve. Kush por drejtor i përgjithshëm i policisë nuk mund të është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. bëhet. Miratohet. Zamira Çaka – Unë jam dakord me argumentet Neni 13, ka vetëm një vërejtje Komisioni i Rendit, që dha specialisti dhe ky ka qenë qëllimi i debatit i po stacionet bëhen postat. Kush është dakord? bërë dje në mbledhjen e Komisionit të Ligjeve, Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. megjithatë unë jam me mendimin tuaj që kur fillon Neni 14 ka një riformulim të pikës 2, 3 nga procedimi penal për një vepër penale… Komisioni i Ligjeve. Urdhëro. Skënder Gjinushi – Se ndryshe, ju po e latë Ylli Vejsiu - E kemi në dorë, nuk kemi pse kur kryen një vepër penale, ai të hedh në gjykatë përdorim fjalën “limit” kur kemi fjalë shumë të bukur dhe gjykata të thotë: “Kryerje quhet vetëm…”. “kufi”. Zamira Çaka – Prandaj po them, “kur fillon Skënder Gjinushi - “Kufiri organik.” procedimi penal për një vepër penale” dhe kështu Ylli Vejsiu - I vënë në pikën 3 “kufiri i është më e saktë. përgjithshëm organik i policies”. Skënder Gjinushi - Qoftë edhe kur akuzohet. Skënder Gjinushi – “Strukturat dhe kufiri Po, zoti Braho. organik i komisariateve…” Spartak Braho - Brenda logjikës ligjore unë Ylli Vejsiu - Nuk është me shumë rëndësi, por mbështes edhe shpjegimin që dha zoti Yzeiri, edhe kur e kemi në dorë ta rregullojmë. shpjegimin që dha zonja Çaka. Nuk mund të mbahet Skënder Gjinushi – Kush është dakord me drejtor policie një person ndaj të cilit ka filluar çështja nenin 14 me vërejtjet e Komisionit të Ligjeve dhe penale, akuzohet për një krim të lehtë apo të rëndë, më këtë saktësim të bërë nga zoti Vejsiu, fjala “limit” e para. të bëhet “kufi”. T’ia lëmë të drejtën e shqipërimit E dyta, hartuesit e amendamentit kanë shqipfolësve. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. parasysh faktin kur ka kryer një vepër penale, pra, Miratohet. ka përfunduar, është kryer vepra penale, këtu është Neni 15, sipas Komisionit të Ligjeve. Më fal, nënkuptimi i frazës, prandaj shtojcat e tjera më një urdhëro. vendim të formës së prerë janë të tepërta, nuk thonë Ylli Vejsiu – Sipas detyrave dhe funksioneve gjë. që kryejnë në polici, punonjësit e policisë Skënder Gjinushi - Tani si do e lëmë karakterizohen në role. Më duket sikur shkon më përfundimisht? mirë fjala “në nivelet” jo “në rolet”. Spartak Braho - Siç është, kur ka kryer një Skënder Gjinushi - Fjala “rolet” është më mirë. vepër penale. Kush është dakord me vërejtjet e Komisionit të
1152 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ligjeve. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 19 nuk ka vërejtje. Kush është dakord? Neni 16 ka Komisioni i Rendi një vërejtje, Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. shtohet me përjashtim të shkronjës “e”. Neni 20 ka përsëri vërejtje Komisioni i Rendit Një deputet - Ky ishte një merak i zotit Gjana dhe i Ligjeve. Komisoni i Rendit për shkronjën “b” dhe i grupit të Partisë Demokratike, që ishte dhe Komisioni i Ligjeve për shkronjën “c”. Kush është reflektuar në fakt, por që nuk e kishin lexuar dhe u dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. larguan me merakun që nuk e bënë. Me përjashtim Miratohet. të shkronjës “e” që përjashton kufirin moshor. Neni 21 siç është në tekst. Kush është dakord? Skënder Gjinushi - Dakord, vërejtja juaj e Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. mëparshme. Zoti Braho, urdhëro. Neni 22 sipas tekstit. Kush është dakord? Spartak Braho - Përveç kësaj që thanë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. zotërinjtë e Komisionit të Rendit, te paragrafi i tretë, Neni 23 sipas tekstit. Kush është dakord? për të shmangur një mospërputhje të këtij paragrafi Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. me paragrafin e parë, mendoj që të bëhet një Neni 24 sipas tekstit. Kush është dakord? formulim i tillë: “Për nevojat e sektorëve në polici, Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ku kërkohen edhe njohuri të posaçme, mund të Neni 25 sipas tekstit. Kush është dakord? pranohen specialistë me arsim të lartë dhe me Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. përvojë pune jo më pak se tre vjet, pasi të kenë Neni 26 sipas tekstit. Kush është dakord? kryer më parë kualifikimin përkatës policor dhe Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. plotësojnë kushtet e shkronjave “a”, “c”, “ç”, “d” të Neni 27 pika 1 riformulohet sipas Komisionit të paragrafit të parë. Edhe për një fakt, zoti Kryetar, Ligjeve dhe sipas Komisionit të Rendit fjala sepse ky paragraf bënë fjalë për specialistët me “ekzekutive” bëhen “veprime”. Kush është dakord? arsim të lartë, ndërkohë që referencat te paragrafi i Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. parë bëjnë fjalë për specialistët vetëm me arsim të Neni 28 sipas tekstit. Kush është dakord? mesëm. Pra, te fjala “kushtet” të shtohet “plotësojnë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. kushtet e shkronjave “a”, “c”, “ç”, “d” të paragrafit të Neni 29 ka vërejtje Komisioni i Ligjeve për 1/a, parë. 1/b dhe 1/c. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – E bëjmë më thjeshtë “me Abstenim? Nuk ka. Miratohet. përjashtim të shkronjës “e” dhe “b”. Neni 30 Komisioni i Ligjeve ka vërejtje për pikën Spartak Braho - Po. 1. Urdhëro, zoti Vejsiu. Skënder Gjinushi - Sado që ka bërë të lartën Ylli Vejsiu – Vërejtjet redaktoriale më duket se e ka bërë të mesmen. në titull shkon më mirë se fjala … Kush është dakord me nenin 16, u duk sikur e Skënder Gjinushi - Këtu e ka në kuptimin ndryshuam. shuarje, sepse nuk ta heqin të tjerët. Ka një dallim Specialisti - Do të më falni, unë kam mendim midis shuarjes dhe heqjes, po e kuptoj, sepse e të kundërt dhe mbroj variantin e Qeverisë, heq titullari, kurse shuarja është vetvetiu, nuk varet domethënë të mos kalojmë për të marrë shtetas më nga ky titullar. Po, zoti Braho. mbi 30 vjeç, lë të jenë çfarëdolloj. Varianti i Qeverisë Spartak Braho - Unë mendoj se pjesërisht është 19-30 vjeç. zoti Vejsiu ka të drejtë. Skënder Gjinushi - Komisioni i Rendit ka Skënder Gjinushi - Atëherë në pikën 3 bëhet propozuar të shtohet me përjashtim të shkronjës fjalë që ai të mos ankohet, titullari prapë ia lë masën “e”. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? dhe pastaj ka afat shuarje. Që nga dita që ai hyn në Nuk ka. Miratohet neni 16. fuqi, në qoftë se heq nuk ka afat shuarje, sepse Neni 17. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. është hequr. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord me nenin 30 me vërejtjen e Neni 18. Hiqet “kjo e fundit ka statusin e shkollës Komisionit të Ligjeve në pikën 1? Kundër? Nuk ka. së lartë”. Është dakord Komisioni i Rendi? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Ndrecë Pema - Dakord. Neni 31 sipas tekstit. Kush është dakord? Skënder Gjinushi - Kush është dakord me Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. këtë vërejtje të Komisionit të Rendit. Kundër? Nuk Neni 32, në pikën 5 nga Komisioni i Ligjeve
1153 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shtohet: “vetëm brenda 30 ditëve”. Kush është Ndrecë Pema – Shtohet një nen 48 pas nenit dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. 47. Miratohet. Skënder Gjinushi – Po, procedura për zbatimin Neni 33 sipas tekstit. Kush është dakord? e neneve 37, 27 përcaktohet me rregullore të Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. veçanta. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Neni 34 shtohet vetëm fjala “apo i dëmtohet”. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Kalojmë te neni 49, pra 48 bëhet 49. Kush është Nuk ka. Miratohet. dakord sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Neni 35 sipas tekstit. Kush është dakord? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 49 bëhet 50, kush është dakord sipas Neni 36 sipas tekstit. Kush është dakord? tekstit. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 37 sipas tekstit. Kush është dakord? Neni 50 bëhet 51. Kush është dakord sipas Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. tekstit? Neni 38 sipas tekstit. Kush është dakord? Ylli Vejsiu - Me këtë ndryshim që u bë 51 tani Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. i takon normave e sferës politike? Neni 39 sipas tekstit. Kush është dakord? Skënder Gjinushi – Titulli nuk ndryshon. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Ylli Vejsiu – Për këtë bëhet fjalë. Po ka pasur Neni 40 sipas tekstit. propozim alternativ nga OSBE-ja nga MAPE, dhe a Ylli Vejsiu- Neni 40 pika 2 mendoj që do të është marrë parasysh apo ngelet ky i tekstit? ishte më e saktë po të formulohej në këtë mënyrë” Zamira Çaka - Në Komision të Ligjeve jo. “Kontrolli i Shtetit nuk duhet të cenojë dinjitetin e Ndrecë Pema – As te Rendi jo. personit të kontrolluar dhe ushtrohet si rregull nga i Ylli Vejsiu - Kurse unë kam këtë propozim njejti seks. derisa është i MAPE-s dhe është më konciz, më i Skënder Gjinushi – Po kur prishet rregulli? përputhshëm me standardet kombëtare pse të mos Specialistët kanë ndonjë gjë? merret? Specialisti - Ky detajim është objekt i Skënder Gjinushi - Ju lutem, e kishit rregullores që do të dalë në zbatim të këtyre parimeve depozituar. që kemi vënë. Ylli Vejsiu – Po të doni e formulojmë ndoshta Skënder Gjinushi- Kush është dakord sipas specialistët mund të bien dakord ajo është kështu: tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. “Punonjësit të policisë i ndalohet të mbajë simbole Miratohet. e të kryejë aktivitete politike gjatë shërbimit apo Neni 41 sipas tekstit. Kush është dakord? gjatë veprimtarive të lidhura me shërbimin”. Ky mund Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. të ishte më i saktë. Neni 42 sipas tekstit. Kush është dakord? Kundër? Skënder Gjinushi - Po, zoti Ruçi. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Gramoz Ruçi – Zoti Ylli po ndërhyn në këshillat Neni 43 ka një vërejtje Komisioni i Ligjeve për e MAPE-s, të OSBE-së dhe në emër të një anë. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. organizmave ndërkombëtarë, që i kanë paraqitur Abstenim? Nuk ka. Miratohet. obcionet e tyre në rrugë institucionale pranë Neni 44 sipas tekstit. Kush është dakord? komisioneve përkatëse. Këtë obcione janë shqyrtuar Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. dhe janë miratuar që të gjitha pa përjashtuar asnjë Neni 45 riformulohet nga Komisioni i Ligjeve. njeri. Kështu që asnjë deputet në emër të tyre s’ka Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? pse të marrë fjalën në seancë, së pari. Nuk ka. Miratohet. Së dyti, lidhur me amendamentet për këtë Neni 46 sipas tekstit. Kush është dakord? projektligj të rëndësishëm, kemi tre javë që po e Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. diskutojmë dhe e kemi shtyrë për ditën e sotme që Neni 47 ka një saktësim nga Komisioni i Ligjeve, grupet parlamentare, deputetë të veçantë t’i shtohen fjalët “për përdorimin e armëve të zjarrit”. paraqesin ato në komisione dhe komisionet me Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? shumë përgjegjësi kanë punuar për ato. Pasi kanë Nuk ka. Miratohet. mbaruar punë komisionet, ka gjetur miratim Neni 48, shtohet një nen 48, zoti Pema. përkatës edhe në Byronë Parlamentare, këtu në
1154 Viti 1999 Legjislatura e 15-të seancë vijnë e na propozohen amendamente ne tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. emër të personave. Ju lutem shumë, procedoni sipas Miratohet. Rregullores, amendamente në sallë nuk ka pse të Neni 60 bëhet 61. Kush është dakord sipas shpërdorehet vlerësimi i MAPE-s apo i OSBE-së. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi - Zoti Ruçi, ai kërkoi fjalën. Miratohet. Nuk është sulm personal. Zoti Ruçi ngriti një problem Neni 61 bëhet 62. Kush është dakord sipas procedurial, të drejtën e amendamentit e kanë të tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. paktën 5 deputetë në seancë dhe përsëri bëhet Miratohet. pushim dhe i kalon komisionit. Kjo është propozuar Neni 62 bëhet 63. Kush është dakord sipas njëherë dhe ka hyrë në propozimet dhe debatimet tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. që janë bërë në komisione, rrjedhimisht është e Miratohet. konsumuar, s’ka mbështetje dhe është e mbyllur, Neni 63 bëhet 64. Kush është dakord sipas Çfarë replike keni? tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Ylli Vejsiu - Unë di mirë që MAPE-ja e ka Miratohet. paraqitur këtë dhe kjo nuk mund të mohohet, por Neni 64 bëhet 65. Kush është dakord sipas në qoftë se këtu thuhet që nuk është marrë parasysh tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. ky propozim i MAPE-s edhe kjo më mjafton, Miratohet. domethënë që grupi socialist nuk është dakord me Neni 65 bëhet 66. Kush është dakord sipas MAPE-n për këtë pikë. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Pra, neni 51, sipas tekstit, Miratohet. kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Kalojmë te dispozitat e fundit, neni 67 bëhet Nuk ka. Miratohet. 68, Komisioni i Ligjeve shton një paragraf 3. Kush Neni 51 bëhet 52 riformulohet nga Komisioni i është dakord me këtë vërejtje të Komisionit të Ligjeve. Zoti Vejsiu ua lexoj unë, do të titullohet Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. “Kufizimi i së drejtës së grevës” dhe përmbajtja Miratohet. është: “Punonjësve të policisë u ndalohet të Neni 68 bëhet 69, riformulohet nga Komisioni i ushtrojnë të drejtën e grevës dhe të bëjnë Ligjeve. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. grumbullime me armatime ose me mjetet e Neni 69 bëhet 70. Kush është dakord sipas shërbimit”. Ky është propozimi i Komisionit të tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Ligjeve. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 70 bëhet 71. Ka ndonjë saktësim për hyrjen Neni 52 bëhet 53. Kush është dakord? Kundër? në fuqi? “Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit në Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Fletoren Zyrtare”. Kush është dakord? Kundër? Nuk Neni 53 bëhet 54. Kush është dakord? Kundër? ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Neni 54 bëhet 55. Kush është dakord? Kundër? Policinë e Shtetit”, propozuar nga Këshilli i Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Ministrave. Neni 55 që bëhet 56. Kush është dakord? Hapet votimi. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Mbyllet votimi. Neni 56 bëhet 57 me saktësimin e Komisionit Me 79 vota pro, 2 kundër, 4 abstenim, 22 s’kanë të Rendit që titulli bëhet Marrëdhëniet me Publikun. votuar, miratohet edhe në tërësi projektligji “Për Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Policinë e Shtetit”. Nuk ka. Miratohet. Me programin e ardhshëm të Kuvendit u ra Neni 57 bëhet 58. Kush është dakord sipas dakord që në fillim të seancës, pra, deri në 13 tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. dhjetor në kalendarin e punës është shqyrtimi dhe Miratohet. diskutimi i projektbuxhetit nga komisionet dhe Neni 58 bëhet 59, ka një saktësim nga Komisioni grupet parlamentare. i Rendit shtohet fjala centralizuar. Kush është Projektligjet e tjera që ne kishim në kalendar nuk dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. u shqyrtuan për arsye të mospërgatitjes së Miratohet. komisioneve, rrjedhimisht ato vazhdojnë punën në Neni 59 bëhet 60. Kush është dakord sipas komisione.
1155 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ka një deklaratë, urdhëro, zoti Hasani! përfaqësuesve të 1200 punëtorëve të këtij kombinati, Maksim Hasani – Meqë në Tiranë ju jeni pasi me vlerën 20 milionë lekë nuk janë paguar as kryesisht të gjithë dhe keni marrë edhe kredi, tani tullat e rrethimit të këtij kombinati si edhe premtimi keni durim edhe për ne që jemi larg. tjetër i tij se do ta kemi më të lehtë për ta kthyer në Siç jemi në dijeni në momentin e zëvendësimit rast nuk është lidhur kontrata. Ky premtim i dhënë të Qeverisë Majko me atë Meta, në treg për ka 18 ditë dhe qytetarët beratas e festuan, në fakt privatizim brenda 17 ditëve u hodhën realisht ose u rezultoi se para tre ditëve është lidhur kontrata. Kësaj vodhën 17 paketa shtetërore, në një kohë që vetë nuk di se çfarë emri t’i vësh. shtetit i merreshin mendtë, duke i dhënë ato në Privatizimi pa çmim fillestar, me zarf të mbyllur ankand pa çmim fillestar dhe shumë shumë nën si i Kombinatit të Beratit, Frigoriferit të Durrësit apo vlerën e tyre reale. Në këtë akt privatizimi, mungojnë i Kavajës është vetëm një peshqesh për qeveritarët argumentet logjike dhe ka shumë boshëllëqe në ato në prag të festave të Nëntorit dhe Vitit të Ri. juridike. Kthimi i tyre është një domosdoshmëri, Në këto rrethana, kur Qeverisë Meta nuk i ka boshllëqet ligjore kanë krijuar rrjedhoja negative të dalë ende dehja mbas takimeve të fundit, deklaroj: qëllimshme, që individë të preferuar e ortakë me është në nderin tonë i nderuar kryetar, kolegë pushtetarët blejnë me “5 lekë” që të përfitojnë 1115- deputetë e në veçanti kolegë të Komisionit të Ligjeve, fish, pushtetarët u kanë krijuar atyre avantazhe si të bëhemi promotorë për ligjin për shfuqizimin e këtij mungesën e një mjedisi konkurrues dinjitoz, formimin vendimi të Qeverisë, duke i thënë ndal korrupsioni e akteve ligjore apo nënligjore që t’i shërbejnë galopant. Një qëndrim i tillë i yni si të votuar nga dëmtimi të interesave të publikut të gjerë në favor populli është urimi më i mirë që i bëjmë popullit në të një individi apo të një grupi të caktuar. Ky ngjan vigjilje të festave të mëdha të 28 dhe 29 nëntorit. me mashtrimin e firmave piramidale, i cili ka në bazë Ju lutem, zoti Kryetar, kjo deklaratë të miratohet, këtë radhë mallin e më pas kthehet në para. Kjo pasi deri tani deklaratat kanë rënë dhe bien në vesh është shkalla më e lartë e shprehjes së korrupsionit, të shurdhët. prandaj është detyrë e qeverisë, e cila e ka marrë Falemnderit! përsipër luftën, siç shprehen, kundër këtij Skënder Gjinushi – Zoti Hasani, nuk zihemi korrupsioni. Ky qe shqetësimi i vetë Kryeminitrit, për deklaratën, merrni iniciativë ligjvënëse. zotit Ilir Meta, si edhe premtimi i tij i dhënë para Seanca mbyllet.
E enjte, 9.12.1999 Drejton Zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e paradites Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë, fillojmë përcaktuar edhe kohën e diskutimit. Kuptohet, duke seancën. qenë një problem shumë i rëndësishëm, ne nuk do Sipas rendit të ditës në këtë seancë kemi për të bëjmë kufizime ose nuk do të jemi aq strikt në të shqyrtuar Buxhetin e Shtetit të vitit 2000, si dhe kufizimin e kohës, por paraprakisht është mirë që njoftimin e projektligjeve të depozituara në Kuvend. ne të kemi listën dhe bashkërisht të vendosim deri Lidhur me projektbuxhetin e shtetit do të në çfarë kohe dhe sa kohë do të vazhdojë debati. procedojmë kështu: fillimisht do ta marrë fjalën Fjalën e ka Kryeministri Meta për të folur në Kryeminsitri, ashtu siç e përcakton edhe Kushtetuta emër të Qeverisë për projektligjin “Për Buxhetin e e Republikës së Shqipërisë, pastaj Ministri i Shtetit të vitit 2000”. Financave dhe më pas përfaqësuesit e komisioneve, Ilir Meta – Të nderuar deputetë, të cilët kanë bërë një punë të lavdërueshme. Paraqitja për miratim e buxhetit të vitit 2000 Ndërkohë, deputetët do të depozitojnë me shkrim përbën ngjarjen më të rëndësishme në fushën pyetjet, të cilave do u jepet përgjigjje në një orë të financiare të Qeverisë. caktuar, kjo varet nga numri i pyetjeve dhe nga koha Buxheti i Shtetit përfaqëson pasqyrën më që kërkojnë në dispozicion përfaqësuesit e sintetike të qeverisjes së deritanishme të koalicionit Qeverisë. U kërkoj grupeve parlamentare të sjellin “Aleanca për Shtetin”, kurorëzimin e një pune të listën e diskutantëve të grupeve të tyre për të gjatë përpjekjesh të vështira për të rivendosur
1156 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ekuilibrat makroekonomikë dhe për ta futur ndërkombëtare të zhvillimit ekonomik, me vetëdijen ekonominë në shinat e normalitetit. e brendshme se zhvillimi i vendit duhet të jetë, në Arritja me sukses në mbylljen e vitit fiskal, pa radhë të pare, vepër e vetë shqiptarëve. Buxheti nuk lejuar që të krijohen pasoja nga kriza e Kosovës, është një thes i madh që mund të futësh dorën e është një meritë e paçmueshme e Qeverisë mund të marrësh ç’të duash. Në buxhet janë Shqiptare dhe në veçanti e organeve financiare. parashikuar shpërblimet për policët që sakrifikojnë Është një fakt i pamohueshëm se ekonomia jonë çdo ditë jetën në luftë kundër krimit; janë parashikuar për të dytin vit radhazi ka ecur me hapa të lekë për shkollat dhe kopshtet; për kulturën; për stabilizuar. Produkti i brendshëm bruto është rritur spitalet; për mbrojtjen e mjedisit; për pensionet, si në mënyrë të qëndrueshme me 8 për qind kundrejt dhe për veprat publike. Pra, janë gjithë këto vitit paraardhës. shpenzime, që duhet të mbulohen nëpërmjet të Të ardhurat e buxhetit janë në nivelet më të larta ardhurave. Jo shumë larg, por veçse dy vjet më parë, të arritura ndonjëherë, leku është stabël, inflacioni në vitin 1997, në vitin e rrëzimit të piramidave, ne është vendosur tërësisht nën kontroll dhe po rriten nuk arrinim të mbulonim me të ardhura një masë të në mënyrë të dukshme investimet publike me madhe shpenzimesh. Deficiti i financuar nga burime burime të huaja apo edhe të brendshme, si edhe po të brendshme arrinte në 11 për qind të GDP-së. Ky bëhen përpjekje të ndjeshme për të rregulluar pagat deficit do të jetë vetëm 4.2 e GDP-së. Kjo shifër ka dhe pensionet. kuptimin e saj. Kjo tregon se ekonomia është në Buxheti i vitit 2000, që është paraqitur para jush gjendje të rritet, investimet kanë vazhduar me ritme për miratim, konsolidon këto arritje, por synon një të kënaqshme dhe ndërkohë shteti ka qenë në përmirësim të strukturës së investimeve me atë të gjendje të grumbullojë të ardhura më të larta nga të adhurave dhe ajo do të ruajë mbështetjen e tatimet dhe taksat, gjë që me pak fjalë do të thotë deritanishme në fushën e investimeve publike, por se është luftuar më mirë kontrabanda dhe evazioni do të synojë edhe investime të reja. Ky buxhet do fiskal. Kemi marrë masa të rrepta për të përmirësuar të jetë një provë e re se ne jemi seriozë në legjislacionin fiskal dhe doganor. Ndërhyrjet angazhimet e marra përpara elektoratit. institucionale që kemi kryer kanë dhënë rezultate Buxheti i vitit 2000 do të jetë i treti në radhën e pozitive. Pikërisht nga kjo eksperiencë mund të buxheteve të ekuilibruar mirë, në përputhje të plotë themi se edhe në Buxhetin e Shtetit të vitit 2000 ne me parametrat e përcaktuar në marrëveshjen ESAF do të përpiqemi për t’i konsoliduar më tej këto arritje. 2 me Fondin Monetar Ndërkomëbar, marrëveshje Në drejtim të shpenzimeve, buxheti i vitit 2000 që na hapi portat për një marrëveshje të gjithanshme do të pasqyrojë edhe një sërë prioritetesh që, financiare ndërkombëtare. tashmë, i kemi vendosur. Edhe këtë vit, ndonëse të dhënat që ne kemi Së pari, në buxhetin e vitit 2000 ne parashikojmë paraqitur, si për të ardhurat dhe për shpenzimet, të ecim më shpejtë në investime publike. Investimet janë të larta, ato janë njëkohësisht realiste dhe të publike do të jenë të orientuara jo vetëm në drejtime, mbështetura, në radhë të pare, në mundësitë që tashmë, të njohura të infrastrukturës si Korridori i kemi dhe në arritjet e deritanishme. Nga ana tjetër 8-të, por edhe rrugë të tjera të rëndësishme ne synojmë të çojmë më përpara reformat e nacionale, përmirësime të energjetikës etj. Po në nevojshme strukturore, të cilat janë prioritetet më vitin që vjen, pa hequr vëmendjen nga përfundimi i të rëndësishme në zhvillimin e tanishëm të projekteve të nisura, ne mendojmë të përqendrohemi shoqërisë sonë, si: privatizimi i sektorëve strategjikë, edhe në projekte të reja, sidomos ato që përfshihen reforma në administratën publike, lufta e mëtejshme në kuadrin e prioriteteve të Paktit të Stabilitetit. kundër korrupsionit, reformat sektoriale, etj. Në Kështu, ne synojmë të fillojmë studimin dhe mënyrë simbolike buxheti përfaqëson një pakt përgatitjen e një varg projektesh në transport, shumë të madh midis Qeverisë dhe qytetarëve të energjetikë, bujqësi, importe, hidrocentrale etj. Dje vendit, veçanërisht atyre që punojnë me ndershmëri firmosëm me Bankën Europiane për Rindërtim e e me sakrifica dhe që paguajnë taksa. Ai është një Zhvillim një kredi prej 45 milionë dollarësh, nga e pakt midis Qeverisë dhe biznesit privat. Njëkohësisht cila do të financohet pjesa e rrugës Elbasan- buxheti është një marrëveshje midis nevojave të Librazhd dhe kështu mbyllet përfundimisht i gjithë çastit dhe të atyre të së ardhmes. Pra, ky buxhet financimi i rrugës Durrës-Qafë- Thanë. Një pjesë e nuk del në vakuum. Ai harmonizon mbështetjen kësaj kredie do të financojë, gjithashtu,
1157 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
rikonstruksionin e hidrocentraleve të Bistricës, tepër lejoni të theksoj në këtë çështje se ne jo vetëm do të nevojshme sot për sistemin tonë energjetik, të vazhdojmë me investimet e filluara, tashmë, në veçanërisht në jug të vendit. infrastrukturë, sidomos në energjetikë, transport, Siç dihet, tashmë, buxheti ynë përveçse është bujqësi, por do të synojmë projekte të reja në bashkëfinancues i investimeve, kredive apo granteve prioritete më të rëndësishme të vetë Paktit të që ne marrim nga donatorë të huaj, duhet të paguajë Stabilitetit. edhe një pjesë të mirë të borxheve të grumbulluara. Në mbyllje të fjalës, përfitoj nga rasti t’ju Nëse borxhi i brendshëm ka ecur gjithnjë drejt uljes, falënderoj për mirëkuptimin e shfaqur ndaj borxhi i jashtëm është rritur. Mjafton të përmend se projektbuxhetit që ka sjellë Qeveria, si dhe punën e këtë vit ne do të paguajmë rreth 130 milionë dollarë madhe që kanë bërë deri tani gjithë komisionet vetëm detyrime që na kanë lindur nga buxheti i parlamentare dhe në veçanti Komisioni i Ekonomisë jashtëm i formuar në tërë këto vite nga kreditë e dhe Financës. Dëshiroj të angazhohem përpara jush ndryshme. Nga analizimi i buxhetit të vitit 1999 ne se jo vetëm do të marrim në konsideratë të gjitha vërejtëm prirje negative të mosrealizimit të ato sugjerime dhe mendime racionale, që kanë dalë investimeve. Duhet të përpiqemi dhe do të arrijmë deri tani nga komisionet parlamentare dhe që do të që të jemi më të efektshëm në kryerjen e dalin edhe nga ky debat, por se Qeveria, me gjithë shpenzimeve të parashikuara, por njëkohësisht ne përkushtimin e saj, synon t’i përmbushë do të angazhohemi që të jemi shumë të kujdesshëm angazhimet, të cilat merr me këtë projektbuxhet, në transparencën e përdorimit të fondeve të caktuara. por edhe që ka marrë përpara jush dhe elektoratit. Ne do të vendosim kontrollin e brendshëm Falemnderit! administrativ të përdorimit të Buxhetit të Shtetit jo Namik Dokle – Falemnderit zoti Kryeministër! vetëm për të mos lejuar keqpërdorimet, por më tepër Fjalën e ka Ministri i Financave, zoti Angjeli. për të arritur një përdorim sa më optimal të fondeve Anastas Angjeli - I nderuar drejtues i seancës, buxhetore dhe për të vënë në funksionim I nderuar zoti Kryeministër, autokontrollin e Qeverisë, që ishte ndërprerë që prej Të nderuar deputetë, vitit ’93. Ministritë dhe institucionet e tjera, si dhe Në mbështetje të nenit 158 të Kushtetutës së organet e pushtetit lokal do të bëhen edhe më të Republikës së Shqipërisë dhe të nenit 22 të ligjit përgjegjshëm për të kuptuar rëndësinë që kanë nr.8379, datë 29.7.1998 “Për hartimin dhe zbatimin fondet e buxhetit, për të kuptuar sesi dhe ku duhet e Buxhetit të Shtetit të Republikës së Shqipërisë”, të përdoren burimet që po u jepen, duke mbajtur pas paraqitjes që bëri Kryeministri, po ju parashtoj, parasysh se nga vijnë këto burime. Opinioni publik në mënyrë më të detajuar, disa nga çështjet që i duhet dhe do ta dijë më mirë se çdo shpenzim i gjykojmë të nevojshme për të kuptuar më në gjerësi kryer lind një detyrim diku, një taksë dhe tatim që dhe thellësi projektbuxhetin e vitit 2000, krahas duhet vjelë diku ose një borxh të jashtëm apo të materialit që ju është vënë në dispozicion. brendshëm që do të paguhet një ditë. Që në fillim më lejoni të përmend seriozitetin Të nderuar deputetë! me të cilin Qeveria, Ministria e Financës dhe Përfitoj nga ky rast që të paraqes edhe disa ministritë e linjës, gjithë strukturat pjesëmarrëse në prioritete të tjera të Qeverisë, të reflektuara në procesin e përgatitjes së buxhetit kanë punuar, kanë buxhetin që ju keni në duar. vlerësuar hartimin e këtij dokumenti të rëndësishëm Së pari, gjatë vitit ne angazhohemi të kryejmë ekonomik dhe financiar për zhvillimin ekonomik e një rritje pagash të punonjësve buxhetor në një masë shoqëror të vendit, duke iu përmbajtur edhe afatit prej 8 për qind . Do të kishim dashur të bënim një ligjor për paraqitjen e tij në Parlament. rritje të mëtejshme, por këto janë mundësitë e Përpara se të paraqes këtu objektivat e buxhetit tanishme. Qytetarët do ta kuptojnë se një rritje e të vitit 2000, karakteristikat e tij, si dhe politikat tillë, ndonëse modeste, vazhdon në linjën e filluar qeveritare - sektoriale që ai mbështet, më lejoni, të rritjes së pagave të punonjësve buxhetor. Një vit i gjithashtu, të paraqes edhe një panoramë të suksesshëm nga pikëpamja e realizimit të buxhetit përgjithshme mbi zhvillimet makroekonomike për do të na bëjë që në vitin e ardhshëm mund të kemi zbatimin e programit financiar gjatë vitit 1999. një rritje tjetër, besoj akoma më të lartë. 1.Me gjithë situatën e jashtëzakonshme të Së dyti, buxheti do të vazhdojë të pasqyrojë krijuar në vend nga konflikti në Kosovë, situata objektivat tona për rritjen e investimeve publike. Më makroekonomike dhe veçanërisht ajo financiare
1158 Viti 1999 Legjislatura e 15-të buxhetore për vitin 1999 vlerësohet pozitive dhe e krizës. stabilizuar si rezultat i politikave të zbatuara nga Për përballimin e situates, Qeveria gjeti Qeveria dhe i menaxhimit me sukses, në përgjithësi, mbështetje të plotë në organizatat ndërkombëtare, të mbështetjes buxhetore të akorduar nga në shtetet mike, në komunitetin ndërkombëtar, të komuniteti ndërkombëtar. cilët ofruan ndihmën e tyre teknike dhe mbështetje Rritja reale e prodhimit të brendshëm bruto direkte financiare. Mbi këtë bazë u organizua edhe vlerësohet të arrijë nivelin e programuar prej 8 për Konferenca e Donatorëve në Bruksel në maj të vitit qind , si rrjedhojë, kryesisht, e rritjes së aktivitetit 1999. Në këtë konferencë u vlerësuan lart mikëpritja në ndërtim-montime në transport, në shërbime, shqiptare, si dhe përpjekjet e Qeverisë për bujqësi. Inflacioni në fund të këtij viti nga 7 për qind përballimin e krizës. Gjithashu, u vlerësuan si i programuar pritet të mos e kalojë nivelin e 1 për realiste dhe të mbështetura mirë efektet financiare qind , ndërsa leku është karakterizuar nga një të paraqitura nga Qeveria Shqiptare. Donatorët u qëndrueshmëri me luhatje të lehtë dhe pritet të mos angazhuan për një akordim të rreth 150 milionë e kalojë në fund të vitit më shumë se 140 lekë për 1 dollarëve si mbështetje buxhetore. Nga këto, në dollar amerikanë, shifër kjo më e ulët nga përputhje dhe me ndryshimin e skenarit, si rrjedhojë parashikimet në programin monetar të këtij viti. e zgjidhjes sa më të shpejtë të krizës së Kosovës, Deficiti i Buxhetit të Shtetit i financuar nga nga sa mendoj që u reflektua edhe në ndryshimin e burimet e brendshme në vitin 1999 pritet të jetë 5,5 ligjit të buxhetit për vitin 1999, deri tani janë për qind e produktit të brendshëm bruto nga 6.4 disbursuar rreth 90 milionë dollarë. Në përdorimin e për qind që ka qenë në vitin 1998. këtyre fondeve, në përputhje me kushtet e vëna nga Në sektorin e jashtëm hyrjet e valutës së huaj donatorët, Ministria e Financës ka ndjekur gjykohet që kanë qenë të mjaftueshme për të shpenzimet e kryera nga këto fonde dhe ia ka bërë përballuar rritjen e kërkesës në ekonominë ato transparente publikut nëpërmjet buletinit qeveritar shqiptare, si dhe për të mbështetur rritjen e parasë 2-javor, si dhe përmes komunikimit të vazhdueshëm në qarkullim dhe nga ana tjetër kanë sjellë me median. përmirësime të llogarisë korente në bilancin e 3. Në përputhje me programin financiar të vitit pagesave. Rezervat valutore janë të mjaftueshme, 1999, aktualisht vlerësohen të jenë arritur në për mbi 4 muaj importi si një bazë solide për përgjithësi objektivat bazë të vitit. Në fund të 10- përballimin e transaksioneve ndërkomëbare në mallra mujorit rezultonte një deficit i përgjithshëm buxhetor dhe në shërbime. Pakësimi i vazhdueshëm i prej 40.7 miliardë ose 67 për qind e masës të deficitit inflacionit ka krijuar, gjithashtu, bazën për uljen e të programuar për vitin 1999. Financimi i brendshëm interesave të depozitave në nivelin 9 për qind për i deficitit, i cili edhe në kuadrin e programit të depozitat 12 mujore, duke ndikuar kështu ndjeshëm Qeverisë dhe të marrëveshjes ESAF 2 me Fondin në uljen e kostos së shërbimit të borxhit të Monetar Ndërkombëtar përbëjnë objektiv brendshëm. përcaktues, në fund të 10 mujorit arriti në 16.2 2. Qeveria Shqiptare ka menaxhuar me sukses miliardë lekë ose 85 për qind e nivelit të programuar. politikat makroekonomike gjatë vitit 1999, Ndonëse për periudhën në vazhdim deri në fund të pavarësisht nga kriza e Kosovës e mars-qershorit vitit ’99 parashikohen ritme më të larta të rritjes së të këtij viti, që solli dëbimin nga trojet e Kosovës të deficitit, në veçanti për pjesën e financuar nga gjysmë millionë kosovarëve në Shqipëri. Në këto burimet e brendshme parashikohet që në fund të kushte rreziku i zhbalancimeve të mundshme ishte vitit 1999 financimi i brendshëm i deficitit të jetë tepër i madh, megjithatë me nismën e Qeverisë ne brenda të gjitha objektivave që ne kemi dhe kufirit morëm një sërë masash për të ruajtur ato ekulibra, ligjor prej 28 miliardë lekësh. Duhet nënvizuar fakti që ishin vendosur dhe ruajtur gjatë 3-mujorit të parë se këto objektiva priten të realizohen edhe në të vitit, duke mbajtur nën kontroll shpenzimet, të kushtet kur të ardhurat nga privatizimi, si burim për cilat i dhanë një frymëmarrje situatës financimin e deficitit të brendshëm, janë mjaft larg makroekonomike gjatë periudhës së krizës. Nga ana programit. tjetër, paralelisht me marrjen e masave kontrolluese, 4. Ruajtja, pothuajse, e të njëjtit nivel të deficitit me gjithë mungesën e eksperiencës në këtë drejtim, buxhetor ka arritur edhe në vitin 1998, si dhe politikat Qeveria u angazhua dhe punoi për llogaritjen e e reja për shpenzimet më të rritura për pagat, përafërt të efekteve ekonomike dhe financiare të investimet publike dhe për sigurinë sociale që mori
1159 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
përsipër Qeveria për vitin ’99 që u konsideruan me realizimi i një volumi importi në lekë më i ulët nga të drejtë, para një viti, si synime ambicioze, u parashikimi në program, realizmi i një kursi të mbështetën nga objektiva mjaft ambicioze për rritjen këmbimit të lekut me valutat e huaja nën nivelin e e të ardhurave të buxhetit dhe veçanërisht këtu do programit, realizmi i një niveli mesatar tarifor më i të dalloja të ardhurat tatimore. Tiparet kryesore që ulët nga sa parashikohej, përfshi këtu edhe 3 muajt u evidentuan gjatë vitit ’99 në administrimin e të e krizës së Kosovës, ku hyrja e mallrave ishte, ardhurave tatimore dhe doganore ishin: Nivel më i kryesisht, për mallra të pataksueshëm, si edhe lartë i mbledhjes së të ardhurave doganore në zëvendësimi i çmimeve dysheme me vlerën e krahasim me disa vite. Po t’i krahasojmë në vitin transaksionit. 1995 këto të ardhura kanë qenë 30 miliardë e 397 Si konkluzion, për realizimin e objektivave milionë, në vitin 1996 30 miliardë e 174 milionë, në ambicioze, për të ardhurat tatimore, mund të themi vitin 1997 33 e 352 milionë, në vitin 1998 56 e 744 që vënia në lëvizje në front të gjerë e të gjitha milionë, në vitin 1999 67 e 657 milionë dhe në vitin strukturave të sistemit fiskal për zbarkimin e akteve 2000 parashikohen të rriten 83 miliardë e 50 milionë. ligjore të rëndësishme, që u miratuan gjatë këtyre Mjafton që t’i dëgjojmë këto shifra dhe të shikojmë dy vjetëve, sidomos gjatë vitit 1998 dhe në fillim të krahasueshmërinë në vite të rritjes së të ardhurave vitit 1999, më kryesorët nga të cilët ishte edhe Kodi të Buxhetit të Shtetit. Doganor, kanë ulur në një farë mase efektet e Ritme më të larta i të ardhurave nga administrata evazionit, kontrabandës në këtë sektor. Krahas tyre, tatimore si rezultat i rritjes së nivelit të administrimit, ristrukturimi i këtyre organeve, rritja e bazës forcimit të masave kundër evazionit fiskal, logjistike, përmirësimi i teknologjisë, forcimi i bashkëpunimit më të mirë me administratën e kontrollit, ngarkesa me përgjegjshmëri më të lartë doganave dhe administratat e tjera në luftë kundër e punonjësve, vënia në eficiencë të plotë e evazionit fiskal, kundër krimit ekonomik, si edhe strukturave të antikontrabandës, bashkëpunimi me përmirësimit të punës në mbikëqyrjen dhe kontrollin. Misionin e Bashkimit Europian në Shqipëri, si dhe Rezultate pozitive në administrimin e taksave me Misionin Bilateral Italian, bashkëpunime me të drejtpërdrejta, si një nga drejtimet kryesore të shtetet fqinje dhe veçanërisht përmirësimi i përmirësimit të administrimit fiskal në programin bashkëpunimit ndërmjet administratës së doganave, afatmesëm të Qeverisë dhe posaçërisht për vitin të tatimeve, si dhe organeve të tjera të shtetit, 1999 janë arritur përmes përmirësimeve legjislative Ministrisë së Rendit, Prokurorisë dhe të SHIK-ut dhe administrative. kanë dhënë kontribut pozitiv në luftë kundër krimit Kemi rritje në mënyrë të konsiderueshme të ekonomik, evazionit dhe kontrabandës. Gjithashtu, peshës specifike të sektorit privat gjatë vitit 1999 viti 1999 ka qenë mjaft intensiv nga pikëpamja e në të ardhurat tatimore. Aktualisht ky sektor analizave periodike të punës në çdo hallkë të këtij llogaritet të ketë kontribuar në afro 65 për qind të të sistemi, duke evidentuar faktorë negativ dhe duke ardhurave, duke reflektuar kryesisht rritjen e numrit përcaktuar detyra të reja më impenjuese për të të subjekteve të regjistruara në organet tatimore. gjitha strukturat përkatëse. Përmirësimi në administratën e doganave gjatë këtij Por krahas kësaj situate të të ardhurave në vitit për të cilin flasim, duket qartë tnë endencat në sistemin fiskal apo edhe të faktorëve pozitivë të rritje të vëllimit të mallrave të zhdoganuara, në përmirësimit të administrimit duhet të pranojmë ende rezultatet e arritura në zhdoganimin e mallrave të efektin negativ që ka evazioni, i cili, edhe pse nuk forta dhe në të ardhurat e mbledhura përkatësisht mund të matet, ka qenë prezent edhe gjatë këtij nga akciza. Sipas llogaritjeve janë mbledhur rreth 3 viti, veçanërisht duke shfrytëzuar vështirësitë e miliardë lekë nga akciza ose 70 për qind më shumë krijuara nga veprimi i njëkohshëm i Kodit të ri dhe në të njëjtën kohë gjatë 10-mujorit, po të Doganor, i procedurave të reja me situatën e krijuar krahasohet me vitet ’95, ’96, ’97, ’98, sidomos për nga kriza në rajon dhe fluksi i madh i ndihmave për mallra të akcizës së lartë , si: kafe, cigare, kosovarët e vendosur në Shqipëri. karburante, pije alkoolike, zhdoganimet janë me 5. Shpenzimet buxhetore gjithsej gjatë periudhës disa herë. 10-mujore kapin shifrën rreth 125.5 miliardë lekë ose Së fundi, realizimi i të ardhurave doganore dhe 90 për qind e nivelit të parashikuar për këtë problemet që kanë dalë atje kanë ardhur, kryesisht, periudhë. Ndërkohë që pjesa e shpenzimeve, që duke marrë në konsideratë edhe disa faktorë, lidhen me krizën e Kosovës, mund të mos realizohet
1160 Viti 1999 Legjislatura e 15-të plotësisht për shkak të zgjidhjes më të shpejtë të bruto është parashikuar për vitin 2000 të jetë 8 për krizës. Nga sa mendohej, gjatë muajve primar pjesa qind , në kushtet kur inflacioni deri në fund të vitit e shpenzimeve, që lidhen me programin fillestar të do të mbahet i kontrolluar deri në 3 për qind . Qeverisë, pritet të realizohet 90 për qind . Duke Kursi i këmbimit të lekut kundrejt valutave të pasur parasysh këto, rritja e shkallës së realizimit huaja për vitin e ardhshëm parashikohet të mbetet të shpenzimeve buxhetore lidhet kryesisht me në nivelet e vitit 1999. përmirësimin e menaxhimit të shpenzimeve, gjë që Politikat makroekonomike synojnë të ruajnë ishte në themel të zbatimit të buxhetit gjatë tërë inflacionin e ulët dhe qëndrueshmëri në bilancin e vitit, me gjithë vështirësitë dhe ngarkesat pagesave, në mënyrë që të sigurohet një mjedis i suplementare të krijuara nga menaxhimi i fondeve qëndrueshëm për një rritje ekonomike dhe në vitet shtesë. e ardhshme. Kjo do të shoqërohet edhe me masa 6. Realizmi i shpenzimeve korente në zërat me në reformën strukturore, në përshpejtimin e peshë, si: pagat, interesat, sigurimet shoqërore dhe privatizimit në sektorin bankar, në sektorët shëndetësore, ndihma ekonomike është pothujse strategjikë, zbatimi i masave për të përmirësuar në linjë me planin 10-mujor dhe e njëjta situatë efikasitetin e administratës publike, duke përfshirë parashikohet deri në fund të vitit. Për rrjedhojë, duke zbatimin e reformës në shërbimin civil e duke ulur konsideruar edhe një nivel më të lartë të vështrirësitë burokratike në shpenzimet në projektet shpenzimevve në muajt e fundit, shpenzimet korente prioritare. Natyrisht, si dëshirë është përpjekja dhe deri në fund të vitit 1999 parashikohen të arrijnë 98 objektivi që ne t’i paraqesim Parlamentit një buxhet për qind të programit. të balancuar midis shpenzimeve dhe të ardhurave, Për sa i përket shpenzimeve kapitale, por në pamundësi objektive për të arritur këtë synim, parashikohet një mosrealizim, pra, në nivel vjetor përpjekjet tona maksimale të mundshme kanë realizimi fondeve maksimalisht do të arrijë mbi 80 synuar dhe synojnë uljen e deficitit buxhetor, pa për qind të planit vjetor. Për pjesën e programit cenuar zhvillimin ekonomik shoqëror me ritme e rritje fillestar të Qeverisë, parashikohet që investimet, të qëndrueshme. Në fakt, në projektin për vitin 2000, gjithsej, deri në fund të vitit të arrijnë diçka mbi këtë që ne ju paraqesim sot për shqyrtim e miratim, nivel, megjithëse ky nivel paraqet përmirësim në mendojmë se kemi arritur të parashtrojmë një krahasim me periudhat e mëparshme. Ai është projektbuxhet me një deficit të përgjithshëm, 7.8 treguesi i nivelit të ulët të menaxhimit të fondeve miliardë lekë më të vogël nga ai që pritet të realizohet publike dhe mbetet ende shqetësim kryesor për këtë vit, me gjithë rritjen e shpenzimeve buxhetore. Ministrinë e Financave. Në këto kushte, gjatë këtij Karakteristikat kryesore të projektbuxhetit të vitit viti, ndërkohë që po tentohet të mbahet nën kontroll 2000 mund të përmblidhen: deficiti kryesisht nëpërmjet rritjes së të ardhurave, Së pari, ulja e peshës së shpenzimeve për Ministria e Finanacve ka sensibilizuar të gjithë interesat e borxhit, duke zbritur nga 7.8 për qind në institucionet dhe ministritë e linjës për t’i dhënë një vitin e kaluar në 5.1 për qind të prodhimit të shtysë realizimit të investimeve, po pa ulur këtu brendshëm bruto në vitin 2000, e lidhur kjo me kontrollin për efektivitetin e tyre. Në mënyrë të zbatimin e orientimit prioritar për uljen e huamarrjes përmbledhur, në fund të vitit 1999, shpenzimet e së brendshme. Për vitin 2000 është parashikuar një buxhetore gjithsej parashikohen të realizohen në huamarrje nga sektori bankar 23.6 miliardë lekë nga masën 90 për qind . 28 miliardë lekë që ishte në vitin 1999, e cila përbën Mbi projektbuxhetin e vitit 2000. 4 për qind të prodhimit të brendshëm bruto kundrejt Projektbuxheti i shtetit për vitin 2000 ka si 5.1 për qind në vitin 1999. objektiv kryesor konsolidimin e stabilitetit Së dyti, ulja e deficitit të përgjithshëm të buxhetit makroekonomik të arritur gjatë vitit 1998-1999 dhe nga 57 miliardë lekë, që pritet të realizohet deri në krijimin e kushteve për një rritje ekonomike të fund të vitit 1999 në 49.2 miliardë lekë, për vitin 2000 qëndrueshme. Parashikimi i treguesve të zhvillimit përfaqëson një ulje në masën 2.5 për qind të GDP- ekonomik dhe financiar për vitin 2000 mbështetet së. në arritjet e dy vjetëve më parë për stabilizimin Së treti, ulja e deficitit buxhetor si më sipër do makroekonomik në harmonizimin e mëtejshëm e të arrihet në sajë të rritjes së të ardhurave nga tatimet të vazhdueshëm të politikave fiskale dhe monetare. dhe doganat në masën rreth 23 për qind kundrejt Në këtë kuadër, rritja e prodhimit të brendshëm vitit 1999, pa arritur nivelin e përgjithshëm të tarifave
1161 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të tatimit dhe të doganave, madje përkundrazi, duke rregullave dhe masave të tjera mbështetëse. e ulur tarifën maksimale të doganave nga 20 në 18 Ndërkohë që vëllimi i importeve gjithsej të vendit për qind . parashikohet të jetë në nivele të përafërta me vëllimet Së katërti, përmirësime të disa raporteve të e e realizuara gjatë vitit 1999 dhe kursi i këmbimit rëndësishme për ekonominë, siç janë raportet midis pothuajse në të njëjtin nivel, kufizimi i ndjeshëm i të ardhurave direkte me ato indirekte, raporte importeve në formën e ndihmave, ndryshimet në ndërmjet kontributit të sektorit privat dhe atij shtetëror strukturën e mallrave të importuara dhe të taksuara, në të ardhurat e Buxhetit të Shtetit, rritje e kontrolli efektiv mbi vlerësimin doganor e konsiderueshme e të ardhurave nga mallrat e akcizës përkatësisht përcaktimi i saktë i vleftës së mallrave etj. që zhdoganohen, pritet të sjellin efektet pozitive në Së pesti, rritje me përparësi e shpenzimeve vlerën e importeve që i nënshtrohen taksave kapitale brenda mundësive të buxhetit, kryesisht të doganore, pagimit të taksës së vlerës së shtuar dhe investimeve publike prej një mase prej 33 për qind akcizës. në krahasim me plotësimin e pritshëm të vitit 1999. Mbështetur në burimet e të ardhurave gjithsej Në këtë drejtim, Qeveria është e ndërgjegjshme se të buxhetit në kufizimet për huamarrje nga sistemi i shpenzimet për investime kanë impakte të brendshëm bankar dhe nga financimet e huaja, niveli pazëvendësueshme, duke sjellë për vendin më i shpenzimeve të përgjithshme të buxhetit shumë progres, më shumë punësim dhe më shumë parashikohet të arrijë në rreth 170 miliardë lekë. mirëqenie. Në përputhje me përparësitë e Qeverisë për vitin Buxheti i Shtetit i vitit 2000 mbështetet me 2000, për përdorimin me prioritet të burimeve të përparësi në rritjen e të ardhurave tatimore, të cilat brendshme për investime, krahas rritjes së parashikohen të jenë, siç e thashë, rreth 23 për qind kontributit të financimeve të huaja, niveli i më të larta kundrejt realizimit të pritshëm të vitit shpenzimeve buxhetore për investime publike 1999. Me nivelin e parashikuar të të ardhurave parashikohet 34.5 miliardë lekë me një rritje 33 për tatimore prej 83 miliardë lekë nga tatimet, doganat qind kundrejt nivelit të pritshëm të vitit 1999. Me dhe pushteti lokal do të mbulohen rreth 55 për qind këtë nivel të investimeve, buxheti angazhon rreth e shpenzimeve të brendshme, që parashikohen në 20 për qind të shpenzimeve gjithsej, duke arritur në projektbuxhetin e vitit 2000, ndërkohë që ky nivel 5.9 për qind të produktit të brendshëm bruto. Por, ka qenë rreth 44-48 për qind në vitin 1998 dhe 1999. ndërkohë, ne mbetemi konstantë në dhënien me Kjo rritje mbështetet e garantohet nga përmirësimi i përparësi të investimeve publike. Analiza e realizimit punës dhe forcimi organizativ, që ne synojmë në të investimeve publike për një periudhë disavjeçare organizatën tatimore dhe doganore, në sajë të evidenton mjaft probleme, që kushtëzojnë nivelin e zbatimit me korrektësi të legjislacionit fiskal, por ulët të përdorimit të këtyre fondeve. Në këtë edhe me rigorozitetin më të madh ndaj çdo fenomeni kontekst, Ministria e Financave, në konsultim edhe që duket, për t’iu shmangur pagimit në mënyrë të me institucionet e tjera buxhetore dhe ekspertë të plotë dhe në kohë të detyrimeve financiare ndaj institucioneve ndërkombëtare, ka evidentuar dhe shtetit. adresuar një sërë çështjesh, zgjidhja e të cilave do Të ardhurat nga tatimet direkte parashikohen të të rrisë shkallën e absorbimit të fondeve për rriten rreth 13 për qind , duke thelluar eksperiencën investimet dhe eficiencën e tyre. Të tilla çështje pozitive të fituar në administrimin e tyre gjatë viteve përfshijnë përmirësime në procesin e hartimit të 1998 dhe 1999. programeve afatmesme dhe afatgjatë të investimeve Me gjithë rritjen e të ardhurave nga administrata dhe të buxhetit, përmirësime në procesin e tatimore, përsëri peshën më të madhe në mbledhjen planifikimit të investimeve dhe koordinimit më të mirë e të ardhurave tatimore do ta mbajë administrata e të shpenzimeve korente, përmirësime në rregullimin doganave, ku parashikohet të mblidhen rreth 47.6 institucional dhe organizativ të të gjithë procesit që miliardë lekë, pra, rreth 27 për qind më shumë se lidhet me investimet, si dhe të akteve ligjore, sa flitet të mblidhen gjatë vitit 1999. sidomos atij të prokurimit. Në këtë rritje kontributi kryesor pritet të sigurohet Përkundrejt rritjes së konsiderueshme të nga përmirësimi i administrimit, duke shfrytëzuar shpenzimeve kapitale, shpenzimet korente në maksimum avantazhet e vënies në funksionim parashikohen që të rriten në mënyrë më të kufizuar, të plotë të Kodit të Ri Doganor dhe të paketës së por i rëndësishëm është fakti që kjo situatë lidhet,
1162 Viti 1999 Legjislatura e 15-të kryesisht, me uljen e shpenzimeve për interesa që për funksionimin e skemës përkatëse. Kjo parashikohen rreth 5.4 miliardë lekë më të ulëta sesa mbështetje do të kombinohet edhe me skemat llogariten për vitin 1999. Viti 2000 do të jetë buxheti aktive të nxitjes së punësimit. Në këtë buxhet është i parë i fillimit të zbritjes së konsiderueshme të mbajtur parasysh mbështetja me fonde për fillimin interesave që parashikohen të paguhen nga Buxheti e procesit të pagesës së ushtarakëve të liruar dhe i Shtetit për borxhin e brendshëm, pas rritjes zbatimi i plotë i statusit të veteranit të luftës, për të galopante që ai pati në vitet 1996, 1997, 1998 dhe cilat janë miratuar aktet ligjore e nënligjore uljes së vogël që ai shënoi vitin e kaluar. Shpenzimet përkatëse. Gjithashtu, Qeveria është e angazhuar gjithsej për borxhin e brendshëm për vitin 2000 që gjatë vitit 2000 të fillojë procesin e rregullimit të parashikohen në shumën 28.6 miliardë lekë në shpërpjestimeve dhe të diskriminimeve në pensionet krahasim me vitin 1999 dhe përkatësisht edhe me e para vitit 1993. planin e këtij viti parashikohet një ulje prej 6 miliardë Së fundi, në rritjen e parashikuar të lekë ose 17.4 për qind . Në përgjithësi, ulja e shpenzimeve korente Qeveria do të mund të realizojë shpenzimeve për interesat e borxhit të brendshëm edhe një rritje të pagave 8 për qind në muajin korrik, vjen si rezultat i rënies në mënyrë të konsiderueshme megjithëse inflacioni do të rritet në masën 3 për të interesave për bonot e thesarit, lidhur kjo me qind . Rritja reale do të bëhet e mundur nëpërmjet nivelin më në ulje të inflacionit. Ndërsa deficiti i zbatimit të kombinuar të indeksimit të pagave me përgjithshëm buxhetor për vitin 2000 parashikohet vazhdimin e reformës në administratën publike. në masën 49. 2 miliardë lekë dhe një pjesë e tij do Ndërkohë, duke vlerësuar vështirësitë që kalon të mbulohet me të ardhurat nga privatizimi dhe shtresa e gjerë e pensionistëve, është parashikuar mbështetja buxhore e komunitetit ndërkombëtar. një rritje e përgjithshme e pensioneve të tyre nga Borxhi i Qeverisë për vitin 2000 do të rritet vetëm 41 buxheti në masën 8 për qind që së bashku me miliardë lekë, që do të mbulohet nga burime të rritjen e diferencuar dhe me mundësitë që krijon vetë brendshme dhe nga burime të huaja. Përveç kësaj Instituti i Sigurimeve Shoqërore, do të arrijë shifrën në projektin e vitit 2000, duke pasur parasysh edhe e një rritjeje prej 10 për qind . privatizimin e Bankës së Kursimit, nevojën për Në zbatim të programit të Qeverisë për rikapitalizimin e saj dhe detyrimet e ish-ndërmarrjeve decentralizimin në buxhetin e vitit 2000 parashikohet të tregtisë së jashtme të akumuluara prej disa vitesh, rritja me përparësi e grantit për pushtetin lokal është parashikuar një shumë prej 20 miliardë lekësh kundrejt rritjes së shpenzimeve të tjera dhe për të cilat Qeveria do të emetojë instrumentë të konsolidimi i eksperiencës së nisur për herë të parë rinj borxhi. Pjesa tjetër e shpenzimeve korente me buxhetin e vitit 1999. Gjithashtu, veçori paraqet parashikohet në rritje në përputhje me prioritetin e dhe përmirësimi i mekanizmit të shpërndarjes së tij politikave sektorale të Qeverisë, ndërsa shpenzimet deri në nivelet më të ulëta të pushtetit vendor, duke korente me prioritet janë parashikuar të rriten ndikuar realisht në rritjen e autonomisë së pushtetit shpenzimet operative dhe të mirëmbajtjes rreth 17 vendor. Qeveria është e angazhuar tërësisht në për qind . Kjo lidhet me përparësinë e shpenzimeve procesin e decentralizmit. Ajo ka hartuar strategjinë për investime lidhur nga motivi që eficienca e e decentralizmit. Kjo strategji përfshin një investimeve ulet dukshëm nëse ato nuk mbështeten problematikë të gjerë që lidhet me funksionet, dhe me shpenzimet e nevojshme për mirëmbajtje përgjegjësitë e pushetit lokal me financat vendore, dhe të tjera operative. Me këtë rritje synohet që të pasuritë vendore, si dhe me probleme administrative rritet ndjeshëm niveli i shpenzimeve operative në dhe organizative. Pas kësaj do të fillojë edhe puna përqindje ndaj produktit të brendshëm bruto, duke për përpunimin e paketës ligjore, që do të mbështesë tentuar për t’iu afruar raporteve bashkëkohore, që këtë strategji. Ky proces ndryshimesh ligjore, që ekzistojnë ndërmjet investimeve dhe shpenzimeve do të fillojë gjatë vitit 2000 e do të reflektohet edhe operative të mirëmbajtjes. në buxhetin e këtij viti, në qoftë se do të arrihet që Në zbatim të politikës sociale të Qeverisë për këto ligje të miratohen, synon zgjerimin e të papunët dhe për më të varfërit ekonomikisht, janë autonomisë së vetëqeverisjes së organeve vendore, parashikuar edhe fondet përkatëse, duke vazhduar autonomi dhe vetëqeverisje, që ka nevojë të eksperiencën pozitive të këtyre dy vjetëve për domosdoshme për t’u shoqëruar edhe me zgjerimin dhënien e kushtëzuar të fondeve përkundrejt kontrollit e burimeve financiare vendore. të përdorimit të tyre dhe justifikimit të mjaftueshëm Zonja dhe zotërinj deputetë,
1163 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Unë kam bindjen se buxheti i vitit 2000 është në seancë. buxheti i konsolidimit makroekonomik dhe financiar, Në përfundim të të gjithë diskutimeve komisioni i cili përmban në mënyrë modeste brenda mundësive në parim u shpreh dakord për miratimin e këtij tona burimet e mjaftueshme për të financuar projektligji në seancë plenare, duke qenë se nga zhvillimin e qëndrueshëm të ekonomisë, si dhe pikëpamja ligjore projektbuxheti është në përputhje plotësimin e nevojave për investime, për arsim, për me Kushtetutën si ligji bazë për hartimin dhe shëndetësi, për kulturë dhe për fuqizimin e rendit zbatimin e Buxhetit të Shtetit. Nga pikëpamja e dhe të mbrojtjes. Prandaj, ju ftoj ta miratoni, ndërsa teknikës legjislative komisioni tërheq vëmendjen që ne jemi këtu në dispozicion tuaj për t’iu përgjigjur në projektligj fjalët “Kuvendi Popullor” të bëhen pyetjeve tuaja dhe pas miratimit të buxhetit të “Kuvendi”, duke e përshtatur me përkufizimet që ka përkushtohemi për ta realizuar atë. Kushtetuta. Duke falënderuar komisionet parlamentare për Falemnderit! bashkëpunimin që patëm gjatë diskutimit të këtij Namik Dokle - Falemnderit! projekti nëpër komisione, theksojmë se sugjerimet Fjalën e ka zoti Stankaj në emër të Komisionit e tyre të përmbledhura në relacionin e Komisionit të Punës, Problemeve Sociale dhe Gruas. të Ekonomisë, Financës dhe Privatizmit kanë Sadedin Stankaj - Komisioni i Punës dhe i mirëkuptimin tonë. Problemeve Sociale, në zbatim të programeve të Falemnderit! punës së Kuvendit, në disa mbledhje radhazi mori Namik Dokle - Falemnderit, zoti Ministër! në shqyrtim plotësimin e pritshëm të buxhetit të Kalojmë në dhënien e opinioneve në emër të këtij viti dhe projektbuxhetin e vitit 2000, duke u komisioneve. ndalur kryesisht në treguesit socialë të tij, në prani Fjalën e ka Kryetarja e Komisionit të Ligjeve. të Ministres së Punës dhe Çështjeve Sociale dhe Zamira Çaka - Falemnderit, zoti kryetar i Zëvendëskryeministres, zonjës Çeço. Në zbatim të seancës! ligjit komisioni e shqyrtoi veç buxhetin e Institutit të Komisioni i Ligjeve në disa mbledhje të tij ka Sigurimeve Shoqërore, duke parë të tepërt marrë në shqyrtim projektligjin “Për Buxhetin e parashtrimin e arritjeve të këtij viti dhe të prioriteteve Shtetit të vitit 2000”, i paraqitur nga Këshilli i të vitit 2000, që paraqiten në relacionin që ne i kemi Ministrave. përcjellë edhe Komisionit të Ekonomisë, Financave Komisioni i Ligjeve i kushtoi një rëndësi të dhe Privatizimit, bëmë disa sugjerime dhe na vjen veçantë shqyrtimit të këtij projektbuxheti, duke e mirë që në relacionin e këtij komisioni gjejnë vend konsideruar atë si ligjin më të rëndësishëm ekonomik edhe disa nga sugjerimet tona, gjë që do të ndikojë dhe financiar, që do të çojë në konsolidimin e në mënyrë të dobishme në arritjen e objektivave stabilitetit makroekonomik dhe krijimin e kushteve socialë të Qeverisë për vitin 2000. Në përfundim, ne për një rritje ekonomike të qëndrueshme. Komisioni, si komision jemi dakord që ky projektligj të miratohet pasi u njoh me projektbuxhetin e sjellë nga Qeveria, në seancë plenare. dëgjoi edhe shpjegimet që dhanë specialistët dhe Falemnderit! Drejtori i Drejtorisë së Buxhetit në Ministrinë e Namik Dokle – Falemnderit, zoti Stankaj! Financave në bazë të programit të punës së hartuar Në emër të Komisionit të Industrisë, Transportit për shqyrtimin dhe miratimin e këtij projektligji, priti dhe Punëve Publike e ka fjalën zoti Bano. në mbledhje dhe dëgjoi pretendimet dhe Ilir Bano – Edhe komisioni ynë në disa shqetësimet e institucioneve që mbulohen nga mbledhje radhazi, me pjesëmarrjen e ministrave komisioni si më poshtë: nga Ministria e Drejtësisë, përkatës, diskutoi dhe më pas sugjeroi për disa Ministria e Pushtetit Lokal, Prokuroria e ndryshime në buxhetin e vitit 2000. Përgjithshme, Zyra e Administrimit të Buxhetit të Për sistemin e Ministrisë së Ekonomisë Publike Pushtetit Gjyqësor, Inspektorati i Këshillit të Lartë dhe të Privatizimit në relacionin e buxhetit të vitit të Drejtësisë dhe Shkolla e Magjistraturës. 2000 argumentohet refuzimi i kërkesës së ministrisë Komisioni vlerësoi si të arsyeshme paraqitjen e për të financuar 600 milionë lekë për të përballuar një pjesë të pretendimeve dhe shqetësimeve që i një pjesë të kostos lokale të projekteve të KESH-it, diskutuam në mbledhje pranë Komisionit të me argumentin që në parim buxheti nuk financon Ekonomisë, Financave dhe Privatizmit, disa prej në degë prodhuese. Pavarësisht se ky parim është tyre i mori parasysh dhe do i paraqesë për miratim i drejtë, në realitet KESH-i në shumë drejtime e ka
1164 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të pumundur, për vetë kushtet e tij dhe të vendit, të Publike dhe kërkesave 17.5 miliardë. Ne mendojmë veprojë si shoqëri aksionere. Shteti vendos për që duhen bërë disa mbështetje shtesë në buxhet çmimin e energjisë, ndalon ndërprerjen e energjisë në drejtime të mëposhtme: elektrike për subjeket shtetërore etj. Kështu, si Investimi i ujërave është parashikuar rreth 9.2 pasojë e mospagesës së energjisë nga ujësjellësit miliardë lekë, mbi këtë bazë është parashikuar edhe e vendit, detyrimet e papaguara ndaj KESH-it kostoja lokale përkatëse. Në fakt në bazë edhe të llogariten në 800 milionë lekë. Nisur nga këta kontratave të lidhura, pritet që investimi i huaj të faktorë, si dhe duke marrë parasysh rritjen e jetë rreth 14 miliardë lekë, duke mbetur zbuluar në vazhdueshme të kërkesës për energji, KESH-i nuk buxhet për financimin e kostos lokale. Që të mos ka mundësi për përballimin e kostos së investimeve vihemi në kushtet e vonesës së pagesës së detyrimit të domosdoshme për vitin e ardhshëm. Është e tonë dhe si rrjedhojë e pagesës së detyrimeve kuptueshme që mosrealizimi i investimeve do të shtesë, komisioni ynë bie dakord dhe kërkon që përkeqësonte më tej gjendjen e shoqërisë, duke e fondi i kontingjencës të rritet mbi vlerën e çuar atë drejt kolapsit të plotë. Meqenëse nuk parashikuar prej 1 miliard lekësh, duke propozuar përkrahet ideja e mbështetësve të KESH-it, në që ai të jetë 2 miliardë e destinuar për ndarje për formën e subvencionimit të energjisë për subjektet tvsh, kosto lokale etj., me vendim të Këshillit të shtetërore që nuk paguajnë, forma më e Ministrave, pra, të ndryshohet neni 9. Në fakt, fondi përshtatshme, për të cilën është rënë dakord, është i kontingjencës në total është 2.1 miliardë lekë, por mbështetja për përballimin e një pjesë të kostos për këtë qëllim është parashikuar vetëm 1 miliard. lokale të investimeve nga Buxheti i Shtetit. Për këtë Gjithashtu, para dy, tre javësh u nënshkrua paketa arsye është e logjikshme të plotësohet kërkesa e Anxoni, që parashikon 22 miliardë lireta investime, bërë për 600 milionë lekë nga 143 milionë e nga të cilat 15 miliardë për rrjetin inxhinierik të rrugës programuar, ç’ka në vetvete është një financim nga nga Kamza në hyrje të Tiranës. Ky investim i huaj buxheti vetëm prej 6 për qind e investimeve të nuk është parashikuar të mbulohet me fonde të shoqërisë për vitin 2000. brendshme për koston lokale. Për këtë arsye është E dyta, në buxhetin e kësaj ministrie, si dhe të e domosdoshme të shtohet në buxhetin e vitit 2000 Ministrisë së Punës dhe Çështjeve Sociale nuk të kësaj ministrie shifra 270 milionë lekë. Gjithashtu, pasqyrohet mbulimi financiar e fuqisë punëtore që komisioni ynë mendon që investimi prej 390 milionë shkurtohet nga mbyllja e minierës së Memaliajt, lekësh e parashikuara për rrugët, rrugët e sistemit mbyllja e azotikut Fier, mbyllja e minierave të tjera të Ministrisë së Transportit, si edhe 150 milionë lekë dhe shkurtimi i fuqisë punëtore në Albakër dhe nga 1.3 miliardë lekë për sistemin hekurudhor, janë Alkrom. Për dy çështjet e para, për Memaliajn dhe kërkesat shumë të vogla dhe sugjerojnë si të azotikun Fier ka vendime të posaçme të Qeverisë, domosdoshme që të shikohen të gjitha rezervat e ku ngarkohet Ministria e Punës dhe Ministria e mundshme me synim rritjen e mëtejshme të Ekonomisë Publike dhe Privatizimit për parashikim shumës së mësipërme, që është e pamjaftueshme. në buxhetin e vitit 2000 të efekteve financiare. Për sa i përket sistemit të Ministrisë së Punëve Mospërmbushja e kësaj detyre mund të krijojë Publike, ne e shikojmë të domosdoshme të probleme të mprehta sociale për vitin e ardhshëm. akordohen 70 milionë lekë nga 110 milionë që ka Shuma totale e kërkuar për financim për vitin 2000, kërkuar dikasteri për ujësjellës, kërkesë që është si komision mendojmë që duhet të jetë 241 milionë mbështetur edhe nga Komisioni i Ekonomisë dhe lekë nga 611 milionë të kërkuara nga ministria njëkohësisht, duke pasur parasysh problemet në përkatëse. ujësjellës, kanalizime, sistemim-asfaltime etj., Komisioni, gjithashtu, rekomandon që të mendojmë që këto objekte nuk janë mbështetur me shikohet më përparësi edhe gjetja e fondeve për fonde të mjaftueshme. Mendojmë se në këto zëra evadimin e arsenikut në uzinën e Fierit, pasi mund duhet të ketë një shtesë totale prej 500 milionë të ketë pasoja të rënda ekologjike jo vetëm për lekësh, sikurse edhe në rastin e Ministrisë së Fierin, por edhe më gjerë. Trasporteve. Mendojmë, gjithashtu, që duhet të ketë Për sa i përket sistemit të Ministrisë së një mbështetje më të mirë problemi i fondeve nga Transportit ka diferenca të mëdha midis fondeve të investimet e huaja me tvsh, taksa doganore, parashikuara, 6.2 miliardë për të dyja ministritë, shpronësime, etj. Ministrisë së Transportit dhe Ministrisë së Punëve Njëkohësisht ne kemi propozuar që të shtohet
1165 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
një fond prej 5 milionë lekësh për Entin Rregullator Namik Dokle – Falemnderit! të Ujit, që e ka mbështetur edhe Komisioni i Fjalën e ka zoti Gjata në emër të Komisionit të Ekonomisë, sikurse edhe fondi i pagave të Komitetit Mbrojtjes. të Zhvillimit të Turizmit 2.5 milionë lekë, meqenëse Lesko Gjata – Edhe Komisioni i Mbrojtjes në është llogaritur gabim nga Ministria e Financave. disa mbledhje radhazi në prani të Ministrit të Këto ishin mendimet e komisionit tonë. Mbrojtjes, si dhe specialistëve përkatës të kësaj Namik Dokle – Falemnderit, zoti Bano! ministrie arriti në përfundimin se Ministria e Mbrojtjes Fjalën e ka zoti Ceka në emër të Komisionit të është dakord me zërat e përcaktuar në Rendit dhe Shërbimit Informativ Shtetëror. projektbuxhetin e shtetit të vitit 2000 lidhur me Neritan Ceka – Falemnderit, zoti kryetar i dikasterin në fjalë dhe për më tepër për këtë vit seancës! parashikohet një rritje e konsiderueshme në Komisioni për Rendin dhe SHIK-un e trajtoi krahasim me buxhetin e vitit 1999, që kapë 2 miliardë problemin e Buxhetit të Shtetit për dy institucionet lekë. Megjithatë, nga mbledhjet e Komisionit të që ai mbulon. Në kontakt të vazhdueshëm me Mbrojtjes u bënë edhe disa propozime, të cilat Ministrinë e Financës dhe Komisionin e Ekonomisë, pjesërisht u morën parasysh nga Komisioni i komisioni arriti të sheshojë disa mosmarrëveshje, Ekonomisë dhe nga Qeveria, të cilat ne i veçanërisht u ra dakord që rritja e pagave, pavarësisht përshëndesim, duke pasur parasysh mundësitë që nga kërkesat që janë bërë në të njëjtin kriter me ato ka ky buxhet. Konkretisht u zgjidh përfundimisht të Forcave të Armatosura, të kenë një rritje graduale. nga Qeveria pagesa për ushtarakët e liruar, Nga ana tjetër u ra dakord që nga 195 milionë, fondi mbështetur në statusin e parashikuar dhe të kaluar për investimet të rritet edhe 250 milionë, kryesisht në Parlament. duke shfrytëzuar të ardhurat e brendshme të U pranua propozimi për rritjen e përdorimit të të Ministrisë së Rendit, në mënyrë që të plotësohen ardhurave dytësore me 120 milionë lekë, duke nevojat e ngutshme të kësaj ministrie për logjistikë kërkuar përdorimin efektiv të tyre për nevoja konkrete dhe për përmirësimet e ambienteve të komisariateve, për përmirësimin e kushteve të ushtarakëve. të kushteve të jetës së reparteve të ndryshme të Gjithashtu, ndër kërkesat që ne kishim si policies, veçanërisht të forcave speciale, por edhe komision, shumë prej tyre u caktuan për t’u zgjidhur të dhomave të paraburgimit, që mbulohen nga kjo nga Qeveria, siç është rasti kur komisioni i përcolli ministri. Qeverisë kërkesën për të kryer një studim të plotë Nga ana tjetër, unë ndërhyj për të specifikuar si për ndryshimin e formës së përfitim-trajtimit ushqimor një zë të veçantë fondin për çarmatimin në mënyrë të ushtarakëve nga thjesht ushqime në natyrë në që të vihen në lëvizje strukturat e parashikuara nga një kuotë financiare. Ky propozim nuk kërkon fonde ligji për çarmatimin, që është një ligj 1 vjeçar, duke shtese, por kërkon ndryshimin e formës, ndaj kjo marrë parasysh faktin që kemi shtuar një vit në mbetet ta vendosë Qeveria pas një studimi të plotë. sesionin e fundit të Kuvendit të verës. Gjithashtu, u U konsiderua e drejtë kërkesa e spitalit rekomandua që të figurojë si një zë i veçantë edhe uashtarak për financimin e kurimit të civilëve dhe iu fondi për Gardën e Republikës dhe me këtë rast kërkua ekspertëve të Ministrisë së Mbrojtjes, tërheqim vërejtjen që garda nuk mund të jetë më Ministrisë së Shëndetësisë dhe asaj të Financave pjesë e forcave të Ministrisë së Rendit, por bën pjesë të zgjidhin përfundimisht këtë problem. në Forcat e Armatosura dhe dy ministritë duhet ta Komisioni mendon që buxheti i trajton zgjidhin menjëherë brenda këtij viti, po të jetë e problemet, i mbështet kërkesat dhe ne jemi dakord mundur, çështjen e kalimit të gardës si efektiv i që ai të kalojë në seancë plenare. Ministrisë së Mbrojtjes. Falemnderit! Nga ana tjetër, komisioni mbështeti kërkesat e Namik Dokle - Falemnderit! bëra nga Shërbimi Informativ Shtetëror për një rritje Zoti Godo e ka fjalën në emër të Komisionit të jo shumë të ndjeshme të fondeve për investime, të Politikës së Jashtme. cilat lidhen me problemet që kanë të bëjnë me Sabri Godo – Komisioni ynë shqyrtoi në dy logjistikën dhe me ambientet që përdor ky institucion. mbledhje radhazi buxhetin e paraqitur nga Ministria Nga gjithë puna që u bë, doli që nuk kishte probleme e Jashtme, diskutoi me ekspertët dhe me akute dhe të pazgjidhshme. përfaqësuesit e Ministrisë së Jashtme, arriti të Falemnderit! realizojë shkurtime serioze në projektin paraprak të
1166 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ministrisë së Jashtme, jo sepse i quajtëm ato disa ambasada, që kërkojnë kuota të larta për investime të panevojshme, por nisur nga mendimi arsimimin e fëmijëve të tyre. Ne i kërkojmë ministrisë se ky shtet e ka të matur shumë hapin lidhur me që ajo të akordojë fonde vetëm për të përballuar shpenzimet, kështu që disa investime dhe arsimimin në shkolla publike atje ku janë. shpenzime që mund të ishin të nevojshme për t’u Unë i ftoj deputetët ta miratojnë këtë buxhet të bërë sivjet, duhet të mbeten, sepse janë një Ministrisë së Jashtme, vetëm do pasur kujdes me domosdoshmëri, por për të tjerat, që mund të zgjaten dietat se, deri diku, është abuzuar me to. Ne i në kohë, dhe parë që Ministria Jashtme ndodhet në tërheqim vëmendjen ministrisë të shikojë mundësinë vështirësie, ramë dakord që të shtyhen. Shqyruam e lëvizjes së pak njerëzve. shifrat që mund të quhen të domosdoshme në Rezervoj të drejtën të marrë fjalën si deputet situatën e tanishme për Ministrinë e Jashtme. për të dhënë mendimin tim mbi buxhetin, pavarësisht Kështu do të hapet një përfaqësi në Kosovë dhe nga Komisioni i Jashtëm. atje ne nuk mund të shkojmë duke hapur një zyrë Falemnderit! si dyqan, duhet të kemi një përfaqësi dinjitoze të Namik Dokle – Falemnderit! shtetit shqiptar në Kosovë. Është problemi i Zoti Lalaj e ka fjalën në emër të Komisionit të transferimit të ambasadës nga Boni në Gjermani, Medias. praktikisht ambasada jonë në Bon ka mbetur atje, Halil Lalaj – Falemnderit! në pamundësi të kryejë funksionet e saj, meqenëse Në kushtet e veprimit të ligjeve të ndryshuara u bë transferimi i gjithë qeverisjes federale në Berlin; për median, por edhe në rrethanat e gjendjes së do të hapet përfaqësia në Kanada. Nga ana jonë ne institucioneve që kanë të bëjnë me këtë fushë, i kërkuam Ministrisë së Jashtme që të shikojë edhe Komisioni i Medias vëren se duhet një pjesëmarrje mundësinë e hapjes së një përfaqësie në Japoni, më e madhe e shtetit me fonde buxetore për prej nga duket se mund të kemi një asistencë shumë institucionin kryesor, Radiotelevizionin Shqiptar, të madhe për vendin tonë dhe për Kosovën. qoftë për kanalin ekzistues të këtij institucioni, ashtu Këto janë investimet kryesore që përbëjnë dhe për kanalin e dytë të tij, që duhet të hapet dhe shpenzimet e Ministrisë së Jashtme. Edhe blerja e që është parashikuar në ligjin përkatës. Në këtë disa pajisjeve ose riparimi i disa pajisjeve të pike, komisioni mendon se ky institucion duhet të amortizuara nuk mund të shtyhet më tej. Unë nuk e ketë përparësi mbulimin e plotë të të gjithë hapësirës di sesi ka ndodhur, që është zgjeruar kjo tregti e sonë me sinjal. jashtme në kurriz të Ministrisë së Jashtme dhe tani E dyta, vërejmë se ndërprerja e sinjalit satelitor me të vërtetë disa departamente të kësaj ministrie për bashkatdhetarët jashtë Shqipërisë, në Europë, janë vënë në kushte të atilla pune, që nuk mund të por edhe më gjerë, pasojë e një borxhi të trashëguar, quhen normale për një Ministri të Jashtme. Falë momentalisht është një moment negativ. Reagimi i mirëkuptimit që tregoi Komisioni i Ekonomisë, më aparatit të Ministrisë së Financave për të gjetur duket se u miratua ai buxhet minimal që i duhet financimin, ashtu siç parashikohet edhe në ligj, më Ministrisë së Jashtme për funksionimin normal të duket korrekt dhe duhet miratuar nga Parlamenti. saj. Nga ana tjetër këtë vit duhet të ishte vënë në Ne e shikuam punën nga të gjitha anët dhe nuk funksionim Këshilli Kombëtar i Radios dhe na duket normale që një ambasador i Shqipërisë të Televizionit Shqiptar. Mund të them se Qeveria ketë vetëm 100 dollarë në muaj buxhet për paraardhëse është treguar e pavëmendshme dhe jo shpenzime, kur dihet se një pjesë e politikës bëhet efektive në këtë çështje. Problemi është se kjo edhe jashtë ambasadave, domethënë janë të çështje nuk duhet përballuar vetëm me Buxhetin e diskriminuar, do të thosha, deri në një pikë të atillë Shtetit. Një vendim i djeshëm i Qeverisë për këtë sa të vjen zor të japësh shifra në këtë drejtim. Ndaj çështje është i përgjysmuar, pra, nuk e zgjidh i kërkuam ministrisë që të shikojë se ç’mund të përfundimisht këtë problem. bëhet nga kjo anë, të shikojë edhe disa gjëra të Falemnderit! tjera, që janë bërë kronike lidhur me ambasadat, si: Namik Dokle – Falemnderit, zoti Lalaj! sigurimet shëndetësore të personelit të Fjalën e ka zoti Bejtaj në emër të Komisionit të ambasadave, por sidomos problemin e arsimimit të Shëndetësisë dhe Mbrojtjes së Mjedisit. fëmijëve të personelit të ambasadave atje. Engjëll Bejtaj – Komisioni Shëndetësisë dhe i Ne nuk jemi dakord me propozimet që bëjnë Mbrojtjes së Mjedisit, në disa mbledhje të tij
1167 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
radhazi, diskutoi me drejtuesit e dikasterit të edukimit parashkollor, që mbetet një nga problemet Ministrisë së Shëndetësisë dhe me Agjencinë shqetësuese. Kombëtare të Mjedisit problemet e projektbuxhetit. Një vërejtje tjetër, e karakterit më të Me Ministrinë e Shëndetësisë u arrit një përgjithshëm, është se në këtë projektbuxhet nuk normalitet në vlerësimin e kuotave të parashikuara. merret parasysh struktura e re e pushtetit vendor. Agjencia Kombëtare e Mjedisit kishte një Duke pasur parasysh që së shpejti do të ndryshojë kërkesë për një shtesë prej 24 milionë lekësh për struktura e pushtetit vendor dhe njëkohësisht do të investime në degët rajonale të saj dhe për projekte ndryshojnë edhe kompetencat, shumë kompetenca studimi. Si komision ne e gjykuam me vend këtë që janë deri tani të centralizuara do t’i kalojnë shtesë, ndërkohë gjetëm edhe mbështetjen e pushtetit vendor, atëherë mendojmë se në të Komisionit të Ekonomisë dhe mendoj që është e ardhmen mund të lindë një impakt midis drejtë të miratohet edhe në projektin përfundimtar. projektbuxhetit dhe kompetencave që do të fitojë Falemnderit! pushteti vendor. Meqë një projektbuxhet nuk mund Namik Dokle – Falemnderit, zoti Bejtaj! të marrë parasysh atë që do të ndodhë, mund të Fjalën e ka zoti Melo në emër të Komisionit të kishte edhe një variant në drejtime të përgjithshme, të Drejtave të Njeriut. ku të parashikohej sesi do të procedojë ndarja e Vasil Melo – Falemnderit, zoti kryetar i seancës! fondeve dhe marrëdhëniet që do të kenë pushteti Në emër të Komisionit të të Drejtave të Njeriut, vendor dhe pushteti qendror në të ardhmen, sepse të Minoriteteve dhe të Peticioneve, informoj mundet që ky projektbuxhet mbas pak kohësh të Parlamentin se në dy mbledhje radhazi komisioni ketë nevojë për riparime dhe ndryshime esenciale ynë diskutoi projektbuxhetin për vitin e ardhshëm. në lidhje me kompetencat e reja që do të marrë Mendimi i komisionit është se në tërësi ky pushteti vendor me strukturën e re dhe me projektbuxhet është pozitiv. Komisioni e mbështet ndryshimin ligjor që do të ketë. dhe e konsideron këtë projektbuxhet në përputhje Këto ishin disa nga vërejtjet që ne parashtruam të plotë me programin ose me drejtimet kryesore të dhe në tërësi si komision e mbështesim programit qeveritar që Kryeministri, zoti Ilir Meta, projektbuxhetin. parashtroi këtu në Parlament me rastin e investiturës Falemnderit! së tij si Kryetar i Qeverisë. Komisioni ynë çmon Namik Dokle – Falemnderit, zoti Melo! veçanërisht përpjekjet serioze që u bënë nga ana e Fjalën e ka zoti Arben Malaj, Kryetar i Komisionit Ministrisë së Financave dhe Qeverisë në tërësi për të Ekonomisë, Financave dhe Privatizimit. të siguruar atë ndihmë, ato fonde të domosdoshme Arben Malaj – Falemnderit, zoti kryetar i dhe të nevojshme që zënë një përqindje të ndjeshme seancës! të buxhetit prej 50-60 për qind , që përbëjnë edhe Komisioni i Ekonomisë, Financës dhe një garanci për realizimin e këtij projektbuxheti. Privatizimit, pas datës 17 nëntor 1999 kur mbërriti Garantimi i këtyre fondeve nga partnered dhe nga projektligji “Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000”, miqtë tanë, sigurisht, nuk është aq e thjeshtë. Në organizoi punën për diskutimin e këtij projektligji. këtë aspekt ne mendojmë se na përket neve që të Komisioni vëren se projektligji është hartuar në plotësojmë të gjitha kushtet e domosdoshme që përputhje të plotë me kërkesat e ligjit nr.8379, datë kjo ndihmë të mos mungojë, sepse po mungojë kjo 29.7.1998 “Për hartimin dhe zbatimin e Buxhetit të ndihmë, me siguri që edhe realizimi i këtij Shtetit në Republikën e Shqipërisë”. projektbuxheti do të kalojë. Buxheti i Shtetit kalon nëpër disa faza siç janë: Vërejtje të veçanta ka pasur vetëm në aspektin hartimi, miratimi, zbatimi dhe kontrolli i zbatimit të social, meqë si komision ne nuk kemi një degë të tij. Përgjegjësia për të analizuar sa më mirë procesin posaçme ekonomike, atëherë ne e kemi parë këtë e miratimit të buxhetit është në funksion të një stadi projektbuxhet në tërësinë e tij. Vërejtjet i kemi të mbarë të dy fazave të tjera të zbatimit dhe paraqitur në Komisionin e Ligjeve dhe mendoj se kontrollit të tij. Nisur nga fakti që buxheti përbën nuk është nevoja që t’i parashtroj të gjitha këtu, por aktin ligjor më të rëndësishëm të Kuvendit, ne veçanërisht kërkesat tona ishin, pak a shumë, këto: kërkuam një diskutim më të plotë në komisione dhe e para, rritja e pagave të fillojë në tremujorin e dytë në grupe parlamentare, si dhe zbatimin e një të vitit të ardhshëm dhe në masën 10 për qind . kalendari të plotë të procesit të diskutimit të buxhetit E dyta, duhet t’i kushtohet kujdes i veçantë të propozuar.
1168 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Buxheti i vitit 2000 është ndërtuar në kuadër të të popullsisë për një rritje më të madhe të disa parametrave të rëndësishëm makroekonomikë, pensioneve, por nuk mund të mbështesë një rritje ku një vend të veçantë zë rritja e GDP-së me 8 për pagash apo pensionesh, të cilat mund të sjellin qind , inflacioni 3 për qind dhe deficiti buxhetor. Do pasoja inflancioniste, duke rrezikuar stabilitetin e të dallonim si element përcaktues të këtij buxheti financave dhe të ekonomisë së vendit. synimin për qendrueshmërinë e financave publike Komisioni kërkon një punë më të plotë në drejtim në funksion të zhvillimit të qëndrueshëm dhe të tërheqjes së kontributeve duke krijuar një bazë afatgjatë të vendit. Ky buxhet, sigurisht, nuk mund të re për sigurimet shoqërore në fshat. Kjo do të të marrë përsipër plotësimin e të gjitha kërkesave krijonte mundësi reale për ngushtimin gradual të që ka për më shumë investime në infrastrukturë, pensioneve midis fshatit dhe qytetit dhe midis arsim dhe shëndetësi. Buxheti nuk mund të pensioneve para vitit 1993 dhe pas vitit 1993. ndërmarrë politika sociale të plota në fushën e Komisioni u njoh me kërkesën për rritje të pagave, sigurimeve shoqërore, pensioneve, diferencuar të pagave të punonjësve të policisë dhe asistencës sociale, por nga ana tjetër buxheti bën të grupeve të tjera si arsimtarë, ndihmës mjekë, prezent përgjëgjësinë politike që edhe në një vit ushtarakë, të cilët kanë nevojë për rritje page, por electoral,siç është viti 2000 ,të mos vihen re komisioni mendon se pensionistët, të papunët dhe tendenca për shpërdorim politik të financave publike. ushtarakët e liruar kanë nevojë për një rritje të Më konkretisht, cilat ishin kërkesat e kontrolluar të masës së tyre. Duke qenë se Qeveria komisioneve parlamentare dhe sa janë mbajtur deklaron se nuk janë mundësitë financiare për t’i parasysh ato nga Komisioni i Ekonomisë? rritur pagat për të gjithë ose se rritja e pagave për të Komisioni mbështeti kërkesën për rreth 570 gjitha nivelet e larta do ta fuste vendin në krizë, ne milionë lekë më shumë në skemën e përkrahjes mbështesim variantin e ardhur nga Qeveria për një dhe politikat e punësimit, duke lënë në kompetencë rritje graduale të pagave dhe pensioneve, duke të vet ministrisë shpërndarjen midis pagesave, shpresuar për një aplikim më të drejtë të skemave përfitimeve dhe politikave. Komisioni mendon se një të shpërblimit në efektivat e Ministrisë së Rendit menaxhim më i mirë i përfitimeve të skemës së Publik. papunësisë, asistencës sociale dhe projekteve të Komisioni i kërkon Qeverisë që të mbështesë nxitjes së punësimit bën të mundur që me shifrat e nga fondet e saj procesin e çarmatimit të popullsisë parashikuar në buxhet të mund të garantohen si një detyrim ligjor për këtë proces. Komisioni detyrimet ligjore. Disa hapa të hedhura në mbështeti kërkesën për t’i vënë më shumë fonde miradministrimin e këtyre skemave në qytete të në dispozicion Ministrisë së Rendit Publik nga të veçanta tregoi se ka shumë përfitues abuzivë, të ardhurat që ajo siguron, 250 milionë lekë si një cilët ulin edhe shumën që duhet të përfitojnë ata që mundësi shtesë për të investuar në ambientet e realisht kanë nevojë për mbështetje nga Buxheti i komisariateve. Shtetit. Një përgjegjësi më e madhe kërkohet edhe Komisioni mbështeti kërkesën për më shumë nga strukturat e pushtetit lokal, të cilat janë realisht investime në SHISH, duke qenë se ato janë të pakta zbatueset përfundimtare të këtyre skemave. në tërësinë e shpenzimeve buxhetore, por të Për sa i përket projektit të punëve publike është rëndësishme për funksionimin e këtij institucioni. menduar që ai të mbyllet duke u dhënë më shumë Komisioni i kërkon Ministrisë së Financave të rëndësi politikave të tjera të nxitjes së punësimit. rishikojë skemën buxhetore për financimin e Gardës Komisioni e konsideron si të domosdoshme dhe së Republikës, pas klasifikimit të ri të bërë për forcat mbështet kërkesën për financim të projekteve të e armatosura. nisura, pasi mospërfundimi i tyre i bën joefektivë Për sa i përket kërkesës së Ministrisë të miliona lekë të harxhuara për fillimin dhe vazhdimin Drejtësisë për 260 milionë lekë kosto lokale për e tyre. Njëkohësisht kërkohet një kontroll i plotë ndërtimin e burgut të Peqinit, komisioni respekton për të përfunduar projektet e nisura, është garantuar angazhimin e Qeverisë për të garantuar pagimin e që ky rakordim do të bëhet brenda vitit 1999. këtyre detyrimeve nga fondet rezervë me fillimin e Komisioni u njoh edhe me propozimet për projektit, i cili ka zvarritje. ngushtimin e diferencës së pensioneve dhe Për sa i përket kërkesës për 50 milionë lekë mbështet këtë propozim. Komisioni njeh nga afër për rinkonstruksionin e Hotel Arbërisë, ku mund të të gjitha kërkesat e ligjshme të shtresës më të varfër vendoset Ministria e Drejtësisë, komisioni respekton
1169 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kërkesën e Qeverisë e cila mendon se duhet të tyre në kushtet e ekonomisë së tregut. plotësohet kuadri ligjor dhe pas kësaj nevojat Komisioni e mbështeti kërkesën e Komisionit financiare mund të përballohen nga fondi rezervë i të Bujqësisë për më shumë transparencë në Qeverisë. Janë plotësuar kërkesat në drejtim të shpërndarjen territoriale të investimeve, duke pushtetit lokal për 80 milionë lekë shpenzime shpresuar edhe në një angazhim të vetë komisioneve operative dhe 130 milionë lekë investime, të cilat do parlamentare në kontrollin e hartimit dhe zbatimit të përdoren sipas një skeme të decentralizuar. të buxhetit në ministritë përkatëse. U miratua U realizua kërkesa e Ministrisë së Arsimit dhe kërkesa për më shumë investime në policinë pyjore, e Shkencës për 50 milionë lekë shtesë në fondin e duke rritur 60 milionë lekë kufirin e përdorimit të të investimeve për shkolla, duke përdorur të ardhurat ardhurave dytësore. që ata realizojnë. U rritën subvencionet për librin Komisioni mbështeti kërkesën e Komisionit të shkollor për 20 milionë lekë, njëkohësisht kërkohet Punëve të Jashtme për më shumë investime në që Ministria e Financave dhe Ministria e Arsimit dhe drejtim të shërbimit diplomatic, e diktuar edhe nga e Shkencës të plotësojnë aktet nënligjore, që rrisin zgjerimi i tij. Njëkohësisht këtu është mbajtur efektivitetin e përdorimit të subvencioneve shtetërore. parasysh fakti që gradualisht të kalohet nga qeratë Për sa i përket kërkesës që ka të bëjë me numrin e shtrenjta në blerje ndërtesash. Sipas studimeve e punonjësve, komisioni mbështet propozimin e të Ministrisë së Punëve të Jashtme, investimi për Qeverisë, pasi përcaktimi i numrit të punonjësve blerje ndërtesash shlyhet brenda 7 vjetësh me është një element i politikave të ndërmarra nga pagesa të qirave. Shuma që do të shtohet në Qeveria dhe të miratuara prej saj në procesin e buxhetin e Ministrisë së Jashtme për investime miratimit të buxhetit në Qeveri. është 230 milionë lekë. Njëkohësisht kërkohet një Është miratuar kërkesa e Ministrisë së Kulturës, administrim më i mirë i të ardhurave konsullore, duke Rinisë dhe Sporteve për një ndarje më të mirë të investuar një pjesë të tyre për vetë këtë shërbim. fondeve midis zërave, duke ulur shpenzimet Komisioni mbështet kërkesën e Agjencisë operative dhe duke rritur shpenzimet për investime Kombëtare të Mjedisit për një shtesë në fonde, e për 15 milionë lekë. cila do të shkojë jo thjesht në pajisje, por dhe në Komisioni është njohur me kërkesën e kërkime dhe studime. Ne besojmë se shtesa është Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve për edhe një mundësi financiare për transferimin e ndryshimin e mënyrës së financimit të sporteve, por arsenikut, si një problem që nuk mund të zvarritet mbështet Ministrinë e Financave që para se të bëhet thjesht dhe vetëm për fonde financiare. ndryshimi në financim është i nevojshëm që të bëhet Komisioni i Ekonomisë, Financave dhe një ndryshim i plotë për domosdoshmërinë dhe Privatizimit mendon se do të mbështetet kërkesa masën e financimit të tyre. për të bërë prezent Shqipërinë në shërbimin satelitor Komisioni u njoh edhe me kërkesën për 16 televiziv, duke ndryshuar mënyrën e financimit të milionë lekë për ruajtjen e objekteve të veçanta, e këtij shërbimi në televizionin publik. Administrimi i mbështet këtë kërkesë duke kërkuar rakordimin e të ardhurave dytësore gjatë transmetimit televiziv këtij shpenzimi midis tyre dhe Ministrisë së Rendit satelitor mund të jetë një burim i mirë për të ulur Publik. koston e domosdoshme për të siguruar transmetimin U mbështet kërkesa për Akademinë e e rregullt të këtij programi. Shkencave për 5 milionë lekë për realizimin e disa U mbështet kërkesa e Agjencisë Telegrafike botimeve të studiuesve kosovarë dhe realizimi i një Shqiptare për ndryshimin e limitit të përdorimit të të ekspedite arkeologjike në Kosovë. ardhurave dytësore, duke rritur nivelin nga 4.2 në U miratua kërkesa për të pasur më shumë fonde 10. në investimet e brendshme të Ministrisë së Komisioni i kërkon Qeverisë të plotësojë sa më Bujqësisë dhe Ushqimit për 150 milionë lekë, duke parë aktet e tjera ligjore për funksionimin e KKRT- ulur kostot lokale të projekteve të huaja. së, duke i dhënë edhe mbështetjen e nevojshme Nuk u plotësua kërkesa e papërcaktuar në shifra financiare për funksionimin e saj. për mbështetjen e agroindustrisë. Nuk u mor parasysh kërkesa për shtesën e Komisioni i Ekonomisë i kërkon Qeverisë të financimit nga buxheti të kostos lokale të projekteve respektojë afatet e privatizimit të agroindustrisë, si të huaja për KESH-in. Qeveria duhet të ndërhyjë një mundësi më e madhe për rritjen e efektivitetit të për shlyerjen e detyrimeve që ndërmarrjet shtetërore
1170 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe institucionet buxhetore kanë ndaj KESH-it. në favor të veteranëve të veçantë janë në kompetencë Vetëm shlyerja e detyrimeve të prapambetura të të Qeverisë dhe sipas plotësimit të akteve nënligjore. ndërmarrjes së ujësjellësit ndaj KESH-it kapin Kërkesa për rritje 10 për qind të pagave nuk u shumën e prapambetur të disa viteve për rreth 800 mor parasysh për Ministrinë e Mbrojtjes me të njëjtin milionë lekë, shlyerja e të cilave do të krijonte një argument të dhënë edhe për Ministrinë e Rendit. situatë të përmirësuar financiare në KESH. Në Komisioni i përcolli Qeverisë kërkesën për të kushtet kur KESH-i detyrohet të importojë energji kryer një studim të plotë për ndryshimin e formës elektrike dhe shteti aplikon çmime të kontrolluara, së përfitimit të trajtimit ushqimor të ushtarakëve nga Qeverisë i lind detyrimi për të paguar diferencën e thjesht ushqime në natyre në një kuotë financiare. çmimit midis çmimit tonë të importit dhe çmimit të Ky propozim nuk kërkon fonde shtesë, por kërkon shitjes me pakicë. ndryshimin e formës dhe kjo mbetet ta vendosë Kërkesa që është paraqitur nga Komisioni i Qeveria pas një studimi të plotë. Industrisë për 611 milionë lekë për të paguar Propozimi për të hequr taksën e solidaritetit ndaj punonjësit që dalin të papunë nga procesi i privatizmit ushtarakëve do të jetë pjesë e një zgjidhjeje të plotë dhe ristrukturimit, ndërsa është pranuar nga që do të bëjë Qeveria mbi grumbullimin dhe Komisioni i Industrisë për shumën 241 milionë lekë, përdorimin e kësaj takse. Komisioni i Ekonomisë mendon që shuma e U konsiderua e drejtë kërkesa që ka spitali nevojshme të përballohet nga të ardhurat e ushtarak për financimin e kurimit të civilëve dhe iu privatizimit sipas rasteve konkrete ose nga burime kërkua ekspertëve të Ministrisë së Mbrojtjes, të të Qeverisë. Ministrisë së Shëndetësisë dhe Ministrisë së Komisioni i Ekonomisë mendon që kërkesa për Financave të zgjidhin përfundimisht këtë problem. koston lokale për 270 milionë lekë për Ministrinë e U pranua propozimi për të rritur përdorimin e të Transporteve të jetë pjesë e analizës së ecurisë së ardhurave dytësore me 120 milionë lekë, duke investimeve dhe nevojat konkrete të plotësohen nga kërkuar përdorimin efektiv të tyre për nevojat fondet rezervë të kontigjentit të Qeverisë, ku vetëm konkrete për përmirësimin e kushteve të për këtë qëllim janë vetëm 1 miliard lekë. ushtarakëve. Komisioni mbështet kërkesën për investime dhe Komisioni i Ekonomisë, Financave dhe shpenzime për Entin Rregullator të Ujërave, të cilat Privatizimit vlerëson punën e bërë gjatë vitit 1999 duhet të paguhen nga Këshilli i Ministrave. Merren dhe përgjegjësinë e pasqyruar në Buxhetin e Shtetit parasysh pjesërisht kërkesat e Komitetit të Turizmit. të vitit 2000. Komisioni mbështet kërkesën për Ministrinë e Nga analiza e kërkesave të bëra nga komisionet Punëve Publike për 70 milionë lekë subvencion, për e ndryshme, u arrit në këto përfundime: të bërë të mundur përballimin e pagesave të Të bëhet rritje e kufirit të shpenzimeve të ujësjellësit për konsumin e energjisë elektrike sipas kushtëzuara sipas pasqyrës së bashkëngjitur për zgjidhjeve konkrete që po afrohen. Komisioni 720 milionë lekë. thekson që kërkohet një menaxhim më i mirë i Të bëhet zhvendosja e fondeve nga shpenzime këtyre ndërmarrjeve për të rritur arkëtimin e operative tek investime për 165 milionë lekë detyrimeve të personave fizikë e juridikë, ndërmarrjet Shtesa e shpenzimeve prej 1 miliard e 75 milionë shtetërore dhe institucionet buxhetore. lekësh të kalojë sipas kësaj nëndarje: Kërkesa për 33 milionë lekë për Statusin e Mendime ekonomike 490 milionë lekë Familjeve të Dëshmorëve nuk u miratua, sepse Shpenzime operative 167 milionë lekë mungon baza ligjore. Me miratimin e ligjit, i cili kalon Investime 386 milionë lekë nëpërmjet Qeverisë, të parashikohen dhe të Subvencione 28 milionë lekë përdoren fondet për ta bërë efektiv ligjin sapo ai të Paga 4 milionë lekë miratohet. Në bashkëpunim me ekspertë të Ministrisë së Kërkesa për financimin e organizatës së Financave u konkludua në faktin që burimet e veteranëve të Luftës Antifashisten Ncionalçlirimtare mbulimit të kësaj shtesë do të jenë nga shtesa e realizohet vetëm me shpërndarjen e fondit që Qeveria planit të të ardhurave si më poshtë: bën për partitë politike dhe për shoqatat, të cilat Të ardhurat shtesë nga sigurimet shoqërore për këtë vit do të kenë në dispozicion të tyre nga 500 milionë lekë buxheti rreth 150 milionë lekë. Edhe kërkesa të tjera Të ardhurat shtesë nga të ardhurat dhe tatimet
1171 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
575 milionë lekë Neni 4 ndryshohet si vijon: Komisioni i Ekonomisë, Financave dhe Të ardhurat e buxhetit sipas grupeve kryesore Privatizimit mbështeti iniciativën e Qeverisë për të janë: organizuar skemën e plotë të kontrollit të Të ardhurat tatimore - 83 miliardë e 625 milionë Brendshëm si një hap i rëndësishëm për rritjen e lekë kontrollit mbi efektivitetin e shpenzimeve buxhetore. Të ardhurat jotatimore -19 miliardë e 338 milionë Komisioni kërkon të bëhen studime të plota për lekë përmirësimin e procesit të investimeve të brendshme Në nenin 5, rreshti i dytë bëhen këto ndryshime: për të vënë mbi rregulla më të plota ligjore të gjithë Shifrat 27 miliardë e 148 milionë lekë bëhet 27 këtë proces që nga momenti i prognozave, miliardë e 152 milionë lekë, ndërsa shifra 3,5 miliardë përfshirjen e tyre në buxhet, si dhe kontrollin e lekë bëhet 3.5 milionë, pra, është 3.5 miliardë lekë efektivitetit të tyre. Komisioni vlerëson faktin që në të ardhura nga buxheti e shkruar më qartë. dy vjetët e fundit Buxheti i Shtetit është miratuar Në nenin 7 bëhen këto ndryshime: para përfundimit të vitit, duke krijuar premisa për Shpenzimet korrente bëhen - 109 miliardë e fillimin e vitit të ri me buxhet të miratuar. Pjesë e 249 milionë lekë këtij relacioni është edhe pasqyra e bashkëngjitur Shpenzimet kapitale bëhen - 35 miliard e 247 e ndryshimeve të këtij projekti. milionë lekë. Në bazë të propozimeve të bëra dhe të pranuara Në nenin 10, në rreshtin e parë shifra 14 miliardë nga Komisioni i Ekonomisë, në tekstin e projektligjit e 548 milionë lekë bëhet 15 miliardë e 247 milionë “Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000” bëhen këto lekë. ndryshime: Në nenin 11, paragrafi i parë formulohet si vijon: Në nenin 1, në krye të tij të shtohet një paragraf Granti që buxheti qendror i transferon pushtetit me këtë përmbajtje: “Fondi i konsoliduar për vitin vendor përfshin: 2000 është: Fondet operative për përballimin e veprimtarive Të ardhurat nga Buxheti i Shtetit - 102 miliardë që përcaktohen me aktet ligjore e nënligjore në fuqi. e 963 milionë lekë Në nenin 14, pika 3 hiqet. Shpenzimet e Buxhetit të Shtetit - 152 miliardë Duke qenë se në projektligjin e ardhur në Kuvend e 137 milionë lekë, buxheti i Ministrisë së Transporteve dhe Ministrisë Deficiti - 49 miliardë e 174 milionë lekë”. së Punëve Publike ishte i përbashkët, është e “Fondi i Konsoliduar përbëhet: domosdoshme që të bëhet ndarja e buxhetit në dy Paragrafi i parë i projektligjit ndryshon si vijon: ministri. Për këtë arsye, në pasqyrat 1 dhe 2, që do Buxheti qendror të shoqërojnë ligjin për Buxhetin e Shtetit, do të Të ardhurat - 101 miliardë lekë e 713 milionë pasqyrohen ndryshimet përkatëse duke pasur Shpenzimet - 150 miliardë e 887 milionë”. parasysh këta tregues kryesorë: Në nenin 2, në paragrafib a “Skema e sigurimit Investimet e financuara nga burimet e huaja do të detyrueshëm shoqëror”, bëhen këto ndryshime: të jenë si më poshtë: Të ardhurat gjithsej - 27 miliardë e 089 milionë Për Ministrinë e Punëve Publike 2 miliardë 745 lekë milionë lekë Nga kontributet - 17 miliardë e 874 milionë lekë Për Ministrinë e Transportit - 6 miliardë 420 Transferimi nga Buxheti i Shtetit - 9 miliardë e milionë lekë. 215 milionë lekë Zërat e tjerë të shpenzimeve janë ndarë në Shpenzimet - 27 miliardë e 0 89 milionë lekë. përputhje me veprimtaritë që i kanë mbetur çdo Në paragrafin b, “Skema e sigurimit suplementar” dikasteri. ndryshohet si vijon: Këto ishin vërejtjet që Komisioni i Ekonomisë Të ardhurat gjithsej -1 miliardë e 021 milionë lekë propozon që t’i bëhen projektligjit “Për Buxhetin e Nga kontributet- 22 milionë lekë Shtetit të vitit 2000”. Transferim nga Buxheti i Shtetit - 999 milionë Falemnderit! lekë. Namik Dokle – Falemnderit, zoti Malaj! Nga të cilat 940 milionë lekë për sigurimin Janë edhe dy komisione, të cilat, ndoshta, për suplementar të ushtarakëve. difekt të sekretarisë së Kuvendit nuk më kanë dhënë Shpenzimet -1 miliard e 212 milionë lekë. në dosje relacionet e tyre.
1172 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Fjalën e ka zoti Aliko në emër të Komisionit të Ekonomisë, i cili ka miratuar një pjesë të madhe të Bujqësisë. kërkesave që ky komision ka parashtruar. Në Haxhi Aliko – Edhe Komisioni i Bujqësisë në përgjithësi kërkesat tona përmblidhen në këto gjëra: një seri mbledhjesh diskutoi projektbuxhetin e vitit Për Ministrinë e Arsimit, në fushën e investimit 2000. Në këto mbledhje vazhdimisht kanë qenë të është kërkuar një fond shtesë dhe, mesa jemi vënë ftuar titullari dhe drejtues të tjerë të Ministrisë së në dijeni, ky fond shtesë është miratuar, ndoshta jo Bujqësisë. Është diskutuar gjerë e gjatë dhe është në masën që kemi kërkuar ne, por mbi bazën e konstatuar në mënyrë të kënaqshme që në përllogaritjeve që Komisioni i Financës e ka gjykuar projektbuxhetin e vitit 2000 ka një rritje për zhvillimin mirë. e saj me një fond prej 11,6 për qind , ndërsa Pika tjetër që ka qenë për subvencionin e librit investimet 14 për qind . Duke i përshëndetur këto shkollor, për të cilin ne kemi shtruar kërkesën për shtesa që paraqiten këtë vit, në të njëjtën kohë të realizuar një mundësi më të madhe të komisioni shpreh bindjen që për këtë sektor të subvencionit të librit shkollor dhe për këtë është ekonomisë, i cili siguron mbi 50 për qind të GDP- marrë parasysh në një masë të caktuar. së, këto shtesa janë të pamjaftushme që Qeveria Gjithashtu, ne kemi kërkuar edhe një pikë tjetër të ketë mundësi të realizojë objektivat që ajo vetë lidhur me caktimin e fondeve të pagave. Duke pasur ka vënë në programin e saj. Me këtë rast donim t’i parasysh shkurtimin e numrit të punonjësve rreth tërhiqnim vëmendjen edhe njëherë Qeverisë që më 2000 arsimtarë dhe një pjesë tjetër e personelit të shumë vëmendje t’i kushtojë bujqësisë, sepse është arsimit, ne kërkuam që kjo të ishte e përgjysmuar, degë e cila ia shpërblen më mirë se të tjera, ndësa por si duket një politikë e caktuar e Qeverisë sonë për sa i takon kërkesave për ndryshime në dhe e vetë ministrisë përkatëse e ka gjykuar që të projektbuxhet, kërkesat tona në mënyrë analitike ngelet siç ka qenë dhe ne biem dakord. zoti Malaj i paraqiti. Ne jemi të kënaqur në Për Ministrinë e Kulturës komisioni konstatoi pasqyrimin që ata i bënë këtyre vërejtjeve, duke se vendimi i Këshillit të Ministrave nr.651 i vitit 1998 pranuar pjesën më të madhe të tyre. “Për ruajtjen e objekteve të rëndësisë së veçantë” Unë dua të theksoj një moment që në një nga nuk ka gjetur zbatim në sektorët e kulturës. Për mendimet tona kemi kërkuar që Ministria e Bujqësisë rezultat është kërkuar që fondet t’i kalojnë përsëri dhe e gjithë Qeveria në përgjithësi të kenë kujdesin dikasterit përkatës, pra Ministrisë së Kulturës dhe e nevojshëm në shpërndarjen e investimeve sipas ajo në bashkëpunim me Ministrinë e Rendit të gjejë rretheve, sepse ndodh që ne miratojmë në mënyrën e zgjidhjes, sepse është një problem i përgjithësi shifrën globale të investimeve dhe madh dhe në momentin që po flasim muzeume të komisioni dhe vetë Kuvendi pak di se cilat objekte ndryshme në vendin tonë janë të pambrojtur dhe janë parashikuar në këto investime, si shkon kjo janë të rrezikuar pikërisht nga moszbatimi i këtij punë dhe cila është përgjegjësia e respektimit të ligji dhe për këtë është kërkuar abrogimi i këtij tyre. Komisioni shpreh nevojën që kjo veprimtari, vendimi të Qeverisë dhe parashtrimi i fondeve shtesë që mbulohet nga dikasteri dhe nga Qeveria, në tërësi në zëra shpenzime operative për Ministrinë e t’i nënshtrohet më mirë transparencës dhe ketë Kulturës dhe Sporteve që kjo e fundit të kontaktojë mundësi që në fund të vitit të vlerësohet si është me Ministrinë e Rendit. punuar për realizimin e investimeve. Kërkesa e dytë ka qenë një fond prej 15 milionë Falemnderit! lekësh, i nevojshëm për ristrukturimin e veprave të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Aliko! artit që të zbritet nga artikulli 3 zëri “shpenzime Fjalën e ka zoti Dizdari në emër të Komisionit operative” dhe t’i shtohet artikullit 0,5 investime dhe të Arsimit, Kulturës, Shkencës dhe Sporteve. për këtë është gjetur mirëkuptim. Limoz Dizdari – Falemnderit, zoti kryetar i Lidhur me kalimin e fondeve të Qendrës seancës! Kombëtare të Kinomatografisë, ndonëse nuk është Komisioni i Arsimit, Kulturës dhe Sporteve e ka pasqyruar në material, ne kemi biseduar me vlerësuar projektligjin “Për Buxhetin e Shtetit të vitit Ministrinë e Financave, me Ministrin e Financave 2000” dhe shpreh konsideratat me të larta për dhe me Drejtorin e Drejtorisë së Buxhetit dhe është Qeverinë Meta dhe angazhimin e saj për hartimin e thënë që do të gjendet një zgjidhje, sepse ka këtij projektligji. Gjithashtu, gjen një shprehje të vështirësi për përcaktimin e pozitës së anës ligjore konsideratës shumë të mirë edhe për Komisionin e të problemit. Ne mendojmë se ky kalim fondesh
1173 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
është i domosdoshëm, sepse ndryshe vret 10.00, me qëllim që edhe ne të kemi mundësi të mundësinë dhe aftësitë e zbatimit të ligjit “Për paraqesim opinionin tonë. Mendoj që jemi brenda kinomatografinë”. afatit sa kohë që e kemi vënë afatin deri në datën Për Akademinë e Shkencave komisioni e pa të 13.00, megjithëse kemi rënë dakord që në datat 11- arsyeshme të akordonte një fond prej 5.5 milionë 13 do të jetë seanca e debatit në Parlament. lekësh të nevojshme për realizimin e disa botimeve Për këto arsye, unë kërkoj, pa asnjë lloj të studiuesve kosovarë, si dhe për realizimin e një paragjykimi, shtyrje të debatit të diskutimeve për ekspedite arkeologjike në Kosovë. Sigurisht këto nesër paradite. dhe probleme të tjera që kanë dalë, unë rezervoj të Namik Dokle – Falemnderit! drejtën që në diskutimin tim t’i shpreh. Megjithatë Ju mirëkuptoj, zoti Gjana, dhe nuk e paragjykoj dua të falënderoj angazhimin e Komisionit të fare propozimin tuaj, por natyrisht të gjitha grupet Ekonomisë. kanë disa probleme të përbashkëta, kanë edhe Falemnderit! probleme të veçanta. Problemi i grupit të deputetëve Namik Dokle – Falemnderit, zoti Dizdari! që janë në Bruksel apo në Vjenë nuk është vetëm Zoti Gjana ka kërkuar fjalën për procedurë. problem i grupit tuaj parlamentar, sepse atje janë Jemin Gjana – Falemnderit, zoti kryetar i përfaqësuar të gjitha grupet parlamentare, pra, është seancës! i njejti problem për të gjithë. Gjithsesi, kërkesa juaj Unë dua të paraqes këtu një kërkesë në emër është e respektueshme, por pamundësia për të të grupit dhe shpresoj të kemi mirëkuptimin tuaj. rregulluar kalendarin, plotësisht sipas kërkesës suaj, Namik Dokle – Po të jetë racionale, me siguri. më detyron të bëjë vetëm një korrigjim, duke e zgjatur Jemin Gjana – Së pari, kishim rënë dakord debatin edhe nesër, por jo duke e filluar nesër. për një program pune nga komisionet te grupet dhe Mendoj që debati me ata deputetë, të cilët janë të pastaj nga grupet te seanca. Përfundimisht në përgatitur të fillojë sot dhe nesër të vazhdojë rreth komisione diskutimi është mbyllur dje. Në këtë dy orë të tjera debat në mënyrë që të kenë mundësi kuptim duhet të kishte dy ditë kohë për diskutimin edhe deputetë të tjerë të grupit tuaj që të diskutojnë në grupet parlamentare. Unë kam qenë i detyruar nesër paradite nga ora 11.00 deri në orën 13.00, që të zhvilloj vetëm sot paradite një mbledhje të ndoshta, gjithsesi mund të mirëkuptohemi për kohën. grupit parlamentar, sepse materialet e komisioneve Deputetët duhet të paraqesin pyetjet, t’i japim kanë përfunduar dje. kohë Qeverisë që të përgatitet për t’iu përgjigjur Së dyti, unë mendoj që ka vend për të reflektuar pyetjeve dhe seanca do të rifillojë në orën 15.00 me edhe mbi ato probleme që u parashtruan këtu nga përgjigjet e ministrave për pyetjet që kanë bërë Kryeministri dhe nga Ministri i Financave. deputetët. Pas përgjigjeve të pyetjeve do vazhdojmë Së treti, në këtë periudhë, veçanërisht këto dy një kohë jo shumë të gjatë me debatin, në mënyrë ditët e fundit ka pasur një vështirësi për grupin tim që të lëmë kohë për debat edhe nesër. Nesër pas parlamentar, sepse katër delegacione parlamentare debatit do të shprehen grupet parlamentare dhe janë jashtë shtetit, në përbërje të të cilave janë edhe pastaj do të kalojmë në votim. shumë deputetë të Partisë Demokratike, si në Urdhëroni! Bruksel, në Kiev, në Ulqin dhe në Vjenë. Kjo ka Jemin Gjana – Më mbetet për të bërë edhe vështirësuar edhe punën për grupin tonë një konfirmim. parlamentar. Mundet që ndonjëri nga kolegët të jetë në debatin Së katërti, sot filluar nga ora 2.00 pasdite Partia e pasditës, megjithëse është relativisht e vështirë, Demokratike ka programuar një seri aktivitetesh sepse ato që kam unë të grafikuar zoti Minarolli, zonja politike, të cilat kanë qenë të programuara më Topalli, zoti Berisha janë që të gjithë në aktivitet. përpara sesa të bëhej ky skedul i fundit për punën e Mungesa e prezencës në seancën e pasditës do të Parlamentit dhe sigurisht një pjesë e deputetëve që jetë një mungesë për arsye të aktivitetit. kanë mbetur, veç atyre që janë të larguar, janë edhe Namik Dokle – Atëherë deputetët deri në orën drejtues të Partisë Demokratike dhe duhet të jenë 1.00 kanë kohë për të paraqitur pyetjet. Nga ora pjesëmarrës në këtë aktivitet. 13.00 deri në orën 15.00 përgatitet Qeveria dhe në Për të gjitha këto do të kërkoja që të mbyllim orën 15.00 fillojmë përgjigjet e pyetjeve të ministrave sot deri në orën 2.00 pyetjet dhe përgjigjet e pyetjeve dhe të Kryeministrit Shqiptar. dhe të rifillojmë seancën e debatit nesër në orën Seanca hapet në orën 15.00.
1174 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
E enjte, 9.12.1999 Drejton Zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë, rifillojmë publike në milionë lekë? seancën. Në vitin 1999 shpenzime kapitale 32 miliardë e Siç e lamë edhe paradite, seancën do ta fillojmë 482 milionë, në vitin 2000 35 miliardë e 247 milionë, me përgjigjen e pyetjeve nga ana e anëtarëve të rritja 2 miliardë e 765 milionë. Qeverisë. Nga burime të brendshme 13 miliardë e 29 Fjalën e ka Ministri i Financave, zoti Angjeli. milionë në vitin 1999, 15 miliardë e 247 në vitin 2000, Anastas Angjeli – Shumë pyetje janë të njejta 2 miliardë e 218 rritja. dhe ne jemi munduar t’i grupojmë. Nga burime të huaja 19 miliardë e 453 milionë Zoti Lekë Çukaj ka bërë një numër pyetjesh që në vitin 1999, 20 në vitin 2000, 547 milionë rritja. lidhen me GDP-në në vitin 1998-2000 dhe sa ishte Treguesit makroekonomikë, veçanërisht kjo në vitin 1996? inflancioni ka ardhur si rezultat i shkurtimit të Raporti i të ardhurave nga GDP-ja në vitin 1996 investimeve apo i rritjes së të ardhurave? –1999, raporti i të ardhurave tatimore doganore, Arritjet e vërejtura kanë ardhur si rezultat i zhdoganimi në mallrat e akcizës, investimet e politikës mirëmenaxhuese në grumbullimin e të buxhetit për rrugët në vite, si dhe sa janë investimet ardhurave tatimore, si dhe në kontrollin e dhe subvencionet për ujësjellësin, granti për shpenzimeve dhe jo nga shkurtimet. pushtetin lokal, fondet në arsim, ndihma ekonomike? Cilat janë politikat për ristrukturimin e sistemit Për sa u përket problemeve që kanë të bëjnë të tatimeve në dobi të tatimeve direkte? Ç’do të bëhet me GDP-në, në material janë vendosur të gjitha të më tej me taksën e solidaritetit? dhënat në vite, janë disa tabela, unë i kam marrë Për taksën e solidaritetit kanë pyetur edhe përsëri me vete. Ndërsa për një pjesë të pyetjeve, deputetët Tavo dhe Tato. që nuk janë në tabela, unë po jap përgjigje, Me miratimin nga Parlamenti në dhjetor të vitit pavarësisht se zoti Lekë nuk është. 1998 të ligjit “Për tatimin mbi të ardhurat”, i cili hyn Investimet e buxhetit për rrugët në vite janë: Në në fuqi në janar të këtij viti, është hedhur hapi i parë vitin 1995 1 miliard e 407 milionë, në vitin 1996 1541; i madh drejt ndryshimit të strukturës së të ardhurave në vitin 1997 690; në vitin 1998 2 miliardë e 612 tatimore në favor të tatimeve direkte. Realizmi i të milionë, në vitin 1999 3 miliardë e 124 milionë. ardhurave e shpreh më së miri këtë fakt. Kështu, Sa është granti për pushtetin lokal në vite? ndërsa në vitin 1998 të ardhurat nga tatimet direkte Për herë të parë mënyra e financimit në grant zinin 47 për qind të të ardhurave të Drejtorisë së filloi në vitin 1999, i cili ishte përreth 3 miliardë lekë. Përgjithshme të Tatimeve, në vitin 1999 ato zënë 58 Për vitin 2000 parashikohen 4 miliardë e 13 milionë për qind të këtyre të ardhurave. Tendenca edhe në lekë. të ardhmen do të jetë po në favor të rritjes së peshës Sa janë fondet në arsim në vite 1996- 1999? së tatimeve direkte në totalin e të ardhurave. Fondet në vite janë 10.3, 11.2, 13.6, 14.4, 15.5. Lidhur me taksën e solidaritetit kemi mendimin Sa është fondi i ndihmës ekonomike në vite? se për kushtet në të cilat jemi, me përmirësimet që Në vitin 1995 3.6, në vitin 1996 3.06, në vitin i bëmë me kërkesën e deputetëve të Parlamentit, 1997 3.36, në vitin 1998 4.8, në vitin 1999 4.5 dhe kjo taksë duhet mbajtur edhe për një kohë gjatë vitit në vitin 2000 4.6 miliardë lekë. në varësi me ecurinë e treguesve të të ardhurave të Sa është realizimi i investimeve në shëndetësi, situatës makroekonomike në vend. në arsim dhe në punët publike? Zoti Koleci pyet: Diskutimi dhe miratimi i Arsimi 78 për qind , shëndetësi 61 për qind , projektbuxhetit për vitin 2000 bëhet në një kohë kur punët publike dhe transporti 73 për qind , duke marrë po zbatohet Pakti i Stabilitetit në rajon, për rrjedhojë parasysh kohën, pra 10 mujorin. Theksojmë se këtu edhe në Shqipëri, a janë mbajtur parasysh këto? bëhet fjalë vetëm për investimet e financuara nga Pakti është në fazën e diskutimit dhe të burimet e brendshme. përgatitjes së strategjisë. Pas miratimit të projekteve Zoti Erion Braçe pyet: sa janë rritur investimet konkrete, Qeveria do të ndërmarrë hapa të
1175 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mëtejshëm. Siç dihet pranë Këshillit të Ministrave financimeve nga burimet e brendshme dhe jo të është ngritur një strukturë e caktuar që po merret presin gjithmonë nga buxheti qendror, aq më tepër me këtë çështje. në këto bashki, ju siguroj, gjithashtu, se ato janë Zotërinjtë Draçi dhe Llanaj pyesin: Si mendohet bashkitë më të mëdha, për vitin 1999 granti ka qenë për pensionet e ish-kooperativave bujqësore dhe më i madh se çdo vit tjetër. zbutjen e diferencave? U fol nga zoti Angjeli për suksese në të ardhurat Qeveria gjatë vitit, siç u theksua edhe në raportin nga doganat, ndërkohë që në një tabelë importi i që mbajtëm, do të marrë hapa për zbutjen e tyre i mallrave me akcizë për vitin 1999 jep shifra që diferencave dhe diskriminimeve për pensionet e vitit nga janari në qershor kanë qenë të ulëta, kurse nga 1993, përfshi edhe ato të ish-kooperativistëve. qershori e tutje disa herë më të mëdha. Zoti Ali Dervishi pyet: në ç’masë janë marrë Është e vërtetë që si rrjedhojë e ndryshimit të parasysh kërkesat e bëra nga bashkitë dhe komunat politikave pas muajit qershor, që u fut Kodi i ri e vitit 2000? Doganor, u ulën tarifat tatimore, u hoqën çmimet Në shpërndarjen e grantit janë marrë parasysh dysheme. Ndryshimi i kësaj politike solli një rritje realizimi i vitit 1998 dhe i pritshmi i vitit 1999. Duke disa herë të të ardhurave nga mallrat e akcizës pasur një rritje mbi mesataren e parashikuar, granti sidomos cigare, karburant, alkool edhe kafe, ku do për vitin 2000 rritet mbi 15 për qind . të thosha që në disa nga këto artikuj zhdoganimet Zoti Bushati pyet: pse nuk është paraqitur numri janë rritur deri në 10 herë, kurse në karburante dy total i punonjësve për administratën shtetërore? Sa herë. është ai për vitin 1996 –1999? Deputeti Jemin Gjana pyet: Cilët janë treguesit Në fund të vitit 1996 151 mijë, në fund të 1997 e GDP-së që parashikohen të arrihen sipas degëve 151 mijë, në fund të vitit 1998 135 mijë dhe në fund për vitin 1999? të vitit 2000 parashikohet të jetë 124 mijë. Rritja e GDP-së prej 8 për qind për vitin 1999 Zoti Laço pyet: Një nga prioritetet për rritjen e vlerësohet të arrihet nga rritja në të gjithë sektorët e buxhetit konsiderohet lufta kundër evazionit fiskal ekonomisë, duke vlerësuar ritme më të larta në në masën 23 për qind . A do të thotë kjo që evazioni aktivitetin e ndërtimit, transportit dhe shërbimit 12- në vitin 1999 ka qenë në shifra tepër të larta? 15 për qind . Edhe për sektorët e prodhimit bujqësor Të ardhurat tatimore të vitit 2000, është e vërtetë dhe atij industrual, megjithëse ritmet vlerësohen të që do të rriten 23 për qind në krahasim me të jenë më të ulëta 5-6 për qind , ato konsiderohen ardhurat e vitit 1999, por kjo rritje në masën mbi 11 konsistente me programet përkatëse të zhvillimit të për qind do të vijë si rezultat i rritjes së GDP-së këtyre aktiviteteve në këto vite. dhe të inflacionit. Pjesa tjetër e rrijes është rritje që Për vitin 1999 rritja reale prej 8 për qind ka të bëjë me përmirësimin e administrimit fiskal. vlerësohet të arrihet, pavarësisht nga efektet e krizës Nga ana tjetër edhe evazioni fiskal do të jetë prezent, në Kosovë, duke reflektuar njëherësh si efektet pavarësisht se ai vjen gjithnjë duke u ngushtuar. negative dhe ato pozitive, që rrodhën prej saj. Evazioni fiskal është i lidhur dhe me faktorë të tjetër Pyetja e dytë: Cilët janë treguesit e GDP-së të situatës së përgjithshme në vend sidomos me për vitin 2000? ato të rendit. Megjithëse i përmenda edhe në fjalën time, rritja Tre kryetarët e bashkive më të mëdha të vendit prej 8 për qind për vitin 2000 është objektiv i në një konferencë shtypi deklaruan se buxheti lokal rëndësishëm për një situatë makroekonomike të është në shifra tepër të ulëta, që nënkuptojnë një stabilizuar e veçanërisht në rritje me ritme më të tendencë të ekzekutivit ndaj pushtetit lokal të cilin larta të aktivitetit të ndërtimit, transportit, tregtisë, e drejton opozita. shërbimeve nga 10-20 për qind . Ndërkohë, për Siç e theksova granti për vitin 2000 në krahasim sektorin e prodhimit bujqësor dhe atë industrial ritmet me vitin 1999 është rritur në mënyrë të vlerësohen të jenë më të ulëta, përkatësisht 4.5 dhe konsiderueshme dhe po kështu edhe sipas kritereve 5 për qind , duke reflektuar kryesisht kufizimet nga të përcaktuara edhe për këto tre bashki. Ju siguroj pikëpamja e ofertës së prodhimit në këta sektorë që nuk ka asnjë lloj paragjykimi për ndarjen e grantit, sesa kërkesat për produktet e tyre. Për këtë kam megjithëse ajo është kompetencë e Ministrit të përgatitur një tabelë analitike të cilën do ia vë në Pushtetit Lokal. Organet e pushtetit vendor duhet dispozicion zotit Gjana. të luftojnë më shumë në drejtim të rritjes së Cilat janë dhe çfarë vëllimesh janë programuar
1176 Viti 1999 Legjislatura e 15-të për mallrat kryesorë të importit për efekt të të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Angjeli! ardhurave doganore? Cila është prognoza e disa prej Fjalën e ka Ministri Demeti. treguesve makroekonomikë për dy, tre vjetët në Arben Demeti – I nderuar kryetar i seancës, vazhdim dhe cilat janë politikat e zhvillimit? Të nderuar deputetë, Një nga tabelat shoqëruese të projektligjit të Janë bërë disa pyetje edhe në adresë të buxhetit pasqyron analitikisht disa tregues kryesorë problematikës së Ministrisë së Punëve Publike. makroekonomikë për vitet 2000 dhe 2001. Kjo i është A është menduar për liberalizimin e tarifës së shpërndarë të gjithë deputetëve. Në të pikasin disa ujit të pijshëm? elementë të rëndësishëm, që janë në fillimin e Një liberalizim i tillë nuk do të kërkonte ecurisë së deritanishme të zhvillimeve subvencione. Mendoj se në kushtet kur jemi, Qeveria makroekonomike dhe i paraprijnë objektivave duhet të aplikojë subvencionin. ambiciozë për buxhetin e viteve të ardhshme. Për vitin 1999 është bërë liberalizimi i tarifave të Parashikimet për mbajtjen e ritmeve të larta të rritjes ujit të pijshëm. Për këtë qëllim u ngrit edhe Enti 8 për qind , i uljes së vazhdueshme të nivelit të Rregullator i Ujit dhe është miratuar metodologjia e inflancionit, ruajtja e tendencës në ulje të deficitit të caktimit të tarifës së ujit të pijshëm. Një pjesë e përgjithshëm dhe atij të financuar nga sektori bankar ndërmarrjeve kanë kryer analizat e tarifave dhe i kanë janë objektiva orientuese. paraqitur në Entin Rregullator dhe disa prej tyre kanë Zoti Braçe pyet përsëri: Vendosja e instrumentit tarifa të reja. Ne mendojmë se derisa të miratohen doganor si garancia financiare për efektet e dyshimit të gjitha tarifat, derisa të njihet dhe t’i pranojë të doganierit, e përsëris të dyshimit të doganierit, a popullsia dhe konsumatorët këto tarifa, do të ka bllokuar gjë biznesin? duheshin edhe 2 - 3 vjet në vjeljen e plotë të tyre. Fatura e këtyre garancive është konsideruar si Për këtë arsye është akoma i nevojshëm dhe një e ardhur në buxhet? subvencion i pjesshëm, më i ulët se në vitet e tjera, Në përgjithësi zbatimi i garancisë doganore, që i cili gradualisht do të vijë në ulje, por gjithsesi është është në përputhje me Kodin Doganor nuk ka krijuar i nevojshëm për të përballuar të gjithë problematikën vështirësi për biznesin e ndershëm. Nuk e di se e këtyre ndërmarrjeve të ujit të pijshëm. çfarë ka ndodhur me pjesën tjetër të biznesit. Të Zoti Dashamir Kamberi pyet: Në mjaft rrethe të ardhurat nga kjo garanci nuk janë të ardhura tatimore vendit është investuar për ujësjellës, ku janë kryer dhe doganore në buxhet, ato janë jashtë buxhetit 50-70 për qind të punimeve dhe prej dy tre vjetësh dhe u kthehen menjëherë me verifikimin e faturës nuk kanë përfunduar. Çdo të bëhet me to gjatë vitit biznesmenëve ose derdhën në buxhet kur ata kanë 2000? falsifikuar ose kanë bërë kontrabandë. Gjatë viteve të fundit, nga dëshira për të kryer Këtu ka edhe disa pyetje që unë do t’i përgjigjem sa më shumë objekte dhe për të zgjidhur sa më vetëm me një përgjigje. Janë në mënyrë të shumë probleme, është investuar në mënyrë të përmbledhur për aktivitetin e Kam Albanias, që kanë pjesshme në shumë ujësjellës, disa prej të cilëve të bëjnë me raportin e shpenzimeve që ka kryer janë në proces prej disa vitesh. Ministria e Punëve Kam Albania dhe sa kanë ndikuar ato në rritjen e të Publike gjatë viteve 1998 dhe 1999 ka bërë përpjekje ardhurave dhe me rolin që kanë ato në dogana. për të mbyllur problemet e trashëguara. Ato janë Unë dua t’ju deklaroj që roli i Kam Albanias është mbylluar pjesërisht. Për vitin 2000 janë në proces në përputhje me një memorandum që ka Ministria e 27 ujësjellës që kërkojnë një shumë të përgjithshme Financave me Kam Albanian dhe ajo bën asistencën për të përfunduar prej 380 milionë lekësh. Kemi për riorganizimin dhe funksionimin e doganave parasysh që buxheti i planifikuar për këtë zë për shqiptare. Ky bashkëpunim ka vazhduar dhe do të vitin 2000 është 340 milionë lekë, pra, minus 40 vazhdojë në funksion të këtij memorandumi, duke milionë nuk do të mjaftonte, prandaj do të shihet mbajtur gjithnjë në konsideratë asistencën për një politikë e tillë që të mbyllet një pjesë e mirë e riorganizimin dhe ngritjen e strukturave doganore, tyre. Natyrisht do të investohet në disa drejtime të për përgatitjen e ligjeve që kanë të bëjnë me doganat, tjera dhe me siguri do të ngelet një pjesë edhe për për ngritjen e strukturave të antikontrabandës, vitin 2001. natyrisht duke pasur gjithnjë rolin e asistencës Pyetje e zotit Hamit Gjoni: Sa fshatra në shkallë teknike ndaj doganave shqiptare. vendi, aktualisht, janë pa rrugë automolistike dhe Falemnderit! ujësjellës? Sa prej tyre do të zgjidhen me investimet
1177 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
e parashikuara në vitin 2000? të cilat diskutohen sot në Parlament. Pas miratimit Natyrisht, unë këtu kam pjesën që i përket të kuotave do të bëhet edhe detajimi i zbërthyer në ujësjellësit, pjesët e rrugëve, pjesërisht i ka zoti objektet përkatëse. Kjo nuk do të thotë që ne Fino, sepse rrugët rurale janë në varësi të atij paraprakisht nuk i kemi, por është krejt e natyrshme dikasteri. që, ndoshta, pas një muaji ose pas dy muajsh, kur Sipas azhornimit, kuptohet, të përafërt, në të na kërkohet zbërthimi i hollësishëm për të shkallë vendi rezultojnë rreth 340 fshatra që kanë miratuar, do të kemi edhe një riazhornim të tyre sipas nevojë për ndërtim ujësjellësi me vlerë të përafërt kushteve dhe nevojave tona. prej 570 milionë lekësh. Për vitin 2000 do të Në lidhje më këtë është edhe një pyetje e përfundojnë ujesjellësit për 49 fshatra, ndërsa për deputetit Mehmetllari: Cilat janë investimet e fshatra të tjerë do të mbetet që të kryen investime planifikuara nga ministria për rrethin e Korçës në vitet e ardhshme me fondet e Buxhetit të Shtetit, sidomos për zonat rurale? investime të huaja ose me donatorë të tjerë të Fillimisht do të thosha që nuk mund të jepet një ndryshëm. përgjigje nga kjo tribunë për këtë problem. Sidoqoftë Zoti Afrim Çenga bën një pyetje për përfundimin mund të themi që në programin e investimeve për e ujësjellësit të Shupenzës, i cili ka disa vite që vitin 2000 për ujësjellës janë programuar gjithsej 340 është në proces dhe me të drejtë shtrohet milionë lekë, kryesisht, për objekte në vazhdim dhe shqetësimi i planifikimit në vitin 2000, për vazhdimin, për rrethin e Korçës janë në projekt ujësjellësi ndoshta, përfundimin e punimeve në këtë ujësjellës. Lubonik, Pendavinjë, Sheqeras dhe Terovë. Ujësjellësi rajonal i Shupenzës me vlerë prej 100 Për kanalizimet në këtë program për gjithë vitin milionë lekë ka filluar punimet në vitin 1995, fillimisht janë 180 milionë, kryesisht, për objekte në vazhdim me një vlerë prej 10 milionë lekësh. Më vonë në dhe për përmirësimin e gjendjes së kanalizimeve këtë objekt ka ndërhyrë edhe Ministria e Mbrojtjes dhe qendrave të reja të banuara, kryesisht, në qytete e cila ka kryer disa punime, por këto, tashmë, janë kryesore. Megjithatë praktikë e këtij dikasteri është lënë. Për të riparuar gjendjen e investimeve të kryera një specifikim përfundimtar, që do të bëhet në në vitin 1999 u akorduan edhe 4.5 milionë të tjera, momentin e duhur kur të çelen fondet dhe kur të të cilat nuk u arritën të zbatohen nga pushteti lokal kërkohet miratimi i tyre zë për zë. për shkak të mungesës së azhornimit dhe të një Pyetje e zotit Skënder Katana: Si u realizuan projekti të plotë. investimet dhe finacimet e brendshme dhe të huaja Jemi në pritje të përfundimit të projektit, por ju e gjatë vitit që po mbyllim? kuptoni se diferenca e punimeve të pakryera është Në qoftë se do t’i përgjigjemi shkurt, për shumë e lartë, pra, nga 100 milionë që është projekti Ministrinë e Punëve Publike realizimi i pritshëm na janë akorduar fillimisht 10 milionë, janë kryer disa vjetor me zëra ndërtim, ujësjellës, kanalizime, punime me Ministrinë e Mbrojtjes. sistemim-asfaltime, ndërtim banesa, shërbime Zoti Jemin Gjana pyet: Me gjithë kërkesat e bëra publike për investimet buxhetore parashikohen në ende nuk kemi në dorë një pasqyrë të investimeve masën 98-99 për qind , shto këtu edhe fondet e nga objekti me secilën ministri linje. Kush janë dhëna kohët e fundit me vendime të veçanta të objektet e investimeve dhe fondet përkatëse? Qeverisë për disa objekte të rëndësishme, të cilat Natyrisht një përgjigje e tillë nuk them që është janë në ndjekje dhe do të përfundojnë edhe ato në e vështirë, por nuk është e arsyeshme të jepet këtu. afatin e caktuar. Projektbuxheti gjatë hartimit të tij ka pasur parasysh Pyetja e dytë: Ku janë avantazhet e të gjitha projektet përkatëse në fusha të ndryshme projektbuxhetit të vitit 2000 ndaj vitit 1999 dhe çfarë dhe mbi këtë projektprogram të investimeve për vitin do të realizoni në buxhetin e ri? 2000 është hartuar fillimisht pa kuota dhe sipas Projektprogrami i vitit 2000, në kuota, është kërkesave të këshillave të rretheve dhe bashkive, i afërsisht në nivelin e vitit 1999 me njëfarë rritje të zbërthyer në struktura dhe objekte për financime të vogël, por pa marrë parasysh shtesat që gjatë vitit brendshme buxhetore, për financime që mbështesin 1999 u bënë si mbështetje buxhetore për efektet e projekte me donatorë të huaj, si dhe për objekte me krizës kosovare. Fondet në buxhetin e vitit 2000 do financime të huaja. Këto zbërthime janë dërguar në të përdoren për përfundimin e objekteve në vazhdim Ministrinë e Bashkëpunimit Ekonomik dhe në për të gjitha strukturat dhe do të fillohen objekte të Ministrinë e Financës. Natyrisht janë caktuar kuotat reja që kanë dokumentacionin teknik, si dhe ato që
1178 Viti 1999 Legjislatura e 15-të janë emergjente për përmirësimin e situatës sociale. financuar nga Banka Botërore dhe Qeveria Italiane, Natyrisht, objektet me projekte, pra, kërkesa të e cila aktualisht paraqitet në kuotën e realizimit 25 argumetuara dhe me projekte të gatshme janë për qind . shumë më tepër se sa ç’janë të planifikuara në fonde, Në Ministrinë e Drejtësisë problematika, si por duke pasur parasysh që ky buxhet i këtij viti rrjedhojë e vonesës në procedura nga donatori, Italia, parashikon shpenzime në nivelin më të lartë se vitin paraqitet realizimi i projektit të ndërtimit të burgut e kaluar, duhet të kuptohemi që brenda mundësive të Peqinit, i cili nuk ka filluar ende. të fondeve që janë akorduar ne do të planifikojmë Pyetja e tretë: Nëse masa e realizimit të investime më të domosdoshme. investimeve të huaja ndikon në rritjen e buxhetit, Gjithashtu, janë parashikuar edhe fonde atëherë ku është përgjegjësia politike për këtë buxhetore për mbulimin e 17 objekteve me financim problem? të huaj sipas programeve të ndryshme. Planifikimi i investimeve të huaja çdo vit bëhet Falemnderit! në përputhje me nivelin e pritshëm të realizimit të Namik Dokle – Falemnderit! programeve të financimeve të huaja në vitin Zonja Meksi e ka fjalën. paraaradhës, duke marrë parasysh aftësinë thithëse Ermelinda Meksi – Falemnderit, zoti drejtues të institucioneve tona që i zbatojnë këto programe. i seancës! Mbi këtë bazë tregohet kujdes që niveli i rritjes së Janë katër pyetje të deputetit Maks Shuli, dy këtyre investimeve i përgjigjet me nivel të caktuar, pyetje të deputetit Ndriçim Hysa dhe nga një pyetje me mbështetje fondesh buxhetore në mënyrë që të nga deputetët Bardhyl Agasi dhe Agron Tato. mos pengojnë ecurinë normale të programeve gjatë Pyetjet e deputetit Maks Shuli: Cilat janë disa fazave të hartimit të tij. Në ato raste kur konstatojmë nga shkaqet kryesore në mosrealizimin sa duhet të nivele tepër të ulëta të realizimit të fondeve, nga investimeve të huaja? ana jonë ndërhyhet për rialokime të fondeve nga Shkaku kryesor i mosrealizimit të investimeve projekte me ecuri më të ulët, në projekte me ecuri të huaja në disa nga programet e huaja është efekti më të mirë dhe që ka nevojë për fonde shtesë, gjë që dha kriza e luftës në Kosovë, efekt i cili ndikoi që e kemi bërë disa herë gjatë këtij viti. në ngadalësimin e realizimit të këtyre programeve, Pyetja e katërt: Ka ardhur, ndoshta, momenti në mënyrë të veçantë gjatë gjashtëmujorit të parë. për shpërndarje rajonale të fondeve? Si mendoni, Megjithatë, bazuar në të dhënat e raportuara nga zonja Ministre, për zgjidhjen e këtij problemi, kam ministritë e linjës vihet re një realizim i dukshëm i parasysh në mënyrë të veçantë Myzeqenë nga këtyre investimeve gjatë tremujorit të tretë e në Shkumbini në Vjosë. vazhdim. Kështu që niveli i realizimit të investimeve Me këtë problem ne ndeshemi jo pa vështirësi mendohet që deri në fund të vitit të jetë në masën dhe me gjithë numrin e kufizuar të stafit të kësaj 90 për qind . ministrie kemi bërë përpjekje të sforcuara, kemi Pyetja e dytë: Kush nga ministritë e linjës nuk i zbërthyer programin e investimeve publike të ka realizuar këto investime dhe sa është kuota e financuar nga buxheti, si dhe programin e mosrealizmit të tyre? financimeve të huaja duke bërë një përmbledhje të Siç u përmend edhe më lart ka një përmirësim tyre sipas rajoneve. Kështu që për herë të parë në të dukshëm në realizimin e investimeve, megjithëse vitin 1998 dhe në vitin e kaluar këto investime sipas për mosrealizim të disbursimeve mund të rajoneve u janë bërë të njohur të gjitha prefekturave përmendim, kryesisht, disa nga projektet kryesore dhe organeve të pushtetit lokal dhe shumë herë edhe që vijojnë: vetë deputetëve, të cilët kanë qenë të interesuar Ministria e Shëndetësisë në projektin e dytë të për njohjen e tyre. Aktualisht jemi në hapat fillestarë shëndetësisë, financuar nga Banka Botërore, si dhe dhe po inicojmë ngritjen e një strukture për projekti për ndërtimin e spitalit të Durrësit financuar programimin rajonal të zhvillimit. Qëllimi i saj do të nga OPEK. jetë ndërhyrja e programit sektorial me atë rajonal, Ministria e Punëve Publike dhe Transportit për duke ballafaquar problemet rajonale me programimin sa i përket realizimit të projekteve në sektorin e sektorial të zhvillimit të investimeve publike. ujësjellës kanalizimeve. Mendojmë se me këtë strukturë do të zbutet Ministria e Bujqësisë dhe Ushqimit paraqet një mospërputhja dhe problemet që lindin në nivel të ulët në realizimin e projektit të pyjeve shpërndarjen rajonale të fondeve dhe për këtë qëllim
1179 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
do të kërkoja edhe mbështetjen nga pushteti qendror të pushtetit të ngrihen sa më shpejtë që të jetë e dhe lokal, në mënyrë të veçantë nga Parlamenti që mundur zyrat e programimit dhe të zhvillimit rajonal, një struturë e tillë të ngrihet sa më shpejtë. të cilat do të kenë edhe detyra për ndjekjen dhe Pyetjet e deputetit Ndriçim Hysa: Cilat janë realizimin e investimeve publike. kriteret e shpërndarjes së investimeve nëpër zona Deputeti Tato pyet: Flitet për shpërdorime të dhe konkretisht në ujësjellës dhe në rrugë? fondeve buxhetore, por konstatohet se cilësia e Lidhur me shpërndarjen e investimeve në zona realizimit të tyre lë shumë për të dëshiruar. Si të ndryshme do të sqaronim se programimi i fondeve mendoni ju për këtë problem? sipas zonave, bashki, këshill rreth dhe komunë bëhet Mendoj se përgjigjen më të mirë për këtë nga ministritë përkatëse në bashkëpunim me problem mund ta japin ministritë e linjës, të cilat pushtetin lokal sipas kërkesave që rrethet i janë përgjegjëse direkte për të gjitha fazat realizuese paraqesin këtyre ministrive, ndërsa nga ana jonë, të projekteve. duke pasur parasysh shpjegimin e mësipërm, ka Personalisht mendoj se rruga më e mirë është filluar të tregohet kujdes për harmonizimin e rruga e ashpër për masa ndaj personave përgjegjës, programeve të zhvillimit sektorial me ato rajonal. që shpërdorojnë fondet buxhetore dhe që nuk Për sa i përket pyetjes së dytë, e cila kërkon kujdesen për realizimin në kohë dhe veçanërisht për që në zonat Cërrik, Belsh janë tri fshatra pa godina cilësinë e tyre, prandaj në këtë drejtim ka ardhur shkollore, a keni planifikuar investim për ndërtimin koha që Parlamenti ta përshpejtojë miratimin sa më e tyre? shpejtë të një ligji që penalizon mosrealizimin e Unë do të thosha që përgjigjen konkrete do ta këtyre investimeve. japë Ministri i Arsimit, ndërsa ne do ta kemi nën Falemnderit! kujdes që të harmonizohet pikërisht ky shqetësim Namik Dokle – Falemnderit, zonja Meksi! që sapo thamë. Fjalën e ka Ministri Ruka. Deputetit Agasi pyet: Jemi të informuar se në Ethem Ruka – Falemnderit, zoti drejtues i asnjë vit buxhetor investimet nuk janë realizuar. Si seancës! mendoni se mund të zgjidhet ky problem në një Për mua ka 5 pyetje të cilat kanë të bëjnë, kohë kur kërkesat kanë qenë të mëdha? kryesisht, me investimet, me problemin e furnizimit Në pyetjet e mëparshme dhashë disa mendime me libra dhe me problemin e rrogave të mësuesve. lidhur me realizimin e investimeve, por më Pyetja e parë vjen nga deputeti Malaj lidhur me konkretisht problemin do ta ndaja në dy përgjegjësi. investimet në zonën e Selenicës. Së pari, ministria jonë është një ministri që Është e vërtetë që deputeti Malaj është koordinon ndihmën e huaj. Ajo harton informacioniet interesuar shumë dhe vazhdimisht për këtë problem periodike lidhur me mbështetjen financiare që në Ministrinë e Arsimit, lidhur me investimin e ofrohet, si dhe jep informacione mbi gjendjen e shkollave në zonën e Selenicës. Është e vërtetë që realizmit të këtyre financimeve dhe për investimet aty ka shumë probleme, që ne i kishim planifikuar publike. Së pari, ne po marrim masa për fuqizimin e në kuadrin e një projekti me një ndihmë italiane, e drejtorisë së minotorim vlerësimit, e cila është një cila është bërë efektive. Tani ka ardhur konfirmimi drejtori e re, e krijuar në këto dy vjetët e fundit, e zyrtar për rreth 6 miliardë lireta dhe janë tërësisht cila do të japë një informacion më të gjerë, duke e disponibël që për vitin e ardhshëm ne të ndërhyjmë bërë gjendjen e realizimit të tyre më transparente. në mënyrë aktive në këtë zonë për të riaftësuar rrjetin Mendojmë se duhet kërkuar që këto informacione, shkollor të Selenicës për nevojat më urgjente që analiza, njoftime e konkluzione, të dala nga ne, nuk ka. duhet të ngelen pa masa përkatëse nga organet Zoti Mehmetllari dhe zoti Xhindi kanë të njëjtat ekzekutive dhe pushtetet qendrore e lokale e aq pyetje lidhur me investimet në zonën e Korçës dhe më keq të bien në vesh të shurdhët. në zonën e Fierit. Së dyti, strukturat ekzekutive përgjegjëse për Unë nuk jam në gjendje të them tani se çfarë zbatimin e projekteve kanë nevojë të përshpejtojnë shkollash do të bëhen në Korçë e në Fier. Ideja ime procedurat që lidhen me investimet që nga çelja e është që mbasi të mbarojmë këtë seancë, ku do të fondeve, tenderimet dhe të gjitha procedurat e tjera miratojmë buxhetin, ne do të mblidhemi ta detajojmë në të gjitha hallkat. Këtu ka akoma shumë për të atë, nevojat mbeten gjithmonë të mëdha në fushën bërë dhe unë do të mendoja që nga strukturat lokale e infrastrukturës shkollore, me gjthë investimet
1180 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shumë të fuqishme që janë bërë këtë vit dhe siç e dhe kjo krijoi një problem për fëmijët tanë. Megjithatë, dini janë bërë mbi 600 shkolla në Shqipëri ndërtime siç e kemi thënë vazhdimisht, këtë dhimbje duhet dhe rikonstruksione. Nevojat mbeten të mëdha, por ta ndanim të gjithë së bashku dhe po vazhdojmë ta ne do të thërrasim drejtorët e drejtorive arsimore të ndajmë këtë dhimbje me tekstet shkollore aktuale, rretheve mbi bazën e njohjeve që ne kemi dhe kemi veçanërisht për shkollat e mesme. Na u dha një njohje shumë të thellë për të gjithë fshatrat e fond rreth 1 milion dollarë, përkatësisht 500 mijë Shqipërisë, për të gjitha nevojat që kanë shkollat nga Banka Botërore dhe 500 mijë nga UNHCR-ja, shqiptare në kuadrin e një projekti që, tashmë, ne e të cilat u prokuruan me vonesë, rreth 12 tituj kanë kemi mbaruar dhe jemi në gjendje të vlerësojmë të mbaruar, janë magazinuar dhe ka filluar shpërndarja gjithë faturën e nevojave në fushën e infrastrukturës e tyre dhe shpresoj që nga fundi i këtij muaji ose në shkollore. fillim të muajit janar shkollat e mesme nuk do të Zoti Kateshi ka një pyetje lidhur me rritjen e kenë asnjë problem, do të marrin tekste të cilat u rrogave të mësuesve. kanë munguar deri tani. Për vitin e ardhshëm Më vjen mirë që bëhet kjo pyetje. Mësuesit shkollor në Buxhetin e Shtetit janë planifikuar rreth përbëjnë një kategori sociale që bën një punë mjaft 310 milionë lekë të reja, duke marrë parasysh edhe të vështirë. Vitin e kaluar ne kemi bërë një përpjekje një ndihmë që ne e presim nga Banka Botërore. shumë të madhe dhe Qeveria vendosi rritjen e rrogave Megjithatë ka disa probleme të cilat janë të për mësuesit, një rritje që shkon deri në 20-30 për trashëguara, fondet janë gjithnjë të pamjaftueshme. qind për disa kategori të mësuesve. Në këtë rritje Problem për Ministrinë e Arsimit mbeten veçanërisht të rrogave njohim një difekt, sidomos për ata që kanë tekstet e arsimit profesional. Ne po bëjmë përpjekje mbaruar shkollat e mesme pedagogjike, të cilët ne në Buxhetin e Shtetit dhe me donatorë të huaj që nuk mund t’i vendosim në një emërues të përbashkët edhe këtë boshllëk ta mbyllim. me ata që kemi rekrutuar në arsim dhe që nuk nuk Falemnderit! kanë mbaruar shkolla profesionale të arsimit. Kemi Namik Dokle – Falemnderit! përgatitur një projektvendim për rritjen e rrogave të Fjalën e ka Ministri Preçi. tyre dhe shpresoj që kjo Qeveri ta marrë parasysh Zef Preçi - I nderuar zoti kryetar i seancës, këtë projektvendim që është paraqitur nga Ministria Të nderuar zotërinj deputetë, e Arsimit për të bërë një rritje të kësaj kategori. Pyetja: Cilat janë mundësitë që krijon buxheti Në kuadrin e rritjes së rrogave që parashikohen lidhur me drejtimin e një linje për furnizimin me të bëhen këtë vit shpresojmë të përfitojnë edhe energji elektrike të Prefekturës Korçë? mësuesit. Në kuadrin e projektit transmetim-shpërndarjes, Ka një pyetje nga zoti Gjata lidhur me problemin miratuar nga Banka Botërore, parashikohet realizimi e teksteve shkollore. i nënstacionin në Zëmblak të Korçës me institut Tekstet shkollore gjithmonë kanë qenë një kreditor Bankën Evropian për Rindërtim dhe Zhvillim. problem shumë i madh për Ministrinë e Arsimit, kanë Nëse procedurat realizohen në kohë sipas qenë në të kaluarën, mbeten edhe sot, është një procedurave që ka kjo bankë, nënstacioni përfundon faturë shumë e madhe për shtetin. Ideja jonë është në vitin 2001. Kjo është një nga zgjidhjet më të mira që në kuadrin e një projekti, që ne kemi me Bankën që është gjetur në bashkëpunim me KESH-in për Botërore, ne duam të kalojmë në privatizimin e këtë problem, pasi parashikohet ndërtimi i linjës 110 përgatitjes dhe të shpërndarjes së librave shkollorë, kilovolt Cërrik - Lozhan-Korçë. Këtij qëllimi do t’i projekt i cili është në proces. Është bërë vlerësimi i shërbejë edhe një pjesë e huasë. Po bëhen përpjekje kapitaleve të këtyre dy ndërmarrjeve dhe shpresojmë për burime të tjera financimi për lidhjen 110 kilovolt që për vitin e ardhshëm ne të kalojmë në një Ohër-Pogradec. Është shfaqur interes edhe nga disa projektpilot që një pjesë të këtyre librave t’i shoqëri greke dhe KFW gjermane. Shpresojmë që liberalizojmë dhe t’ua japim ndërmarrjeve e botuesve të fillojmë sa më shpejtë nga puna, por rezultatet privatë. Për këtë vit është krijuar një boshllëk në nuk mund të jenë të menjëhershme. Buxheti nuk arsimin e mesëm me tekste shkollore, për shkak parashikon investime në këtë fushë, posaçërisht për të krizës që ndodhi në Kosovë. Ju të gjithë e dini që këtë objekt. ne morëm përsipër organizimin e kurseve verore të Pyetje: Dihet që gjatë vitit 1992-1997 u bënë fëmijëve kosovarë dhe u detyruam që të vëmë në shumë gabime në privatizimin e pasurisë së popullit. dispozicion të tyre gati 60-70 mijë komplete tekstesh Gabime u bënë jo pak edhe gjatë dy vjetëve të fundit.
1181 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ju si dikaster a do të kërkoni shumë ndryshime për sepse sipas parimit tim i mirë është ai që paguan korrigjime në procesin e privatizimit? më shumë në ankand. Privatizimi i pronës shtetërore është një proces Deputeti Maksim Shuli pyet: Cilat janë garancitë i ri në gjithë vendet ish-socialiste dhe në këtë proces tuaja si ministër për realizimin e të ardhurave nga janë vërejtur edhe të meta, edhe gabime, edhe privatizimi gjatë vitit 2000? dështime. Sikurse është theksuar edhe në Mendoj se garancitë janë rritja e peshës dhe e programin e Qeverisë, puna e Ministrisë së rolit të kapitalit vendas në procesin e privatizimit, Ekonomisë Publike dhe Privatizimit do të plotësimet dhe përmirësimet e deritanishme në përqendrohet kryesisht në rritjen e e transparencës kuadrin ligjor dhe institucional të privatizimit, që rrisin dhe përfitimeve buxhetore nga ky proces. Aktualisht sigurinë dhe ulin rriskun e vendit në thithjen e jemi duke punuar për të përzgjedhur më mirë teknikat investimeve të huaja direkte; përdorimi me përparësi e privatizimit, për të shmangur të metat e vërejtura i tenderave dhe ankandeve të hapura, sepse më parë e veçanërisht në gjysmën e dytë të këtij maksimalizojnë të ardhurat nga shitja; përmirësimi viti. Konkretisht Qeveria ka hequr nga lista një numër i mjedisit të biznesit; kalimi nga emergjenca në ndërmarrjesh që ishin parashikuar të privatizoheshi bashkëpunim; thithja e kapitalit të huaj, si dhe me ankand pa çmim fillestar, si dhe po sheh hedhja në privatizim i shoqërive më atraktive sesa alternativat e tjera për të ecur përpara në procesin e të privatizuara deri tani. privatizmit të tyre. Për këtë ajo ka gjetur edhe Pyetje: Cilat janë garancitë tuaja, zoti Ministër, mirëkuptimin e organeve të zgjedhura dhe ekzekutive për nxjerrjen nga kolapsi të të ashtuquajturave të pushteit lokal. Gjithashtu po përgatitet dhe shumë ekonomi strategjike të vendit, si: KESH, naftë, shpejt do të dërgohet për miratim në Këshillin e bakër, krom, etj? Ministrave rishikimi i procedurave të qiradhënies, Mendoj se këto nuk janë të ashtuquajtura, por duke shmangur hapësirën e gjerë ligjore aktuale që janë sektorë strategjikë. Konkretisht për KESH-in mund t’i hapë rrugë veprimeve subjektiviste si pasojë janë marrë masa të menjëhershme për ndryshimin e shmangies së konkurrencës së transparencës e mënyrës së menaxhimit të kësaj shoqërie, që ka publike. Për këtë qëllim është shprehur edhe filluar të japë efekte pozitive. Po punohet për arritjen Kontrolli i Lartë i Shtetit. e një kontrate menaxhimi me kompani të huaja, të Procesi i privatizimit do të karakterizohet në çdo specializuara në këtë drejtim, sipas një projekti rast nga transparenca para publikut dhe konkurrenca asistence të Bankës Botërore dhe BERZH-it. Po e lirë si kushti bazë i funksionimit të ekonomisë së kështu rifillimi i projekteve të rehabilitimit të prodhim- tregut dhe shoqërisë demokratike. Në këtë kuptim transmetim-shpërndarjes me fonde të Bankës do të tentohet përdorimi i kombinuar i teknikës së Europiane do të ndikojë në përmirësimin e rrjetit tenderit të hapur kombëtar e ndërkombëtar, sipas energjitik të vendit. Tërheqja e investitorëve të huaj rastit, duke i dhënë vendin e duhur ankandeve të për krijimin e burimeve të reja gjeneruese, si për hapura në privatizim. Për këtë qëllim edhe në rastet hidrocentralin e Bushatit, hidrocentralin mbi lumin kur procedurat e tenderit do të jenë të Vjosë, do të ndikojë pozitivisht në furnizimin me domosdoshme, pesha maksimale e pikëve do të energji të vendit. Po punohet për riaktivizimin e jetë oferta financiare. Përmendim kriteret e teceve të vendit me qymyr dhe me lëndë djegëse të sapomiratuara dje në Këshillin e Ministrave të tjera. Gjithashtu, mendojmë se një pjesë e kostos vlerësimit të privatizimit të shoqërisë AMC, ku çmimi lokale të projekteve prioritare të KESH-it, që do të zë 80 për qind të pikëve nga 40 për qind që ishte mbështeten nga buxheti, do të kontribuojnë në këtë rekomanduar më parë. Gjithashtu po diskutohet të drejtim. kalohet me procedura të pastra ankandi ose Për naftën, privatizimi i sektorit të shërbimeve, pothuajse ankandi i privatizimi të shoqërive Birra që rëndon së tepërmi këtë industri, brenda vitit 2000 Tirana, Profarma, Kantina “Gjergj Kastrioti”, Durrës, pritet të përmirësojë gjendjen financiare të shoqërisë. Ajka Tiranë etj. Asistenca për punëtorët e shkurtuar gjatë Nëpërmjet rishikimit dhe plotësimit të mëtejshëm ristrukturimit do të lehtësojë barrën e rëndë që kjo të akteve ligjore, përveç rritjes së transparencës për industri ka aktualisht. Po kështu në fund të vitit publikun dhe taksapaguesit, Ministria e Ekonomisë përfundon koha e trajtimit të këtyre punonjësve duke Publike dhe Privatizimit synon edhe krijimin e ulur ndjeshëm shpenzimet. Për nxjerrjen e naftës kushteve për të përzgjedhur investitorin më të mirë, vazhdimi i marëveshjeve me kompanitë e huaja do
1182 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të fillojë të japë efekte pozitive në rritjen e prodhimit në procesin e negociimit për t’i marrë në koncision nga vendburimet ekzistuese, duke thithuar edhe një nga firmat turke Hajëj Ogëlman, është miratuar pjesë të fuqisë punëtore të shkurtuar më parë. vendimi përkatës i Këshillit të Ministrave. Për kompaninë ARMO po kërkohen investitorët Pjesa më e rëndësishme e industrisë së kromit, strategjikë për kryerjen e investimeve të miniera e Bulqizës, Uzina e Ferokromit Burrel dhe domosdoshme në rafineritë e naftës. Gjithashtu, impianti i seleksionimit në Klos janë kërkuar nga dhënia e pikave të shitjes në përdorim të subjekteve një kompani italiane nga një kompani amerikane , private, ndonëse ka krijuar edhe shqetësime që po si dhe nga një kompani gjermane. Për këtë pjesë të i trajtojmë me kujdes për t’i zgjidhur ligjërisht, do të industrisë së kromit kemi arritur në mendimin që të përmirësojë rezultatin financiar të shoqërisë. privatizohet me tender ndërkombëtar. Gjatë Albbakri. Kjo shoqëri është në vështirësi të privatizimit do të mbahet parasysh mbrojtja sociale mëdha financiare si pasojë e teknologjisë së e punonjësve që punojnë në këtë industri. prapambetur të trashëguar, numrit të Është miratuar në Qeveri dhe është përcjellë konsiderueshëm të fuqisë punëtore të pazënë për në Kuvend ligji për privatizimin e Shoqërisë realisht me punë, mungesës së investimeve prej Anonime Albkrom, ku nuk përjashtohet edhe forma vitesh dhe shkatërrimeve që kanë ndodhur në të. koncensionare si formë privatizimi. Mënyra e vetme për të nxjerrë këtë shoqëri nga Zoti Katana bënë një pyetje që ka të bëjë me prapambetja është tërheqja e investitorëve tregues të ekonomisë publike dhe privatizimit. strategjikë, që mund të kryejnë investime të Unë mund t’ju ofroj edhe tregues në natyrë, por domosdoshme në këtë industri duke e kthyer atë më mirë janë tregues në vlerë, pasi treguesit në në eficiente dhe burim punësimi për zonat ku ajo natyrë nuk krijojnë një imazh të kësaj industrie. është e përqendruar. Siç dihet është nënshkruar një Investimet buxhetore në Ministrinë e Ekonomisë marrëveshje me shoqërinë amerikane, e cila ka Publike dhe Privatizimit zënë 4.5 për qind të marrë përsipër kryerjen e investimeve për 5 vjet me investimeve totale të kryera në sektorë të ekonomisë rreth 75 milionë dollarë. Kjo marrëveshje është publike. Në vitin 1999 janë 2 për qind më të vogla miratuar në Qeveri dhe i është dërguar Parlamentit se në vitin 1998 dhe përbëjnë 5 për qind të për shqyrtim. Ndonëse nuk kemi informacionin e investimeve buxhetore në shkallë vendi. Në fakt duhur rreth kësaj shoqërie dhe jemi në procesin e investimet buxhetore të kësaj pjese të ekonomisë sigurimit të tij, mendoj se kushtëzimet në kontratën kanë synuar, kryesisht, përdorimin e tyre në e koncesionit janë të atilla që risku i palës shqiptare përballimin e problemit kryesor, atë të mbajtjes në është i vogël dhe ne rezervojmë të drejtën të prishim aktivitet të degëve të ekonomisë publike, që po kontratën në mënyrë të njëanshme nëse rezultojnë përgatiten për privatizim dhe që nuk kanë efektivitet të pasakta deklarimet e kësaj shoqërie rreth në ekonominë e tregut për gjendjen në të cilën treguesve të veprimtarisë vet. ndodhen. Pra, në thelbin e tyre kanë qenë në formën Pyetje e zotit Afrim Çenga: Cilat do të jenë e një subvencioni të këtyre degëve. Kështu rreth 47 politikat sektoriale të Qeverisë për minierat e kromit? për qind e investimeve buxhetore ose mbi 270 milionë Minierat e kromit, ashtu si të gjithë sektorët e lekë janë investuar gjatë këtij viti për konservimin tjerë strategjikë, do t’i nënshtrohen procesit të dhe mbylljen e objekteve minerare dhe atyre privatizimit. industriale. Gjatë vitit 1999 katër njësi të kromit Batra, Klosi, Për minierat janë përdorur 200 milionë lekë ose Tërnova dhe Kami i Tropojës kanë kaluar në 34 për qind e investimeve, ku peshën më të privatizim duke i dhënë leje shfrytëzimi subjekteve rëndësishme e zë konservimi i minierave të bakrit private në zbatim të ligjit minerar shqiptar. Vetëm me 50 milionë lekë. Pjesa tjetër e investimeve është për minierën e Batrës janë dhënë deri më tani 27 përdorur për konservimin dhe mbylljen e minierave leje shfrytëzimi. të qymyrit dhe mineraleve të tjera. Pjesa më e Për minierat e rajonit juglindor Përrenjas, madhe e këtyre investimeve është përdorur si fond Epojzë, Uzina e Ferokromit Elbasan janë duke pagash si pasojë e pamundësisë financiare e këtyre zhvilluar negociata me firmën italiane “Darfo” për subjekteve. Në total, në investimet e këtij viti, një dhënien në koncesion. Është miratuar vendimi peshë të rëndësishme zënë studimet dhe projektimet përkatës i Këshillit të Ministrave. Po kështu për e kryera nga institucionet që varen nga kjo ministri rajonin verilindor Vllahën, Perrolaj dhe Kalimash jemi rreth 48 për qind të investimeve buxhetore, ku
1183 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shërbimi gjeologjik shqiptar zë 40 për qind të tyre. të merren për të përballuar gjendjen e vështirë Nga përdorimi i investimeve buxhetore në vitin energjetike? 1999, në degët përfituese janë mbajtur në punë rreth Nisur nga situata e vështirë energjetike, unë kam 2100 punonjës, ndërsa për sa i takon realizimit, plani raportuar posaçërisht përpara jush që po merren i investimeve për 11 mujorin është zbatuar në masën masa për përmirësimin e furnizimit me energji 97.3 për qind dhe shpresohet që brenda vitit të mund elektrike të vendit sipas disa prioriteteve të të realizohet i gjithë. përcaktuara. Kështu, për të përballuar kërkesën Parashikimi i të ardhurave nga privatizimi, që aktuale të energjisë, që është më e lartë se shërben si financim i brendshëm i buxhetit, është mundësitë e prodhimit në vend, Qeveria ka qenë e realizuar vetëm 20 për qind . detyruar për të financuar blerjen e energjisë elektrike Për sa i takon buxhetit të vitit 2000, sikurse është të importuar sipas procedurave transparente dhe bërë e njohur edhe në materialin që është paraqitur konkurruese. Janë bërë ndryshime në drejtimin e edhe në Komisionin e Industrisë, kërkesa e KESH-it dhe janë përcaktuar objektiva konkrete për ministrisë ka qenë më e madhe, rreth 3 herë. përmirësimin e treguesve, si: ulja e humbjeve, rritja Elementët kryesorë të këtij buxheti janë: së pari, e arkëtimeve etj. Po punohet për vënien në punë të përpjekjet për të zvogëluar kërkesa për fonde teceve të vendit duke i furnizuar me qymyr dhe lëndë konservimesh të cilat në vitin 2000 në krahasim me të tjera djegëse. Zbatimi i projekteve të rehabilitimit vitin 1999 parashikohen të jenë 20 për qind më të në kuadër të projekteve të Bankës Europiane do të vogla. ndikojnë në përmirësimin e furnizimit me energji. Së dyti, një element tjetër i përfshirë në Me burimet e veta KESH-i ka kryer investime të strukturën e investimeve është futja e elementit të konsiderueshme për afro 2.4 miliardë lekë dhe kostos lokale për mbulimin e projekteve më të parashikohet që për vitin e ardhshëm të investohen domosdoshme për Korporatën Energjetike rreth 9.5 miliardë lekë, kryesisht nga financimet e Shqiptare. Në kërkesën tonë është parashikimi i huaja. Mbështetja e buxhetit për përballimin e një mbulimit të një pjese të vogël të kostos lokale të pjese të kostos lokale do të ndikojë në këtë drejtim. projekteve të KESH-it për vitin e ardhshëm, kjo nisur Për vazhdimin e procesit të ristrukturimit po nga vështirësitë financiare aktuale që ndodhet kjo kryehet studimi për ndarjen e KESH-it në dy kompani. kompani, e para KESH-i që ka të bëjë me prodhim- Tjetër tipar i strukturës së investimeve buxhetore transmetimin, e dyta, shpërndarja që do të ketë një të Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe Privatizimit emër tjetër. për vitin 2000 është rritja e ndjeshme e zërit të A do vjelë taksa të tjera si taksë spastrimi, studimeve dhe projektimeve, kjo, kryesisht, nga banese, tvsh-je etj. përfshirja në të e Institutit të Naftës dhe të Gazit. KESH-i është i detyruar sipas ligjit “Të tatimit Në vitin 2000 Ministria e Ekonomisë Publike dhe mbi të ardhurat” për të vepruar si agjent tatimor për Privatizimit planifikon të arkëtojë nga privatizimi rreth mbledhjen e këtyre taksave edhe pse ato janë jashtë 3.5 miliardë lekë ose 6 herë më shumë së viti që po veprimtarisë së kësaj shoqërie. Mendimi ynë është mbyllim. që KESH nuk duhet të ngarkohet më në degë të Për sa i takon treguesve në natyrë, në vitin 1999 tilla që në mjaft raste kanë penalizuar rëndë për parashikohet që nafta bruto të jetë rreth 343 mijë shkak të mosmbledhjes së tyre, por këto mund t’i tonë nga 352 tonë të planifikuar, gazoili të realizohet kalohen pushtetit lokal ose shërbimit postar që rreth 75 për qind 60 mijë tonë nga 82.500 të është i gatshëm t’i kryejë ato. KESH nuk është planifikuar, minerali i kromit 88 mijë e 500 tonë nga ngarkuar për të mbledhë taksë tvsh-je, por vetëm 162 mijë të parashikuar, ferokromi është 75 për qind për pastrim taksë banese dhe taksë televizori. etj. Në krahasim me të pritshmin e këtij viti, për Pyetje e zotit Zef Bushati: Çfarë ka parashikuar vitin 2000 parashikohet që nafta bruto të rritet rreth Qeveria në buxhet për bonot e privatizimit dhe letrat 14 për qind , gazoili 40 për qind , energji elektrike 2 me vlerë? për qind , ferokromi 20 për qind . Ashtu sikurse kam raportuar në një interpelancë Çfarë do të bëhet vitin e ardhshëm në industrinë kërkuar nga zoti Bushati, problemi i parë që duhet e bakrit dhe të kromit? zgjidhur është zgjatja e afatit të përdorimit të lekëve Mendoj se iu përgjigja më sipër. dhe bonove të privatizimit tej 31 dhjetorit të vitit 1999. Zoti Kateshi pyet: Cilat do të jenë masat që do Në programin e Qeverisë është parashikuar që sipas
1184 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dispozitave aktuale ligjore të realizohet përdorimi i zona. tyre në një masë të caktuar në privatizimin e Si konkuzion, ndonëse ofrimi i shërbimit telefonik paketave për punonjësit e shoqërive tregtare në zonat e largëta rurale është komercialisht jo shtetërore dhe publikun, si: për fabrikën e Birrës tërheqës, Ministria e Ekonomisë Publike dhe Tirana, për fabrikën e qumështit Ajka, Profarma etj, Privatizimit ka marrë ato masa që na lejon gjendja sikurse edhe në privatizimin e një pjese të shoqërive e shtrënguar ekonomike për të përshpejtuar në të sektorëve strategjikë. Mbulimi i drejtpërdrejtë në maksimum kohën e lidhjes së të gjitha fshatrave të planin e buxhetit nuk mund të bëhet vetëm nëse vendit. Jemi të bindur që me kombinimin e masave ato shndërrohen në obligacione shtetërore. Qeveria të përmenduara më sipër do të arrihet që lidhja e do të sjellë së shpejti edhe aktin përkatës ligjor për fshatrave të realizohet në kohë. vlefshmërinë e letrave me vlerë. Zoti Tajar Koleci pyet: të ardhurat nga privatizimi Pyetje e deputetëve Niko Pandeli dhe Rahmi për vitin 1999 mund të realizohen jo më shumë se Mehmetllari: A është menduar e planifikuar vendosja 20 për qind e nivelit të planifikuar. Kush mban e lidhjeve telefonike, të paktën, në çdo fshat brenda përgjegjësi për mosrealizim dhe ç’do të bëhet vitit 2000? ndryshe këtë vit? Nga një studim që është realizuar nga një Të ardhurat nga privatizimi, përfshi edhe të kompani e huaj përcaktohet që për të arritur një ardhurat nga kontratat e qiramarrjes, parashikohen penetrim 8 për qind në zonat rurale do të duhet një të realizohen deri në fund të vitit me rreth 20 për investim prej 133 milionë dollarë, ndërsa nëse do të qind të nivelit të planifikuar. Kjo situatë ka ardhur çohen 4 linja linja për çdo komunë llogaritet që duhet kryesisht për shkak të vonesave në privatizimin e një investim prej 10-15 milionë dollarë. Duke qenë disa shoqërive, si: Birra Tirana, Ajka, Profarma etj; se një komunë lidhet me disa fshatra, ndërtimi i për mossukses të ankandit të shitjes së kuotave linjave për çdo fshat të veçantë do të kërkonte prej 75 për qind , të disa kuotave të kapitalit shtetëror investime shumë të mëdha për t’u realizuar. Për të në ndërmarrjet e përbashkëta, për shkak të krijuar një ide mbi nevojën për investime mjafton të procedurave teknike me investitorë të huaj etj. përmendim faktin se ndërtimi i secilës prej tyre Në këtë situatë ka pasur një ndikim jo të vogël kushton mesatarisht 1500 –2000 dollarë. Kjo është kriza e shkaktuar nga shpërngulja masive e edhe arsyeja që në dokumentin e politikës së popullsisë kosovare. Njëkohësisht brenda vitit 1999 zhvillimit të telekomunikacioneve të miratuara me ishte parashikuar shitja e shoqërisë AMC, e cila vendim të Këshillit të Ministrave nr.288, datë 18 për arsye të përmenduara më lart dhe procedurave qershor 1999 është përcaktuar detyra që deri në teknike, është shtyrë për t’u përfunduar në tremujorin fund të vitit 2001 të përfundojë lidhja e të gjitha e parë të vitit 2000. qendrave të komunave duke lënë për vitet Përfundimi i privatizimit të shoqërive të pasardhëse lidhjen e çdo fshati të veçantë. Ky mësipërme dhe shoqërive të tjera të programuara dokument përcakton se Albtelekom duhet të ofrojë për vitin 2000, të cilat janë reflektuar edhe në akses në rritjen e tij në gjithë territorin e vendit, që marrëveshjen me organizmat ndërkombëtare, si do të arrihet nëpërmjet krijimit të një prezence në FMN-ja, janë premisë për të pasur një realizim më çdo qendër komune, duke vënë në dispozicion deri të mirë sesa viti 1999. Duhet theksuar që më datën 31.dhjetor të vitit 2001 jo më pak se katër eksperienca e fituar nga strukturat shtetërore gjatë linja për çdo qendër komune. Këto pika prezence vitit 1999 dhe situata e ndryshme politike krijojnë do të përdoren për të lidhur aparaturat telefonike. kushte më të përshtatshme për tregun e kapitaleve. Ndërkaq për të nxitur përshpejtimin e lidhjeve në Në strategjinë e privatizimit gjykohet për zonat rurale me rrjetin telefonik, në mënyrë që barra privatizim të Albtelekomit, albkromit, ndërsa për të mos përballohet vetëm nga albtelekomi. Qeveria Albbakrin theksohet se do të jepet koncension. Pse me anë të këtij dokumenti të sipërpërmenduar ka do të veprohet kështu me Albbakrin? Ku qendron liberalizuar ofrimin e shërbimit telefonik në këto ndryshimi nga privatizimi? zona duke i lënë hapësirë të nevojshme iniciativës Në strategjinë e privatizimit është përcaktuar që private. Njëkohësisht po në zbatim të detyrave të forma dhe formula e privatizimit për sektorët përcaktuara nga ky dokument po punohet për strategjikë do të bëhet me ligj të veçantë. Privatizimi krijimin e fondit, i cili do të përdoret nga Qeveria për i këtyre sektorëve është përcaktuar në tre forma financimin e zgjerimit të rrjetit kombëtar në këto kryesore: transferimi i së drejtës së shfrytëzimit
1185 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
nëpërmjet kontratave të shërbimit, administrimit, mëparshme të marrin rritje më të lartë. qiramarrjes etj. Transferimi i së drejtës së zhvillimit Në fazën e dytë është parashikuar që masa e nëpërmjet kontratave koncensionare ose të pensionit maksimal, e llogaritur me ligjin e vjetër, të ngjashme me to. Transferimi i së drejtës së barazohet me masën e pensionit maksimal të pronësisë nëpërmjet kontratës së shitjes me barazuar ose të caktuar sipas ligjit të ri. Në këtë përcaktim të fituesit me ankand apo tender. Kështu fazë, e cila parashikohet për vitin 2001, do të që edhe forma e dhënies me koncension të Albbakrit përfitojnë rritje të pensionit rreth 90 mijë pensionistë është formë privatizimi. Miratimi i kontratës së dhe kostoja vjetore e kësaj rritjeje mendohet të jetë koncesionit do të kalojë në Parlament në zbatim të rreth 1 miliard lekë në vit. dispozitave përkatëse ligjore. Në fazën e tretë do të llogariten pensionet mbi Zoti Hamit Gjoni pyet: Ç’do të bëhet konkretisht kriteret e bazës së vlerësuar të parashikuar me ligj gjatë vitit 2000 për shtrirjen telefonike të zonave dhe të miratuar nga Këshilli i Ministrave për të rurale? eliminuar diferencat në masën e përfitimit për Mendoj që iu përgjigja më lart. personat që të drejtat për përfitime u kanë lindur Falemnderit! para datës 31 dhjetor të vitit 1996 dhe atyre që këto Namik Dokle – Falemnderit! të drejta u kanë lindur pas kësaj date duke qenë në Fjalën e ka zonja Çeço. kushte të barabarta pune dhe shpërblimi, por me Makbule Çeço- E nderuar kryesi, diferenca të mëdha në pension. Të nderuar deputetë, Qeveria ka parashikuar burimet e nevojshme Deputeti Niko Pandeli pyet: Kur dhe si do të financiare për të realizuar për vitin 2000 fazën e parë. ngushtohen dhe barazohen pensionet para vitit 1993 Pra, do të përfitojnë rreth 50 mijë pensionistë, që me ato të pas vitit 1993? A realizohet kjo brenda kanë diferencat më të dukshme. vitit 2000? Deputeti Ndriçim Hysa pyet: Cila do të jetë rritja Të njëjtën pyetje ka bërë edhe deputeti reale për pensionet e ish-anëtarëve të kooperativave Dashamir Kamberi, i cili duke falënderuar bujqësore? A parashikohet zbutja e raporteve të predispozicion për zbutjen e dallimeve midis këtyre pensioneve me ato të shtetit? pensioneve para vitit 1993 dhe atyre pas vitit 1993, Është e vërtetë që pensionet e fshatit janë në pyet sesi do të ecet në të ardhmen për të gjithë raportin 1 me 4 me ato të qytetit. Duke e parë këtë pensionet? diferencë, vitin e kaluar Parlamenti bëri ndryshimet Sigurisht që për të gjithë ne është e qartë se ky e nevojshme në ligjin “Për sigurimet shoqërore” për problem është akumuluar prej disa vitesh. Ishte më skemën e fermerëve. Mbas këtij ndryshimi çdo e lehtë të ishte zgjidhur vit pas viti qëkur filloi zbatimi fermer privat, që del në pension do të marrë një i ligjit të ri i sigurimeve shoqërore. Gjendja e krijuar pension të përbërë nga dy pjesë, pensionin bazë është jashtë mundësive financiare për t’u zgjidhur që sigurohet nga vjetërsia si ish-anëtar i ish- përfundimisht brenda buxhetit të vitit 2000. Këtë vit, kooperativës dhe një shtesë mbi pensionin bazë, me një grup pune, me përfaqësues të që sigurohet nga kontributet e derdhura në fondin e punëdhënësve, punëmarrësve dhe të shtetit, është sigurimeve shoqërore. Mbi këtë bazë të gjitha realizuar një studim për eleminimin gradual të pensionet e reja të caktuara këtë vit dhe për vitet e diferencave. Sipas këtij studimi parashikohet të ardhshme janë rreth 35 për qind më të larta se realizohet ky proces në tri faza. pensionet ekzistuese. Futja e kësaj skeme të re Në fazën e parë është parashikuar që të rriten bëri të mundur që në vitin 1999 të arkëtohen mbi pensionet duke filluar nga ato me masën 4500 lekë 750 milionë lekë kontribute nga fshati ose 10 herë në muaj, me qëllim që pensionet maksimale të më shumë se në vitin e mëparshëm. Rritja caktuara nën ligjin e vjetër të marrin një rritje prej parashikohet edhe për vitin 2000 duke futur në 2281 lekë në muaj. Nga kjo masë do të përfitojnë skemë edhe rreth 120 mijë fermerë nga 400 mijë rritje të pensioneve mbi 50 mijë pensionistë ose rreth fermerë që jep si shifër totale Instituti i Sigurimeve 20 për qind e numrit të përgjithshëm të Shoqërore. pensionistëve që marrin pensione pleqërie shteti. Veç kësaj mbi bazën e politikës së parashikuar Efektet financiare llogariten 50 milionë lekë në muaj. do të rriten së bashku me gjithë pensionet e tjera Realizimi i kësaj faze bën të mundur që pensionet edhe pensionet e fshatit. Në bazë të studimit të që kanë marrë rritje minimale gjatë viteve të kryer edhe me asistencë të Bankës Botërore është
1186 Viti 1999 Legjislatura e 15-të parashikuar që pensionet e fshatit do të barazohen masën e duhur për të thithur dhe përdorur në kohë me ato të qytetit rreth viteve 2009-2010. fondet e dhëna. Konkretisht, për vitin 1999 rrethi i Deputeti Dashamir Karafili, përveç pyetjes që iu Ersekës nuk ka aplikuar në asnjë program të nxitjes përgjigja, ka bërë edhe një pyetje tjetër sipas së së punësimit, megjithëse fondet i kishin. Edhe për cilës kërkohet se kur do të fillojnë të zbatohen programin e punëve publike nga ky rreth nuk u skemat e reja të përkrahjes dhe të politikave të shfrytëzuan fondet. Në total nga 4 milionë lekë në punësimit? dispozicion ka përdorur vetëm 2.3 milionë, pra, nuk Të përafërt me këtë pyetje kërkon përgjigje edhe është puna që nuk janë dhënë fonde, është puna zoti Katana sipas të cilit kërkohet se çfarë që ka munguar aftësia thithëse e tyre. projektesh ka për punësim për vitin e ri dhe si e Duke përfunduar shpreh angazhimin se këto që keni gjedjen për këtë vit. trajtova do t’i ndjekim me prioritet, me synim qëllimin Skemat e mbështetjes me të ardhura të familjeve e realizimit të tyre. në nevojë dhe të papunëve veprojnë prej disa vitesh. Falemnderit! E reja e vitit 1999, që do të thellohet e do të vazhdojë Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çeço! edhe në vitin 2000, është rritja e fondeve për Fjalën e ka zonja Shuli. projektet e mbështetjes së të papunëve dhe nxitja Ingrid Shuli - Falemnderit, zoti kryesues i e punësimit duke stimuluar punëdhënësit që seancës! punësojnë punëkërkues të papunë. Për të Të nderuar deputetë, mbështetur këtë Qeveria këtë vit miratoi një paketë Pyetja e parë që është drejtuar për Ministrinë e ligjore për mbështetje të punësimit, të formimit Transporteve është nga zoti Sokol Hajro: Cilat janë profesional dhe lidhjes më mirë me programet e tjera objektet që do të financohen nga Buxheti i Shtetit si të ndihmës ekonomike, të papunësisë etj. për vitin 2000 në zonën elektorale 109 dhe si do të Për vitin 1999, vit kur filloi për herë të parë plotësohen kërkesat e bëra nga pushteti lokal? programi i nxitjes së punësimit, janë përdorur 280 Mbështetur në vendimin e Këshillit të Ministrave milionë lekë. Janë miratuar dhe vazhdon finacimi nr. 405, datë 8.1.1996 “Për administrimin e rrjetit për 143 projekte, të cilat kanë të punësuar 6588 rrugor kombëtar dhe rrjetit rural të Republikës së persona, pra, ish të papunë dhe janë të miratuara. Shqipërisë ”, nga sistemi i rrugëve kryesore të Sapo kanë filluar procedurat për 74 projekte të tjera, Shqipërisë prej 7350 km, mbeten në varësi të të cilat parashikojnë të punësojnë rreth 2600 të Ministrisë së Transportit 3221 km rrugë nacionale papunë. Rrethet që kanë tërhequr më shumë fonde dhe rrugët turistike. Me vendimin e Këshillit të janë ato të Vlorës, Durrësit, Beratit, Tiranës, Lezhës, Ministrave nr.251, datë 28.5.1999, rrugët rurale prej Skraparit dhe Malësisë së Madhe. gjithsej 4139 km kalojnë në administrim të pushtetit Për vitin 2000, për këtë program, janë parashikuar lokal. Pra, këto rrugë që përmendni ju kanë kaluar 400 milionë lekë dhe së bashku me pagesën e nën administrimin e pushtetit lokal dhe së bashku papunësisë shkojnë në 2.1 miliardë lekë. Në lidhje me këtë inventar kanë kaluar edhe shpenzimet për me këtë program i cili vlerësohet si mbështetja më mirëmbajtjen e tyre. e mirë dhe afatgjatë, gjatë zbatimit ka pasur edhe Janë disa projekte rrugësh nacionale të mbetura probleme, të cilat lidhen me dukuri të tilla, si: si rruga Delvinë-Muzinë. Çfarë parashikohet në këtë mosregjistrimi i subjekteve, kërkesat e pakta nga projektbuxhet për këtë rrugë? organet e pushtetit vendor etj. Ky program jep ndikim Në projektprogramin e vitit, përparësi i është të madh edhe në eliminimin e punës së zezë mbasi dhënë objekteve në vazhdim, natyrisht, eliminimit ndërtohet mbi baza ligjore. të rrëshqitjeve të disa akseve kryesore, ndërsa për Deputeti i Ersekës pyet: Cilat janë mundësitë objektin Delvinë-Muzinë janë parashikuar fonde. Nuk që krijon ky buxhet për punësimin e njerëzve në mund të them dot shumën, për arsye se ky detajim Ersekë dhe Leskovik për vitin 2000? do të bëhet pasi të miratohet buxheti në Parlament. Sigurisht, projektbuxheti, pasi të miratohet, do Zoti Sokol Hazizi pyet: Cilat janë objektet që do të zbërthehet për çdo rreth dhe komunë, megjithatë të financohen nga Buxheti i Shtetit për vitin 2000 në ne mendojmë se kërkohet një angazhim më i madh zonën elektorale nr. 89, Ura Vajgurore, Lapardha, i strukturave lokale, duke filluar nga ato të pushtetit Komuna e Lumasit dhe Komuna e Roshnikut? Në qendror dhe pushtetit lokal. E theksoj këtë fakt se ç’masë plotësohen kërkesat e bëra nga pushteti gjatë këtij viti është vërejtur një angazhim jo në lokal?
1187 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kjo pyetje, përveç numrit të zonës elektorale, të derisotme, si dhe në ndihmën ndaj popullit me është e njejtë me pyetjen e zotit Sokol Hajro, pra, koston më të ulët? unë do të thosha që edhe këto rrugë kalojnë nën Shërbimi i transportit të udhëtarëve është i administrimin e pushtetit lokal së bashku me privatizuar dhe ky aktivitet realizohet në bazë të shpenzimet operative për mirëmbajtjen e tyre. parimeve të tregut. Aktualisht veprimtaria e Zoti Gjana pyet: Me gjithë kërkesat e bëra ende transportit rrugor rregullohet në bazë të ligjit nr.8308 nuk kemi në dorë një pasqyrë të investimeve me të marsit të vitit 1998 “Për transportet rrugore”, në objektet për secilën ministri linje. Kush janë objektet bazë të akteve nënligjore që burojnë prej tij dhe të investuese dhe objektet përkatëse? Kodit Rrugor. Sipas procedurave, listat e detajuara të Strategjia e ministrisë sonë synon zbatimin e investimeve hartohen pas miratimit të projektbuxhetit rregullave të detyrueshme, që përmban ky nga Parlamenti, sipas strukturave kryesore. Natyrisht legjislacion, për të garantuar sigurinë e udhëtarëve që ne e kemi bërë detajimin, në vija të përgjithshme, si në infrastrukturën rrugore, kualifikimin e drejtuesve sipas të gjitha prioriteteve, por ai do të bëhet prezent të mjeteve, përmirësimin e gjendjes teknike të mbas miratimit dhe pas marrjes së kuotave nga mjeteve ashtu edhe në përsosjen e kontrollit rrugor. Ministria e Financave. Në bazë të këtij legjislacioni janë ngritur institucionet Zoti Afrim Çenga pyet: Kur do të përfundojë përkatëse si Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit autostrada Tiranë-Shkodër e filluar prej vitesh? të Transportit Rrugor me 12 degët në prefekturat e Rruga Tiranë-Shkodër, pra, pjesa e korridorit veri vendit, që do të lehtësojnë këto procedura që ju keni –jug, në mbështetje të strategjisë së Qeverisë për kërkuar të lehtësohen. zhvillimin e transportit rrugor, është përfshirë si Për sa i përket tarifave të udhëtimit, ligji garanton prioritet në korridorin rrugor veri-jug. Në këtë kuadër, tarifat tavan për transportin e udhëtarëve. në këtë rrugë janë përfshirë disa seksione rrugore, Si u realizuan investimet me financimet e të cilat janë të mbështetura nga donatorë të huaj, brendshme dhe të huaja gjatë vitit që po mbyllim? si: Banka Botërore dhe Italia. Më konkretisht rruga Ku janë avantazhet e projektbuxhetit të vitit 2000 Tiranë-Milot është e financuar nga Banka Botërore ndaj vitit 1999 dhe çfarë do të realizoni me buxhetin për 4.7 milionë dollarë dhe punimet në rrugën Milot- e ri? Lezhë janë me fonde të Koperacionit Italian. Për vitin 1999 investimet me financime të Për rrugën Lezhë-Shkodër janë siguruar brendshme janë realizuar deri tani me masën 85.7 financimet nga Qeveria Italiane dhe menjëherë me për qind , ndërsa financimet e huaja në masën mbi përfundimin e rishikimit të studimit dhe të projektit, 100 për qind . si dhe të studimit të mjedisit do të fillojnë punimet e Për vitin 2000 me financimet e brendshme do të ndërtimit. Natyrisht nuk mund të them dot afate, ndërhyhet në disa akse kryesore nacionale për sepse në këto segmente po punohet, por viti 2001 riveshjen e tyre, ndërtim dhe rikonstruksione të urave mund të jetë viti i realizimit të pjesës më të madhe të dëmtuara siç është Ura e Peshkatarit, Ura e të investimeve në këto segmente rrugore që Gëmsiqes dhe përmirësimi i veprave të artit në rrugët përmenda. Meqenëse po flasim për Buxhetin e nacionale. Gjithashtu do të ndërhyhet në riparimet Shtetit për këtë segment që ju përmendni, pra, për emergjente në linjat hekurudhore më të dëmtuara rrugën Tiranë-Shkodër, natyrisht, do të ndërhyhet për t’i rehabilituar ato dhe për t’i sjellë në gjendje edhe me fondet e Buxhetit të Shtetit për riveshje, normale pune me qëllim që të realizojmë të gjithë mirëmbajtje intensive, veçanërisht në pjesët më të atë volum pune që ne parashikojmë për vitin 2000 dëmtuara, ndërsa po për këtë segment kemi me hekurudhë. nënshkruar marrëveshjen me Bankën Botërore për Për projektet me financime të huaja janë rehabilitimin e segmentit Durrës-Kukës për një fond parashikuar fondet për koston lokale, tvsh-në dhe prej 13.65 milionë dollarë, ndërsa për rrugën Kukës- shpronësime për korridoret kryesore lindje-perëndim Morinë u caktua nga Qeveria një fond prej 12 milionë dhe veri-jug. Është parashikuar të mbulohet sërish dollarë për ta bërë këtë rrugë një rrugë sipas të gjitha me fonde projekti i Portit të Durrësit dhe i terminalit standardeve. të trageteve, në veçanti, porti i Vlorës etj. Zoti Niko Pandeli pyet: Kush do të jetë strategjia Falemnderit! e Qeverisë për transportin rrugor të udhëtarëve duke Namik Dokle - Falemnderit! ndikuar në eliminimin e aksidenteve dhe viktimave Fjalën e ka Ministri Xhuveli.
1188 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Lufter Xhuveli – Falemnderit, zoti drejtues i mprehta. Për vitin 2000 me fondet që do të akordohen seancës! nga buxheti do të shikohet mundësia për ndërhyrjet Zoti Rahmi Mehmetllari pyet: Kush është e mundshme në kanalet e ujërave të larta të kësaj perspektiva e realizimit të investimeve për zone. rehabilitimin e rrjetit ujitës dhe kullues në fushën e Deputeti Kateshi pyet: A është parashikuar në Korçës me Bankën Islamike? buxhet për Ministrinë e Bujqësisë dhe Ushqimit për Ka një projekt që është parashikuar të investojë mbrojtjen e veprimtarisë erozive të lumenjëve ? në fushën e Korçës, një fond prej 5.8 milionë Gjatë vitit 1999 me fondet e Buxhetit të Shtetit dollarësh, financim i Bankës Islamike dhe 1.2 milionë janë përdorur dhe po përdoren 63.2 milionë lekë për dollarë nga Qeveria Shqiptare. mbrojtjen nga lumenjtë. Ndërhyrja është bërë në 22 Deri tani punimet civile nuk kanë filluar. Ka qenë rrethe. Për rrethin e Peqinit kjo shumë është 2.5 një kohë e gjatë komunikimesh zyrtare me Bankën milionë lekë. Islamike gjersa më në fund ajo na është përgjigjur Për vitin 2000, edhe pse problemi i mbrojtjes pozitivisht. Prej Qeverisë Shqiptare dhe Kuvendit nga gërryerjet do të trajtohet me më shumë janë miratuar të gjitha procedurat e nevojshme. Nga vëmendje, përsëri mund të them që nevojat janë ana jonë ka pasur shpejtësi në plotësimin e të gjitha shumë më të mëdha sesa mundësitë që ofrohen kërkesave të donatorit, por në të njejtën kohë vendimi nga buxheti i vitit të ardhshëm. Me miratimin e ligjit për fillimin e disbursimit të fondeve, që është varur të përdorimit të fondit të të ardhurave nga Drejtoria tërësisht prej tij, është vonuar. Gjithsesi mund të e Përgjithshme e Pyjeve dhe Kullotave do të bëhet them se më në fund është bërë i mundur aktivizimi e mundur që të ketë më tepër investime, sidomos i projektit dhe aktualisht jemi në fazën kur firma për zonat e larta për t’i mbrojtur ato nga erozioni. egjyptiane, që ka marrë përsipër këtë, ka filluar Vitin e ardhshëm do të fillojnë të trajtohen 5 projektimin e objektit dhe shpresojmë që në pranverë pellgje ujore dhe më pas do të sigurohen donacione të vitit që vjen të fillohet nga zbatimi i punimve civile. edhe për pellgjet e tjera ujore të vendit. Pyetja e dytë është e njejtë si pyetja e parë, Deputeti Fatmir Xhindi pyet: A është menduar por për ribonifikimin e fushës së Maliqit. nga dikasteri juaj për vitin 2000 për projektin e Për këtë vit me fondet e Buxhetit të Shtetit është rehabilitimit të ujitjes me Bankën Botërore për zonën siguruar disiplinimi i pjesshëm i kullimit në një e Roskovecit? sipërfaqe prej rreth 2000 hektarësh. Këto fonde Në projektin e dytë të ujitjes është parashikuar përbënin shumën prej 30 milionë lekësh, të cilat edhe futja e zonës së Roskovecit. Në të njëjtën kohë janë investuar nga Qeveria Shqiptare. deri tani është bërë studimi i fizibilitetit për ujitjen Për të ardhmen e afërt është parashikuar dhe kullimin. Janë organizuar fermerët në shoqatat përmirësimi i kullimit në sipërfaqen prej rreth 7 mijë e përdorimit të ujit, si dhe ka filluar grumbullimi i hektarë duke zgjedhur variantin me hidrovor. Shuma bashkëfinancimit të fermerëve në rehabilitim, porse e parashikuar për ndërtimin e hidrovorit është rreth këtu kërkohet një angazhim më i madh i strukturave 1.2 milionë dollarë. Në të njejtën kohë në këtë zonë që kemi nëpër rrethe, në mënyrë që të mendohet që të bëhen ndërhyrje komplekse për të sensibilizohen më tej fermerët për të paguar siguruar mbrojtjen e mjedisit. kontributin e kërkuar, gjë që është kusht përpara se Deputeti Agron Tato pyet se çfarë është të fillojnë punimet civile. parashikuar për mbrojtjen nga ujërat e larta në zonën Nga deputeti Gramoz Ruçi më është adresuar Balldre, Griqan, Kursallë? një pyetje: Si qëndron çështja në lidhje me kreditimin Fondet për mbrojtjen e mjedisit deri tani kanë në bujqësi në rrethin e Sarandës dhe çdo të bëhet qenë të kufizuara në nivelin e 50 milionë lekëve në për vitin 2000? vit, pak a shumë, në këtë nivel janë edhe për vitin Mund të them që ky është një zë që nuk 2000. Gjithsesi mund të them që për rrethin e planifikohet në buxhet, megjithatë paraqet një Elbasanit janë parashikuar dhe janë realizuar disa shqetësim të madh dhe të përgjithshëm, si për punime, por për nevojat e mëdha që ka atje mund Sarandën ashtu edhe për të gjitha rrethet e tjera të të them që fondet janë të pamjaftueshme. Gjithsesi vendit. Kohët e fundit ka një rritje të predispozicionit vëmendja i është kushtuar nga mbrojtja e lumit të bankave për të dhënë kredi, në mënyrë të veçantë Shkumbin në zonën e Muriqanit dhe në Polizvilë. atje ku garancitë janë të plota dhe nuk ka asnjë Në këtë zonë problemet kanë qenë shumë të dyshim për rikthimin e tyre. Paralelisht me këtë
1189 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
funksion është edhe institucioni i kreditimit rural që Për të garantuar suksesin e plotë të strategjisë deri pak muajsh ka funksionuar në kuadrin e Fondit shëndetësore në vendin tonë, Qeveria Shqiptare në të Zhvillimit Shqiptar, kryesisht për zonat fushore. tri vitet e fundit ka mbështetur dhe po e mbështet Aktualisht ndodhet në fazën e riorganizimit, ai nuk fuqimisht atë me financime si nga Buxheti i Shtetit varet nga Ministria e Bujqësisë, por gjithsesi është dhe nga donatorët e huaj. një organizëm, i cili jep kredi të vogla që shkojnë në Buxheti i Shtetit në këto tre vjetët e fundit ka masën 1000-2000 dollarë e ndoshta edhe pak më pasur një dinamikë në rritje ku vërëhet qartë që në shumë sesa kaq, por edhe këtu masa e kredisë total nga viti 1998 në vitin 1999 kemi një rritje prej 9 është e kufizuar. Gjithsesi është një çështje që ne për qind , ndërsa vetëm investimet janë rritur do të përpiqemi të ndikojmë e ta trajtojmë me këtë krahasimisht në masën 14.9 për qind . Për vitin 2000 institucion në mënyrë që edhe rrethi i Sarandës të projekti në krahasim me vitin 1999 ka një rritje prej përfshihet. 9.3 për qind , ndërsa vetëm investimet e financuara Falemnderit! nga Buxheti i Shtetit janë projektuar të rriten me 10 Namik Dokle – Falemnderit! për qind . Financimet e huaja për vitin 2000 në raport Fjalën e ka Ministri Hajdaraga. me vitin 1999, sipas projektit pritet të rriten me 64 Luan Hajdaraga - Falemnderit zoti drejtues i për qind . Nëpërmjet kësaj mbështetjeje financiare seancës! në rritje, shëndetësia shqiptare ka arritur të futet në Zoti Kateshi më ka drejtuar dy pyetje. E para rrugën e një transformimi rrënjësor. Kështu, ne sot ka të bëjë me statusin e ushtarakut. mund të flasim për një shërbim të garantuar tercial Siç jeni në dijeni, dje Qeveria mori vendimin në Qendrën Spitalore Universitare Tiranë dhe një përfundimtar për pagesën suplementare të statusit. shërbim të një niveli të mirë në spitalet rajonale të Me këtë vendim përfitojnë ish-ushtarakë të vendit. Shërbimi parësor ka hyrë në rrugën e Ministrisë së Mbrojtjes, të Ministrisë së Rendit dhe transformimit nëpërmjet një reforme të thellë e të SHISH-it dhe kuptohet që pagesa do të jetë komplekse sidomos në aspektin e mënyrës së retroaktive duke filluar që nga janari i vitit 1999. financimit të tij si nga Instituti i Sigurimit të Kujdesit Kështu që ky vendim i ndërmarrë nga Qeveria Shëndetësor ashtu edhe nga pushteti vendor. Shqiptare me të gjitha aktet nënligjore plotëson Financimet e huaja dhe pjesa e Buxhetit të Shtetit njëkohësisht një detyrim të madh të shtetit tonë për investime, aktualisht, ka kthyer një pjesë të ndaj kësaj kategorie. madhe të spitaleve tona në kantiere të vërteta Për sa i përket pyetjes së dytë, do të kemi ndërtimi, ku mund të përmendim ndërhyrjet në parasysh që në Buxhetin e Shtetit është parashikuar përfundimin e projektit të urgjencave mjekësore si për Ministrinë e Mbrojtjes rreth 40 për qind . Ne nga ana ndërtimore ashtu edhe projektet mjekësore kemi parashikuar edhe problemet që na lindin nga me bashkëfinancimet me programin FAR në të modernizimi dhe ristrukturimi i Forcave tona të gjithë vendin. Ndërtimi i pjesës kryesore te spitalit Armatosura sipas standardeve të NATO-s. Në të Shkodrës e atij të Vlorës, financuar nga Banka politikën e mbrojtjes përfshihet një dokument i cili Botërore; riorganizimi dhe rindërtimi i spitaleve të ka kaluar në Qeveri dhe së bashku me strategjinë e Beratit, Elbasanit, Korçës e Lezhës; ndërhyrje të sigurimit kombëtar do të kalojë edhe në Parlament. vazhdueshme në të gjithë spitalet e tjera me synimin Janë parashikuar hap pas hapi edhe shtesat në e shndërrimit të tyre në spitale të kompletuara sipas fonde për Ministrinë e Mbrojtjes. Ne këtë vit standardeve të kohës. Ka pasur ndërhyrje të ndërmorëm një hap përpara duke krijuar këtë fuqishme në qendrën spitalore Universitare në Tiranë avantazh në një rritje rreth 40 për qind të si nëpërmjet Buxhetit të Shtetit ashtu edhe mes shpenzimeve për mbrojtjen që ushtria shqiptare të donatorëve të ndryshëm si Banka Botërore, Qeveria gëzojë shpenzimet e nevojshme për të ristrukturuar Franceze, Italiane, Programi EKO etj., të cilat për formacionet e saj teknike në armatim me qëllimin një afat kohor të shkurtër do ta shndërrojnë këtë që në të ardhmen të bëhet anëtare e NATO-s. qendër spitalore universitare ne një qendër të Falemnderit! krahasueshme me ato të nivelit europian. Ka pasur Namik Dokle – Falemnderit! ndërhyrje të vazhdueshme në përsosjesn e shërbimit Fjalën e ka Ministri Solis. ambulator në fshat e në qytet gati në të gjitha rrethet Leonard Solis – Falemnderit, zoti drejtues i e vendit, duke respektuar gjithnjë hartën sanitare të seancës! secilit rreth si në drejtim të rikonstruksioneve të
1190 Viti 1999 Legjislatura e 15-të qendrave shëndetësore ekzistuese, ashtu edhe për paraqesim në formën e një projektligji strukturën e ndërtimin e qendrave të reja. Ky projekt, tashmë, re spitalore për ta diskutuar edhe në Parlament. ka përfunduar në më shumë se 10 rrethe dhe brenda Deputetja Iliriana Kërçuku pyet: si janë realizuar vitit 2002 do të përfundojë në të gjithë republikën. investimet në sektorin e shëndetësisë për vitin 1999 Financime në këtë sektor kryesisht kanë qenë nga dhe a ka mundësi për një realizim më të mirë? Buxheti i Shtetit, Banka Botërore, Qeveria Realizimi i investimeve të shëndetësisë për 11 Gjermane, KFW, programi PHARE, projekti EKO mujorin e vitit 1999 është në masën 82 për qind të etj. Me anë të projektit që ne kemi paraqitur, për garantuar dhe parashikohet një realizim i pritshëm vitin 2000 ne synojmë objektiva ambicioze e vjetor prej rreth 95 për qind ,duke theksuar që viti konkretisht përsosjen e shërbimit spitalor dhe ai 1999 ndikoi fuqishëm në sektorin e shëndetësisë ambulator në të gjitha rrethet e vendit, duke duke përballuar një peshë të jashtëzakonshme, pasi menaxhuar me përgjegjësi dhe efektivitet fondet që nuk ishte një vit normal si gjithë vitet e tjera. Masa do të miratohen në këtë drejtim. Me financimet e shumë e vogël që pritet të mosrealizohet është si huaja të cilat për këtë vit ne krahasim me vitin e rezultat i mosrealizmit total të fondeve të kaluar kanë një rritje të konsiderueshme, si dhe me parashikuara për pagesën e doganës dhe të tvsh- Buxhetin e Shtetit të projektuar për investime në së për projektet e e huaja, të cilat nuk shkuan shëndetësi, do të arrijmë të përfundojmë ndërhyrjet tërësisht sipas parashikimit tonë, si dhe në spitalin e Shkodrës dhe të Vlorës, si dhe pajisjen mosrealizimin në kohën e duhur të disa tenderave e tyre me pajisje mjekësore. të veçantë për blerje ambiente për poliklinikat e Për sa i përket spitalit të Shkodrës nesër kemi Tiranës, që ishte një problem prej disa vitesh i bartuar edhe nëshkrimin që u miratua nga Qeveria për 1 dhe që kishte një përgjegjësi të madhe. Gjithashtu, milion e gjysmë dollarë që do të zëvendësojë problemi i skanerit, i cili është ndërprerë aktualisht, komponenten e Buxhetit të Shtetit grant nga Qeveria rëndon shumë në realizimin e buxhetit të vendit tonë Zviceriane; do të arrijmë të përfundojmë dhe të vëmë dhe që ka një bllokim procedurash pranë Agjencisë në shfrytëzim maternitetin e ri të Lushnjës, spitalin së Prokurimit për disa sqarime, si dhe tenderi i infektiv të Peshkopisë; do të përfundojmë të gjitha autoambulancave të cilin po e zgjedhim së bashku punimet civile në maternitetin e Tiranës dhe do të me Gazetën Shqiptare. vazhdojmë pajisjen e tij me anë të financimit, Në buxhetin e vitit 2000 shohim se investimet tashmë, të garantuar nga Qeveria Greke; do të janë rritur shumë. Çfarë ka pasur parasysh Ministria përfundojë blloku i urgjencave dhe reaminacioni në juaj në këtë rritje, si do ta shfrytëzojë, si i shfrytëzon spitalin e Korçës; do të futet përfundimisht për herë të ardhurat dytësore, si bashkëpunon me donatorët të parë në shërbimin tenciar të Qendrës Spitalore për mobilizimin e aparateve mjekësore? Universitare Tiranë ekzaminimi me skaner; do të Buxheti i investimeve për vitin 2000 është fillojë intensivisht dhe do të përfundojë faza e parë e parashikuar 1.1 miliardë lekë nga Buxheti i Shtetit projektit të dytë të Bankës Botërore për dhe 2.3 miliardë lekë nga financimi i huaj, gjithsej riorganizimin e shërbimit shëndetësor në rrethin e 3.4 miliardë lekë. Tiranës; do të përfundojnë ndërhyrjet nga Qeveria Për vitin 1999 investimet nga financimi i huaj Italiane e spitalit të Beratit dhe të Elbasanit; do të dhe nga Buxheti i Shtetit kanë qenë 2.4 miliardë përfundojë ndërhyrja në spitalin e Lezhës; do të fillojë lekë, pra, rritja e tyre në raport me vitin 1999 është të përfundojë brenda vitit 2000 faza e parë e spitalit mbi 70 për qind . Një rritje e tillë është e madhe, të ri të Durrësit e financuar nga Banka Islamike dhe pasi parashikohet përfundimi i projektit të parë të Opeku, për të cilin kam një pyetje më vete. Bankës Botërore në lidhje me ndërhyrjen në Shkodër Mirëmbajtja e spitaleve kërkon një kosto prej dhe Vlorë ku përfshihen ndërtimet civile dhe aparatura rreth 15 për qind në vit për të ruajtur konstant nivelin mjekësore për to me një kosto mjaft të lartë, si dhe e shërbimit. Çdo 5 vjet ne duhet të ripërsërisim 100 fillimi i projektit të dytë të Bankës Botërore në për qind të investimit, e cila është një detyrë shumë Tiranë. Gjithashtu, parashikohet fillimi i avancimeve e vështirë dhe na obligon që të miratojmë strukturën të punimeve në spitalin e ri të Durrësit. e re spitalore, të cilën ne e kemi bërë gati për në Nga të ardhurat dytësore në shëndetësi referuar Qeveri dhe për ta kaluar në Parlament, pasi garantimi edhe udhëzimeve të përbashkëta të hartuara me i një sistemi spitalor të saktë do të kërkojë një ndihmën e Ministrisë së Finansave 15 për qind e përgjegjësi politike të gjithanshme dhe ne do të tyre shfrytëzohen për investime. Këto shkojnë,
1191 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kryesisht, për blerje pajisjesh, 15 për qind e tyre sipas afatit ligjor. Vërejmë një tendencë zvarritjeje shkojnë për shpenzime operative e kryesisht për të qëllimshme nga ana e tyre, sepse Ministria e blerje medikamentesh, reagentesh e materiale të Shëndetësisë, pushteti vendor i Durrësit i ka kryer tjera konsumi dhe 70 për qind të tjera përdoren me të gjitha detyrat me përpikëri. Data 13 dhjetor është qëllim stimulimin në punë të punonjësve për data përfundimtare që ne presim përgjigje, shpërblimin e tyre, kryesisht të atyre që kontribuojnë pavarësisht nga përpjekjet e Ministrisë së direkt në gjenerimin e këtyre të ardhurave. Në lidhje Shëndetësisë për realizimin e këtij projekti brenda me të ardhurat dytësore dëshiroj edhe një herë të afateve të përcaktuara. Duhet theksuar se edhe falënderoj qëndrimin e Ministrisë së Financave dhe situata që kalon vendi dhe rajoni kanë ndikuar te këtë falënderim nuk e jap në formë investimi. këta financues se punimet në Shkodër kanë shkuar Për administrimin e ndihmave nga donatorët e shumë mirë dhe është e pajustifikueshme “frika” e ndryshëm të huaj është ngritur në Ministri sektori i tyre për të financuar në Shqipëri, megjithëse e kanë koordinimit të ndihmës së huaj, që disponon studime për herë të parë. Ministria e Shëndetësisë është dhe projekte të gatshme për t’ia paraqitur donatorëve munduar t’i kalojë këto probleme me mirëkuptim në bazë të prioriteteve të përcaktuara nga ana jonë. midis palëve dhe mbase pas datës 13 dhjetor të 3 Deri tani është realizuar një koordinim jo i keq, ministrat, Ministria e Financës, zonja meksi dhe megjithatë ka raste nga disa OJQ kërkojnë t’i ministria jonë duhet të rimblidhemi për të riparë shmangen prioriteteve tona. qëndrimin tonë në qoftë se këto banka do të Çfarë strategjie ka Ministria e Shëndetësisë për vazhdojnë të mbajnë të njejtin qëndrim. ndërtimin e spitalit të përgjithshëm Durrës dhe si Zoti Hamit Gjoni pyet: sa fshatra parashikohen mendoni që zgjidhja do të jetë afatshkurtër apo që gjatë vitit 2000 të pajisen me ambulanca dhe afatmesëm? personel shëndetësor? Sa fshatra mbeten pa Për herë të parë që pas nënshkrimit të ambulanca e personel shëndetësor në fund të vitit marrëveshjeve të kredisë me iniciativën e Ministrisë 2000? së Shëndetësisë u arrit që në dhjetor të vitit 1998 të Pyetja duhet precizuar nëse është fjala për organizohet takimi me përfaqësuesit e lartë të ambulanca apo për qendra shëndetësore. Nëse Opekut, të Bankës Islamike për Zhvillim, Ministrit është fjala për ambulanca, në bazë të vendimit të të Financave, Ministres së Bashkëpunimit Ekonomik Këshillit të Ministrave nr.204 të marsit të vitit 1998, dhe të Tregtisë dhe Ministrit të Shëndetësisë. Ky ato i mbulon pushteti lokal. takim i dha një status të ri projektit të spitalit të Për vitin 2000 është parashikuar të përfundojë përgjithshëm Durrës të përcaktuara në projekti i parë i Bankës Botërore prej 100 qendrash memorandumin e mirëkuptimit të nënshkruar nga shëndetësore, i cili mbaron në fund të vitit 2000, si të gjithë këta ministra dhe nga përfaqësues të të dhe faza e dytë e projektit të KFV-së prej 15 qendra dyja bankave. Një vit pas këtij takimi mund të them shëndëtësore në rrethet verilindore të vendit. Për që Ministria e Shëndetësisë i ka realizuar të gjitha vitin 2000 janë parashikuar të ndërtohen 30 qendra objektivat e përcaktuara duke mos pasur asnjë shëndetësore me Buxhetin e Shtetit me 20 të tjera vërejtje nga financuesit. I vetmi problem, që përbën nga 25 të projektit të dytë të Bankës Botërore në shqetësim dhe për të cilin unë kam ardhur edhe një qytet dhe në fshatrat e Tiranës. herë në Parlament, është humbja në kohë për Në fund të vitit 2000 nuk mbetet asnjë qendër miratimin e procedurave nga Opek Fund dhe Banka shëndetësore pa ambiente, por sipas hartës Islamike dhe më konkretisht vetëm miratimi i firmës sanitare të përpiluar për gjithë Shqipërinë është fituese, që do të siguronte asistencën teknike nga parashikuar që gjithë vendi të mbulohet me qendra Opek Fund i humbi zbatimit të projektit 5 muaj në shëndetësore të reja në fund të vitit 2002. Ka mjaft mënyrë të pajustifikuar nga këto dy banka, gjë që fshatra pa ambulanca, për të cilat pushteti lokal përbën një shqetësim për Ministrinë e Shëndetësisë, duhet të marrë masat përkatëse. sepse ata po zvarrisin të gjitha përgjigjet për çdo Është një pyetje tjetër ku kërkohet informacion lloj procedure që ne kryejmë. Vetëm miratimi për për mbulimin e zonave të largëta me personel shortlistimin e fazës parakualifikuese të tenderit të shëndetësor infermier-mami. ndërtimit është zgjatur në mënyrë të pajustifikuar Me zhvendosjet masive të popullsisë si brenda mbi dy muaj e gjysmë po nga këto dy banka për të dhe jashtë vendit, një nga problemet më cilën jemi akoma në pritje deri në datën 13 dhjetor shqetësuese aktuale është shpërndarja e personelit
1192 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shëndetësor. Kështu, listat e pritjes për punësim dëmtimet qysh në atë pjesë që ne kërkuam në çdo ditë e më tepër rriten në qytetet e mëdha, duke transhin e ndihmës për mbulimin e këtyre përballuar realitetin e kundërt në fshat ku largohet dëmtimeve, që në fakt është caktuar të ishte 100 nga vendi i punës infermjeri dhe mjeku. milionë, por për fat të keq pjesa e dytë e transhit Në vitin 1997, si rezultat i pambulimit me nga 60 milionë erdhi vetëm 20 milionë, megjithatë personel shëndetësor të shumë zonave të vendit në unë shpresoj që vitin e ardhshëm do të bëjmë patjetër veri dhe në juglindje, u hapën kurse 1-vjeçare të diçka për pallatin e sportit të Përmetit. formimit të personelit ndihmës infermjerë-mami me Falemnderit! konkributin dhe me ndihmën edhe të Ministrisë së Namik Dokle - Falemnderit, zoti Rama! Arsimit që na përkrahu fuqimisht. Aktualisht këto Fjalën e ka Ministri Fino. kurse kanë përfunduar dhe janë gati për të filluar Bashkim Fino – Deputeti Mehmetllari bën këtë punë 450 ndihmës infermjerë-mami, kontigjent i cili pyetje: Cilat janë investimet e planifikuara për vitin ka përmbushur nevojat në rritje për personel 2000 në rrugët rurale të rrethit të Korçës? shëndetësor në zonat e thella të vendit, si: Kukës, Janë planifikuar në planin e investimeve të Tropojë, Dibër, Skrapar dhe Gjirokastër. Ministrisë së Pushtetit Lokal për vitin 2000 kërkesat Nga një anketim i bërë gjatë muajit nëntor 1999 e bëra nga Këshilli i Rrethit të Korçës, por detajimi rezulton se në shkallë vendi ka më tepër infermjerë përfundimtar i investimeve sipas rretheve dhe me sesa vende vakante, pra, kemi infermjere me tepricë. objekte do të bëhet pasi të merren shtesat e Janë aktualisht rreth 500 infermjerë-mami pa punë dhe miratuara nga ky Parlament. rreth 30 vende vakante në shërbimin parësor në fshat. Deputeti Dervishi pyet: Në ç’masë janë marrë Personeli infermjerë-mami formohet në shkollat parasysh kërkesa e bëra nga bashkia, apo komuna e larta të Tiranës, Gjirokastrës, Korçës e Vlorës e rrethit Kurbin për buxhetin e vitit 2000? me një kapacitet total 350 infermjerë mesatarisht Gjatë hartimit të projektbuxhetit të vitit 2000 janë çdo vit, kontigjent ky i mjaftueshëm për nevojat marrë parasysh të gjitha kërkesat e paraqitura nga aktuale të vendit tonë. Problemi qëndron në bashkitë dhe komunat e të gjitha rretheve, pra edhe motivimin e personelit që punon në zonat e largëta për komunat e rrethit Kurbin si për shpenzime si nga ana e pagesës së diferencuar ashtu dhe me operative, përfshi këtu edhe grantin, ashtu edhe për kushtet që i ofrohen në këto zona. investimet. Kërkesat për shpenzime operative dhe Falemnderit! grantin janë marrë parasysh 100 për qind , ndërsa Namik Dokle – Falemnderit, zoti Solis! për investimet detajimi do të bëhet pas miratimit Fjalën e ka Ministri Rama. nga Parlamenti. Edi Rama- Kam dy pyetje. Pyetja tjetër: sa janë realizuar të ardhurat në Pyetja e parë është bërë nga zoti Laço. buxhetin e vitin 1999, sa nga të ardhurat me natyrë Si shpjegohet që në sektorin e investimeve janë tatimore dhe jotatimore, si dhe nga shitja e pronave realizuar vetëm 66 për qind , domethënë nga 150 shtetërore? në 100? Të ardhurat e pushtetit vendor të një 10 mujori Ndoshta zoti Laço e ka kuptuar pak gabim, janë 937 milionë lekë ose 90.05. Nga këto të ardhura sepse totali është 150, por 35 nga këto 150 i ka tatimore 789 milionë lekë dhe të ardhurat jotatimore sektori i sportit dhe kultura ka vetëm 115 dhe nuk 198 milionë lekë. Të ardhurat nga shitja e pronës janë realizuar 100, por për të qenë më saktë janë shtetërore si 11 mujor janë realizuar 500 milionë realizuar 99.24 për qind për 11 mujorin, domethënë lekë nga 3 miliardë të planifikuara. bëjnë 86,29 për qind . Kështu në mbarim të vitit Zoti Çenga pyet: A është planifikuar veçantë fondi shpresojmë që në sektorin e investimeve të arrihet i zyrave nëpër rrethe i deputetëve sipas statusit të një shifër prej 97-98 për qind . sapomiratuar? Për sa i përket pyetjes tjetër është një pyetje e Me numrin e punonjësve që do t’i dërgohet zotit Flamur Hoxha lidhur me pallatin e sportit të këshillave të rretheve është parashikuar edhe Përmetit, i cili është dëmtuar nga lejimi i të dëbuarve punonjësi i cili do të punojë si sekretar i deputetit. kosovarë. Çfarë do të bëhet për vitin 2000? Për rrethe, të cilat nuk kanë zyra për deputetët, do Faktikisht ky pallat, që realisht përbën një nga të bëhet një detajim fondi për pajisjen e këtyre zyrave pikat më të rëndësishme të infrastrukturës sportive pas miratimit përfundimtar të projektbuxhetit në në Shqipëri, ka qenë i parashikuar që të mbulojë Parlament.
1193 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Deputeti Draçi pyet: Në këtë projektbuxhet për vitin që vjen, të cilin më shumë se buxhetin e bashkitë si bashkia e Delvinës janë parashikuar mijëvjeçarit të ri preferoj ta quaj buxheti i parë i Paktit kuota të ulëta, ndërkohë që edhe në të kaluarën të Stabilitetit. situata ka qenë e tillë. Si do të zbutet kjo gjatë këtij Shifrat e paraqitura për realizimin e pritshëm të viti financiar? këtij viti dhe ato të programuara për vitin që vjen Në projektbuxhetin e vitit 2000 janë paraqitur përmbajnë brenda vetes realitetin e stabilitetit dhe të vetëm shifrat që i përkasin shpenzimeve operative, integrimit. pra, pagat dhe sigurimet shoqërore dhe grantit. Me Procesi shumëdimensional i integrimit që sapo hartimin e këtij projektbuxheti janë pasur parasysh kemi nisur, nismat që kemi ndërmarrë për të siguruar kërkesat e bëra nga bashkitë dhe komunat e rrethit jo vetëm vullnetin, por edhe mekanizmat përkatës Devinë dhe realizimi i shpenzimeve për vitin 1999. do të ishin demogogji vetvrasëse nëse nuk do të Me projekbuxhetin e vitit 2000 granti që buxheti pasqyroheshin së pari në projektin e buxhetit të vitit qendror ia delegon organeve të pushtetit vendor që presim. Pavarësisht vërejtjeve lidhur me realizimin është 10.4 për qind më i madh se i vitit 1999. Kjo e disa treguesve ose objektivave, duhet të mos gjë është reflektuar edhe në grantin, natyrisht, të harrojmë që përfundimisht kemi konsoliduar shtetin, secilës bashki e komunë, duke zbutur diferencat duke e bërë këtë gjë në një nga vitet më të që mund të kenë pasur nga vitet e tjera. jashtëzakonshëm, pasi i tillë rezultoi për shkak të Për sa i përket investimeve ato do të detajohen përballimit me shumë sukses të pritjes së gjysmë nga Ministria e Pushtetit Lokal pas miratimit millionë kosovarësh në më pak se tri muaj. përfundimtar të projektbuxhetit nga ky Parlament. Megjithëse shtesa e popullsisë arriti në rreth 20 për Deputeti Hazizi ka bërë këtë pyetje: Është qind , megjithëse infrastruktura e pritjes së tyre u studiuar nga ana juaj realizmi i buxhetit faktik të ngrit nga hiçi, megjithëse ndihma ndërkombëtare bashkive dhe komunave, si: Ura Vajgurore, Rushnik erdhi disa javë me vonesë, sot askush nuk mund të dhe si është parashikuar ai për vitin 2000? mohojë që gjithçka u përballua me sukses të plotë. Nga ana e Ministrisë së Pushtetit Lokal është Paralelisht me përballimin e krizës edhe të pasojave studiuar realizimi faktik për 11 mujorin e vitit 1999 të saj, kemi arritur vazhdimin e politikave në drejtim për bashkitë dhe komunat e mësipërme dhe të forcimit të rendit publik; të konsolidimit dhe konkretisht për Urën Vajgurore shpenzimet operative modernizimit të institucioneve shtetërore; të thellimit për 11 mujorin janë realizuar në masën 92 për qind, të reformave ekonomike; të zgjerimit të demokracisë ndërsa investimet 100 për qind . përmes një bashkëpunimi në rritje me shoqërinë Për komunën Lapardha shpenzimet operative për civile; të përmirësimit të treguesve makroekonomikë 11 mujorin janë realizuar 89 për qind , ndërsa investimet dhe socialë, etj. Është kënaqësi, por njëkohësisht për rrugët e spitalit janë në proces prokurimi. edhe obligim të konstatosh që duke përjashtuar vitin Për komunën Lumas shpenzimet operative për 1997, vendi ynë ka një rritje ekonomike të 11 mujorin janë realizuar 86 për qind , ndërsa pandërprerë në nivele që e rendisin në vendet e para investime për vitin 1999 nuk ka pasur. në botë. Shumë e rëndësishme për forcën tonë Për komunën Roshnik shpenzimet operative për politike dhe koalicionin Aleanca për Shtetin është 11 mujorin janë realizuar 94 për qind , ndërsa se dëshmuam jo vetëm brenda vendit, por edhe investime për vitin 1999 nuk ka pasur. Në përballë partnerëve tanë ndërkombëtarë se edhe e projetbuxhetin e vitit 2000 janë marrë parasysh majta demokratike, me gjithë politikat sociale që kërkesat e bashkive dhe komunave për sa i përket burojnë nga programi i saj, arrin të mbajë e të çojë grantit dhe shpenzimeve. Detajimi përfundimtar i përpara treguesit e rritjes ekonomike. investimeve do të bëhet pas miratimit të Për herë të parë pas vendosjes së pluralizmit projektbuxhetit në Parlament. në Shqipëri dhe fillimit të reformave të ekonomisë Falemnderit! së tregut, gjatë vitit 1998 arritëm të frenonim Namik Dokle – Falemnderit, zoti Fino! varfërimin, duke arritur mosuljen e të ardhurave reale Fillojmë diskutimet. të popullsisë. Ndërsa për vitin që po mbyllim kemi Fjalën e ka deputeti Fatos Nano. rritur pagat dhe pensionet 10 për qind , ndërsa Fatos Nano – I nderuar kryetar i seancës, çmimet rezultojnë të rritura vetëm 1 për qind . Të nderuar kolegë deputetë, Tendenca e rritjes së të ardhurave reale të Këto dy ditë kemi në duar votën e buxhetit për popullsisë është programuar të vazhdojë edhe vitin
1194 Viti 1999 Legjislatura e 15-të e ardhshëm, duke parashikuar një rritje të pagave qenë dhe mbetet korrupsioni dhe kontrabanda. Dihet dhe pensioneve në masën 8 për qind , ndërkohë që se ulja e nivelit të tyre shpërblehet me rritjen e çmimet priten të rriten vetëm 3 për qind . Gjithçka investimeve të brendshme dhe të huaja, ndaj në këtë rreshtova më sipër nga njëra anë përbën një bazë optikë mendoj se do të ishte një domosdoshmëri të shëndoshë për të thelluar më tej reformat e nisura urgjente rivendosja e plotë e bashkëpunimit aktiv dhe nga ana tjetër një amplifikator të detyrimeve me Bankën Botërore për të bërë një vlerësim të ri të tona përballë elektoratit që na ka dhënë votën dhe fenomentit dhe për të përcaktuar së bashku rrugët gjithë popullit dhe kombit shqiptar që pret prej nesh të më të shpejta dhe efikase të minimizimit të tij. realizojmë aspiratën për ta parë veten të barabartë Shpreh bindjen se Qeveria, brenda një periudhe me kombet dhe shtetet më të zhvilluara të kontinentit. shumë të shkurtër, do i paraqes Zyrës së Koordinimit Buxheti që do të votojmë koincidon jo vetëm të Bashkimit Europian për Paktin e Stabilitetit me vitin e parë të zbatimit të Paktit të Stabilitetit, vërejtjet dhe propozimet e saj lidhur me një plan të por edhe me nisjen e negociatave ndërmjet luftës kundër korrupsionit dhe kontrabandës në gjithë Shqipërisë dhe Bashkimit Europian për të arritur një Europën Juglindore. Shpejtësia e reagimit, marrëveshje stabilizimi dhe asociimi. Pra, si rigoroziteti dhe serioziteti në implementimin e planit asnjëherë tjetër ekonomia shqiptare ndodhet në prag që pret të miratohet do të dëshmojë sërish vullnetin të përfshirjes në rrjetin e ekonomisë globale. real të Qeverisë sonë dhe të forcave politike që ajo Përmes Paktit të Stabilitetit do të bëjmë të mundur përfaqëson për të luftuar fenomenet aq të përfolura. integrimin e ekonomisë me vendet e rajonit të Përfshirja e Shqipërisë në një plan rajonal Europës Juglindore, pra edhe me vendet e Ballkanit. antikorrupsion nga njëra anë do të dëshmonte se Ndërsa me marrëveshjet e stabilizimit dhe të ne nuk jemi delja e zezë e Ballkanit ose e Europës asociimit do të konkretizojmë hapat, etapat, Juglindore dhe nga ana tjetër do të na shumëfishonte objektivat për ta bërë edhe Shqipërinë anëtare me partnerët dhe forcat për luftuar fenomene që as nuk të drejta të plota të Bashkimit Europian. Përderisa kanë lindur në Shqipëri, as nuk nisin e as nuk rezultatet e këtyre dy vjetëve qeverisjeje të përfundojnë te ne. Tashmë është e qartë që në koalicionit Aleanca për Shtetin janë dukshëm procesin integrues, që kemi nisur, strukturat që po pozitive, përderisa e ardhmja e vendit duket më qartë ngremë për këtë objektiv do ta kenë me përparësi se kurrë në Europë, i mbetet detyrë forcave politike luftën kundër fenomeneve të tilla që më shumë se të maxhorancës dhe në radhë të parë Partisë të tjerë na dëmtojnë vet ne. Socialiste të mbështesë qeverisjen e mirë dhe t’i Në planin e brendshëm, pa i ndryshuar japë asaj kontributet maksimale në këtë proces objektivat numerike që Qeveria na ka paraqitur për kompleks. Objektivat që Qeveria synon të arrijë në miratim, do të synojmë që gjatë implementimit të fund të vitit 2000 jo vetëm që do të realizohen për 3 ligjit mbi buxhetin të kryejmë reformat e duhura që ditë, por edhe për faktin se mëshirojnë gjithë do të përshpejtojnë minimizimin e faktorëve negativë filozofinë e reformave të parashikuara në kuadrin e në zhvillimin dhe përmirësimin e rrugëve që i hapin Paktit të Stabilitetit dhe të integrimit euroatlantik të shteg pa kthim globalizimit të ekonomisë dhe vendit. Në kushte të tjera viti 2000 do të mund të integrimit të vendit në Europë. quhet viti elektoral, ndërsa në realitet do të pagëzohet Nën këta objektiva besoj se nuk do të mungojë si viti i integrimit kryesisht për angazhimin e klasës një reformë radikale e sistemit fiskal, që duke e ulur politike të vendit në kapërcimin e problemeve të rritjes ndjeshëm rolin e doganave në peshën e të ardhurave që po has Shqipëria dhe shoqëria e saj, si dhe në të Buxhetit të Shtetit do t’i kthejë kuptimin dhe seriozitetin dhe sinqeritetin tonë lidhur me objektivat funksionet taksës së vlerës së shtuar dhe krejt madhorë të stabilizimit dhe integrimit të vendit në sistemit fiskal. Duke realizuar objektivat e vëna në rrjedhat globale. të ardhurat dhe shpenzimet, njëkohësisht Ministria e Duke analizuar përvojën dyvjeçare qeverisëse, Financave do duhet të arrinte shndërrimin e këtij sistemi ballafaquar edhe me objektivat që rrjedhin nga nga sigurues parash në stimulues zhvillimi. Nuk mund të premtimet e bëra elektoratit në qershorin e vitit 1997, rri pa përmenduar edhe disa shqetësime, që janë jemi të ndërgjegjshëm se kemi ende punë për të evidentuar gjatë dy vjetëve tona në qeverisje. konsoliduar arritjet tona. Procesi i privatizimit është ndjeshëm nën Një problem shumë shqetësues dhe i mbajtur objektivat dhe mundësitë, ndërsa ajo pjesë e në qendër të goditjes nga qeveritë e koalicionit ka realizuar ndodhet nën kritikat e ashpra, minimalisht,
1195 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për mungesë transparence. Tashmë në duart e dhe partnerëve ndërkombëtarë. I bindur në mundësitë shtetit kanë mbetur ndërmarrje publike me karakter dhe hapësirat që i krijon ekonomisë projektbuxheti strategjik, të cilat në realitet secila përbën një degë i paraqitur ju ftoj të nderuar deputetë të votoni pro. të veçantë të ekonomisë. Marrja parasysh e Falemnderit! proceseve integruese si në drejtim të rajonit ashtu Namik Dokle – Falemnderit! edhe me Bashkimin Europian lë vend dhe kohë për Fjalën e ka deputeti Shahollari. të revizionuar të ardhmen e këtyre sektorëve, duke Luan Shahollari – I nderuar zoti kryetar i parë e procesin e prvatizimit si pjesë të procesit të seancës, zhvillimit dhe integrimit të tyre si me tregun rajonal Të nderuar kolegë, ashtu edhe me të Europës Perëndimore. Çështja që po shqyrtojmë sot shënon ngjarjen Një vëmendje e veçantë i duhet kushtuar sektorit më të rëndësishme të Kuvendit në fushën e të telekomunikacionit, jo thjesht për bumin që po financave, mbasi Buxheti i Shtetit përbën përjeton, jo thjesht për ofertat tunduese që tashmë instrumentin financiar kryesor për zbatimin e kanë mbërritur për bashkëpunim apo privatizim të politikave ekonomike dhe sociale të shtetit. Si i tillë tij, por mbi të gjitha për efektet që jep në zhvillimin ai mban vulën e kohës të miratimit dhe të zbatimit e sektorëvë të tjerë të ekonomisë dhe të shoqërisë të tij, e cila ka pësuar evoluime pozitive nga njëri vit shqiptare. në tjetrin. Kështu, nëse në kushtet e vitit 1997 nuk Gjeoekonomia dhe gjeopolitika duhet të jenë mund të bëhej fjalë vetëm për një buxhet antikrizë, koeficientë me peshë në projektet që do të sjellin i cili synonte ta nxirrte vendin nga kaosi total, në ripozicionimin e telekomunikacioneve shqiptare. E vitin 1998 u hartua dhe u zbatua një buxhet postkrizë, njejta logjikë duhet të ndiqet në riformulimin e e i cili solli disa përmirësime në tregues të caktuar, politikave të zhvillimit të infrastrukturës në tërësi për kurse në vitin 1999 u hartua dhe u zbatua një buxhet të shfrytëzuar atë pozicion dhe ato potenciale që me tregues makroekonomikë të normalizuar duke Zoti apo natyra i kanë falur vendit tonë. krijuar premisa për t’i thelluar më tej ato gjatë vitit Në lidhje me sëmundjen kronike të të ardhshëm e në vazhdimësi. mosrealizimit të programeve të investimeve si për Nga raporti i paraqitur nga Ministri i Financave, ato të financuar nga brenda ashtu edhe ato të nga Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, si dhe nga financuara nga jashtë, Partia Socialiste kërkon që sqarimet e ministrave përkatës, del qartë puna e brenda muajve të parë të mijëvjeçarit të hartohet një bërë nga dikasteret, institucionet qendrore, nga strategji që do të përmirësojë dhe harmonizojë etapat Qeveria në tërësi për të zbatuar ligjin që miratuam e studimit, projektimit, prokurimit dhe zbatimit të një vit më parë për buxhetin e vitit 1999, si dhe për tyre. Kjo strategji vetëm nëpërmjet një transparence të hartuar e miratuar në kohë e cilësi projektbuxhetin maksimale dhe kontrolli operativ do të bëjë të mundur e vitit 2000. Nuk përbën një formalitet, por shpreh që defektet të korrigjohen me shpejtësi në mënyrë zbatim të një kërkese ligjore fakti që të dytin vit që paratë e caktuara nga Qeveria për rrugë të bëhen radhazi projektbuxheti miratohet brenda afatit. Ky vërtet rrugë, paratë për spitale të shkojnë në spitale, fakt shpreh shenja sigurie dhe normaliteti për të fondet e arsimit të përfundojnë në shkolla. Për një punuar me kujdes e jo me ngutje, me qetësi e jo vend si Shqipëria me problemet e rritjes ku çdo nën presion, sepse vetëm në këtë mënyrë mund të qindarkë fitohet me djersë dhe gjak është e hartohet një buxhet i studiuar e rakorduar në zërat pafalshme djegia e fondeve. Gjithashtu gjatë zbatimit kryesorë të tij. të buxhetit veçanarisht në realizimin e shpenzimeve Miratimi në kohë i projektbuxhetit i hap rrugë dhe të investimeve do të duhet të sigurohet një çeljes së fondeve dhe fillimit të përdorimit të tyre zhvillim më harmonik i hapur dhe integrues midis nga 1 janari, duke krijuar mundësi për kryerjen e krahinave, rretheve etj, në një linjë me projektet dhe shpenzimeve të domosdoshme në sektorët tregjet rajonale që synon Pakti i Stabilitetit. Viti 2000 ekonomikë e socialë dhe sidomos për investime duhet të jetë viti i parë i realizimit rigoroz i ligjit të kapitale, ku mosrealizimet kanë qenë më të ndjeshme. buxhetit. Ndryshimet e tipit konsuntiv gjatë rrugës Duke shqyrtuar me kujdes treguesit kryesorë do t’i sillnin dëme të mëdha ekonomisë dhe procesit të projektbuxhetit të vitit 2000, pa ekuivok, mund të të integrimit. Prandaj ndryshimet duhen bërë në shprehemi se ky mund të quhet buxhet i konsolidimit strategjitë që sigurojnë realizimin e angazhimeve të stabilitetit makroekonomik si për vitin 1999 ashtu që me votën tonë do të marrim sot përpara vendit edhe për vitin 2000, një buxhet me tregues
1196 Viti 1999 Legjislatura e 15-të makroekonomikë të përmirësuar dhe të stabilizuar. fakti se kanë pësuar rritje të ndjeshme sasitë fizike Kështu rritja ekonomike, rritja e prodhimit të të mallrave me akcizë, si: cigaret, kafeja, brendshëm bruto ose GDP-ja rezulton 8 për qind karburantet, alkole tdhe se objektivat e vendosura duke u mbajtur po ky ritëm edhe vitin e ardhshëm. për vitin 2000 u afrohen konsumeve faktike vjetore. Inflacioni nga 42 për qind në vitin 1997 në 8.7 për Do të veçoja këtu kthesën që kanë bërë organet qind në vitin 1998, ra sipas të dhënave në vitin tatimore në shkallë vendi sidomos në Tiranë, që jo 1999 dhe parashikohet të jetë 3 për qind në vitin vetëm e kanë realizuar planin e vitit 1999, por kanë 2000 sa edhe parametri i pranuar nga vendet e ndryshuar edhe raportin e vjeljes së tatimeve në Bashkimit Europian. raportin sektor privat-sektor shtetëror nga 50 me 50 Deficiti i financuar nga burime të brendshme ka në 63 me 37 për qind , gjë që shpreh afërsisht edhe rënë nga 11 për qind e GDP-së në vitin 1997 në 6 strukturën e krijimit të GDP-së. Këto mendoj se janë për qind në vitin 1998, 5.1 për qind në vitin 1999 dukuri pozitive edhe për luftën kundër korrupsionit dhe parashikohet 4.6 për qind në vitin 2000. Leku, në rrugë institucionale dhe të qëndrueshme, të cilat gjithashtu, është bërë stabël dhe kjo, tashmë, dihet duhen konsoliduar hap pas hapi. Në këtë kuadër do dhe preket nga të gjithë. Rezervat valutore janë rritur dëshiroja të theksoja domosdoshmërinë e rritjes së nga 3.8 një vit më parë në 4.7, duke krijuar një bazë të ardhurave të buxhetit vendor. të shëndoshë për përballimin e transaksioneve Është pozitiv fakti që granti i buxhetit qendror ndërkombëtare. Ka kolegë dhe studiues të për pushtetin vendor rriten nga 3.3 miliardë në vitin ekonomisë që shprehen se stabiliteti i kuadrit 1999 në 4 miliardë lekë në vitin 2000, sepse kjo i makroekonomik nuk është gjithçka se ekonomia jep më shumë mundësi organeve të pushtetit vendor reale duket te zhvillimi i biznesit. Sigurisht që kjo për të rritur veprimtarinë dhe autonominë në fushën nuk është gjithçka dhe aq më pak një qëllim në financiare. Sigurisht që kjo mundësi do të zgjerohet vetvete, por është një kusht dhe jo një kusht e do të konkretizohet më tej dhe më ndjeshën në të asdministrativ, por ekonomik, shkencor e praktik, ardhmen me hapat që po hidhen për thellimin e që del nga përvoja e vendeve të zhvilluara, sepse pa decentralizimit në favor të pushtetit vendor, por nuk stabilizim makroekonomik nuk mund të ketë një mund të mos bjerë në sy shifra shumë e ulët e vjeljes zhvillim të qendrueshëm në nivel mikroekonomik, së tatimit mbi pasurinë dhe taksat lokale nga me një deficit jashtë kontrollit, pra, të lartë, me pushteti vendor. Në vitin 1998 vetëm 716 milionë inflacion po të lartë, me një monedhë që luhatet çdo lekë, kurse në vitin 1999 rreth 1 miliardë lekë, pra ditë. Pa i përmenduar të gjitha, çdokush e kupton se as 1 për qind kundrejt të ardhurave gjithsej prej të nuk mund të ngrihet e të funksionojë një biznes i cilave rreth 45 për qind nga Bashkia e Tiranës. shëndoshë e aq më tepër të tërhiqen investimet e huaja Autonomia e pushtetit vendor nuk sigurohet nga instutucione qofshin ato edhe private. Prandaj me vetëm nga rritja e shumës së grantit, por edhe nga të drejtë duhet vlerësuar konsulenca e FMN-së, e rritja e të ardhurave nga taksat lokale, prandaj është Bankës Botërore, por edhe puna e institucioneve e nevojshme që të bëhen analiza konkrete në të qeveritare për një buxhet sa më të balancuar. gjitha bashkitë e komunat me qëllim që të rriten Çelësi kryesor që kondicionon çdo buxhet treguesit e të ardhurave dhe shpenzimeve për vitin shtetëror, veçanërisht këtë të vendit tonë, për vetë 2000. Në këtë aspekt është e nevojshme që të kushtet që ne kemi, mbetet sigurimi i të ardhurave forcohet bashkëpunimi pushtet vendor-pushtet nga burime të brendshme dhe të jashtme. qendror në funksion të zbatimit të legjislacionit në Në total, të ardhurat këtë vit realizohen 91 për fuqi, mbasi vërehet një ndikim pozitiv ose negativ qind , por me një rritje prej 15 për qind kundrejt vitit në rastet kur bashkëpunohet ose neglizhohet. Për 1998. Duke mosshfaqësuar askënd për këtë do të sillja dy shembuj të kundërt nga Bashkia mosrealizimet, por duke mbajtur parasysh edhe Tiranë. Taksa e regjistrimit të subjekteve private nga ndikimet nga lufta në Kosovë, vlen të vihet në dukje 11 milionë lekë e planifikuar për vitin 1999, me fakti se janë shënuar rritje në mjaft zëra të tatimeve arsyetimin se po prisheshin kioskat pa leje e për dhe të doganave, dy shtyllat kryesore ku mbështetet rrjedhojë po ulej numri i bizneseve, nuk rezutoi real. Buxheti i Shtetit e sidomos në tatimin mbi të Në të kundërtën kjo shifër u pesëfishua për këtë ardhurat personale 283 për qind , tatimi mbi biznesin vit, sepse në sajë të punës së organeve tatimore u e vogël 65 për qind , të ardhurat nga mallrat që i zbuluan edhe 2500 subjekte të tjera private, që deri nënshtrohen akcizave 50 për qind etj. Të bie në sy në atë kohë vepronin pa licencë. Kurse nga taksa e
1197 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
pastrimit për vitin 1999 janë parashikuar të arkëton dikaster i veçantë. Kam parasysh këtu hartimin e 70 milionë lekë, por në fakt janë vjelë vetëm 20 një strategjie tërësore zhvillimi eknomik e afatgjatë, milionë lekë. Nëse kjo taksë do të ishte mbledhur e cila do të kërkonte jo vetëm kontributin e tërësisht, atëherë do të kishim një Tiranë 50 për qind organizmave qeveritare, por edhe të atyre më të pastër se deri më sot, mbasi të ardhurat shkojnë joqeveritare. Ne kemi, tashmë, disa strategji tërësisht në funksion të qëllimit për të cilin destinohet sektoriale, kemi një stabilizim të treguesve kryesorë mbledhja e saj. Vetë subjektet i shmangen pagesës makroekonomikë, kemi përvojën e hartimit të së taksës së pastrimit. Dega e shitjes së energjisë buxheteve vjetore. Kemi përvojën e takimeve me elektrike, që shërben si agjente, nuk e kryen si duhet FMN-në, prandaj është e nevojshme dhe e detyrën e ngarkuar nga ligji, ndërkohë që administrata mundshme që t’i vëmë ato në funksion të hartimit e bashkisë vihet në pozita pritëse. të një strategjie tërësore. Në këtë mënyrë do të jemi Buxhetet që kemi miratuar e zbatuar këto dy, më të përgatitur me projekte zhvillimi, me radhën e tri vitet e fundit kanë marrë përsipër të zgjedhin ose zbatimit, me efektivitetin e tyre, me shpërndarjen të sistemojnë edhe disa padrejtësi apo shpërpjestime rajonale në vend e në rajon, duke mbajtur parasysh të krijuara në fushën sociale gjatë këtyre viteve në Paktin e Stabilitetit. tranzicion. Ngritje dhe rregullime janë bërë në fushën Një strategji e zhvillimit do të krijonte akoma e pagave dhe pensioneve për trajtimin e disa më shumë mundësi për të përdorur, në mënyrë shtresave të lëna pa asnjë të ardhur si ushtarakët racionale, resurset tona natyrore njerëzore për e dalë në lirim etj. zhvillimin harmonik të degëve, sepse nuk është Buxheti i vitit 2000 synon të bëjë disa normale që me të gjitha këto burime që kemi kur përmirësime të mëtejshme, duke rritur me ritme më gati 55 për qind e GDP-së krijohet nga bujqësia, të larta pensionet, si dhe duke zbutur shpërpjestimet ndërkohë që vendet e zhvilluara si degë të parë kanë e krijuara nga viti 1993. Përmirësime ka edhe për shërbimet, kurse ato më pak të zhvilluar kanë veteranët, për familjet e dëshmorëve etj., por industrinë. Kjo nuk nënkupton uljen e ritmeve të gjithkush e kupton se nuk mund të zgjidhen të gjitha zhvillimit të bujqësisë, përkundrazi po rriten me ritme problemet brenda një viti, siç parashikon edhe më të larta të dy degët të tjera, duke tërhequr më programi i Qeverisë Meta. Përmirësimë të tjera do mirë investimet e huaja direkte. të bëhen në vitet që vijnë, madje duke ecur me këto Një strategji zhvillimi do t’i orientonte më drejtë ritme mund të parashikohet një dyfishim i pagave këta investitorë në sektorët më me leverdi të dhe pensioneve brenda 5-6 vjetëve të ardhshme. ndërsjellë, duke mos i lejuar që të na dëmtojnë, siç Sigurisht kërkesa, por edhe dëshira për t’i plotësuar ka ndodhur në disa raste të shfrytëzimit pa kriter të ato janë për më shumë e për më shpejtë, por çdo rërës së lumenjve, shfrytëzimit të lëndëve drusore, hap i pallogaritur mirë do të sillte përkeqësim në të privatizimit të industrisë së çimentos etj. financat e shtteit, pasojat e të cilit i kemi provuar e Në përfundim ju ftoj zotërinj deputetë të po i ndiejmë ende. miratojmë projektbuxhetin e paraqitur për vitin 2000 Në çështjet sociale dhe ekonomike, mendoj se me sugjerimet e Komisionit të Ekonomisë si varianti një kujdes të veçantë do i kushtohet nxitjes së më i mirë dhe i mundshëm për t’u realizuar në punësimit dhe uljes së papunësisë, sepse kjo kushtet tona aktuale. përbën dukurinë më negative aktuale dhe kjo mund Falemnderit! të përmirësohet duke mbështetur zhvillimin e Namik Dokle – Falemnderit! biznestit privat, kurse çështja e strehimit, për Fjalën e ka zonja Jozefina Topalli. kategori të caktuara, mbetet ende në rendin e ditës. Jozefina Topalli – Të nderuar deputetë, Më në fund do të dëshiroja të theksoja Kur nisa të lexoj buxhetin për vitin 2000 mendova domosdoshmërinë e parashikimit të treguesve se do të gjeja një formulë të re, një skenar të ri kryesor ekonomikë e financiarë për periudha jo ekonomik. Ndoshta dhe pse gjatë kësaj vjeshte vetëm vjetore, por edhe në perspektivë disavjeçare. kanë ndodhur disa ngjarje të rëndësishme, ra Kështu do të jemi më të përgatitur dhe më Qeveria Majko, u ngrit Qeveria Meta, dëgjuam argumentues në ballafaqimin me ekspertë të FMN- konkluzionet e e Kontrollit të Lartë të Shtetit, u së, të Bankës Botërore ose të donatorëve të tjerë paraqit programi i ri i qeverisë së re, megjithatë, të mundshëm. Sigurisht kjo nuk është një punë e pasi shfleton të gjithë këtë ligj dhe e përfundon nuk thjeshtë, që mund të kryhet thjeshtë nga një gjen asgjë nga ajo që mendon.
1198 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Referuar vetëm kapitullit për arsimin e lartë, në domethënë popullit fukara disa qindra milionë dollarë. përgatitjen e buxhetit, dy janë çështjet themelore: Këto rrethana na mbeten hipoteza e dytë. Shifrat madhësa e tij e paraqitur jo vetëm në vlerë absolute, e treguesve makroekonomikë siç duket Ministria e por para së gjithash në raport me GDP-në dhe Finanacve e gatuan sipas oreksit të dikujt. Po populli mënyra e shpërndarjes së tij, domethënë përcaktimi ynë a ka ndonjë përfitim nga rrumbullakosja e i madhësive pjesore që i takojnë çdo institucioni të treguesve makroekonomikë? Për të mos e tjerrur arsimit të lartë. Madhësia jepet vetëm në vlerë gjatë le ta analizojmë inflacionin. Sivjet inflacionin e absolute dhe nuk paraqitet në raport me GDP-në, kemi zero. Rasti i rrallë në botën kapitaliste që nga ç’ka tregon vullnetin jo të mirë, vullnetin për të fshehur historia e Adam Smithit. Po çështë inflacioni? jo vetëm dinamikën, por edhe faktin që ky buxhet Ekonomistët thonë një diferencë e çmimeve përbën një prioritet për Qeverinë. mesatare nga fillimi i vitit deri në fund të vitit. Tani le Buxheti i arsimit të lartë, në përgjithësi, në raport të pyesim popullin: Fitove gjë me inflacionin zero? me GDP-në jepet në përqindje së bashku me zërat Jo-thotë populli. Çmimet janë ngjitur në kupë të qiellit e tjerë 19 për qind , ç’ka tregon injorim të plotë të dhe nuk zbresin edhe po t’i bashkojmë të katër një faktori, që për një qeveri demokratike do të kryeministrat që ka nxjerrë Partia Socialiste gjatë konsiderohej prioriteti bazë në rindërtimin e vendit këtyre dy vjetëve. Kur inflacioni bëhet zero bankat dhe rivitalizimin e demokracisë. ulin interesat e kursimeve të popullit. Këtë vit, për Shpërndarja e buxhetit që nuk reflektohet as në shembull, interesat janë ulur nga 12 për qind që këtë ligj dhe as në ligjin “Për arsimin e lartë”, tregon ishin në fillim të vitit në 9 për qind në këtë gusht të për vullnetin e keq për të mos e përdorur këtë buxhet kaluar. Po rrogat dhe pensionet nuk mund të ngrihen, në motivimin dhe nxitjen e zhvillimit të natyrshëm sepse ka një rregull të artë: indeksimi bëhet në raport të univesiteteve, por të realizuar, mbase, kontrollin të drejtë me përqindjen e inflacionit. Në qoftë se politik ose korrupsionin. Konsiderohet një çështje inflacioni është 20 për qind , rrogat e pensionet do të themelore e demokracisë universitare autonomia rriten 20 për qind , kur është zero ekonomikisht nuk financiare e tyre, prandaj është i nevojshëm edhe duhet të ketë ndryshime as në rroga, as në pensione. përcaktimi i qartë ligjor i një formule, që do të Kur jepet ndonjë përqindje mot pensionet do të rriten paraqiste marrëdhëniet financiare midis shtetit dhe me 8 për qind kjo bëhet sepse qeveritarët janë shumë një universiteti, pra buxheti i një universiteti si bujar. Të marrin natën e të japin lëmoshë ditën. funksioni i disa argumentave, për shembull, numri i Duke përfunduar dua të bëj një pyetje për studentëve, aktiviteti shkencor etj. Kjo gjendje e bën Ministrin e Financave: në qoftë se nga shifrat zero fare të dyshimtë mënyrën sesi Qeveria do të e inflacionit, populli në vend që të fitojë humbet direkt shpërndajë buxhetin dhe kriteret që do të përdorë. dhe indirekt, kujt i shërben ky buxhet? A nuk do të Le t’i kthehemi treguesve të tjerë ishte ndoshta më mirë që në vend të kishte një makroekonomikë. Inflacioni zero. Do të bëhet 300 balancë tjetër të treguesve? vitin e ardhshëm. Deficiti buxhetor 5.5 për qind e Falemnderit! prodhimit të brendshëm bruto; rritja e prodhimit 8 Namik Dokle – Falemnderit! për qind . Një mrekulli e vërtetë ekonomike! Edhe Fjalën e ka deputeti Ilir Bano. po të shfletosh buletinet e e FMN-së, edhe po të Ilir Bano – Të nderuar zotërinj deputetë, shikosh buxhetet e tjera të vendeve të botës nuk gjen Koha për diskutimin dhe miratimin e buxhetit të si buxheti ynë! Shifra të balancuar si në peshoren e vitit 2000 ka qenë tepër e shkurtër duke pasur farmacisë. Duke gjykuar mbi shifrat e treguesve parasysh morinë e problemeve që ka vendi, makroekonomikë, mendoj se ka dy hipoteza: mundësitë e kufizuara dhe si rrjedhojë vështirësitë Së pari, treguesit makroekonomikë që ka bërë e përcaktimit sa më të saktë dhe të drejtë të me dorën e tij vetë Ministri Angjeli mund të jenë të shpenzimeve dhe investimeve. Përveç kësaj sakta. Po qenë të sakta atëherë në Shqipëri nuk ka vështirësia shtohet edhe nga mungesa e një pse të bëhet zhurmë për korrupsion dhe për strategjie të qartë e të studiuar të drejtimeve dhe të kontrabandë për të cilën na akuzojnë Miqtë e përparësive të zhvillimit të vendit dhe mungesa e Shqipërisë. Mirëpo kjo hipotezë bie, sepse dy javë projekteve përkatëse mbi këtë bazë, shqetësim që më parë, në raportin e tij në Parlament, Kontrolli i na u shpreh edhe nga përfaqësues e drejtues të Lartë i Shtetit tregoi se në Shqipëri korrupsioni është ministrive në takimet që bëmë me ta, ku ndër të me brirë. Ky korrupsion i ha çdo vit buxhetit, tjera kjo u ilustrua me diferencat e mëdha të
1199 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
parashikimeve dhe kërkesat e ministrive me viti 1997 dhe stanjacioni e përkeqësimi më pas, programet afatmesme të paraqitura më parë nga to duke përjashtuar vetëm ne ministrat dhe ne dhe atyre të vitit 2000 të mungesës së analizës së deputetët që nuk kemi arsye të ankohemi, sepse ecurisë së investimeve të deritanishme etj. jemi të vetmit që kemi ndjerë kujdesin e veçantë të Megjithatë, nga studimi i projektbuxhetit të paraqitur shtetit dhe kemi të ardhura reale më të mëdha se nga të dhënat vetëm zyrtare, që janë diskutuar edhe në vitin 1996. Për sa u përket të tjerëve, shumica e në Kuvend herë pas here deri te ai i Kontrollit të të punësuarve, pa folur për pensionistët, paguhen Lartë të Shtetit, nga diskutimet në komisionin tonë shumë më pak sesa është nevoja më minimale për dhe nga krahasimi i objektivave të shpalluara të të mbijetuar. Thuhet se nga viti 1998 e në vazhdim Qeverisë me ato që pasqyrohen për t’u zbatuar, dalin paska arritje të prodhimit të përgjithshëm rreth 8 shumë çështje që kanë nevojë për ndryshim ose të për qind në vit, pra, përfshi edhe vitin 2000, një paktën rishqyrtim më të thelluar. rritje tre vjeçare rreth 25 për qind . Atëherë pse nuk Së pari, buxheti duhet të krijojë kushte për reflektohet kjo edhe në rritjen e nivelit të jetesës së hapjen e vendeve të reja të punës. Në çdo vend të shtetasve, që krahas inflacionit të përfitojnë edhe botës demokratike, suksesi i një qeverie në radhë rritjen reale të pagës së tyre. Në buxhet parashikohet të parë matet me realizimin e këtij treguesi. Mirëpo rritje page 8 për qind duke filluar nga muaji korrik, me parashikimet për ristrukturimin e disa degëve të një mesatare përfitimi prej 4 për qind për vitin 2000 ekonomisë, privatizimet dhe vazhdimin e reformës ose praktikisht vetëm për të mbuluar inflacionin, administrative do të shkurtohen mijëra vende të tjera gjithnjë duke pranuar që ai do të jetë në shifrat e pune që do t’i shtohen armatës së madhe të të programuara. Pra, rritja reale e nivelit të jetesës nga papunëve të shumëfishuar këto dy vjetë e gjysmë viti 1997 dhe deri në vitin 2000 është pothuajse zero të qeverisjes së koalicionit të sotëm. Është dhe ne kurrë nuk mund të pretendojmë të ndërtojmë stërpërsëritur mosrealizimi i premtimit për të hapur shtet, kur nëpunësi i tij, mësuesi, polici etj., me 250 mijë vende të reja pune në këtë legjislaturë, pagën e tyre mujore e ushqejnë familjen për jo më sikurse edhe fakti që deri tani është shtuar shumë se 15 ditë. Është gjëja më normale në botë papunësia. Janë renditur faktorë të ndryshëm, që ata të përpiqen të gjejnë rrugë të tjera për të shumica të paqenë, për të justifikuar dështimin. mbijetuar, rrugë shpesh joligjore, për më të tepër Çfarë do të nxirret më tej, kur edhe në vitin 2000 kur shikojmë se mbi 300 milionë dollarë në vit, sipas bilanci shkurtim hapje të vendeve të reja pune të dhënave zyrtare që na u servirën edhe nga Kontrolli parashikohet përsëri negativ, pra, do të shtohet i Shtetit ose të demaskuara herë pas here, grabitën papunësia. Dihet që Buxheti i Shtetit është dhe shkojnë në bizneset ose në llogaritë e fshehta sintetizimi i ecurisë ekonomike të një vendi dhe bankare të klaneve të caktuara. Sidoqoftë, pa ndonëse në përgjithësi shteti nuk investon direkt në llogaritur shumat kolosale që vidhen, bazuar vetëm veprimtari prodhuese nëpërmjet politikave fiskale, në atë që thashë më lart, pra, në pretendimin që rritja krijimit të mjedisit të përshtatshëm makroekonomik, e prodhimit të përgjithshëm bruto për vitin 1999 dhe luftimit të krimit të çfarëdollojshëm, politikave nxitëse parashikimi për vitin 2000 është 8 për qind çdo vit, në drejtime të caktuara etj., sikurse thashë ka detyrë atëherë rritja e pagave dhe e pensioneve duhet të fillojë parësore të tij uljen e papunësisë, çka në rastin të paktën me 8 për qind shtesë që nga janari, me një konkret vazhdon ta neglizhojë në mënyrë të rritje të dytë 8 për qind për të përballuar rritjen e pafalshme, pasojë e së cilës janë ikjet pa shpresë inflacionit në korrik. Kuptohet nëse ekziston dëshira, e shpesh me pasoja tragjike ku kemi me qindra të pastaj për të ulur korrupsionin dhe kontrabandën, mbytur në det e të vrarë në kufij, është emigrimi i mundësitë janë që kjo rritje të jetë më e madhe. mijërave e mijërave intelektualëve. Së treti, dhe një ndër çështjet më kryesore, Së dyti, buxheti parashikon drejtpërdrejt ecurinë padyshim është ai i investimeve. Në vitin 1999 pritet e nivelit ekonomik të të punësuarve të administratës që ato të realizohen 82 e 78 për qind , përkatësisht shtetërore në qendër e bazë, të arsimtarëve, nga financimet e brendshme dhe të huaja dhe në ushtarakëve, policisë, pensionistëve etj., dhe vitin 2000 programohen me një rritje 33 për qind indirekt edhe të pjesës tjetër të popullsisë që kundrejt këtij realizimi, pra, nëse krahasohen ushtrojnë veprimtari të tjera. Nuk ka nevojë të programet e viteve 1999 dhe 2000 rritja e parashikuar zgjatemi me të dhëna, tashmë, të vërtetuara shumë është jo më shumë se 10 për qind . Këtu ka vend herë, për goditjen e madhe që ka marrë ky nivel nga për vërejtje jo vetëm për shifrën në total, por edhe
1200 Viti 1999 Legjislatura e 15-të për përgatitjet në studime e projekte dhe aftësinë e administrative sipas preferencave politike të ulët absorbuese, ç’ka është shprehje e paaftësisë Qeverisë. Shembujt janë të shumtë, por do të theksoj së administratës shtetërore, për abuzimet kolosale vetëm gjendjen e mjerueshme në qytetin ku unë në tendera, për mungesën e kontrollit dhe të banoj, në Lushnjë, ku lagjje të tëra nuk kanë përgjegjësisë, për cilësinë e dobët të zbatimit, për kanalizime, ujë, rrugë, megjithatë investimet e vetme strategjinë e përparësive të investimeve dhe të për afro 3 vjet ka qenë asfaltimi i tri rrugëve të shkurtra efektivitetit të tyre etj., çdonjëra nga të cilat është me vlerë të përgjithshme jo më shumë se 15 milionë një temë e veçantë dhe e rëndësishme, që meriton lekë dhe nuk ka mbaruar ende ujësjellësi. Këto trajtim të argumentuar dhe me rrugëzgjidhje. probleme i kemi ngritur disa herë dhe shpresojmë Shkurt do të ndalem në dy, tre drejtime, që të ndryshojë diçka në vitin tjetër, ndonëse në mendoj se duhen mbështetur më mirë nga buxheti materialin që na është dhënë nuk ka detajime të dhe që i lexova më parë dhe në propozimet që ka tyre. bërë komisioni ynë, por që nuk janë pranuar nga Secili mund të thotë që nevojat janë shumë më Komisioni i Ekonomisë. të mëdha se mundësitë, por do të shtrijmë këmbët Së pari, mbështetja buxhetore për KESH-in. sa kemi jorganin. Kaq janë të ardhurat dhe nuk Rekomandohet nga Komisioni i Ekonomisë që mund të shpenzohet më shumë, natyrisht që ka zgjidhja e këtij problemi është që të paguhet borxhi dhe do të ketë për shumë kohë këtu në Shqipëri një që ka në ujësjellës rreth 800 milionë lekë kundrejt diskordancë midis kërkesave tona dhe të ardhurave KESH-it. Mirëpo të sjellësh këtë si argument të që sigurohen, por mendoj se nuk janë shpërndarë zgjidhjes së këtij problemi do të thotë që të kalosh drejt ato dhe së dyti e më kryesorja ka planifikime e situatën kot, pasi secili e di që është e pamundur mangësi të të ardhurave, ç’ka do të thotë se që në që ujësjellësit me gjendjen e tyre financiare të planifikim pranohet korrupsioni, evazioni fiskal e shlyejnë detyrimet që kanë kundrejt KESH-it, mirëpo kontrabanda në përmasa marramendëse. duke pasur parasysh edhe gjendjen e keqe që ka Në raportin e paraqitur thuhet që në vitin 1999 KESH-i, mosrealizimi i investimeve do të është përmirësuar dukshëm autoriteti tatimor dhe përkeqësonte më tej gjendjen e shoqërisë dhe do jepet argumenti se janë shtuar 65 për qind e të ta çonte atë drejt kolapsit të plotë. Propozuam ardhurave nga biznesi i vogël në krahasim me vitin gjithashtu që në buxhet të bëhet mbulimi financiar i 1998, pra, janë shtuar të ardhurat nga zanaçinjë, fuqisë punëtore, që shkurtohet nga mbyllja e tregtia me pakicë etj. Përse nuk është e njejta rritje minierës së Memaliajt, Azotiku Fier, si dhe minierave në përqindje në akcizat, tatimin mbi fitimin dhe tvsh- të tjera. Pretendohet që këto të mbulohen nga të në, por është 2.5 deri 6 herë më e vogël? Autoriteti ardhurat nga privatizimi, mirëpo për dy të parat, tatimor përmirësohet kur ulet evazioni fiskal dhe sikurse e theksova, ka dhe vendime të Qeverisë, vjedhja e shumë milionë dollarësh dhe pastaj mund kurse nga privatizimi mund të mbulohen fuqia të mburret për vjeljen e disamijërave lekëve nga punëtore që del nga mbyllja e minierave të tjera, profesionet e lira që shpesh janë në kufijtë e si:Albbakri, Albkrom, etj. Po kështu nuk jepet ekzistencës. Ky është një drejtim real i rritjes së të përgjigje edhe për investimet tepër të ulëta që janë ardhurave që mund të mbulojë shpenzimet që për rrugë, kanalizime, etj, ku propozimet tona kanë përmenda më lart. qenë mbi 500 milionë lekë. Për të gjitha këto, sikurse Drejtimi i dytë është privatizimi. Dihen tashmë edhe për sistemin hekurudhor, është parashikuar të ardhurat e pakta këtë vit dhe unë nuk do të zgjatem një mbështetje shumë e vogël. Me këto investime pasi i kemi diskutuar edhe herë tjetër. Mirëpo edhe vetëm do të shtohen gropat në rrugë, sidomos për në vitin 2000 kur do të privatizohen 30 ndërmarrje të rrugën e daljes nga Kombinati që edhe mbas vogla e të mesme AMC, Albkrom, Albtelekom, punimeve gropat janë bërë më të mëdha se para Banka Kombëtare Tregtare etj., programohen vetëm bërjes së tyre. 3.5 miliardë lekë të ardhura ose rreth 25 milionë Së pesti, do doja të shtoja diçka për buxhetin e dollarë, sa mund të jetë të paktën vlera e AMC-së, pushtetit lokal. Loja me shifra globale nuk mund të programohet vazhdimi i praktikës së vjedhjes së fshehë pamjaftueshëmërinë e fondeve për rrugë, pasurisë kombëtare edhe në procesin e privatizimit, kanalizime, ujësjellës, etj., që janë në gjendje të mënjanimi i së cilës gjithashtu realizon sa ngrita vajtueshme, e për më tepër në përkeqësim, si dhe më lart. ndarjen e tyre me diferenca të mëdha midis njesive Drejtimi i tretë, por që të gjithë e dimë zë bashin
1201 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
e vendit nga ku duhet dhe mund të rriten të ardhurat, tatimore dhe doganore, si dhe për forcimin e padyshim janë doganat dhe janë jo pak, por miliarda disiplinës dhe kontrollit të përdorimit të fondeve e miliarda lekë të vjedhura. Sa për të rifreskuar buxhetore. kujtesën, me të dhënat e Kontrollit të Lartë të Shtetit Së dyti, marrjen e masave të mëtejshme për të një muaji më parë nga 11 miliardë lekë të rinjë kufizimin e evazionit fiskal, ristrukturimin e tij për mallra të sekuestruara u arkëtuan 1.3 për qind dhe të garantuar rritjen e të ardhurave. u grabitën 98.7, praktikisht të gjitha, 5 miliardë nga Së treti, marrjen e masave për moskrijimin e makinat, miliarda nga akcizat etj. Është e vërtetë borxheve të reja, rritja e nivelit të decentralizimit, si që këto vjedhje janë të vitit 1998 dhe në raportin e dhe respektimi i pavarësisë së pushtetit gjyqësor buxhetit thuhet që vjedhja është pakësuar me 19 nëpërmjet një buxheti të pavarur. milionë dollarë, ndonëse argumentet që jepen mund Së fundi, mbajtjen e një niveli relativisht të lartë të konktenstohen lehtësisht. Duke pasur parasysh të investimeve të brendshme, si dhe qendrueshmëri sa jepen shifrat e vjedhura në vitin 1998, del që dhe mbështetje më të mirë të investimeve me përmirësimi është praktikisht i pandjeshëm dhe financim të huaj. vazhdohet të grabitet nga trafikantët e niveleve të Ministria që unë drejtoj ka një angazhim të ndryshme 200 milionë dollarë në vit. Ju duhet të rëndësishëm për atë pjesë të buxhetit që lidhet me bini dakord që të mos vidhet kaq shumë në drejtimet investimet publike, duke ndjerë dhe zbatuar e lartpërmenduara dhe të programoni shpenzimet përgjegjësinë e bashkëhartuesit të pjesës së sipas rekomandimeve zyrtare të Kontrollit të Lartë buxhetit, që lidhet me investimet, sidomos me të Shtetit të paraqitur në këtë Kuvend për vitin 2000. investimet e huaja është bërë një punë Shifrat që propozova për rritjen e pagave, bashkërenduese e gjatë dhe me pikësynime pensioneve, investimeve, uljen e papunësisë etj., afatgjata. Qëllimi ynë kryesor ka qenë që janë me të vërtetë të ulëta dhe duhen rritur shumë projektbuxheti, pjesa për investime për vitin 2000, më tepër. të përputhet më mirë me objektivat dhe përparësitë Falemnderit! e programit të investimeve publike. Namik Dokle – Falemnderit! Më lejoni, të nderuar deputetë, të sqaroj se Fjalën e ka Ministrja Ermelinda Meksi. ministria jonë me ndihmën dhe asistencën konkrete Ermelinda Meksi- Falemnderit, zoti kryetar i të Bashkimit Europian, në kuadrin e Programit FAR, seancës! ka hartuar programin e investimeve publike për Të nderuar kolegë deputetë, periudhën nga viti 1998-2001. Ai është miratuar në Për të arritur në diskutimin përfundimtar të Këshillin e Ministrave më 1 korrik të vitit 1998 dhe shifrave të buxhetit për vitin 2000 dhe miratimin e përmban politikat e zhvillimit ekonomik dhe tij, një punë e gjatë disamujore është kryer deri tani përputhet me prioritetet e politikës ndërkombëtare dhe shumë diskutime e konsulta janë zhvilluar në për rimëkëmbjen dhe zhvillimin e vendit tonë. Për të gjithë strukturën shtetërore për të saktësuar shifra këto politika është rënë dakord me komunitetin dhe treguesit që paraqiten në këtë dokument. Shumë donator edhe në konferencat përkatëse të mendime me karakter konstruktiv janë dhënë nga organizuar me ta. Nga kjo punë është siguruar një specialistë. Ka mendime dhe vërejtje, sidomos nga mbështetje e mirë financiare nga jashtë, e cila, opozita, që pa analiza ekonomike e financiare tashmë, duket qartë me investime për qëllime kërkojnë rritje të shpenzimeve, në një kohë që publike, që kryhen në të gjithë sektorët që nga refuzojnë bashkëpunimin e propozuar për rendin, investimet në rrugë, ujësjellës, kanalizime, bujqësi, korrupsionin, që janë elementë shumë të shëndetësi, në administratë publike, në arsim, si rëndësishëm, që ndikojnë në rritjen e të ardhurave dhe deri në investimet për infrastrukturën e fshatit buxhetore. etj. Tashmë në drejtim të investimeve publike dhe Unë mbështes politikat ekonomike, financiare të bashkëpunimit me jashtë janë reflektuar elementë e sociale të Qeverisë, që shprehen me shifra në të rinj. Konsolidimi i mbështetësve të donatorëve këtë projektbuxhet që diskutojmë e do të miratojmë, për investime, si dhe objektivat e veçanta që të cilat konsistojnë në: imponon Pakti i Stabilitetit për rajonin, ka nxjerrë Së pari, ruajtjen e një stabiliteti të qëndrueshëm nevojën e riprogramimit të investimeve për zhvillimin ekonomik nëpërmjet një pune më këmbëngulëse e vendit tonë. Për këtë qëllim ministria jonë është dhe më të organizuar për mbledhjen e të ardhurave në proces të hartimit dhe të programimit të
1202 Viti 1999 Legjislatura e 15-të investimeve publike për periudhën 2000-2003, i cila Të gjitha ministritë dhe institucionet kanë vërejtje do të përmblidhet në një ridimensionim të për këtë shifër. Kërkesat e tyre për investime nga mbështetjes financiare që komuniteti ndërkombëtar buxheti kapin shifra rreth 42.2 milardë lekë, në një i jep vendit tonë për investimet publike, një rishikim kohë që realizimet për vitin 1999 parashikohen të të përparësive të zhvillimit degësor të vendit, duke jenë rreth 10 miliardë lekë dhe po kaq është realizuar zhvilluar më tej edhe konceptimin e zhvillimit rajonal. në vitin 1998. E rëndësishme është analiza e shifrave Ne po bëjmë të gjitha përpjekjet që një dokument i realizuese e financimeve të huaja. Ato parashikohen tillë të hartohet, të botohet dhe të jetë në dispozicion që për vitin 2000 të jenë 23.8 miliardë lekë ose rreth për organet dhe organizmat e interesuar brenda 170 milionë dollarë, në një kohë që angazhimi i tremujorit të parë të vitit 2000. Ne do të bëjmë të fondeve të huaja për investime është shumë i madh gjitha përpjekjet dhe do të kujdesemi që dokumenti për vitet që vijojnë. i programit të investimeve publike për periudhën 2000- Ministria jonë në kontakte me donatorë të 2003 të shpërndahet sa më shpejtë dhe në sa më ndryshëm ndeshet me problemin e mosrealizimit shumë kopje për t’u bërë sa më transparentë, duke në kohë të fondeve që janë programuar me pretenduar që ai të jetë, gjithashtu, dhe një pikë marrëveshje për t’u dhënë nga shtete dhe organizma mbështetjeje e referimi për investimet publike. Jam financiarë të ndryshëm. Problemi më i madh në këtë e mendimit se zbatimi në sasi dhe cilësi i investimeve drejtim ndeshet me fondet që jepen nga Gjermania, nuk ka ngjyra partiake, prandaj i ftoj të gjithë deputetët Greqia, Italia, si dhe banka të ndryshme, që veprojnë dhe pushtetarët e të gjitha niveleve që, duke punuar në Shqipëri, si: Banka Botërore, Banka Islamike së bashku, të përballojmë detyrat dhe objektivat etj. ambicioze që i kemi vënë vetes në programin e Pyetjet që lidhen me vonesa në realizimin e Qeverisë, si dhe disa detyra që rrjedhin nga programi projekteve me karakter publik bëhen edhe nga ESAF 2 me FMN-në. deputetë me interesin si të përshpejtojmë procesin Do të përmendja së detyrat më të rëndësishme e livrimit të tyre dhe ne, gjithashtu, jemi të shqetësuar në fushën e investimeve janë: për këtë problem, kemi filluar të bëjmë analiza dhe Së pari, integrimi i shpenzimeve kapitale me ato informacione periodike për gjendjen e zbatimit të korrente. projekteve nga ministri të ndryshme. Problemin po Së dyti, integrimet financiare të huaja me ato të e trajtojmë edhe me donatorë të ndryshëm qoftë në vendit, si dhe mbështetja e punës programuese kontaktet bilaterale qoftë në takime multilaterale dhe afatmesme me shpenzimet për investime. tryeza të rrumbullakta që kemi organizuar së bashku Desha të theksoj se në punën programuese të me ministritë e interesuara. Edhe me përfaqësues investimeve publike për vitin 2000 ne i jemi të pushtetit lokal kontaktet i kemi të vazhdueshme. mbështetur parimit të financimit të investimeve me Gjatë këtij viti jemi takuar me përfaqësues të projekte dhe preventiva dhe për këtë kemi ngulur pushtetit lokal të rretheve të Durrësit, Tiranës, këmbë që të gjitha kërkesat për financime nga Lezhës, Shkodrës, Pogradecit, Korçës dhe buxheti të shoqërohen me fisha projektesh. Mund Përmetit, ku kemi trajtuar problemet e investimeve të them se në këtë drejtim nga të gjitha dikasteret, dhe kemi ngritur problemin e shpejtimit të që janë paraqitur me kërkesa, ka edhe përmirësime. procedurave të realizimit sa më shpejtë të tyre. Jemi Kjo gjë tregon se ka mjaft projekte dhe studime, si të mendimit se ndër treguesit më të rëndësishëm dhe dokumentacione për të filluar nga zbatimi i tyre, vlerësues të strukturave shtetërore për problemin e gjë që krijon premisa më të favorshme për të siguruar buxhetit duhet të shpallen në radhë të parë realizimi një realizim më të mirë se në vitet e kaluara, i cili, i të ardhurave buxhetore dhe veçanërisht realizimi i siç jeni në dijeni, luhatet në rreth 10 miliardë lekë shpenzimeve për investime. Mendoj se kontaktet për financimet e vendit dhe asnjëherë nuk i kanë me deputetë dhe organet lokale zbatuese të kaluar 25 miliardë lekë për financimet e huaja. projekteve për investime, duhet të jenë jo vetëm në Duke analizuar me vëmendje dhe përgjegjësi fazën e programimit, por edhe në atë të zbatimit të pjesën e projektbuxhetit që po miratojmë dhe që tyre. Debatet për këtë që kanë filluar qysh në fazën lidhen me investimet publike, vlerësoj se niveli i e hartimit të këtij projektbuxheti që po vazhdon edhe parashikuar i shpenzimeve prej 13.6 miliardë lekë në këtë sallë Parlamenti duhet të vazhdojë deri sa për financimet e vendit dhe 23.8 miliardë lekë për uji të rrjedhë në çezma, rrugët të shtrohen, financimet e huaja janë tregues real. kanalizimet të rregullohen, furnizimi me energji
1203 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
elektrike të përmirësohet, me një fjalë të na krijohet edhe duke shfrytëzuar hapësirat që na përmirësohet e gjithë infrastruktura publike në lejon buxheti i këtij viti për shfrytëzimin e shtesave shërbim të popullit dhe të biznesit. nga fondi i kontigjencës. Duke zgjeruar këtë ide dhe megjithëse gjatë vitit Ftoj deputetët e zonave që mbulon projekti i 1999 me financimet për investime nga buxheti janë Korridorit të 8-të të institucionalizojnë ndjekjen e të njohur të gjitha strukturat rajonale, janë kryer zbatimit të këtij projekti shumë të rëndësishëm për analizat e realizimeve të tyre, janë marrë vendime vendin tonë. për shtesa dhe rialokime në investime, përsëri Personalisht së bashku me ministrinë që drejtoj realizimet e investimeve janë të ulta. Problemet i do të angazhohem të ndjek me vëmendje ecurinë e njohim të gjithë dhe të gjithë themi se ka vonesa që financimeve të huaja në projektin e investimeve në procesin projektues, në procesin e publike, do të zgjerojmë punën monitoruese, nxitjen shpronësimeve, në organizimin e tenderave, në dhe krijimin sa më shpejtë të sistemit të monitorim- ndjekjen hap pas hapi të zbatimit sasior e cilësor të vlerësimit për projekte, duke e shtrirë atë edhe në grafikut të punimeve. Ka edhe probleme të tjera ministritë e linjës. Do të punojmë, gjithashtu, për zvarritëse, penguese të karaktereve nga më të nxitjen e zgjerimit të programit të zhvillimit rajonal, ndryshmet, ku ndonjëherë ndërthuren edhe duke dhënë në këtë drejtim ndihmesën dhe mendimet e xhelozitë partiake. Megjithatë unë asistencën tonë. Do të kërkoja nga ministritë mendoj që vargu i përgjegjësive është i gjatë dhe i qendrore bashkërendimin më të mirë të punës për ngatërruar. Ne jemi për të marrë masa e për t’i zbërthimin e shpejtë të kuotave për investime publike zgjidhur ato. Qeveria po përmirëson punën për të me projekte të veçanta. Kjo jo vetëm për të mbajtur kërkuar më shumë përgjegjësi në drejtim të realizimit në ministri ose në drejtoritë sektoriale, por për t’u të tyre e për këtë jemi dëshmitarë të masave të bërë objekt pune e organeve drejtuese të pushtetit fundit që janë marrë në këtë drejtim. lokal e më gjerë. Më kryesorja është që projektet Nga praktika e punës kam shumë shembuj që financohen nga buxheti të njihen nga një masë pozitivë për kolegë deputetë, që përkushtohen qoftë më e madhe njerëzish, duke bërë të mundur që për të siguruar financime në zonat e tyre elektorale, realizimi i tyre të ndiqet akoma më mirë. qoftë për realizimin në kohë dhe në cilësi të Ftoj deputetët për miratimin e buxhetit në tërësi projekteve të ndryshme. Konkretisht, në mënyrë të dhe pjesës së investimeve në veçanti, duke krijuar veçantë janë për t’u përmenduar Tirana, Lezha, Fieri, kështu kushte për shpejtimin e realizimit sasior e Shkodra, Korça, Elbasani, ku shembujt pozitivë në cilësor të projekteve në zhvillim. Me këtë veprim këtë drejtim nuk mungojnë. japim edhe sinjale pozitive për investiorët e huaj, si Si ministri kemi qenë dhe do të jemi më mirë në dhe donatorët për një vazhdim më të mirë të dispozicion të tyre për të informuar dhe ndihmuar projekteve, tashmë, të filluara. në zgjidhjen e problemeve që lidhen me financimet Falemnderit! nga buxheti. Namik Dokle – Falemnderit, zonja Meksi! Të nderuar deputetë, Fjalën e ka deputeti Sokol Hazizi. Shqipëria ka shumë probleme në infrastrukturë, Sokol Hazizi – Së pari, do desha të falënderoja që lidhen me furnizimin me ujë, me energjinë, ka Ministrin Fino, Ministrin e Pushtetit Lokal, për probleme me kanalizimet dhe rrugët. Fondet për përgjigjen e saktë që dha ndaj pyetjes sime për riparimin e tyre vlerësohen shumë të mëdha dhe, zonën time elektorale. Do t’i kërkoja zotit Fino që në fund të fundit, ato justifikojnë kërkesat disa herë të ushtrojë autoritetin e tij si ministër për më të mëdha se mundësitë që janë për buxhetin. menaxhimin e fondeve të reja të pushtetit lokal në Unë do të propozoja dhe do të kërkoja nga kolegët këtë zonë. e mi deputetë të miratojnë fondin e investimeve I nderuar kryetar i seancës, publike, që parashikohet në këtë buxhet për vitin Të nderuar kolegë, 2000. Të punojmë të gjithë sipas përgjegjësive Duke respektuar detyrimin kushtetues, pikërisht shtetërore dhe zonave elektorale që na kanë nenin 158 të Kushtetutës së Shqipërisë, Këshilli i zgjedhur për fillimin e shpejtë të realizimit të tyre. Ministrave paraqet buxhetin financiar për vitin 2000, Në këtë drejtim le të punojmë që të synojmë që si vit i parë i shekullit të ri, tregues i respektimit dhe realizimet e 6-mujorit të parë të vitit 2000 të jenë i seriozitetit të punës që po bëhet. mbi 50 për qind të fondeve vjetore. Kjo gjë duhet të Projektbuxheti i Shtetit duhet parë si dokumenti
1204 Viti 1999 Legjislatura e 15-të më i rëndësishëm ekonomiko-financiar për gjykatësi pa veladon dhe me rroba sporti që të veprimtarinë njëvjeçare të Qeverisë, prandaj kërkon gjykojë ai drejt dhe ai të analizohet drejt nga vëmendje dhe seriozitetin e duhur të deputetëve dhe Ispektorati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë. përfaqësuesve të institucioneve vendore, sepse Prandaj, ne si komision mbështetëm kërkesat pikërisht mbi të do të ngrihen strategjitë dhe e tyre për më teper buxhet, kur dhe Qeveria dhe praktikat e investimit në çdo zonë. Mbi të ngrihet e Komisioni i Ekonomisë dhe i Financave i mori ardhmja jonë dhe aktiviteti socialekonomik i gjithë parasysh kërkesat e Komisionit të Ligjeve. shoqërisë. Nëse duhet të mbajmë e të ruajmë Së fundi, jam deputet i një zone elektorale, ku sovranitetin dhe angazhimin tonë përballë qytetarëve 70 për qind e saj është zonë malore, fillon nga që na kanë votuar, duhet domosdoshmërisht të Kakanjozi i largët dhe përfundon në Bistrovicën marrim pjesë në këtë diskutim. Mbi të gjitha misioni buzë Shpiragut. Duke qenë i ndërgjegjshëm për që i kemi vënë vetes, ai i ndërtimit dhe i konsolidimit volumin e punës së bërë atje dhe për projektet e të shtetit ligjor, i luftës kundër korrupsionit dhe krimit, hartuara tashmë, më duket normale që brenda këtij i integrimit në Paktin e Stabilitetit kërkon, në fund viti të realizohet nga Buxheti i Shtetit ujësjellësi i të fundit, angazhimin tonë në përcaktimin e sinorëve Kakanjozit, si vend me ujë, por që njerëzit nuk pijnë financiarë të investimit në zonat tona elektorale. Sa ujë nga uji i tyre. Është normale të realizohet rruga më tepër lekë dhe investime të thithim për votuesit Lapardha-Lumas, si rrugë që kalojnë pothuajse tanë, aq më pak probleme sociale do të kemi në përditë 11000-12000 banorë ose tatimpagues. raport me ta. Unë do të theksoja se përcaktimi i Është normale t’i realizojmë Qoshkës dhe banorëve saktë i të ardhurave të përshkuara në projekt vendos të tij rrugën 4 km për të dalë në rrugën nacionale. detyrimin jo vetëm moral, por edhe ligjor të Jam i bindur që duke realizuar së bashku këto administratës publike. synime do të rrisim aftësinë paguese të Për tatimpaguesit është i saktë dhe mund të tatimpaguesve, do të rrisim lëvizjen e lirë të studiohet për rritjen e tyre. Kjo varet nga pasqyrimi qytetarëve të këtyre zonave dhe si rrjedhojë do të i saktë i nivelit dhe numrit të tatimpaguesve. Pagimi forcojmë Buxhetin e Shtetit me punën e kësaj zone. nga të gjithë i taksës dhe i tatimit ka si rrjedhim Jam i bindur në seriozitetin e punës së ushtruar përfitimin, në të kundërt të jemi të sigurt se edhe nga Ministria e Pushtetit Lokal, nga Ministria e vitin tjetër nuk do të kemi drita, nuk do të kemi Punëve Publike, ajo e Transportit për hartimin e shkolla të riparuara në çdo fshat, nuk do të kemi buxhetit, brenda të cilit gjejnë vend dhe investimet rrugë, ujë dhe në fund nuk do të kemi ligj dhe e sipërpërmendura. respektues të tij. Kjo duhet të meritojë vëmendjen e Shpreh bindjen time pro ndaj projektbuxhetit të gjithëve. Ne në Komisionin e Ligjeve u impenjuam të vitit 2000. që veçanërisht t’i kushtohet kujdes më i madh, në Falemnderit. projektbuxhet, pushtetit gjyqësor, prokurorisë, Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka gjykatave dhe Ministrisë së Rendit. Këto organe nuk deputeti Godo. mund të realizojnë funksionin e tyre ligjor pa pasur Sabri Godo – Zoti kryetar i seancës, kolegët mundësitë më elementare: zyrën, letrën, mjetin e deputetë e dinë mirë se ne sot shqyrtojmë atë që transportit, të cilat nuk përbëjnë privilegj, por të drejtë quhet dokumenti më i rëndësishëm i vitit për të punuar. parlamentar. Megjithatë, po të hidhni një sy në sallë Të nderuar kolegë, do shikoni që këtu janë, më duket, diçka më pak Dua të sjell në vëmendjen tuaj gjyqet e fundit të se 1/6 e deputetëve. Përse vallë? Sipas meje bëra për skemat piramidale, krime dhe vepra të tjera shkaqet janë dy: penale. Të jeni të bindur, derisa gjykatësi, prokurori E para, buxheti do të miratohet siç është dhënë dhe funksionarë të tjerë të pushtetit gjyqësor nuk nga Qeveria dhe sipas apologjive që bënë këtu do ta ndiejnë vetë vulën ose timbrin e solemnitetit ministrat, prandaj është e kot të flasësh dhe të zyrës, të sallës, ku ata kryejnë gjykimin, sidomos të dëgjosh. Ky mund të jetë njëri nga serioziteti i tyre do të humbasë dhe akuza nuk do shkaqet. të përpilohet seriozisht. Është e pafalshme që deri E dyta, mund të jetë fakti që buxhetin e sot, në fund të vitit 1999, Inspektorati i Këshillit të paraqitët si një skenë të thatë, të ngjeshur në fraza Lartë të Drejtësisë është pa zyra, pa makina shkrimi teknike e në shifra dhe jo si një dokument që i flet dhe pa letër dhe ne kërkojmë që të penalizohet popullit, nëpërmjet Parlamentit, në gjuhë të qartë
1205 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për gjërat e mira që do të bëhen në vitin e ardhshëm Unë nuk dua të merrem me denoncim dhe për vështirësitë që do të hasen. E thënë më korrupsioni etj., por dua të them këtë, me fjalë të shkurt buxheti duhet të pasqyrojë politikën pakta, se çfarë duhet të bënte ky buxhet për të ekonomike të shtetit. Unë nuk e shoh një gjë të tillë mbrojtur e për të nxitur prodhimin kombëtar me në këtë buxhet. Kam përshtypjen se ky buxhet politikën e tij financiare dhe me strukturat e tjera që është më tepër një shpërndarje parash. duhet të vihen në lëvizje në këtë drejtim. Unë këtë Në fjalën e tij paradite Ministri i Financave tha gjë nuk e shoh gjëkundi në buxhet, me aq sa jam i se vitin e ardhshëm importi do të mbetet në nivelin aftë të lexoj një buxhet financiar. Ekspertët, por edhe që ishte. Duket sikur ministri i gëzohet një gjëje të Qeveria, unë besoj se e dinë mirë që këtu nuk do të tillë dhe na dha ne një lajm të mirë. Unë them se ketë investime të huaja serioze, këtu do të kemi Ministri i Financave dhe Qeveria duhet të mendojnë vetëm gjysmë biznesmenë italianë, nga ata të pak rreth kësaj pune, sepse ne kemi një raport 4 kategorisë së dytë e të tretë, që vijnë, vetëm, për të me 1 ndërmjet eksportit dhe importit dhe me një bërë prodhime gjysmë fabrikate dhe për t’i montuar bilanc tregtar të tillë nuk ka shtet që mund të mbahet pastaj. Domethënë, thjesht për një shfrytëzim në këmbë. Dhe në vend që kjo të jetë një nga minimal të krahut të punës dhe jo për një zhvillim çështjet kryesore që duhet të trajtojë ky buxhet, ne ekonomik të Shqipërisë. Investitorët seriozë nuk do dëgjojmë këtu të preken të gjitha gjërat nga pak, pa të vijnë këtu pse duam ne, pse bëjmë deklarata u kapur pas asaj që sipas meje është thelbësore politike dhe pse tregojmë miqësi ndaj vendeve të dhe që mund të përcaktohet duke kaluar nëpër disa tyre, ata do të vijnë kur të shikojnë se është zgjidhur gjëra që duken me të vërtetë të vogla, por që kanë më në fund problemi i pronësisë. Mua më vjen mirë një rëndësi shumë të madhe për atë që kemi jetuar që këtë e konfirmon dhe zoti Malaj, i cili është një deri më sot dhe për atë që duhet të bëjmë në të ekspert në fushën e financave, ashtu si dhe shumë ardhmen. Unë nuk shoh se çfarë do të bëjë kjo Qeveri njerëz të tjerë që e shikojnë problemin objektivisht. për të përkrahur biznesin e vogël, të mesëm dhe të Këto janë ligjet që sundojnë në vendin e tyre, me madh, domethënë të rrisë atë që quhet prodhim këto koncepte punojnë ata dhe nuk mund të vijnë kombëtar. A do të vazhdojë shkatërrimi i t’u nënshtrohen këtu ligjeve të tjera anormale që plantacioneve të portokalleve dhe të ullinjve që ne gjejnë në Shqipëri. Unë nuk shikoj një shqetësim të t’i importojmë këto nga jashtë, siç bëhet deri tani? tillë të ngritur në buxhet nga ana e Qeverisë, se si Dhe a do të vazhdojnë djemtë tanë të vjelin ullinj në do të zgjidhet realisht problemi i investimeve të Korfuz dhe të lënë pa vjelë ullinjtë tanë këtu? Këto huaja. Deri tani ne vazhdojmë të ushqehemi, si ai duken gjëra të vogla, por unë them që tregu është i që shikon ëndrra në diell, me deklarata herë pas mbushur me artikuj ushqimorë të importit, kur të here se erdhi ky, erdhi ai, u dhanë kaq para këtu e gjitha këto mund të prodhoheshin në vend dhe ne të kaq para atje, dhe nuk shikojmë që në Shqipëri të ktheheshim në një vend që eksporton. Kjo do të jetë vendosur me të vërtetë një investitor serioz, me hapte punë për njerëzit, do të hapte punë për përjashtim të atij të fabrikës Coca Cola. industrinë përpunuese në Shqipëri, do të ndryshonte Unë ndoshta nuk arrij ta shpjegoj mirë atë që gjendjen ekonomike të vendit, jo në një vit, por vit dua të them, por për mua ky problem është aq pas viti dhe ndoshta viti 2000 mund të ishte viti i serioz, sa më mjafton ky për që votuar kundër këtij parë. buxheti, por dua të them edhe disa gjëra të tjera. Përse mbyllet miniera e qymyrit në Memaliaj? Me financimet që i bëhen pushtetit lokal duket Unë nuk jam ekspert as në fushën e financave, as sikur ne këtë pushtet lokal do të vazhdojmë ta lëmë në atë të minierave, por kam urtësinë të pyes njerëz pa fuqi. Ministria pak më parë tha se pushteti lokal që dinë nga këto punë, për shembull, ish-drejtorët e do të ketë nën administrimin e vet 4100 km rrugë, besueshëm të minierës së Memaliajt, ose njerëz të në qoftë se e dëgjova mirë, dhe se janë dhënë edhe tjerë, ekspertë, dhe mua më rezulton që duke shpenzimet për merementimin e këtyre rrugëve, punuar, dhe kështu siç është, miniera në Memaliaj domethënë këto do të vazhdojnë të mbeten në jep një qymyur me mbi 6000 kalori, me një kosto gjendjen e pakalueshme që janë, se u janë dhënë 32 dollarë në ton. Por, ndoshta dikujt i intereson që shpenzime vetëm për merementime. Kurse unë do kjo minierë të mbyllet dhe ne të importojmë qymyr të desha të dëgjoja të thoshit që në vitin 2000 nuk nga Greqia me 35 dollarë për ton, me 2500 kalori. do të asfaltohen 4100 km rrugë rurale në Shqipëri, por vetëm 500 km, 300 km se aq ka fuqi ky shtet
1206 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe këtë gjuhë do ta kuptonin mirë fshatarët, të cilët Diskutimi i projektbuxhetit është një ngjarje e vazhdojnë të jetojnë në baltë dhe të udhëtojnë në rëndësishme për jetën e vendit. Ai mund të baltë. shqyrtohet dhe të shihet nga mjaft këndvështrime: Dihet se në 9 vjet të pushtetit demokratik ne mund ta shohësh si ekonomist; mund ta shohësh kemi ndërtuar gjithsej 18 km autostradë të një cilësie si jurist a inxhinier; mund ta shohësh si qytetar; të dobët, 2 km në vit. Tani nuk shoh që ky buxhet të mund ta shohësh si letrar; mund ta shohësh në shtrojë çështjen që këtu janë investuar miliarda, ku mënyrë pjesore, ashtu siç mund ta shohësh në shkuan këto para? Në qoftë se buxheti nuk e trajton mënyrë tërësore; mund ta shohësh si politikan; një problem të tillë, nuk është kontroll financiar madje mund ta shohësh si pozitar, por mund ta buxheti, por ai duhet të shikojë të tëra anët e shohësh dhe si opozitar. Nga opozitarët do të ekonomisë, ku duhen shtrënguar vidat dhe çfarë dëshiroja që ky projektbuxhet të mos shihej në duhet bërë, atëherë unë them se do të vihej në mënyrë nihiliste, asgjesuese dhe denigruese. dyshim edhe ajo që këto para që do të jepen në Të nderuar kolegë, vitin e ardhshëm për rrugët do të shkojnë atje ku Paçka se i përkas maxhorancës edhe unë mund duhet, domethënë në ndërtimin e rrugëve dhe jo në të radhisja një varg kërkesash shtesë për këtë xhepat e spekulatorëve. projektbuxhet. Po të veproja kështu, me siguri dhe Kam dhe një vërejtje tjetër anësore. Në buxhet me të drejtë pjesëtarët e kabinetit qeveritar do të thuhet që 50 milionë lekë do të jepen për hotel habiteshin dhe do të pyesnin çfarë thotë ky, nga “Arbërinë” që të bëhet Ministri e Drejtësisë. Ministria vjen ky njeri, jeton apo nuk jeton në Shqipëri, e di e Drejtësisë duhet të ketë ndërtesën më prestigjioze apo nuk e di diskutuesi në fjalë se tjetër gjë janë në Shqipëri, jam dakord, ashtu e përmendi dhe dëshirat e ambiciet dhe tjetër gjë është realiteti dhe parafolësi, që kur vete njeriu te gjykata, duhet të mundësitë. Prandaj që tani po deklaroj votën time heqë kapelen dhe të fshijë këpucët, por ama jo të pro këtij projektbuxheti, arsyet nuk po i radhis. Në merrni dhe të vetmin hotel që ka Tirana, ku mund të emër të Komisionit të Bujqësisë dhe të Ushqimit, flejë një qytetar. Në Tiranë ndoshta hyjnë e dalin shpresoj dhe në emrin tim, këto arsye i radhiti bukur 5000 njerëz në ditë, këta nuk kanë para të venë as zoti Aliko. te Rogneri, as te 15-katëshi, as te disa hotele Zotërinj kolegë opozitarë që jeni në sallë, po në private. Në vend që të shikojnë ndonjë investim që qoftë se dikush dëgjon, edhe ata që janë jashtë të kemi hotele në Tiranë, fshijnë dhe të vetmin hotel sallës, e di që ju nuk do ta jepni votën pro këtij që ka funksionuar deri tani. projekti. Nuk ju ftoj të veproni ndryshe, jo sepse Në fund më vjen keq të them që filluat dhe ju, nuk kemi nevojë për votën tuaj, nuk gjykoj kështu, socialistët dhe koalicioni juaj, të flisni si demokratët sepse edhe pse jam pjesëtar i maxhorancës qëmoti. 8 për qind të rritjes së asaj GDP-së, që plebeshitare, nuk ia lejoj vetes që të jem cinik me ju thoshte Meksi, edhe ky është rekord në Europë, dhe të shpërdoroj votën tuaj, por dhe të elektoratit është përparimi më i madh e ku di unë. Duhet të që ua ka dhënë dhe ju ka sjellë në këtë sallë. Por jeni më të kursyer në demagogji, sepse ndërsa ju unë e di mirë që opozita ka të drejtë të bëjë luftën e shikoni në qiell, populli shikon poshtë dhe mendoj saj politike edhe kur diskutohet një projektbuxhet se kështu nuk i bëni mirë vetes. Unë nuk bëhem mjaft i mirë. Pra, unë ju kuptoj mirë zotërinj opozitarë dhe aq merak për ju, por bëhem merak për këtë që jeni të pranishëm në këtë tempull të demokracisë, Parlament, që ky të mund të thotë se miratoi një ju kuptoj drejt dhe kur nuk keni të drejtë në atë që buxhet me të vërtetë bindës dhe se populli dhe forcat thoni ose në ato që do të thoni më vonë. Por nuk politike do të jenë të detyruara të vënë fuqinë dhe arrij të kuptoj atë pjesë të opozitës që me ngulm vullnetin e tyre për zbatimin e këtij buxheti. Po unë vazhdon të bojkotojë, por edhe të vetëpërjashtohet sikurse thashë për arsyet që u mundova të shpjegoja nga kontributi që mund të jepte edhe në këtë rast, më lart, jam i detyruar të votoj kundër. Megjithatë, edhe për këtë çështje që nuk është e pakët. kjo nuk ngre asnjë peshë në kandar. Zotërinj qeveritarë, Namik Dokle – Fjalën e ka deputeti Ibrahim Projektbuxheti i paraqitur nga ana juaj padyshim Baçi! nuk është pa të meta. Unë e di se ju, se Qeveria Ibrahim Baçi – I nderuar drejtues i seancës, jonë, por edhe e vendit të opozitarëve ka shumë I respektuar kabinet qeveritar, halle. Ju jeni në pozitën e asaj zonjës së shtëpisë që thotë: Di unë si bëhen petulla, por ç’të bëj kur i
1207 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kam të pamjaftueshëm përbërësit ose ingredientët, siamez, ne nuk bëjmë dot pa njëri-tjetrin. Nëse më siç i thonë shkencërisht. Ju, si Qeveri që të ishit dëgjoni të incizuar, po ju them se kemi çështje të një zonjë e rëndë, do t’ju mjaftonte vetëm një mprehta për të zgjidhur së bashku, aq më tepër sot përbërës: buxheti. Pra, do t’ju mjaftonte të kishit në kuadrin e Paktit të Stabilitetit. Nga rëndësia ato para dhe para me shumicë. Po ku t’i gjeni paratë janë çështje kombëtare, në qoftë se juve nuk ju me shumicë? Nuk keni se ku t’i gjeni, megjithatë intereson stabiliteti, por destabiliteti mos i vlerësoni, bëni mirë që nuk premtoni se bota do t’ju japë çekun por më lejoni të përmend vetëm ndonjë prej tyre, aq e bardhë, bëni mirë që i thoni opozitës se edhe për sa do të më premtoj koha. faj të saj gjendja është e tillë që ajo sot nuk mund E para, kemi çështjen e çarmatimit. Thuhet se të presë një projektbuxhet që do ta mrekullonte dhe zgjidhja e kësaj çështjeje kërkon shumë para. Ku do ta linte gojëhapur. Keni bërë mirë që keni hartuar t’i gjejë Buxheti i Shtetit kaq para? Unë mendoj se një projekt real dhe jo në hava, keni bërë mirë se më tepër se paratë duhet vullneti i mirë i forcave një projekt jorealist do të ishte një mashtrim, një politike shqiptare për t’i bërë thirrje elektoratit që t’i tallje me popullin, një farsë banale propagandistike. dorëzojë armët. Armët po na vrasin njerëzit. Pse të Po të kishit vepruar ndryshe kjo do t’u kthehej në mos arrijmë në një konsensus mbarëkombëtar, bumerangë jo vetëm për juve, por edhe neve. mbarëpartiak për çarmatimin? Është detyra Zotërinjtë e opozitës e dinë mirë se çfarë është ajo atdhetare e parimeve politike që të bëjmë këtë thirrje: lodër e thjeshtë, por e rrezikshme, me sa di unë “O popull, hiqi armët, e dimë që je i varfër, por jetën është me origjinë indiane, që fillon me bum dhe tënde e kemi të shtrenjtë”. Nëse populli nuk i dëgjon mbaron me ang. Ata kanë provuar bumerangun kur partitë e veta, atëherë le t’i drejtohemi me këshillat ishin në pushtet. e Jezu Krisht ose të profetit Muhamet në Zotërinj kolegë, kuintesencë, por rëndësia e tyre është e përafërt: Të gjithë ne, si deputetët e pozitës ashtu dhe “Jeta vlen më shumë se ushqimi dhe pija, trupi vlen ata të opozitës e dinë fare mirë se ekonomia jonë i më shumë se veshja”. ngjan asaj qerres që ecën me vështirësi në rrugën E dyta, njeriu shqiptar bie të flejë pasi ka dëgjuar plotë baltë. Ky është një fakt. Fshati që duket nuk lajmet e radiove të shumta ose të stacioneve do kallauz. Po ky fakt, mendoj, nuk i jep aspak të televizive, gjithashtu, të shumta. Njeriu shqiptar drejtën opozitës që të baltosë gjithçka. Misioni i saj zgjohet nga gjumi dhe lexon gazetat e shumta. kushtetues nuk është baltosja, misioni i saj atdhetar, Njeriu shqiptar nga lajmet marramendëse që jep por edhe kushtetues është kontributi që duhet të masmedia për vjedhjet, është i tromaksur gjatë 24- japë për ecjen përpara të vendit, qoftë edhe duke orëve të ditës. Sipas lajmeve kushdo vjedh: vjedh kontestuar, duke bërë oponencë, duke kritikuar, fshatari, vjedh qytetari, vjedh tregtari, vjedh arsimtari, duke debatuar mbi bazë alternativash. vjedh shkencëtari, vjedh mjeku, vjedh edhe qeveritari. Unë falënderoj zotin Godo që bëri vërejtje Bravo i qoftë opozitës që lirinë e shtypit e ka racionale, një pjesë të të cilave unë i quaj racionale. shfrytëzuar me mjeshtëri, më me mjeshtëri se sa Unë mund të falënderoja sinqerisht edhe sugjerime Partia e Punës dikur, për të amplifikuar gjithë aferën të tjera të vlefshme të opozitës së pranishme, por e vjedhjeve, nëpërmjet radiove, stacioneve televizive ende nuk i kam dëgjuar të gjitha, por edhe mund të ose shtypit të saj. Nejse, unë nuk kam ndërmend pyesja opozitën bojkotuese. Ku i keni alternativat të bëj avokatin mbrojtës të askujt. E kam edhe unë tuaja zotërinj, mos vallë ju keni vetëm një alternativë bindjen se ka gjëra që janë të vërteta, siç kam që përbëhet nga dy fjalë dhe që janë “Poshtë bindjen e plotë se ka edhe mjaft gjëra që trillohen, Qeveria”? Si qytetar i këtij vendi, si deputet i këtij shpiken ose amplifikohen, veçanërisht po populli, unë jam i indinjuar me mospjesëmarrjen e amplifikohet vjedhja nga qeveritarët. Kam një pjese të opozitës, më saktë të opozitës përshtypjen se qeveritë tona, sidomos ajo qendrore, Berishiane, në këtë debat. Si qytetar i këtij vendi, më pak ato lokale, janë nga më të persekutuarat në si deputet i këtij populli do t’i bëja ftesën modeste botë. dhe të sinqertë opozitës bojkotuese dhe Zotërinj qeveritarë, vetëpërjashtuese që të kapërdijë dhimbjen e Bibla thotë: “Lum ju kur njerëzit ju shajnë e ju çuditshme të humbjes së pushtetit, të jetë përndjekin dhe thonë gjithëfarë të zezash për ju pa konstruktive dhe të vijë e të bashkëpunojë me të drejtë. Gëzohuni dhe ngazëllohuni, sepse Zoti pozitën. Ne ju duam, ne dhe ju jemi si vëllezërit do të japë shpërblim të madh.” Kjo gjë më gëzon e
1208 Viti 1999 Legjislatura e 15-të më bën dhe mua t’ju them: “Lum ju”. Por çfarë t’i parlamentare, për hir të zotit, për hir të njeriut që them popullit tek i cili është krijuar një psikozë sikur zoti e solli në këtë jetë, a do të arrini ndonjëherë në gjithçka po vidhet? Pyes dhe opozitarët tanë, çfarë një konsensus mbarëkombëtar për çështjen e të bëjmë, o zotërinj? E dimë që ka korrupsion, pronës? Do t’ju lutesha ta bënit këtë, sepse te prona kontrabandë, thonë se lufta ndaj tyre kërkon ka pjesë dhe shpirti i njeriut. infrastrukturë të fuqishme, thonë se kjo punë kërkon Falemnderit për vëmendjen. para të madhe, që buxheti ynë nuk e përballon dot. Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka Atëherë, unë do t’ju bëja këtë ftesë: Ejani, deputeti Agasi. bashkohuni me ne, zotërinj opozitarë, që të luftojmë Bardhyl Agasi – Të nderuar deputetë, korrupsionin. Bashkëpunoni me ne që të hartojmë Ky Parlament tani po e konturon gjithnjë e më ligje të rrepta kundër tij, ingranohuni me ne që t’i mirë seriozitetin e veprimtarisë së tij, në saj të së zbatojmë këto ligje. Bujrum dhe denonconi hajdutët. cilit po miratohen mjaft ligje të rëndësishme që i Qeveria, zoti Meta që e kryeson atë, ua ka bërë shërbejnë progresit dhe forcimit të demokracisë këtë ftesë në mënyrë publike. Në qoftë se ju nuk sonë. pranoni të bashkëpunoni, të paktën kontribuoni, Diskutimi i projektbuxhetit për vitin e ardhshëm duke u mbyllur gojën atyre politikanëve të zhvillohet në kohë, brenda afateve të përcaktuara papërgjegjshëm ose dhe gazetarëve joprofesionistë në Kushtetutë, duke dëshmuar për një punë serioze që shpifin ose shkruajnë pa fakte për gjëra të të kabinetit të ri qeveritar, të kryesuar nga zoti Ilir paqena, sepse më duket se ka dhe një strategji Meta. Kjo tregon për konsolidimin e shtetit nga antikombëtare për të nxirë gjithçka, për t’i larguar qeverisja e maxhorancës politike, Aleanca për nga vendi investitorët e huaj, për ta kthyer Shqipërinë Shtetin. Diskutimi në kohë, tregon gjithashtu dhe në një pështymore, për t’i bërë të huajt që shqiptarët për mospërsëritjen e përvojës së hidhur të qeverisjes t’i quajnë kusuarë ose arnautët t’i quajnë hajdutë. së opozitës së sotme, kur projektbuxheti paraqitej E fundit, në qoftë se më lejon, zoti drejtues i në Parlament në muajt e pranverës, gati kur kishte seancës. ikur gjysma e vitit. Projektbuxheti që po diskutojmë Kontradiktat dhe konfliktet më të shumta dhe është mbështetur në një studim të hollësishëm dhe më të rënda në shoqërinë e sotme shqiptare janë të detajuar të treguesve ekonomikë të vitit që po ato që kanë të bëjnë me pronën. Zoti Godo foli diçka mbyllet dhe në një realitet konkret nisur nga për këtë. Është e vërtetë që kemi probleme të mundësitë dhe objektivat e realizueshme. Ai ka trashëguara nga e kaluara e largët dhe e afërt: kemi kaluar përmes diskutimeve nëpër komisione e grupe ligje ndonjëherë jo të arrira për zgjidhjen e këtyre parlamentare, ku kërkesat është e natyrshme të probleme; kemi ligje mjaft të arrira, por që nuk po i jenë më të mëdha, por një pjesë e madhe e tyre zbatojmë në mënyrë radikale; kemi fukarallëk është realizuar, duke qenë të ndërgjegjshëm se buxhetor për t’i kënaqur plotësisht ish-pronarët; kemi vështirësitë ende të mëdha, veçanërisht ato intolerancë pronësore; kemi dhe injorancë fetare. ekonomike e financiare, bëjnë që edhe ky Ne harrojmë se në fund të fundit pasuria e vetme që projektbuxhet të jetë i shtrënguar. Sidoqoftë ai merr do të kemi janë rreth 2 m2 vend. Ne harrojmë se përsipër të forcojë më tej stabilitetin makroekonomik, pasuria më e madhe është zemra e njeriut, ne të ulë më tej deficitin buxhetor, të rrisë investimet harrojmë çfarë ka thënë profeti, duke na këshilluar: publike në një masë të ndjeshme prej 33 për qind . “Mos grumbulloni pasuri për vete këtu në tokë, ku e Rritja ekonomike që siguron ky projektbuxhet do të brejnë tenja e ndryshku, ku hajdutët depërtojnë dhe ndikojë në një politikë më sociale, gjë që do të duket e vjedhin. Më mirë mblidhni pasuri për në qiell, atje në ngritjen e mëtejshme të pagave dhe të ku nuk mund ta brejë as tenja, as myshku dhe ku pensioneve. Shtimi i të ardhurave nga administrata hajdutët nuk mund të depërtojnë për ta vjedhur”. Ne tatimore në masën 13 për qind dhe asaj doganore harrojmë që partitë tona politike kanë përgjegjësi në masën 27 për qind tregon për një përmirësim të para kombit, para ligjit dhe para zotit për t’i zgjidhur dukshëm të punës në këta sektorë të rëndësishëm me urtësi çështjet pronësore. Disa parti politike të ekonomisë sonë dhe për një angazhim serioz të harrojnë se është veprim kriminal t’i premtosh një Qeverisë Meta në luftën kundër korrupsionit dhe shtrese të shoqërisë atë që nuk mund të realizohet, kontrabandës. Ky angazhim do të shfaqet sidomos ose atë që do të sillte konflikte të reja edhe më të në përshpejtimin e privatizimit të sektorëve egra, edhe më tragjike. Pyes partitë politike strategjikë dhe në kryerjen e reformës strukturore.
1209 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Duke e konsideruar privatizimin si një drejtim prioritar ynë ka pasur investime më të mëdha dhe më të në sigurimin e të ardhurave, mendoj që duhet ndjeshme në krahasim me rrethet e tjera. Nevoja rishikuar ligji për privatizimin, mbasi ekzistuesi lë ndihen në rehabilitimin dhe përmirësimin e shteg për abuzime, siç ka ndodhur në ndonjë rast infrastrukturës rurale. Një arritje e madhe do të jetë me ndërmarrje të privatizuara, të blera me një vlerë për vitin e ardhshëm në Telekom, ku do të shtohen paradoksale. Gjithashtu, duke pasur parasysh se 27000 numra telefonikë, në fund të tremujorit të dytë. të ardhurat nga doganat kanë një rol vendimtar, është Decentralizimi i pushtetit, autonomia e pushtetit e nevojshme që në to të zhvillohet reforma vendor i jep mundësi atij për një administrim më të strukturore, një përmirësim i ndjeshëm i punës që mirë dhe më të përgjegjshëm të fondeve të dhëna të luftohet rreptësisht kontrabanda, detyrë kjo e nga Buxheti i Shtetit, por dhe për sigurimin e përballuar kohët e fundit me vendosjen e forcave financave lokale që në të ardhmen do të kenë komando nëpër qytete. mundësi më të gjëra. Përballimi me sukses i krizës së krijuar në vitet Duke bërë pjesë në Komisionin e Mjeteve të 1996-1997 dhe në veçanti të asaj kosovare, i dha Informimit Publik, dua të vë në dukje se ndonëse mundësi Qeverisë Shqiptare që të rriste besimin, tani më Radiotelevizioni nga shtetëror është brenda dhe jashtë vendit, e donatorëve të shumtë, shndërruar në publik, duke u nisur nga vështirësitë e organizatave ndërkombëtare që ta mbështesnin e tranzicionit të këtij institucioni, mjaft të atë teknikisht, financiarisht dhe politikisht. Ndonëse rëndësishëm, në projektbuxhet gjeti vend kërkesa Qeveria Shqiptare u gjend përballë vështirësive të për fondin e dhënë për shërbimin satelitor. Duhet shumta me ardhjen e mëse 500000 vëllezërve pranuar se ky institucion ka mjaft probleme. Për kosovarë, ajo gjeti mundësira që të jepte fonde zgjidhjen e problemeve kërkohet ende vëmendja e shtesë për disa rrethe, duke i lënë hapësirë të lirë shtetit, e financimit prej tij, duke pasur parasysh pushtetit lokal për përdorimin dhe destinacionin e nivelin e ulët ose mungesën e krejt të ardhurave në tyre, kryesisht për infrastrukturën. Bashkia e sektorë të ndryshëm të këtij institucioni. Gjithashtu, Durrësit ishte një nga ato që përfitoi një fond prej 1 Qeveria duhet të ndiejë si detyrim të sajin edhe milion dollarësh dhe duhet thënë se për gjithë vitin hapjen e kanalit të dytë. Është një tregues fakti që ka marrë një fond prej 350 milionë lekë të reja, i cili që nga viti 1993 nuk është blerë asnjë pjesë këmbimi në përgjithësi është administruar drejt, por në ndonjë nga ky institucion. Të gjitha pajisjet pothuajse janë rast ka vonesë në kohë. Por për banorët e rrethit të të amortizuara. Kostoja për mbajtjen e tyre është Durrësit ka krijuar tashmë një shqetësim të madh, rritur gati 9 herë dhe investimet në këto katër-pesë mosndërtimi i spitalit të ri, i nënstacionit elektrik të vjet kanë mbetur në të njëjtin nivel. U bënë disa Rashbullit, i ujësjellësit etj. të cilët janë jetikë për muaj që është ngritur Këshilli Kombëtar i ta. Janë bërë kaq vite që kur diskutojmë për Radiotelevizionit, por asnjë investim nuk është dhënë projektbuxhetin e ri përmendet dhe fondi i për të, duke mos pasur asnjë ambient pune dhe parashikuar nga shteti që do t’i bashkohej atij të duke mos u dhënë as pagën për gati pesë muaj dhënë nga Banka Islamike. Me tenderin që do të njerëzve të emëruar. Një moskujdesje e tillë ka bërë zhvillohet këto ditë, të shpallur nga Ministria e që të rritet konfuzioni dhe të ketë çrregullsi në Shëndetësisë, siç e tha dhe zoti Ministër, median elektronike, duke mbirë vazhdimisht shpresojmë që më në fund do të fillojë puna konkrete, stacione të reja radiotelevizive pa licencë dhe pa pasi pushteti lokal i ka kryer të gjitha detyrimet që i asnjë detyrim ndaj shtetit, por dhe duke krijuar dhe janë vënë për zbatim. Është i pajustifikueshëm fakti një amulli frekuencash. që për Durrësin ka mbetur vetëm në projekt Të nderuar deputetë, nënstacioni elektrik që do të siguronte furnizimin, Secili nga ne është i ndërgjegjshëm se ky pandërprerje, me energji elektrike për qytetin dhe projektbuxhet nuk mund të realizojë plotësisht më gjerë. Durrësi është nga rrethet që ka përqindjen kërkesat gjithnjë e në rritje. Secili nga ne mund të më të lartë të pagesës së taksës të elektrikut nga kërkojë më shumë për zonën e tij, për komunën e popullsia. Durrësi, gjithashtu, është nga rrethet që bashkinë, për institucione të ndryshme, por secili kontribuon më shumë në Buxhetin e Shtetit dhe si nga ne është i ndërgjegjshëm për vështirësitë ende i tillë duhej të financohej për ndërtimin e këtij prezente të shtetit tonë dhe për angazhimin optimist nënstacioni. Sidoqoftë për pozitën e tij si porti më i të Qeverisë. Jam i bindur se këtë realitet e sheh madh i vendit nga ku fillon dhe korridori i tetë, rrethi dhe e prek edhe opozita, por është e drejta e saj ta
1210 Viti 1999 Legjislatura e 15-të miratojë ose jo projektbuxhetin. Nëse vazhdojmë të të kërkoja nga Qeveria të ndryshojë disa praktika të mbetemi tradicionalistë dhe rutinarë të politikës deritanishme. sonë, kuptohet që opozita do t’i thotë jo këtij Kam besim se zoti Demeti do e rishqyrtojë projektbuxheti, por nëse e ndiejmë veten të çliruar shpërndarjen e investimeve për ujësjellësit. Po nga mentaliteti i vjetër se po ishe opozitar duhet të kështu nga Qeveria duhet parë ligji për prokurimet, jesh vetëm mohues, besoj se dhe deputetët e mbasi sot ligji ka mjaft të meta e dobësi. Investimi opozitës do t’i binden arsyes për t’i dhënë miratimin kryhet në komuna, tenderin e hedh këshilli i rrethit, projektbuxhetit për vitin e parë të shekullit të ri. për pasojë kontrolli i tyre nuk është i drejtpërdrejt Kështu në prag të tij më së fundi do të japim një dhe i lihet shteg abuzimeve e avashllëqeve që mesazh që së bashku të ndërtojmë të ardhmen shkojnë në tre - katër vjet, ashtu siç dhe e theksova tonë. më lart. Falemnderit! Një shqetësim tjetër paraqet niveli i pensioneve Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka në fshat. Me gjithë përgjigjen që dha zonja Çeço, deputeti Ndriçim Hysa. që sivjet pensioni i ish-kooperativistëve rritet në Ndriçim Hysa – I nderuar kryetar i seancës, masën 10 për qind , plus rritja tjetër që bëhet si Të nderuar kolegë deputetë, rezultat i ndryshimit të skemës së pensioneve nga Të nderuar ministra, Instituti i Sigurimeve Shoqërore, në total çon në një Paraqitja për miratim e Buxhetit të vitit 2000 rritje prej 35 për qind . Unë jam i rezervuar për ta përbën një arritje për Qeverinë e Aleancës për pranuar këtë, pasi arsyetimin e specialistëve dhe Shtetin, mbasi ky është dokumenti më i rëndësishëm të ministres, që barazimi i pensioneve që sot janë ekonomiko-financiar që paraqet Qeveria, është një në raport ¼ me ato të NB-ve do të unifikohet në vitin tregues i konsolidimit dhe stabilitetit 2008 dhe 2009, e quaj një absurd. Nuk qëndron as makroekonomik të arritur gjatë vitit 1999 dhe i krijimit argumenti se një rritje e menjëhershme e tyre çon të kushteve për një rritje të qëndrueshme gjatë vitit në inflacion, kur dihet që sot një ish-kooperativist 2000. Vetë fakti që në buxhet është planifikuar një merr 13500 lekë të vjetra dhe me rritjen, jo 10 për rritje e investimeve publike 33 për qind në krahasim qind , por 35 për qind , kjo masë shkon në 18000 me të pritshmin 1999, dëshmon më së miri për këtë. lekë të vjetra. Mendoj se këtu, më tepër, është Njëkohësisht në tërësinë e investimeve vihet re një mungesa e një pune të mirëfilltë realiste për të tendencë që investimet të orientohen në sektorë të studiuar këtë grup të pensioneve që përbëjnë një tillë, si infrastrukturë, zhvillim të ekonomisë, arsim, masë të konsiderueshme. bujqësi, shëndetësi etj. Gjithashtu, vihen re Në fshat sot ka dhe probleme të infrastrukturës, përmirësime në raportin midis buxhetit qendror dhe që veç problemeve të ujit paraqet vështirësi dhe atij vendor për krijimin e kushteve për zgjerimin e problemi i rrugëve. Duke vlerësuar se zoti Fino do i autonomisë dhe të vetëqeverisjes vendore. Kështu përqendrojë më drejt investimet që janë dhënë për mund të përmendim që grandi i planifikuar për rrugët, sidomos për rrugët rurale, do të shpresoja bashkitë e komunat për vitin 2000 ka një rritje mbi për një ndryshim rrënjësor në këtë drejtim. Nga 15 për qind . Si deputet i një zone të madhe drejtoritë e rretheve e të linjave në ministri ka një elektorale, që përfshin mbi 60000 banorë, do të neglizhencë të habitshme, duke sjellë argumentin përmendja këto probleme, që mendoj se janë që përqendrohen investimet vetëm në qytet, do të shqetësim dhe për shumë zona të tjera fshatare: thosha, zotërinj qeveritarë, fshati përbën ende mbi Së pari, i drejtova ministrave të linjës disa pyetje 50 për qind të popullsisë, ndaj dhe ai do interesim që i kam shqetësim për zonën dhe siç e theksova maksimal për një zbutje graduale të dallimeve fshat- më lart dhe për të gjitha zonat fshatare. Konkretisht: qytet. Investimet në ujin e pijshëm, që megjithëse zoti Do të prekja dhe dy-tre probleme që ndeshen Demeti thotë se janë më të ulta në krahasim me sot në bujqësi, ku megjithëse për vitin 2000 1999, përbëjnë një emergjencë të domosdoshme parashikohet një rritje e investimeve, në krahasim në fshat. Tashmë, këto investime, o duhen orientuar me vitin 1999, prej 17 për qind , ngelen shumë që të mbarojnë ujësjellësit që kanë tre- katër vjet që probleme. Në veçanti mungesa e kreditimit të kanë filluar, o të kalojnë për ujësjellës të rinj. fermerëve që dhe për vitin 2000 nuk parashikohet Meqenëse vështirësitë për të siguruar ujë janë të dhe ky është një frenim për zgjerimin e fermave e të mëdha dhe numri i popullsisë është më i madh, do industrisë agropërpunuese, aq e lakmuar nga tregu
1211 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
vendas dhe ai i huaj. Mungesë investimi për kullim përgjegjësi në komisionet parlamentare dhe e ujitje në ato zona ku nuk veprojnë shoqatat e rakordimit përfundimtar nga Komisioni i Ekonomisë, ujitjes. Ende duhet subvencion nga shteti për ujitjen paraqitet para Kuvendit për miratim, duke dhe kullimin. përmbushur detyrimin kushtetues për miratimin e Po kështu nga Ministria e Bujqësisë duhen parë tij para mbylljes së sesionit të vjeshtës, duke krijuar më nga afër investimet që bën Banka Botërore në hapësira dhe mundësi që viti 2000, mileniumi i ri, të ujitje e kullim, mbasi lënia në dorë e këtij investimi fillojë me buxhet të ri, duke i dhënë fund vetëm specialistëve të Bankës Botërore, me përgjithmonë praktikave të qeverisjeve të argumentin që nuk ndërhyjmë në to, nuk na duket mëparshme, kur projektbuxhetet paraqiteshin në realist. Ajo është kredi e Bankës Botërore për mes ose dhe në fund të vitit financiar dhe kështu shtetin shqiptar dhe një ditë do i kthehet donatorëve ligji për buxhetin kthehej në një formalitet. dhe si çdo investim do i nënshtrohet ligjeve të shtetit Të nderuar kolegë, shqiptar. Ndodh që të fitohen tendera, siç ndodh në Projektbuxheti si dokumenti më i rëndësishëm Peqin, në Sulovë e në vende të tjera, me 60 për ekonomik dhe financiar, ka si objektiv kryesor të tij qind të vlerës së projektit e kjo çon në mosrealizim konsolidimin e stabilitetit makroekonomik të arritur të investimit. Po kështu shfrytëzimi pa kriter i gjatë vitit 1999 dhe krijimin e kushteve për një rritje lumenjve nga firmat ndërtuese ka sjellë gërryerje të ekonomike të qëndrueshme. Në hartimin e tij Qeveria mëdha toke, që rrezikojnë seriozisht banorët që janë Shqiptare është nisur nga koncepti se nuk mund të buzë lumenjve dhe më gjerë dhe dëmi i shkaktuar ketë shtet social, nuk mund të ketë rend e qetësi nga gërryerjet e tokës shkon në dhjetëra për të mos pa financa të shëndosha dhe pa një administrim thënë me qindra hektarë tokë bujqësore. Ndaj për financiar efikas të tyre. Duke mbajtur parasysh këtë duhen studime serioze për të parashikuar çdo lidhjet e financave me shtetin, funksionet e tij dhe të papritur dhe të mos kujtohemi kur fillon gërryerja në veçanti, duke mbajtur parasysh faktin se nga ose kur humbin jetë njerëzish. Kjo kërkon fonde që regjimi i Berishës, sidomos në krizat e vitit 1997, vit sot, por për fat të keq nuk janë planifikuar. i lulëzimit dhe rënies së firmave piramidale, të cilat Po kështu çmimet e larta në plehra, karburante, patën efektet dhe ndikimet e tyre, ne trashëguam fara, pesticide ndikojnë në rritjen e kostos së një sistem fiskal doganor e bankar të shkatërruar e prodhimit të fermerëve, që po të shkonin në Buxhetin pse jo të boshatisur. Qeveria e Koalicionit, që në e Shtetit do të ishte gjysma e së keqes, mbasi fillim, kujdes të posaçëm i kushtoi rimëkëmbjes dhe realiteti flet krejt ndryshe. Tregtarët spekulantë farat, vënies në funksionim të institucioneve financiare e plehrat dhe karburantet i tregtojnë të pacertifikuara bankare dhe zbatimit të politikave, me synimin për dhe pa cilësinë e duhur. Ndaj duhet vëmendje më e të siguruar burimet e brendshme të domosdoshme madhe në këtë drejtim e ministrave Angjeli e Xhuveli për nevojat publike dhe sigurimin e rendit. Si rezultat që të ndikojnë direkt për eliminimin e këtyre dukurive ajo është e ndërgjegjshme dhe ka pranuar politika negative nëpërmjet strukturave që ata kanë në të shtrënguara, por nga ana tjetër është optimiste qendër e në rrethe. Duke bërë sugjerimet e që niveli i treguesve të tillë, si deficiti i brendshëm, lartpërmendura kam bindjen se Buxheti i vitit 2000 inflacioni etj, janë në nivelet më të ulta, çka tregon përbën arritje për Qeverinë dhe një shpresë më për rritje të ekonomisë dhe përmirësim të financave. shumë për shqiptarët se ekonomia po ecën drejt Tregues pozitiv për realizimin e këtyre politikave qëndrueshmërisë dhe zhvillimit. është dhe situata makroekonomike e këtij viti, e Falemnderit! cila vlerësohet e stabilizuar dhe kjo si rezultat i Namik Dokle – Falemnderit! menazhimit të suksesshëm nga ana e Qeverisë të Fjalën e ka deputetja Zamira Çaka. situatës së jashtëzakonshme të krijuar nga kriza Zamira Çaka – I nderuar kryetar i seancës, në Kosovë dhe e fluksit të madh të mbi 500.000 Të nderuar kolegë, kosovarëve, por në të njëjtën kohë ajo është dhe Hartimi dhe miratimi i Buxhetit të Shtetit si një pasqyrim i stabilitetit politik të krijuar në vend. detyrim kushtetues sintetizon politikat ekonomiko- Parashikimi i treguesve të zhvillimit ekonomik dhe financiare dhe sociale të çdo qeverie dhe nga ana financiar për vitin 2000 mbështetet jo vetëm në arritjet tjetër synon në plotësimin e atyre objektivave tashmë për stabilizimin makroekonomik gjatë vitit 1999 dhe të sanksionuara në Kushtetutë. Projektbuxheti i vitit tregues të tjerë financiarë, por dhe në angazhimin e 2000, pas një diskutimi e shqyrtimi të gjatë e me Qeverisë Shqiptare për vazhdimin e reformave
1212 Viti 1999 Legjislatura e 15-të strukturore, atyre në administratën shtetërore, pasojat e tyre bashkia detyrimisht nuk mund të forcimin e rendit dhe të sigurisë në vend, luftën përballet pa mbështetjen financiare të pushtetit kundër krimit, korrupsionit dhe kontrabandës. Nuk qendror. Në këto vite qeverisjeje vetëm për sferën e mund të flasim për një shtet me buxhet të fuqishëm arsimit në qytetin tonë u bë një investim intensiv, i dhe financa të stabilizuara kur atë e brejnë cili zgjidhi kryesisht problemet e funksionimit të korrupsioni e kontrabanda, kur krimi dhe kriminelët shkollave e për këtë vlerësoj Ministrinë e Arsimit e lulëzojnë si kërpudhat pas shiut. Forcimi i rendit të Shkencës e veçanërisht Ministrin, zotin Ethem dhe i sigurisë, lufta kundër krimit, kontrabandës dhe Ruka. I vlerësuar nga pikëpamja e investimeve, qyteti korrupsionit kërkon jo vetëm angazhim, por dhe ynë i bie të jetë nga fundi, por kur Shqipëria, siç plotësim sa më të mirë të kushteve dhe kërkesave thuhet, përballohet me botën, Berati 2400 vjeçar e të atyre organeve që ligji i ka ngarkuar me luftën qytet muze pse të nënçmohet kaq, kur duhet të kundër krimit. Në këtë drejtim gjithmonë ka shumë radhitet për nga problematika ndër 5 qytetet që për të bërë, sidomos për të luftuar krimin e vlerësohen në Shqipëri. Pra, në të gjitha linjat e tjera organizuar, i cili sot disponon potencial financiar e mbështetja ka qenë minimale ose ka munguar fare. material. Në këto kushte në parametrat dhe brenda Një qyteti me vlera të tilla muzeale i privatizohet mundësive financiare që ka Buxheti i Shtetit këtyre jashtë çdo kriteri edhe i vetmi muze. Ky qytet muzeal organeve, si Ministrisë së Rendit, Prokurorisë, që dikur “i izoluar” si e gjithë Shqipëria, tërhiqte rreth Pushtetit Gjyqësor, Shërbimit Informativ, i janë 5000 vizitorë të huaj në vit, kurse tani ka shumë akorduar fonde në atë masë që ato të përmbushin probleme të mprehta të mirëmbajtjes së specializuar detyrimet e tyre në luftën kundër krimit dhe të për të cilën ju do të mbani përgjegjësi të rëndë funksionojnë normalisht, duke i shtuar dhe përpara brezave dhe vetë historisë. Modeli i varfërisë mbështetjet e financimeve të huaja, të cilat për këtë së tejskajshme janë edhe banorët e lagjes sektor janë më të fuqishme. Si rrjedhojë e “Barrikadë” në hyrje, si dhe “Vakëf” në dalje të Beratit pavarësisë që gëzon Pushteti Gjyqësor në projekt dhe nëse keni perëndi, zotërinj pushtetarë, dhe në gjen pasqyrim skema e re e financimit të këtij rast se keni lexuar ose rilexuar Migjenin, hidhni një pushteti, e cila menaxhohet dhe administrohet nga dorë investime në këtë vakëf të madh që është zyra e administrimit të Pushtetit Gjyqësor. kthyer vetë qyteti ynë. Niveli i papunësisë në qytetin Në përfundim, meqenëse projektbuxheti në tonë është në rritje dhe e ka kaluar shifrën e të tërësi i plotëson maksimalisht nevojat për fonde 17000-ve. Zyra e të papunëve paguhet vetëm për brenda mundësive financiare, ruan ekuilibrat socialë, regjistrimin e të papunëve, si dhe për mashtrimin nxit përmirësimet ekonomiko-financiare, punësimin, që bën për punësim imagjinar të emigrantëve dhe ruan raporte të drejta midis masave shtrënguese të po të kishin të paktën një fije ndërgjegje duhet të shtetit dhe shpërndarjes së ndihmës ekonomike, i jepnin dorëheqjen dhe atë pagën e tyre, të personelit hap rrugë asorbimit të financimeve të huaja, shpreh të kësaj zyre, t’ua jepnin fukarenjëve. Këtij zjarri që votën time pro dhe ju ftoj dhe ju të gjithëve, kolegë ka ndezur papunësia në vend që t’i hidhet ujë që të deputetë, ta miratojmë Buxhetin e vitit 2000, si fiket i hidhet benzinë. Disa pushtetarë, mafiozë, buxhet i stabilitetit ekonomik, si buxhet i rritjes dhe firmuan kontratën për privatizimin me çmim 0,14 të përmirësimit të financave në drejtim të politikave të paketave shtetërore, ku në mes tyre është dhe gjera sociale dhe sigurisë së rendit. Kombinati i Tekstileve, për të cilin kam dy vjet që në Falemnderit! diskutimin e projektbuxhetit mashtrohem edhe unë Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka si deputet i votuar nga populli. U premtua se do të deputeti Maksim Hasani. jepej një fond për rinovimin dhe rimëkëmbjen e këtij Maksim Hasani – Të nderuar kolegë, kombinati, por në fakt nuk ndodhi kështu. Kurse të pavarësisht se keni ngelur kaq pak. tjerë pushtetarë heshtin dhe i bëjnë sehir këtij Dihet se disa institucione janë në varësinë e korrupsioni, kur i bien gjoksit e gërthasin, ku jehona Këshillit të Bashkisë dhe problematikat që lindin e thirrjeve të tyre nëpër gazeta është akoma e freskët prej tyre kërkojnë detyrimin e drejtpërdrejt të vetë për t’u betuar në luftë kundër korrupsionit. Dilni bashkisë për zgjidhje, por në kushtet e gjendjes njëherë në popull, jashtë sallave të rrethuara me financiare që ka bashkia nuk arrihet të përballohet truproja e dëgjoni se çfarë thotë populli. zgjidhja e tyre, sepse u hapën shumë probleme që Zotërinj qeveritarë, nuk ishin të tilla, si në qytetin e Beratit, dhe me
1213 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Rishikoni privatizimet, fillojeni nga ky i fundit e të sigurojnë përfitimin e tyre. Prandaj unë denoncoj dilni te të parat, ashtu siç i premtuat popullit kur i këtu dhe vetë Qeverinë e cila josh pushtetarët me morët votat. lekë, duke ju dhënë kredi me afate 20-vjeçare për Qeveritarë, lekët i hidhni në investime për banesa, ku në Berat ose në vende të tjera të rikonstruksionin e kanaleve të ujërave të zeza, të Shqipërisë ka me mijëra të pastrehë. Hije e kam cilat janë bashkuar me ato të bardhat që nga pas rastin e një gruaje me mbiemrin Mata, grua fatkeqësisht në disa raste edhe janë pirë. Për këtë e ve beratase që burrin ia vranë, shtëpinë ia dogjën kanë ndërhyrë organet e shëndetësisë dhe e kanë dhe është e papunë me një tufë fëmijë të vegjël, evituar të keqen. I hidhni këto lekë për kurse militantët e PS-së në Berat janë të punësuar rikonstruksionin e rrjetit elektrik, të rezevuarëve, të burrë e grua dhe akoma më keq të dy janë drejtorë, kanaleve e të pompave të vaditjes së tokave në tamam si në kohën e Partisë Demokratike, i thënçin fshatra, për rregullimin e rrugëve që të shkojë në demokratike. Pra, janë pashallarë e kaluar fshat mjeku, mësuesi, miku dhe shoku i fshatarëve, pashallarëve, vetëm se rrezatojnë me të gjitha ngjyrat në gëzime e në hidhërime që vërtet prodhimet tona e ylberit. Do ishte mirë që buxheti të jepej sipas bujqësore të zënë një vend të konsiderueshëm votave, ashtu siç akuzon Brojka, por nuk ndodh konsumi të brendshëm e të jashtëm e jo të kështu. 180000 banorët e rrethit tonë kanë votuar gënjehemi në mes të ditës me diell. Çfarë janë 125 gjithnjë mbi 80 për qind për të majtën, për të majtën milionë lekë investime për bujqësinë e për bujkun i thënçin, kurse investimet materializohet 20 për qind shqiptar? Destinacioni i tyre nuk duhet të jetë të nevojave më emergjente që ka bashkia jonë. Një kryesisht për lëndë herbicide, siç u ndanë kohët e gjë është realitet se buxheti është i politizuar dhe i fundit në disa fshatra rrugorë në rrethin tonë. Mirë individualizuar. Këtë të fundit e kuptojmë, atje ku që nuk na u helmuan njerëzit, po për këtë flet edhe është politikani me zë, atje vete dhe thela e majme. fakti se dhe ky vetë nuk ka qenë rrezikprurës, ka Nuk është faji i popullit, të nderuar kolegë, që qenë i skaduar si duket. Pra, këto lekë të hidhen shumicën në bashki e në rrethin tonë e përfaqëson fillimisht për të mbjellë që më vonë të korrim. PD-ja të cilët e vodhën votën dhe ju ia njohët vetë Është bërë i modës, të nderuar kolegë, atë, në kuadrin e zgjedhjeve të 20 tetorit. Pra, po propagandimi. Përflitet në çdo gjashtëmujor të parë për interesat e këtij populli njihini dhe kërkesat për të vitit se do të vijnë kaq e aq investime. Vihen në investime të domosdoshme të banorëve të qytetit lëvizje militantët partiakë, të cilët janë të përfshirë tonë. Unë e kuptojë që tani ra çanga si në çetat direkt ose indirekt me biznesmenët, duke i territoriale, por unë them këtë. mundësuar ata që të rrëmbejnë pjesën e tyre, siç Namik Dokle – Ra kompjuteri, jo çanga. është bërë tani i njohur 10 për qind -shi që duhet të Çangën mbaje për vete, Parlamenti ka kompjuter. shkojë në xhepin e atij që mbështet sipërmarrësin Arbër Qilimi - Kuptohet ky qëndrim lidhet me e tenderit. Pra, këto janë janë bërë çështje dite dhe forca të veçanta politike që i kanë zënë ethet e këtë nuk e bëjmë thjesht për propagandë ose për zgjedhjeve, të fushatave elektorale dhe nuk janë në t’u bashkuar me atë pjesë të opozitës, siç u fol këtu, gjendje të vështrojnë në sy ndryshimet që po por një fjalë e popullit në fshat thotë: “Në rast se ta ndodhin. Në Projektbuxhetin e vitit 2000 do të thotë një e dy mos ia vë veshin shumë, por në të përfshihen edhe shpenzimet për grumbullimin e kundërt kur ta thotë një fshat i tërë, atëherë thirri armëve dhe të municioneve luftarake. Sipas mendjes mirë se nuk e ke hiç mirë”. Dhe këtë populli llogaritjeve të bëra duhen rreth 220 milionë lekë për do ta thotë në zgjedhjet e ardhshme. Është bërë e zbatimin e këtij ligji për çarmatimin e popullatës, i modës që nëpër dikasteret e ministrive ose pushtetit cili ka afat të kufizuar kohor deri në fund të vitit 2000. lokal të marrim përgjigjen për kërkesat që ka bërë E dimë të gjithë që rendi dhe siguria u tronditën bashkia për fonde si për shembull: Për këtë vit u çel nga ngjarjet e marsit të vitit 1997, kur u hapën depot gjysma me fondit, për të tjerët nuk janë prokuruar e armëve dhe dolën nga burgjet shumë kriminelë të ose të tjerë e kanë fatin për vitin që vjen e të tjera e rrezikshëm. Këta faktorë kanë ndikuar dhe në të tjera gjëra. Në një kohë që ne jemi dëshmitarë të përhapjen e kriminalitetit. Vetëm një kontingjent i luftës dhe përpjekjeve që bëhen nga individë të caktuar mbetet potencial për kryerje krimesh, këtu caktuar, të mbështetur dhe nga përfaqësues të futen ata që merren me kontrabandë, me trafikun e partive, të cilët rrëmbejnë, ia heqin një qendre fondin drogës, të klandestinëve, të prostitutave, si dhe ose një komune, një bashkie vetëm e vetëm si e si personat që për motive të dobëta bëjnë vrasje,
1214 Viti 1999 Legjislatura e 15-të grabitje, vjedhje, mashtrime e përdhunime. Puna e Duke përfunduar, si gjithë deputetët e tjerë, kam mirë e rendit publik flet edhe për uljen e krimeve të besim se në Buxhetin e vitit 2000 do të gjejë stabilitet rënda dhe për rritjen e forcës zbuluese të organeve kuadri makroekonomik dhe makrofinanciar. të rendit në masën mbi 80 për qind . Ju bëj thirrje deputetëve të miratojnë Buxhetin e Reformës së organeve të rendit i shërbeu më vitit 2000. së miri dhe miratimi i ligjit “Për policinë e shtetit”, Falemnderit! ku në të shprehet ndryshimi i statusit të policisë, e Namik Dokle - Falemnderit! cila nuk është më pjesë përbërëse e forcave të Fjalën e ka deputeti Skënder Katana. armatosura. Ky status i rendit nuk ndryshon as në Skënder Katana – I nderuar kryetar i seancës, kushtet e gjendjes së jashtëzakonshme. Kuptohet Të nderuar kolegë deputetë, që ligjin “Për policinë e shtetit” do ta pasojë dhe Diskutimi dhe miratimi i Buxhetit për vitin 2000 një paketë e tërë ligjesh. Rregullin, rendin, sigurinë, ka shumë rëndësi dhe vlera, pasi shpreh në qetësinë dhe ligjin duhet ta vendosim të gjithë. mënyrën më të koncentruar politikën ekonomike- Makina shtetërore, pasi të miratojë Buxhetin e vitit financiare të Qeverisë për një vit. Shifrat e dhëna në 2000 do të punojë me kapacitet të plotë, duke hequr projektligj shprehin qartë prioritetet e Qeverisë për dhe riparuar ingranazhet e ndryshkura dhe të financime në rritje, si për shpenzimet koherente, korruptuara të së kaluarës. Projektbuxheti i vitit ashtu dhe për ato kapitale. Një nga këto prioritete 2000 ndryshe nga më parë do të nisë rrugën e pasqyrohet më së miri në nenin 7 të këtij projektligji, zgjidhjes për shumë probleme sociale të mbartura, përmes shifrës 35.2 miliardë lekë, e korrigjuar edhe si ndryshimi i pensioneve të ulta. Në mënyrë nga Komisioni i Ekonomisë, që jep kuotën për zërin graduale do të trajtohen me pagë suplementare ish- investime, që është 30 për qind më shumë se e ushtarakët që janë larguar nga reforma në ushtri, pritshmja e këtij viti, vlerë e cila bën të mundur më do të shihen me kujdes pensionet e ish-arsimtarëve tepër financime për më shumë projekte që sjellin etj. zhvillim, progres dhe punësim. Viti që po mbyllim Buxheti i vitit 2000, pasi të miratohet në pati disa të veçanta që duhen vlerësuar në Parlament do të zbërthehet për rajone, rrethe, maksimum dhe duhen mbajtur mirë parasysh edhe bashki e komuna të veçanta. Rrethi i Sarandës, si gjatë debatit për projektbuxhetin. Në radhë të parë rreth turistik për vitin 2000 ka pretendime më të është përfshirja në Paktin e Stabilitetit Rajonal të mëdha dhe kërkon mbështetje nga Buxheti i Shtetit vendit tonë, vizion i ri euro-amerikan për Europën i vitit 2000. Nuk ka gjetur zgjidhje dhe ka zvarritje Juglindore, i cili sjellë për Shqipërinë forcim dhe për hapjen e pikës doganore të Qafë - Botës, në konsolidim të institucioneve, domethënë forcim të Konispol, ku ende nuk po lëvizin makinat e vogla. shtetit ligjor, zhvillim, rritje ekonomike dhe Është problem që na është premtuar dhe kërkon demokratizim në kompleks të shoqërisë. zgjidhje nga Ministria e Jashtme dhe zoti Milo ka Në radhë të dytë, nuk ka kaluar shumë kohë marrë përsipër për ta zgjidhur problemin. Duhet të kur aleanca euroatlantike, mbështetur tërësisht dhe mbështetet porti i Sarandës me investime, si port pa asnjë rezervë nga shteti shqiptar dhe me kontribut sekondar, duhet të rishikohet taksa portuale, sepse të veçantë edhe nga UÇK-ja, fitoi luftën kundër ka frenuar ardhjen e turistëve, kur dihet që Saranda diktaturës së Beogradit, duke vendosur paqen në dhe zonat rreth saj do të mbahen me turizëm masiv. Kosovë, faktor me influencë pozitive për ne dhe për Taksat e larta të vendosura deri tani për turistët gjithë rajonin e Ballkanit. bllokojnë ardhjen e turistëve në Sarandë. Saranda Në radhë të tretë, përballimi dhe menaxhimi me kërkon zgjidhje edhe për problemin e komunikimit sukses i krizës humanitare kosovare, nga Qeveria me Telekomin, kur deri tani kemi gjysmë prefiks, dhe vendi ynë, tregues që shprehin qartë aftësitë pra vetëm na marrin me telefon dhe nuk drejtuese në rritje të ekzekutivit. Ky është një tjetër komunikojmë drejtpërdrejt me të tjerët, nuk kemi të faktor garantues për të ardhmen. Janë këto dhe drejtë të marrim me telefon jashtë rrethit të shumë arsye të tjera që tregojnë se kemi siguri, Sarandës. Qyteti i Sarandës, si qytet turistik kërkon stabilitet dhe kthim në normalitet, konsolidim të edhe ujë të pijshëm dhe deri tani ky problem nuk ka financave, forcim të shtetit, pas atyre goditjeve gjetur zgjidhje. Na është premtuar se do të fillojë të shkatërruese që pësuam në pranverën e vitit 1997 gjejë zgjidhje ky problem vitin e ardhshëm. Me dhe në shtator të vitit 1998. Pra, kemi kushte më shpresë do të presim. se të favorshme dhe situatë të qëndrueshme që
1215 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
populli t’i kthehet punës, biznesi të rritet e të b. Të ardhurat tatimore. Me gjithë përmirësimet zhvillohet, investimet dhe të huajt të financohen pa ka vend për më shumë, sidomos në regjistrimet e risk në vendin tonë. Me dëshirën e mirë për të subjekteve ka jo pak firo dhe kjo bën që dikush punon kontribuar në këtë diskutim të buxhetit dhe me pa tatime dhe konkurron padrejtësisht, atë që vepron mendimin që kritika ndaj dobësive dhe të metave konform ligjeve. Për pasojë planifikimi i të ardhurave ka më tepër vlera për përmirësimin e punës nga bëhet me rezervë nga shumë degë rrethesh. ekzekutivi ynë, sesa e kundërta, po ndaloj në disa c. Të ardhurat nga mallrat e konfiskuara dhe të prej tyre: sekuestruara janë realizuar me mangësi serioze për 1. Shpenzimet në buxhetin e vitit që po mbyllim menaxhim dhe punë të dobët nga personeli i rezultojnë me disa mangësi që duke u riparuar do ngarkuar për këtë punë. Prandaj përmirësimi do të të rrisin frytshmërinë e këtyre shpenzimeve. Për sjellë rritje të ardhurash në buxhet. shembull, shpenzimet kapitale, zëra investime për ç. Moskoordinimi dhe mosveprimi sa dhe si disa ministri nuk do të realizohen, e metë që meriton duhet i punës të shumë policive që kemi sot, ka kritikë të rreptë dhe kërkon reflektim serioz nga ata krijuar hapësira dhe lehtësi për rrjedhje fiskale, për drejtues dikasteresh që për vitin e ardhshëm të kontrabandë dhe për korrupsion. Me influenca të sigurojnë Kuvendin që ky zë do të realizohet, si me ndjeshme në zërin e të ardhurave tatimore dhe financimet e brendshme dhe me ato të huaja. doganore, përmirësimi i punës dhe sinkronizimi i Disa nga arsyet e mosrealizimit të investimeve, veprimeve me më profesonalizëm e më përgjegjësi sipas mendimit tim janë: do sjellë rezultate konkrete në luftën e filluar, tashmë, a. Mungesa e projekteve ose projekti me kundër këtyre fenomeneve, duke bërë ndryshime, mangësi për shumë objekte. si në aspektin ligjor dhe në atë organizativ, me synim b. Procesi i prokurimit dhe i tenderimit, zhvilluar realizimin e të ardhurave. me mangësi dhe zvarritje për punë të Në përfundim kam këto sugjerime për papërgjegjshme nga administrata shtetërore dhe për projektbuxhetin e paraqitur nga Qeveria: boshllëqe ligjore. Mendoj se duhen bërë përmirësime 1. Kostoja sociale prej rreth 240 milionë do të në këtë ligj. përballohej nga buxheti, duke u planifikuar për c. Supervizioni në nivel objekti dhe ministria kanë punonjësit pas ristukturimit të disa minierave, funksionuar me të meta. Ky moment është reflektuar propozim ky nga Ministria e Ekonomisë Publike dhe me shkelje në sasi, cilësi dhe afatin e kryerjes së e Privatizmit dhe e mbështetur nga Komisioni ynë i investimit. Industrisë dhe i Transportit. ç. Kontrolli i brendshëm në nivel lokal nga 2. Financimi rreth 1.5 milionë ose 200 milionë prefekturat dhe qëndror nga ministritë ka vepruar lekë për problemin e arsenikut në Fier do zgjidhet, me dobësi, duke ulur ndjeshëm efektivitetin e pasi ky problem është shumë serioz dhe kërkon financimeve. urgjencë në trajtimin e tij. 2. Të ardhurat e planifikuara nuk po kapin shifrat 3. Ligji i prokurimit e i tenderimit mendoj se e buxhetit për vitin 1999. Për mendimin tim janë kërkon përmirësime të ndjeshme, me qëllim që të disa nga arsyet që do të shprehen më poshtë: bëhet më praktik, më efektiv dhe më i a. Të ardhurat doganore nuk realizohen veç të kontrollueshëm. tjerash dhe për punë të pamjaftueshme nga 4. Mendoj se ka ardhur koha që për administrata e doganave, tregues që flet për punë mosrealizimin e financimeve sipas përgjegjësive të me dobësi në këtë sektor, pasi mundësitë janë dhe futen masa penalizuese, si ajo ligjore, administrative shembulli i mirë nuk mungon. Fakt është vetëm ose financiare, sipas shkallës së përgjegjësisë, e periudha korrik-tetor, një eksperiencë shumë e mirë, cila do të rrisë ndjeshëm punën dhe përgjegjësinë e kur zhdoganimet janë mbi 80 për qind për disa nga administratës shtetërore. artikujt kryesorë të dhjetëmujorit. Në disa artikuj, si Duke përfunduar diskutimin shprehem pro këtij për shembull: Për artikullin kafe nga 1700 tonë projektligji, pasi përgjithësisht ka tregues të gjithsej për dhjetëmujorin, vetëm në këtë periudhë përmirësuar, garanton punë normale dhe rritje korrik-tetor kemi 1550 tonë zhdoganime. Ky fakt ekonomike. flet shumë për mundësitë dhe rezervat që janë në Falemnderit! punët e doganave. Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka deputeti Ilo Kostandini.
1216 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ilo Kostandini – I nderuar kryetar i seancës! parashikuara, mendoj se duhet të kihet kujdes, midis Të nderuar kolegë! të tjerash, edhe në këto dy drejtime: Në vendin tonë, duke marrë shkas nga Së pari, dikasteret e linjës së arsimit dhe të tranzicioni i gjatë dhe i lodhshëm, që emeton në kulturës të vazhdojnë të bëjnë përpjekje më të popull doza të konsiderueshme pakënaqësie, mëdha, përpjekje për financime të huaja, si pasigurie dhe deziluzioni, prej kohësh ka zënë vend domosdoshmëri për ndryshime rrënjësore në këta problemi i mungesës së pjesshme ose në momente sektorë tepër të rëndësishëm që kanë të bëjnë me të caktuara kohe edhe i mungesës totale të shtetit. të ardhmen tonë dhe me traditën e identitetit tonë Çdo anomali, çdo dukuri regresive në vend lidhet kombëtar. me këtë problem të rëndësishëm, me fuqizimin e Së dyti, duke diskutuar lidhur me realizimin e shtetit, sepse në këtë mënyrë fillon zgjidhja e investimeve ka dalë si shqetësim menaxhimi i zinxhirit pafund të halleve të vetë popullit. fondeve për investime. Prandaj, del e domosdoshme Sigurisht ka shumë faktorë që lidhen me ngritja e strukturave për shpenzimet buxhetore, fuqizimin e shtetit, një prej të cilëve është faktori struktura që duhet të lidhen me menaxhimin dhe ekonomik i shëndoshjes së tij, pra fuqizimi i buxhetit. kontrollin e investimeve të kryera. Është fakt i pamohueshëm që në këto dy vite e ca Si deputet i Korçës do të shtjelloj disa mendime të qeverisjes së Koalicionit Aleanca për Shtetin, për investimet e akorduara në këtë rreth. Është fakt ekzekutivi shqiptar ka treguar kujdes në rritje për që në vitet 1992-1997 Korça kishte zënë vend prapa hartimin dhe zbatimin e buxhetit. Sot mbas dy liste në lidhje me investimet. Gjithashtu, është fakt vjetësh, ashtu siç theksohet edhe në materialin e i pamohueshëm që në dy vitet e fundit, në sajë të paraqitur për projektbuxhetin, në kemi një situatë vlerësimit ndaj këtij rajoni të rëndësishëm për të stabilizuar makroekonomike dhe financiare, e pozicionin gjeografik, për kulturën që mbart dhe vlerat cila me buxhetin e ri synon të konsolidohet dhe të demokratike, nga Qeveria e Koalicionit janë akorduar çohet në parametra më komodë. Stabiliteti në të fonde të rëndësishme, të domosdoshme për të ardhurat e buxhetit dhe në treguesit kryesorë nxjerrë Korçën dhe rajonin e saj nga gjendja e makroekonomikë është një bazë e fuqishme për vështirë në të cilën ndodhej në këto vite tranzicioni. gjallërimin e ekonomisë, ai krijon kushtet e Në sajë të investimeve të akorduara, të punës së domosdoshme për rritjen e aktivitetit të biznesit në pushtetit lokal, si dhe të institucioneve përgjegjëse vend, ndërsa nga ana tjetër ndikon pozitivisht për në qendër, në Korçë dhe në rrethin e saj kemi arritje krijimin e besueshmërisë tek investitorët e huaj, si të konsiderueshme, sidomos në përmirësimin e një pikë kyçe për rimëkëmbjen e ekonomisë sonë. infrastrukturës rrugore në fshat, në qytet, në Telekom, Në Komisionin e Arsimit dhe të Kulturës, ku unë në ujësjellës, në përmirësimin e rrjetit ujitës etj. Të bëj pjesë, ne shqyrtuam me kujdes të gjithë zërat e gjitha këto janë realizuar dhe po realizohen në buxhetit që lidhen me këta sektorë të rëndësishëm. vazhdimësi, si nga investimet e brendshme ashtu Në takimet e përbashkëta me punonjës, ekspertë edhe ato të huaja. të dikastereve përkatse, si dhe të Ministrisë së Edhe në sektorin e arsimit ka pasur fonde për Financave u analizuan të gjithë zërat e parashikuar rikonstruksione të objekteve shkollore në të gjitha në projektbuxhet për këta sektorë dhe njëkohësisht nivelet, në fshat e në qytet, duke synuar u propozuan edhe shtesa të reja, të cilat me përmirësimin e infrastrukturës arsimore, që kënaqësi shohim se në një masë të konsiderueshme megjithatë është ende mjaft e amortizuar. Në janë miratuar për t’u përfshirë në buxhetin e ri të realizimin e investimeve, në përgjithësi, nga viti i shtetit. Është pozitive që fondet buxhetore kaluar ka një përmirësim me rreth për qind në rritje, parashikohen të orientohen në përmirësimin e duke arritur te shifra mbi 90 për qind të fondeve të gjendjes së rënduar të konvikteve shkollore. Kujdes planifikuara për vitin në vazhdim. Duhet theksuar i veçantë duhet treguar krahas përmirësimit të serioziteti me të cilin punoi këshilli i bashkisë dhe infrastrukturës arsimore, që është reale në këto vite, bashkia Korçë, si dhe firmat e ndërtimit të rrethit edhe për furnizimin me pajisje e bazë materiale për të realizuar në masën gati 100 për qind fondin laboratorike, zëra që vitet e fundit për mungesë prej 500000 dollarësh që u dha nga Qeveria në fillim fondesh janë lënë në harresë dhe gjendja nga viti në të vjeshtës dhe që synoi në përmirësimin rrënjësor vit ka ardhur duke u rënduar. Për të realizuar në të infrastrukturës në qytetin e Korçës, përfshi kohë, me cilësi dhe në sasi objektivat e
1217 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
bulevardet, sistemin e trotuareve dhe gjelbërimin e imazhin e doganave dhe të ardhurat nga to, për të tyre. realizuar që administrata tatimore të angazhohet më Sot është fakt i prekshëm, një realitet i ri në shumë për vjeljen e detyrimeve nga sektori privat, qytetin e Korçës, i cili paraqitet me një tjetër pamje midis të tjerash, atëherë me siguri pagat e mësuesve, urbane. Gati gjatë gjithë muajit në vazhdim po të mjekëve dhe të buxhetorëve në përgjithësi do të punohet nga ndërmarrja elektrike për të realizuar jenë më të larta. një investim për përmirësimin e ndriçimit në qytet. Për rrjedhojë dhe pensionet do të pësojnë më Ministria e Arsimit krahas rikonstruksionit të shumë rritje dhe do të realizohet më shpejt se objekteve shkollore në fshat e qytet, madje në fshatra planifikimi edhe zhdukja e disnivelit që ekziston edhe me ndërtime të reja, më me kujdes duhet të midis pensioneve para dhe pas vitit 1993. shohë kërkesën e Drejtorisë Arsimore për ndërtime Së fundi, shprehim bindjen se buxheti i ri do të të reja edhe në qytetin e Korçës, ku ka mbi 20 vjet konsolidojë arritjet tona dhe shpreh votën pro që nuk ka ndërtime të reja në sistemin e arsimit, miratimit të tij. me gjithë nevojat e ngutshme për një shkollë të Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka arsimit të mesëm. deputeti Xhevat Shima. Fillimi i punimeve në terren për rikonstruksionin Xhevat Shima – I nderuar zoti kryetar i e rrjetit ujësjellës dhe kanalizimeve të ujërave të zeza seancës, në qytetin e Korçës, në fillim të vitit të ardhshëm; Të nderuar kolegë deputetë, fillimi i punimeve për ndërtimin e nënstacionit Të nderuar ministra prezentë në sallë, elektrik dhe çuarja e linjës 400 kilovoltshe në Duke studiuar me vëmendje projektbuxhetin e Zëmlak, gjatë viteve 2000-2001 janë dy investime të paraqitur nga ekzekutivi për miratim në Parlament, mëdha që do të përmirësojnë ndjeshëm furnizimin dëshiroj të trajtoj katër çështje kryesore: me ujë në qytet, si dhe stabilizimin e energjisë Së pari, projektbuxheti paraqet gjendjen reale elektrike, mbasi deri tani ky rajon ka pasur probleme të ekonomisë sonë, përcakton caqet, ku duhet të shumë të mprehta, megjithëse korçari ka qenë paguesi arrijmë në fund të vitit të ardhshëm dhe është i më i rregullt, në masën mbi 95 për qind , të faturave mundshëm për t’u realizuar. Unë i qëndroj mendimit të ujit dhe të energjisë elektrike të harxhuar. se ekzekutivi ynë ka bërë ç’është e mundur për të Politika e investimeve për fshatin duhet të jetë paraqitur variantin më optimal të mundshëm. më efektive, përveç investimeve të konsiderueshme Sigurisht që një optimale nuk është asnjëherë për ristrukturimin e sistemit ujitës, përmirësimit në perfekte dhe debati këtu në Parlament do t’i bëjë infrastrukturën rrugore e ujësjellës, nga shteti duhet atij përmirësimet e nevojshme, megjithatë, ai i të mendohet më seriozisht për të rindërtuar sistemin përmbush kërkesat kryesore dhe i ftoj kolegët telefonik, si një domosdoshmëri për fshatin e sotëm. deputetë për ta miratuar, në mënyrë që t’i hapim Duhet menduar më seriozisht për politikën e rrugë zhvillimit të mëtejshëm të ekonomisë kreditimit, për të zhvilluar më tej biznesin në fshat e shqiptare. në qytet e për një frymëmarrje më të gjerë të Së dyti, komisionet parlamentare, në të cilët ekonomisë sonë. edhe ai i Bujqësisë, kanë punuar me seriozitetin e Me investimet e realizuara deri tani, me ato në duhur për të përmirësuar materialin bazë të paraqitur vazhdim, si dhe me investimet që me siguri do t’i nga Qeveria. Shumë vërejtje, pyetje dhe sqarime planifikohen në vitet e ardhshme, me impenjimin dhe janë bërë në komisione dhe përfundimisht, me përgjegjësinë e organeve të pushtetit lokal dhe të mirëkuptimin e plotë të ekzekutivit, në materialin institucioneve përgjegjëse në qendër, me kulturën përfundimtar u bënë përmirësimet e duhura dhe më dhe vlerat pozitive që mbart popullsia e kësaj zona, të domosdoshme. Korça i ka të gjitha mundësitë për t’u bërë një rajon Së treti, Projektbuxheti i vitit 2000 është model i zhvillimeve tona ekonomike e demokratike. rezultantja logjike e politikës ekonomike të ndjekur Në projektbuxhetin e paraqitur ka synime për në mënyrë të programuar nga koalicioni qeveritës, i përmirësime të financave në drejtim të politikave të kryesuar nga Partia Socialiste. Por cilido politikan gjera sociale, edhe në radhë të parë për rritjen e dhe njeri me logjikë të shëndoshë e di çfarë do të pagave e të pensioneve. Buxheti dhe mundësitë janë thotë fakti, që duke u nisur nga një ekonomi krejt të kufizuara, por në qoftë se punohet me shumë në kaos, si ajo e pranverës të vitit 1997, të arrish seriozitet dhe luftë të ashpër për të përmirësuar me durim, me llogari, me punë legjislative, si dhe
1218 Viti 1999 Legjislatura e 15-të me kosto jo të vogël politike, në pak më shumë se e bërë deri tani, jam i mendimit që ekzekutivi duhet dy vjet, të stabilizosh ekonominë, të stabilizosh t’i kushtojë vëmendjen më të madhe zonave rurale, rendin, të ulësh inflacionin, të forcosh vlerën e lekut, ku jeton ende mbi 50 për qind e popullsisë së vendit të rrisësh investimet dhe të ndikosh në rritjen e nivelit tonë dhe ku kryhet një aktivitet i gjerë ekonomik të jetesës së popullatës, nuk është aspak punë e dhe ku ka mundësi të mëdha financiare për vogël. Me pak fjalë, brenda dy vjetëve ne arritëm jo mbështetur Buxhetin e Shtetit. Aktualisht është vetëm të stabilizojmë ekonominë, por dhe të krijuar dhe po fillon të konsolidohet infrastruktura krijojmë kushte reale për zhvillimin e saj. Këtë e organizative e zonave rurale, e cila është në gjendje vërteton edhe realizimi i pritshëm i vitit 1999, si dhe të realizojë projekte ambicioze në bujqësi, në projektbuxheti i vitit 2000. Për këtë mjafton të blektori, në pyje dhe në industrinë agropërpunuese. përmendim dy shifra: Viti 2000 në krahasim me vitin Zonat rurale kanë kërkesa të mëdha për investime 1999 parashikon një rritje të investimeve në masën në veprimtari rentable dhe fitimprurëse. Pikërisht për 33 për qind , kurse në bujqësi kjo rritje është, jo e këtë arsye unë i qëndroj mendimit që pa vonesë vogël, është 14.2 për qind . duhen krijuar mekanizma adeguatë, të cilët t’i Së katërti, ne e kemi të qartë që projektbuxheti shqyrtojnë dhe t’i filtrojnë kërkesat e fshatit për kredi i paraqitur nuk përbënë pragun e bum-it ekonomik. dhe investime, si dhe duhet parë me shumë Kjo fazë është ende larg, megjithatë e përsëris, që seriozitet mundësia e krijimit të institucioneve rezultatet e deritanishme kanë krijuar kushte të financiare të specializuara për fshatin. Për vetë favorshme dhe shpresëdhënëse për një integrim kushtet e vendit tonë, ashtu dhe për tendencat gradual të vendit tonë në strukturat politike dhe aktuale të zhvillimit të ekonomisë amerikane, euroatlantike dhe për rrjedhojë krijon premisat për europiane dhe asaj botërore, Shqipëria dhe për një rritje graduale të mirëqenies së shqiptarëve. shumë dekada vitesh do të mbështetet Po me këtë rast dëshiroj të trajtoj dhe ndonjë ekonomikisht te fshati. Na takon neve që këtë lënie jashtë vëmendjes ose mangësi që është aktivitet ta bëjmë më fitimprurës për vetë fermerin vërtetuar në punën e ekzekutivit. Besoj që secili prej dhe për shtetin, më pak rraskapitës për vetë fermerët nesh e ka të qartë që ekonomia shqiptare nuk mund dhe më të interesuar për vetë banorët e këtyre të zhvillohet me ritmet e duhura, pa mbështetjen zonave. financiare të organizmave botërore dhe të partnerëve Sugjerimin e fundit e kam diçka më profesionale. tanë perëndimorë. Si personalitetet e larta shtetërore Jam i mendimit që Ministria e Bujqësisë dhe e që kanë vizituar vendin tonë, ashtu dhe mjaft nga Ushqimit duhet të thellojë dhe të përfundojë reformën qeveritarët tanë, më tepër se një herë, kanë theksuar në sferën e institucioneve kërkimore shkencore dhe faktin se para për vendin tonë ka, por tërheqja e të sistemit të farave dhe të fidanëve. Gjendja e tyre tyre bëhet duke i paraprirë me projekte serioze dhe aktuale është ende larg mundësive reale, pavarësisht të argumentuara mirë. Pikërisht në këtë drejtim ka nga disa fonde shtesë që janë parashikuar në vend që ekzekutivi ta përmirësojë punën për Projektbuxhet për vitin 2000. Në këtë reformë duhet përgatitjen e projekteve, rritjen e këmbënguljes për parashikuar mbështetje e plotë financiare për atë miratimin e tyre dhe sidomos për përsosjen e pjesë të punës kërkimore që ka qenë e mirëfilltë mëtejshme të mekanizmave shtetërore që shkencore, duhet ndarë veç aktiviteti i shërbimit në lehtësojnë thithjen e burimeve financiare, duke funksion të fermerëve, si dhe duhet krijuar alternativa shkurtuar kohën që duhet përshkuar nga faza e dhe mundësia e privatizimit të disa aktiviteteve që studimit deri në zbatim. Për shumë projekte kjo janë në funksion të klientelës. Jam i bindur që gjithë periudhë kërkon dy vjet kohë dhe dy vjet janë shumë, kjo reformë nuk ka prapa ndonjë faturë të kur janë të gjitha mundësitë që kjo kohë të shkurtohet papërballueshme për Buxhetin e Shtetit. përgjysëm. Partnerët tanë perëndimorë duhet të na Falemnderit! kuptojnë mirë për këtë çështje dhe jam i sigurtë që Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka do e kuptojnë mirë, por nga ana jonë duhet të bëhet deputeti Flamur Hoxha. shumë më tepër për njohjen dhe përvetësimin e Flamur Hoxha – Të nderuar deputetë, procedurave dhe të mekanizmave të ndërlikuar të I nderuar drejtues i seancës, hartimit dhe të zbatimit të projekteve. Projektbuxheti i paraqitur për diskutim e miratim Sugjerimi tjetër që dua të bëj ka të bëjë me sferën përbën dokumentin më të rëndësishëm të Qeverisë e bujqësisë dhe të ushqimit. Pavarësisht nga puna në jetën ekonomike sociale të vendit për vitin që
1219 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
vjen. Gjithashtu, ai përbën dhe obligimin tonë më të Po sa efektive janë këto fonde dhe kush i kontrollon përgjegjshëm për votimin e tij, duke shtuar ato? Sepse shifrat për fondet e dhëna, me kostot angazhimin serioz të çdo force politike shqiptare, përkatëse për njësi matëse të krahasuara për të cilat kanë marrë përsipër drejtimin dhe ndërtimin Tiranën janë shumë më të larta se me rrethet e tjera e vendit të shkatërruar në vitet 1996-1997. Është i të mëdha? Po aq shqetësuese bëhet kjo kur pamohueshëm fakti që këto dy vitet e fundit, ku krahasohet me gjendjen e pastrimit, të gjelbërimit, drejtimin e vendit e udhëheq Aleanca për Shtetin, të trotuareve, të kanalizimeve, të cilat mbeten në janë atakuar dhe shkojnë drejt normalitetit mjaft një gjendje tejet shqetësuese. probleme shqetësuese. Janë filluar mjaft akse Mendoj se fondet e dhëna nga Buxheti i Shtetit rrugore nga veriu në jug e lindja në perëndim, pa duhet të supervizohen jo vetëm nga pushteti lokal, harruar rrugët rurale në të gjithë vendin. Shumë degë por edhe nga ai qendror. Se ndodh që Ministria e e sektorë të zhvillimit të vendit po ngrejnë kurbën e Transporteve planifikon nga buxheti për shërbimin normalitetit, duke çuar në rritjen e qetësisë publike e transportit urban një normë subvencioni që mbetet dhe në konsolidimin e shtetit. Në këtë kontekst do vetëm si kërkesë e pushtetit lokal ose e ndërmarrjes desha të tërheq vëmendjen në disa zvarritje e vonesa së autobuzëve, nuk ka një kontroll të përgjegjshëm që shkaktohen subjektivisht, duke penguar ose për të ardhurat që realizohen çdo ditë, për çdo rrugë sorollatur problemet. Është e pafalshme që disa e për çdo stacion, nga çdo autobuz që lëvizë nëpër komuna e bashki, diku padrejtësisht e diku linjat e urbanit në Tiranë. A nuk ka vend të shikohet qëllimisht, nuk janë në rezonancë me pushtetin se edhe kur nuk kishte mikrobuza, për shembull, qendror, sepse interesohen pak e në ndonjë rast u edhe tani të ardhurat në parkun e autobuzëve janë jepen ngjyrime politike veprimeve konkrete, të të njëjta, si dhe subvencioni mbetet i njëjtë, por theksuara këto sidomos në shpejtësinë e praktikave kërkesa e bashkisë se Qeveria nuk na jep fonde për shpronësimet, në objekte ku do të investohen për të blerë autobuza të rinj, është e vazhdueshme fonde për rrugët ose në vlerësimin e tokave ndaj dhe e përhershme. pronarëve. Kështu sorollatjet burokratike nga E ndiej problemin dhe shqetësimin e rritjes së momenti i shpalljes së fituesit të objektit deri në nevojave të industrisë së materialeve të ndërtimit, fillimin e punimeve zgjasin aq shumë sa do të ishte pasi është ulur shumë kapaciteti prodhues i vendit. kohë e mjaftueshme për përfundimin e punimeve. Shumë nga këta sektorë u dëmtuan, u privatizuan Kjo çon në më shumë zhurmë propagandistike sesa ose u tjetërsuan, duke nxitur blerjen nga importi e në ecurinë e punimeve për objektet që do të fillohen. për pasojë u rrit dukshëm kostoja e ndërtimit për Kështu është folur po aq shumë për pikën doganore këto vite. Fabrikat e çimentos ose të tullave kanë të Tre Urave në Çarshovë të Përmetit, saqë dhe po qenë objektet më fitimprurëse për shumë të të fillohet nga puna zor se e beson kush. Ajo ka interesuar të huaj ose vendas, të cilat çuan në uljen filluar që në vitin 1996 nga ish-kandidati për deputet e sasisë së çimenton në 200 000 tonë kundrejt i PD-së, duke prerë disa ferra me disa militantë të 850 000 që prodhoheshin te ne. Unë e vlerësoj importuar dhe megjithëse fondet janë dhënë në grand objektivin e Qeverisë, në programin e saj të miratuar nga programi PHARE për vitin 1999, ende nuk kanë para dy muajsh, që synon rritjen e prodhimit në vend filluar punimet. Edhe marrëdhëniet e pushtetit lokal duke e riaftësuar dhe përmirësuar teknologjinë e me atë qendror krahas përmirësimeve të bëra këto këtyre fabrikave, duke bërë të mundur që punonjësit kohët e fundit, nuk kanë pse të ngushtohen vetëm ekzistues të jenë partnerë seriozë në privatizim. në elementin sa fonde më dhe e kush është më i Gjithashtu, edhe pse janë dhënë leje për shfrytëzimin zoti të sigurojë më shumë të tilla, por në e materialeve inerte në shtet të shumë lumenjve të marrëdhëniet institucionale e ligjore. Mendoj se nuk vendit tonë, megjithëse, ekziston dhe një vendim i është bërë pak nga Qeveria këto vitet e fundit në Këshillit të Ministrave për ndalimin dhe disiplinimin institucionalizimin e këtyre marrëdhënieve, por e tyre, kjo dukuri shkatërrimtare është bërë mjaft përgjegjësia e të zgjedhurve lokalë të bazohet në alarmante dhe ka çuar në dëme të mëdha për votën e marrrë në objektet e përfunduara dhe jo në mjedisin dhe ekosistemet në veçanti, pa folur për tenderat e realizuar. Vetëm në Tiranë Buxheti i pasojat ekonomike të rënda. Shtetit jep për shërbimet publike afro 6.5 miliardë Ka ardhur koha ta vlerësojmë sot mjedisin, kur lekë të vjetra: për pastrimin, gjelbërimin, ndriçimin shpenzimet janë më të pakta sesa të na kushtojë rrugor, dekorin, trotuaret, kanalizimet, funeralet etj. shumë në të ardhmen, por që do të jetë vonë.
1220 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Problemet që kanë të bëjnë me mjedisin, në Unë e kuptoj mundësinë e buxhetit që për vitin situatën e sotme, mbeten çështjet që Qeverisë duhet 2000 treguesit janë të pranueshëm, por që nuk i t’i kushtojnë kohë dhe angazhim. Po të kemi plotësojnë të gjitha nevojat e dikastereve. Do të parasysh perspektivën, fondet që duhen për zgjidhje, kërkoja mundësisht sigurimin gradual të fondeve, do t’ia vlente të paraqitej një strategji afatgjate veçanërisht për Ministrinë e Punëve Publike, e cila zhvillimi. Po të kemi parasysh, gjithashtu, prerjet e ka nevojë për fonde shtesë për vazhdimin e punimeve mëdha të pyjeve, pemëtoreve, të kurorave të gjelbra në objektet e filluara gjatë vitit 1999, sidomos për të qyteteve, uljen e ndjeshme të sipërfaqeve të ujësjellësit. Kjo do të fusë në eficencë objektet e gjelbëruara në qendrat e banuara, ndërtimet pa leje financuara deri më sot. Gjithashtu, kërkohet një ngado dhe sidomos në bregdet, dëmtimet e rrjetave kontroll dhe verifikim i saktë në objektet në vazhdim, të kullimeve, gërryerjet e tokës dhe erozionin e të cilat mbetën pa u vënë në shfrytëzim për fonde të madh, rritjen e mbetjeve urbane dhe të ndërtimeve, vogla ose për gjëra që më shumë pengojnë, siç mund si rezultat i ndryshimeve të natyrave të konsumit, të ishin rrugë të ndryshme, kanalizime etj. gjendjen e madhe të shumë mbetjeve toksike Si përfundim do të dëshiroja të theksoja se helmuese nga insekticidet ose pesticidet, duhet të mbështetja jonë ndaj këtij buxheti të paraqitur nga ndryshojmë statusin e Agjencisë së Mjedisit. Mendoj Qeveria është e domosdoshme, mbasi do të ngjisim se kjo agjenci duhet të jetë autorja dhe aktorja e dhe një shkallë më shumë në godinën e shtetit që dhënies së lejeve ose licencave të çdo ndërtimi që po ndërtojmë. bëhet në vendin tonë. Unë nuk e kuptoj sesi në Vlorë Falemnderit! pushteti lokal paska vendosur që të ndërtohet një Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka impiant përpunimi mbetjesh urbane për 600-800 tonë deputeti Banush Gozhdari. në ditë, pa lejen e Agjencisë së Mjedisit dhe pa Banush Gozhdari – Duke shprehur dy miratimin e Qeverisë, në një kohë që këto mbetje konsiderata të përgjithshme, e para paraqitja në kohë do të na vijnë edhe nga Italia, kështu thoshte së e Projektbuxhetit të vitit 2000, duke përmbushur një paku një gazetë para ca kohësh. Është më se e detyrim kushtetues edhe pse periudha e përgatitjes domosdoshme që ky veprim të ndalohet me të së tij përkoi me kohën kur maxhoranca qeveritëse drejtën e kryerjes në këtë fushë vetëm të veprimeve kishte problemet e saj të brendshme, flet për një të kontrollura, në të kundërt në Vlorë ose gjetiu do shkallë më të lartë emancipuese të administratës të krijohet një problem shumë shqetësues, duke e shtetërore në përgjithësi dhe të organeve financiare kaluar shumë herë uzinën e dikurshme të PVC-së. në veçanti dhe e dyta, konsolidimi i stabilitetit Duke e quajtur të mundshme zgjidhjen e dukurive të makroekonomik dhe krijimi i kushteve për një rritje përmendura më lart, mendoj të parashtroj edhe disa ekonomike të qëndrueshme, që synon buxheti i vitit momente, ku nga ana jonë duhet vlerësimi përkatës. të ardhshëm, mendoj se ekonomia e vendit i ka Ende ka sektorë që kanë nevojë për plotësime kapërcyer fazat e para të krizës dhe shekulli i ri ose përmirësime të domosdoshme ligjore. Kanë ngjallë shpresat e një jete më të mirë dhe të një kaluar disa vite që aktiviteti i turizmit nuk paraqet ekonomie me tendencë në rritje. Por si anëtar i dhe nuk bënë përmirësime në aktet ligjore që duhet Komisionit të Bujqësisë dhe të Ushqimit dëshiroj të të mbështesin ose të sanksionojnë këtë degë me shfaq disa mendime për buxhetin e asaj dege të perspektivë të ekonomisë së vendit. Kjo mendoj i ekonomisë që jep mbi 50 për qind të prodhimit të ka dhënë efektet negative, të cilat u joshën shumë brendshëm dhe që ka angazhuar në punën e vet në kohën e regjimit që kjoskat i quante kapitalizmin rreth 400.000 familje fshatare. e tipit tajvanez. Shumë çrregullime ose anomali të Së pari, për infrastrukturën e bujqësisë. Rritja krijuara në shërbimet publike e kanë zanafillën edhe e investimeve prej rreth 14 për qind në raport me te mungesa e akteve ligjore. Ne sot nuk kemi një vitin 1999 është tregues që i jep kësaj dege një farë ligj për mirëmbajtjen e sipërfaqeve të gjelbra, të përparësie dhe po të kemi parasysh nivelin e mirë higjenës urbane, të rrjeteve të kanalizimeve etj, të thithjes së financimeve të huaja që ka realizuar prandaj dhe u abuzua keq, duke shkatërruar deri tani Ministria e Bujqësisë dhe e Ushqimit, duket ambientet çlodhëse, argëtuese aq shumë sa u që buxheti i këtij viti do të mbështesë më mirë çorientua çdo gjë në urbanistikë. Pra, unë mendoj bujqësinë e vendit. Por në raport me peshën që ajo se duke i quajtur miratimet e ligjeve si nevojë, zë, me nevojat që ajo ka dhe me përparësinë që i zbatimi i tyre është domosdoshmëri. jep asaj programi qeveritar, përsëri ky buxhet duhet
1221 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
konsideruar minimal. Ishte kjo arsyeja që Komisioni Pushtetit Lokal dhe të Ministrisë së Kulturës, të i Bujqësisë kërkoi shtimin e investimeve për 150 Rinisë dhe të Sporteve, të marra së bashku. Pra, milionë lekë të reja, gjë që gjeti mbështetjen edhe nga kjo pikëpamje Fondi i Zhvillimit Shqiptar është të Komisionit të Ekonomisë dhe të Financave. më shumë se një ministri. Tashmë nuk ka komuna, Brenda tij peshën më të madhe të investimeve e bashki që të mos kenë vepruar ose veprojnë me zënë ato për rehabilitimin e infrastrukturës së ujitjes. projekte për përmirësimin e infrastrukturës së tyre. Duke shmangur ndonjë opinion për efektivitetin e Por kohëzgjatja dhe cilësia e zbatimit të këtyre projekteve të ujitjes së realizuara deri tani, siç e projekteve ka mbetur jashtë vëmendjes kontrolluese kam theksuar edhe herë tjetër, duhet që harta e të shtetit, e cila rrjedh mesa duket nga qenia e këtij këtyre investimeve të mbulojë gjithë Shqipërinë, institucioni një drejtori autonome, veç prekjes nga mbasi jo të pakta janë rrethet, ndër to dhe ai i sëmundja e ditës, korrupsioni. Pogradecit, që ende nuk janë përfshirë në këto Thonë që riorganizimet e shpeshta janë varfëri projekte. Kur dihet që këto investime bëhen me mendimi, por dhe mungesa e tyre është shterpësi. kredi, kryesisht të organizmave ndërkombëtare, dhe Ndaj do të sugjeroja që të rishikohej varësia, drejtimi për shlyerjen e tyre do të paguajnë të gjithë. Nga dhe mënyra e kontrollit e këtij organizmi të fuqishëm njëra anë kjo dhe nga ana tjetër kufizimet në për investime, sidomos kontrolli i tij i brendshëm, i shpërndarjen gjeografike të investimeve për ujitje, ndërprerë në tërësinë e vet, qysh në vitin 1993. Ashtu në mënyrë të pashmangshme, çojnë në disnivele sikur do t’i sugjeroja Ministrisë së Bashkëpunimit ekonomike të zonave të ndryshme rurale. Besoj që Ekonomik dhe të Tregtisë të shikonte mundësinë e ky buxhet do t’i japë fund këtij problemi nëpërmjet diferencimit të atij që quhet fondi i pjesëmarrjes së projekteve të bashkëfinancuara nga IFAT, duke u komunitetit, në projektet FZHSH, që shkon në 10 shtrirë kështu dhe në rrethe të tjera të vendit tonë. për qind të vlerës së tij, duke mos e vendosur atë Për më tej mendoj se ka ardhur koha që përveç unik, si për zonat fushore dhe për ato malore ose rehabilitimit të rrjetit ekzistues, Ministria e Bujqësisë midis komunave dhe bashkive, mbasi është e qartë dhe e Ushqimit të orientojë projekte të tjera për që ato nuk kanë mundësi të barabarta ekonomike. shtimin e aftësisë ujitëse nëpërmjet ngritjes së Së dyti, në kushtet kur mungojnë politikat e rezervuarëve të rinj. Ka mbi 10 vjet që në këtë fushë subvencionit të prodhimit bujqësor dhe me sa duket nuk është bërë asnjë investim. Projektet e afërimi i pranimit në Organizatën Botërore të Tregtisë deritanishme vetëm sa kanë përmirësuar aftësinë dhe implementimi i Paktit të Stabilitetit për regjimin ujitëse, por nuk e kanë shtuar atë, çka përbën një e doganave do zvogëlojnë masat proteksioniste, faktor frenues nga më kryesorët, që pengon shtrimin bujqësia në gjendjen që është sot nuk mund të e bujqësisë në degë prioritare. përballojë konkurrencën e huaj dhe zor se do të Investimet për shërbimet e kontrollit, të atij jetë prioritare pa masa të tjera mbështetëse. veteriner dhe ushqimor, me të drejtë zënë vendin e Nuk do të dëmtoheshin ekonomikisht prodhuesit dytë në strukturën e këtij dikasteri. 90 milionë lekë e 30000 kv patateve në Iashvec, në qoftë se nuk të parashikuara për këtë qëllim mund të mos jenë luhej politika e dyerve të shqyera doganore. Është shumë, po të kemi parasysh gjendjen e mjerueshme e vërtetë që ulja e parë në 5 për qind e tarifave të këtyre shërbimeve. Por në kushtet kur ende doganore u bë për imputet e bujqësisë, por do të importojmë sasira të mëdha produktesh bujqësore e ishte i pakonsiderueshëm në buxhet diferencimi i blektorale, orientimi i këtyre investimeve në radhë të tatimit mbi vlerën e shtuar të këtyre imputeve, sepse parë në rrethet doganore, për laboratorë dhe investime ndodh, për shembull, që shoqata agrare nordike u të tjera të karantinës shtetërore, është domosdoshmëri jep fermerëve pogradecarë raca falas dhe ai që duhet të realizohet nga Ministria e Bujqësisë. detyrohet të paguajë 300.000-400.000 lekë të vjetra Përmirësimi i infrastrukturës rurale nuk varet vetëm për efekt të tvsh-së. Ose siç diskutuan dhe vetëm nga buxheti i Ministrisë së Bujqësisë dhe të mjaft kolegë deputetë për problemet e kreditimit të Ushqimit. Rrugët, ujësjellësit dhe elementet e tjera prodhimit bujqësor, mendoj se nuk ka nevojë për të infrastrukturës kanë një mbështetje të komente të tjera kur pohojmë se jemi vendi më konsiderueshme nga Fondi i Zhvillimit Shqiptar. bujqësor në Europë dhe jemi njëkohësisht i vetmi Investimet e kësaj drejtorie të parashikuara në vend në Europë që nuk kemi bankë ose agjenci buxhet, që shkojnë në rreth 1.2 miliardë lekë, janë kreditimi për bujqësinë, e cila, sipas meje, përbën 2.6 herë më të mëdha se investimet e Ministrisë së një paradoks që nuk duhet lejuar të vazhdojë gjatë.
1222 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Së fundi, jo si masë për mbushur buxhetin, por taksën e saj. Për më tepër në zbatimin praktik, kur për buxhetin e komunave, mendoj se ka ardhur koha njerëzit shikojnë se shumica e asaj çka kanë paguar ekonomikisht, por dhe politikisht që gjatë vitit po investohet në rrugë, ujësjellës, shkolla, qendra ushtrimor të këtij buxheti, në një moment të shëndetësore etj, realizimi në praktikë i saj nuk duhet përshtatshëm të vendoset taksa mbi tokë. Jam i të jetë dhe aq i frikshëm. bindur se kjo ide nuk mund të pritet me entuziazëm, Falemnderit! por jam po aq i bindur se autonomia lokale, konsolidimi Namik Dokle – Falemnderit! i pronësisë mbi tokën, zgjidhja e problemeve të shumta Mbyllim për sonte debatin, seanca hapet nesër të infrastrukturës rurale etj, nuk mund të realizohet pa në orën 11.00.
E premte, 10.12.1999 Drejton Zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e paradites Namik Dokle
Namik Dokle – Hapim seancën dhe vazhdojmë Për zhvillimin teknik të ushtrisë është parashikuar me diskutimet për projektbuxhetin. rreth 2 për qind e buxhetit të akorduar nga Qeveria Fjalën e ka deputeti Leonard Demi. për Ministrinë e Mbrojtjes. Gjatë vitit të ardhshëm Leonard Demi – Zoti Kryetar, kjo ministri, me këto para do të jetë në gjendje të Të nderuar kolegë, blejë vetëm një pajisje ushtarake, e cila do të Diskutimin tim për projektbuxhetin do ta shërbejë për vëzhgimin bregdetar. Treguesi mesatar përqëndroj në dy çështje kryesore, atë të mbrojtjes i buxhetit të vendeve fqinje për shpenzimet dhe të rendit. operacionale luhatet nga 40-60 për qind , ndërsa Mbrojtja e sotme shqiptare ka sfida të mëdha pjesa tjetër shpenzohet për zhvillimin e ushtrisë. përpara rrugës së saj të integrimit të atlantikut, të Siç shihet, zhvillimi ynë i ushtrisë në vitin 2000 është cilat janë tre: personeli, pajisjet dhe doktrina. Më në vend numëro, ndërsa propaganda qeveritare flet kryesorja, pa të cilën nuk mund të ketë as ushtri, për një integrim të shpejt të vendit në strukturat as mbrojtje, është personeli. Buxheti i vitit 2000 nuk atlantike, buxheti tregon të kundërtën. Sot Shqipëria zgjidh ndonjë nga problemet e mëdha me të cilat nuk është e pranishme në shtabet e NATO-s, ndeshet personeli ynë ushtarak, si përmirësimi i domethënë oficerët tanë nuk do të kenë mundësi kushteve të jetesës së ushtarakëve, me qëllim që të marrin pjesë si vëzhgues në komandat rajonale. ushtrin shqiptare të bëhet më tërheqëse, sidomos Ministria e Mbrojtjes për mungesë fondesh ende për brezin e ri, domethënë për ushtarët, nënoficerët nuk ka dërguar oficer në brigadën shumëkombëshe dhe oficerët e rinj. Të rinjtë e sotëm nuk kanë dëshirë për Europën Juglindore, e cila është e lëvizshme të shërbejnë në ushtri, pasi trajtimi i tyre atje është dhe sot ndodhet në Bullgari. Oficerët tanë nuk do i papërshtatshëm. Në këtë mënyrë ne nuk do të të jenë në gjendje të marrin pjesë në aktivitetet që jemi në gjendje të krijojmë inteligjencën ushtarake, do të zhvillohen në kuadër të partneritetit për paqe, e cila është e domosdoshme në vitet 2000, vite të pasi me këtë buxhet Ministria e Mbrojtjes nuk do integrimit të shpejt dhe të domosdoshëm të ushtrisë të jetë në gjendje të mbulojë detyrimin prej 20 për shqiptare në strukturat e NATO-s. Pagat e qind të shpenzimeve për këto aktivitete. Pyetja e ushtarakëve janë të papërshtatshme dhe ky buxhet thjeshtë që lind është: Si do të hyjmë ne në NATO? nuk lejon përmirësimin e tyre, e nga ana tjetër Buxheti i vitit 2000 i parashikuar për mbrojtjen pengon punësimin e civilve në ushtri dhe për pasojë është më pak se ai i viteve të mëparshme dhe zë dobëson drejtimin demokratik të saj, i cili përfshin rreth 3.6 për qind të buxhetit të përgjithshëm edhe marrëdhëniet e ushtrisë me qeverinë dhe me qeveritar. Është më i vogli i krahasuar me fqinjët shoqërinë. tanë, që në disa prej tyre arrin deri 17 për qind të Fondet janë të pamjaftueshme për strehimin e buxhetit të përgjithshëm qeveritar. ushtarakëve dhe civilëve që punojnë në ushtri. Me Sot ne kërkojmë të angazhohemi në një politikë këtë buxhet ushtria jonë nuk do të jetë në gjendje tjetër, atë të planit për një paqe të qëndrueshme të sigurojë uniformën e vet dhe ushtarakët tanë do dhe stabilitet, jo vetëm në Kosovë, por në të gjithë të vazhdojnë të veshin uniforma të shumëllojshme. Ballkanin. Kjo nismë, që ndryshe quhet Pakti i
1223 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Stabilitetit për Europën Juglindore, ka për qëllim të Punonjësit e sektorit të arsimit kanë një forcojë dhe vendin tonë në përpjekjet për paqe, specifikë të madhe, ata zënë 1/3- ën e të gjithë demokraci, respektim të të drejtave të njeriut dhe punonjësve buxhetorë. Numri i punonjësve, i përparim ekonomik. Në këtë mënyrë Shqipërisë i planifikuar për vitin 1999, është 48061 vetë, por në hapet rruga për një të ardhme më të begatë, e cila fakt paguhen 47117, ndërsa vende vakante, të duhet të fitojë mbi urrejtjen, ndarjen dhe paplotësuara me punonjës, janë 844 vetë. Biem në shkatërrimet. Siguria individuale, zhvillimi një mendim që të mos kryhet shkurtimi i numrit të demokratik, ekonomik dhe integrimi i Shqipërisë punonjësve për arsyet e mëposhtme: varen kryesisht nga forcimi i rendit dhe funksionimi Vitet e fundit nga lëvizjet e mëdha demografike i shtetit ligjor në vendin tonë, nga lufta kundër krimit të popullsisë dhe nga emigracioni janë krijuar ordiner dhe atij të organizuar, korrupsionit të të gjitha vakuume në numrin e nxënësve në shumë zona, niveleve, kontrabandës së shfrenuar etj. Por trajtimi sidomos në ato verilindore dhe në ato jugore dhe që do të vazhdojnë të kenë policët dhe oficerët e një mbingarkesë në disa zona, ku janë vendosur Ministrisë së Rendit, sipas këtij buxheti që kërkon një numër i madh banorësh. Ky fenomen ka krijuar të miratohet sot, do të jetë pothuajse i njëjtë me atë disbalancim në numrin e nxënësve për çdo mësues, të mëparshmin. Domethënë, nuk do të ketë duke rënduar në maksimum zonat e populluara dhe përmirësim të kushteve të vështira të jetësës së duke mos justifikuar as mbajtjen e shkollës hapur tyre dhe të familjeve që ata mbajnë. Rrogat nuk do në ato zona që ka largime të popullsisë. Megjithatë, të jenë aspak joshëse për vështirësitë e mëdha me për arsye social-politike, por në mënyrë të veçantë të cilat ata ndeshen në çdo moment. Trajtimi i për ato të shkollimit, qoftë dhe të një fëmije, kudo policëve dhe oficerëve të Ministrisë së Rendit nuk që të jetë, shkolla nuk mund të mbyllet dhe mësuesi do të garantojë përkushtimin e nevojshëm që kërkon është i detyruar të japë mësim, si me 5 nxënës dhe detyra e tyre, e cila sot është detyra më e vështirë me 50 nxënës, gjë që në të dyja rastet është me të cilën mund të haset ndonjë individ në vendin jodobiprurëse dhe ekonomikisht joefektive. Është e tonë. Ndërsa Qeveria dhe ne do të vazhdojmë të domosdoshme që në strategjinë e arsimit dhe në kërkojmë prej tyre të luftojnë krimin ordiner dhe atë prioritetet e tij të parashihen këto të meta që duken të organizuar, që po perfeksionohet sipas kushteve qartazi në zhvillimin e mëtejshëm të arsimit shqiptar. të reja, duke modernizuar metodat dhe mënyrën e Duhet të kemi dhe një problem parasysh, se veprimit për të goditur shoqërinë e sotme shqiptare shkurtimi i punonjësve në këto kushte, në arsim, në disa drejtime: Në pavarësinë e shtetit, në vlerën nuk do ta ulë fondin e pagës, mbasi orët e mësuesit demokratike, në institucionet publike, në stabilitetin që shkurtohet do t’i kryej ndonjë tjetër që do të kombëtar, në kontrollin e shtetit, në ekonominë e paguhet me orë suplementare, po nga fondi i pagës. tregut, në drejtim të shtetit ligjor etj. Subvencioni i librit, të cilin ne e kemi mbështetur Për këtë arsye, zoti kryetar, vota ime është si komision, i librit shkollor tetëvjeçar dhe atij të kundër buxhetit për këto dy institucione. mesëm, prej 260 milionësh, sipas gjykimit tonë, i Falemnderit! plotëson nevojat dhe për pretendimin që paraqet Namik Dokle – Falemnderit, zoti Demi! Ministria e Arsimit. Problemi i cili vështirëson Fjalën e ka deputeti Limoz Dizdari. përcaktimin e saktë të subvencionit është dhe Limoz Dizdari – I nderuar kryetar i seancës, paraqitja me shumë vonesë, nga ana e Ministrisë Të nderuar zonja dhe zotërinj deputetë, së Arsimit, e projektit të rritjes së çmimit me pakicë Komisioni ynë gjithmonë i përgjegjshëm për të librit pas miratimit të buxhetit, gjë për të cilën kjo rolin dhe përgjegjësitë e tij ka qenë vazhdimisht i ministri është kritikuar edhe nga Ministria e vëmendshëm dhe ka mbështetur sistematikisht Financave. Në Ministrinë e Financave nga Ministria kërkesat e dikastereve që mbulon ky komision, për e Arsimit, me sa dimë, nuk janë paraqitur asnjëherë plotësimin e kërkesave të argumentuara të tyre për analiza kostoje ose të të ardhurave të ndërmarrjes shtesat në buxhet. Kjo ka ndodhur sepse ne i njohim së librit dhe asnjë informacion për gjendjen e librit mirë vështirësitë me të cilat përballen drejtuesit e në magazinë, gjë që mendoj se dikasteri i ministrisë, këtyre dikastereve, nevojat që shtron koha përpara krahas punës shumë të mirë që bën, duhet ta tyre, si dhe duke ditur që zhvillimi është shumë rishikojë. dinamik. Çmimi për pakicë i teksteve të arsimit parauniversitar është rritur me vendime të qeverisë
1224 Viti 1999 Legjislatura e 15-të vit pas viti, duke tentuar afrimin e tyre drejt kostos vonesë dhe shpesh të digjen dhe fondet të cilat nuk reale, gjë që çdo vit do të sjellë edhe uljen e realizohen brenda vitit. Me kalimin e kompetencave subvencionit. në pushtetin lokal, fondet buxhetore për Në zërin e investimeve, gjë të cilën komisioni e mirëmbajtjen dhe funksionimin e shkollave janë të pati parasysh ta pranojë kërkesën e ministrisë dhe parashikuara brenda grandit të pushtetit lokal dhe ne e respektojmë dhe angazhimin e Komisionit të është kompetencë e bashkisë dhe e komunës të Financës që e ka marrë parasysh, janë parashikuar paracaktojë sesa fonde operative do t’i jepen çdo investime nga buxheti 1.5 miliardë ose 11 për qind sektori. Meqenëse arsimi është një nga sektorët më shumë se vitin e kaluar, kurse financimi i huaj më të rëndësishëm dhe më të prekshëm, kam është 1.1 miliardë ose 57 për qind më shumë se mendimin se është e domosdoshme që grandi i vitin e kaluar. Ne duhet të jemi më të vëmendshëm arsimit të jepet i veçantë, duke e ndarë atë nga dhe përgjegjësitë duhet të jenë të mëdha ndaj grandi i përgjithshëm. financimit të huaj për investimet në shkolla. Për këtë Për sektorët e kulturës, problemet që lidhen me është shembulli i donatorit të nderuar dhe të buxhetin janë të shumta e të vështira. Sipas gjykimit respektuar në Shqipëri, Zhorzh Soros. Duhet të kemi tonë ato janë vlerësuar në një farë mënyre, por ajo parasysh se shkolla e Sarandës ishte e bllokuar që dua të theksoj në mënyrë të posaçme, është se prej 10-muajsh për disa arsye fare banale dhe atje në hartimin e buxhetit, në planifikimin, në realizimin nuk ishte pak, po një fond prej 900000 dollarësh. dhe në kontrollin e tij duhet të udhëhiqemi nga Gjithashtu, janë investuar 2 milionë dollarë për mendësia se ky ligj që garanton këto para, aq sa ndërtimin e shkollës në rrugën “Don Bosko” dhe janë, të vihet në dispozicion të respektimit të akoma, megjithëse ka rreth 7-8 muaj që ka kulturës kombëtare. Nuk duhet të ndodh siç ndodhi, funksionuar, ajo është e bllokuar, sepse është që ndonëse kishm pare të planifikuara në buxhet, ndërtuar nën një shtyllë tensioni të lartë, ku ligjet shtëpia muze e Luigj Gurakuqit u rrëzua. Ndonëse nuk e lejojnë të funksionojë. Nga ana e ministrisë kemi buxhetin e miratuar për Qendrën është bërë premtimi që në 15 dhjetor do të Ndërkombëtare Kinematografike, mbështetur në ligj, shbllokohet dhe nxënësit do të fillojnë shkollën. fondet digjen. Jemi marr vesh me Ministrinë e Për vitin 2000 vëmendja duhet të përqendrohet Financave për këtë problem dhe kemi arritur në një në rritjen e efektivitetit të investimeve, sesa në rritjen emërues të përbashkët, por mendoj se në të e kërkesave për fonde. Në sektorin e arsimit duhet ardhmen duhet të gjejë pasqyrim në ligj. të bëhet një punë më e mirë në menaxhimin e Ne mendojmë se hartimi i buxhetit duhet bërë burimeve të investimeve, duke e filluar që nga pasi të kemi hartuar më përpara strategjinë dhe ministria e deri te drejtoritë arsimore në rrethe. prioritetet për arsimin, kulturën dhe shkencën ose Menaxhimi i mirë fillon që në momentin e hartimit sportin. Është angazhim ligjor i yni të ndjekim të projektplanit, ku vihet re një mangësi që në vazhdimisht zbatimin dhe respektimin e ligjit për përcaktimin e objektit mbi të cilin do të kryhet buxhetin. Ky buron nga një angazhim që është investimi, e deri në marrjen në dorëzim të objektit objekt ligjor për çdo deputet dhe për çdo komision të përfunduar. Për këtë më poshtë do të përmend parlamentar. Mendoj se nga dikasteret dhe nga disa nga aspektet: drejtuesit e tyre duhet të ishte bërë më shumë A) Copëtimi i fondeve të investimeve në shumë kujdes, dhe në mënyrë të veçantë nga ata që kanë objekte, duke mos ju përgjigjur si duhet nevojave që të drejtën e firmës dhe konkretisht nga Kryeministri, kanë, sidomos fondet për rikonstruksionin e për shkarkimin e drejtorëve sidomos për rastet e shkollave, bëjnë që rikonstruksionet të bëhen të veçanta. Shtrohet pyetja: Si mund të shkarkohet pjesshme ose me cilësi fare të dobët, gjë që rikthen një drejtor i planbuxhetit të një dikasteri? Çfarë merr kërkesën për fonde të tjera e kështu rikonstruksioni me vete ai dhe cilat janë arsyet dhe argumentet për bëhet më kushtues nga çdo të kushtonte në të cilat shkarkohet ai drejtor? Ose cila është arsyeja momentin e parë. që shkarkohet një drejtor projektesh kulturore dhe B) Ka shumë raste që parashikohet një artistike? Cilat janë argumentet? Sepse ai ka pasur rikonstruksion i plotë, por fondet jepen pjesë – pjesë, të bëjë me pasoja të mëdha ekonomike, për më mbas periudhash të gjata, gjë që pengon në tepër që duhet të dimë dhe të kemi informacione të përfundimin e tij në kohë. Zgjatja e procedurave të qarta për realizimet, qofshin këto nëpërmjet bordeve, tenderimeve bëjnë që puna të fillohet me shumë
1225 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
qofshin këto nëpërmjet marrëdhënieve të ndryshme në një shkallë cilësore dhe profesionale shërbimin që lidhen me paratë. mjekësor, duke parë me përparësi rehabilitimin e Për të gjitha këto ne mendojmë se miratimit i aparturave radiologjike, si aparatet rogent diagnostik, projektligjit për buxhetin është një detyrë që ne si skaneri, i cili prej vitesh ngelet një gangrenë. Sot shpresojmë ta bëjmë me sukses. në Shqipëri funksionon vetëm një skaner privat, i I urojmë suksese Qeverisë për vitin 2000. cili nuk mund t’i shërbejë dot popullatës, duke pasur Falemnderit! parasysh sa janë të ardhurat e saj dhe sa është Namik Dokle – Fjalën e ka deputetja Ilirjana kosto për të, duke vazhduar në shpenzimet e tjera Kërçuku. të asaj pjese të popullatës, e cila duke qenë dhe e Ilirjana Kërçuku – I nderuar drejtues i seancës, papunë nuk mund të subvencionohet nga shteti. Të nderuar kolegë, Më lind shqetësimi, që megjithëse Parlamenti Projektbuxheti në fillimin e shekullit të ri merr ka miratuar ligjin “Për invalidët”, në trajtimin një rëndësi akoma më të madhe. subvencionues në ilaçe, format e privatizimit të Vendi ynë hyri në OBT dhe ka një përkrahje më farmacive, si dhe udhëzimet e përsëritura të të madhe nga organizmat ndërkombëtarë, kur vetë sigurimeve shëndetësore, nuk përputhen në trajtimin Shqipëria dhe shqiptarët janë të ndërgjegjësuar se e subvencionimit të plotë të atyre invalidëve që i janë ata që do ta bëjnë Shqipërinë, por në ngarkon mosha e vjetër dhe gjendja jo e mirë marrëdhënie më të mira me fqinjët dhe në shëndetësore. Por ky shqetësim ndihet në bashkëpunim me forcat politike brenda vendit, privatizimin e plotë të sektorit stomatologjik, ku qofshin opozitare dhe pozitare për një zhvillim duhet të pranojmë që klinikat nuk njohin trajtimin progresiv të Shqipërisë, për një intergrim më të falas stomatologjik, por vetëm privatizimin. Po shpejt në Europë. kështu veprohet dhe në trajtimin e kësaj kategorie Nga materiali i projektbuxhetit shohim se Qeveria në transport. ka punuar dhe kërkon të punojë për një funksionim Si mjeke më shqetëson puna e sigurimeve më të mirë të të gjitha hallkave: në realizimin e shoqërore që nuk ushtrojnë ashtu siç duhet investimeve, në dikastere të ndryshme, duke kontrollin në ndërmarrjet private dhe punonjësit, duke përcaktuar një strategji më të qartë, më të qenë të pasiguruar nuk i nënshtrohen as trajtimit ndërgjegjësuar për realizimin e tyre, që ato të bëhen me siguracion shëndetësor dhe kështu rrisin në më të prekshme, më të ndjeshme nga opinioni mënyrë artificiale peshat dhe ngarkesat sociale, publik, i cili është lodhur nga ngarkesat politike të kështu ngarkojmë vitet për pension, mundet dhe partive. Duket sikur po humbasin ato probleme që mundësinë e mosmarrjes së pensionit ose të sot janë jetike dhe kanë të bëjnë me ato probleme rëndimit shëndetësor pa siguracion. Kjo nuk është sociale që ndihen me dhimbje, si infrastruktura, e rrallë dhe për këtë kërkoj që pranë degëve të dritat, uji, shërbimi mjekësor. Shikoj me vend të ngre sigurimeve shoqërore në rrethe të mos lëmë në diskutim realizimin e këtyre investimeve në kohë institucione ose firma private që të shfryëzojnë dhe jo duke i lënë në muajt e fundit të vitit, ku ato krahun e lirë të punëtorit. investime shkrihen si kripa në ujë dhe kur përpiqemi Nuk mund të lë pa përmendur që personeli në fund të vitit të luftojmë në mënyrë të përshpejtuar mjekësor, i cili punon në shërbimet spitalore dhe për realizimin e këtyre investimeve, atëherë ato ambulatore, qoftë i lartë dhe i mesëm, me pothuajse nuk janë të prekshme. angazhimet pa orar të punës, me humanizëm dhe Duke parë shifrat më lind mendimi se Qeveria sakrifica në situata të ndryshme politike, ka qenë ka pasur parasysh politikat shëndetësore që kurdoherë në punë me vështirësitë dhe mangësitë, investimet, nga viti 1999 në 2000, rriten 400 milionë është lënë i harruar nga shteti për rritjen e pagës, lekë dhe kjo kërkon që dikasteri përkatës të punojë kur dihet se institucionet e drejtësisë kanë 3 deri me projekte të studiuara, jo vetëm që të thithë në 4 herë më shumë dhe pa u larguar nga paga dua investimet nga shteti, por t’i shfrytëzojë ato me t’i kthej sytë dhe nga ajo shtresë e plakur dhe e profesionalizëm dhe në kohën e duhur që realizimi i lodhur e popullsisë, që pensionet i ka të ulta. Mendoj tyre të jetë më konkret. Po në të njëjtën kohë duhet që të rishikohet nga Qeveria rritja e pensioneve që që dikasteri dhe drejtoritë e departamenteve të ajo të bëhet më e shpejtë dhe ata të ndiejnë dorën oganizohen për studime bashkëkohore, të kërkojnë e ngrohtë të shtetit nga i cili presin aq shumë, por pranë drejtorive spitalore dhe parësore që të rrisin
1226 Viti 1999 Legjislatura e 15-të që kuptojnë po aq mirë vazhdimësinë e proceseve sociale që premtuat në buxhetet e kaluara dhe sot ekonomike të vendit. e përmendim jo për t’ju kujtuar dështimin e Nga përgjigjet e titullarit të dikasterit të mentalitetit tuaj centralist, por për t’ju bërë thirrje mjekësisë për realizimin e investimeve, për hartimin që të ndryshoni qëndrimin tuaj shkatërrues ndaj dhe zbatimin të projekteve, për restaurimin e shumë nismës së lirë të individit. Buxheti që ju paraqisni institucioneve të shëndetësisë në qytet ashtu dhe nuk jep shpresa për një gjë të tillë, ju qëndroni të zona rurale, si dhe për përpunimin dhe kualifikimin patundur në politikën e taksave të larta. me konkurrim të kuadrove në këto institucione, Zotërinj deputetë, kuptojmë që në të ardhmen, në mijëvjeçarin e ri do Prej dy vjetësh ju nuk keni rikthyer në Shqipëri të shkojmë me një mjekësi bashkëkohore, si diktaturën komuniste në formën e saj klasike, por diagnostikuese dhe teraupetike. Argumentet e ju keni vendosur plotësisht në Shqipëri diktaturën e ministrit për investime në ndërtimin e spitalit të taksave. Akti i parë pas ardhjes suaj në pushtet Durrësit nga Banka Islamike dhe OPEK-u, si dhe ishte rivendosja mbi shqiptarët, qytetarët më të vjetër takimet e bëra në Komisionin e Shëndetësisë na të kontinentit, taksat më të larta në botë. Duke i bëjnë që të shpresojmë se hapja e tenderit në dhjetor dyfishuar taksat ju bëtë që shqiptarët me taksat që do të jetë një dritë jeshile për qytetin. paguajnë, në çmimin e çdo malli që blejnë në I ofroj kolegëve deputetë, të djathtë ose të majtë, dyqanet e Shqipërisë, në çdo shërbim që kryejnë të kuptojnë të gjithë së bashku se jemi shqiptarë, në sektorin privat ose shtetëror, të punojnë për të gjithë e duam shtetin, Shqipërinë dhe që japim shtetin jo tre muaj siç punonin më parë, por 6 muaj me modesti kontributin tonë për të miratuar në vit dhe kjo është diktatura e vërtetë e taksave. projektbuxhetin e paraqitur nga Qeveria. Edhe një muaj ju ndan ju të barazoheni me Enverin Falemnderit! në taksat mbi shqiptarët. Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka Po çfarë bëhet me taksat më të larta në botë që deputeti Sali Berisha. qytetarët shqiptarë i paguajnë shtetit të tyre? Dhe Sali Berisha – Zotërinj deputetë, dua të sqaroj këtu se unë nuk jam kundër taksave. Buxheti, që në të vërtetë përbën për rëndësinë Jam plotësisht pro. Pa taksa, dua të sqaroj, në që ka një ligj themelor periodik të shtetit dhe që ju konceptin tim nuk ekziston shoqëria e lirë, nuk sot paraqisni këtu, është buxheti i korrupsionit tuaj, ekziston shteti. Por çfarë bëhet me taksat e është buxheti i cinizmit tuaj të pafund ndaj mjerimit shqiptarëve, të cilët i paguajnë shtetit taksat më të të shqiptarëve. larta në botë? Cilat janë rezultatet? Cilat janë Ju sot dilni përpara shqiptarëve me këtë buxhet, rezultatet e diktaturës suaj të taksave? Në këto dy me moralin e plotë të hajdutit, me mungesën e plotë vjet rezultati i parë dhe imediat ishte dyfishimi i të përgjegjësisë. Në mëse 2 vjet të qeverisjes suaj çmimeve dhe për rrjedhojë përgjysmimi i vlerës së në emër të klaneve kontrabandiste të korruptuara, pagave dhe pensioneve në Shqipëri. Por në rast se ju rikthyhet varfërinë tuaj mjeruese të kohës së taksat u dyfishuan dhe pas tyre dhe çmimet, sa diktaturës. Ju u pasuruat në mënyrë të paligjshme, janë rritur rrogat dhe pensionet? Në dy vjet rrogat në shuma përallore, por dyfishuat çmimet e dhe pensionet e mësuesve, të mjekëve, të përditshme për çdo shqiptar, tre-katërfishuat punonjësve të thjeshtë, të policëve dhe të papunësinë e shqiptarëve me korrupsionin galopant ushtarakëve janë rritur 6 për qind dhe sot marrin që thellohet çdo ditë me përkeqësimin e krizës nga ju sihariqin më cinik, se korrikun e vitit 2000 do ekonomike që shkatërron çdo ditë biznesin dhe t’ju rritet dhe 1 për qind më tej paga e tyre, po të largon investitorët e huaj, me vrasjen e shpresës së llogarisim inflacionin e pashmangshëm. Kjo ka bërë shqiptarëve që largohen të dëshpëruar çdo ditë nga që mësuesit, mjekët, policët, në mijëra raste, të vendi i tyre. Buxheti juaj ngjan me një gur mjerimi të marrin në Shqipëri ushqime me lista. Kjo ka bërë të varur në qafën e çdo shqiptari të ndershëm. nxitet masivisht korrupsioni. Kjo ka bërë që artistët Në buxhetin tuaj, të përkeqësimit të krizës, nuk shqiptarë të organizojnë greva dhe koncerte mjerimi. gjendet asnjë fjalë e vetme, por qindra e mijëra të Kjo ka sjellë që çdo javë e çdo muaj të largohen papunë që presin me kohë të dëshpëruar përballë nga Shqipëria qindra e mijëra të rinj ose elita mashtrimit tuaj elektoral për 250000 vende pune. shqiptare. Inteligjenca e re po e braktis, si kurrë Ne kemi denoncuar këtu demagogjinë tuaj për ndonjëherë Shqipërinë. Vetëm në dy vjetët e fundit punësimin në punë publike, me fond dhe asistencë në Kanada janë zhvendosur nga Shqipëria 15.000
1227 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
intelektualë, kjo ka bërë që 500.000 pensionistë Edhe në rastin e fundit gjeneral Cikalleshi ngriti shqiptarë të zgjohen me dhimbjet, psherëtimat e një çështje: Nuk ka njeri që nuk beson që Hajdaraga pse jo me lotët e ftohtë të mjerimit, sepse me është i korruptuar gjer në pore dhe zoti Hajdaraga pensionin e tyre nuk mund të sigurojnë jetesën as me pat ditur se unë jam njeri pa imunitet. E vërteta dhe të një jave. Po në rast se në diktaturën tuaj të është se atë e ngriti Fatos Nano për të vënë Çeçon taksave të dyfishuara rrogat jo vetëm nuk rriten, por ose ndonjë kryeministër tjetër. Pra, ju bëni atë që përgjysmohen, ku shkojnë atëherë qindra e qindra është sot armiku më i egër yni. Ju garantoj unë se milionë dollarë? është i yni, i juaji dhe i të gjithë atyre që mendojnë Paraardhësit tuaj ndërtonin bunkere, po ju çfarë të ndërtojnë jetën e tyre në këtë vend. Pra, edhe ndërtoni me këto para? Ju në dy vjet keni asfaltuar këtë çështje ju e shtroni në një luftë të egër klanore 2 km rrugë: nga ura e Limusit deri afër Vorës. Keni midis njeri-tjetrit për të qërruar hesapet dhe për të inaguruar një kinema, “Republika”, por nuk keni prerë luftuar, për të dërrmuar një armik që po dërrmon dot shiritin e asnjë ujësjellësi, të asnjë rruge. Keni çdo ditë të ardhmen tonë. thyer shtyllat e tensioneve, të cilat i keni Cila është pasoja tjetër e diktaturës suaj të merementuar vetë, në mënyrë që miqtë tuaj të fitojnë taksave në Shqipëri? Po, pasoja tjetër është vdekja tendera. Pra, në diktaturën tuaj të taksave rrogat e biznesit shqiptar. Ju në statistikën tuaj njoftoni se janë përgjysmuar, rrugët janë shkatërruara, furnizimi keni rreth 18.000 ndërmarrje private. Statistikat që me ujë dhe korent është përkeqësuar. Qytetarët keni në Ministrinë e Financave dëshmojnë në se shqiptarë duan të dinë ku shkojnë taksat e tyre, si në fund të 1996 kanë qenë 48.000. Jo të gjitha janë përdoren ato për shkollimin e shqiptarëve dhe mbyllur, se një pjesë nuk janë regjistruar, jam i mjekimin e tyre, për nxënësit që janë në një gjendje vetëdijshëm, por çfarë tregon? Tregon se në Shqipëri të mjerë? Ngjyra jeshile po shfaqet në fundin e syve shumica e ndërmarrjeve private janë mbyllur, se të tyre, shkollat dhe mësuesit po jetojnë në mjerim. nisma e lirë është ndërprerë dhe se papunësia në Është me të vërtetë për të qeshur, sepse derrat e Shkodër ka kapur, sipas shifrave tuaja, 67 për qind kënaqur për sokratët e vuajtur nuk mund të , në Kukës 68 për qind , në Pogradec 55 për qind , mendojnë. në Elbasan 50 për qind . Pra, po kthehet 1991, me Kjo ndodh me spitalet, duhet të japim taksa gjithë trishtimin e tij, pas 9 vjetësh. Në diktaturën zotërinj, të gjithë duhet të paguajnë, por ato duhet tuaj të taksave me korrupsionin masiv të zyrtarëve të shkojnë që të mjekohen të sëmurët. Sot të dhe të qeveritarëve ju keni bërë që 95 për qind e sëmurët në spitalet e Shqipërisë janë të detyruar, investitorëve të huaj të largohen nga Shqipëria. Morali shumica e tyre, të blejnë ilaçe në tregjet e mafies, i të korruptuarit nuk është morali perëndimor. Nuk ilaçe të skaduara dhe shumica e të sëmurëve të do të ketë investime perëndimore gjer sa Shqipëria Shqipërisë janë të detyruar të marrin ushqimet nga të vazhdojë të zhytet në korrupsion. shtëpia e tyre. Unë ju bëj thirrje të mos dëgjoni ata të cilët Ku shkojnë taksat e shqiptarëve? Taksat e përciptas ju përkëdhelin ose ju fërkojnë, se dhe shqiptarëve vidhen e grabiten çdo ditë nga qeveritarët Ramiz Alinë e kanë quajtur Gorbaçovi i Ballkanit, e zyrtarët shqiptarë nën dhjetëra e qindra mënyra, në kohën kur ai pushkatonte të rinjtë në kufijtë e sepse të gjithë tenderat e rrugëve, të ndërtimeve, të Shqipërisë. Pra, ju po zhysni vendin në mjerim çdo rindërtimeve të institucioneve shtetërore, të ditë e më thellë dhe ky është një efekt tjetër i furnizimit me ujë dhe ushqime i fitojnë gjithnjë firmat diktaturës suaj të taksave, prandaj unë propozoj këtu ose të sekretarit të përgjithshëm të Kryeministrisë, përgjysmimin e taksave. më parë ishte Fatmiri tani nuk di se kush është, Së pari, kjo përgjysmon vjedhjen dhe grabitjen ose të ministrave e të sekretarëve të tjerë, ose të e zyrtarëve, të qeveritarëve. “xhemalëve” të panumërt pranë tyre. Ndaj dhe taksat Së dyti, kjo lehtëson shumë nismën e lirë të e shqiptarëve zhduken dhe përfundojnë në xhepat e biznesmenëve shqiptarë që ju sot diskriminoni dhe qeveritarëve dhe të “xhemalëve” të tyre. bëni gabimin më të madh. Rrugët e Shqipërisë, furnizimi me ujë, spitalet e Vëllezërit tuaj gjatë katër viteve të Partisë Shqipërisë, furnizimi me energji elektrike Demokratike në pushtet kanë qenë biznesmenë të përkeqësohen çdo ditë. Ky është një motiv shumë i mëdhenj dhe asnjëri prej tyre nuk është diskriminuar fortë për të cilin unë jam sot këtu, kundër diktaturës në punën e tij. Mos diskriminoni biznesmenët se suaj të taksave dhe jo kundër taksave. ata punësojnë shqiptarë. I lini pavarësisht nga bindjet
1228 Viti 1999 Legjislatura e 15-të e tyre, përgjysmojuni taksat në mënyrë që të dollarë dhe do të fiksojë menjëherë rrogën 100 ndalojmë rritjen e tmerrshme të papunësisë dhe dollarë, si rrogë minimale. largimin masiv të shqiptarëve nga Shqipëria. (Ka zhurmë në sallë) Leku shqiptar ka pësuar Unë kam një problem tjetër madhor. Në buxhetin përdredhje që u mor Adhamudhi. tuaj, e cilësova atë si gur mjerimi në qafën e çdo Së dyti, nuk do të ketë pension në Shqipëri nën shqiptari, ju jeni tallur me rrogat dhe pensionet e 50 dollarë. shqiptarëve. Cinikë sa më nuk bëhej, si mund të Së treti, do ketë një rritje mesatare të pranoni ju që dyfishuat, trefishuat rrogat tuaja përvitshme, nga 30-50 për qind , të pagave, si kusht gjendjen e tyre. Jo zotërinj, të krijojmë një komision themelor. parlamentar dhe në rast se Arben Malaj ose ndonjë Ju që qeshni, zotërinj, tregoni tjetër e paraqet inflacionin 39 për qind , unë ju jap papërgjegjshmërinë tuaj, por viti i fundit ka qenë rritje fjalën, se kemi të gjithë dokumentacionin dhe 50 për qind e pagave. Në qoftë se nuk ecim në këtë programin informativ, t’ju provojmë se inflacioni atë mënyrë shteti në Shqipëri nuk do të ndërtohet, në ditë ka qenë 74 për qind dhe se inflacioni në tërësi Shqipëri do të qeverisin bandat që vjedhin e grabisin kap shifrën 109 për qind dhe mbi bazën e këtij çdo ditë qytetarët dhe Shqipëria nuk do të ketë të inflacioni ju dyfishuat dhe trefishuat rrogat tuaja, ardhme. Unë ju falënderoj dhe jam i bindur se ju kurse shqiptarëve ju thoni shtrëngoni rripin se ai këto nuk i zbatoni dhe u siguroj se zgjedhjet e ishte vetëm kaq e aq. Nuk veprohet në këtë mënyrë, shpejta këto do t’i bëjnë realitet përpara shqiptarëve. nuk ndërtohet shteti duke lënë shërbëtorët e shtetit, Falemnderit! kaq të çmuar për shtetin, me këto rroga të mjera. Namik Dokle – Fjalën e ka Kryeministri Meta. Ku do t’i gjejnë paratë? Paratë gjenden zotërinj. Një Ilir Meta – Tani më duket edhe më kuptimplote, nga ministrat tuaj, i cili luftonte me shkrime mbas fjalimit të zotit Berisha, pyetja që me ironi një korrupsionin, po pastaj u mrekullua nga fenomeni gazetar i bëri atij, kur po fliste kundër korrupsionit, dhe u bashkua me ju, zoti Preçi, deklaroi kur erdhi se kush tjetër në Shqipëri veç zotit Berisha ishte i në kabinet se do të anulonte të gjitha privatizimet, ndershëm? të cilat ishin bërë pa asnjë vlerë, por kjo nismë e Së dyti, unë do të them që Qeveria nuk do të Preçit u bllokua. Pse? Sepse janë ata që qëndojnë lejojë asnjë, as zotin Berisha, pavarësisht se nuk aty, të cilët kanë blerë kantinat e pijeve me çmimin mund t’ia presë të drejtën e fjalës askujt, të spekulojë e një mushke ose kanë blerë fabrikat me çmimet e dhe të instrumentalizojë opinionin publik me çështjen një gomari. Kjo është arsyeja që Preçi nuk mund t’i e korrupsionit. Qeveria e ka çështjen e korrupsionit anulojë ato privatizime. Anulojni ato dhe jepuani dhe luftën kundër tij si prioritet të jashtëzakonshëm pensionistëve shqiptarë vlerën e tyre, se atyre ju dhe për këtë ajo mendon se duhet të bashkohen të takon ajo vlerë. Le të përdoren fondet e privatizimit gjitha forcat, jo vetëm të maxhorancës, por edhe të për të rritur rrogat dhe pensionet, le të gjenden burime opozitës, mundësisht dhe të vetë zotit Berisha, të tjera. Kjo është një çështje jetike, kjo nuk është sepse ky është një problem jo thjesht qeveritar. Ky çështje personale e një qeverie. Shteti për është një problem që ka të bëjë jo vetëm me Shqipërinë është domosdoshmëri absolute, por administratën qendrore. Ky është një problem që shteti nuk ndërtohet duke sharë zyrtarët çdo ditë, ka të bëjë shumë edhe me administratën lokale, ku duke akuzuar nga maja e piramidës se policët janë fondet nuk realizohen, ku bëhet katër herë e njëjta të korruptuar, se gjykatësit janë të korruptuar. Unë rrugë dhe ku ka shumë probleme të tjera. Partia ju jap fjalën e nderit se në çdo postë police përqindja Demokratike nuk duhet të harrojë që ka 90 për qind e korrupsionit është disa herë më e ulët sesa në të pushtetit lokal dhe kur mbushen rrugët e Tiranës Qeverinë Shqiptare sot dhe po të doni hajde t’jua me ujë nuk duhet të akuzojë Qeverinë, e cila i jep faktoj juve këtë. Shteti ndërtohet duke paguar, duke vazhdimisht fonde pushtetit lokal. Vetëm këto dy u dëshmuar rrogëtarëve të shtetit dhe shërbëtorëve muaj i ka dhënën të përfunduara tërë ato objekte të shtetit mbështetjen e tyre për fëmijët e tyre, për në Tiranë dhe në Durrës, saqë kam frikë së zoti familjet e tyre, duke u rritur rrogat dhe jo duke u Berisha nuk i ka dhënë pushtetit lokal për një kohë tallur me ta në këtë mënyrë. Kështu që unë ju të gjatë në të cilën ai ka drejtuar vendin dhe deklaroj sot shqiptarëve se Partia Demokratike në ekzekutivin, pavarësisht se ka qenë vetëm programin e saj nuk do të pranojë rrogë nën 100 president, formalisht. Lidhur me problemin e antikorrupsionit, unë
1229 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mendoj se ky është një problem shumë shqetësues përfaqësues të shoqërisë civile. dhe pavarësisht se të gjithë flasin, e kam për ata që Ne e kemi parë me shumë kujdes dhe flasin në mënyrë të papërgjegjshme, askush nuk platformën shtatëpikëshe të Partisë Demokratike dëshiron që lufta kundër korrupsionit t’i nënshtrohet për luftën kundër korrupsionit. Ne e kemi vlerësuar, një verifikimi institucional dhe ligjor. Kjo është arsyeja sepse çdo propozim që vjen nga opozita, qoftë nga që unë kam mbajtur atë qëndrim publik lidhur dhe Partia Demokratike, qoftë nga Bashkimi për me ndonjë prokuror, i cili ka shkelur statusin e tij, i Demokraci, qoftë nga e Djathta e Bashkuar, dhe cili ka kompromentuar sekretin e hetimeve, i cili kushdo tjetër ne e vlerësojmë me shumë seriozitet, është i sanksionuar me ligj dhe unë nuk kam sepse ne vlerësojmë opozitën si institucion dhe mbrojtur dhe nuk mbroj asnjë individ as në qeveri, pavarësisht se dikush përpiqet ta privatizojë opozitën as kudo qoftë. E ftoj dhe zotin Berisha të bëjë të si institucion, ne gjithmonë do ta shikojmë këtë njëjtën gjë për gjithë zyrtarët lokalë ose ish- shumë më gjerë sesa e shikon ky dikush, i cili po qeveritarët e Partisë Demokratike, por njëkohësisht fut në mjerim opozitën, po fut në mjerim dhe vetë ne nuk mund të pranojmë që kjo histori të vazhdojë Partinë Demokratike dhe që krizën personale kërkon pafund, të gjithë të lakohen nëpër gazeta dhe që ta paraqesë si krizë të Shqipërisë. Që dhe kur asnjë të mos shkojë në gjyq dhe që asnjë të mos Komisioni Europian miraton studimin e fizibilitetit, dënohet. Instrumentalizimi i korrupsionit vetëm për pra kur Shqipëria kalon një provim edhe pse nuk çështje politike jo vetëm që nuk ndihmon në luftën ishte një provim i lehtë, edhe pse ka shumë çështje kundër tij, po përkundrazi i frymëzon akoma më tepër të diskutueshme që nuk kanë të bëjnë me vullnetin ata të cilët grabisin dhe shpërdorojnë fondet publike, politik të Bashkimit Europian, por kanë të bëjnë me depozitën publike në vendin tonë. Prandaj Qeveria vështirësitë konkrete në të cilat është Shqipëria për ka qenë dhe është e ndërgjegjshme se plani i bërë shkak të infrastrukturës që ka trashëguar, për shkak në vitin 1998 me Bankën Botërore dhe me donatorët edhe të shumë problemeve që kanë të bëjnë me e tjerë nuk pati rezultatet e duhura, jo vetëm sepse brishtësinë e institucioneve, të cilat janë sulmuar vullneti duhet të kishte qenë më i madh nga ana edhe me armë këtu dhe ende kryetari i opozitës jonë, jo vetëm se ka shumë vështirësi, me të cilat nuk është distancuar nga veprime të tilla ose më vendi është ndeshur që nga ngjarjet e 14 shtatorit, saktë kryetari i Partisë Demokratike. Pra, për shkak kur u sulmuan institucionet me armë, që nga kriza të këtyre diskutohet Shqipëria, nuk diskutohet për e Kosovës etj., të cilat përqendruan energjitë e shkak se Bashkimi Europian ka dyshime mbi Qeverisë, të shqiptarëve në drejtime më madhore, Qeverinë e maxhorancës apo nuk dëshiron t’i më të rëndësishme, por dhe sepse plani ishte i përgjigjet me të njëjtën monedhë vullnetit të të gjithë karakterit institucional dhe me efekte afatgjata. Për shqiptarëve për t’u afruar sa më shpejt me këtë arsye në fund të shtatorit vetë Qeveria e ka Bashkimin Europian. Dhe kur ne bëjmë një hap të marrë nismën për rishikimin e këtij plani tillë përsëri thuhet se Shqipëria u izolua akoma më antikorrupsion. Për këtë arsye vetë Qeveria ka tej dhe çdo hap pozitiv që bëhet po kështu kërkuar që opozita të përfshihet në grupin e interpretohet dhe thuhet me kënaqësi në gazetën ekspertëve për të bërë propozimet e saj të vlefshme, “Rilindja demokratike”, që Presidenti Klinton nuk do për të gjitha propozimet me karakter institucional të vijë në Shqipëri dhe thuhet me kënaqësi që dhe gjithashtu për të marrë pjesë në grupin e Kryeministri i Shqipërisë nuk do takohet me monitorimit, mbasi komisioni ndërministror së Presidentin Klinton. Ndërkohë që unë do t’i kujtoj bashku me grupin e miqve të Shqipërisë, së bashku zotit Berisha se kur ai vajti për të vizituar Presidentin me donatorët, janë shumë të interesuar për ta luftuar Klinton, kur ai ishte ish-president, në 1994 ose 1995, korrupsionin, sepse shpërdorohen projektet dhe pavarësisht nga problemet e mëdha që ne kishim fondet që janë për Shqipërinë. Pra, dhe opozita të me të, ish-kryeredaktori i “Zërit të Popullit”, zoti jetë pjesë e këtij grupi monitorimi, që mbasi të Thoma Gëllçi, bëri një artikull në gazetën e Partisë përfundojë i gjithë plani antikorrupsion, mbasi të Socialiste, ku e përshëndeste vizitën e tij, konfirmohet edhe një herë, të shikojë, të kontrollojë, pavarësisht nga problemet që ne kishim këtu brenda, të kritikojë apo dhe të mbështesë Qeverinë në të si një përkrahje për vendin, për Shqipërinë etj. gjitha masat që ajo do të marrë në këtë drejtim për Me këtë doja të tregoja se qëndrimet e zotit të treguar vullnetin e saj. Në këtë grup monitorimi Berisha nuk mund të errësojnë kujtesën e askujt. do të jenë edhe miqtë e Shqipërisë, do të jenë edhe Me këtë unë dua të them se nuk i ndalojmë askujt
1230 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të drejtën që të reflektojë. Edhe ne nëse duhet të që edhe propozimin e Partisë Demokratike për të reflektojmë, jemi gati dhe do të reflektojmë edhe ngritur një komision parlamentar lidhur me ndaj kërkesave dhe propozimeve të opozitës dhe jo antikorrupsionin, ne e vlerësojmë dhe besoj se dhe vetëm të saj dhe të shoqërisë civile, e cila sa vjen e maxhoranca është e këtij mendimi. Për sa i takon rritet, si një element i garancisë së demokratizimit detajeve të tjera ne nuk mund të prononcohemi. Unë, të mëtejshëm të vendit. Po kështu nuk mund të si Kryeministër, në emër të Qeverisë, në ditën e vazhdohet më, jo se kemi humbur durimin, por sepse marrjes së votëbesimit kam deklaruar se ne kemi gjërat tani kemi vendosur t’i themi përfundimisht dalë nga ky Parlament, ne kemi marrë votëbesimin hapur dhe në rast se ka njerëz në opozitë që nuk e këtij Parlamenti dhe ne jemi gati të japim çdo ditë dua të na dëgjojnë. Në rast se zoti Berisha nuk do llogari përpara këtij Parlamenti. Mënyrën sesi të dëgjojë dhe Kryeministrin e Republikës së Parlamenti e koncepton dhënien e llogarisë të Shqipërisë, jo zotin Ilir Meta, unë kam vendosur të Qeverisë përpara tij, kjo është një e drejtë sovrane flas hapur me anëtarët dhe simpatizantët e Partisë e tij. Modalitetet i takojnë grupeve parlamentare të Demokratike, sepse ndiej detyrime kushtetuese ndaj maxhorancës, grupit parlamentar të opozitës dhe të gjithë qytetarëve të këtij vendi. Platforma forcave të tjera politike ose dhe të pavarurve këtu. shtatëpikëshe e antikorrupsionit, e Partisë Ne në çdo moment që Parlamenti do të na Demokratike, që i është bërë si një apel dhe si një kërkojë jemi gati të vijmë dhe të japim llogari përpara kusht Qeverisë ka vetëm një ose dy propozime të tij. Jemi gati të plotësojmë të gjitha obligimet tona vlefshme, siç është ligji për konfiskimin e pasurive institucionale, por zoti Berisha nuk duhet t’i kërkojë të politikanëve për ato raste kur ata nuk i kanë Qeverisë kompetenca që i ka Parlamenti, sepse siguruar pronat e tyre me burime të ligjshme, të Qeveria ashtu sikurse është e vendosur t’i zbatojë verifikuara etj., etj. Ne kemi thënë që do ta marrim deri në fund kompetencat që i jep angazhimi i saj në konsideratë dhe jemi gati të punojmë çdo ditë, institucional, nuk ka ndërmend t’i marrë edhe me opozitën, edhe me cilindo tjetër, në mënyrë kompetenca Parlamentit. që përfundimisht politikanët dhe jo vetëm ata, por Përfundimisht e ftoj dhe një herë opozitën, e ftoj dhe biznesmenët dhe të gjithë ta kuptojnë që nuk edhe një herë Partinë Demokratike, e ftoj dhe një mund të pasurohen në mënyrë të paligjshme në herë vetë zotin Berisha që ta kuptojnë se koha kur këtë vend. Që përfundimisht nuk mund të ngrihen sulmoheshin me armë institucionet ka marrë fund piramida të reja, sepse më në fund i lamë mbrapa në Shqipëri. Përfundimisht Shqipëria do të hyjë në piramidat e vjetra dhe do ta çojmë deri në fund këtë rrugën e forcimit të institucioneve, do të hyjë në proces. Dhe çështjet të cilat kërkohen të sajohen rrugën e zhveshjes së institucioneve nga si pengesa për pjesëmarrjen e opozitës në gjithë personalizimi që u është bërë atyre, që i ka detyruar këtë proces antikorrupsion, të cilin Qeveria e ka njerëzit që t’i identifikojnë institucionet me persona nisur shumë sinqerisht, duke rivlerësuar rolin e të papërgjegjshëm dhe të lodhur nga këta persona Kontrollit të Lartë të Shtetit, duke i kërkuar dhe të papërgjegjshëm janë detyruar njerëzit që të prokurorisë që të çojë në burg të gjithë ata të cilët sulmojnë institucionet dhe t’i rrëzojnë ato. Kështu kanë shpërdoruar fondet dhe pozitën publike dhe vendi nuk mund të ecë më përpara. Kjo është një njëkohësisht në këtë çështje ne nuk kemi pse të bindje e plotë e gjithë Qeverisë që unë drejtoj. Besoj bëjmë asnjë lloj dallimi. Në rast se opozita e ka se kjo është një bindje e plotë dhe për opozitën, sinqerisht ajo duhet t’i bashkohet platformës dhe nëse nuk është e tillë do të bëhet shumë shpejt antikorrupsion, e cila ka shumëherë më tepër pika, e tillë. Kjo është një bindje dhe e vetë komunitetit sesa pikat e platformës së Partisë Demokratike. ndërkombëtar dhe përfundimisht ne duhet të Platforma që ka paraqitur Partia Demokratike ka të ndërtojmë institucione të cilat tu shërbejnë të gjithë bëjë më shumë me çështjet personale, me shqiptarëve, të cilat janë afatgjata dhe që respekti Prokurorin e Përgjithshëm, me Kryetarin e SHIK-ut për to dhe respektimi i tyre nuk duhet të ndryshojë dhe me probleme të tjera, sesa vërtet ka të bëjë me në varësi të ndryshimit të forcave politike që shprehjen e vullnetit dhe me kërkimin e garancive alternohen në demokraci. që ne të gjithë së bashku ta luftojmë seriozisht Falemnderit! korrupsionin në këtë vend. Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka Përfundimisht, unë dua ta ftoj dhe njëherë zotin kërkuar deputeti Malaj. Berisha që të reflektojë. Dua t’i them Parlamentit Arben Malaj – Të nderuar kolegë,
1231 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Detyrohem të bëj replikë me zotin Berisha, gjen të shkruar në çdo raport ndërkombëtar. Ti na sepse kam tre vjet që dëgjoj vetëm shpifje nga goja shpall hajdut, kur në katër muajt e fundit të vitit 1997 e këtij njeriu. Një njeri që vetëm di të shpifë, një që ne patëm Qeverinë tonë mblodhëm 14 miliardë politikan që ngatërroi institucionet e shtetit me lekë, ndërsa në vitin 1998 mblodhë 15 miliardë lekë rrugën, sepse gjendet përballë detyrimit ligjor që të më shumë se ju. deklarojë pasurinë në Kuvendin e Shqipërisë dhe jo Ti akuzon kur në Ministrinë e Financës do të në sheshin “Skënderbej”. Ndërsa unë e ftoj të shkojë gjesh të paguar nga mua çdo lekë të harxhuar për në arkivin e Ministrisë së Financave dhe të Kuvendit telefonat kur flisja me fëmijën tim edhe kur shkoja dhe të shikojë që jo vetëm çdo vit kam deklaruar me shërbim jashtë shtetit; kur paguaja çdo pasurinë, por në një vit që jam vonuar tre muaj i shpenzim, sado dhe një gotë ujë nga minibari i kam kërkuar komisionit të paguaj gjobën përkatëse, hotelit; kur kam paguar nga xhepi im dhe këllëfin e sipas ligjit. E bëj replikën me një njeri që erdhi në celularit, 28 mijë lekë, që më mungonte ditën që pushtet, qëndroi në pushtet dhe për më keq kërkon dorëzova detyrën e Ministrit të Financës. Këtë e të vijë në pushtet, duke ju ofruar shqiptarëve vetëm bëra jo për t’u dukur më korrekt sesa duhet me urrejtjen. shtetin, por për të të minimizuar mundësitë ty që ta Nuk është faji im për dështimet e tua politike, ndërtosh karrierën tëndë politike me gjyqe kafesh, zoti Berisha, por nuk është as e drejta jote, as telefonash ose gota uji. Këtë e bëra dhe për një gjë morale dhe as njerëzore, por dhe as politike që vetëm më fisnike, kur më duhet të mbroj politikanët të shpifësh dhe të kërcënosh. E theksova morale jo shqiptarë, kolegët e mi të PD-së ose të PS-së nga thjesht se më ke akuzuar pa asnjë fakt, por sepse shpifjet e tua për shpërdorime financiare kafesh më ke goditur politikisht, duke cenuar dhe jetën e ose uji. gruas dhe të familjes sime, gjë që nuk është as Mua më vjen keq për vendin tim, për fatin e tij të njerëzore, po as malësore. Madje e ke bërë këtë keq që dhe në këtë kohë, ku kudo ka mjedise me gazetën “RD” edhe në datën 14 shtator, ditën paqesh, te ne ka mjedise mitingjesh dhe që moralisht duhet të respektoje Azem Hajdarin. E antimitigjesh, shpifjesh dhe akuzash politike. Nuk ke bërë ditën që unë moralisht dhe në mënyrë është faji im dhe as i shqiptarëve, nuk është faji as zyrtare isha duke i shprehur ngushëllimet familjes i atyre që të besojnë ty që vendi ynë mbetet përherë së zotit Hajdari, ashtu si kam vepruar dhe për në krizë, që mbetet historikisht i fundit nga niveli i personalitete të tjera të Partisë Demokratike, kur jetesës, por dhe nga niveli i mundësive për t’iu afruar ata kanë pasur fatkeqësi. E kam deklaruar në këtë vendeve të zhvilluara. Për mua nuk ka si t’iu afohemi Parlament dhe e rideklaroj, që të mos të të lë asnjë vendeve të zhvilluara kur vendi ka tendosje politike, mundësi ty të sulmosh padrejtësisht jo thjesh mua, kur vendi ka vetëm sharje, shpifje dhe mitingje. Në por as forcën time politike, se zyra e konsulencës qoftë se vërtet do të kontribuosh për vendin tënd, e regjistruar në tatimet e shtetit shqiptar ka bërë gjej të paktën 1/10 e forcave që përdorë për mitingje, studime për çdo klient që është paraqitur, ka bërë jo për të bërtitur, por për të argumentuar, jo për të studime për biznes, për investime, për shoqëri shpifur po për të vërtetuar ato që ke thënë që ditën sigurimesh, për lojra fati, për banka, për çdo gjë që e parë që ke hipur në karrige. ajo ishte në gjendje të bënte, por në çdo dokument Zoti Berisha, ndali goditjet me gurë që po ju bën arkëtimi ka numrin e certifikatës tatimore. Për çdo të gjithëve edhe pse është fisnike t’iu përgjigjesh arkëtim është paguar tatimi dhe pasuria ime e vogël me bukë goditjeve të tua me gur. Por nuk është është e deklaruar zyrtarisht. racionale të përdorësh kaq shumë bukë, duke pritur E kam garantuar disa herë opinionin publik që të mbarojnë gurët e tu të pafund. shqiptar se e njoh shtetin, e respektoj shtetin, pse Falemnderit! jo e kam frikë shtetin edhe kur ai nuk ndodhet në Namik Dokle – Fjalën e ka zoti Hajdaraga. Ju duart e tua, zoti Berisha. Banoj në kushte minimale tërheq vëmendjen që replikat janë vetëm 2 minuta. banimi, ndërsa ti u dhe besnikëve të tu çfarë munde: Luan Hajdaraga – Për mua nuk ishte e shtëpi, pasuri dhe unë nuk përftova asgjë edhe pse panjohur ajo që tha zoti Berisha, e kisha plotësisht isha Ministri i Financës së këtij vendi. të sigurt. E ka shumë për zemër Çikalleshin, dhe Ti akuzon për hajdut dhe kontrabandist kur të duhet ta ketë, sepse ai bashkë me Çikalleshët dhe mbylla piramidat kriminale në të cilat u vodhe ata që ka në krah, dhe nuk ka pak, dhe ish- shqiptarëve paratë e gjakut të tyre dhe këtë gjë e gjeneralët, po të kujtoj që të paktën ushtrisë
1232 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shqiptare, me drejtimin që i ke bëre, dhe e di mirë nderit se Partia Demokratike në pushtet do t’i se çfarë ke bërë se dosjet aty janë, i ke gjysëm shkatërrojë ato dhe ky është një objektiv yni. miliardë dollarë borxh. Të paktën po të rezervoj fatin Falemnderit! e Pinoçetit, kur të bëhesh nja 80 e ca vjeç, do të Namik Dokle – Zoti Majko e ka fjalën. shkosh të gjykohesh përsëri. Pandeli Majko – Të nderuar kolegë, Falemnderit! Mendoj që diskutimet dhe replikat e fundit, Namik Dokle - Zoti Berisha, replikë 2 minuta. sigurisht që sjellin jo vetëm në vëmendjen e Sali Berisha – Së pari, dëshiroj të qartësoj disa Parlamentit, por dhe të publikut që do ta ndjekin në momente. Zoti Kryeministër bëri fjalë për studime një moment të caktuar në Televizionin Shqiptar, fizibiliteti, e këshilloj të mos besojë Milon dhe Milo pyetjen reale, përveç faktit që buxheti që po diplomacinë, por të marrë në arkiva studimin e miratojmë sot ka të bëjë me vitin 2000, që është një fizibilitetit të vitit 1995 dhe të shoh se çfarë ndryshimi pyetje aq normale dhe po aq njerëzore: Ku po madhor ekziston midis kërkesave të 1996 dhe shkon ky vend, a do të ketë shpresë për të jetuar kërkesave të studimit të sotëm, të cilat unë i kam në këtë vend? Kjo është një pyetje e cila normalisht studiuar me vëmendje dhe në rast se vazhdohet në dhe në mënyrën më njerëzore thuhet sot në këtë mënyrë, atëherë ne duhet t’ua botojmë shoqërinë shqiptare, sepse përballë ka një krizë shqiptarëve një për një. politike, e cila ka të bëjë me dështimin e disa Së dyti, ju kërkoni llogari për gazetat, ajo është politikanëve, jo vetëm në radhët e maxhorancës, në të drejtën tuaj, por unë një gjë do t’ju them: por sidomos në ato të opozitës. Pse e them këtë? Asgjë, as mungesa e imunitetit, as kërcënimet e Këtu u fol nga zoti Berisha lidhur me integrimin në ndonjërit, nuk do të më pengojë mua dhe opozitën Bashkimin Europian, u fol për kushte tepër të shqiptare të denoncojë korrupsionin madhor vështira që mendohet që mund t’i vihen Shqipërisë. qeveritar të sotëm, i bërë i njohur në të gjithë botën. Në radhë të parë unë dëshiroj të them se këto Shqipëria renditet me Ugandën, zoti Meta, ministrat kushte nuk janë karshi Shqipërisë dhe shqiptarëve. dhe zyrtarët që varen nga ju grabisin aq sa grabisin Nëse vihen kushte ndaj Shqipërisë, aktualisht këto ata të Ugandës, jeni vendosur në çatinë e botës për vihen si rezultat i ngjarjeve të rënda që kanë ndodhur sa i përket korrupsionit. Unë nuk i besoj Dritëro në 1997 dhe janë përsëritur në shtator të 1998-ës. Agollit kur thotë të gjithë jemi të përlyer, jam i bindur Kjo tregoi dobësi të madhe, në radhë të parë të që në këtë grup parlamentar dhe kudo ka shumë të klasës politike shqiptare dhe mbi të gjitha, të dashur papërlyer dhe këtu, në qoftë se unë e shtroj këtë si kolegë, le ta pranojmë këtu, ne që paguhemi si armikun më i egër të këtij vendi, e shtroj jo për një politikanë përpara opinionit publik dhe nga buxheti luftë solitare, por ajo platformë e paraqitur në që do të miratojmë jo vetëm për veten tonë, se pas Parlament, të cilën për ta hedhur poshtë Qeveria e 1997 dhe pas ngjarjeve të shtatorit, në opinionin interpretoi si kushte, ndonëse u paraqit si paketë ndërkombëtar u krijua bindja se kanë të bëjnë me negociuese, është e dobishme. Asgjë personale një klasë politike e cila është e implikuar. Me fije të nuk kam unë me Prokurorin e Përgjithshëm dhe huara ose të fshehta, me probleme që kanë të bëjnë Klosin. Prokurori i Përgjithshëm është një me inkriminimin e segmenteve të caktuara të saj. bashkëpunëtor me grupet terroriste që kanë vrarë Kjo ka bërë që klasa politike shqiptare të jetë një Azem Hajdarin. Kryetari i Shërbimit Informativ klasë në investigim, të jetë një klasë e cila me një Ndërkombëtar është një hajdut i buxhetit tuaj, jo i mënyrë a në një tjetër ka dyshimin jo vetëm të tuajit, por i qeverisë Majko dhe ne i kemi denoncuar. njerëzve që e votojnë. Sigurisht, këtu nuk ka moment Përgjigjia juaj ka qenë që opozita t’i drejtohej për të bërë ndarje, por ama individët të cilët janë prokurorisë, ka kontroll shteti… identifikuar nga publiku i gjerë janë të pranishëm. (Ka ndërhyrje nga salla) Unë nuk qesha kur foli zoti Berisha, nuk qesha Jo e ka bërë në Parlament zoti Memia sepse pashë të përsëritej historia e dëshpëruar për deklaratën, ju ka bërë dhe një letë publike juve për të ringjallur një shpresë e cila ka vdekur prej kohësh. këtë. Për të ringjallur një shpresë e cila ka vdekur qysh Lidhur me Malaj më duhet t’i them një gjë: Nuk në kohën e piramidave. do përdoren gjyqet për kafenetë dhe telefonat, por Nuk e them këtë për retorikë, të dashur kolegë, ruspat për pronat e tij të palgjshme. I jap fjalën e por dëshiroj të vë theksin pikërisht në një fakt, i cili ka të bëjë jo vetëm me këtë buxhet, i cili ka të bëjë
1233 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
jo vetëm me fillimin e shekullit të ri, i cili ka të bëjë njerëzve tanë që na votuan, por përpara institucioneve jo vetëm me fatin e klasës politike, i cili ka të bëjë ndërkombëtare dhe çuditemi kur këto institucione jo vetëm me fatin e maxhorancës. Problemi që dyshojnë për Shqipërinë. shtrohet është jo vetëm integrimi në Bashkimin Mos u çudisni të dashur vëllezër, sot dyshojnë Europian të Shqipërisë. Problemi që shtrohet është për maxhorancës aktuale që është në pushtet, nesër si do t’i çelet rrugëdalja, dhe jo vetëm rrugëdalja, do të dyshojnë në po të njëjtën mënyrë për këdo balancave të ekonomisë shqiptare? Duhen maxhorancë që do të vijë në pushtet. Pra, bazuar përgjysmuar taksat, thotë zoti Berisha, duhet këto mbi këtë logjikë, unë mendoj se ky buxhet, në fund momente të pagave thotë dikush tjetër. të fundit, ka një prioritet i cili lidhet me të ardhmen. Të dashur kolegë, E ardhmja në gjuhën financiare do të thotë investim Unë dëshiroj vetëm t’ju tërheq vëmendjen: dhe nëse do të flisja për të ardhmen e investimeve Shqipëria ka kaluar një luftë. Me zë të ulët ose me në Shqipëri do të ndalesha pikërisht në tri zë të lartë duhet ta theksojmë këtë. Vendi unë në momente: privatizimi, menazhimi i ndihmës së huaj gjendjen që ndodhet ka kaluar një luftë dhe ne flasim dhe çështja e ish-pronarëve. sikur në Shqipëri nuk ka ndodhur asgjë. Ka kaluar Janë tri elementë të cilët në mënyrë konstante një 1997, ka kaluar një shtator dhe ka kaluar dhe ofrojnë të ardhmen e investimeve në Shqipëri, një luftë dhe nëse në 1997 dhe në shtatorin e 1998 privatizim dhe vetëm privatizim dhe po ju them që u tërhoqëm zvarrë, lufta nuk na nxori kokëulur, lufta ky është viti me deciziv për privatizimin, sepse kemi nuk na nxori zvarrë. Këtu nuk është fjala për t’i rënë privatizimin e sektorëve strategjikë. Në Shqipëri gjoksit me grusht, por është për të kuptuar dhe për është menaxhimi i ndihmës së huaj, që aktualisht t’i dhënë mesazhin njerëzve: Nuk jemi kaq të këqinj. nuk është në atë nivel që e kemi kërkuar dhe çështja Flas në radhë të parë si komb. Kur ky komb e ish-pronarëve. Nuk investojnë investorët e huaj, drejtohet dhe orientohet saktë me energjinë pozitive por dhe ata vendas, se në Shqipëri nuk ka pak para, që ka brenda, nuk jemi komb kaq i keq. Nuk e kemi në qoftë se nuk janë të bindur për zgjidhjen e shpresën kaq të vrarë dhe nuk ka arsye për ta goditur problemit të pronave në Shqipëri. Është një problem, kaq fort njëri-tjetrin, për t’i thënë njëri-tjetrit, por dhe pavarësisht se konsiderohet si një probem i së të tjerëve që na ndjekin nëpërmjet ekranit, se ky djathtës, ky nuk është në fakt as problem i së vend nuk ka shpresë. majtës, as problem i së djathtës, ky është një Realisht çfarë po ndodh me këtë buxhet? Ky problem i Shqipërisë dhe kur kemi të bëjmë me buxhet kërkon t’i japë një dritë jeshile, sigurisht që probleme të Shqipërisë dhe kur kemi të bëjmë me ky buxhet nuk është shumë i kuptueshëm për disa situata të cilat nuk kanë të bëjnë me shumë nga kolegët deputetë që nuk janë ekonomisë në programe, por me çështjet e të ardhmes së vendit këtë sallë ose që nuk janë marrë shpesh me tonë, atëherë këto janë momente të cilat duhen problemet e buxhetit, por ky buxhet është diskutuar me sinqeritet nga të gjithë dhe jo të flitet maksimumi i mundshëm që mund të bëhet në këtu me bllofe: Duhet të përgjysmohen taksat, duhet kushtet aktuale të varfërisë që ekziston në këtë vend. hequr korrupsioni në dogana etj., etj. Ne nuk kemi pse i mbushim mendjen shqiptarëve Të dashur kolegë, që jemi një vend i pasur, por kemi vjedhje kaq masive Korrupsion atje ku ka para me shumicë do të sa ky buxhet nuk mund të realizojë ëndrrën e tyre ketë. Ne jemi shqiptarë, jetojmë në Shqipëri, për t’u bërë të pasur brenda 24 orëve. Ne jemi një problemi është sesi do të orientojmë proceset për vend i varfër, jemi një vend i varfër me një problem të ardhmen e këtij vendi. Deri tani njerëzit kanë parë shumë të madh të implikimit të strukturave mafioze, sesa të zotë jemi duke hedhur baltë mbi njëri-tjetrin, jo vetëm në administratë, por dhe në politikë. E e megjithatë, unë dëshiroj të them se pas ngjarjeve thashë që në fillim jemi një vend nën investigim, të 1997 dhe shtatorit të 1998 ky vend ka shpresë. pikërisht dhe për shkak të implikimit, sepse 1997- Ka shpresë jo se ka politikanë shumë të zotë, por ta dhe shtatori i 1998-ës nuk ndodhën thjesht për se ka kapur një orientim, i cili nuk ndodhet vetëm dëshira politike, por ndodhën si rezultat i në duart e politikanëve. Kjo është shumë e mosrezistencës pozitive të klasës politike shqiptare rëndësishme, por ndodhet në duart e biznesit, përballë presionit mafioz. Por duke dashur të ndodhet në procese të nisura brenda institucioneve baltosim njëri-tjetrin ne harrojmë se pastaj të shqiptare, kemi një administratë që po formësohet baltosur dalim nga kjo sallë, jo vetëm përpara me të mirë ose me të keq dhe brenda gjithë kësaj
1234 Viti 1999 Legjislatura e 15-të situate ne po krijojmë vlerën tonë, vlerën e së stabilizuara të ekonomisë sonë për të dytin vit ardhmes. radhazi, hartimi i Projektbuxhetit të vitit 2000 ka Ky buxhet sigurisht nuk është më i mirë, por synuar konsolidimin e këtyre arritjeve, pyetja që shtrohet është: A jemi brenda mundësive? qëndrueshmërinë e financave publike, në funksion A po tejkalojmë? A po e fusim popullin në ëndrra të të zhvillimit të qëndrueshëm dhe afatgjatë. kota nëpërmjet këtij buxheti? Projektbuxheti për të cilin po diskutoni ju, të nderuar Këtu në Parlament është thënë shpesh se ja deputetë, është në përputhje me të tërë aktet ligjore vlen të humbasësh pushtetin për hir të reformave, dhe Kushtetutën. Me nismat e tij ai përbën një arritje por ama ai që duhet të vijë të marrë pushtetin nga ai në fushën sociale në përputhje me programin e që e ka humbur për hir të reformave duhet të jetë i Qeverisë, por që sigurisht me gjithë dëshirën e bindur, duhet të jetë i bindur se nuk ka rrugë tjetër madhe tonën, nuk mund të ndërmarrë politika përveç reformave dhe jo ta mbushë llafomaninë e sociale të plota, në fushën e pagave, sigurimeve tij, duke thënë duhen përgjysmuar taksat, duhen shoqërore, asistencës sociale, pagesës për rritur rrogat etj., etj. paaftësi, pensione, sikurse nuk mund të marrë Të dashur kolegë, përsipër dhe plotësimin e tërë kërkesave që ka vendi Unë mendoj që shekulli i ri ka shumë arsye për për më shumë investime në të gjitha fushat: të na gjetur jo vetëm në diskutime thjesht për një Infrastrukturë, arsim, shëndetësi etj. Duke buxhet, por edhe sesi duhet të korrigjojmë veten harmonizuar kërkesat me mundësitë reale financiare tonë. Sigiurisht, ne si maxhorancë nuk mund të që disponojmë, duke hartuar një buxhet sa më zgjedhim opozitën që kemi përballë, por sigurisht objektiv, me një përgjegjshmëri të madhe, në ka shumë vend që në dialog të përbashkët të përputhje me prioritetet dhe objektivat e programit ndryshojmë njëri-tjetrin. Kjo është shpresa në fund të Qeverisë, do të nënvizoja që projektbuxheti që të fundit, në të kundërt njerëzit kanë shumë më po diskutohet përbën një bazë të shëndoshë për të pak arsye për të na dëgjuar. thelluar reformat e nisura dhe për të realizuar Falemnderit! detyrimet tona kushtetuese, si përballë elektoratit Namik Dokle – Falemnderit, zoti Majko. Fjalën që na ka dhënë votën, ashtu dhe përballë mbarë e ka zonja Çeço. popullit dhe kombit tonë, që aspiratën për ta parë Makbule Çeço – Të nderuar kryesues të veten të barabartë me kombet dhe shtetet më të seancës, të nderuar deputetë, zhvilluara të kontinentit dhe më gjerë, ta bëjë realitet. Qeveria ka paraqitur përpara këtij Kuvendi për Në veçanti do të ndalesha shkurtimisht në miratim projektbuxhetin e vitit 2000, i cili që pas problematikën e disa drejtimeve kryesore të datës 15 nëntor, kur ky projekt u vu në dispozicionin projektbuxhetit në fushën sociale, ku me bindje them tuaj, të nderuar deputetë, ju nënshtrua një diskutimi që materializohet një pjesë e mirë e taksave të të plotë serioz e të gjerë në komisione e në grupe mbledhura nga shteti, të ashtuquajtura sot këtu, si parlamentare. sistemi i diktaturës së taksave. Do të doja në radhë Tashmë kemi arritur në fazën e miratimit të të parë të nënvizoja se Projektbuxheti i vitit 2000 buxhetit që përbën një nga ngjarjet më të veçanta për Ministrinë e Punës dhe të Çështjeve Sociale dhe më të rëndësishme në fushën ekonomike- është një mbështetje financiare e politikave dhe financiare, mbasi buxheti përbën aktin ligjor më të objektivave të Qeverisë për mbrojtjen shoqërore. Ai rëndësishëm të Kuvendit. Në këtë kuadër do të është hartuar duke u mbështetur në arritjet më të dëshiroja të vija në vëmendjen tuaj faktin se mira të këtij viti, por me objektiv përmirësimin në Projektbuxheti i Shtetit që ju po diskutoni, duke disa drejtime: Konkretisht janë parashikuar për sintetizuar tërë linjat dhe drejtimet e zhvillimit të programet e papunësisë, nxitjes së punësimit, vendit ka synuar që të japë një kahje të re dhe më formimit profesional, ndihmës ekonomike, pagesës shumë hapësira zhvillimit ekonomik, për më tepër së paaftësisë për institucionet e kujdesit social e që këtë vit do të fillojë të marrë rrugë financiarisht shpenzime administrative 9.1 miliardë lekë. Buxheti edhe Pakti i Stabilitetit, si një proces shumë i sigurimeve shoqërore është parashikuar: Të dimensional i integrimit që sapo kemi nisur në vigjilje ardhurat 19 miliardë e 89 milionë lekë, shpenzimet të shekullit të ri. 27 miliardë e 109 milionë lekë. Buxheti sipas Mbështetur në realizimin e pritshëm të vitit programeve është planifikuar si më poshtë: buxhetor që po mbyllim, në ecjen me hapa të
1235 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Pagesë papunësie 1 miliard e 700 milionë, nxitja lëvizur drejt qendrave kryesore urbane dhe që e punësimit 400 milionë, formimi profesional 33 ballafaqohen me vështirësi të shumta ekonomike. milionë e 590 mijë, ndihma ekonomike 4 miliardë e Pra, ishin kategori të mëdha njerëzish, grupesh dhe 600 milionë, pagesa e paaftësisë 1 miliardë e 798 familjesh të cilat nuk futeshin në këtë skemë dhe milionë. në periudhën e fundit këto janë përfshirë në skemën Pra, në total përfshirë investimet, totali i në fjalë. programeve, shërbimet administrative del shuma e Është parashikuar që masa e përfitimit do të përmendur më sipër. jetë më e lart, duke reflektuar dhe rritjet që bëhen Në fushën e punësimit do të vazhdojë zbatimi i në paga dhe pensione. Me vendim të Këshillit të programeve kryesore, si dhe aplikimi i programeve Ministrave janë caktuar indikatorët e varfërisë, gjë të specializuara për studimin e tregut të punës dhe që mundëson shpërndarjen e ndihmës mbi baza më zhvillimin institucional të shërbimit kombëtar të të studiuara për t’i përfituar ato grupe, shtresa dhe punësimit. Për këto qëllime janë planifikuar 2.1 kategori që kanë më në nevojë. miliardë lekë në zbatim të dy pogrameve kryesore Nga fondet e pagesës së paaftësisë përfitojnë të nxitjes së punësimit dhe të pagesës së 41.000 persona të paaftë dhe 855 të verbër. Janë papunësisë. Një prioritet i rëndësishëm gjatë parashikuar për një koordinim të pagesave në para periudhës në vazhdim, është dhe zhvillimi me programet e rehabilitimit me qëllim që të institucional i shërbimeve të punësimit dhe formimit realizohet integrimi ekonomik dhe social i tyre. profesional. Janë parashikuar marrëveshje të Megjithëse në Buxhetin e Shtetit janë parashikuar përbashkëta me shtetin dhe me donatorë të shpenzime të ndjeshme, për institucionet janë ndryshëm, të cilët do të kontribuojnë për shtrirjen siguruar dhe burime të tjera financiare nga donatorë dhe forcimin e rrjetit të stukturave të punësimit dhe të huaj dhe organizma joqeveritare të vendit dhe të që formimit profesional. Gjatë periudhës në vazhdim huaja. Fondet buxhetore do të përdoren për e rëndësishme në fushën e punësimit mbetet përmirësimin e gjendjes në institucionet ekzistuese inicimi, brenda strukturave, i programit të SME-ve, dhe për krijimin e qendrave të reja për handikapët, duke e konsideruar si një nga dy qëllimet kryesore fëmijët jetimë, të moshuarit dhe minorenët, siç janë të zhvillimit të SME-ve, punësimin, i cili në periudhën qendrat në Sarandë, Kamëz, Korçë dhe Elbasan. në të cilën kalojmë është prioritar, kemi parashikuar Ka filluar zbatimi i projektit të Bankës Botërore një strategji për akreditimin e tyre brenda strukturave përmes grandit japonez dhe italian për shumën rreth qendrore dhe lokale të punësimit. Parashikohet të 1 milion dollarë nga e cila do të financohen projektet rritet niveli cilësor i sistemit të arsimit dhe formimit e OJQ-ve vendase dhe të huaja, që ju vijnë në profesional dhe zgjerimi i tij në mënyrë që të mbulojë ndihmë grupeve më në nevojë. Si rezultat i të gjithë territorin e vendit. Miratimi i ligjit të arsimit negociatave të zhvilluara pritet që shumë OJQ dhe formimit profesional do të bëjë më fleksibël vetë vendase dhe të huaja të japin trajtim psiko-social, këtë sistem, nëpërmjet shfrytëzimit maksimal të të ngrejnë qendra ditore, të zhvillojnë programe me kapaciteteve trajnuese dhe arsimore. ndihmë ushtrimore etj. Për mbrojtjen sociale janë parashikuar 6.2 Për sigurimet shoqërore në Projektbuxhetin e miliardë lekë, nga të cilat për ndihmën ekonomike vitit 2000 parashikohen mbi 27 miliardë lekë, me 4.6 miliardë lekë. Ndërkohë po të hedhim një një rritje, në krahasim me këtë vit, rreth 1.1 miliardë vështrim në vite rezulton se në vitin 1995 ishin lekë. Kjo është bërë me qëllim që të mbështeet planifikuar 3.6 miliardë lekë, ndërkohë që në vitin financiarisht angazhimi i Qeverisë për garantimin 2000 planifikohen 4.6 miliardë lekë, diferencat janë e përfitimeve dhe rritjen graduale të tyre. Përveç të qarta. rritjes së pensioneve, në përgjithësi, në masën Për pagesat për të paaftët 1 miliardë e 795 10 për qind , është parashikuar që të fillohet, mbi milionë lekë. bazën e një studimi analitik që është kryer, edhe Për institucionet e përkujdesit shoqëror 230 eliminimi i diferencave së pensioneve të lidhura milionë e 266 mijë lekë. para vitit 1993 me ato të lidhura pas vitit 1993, Nga programi i ndihmës ekonomike mbështeten sikurse ju përgjigjëm pyetjeve tuaja në seancën e rreth 150.000 familje. Në Projektbuxhetin e vitin 2000 djeshme. është parashikuar trajtimi edhe i familjeve që gjatë Pensionet janë parashikuar të rriten me rritëm këtyre viteve, kjo është tepër e rëndësishme, kanë më të lartë se indeksi i çmimeve, për të bërë të
1236 Viti 1999 Legjislatura e 15-të mundur rritjen reale të masës së tyre. Kujdes i shqiptarët më të pasur i njohin si vite të shkatërrimit veçantë është bërë për të futur në skemën e të ekonomisë së vendit, por edhe të asaj familjare, sigurimeve shoqërore edhe të vetëpunësuarit në si vite të korrupsionit dhe të mungesës së stabilitetit bujqësi. Rezultatet e këtij viti janë vërtet inkurajuese ekonomik, si vite të papunësisë dhe të largimit masiv dhe një bazë e mirë për realizimin e parashikimit të investimeve të huaja dhe të mbylljes së për vitin e ardhshëm. Përmirësimet ligjore për aktiviteteve të investitorëve vendas. pensionet e fshatit, masa e lartë e subvencionit të Shumë më e rënduar bëhet situata po qe se buxhetit për to, si dhe përpjekje më të mëdha nga flasim për buxhetin e qeverisjes vendore, të paktën strukturat tona do të bëjnë të mundur që të ashtu siç është shkruar në këtë projektligj. kontribuojnë në këtë skemë rreth 120.000 të Veçanërisht, buxhetit të paraqitur i mungon vetëpunësuar dhe të rriten të ardhurat nga kontributet transparenca dhe ballancimi i tij, si dy nga parimet rreth 3 herë në krahasim me vitin 1999. që e bëjnë të besueshëm, të ligjshëm dhe efektiv Angazhimi i Kuvendit për sigurimin suplementar ligjin. Ndërsa saktëson dështimin e politikës së të ushtarkëve me aktin e fundit të Këshillit të qeverisjes së majtë lidhur me qeverisjen vendore, Ministrave është realizuar. Pra, do të marrin me të zgjedhurit lokal dhe administratat e tyre kur përfitimet, duke filluar nga janari 1999 dhe do të ka vendosur si buxhet lokal shumën prej 5.263 vazhdojnë rregullisht. Për këtë është parashikuar miliardë lekë, kur buxheti qendror i shtetit është për vitin 2000 dhe fondi i nevojshëm, nga i cili 149.086 miliardë lekë, buxheti lokal paraqitet as më përfitojnë pension të parakohshëm për vjetërsi shumë as më pak, por 3 për qind e të gjithë Buxhetit shërbimi rreth 5.750 persona dhe pensione të Shtetit. Ky buxhet vuan nga neglizhimi i parimeve suplementare rreth 5.150 persona. Rritja e të tjera themelore të qeverisjes të sanksionuar në shpenzimeve është parashikuar të përballohet kartën europiane të autonomisë lokale ose dhe në kryesisht nga rritja e të ardhurave nga kontributet, ligje të tjera, si ai për statusin e nëpunësit, për duke forcuar kontrollin ndaj subjekteve që ju buxhetin lokal, madje edhe te pasaporta, ku do të shmangen detyrimeve. Parshikohet që të ardhurat fillonte e ardhmja jonë. Për buxhetin lokal flitet vetëm nga kontributet e firmave private të rriten 15 për qind në dy nene të projektligjit, neni 1 dhe neni 8/11, por , ndërsa nga vetë të punësuarit në qytet të rriten 25 është i papranueshëm fakti kur nuk gjen në për qind . relacionin që e shoqëron projektligjin asnjë koment, Siç e theksova dhe në fillim, Projektbuxheti i asnjë analizë, asnjë parashikim për buxhetin lokal, vitit 2000 reflekton programin e Qeverisë. Miratimi i e vetmja gjë për të cilën shqetësohet Qeveria tij është mbështetje për realizimin e objektivave që Shqiptare është nxitimi të deklarojnë në paragrafin kemi vendosur për përmirësimin e punësimit dhe e fundit, të faqes 19, se për nëntëmujorin, mbrojtjen shoqërore. Me këtë rast shpreh dhe një veçanërisht Ministria e Pushtetit Lokal, nënkupton herë angazhimin tim për realizimin e këtyre pushtetin lokal, ka realizuar planin e investimeve detyrimeve. Pa dashur të bëj replikë, do të thoja, me 52 për qind . Nuk mund të justifikohet dështimi meqë zoti Berisha zuri dhe emrin tim në gojë, nëse në politikën e investimeve, kur renditet e para në deri dje e kisha dyshim, sot e kam bindje që zoti mosrealizimin e planit të investimeve Ministria e Berisha nuk mund të lërë njeri pa përbaltur, për të Pushtetit Lokal aq më tepër që plani i investimeve pastruar duket veten e tij nga prodhimi me bollëk i lokale zë jo më shumë se 1 për qind të investimeve baltës, mbase dhe i pisllëkut. kombëtare. Ne do të prisnim dhe gjykojmë se është Falemnderit! mjaft e domosdosme që në Parlament të diskutohej Namik Dokle – Fjalën e ka deputeti Vili për gjendjen e sotme të administratave lokale, për Minarolli. forcimin e tyre institucional, për dhënien e Vili Minarolli – Të nderuar deputetë, shërbimeve sa më efektive për qytetarët e Nga sa është paraqitur të krijohet bindja që ky komuniteteve lokale, për afrimin sa më hamonioz projektbuxhet bazohet mbi stabilitetin të pushtetit me administratën lokale e më gjerë, makroekonomik të arritur gjatë vitit 1999 dhe me gjithë institucionet publike. gjithsecili nga qytetarët e ka të qartë dhe ndjehet Natyrshëm çdo qeveri që tenton të realizojë këto pesimist në rast se baza e hartimit të buxhetit për veprimtari, që synon ta kthejë shoqërinë në një vitin 2000 do të jetë vitit 1999 ose viti 1998. Vite që shoqëri të standardeve europiane, do të tentojë dhe shqiptarët e thjeshtë, shqiptarët e varfër, por dhe alokimin e fondeve, do të gjejë burime financimi për
1237 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të realizuar këto standarde. Unë e vlerësoj si që kanë realizuar planin e investimeve, me thuajse të demagogji të kulluar gjithë zhurmën e organizuar gjitha ministritë, dikasteret dhe Kryeministrinë ose dhe nga Qeveria Socialiste dhe Ministria e Pushtetit Kryesinë e Kuvendit që janë në kufijtë e mjerueshëm Lokal, gjoja për decentralizimin, gjoja për dhënie të realizimit të investimeve. kompetencash pushtetarëve lokal, kur Buxheti i vitit Kryeministria, për shembull, ka pasur një buxhet 2000 nuk cakton asnjë qindarkë për këto projekte, prej 165 milionë lekësh dhe ka realizuar 70 milionë kur ligji i buxhetit nuk është shoqëruar me ligjin e ri lekë. Kjo situatë evidenton faktin që në rast se do për taksat lokale dhe as lë hapësirë për përmirësime të kërkohet rritje ekonomike dhe prosperitet për të mëtejshme ligjore. Shqipërinë e shqiptarët, atëherë investimet do të Gjej rastin të përsëris paaftësinë totale të shkojnë te institucionet që mund t’i realizojnë. Qeverisë, pranuar nga vetë Qeveria në relacionin që Relacioni që shoqëron projektligjin, megjithëse në shoqëron ligjin, në dhënien dhe menaxhimin e një farë mase nuk e fsheh dështimin në politikën e investimeve që në rang kombëtar është nga kufijtë investimeve, tenton të anashkalojë krizën. Vetëm e 76 ose të 80 për qind . Shumë më i agravuar 290 milionë lekë investime i akordohen 409 organeve paraqitet problemi në realizimin e investimeve të të qeverisjes vendore, mesatarisht nga 700.000 për huaja dhe duke marrë parasysh peshën e këtyre çdo njësi lokale. Është qesharake dhe nuk përputhet investimeve në buxhetin shqiptar, kuptohet që kjo as me parametrat e tjera që ky buxhet ka vendosur. situatë kompromenton akoma më tepër partneritetin Raporti midis investimeve me buxhetin në tërësi në dinjitoz që shpall dhe pretendon Qeveria Shqiptare rang kombëtar, është në nivelin rreth 23 për qind , në marrëdhëniet me të huajt. ndërsa po ky raport në nivel lokal është 5 për qind . Nuk flitet për volum investimesh, siç kanë Është i papranueshëm fakti që në dispozicion kërkuar dhe kërkojnë projektet e huaja, por për të Ministrisë së Pushtetit Lokal janë lënë 100 situata ku, citoj, niveli i planifikuar i investimeve me milionë lekë, për raste të jashtëzakonshme, kur financim të huaj, të përfshira në buxhetin e shtetit, gjithë buxheti i investimeve lokale është 290 milionë është shumë më i ulët sesa rrjedh në marrëveshjet lekë. Ne tabelën e investimeve lokale është zero financiare të projekteve. Askush, gjithashtu, nuk kolona e investimeve me financime të huaja, pra mund të fshehë ose ta neglizhojë disproporcionin e praktikisht pushtetit lokal, të zgjedhurve lokal, madh që ekziston midis financimeve për shpenzime popullit të qyteteve dhe komunave të Shqipërisë u kapitale 34.548 miliardë lekë, me shpenzimet është hequr me ligj mundësia për të bashkëpunuar, koherente 108.147 miliardë lekë ose me shumën për të përfituar nga bashkëpunimi ekonomik e prej gati 170 miliardë lekë të gjithë Buxhetit të financiar me institucionet ndërkombëtare. Qeveria Shtetit. Ky fakt dëshmon për kalbëzimin dhe Parlamenti Shqiptar me ndërgjegjje hedhin administrativ, financiar të institucioneve publike poshtë miliona dollarë investime që mund të shqiptare, për një administratë të korruptuar e përfitohen nga programet, si programi PHARE etj. konceptim etatistë e totalitaristë të Aleancës për Projektbuxheti nuk shoqërohet as edhe me një Shtetin ose e mirënjohur nga qytetarët shqiptarë si listë objektesh, ku do të realizohen investimet lokale “Alenca për Xhepin”. Qeveria Shqiptare nuk dhe qendrore, aq më tepër që i janë futur termat, impenjohet për të ndërmarrë asnjë prej reformave të edhe për ministritë, e kushtëzuar dhe i pakushtëzuar, mirëpritura në vendet e Bashkimit Europian për që do të thotë që edhe për këto thërrime të zgjedhurit shkurtim të shpenzimeve korente buxhetore, duke lokalë, në fakt, populli shqiptar, të rrijë gojëhapur, tentuar kështu të zëvogëlojë pagesat për borxhin e se mos i shpëton ndonjë copë lubisë socialiste. Pra, brendshëm dhe deficitin buxhetor. interesat e shtetit janë nën tutelën dhe urdhrat Në rast se këto sëmundje të Qeverisë dhe të politike të Aleancës për Shtetin, askush nuk do të shtetit shqiptar janë evidente, ato bëhen alarmante ketë mundësi ta kontrollojë zbatimin e buxhetit, kur flitet për buxhetin lokal e për më tepër për madje dhe Parlamenti e humbet me dashje investimet lokale, ndërsa ankohet se pushteti lokal sovranitetin, për ta kaluar atë në duart e drejtorëve nuk ka realizuar investimet për vitin 1999. Në tabelën të investiemeve në dikastere që koalicioni i ndërron që jepet shënohet se nga 140 milionë lekë investime edhe më shpesh se ndërron kryeministrat. për vitin 1999 pritet realizimi për 140 milionë lekë, pra Në projektbuxhet, as në relacionin përkatës, nuk 100 për qind të shumës së dhënë. Realiteti evidenton bëhet një analizë se çfarë humbën njësitë lokale në një kontrast tepër të madh mes institucioneve lokale përballimin e situatës emergjente për të ardhurit nga
1238 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kosova. Buxheti shoqërohet me një tabelë, ku jepen Së pari, treguesit makroekonomikë, përkundër mbështetjet e donatorëve për krizën e Kosovës, por momentit kur ne erdhëm në pushtet, kanë pësuar ne në asnjë vend nuk mund të gjejmë sesi do të një përmirësim të ndjeshëm dhe tani gjatë vitit 1999 kompesohen buxhetet e njësive lokale për humbjet fituan një stabilitet të kënaqshëm. Deficitit buxhetor, e shkaktuara nga kjo krizë, si do të rehabilitohen me gjithë situatën shumë të rëndë për gjatë katër me investime objektet social-kulturore të dëmtuara muajve nga marsi në qershor, me shpenzime nga përdorimi gjatë krizës. suplementare për të përballuar krizën kosovare, u Falemnderit! mbajt nën kontroll, duke pasur efekt në të gjithë Namik Dokle – Fjalën e ka deputeti Erion Braçe. treguesit e tjerë, veçanërisht mbi inflacionin. Mënyra Erion Braçe – Miratimi i Buxhetit të Shtetit sesi u administruan financat tregoi qartë se kjo është një moment i mirë për të ballafaquar Qeveri nuk abuzon me taksat dhe taksapaguesit alternativat, por edhe premtimet, me realitetin për shqiptarë, nuk ka vendosur diktaturë fiskale ose të çdo forcë politike parlamentare, por më tepër midis taksave, siç pohon zoti Berisha, duke kryer pozitës dhe opozitës. E gjitha kjo duhet bërë në sy shpenzime pa vlerë, të cilat do të ishin me efekte të njerëzve, të cilët interesat më të rëndësishme mbi gjithë ekonominë e vendit. sot kanë interesat ekonomike. Ndaj buxheti është Inflacioni për gjatë vitit që shkoi ishte shumë një moment i mirë, ku premtimeve, programeve, më poshtë se parashikimi, duke pasur efekt të politikave ekonomike u vihet si mbështetje një faturë ndjeshëm, së pari në portofolet e njerëzve. Ata kanë financiare që i bën ato të besueshme. Nga kjo faturë shpenzuar diçka më pak për të blerë të njëjtën sasi duket qartë që kush gënjen dhe kush flet realisht mallrash konsumi, megjithëse kjo është evidente për të krijuar besim e shpresë te njerëzit, duke në treg. Sërisht flas me rezerva, pasi treguar vullnet për të ecur në rrugën e reformave. papërgjegjshmëria në treg, veçanërisht e tregtarëve Kështu që është banale që ndryshe të kesh premtuar shqiptarë po e kthejnë inflacionin në një arritje kur ke kërkuar votat, ndryshe vjen sot këtu dhe për vitrinash, e cila nuk tregon realitetin e magazinave efekte elektorale tejkalon edhe premtimet e forcës që ka pasur për faktin e thjeshtë se kurba e rritjes politike kundërshtare, duke u bërë më e majtë sesa së çmimeve ngjitet më shpejt, ndërsa zbret me ajo drejt ekstremit të së majtës komuniste. shumë ngadalësi. Mbase është dhe moment Nuk dua që pas gjithë atyre që u thanë këtu të psikologjik. Tregtarët i gëzohen rënies së inflacionit pohoj se serioziteti i atyre premtimeve duket nga kur numërojnë qindarkat e ditës, në mbrëmje në tavolinat bosh të atyre që hypën edhe sot këtu në shtëpi, që dalin çdo ditë më tepër për shkak të këtë sallë dhe nuk dua të besoj që edhe mungesat mosndryshimit të normës së tyre të fitimit. Këtu e ministrave, zoti kryetar, bëhen për të njëjtin qëllim, duhet ndërhyrë, sepse ky është dhe segmenti më për mungesë serioziteti. Që këtu besueshmëria ka i ndjeshëm në buxhetet familjare. Ndërkohë ulja e marrë fund, pa shkuar më tej në faktin që propozimet inflacionit ka ndikuar për mirë dhe nuk ka sjellë e përgjegjësve për zhvillimin e ekonomisë piramidale, reduktimin e fitimit real nga kursimet, duke ngjallur mashtruese përgjatë vitit 1996 të jenë të vlefshme besimin e njerëzve për depozitat e tyre në banka. për ndërtimin e ekonomisë formale, të fortë, me lidhje Rënia e inflacionit ka ngjallur besim, gjithashtu te ekonomike të qëndrueshme, që prodhon mirëqenien investitorët, duke krijuar bindjen për një ekonomi të normale përmes rritjes së të ardhurave realisht, jo qëndrueshme, të sigurt, e cila nuk shtrenjëton në kanistra, por me punë të ndershme. investimet e tyre. Aq e vërtetë është kjo saqë Kjo është fare evidente edhe në shifrat, ku gjatë tashmë për të gjetur pasigurinë e nevojshme për të ngritjes së piramidave të zotit Berisha, rritja tkurrur investimet, veçanërisht ato të huajat, është ekonomike ra, bizneset u mbyllën, njerëzit u kthyen angazhuar politika bashkë me zotin gogol që foli në formën e tyre të lashtë parazitare, inflacioni këtu para nesh. Kursi i monedhes ka qenë stabël kërceu bindshëm, investimet publike u zhdukën, në kuota më të ulta se në fillimim të vitit, gjë që ka papunësia u rrit, të ardhurat shumoheshin me urdhrin pasur ndikim serioz në mosluhatjen e çmimeve. e Vebiut ose të gjeneral, jo Cikalleshit, Xhaferrit. Së dyti, rritja e pagave është e herët në vitet Krejt ndryshe nga kjo pamje është situata sot dhe buxhetore të radhës që mban firmën tonë, si mendoj se ja vlen të përmenden tre momente asnjëherë në ndonjë maxhorancë tjetër të kryesore që vijnë përpara nesh si rezultat i një mëparshme. Të paktën kjo duhet të cilësohet si një qeverisjeje të mirë dhe reformave standarde. arritje për faktin e thjesht se nuk ka qenë një
1239 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
indeksim i thjeshtë i inflacionit, por ka qenë një rritje ku gjendet Albkromi, nuk mendoj se do të ishte e disa herë herë më e lartë se përqindja e inflacionit. vetmja masë shpëtimi privatizimi, mbasi, nisur nga Për më tepër që rritja e pagës është shoqëruar të eksperienca e formës së privatizimit të minierave të paktën gjatë dy viteve të fundit me rënie të Kërrabës, Batrës, Drenovës etj., nga rreth 40 me vazhdueshme të inflacionit, çka ka bërë më reale, licenca, vetëm katër janë vënë në eficiencë dhe dhe jo një iluzion, portofolet e njerëzve. Kam dëgjuar punojnë. Dhe shkaqet dihen: forma jo e gjetur e shpesh të thuhet se gjatë kohës së Berishës ishim privatizimit të tyre. më mirë, merrnim më shumë, kishte bollëk etj. Nuk Në lidhje me politikat e Qeverisë në fushën e dua t’i referohem ekonomisë informale në të vërtetë ujësjellësve më duhet të theksoj se nuk ka asnjë me këtë ndoshta kështu, por ajo tregoi qartë se të arsye që objektet e filluara që në ’93-shin apo dhe çonte shumë shpejt në parajsë dhe pastaj të zbriste më pas të jenë të pambyllura me investime, se, siç me të njëjtën shpejtësi dhe në ferr. Kjo është fare e dihet, ato shkatërrojnë vetveten nga viti në vit. Do të qartë dhe të gjithë e panë sesi nga një bum negativ kërkoja nga Qeveria që në fushën e shëndetësisë pësuam një dëm ekonomik shumë të madh, pasojat dhe të bujqësisë, duke ditur që këto janë jo vetëm e të cilit në ekonomi po i riparojmë vit pas viti. Pra, zona rurale, por dhe zonat më të varfëra të i referohem ekonomisë formale, ku paga është rritur Shqipërisë, mund të kishte më tepër investime. vazhdimisht dhe rritja në vlerë absolute, sa herë që Duke përfunduar, më duhet të theksoj se është ndodh, është më e madhe sesa një herë më parë. detyra e Qeverisë që, për problemet që u ngritën Shoqëruar kjo me rënien e inflacionit nga viti në vit, dhe u diskutuan këtu edhe nga diskutantë të tjerë, çka e bën rritjen e pagave dhe më të vlerësuar sesa të gjejë rrugë dhe mënyra të tjera për të përmbushur më parë. I njëjti efekt është krijuar edhe me sadopak interesat e këtyre shtresave të caktuara pensionet, e njëjta logjikë vlen edhe për to. Në tre të popullsisë apo të zonave të ndryshme të vendit. vite radhazi ne i kemi rritur ato, siç po bëjmë edhe Tashmë Shqipëria ka arritur një stabilitet të sot, për më tepër tani nis reforma në pensione dhe qëndrueshëm ekonomik e politik në vend dhe si e ne po bëjmë atë që nuk e bëri kush përpara nesh, tillë ajo duhet të ecë gjithmonë përpara në rrugën po njehësojmë pensionet e para vitit 1993 me ato që ka nisur, në atë të integrimit të plotë të saj në pas vitit 1993 dhe që të gjitha do i nënshtohen më familjen europiane. Ftoj kolegët deputetë që ta pas rritjes prej 10 për qind , brenda këtij viti.… miratojnë këtë buxhet, që i shërben konsolidimit të Afrim Çenga – …Gjykoj se, meqenëse është mëtejshëm të shtetit. projektideja dhe ekziston dhe një pjesë e Falemnderit! projektzbatimit, do të ishte e mira që investimi më i Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka mirë për popullsinë e zonës së Dibrës dhe Bulqizës, deputeti Memia. si dhe për të gjitha zonat e tjera në rreth, do të ishte Shaban Memia – I nderuar zoti drejtues i parashikimi apo fillimi i negociatave për përmbysjen seancës, të nderuar kolegë deputetë, e kësaj odiseje të gjatë, që po i kushton shumë Pa mohuar përpjekjet dhe eksperiencat për popullsisë së këtyre zonave. Po ashtu, konkretisht punën e bërë për hartimin e projektbuxhetit të vitit e kisha për aksin rrugor Tiranë-Milot dhe jo për aksin 2000, nga studimi konstatohen disa mangësi Tiranë-Shkodër. Prej vitesh, ose më saktë prej një serioze për sa u përket parimeve dhe politikave mbi viti e një gjysmë, kjo autostradë pothuajse ka të cilat është mbështetur hartimi i tij. Në këtë përfunduar dhe ka ngelur për nja dy-tri pika ku diskutim, pa pretenduar për të bërë një analizë të pengohet ndërtimi i urave. Mendoj gjithashtu, dhe detajuar, do të ndalem në disa vërejtje në lidhje me këtë përshtypje timen e kanë edhe shumë kolegë treguesit e projekbuxhetit të Ministrisë së Rendit, deputetë, se rruga deri në Milot është bërë e Ministrisë së Mbrojtjes dhe SHIK-ut. pakalueshme dhe, për pasojë, edhe vënia në Qeveria duhej të kishte vlerësuar seriozisht shfrytëzim e kësaj autostrade. situatën tepër të rënduar të vendit dhe të pasigurisë Në lidhje me perspektivën e paraqitur këtu për në Shqipëri, ekspansionin e gjerë që ka patur vitet minierat e kromeve dhe për politikat e Qeverisë, më e fundit krimi i organizuar, si: kontrabanda, trafiqet, duhet të theksoj se nuk pashë ndonjë dritë jeshile korrupsioni etj., si dhe kushtet e vëna Shqipërisë nga përgjigjja e ministrit Preçi dhe se në buxhet nga komuniteti ndërkombëtar për vendosjen e rendit, nuk është lënë hapësirë për kapërcimin e gjendjes si domosdoshmëri për ndihmë dhe bashkëpunim, së vëshirësive në të cilën ato ndodhen. Në situatën si kusht për të përfshirë edhe përfitim të Shqipërisë
1240 Viti 1999 Legjislatura e 15-të nga Pakti i Stabilitetit për Ballkanin, i cili përbën një jepen strukturat e investimeve, çfarë pjese e buxhetit shans historik për ne shqiptarët. Në këtë rrafsh është për projektin në vazhdim dhe çfarë pjese është mendoj se Qeveria duhej të kishte vlerësuar si sektor për projektet e reja. Kjo të le të kuptosh se shifra e prioritar Ministrinë e Rendit në projektbuxhetin e vitit dhënë është përcaktuar apriori. 2000. Para disa javësh është miratuar ligji “Për Mungesa e rendit dhe pasiguria reflektohen në Policinë e Shtetit”, i cili merr përsipër të ristrukturojë të gjitha fushat e jetës së vendit dhe veçanërisht në policinë, por në projektbuxhet nuk gjen mbështetje atë të zhvillimit ekonomik, arsimor, kulturor etj. financiare. Gjithashtu, në projektbuxhet nuk gjen Përpara se të merresh me arsim, shkencë, art, mbështetje financiare ligji për çarmatimin, i cili kulturë, biznes, duhet të kesh të garantuar kokën. dështoi këtë vit dhe për këtë arsye përsëri është i Duke analizuar vështirësitë dhe situatat tepër të aplikueshëm, pra për mungesë fondesh. rënda që ka kaluar policia këtë vit, ku, përveç të Shërbimi Informativ Kombëtar është një tjerash, i ka kushtuar policisë rreth 140 policë të institucion i një rëndësie të veçantë, mbasi lidhet vrarë dhe 40 të plagosur, Qeveria duhej të kishte me sigurinë dhe integritetin e vendit. Në planifikuar një mbështetje më të fuqishme projektbuxhet është trajtuar në mënyrë shumë financiare. neglizhuese. Fondi i pagave i parashikuar garanton Së pari, trajtimi financiar i punonjësve të policisë vetëm 4 për qind të rritjes së pagave dhe jo sa thuhet për sa i përket rrogës mendoj se duhet të ishte në relacion. Për sa u përket investimeve, është parashikuar në projektbuxhet në mënyrë të anashkaluar. Ai ka nevojë jo për lukse, por për t’u diferencuar nga të gjitha strukturat e tjera shtetërore. pajisur me mjetet e nevojshme, për të kryer Identiteti i policëve trima, që ndeshen nga mëngjesi funksionin për të cilin është ngritur. Duke u trajtuar deri në darkë me të gjitha figurat e krimit, nga më i në këtë mënyrë, SHIK-u do të kthehet në një thjeshti deri tek më i sofistikuari, fillon me gjendjen institucion, në të cilin vetëm marrin rrogën një numër dhe trajtimin financiar të tij. Polici në rrugë është, njerëzish, por që nuk mund të kryejnë detyrën përveç të tjerash, fytyra dhe dinijteti i shtetit. Unë funksionale dhe kushtetuese. Ky trajtim bëhet që do të mendoja se, në qoftë se është parashikuar në të kthehet në një institucion të klanit qeveritar dhe projektbuxhet një rritje prej 8 për qind për të gjithë përbën një precedent të rrezikshëm, sepse, duke punonjësit e administratës publike, për punonjësit mos u marrë me funksionin institucional, do të merret e policisë duhej të ishte parashikuar trefishi i kësaj me veprimtari të tjera, për të cilat është akuzuar rritjeje. Duke studiuar shifrat në projektbuxhet për nga institucionet ndërkombëtare, mediat e huaja dhe fondin e pagesës së punonjësve të Ministrisë së opozita. Rendit, rezulton se rritja prej 8 për qind nuk është e Për Ministrinë e Mbrojtjes në projektbuxhet janë mbështetur në fonde. Me gjithë shkurtimin prej 1114 parashikuar fonde që mbulojnë vetëm 60 për qind të vendesh në organikat e Ministrisë së Rendit dhe nevojave reale të saj, duke mos u përcaktuar akoma duke përfillar deklarimin e ekspertëve të Ministrisë struktura e re e ushtrisë. Mbi këtë bazë do të fillonte së Financave, sipas të cilëve është bërë një shtesë ngritja graduale e reparteve, sipas një programi të prej 200 milionë lekësh në fondin e pagesave, përsëri mbështetur në fondet përkatëse financiare. Buxheti nevojiten edhe 160 milionë lekë për të siguruar rritjen i ushtrisë është përcaktuar apriori, duke e kthyer prej 8 për qind , për të mos thënë se është mashtrim. ushtrinë në një azil, ku 12 mijë rrogëtarë komandojnë Minimalisht nuk duhet bërë demagogji me asnjë nga 5 mijë ushtarë, një raport ky absurd, që nuk e gjen punonjësit e administratës dhe veçanërisht me në asnjë vend të botës. Ristrukturimi i ushtrisë është policinë. një domosdoshmëri, nisur dhe nga fakti se Së dyti, për sa u përket investimeve, në Shqipërisë i duhet të ketë forca të armatosura për projektbuxhet parashikohet një minimum fondesh, të siguruar sovranitetin. Kjo arrihet nëpërmjet një që është shumë larg kërkesave të ministrisë. Ky organizimi dhe një strukture të re ushtarake, të qëndrim nuk më duket normal, pasi policia ka nevoja motivuar, të stërvitur e të modernizuar. Për të arritur të ngutshme për investime, për modernizimin e saj, këtë kërkohet një faturë e konsiderueshme për kualifikime, për pajisje me mjete të financiare, e cila si fazë e parë shkon deri në 3 domosdoshme, për t’u përballur me të gjitha format miliardë lekë. e krimit dhe në veçanti me atë të organizuar, si dhe Duke kuptuar vështirësitë financiare të shtetit, me të gjitha specifikat e tyre. Në projektbuxhet nuk në projektbuxhetin e shtetit për vitin 2000 nuk është
1241 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
planifikuar asnjë lek për modernizimin e saj. Fondet njësinë më të vogël dhe, për rrjedhojë, ai paraqet e parashikuara për ushtrinë në projektbuxhet zënë një rëndësi të dorës së parë në zhvillimin e politikave vetëm 5 për qind të shpenzimeve qeveritare dhe 1,8 të ndryshme ekonomike. për qind të GDP-së, ndërkohë që për vendet e NATO- Reforma demokratike në vendin tonë ka si s këto shifra ndryshojnë nga 8 e më shumë për element mjaft të rëndësishëm reformën në qind të shpenzimeve qeveritare dhe 3 deri 6 për qind vetëqeverisjen vendore, bazuar në një legjislacion të GDP-së. Fondet e akorduara ushtrisë plotësojnë bashkëkohor. Qeveria shqiptare, që në fillim të vetëm nevojat për ushqime dhe veshmbathje, ndërsa mandatit të saj, ka punuar me seriozitetin e duhur mbeten tërësisht të pambuluara shpenzimet për dhe me përkushtim për delegimin e kompetencave stërvitjen efektive dhe gatishmërinë luftarake. Në dhe krijimin e hapësirave të reja për organet e bazë të fondeve të pagave të planifikuara në buxhetin pushtetit vendor. Një sërë përmirësimesh në aktet e vitit 2000, ushtria duhet të shkurtojë 2500 rrogëtarë ligjore dhe nënligjore kanë sjellë zhvillime të reja në këtë vit. Shkurtimet e kryera gjatë këtyre dy vjetëve frontin e pushtetit vendor. Një sërë hapash të dhe ato që planifikohen të bëhen këtë vit do të rëndësishëm u ndërmorën me dëshirën e mirë të paralizojnë tërësisht ushtrinë. Sot në ushtri ka qeverisjes së dy vitetve të fundit, çka nuk është bërë reparte dhe njësi ushtarake që funksionojnë vetëm për disa vjet rresht, me gjithë deklarimet për me 50 për qind të efektivit dhe në këtë mënyrë ato autonominë vendore. Ne gjithashtu vlerësojmë se janë jashtë funksionit. ka shumë për të bërë në drejtim të rritjes së Në ushtri është shfaqur vitet e fundit fenomeni i autonomisë vendore, sidomos në kuadrin e reformës largimit masiv të ushtarakëve të rinj prej strukturave së përgjithshme që ka marrë Shqipëria drejt zhvillimit ushtarake. Vetëm në vitin 1998 janë larguar rreth europian. Ratifikimi i Kartës Europiane Lokale e 600 oficerë të rinj me detyrë komandant toge dhe obligon edhe më shumë Qeverinë dhe vetë Ministrinë komandant kompanie, një pjesë e të cilëve kanë e Pushtetit Lokal që për vitin 2000 të intensifikojë qenë të kualifikuar dhe jashtë shtetit. Në këtë largim punën për decentralizimin dhe rritjen e autonomisë ndikon trajtimi jo i mirë financiar i ushtarakëve, si së pushtetit vendor, duke hartuar të gjithë korpusin dhe pesimizmi që ka ky kontigjent për të ardhmen e ligjeve në përputhje me këtë Kartë. e karrierës së tyre në ushtri kur shohin se drejtohen Një hap i rëndësishëm që u hodh në drejtim të nga eprorë të paaftë dhe të politizuar. Këto decentralizimit, ishte ai që u ndërmor në buxhetin e kontigjente të reja ushtarakësh përbëjnë bazën për viti 1999: prezantimi për herë të parë i mënyrës së stërvitjen efektive të ushtrisë dhe të ardhmen e saj. financimit të shpenzimeve operative të shërbimit dhe Tani në ushtri mosha mesatare e ushtarakëve është të mirëmbajtjes në bllok, në formë granti. Kjo mënyrë 50 vjeç, si rast i vetëm në botë. e re, e prezantuar në vitin ’99, krijoi hapësira të reja Në projektbuxhet nuk janë parashikuar fonde për veprimi për organet e pushtetit vendor, të cilat ristrukturim dhe modernizim të ushtrisë, si elemente tashmë, me anën e këshillave të tyre të zgjedhur të domosdoshme për afrimin e ushtrisë drejt nga populli, do të përcaktonin prioritetet e financimit. strukturave euroatlantike të NATO-s. Gjithashtu edhe Kjo skemë financimi u mirëprit edhe nga vetë pushteti ushtria, me paaftësinë e drejtimit e saj në këto dy vendor dhe rezultatet kanë qenë të ndjeshme. vjet, nuk ka mundur të thithë fonde që mund të Një hap tjetër i rëndësishëm që u ndërmor, ishte akordohen nga miqtë e Shqipërisë dhe organizmat dhe ai i kalimit të të ardhurave nga tatimi i pasurisë ndërkombëtarë, mbasi nuk është përcaktuar se cila 100 për qind në favor të pushtetit vendor. Ky hap i ri do të jetë ushtria e nesërme, çfarë strukture do të krijoi mundësi të reja për organet dhe këshillat ketë, cili do të jetë efektivi etj. vendorë për t’u shprehur më mirë dhe për t’u Falemnderit! ballafaquar me komunitetet e tyre. Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka zoti Hapat e ndërmarrë përbëjnë vetëm fillimin e Bashkim Fino. punës. Ne do të vazhdojmë të përgatisim dhe të Bashkim Fino – I nderuar zoti Dokle, të nderuar krijojmë hapësira drejt decentralizimit të pushtetit kolegë deputetë, vendor. Siç e dimë, është ngritur dhe ka mbaruar Buxheti që po diskutojmë sot përbën dokumentin fazën e parë Komiteti Kombëtar i Decentralizimit, më të rëndësishëm për zhvillimin e vendit. Në të në të cilin bëjnë pjesë disa ministra. Në këtë komitet konkretizohen financiarisht të gjitha politikat e veprojnë një grup ekspertësh të të gjitha fushave, shtetit shqiptar, të cilat materializohen deri në pra kemi pjesëmarrje të të gjithë ekspertëve më të
1242 Viti 1999 Legjislatura e 15-të mirë, të shoqatave joqeveritare dhe të kryetarëve të organeve vendore, është 25 për qind më i lartë se i shoqatave të bashkive dhe të komunave, në vitit ’99, fakt që flet qartë për decentalizim dhe për bashkëpunim me ekspertë të huaj. Kjo tregon për rritjen e autonomisë financiare të organeve dhe të seriozitetin e Qeverisë në vazhdimin e reformës qeverisjes vendore. institucionale dhe në decentralizimin e mëtejshëm Buxheti qendror financon pjesën dërrmuese të të pushtetit vendor. Ministria e Pushtetit Lokal është investimeve në pushtetin vendor. Kështu, në vitin e angazhuar tërësisht në realizimin e tij edhe gjatë ’99, për ujësjellës, kanale të ujërave të zeza, rrugë viti 2000. etj. Tirana ka marrë 325 milionë e 300 mijë lekë, Projektbuxheti i vitit 2000 ka si veçori për Durrësi ka marrë 148 milionë e 700 mijë lekë, pushtetin vendor rritjen me përparësi të grantit në Elbasani ka marrë 61 milionë e 370 mijë lekë, pa krahasim me shpenzimet e tjera, duke i krijuar përfshirë këtu fondet e akorduara nga burime të tjera mundësi më të mëdha pushtetit vendor për si, për shembull, ndihmat dhe fondet e dhëna me përmirësimin e shërbimeve ndaj komunitetit. Veçori vendime të veçanta qeverie, që është prekur fondi tjetër është dhe përmirësimi i mekanizmit të rezervë. Sa efektivë kemi qenë në përdorimin e tyre, shpërndarjes së tij nëpër nivele të ndryshme. Pra, në metra rrugë që janë shtruar, sa është përmirësuar kjo rritje nga viti ’99 në vitin 2000 është 10,4 për infrastruktura në këto rrethe dhe në rrethe të tjera, qind më e lartë. është një çështje tjetër e rëndësishme. E them këtë Investimet për Ministrinë e Pushtetit Lokal në jo për të tërhequr vërejtje apo për të kthyer kokën krahasim me vitin ’99 janë në mënyrë të mbrapa, por për të bashkërenduar punën më mirë konsiderueshme, më shumë se 30 për qind , pjesa për vitin 2000, për të patur më shumë rrugë, ujë dhe më e madhe e të cilave do të shkojë për riparimin e pastërti në qytetet tona. zyrave të bashkive dhe të komunave. Por një pjesë Për të rritur më tej mundësitë e financimit nga e konsiderueshme do të shkojë dhe për rrugët rurale, burimet e vetë organit të pushtetit vendor, të cilat të cilat që nga mesi i vitit ’99 janë në varësi të janë tepër të mëdha, si, për shembull, rasti i pushtetit lokal. Janë rreth 4100 km rrugë rurale për Bashkisë së Tiranës, për vitin ’99 janë arkëtuar nga t’u përmirësuar, asfaltuar, riparuar. Për to, më shumë taksat lokale 100 milionë lekë më shumë se në vitin se çdo vit tjetër, janë në dispozicion, duke ’98 dhe për vitin 2000 parashikohet një rritje tepër e përshpejtuar edhe burimet e brendshme të këtij konsiderueshme. Kjo situatë vërehet edhe në bashki buxheti, 500 milionë lekë. të tjera të mëdha. Kam këmbëngulur dhe këmbëngul Do të desha t’i jepja një përgjigje zotit Godo, i për të shfrytëzuar çdo mundësi që i krijohet cili është mësuar thjesht të flasë dhe, kur flasin të Qeverisë, që edhe me vendime të Qeverisë, në tjerët, të mos jetë në seancat plenare. Unë do të mënyrë të drejtpërdrejtë, të mbështesim kërkesat doja t’i thosha se Ministria e Pushtetit Lokal, me e kryetarëve të bashkive për më shumë investime 500 milionë lekë që ka në dispozicion për vitin 2000, dhe për më shumë prioritete. Vetëm në një muaj e nga 300 milionë lekë që janë shpenzime, do të 10 ditë të Qeverisë “Meta”, për tre bashkitë më të mirëmbajë dhe merementojë rreth 3000 km rrugë mëdha: Tiranë, Elbasan dhe Durrës janë dhënë nga rurale dhe me investimin prej 230 milionë lekësh që fondi rezervë i Këshillit të Ministrave: për Bashkinë do të ketë kjo ministri, vitin që vjen do të bëhen të e Tiranës 46 milionë e 790 mijë lekë të reja, për reja rreth 100 km rrugë. Kjo është shifra më e saktë Bashkinë e Durrësit 24,5 milionë lekë të reja dhe që mund t’i jap zotit Godo. për Bashkinë e Elbasanit 14,5 milionë lekë të reja. Nga ana tjetër, duhet luftuar më tepër në I kam pritur dhe i mirëpres të zgjedhurit e grumbullimin e të ardhurave nga vetë organet pushtetit vendor në përpjekjet e përbashkëta për vendore, më shumë duhet luftuar në drejtim të shtimin e mundësive për të realizuar detyrimet, por arkëtimit të tyre. Duhet luftuar koncepti që çdo gjë edhe premtimet që u kanë dhënë zgjedhësve kur të pritet nga buxheti qendror. Koncepti i autonomisë janë zgjedhur në këto poste. Nuk i keqkuptoj vendore ecën paralel, për mendimin tim, me pozicionimet e tyre në konferenca shtypi, por e ndryshimin e raporteve të burimeve të financimit. konsideroj më efektiv bashkëpunimin institucional Autonomia rritet kur financimet e shpenzimeve të mes nesh dhe atyre. burimeve të brendshme rriten në raport me transfertat Falemnderit! e buxhetit qendror. Në projektbuxhetin e viti 2000, Namik Dokle – Falemnderit, zoti Fino! buxheti i pavarur, i siguruar nga të ardhurat e Fjalën e ka deputeti Fatbardh Hushi.
1243 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Fatbardh Hushi – Të nderuar kolegë, nevojë për më shumë kujdes nga Qeveria, për arsyet Unë nuk do të futem në shumë hollësira të e mëposhtme: projektbuxhetit, por nuk mund të rri pa shprehur disa - Kavaja nuk ka asnjë institucion kulturor, as mendime rreth atyre që kam konstatuar. pallat kulture, as bibliotekë, as ambient kulturor për Një shpërndarje e parave në letër, duke i ndarë fëmijë, as muze historik dhe as shumë e shumë të ato në të ardhura dhe në shpenzime, është shumë tjera. Kavaja ka nevojë për ujë të pijshëm. Besoj se e lehtë. Por unë do të doja të vlerësoja seriozitetin nuk ka qytet që me 20 litra ujë në sekondë të dhe dëshirën e mirë, pastërtinë, duke lënë mënjanë përballojë nevojat e një popullate me rreth 40 mijë korrupsionin, për të qenë sa më transparentë para banorë. Kavaja ka nevojë për rrugë të asfaltuara. popullit, që i mban sytë te kjo sallë dhe te Qeveria. Ata që kanë kaluar andej, kanë vënë re se nuk mund Unë kam theksuar edhe herë të tjera që mund të të kalosh në unazën e qytetit, mbasi mbetesh në bëhet një planifikim. Pra, sa është rezerva nga të gropat e mëdha. Nuk ka rrugë të asfaltuara në shumë ardhurat? A ka më shumë gjëra që shkojnë drejt lagje të qytetit. Kjo situatë, sigurisht, nuk është korrupsionit, apo ato afrohen në ndihmë të popullit? vetëm e këtij viti, por e trashëguar në shumë vite. Si do të realizohet ky planifikim? Apo do të vijë fundi Gjithsesi, mendoj se duhet që vitet që vijnë të i vitit dhe neve do të na kërkohet ndryshimi në mundësojnë ndryshime në Kavajë. buxhet, për të mos dalë buxheti me humbje? Dhe a - Në qoftë se më pyesni për komunat, do të do të ketë dikastere që në fund të vitit investimet t’i thosha se ato janë lënë krejtësisht pas dore. Në realizojnë në masën 55 apo 60 për qind ? Dhe kjo komuna energjia elektrike është 4-5 orë në 24 orë. më duket shumë e habitshme, sepse, nga njëra Uji mungon në shumë komuna. Balta po i mbyt fare. anë, jemi shumë të varfër, nga ana tjetër, në fund të Bujqësia është lënë fare pas dore. Asnjë ndihmesë vitit paratë e investimeve teprojnë. Këtë nuk di si ta nga shteti për bujqësinë. Toka pothuajse mbillet shpjegoj. Një vit më parë, zoti Majko deklaroi se do vetëm me foragjere për gjënë e gjallë. Fshatari i të mbante qëndrim ndaj çdo ministri që nuk do të Kavajës ka nevojë që të ndihmohet nga shteti me realizonte investimet e planifikuara. Fatkeqësisht, kredi për mjete bujqësore, me çmime të kontrolluara nuk u bë asgjë nga ato që duheshin bërë. të plehrave kimike, me orientim të kulturave që do Unë vë re që në buxhet janë shtuar investimet të mbillen, si dhe me orientim të tregjeve si brenda, në Ministrinë e Arsimit. Shumë mirë që do të kemi ashtu dhe jashtë vendit. Duhet menduar mirë edhe ambiente shkollore më të mira, por, nga ana tjetër, për ujitjen, mbasi ka shumë sipërfaqe tokë të nuk do të më pëlqente që shtesa e pagës për vitin paujitur, që për pasojë, nuk mund të prodhojë. 2000 të jetë 4 për qind , mbasi, kur themi 4 për Duke lexuar tabelat në projektbuxhet, qind , është më mirë të thuhet se nuk është bërë konstatohet se Ministria e Rendit dhe SHIK-u kanë fare shtesë. Unë habitem kur konstatoj se për vitin shumë më pak sesa u nevojitet. Unë them se, përveç ’99 shtesa e pagës për administratën shtetërore dhe shumë nevojave të tjera që ka populli ynë, kryesore atë të arsimit ishte më shumë se 4 për qind . Për është rendi. Mirëpo rendi sigurohet kur ministria vitin 2000, kur themi se do të shkojmë drejt përkatëse ia ka plotësuara mjetet dhe pagesat për konsolidimit dhe shtesa e pagës apo mirëqenia e të përballuar krimin që vjen në rritje. Gjithashtu, nuk atyre që i mbajnë sytë nga shteti mbetet në vend jam dakord me fondin e pagave për dikasteret e ose shkon mbrapa, dhe të mos harrojmë që çmimet ndryshme, kur nga ana tjetër, më 1 janar fillojnë e artikujve të ndryshëm ngrihen përditë, mendoj se shkurtimet në organikat e ndryshme, si në polici, mbetemi në vend. kulturë etj. Atëherë lind pyetja: Si i përballon buxheti Në projektbuxhet, armata e madhe e nevojat e vendit duke shkurtuar numrin e arsimtarëve, oficerëve, policëve etj. janë lënë në punonjësve? Ndërkohë duhet theksuar se populli ka mëshirën e fatit. Do të ishte në nderin e Qeverisë nevojë për më shumë vende pune dhe se tregu i lirë që në projektbuxhet të lexohej qartë investimi akoma nuk është konsoliduar në Shqipëri. Shumë elektrik, në mënyrë që populli që paguan, të mos mund të mendojnë se vitin që vjen do të detyrohemi ketë më probleme me energjinë elektike. E theksova të shtrëngojmë rripin, se të ardhurat për familje janë këtë për atë pjesë që është e pafajshme dhe paguan, shumë të pakta. Kanë kaluar tashmë 10 vjet dhe në por edhe për atë pjesë që nuk paguan. vend që të dilnim nga fukarallëku, bëmë të Duke qenë deputet i një zone elektorale, unë kundërtën. Cila është fatkeqësia e këtij populli? do të theksoj se Kavaja dhe komunat e saj kanë Nëse krahasohemi me fqinjët, qoftë dhe me
1244 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Maqedoninë, vërejmë se jemi shumë larg. Çfarë realizohen gjithsej 468 milionë lekë investime, nga duhet të kërkojmë nga Qeveria që popullit, në një të cilat 188 milionë lekë janë siguruar nga të ardhurat kohë jo shumë të largët, të mos i mungojë emergjia e krijuara nga vetë ushtria. Realizimi i këtyre elektrike, uji i pijshëm e shumë e shumë gjëra të investimeve ka mundësuar përmirësime të kushteve tjera? Natyrisht, nuk mendoj se populli në Maqedoni të përgatitjes ushtarake të efektivave tanë, punon më shumë se ç’punon populli ynë këtu. rikonstruktimin dhe përshtatjen e ambienteve për Shumë produkte vijnë nga Maqedonia dhe Greqia. një numër repartesh ushtarake, si dhe plotësimin e Është për t’u habitur. Rreth 500 mijë shqiptarë nevojave kryesore me pajisje logjistike. punojnë në Greqi dhe djersa e tyre importohet në Në zërin e pagave të akorduar në buxhet dhe të Shqipëri, pra prodhojnë në Greqi dhe konsumohen shtesave të dhëna, rrjedhojë kjo e angazhimit në Shqipëri. Do të ishte shumë më mirë që djersa e maksimal të ushtrise gjatë situatës së krizes në këtyre shqiptarëve të shfrytëzohej në Shqipëri dhe Kosovë, është arritur të përballohen si paga, ashtu ne të shfrytëzonim tokat tona, që çfarë nuk dhe shtesat e ndryshme mbi pagë të efektivave të prodhojnë. Por këtu ka një ndryshim: nëse populli ushtrisë, çka ka rritur në masë të nevojshme ynë është shumë energjik dhe punon si popujt e shpërblimin e ushtarakëve për vitin ’99. Për vitin ’99, vendeve fqinje, qeveritë janë të ndryshme. Atje nga Buxheti i Shtetit janë realizuar për blerje të qeveritë janë shumë më të përgjegjshme përpara materialeve dhe për shërbime të ndryshme gjithsej popullit se ç’kanë qenë qeveritë tona ndër vite. 2 miliardë e 512 milionë lekë. Nga situatat e krijuara Korrupsioni në administratën shtetërore atje është nga kriza kosovare dhe detyrat e mëdha e të vështira shumë herë më i vogël sesa te ne. Punojnë më me që përballoi ushtria gjatë kësaj krize, ky fond arriti sinqeritet për popullin e tyre. Do të dëshiroja që edhe të plotësojë në masën e nevojshme nevojat e qeveritë shqiptare të punonin më me përkushtim për ushtrisë me materialet më të domosdoshme, si: popullin shqiptar. ushqime, veshmbathje, armatime e kështu me Zotërinj qeveritarë, unë them se populli nuk ka radhë. Ministria e Financave, me ndihmën e nevojë për tabela me shifra, të cilat nuk i kupton Qeverisë, i akordoi Ministrisë së Mbrojtjes një fond shumica e tyre, por ka nevojë për një përgjigje: Nëse shtesë prej 164 milionë lekësh, që u shpenzuan ne, populli, punojmë për atë që kemi nevojë, çfarë nga Ministria e Mbrojtjes për përballimin e krizes. na siguroni ju që na drejtoni si shtet për të bërë 2. Për projektbuxhetin e vitit 2000. hapa drejt rritjes së mirëqenies dhe afrimit me fqinjët Sipas shifrave te paraqitura në këtë projekt, në shumë e shumë drejtime? Populli nuk ka asnjë ushtrisë i parashikohen 6 miliardë e 656 milionë lekë, faj. Përgjegjësia u mbetet atyre që e drejtojnë. prej të cilave limiti i parashikuar për realizim nga të Falemnderit! ardhurat është 947 milionë lekë dhe nga Buxheti i Namik Dokle – Fjalën e ka zoti Luan Hajdaraga. Shtetit 5 miliardë e 709 milionë lekë. Pra, buxheti i Luan Hajdaraga – I nderuari zoti kryetar i ushtrisë në totalin e Buxhetit të Shtetit, sipas këtij seancës, të nderuar kolegë deputetë. projekti, zë 4,6 për qind të tij, nga 3,7 për qind që Përfitoj nga rasti i diskutimit të projektbuxhetit ka qenë në vitin ’99. Me këtë shtesë, ne garantojmë të vitit 2000 për të shprehur në vija të përgjithshme plotësimin e nevojave tona të domosdoshme dhe, disa konsiderata për realizimin e buxhetit të vitit ’99 sigurisht, krijojmë edhe nje rritje te fondeve, çka dhe për projektbuxhetin e vitit 2000. parashikohet në dokumentet e politikës së mbrojtjes 1. Për realizimin e buxhetit të ushtrisë të vitit dhe të strategjisë së sigurimit kombëtar. 1999. Në investimet nga Buxheti i Shtetit është Për vitin 1999, ushtrisë në total i janë akorduar parashikuar shuma prej 305 milionë lekësh, nga të gjithsej 6 miliardë e 49 milionë e 86 mijë lekë. Nga cilat 208 milionë lekë është plani i vitit ’99. Me fondin këto, në zërin “shpenzime”, pagat zënë 34,7 për e parashikuar do të synohet realizimi i këtyre qind , sigurimet shoqërore 10,4 për qind , shpenzimeve në objektet më prioritare, të shpenzimet operative 50,1 për qind dhe investimet përcaktuara në funksion të zbatimit të dokumentit 4,7 për qind . Me masat që kemi marrë si Ministri e të politikës së mbrojtjes dhe të strukturës së re të Mbrojtjes për periudhën deri në fund të këtij viti, ju ushtrisë, e cila do të realizohet më mirë në vitin sigurojmë se të gjitha shpenzimet e planifikuara nga 2000. Buxheti i Shtetit do të realizohen në masën 100 Me investimet nga të ardhurat është parashikuar për qind . Për vitin ’99 janë planifikuar dhe do te fondi prej 250 milionë lekësh, nga 185 milionë lekë
1245 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të programuar dhe të realizuar në vitin ’99, pra jemi Duke kaluar në detaje të buxhetit, kuptohet se në rritje. Mbi bazën e këtyre fondeve do të bëhet çështjet kryesore që presin zgjidhje për shqiptarët mbështetja e përgatitjes së ushtrisë, forcimi i janë rendi dhe korrupsioni. Që nga shqiptari më i gatishmërisë së saj, përmirësimi i furnizimit të thjeshtë, duke kaluar tek opozita, parlamentarët, efektivave, si dhe plotësimi i angazhimeve tona të qeveritarët, faktori ndërkombëtar i interesuar për marra për stërvitje të përbashkëta me vendet e stabilitet këtu, që të gjithë renditin si dy prioritete: NATO-s, por dhe i angazhimeve të tjera me synim rendin dhe luftën kundër korrupsionit. Po të studiosh integrimin e plotë të ushtrisë në këto struktura. buxhetin rresht për rresht, mezi do të gjesh se ku Garantojmë se në vitin 2000, ushtria, me këto fonde është vendosur rendi. Më qartë dhe më kuptueshëm që i garantohen, do të plotësojë më mirë misionin e dalin problemet e peshkimit sesa del problemi i saj kushtetues. rendit. Mendoj se kjo nuk është aspak serioze nga Falemnderit! vetë mënyra se si na prezantohet ky buxhet. Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka Nëse do të tentonim të hynim më thellë dhe të deputeti Ferdinand Xhaferri. trajtonim çështje më të detajuara, pagat dhe Ferdinand Xhaferri – I nderuar zoti kryetar i pensionet, thuhet që në korrik të viti 2000 do të kenë seancës, të nderuar kolegë deputetë, një rritje 8 për qind pagat dhe 10 për qind pensionet. Po trajtojmë në këtë seancë një nga çështjet Duke dashur të qëndroj në maksimumin e qëndrimit më të rëndësishme të aktivitetit të Kuvendit, që konstruktiv, do të isha plotësisht dakord të është miratimi i buxhetit. Në pamje të parë apo në mbështesja një buxhet apo një program qeverie që një vështrim të përgjithshëm, thjesht nisur nga fakti do të pohonte se gjatë vitit 2000 nuk do të ketë fare se buxheti i vitit 2000 po vjen për miratim në dhjetor rritje në paga. Kryeministri do të ishte fare i qartë të vitit ’99, të krijohet përshtypja sikur Qeveria e ka sonte për vitin 2000 nëse do të thoshte: “Qytetarë marrë seriozisht apo në mënyrë të përgjegjshme shqiptarë, nuk do të keni as këtë dhe as atë, por në vitin që po vjen, por theksoj se vetëm të krijohet vitin 2001 do të arrini këtu e këtu”, pra të jepte njëfarë përshtypja dhe vetëm të duket, mbasi një vështrim motivi. Por, kur pritet që deficiti nga doganat gjatë i detajuar i projektbuxhetit ekspozon defekte vitit ’99 të jetë 5 miliardë lekë apo afro 35 milionë thelbësore. dollarë dhe, nga ana tjetër, u thuhet qytetarëve se: Së pari, një kalim vertikal në projektbuxhetin që “Unë pagat dhe pensionet do t’i rris vetëm 8 për paraqitet, tregon se Qeveria nuk ka një strategji të qind ”, mendoj se te të gjithë qytetarët do të krijohet caktuar për atë se ku duhet të shkojë dhe si duhet një shije shumë e hidhur. Kjo nuk ka asnjë motiv të shkojë. Unë këtu kam dy materiale. Një muaj më për t’u mbështetur. parë, më 3 nëntor, zoti Meta paraqiti në emër të Një tjetër çështje që unë e shoh se duhet të Qeverisë programin, dhe një muaj e pak ditë më trajtohet me shumë seriozitet është privatizimi. Në vonë vjen për miratim buxheti. Këto janë dy gjëra që projektbuxhet thuhet se të ardhurat nga sektori duhej të kishin lidhje, mbasi nuk mund të kuptohen privat, krahasuar me vitin paraardhës, nga 50 për pa lidhje me njëra-tjetrën, ndërkohë që konstatohet qind do të kalojnë në 55 për qind . Që këtu, nga studimi i programit, ashtu dhe i buxhetit, se menjëherë të vjen sinjali i parë që Qeveria ka nuk kemi të bëjmë me të njëjtin koncept dhe filozofi. dështuar në privatizim. Nuk e kam fjalën për Qeverinë Thua sikur flitet për programin e një shteti dhe aktuale, por për Qeverinë paraardhëse. Pra, kemi Konkluzioni i parë që del nga kjo mënyrë trajtimi vetëm një rritje prej 5 për qind . Zoti Meta duhet të dhe që zoti Meta duhet ta shohë me shumë ketë parasysh se, në qoftë se e ka ndarë mendjen seriozitet, është se administrata është në erë dhe për të bërë punëra të mira pa privatizim, vetëm do punon sipas parimit “ta shtyjmë sa ta shtyjmë”. I të zvarritet dhe nuk do të realizojë dot objektivat. kërkohet të përgatisë një buxhet dhe vrapon për të Nisur nga ky shqetësim, unë i sugjeroj Kryeministrit përgatitur një material për buxhet. I kërkohet të që së bashku me ministrin e privatizimit, për të cilin përgatisë një program dhe vrapon për të përgatitur deri tani kam dëgjuar fjalë të mira, duhet të analizojë një material për program. Parimisht, unë i sugjeroj privatizimin e deritanishëm, të konstatojë të gjitha zotit Meta se duhet të fiksojë një strategji se ku, si shkaqet ku ka dështuar e pse ka dështuar dhe pas dhe kur duhet të shkojë. Pa një strategji të tillë, ai kësaj të vendosë objektiva të tjerë për privatizimin. do të vazhdojë të punojë sipas konceptit “ta shtyjmë Një tjetër çështje që unë e shoh me seriozitet sa ta shtyjmë”. dhe që lidhet me një tjetër prioritet, por që nuk
1246 Viti 1999 Legjislatura e 15-të pasqyrohet sa duhet e si duhet në buxhet, është papunët, si dhe rritjen e pagave, ky buxhet është problemi i korrupsionit. Kuptohet që një nga detyrat akoma i pamjaftueshëm. Kjo sepse vakuumet në e Qeverisë dhe një nga drejtimet kryesore të zonat ku ne shërbejmë, në disa drejtime sa vijnë e korrupsionit janë doganat. Duhet të pakësohet një thellohen dhe mundësitë aktuale të buxhetit për t’i pjesë e parave që marrin të korruptuarit dhe kjo pjesë plotësuar ato janë shumë të pakta. Populli shumë t’u kalojë arsimtarëve, pensionistëve, shëndetësisë gjëra nuk i di. Disa mendojnë se shteti është i pasur, dhe sektorëve të tjerë të shoqërisë. Çfarë por nuk do të ndihmojë. Të tjerët, që janë realistë, konstatohet në këtë material për sa i takon biznesit? thonë se shteti është ky që është. Unë mendoj se Konstatohet që Qeveria kërkon të ulë taksat këtë problem duhet ta sqarojmë. Megjithatë, ky doganore nga 20 për qind në 18 për qind . Unë buxhet merr përsipër për të ruajtur parametrat mendoj se ky nuk është një nga drejtimet e luftës normalë të funksionimit të shtetit. kundër korrupsionit. Të gjitha testimet tregojnë se Për të zbatuar buxhetin kërkohet kontroll i rreptë biznesmenët janë shumë të trembur, mbasi një tarifë shtetëror dhe shmangie e abuzimeve, sidomos nga doganore prej 20 për qind ka vendosur monopolin zbatimi i ligjit “Për prokurimet publike dhe tenderat”. dhe biznesmeni ka frikë të futet në lojën e tregtisë. Unë mendoj se shteti, nga mungesa e kontrolleve, Ajo që unë propozoj, është që tarifat doganore nuk nga formalizmi i tyre dhe nga abuzimet, ka humbur duhet të kalojnë nga 20 për qind në 18 për qind , po në buxhetin e tij. Kjo punë duhet korrigjuar, sepse e nga 20 për qind në 8 për qind . Një ulje e tillë e pëson populli dhe shteti në tërësi. E them këtë, tarifave doganore, pra nga 20 për qind në 8 për qind sepse, me gjithë kërkesat e shumta për rregullimin , jo vetëm që do të rrisë të ardhurat, sepse numri i e infrastrukturës, të rrugëve nacionale, të ujësjellësve biznesmenëve që do t’u dalë frika do të jetë shumë etj., shumë para të shpenzuara nga shteti i kanë më i madh, por dhe sepse, duke shtuar lënë rrugët dhe ujësjellësit në gjendjen që ishin. Unë konkurrencën, nuk janë vetëm biznesmenët ata që po them vetëm një rast. Gjithsecili nga ne, por edhe përfitojnë. Sidoqoftë, do të ketë një stimul më të ministrat kanë kaluar në rrugën nacionale Mamurras- madh për biznesmenët për të paguar taksat, pra Milot, që është nga rrugët më të shkatërruara në indirekt e godasim nga sipër dhe mundohemi të Shqipëri, dhe është turp i madh, pasi aty kalojnë jo luftojmë korrupsionin. Por njëkohësisht kjo ka dhe vetëm shqiptarë brenda vendit, por edhe shqiptarë favore të tjera, mbasi hap hapësira për konkurrencën, nga Kosova dhe delegacione të tjera që shkojnë që nga ana e saj do të krijojë mundësinë për të ulur për në Kosovë. Shpërdorime të tilla ka edhe në çmimet, si dhe do të krijohen më shumë mundësi ujësjellës, në tatim-taksa, në rrugë rurale, në për vende pune. Indirekt përfiton qytetari i thjeshtë. bujqësi, në KESH etj. Të gjitha këto që unë i kam parë në buxhet, i Përshëndes ndërhyrjen e Qeverisë sonë për konsideroj si thelbësore dhe nisur nga të gjitha këto, kontratën e lidhur me Qeverinë austriake për riparimin nuk jam i motivuar për të votuar pro këtij buxheti. e ujësjellësve në qytetin e Laçit dhe të rrethinave, Falemnderit! si dhe përpjekjet e Karitasit francez për të ndërhyrë Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka deputeti në ujësjellës të tjerë në zonën tonë, si në Mamurras Ali Dervishi. e Milot, ku gjendja është skandaloze dhe Buxheti i Ali Dervishi – Nisur nga fakti që Buxheti i Shtetit Shtetit nuk ka mundësi të investojë. përbën aktin ligjor më të rëndësishëm të Kuvendit Unë bëra disa pyetje për zotin Anastas, nëse i pas miratimit të Kushtetutës, ne bëmë një punë ka marrë parsysh kërkesat e kryetarëve të bashkive serioze në komisione, duke bashkëpunuar me të dhe të komunave. Shoku Anastas nuk iu përgjigj gjitha dikasteret dhe Komisionin e Ekonomisë dhe saktë pyetjeve, por kam besim se do të na ndihmojë Financave për hartimin sa më të plotë të tij. Ky Për sa i përket buxhetit të Forcave të buxhet nuk mund të marrë përsipër plotësimin e të Armatosura, mund të them se është më i plotë se gjitha kërkesave tona për zonën që mbulojmë, ai i vitit të kaluar. Dikasteri i Ministrisë së Mbrojtjes megjithëqë në krahasim me vitin ’99 ka bërë një për vitin 2000 është i kënaqur, pasi ky buxhet ka hap përpara. Gjithsesi, unë dua të sqaroj se, krahas rritje dhe mbulon zërat kryesorë të ushtrisë për hapave përpara, ka dhe hapa majtas, për arsye se, funksionimin normal të saj. Meqenëse ushtria u në kushtet sociale, kur ne kemi kërkuar më shumë dëmtua më shumë gjatë ngjarjeve të marsit ’97, duke për zbatimin e politikave sociale, sidomos të rritjes dalë totalisht jashtë funksionit të saj, kërkuam që së asistencës, ndihmës për të paaftët dhe të të ketë shtesa më shumë, sidomos në paga dhe
1247 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
investime. Por, siç u tha dhe këtu, janë miratuar Demi kam vërejtje, pavarësisht nga konsideratat që vetëm shtesat me fitime nga të tretët, me më shumë kam për të, sepse në kohën kur ushtria u shkatërrua, se 1,2 miliardë lekë, dhe do të merren parasysh zoti Demi ishte në drejtim. Pavarësisht nëse u vu kërkesat për fondet e solidaritetit, për statusin me dëshirën e tij apo jo në atë post, të gjithë e dimë ushtarak, daljet në rezervë, të veteranëve të Luftës se ushtria shqiptare u shkatërrua totalisht dhe doli Antifashtiste Nacionalçlirimtare, për statusin e jashtë përdorimit e jashtë funksionimit të saj. Vetëm dëshmorëve të atdheut, të familjeve të ushtarakëve në kohën e Leonard Demit dhe të Safet Zhulalit, që kanë dhënë jetën në mbrojtje të atdheut dhe të ushtria ka humbur 12 buxhete shteti për ushtrinë, Kushtetutës e të tjera prioritete që ushtarakëve u po ta llogarisim në para. takojnë. Kjo tregon se Qeveria e ka kthyer fytyrën E dyta, vërejtjet që u bënë për ushtarët që nuk edhe nga ushtria, po e ndihmon çdo vit, që hap pas vijnë në ushtri, nuk është e vërtetë, se numri i hapi edhe kjo të hyjë në rrugën e përsosjes së saj ushtarëve, në krahasim me vitin ’96 deri ’98, është drejt strukturave euroatlantike. Por krahas punës rritur në 50 për qind . Natyrisht, nuk është rritur në së mirë të Qeverisë, vetë Ministria e Mbrojtjes duhet parametrat që kërkohet, dhe kjo vërejtje është e të përshpejtojë përpilimin e dokumenteve ligjore, si drejtë, por unë po ju them se asnjë politikan, asnjë atë të strukturës organizative të ushtrisë, ligjin për ministër dhe asnjë deputet nuk e ka çuar djalin e gradat dhe ligjet e tjera që kanë të bëjnë me Buxhetin vet ushtar deri më sot. Nuk mund të bësh politikë e Shtetit. për të mbushur ushtrinë me ushtarë në radhët e saj Ristrukturimi i ushtrisë do të kërkojë shumë kur vetë nuk i shërben konkretisht asaj, por vetëm shpenzime. Natyrisht, këto janë të domosdoshme flet si demagog. për të patur një ushtri të kohës për kushtet e vendit Për sa u përket uniformave, sot ushtria jonë tonë. Asnjë komb nuk i ka siguruar pavarësinë është pajisur me uniformë të re. Kurse në kohën, territoriale dhe politike, liritë dhe të drejtat e njeriut për të cilën bën vërejtje zoti Leonard, oficerët dhe pa ushtri. Natyrisht, ushtria shpenzon buxhet dhe nënoficerët për 5 vjet kanë marrë vetëm një kostum nuk jep, por ndihmon shtetin, siç është rasti i trupave dhe një këmishë, duke i shkaktuar shtetit një borxh komando të caktuara në portin e Durrësit dhe të prej 340 milionë lekësh. Vlorës, të cilat po e ndihmojnë shtetin kundër Ushtria jonë është në gjendje të përballojë korrupsionit dhe kontrabandës. Ushtrinë tonë po e situata emergjente. Kjo u evidentua si sukses gjatë ndihmojnë edhe vendet e NATO-s, siç janë Shtetet konfliktit në Kosovë dhe mendoj se këtë detyrë ajo e Bashkuara të Amerikës etj., me mjete teknike e e kreu shumë mirë. Ushtria bëri paradën e madhe logjistike, të cilat buxheti ynë nuk mund t’i mbulojë, me rastin e festave të 28-29 Nëntorit dhe po përparon sepse ushtria ka nevojë edhe për rezerva, që i duhen vazhdimisht. Vetëm se kjo duhet ndihmuar nga të për çdo situatë. gjithë deputetët, me qëllim që të forcohet dhe të Buxheti i ndihmon ushtarakët edhe në fushën arrijë parametrat për t’u futur në strukturat sociale, për shpërblime e shërbime suplementare euroatlantike. dhe shëndetësore. Kërkesa e bërë nga ana jonë Lidhur me fjalën e zoti Sali, mendoj se fjalitë e për kalimin e fondeve që i takojnë spitalit ushtarak, tij shkaktojnë kontradikta antagoniste, që nuk ku aktualisht shtrohen rreth 8000 civilë në vit dhe zgjidhen në Parlament, por vetëm me gurë, prandaj ku një pavion është pavion kombëtar, është aktuale unë i them atij të ruhet nga shprehje të tilla, të shkojë dhe duhet të paguhet nga Ministria e Shëndetësisë. në Tropojë dhe të mësojë nga tropojanët. Natyrisht, ky buxhet nuk mund të eliminojë ulçerat Mbështes buxhetin e vitit 2000, do të votoj pro në stomak, as të ushtarakëve dhe as të shumicës tij dhe do të luftoj bashkë me shokët që ky buxhet së shqiptarëve, të shkaktuar nga puna e vështirë e të zbatohet, si fondet që do t’i jepen rrethit tim, ashtu shumë viteve, por do të mbulojë nevojat kryesore dhe ato që do t’i jepen ushtrisë. për të ruajtur gjendjen, në mënyrë që asnjë element Falemnderit! i strukturës sonë ekonomike të mos bjerë poshtë. Namik Dokle – Zoti Xhaferri. Lidhur me vërejtjet që u bënë këtu për plotësimin Ferdinand Xhaferri – Falemnderit zoti kryetar e të drejtave të ushtarakëve nga zoti Leonard Demi i seancës! dhe zoti Shaban Memia, me gjithë respektin që kam Ne po diskutojmë projektbuxhtin dhe do t’ju për ta dhe diskutimin e tyre në krahun e majtë, lutesha shumë që të respektojmë Rregulloren e pavarësisht se ata janë të djathtë, sidomos për zotin Kuvendit. Nuk e quaj pozitive që, kur deputeti nuk
1248 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
është prezent, të bëhet objekt trajtimi, dhe këtë e që mbushin buxhetin, si dhe të investimeve në sugjeroj për të gjithë zotërinjtë deputetë. sektorë të ndryshëm të ekonomisë, të jetës Sa për zotin Demi, gjatë kohës që ai ka qenë ekonomike dhe shoqërore në Shqipëri. Ndërkohë, në krye të ushtrisë, ka bërë vetëm punë të mira dhe duke përjashtuar vitin e mbrapshtë të ’97-ës, kjo ushtria shqiptare mori një orientim krejtësisht ngjitje është në vazhdim, por ritmet ka vend për t’u perëndimor. Kriza ishte një tjetër çështje dhe unë diskutuar. Në këtë pjesë mund të jepen mendime mendoj se problemi real që ka sot ushtria, është dhe të kërkohen angazhime më të mëdha, që edhe reforma mbi kriterin e pjesëmarrjes e të gradave dhe realizimet të jenë më të mëdha. kjo është çështja që duhet zgjidhur në ushtrinë Së fundi, do t’ju thosha kolegëve: le t’i lëmë shqiptare. sharjet për përfitim politik. Duhet të thoni atë që Falemnderit! është bërë, mirë apo keq, dhe të angazhoheni për Namik Dokle – Falemnderit, por nga proedurat të na sugjeruar atë që nuk mundëson përsëritjen e parlamentare, kaluat në proedura ushtarake. atyre që janë bërë keq. Do të vazhdojmë me diskutime. Ka edhe 4-5 Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka deputeti deputetë që kanë kërkuar fjalën. Rreth orës 15.15- Pal Dajçi. 15.20 duhet të fillojnë të shprehen kryetarët e Pal Dajçi – Falemnderit! Ashtu siç është grupeve parlamentare dhe fill pas kësaj do të bëhet hartuar relacioni për projektbuxhetin, është e votimi. vështirë të analizohet se sa drejt dhe efektivisht është Zoti Lekë Çukaj e ka fjalën. hartuar ky projektbuxhet. Përpara se të jepeshin Lekë Çukaj – Jemi akoma në kohën e poetit shifra, do të ishte e domosdoshme, në radhë të parë, që shkruante: “Shqiptarë, lërini prapësitë/ merrni të ishte bërë një analizë koncize dhe kritike e rrugën e mbarë/ rrokni urtësinë!” realizimit të buxhetit në vazhdim, në mënyrë që të Më kujtohet dikush që më tregonte për njërin merreshin vesh realizimet e këtij viti, shkalla e që donte të punësonte dikë dhe personi që iu paraqit, efektivitetit të investimeve të kryera dhe arsyet kur e pyeti nëse dinte kompjuter, gjuhë të huaj, të përkatëse. Në radhë të dytë, duhej të shpjegoheshin ngasë makinën, iu përgjegj se nuk dinte dhe se kriteret e ndarjes së investimeve dhe të shpenzimeve kishte ardhur për të thënë se nuk bënte për atë punë. midis zërave dhe dikastereve, së bashku me Kështu dhe thirrja që ka bërë Qeveria shqiptare për argumentet përkatëse. Së fundi, duhej të të bashkëpunuar me opozitën, për mbarëvajtjen në sqaroheshin metodat e llogaritjes së shtesës së Shqipëri, mori përgjigjen e Berishës, i cili në fjalën ardhur për vitin 2000, sepse dyshojmë se për këtë e tij tha atë që nuk i shërben asaj që ne duam të qëllim mund të jenë përdorur metoda spekulative. realizojmë. Për këtë arsye, projektbuxhetin e vitit 2000 e Duke ndjekur diskutimet, duke parë me konsideroj buxhet të pasigurt, me impakt të pasigurt vëmendje projektbuxhetin për vitin 2000 dhe duke dhe me efektivitet të dyshimtë në mbështetjen ndaj parë statistikat, të bie në sy se ka një koeficient bujqësisë. pozitiv. Dhe pikërisht për të patur një koeficient më Duke qenë deputet i një zone elektorale me të lartë, kërkohet bashkëpunim, angazhim dhe rritje drejtim tërësisht bujqësor, do të mundohem të prek të përgjegjësisë së mekanizmit qeverisës, si dhe disa probleme që lidhen me fushën e bujqësisë: bashkëpunim të gjerë me shoqërinë apo me Në projektbuxhet janë parashikuar rritje të opozitën. Po të shohësh me vëmendje ato që investimeve publike në bujqësi, me një financim të përmban buxheti, i cili përfshin edhe realizimin e të brendshëm nga 1 milion e 100 mijë lekë për çdo vit, ardhurave në vite, ka vetëm ngjitje. Në atë që ne ose 32 për qind më shumë. Ato me financim të huaj shpeshherë përpiqemi ta quajmë si një buxhet të nga 2 milionë e 500 mijë lekë, ose 56 për qind më krizës apo dhe të varfërisë, konstatojmë se edhe shumë. Urojmë që ato të realizohen në masën e pagat, po t’i shikosh, edhe pensionet, po t’i parashikuar. Por cila është garancia, kur për këtë referohesh edhe indeksimit të tyre në vlerë dhe në vit investimet me financim të brendshëm dhe të huaj përqindje, do të vesh re se edhe ato kanë ngjitje. Ai pritet të realizohen në shifrat 87 për qind dhe 74 për që do të shohë se ngjitja ekziston, e sheh atë, qind , duke lënë mënjanë realizimin e tyre me ndonëse ka dhe vend për të diskutuar e kontribuar efektivitetin e duhur në kushtet e dobësisë për zbulim burimesh, rritje të të ardhurave, ndoshta institucionale që karakterizon këtë dikaster të dhe menaxhim më të mirë qeverisës të sektorëve bujqësisë?
1249 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Të çudit sidomos fakti që ky dikaster, me Nga të dhënat del se mbështetja afatshkurtër deficite të mëdha në realizimin e investimeve, për për bujqësinë është në nivel zero, ndërsa ajo këtë vit kërkon financime lokale me rreth dyfishin e afatgjatë është e kufizuar në investime dhe në disa atyre që mund të realizojë këtë vit, kur dihet se plani subvencione të vogla në ujitje dhe në kullim. Pra, i këtij viti nuk është realizuar. Që këtu projektbuxheti në buxhet sanksionohet mungesa e mbështetjes fillon të shndërrohet në një lloj farse financiare. Po së fermerit edhe për këtë vit, kështu që ai duhet të t’u referohemi atyre çka tha drejtuesi i dikasterit, luftojë edhe këtë vit vetëm përballë vështirësive, tenderat që i janë dhënë kësaj ministrie janë realizuar mungesës së tregjeve dhe konkurrencës së ashpër 100 për qind , por ama jo puna që duhet kryer brenda për të. këtij viti. Dhe, së fundi, duke parë që kjo seancë është Me gjithë sa thashë më lart, bujqësia është në një ndër seancat më të rëndësishme të punës sonë gjendje të absorbojë dhe ka shumë më tepër nevojë parlamentare për këtë vit, unë shpreh mendimin se për mbështetje financiare, pavarësisht dobësisë së ka ardhur koha që shqiptarët të mendojnë për një dikasterit të bujqësisë për t’iu përgjigjur këtyre zgjidhje tjetër, se salla e boshatisur tregon që ne nevojave. Po qe nevoja, le të bëhen ndryshimet e këtu nuk jemi në orën 3.00 të natës. nevojshme aty dhe jo të vuajë bujqësia Falemnderit! inkompetencën e tij. Në një kohë që bujqësia jep Namik Dokle – Fjalën e ka zoti Poçi. rreth 53-54 për qind të produktit të brendshëm bruto, Spartak Poçi – Gjatë vitit 1999, Ministria e ajo merr vetëm 10 për qind të investimeve publike të Rendit Publik, me fondet e miratuara nga Qeveria, buxhetit qendror. Ky qëndrim nuk është i drejtë dhe në përgjithësi ka realizuar mbështetjen e nevojshme nuk duhet të vazhdojë. Qeveria le të shkurtojë financiare dhe materiale për komisariatet dhe repartet shpenzimet inefektive dhe t’ia japë ato bujqësisë. e saj. Në përdorimin e fondeve buxhetore të miratuara Të tilla ka sa të duash në dikastere të tjera. Sa për këtë vit, i është kushtuar një kujdes i veçantë kohë që pesha e bujqësisë në vendin tonë është realizimit dhe përdorimit me efektivitet të tyre. Në kaq e madhe, mendoj se zhvillimet e ngadalshme limitin e buxhetit të parashikuar për vitin 2000, në investimet bujqësore mbajnë peng zhvillimin e paraqitja e nevojave për fondet buxhetore për vitin mbarë ekonomisë. Po aq sa në fushën e rehabilitimit 2000 është bërë në bazë të akteve ligjore dhe dhe të infrastrukturës, bujqësia ka nevojë edhe për nënligjore që normojnë aktivitetin ekonomiko- investime të fuqishme, edhe për ristrukturimin dhe financiar të Ministrisë së Rendit Publik, si dhe duke fuqizimin e sistemit të informacionit bujqësor e patur parasysh mundësitë e kufizuara të shtetit. Në tregtar, por edhe për zhvillimin e teknologjive dhe të lidhje me këtë duhet të theksojmë faktin se dëmtimet tregjeve bujqësore. Këto lloj investimesh i shërbejnë që kanë patur komisariatet dhe repartet e Ministrisë së tashmes dhe të ardhmes. Kemi përshtypjen se së Rendit gjatë trazirave të viteve ’97-’98 kanë qenë buxheti i investimeve për bujqësinë, ndoshta dhe jashtëzakonisht të mëdha dhe mbulimi i për sferat e tjera, nuk mbështetet në analiza dhe shpenzimeve të tyre nuk mund të bëhet me shtesat studime të plota paraprake për efektivitetin e tyre në buxhetin e një apo të dy viteve. në periudhat e kaluara. Kështu bëhet e mundur që Kërkesa e paraqitur nga Ministria e Rendit Publik në projektbuxhet të legjitimohet ineficienca dhe për financimin e shpenzimeve buxhetore të vitit 2000 përvoja e keqe apo që fondet të mund të arrin në rreth 8,8 miliardë lekë. Në totalin e kësaj shpërdorohen, siç ka ndodhur shpesh, ose të kenë shume, peshën më të madhe e zënë shpenzimet një efektivitet të ulët. për pagat dhe sigurimet shoqërore për rreth 4,8 Në relacion nuk jepen as ide dhe as argumente miliardë lekë, shpenzimet operative për rreth 3,1 për efektet e politikës bujqësore në një ekonomi miliardë lekë dhe shpenzimet për investime për rreth reale, që po diskutohen, çfarë efekti pritet të ketë 1,3 miliardë lekë. Limiti i shpenzimeve për Ministrinë ky buxhet në prodhimin bujqësor, si do të e Rendit Publik, i paraqitur në projektligjin “Për bashkëveprojnë politikat e buxhetit me forcat e tregut Buxhetin e Shtetit të vitit 2000”, është 6,8 miliardë në një plan konkret, dhe jo thjesht në disa shifra, sa lekë, pa fondet e kushtëzuara, të cilat janë me do të ulet deficiti buxhetor, sa do të jetë inflacioni destinacion të caktuar përdorimi. Me limitin që etj. Ç’pjesë të rritjes ekonomike prej 8 për qind mund parashikohet në projektligj, mbulohen plotësisht t’u atribuohet efekteve indirekte të politikës buxhetore nevojat për pagat dhe sigurimet shoqërore, ndërsa lidhur me investimet dhe pjesës së forcës së tregut? nevojat për shpenzime operative dhe investime janë
1250 Viti 1999 Legjislatura e 15-të më të mëdha se limitet e paraqitura. Konkretisht, shtetit; blerja e pajisjeve speciale për Policinë për shpenzimet operative limiti i parashikuar është Kriminale, e cila tashmë bashkë me laboratorin po rreth 2,2 miliardë lekë, përkundrejt 3 miliardë lekëve rikonstruktohen komplet si nga pikëpamja e ose 72 për qind e kërkesës. organizimit të punës, por dhe nga pikëpamja e Në rritjen e kërkesës për këto shpenzime, në ndjekjes së problemeve; si dhe blerja e pajisjeve raport me planin e vitit ’99, kanë ndikuar: rritja e që kanë të bëjnë me pikat e kalimit kufitar, të cilat, shpenzimeve të ushqimit me rreth 240 milionë lekë, siç i keni parë dhe keni dijenim, janë pothuajse pa për arsye se në vitin 2000 është parashikuar to. kompletimi i organikave me ushtarë të shërbimit të Në totalin e kërkesës për investime, peshën më detyrueshëm, të cilët trajtohen me ushqim pa të madhe do ta zënë edhe shpenzimet për blerjen e pagesë; rritja e numrit të dietave për gatishmërinë automjeteve. Me fondet e kërkuara për vitin 2000, nga 30 në 90 ditë, në zbatim të vendimit të Këshillit është parashikuar për t’u realizuar trajtimi i efektivave të Ministrave nr. 52, datë 30.1.1998 “Për trajtimin sipas të drejtave të përcaktuara nga aktet ligjore me ushqim falas të ushtarakëve”; rritja e dhe nënligjore, si dhe blerja e shumë pajisjeve, për shpenzimeve të automekanikës për rreth 81 milionë të cilat policia ka shumë nevojë. Problemet që kemi lekë, për shkak të plotësimit të organikës tashmë patur në lidhje me limitin e shpenzimeve të me automjete, rritjes së shpenzimeve të riparimeve parashikuara për vitin 2000, i kemi bërë prezent në dhe blerjes së një sasie të pjesëve të këmbimit për Ministrinë e Financave, një pjesë të tyre edhe i kemi efekt të mbajtjes në gatishmëri të mjeteve; rritja e zgjidhur nëpërmjet diskutimeve në komisionin shpenzimeve të veshmbathjes për rreth 328 milionë parlamentar. lekë, për arsye se është parashikuar kompletimi i Pavarësisht nga vërejtjet që përmenda më sipër efektivave me uniformën e re, sipas vendimit të e që lidhen me mosplotësimin e kërkesave tona, Këshillit të Ministrave nr. 332, datë 2.6.1998, duke patur bindjen se kaq janë dhe mundësitë e kompletimi i efektivave me kostume stërvitjeje etj.; shtetit tonë, unë jam dakord me projektbuxhetin e rritja e disa shpenzimeve të tjera, si: për gazermimin vitit 2000, për atë pjesë që flitet për Ministrinë e dhe riparimin e armatimit, për riparimin dhe Rendit, por edhe në përgjithësi, dhe ju ftoj ta votojmë mirëmbajtjen e ndërtesave, për materialet e atë. ndërlidhjes me telefon, për Policinë Kriminale etj., Namik Dokle – Falemnderit, zoti Poçi! Fjalën të cilat së bashku kanë një efekt prej 250 milionë e ka zoti Tajar Koleci. lekësh. Tajar Koleci – I nderuar zoti kryetar i seancës, Limiti i parashikuar në shpenzimet për shërbime të nderuar zotërinj deputetë, është 195 milionë lekë në projektin e paraqitur, Nëse do të gjykosh për një qeveri, para së kundrejt 1,3 miliardë lekëve të kërkuar nga ana jonë gjithash, këtë duhet ta bësh nëpërmjet vlerësimit të ose 15 për qind e kërkesës. Në rritjen e kërkesave programit financiar të saj. Projektbuxheti, rreth të për vitin 2000, në raport me planin e ’99-ës, kryesisht cilit po shprehim mendime, përbën prioritetin e kanë ndikuar: financimi i nevojave të vitit ’99 vetëm Qeverisë “Meta”, objektivat dhe politikat e reja në masën 34 për qind , duke shtuar automatikisht ekonomike dhe sociale për vitin 2000. Ruajtja dhe nevojat për vitin 2000; parashikimi për zëvendësimin sigurimi i një stabiliteti të qëndrueshëm e një numri mjetesh të amortizuara plotësisht dhe makroekonomik, tendenca për rritjen e të ardhurave kompletimi i organikave me mjete; parashikimi për në buxhet, mbajtja në një nivel të kënaqshëm të kryerjen e shpenzimeve të rikonstruksionit të forcave investimeve publike, për më tepër, rritja e tyre në të postave të policisë shqiptare, që, siç e dini, në masën 38 për qind , zbatimi i politikave sociale dhe pjesën verilindore janë pothuajse të shkatërruara; të tjera objektiva tregojnë seriozitetin e Qeverisë dhe rikonstruksioni i dhomave të paraburgimit, që përgjegjësinë që e karakterizon atë për të paraqiten në një gjendje tepër të rëndë; vazhdimi i përmbushur programin në fjalë. punimeve në disa komisariate e drejtori policie, që Kur studion dhe shfleton këtë projektbuxhet, në për shkak të ngjarjeve të viteve ’97-’98 kanë patur të cilin synohet rritja e prodhimit të brendshëm bruto, dëmtime të mëdha, si në Shkodër, Gjirokastër, stopimi i luhatjeve të lekut e të valutave të huaja, si Vlorë, po kështu edhe në Gardën e Republikës, në dhe i vetë inflacionit, të krijohet besimi dhe shpresa Drejtorinë e Policisë të Tiranës; blerja e pajisjeve të për realizimin e objektivave të përcaktuar. I reja për lëshimin e pasaportave të reja për jashtë padiskutueshëm është ndikimi në këtë mes i
1251 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
përvojës së fituar në realizimin e parametrave dhe Mbrojtjes dhe ajo e Pushtetit Vendor duhet të kenë të programit të vitit ’99, me të cilin u përballua një në qendër të vëmendjes një problem të tillë. Duhet nga situatat më të vështira, sikurse ishin ato të të vihet sa më parë në eficiencë mbrojtja civile. krijuara nga lufta në Kosovë. Mendoj dhe gjykoj se Përvoja në këtë drejtim nuk na mungon. programi financiar që na paraqitet, në përshtatje me Zotërinj deputetë, te figura e ushtarakut, te kushtet dhe mundësitë tona, është i plotë dhe i gjendja morale e tij personifikohet serioziteti i shtetit. qartë. Ai kërkon miratim nga ana jonë. E Duhet të jemi të ndërgjegjshëm se pas situatave të rëndësishme mbetet lufta dhe impenjimi për ’97-ës autoriteti dhe personaliteti i ushtarakut ra materializimin e tij. shumë. Në asnjë vend tjetër nuk e shohim Kur kthen kokën mbrapa, të vjen ndër mend se ushtarakun të veshur me lloj-lloj uniformash. A është dy vjet më parë kishim shkatërrim total të shtetit bërë ndryshim thelbësor në ushtrinë tonë në këtë dhe s’bëhej fjalë për buxhetin. Në këtë hark kohor drejtim, gjë që u duk dhe në paradën e fundit? Askund që paraqesim këtë buxhet, për më tepër në kohëra nuk e gjen rrogën e ushtarakut në nivele të barabarta, pak të parashpejtuara, nuk gjen mundësi të bësh për të mos thënë edhe më të ulëta, me ato të vërejtje dhe kritikë, aq më tepër që mjaft mendime administratës civile. Nuk të vjen mirë kur shikon dhe sugjerime janë shprehur nëpërmjet komisioneve, mjetin që transporton përditë ushtarakun nga një sikurse është ai i Mbrojtjes, e që tashmë kanë gjetur qytet në tjetrin për nevoja pune, si në segmentin rrugën e zgjidhjes. Gjithsesi, pa pretenduar për Pogradec-Korçë me mjete të vitit ’50 apo me analizë ndaj treguesve të projektbuxhetit, desha të autobusë të amortizuar. shpreh nja dy objeksione të miat: Duhet menduar fort edhe për përmirësimin e Nënvizohet qartë në dokumentet e politikës së ngrënies dhe të kushteve të jetesës së ushtarit që sigurimit dhe të mbrojtjes së vendit, të cilat i kemi vjen nga jeta civile. Unë them se duhet të tërheqë në disponim, por dhe vetë gjendja e sotme më tepër vëmendjen e Qeverisë, të Ministrisë së gjeopolitike dhe gjeoekonomike evidentojnë një sërë Mbrojtjes, të Parlamentit, të Presidentit dhe të tërë rreziqesh e kërcënimesh të brendshme apo të shoqërisë fakti që po largohen nga reparti kuadro të jashtme për interesat e sigurimit të vendit. Në këtë rinj, të porsadalë nga Akademia Ushtarake, që kontekst mendoj se ato duhet të mbahen më tepër përbën një precedent të rrezikshëm për të ardhmen parasysh dhe të gjejnë një pasqyrim më të gjerë në e ushtrisë dhe të mbrojtjes. Aq sa kërkoj të projektbuxhetin e paraqitur, kryesisht ndaj asaj pjese rishikohet problemi në drejtimet e mësipërme, po që i takon dikasterit të mbrojtjes. Shkatërrimi i aq dhe këmbëngul për zbatimin në praktikë të ushtrisë pak kohë më parë dhe këmbëngulja që pagesës së ushtarakut të dalë para kohe në lirim. bëhet sot për riorganizimin e saj sipas standardeve Për moszbatimin e saj prej më se një viti duhet të europiane, sa është për t’u përshëndetur, po aq është mbahet përgjegjësi. dhe një arsye më tepër në këtë drejtim. Nisur jo nga shifrat e përcaktuar në Kuota prej 4,6 për qind ndaj totalit të përgjithshëm projektbuxhet, pasi dihen mundësitë tona, por nga të buxhetit të vitit 2000, akorduar çështjeve të të dhënat e politikave të zhvillimit të turizmit në vend, mbrojtjes, që përbën vetëm 1 për qind më shumë më tërheq vëmendjen se Pogradeci, si qytet turistik, se një vit më parë, në një kohë që në vendet fqinje lihet në harresë. Pogradeci nuk duhet kujtuar vetëm dhe në ato të rajonit kjo kuotë arrin në 11 për qind kur soditet natyra e bukur e tij gjatë lëvizjeve për në , të bën që të mendohesh dhe aq më pak të Korçë, Greqi e Maqedoni, apo gjatë shijimit të kënaqesh. Po e shtrij problemin edhe më tej. Luftërat kënaqësisë që të sjell ngrënia e peshkut dhe pija e e sotme kanë si karakteristikë dalluese goditjen në verës përgjatë rrugës buzë liqenit. Në Pogradec distancë ndaj objektivave strategjikë dhe atyre të jetojnë rreth 35 mijë frymë me tendencë rritjeje, një rëndësisë së veçantë, sikurse u veprua nga NATO popull bujar dhe mikpritës, i cili ka kontribuar jo më në luftën kundër Serbisë. Në këtë aspekt, mbrojtja pak se të tjerët për demokracinë. Djegia e tij dy shtetërore civile merr rëndësi, dhe kjo edhe për faktin herë radhazi nga vandalët e kohës e kanë rënduar se sot tërmetet dhe veprimet shkatërruese të natyrës më tej jetën e këtij qyteti, duke krijuar papunësi të janë bërë diçka e zakonshme. Shembja e urës mbi shkallës së lartë. Fjala është jo te riorganizimi i lumin Erzen, që është e papërfillshme në krahasim sistemit të minierave të hekurnikelit apo atyre me shumë probleme të tjera, e vërteton më së miri qymyrgurore, megjithëse dhe për këto duhet një gjë të tillë. Këshilli i Ministrave, Ministria e menduar se çfarë do të bëhet në të ardhmen, por te
1252 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ndihma që tashmë duhet t’i jepet Pogradecit për që do të shënojnë rritje. Ju ftoj, të nderuar kolegë, zhvillimin e turizmit familjar dhe atij shtetëror. ta miratojmë atë. Nga shumë organizma europianë dhe botërorë Falemnderit! bëhen përpjekje dhe mbahet në konsideratë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Koleci! Pogradeci për resurset që ai ka. Unë mendoj se Deri tani kanë diskutuar gjithsej 34 deputetë, ndryshe duhet të trajtohet ai edhe nga organet dhe 13 kryetarë komisionesh, 7 ministra, Kryeministri organizmat shtetërorë. Të jesh qytet me dy dogana dhe kam në listë edhe 5 deputetë, të cilët janë të dhe të mos përfitosh asgjë; të përmbash brenda gjithë të Grupit Socialist. Në qoftë se do të kenë vetes xhevahire të kulturës kombëtare dhe asaj vullnetin e mirë për t’u tërhequr, unë do ta mirëprisja botërore, që habitin së tepërmi të huajt, si varret e këtë iniciativë; në mos, le të vazhdojmë me Selcës dhe mozaikët e Linit, që zoti Ceka i njeh më diskutimet e tyre, sepse është e drejta e tyre të mirë se kushdo; të kesh liqen të dëgjuar, me gjallesa flasin. Gjithsesi, për të fituar kohë, pavarësisht se të veçanta, si peshku koran; të kesh klimë të nuk kam asnjë vërejtje, sepse të gjithë ishin përshtatshme për zhvillimin e turizmit veror e dimëror racionalë, do t’ju bëja këtë thirrje. Zoti Fran Pjetri dhe të mos i japësh vendin që i takon, gjykoj se do është në radhë për të diskutuar. të thotë të mos evidentosh prioritetet e vendit nga Fran Pjetri – Unë zakonisht diskutoj shkurt. ku merret efektiviteti maksimal. Meqenëse kolegët shpeshherë kanë mbajtur Përmirësimi i infrastrukturës në qytet, leksione, besoj se e kam radhën edhe unë për të intensifikimi i punëve dhe masave për pastrimin e folur për 10 minuta. Gjithsesi, dua t’i konsumoj këto liqenit, sigurimi i ujit të pijshëm për një kohë të gjatë 10 minuta. dhe vënia në punë pas kaq vitesh e hotel turizmit I nderuar zoti kryetar i seancës, të nderuar “Guri i Kuq”, ndërtimi, sikurse thuhet, i një linje të qeveritarë, të nderuar kolegë, tensionit të lartë Ohër-Pogradec për furnizimin me Shqyrtimi dhe analiza e zbatimit të buxhetit energji elektrike etj. përbëjnë disa nga prioritetet për vijues, si dhe hartimi e miratimi i projektbuxhetit të ndërtuar Pogradecin si një qytet turistik të kohës, pasardhës janë evenimenti më i rëndësishëm i si simotra e tij Ohri. Edhe pse bëhen përpjekje si përvitshëm i punës së Qeverisë dhe të Parlamentit. pushtet lokal, sikurse shihet, kërkohet ndihma e Kjo është një finale e punës 1-vjeçare, ku pasqyrohen forcave madhore dhe sidomos e Qeverisë, sikurse sukseset, mossukseset, por dhe rrugët e mjetet po veprohet me mjaft bashki të mëdha të vendit. për të konsoliduar arritjet e terapitë dhe për të Qenia e Pogradecit si forcadalëse e Korridorit të 8- shëruar gabimet. Diskutimin tim do ta ndaj në tri të brenda vendit dhe forcahyrëse për vendet e rajonit, pjsë: së pari, vlerësime dhe konsiderata; së dyti, nëpërmjet investimeve, le të na bëjë që ta sugjerime dhe ndonjë koment dhe, së fundi, disa shndërrojmë atë në një vend peligrinazhi dhe vërejtje. frekuentues për të huajt, në mënyrë që t’u marrim Duhet thënë që në fillim se, për kushtet që kaloi dollarët atyre për tërë Korridorin e 8-të dhe Paktin e vendi ynë dhe rajoni i Ballkanit, si pasojë e politikës Stabilitetit. Kuptohen vështirësitë që ka Qeveria, antishqiptare Milosheviçiane, treguesit e arritur në ashtu sikundër merren me mend hapat galopantë zbatimin e buxhetit të vitit ’99 janë të mirëpritur dhe që janë hedhur gjatë këtyre dy vjetëve të qeverisjes gjej rastin të përshëndes Qeverinë për aftësitë nga koalicioni “Aleanca për Shtetin”. Ka ardhur koha menaxhuese që tregoi. Ndërsa për projektbuxhetin që të ringjallim shpresën e mëtejshme të e vitit 2000, duke e parë si projektin më ambicioz të rimëkëmbjes ekonomike te njerëzit e kësaj zone. viteve të fundit, duhen vlerësuar dhe marrë në Zotërinj deputetë, si ekonomist do të gjykoja se konsideratë objektivat për konsolidimin e stabilitetit pa prodhim nuk ka ekonomi dhe se pa mbrojtur makroekonomik, si: ulja e deficiti buxhetor, forcimi i prodhimin vendas e rritur kujdesin dhe shfrytëzimin monedhës, mbajtja e inflacionit nën kontroll dhe me efektivitet të fondeve, kurrsesi nuk mund të konsolidimi i rezervës valutore. Po kështu, unë nuk shikosh dritën e zhvillimit. Një shqetësim i tillë mund të mos vlerësoj rritjen e investimeve në 33 për ndeshet edhe te problemet që përshkojnë si fill tërë qind në krahasim me vitin ’99, që shoqërohet edhe programin financiar të Qeverisë “Meta”. Zbatimi i tij me rritjen e mundësive të financimit të këtyre të krijon bindjen dhe shpresën se rendi do të jetë në investimeve me burime të brendshme. Gjithashtu, një shkallë më të lartë dhe të sigurt në konsolidimin rritja e të ardhurave pa rritur taksat dhe tatimet, as e shtetit, se ekonomia dhe tregu në vend patjetër tarifat, madje dhe duke i ulur ato në disa prej tyre,
1253 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
është një fakt që nuk mund të anashkalohet. S’mund pa mbjellë do të paraqiste interes. E theksoj, taksimi të lihet pa u vlerësuar edhe përmirësimi i mëtejshëm i sipërfaqes që lihet pa mbjellë. i raporteve midis buxhetit vendor dhe atij qendror, Do të mendoja, gjithashtu, se problemi i veçanërisht rritja me porosi e grantit kundrejt rritjes likuidimit të energjisë së faturuar tashmë nuk është së shpenzimeve të tjera. Konsiderata ime është se vetëm një problem i KESH-it, të cilin shpesh e kemi të gjitha këto shkojnë në një linjë me kërkesat e detyruar të bëjë politika sociale në vend të Qeverisë. organizmave ndërkombëtarë dhe janë një shenjë Sugjerimi im është që për atë shtresë të popullsisë stabilitetit dhe seriozitetit. që trajtohet me ndihmë ekonomike, shteti të marrë Disa sugjerime dhe komente: Analiza e përsipër kompensimin e energjisë elektrike. Kështu investimeve publike flet për nivel të ulët të përdorimit edhe KESH-i do të çobligohej nga justifikimi moral të këtyre fondeve. Kuptohet se këtu pleksen një sërë për këtë shtresë të popullsisë. faktorësh, por së pari, sipas meje, kjo është Së fundi disa vërejtje: Duke parë treguesit e papërgjegjshmëria e administratave, që vjen dhe nga projektbuxhetit, veçanërisht investimet, bie në sy demotivimi në pagë. Si mund të jetë i motivuar një një planifikim i tyre mbi baza statistikore më tepër administrator buxhetor me 15 mijë lekë pagë mujore, sesa analitike. Për mua, metoda statistikore është 50 për qind e së cilës shkon për kafe, cigare, bileta më konformiste dhe bën një planifikim për të qenë urbani, në një kohë që një këshilltar i huaj që punon rehat, ndërsa ajo analitike hap shtigje të reja dhe në krah të tij dhe që në shumë raste, për vetë kushtet merr më shumë përgjegjësi. Planifikimi statistikor e Shqipërisë, nuk ka se ç’t’i mësojë kolegut shqiptar, justifikon absorbimin e fondeve, ndërsa ai analitik merr një dietë ditore sa katër paga mujore të nxjerr në pah mundësitë dhe dobësitë. Edhe specialistit shqiptar? Kjo u duhet bërë e qartë FMN- statistikisht është provuar se rritja në planifikim së, organizmave ndërkombëtarë, mbasi është shoqëruar me rritje absolute në realizim, eksperimenti për të punuar me shpërblim komunist mbasi objektivat më të mëdha sjellin dhe përkushtim është i dështuar. Pra, administratat të shkurtohen, më të madh. të paguhen mirë dhe pastaj të vihen fort para Në material flitet për prodhim të brendshëm përgjegjësisë. bruto, por nuk thuhet gjë për podhimin industrial. Së dyti, kuadri ligjor, si nga studimi, projektimi, Do të dëshiroja që ky zë të mos lihej pas dore dhe deri te zbatimi dhe kontrolli apo dorëzimi i këtyre do të ishte mirë të flitej edhe për politikat tona në investimeve, është një stërmundim burokratik, që arritjen e këtij zëri. Nga vëzhgimi i shpërndarjes së lë shteg për vonesa dhe abuzime. Pra, ky kuadër investimeve publike, shihet qartë se gjithnjë e më ligjor duhet përmirësuar urgjentisht, ku shkurtimi i pak paratë po orientohen në zonat e varfëra, afateve dhe parashikimi i sanksioneve të zënë një përfaqësues i të cilave jam edhe unë. Kur në favor vend të rëndësishëm. të zhvillimit të tyre nuk aplikohen politika të tjera Së treti, mbështetja me fonde për kostot lokale, lehtësuese, kjo që bëhet me investimet nuk është taksën doganore, TVSH-në, shpronësimet për një gjë e mirë. Gjatë diskutimit të projektbuxhetit të investime që janë me financim të huaj duhet të vitit 2000 kam kërkuar që për të papunët që dalin bëhen në kohën eduhur. Në këtë aspekt, Qeveria nga privatizimi i kompanive minerare të akordohen duhet të jetë më elastike, deri në ushtrimin e së fonde përkatëse. Po ashtu, kam kërkuar që në favor drejtës, edhe për faktin se një pjesë e këtyre fondeve të të shpërngulurve dhe të të dëmtuarve të zonave janë shpenzime, por janë dhe ardhje në buxhet. të Kukësit të gjenden mundësitë që t’u akordohen Aktualisht, ekonomisë shqiptare po i zihet fryma fondet që u takojnë dhe mendoj se këto kërkesa gjithnjë e më shumë nga borxhi i brendshëm. Do të janë marrë parasysh pjesërisht. Ju do të thoni se, sugjeroja që Qeveria t’i bënte një analizë të kur u ndanë, kështu na ranë, dikujt kockë dhe dikujt hollësishme këtij problemi, të caktonte piketat për dhjamë. Unë nuk po kërkoj dhjamë, unë kërkoj nga rrugët e trajtimit dhe të ngrinte një njësi të posaçme Qeveria ime të investojë për 50 mijë banorët e Pukës për menaxhimin e tij. dhe minatorët e Hasit, Kukësit, Pukës, Shkodrës, Problem tjetër shqetësues për ekonominë tonë Mirditës, Bulqizës, Burrelit dhe Korçës dy herë më është lënia djerrë e sipërfaqes së tokës bujqësore. pak sesa ka investuar klubi i Interit për futbollistët. Ndoshta duhet adoptuar një politikë më stimuluese E di se disa nga sugjerimet dhe vërejtjet e mia do të për nxitjen dhe mbrojtjen e prodhimit bujqësor kalojnë pa u ndjerë. Nga anët tona thuhet se atje ku vendas. Nga ana tjetër, taksimi i sipërfaqeve që lihen flet dhe nuk të dëgjojnë, atje ku hanë dhe nuk të
1254 Viti 1999 Legjislatura e 15-të japin, mos të dërgoftë Zoti! Unë afërsisht ndodhem e plotë, për të mos thënë që ka patur dhe në pozita të tilla. përjashtime, disa komuna kanë përjashtuar Përfundimisht, duke u nisur nga vlerësimet e vetveten, pasi ato nuk u kanë kërkuar asnjë lekë bëra në hyrje të diskutimit, nga interesat politike shtetit apo dikastereve të linjës, sikur të mos kenë dhe nga nevoja për të patur një buxhet të miratuar, asnjë problem. mund të them se qëndrimi im shkon në favor të votës E treta, kam bindjen se kontradiktat apo pro, ndërsa duke marrë parasysh interesat e zonës përjashtimet dhe shpërpjesëtimet në investime elektorale dhe vërejtjet që bëra, ky qëndrim shkon sipas sektorëve dhe rretheve, Qeveria dhe dikasteret në favor të votës kundër, që do të thotë se duhet të do t’i ndreqin gjatë fazës së shpërndarjes së tyre, mendohesh në qëndrimin që duhet mbajtur. Por, kur pas miratimit të projektbuxhetit në Parlament, sepse, dëgjon tullumbace të tilla, si ato të Berishës, nuk nëse rrjeti rrugor i vendit u nda gjysmë për gjysmë, mund të mos votosh pro për projekbuxhetin. pra nga 8 mijë km, 4 mijë i shkuan Ministrisë së Falemnderit! Pushtetit Lokal dhe 4 mijë i mbetën Ministrisë së Namik Dokle – Zoti Niko Pandeli. Transportit, shpërpjesëtimet në fonde janë me Niko Pandeli – Falemnderit! Unë vendosa të diferenca të thella. Rreth 30 milionë dollarë mban tërhiqem. E kam herën e dytë që po tërhiqem, duke Ministria e Transporteve, kur vetëm 2 milionë apo 3 i bërë dhe një vërejtje kryetarit të grupit për përpilimin milionë dollarë kanë kaluar në dispozicion të e listës. Në të njëjtën kohë, pa dyshim, e votoj këtë Ministrisë të Pushtetit Lokal për rehabilitimin e atyre buxhet dhe u lë radhë dy-tre shokëve të mi që janë rrugëve që lidhin komunitetet dhe fshatrat, që në më pas. fakt përbëjnë probleme shumë-shumë të mprehta. Falemnderit! E katërta, besoj se Qeveria është e bindur Namik Dokle – Falemnderit, zoti Pandeli! tashmë se është më mirë të akordojë fonde për të Zoti Hasan Hoxha e ka fjalën. ndrequr pasojat dhe për të luftuar shkaqet e disa Hasan Hoxha – Zoti kryetar i seancës, dukurive që janë vënë re vitet e fundit. Konkretisht, Edhe unë, sikur ta dija që ju jeni ngushtë me Qeveria apo Ministria që drejton zonja Shuli, tashmë kohën, ndoshta për hir të qëndrimit të gjatë të e di se është më mirë të luftojë për të disiplinuar zotërinjve deputetë në këtë seancë të gjatë për shfrytëzimin barbar të zhavoreve në lumenj, sesa të projektbuxhetin, do ta lë mënjanë diskutimin që thotë që për të rregulluar Urën e Peshkatarit gjetëm kisha përgatitur. Gjithsesi, do t’u kursej 7 minuta fondin prej 25 milionë lekësh të reja dhe kjo kohë. Kam disa arsye që e lë mënjanë diskutimin provizorisht, pasi do ta shohim më tej se sa do të që kisha përgatitur. Do t’i rreshtoj këto dhe pastaj kushtojë ajo dhe nëse do të sigurohen fondet apo do të deklaroj votën time, që po e them që në fillim jo. Qeveria apo dikasteret që e kanë në kompetencë se është pro këtij projektbuxheti. këtë problem, nënkuptoj këtu shfrytëzimin e keq E para, kam përshtypjen se Qeveria dhe dhe barbar të lumenjve, duhet të angazhohen Ministria e Financave, nga esenca e diskutimit edhe menjëherë dhe me seriozitet për këtë punë. Unë që në grupin parlamentar, e ka tashmë të qartë se edhe tani po i them Qeverisë dhe zonjës Shuli që të gjejë ky projektbuxhet fsheh rezerva jo më për të realizuar paratë edhe për disa ura të tjera që janë në prag të të ardhurat, por edhe për t’i tejkaluar ato apo për të shembjes, siç është Ura e Damjanit mbi lumin Erzen rritur prodhimin e tyre. Jam i bindur se me siguri do po në zonën time elektorale. të ketë një angazhim më të madh edhe për vjeljen e E pesta, e tërheq diskutimin, se ende shpresoj të ardhurave nga tatimet apo për uljen e evazionit që edhe kriteri i efektivitetit të investimeve, zoti fiskal, edhe në luftën ndaj korrupsionit, dhe për kryetar i seancës, gjatë shpërndarjes do të mbahet vjeljen e të ardhurave nga energjia elektrike apo uji i edhe më mirë parasysh. Sigurisht që edhe zoti pijshëm, që, siç dihet, është bërë një gangrenë në Xhuveli, edhe zotërinjtë e tjerë ministra i kanë të vendin tonë. dhënat për paratë e harxhuara nga Banka Botërore. E dyta, dikasteret e linjës, ashtu sikundër dhe Të nderuar deputetë, me të dhënat Ministria e Financave, do të angazhojnë më shumë shumëvjeçare, fondet e harxhuara për një hektar për me punë dhe me përgjegjësi pushtetin lokal gjatë ujitjen luhaten nga 27 dollarë për ha deri në 500 shpërndarjes së investimeve, mbasi, siç është e dollarë. Unë po them se në rrethin e Tiranës, me 27 vërteta, gjatë hartimit të projektbuxhetit në të gjitha apo 30 dollarë, ka shumë fronte pune ku mund të fazat pjesëmarrja e komunitetit ka qenë e vakët, jo ndërhyjë Qeveria dhe Ministria e Bujqësisë apo
1255 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
donatorët. Pra, e kam fjalën që të drejtohen dhe të kontrabandës të mos bjerë qoftë edhe një investimet atje ku kanë efektivitet më të madh dhe qindarkë, por gjithçka të shkojë në gojën e popullit. më të shpejtë. Po kështu, në lidhje me ujësjellësit Kjo është tepër e gëzueshme dhe optimiste. Kështu mund të them se një ujësjellës kushton 6 mijë lekë rrugët do të jenë më me pak gropa, ndërprerja e për frymë, por ka dhe nga ata ujësjellës që kushtojnë dritave do të jetë më e rrallë, uji do të mungojë më 200 mijë lekë për frymë. pak, derisa të arrihet maksimalja, ku gjithçka të mos Dhe e fundit, e tërheq fjalën, sepse vetë Qeveria, na mungojë. vetë Kryeministri Meta pranojnë se ka korrupsion, Më erdhi mirë kur ministrja Meksi tha se janë ka shpërdorime të fondit për investime apo dhe të siguruar fondet për përfundimin e disa ujësjellësve, fondeve të buxhetit. Unë, në vend të trajtimit me midis tyre dhe ai i qytetit tim të Lushnjës. Ka vite gjerësi të këtij problemi, do t’u kërkoja të gjithë që lushnjarët prisnin t’i gëzoheshin ujit, por atë e sektorëve të kontrollit në dikastere të kontrollojnë kishte zënë kuçedra e korrupsionit gati prej 10 investimet në proces dhe të denoncojnë firmat që vjetësh. Tani fundi i saj është shumë i afërt. Duke harxhojnë fonde dhe nuk realizojnë qëllimin e qenë modestë, kjo nuk do të thotë se lushnjarët inevstimit, që marrin fonde për ujësjellësit dhe nuk kërkojnë vetëm të domosdoshmen. Uria kërkon të e bëjnë fshatin me ujë, që bëjnë rrugë të cilat nuk e domosdoshmen. Por lushnjari nuk është në gjendje kalojnë as dimrin e parë. Këtë gjë ia kërkoj edhe urie. Lushnjari kërkon në buxhet atë që i takon, dhe një herë me forcë Kontrollit të Lartë të Shtetit, për këtë ai e gjen atje, edhe pse jo në masën që do ta të cilin kam përshtypjen se jo vetëm nuk është dëshironte. Unaza e Lushnjes, p.sh., është efektiv, por nuk ka dhe dashamirësinë për t’i ndrequr krejtësisht e pakalueshme, madje do të thosha si e dhe kontrolluar këto probleme. bombarduar. Dikush ka mbushur xhepat dhe na ka Për këto arsye, konsumova vetëm gjysmën e lënë gropat e unazës, madje dhe të rrugëve brenda kohës nga koha që kisha në dispozicion. Për këto qytetit. Prej vitesh spitali pritet të përfundojë, por arsye, gjithashtu, po shpreh votën time pro korrupsioni e pengoi. Nuk dihet pse ky spital është projektbuxhetit, me të drejtën dhe detyrimin që ato parashikuar si spital rural, kur në Lushnjë vijnë dhe dikastere që nuk përfillin kërkesa të kësaj natyre, shtrohen të gjitha rrethinat: Rrogozhina, Libofsha, do të përballen shumë shpejt me interpelanca, dhe Ura Vajgurore etj., ndërkohë që prej vitesh ai ka kjo në kohën më të afërme të mundshme. funksionuar si një spital qendror dhe jo si një spital Falemnderit! distrikti. Dhe i tillë duhet të mbetet edhe tani. Kjo Namik Dokle – Falemnderit! Zoti Faslli Haliti e është një kërkesë e arsyeshme dhe racionale e ka fjalën. lushnjarëve. Mbi të gjitha, kjo është një kërkesë Faslli Haliti – I dashur zoti kryetar i seancës, funksionale. Në spitalin e Lushnjës kanë punuar të nderuar kolegë deputetë, mjekë me reputacion, si: Çabej, Skënder Hoxha, Njerka, për t’u treguar një nënë e mirë, dy vezët Hasan Haxhiu, Koli Prifti etj. Fatos Nano, në një e ziera ua dha dy djemve, dy jetimëve, djalit dhe miting në Lushnjë, ka thënë se Partia Socialiste do vajzës së burrit të saj. “Po djali yt?” - e pyetën të ta ngrejë dinjitetin e lushnjarit deri në përfaqësimin habitur fëmijët. “S’ka gjë, jepini ju!” - u tha ajo e tij në nivel kombëtar e më gjerë. Ky nuk është një fëmijëve. Djali i njerkës hëngri kështu një vezë dhe premtim kortezie, por një betim, një bindje për vlerat, dy jetimët vezën tjetër. U tregua kështu njerka, si të një vlerësim i motivuar që i bëhet popullit të Lushnjës, gjitha njerkat, hileqare, diabolike. Po Qeveria e Kemi kinoteatrin, që më 13 dhjetor do të marrë koalicionit si e ka ndarë pushtetin? Natyrisht, jo si emrin e Vaçe Zelës, të asaj gjeneshe të muzikës njerkë, por si një nënë, nënë e mirë. Secilit qytet i së lehtë. Kemi stadiumin “Roza Haxhiu”, por nuk ka dhënë atë që i takon, dhe jo njërit një vezë të kemi ende galerinë e arteve. Duam që atë ta bëjmë tërë dhe tjetrit gjysmën. sa më shpejt. Populli thotë: “Më mirë të dish sesa Duke qenë akti ligjor më i rëndësishëm i të kesh”. Tani për tani kemi më pak se ç’duhet, por Kuvendit, buxheti është ndarë me drejtësi nga ne dimë më shumë se ç’kemi. Qeveria jonë ka ditur Qeveria, dhe jo si ndahet pasuria e verbër: kuturu. dhe di ta menaxhojë mrekullisht atë me specialistë E rëndësishme është t’i pritet koka kuçedrës: të aftë, me Kryeministrin Meta, ministrin Angjeli, korrupsionit dhe kontrabandës. Qeveria “Meta” është kryetarin e Komisionit të Ekonomisë, Arben Malaj, tepër e vendosur për ta bërë këtë operacion të cilët kanë punuar për përgatitjen e këtij buxheti shpëtimtar, me qëllim që në gojën e korrupsionit të ekuilibruar. Në të ardhmen, jo vetëm duhet të dimë
1256 Viti 1999 Legjislatura e 15-të të qeverisim më mirë atë që kemi, por dhe do të e mëparëshme nuk kanë bërë asgjë për këtë kemi më shumë, mbasi ne jemi bijë të punës. ujësjellës. Tani që fondi është dhënë, populli i Në mbarim të kësaj fjale dëgjova një zë. Ishte Lushnjës është me shpresën që për festën e Vitit zëri i Naim hyjnorit, Frashërit: “Mos ma shuani të Ri do të ketë ujë. Për mendimin tim, për të gjitha qiririn”. Ishte zëri i Naimit të madh, që po më fliste këto zvarritje dhe vonesa, si dhe për cilësi të dobët në mënyrë figuartive, metaforike. E kishte fjalën për të punës nga firma të ndryshme, duhet të ketë Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. sanksione më të fuqishme. “Mos e lini pa vaj atë llampë!” - më tha. “Ka rregulla Bujqësia në Lushnjë ka po ato probleme që ka dhe ligje” - i them Naim hyjnorit. “Poezia i thyen bujqësia në të gjithë vendin, por e veçanta është se rregullat dhe ligjet” - më tha ai. “Dhe drita e diturisë bujqësia e Lushnjës zë vend të veçantë në të gjithë përpara do të na shpjerë” - më tha ai atë që tashmë vendin. Me rreth 50 mijë ha tokë që ka Lushnja e që e dimë, që e ka thënë para shumë e shumë vjetësh. është afro 10 për qind e tokës së punueshme në Falemnderit. rang vendi, por dhe furnizuesja kryesore me produkte Namik Dokle – I fundit është përsëri një deputet bujqësore dhe blegtorale e Tiranës, me rreth 1/3-ën nga Lushnja, zoti Dalip Ferro. e popullsisë së të gjithë vendit, duhet të tërheqë më Dalip Ferro – Do të konsumoj vetëm kohën që shumë vëmendjen e Ministrisë së Bujqësisë. la profesor Faslliu. Problemet tashmë dihen, edhe vështërësi ka, por Të nderuar kolegë, nuk duhet të falen zvarritjet, që janë subjektive. Diskutimi që iu bë projektbuxhetit për vitin 2000 Në Lushnjë është bërë një punë e mirë për në komisionet dhe grupet parlamentare tregon kanalizimet. Pothuasje u bë rikonstruksioni i plotë i transparencën dhe seriozitetin e Qeverisë për këtë kanaleve të vaditjes, por duhet të punohet më shumë problem. Projektbuxheti i shtetit për vitin 2000 në provesin e vaditjes. Elementi i ri i menaxhimit të pasqyron rritjen e qëndrueshme të ekonomisë, mbasi vaditjes nga shoqatat e ujit nuk po kuptohet si duhet kërkesat janë më të mëdha, por kjo është dhe dhe në disa zona ka probleme, ndaj dhe Ministria e mundësia. Edhe pse deklaroj qysh në fillim votën Bujqësisë duhet të qëndrojë më afër këtij problemi. pro projektbuxhetit, dua të rradhis shkurt disa arritje Në Ministrinë e Bujqësisë duhet të bëhet një punë dhe mosarritje në qytetin e Lushnjës, deputet i të më e mirë edhe në drejtim të luftës kundër cilit jam. dëmtuesve të sëmundjeve të bimëve. Tenderat që Gjatë kësaj periudhe në rrethin e Lushnjës janë zhvillohen, t’i marrin firmat serioze, sepse ka vërejtje bërë investime të rëndësishme, si në infrastrukturën nga fermerët për trajtimet hidrosanitare. rurale, arsim, shëndetësi, telekom, ujësjellës etj. Për institucionet shkencore të bujqësisë, një prej Janë në ndërtim e sipër rrugët rurale Karbunarë- të cilave është edhe në Lushnjë, duhet të ketë Zgjanë, Gradishtë-Divjakë etj. Janë ndërtuar disa mbrojtje më të madhe nga shteti, sepse nuk mund shkolla të reja, si në Qerret, Divjakë, Gjuzaj, dhe të bëhet punë shkencore kur institucionit i merret është bërë rikonstruksion në shkollën e mesme toka dhe dëmtohet nga keqbërës të ndryshëm, mekanike në qytetin Karbunarë e Vogël etj. Janë sidomos kur dihet rëndësia e këtyre institucioneve. ndërtuar disa qendra shëndetësore në disa fshatra. Rendimenti i lartë i kulturave bujqësore presupozon Nevojat dihet se janë më të mëdha. Problem për teknologji të lartë, një nga elementët kryesorë të së qytetin mbetet materniteti, që s’ka përfunduar cilës është dhe fara, që ndonjëherë, kur vjen nga akoma. Ajo që vihet re nga firmat ndërtuese është jashtë, mirë që koston e ka të lartë, por dhe cilësia një vonesë e pajustifikueshme, saqë populli shpreh lë për të dëshiruar. mosbesim nëse do të bëhet apo nuk do të bëhet Mundësia e kreditimit të fermerëve shqiptarë, iks vepër. P.sh. ka një zvarritje në rrugët Karbunarë- për mendimin tim, është një nga prioritetet e rritjes Zgjanë dhe Lushnjë-Hysgjokaj, si dhe vërejtje për së prodhimit bujqësor në përgjithësi dhe të uljes së cilësinë e punimeve. Është bërë investim në kostos së prodhimit, sepse po ndihet shumë Telekomin e Lushnjës për rritjen e kapacitetit edhe mungesa e konkurrencës në mekanikën bujqësore, me 3000 numra të tjerë. Janë shtruar kabllot, por e cila ka çuar dhe në rritjen e çmimit të punimeve. mungon centrali, që, siç thuhet, qenka i vështirë Industria agropërpunuese duhet të nxitet dhe të për të ardhur nga jashtë, ndonëse populli pret prej mbështetet më shumë, sepse në zona të tilla si një viti. Gangrenë për Lushnjën është bërë dhe Lushnja, ajo duhet të ketë përparësi dhe zhvillim të ujësjellësi, që është një projekt i vitit 1989. Qeveritë madh.
1257 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Së fundi, në riorganizimin e ri që do të bëhet në përbëjnë mbështetjen nga fondet e huaja, por 50 bazë të Kushtetutës, mendoj se Lushnja duhet të për qind . trajtohet në kontekstin e saj tradicional dhe historik. Shqetësimet që do të paraqisja janë disa: Lushnja ka sot rreth 180 mijë banorë, po aq sa disa - Projektbuxheti i paraqitur nuk merr parasysh prefektura që janë sot. Lushnja duhet të trajtohet ndryshimet e ardhshme strukturore të pushtetit me kujdes, qoftë kjo dhe në nivelin e Qarkut. vendor. Së shpejti do të ketë një strukturë të re të Falemnderit! pushtetit lokal, pra do të ndryshojnë strukturat e Namik Dokle – Falemnderit! Tani kalojmë në rretheve, të bashkive dhe të komunave. Dhe jo vetëm opinionet e grupeve parlamentare. Për Grupin “E kaq, por do të ndryshojë edhe ana funksionale e Djathta e Qendrës”, zoti Laço. Meqenëse nuk është tyre. Pushteti vendor do të ketë më shumë në sallë, kalojmë te Grupi i Qendrës së Bashkuar. kompetenca dhe autonomi. Këto ndryshime do të Fjalën e ka zoti Vasil Melo. kërkonin, mendoj, edhe reflektimet e duhura Vasil Melo – Miratimi i projektbuxhetit përbën përkatëse në këtë projektbuxhet, sepse, kur të një moment me rëndësi në veprimtarinë njëvjeçare miratohen këto ndryshime, do të spostohen dhe të Parlamentit. Mund të themi se është kurorëzimi lëvizin fonde të ndjeshme monetare nga qendra në i të gjithë kësaj veprimtarie, sepse me këtë periferi, sepse nuk mund të kuptohet ndryshe projektbuxhet lidhen dhe programet qeveritare, të autonomia lokale pa fondet përkatëse. Duke gjykuar cilat ne i kemi miratuar këtu dhe me të cilat se aktualisht fondet për pushtetin vendor janë rreth konsolidohet mendimi ynë, mendimi i i ligjvënësit. 3 ose 4 për qind të buxhetit, atëherë gjithkush mund Ky projektbuxhet që po diskutojmë, është në të mendojë se nuk mund të ekzistojë një pushtet tërësinë e vet në përputhje me këtë program qeveritar apo strukturë lokale autonome dhe me kompetenca që paraqiti para disa kohësh në Parlament të mëdha me një mbështetje aq të vogël fondesh. Kryeministri Ilir Meta. Unë do të doja të dija nëse - Problem tjetër, për të cilin doja të tërhiqja në këto prioritete që paraqet programi qeveritar janë vëmendjen, është ai i privatizimit të ekonomisë përmendur njëkohësisht edhe problemet kombëtare dhe të degëve të mëdha të ekonomisë ekonomike, financiare, makro e mikroekonomike etj. sonë. Nga sa parashtrohet në këtë projektbuxhet, Në disa aspekte të veçanta të tyre, paraprakisht burimet kryesore vijnë nga tatimet e ndryshme dhe theksoj se ky projektbuxhet gjen përkrahjen e Grupit nga taksat doganore. Por një fond i rëndësishëm të Bashkuar të Qendrës, përkrahjen time. Pra, vota mund të akumulohet për projektbuxhetin edhe nga jonë është pro, sepse, siç e përmenda dhe më lart, privatizimi i ekonomisë. Ne dimë se ky privatizim është në përputhje me një program qeveritar që ne nuk po ecën mirë, po shtyhet në kohë dhe e kemi miratuar vetë. ndërmarrjet e degët e mëdha të ekonomisë po Gjithkush nga ne mund të ketë mendimet e tij zhvleftësohen gradualisht. Shpesh ekziston mendimi dhe të kërkojë diçka më shumë, t’i mëshojë më se kjo zvarritje është e qëllimshme, pikërisht për të shumë njërës apo tjetrës anë të këtij projektbuxheti, realizuar këto zhvlerësime të pasurisë kombëtare, të kërkojë më shumë për njërën apo tjetër zonë në mënyrë që ta shesin pastaj me çmime të ulëta. gjeografike, sipas përkatësisë së tij dhe zonës së Dhe ka raste të tilla. Jetojmë dhe e shikojmë se tij elektorale etj. Por në të vërtetë duhet të mendojnë ç’po ndodh rreth nesh. Për krijimin e kësaj pasurie se kaq janë mundësitë dhe aq kemi për të hedhur janë investuar punë dhe fonde financiare dhe kjo hapin. Do të doja kështu, në radhë të parë, të vlerë e pasuri kombëtare duhet të përbëjë një burim përgëzoja Qeverinë, Ministrinë e Financave dhe të të rëndësishëm për Buxhetin e Shtetit, të vlejë për gjitha institucionet e tjera qeveritare që arritën të investime të reja, për mëkëmbjen e ekonomisë së realizojnë këtë projektbuxhet. vendit, prandaj dhe duhet t’i kushtojmë më shumë Shifrat tregojnë se rreth 50 për qind e këtij vëmendje. Kjo pasuri e krijuar nga puna e qytetarëve projektbuxheti mbështetet në ndihmën e huaj e të shqiptarë, që vjen nga privatizimi, duhet t’u kthehet jashtme të miqve tanë. Ato janë të garantuara, siç atyre në formë investimesh të reja. premtoi dhe ministri i Financave, dhe ne nuk na - Në këtë proces të privatizimit duhet të mbetet veçse, me ndjenjë përgjegjësie, të dalim të mendohet që të rifuten përsëri ato letra me vlerë që nderuar përballë atyre që na mbështesin në këto u janë shpërndarë qytetarëve dhe që kanë humbur ditë të vështira. Pa dyshim, ekziston edhe risku, se vlerën e letrës ku janë stamposur vlerat e tyre. Letrat nuk janë as 10 për qind dhe as 20 për qind ato që me vlerë janë një detyrim i një shteti në vazhdimësinë
1258 Viti 1999 Legjislatura e 15-të e tij dhe ai duhet t’i ruajë këto detyrime ndaj të madh ekonomik nga ato që plotësojnë dëshirat e qytetarëve. njërit apo të tjetrit? - Për shtimin dhe akumulimin e të ardhurave Këto ishin disa nga shqetësimet apo drejtimet, buxhetore, një rrugë tjetër sigurisht është vjelja e për të cilat do të thosha se ky projektbuxhet është tatimeve. Nuk dua të zgjatem shumë, ndonëse dua i mirë, por që edhe mund të forcohet e të të theksoj se ende ekziston mendimi se vetëm një përmirësohet në të gjithë rrjedhën e zbatimeve të përqindje e ulët e këtyre tatimeve vilen. Pra, është tij. Edhe një herë konfirmoj votën pro të Grupit të e domosdoshme që kjo politikë fiskale të ndryshojë, Bashkimit të Qendrës. në mënyrë që të rritet përqindja e vjeljes së tatimeve Falemnderit! dhe të mund të sigurohen të ardhura më të mëdha Namik Dokle – Falemnderit, zoti Melo! buxhetore. Fjalën e ka përfaqësuesi i Grupit Parlamentar - Po ashtu, një e ardhur tjetër janë edhe të Partisë Socialdemokrate, zoti Aliko. detyrimet e qytetarëve, si pagesat për energjinë Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti kryetar i elektrike e për ujin apo dhe mjaft detyrime të tjera, seancës! për të cilat flitet vazhdimisht dhe thuhet se po merren Ne kemi fatin e keq të diskutojmë në fund, kur masa, por në të vërtetë ato vilen në masë tepër të auditori është kaq i sfilitur dhe sidomos pas kësaj ulët. maratone diskutimesh e kemi të vështirë të - Një shqetësim tjetër është efektiviteti i parashtrojmë atë çka duam të themi. Megjithatë, investimeve dhe prioriteti i tyre. Të gjitha dikasteret do të përpiqemi. Paraprakisht dua të deklaroj në kërkojnë nga Qeveria dhe Ministria e Financave emër të grupit se e miratojmë projektbuxhetin. fonde për investime, sipas kërkesave që paraqesin. Kuptohet që gjatë analizave, në çdo parlament të Por ne nuk e dimë se sa efektive janë këto botës, të gjithë deputetët janë të pakënaqur nga investime, sa fonde përdoren, në mënyrë që e gjithë projektbuxheti, sepse gjithnjë kërkesat janë shumë kjo të konkretizohet në vepra reale. Unë po ju them më tepër nga mundësitë për t’i mbuluar ato me një shembull. Tërhiqen, p.sh., 30 milionë lekë për financime. Opozita kërkon, por edhe ata të pozitës një objekt të caktuar dhe në të vërtetë janë shpenzuar manifestojnë kërkesa për zonat që përfaqësojnë. vetëm disa milionë. Ku shkojnë milionat e tjerë? Po Të gjitha këto kërkesa janë të drejta. Këtu futet ashtu, para një viti apo dy vjetësh janë siguruar për arsyeja. Dhe arsyeja imponon që me këto mundësi një objekt investime për rikonstruksionin e tij, ndërsa të kufizuara që janë, të kullandrisim. Këtu është e këtë vit kërkohen përsëri investime. Kushdo pyet gjithë zotësia e Qeverisë, por edhe jona, që të se ku shkuan investimet e mëparëshme? Mungon administrojmë e të kontrollojmë në mënyrë sa më një kontroll dikasterial për të parë efikasitetin e këtyre të plotë e të saktë. investimeve dhe njëkohësisht një kontroll i rreptë Me këtë rast, do të dëshiroj t’i drejtoj ministrit shtetëror dhe qeveritar. Meqë këto fonde i kemi të të Financave komplimentet në emër të grupit tonë pakta, atëherë le t’i përdorim me nikoqirllëkun e që aparati që ai drejton bëri të mundur që, në kohë duhur dhe të nevojshëm, në mënyrë që ato që kemi, të caktuar dhe në përputhje me atë çka përcakton t’i konkretizojmë në vepra dhe të mos i humbasim Kushtetuta, të përgatisë projektbuxhetin, për ta apo t’i shpërdorojmë. miratuar Qeveria, dhe ta dorëzojë në Parlament Po kështu, ndonëse njihet prioriteti i këtyre brenda sesionit të vjeshtës. Por me këtë rast dua t’i investimeve, dihet se shpesh deputetët apo kujtoj ministrit të Financave, Kryeministrit dhe të përfaqësuesit politikë dhe qeveritarë kërkojnë dhe gjithë Qeverisë që në dokumentin që sillet në bëjnë presione për të tëhequr fonde për zonat e tyre Parlament për projektbuxhetin, të mos mjaftohemi elektorale, mbasi, kur kanë kandiduar në këto zona, vetëm me këto nene që janë futur këtu. Me këto të i kanë premtuar atij elektorati se do të bënin këtë dhëna globale në sasi parash, të ardhura dhe dhe atë. Dhe, meqenëse po afrohet koha për të shpenzime, deputetët, për të qenë të ndërgjegjshëm kandiduar përsëri, u duhet të investojnë dhe të bëjnë për atë që votojnë, kanë nevojë edhe për një material diçka. Po sa prioritare, të domosdoshme dhe aksesor, i cili duhet të paraqitet bashkë me emergjente janë ato që kërkon njëri apo tjetri dhe a projektligjin, ku të jenë të pasqyruara saktë të gjitha jemi ne aq të pasur sa të lëmë mënjanë disa objekte objektet që financohen me investime. Kjo është e me të vërtetë emergjente, por që kanë një efekt më vetmja mënyrë për të kontrolluar në fund të vitit nëse buxheti po administrohet drejt apo jo, është e vetmja
1259 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mënyrë për t’u kërkuar llogari atyre që nuk të mësojnë se ç’do të bëhet nesër me jetesën e administrojnë mirë paratë, por dhe një nga mënyrat tyre, me sigurinë, me rrugët e fshatit dhe të qytetit, më të forta për të parandaluar ndërhyrjet e padrejta me dritat, me shkollën e fëmijëve, me spitalin, me dhe të parregullta në buxhet. Po e konkretizoj këtë prodhimin vendas, me importet, eksportet etj. Mirëpo me një shembull fare të thjeshtë: ne hileqarët e politikës (them ne, se asnjë grup nuk Vitin e kaluar u miratua rruga Grabjan-Lushnjë, i ka shpëtuar kësaj, pavarësisht se ju në demagogji 6 km e gjatë. Iu komunikua popullit të asaj komune jeni më të mirë se të tjerët) nxitojmë që ata të dhe ai, me entuziazëm të madh, mbasi ajo zonë, mësojnë dhe të dinë sa më pak, të mos njohin të dikur kamp përqëndrimi, po kthehej më në fund në vërtetat dhe të ushqehen si ngahera me fjalët një qendër që do të komunikonte me qendrën e rrethit “inflacion”, deficit koherent”, “përmirësim dhe me vendin, në vend që të priste të fillonin punimet konstruktiv”, “makro” etj. gjatë beharit dhe vjeshtës, mori lajmin e zi që ky U mblodhëm dy herë për të diskutuar për afatet projekt u anullua. Dhe kjo sepse ndonjë nga e buxhetit, në të dyja herët vetëm me tendencën deputetët e shkathët që lavdëroi zonja Meksi dje për t’i shkurtuar ditët. Vërtet ka afat, por në të mirë këtu, që rrinë në dyert e ministrive, pati aftësinë t’ia të vendit është që të diskutojmë më gjatë dhe pastaj shkëpusë kësaj komune këtë rrugë dhe iu akorduan të realizojmë më shpejt. Nuk ka asnjë efekt nëse e këto fonde ndonjë komune tjetër. Një kompeticion i miratojmë në dhjetor dhe e çelim buxhetin në janar. tillë politik brenda llojit sjell dëme të mëdha. Në rast Së pari, maxhoranca qeverisëse nuk duhet të se do të shpallen më përpara objektet që do të matet thjesht me hijen e mëngjesit. Nuk duhet të financohen, atëherë kemi se kujt t’i kërkojmë llogari mburremi me disa arritje, duke harruar se në vitin dhe dimë se ç’kërkojmë në fillim të vitit, por dhe ’99 ato kanë brenda efektin e 200 milionë dollarëve dimë se ç’arrijmë në fund të vitit. Unë e di që është cash të krizës së Kosovës, të miliona dollarëve të e vështrirë, por sidoqoftë nuk mund të ndërtojë një tjerë të ardhur në formën e ndihmave dhe të miliona buxhet, qoftë një ministri, qoftë një drejtori, pa patur njësi valutash të ndryshme të hyra gjatë asaj parasysh se ç’kërkon. U takon strukturave qendrore periudhe në Shqipëri, apo efektin e bllokimit të të Qeverisë t’i mbledhin këto objekte, t’i diskutojmë politikave të kreditimit, efektin e bllokimit të rritjeve edhe ne këtu, në mënyrë që të shohim se çfarë reale për pagën dhe për pensionet. prioritetesh respekton Qeveria më shumë, cilat zona Së dyti, në emër të gjoja ruajtjes së ekuilibrit, stimulon më tepër, cilat zona stimulon më pak. mbuloni gjendjen kaotike, informalitetin e ekonomisë Me këtë rast uroj që vitin tjetër, kur shqiptare, punën dhe tregun e zi. Nuk duhet të projektbuxheti të vijë këtu, të ketë një listë të mbulojmë pasigurinë në treg për shkak të objekteve që do të financohen, mbasi kështu do të korrupsionit dhe të kontrabandës, për shkak të rritjes jemi më të ndërgjegjshëm në mbështetjen që do t’i së papunësisë dhe të një politike pagash e cila japim këtij projektligji, që, siç e thashë në fillim, në shpërfill indekset progresive të inflacionit nga viti ’97 emër të grupit e miratojmë. e këtej. Falemnderit! Çështja e parë që dua të trajtoj më hollësisht Namik Dokle – Falemnderit, zoti Aliko! është ajo që ka të bëjë me përllogaritjen e të Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë ardhurave të buxhetit. Mbahet si arritje e madhe e Demokratike, fjalën e ka zoti Gjana. këtij buxheti fakti se të ardhurat rriten 23 për qind . Jemin Gjana – Zoti kryetar i seancës, zonja Në kushtet normale, në kushtet e një ekonomie në dhe zotërinj ministra, të nderuar kolegë, nivele të ulëta evazioni, në kushtet kur shteti Dihet tashmë se publiku në Shqipëri ka mësuar dominon kontrabandën dhe korrupsionin, kjo vërtet se buxheti nuk është pjesë llogaritjeje, nuk është do të meritonte lëvdata. Mirëpo ne e dimë se ka dy një pasqyrë kontabiliteti apo shprehje vetëm e vjet që jemi në toplistë. Më sipër kemi disa vende politikave monetariste. Për këtë arsye, ata që na që sigurisht janë më keq se ne. Madje, shpesh kanë votëbesuar dhe sjellë në këtë sallë, prej nga justifikoheni duke thënë se në ndonjë rast e në disa burojnë edhe emërtesat e të gjitha pushteteve në vite ju keni zhdoganuar sasi më të mëdha sesa në Shqipëri, ulen tani pranë ekraneve apo vrapojnë te vitet e qeverisjes së Partisë Demokratike. Mirëpo tezgat e gazetave që të mësojnë diçka; të mësojnë kjo nuk pi ujë, nëse paralelisht me këtë, duke jo për veprimet tona aritmetike, por për politikat krahasuar këto dy periudha, nuk kuptojmë se kur qeverisëse, për të mos thënë për politikat e zhvillimit; janë ushqyer më mirë shqiptarët, kur janë veshur
1260 Viti 1999 Legjislatura e 15-të më mirë, kur kanë ndërtuar më shumë, kur kanë Çështja e dytë themelore janë investimet. Letra pushuar më shumë. Mbështetja vetëm te realizimi, dhe fjalë keni shumë në këto tre vitet e fundit, por p.sh., i të ardhurave në dogana të një viti më parë një gjë është e qartë: investime realisht nuk ka apo për të programuar vitin pasardhës, unë mendoj se ka shumë pak, dhe kjo për shumë arsye, kryesorja fsheh brenda mjaft gjëra të dyshimta. Brenda prej të cilave është stabiliteti politik, rendi, humbasin miliona dollarë. kontrabanda dhe korrupsioni. Është e qartë se Në kohën e pakët në dispozicion unë mund t’ju askush nuk guxon të investojë në këto kushte në them disa nga shifrat që më janë servirur e që mbajnë Shqipëri. Kjo nuk e gëzon asnjërin prej nesh. Unë brenda vetes ndryshime, të cilat janë të ju garantoj se nuk gëzon as Partinë Demokratike. pajustifikueshme, por që gjithsesi janë të Tejkalimi i shpenzimeve për administratën dhe konsiderueshme. Në një tabelë thuhet se janë realizimi vetëm i rreth 2/3-ve të atyre të parashikuara importuar 82702 tonë miell, në tjetrën 99891 tonë. për investime publike për vitin ’99 dëshmon Në njërën thuhet se janë importuar 9993 tonë vaj, mungesën e qeverisjes dhe paaftësinë menaxhuese në tjetrën 80099 tonë vaj. Në njërën thuhet se janë të administratës së sotme në shfrytëzimin e fondeve importuar 14639 tonë sheqer, në tjetrën 52323 tonë. dhe thithjen e investimeve të huaja. Në njërën thuhet se janë importuar 96700 tonë oriz, Asnjë analizë, asnjë përgjegjësi nuk nxirret në tjetrën 8763 tonë. Kështu ka dhe shifra të tjera, përballë këtij realiteti. Nga të dhënat e publikuara, që sigurisht janë të diskutueshme dhe të dyshimta. por edhe nga mediat, nga disa të dhëna që dalin, Unë jam i ndërgjegjshëm që niveli ynë i por dhe nga shumë formularë rezulton se deri në statistikave, i logjistikës dhe i pajisjeve është i tillë fund të nëntëmujorit ishin 8,5 miliardë lekë investime që jo gjithçka mund ta bëjmë mirë, por kjo nuk do të djegura. Kjo, sigurisht, kërkon që gjërat të të na japë hapësira për të programuar dhe analizohen. Dikush duhet të marrë përgjegjësinë për mbështetur atë çka kemi mundur të futim në buxhet. këtë. Nga ana tjetër, nevojat e ekonomisë për Qeveria, me të drejtë, e ka rritur GDP-në 8 për qind investime, për rrugë, drita, shkolla, vaditje, kullim . Në ndërtim, sigurisht, ajo rezulton shumë më e mendojmë se nuk gjejnë përgjigjen e duhur në lartë sipas statistikës, 15 për qind . Dakord, e treguesit që ne po miratojmë. Këtë e dëshmojmë jo pranoj. Mirëpo kjo GDP në ndërtim nuk rritet pa sepse duam ne opozitarët apo se s’ka fare hekur të importuar, pa çimento, pa profil alumini, pa shpenzime për investimet, por sepse këto janë mermere, pa tulla e mbulesa, pa dyer importi, pa raporte të ulëta në raport me prodhimin e xhama e deri pa gozhdë. Kur llogarisim dhe brendshëm bruto. Ky tregues bie nga 2,5 për qind i krenohemi me GDP-në në ndërtim, duhet të ’97-ës, në 2 për qind në ’99-ën. Për më tepër, në shpjegojmë se sa nga këto mallra janë paraqitur terma reale, krahasuar me vitet ’94-’96, bie në 25 për t’u zhdoganuar, sa para kemi futur në buxhet. për qind . Shpenzimet për investime janë në raport Të njëjtën gjë duhet ta kemi në konsideratë edhe krejt të zhdrejtë me shumat kolosale që gëlltisin kur flasim për arritjet e dy apo tre viteve të shkuara, shpenzimet për administratën. por edhe kur përllogarisim rritjen e GDP-së dhe Mungesa e stabilitetit politik, evazioni fiskal, parashikimin e saj për të ardhmen. Nëse themi se kontrabanda dhe korrupsioni kanë goditur jo vetëm do ta rrisim me 20 për qind , atëherë do të shohim financimin e brendshëm shtetëror të investimeve se çfarë do të ndodhë me këto mallra importi që ajo apo kanë penguar investimet private, por kanë çuar përdor për të arritur këtë nivel të GDP-së. edhe në planizimin në nivele më të ulëta se një vit Unë e kam të qartë se disa nxjerrin si pengesë më parë apo vite më parë të investimeve të huaja, për këtë metodologjinë, disa eksperiencat, disa kuotat e të cilave janë shumë të ulëta në marrëveshjet shkencën në tërësi, por unë mendoj se ka edhe një e nënshkruara. Dua që këtu të denoncoj publikisht arsye tjetër, që, sipas meje, ka të bëjë me pengesat absurditetin e këtij Parlamenti, përgjegjësinë e që vijnë kryesisht prej kontrabandës, prej shefave Qeverisë, përgjegjësinë e ministrave të kabinetit të atyre që merren me kontrabandën, prej çifligjeve “Meta”, që vijnë në Parlament kur diskutohet buxheti të monopolit mbi importet. Unë nuk kam ndër mend si rrallë herë me duar në xhepa. Unë kam kërkuar të merrem me emra konkretë, mbasi jam rimarrë me shkrim në emër të Komisionit të Ekonomisë njëherë në këtë sallë me shumë emra, por me sa dhe Financave për të gjitha ministritë e linjës, kam duket, shumë nga ju nuk duan të dëgjojnë nga ai kërkuar edhe këtu në seancë plenare që shoqet dhe vesh. shokët ministra të na bëjnë të qartë publikisht
1261 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
objektet e investimeve për vitin 2000. Përgjigjet janë unë shtroj pyetjen: “A jeni ju në një Qeveri, a keni ju vërtet një papërgjegjshmëri. Po ju kujtoj disa prej një udhëzim të Ministrisë së Financave që në fillim tyre: të korrikut për të programuar investimet dhe në - Ministria e Bashkëpunimit Ekonomik dhe ç’kohë e keni flakur atë?” Tregtisë jep përgjigjen se “lidhur me detajimin e Ju, zotërinj ministra, që Meta nuk ua lëvizi projekbuxhetit të investimeve në nivel objekti, kolltuqet që nga 20 gushti i ’99-ës, duhet të kishit sqarojmë se për momentin ekziston një ndarje dorëzuar, sipas udhëzimit të ministrit tuaj të paraprake dhe përfundimtarja do të bëhet pas Financave, kërkesat për investime dhe projektet për miratimit të buxhetit”. Ndërsa këtu në seancë na çdo objekt, me objektivat e projektit, me datën e jepet sihariqi se kemi gati projektin e burgut të fillimit dhe të përfundimit, me ministrinë përgjegjëse, Peqinit. me agjencinë ekzekutuese, me kërkesat për llojin - Ministri Ruka thotë në seancë se “unë nuk e financimit, me kërkesat për mbulimin e TVSH-së jam në gjendje të them se cilat shkolla do të etj. Kanë kaluar 6 muaj që atëherë dhe ju keni patur ndërtojmë; pasi të miratojmë buxhetin, do të mjaft kohë në dispozicion për t’i ndarë dhe saktësuar mbledhim drejtorët, po të duan, le të vijnë deputetët, gjërat. Por thoni se asgjë s’keni të gatshme tani. dhe do të vendosim”. Pra, salla e Parlamentit Nëse nuk jeni gati, cila është përgjegjësia? Nëse i zhvendoset në Rrugën e Durrësit. Mirëpo drejtori keni gati, përse i fshihni? Nëse i fshihni dhe s’i Bogdani me shkrim na është përgjigjur se projektet tregoni, në ç’ligj e vendim për sekretin shtetëror për investime të vitit 2000 janë të gjitha gati, me mbështeteni? Ne duhet t’i kishim të gjitha këto, me preventivë, me sheshe ndërtimi dhe me nevojat për objekte, me studime, me afate, me afate prokurimi pajisje. Tani, Ruka gënjen, Ruka përgënjeshtron dhe pastaj Parlamenti herë pas here të ushtronte drejtorin, apo Ruka nuk e di se ç’bëhet në ministrinë kontroll, për të parë se ç’po bëhet, ku shkojnë qindra e tij? milionë dollarë investime, në mënyrë që ky - Ministri Demeti, të cilin unë e kam njohur në Parlament të mos lejonte që ato të shpërndaheshin Partinë Demokratike si një njeri organizator, për çudi në rrugët e përbalta të Tiranës kot më kot apo të në këtë seancë përgjigjet: “Objektivat s’mund të fironin nëpër tendera mafioze. bëhen prezentë këtu, nuk mund të jepet përgjigje Asnjë shpjegim edhe për objektet më të mëdha: për to nga kjo tribunë. Po të jenë të interesuar një rrugë drejt Shkodrës, që s’dihet se kur do të deputetët, mund të vijnë të interesohen në ministri”. lidhet, një autostradë në tre vjet. Ne së paku bëmë Unë nuk e kuptoj këtë lloj hierarkie, këtë fyerje 8 km, që ju e shtuat me 800 m. Një korridor të 8-të për Parlamentin, këtë mospërfillje. Unë vërtet nuk e që e keni shndërruar si mos më keq, vetëm për të kuptoj nëse janë ministrat që kanë emëruar sabotuar korridorin e vërtetë. Ne vërejmë se në këto Parlamentin, apo është Parlamenti që ka emëruar raste na e keni kaluar vërtet me prerjen e shiritave, ministrat. Unë nuk e kuptoj nëse është Qeveria që ndoshta sepse mbas fjongove të kuqe jeni të varet nga Parlamenti, apo janë ministrat që e apasionuar. Duke vepruar kështu, sigurisht që nuk komandojnë atë. Si mund t’i kërkohet vota do të dalin hesapet as për pagat, as për pensionet, Parlamentit kur asnjë komision dhe as në seancë as për ndihmën ekonomike apo për shumë gjëra të nuk dihet të thuhet se si do të ndahen 250 milion tjera. Ne jemi opozitë që e kemi provuar pushtetin dollarë investime, se cilat janë objektet, sa prej tyre në demokraci dhe e dimë se paratë nga qielli nuk kanë projekte, preventivë, nëse kanë studime vijnë, e dimë se buxheti i Shqipërisë është buxhet fizibiliteti, sa janë ndarë dhe si janë ndarë tranzicioni. Ne edhe nuk ju lodhim, siç na keni gjeografikisht, si është parë e vlerësuar përparësia, lodhur ju në katër vjet rresht me nga dyqind a treqind emergjenca, efektiviteti etj. Kush është ai deputet pyetje, për të ditur se sa para shkojnë te Presidenti, që mund ta ngrejë kartonin jeshil pa ditur asgjë nga sa te Garda, sa te SHIK-u, sa tek ushqimet e këto, ndërkohë që pretendoni t’i ndani pas miratimit ushtrisë etj. Jo sepse këto janë pa rëndësi, por si të doni, të abuzoni me to si të doni, t’i prokuroni sepse ne gjykojmë se nuk janë më thelbësoret, dhe t’i ndërroni sipas qejfit, t’i përdorni ndoshta edhe sepse më thelbësoret janë miliona dollarët që për qëllime që kanë të bëjnë me politika të ngushta, zhduken nëpërmes tenderave. që shkojnë deri tek ato partiake? Unë them që ju Duke gjykuar për të gjitha këto që thashë, por mashtroni vërtet kur thoni se ndarja dhe publikimi edhe për shqetësimet që paraqitën këtu kolegët bëhen mbas miratimit të buxhetit në Kuvend. Sot deputetë të Partisë Demokratike, ani se ju shumë
1262 Viti 1999 Legjislatura e 15-të prej tyre i anatemoni për ato shqetësime që kanë të gjallërimin e ekonomisë në vendin tonë. Ne jemi të bëjnë me bujqësinë, me ushtrinë, me sistemin fiskal, qartë se pa gjallërimin e sektorëve realë të me pagat, pensionet, arsimin, pushtetin lokal, me ekonomisë nuk mund të ketë financa të problemet e privatizimit e shumë të tjera dhe, duke qëndrueshme. Prandaj përcaktuam si primar parë se të gjitha këto realizohen në nivele, përmasa stabilitetin makroekonomik. Arritjet e bëra gjatë dhe programe që janë ndryshe nga programi i Partisë mandatit tonë politik në uljen e ndjeshme brenda Demokratike, vota e Grupit Parlamentar të kësaj dy viteve të inflacionit, ulja e deficitit buxhetor nga partie është kundër këtij projektbuxheti. 12,5 për qind në 4,5 për qind , përveç qartësisë së Falemnderit! Qeverisë, kanë brenda edhe sakrificat e shqiptarëve Namik Dokle – Në emër të Grupit Socialist e për të përballuar kostot e vështira që nevojiten për ka fjalën zoti Arben Malaj. zhvillimin e qëndrueshëm të vendit. Arben Malaj – I nderuar zoti kryetar i seancës, Ne i kemi mirëkuptuar dhe i kemi pranuar si të nderuar zotërinj të kabinetit qeveritar, të nderuar përgjegjësi të plota arritjet e disa parametrave të kolegë deputetë, caktuar makroekonomikë. Jemi të ndërgjegjshëm Ne sot jemi duke diskutuar Buxhetin e Shtetit se pa vullnetin dhe sakrificat tona nuk mund të pritet të vitit 2000. Është përgjegjësi e madhe për t’i ofruar mbështetje e plotë nga donatorët e huaj, prania e vendit një buxhet sa më real, sidomos një buxhet tyre në financimin jo thjesht të mbështetjes që konkretizon përgjegjësitë politike të pushtetit për buxhetore, por sidomos të investimeve aq shumë menaxhimin e financave publike dhe krijimin e të domosdoshme në arsim, shëndetësi dhe premisave për gjallërimin e ekonomisë së vendit. infrastrukturë. Përgjegjësia për të ulur nivelet e Buxheti i vitit 2000 ka veçoritë e tij, të cilat në mënyrë deficitit buxhetor dhe të inflacionit janë hapat të sintetizuar shprehin qartë prirjet e ekonomisë konkretë që ne hedhim në drejtim të Paktit të shqiptare. Në të janë të prekshëm disa tregues që Stabilitetit. Shpresat për të përfituar nga Pakti i na bëjnë optimistë për mundësitë e gjallërimit të Stabilitetit pa parametra bashkëkohorë në nivelin e ekonomisë sonë dhe për zhvillimin e saj në mënyrë demokracisë, rendit, sigurisë, por dhe të ekonomisë të qëndrueshme dhe afatgjatë. e të financës do të ishin shpresa të venitura. Çdo Koalicioni “Aleanca për Shtetin” pasqyroi në këtë hap i hedhur për t’iu afruar dhe arritur këto parametra buxhet përgjegjësitë e tij të plota, për ta orientuar është një kontribut real për të fituar nga mundësitë zhvillimin e vendit drejt rrugës më të vështirë, por që do të ofrojë ky pakt. më të qëndrueshme. Ne i pranuam kostot politike Buxheti i vitit 2000, ku janë të dukshëm dhe sociale në funksion të menaxhimit të krizës objektivat për stabilitetin makroekonomik, rritja e politike dhe financiare të vitit ’97, krizë që nisi GDP-së, ulja e nivelit të deficitit dhe të inflacionit, dukshëm në vitin ’96 me dyfishimin e inflacionit nga është një hap konkret në këtë drejtim. Hapat e tejkalimi i tepërt i deficitit buxhetor, që erdhi si pasojë hedhura në përmirësimin e situatës e rënies drastike të të ardhurave. Ne vlerësuam se makroekonomike të vendit kanë fituar premisa reale, do të ishim më të përgjegjshëm ndaj shqiptarëve por jo mundësitë e plota për zhvillimin afatgjatë dhe duke synuar uljen e inflacionit nëpërmjet rritjes së të qëndrueshëm të ekonomisë së vendit. Të gjithë të ardhurave, si dhe kontrollit dhe kufizimit të gjendemi përballë detyrimit për ta gjallëruar shpenzimeve. Ne kemi bindjen se politikat që kemi ekonominë tonë. Është e qartë se ulja e deficitit, ndërtuar, reformat që kemi nisur, janë ato që i kthyen ulja e inflacionit, ulja e interesave të borxhit janë një vendit marrëdhëniet serioze me institucionet e kontribut në këtë drejtim. Interesat e kredisë për rëndësishme financiare ndërkombëtare, si: Fondi ekonominë dhe biznesin privat janë ulur ndjeshëm. Monetar Ndërkombëtar, Banka Botërore, Banka Kjo shihet qartë edhe në buxhetin e vitit 2000, ku Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Banka pesha e shpenzimeve që kalojnë për të përballuar Europiane për Investim etj. borxhin qeveritar vjen duke u ulur nga njëri vit në Reformat e ndërmarra në administratën publike, tjetrin. Kjo krijon mundësinë që të përballohen më në sistemin financiar, ku bën pjesë edhe shpërbërja lehtë detyrimet për uljen e deficitit buxhetor dhe nga e firmave piramidale, guximi për fillimin e privatizimit ana tjetër do të mundësohen më shumë shpenzimet, të sektorit bankar, krijimi i tregut të tokës, krijimi i sidomos për investimet në arsim, në shëndetësi dhe një legjislacioni bashkëkohor juridik, ekonomik e në sferën sociale. fiskal, patjetër që do të jenë një pikënisje e mirë për
1263 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Në qoftë se në vitin 1999 ulja e kostos së borxhit shqiptarëve, nuk arrijmë dot aty ku programojmë në shkon kryesisht për uljen e deficitit, në vitin 2000 fillimet tona. dhe për më tepër në vitet e ardhshme, çdo ulje e Aleanca për Shtetin nuk paraqet sot thjesht mëtejshme e kostos së borxhit është një mundësi buxhetin dhe politikat e saj, por buxhetin dhe më e madhe për rritjen e investimeve, aq shumë të premisat pozitive të zhvillimit të vendit në të domosdoshme në arsim, shëndetësi, mbrojtje dhe ardhmen. Ne i njohim kërkesat e ligjshme të të gjitha përkrahje sociale. Por gjallërimi i ekonomisë së shtresave të varfëra. Ne e dimë se sa pak marrin vendit nuk mund të arrihet as thjesht me paratë e pensionistët e fshatit, ne e dimë sa pak marrin buxhetit të shtetit shqiptar dhe as thjesht me paratë pensionistët në qytet, i dimë nivelet e pagesave të e donatorëve. Ajo kërkon në mënyrë të detyrueshme papunësisë apo çdo përfitim tjetër social. Ne i njohim rritjen e investimeve private vendase dhe të huaja. dhe kemi përgjegjësinë t’i zbusim këto plagë sociale, Premisat pozitive që po krijohen në këtë drejtim nga t’i zbusim dhe më vonë të zhdukim varfërinë e këtyre stabiliteti makroekonomik i vendit, që janë arritur shtresave sociale, brenda të cilave përfshihen njerëz me vështirësi sociale, nuk duhet të veniten nga që u përkasin të gjitha forcave politike dhe, mbi të negativitetet që vijnë nga situatat politike. gjitha, që janë të gjithë shqiptarë. Por ne nuk duam Investitorët vendas, por edhe të huaj, para së t’u premtojmë këtyre shtresave as pasurimin e gjithash, kërkojnë uljen e riskut politik, uljen e menjëhershëm, as pasurimin me skemat piramidale, tendosjeve politike dhe përgjegjësitë e përbashkëta dhe as pasurimin që do t’i varfëronte para se t’i midis pozitës dhe opozitës, për mirëqeverisjen e pasuronte pikërisht inflacioni i lartë. Ne e dimë se vendit në pozicionet respektive që ka vendosur bota. ky buxhet do të jetë në dobi të të gjithëve dhe ka të Nuk ka pse qëndrimet kritike si opozitë të kthehen bëjë me atë se sa të përgjegjshëm jemi ne në në qëndrime penguese. Nuk ka pse qëndrimi i përgjegjësitë politike që përfaqësojmë. justifikuar politikisht i mosvotimit të buxhetit të Vendi ka nevojë për më shumë mirëkuptim. vazhdojë në qëndrime penguese në zbatimin e tij. Vendi ka nevojë për një Kushtetutë ekonomike, ku Kushtetuta e vendit, përbërja e komisioneve të gjitha forcat politike të kenë të kufizuar mundësinë parlamentare i sigurojnë opozitës mundësi të plota për të konkurruar në mënyrë abuzive nëpërmjet për të ushtruar presione pozitive në zbatimin e premtimeve për një Shqipëri pa taksa apo për paga Buxhetit të Shtetit në të gjitha hallkat e tij. Pas një 100 dollarë dhe pensione të larta. Ne duhet të periudhe dhjetëvjeçare, ku të gjitha forcat politike ngushtojmë mënyrën e konkurrimit abuziv, në të vendit janë duke e plotësuar rotacionin e mënyrë që të jemi të përgjegjshëm për atë që po arsyeshëm të të qenurit pozitë-opozitë, duhet të ofrojmë në programet tona elektorale dhe për kalojmë nga praktika e luftës politike në atë të rrjedhojë edhe në programet tona qeveritare. Rruga konkurrimit politik. për ta penguar pozitën nëpërmjet shpifjeve, Momente të tilla të rëndësishme janë dhe këto bojkotimeve, fushatave denigruese, më shumë se të miratimit të buxhetit. Të bësh premtime të rritjes thjesht pozitën, pengon vendin, zgjat krizën, shton së menjëhershme të pagave dhe të pensioneve 25- varfërinë dhe rrit vështirësitë e të nesërmes. 50 për qind , të garantosh se me dy maune Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste mbështet kontrabandë mund të përballosh të gjithë rritjen e miratimin e buxhetit, duke i krijuar Qeverisë pensioneve, të dalësh kundër procesit të privatizimit, mundësitë reale për fillimin e menjëhershëm të të sulmosh dhe të shpifësh ndaj çdo politikani të zbatimit të tij. Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste pozitës, të mallkosh para se të urosh Qeverinë, do e fton opozitën të shfrytëzojë të gjitha rrugët të thotë të mos kesh bërë asnjë hap përpara në institucionale për të kontrolluar zbatimin e këtij konkurrimin politik të vendit, do të thotë të përdorësh buxheti, për të kontrolluar të ardhurat dhe përdorimin të njëjtat mënyra si 10 vjet më parë, do të thotë të efektiv të shpenzimeve. Grupi Parlamentar i Partisë dish të prishësh, por jo të ndërtosh. Ky realitet Socialiste i kërkon publikut shqiptar të përdorë të politik patjetër që ka efektet e tij negative edhe në gjitha rrugët ligjore për të kontrolluar përdorimin ekonominë e vendit dhe sidomos në financat e tij. efektiv të buxhetit në çdo hallkë të përdorimit dhe të Në qoftë se thuhet se kështu keni bërë dhe ju kur zbatimit të tij. Ne do të ndjekim gjatë gjithë vitit ishit në opozitë, këtu nuk përdoret argumenti, por politikën e bashkëpunimit institucional me të gjitha justifikimi për të përligjur qëndrime të tilla denigruese forcat politike të vendit për realizimin e buxhetit. dhe penguese, që në vend ta zbusim varfërinë e Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste i kërkon
1264 Viti 1999 Legjislatura e 15-të opozitës të mos mbajë qëndrime antikushtetuese Anastas Angjeli – I nderuar zoti drejtues i duke deklaruar se nuk do të njohë ligjin e buxhetit. seancës, të nderuar deputetë, Paralajmërimet që PD-ja u bën shqiptarëve dhe Diskutimi për mbi tri javë i ligjit të projektbuxhetit institucioneve ndërkombëtare se vendi po për vitin 2000 në komisionet parlamentare dhe gjatë kërcënohet nga kriza, janë jo vetëm ireale, por edhe këtyre dy ditëve në Parlament tregon seriozitetin destabilizuese për ekonominë e vendit dhe për me të cilin u diskutua ky projekt, nga më të financat e saj. Janë jorealiste, se PD-ja paralajmëron rëndësishmit, duke respektuar të gjitha kërkesat e për krizën e institucioneve, të cilat janë oponente, Kushtetutës së Republikës të Shqipërisë dhe të por edhe imponuese në parametrat që ne po punojmë akteve ligjore nga të gjitha hallkat, strukturat e shtetit për të ardhmen e vendit. Në qoftë se PD-ja e deri te Parlamenti, pronë e të cilit është dhe Buxheti parashikon krizën si objektiv të saj për vitin 2000 i Shtetit. Diskutimet, vërejtjet dhe sugjerimet e bëra, dhe kërkon ta realizojë këtë me mitingje dhe presione pjesa më e mirë e të cilave u mor në konsideratë mbi administratën, me pengesa vulgare të dhe janë paraqitur nëpërmjet Komisionit të funksionimit të institucioneve të shtetit apo të Ekonomisë, Financave dhe Privatizimit, kanë pushtetit lokal, ky do të ishte jo një objektiv i mirëfilltë mirëkupimin tonë, por edhe ato vërejtje e sugjerime politik, por një krim ekonomik ndaj këtij populli të të cilat, sipas mundësive, nuk mundën të merren varfër. në konsideratë, do të jenë në vëmendjen tonë, Ne i kërkojmë Qeverisë të ndjekë nga afër prandaj, duke i vlerësuar të gjitha ato, ju falënderoj. zbatimin operativ të buxhetit, të shfrytëzojë çdo Duke ju ftuar të miratojmë projektbuxhetin e vitit mundësi ligjore nëpërmjet reformave, por dhe nxitjen 2000, unë dua t’ju siguroj për angazhimin tonë për e efektivitetit të administratës fiskale për të rritur të zbatimin e buxhetit të vitit 2000, për të siguruar ardhurat në buxhet, të kontrollojë në intervale më të konsolidimin makroekonomik dhe qëndrueshmërinë shkurtra, më operative realizimin e shpenzimeve, e plotë të financave publike; për një transparencë të sidomos efektivitetin e investimeve. Qeveria duhet plotë përpara jush dhe publikut shqiptar për shifrat të marrë hapa konkretë në drejtim të krijimit të një e Buxhetit të Shtetit, për të ardhurat nga taksat e ambienti më mikpritës dhe më joshës për investimet taksapaguesve shqiptarë dhe për përdorimin korrekt private, qofshin këto vendase apo të huaja. Kërkohen dhe në përputhje me ligjin; për menaxhimin e hapa të guximshëm në drejtim të një zgjidhjeje më shpenzimeve publike me efektivitet; për mbledhjen të plotë të problemit të pronësisë, si element i e të ardhurave, duke ju siguruar një rrugë të vendosur domosdoshëm. Kërkohet vendosmëri, por dhe afate kundër evazionit fiskal, kundër kontrabandës dhe më konkrete në drejtim të përsosjes të menaxhimit korrupsionit; për përdorimin e këtij buxheti të shtetit të pronës publike, por dhe të privatizimit të saj. gjatë vitit 2000 në përputhje të plotë me Kushtetutën Kërkohet vendosmëri, por dhe përgjegjësi politike e Republikës së Shqipërisë, me ligjin organik të për zbatimin konkret të ligjeve që synojnë një Buxhetit të Shtetit, me këtë ligj që do të miratoni ju administratë publike më efektive dhe më të sot, me programin e Qeverisë për zhvillimin qëndrueshme. Kërkohen projekte të plota për luftën ekonomik dhe social të vendit, duke respektuar edhe kundër korrupsionit, si një pengesë reale për praninë të gjitha marrëveshjet financiare me institucionet e investimeve të huaja në vendin tonë. Kërkohen ekonomike e financiare ndërkombëtare, duke iu investime të plota në logjistikë, në trajnimin e përshtatur dhe në zbatim të politikave të shtetit administratës publike në përgjithësi dhe të asaj shqiptar në funksion të Paktit të Stabilitetit, si dhe fiskale me përparësi. për zbatimin e reformave të ekonomisë së tregut. Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste, duke Edhe një herë Falemnderit! vlerësuar punën e bërë, rithekson domosdoshmërinë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Ministër! e reformave dhe të projekteve që nxisin gjallërimin e Mbyllim debatin dhe kalojmë në votimin e ekonomisë, si rruga reale e stabilitetit projektligjit “Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000”. makroekonomik të vendit. Ne i ftojmë të gjithë që ta Kush është dakord në parim për miratimin e miratojmë këtë buxhet. projektligjit “Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000”? Namik Dokle – Falemnderit! Hapet votimi. Zoti Ministër i Financave, dëshironi të bëni Mbyllet votimi. Me 94 vota pro, tre kundër, dy komente? abstenime, miratohet në parim projektligji “Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000”.
1265 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Kalojmë në votimin nen për nen, duke mbajtur Namik Dokle – Kush është dakord me këtë parasysh të gjitha sugjerimet e Komisionit të ndryshim? Kundër? Nuk ka. Më në fund nuk ka asnjë Ekonomisë dhe Financave, që ka përmbledhur në kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. mënyrë racionale propozimet e të gjitha komisioneve Neni 13. Kush është dakord? Kundër? 1 kundër. të tjera. Janë propozuar ndryshime për nenet 1, 2, Abstenim? Nuk ka. Miratohet. 4, 5, 7, 10, 11 dhe 14, të cilat synojnë përmirësimin Neni 14, me gjithë ndryshimin e propozuar. Kush e Buxhetit të Shtetit. është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Kalojmë në votimin e nenit 1, me ndryshimet e ka. Miratohet. propozuara. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Zoti Malaj, pas ndryshimit që keni propozuar Abstenim? Asnjë abstenim. Miratohet. për nenin 14, a keni ndonjë propozim për ndarjen e Kush është dakord me nenin 2, me ndryshimet buxhetit midis dy dikastereve, pasi ato janë ndarë? e propozuara? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Asnjë Arben Malaj - Kjo futet vetëm në tabelë dhe jo abstenim. Miratohet. në ndonjë nen të caktuar. Neni 3. Nuk ka ndonjë propozim për ndryshim. Namik Dokle - Në rregull. Atëherë kalojmë te Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? neni 15. Kush është dakord me nenin 15? Kush Asnjë abstenim. Miratohet. është kundër? Tre kundër. Abstenim? Nuk ka. Neni 4, me ndryshimet e propozuara. Kush Miratohet. është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Neni 16. Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 5, me gjithë ndryshimin e propozuar. Kush Neni 17. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ka. Miratohet. Votojmë projektligjin në tërësi. Hapet votimi. Neni 6. Nuk ka ndryshim. Kush është dakord? Mbyllet votimi. Me 93 vota pro, 5 kundër, asnjë Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. abstenim, miratohet në tërësi projektbuxheti i shtetit Neni 7, me ndryshimet e propozuara. Kush për vitin 2000 së bashku me të gjitha anekset e tij është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Asnjë. përbërëse për ndarjen e këtij buxheti. Miratohet. Me këtë rast, me përfundimin e këtij votimi, Neni 8. Nuk ka propozime për ndryshim. Kush dëshiroj të falënderoj të gjithë deputetët e Kuvendit është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk që bënë një punë shumë serioze prej ditësh të tëra ka. Miratohet. nëpër komisionet e tyre. Dëshiroj të falënderoj Neni 9. Nuk ka propozime për ndryshim. Kush kryetarët e komisioneve që drejtuan punën e këtyre është dakord? Kundër? 1 kundër. Abstenim? 1 komisioneve dhe të gjithë ata që morën pjesë në abstenim. Miratohet. debatin shumë të rëndësishëm për Buxhetin e Neni 10, me ndryshimin e propozuar nga Shtetit, qoftë 37 deputetët që morën fjalën, 13 komisionet. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. kryetarët e komisioneve, 7 ministrat, Kryeministrin Abstenim? Nuk ka. Miratohet. dhe të gjithë të tjerët së bashku. Dëshiroj që ky Neni 11, me propozimin për ndryshim. Kush seriozitet i diskutimit dhe punës së bërë nga është dakord? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk Parlamenti të jetë një nxitje për Qeverinë për ta ka. Miratohet. zbatuar këtë ligj sa më korrekt, sa më saktë dhe në Neni 12. Nuk ka propozim për ndryshim. Kush të mirë të zgjedhësve, që na kanë ndjekur në këtë është dakord? sallë të Parlamentit. Zamira Çaka – Zoti Dokle, te neni 12, ku flitet Mbyllim këtë pikë të rendit të ditës. Kemi dhe për fondet buxhetore të pushtetit gjyqësor sipas dy gjëra të vogla. Do t’ju lutem të mos e prishim tabelës nr. 6, nga Zyra e Administrimit të Buxhetit durimin në fund. Do t’ju njoftoj për tri projektligje që Gjyqësor ka ardhur një ndryshim për sa i përket janë depozituar këto ditë të fundit në Kuvend. tabelës nr. 6, e cila nuk e ndryshon shumën e Projektligji i parë është për aderimin e Republikës akorduar, por ka vetëm mënyrën e shpërndarjes së së Shqipërisë në Konventën e Kombeve të fondeve sipas niveleve të gjykatave. Kjo ka ardhur Bashkuara për të luftuar shkretëterizimin në ato sot nga Zyra dhe ka marrë miratimin e Ministrisë së vende që kanë kaluar thatësirë serioze. Është Financave. Tabelën e kam unë këtu. Shifra nuk paraqitur nga Qeveria më 24.11.1999. Projektligji i preket. dytë është për ratifikimin e marrëveshjes për
1266 Viti 1999 Legjislatura e 15-të programin e harmonizuar dhe të integrimit të ditësh. Shqetësimin e tyre e kemi ngritur edhe me kontrollit të trafikut ajror europian dhe për zbatimin zotin Arbnori, por edhe me deputetin socialist, zotin e masave të menaxhimit të drejtimit të trafikut ajror Beqiraj. E kam fjalën për grevën e parë mbi 40 nga njësia e menaxhimit qendror të drejtimit të fluksit ditëshe që ata zhvilluan dhe që e ndërprenë pasi iu ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe organizatës premtua zgjidhja e kërkesave. Mirëpo, përveç europiane për sigurinë e trafikut ajror. Është paraqitur mosmiratimit të rritjes të kapitalit të palës polake, nga Qeveria më 24 nëntor 1999. Dhe i treti është janë dhe shqetësimet e tjera, si: pushimet nga puna, akti normativ nr. 3, datë 2.12.1999 “Për një ndryshim pagesat 50 për qind , kontrolli dhe nxjerrja e në ligjin nr. 8516, datë 22.07.1999 “Për disa përgjegjësive për korrupsionin e palës polake dhe ndryshime në ligjin nr. 8439, datë 29.12.1998 “Për drejtorin shqiptar, mospagimi prej disa vjetësh i Buxhetin e Shtetit të vitit 1999”. sigurimeve shoqërore. Për fat të keq, nuk u arrit Seancën tjetër do ta njoftojmë me televizion, asgjë në këto dy muaj rresht. Në të kundërt, është sepse ditën e hënë, ora 11.00, do të bëhet mbledhja shtuar presioni dhe kërcënimi që ata të heqin dorë e Byrosë Parlamentare për të përcaktuar kalendarin. nga zhvillimi i normave ligjore, nga kërkesat e tyre, Komisionet do të vazhdojnë punën për shqyrtimin e deri dhe në ndërhyrjen e forcave të caktuara të projektligjeve që janë në programin e punës së policisë, që u reflektua edhe në tentativat që u bënë Kuvendit, në mënyrë të veçantë ato që kanë të bëjnë për të mos më lejuar mua të takohem me grevistët ose që lidhen drejtpërdrejtë edhe me zbatimin e ligjit përkatës. Me këtë rast, kërkoj edhe një herë që për Buxhetin e Shtetit. Duke i mbyllura të gjitha ministritë përkatëse të trajtojnë kërkesat e këto, kam edhe një kërkesë nga deputeti Ilir Bano punëtorëve të këtij kantieri, që janë krejtësisht të për të bërë një deklaratë në fund të seancës. Sipas ligjshme dhe të mundshme për t’u zbatuar. rregullores, i takon. Zoti Bano, keni fjalën Falemnderit! Ilir Bano – E di që nuk është koha e Namik Dokle – Falemnderit! përshtatshme, por do t’ju marr vetëm një minutë. Seanca mbyllet. Seanca tjetër do të njoftohet Dje bëra një takim me punëtorët e Kantierit Detar nëpërmjet televizionit. Falemnderit edhe një herë dhe në Durrës, të cilët po zhvillojnë një grevë që prej 10 mirupafshim!
E martë, 21.12.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e paradites
Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, hapim harmonizuar dhe integrimin për kontrollin dhe trafikun seancën. ajror europian”, të akteve normative me fuqinë e ligjit (Pasi paraqet kalendarin dyjavor) Ky është nr. 2 dhe 3 të Këshillit të Ministrave, si dhe të kalendari dhe me mbylljen e këtyre çështjeve, projektligjit “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8474 kuptohet që mbyllet edhe sesioni i radhës. “Për miratimin e nomenklaturës dhe të tarifës Ka ndonjë mendim plus për kalendarin? Nuk ka. doganore”. Atëherë, për ditën e sotme është ky rend dite: Atëherë, fillojmë me çështjen e parë. Fillimisht Pas njohjes me kalendarin, kemi disa pyetje dhe kemi disa pyetje dhe interpelanca. Më konkretisht, interpelanca dhe më tej do të vazhdojmë me deputetët Kalaj, Godo, Hushi kanë ftuar në shqyrtimin dhe miratimin e projektligjit: “Për interpelancë Kryeministrin, zotin Ilir Meta. Në emër miratimin e marrëveshjes së koncesionit të formës të interpeluesve, kush e do fjalën? Zoti Godo, “Bot” në industrinë e bakrit” ndërmjet të Ministrisë urdhëroni! së Ekonomisë Publike e të Privatizimit dhe të Sabri Godo - Zoti Kryeministër, ju falënderoj Shoqërisë të së Drejtës së Shtetit UTAH të Shteteve që iu përgjigjët kërkesës së deputetëve të së të Bashkuara; të projektligjit “Për aderimin e Djathtës së Bashkuar për këtë interpelancë në Republikës së Shqipërisë në Konventën e Kombeve mbyllje të vitit. të Bashkuara për të luftuar shkretëterizimin në ato Prej kohësh shtypi denoncon çdo ditë rastet e vende që kanë kaluar thatësirë serioze”; të projektligjit një korrupsioni në rritje e në përmasa që duken të “Për ratifikimin e marrëveshjes për programin e pabesueshme. Ky denoncim përfshin një rreth aq
1267 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
të gjerë njerëzish dhe u bë aq e zakontë, saqë gjeti pushtetarëve, që e shikon postin e vet jo si përputhje me realitetin. Humori i hidhur deri në palcë përgjegjësi, por si mjet përfitimi. Ky është burimi i i shkrimtarit Dritëro Agolli se mund t’i thuash tjetrit të gjitha të tjerave që vijnë më pas dhe që është i si u gdhive o i korruptuar dhe të ulesh e të pish një vështirë për t’u luftuar, meqë e ka shtrirjen e gjerë. kafe me të, merr kuptim të plotë. I thonë në fytyrë Një klasë e tillë pushtetarësh nuk ka ndonjë një ministri apo funksionari se ti ke vjedhur 1 milion vështirësi për t’i gjetur se ku janë rubinetat e t’i vërtisë dollar dhe e gjithë puna shket si ujët në një pllakë ato, siç nuk e ka të vështirë të gjejë se cilat të lëmuar. Ai që akuzon fërkon duart, se nuk do të mekanizma duhen lëvizur për të drejtuar interesin vihet në përgjegjësi për të vërtetuar denoncimin, publik në mullirin personal. ndërsa i akuzuari vë buzën në gaz dhe mbetet i Terreni më fitimprurës për korrupsionin ka qenë pandjeshëm. Ata nuk lagen, sado që të bjerë shi, dhe mbetet dogana. Kalimi i një kamioni pa doganë se i kanë pendët e lëmuara. Duket sikur jetojmë në jep 200 mijë dollarë e ndoshta edhe më shumë. Por një botë të shthurur dhe të fandaksur, që ka thyer kjo ka disa telashe, mbasi përfshin një rreth kodet e moralitetit. Këtej shikojmë shpesh gojë njerëzish. Duhet të kesh tëndin doganierin, drejtorin hapur. E keqja e madhe është se jemi mësuar të e doganës, shefin e policisë e kështu me radhë. shikojmë pa reaguar dhe me forcën e duhur, dhe Puna është më e thjeshtë me tenderat, se këtu rrethi kjo duhet të rëndojë në ndërgjegjen e gjithkujt. ngushtohet në dy-tre personat e institucionit dhe Korrupsioni i shtrirë në çdo sferë të jetës mbart paraja rrëshqet në fshehtësi nga çanta e shitësit në me vete degjenerimin e plotë moral të pushtetit dhe xhepin e blerësit. të shoqërisë, asgjëson besimin e qytetarit ndaj Thuhet që bosët e mëdhenj të korrupsionit kohët shtetit dhe bllokon zhvillimin ekonomik. Nëse jemi e fundit po heqin dorë nga doganat, madje dhe nga në një mendje me këtë vlerësim, atëherë duhet të tenderat, për t’u përqendruar te privatizimi, se këtu themi se ky nivel korrupsioni kërcënon shkatërrimin marrëveshja bëhet si ndërmjet zotërinjve. Objekti e shtetit dhe hedhjen e vendit në anarki. Këtë e kushton 20 milionë dollarë dhe unë po ta jap për shohin edhe strukturat politike dhe financiare 200 mijë lekë të vjetra, aq sa bën një biçikletë. botërore që merren me ne, të cilët në klasifikimet Atëherë, ti më jep mua së paku 5 milionë dollarë. që bëjnë, e vënë Shqipërinë në tre-katër shtetet Zotërinj deputetë, unë nuk jam duke bërë humor, kampione të korupsionit, që përmban një tjetër se në këtë fushë nuk ia arrij dot Dritëroit, i cili thotë kërcënim të madh, atë të izolimit të Shqipërisë nga me dy fjalë atë që them unë në 15 minuta. Por ne të bota. Në këtë pikë, ata që mbajnë pushtetin duhet gjithë duhet të jemi shumë të hidhëruar për dramën të ndaleshin dhe të mendoheshin me shqetësimin e rëndë që përjeton vendi kryesisht për shkak të më serioz për fatet e vendit, si dhe të ndërmerrnin korrupsionit, i cili rëndon mbi qytetarin e varfër, mbasi operacione të thella. Por deri më sot nuk ka ndodhur ushqen tek ai ndjenjën e nihilizmit dhe i vë kazmën kështu. Shumica e funksionarëve në të gjitha nivelet ekonomisë. Ne duhet ta shohim mirë këtë rrjedhë, nuk e shohin pushtetin si një përgjegjësi qytetare, si dhe veten brenda saj. Atëherë lind pyetja se ç’po por si mjet pasurimi personal, madje sa më shpejt bëjmë ne si deputetë. Ne deputetët e të Djathtës të jetë e mundur. E shohin si një rast që mund të së Bashkuar, kur kërkuam këtë interpelancë, u trokasë në derën tënde vetëm një herë. Asnjë nisëm nga qëllimi për të denoncuar edhe një herë funksionar i akuzuar për korrupsion s’e ka parë ende të keqen që na ka zënë grykën, por edhe të japim derën e Prokurorisë. ndonjë mendimin tonin se si të veprohet: Zoti Kryeministër, ju ashtu si dhe qeveritë e Së pari, duhet të qartësojmë mendimin se mëparshme keni ngritur flamurin e luftës kundër korrupsioni buron tërësisht nga pushteti dhe i takon korrupsionit, por në rast se e gjitha kufizohet me atij ta luftojë. Të tjerët, opozita dhe masmedia, duhet një tundje të flamurëve, ta dini mirë se korrupsioni të kontrollojnë dhe të mbështetin nga jashtë. Këtij veç do të shëndoshet. Që të mund të luftohet detyrimi nuk i shmangemi dot, se qytetari mund të efektivisht një e keqe e madhe, më parë duhet të thotë: Mirë se koalicioni në pushtet qenka ëmbëlsuar dihen foletë, që nuk janë të panjohura për ne. me korrupsionin, por ç’bëjnë vallë partitë opozitare? Megjithatë, unë po ngre edhe një herë gishtin për t’i Së dyti, ashtu si për çdo problem madhor, rrëfyer. Qeveria duhet të ndërtojë një strategji të qartë për Në radhë të parë, korrupsioni buron nga ajo që luftën ndaj korrupsionit. Këtë nuk e shohim. Lufta përmenda pak më sipër, në imoralitetin e që sot Qeveria pretendon se po bën kundër
1268 Viti 1999 Legjislatura e 15-të korrupsionit i ngjet më shumë një njeriu që godet penale dhe përjashtimin për gjithnjë nga punët me grushta në errësirë. Vizitat e Kryeministrit në publike të ryshfetxhiut. Drejtorinë e Doganave janë më tepër një spektakël Zotërinj deputetë, publik. Nuk dyshoj në sinqeritetin e Kryeministrit Të parashtrosh në një diskutim të gjitha aspektet për të bërë diçka, por nëse ai beson se do t’ia dalë e korrupsionit, që po fundos vendin, është një me disa ndërhyrje spontane personale, s’ka për të sipërmarrje e vështirë. Të pretendosh se po rregullon arritur askund. Ai duhet të ketë kurajën të zbatojë punën me disa propozime vetjake, do të ishte një bindjet e tij duke ecur me një program të qartë për mëndjemadhësi kolosale. Qëllimi i deputetëve të së veten dhe të tjerët, duhet të ketë një informacion të Djathtës së Bashkuar ishte që me këtë interpelancë plotë për bashkëpunëtorët përpara se t’i thotë dikujt të marrim nga Qeveria disa sqarime se ç’po bëjnë se unë të pagëzoj të pakorruptuar. dhe të shikojmë se ç’mund të bëjmë, për të hyrë në Ne mendojmë se një traditë strategjie efikase vitin e ri dhe në shekullin e ri më pak të baltosur për luftën e vështirë ndaj korrupsionit duhet të bëhen dhe dielli të zërë të na ngrohë sërish. Kjo luftë është studimet dhe ligjet, së paku në këto drejtime: sa e vështirë, edhe e gjatë, por ka rëndësi vendimtare - Të vendoset një sistem kontrolli e verifikimi që lufta të fillojë realisht dhe jo vetëm me deklarata me anën e një kontabiliteti modern në të gjithë dhe kërcënime, por me punë konkrete që angazhojnë veprimtarinë e administratës shtetërore në fushën e Qeverinë dhe janë të kuptueshme. ekonomisë, duke e zbatuar pa lëshim dhe me Më në fund duam të bëjmë dy propozime për ndjekje penale. Kuvendin. Këto propozime lidhen ngushtë me - Të rishikohet sistemi i tenderave për objektet objektin e kësaj interpelance: me karakter nacional. Miratimi i fundit të jepet nga E para, Qeveria të ngrejë komisionet dhe Këshilli i Ministrave. Ndërsa për objektet lokale organizmat që do t’i shohë të arsyeshme për luftën miratimi të jepet nga këshillat komunalë dhe kundër korrupsionit, ndërsa Kuvendi të shqyrtojë bashkiakë. ngritjen e një komisioni të tij ad hoc, duke ia lënë - Të ngarkohet Kontrollit i Lartë i Shtetit me kryesinë opozitës. shqyrtimin e tenderave për dy vitet e fundit dhe të E dyta, Kontrolli i Lartë i Shtetit t’i kalojë Partisë ndiqen penalisht shpërdorimet si në vlerësim dhe Demokratike, si partia më e madhe opozitare, e cila në kualitet. Të verifikohen sidomos tenderat e duhet të ketë nxjerrë disa mësime për atë se si lind rrugëve që po shkatërrohen edhe më keq kur këto dhe zhvillohet korrupsioni, që nga koha kur ajo ishte hanë fonde kolosale, që të sjellin ndër mend pëlhurën në pushtet. Nëse ecim në këto drejtime, do të që endet ditën dhe shthuret natën. Ndoshta arrijmë bashkëpunimin maxhorancë-minorancë në vëmendje të posaçme kërkon firma “Sarandopulos” luftën kundër korrupsionit, gjithnjë me kusht që - Të rishikohen ligjet dhe dispozitat për opozita të mos i shpërdorojë mjetet e veta për privatizimin, për të nxjerrë nga pasuria e përbashkët qëllime politike, ndërsa koalicioni në pushtet ta fitimin e duhur. Të ndalen privatizimet skandaloze. shohë kontributin e opozitës si një faktor të Ashtu si për tenderat, Kontrolli i Shtetit të rishikojë domosdoshëm për suksesin ndaj sfidës që i bën të privatizimet për vitin ’99. gjithë vendit korrupsioni. - Të ulen taksat doganore në minimum. Por në Falemnderit! të njëjtën kohë politikat financiare të mbrojnë Skënder Gjinushi - Zoti Kryeministër, keni biznesin dhe prodhimin kombëtar. fjalën. Një dukuri tjetër e korrupsionit me hapje të gjerë Ilir Meta – I nderuar zoti Kryetar, të nderuar masive është ryshfeti. Kjo dukuri që po e shndërron deputetë, të nderuar zotërinj Kalaj, Godo dhe Hushi qytetarin dhe ia vështirëson jetën çdo ditë, fillon nga të “Bashkimit për Demokraci” dhe zoti Maks Hasani portieri i një institucioni dhe përfundon te kryetari. i Partisë Komuniste. Ryshfeti ka përfshirë jo vetëm zyrat, por edhe I dëgjova me shumë vëmendje pyetjet për drejtësinë. Spitalet dhe deri shkollat provojnë se privatizimin apo korrupsionin, që vijnë nga e Djathta kemi të bëjmë me një degradim të përgjithshëm, e Bashkuar, dhe ato që vijnë nga Partia Komuniste. me shkatërrimin e moralitetit shoqëror dhe qytetar. Si Kryeministër i maxhorancës, unë kam konfirmuar Në luftën kundër kësaj dukurie, Qeveria dhe drejtësia që korrupsioni nuk është një sfidë e Qeverisë, por e duhet të vënë si gur të themelit ndëshkimin, ndjekjen gjithë shoqërisë. Dhe e gjithë shoqëria është e preokupuar për këtë, pavarësisht se, për fat të keq,
1269 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
korrupsioni ende synohet të mbahet si një mënyrë Së pari, në rishikimin e kuadrit ligjor mbi të cilin për të fituar kapital politik dhe për të mos e futur në mbështetet dhe funksionon sistemi i prokurimit rrugën e verifikimit institucional dhe ligjor. publik në vendin tonë. Për të realizuar këtë objektiv Më vjen keq, pavarësisht respektit që kam për është ngritur grupi i punës, i përbërë nga përfaqësues zotin Godo, të njohur si politikan me përvojë, që të enteve prokuruese të organeve qendrore dhe edhe ai nuk i shpëtoi një përpjekjeje për të lokale, të cilët po punojnë për përgatitjen e shpërndarë pak mjegull. Qeveria që unë drejtoj nuk ndryshimeve të nevojshme në ligj, si dhe të masave synon të marrë flamurin e luftës kundër korrupsionit, të tjera të rëndësishme për rritjen e shkallës së pra nuk është çështje flamuri, por është çështje efektivitetit në procesin e prokurimit, të cilat, brenda përgjegjësie, dhe jo vetëm e Qeverisë, por edhe e afateve të përcaktuara, do të paraqiten në Këshillin opozitës, e cila mbetet shumë mbrapa maxhorancës e Ministrave dhe në Parlament, pra brenda muajit për sa i takon vullnetit për ta luftuar realisht janar. Kjo do të thotë se do të bëjmë ndërhyrje të korrupsionin dhe që mban një përgjegjësi të madhe, ligjshme mbi prokurimet. mbasi e ka pasur për 5 vjet me radhë pushtetin. Së dyti, në monitorimin e procesit të prokurimit, Korrupsioni nuk filloi në gusht të vitit ’97. Qeveria e duke filluar që nga momenti i planifikimit të fondeve zotit Nano pranoi të bëhej një studim nga Banka deri në fazën e fundit të ciklit të prokurimit, atë të Botërore për të nxjerrë shkallën e korrupsionit, por realizimit të kontratës. Ky proces mendohet të duhet të kemi parasysh se kemi lënë pas një sistem realizohet nëpërmjet forcimit të rolit të njësive korruptiv piramidal, që u rrëzua në vitin ’97. Ka një organizative të prokurimit në ato ente prokuruese ndryshim të madh sot me kohën përpara 5 ose 6 që funksionojnë, si dhe krijimit të tyre në të gjitha vjetësh, sepse, nëse një gazetar shkruante para 5 entet prokuruese ku ato nuk ekzistojnë, duke vjetësh se, fjala vjen, zoti Blerim Çela është i mbajtur përgjegjësi për të gjitha veprimet në procesin korruptuar, mbyllej gazeta, hapeshin proceset e prokurimit. Gjithashtu nëpërmjet pranisë së një gjyqësore dhe kështu askush nuk kishte guximin mbështetjeje dhe kontrolli të fuqishëm institucional ta bënte një gjë të tillë. Ndërsa sot, kushdo mund të prokurimit publik, duke filluar nga enti prokurues të shkruajë. Drejtësia duhet të veprojë ndaj deri në nivel të lartë qeveritar, pra nga Agjencia e gazetarëve që spekulojnë dhe marrin në gojë Prokurimit Publik në Këshillin e Ministrave, që do personalitete të caktuara pa prova dhe fakte, por që të përbëjë një faktor vendimtar për nxitjen e zbatimit thjesht nxiten nga motive politike të një grupi apo korrekt të ligjit të prokurimit dhe për rritjen e shkallës grupi tjetër. Po kështu, drejtësia duhet të çojë përpara të efektivitetit, si dhe nëpërmjet punës së mirë përgjegjësisë ligjore edhe ministra, deputetë apo profesionale të enteve prokuruese. Forcimi i kryetarë bashkish për shpërdorime të fondeve mekanizmit të kontrollit, rritja e kompetencave për publike dhe të pozitës së tyre. marrjen e masave do të bëjë të mundur vënien Lidhur me pyetjet që janë bërë nga deputetët e përpara përgjegjësisë ligjore të të gjithë atyre që do të Djathtës së Bashkuar. Për sa i takon pyetjes së të mundohen të manipulojnë procesin e marrjes së parë: nëse ka ndër mend Qeveria të vërë nën kontroll vendimeve në përputhje me ligjin dhe me rregullat e tenderat, nëpërmjet të cilëve zhvillohet korrupsioni, prokurimit. dua të theksoj se pa asnjë diskutim korrupsioni në Tjetër drejtim do të jetë forcimi i rolit të prokurimin publik, krahas pasojave demoralizuese, koordinimit dhe bashkëpunimi ndërinstitucional sjell dhe mbishpenzime, dëmtim të konkurrencës, midis organeve të ndryshme të kontrollit, si: Agjencia duke ndikuar kështu negativisht edhe në një nga e Prokurimit Publik në Këshillin e Ministrave, funksionet themelore të një shoqërie, siç është Kontrolli i Lartë i Shtetit, Shërbimi Informativ i Shtetit, zhvillimi ekonomik. Për pasojë, Qeveria po i kushton Prokuroria etj. Forcimi i këtij bashkëpunimi do të një kujdes të veçantë çështjes së qëndrimeve ndaj bëjë të mundur që të rritet forca goditëse ndaj këtij akteve korruptive, të cilat në këtë fushë shfaqen jo fenomeni shqetësues nga të gjithë ne. Po kaq të rrallë. Parë në këtë këndvështrim dhe në kuadrin e rëndësishëm e mendojmë edhe forcimin e programit të Qeverisë për luftën kundër korrupsionit, bashkëpunimit me organizmat ndërkombëtarë, si: po përshkuaj disa drejtime, të cilat do t’i vijnë në Këshilli i Europës, OSBE-ja, Banka Botërore, PNUD- ndihmë efektivitetit dhe administrimit me i, me qëllim koordinimin e asistencës teknike në transparencë të fondeve publike nëpërmjet drejtim të përsosjes së këtij sistemi, pra të prokurimeve. Këto drejtime konsistojnë: prokurimit në vendin tonë. Gjithashtu, kujdes do të
1270 Viti 1999 Legjislatura e 15-të bëhet edhe ndaj masivizimit të koncepteve bazë të gjykatë. Është vetëm gjykata ajo që vlerëson prokurimit publik nëpërmjet organizimit të përfundimisht nëse dikush është i korruptuar, fajtor, seminareve të trajnimit në nivel qendror e lokal, si ka shkelur ligjin apo jo. Unë mendoj se mund të dhe me sektorin privat, në bashkëpunim me Dhomat ketë pasur ndonjë keqinterpretim me dashje për e Tregtisë dhe qendrat rajonale të biznesit. qëndrimin tim ndaj problemeve lidhur me Ministrinë Megjithatë, themelore mbetet ndërhyrja që do e Mbrojtjes, pasi qëndrimi im ka qenë dhe është të bëhet në ligjin “Për prokurimet”, që, siç e theksova, shumë i qartë. Nëse prokuroria, gjatë procesit të është ngritur grupi i punës dhe brenda janarit ne do hetimit, vëren se ka ministra të cilët janë të implikuar, ta sjellim në Parlament, ku do të aktivizohen edhe atëherë këtu ka një komision të mandateve, të komisionet parlamentare, por sigurisht edhe opozita kërkojë heqjen e mandatit, Parlamenti t’i heqë mund të japë sugjerimet e saj. Ndërsa ana praktike mandatin dhe unë t’i kërkoj Presidentit të Republikës është që disa tendera tashmë janë në hetim nga shkarkimin e ministrit deri në përfundim të procesit. Prokuroria. Ne po presim rezultatet e saj. Hetimi Ndryshe asnjëri nuk mund të kërkojë gjëra që nuk i është sekret dhe, nëse do të ketë zyrtarë të çdo takojnë. Madje duhet të inkurajojmë edhe median niveli të implikuar, dhe pa dyshim që ka të tillë, por që të informojë me një kulturë më të plotë ligjore që nuk mund t’i shpall unë të korruptuar, mbasi për rolin e institucioneve të ndryshme në këtë proces. nuk e kam këtë kompetencë, madje as Prokuroria Përgjigjja e zotit Rakipi nuk do të thotë që nuk ka nuk e ka, ajo ka të drejtë të akuzojë, ndërkohë që qeveritarë të korruptuar. Kjo do të thotë se deri tani mendimin e jep gjykata. Shpresojmë të ketë vendime nuk rezulton ndonjë i tillë. Në rast se do të rezultojë, sa më të shpejta dhe njerëz të tillë përfundimisht jo edhe prokuroria do të veprojë, edhe gjykata, edhe vetëm të mos e kenë vendin në administratën tonë, Qeveria. Ajo që mund të bëjë Qeveria, janë masat por të shkojnë në burg, ku dhe e meritojnë. me karakter administrativ apo denoncimi i çështjeve Pyetja e dytë: A ka anëtarë të kabinetit të të caktuara, kur ajo shikon shkelje nga Kontrolli i Kryeministrit apo në drejtimin e ministrive të akuzuar Lartë i Shtetit, siç mund ta bëjë këtë edhe vetë nga Prokuroria për korrupsion? Kontrolli i Lartë i Shtetit. Është larguar një drejtor i Lidhur me këtë pyetje mund t’ju sqaroj që, përgjithshëm në Ministrinë e Mbrojtjes për arsye të përpara se të formoja kabinetin qeveritar, përpara lehtësimit të punës së prokurorisë dhe jo për arsye se të dërgoja emrat e ministrave te Presidenti i se është ose jo fajtor, sepse çështja është në gjykim. Republikës, pavarësisht se nuk kam asnjë detyrim Janë larguar edhe shumë drejtorë të tjerë dhe do të ligjor dhe institucional, kam kërkuar një verifikim apo largohen edhe drejtorë të tjerë. Unë jam në kontakte konfirmim nga Prokurori i Përgjithshëm për të gjithë të vazhdueshme me Kontrollin e Lartë të Shtetit dhe ministrat që janë sot. Dhe këtu mund t’ju lexoj për të gjitha kërkesat që ata i kanë drejtuar Qeverisë, përgjigjen e Prokurorit të Përgjithshëm, zotit Arben ajo do të reflektojë dhe do ta respektojë Kontrollin e Rakipi, se “Lidhur me pyetjen tuaj: nëse ka anëtarë Lartë të Shtetit, që varet nga ky Parlament, me të kabinetit tuaj qeveritar apo të ministrive të seriozitetin më të plotë institucional. Po kështu, do ndryshme të akuzuar nga Prokuroria, përgjigjja jonë të bashkëpunojmë me prokurorinë për të gjitha ato është se asnjë nuk është regjistruar pranë nesh si i çështje ku ka probleme serioze, të cilat duhet të ndjekur penalisht për kryerjen e ndonjë vepre penale shkojnë nga prokuroria në gjykatë dhe të gjithë së që lidhet me korrupsionin.” Dua të përgjigjem pak bashku të bëjmë presion mbi gjykatat, në mënyrë më gjerë, sepse shtypi po ngre pyetjen se përse që puna që bën Qeveria, Kontrolli i Lartë i Shtetit Kryeministri nuk po fut ministra në burg, pse nuk dhe prokuroria në këtë drejtim, të mos shkojë kot po largon Kryeministri nga Qeveria ministra për duke shpallur të pafajshëm personat e korruptuar korrupsion. dhe të papërgjegjshëm. Së pari, siç po luhet me korrupsionin nga Pyetja e tretë: Ç’do të bëhet me tenderat dhe politikanët, nga shtypi, nga të gjithë, unë nuk di të me privatizimet, që po marrin rrugë skandaloze? A ketë ndonjë politikan të paakuzuar. do të shqyrtohen disa raste, sidomos këto të fundit? Së dyti, unë nuk mund të largoj asnjë ministër Privatizimi i ndërmarrjeve shtetërore ka filluar që për korrupsion, sepse nuk më takon mua të jap në vitin 1992 dhe, pa dyshim, vazhdon. Ne kemi vlerësimin formal për dikë. Madje, as prokuroria nuk hyrë në një fazë të re të privatizimit me karakter mund ta bëjë një veprim të tillë. Ajo vetëm mund të strategjik. Përvoja e privatizimit dhe reagimet për hetojë në mënyrë sekrete dhe dosjen e çon në ndikimin e tij janë pasuar me ndryshime të
1271 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
vazhdueshme të akteve ligjore dhe nënligjore për përkatëse në fuqi. Por edhe në këto raste ka patur privatizimin. Numri i ndërmarrjeve që kanë kaluar refuzime të organeve të qeverisjes vendore. Ndërkohë procesin e privatizimit është afërsisht 1600. po përgatitet lista e ndërmarrjeve dhe e objekteve të Privatizimi i këtyre ndërmarrjeve deri në vitin 1996 tilla, për t’ua kaluar të drejtën e përfaqësuesit të është bërë nga bordet e privatizimit, ku, sa për pronarit organeve të qeverisjes vendore. Kjo listë do kujtesë, merrnin pjesë edhe kryetarët e SHIK-ut të të miratohet nga Këshilli i Ministrave. Kjo bëhet edhe Gazidedes nëpër rrethe. Sipas akteve përkatëse të për të fituar kohën në fuqizimin e tregut të kapitaleve, privatizimit, forma ka qenë me shitje direkte domethënë arritjen e vlerave më të mëdha për këto personave të caktuar zakonisht në mbledhjet e kapitale. Natyrisht, kjo nuk është një zgjidhje që në kryesive të degëve të Partisë Demokratike nëpër të gjitha rastet mund të përdoret me sukses. rrethe, kryesisht pronarëve të truallit, dhe me Lidhur me shitjen e Fabrikës së Qelqit në Kavajë, ankand. Në rastet kur nuk ka patur kërkesa, nga vetë ju, zoti Godo, ka patur një shqetësim. Në ankandet janë zhvilluar me vlera të ulëta të objekteve, mos gaboj, ka patur shqetësim edhe nga deputeti i me ulje të vlerës aktuale minimale. Por ka patur Kavajës, ku përmendet dhe emri im, sikur isha i dhe raste të shumta kur për një objekt të caktuar interesuar për shitjen përkatëse. Mbasi kam parë nuk ka patur kërkesa. Për ketë rast doli dhe vendimi shqetësimin tuaj, i kam kërkuar që në fillim ministrit i Këshillit të Ministrave nr. 197, datë 20.3.1998 për Zef Preçi dhe drejtorit të AKP-së që të mos lidhej nxjerrjen jashtë përdorimit të objekteve që nuk ka kontrata, dhe kontrata nuk është lidhur. Kështu që qenë e mundur të shiten. Numri i ndërmarrjeve që u Bashkia në Kavajë, sipas akteve që po përgatiten, përfshinë në këtë vendim të Këshillit të Ministrave mund ta marrë këtë dhe ta përdorë për qëllime ishte 285, me vlerë totale, sipas uljes së fundit të publike, ose të kërkojë privatizimin e saj sipas vlerës aktuale minimale, 392 milionë lekë. Këto procedurave përkatëse. objekte iu kaluan organeve të qeverisjes vendore, Në vitin 1995 filloi procesi i privatizimit masiv për t’i përdorur për qëllime publike, për t’i shitur ato dhe ndërmarrjet u transformuan në shoqëri anonime, si materiale, vlerat e të cilave të arkëtohen në kapitali i të cilave u regjistrua në gjykatë. Vlen të buxhetin e tyre dhe në rastin kur nuk kishin interes, theksohet se me ligjin nr. 7582, datë 11.7.1992 “Për mund dhe të braktiseshin. Ky fakt tregon që vlera ndërmarrjet shtetërore”, të gjitha ndërmarrjet duhej aktuale minimale nuk është gjithnjë një tregues i të regjistronin kapitalin e tyre në gjykatë, sipas pasurisë shtetërore. Në këtë vazhdë të procesit të llogaritjes së vlerës minimale. Por kjo nuk u bë. privatizimit të ndërmarjeve të cilat kanë humbur Organi i privatizimit masiv i transferoi aksionet aktivitetin e tyre, për të mos u mjaftuar me uljen e shtetërore te personat privatë nëpërmjet shkëmbimit vlerës aktuale minimale deri në njëfarë mase dhe të aksioneve me bono dhe lekë privatizimi. Ky që u pasua me transferimin e ndërmarrjeve tek transferim u krye nëpërmjet ankandit. Nga ankandet organet e qeverisjes vendore, në ’99-ën u përdor e zhvilluara me bono dhe lekë privatizimi janë metoda e ankandit, për numrin e viteve të shlyerjes privatizuar rreth 100 shoqëri, me koeficiencë mesatre së vlerës ose, siç quhet ndryshe, të shitjes me 97.4 për qind , që është raporti i vlerës së këste. Hapi i fundit drejt privatizimit është ankandi grumbulluar me bono dhe lekë privatizimi kundrejt pa çmim fillestar i këtyre ndërmarrjeve, domethënë vlerës aktuale minimale të këtyre shoqërive. Por në shitja e tyre bëhet me vlerën më të lartë të ofruar. këto ankande janë përdorur bono dhe lekë Nisur nga reagimi që pati shitja e Fabrikës të privatizimi, vlera e tregut të të cilave ka qenë nga 30 Qelqit në Kavajë, e cila i kishte kaluar pa sukses për qind në fillim dhe në fund ka shkuar 3 për qind. të gjitha format e privatizimit më parë, por në Nga kjo formë privatizimi dolën dy probleme ankandin pa çmim fillestar oferta ishte me një vlerë kryesore: shumë të ulët krahasuar me vlerën akuale minimale, Së pari, mungesa e kontrollit të shoqërisë për mendohet që për këto objekte, e drejta e shkak të një numri të madh aksionerësh, të cilët përfaqësuesit të pronarit t’u kalojë organeve të kanë një përqindje të vogël aksionesh. Në shumë qeverisjes vendore. Kjo e drejtë e organeve të shoqëri, aksionerët nuk mundën të vendosin një qeverisjes vendore lejon përdorimin e këtyre administrim efektiv të shoqërisë. ndërmarrjeve ose të objekteve për qëllime publike Së dyti, mungesa e fondeve për të gjallëruar dhe, kur ka kërkesa për privatizimin e tyre, këto aktivitetin e shoqërisë nëpërmjet blerjes të lëndëve organe mund të urdhërojnë zbatimin e procedurave të para dhe kryerjes të investimeve të nevojshme.
1272 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Këta faktorë sollën nevojën e shitjes së paketës më të mirë të shoqërive dhe një shpërndarje më të kontrolluese të shoqërisë një blerësi të vetëm. gjatë në kohë. Privatizimi i 14 shoqërive për tri javë, Kjo formë privatizimi u zhvillua në ankande për duke u ofruar këto në vlerë nominale prej 1.36 12 shoqëri në mars të ’97-ës. Në këto ankande miliardë lekësh, është një ngarkesë e madhe për pjesëmarrësit ishin të detyruar të paguanin 20 për tregun e kapitaleve, sidomos kur edhe sistemi qind të vlerës së paketës me lekë dhe 80 për qind financiar nuk është kaq efektiv për kreditimin e me bono dhe lekë privatizimi. Në vitin 1998 u tentua investitorëve të ndryshëm. Aktivizimi i sistemit privatizimi i paketave të 9 shoqërive tregtare, po këtë financiar do të ketë ndikim pozitiv në tregun e herë jo më me bono dhe lekë privatizimi, por me kapitaleve, duke u dhënë mundësi pjesëmarrjeje në lekë. Vlera e paketave të aksioneve përcaktohej ankand shumë specialistëve të sektorëve përkatës, sipas kapitalit të regjistruar në gjykatë. Në të gjitha të cilët kanë shumë aftësi, por kanë pak ose aspak ankandet e zhvilluara nuk pati kërkesa. Aryeja mundësi financiare për të marë pjesë. kryesore e këtij mossuksesi ishte vlera e lartë e Për 4 shoqëritë, të cilat paraqesin interes për aksioneve. Vlera e një shoqërie nuk qëndron në aktivitetin e tyre, si: “Birra Malto SHA Tiranë, vlerën e kapitalit të regjistruar sipas vlerës aktuale “Qumështi Ajka” SHA Tiranë, prodhimet minimale, por në vlerën e aktivitetit dhe të gjendjes farmaceutike SHA Tiranë dhe Kantina “Gjergj financiare të saj, shoqëritë tregtare të respektojnë Kastrioti Skënderbeu” SHA Durrës, privatizimi do të të gjitha detyrimet kreditore dhe debitore. Si rrjedhim, kryhet nëpërmjet tenderit, me të cilin zgjedhja e blerja e paketës kontrolluese kërkon nga blerësit të fituesit do të kërkojë edhe garanci të tjera, siç janë: shlyejnë edhe këto detyrime. Vazhdimi i aktivitetit zhvillimi dhe zgjerimi i aktivitetit ekzistues, po të shoqërisë, për të cilën blerësi ka derdhur paratë, kështu dhe garantimi i punësimit të atyre që janë kërkon prej tij shlyerjen e detyrimeve. Në të aktualisht në punë. Po punohet me ndihmën e kundërtën, të gjithë kreditorët do t’i drejtohen atij, USAID-it për tërheqjen e blerësve të huaj, që të kur dihet se shteti, si ortak, nuk ka mundësitë e zhvillojnë aktivitet prodhues në sektorët përkatës. pjesëmarrjes në këtë shlyerje detyrimesh. Për verifikimin e procesit të privatizimit të 14 Mosshlyerja e detyrimeve është premisë e shoqërive, Këshilli i Ministrave po kontrollon këtë falimentimit dhe likuidimit të shoqërisë. Procesi, proces privatizimi. Në rast se do të gjenden shkelje natyrisht, do t’i krijojë një humbje mbajtësit të në këtë proces, Këshilli i Ministrave do të marrë paketës kontrolluese të aksioneve. masat përkatëse lidhur me përgjegjësitë dhe Tentativa e dytë për shitjen e paketave korrigjimet e duhura. kontrolluese të 18 shoqërive u bë në gusht të viti Një pyetje tjetër: Cilat janë përpjekjet për të 1999. Pas publikimit të tyre nga Agjencia Kombëtare disiplinuar doganat, jo nëpërmjet ndërrimit të e Privatizimit, nuk pati asnjë të interesuar. Mbi bazën personave, gjë që ka dështuar, dhe cilat janë e përvojës së Agjencisë Kombëtare të Privatizimit, makanizmat që do të çojnë në rrugën e zgjidhjes u hartua dhe miratua vendimi i Këshillit të Ministrave së problemit? nr. 405, datë 31.8.1999 “Për procedurat e privatizimit Pavarësisht problemeve konkrete të doganave me ankand pa çmim fillestar të paketave shtetërore shqiptare, që nuk mund të dalin jashtë kontekstit të të disa shoqërive tregtare që veprojnë në sektorët përgjithshëm të zhvillimit tonë, nëpërmjet strategjisë jostrategjikë”. Mungesa e tregut të kapitaleve, në të së përgjithshme të zhvillimit doganuar, të hartuar cilin përcaktohet vlera e tregut të shoqërive të me asistencë të Misionit “Kam Albania”, synohet të ndryshme, është një nga faktorët që shkaktoi shkohet drejt krijimit të një shërbimi të ri doganor. reagimin e publikut për privatizimin e 14 shoqërive. Strategjia synon gjetjen e zgjidhjeve të qëndrueshme Në këto kushte, vlera e aksioneve të shoqërive e profesionale dhe prerjen e rrugës për abuzime të mbetet që të përcaktohet vetëm nëpërmjet ankandit. çdo lloji në këtë sistem. Në këtë aspekt, drejtimet Vonesa në privatizimin e shoqërive paraqet risk, kryesore të modernizimit në administratën doganore sepse dihet se administrimi shtetëror i tyre lë për të shqiptare janë: dëshiruar kundrejt atij privat. Çdo vonesë shton më Së pari, krijimi i një shërbimi profesional doganor shumë humbjen e vlerës së shoqërisë sesa rritjen e në aspektin e përcaktimit me ligj të procedurave të saj. Për shoqëritë e tjera zhvillimi i procesit të qarta, të ndershme, të paanshme dhe transparente privatizimit kërkon një përgatitje më të mirë të për punësimin e stafit në nivelet teknike dhe opinionit për mundësitë që ofrohen, një promovim drejtuese të shërbimit doganor shqiptar. Një hap
1273 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
konkret në këtë drejtim është bërë me hyrjen në dhe bashkëvepruar me profesionalizëm me njëri- fuqi të Kodit të ri Doganor më 15.5.1999. tjetrin. Së dyti, krijimi i kushteve brenda sistemit - Krijimi i një sistemi eficient për trajnimin e doganor, që stafi i të gjitha niveleve të ketë mundësi personelit doganor brenda doganës, me pikësynimin të njëjta startuese për zhvillimin e karrierës që gjithsecili të ketë njohuritë e nevojshme për profesionale. Në këtë aspekt, një ndihmesë të kryerjen e detyrës dhe për karrierë profesionale në madhe do të japë edhe një sistem i ri shpërblimesh, shërbimin doganor. Analizat tregojnë se personeli i lidhur ngushtësisht me realizimet individuale në doganor në shumë raste gabon, përveç arsyeve të punë dhe me efektivitetin në luftën kundër tjera, edhe për bagazhin e varfër profesional. kontrabandës. Ky sistem me 4 skema të reja - Po kështu, përmirësimi i bashkëpunimit dhe pagese, të përpunuara në bashkëpunim me Kam bashkëveprimit brendapërbrenda sistemit doganor Albanian, do të vihet së shpejti në jetë në dogana. dhe atij fiskal në përgjithësi, me qëllim rritjen e Së treti, rifillimi sa më shpejt i reformës eficiencës së shërbimit dhe përcaktimit të modernizuese të ndërprerë ose të ngrirë pas përgjegjësive të qarta për çdo strukturë dhe individ. ngjarjeve të ’97-ës, për të cilën në vija të Në gjithë këtë proces përmirësimi, do të synohet të përgjithshme është rënë dakord edhe me Kam ecet nëpërmjet integrimit të mëtejshëm në strukturat Albanian, si domosdoshmëri për vënien në jetë të ndërkombëtare, si: Organizata Botërore e Tregtisë, strategjisë së doganave. Fondi Monetar Ndërkombëtar, Banka Botërore, Së katërti, si elementë më të rëndësishëm apo Komisioni Europian etj., në marrëdhënie bilaterale bazë të reformës doganore, të përcaktuara edhe në me përfitim reciprok, kryesisht me partnerët tregtarë strategjinë e saj, janë: kryesorë të Shqipërisë, me pikësynimin për t’i - Reformimi i shërbimit të luftës kundër shkeljeve shërbyer më mirë luftës kundër kontrabandës dhe doganore pranë shërbimeve të inteligjencies së koorrupsionit. hetimit dhe grupeve goditëse të lëvizshme të Së fundi, strategjia e përgjithshme e biznesit antikontrabandës. Në këtë aspekt, zhvillimi doganor ka marrë sinjalet e para pozitive: të qenurit prashikohet të jetë paralel, ku rëndësi më të madhe e një dokumenti serioz nga asistenca e programit do t’i jepet informacionit, që goditjet antikontrabandë PHARE pranë komunitetit europian, si dhe e të jenë efikase. strukturave të tjera ndërkombëtare. Ky dokument, - Ngritja e sistemeve moderne, të pas miratimit në Këshillin e Ministrave, do të përbëjë kompjuterizuara, për inteligjencien dhe investigimin bazën e zhvillimit të mëtejshëm të shërbimit doganor doganor, për të cilat ka asistencë në kuadër të në Shqipëri, i cili tashmë nuk do të konsistojë në programit FARE të Komunitetit Europian. ndryshimin e emrave të punonjësve të doganave, - Rikonceptimi dhe fillimi i kompjuterizimit por në mënyrën e konceptitmit të punës në doganë. doganor, jo thjesht si një kompjuterizim, por si një Një pyetje tjetër është: Ç’masa do të merren katalizator për pjesën tjetër të reformës për të luftuar ryshfetin në aparatin administrativ dhe modernizuese në doganë. Është e qartë se edhe në institucione? doganat shqiptare do të zhvillohen mbi baza moderne Lufta kundër ryshfetit në aparatin administrativ të administrimit të biznesit, ku vendimmarrja e të është pjesë e një lufte në një plan më të gjerë, që gjitha niveleve bazohet në informacionin e do të thotë luftë kundër korrupsionit në administratën kompjuterizuar për menaxhim dhe jo mbi kritere të shtetërore, në të gjitha format që ai shfaqet. Siç u tjera subjektive. theksua në përgjigjet e pyetjeve të mëparshme, kjo - Krijimi i kushteve ligjore, organizative dhe luftë nënkupton hartimin e një programi masash të administrative, që administrata doganore të hyjë në karakterit ligjor dhe organizativ, që synojnë arritjen marrëdhënie të drejta bashkëpunimi dhe përfitimi e rezultateve konkrete. Në përgjigjen e pyetjes në reciprok me institucionet e tjera imponuese të ligjit, vijim do të shpjegohen hollësisht hapat e hedhur në si: Ministria e Rendit Publik, Shërbimi Informativ i këtë proces dhe objektivat e tij. Ajo që unë dua të Shtetit, Prokuroria, gjykatat etj., ku secili prej këtyre them, është se miratimi në Parlament i ligjit “Për institucioneve, pavarësisht nga pavarësia e tyre statusin e nëpunësit civil”, që përfundimisht krijon institucionale, të veprojë kundrejt kompetencave dhe shërbimin civil në Republikën e Shqipërisë, është përgjegjësive të mirëpërcaktuara, duke respektuar një tjetër sukses, një tjetër reformë, e cila do ta bëjë administratën më të përgjegjshme, që të
1274 Viti 1999 Legjislatura e 15-të mendojë në mënyrë më afatgjatë, ku nëpunësit do struktura e këtij grupi duhet t’i përshtatet strukturës të synojnë një karrierë profesionale të sigurt, dhe jo së planit, me qëllim që grupi të jetë sa më eficient. të bëjnë aventura duke shpërdoruar pozitën dhe Një gjë e tillë nënkupton edhe tërheqjen e opinioneve fondet publike, që do t’i nxirrnin jashtë shërbimit të ndryshme të specializuara gjatë procesit të civil, sepse nuk mund të hyjnë më brenda, po t’i hartimit të planit nga të gjitha subjektet e nxjerrim nga dera. Bërja e ligjit sa më efektiv është interesuara, në mënyrë që të krijohet një strukturë një prioritet shumë i rëndësishëm i Qeverisë. sa më funksionale dhe efikase. Me vendim të Pyetja tjetër: A ka Qeveria një program për luftën komisionit ndërdikasterial antikorrupsion, faza institucionale kundër korrupsionit? parapërgatitore për krjimin e grupit monitorues do Qeveria, siç është bërë e njohur për Parlamentin, të vazhdojë deri në datën 12.1 të mijëvjeçarit të ri. për opozitën, për opinionin publik, për Së treti, krijimi i grupit të punës, i cili po bashkëpunimin me miqtë e Shqipërisë, është funksionon dhe përbëhet nga ekspertë të vendit dhe aktualisht në fazën e dytë të rishikimit të planit të huaj. Detyra e tij është vlerësimi i planit aktual antikorrupsion dhe hartimit të një plani të ri. dhe përgatitja e planit të ri deri më 12 janar të viti të Gjithashtu, kjo iniciativë ka për qëllim edhe ardhshëm. Në mënyrë që procesi teknik të vazhdojë ndryshimin e strukturës së monitorimit të zbatimit normalisht dhe për të arritur rezultatin më të mirë të të planit nëpërmjet krijimit të strukturave ligjore të mundshëm, komisioni, në kushtet kur nuk ekziston përshtatshme. Ne kemi krijuar komisionin dikasterial grupi monitorues, për të patur një pasqyrë të plotë kundër korrupsionit me vendim të Këshillit të të gjendjes aktuale, si dhe për të vjelë mendimin e Ministrave nr. 470, datë 6.10.1999. Ndërsa me specialistëve nga të gjitha strukturat, vendosi vendim të Këshillit të Ministrave nr. 513, datë krijimin e 5 grupeve ekspertësh, të ndarë dhe me 14.11.1999 u krijua komisioni me detyrën e përbërje si më poshtë: udhëheqjes dhe mbikëqyrjes së procesit të rishikimit 1. Grupi i administrimit të shpenzimeve, të dhe zbatimit të planit antikorrupsion. Komisioni ka taksave etj., me ekspertë të Ministrisë së Financave, filluar veprimtarinë e vet nga data 15 nëntor 1999. Ministrisë së Drejtësisë, Agjencisë së Prokurimit Së dyti, me krijimin e një grupi të ri monitorues Publik, Departamentit të Administratës Publike, të këtij procesi, grupi aktual monitorues, i krijuar Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave. mbi bazën e urdhrit të Kryeministrit në tetor ’98, 2. Grupi i reformës juridike, me ekspertë të rezultoi si i paefektshëm. Në këto kushte, nga të Ministrisë së Drejtësisë, Inspektoriatit të Këshillit gjitha palët u ra dakord për krijimin e një strukture të Lartë të Drejtësisë. të re monitorimi. Me këtë nënkuptohet: 3. Grupi i reformës së rendit, me ekspertë të - ndryshimi i statusit aktual, duke krijuar grupin Ministrisë së Rendit dhe të Prokurorisë. e ri me vendim të Këshillit të Ministrave, duke 4. Grupi i reformës së administratës publike, ndryshuar tërësisht strukturën dhe mënyrën e me ekspertë të Ministrisë së Financave, Ministrisë funksionimit të tij; së Pushtetit Lokal dhe të Departamentit të - ndryshimi i përbërjes së grupit nëpërmjet Administratës Publike. përfshirjes në grup të përfaqësuesve të partive 5. Grupi i informimit të publikut, me ekspertë të opozitare, të Prokurorisë së Përgjithshme, të Departamentit të Administratës Publike dhe të Kontrollit të Lartë të Shtetit, të gjyqësorit, të Departamentit të Informacionit. organeve të pushtetit lokal dhe të shoqërisë civile; Duke e konsideruar rishikimin e planit si momentin - ndryshimi i kompetencave të grupit drejt thelbësor dhe më të rëndësishëm të procesit, zgjerimit të tyre, duke i njohur grupit edhe detyrimin komisioni ftoi për të marrë pjesë edhe në nivelin e për të raportuar periodikisht përpara komisionit këtyre grupeve përfaqësuesit e partive opozitare, antikorrupsion dhe të gjitha autoriteteve; ftesë e cila i referohet datës 16.11.1999, dhe - po kështu, emërimi i një personi apo strukture shpresoj të ketë arritur në selitë e partive tuaja. permanente pranë grupit për ndjekjen në vazhdimësi Angazhimi i këtyre ekspertëve në këto grupe të procesit. synon shqyrtimin e çdo lloj propozimi konkret apo Konceptuar si grup monitorues i planit objeksioni të opozitës për t’u përfshirë në planin e antikorrupsion, krijimi i grupit të ri me synimet e ri. Angazhimi në këtë fazë do ta bënte më efektive mësipërme është menduar të bëhet pas përfundimit pjesëmarrjen e opozitës në grupin monitorues. të procesit të rishikimit të planit, me argumentin se Komisioni antikorrupsion, në datën 14 dhjetor,
1275 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
duke marrë në konsideratë qëndrimin përjashtues Pas kryerjes pa sukses të ankandeve të vitit të një pjese të konsiderueshme të opozitës, vendosi ’98 për 9 shoqëri dhe mosinteresimit të blerësve, krijimin e grupit teknik, duke përsëritur ftesën për pas publikimit në korrik-gusht ’99, të 18 shoqërive, opozitën, për të marrë pjesë në këtë fazë të re të u kërkuan mënyra për tërheqjen e blerësve të procesit, gjithashtu duke ftuar të marrin pjesë paketave kontolluese të aksioneve. Bazuar në ekspertë ndërkombëtarë, si dhe ekspertë të përvojën e Agjencisë Kombëtare të Privatizimit, Prokurorisë, të Kontrollit të Lartë të Shtetit dhe të mund të përdoreshin dy metoda në ngjashmëri me Shërbimit Informativ të Shtetit. Grupi do të përgatisë privatizimin klasik: e para, shitja me rezervë dhe e draftin përfundimtar të planit, i cili do të miratohet dyta, ankandi pa vlerën fillestare. Metoda e në komisionin antikorrupsion brenda datës 12 janar. shitjes me rezervë ose shitja me këste është Me miratimin e planit, komisioni do të miratojë përdorur nga Agjencia Qendrore e Ristrukturimit dhe strukturën dhe përbërjen e grupit monitorues, duke Privatizimit të Ndërmarrjeve Bujqësore. Përvoja ia paraqitur për miratim Qeverisë. është e pakënaqshme, sepse ka shumë blerës që Së katërti, krijimi i grupeve sektoriale të kanë shlyer vetëm këstin e parë dhe më pas janë monitorimit pas krijimit të grupit monitorues. Është zhdukur ose refuzojnë të paguajnë. Mbi këtë përvojë, kompetencë e tij të krijojë grupet sektoriale, që të mbetej vetëm metoda e shitjes me ankand pa mundësojë ndjekjen më nga afër të zbatimit të planit çmimin fillestar, e cila solli edhe vendimin e Këshillit në sektorë të veçantë. Kompetencat, strukturat, të Ministrave nr. 405, datë 31.8.1999. Në tentativën mënyrat e funksionimit të grupeve sektoriale do të e parë, rezultati i ankandit pa çmimin fillestar qe përcaktohen nga grupi monitorues, me miratim të relativisht i kënaqshëm. Për të patur mundësi komisionit ndërdikasterial antikorrupsion. reagimi, u la një periudhë 7-ditore për zhvillimin e Pra, nuk është kaq e thjeshtë për t’i shpjeguar. ankandit të dytë. Por, nisur nga rezultati, Agjencia Ndaj do t’i ftoja partitë e opozitës për ta mirëpritur Kombëtare e Privatizimit vazhdoi procedurat e ftesën e sinqertë që u kemi bërë, në mënyrë që t’i miratuara. Pas 10 ditëve u zhvilluan njëri pas tjetrit sqarojmë më tej gjatë vazhdimit të procesit. Në rast ankandet e shoqërive të tjera, me një koeficient se nuk denjojnë të bashkëpunojnë drejtpërdrejt, suksesi nga 0 deri në 154 për qind . Pra, kishte sugjerimet e tyre mund të dërgohen edhe me postë edhe shoqëri, për të cilën nuk u paraqit kërkesë. dhe ne do t’i marrim në konsideratë, gjithmonë kur Paketat e aksioneve që u shitën, përbëjnë 51 për ato janë në përputhje me Kushtetutën e Republikës qind të kapitalit, domethënë shteti mbetet partner. së Shqipërisë dhe me ligjet në fuqi. Pjesëmarrja e shtetit në këto shoqëri ndikon në Siç kam deklaruar, do të marrim në konsideratë kontrollin e veprimtarisë në përputhje me statusin e edhe një nga 7 pikat e Partisë Demokratike, mbasi tyre. 6 të tjerat nuk qëndrojnë, e cila është dhe pjesë e Mbështetur në ligjin “Për shoqëritë tregtare”, programit të Qeverisë lidhur me konfiskimin e ndryshimi i statutit dhe i kapitalit kërkon mbi 75 për pasurive të paligjshme të politikanëve të caktuar. qind të aksioneve, pra nuk bëhet pa miratimin e Duke përfunduar me pyetjet e të Djathtës së shtetit. Në rastet e keqësimit të veprimtarisë së Bashkuar, duke shpresuar në mirëkuptimin, mbasi shoqërisë, aksionerit-shtet i lind e drejta e kërkesës kam bërë të pamundurën për t’i shpjeguar, për aq në gjykatë për prishjen e shoqërisë, pasojat e së kohë sa kisha në dispozicion, po vazhdoj me pyetjet cilës do të jenë më të mëdha për blerësin e paketës, e deputetit të Partisë Komuniste, zotit Maksim i cili të paktën humbet paratë me të cilat bleu Hasani. aksionet. Pikërisht në këtë pikë është përqendruar Pyetja e parë: Cilat janë mangësitë për vendimin vëmendja për 14 shoqëritë e privatizuara, në mënyrë e Këshillit të Ministrave nr. 405, datë 31.8.1999 “Për që shteti të mos humbë ndikimin dhe të kontrollojë proceduart e privatizimit me ankand, pa çmimin mbarëvajtjen mbas privatizimit të paketës me 51 fillestar, të paketave shtetërore e të aksioneve të për qind të aksioneve. Anullimi i ankandeve të disa shoqërive tregtare që veprojnë në sektorët zhvilluara mund të bëhet vetëm nëpërmjet gjykatës. jostrategjikë”? Por në këtë rast, nëse nuk ka shkelje të procedurës, Do të më falni, por kjo pyetje interferon pak me kjo kërkesë nuk ka mbështetje ligjore. Ky është një nga pyetjet e mëparshme lidhur me privatizimet, dhe pozicioni për ish-Kombinatin e Tekstileve “Mao megjithatë, duke shprehur respektin tim ndaj Ce Dun” në Berat. deputetit Maksim Hasani, ju ftoj të jeni të duruar. Anulimi i ankandit të Fabrikës të Qelqit në Kavajë
1276 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
është i mundur, sepse kontrata e shitjes për këtë këtë ka shkresën përkatëse nga ana e Prokurorisë fabrikë nuk u lëshua nga Agjencia Kombëtare e së Përgjithshme, e cila nga ana e saj ka kërkuar Privatizimit, sepse zoti Godo ndërhyri në kohë tek njëkohësisht që ndaj zotit Hasan Ahmetaj të merren unë dhe unë në kohë te drejtori i kësaj agjencie. masa disiplinore. Po kështu, në mosmarrjen e Kjo jep mundësi që të gjendet një zgjidhje tjetër për masave efikase për parandalimin dhe zbulimin e këtë fabrikë, siç është kalimi i së drejtës te veprimtarisë kriminale, në veçanti për arrestimin e përfaqësuesi i pronës, pra duke ia kaluar Bashkisë disa kriminelëve shumë të kërkuar. së Kavajës, e cila mund ta përdorë për qëllime publike Theksojmë gjithashtu se funksioni organik i ose ta privatizojë, sipas kërkesave dhe dispozitave drejtorit të Drejtorisë së Policisë të Prefekturës e ligjore përkatëse në fuqi. kërkon si domosdoshmëri që kuadri të jetë me arsim Lidhur me privatizimet dëshiroj të theksoj se të lartë policor e të ketë punuar kryesisht në sektorët vendimet e Këshillit të Ministrave kanë qenë tërësisht e Policisë Kriminale ose të Rendit, kritere këto që të ligjshme, të bazuara në legjislacionin në fuqi, zoti Hasan Ahmetaj nuk i plotësonte siç duhej, pasi ndërsa ankandet pa çmimin fillestar kanë qenë të ka përfunduar Shkollën e Lartë të Ministrisë së imponuara nga dështimet e të gjitha proceseve të Brendshme, specialiteti kufi, dhe nuk ka punuar në tjera të mëparshme. Ne bëjmë zhurmë të madhe, sektorë të Policisë Kriminale ose të Rendit. duke thënë se iks kombinat e ka vlerën kaq milionë Pas shkarkimit nga detyra dhe emërimit në dollarë; fjala vjen, ish-Kombinati Metalurgjik “Çeliku detyrën e shefit të stërvitjes në shtabin e Gardës së i Partisë” e ka vlerën 1 miliard dollarë. Kush është Republikës, zoti Hasan Ahmetaj ka organizuar në ai investitor që do ta blinte këtë kombinat 1 miliard datën 23.11.1999 në Drejtorinë e Policisë së dollarë? Këto shifra ndonjëherë kthehen në Prefekturës Berat një konferencë shtypi, e cila bie spekulime. E rëndësishme është që në çdo rast në kundërshtim me urdhrin e ministrit të Rendit nuk është evituar konkurrenca, që do të thotë: Publik nr. 1033, datë 15.7.1999 “Për komunikimin ankand ose tender. me median”. Mbi këtë bazë, ai është liruar nga Për sa i takon mënyrës se si është proceduar, strukturat e Ministrisë së Rendit Publik me urdhrin ka raste kur nuk janë lidhur kontratat, sepse nuk nr. 2790 të ministrit të Rendit Publik. Lidhur me këtë është proceduar drejt, dhe në ato raste kur është çështje, unë mund t’ju them se asnjë polic, asnjë shkelur barazia dhe janë bërë favore në kurriz të oficer nuk duhet të guxojë të bëjë konferenca shtypi konkurrencës, Qeveria do të ndërhyjë. me uniformë në ambientet shtetërore. Pyetja e fundit e zotit Maksim Hasani nuk ka të Në vende të tjera, më demokratike se vendi ynë, bëjë me procesin e antikorrupsionit, por është e tillë: zoti Cikalleshi do të përfundonte në burg. Por, Pse është liruar zoti Hasan Ahmetaj, ish-drejtor i meqenëse ne jemi një vend demokratik, ai nuk la Drejtorisë së Policisë në Berat? sot asnjë gradë. Kjo është e vlefshme dhe për Shkaqet e shkarkimit të tij nga detyra kanë qenë zotërinë tjetër. mangësitë në kryerjen e detyrës, të cilat Lidhur me korrupsionin, nuk dua t’ju marr më konsistojnë, së pari, në mosmbajtjen e lidhjeve të shumë kohë, unë dëshiroj edhe një herë tjetër ta vazhdueshme me Prefekturën, duke mos marrë ftoj opozitën të bashkohet me këtë proces, i cili pjesë në mbledhjet e Këshillit Administrativ të nuk është një proces vetëm i Qeverisë, është një Prefekturës, ankesë kjo e bërë me shkresën nr. proces shumë i hapur, si asnjëherë tjetër, është një 1591, datë 4.10.1999 të prefektit të Prefekturës së proces i bërë së bashku me miqtë e Shqipërisë, Beratit; së dyti, në kryerjen e disa veprimeve arbitrare me organizata dhe institucione ndërkombëtare që me drejtuesit e institucioneve të tjera, deri në financojnë projektet e zhvillimit të Shqipërisë si bllokimin e mjeteve të urgjencës së spitalit dhe të Banka Botërore, Komisioni Europian, Organizata për mjetit të Policisë Tatimore; në moszgjidhjen në kohë Sigurimin dhe Bashkimin Europian e të tjerë. të kërkesave e të problemeve të publikut; për kryerje Së dyti, unë do t’i ftoja të gjithë politikanët, po veprimesh në kundërshtim me ligjin nga ana e zotit kështu dhe mediat që t’i kenë më të qarta detyrat e Hasan Ahmetaj, i cili, në mënyrë të përsëritur dhe çdo institucioni në përpjekje për të zbatuar ligjin, në kundërshtim me kërkesat e ligjit procedurial, ka për të imponuar ligjin dhe për të luftuar korrupsionin. penguar punonjësit e Prokurorisë së Rrethit të Duhet të kenë të qarta kompetencat dhe mundësitë Lushnjës në kryerjen e veprimeve hetimore për një që ka Qeveria, dhe unë dua t’ju siguroj të gjithëve, procedim penal që është në hetim. Informacioni për që Qeveria do të zbatojë të gjitha detyrimet e veta
1277 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
në këtë luftë në përpjekje për të zbatuar ligjin, për por edhe një bashkëpunim më konkret edhe më gjithçka që varet nga ajo, po, siç e thashë dhe më teknik si komisionet parlamentare që janë më të përpara, askush të mos presë që Qeveria të shpallë specializuara, sipas drejtimeve që mbulojnë. njerëz të korruptuar, sepse këta i shpall vetëm Po kështu, dua t’i them dhe opozitës që unë gjykate. Ne nuk marrim kompetencat e një jam në dispozicion të tyre, duke ndjerë detyrimet e institucioni tjetër, se Shqipëria është një shtet i së mia institucionale, pavarësisht se më ka propozuar drejtës dhe një shtet i së drejtës do të thotë ndarje dhe zgjedhur maxhoranca, sa herë që ata të kenë e pushteteve, na radhë të parë, dhe së dyti, askush sugjerime konstruktive, ide konstruktive racionale, të mos presë që Qeveria të marrë gjithashtu, unë jam i prirur për t’i marrë ato në konsideratë. Sa kompetencat e prokurorisë. Ne, duke zbatuar të herë të kenë vërejtje e kritika, tërheqje vëmendjeje gjitha kompetencat tona, të gjitha detyrimet tona, ndaj Qeverisë, jam gjithashtu i hapur për të reflektuar duke theksuar dhe kërkuar bashkëpunim të dhe, sa herë të tentojnë për të spekuluar, do t’u përditshëm me Kontrollin e Lartët të Shtetit dhe me përgjigjem publikisht në mënyrë shumë të qartë dhe prokurorinë në këtë drejtim, pa u përpjekur për t’ia shumë të hapur. lënë topin njëri-tjetrit, të marrim përgjegjësitë tona Edhe një herë, i falënderoj deputetët e së në këtë sfidë që është e përbashkët se është një Djathtës së Bashkuar dhe deputetin e pavarur, zotin sfidë e të gjitha institucioneve ndaj gjithë sistemit Hasani, për pyetjet që më bënë. Shpresoj të kem politik dhe institucional në Shqipëri. Pra, të gjithë qenë sa më i qartë që të ishte e mundur për kohën ta kemi të qartë se Qeveria do t’i realizojë të gjitha që kisha në dispozicion. Jam i hapur me ta, të kompetencat e saj. vazhdoj bashkëpunimin edhe jashtë sallës së Ne kërkojmë nga prokuroria të njëjtën gjë dhe Parlamentit. nuk dëshirojmë as t’i tregojmë prokurorisë se çfarë Falemnderit! duhet të bëjë, është një detyrë e saj. Në rast se Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti duhet dikush t’i tregojë prokurorisë së çfarë duhet Kryeministër! të bëjë, ky është Parlamenti, sikurse Parlamenti Atëherë, fjalën e kanë interpeluesit. mund t’i tregojë dhe Qeverisë se çfarë duhet të bëjë, Zoti Godo. sepse kjo Qeveri ka dalë nga ky Parlament. Dhe Sabri Godo – Kryeministri tha se unë e nisa pastaj të gjithë, në rast se gjykatat këtë punë që duke shpërndarë mjegull, që do të thotë se mblodha bën Qeveria, këtë punë që bën Kontrolli i Lartë i mjegull. Mbase e kam krijuar atë përshtypje, por Shtetit, këtë punë që bën Prokuroria kërkojnë ta dua ta siguroj Kryeministrin në sinqeritetin tim. çojnë dëm për t’u pasururar disa gjykatës të Unë fola ashtu si i shikoj gjërat dhe sipas aftësive papërgjegjshëm, atëherë e gjithë shoqëria duhet të të mia të gjykimit, nuk kisha aspak ndonjë qëllim ngrihet në këmbë për t’u treguar vendin këtyre politik ose elektoral. Duket se nga përgjigjet që dha, gjykatësve të korruptuar. Kryeministri i ka studiuar pyetjet me kujdes, dha Ju besoj se e keni vënë re që tashmë policia po shpjegimet e duhura dhe një informacion se ç’po arreston shefat e Policisë Kriminale, të cilët janë të bëhet dhe unë duhet të pranoj se ka iniciativa të implikuar nëpër trafiqe, siç ndodhi me shefin e mira, por koha do ta provojë seriozitetin e tyre, sa policisë kriminale të Kuçovës. Ka arrestuar dhe është e aftë kjo Qeveri t’i vërë në punë ato gjëra të punonjës të tjerë të policisë në rajone të tjera të mira që ka nisur të shkruajë. Por më çudit një gjë vendit, të cilët bashkëpunojnë me krimin dhe që, përsëri, duke pranuar të gjitha shpjegimet e tjera trafikantët. që u dhanë, Kryeministri ngul këmbë në shitjen e Pra, Qeveria ka filluar nga vetja; kështu duhet objekteve pa çmim fillestar. Shpjegimet e tij nuk janë të bëjë çdo institucion, që ka njerëz të aspak bindëse, do të më lejojë t’i them që nuk është papërgjegjshëm, sepse i korruptuar nuk është vetëm i informuar mirë se si ka ndodhur. Me këtë nuk dua ai që bën korrupsion, po i korruptuar dhe i të them që jam i saktë unë, të dy palët i kemi me të komprometuar është dhe ai që nuk e lufton dëgjuar gjërat, duhet diskutuar çështja e të mbetet korrupsionin, por hesht përpara korrupsionit që bëhet në shesh e vërteta. përpara syve të cilitdo. Sipas versionit tim, e vërteta është kështu: me Edhe një herë tjetër, dëshiroj të theksoj se të vërtetë disa objekte, të cilat nuk i kanë rezistuar Qeveria është e hapur sa herë Parlamenti, deputetët dot konkurrimit, mund të viheshin në shitje dhe pa të kërkojnë interpelanca, por jo vetëm interpelanca, çmim fillestar, por tamam këtu është luajtur loja që
1278 Viti 1999 Legjislatura e 15-të ajo që pretendohet, transparenca, se është bërë Kryeministrin, unë besoj se Kryetari i Kuvendit do njoftimi i publikut etj. janë manovruar të tëra në një të japë ndonjë përgjigje, po shfaq edhe një herë marifet të atillë që më në fund e ka ditur vetëm ai që shqetësimin tim që këto interpelanca shkrihen si e ka marrë objektin se në filan datë bëhet blerja, kripa në ujë. Kush e merr vesh se çfarë u bë me një ndryshe, zoti Kryeministër, si e shpjegoni ju që interpelancë, veçse u kënaqën ose mbetën të frigoriferi i Durrësit me disa hektarë në plazhin e pakënaqur të dy palët, interpeluesi dhe ai që Durrësit, që vetëm si tokë sikur të jepej do të bënte përgjigjet dhe them se ndofta duhet gjetur, e kam mbase 1 milion e gjysmë dollarë, është shitur për propozuar dhe herë tjetër këtë, ndonjë lloj mekanizmi 300 mijë lekë të vjetra? Si ka ndodhur kjo? Edhe që mbase me ndonjë këshillim nëpërmjet kryetarëve unë që nuk kam para dhe më besoni që nuk kam të grupeve parlamentare a ndonjë formë tjetër, kur para, po të ishte për 300 mijë, 500 mijë dhe 1 milionë ngrihen me të vërtetë probleme që e vlejnë dhe duhet lekë do të shkoja t’i merrja borxh e ta bleja atë të dihet përse u diskutua në Parlament, të arrihet frigorifer, se kushton miliona sikur ta prishësh krejt, në 1-2-3 përfundime, të paktën nga ana funksionale, të mos marrësh parasysh asgjë, dhe në të ndërtosh se si duhet të ecin punët. vila. Falemnderit! Asnjë nga deputetët e djathtë nuk ka ngritur Skënder Gjinushi – Falemnderit! ndonjë akuzë për ju se keni qenë i interesuar për Nuk foli njëri në emër të të gjithëve? fabrikën e qelqit në Kavajë. Këto mund të jenë fjalë Fatbardh Hushi – Në qoftë se më lejoni të them pazari që kanë ardhur edhe te ju, por që ne kurrsesi dhe unë dy apo tri mendime të miat, duke filluar te nuk kemi bërë një gjë të tillë, sepse nuk kemi asnjë problemi i privatizimit të fabrikës së qelqit, desha t’i të dhënë të tillë, vetëm se themi që kjo duhet parë bëj një sqarim Kryeministrit dhe kolegëve të mi. Sapo lidhur me shitjet e tjera që janë bërë. Unë përmenda është bërë tenderi me dy zarfa që skandalizoi të frigoriferin, po shikoni pak më tej, se është gjysma gjithë qytetin, ku njëri ishte një personalitet dhe tjetri e Durrësit me magazina e mëdha të importit etj., ishte një vartës i tij, në qytet u kthye në një pyesni për sa janë shitur dhe si janë shitur dhe shqetësim të madh dhe unë të nesërmen kam bërë atëherë do të shikoni se është bërë me të vërtetë dy shkresa zyrtare, një Kryetarit të Kuvendit dhe një plaçkitje e paemër e pasurisë kombëtare. një ministrisë përkatëse. Unë nuk jam marrë as me Prandaj, unë them që ju duhet ta rishikoni parimin, thashetheme as me llafe korridoresh apo rrugësh se shitja pa çmim fillestar duhet të ekzistojë por dhe as nuk kam zënë në gojë asnjë individ. Këtë e ama, si do të jenë procedurat e shitjes. them për të treguar sinqeritetin tim ndaj të atyre që Ju zoti Kryeministër, thatë se nuk ka politikan më dëgjojnë. Kam ngritur shqetësimin vetëm të që të mos jetë përfolur për punë korrupsioni. Unë banorëve të zonës sime dhe të atyre që kanë punuar nuk besoj se ju e absolutizoni këtë, ashtu si nuk në fabrikën e qelqit, që ajo fabrikë nuk mund të absolutizoj unë dhe nuk ma nxë goja të them që të braktiset nga shteti me një vlerë 3.3 milionë lekë të tërë qeveritarët janë të korruptuar. Në këtë punë nuk vjetra. është se dua të bëjmë ortakllëk, po që, gjithsesi, Sipas Rregullores së Kuvendit, prisja përgjigje ngandonjëherë të ruajmë një farë kufiri të gjërave. me shkrim për të bërë ndoshta ndonjë interpelancë, Unë mendoj se Qeveria ka nevojë për por përgjigje me shkrim nuk mora, veçse mora një mbështetjen e Parlamentit në barrën e madhe që takim me ministrin e ri, sepse ndodhi që letra ime ka për luftën kundër korrupsionit, i cili është me të shkoi në kohën që u ndërruan qeveritë. Pas takimit vërtetë një përbindësh me shumë koka, prandaj me ministrin, zotin Zef, dhe një takim të zgjeruar, u mendoj që mbase nuk duhet mbyllur puna me një konstatua se nuk mund të quhej i mbyllur tenderi interpelancë parlamentare. Unë them se do të ishte dhe procedura, sepse i deleguari ose një nga e dobishme edhe për ju që të gjeni përkrahjen e përfaqësuesit e ministrisë nuk kishte firmuar dhe jo Parlamentit që në tremujorin e parë të zhvillohet jo se kishte ndërhyrje nga dikush tjetër, t’i themi të më një interpelancë, po një debat, ku të çlirohemi vërtetat ashtu siç janë. Meqenëse afati ligjor prej të gjithë nga gjërat që kemi për të thënë dhe të një muaji kaloi, procedura u mbyll. Pra, kjo nuk u shikojmë së bashku se ç’gjëra të mira mund të bë për hatër të njërit apo të tjetrit, por sipas bëjmë për të dalë nga kjo situatë. procedurës ligjore. Konsulta është bërë ballë për Më në fund, unë parashtrova disa propozime, ballë dhe ministrin e kam këtu përballë në Kuvend, nja dy propozime që nuk kanë të bëjnë me le të flasë dhe ai, po gënjej apo po them të vërtetën.
1279 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Pasi kjo procedurë u quajt e mbyllur, jo për hatrin korrupsionin ta luftojë korrupsionin; o të luftojë atë tim apo të tjetërkujt, por sepse ligji e mbylli vetë se që e bën korrupsionin, o të luftojë atë që merret me u firmua nga përfaqësuesi i ministrisë, u la e hapur gënjeshtra pazarit, sepse më duket se po e të fillohet nga fillimi procedura e privatizimit të baltosim, po e fëlliqim Shqipërisnë dhe ne shqiptarët, fabrikës së qelqit. me dorën tonë, po e ndyjmë opinionin për Shqipërinë Unë kam shprehur mendimin tim për këtë përpara gjithë botës. Nuk besoj se e bëjnë shtetas problem dhe kam kërkuar përsëri takim me ministrin, të tjerë në botë këtë gjë për shtetin e tyre. A ka për të debatuar në emër të banorëve të zonës sime. mundësi ta luftojmë x qeveritar, ta luftojmë Mund të ketë disa variante që ta ndihmojnë konkretisht, me fakte, me letra me dokumente, ta privatizimin ose ndryshimin e trajtimit të çështjes çojmë në gjyq e të marrim ato masa që duhen. Po dhe në asnjë mënyrë që të keqtrajtohet. Këtë gjë qe se merremi vetëm me fjalë pazari, korrupsioni u nuk është nevoja ta trajtoj në sallë, sepse e kemi bë si lodër kalamajsh, sikur kemi këtu një fjalë dhe lënë për ta biseduar me ministrin në një takim, kur me këtë fjalë tallemi, mirëpo harrojmë se çfarë të ketë ai kohën dhe momentin e duhur. imazhi i kemi krijuar Shqipërisë në opinionin botëror. Në qoftë se flasim për privatizimin në tërësi, unë Kanë kaluar dhjetë vjet nga ndryshimet në vend dhe kam për të shprehur vetëm një mendim; duhet kemi dhjetë vjet që merremi vetëm me këtë fjalë: menduar nga Qeveria që tenderi me zarf të mbyllur “Korrupsion, korrupsion, korrupsion” dhe shërimi, të hiqet fare për privatizimet e mëdha, sepse është zero. Dua të pyes të gjithë ata që e përdorin këtë një hile shumë e madhe kur në një zarf jepen dy fjalë me kaq lehtësi: a kanë pasur efektivitet në apo tri vlera dhe askush nuk mban përgjegjësi për përdorimin e kësaj fjale, apo kanë pasur dëm? A ato dy-tri vlera që mund të jenë të manipuluara. Mund është thelluar korrupsioni, apo është pakësuar, duke të mendohet ankand, ku përballë blerësit mund të e përdorur kaq shumë? Përgjigjen mund të ma japin shprehin mendimin e tyre, ose të gjenden mënyra shokët apo kolegët e mi, unë nuk di ç’të them. të tjera. Ndërsa shitja me tender, me dy zarfa, tre Ndërsa për komisionin antikorrupsion, unë kam zarfa apo pesë zarfa ku një zarf mund të jetë i një mendim dhe me këtë e mbyll. Meqenëse bëhet manipuluar, është skandali më i madh që mund të fjalë për një luftë kundër korrupsionit në aparatin bëhet. shtetëror, do të ishte e mira që këtë komision ta Mund të gjenden edhe mënyra të tjera të udhëhiqte jo vetë Qeveria, sepse nuk e ka penguar studiuara, të stërholluara që t’u krijohen lehtësi gjë deri më sot Qeverinë të luftojë korrupsionin. Edhe blerësve, atyre që duan të privatizojnë, t’u krijohen dje edhe pardje të gjitha qeveritë, nga viti 1990 e hapësira favorizuese nga Qeveria që këta blerës, këtej, i kanë pasur të gjitha mundësitë të luftojnë për të blerë këto objekte që sot për sot janë kthyer korrupsionin, kush i ka ndaluar? Popullli i ka ndaluar, në gërmadha, të kenë lehtësi dhe përkrahje nga i kanë ndaluar politikanët apo kush? Atëherë, unë Qeveria dhe të mos u thuhet shko bleje dhe bëj them të gjejnë një mënyrë tjetër që këtë komision çfarë të duash me të. Pra, për të arritur në këtë, të mos e udhëheqë vetë Qeveria për të mbuluar duhet një bashkëbisedim dhe një studim i mirëfilltë veten e saj. dhe jo kështu, vetëm mendimi i njërit. Ka mënyra Falemnderit! që i çojnë objektet tona drejt një privatizimi me vlera Skënder Gjinushi – Falemnderit! dhe me efektivitet. Zoti Kryeministër. Për problemin e korrupsionit unë kam një Ilir Meta – Reagimi im është i shkurtër, nuk e mendim që ndoshta bie ndesh me mendimin e shikoj të arsyeshme, besoj se më kuptojnë ndonjë kolegu tjetër; ne më duket se e kemi kthyer deputetët që po flas nga vendi. fjalën “korrupsion” në një lodër fëmijësh. Nuk besoj Së pari, do t’i kërkoja ndjesë zotit Godo në rast se do të jemi nga vendet më të korruptuara, por e se kam qenë i pasjellshëm në komunikimin me të, bëjmë vetë me gojën tonë Shipërinë nga vendet më por unë nuk kam synuar për ta akuzuar se po hedh të korruptuara. Një qeveri shan tjetërn, një parti shan mjegull, por sepse edhe zoti Godo, si shumë prej tjetrën, por unë nuk shikoj konkretisht masa për ta nesh, në fjalën e tij nuk pati referenca të qarta luftuar korrupsionin. Duhet të ketë institucione institucionale për atë se deri ku i ka mundësitë përkatëse që të merren me këto probleme, jo Qeveria për të luftuar korrupsionin. Pa asnjë diskutim gazetat, politikanët dhe rruga. Në qoftë se ka që Qeveria ka shumë mundësi për ta luftuar brenda mundësi, institucioni që do të merret me kompetencave të saj, brenda administratës shumë
1280 Viti 1999 Legjislatura e 15-të më tepër se sa e ka pasur deri tani dhe se sa e ka fare edhe janë falur, apo janë dhënë një markë një sot, sepse ka vullnet shumë më tepër. Do të krijojmë fabrikë. Duhet ta kemi të tërë të qartë, këto janë mjete të reja, do të bëjmë ndryshimet e duhura në objekte me interes shumë të ulët. ligjet që forcojnë transparencën, do të ndjekim Kemi konkretisht rastin e Kavajës: për të qenë politika të tilla që do të jenë shumë të hapura, por edhe më i sinqertë, unë kam qenë i interesuar për unë e kisha në një kuptim tjetër, që në fjalën e tij, kandidatin për pronar, i cili është pronar i fabrikës zoti Godo, i kërkoi Qeverisë disa gjëra që i kanë së tullave, tek e cila unë kam qenë për inaugurim institucione të tjera, të cilat, gjithashtu, varen nga kur isha zëvendëskryeministër, meqenëse ka Parlamenti, të cilat, gjithashtu, mund të vijnë të bëjnë shprehur një interes se ka pasur mundësi të merrte interpelancë këtu pas pyetjeve të deputetëve. një kredi nga Gjermania për ta vënë në punë dhe Qeveria do të mbajë përgjegjësi për ato kompetenca, donte të konkurronte i barabartë me të tjerët. Është për ato obligime institucionale që ka, nuk mund të bërë procedura, ka ardhur ankesa që kjo po shitet mbajë përgjegjësi për obligimet institucionale të shumë lirë. Me këtë rast, unë i kam kërkuar Drejtorit institucioneve të tjera të pavarura apo që varen nga të AKP-së të pezullojë çdo veprimtari, po kështu Parlamenti. dhe ministrit të ri, zotit Zef Preçi. Meqenëse ekziston Së dyti, unë dua të theksoj që, lidhur me këto kjo ankesë, ky shqetësim, atëherë, po ia lëmë privatizime, unë nuk dhashë garanci se privatizimet Bashkisë së Kavajës ta përdorë për qëllime publike, e fundit që janë bërë kanë qenë tërësisht të rregullta, por, po qe se nuk e përdor dot për qëllime publike, unë dhashë garanci se vendimi i Këshillit të ta privatizojë sipas procedurave në fuqi dhe ta marrë Ministrave për privatizimin pa çmim fillestar është i një tjetër që mund të paguajë më shumë se sa i ligjshëm se dhe kjo është një mundësi tjetër e pari. Kështu që të mos krijojmë probleme të paqena. ligjshme privatizimi dhe kjo nuk ka cenuar Problemi që nuk ka interes asnjeri, nuk duhet konkurrencën si vendim. Në rastin konkret mund të t’i shesim ato me vlerën që ne mendojmë se ato ketë pasur shkelje, thashë që këto janë në proces kanë, sepse edhe në kushtet kur kreditimi është verifikimi. shumë i vështirë në vendin tonë, është shumë e Për sa i takon fabrikës së qelqit në Kavajë, vështirë që të hyjnë në garë dhe të kërkojnë t’i marrin ndërhymë që në fillim, që përpara një muaji e gjysmë, këta privatë të ndryshëm. Megjithatë, e theksoj dhe kur nuk ishte lidhur kontrata dhe u ndërpre ky proces, një herë që, vendimet e Këshillit të Ministrave nuk i cili do t’i kalojë bashkisë, ashtu siç e sqarova. kanë shkelur në asnjë rast të drejtën e Për sa u takon rasteve të tjera ku kontrata është konkurrencës, pavarësisht se, për sa u takon lidhur, ne do të verifikojmë nëse ka pasur shkelje procedurave, do të bëhen dhe po bëhen verifikimet procedurash dhe paligjshmëri dhe, në bazë të tyre, përkatëse, nëse ato nuk janë respektuar. do të reagojmë. Por, si vendim i Këshillit të Për ta mbyllur, duke marrë shkas nga ndërhyrja Ministrave, nga pikëpamja ligjore, ai është i e deputetit Hushi, unë dua të theksoj se është e pakontestueshëm dhe ka ardhur i detyruar nga vërtetë që ne i fryjmë korrupsionit dhe një pjesë jona dështimet e mëparshme të formave të tjera të nuk e ka vullnetin për ta futur këtë fenomen në një privatizimit që janë ndjekur, siç u përpoqa ta sqaroja. proces të një verifikimi institucional dhe ligjor, por Tjetër, kthehem përsëri për ta bërë më të duam ta lëmë gjithmonë në kuadër të luftës politike kuptueshme, më të qartë për deputetët, por edhe dhe të spekulimeve të dyanshme apo të trianshme, për opinionin publik, këtu nuk bëhet fjalë sa është për sa i takon rolit që mund të bëjë opozita, ajo nuk vlera e një objekti, sepse vetëm vlera e tokës; po të mund të marrë përsipër drejtimin e një komisioni marrim kombinatin metalurgjik ish- “Çeliku i Partisë“ ndërdikasterial, i cili është një komision i mirëfilltë në Elbasan, ai ka një sipërfaqe pa mbarim toke, që ekzekutiv. Vetëm në rast se opozita dëshiron të bëjë ka një vlerë të jashtëzakonshme, e cila do të donte një koalicion të madh, gjë që nuk më takon mua nuk e di se sa kohë për t’u kthyer e për t’u bërë e për t’u përgjigjur, po partive të koalicionit “Aleanca dobishme. Atëherë, si do t’i themi një investitori që për shtetin”, por opozita i ka të tëra mundësitë e saj do të afrohej për të, që ti do të paguash 1 miliard që të ndikojë në këtë proces jo vetëm duke qenë dollarë se kaq e ka vlerën, se kemi llogaritur vlerën prezent në grupin e monitorimit, ku përveç saj, do e tokës etj., kur ne kemi tërë ata punëtorë pa punë, të jenë dhe “Miqtë e Shqipërisë“, do të jetë dhe kur në shumë vende të tjera për këto raste, kur Banka Botërore, do të jetë dhe OSBE-ja, do të jetë objektet nuk kanë interes të lartë ose janë pa interes dhe Bashkimi Europian. Pra, do të jetë një grup, i
1281 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
cili, përfundimisht do të verifikojë se si do të zbatohet kurban, dhe kurban në këto themele është gjaku i plani i ri, sa serioze është Qeveria, por siç e kam këtyre grave beratase, është dhe djersa e tyre, deklaruar edhe më përpara, edhe në rast se sepse kanë punuar me tri turne për një jetë të tërë, Parlamenti shënon krijimin e një komisioni prandaj ta dinë mirë ata që luajnë me këtë djersë parlamentar për antikorrupsionin për të kontrolluar se një ditë nuk kanë për ta gëzuar. Ky popull përsëri Qeverinë në drejtime të caktuara, Qeveria është e do të kërkojë shpagimin e djersës së tij. Nuk jemi hapur, por nuk më takon mua si Kryetar i Qeverisë dakord asnjëherë, dakord do të jemi vetëm atëherë, të flas për modalitetet që duhet të ndiqen për të kur të plotësohen vullneti i punëtorëve dhe kërkesat krijuar këtë komision, i takon minorancës me e tyre, kur të anulohet e të rishikohet, siç tha dhe maxhorancën për të krijuar këtë komision dhe parafolësi, zoti Godo, ky tip privatizimi, kur të Qeveria, siç e kemi deklaruar që ditën e marrjes së përcaktohet realisht vlera e djersës së popullit, të votëbesimit, është në dispozicion të Parlamentit për cilat deri tani u ngjajnë dhuratave në prag të Vitit të çdo çështje. Ri për biznesmenët dhe për vetë pushtetarët. Do të Për sa i takon asaj që këto interpelanca jem dakord vetëm kur të respektohen në kohë dhe ngandonjëherë kalojnë kështu dhe pastaj nuk bëhet në cilësi të gjitha procedurat e ankandit, kur të gjë, unë e deklaroj se jam i hapur edhe me Grupin e krijohet një klimë e përshatshme tregtie, kur tregtimi së Djathtës së Bashkuar, sa herë që ata të të bëhet sa më transparent. kërkojnë, të takohem me ta, të konfrontojmë idetë S’ka më qesharake që ankandi për këtë tona, të informojmë se çfarë po bëhet, në rast se kombinat të fillojë me 30 mijë lekë dhe të përfundojë ata duan në kontinuitet të ndjekin veprimtarinë e me 22 milionë lekë, nuk ka më qesharake, e them Qeverisë. Në këtë drejtim, unë dua të deklaroj dhe dhe një herë. Do të jemi dakord vetëm kur në shitje një herë se jemi shumë transparentë dhe shumë të të jenë palë punëtorët që përfaqësojnë 30%, shteti sinqertë edhe në komunikim më opozitën dhe, dhe punëtorët janë pronarët e ligjshëm, unë jam në mirëkuptimin që kemi fituar me ndonjë parti të rolin e tellallit dhe në rolin e mbështetësit që, bashkë opozitës deri tani, shpresojmë ta fitojmë edhe me me këta punëtorë, e shpëtuan këtë kombinat kur forca të tjera politike të opozitës. nuk kishte shtet dhe nuk iu prek një tullë, kurse Falemnderit! tani që ka shtet, po vidhet në mënyrën më të Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti paturpshme dhe ky privatizim mban firmën dhe vulën Kryeministër! e korrupsionit, t’i themi gjërat hapur këtu. Në qoftë Kishit gjë për të shtuar? se duam të luftojmë korrupsionin, t’i themi gjërat që Zoti Hasani, urdhëroni! këtu, të fillojmë që këtu në rishikimin e privatizimit, Maksim Hasani – Falemnderit, zoti Kryetar! ashtu siç keni premtuar që në fillim në programin Që në fillim veçoj faktin që, kur mori fjalën që keni dhënë përpara elektoratit që ju votoi. Kryeministri, pati burra, sa përmendi fjalën Nuk ka ligj që të detyrojë punëtorët të lexojnë “korrupsion”, që u skuqën në fytyrë se u vjen turp shpalljen e ankandit në gazetë, nuk ka lekë të blejë dhe kjo është shpresë për këtë popull, për këtë vend, gazetën ai. Pse nuk u vu një shpallje në vendin e shpresë për të ardhmen, por ama pati dhe nga ata punës? Koha e ankandit ishte e pamjaftueshme, që qeshën dhe kjo tregon se janë përshtatur me tregu i ngarkuar shumë, në 17 ditë hidhen për korrupsionin dhe opozita le të lëpijë buzët me këto privatizim 30 paketa. Po të ishit ju pronar për të sloganet e luftës kështu e kështu, se ngjan si me shitur një lopë që bën 1 milion, ç’do të bënit, do ta historinë e dhelprës me rrushtë. Megjithatë, zoti jepnit për 32 mijë lekë, se kështu i bie, 3,42% të Kryeministër, Falemnderit për vëmendjen që i tregoni vlerës reale, pa marrë parasysh maskarallëqet dhe kësaj seance pyetjesh, të cilën e kërkova me abuzimet që janë bërë në përcaktimin real të vlerës vullnetin e 1200 punëtorëve, ish-12 mijë punëtorëve së këtyre objekteve. të kombinatit, ashtu siç thatë ju, “Mao Ce Dun”, se Ky lloj privatizimi është një tip i ri piramide. Këtë po merrni dhe ndihma tani nga Kina. Ju kërkuam të radhë nuk merren para të thata, por pasuri me vlera na ofroni ndihmën tuaj, zoti Kryeministër, si simbol shumë të mëdha jepen për hiçgjë, siç thotë populli, i një shteti social, por më vjen keq nga përgjigjja që për një copë bukë. Në vend që të vihen në punë dhatë, nuk rezulton kështu, dhe kjo më ligështon makineritë, kanë filluar t’i shkrijnë në metalurgji. Si pak, pasi ju e dini fare mirë që në themelet e këtij duket edhe kërcënimi për dorëheqje i vetë zotit kombinati, ashtu siç e ka zakon shqiptari që bën Qiriako Theodhori stepi drejtuesit që nga ministri
1282 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe Kryeministri vetë, i cili na premtoi, ishallah nuk me ju si deputet i zgjedhur direkt nga elektorati. është bërë privatizimi. Me kaq lekë nuk vlejnë as Së dyti, e vlerësoj sinqeritetin tuaj në të shprehur, tullat e kombinatit, prandaj duhet të anulohet patjetër por dua t’ju kujtoj se unë vetë ju kam pritur në zyrë ky dhe të shikohet me syrin e transparencës. Me juve dhe një grup punonjësish të kombinait të të drejtë shprehen punëtorët se në të vërtetë votuam tekstileve. Po kështu, kemi pasur një komunikim për ju, për qeverinë e koalicionit, po kësaj i thonë të edhe me Ministrin e ri të Ekonomisë Publike dhe të votosh kundër vetes, kjo është një padrejtësi që kalon Privatizimit dhe unë jua kam bërë të qartë në takimin çdo kufi. Mos duhet parë me vëmendje e me e parë, duke mos ditur se në çfarë faze ishte gjakftohtësi oferta që na ofron biznesmeni çek, i cili privatizimi i kombinatit, se, në rast se nuk do të merr në ngarkim, dhe ju i dini, zoti Ministër, edhe jetë bërë kontrata, atëherë, ne do ta pezullojmë dhe propozimet dhe sugjerimet e tij? do të verifikojmë se si janë bërë procedurat, Skënder Gjinushi – Zoti Hasani, ju mbaroi meqenëse ju ngritët pretendimin që nuk ishin koha në dispozicion. respektuar ato. Maksim Hasani – Për sa i përket pjesës së Mbasi është bërë verifikimi, është parë që dytë, për problemin e dytë nuk jam aspak dakord, kontrata ka qenë e mbyllur, po nuk ka qenë si në as me përgjigjen tuaj, zoti Kryeministër, as me rastin…(Zoti Hasani ndërhyn, duke folur nga vendi) përgjigjen e prefektit që vetëm emrin ka prefekt, por Ju lutem, zoti Hasani, unë do t’ju jap përgjigjen ai e ka ulur aq shumë figurën e shtetit atje në Berat, brenda të gjitha mundësive e njohurive të mia për saqë i gjithë populli, tani në prag të Ramazanit, lutet, këtë çështje. Por, një përgjigje me shkrim, (zoti se ka dhe njerëz që falen, që të iki një orë e më Hasani vazhdon të ndërhyjë) ju lutem, unë ju parë nga ai qytet. dëgjova, nuk ju ndërpreva, shpresoj të keni të njëjtin Janë shkelur kriteret në emërim-shkarkimin nga durim, një përgjigje me shkrim jua ka dhënë direkt vetë Ministri i Rendit dhe nga dikasteri përkatës. Ministri i Ekonomisë Publike dhe i Privatizimit. Në 21 rastet e lëvizjeve të oficerëve kryesorë, të Nga kontrolli që u është bërë procedurave, nuk cilat përbëjnë 3% të efektivit oficer në prefekturë, është vërejtur asnjë shkelje e tyre. Për sa i takon janë shkelur aktet normative, duke u realizuar këto vendimit të Këshillit të Ministrave për privatizimin lëvizje pa vlerësim pune dhe pa propozim konkret. pa çmim fillestar, unë jam tërësisht i bindur që Rasti i fundit është ai më flagranti i lëvizjes së vetë vendimi është i ligjshëm për sa i takon bazës juridike, Drejtorit të Policisë. Nuk bëhet fjalë për një drejtor për sa i takon procedurave, kjo ka qenë dhe mbetet policie, në parim këtu, me një të rënë të lapsit, hidhet çështje e verifikimit të tyre. Sipas verifikimit që është kuadri në rrugë. Domethënë, ky kuadër që lufton bërë, ka rezultuar që procedura e konkurrimit ka me kriminelë, u përlesh për të vënë rendin, hidhet qenë plotësisht e hapur dhe e ndershme. Kjo ka në rrugë sikur të jetë një limon i shtrydhur, hidhet qenë arsyeja që është lidhur kontrata. Tani, Qeveria në koshin e mbeturinave. Nuk veprohet kështu me nuk mund të marrë një vendim për të shfuqizuar një kuadrin dhe aq më keq, ku e gjeni të drejtën ligjore vendim të Qeverisë, pavarësisht se ka qenë i që t’i hiqni dhe të drejtën e ushtrimit të profesionit? qeverisë së mëparshme, por në kuptimin e E drejta e ushtrimit të profesionit hiqet vetëm me funksionimit të qeverisjes ka vazhdimësi, ka dhe vendim të gjykatës dhe duket tendenca për atë se një logjikë të caktuar, sepse sipas këtij pretendimi ai mund të flasë në ndonjë rast si specialist më që nxirrni ju, ne, kudo ku ankohen punonjësit, dhe shumë se ministri dhe kjo i ka errësuar vetëdijen punonjësit kudo ankohen për privatizimet, duhet t’i ministrit dhe është hakmarrë, duke e hequr atë rishikojmë të gjitha privatizimet, meqenëse një pjesë padrejtësisht. Treguesit flasin ndryshe. Ja t’i e mirë e punonjësve është e pakënaqur për këtë ballafaqojmë: proces, i cili ka dhe koston e vet sociale, por ka Skënder Gjinushi – Zoti Hasani, ju lutem! dhe vlerat e veta të ringritjes dhe të ristrukturimit (Deputetit Hasani i mbyllet mikrofoni) ekonomik. E vetmja mundësi është që ju të ankoheni Zoti Kryeministër, urdhëro! në Gjykatën Kushtetuese apo që ju të bëni (Zoti Hasani vazhdon të protestojë pa mikrofon) lobingun përkatës në Parlament. Qeveria nuk Fjalën e ka Kryeministri, ju e mbaruat kohën, mund të bëjë dot asnjë hap prapa, përderisa nga zoti Hasani. pikëpamja juridike i gjithë procesi ka qenë i hapur, Ilir Meta – Zoti Hasani, së pari, dua t’ju siguroj ka qenë i ligjshëm. se për mua asnjëherë nuk është bezdi komunikimi Në rast se dëshironi të zhvilloni tjetër kontakt
1283 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe të keni një informacion të mëtejshëm, ne jemi është ushtruar dhe, në një moment të caktuar, ata të hapur edhe në këtë drejtim, duke respektuar do të ushtrojnë kontrollin nga ana e tyre. Natyrisht, elektoratin që ju ka sjellë juve këtu si deputet. për ato raste që ka shkelje të tilla që meritojnë të Për sa i takon problemit të prefektit, kjo është ndiqen penalisht, ky proces është në vazhdim. Pra, një çështje që Qeveria e ka në dorë që ta zgjidhë. është duke e trajtuar drejtoria juridike e ministrisë Falemnderit! dhe, siç e përmenda më sipër, nëse ka raste për t’u Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti ndjekur penalisht, ato do të vazhdojnë të ndiqen. Kryeministër! Pra, meqenëse këtu sot u fol për korrupsionin, dhe Atëherë, e mbyllim këtë interpelancë me unë e vlerësoj si problem që u trajtua nga Kryeministrin, duke e falënderuar edhe një herë për Kryeministri dhe nga zotërinjtë deputetë, ministria përgjigjet dhe sqarimet, për të kaluar në interpelancat jonë e ka në qendër të vëmendjes këtë proces dhe dhe pyetjet e tjera. Konkretisht, i është drejtuar një e ka denoncuar aty ku është vërtetuar, siç ishte pyetje Ministres së Transporteve nga deputeti rasti i këtij projekti. Murrizi. Pyetja e dytë e zotit Murrisi: a është ushtruar Zonja Ministre, e keni fjalën ju për t’iu përgjigjur kontroll nga Drejtoria e Përgjithshme e Rrugëve në pyetjeve. rrugët e mëposhtme, që lidhen me zonën e zotit Ingrid Shuli – Falemnderit, zoti Kryetar! Murrizi, rruga Cërrun-Spille, Spille-Ura e Çobanit në Të nderuar deputetë, Komunën Kryevidh në Kavajë, Çermë-Bishtcukërr- Zoti Murrizi ka drejtuar dy pyetje lidhur me Gërmenj, Divjakë dhe Babunjë në Bashkinë e projektin e rrugëve rurale që lidhet me disa segmente Divjakës. Natyrisht, Drejtoria e Përgjithshme e rrugore të zonës së tij. Rrugëve, në bashkëpunim me supervizionin e huaj, Pyetja e parë: a keni kompetenca ligjore për të ndjek dhe kontrollon vazhdimisht ecurinë e kontrolluar punimet që kryhen nga firmat që kanë punimeve, si dhe cilësinë e zbatimit të projektit të fituar tenderat e bërë nga Drejtoria e Përgjithshme rrugëve rurale. Konkretisht, rruga Cërrun-Spille dhe e Rrugëve me fondet e Bankës Botërore? Duke qenë Spille-Ura e Çobanit në Komunën Kryevidh në Kavajë se ministri është dhe kryetar i njësisë së zbatimit i përket kontratës nr.27 me kontraktor firmën të projektit të Bankës Botërore, ai, natyrisht, i ka të “Edikompersia”, me një gjatësi totale 25.4 km nga gjitha kompetencat ligjore për të bërë menaxhimin të cilat, 14.2 km janë parashikuar me asfalt, administrativ dhe për të kontrolluar punimet penetracion, kurse pjesa tjetër do të jetë me çakull. nëpërmjet Drejtorisë së Përgjithshme të Rrugëve dhe Konkretisht, Grethi i Madh, kryqëzimi Luz-Ura e Sekretarisë Ekzekutive që sot, mbasi është lidhur Çorunit me asfalt, kryqëzimi Luz i Madh-Beden- kontrata midis ministrisë dhe kësaj sekretarie, është Hajdaraj me asfalt, kryqëzimi Kryevidh-Kryevidh me kthyer në një drejtori, që ka drejtuesin përkatës të asfalt, Çermë Prosh-Ura e Çobanit Vilë- Ballaj me njësisë së zbatimit të projektit. Këta persona thirren çakull dhe Vilë-Ballaj-Greth i Madh-Spille me çakull. direkt në raport nga ministri për të dhënë llogari për Kjo kontratë e ka afatin e përfundimit në mars 2000 zbatimin e të gjitha detyrimeve që ka pala shqiptare dhe deri tani janë realizuar rreth 50% e punimeve, sipas marrëveshjes së kredisë. Për çdo problem që është kryer vetëm shtresa e parë e nënbazës dhe, del gjatë këtij menaxhimi dhe kontrolli, ministri merr sipas kërkesave teknike të projektit, do të vazhdojë masat përkatëse administrative dhe propozon pranë më tej me shtresën e dytë të çakullit. Sqarojmë se Kontrollit të Shtetit për kontroll financiar për të marrë punimet e asfaltit tashmë janë ndërprerë për shkak masat penale që janë kompetencë e tij. të kohës dhe do të rifillojnë në pranverë. Këto punime Unë mund t’ju them që, pikërisht, lidhur me kapin rreth 40 % të të gjithë kontratës. projektin e rrugëve rurale është bërë një hap i tillë Rruga tjetër Çermë-Bishtcukërr-Gërmenj, dhe, konkretisht, përpara disa muajsh është Divjakë dhe Babunjë në Bashkinë e Divjakës kanë ushtruar një kontroll në projektin e rrugëve rurale një gjatësi prej 17.7 km, nga të cilat, 4.1 km janë nga kontrolli i brendshëm i ministrisë, kanë rezultuar me asfalt dhe 13.6 km janë me çakull dhe është shkelje të procedurave ligjore dhe të rregullave të ndërtuar nga firma “Sh.A.Elbasan”. Kjo kontratë ka Bankës Botërore. Natyrisht, për të gjitha këto është përfunduar punimet, por nga ana e supervizionit i njoftuar Kontrolli i Shtetit dhe Këshilli i Ministrave, është lënë detyrë firmës të bëjë disa korrigjime të në të njëjtën kohë, dhe kemi marrë përgjigje nga defekteve të shtresave të para përpara se të jepet Kontrolli i Shtetit që e ka vlerësuar këtë kontroll që miratimi për përfundimin e punimeve.
1284 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Për të dyja këto projekte, sipas kontratës së çakull përpara, është pesë metra rruga, ndërsa atje nënshkruar me Drejtorinë e Përgjithshme të Rrugëve, ku është bërë rishtazi, vështirë se kalon një makinë. firmat janë të detyruara të mirëmbajnë dhe të Gjatë gjithë gjatësisë së rrugës që riparojnë defektet për një periudhë prej një viti nga karakterizohet nga një terren kodrinor, normalisht data e përfundimit të punimeve. Gjatë kësaj periudhe duhet të ketë mure mbrojtës, ose të paktën, kështu Drejtoria e Përgjithshme e Rrugëve kontrollon gjykoj unë, vetëm në një fshat, në Stërbeg, janë gjendjen e rrugëve dhe i kërkon firmës ndërtuese të bërë disa metër mur mbrojtës, ndërsa e gjithë pjesa plotësojë detyrat e saj kontraktuale deri në momentin tjetër, po të vazhdojë të bjerë shi kështu siç ka e marrjes në dorëzim të kontratave. Ky quhet procesi nisaur, jo shumë, po për gjashtë muaj i gjithë dheu i kolaudimit. i cili kryhet nga një grup i përbashkët i kodrës zbret në rrugë dhe unë nuk e di se çfarë me specialistë të drejtorisë teknike, të drejtorisë së rruge bëhet atje. mirëmbajtjes, të drejtorisë rajonale dhe të rrethit Unë nuk jam specialist, por nuk kam parë përkatës. Pra, këto janë në ndjekje të vazhdueshme ndonjëherë dhe nuk kam dëgjuar që materiali bazë dhe natyrisht, asnjë firmë nuk duhet të mendojë se për të ndërtuar një rrugë, kur dihet që janë fonde të e ka konkluduar punën e saj dhe do të marrë të Bankës Botërore dhe janë hedhur jo pak para, të gjitha paratë që janë parashikuar sipas kontratës, jetë vetëm dheu i kuq. Me të drejtë banorët e zonës në qoftë se nuk e përfundon objektin ashtu si duhet, thonë që ishte më mirë me një dhe të ngjeshur sesa sipas të gjitha parametrave të parashikuara në dhe tani që është bërë një rrugë me dhe të shkrifët. kontratë. Pra, janë në ndjekje e sipër dhe, siç Megjithëse dhe këtë pjesë materiali si lëndë të parë, thashë, ky projekt është në ndjekje i tëri dhe nga që e morën në njësinë administrative të pushtetit Kontrolli i Lartë i Shtetit për të gjitha shkeljet që lokal të Komunës së Kryevidhit, nuk kanë paguar janë konstatuar në të. dhe nuk vazhdojnë të paguajnë asnjë lek për rentën Falemnderit! e shfrytëzimit të pasurisë së komunës me Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja pretendimin që këtë rentë e kanë paguar te ministria Ministre! juaj, se ku, nuk e di. Zoti Murrizi e ka fjalën. Unë e di që problemet e rrugëve janë të shumta Myslim Murrizi – Zonja Ministre, dhe ndoshta nuk i di të gjitha, ndaj dhe, si deputet, Në këto dy pyetje unë do të doja nga ju të kërkoj të ngre përpara jush ato shqetësime që më bëheshin prezent shqetësimet që më janë drejtuar janë ngritur mua atje poshtë, me besimin që të mua si deputet i kësaj zone në lidhje me firmat që rregullojmë diçka, megjithëse ende nuk ka po punojnë në këto rrugë që i përkasin zonës sime, përfunduar. të para me syrin e specialistëve që janë pranë Do të doja që, nga Drejtoria e Përgjithshme e pushtetit lokal. Rrugëve, të paktën kështu e di unë, në fund, kur të Zonja Ministre, rruga e Komunës së Kryevidhit mbarojë ky objekt, të mos merret në dorëzim sa Cërrun-Spille dhe Spille-Ura e Çobanit, po ndërtohet për të kaluar radhën, por të shihet mirë nga ata nga një firmë me një president, një farë Luigj Aleksi. supervizorë që janë atje. Ju thoni që punimet janë ndërprerë përkohësisht. Lidhur me Kontrollin e Lartë të Shtetit, që edhe Në muajin mars kjo duhet të mbarojë e plotë si rrugë, nga ju, edhe nga zoti Kryeministër u përmend mbeten dhe tre muaj afat, është braktisur fare dhe shpesh që kur kemi raste ia kalojmë atij, unë nuk është marrë një tender tjetër po nga kjo firmë dhe do të doja të bëhej si refren kjo punë, sepse atij po punon në Durrës tashti. Duke qenë se ju po thoni Kontrolli Shteti, realisht, më duket se vetëm emri i që 50% e punimeve janë kryer në këtë rrugë, unë ka mbetur. Disa herë vetë, si deputet, i jam drejtuar nuk di se si do të kryhet për tre muajt e ardhshëm zyrtarisht për të kryer kontroll në ato njësi 50%-shi tjetër, kur ka gati 16 muaj që paska kryer administrative lokale që i përkasin zonës sime dhe vetëm 16% të punimeve. Realisht nuk dihet në jo vetëm që nuk është vënë uji në zjarr, por i është projekt, dhe unë disa herë e kam kërkuar për të përcjellë me një shkresë dore prefektit, kështu që ditur, të paktën dhe nga pushteti lokal atje, çfarë nuk kam ndonjë besim të madh te ai. projekti ka kjo rrugë dhe sot nga ju e mora vesh që Po ashtu, në Bashkinë e Divjakës ekzistojnë të një pjesë është me asfalt dhe një pjesë me çakull njëjtat probleme me dy rrugë që janë ndërtuar në të kategorisë së parë. Nuk dihet gjerësia e kësaj këtë bashki. Rruga Çermë-Biçukës-Gërmenjçok, 6.3 rruge, sepse vende-vende, ku ka qenë e shtruar me km, pothuajse gjysma është vjedhur nga Gëzim Bibli,
1285 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ish-drejtori i Drejtorisë së Rrugëve dhe presidenti i që populli shqiptar do t’i paguajë mbas disa vjetësh firmës që gjoja e fitoi tenderin e kësaj rruge. dhe nuk kemi asnjë të drejtë të tallemi me to, do të Megjithëse mbi tri herë rresht, unë së bashku me jemi shumë seriozë, pra, nuk do t’i marrim derr në përfaqësues të pushtetit lokal, pra të Bashkisë së thes, siç janë marrë më parë në dorëzim rrugët dhe Divjakës, jemi paraqitur te zoti Bibli për t’i thënë që nuk ka pasur as rrugë, as kilometra tubacionesh të është ndryshuar projekti dhe po bëhet rruga vetëm shtruara në to, paratë janë futur nëpër xhepa, do të atje ku është hedhur më parë dhe është shtruar një jemi shumë të kujdesshëm. rrugë nga Fondi i Zhvillimit Shqiptar dhe nuk po bëhet Ju thashë që po e denoncoj korrupsionin, e ka ashtu siç është në projekt, është shkurtuar 2 km, kapur kontrolli i ministrisë dhe unë kam marrë masat na është pranuar që është ndryshuar projekti, do të përkatëse, e kalova në Kontrollin e Shtetit se është shkojë atje ku është në projekt, na ka thënë, më kompetencë e tyre, është një instancë më lart, do duket se ai zotëria është shkarkuar dhe rruga ka ta çojmë dhe në prokuori atë person që ka shkelur mbetur po ashtu buzë kanalit të Tërbufit që ligjin dhe procedurat dhe, në qoftë se ka njeri që do funksionon vetëm për peshkatarët. të shkojë në burg, do të shkojë në burg. Ne nuk do Gjithashtu, në rrugën tjetër, afër 14.5 km, të mbajmë përgjegjësitë e të tjerëve, por do t’i Divjakë-Babunjë, po ndiqet i njëjti shembull. Nga ndjekim një për një. Natyrisht, për këtë kërkojmë urbanistët e Bashkisë së Divjakës ju është dërguar bashkëpunimin e pushtetit lokal dhe të deputetëve, një shkresë juve personalisht, nuk e di nëse e keni sepse ju i ndiqni atje më nga afër dhe shihni hap marrë, Drejtorit të Përgjithshëm të Rrugëve dhe mua pas hapi se si është punuar. si deputet që vërehet që nuk është hapur korsia në E vlerësojmë shumë këtë seancë pyetjesh që u fillim, është hedhur dhe i kuq sipër asaj që ka qenë, bë, sepse kjo ndihmon ministrinë në aktivitetin e sepse atje ka qenë një rrugë me rërë, nuk është saj të përditshëm. bërë asnjë tombino për të sjellë ujërat e reshjeve Falemnderit! nga kodrat në pjesën tjetër, nuk është bërë muri Skënder Gjinushi –Falemnderit, zonja mbrojtës dhe pa kaluar gjashtë muaj që janë kryer Ministre! punimet, ajo pothuajs edhe sot që po flas është Zoti Murrizi, keni gjë për të shtuar? Jo. bërë e pakalueshme. Atëherë, vazhdojmë me një pyetje që ka bërë Duke pasur parasysh që problemet e rrugëve zoti Kateshi në adresë të Ministrit Zef Preçi. kaq të përfolura, dhe nuk them që probleme të tilla Zoti Ministër. ka dhe te zona ime, mund të kemi edhe në gjithë Zef Preçi – I nderuar, zoti Kryetar, të nderuar rrjetin rrugor rural të Shqipërisë, sinqerisht do të doja zotërinj deputetë, kudo që ndodheni, nga ju, bashkëpunimin që të rregullohej si të mundej Zoti Kateshi më ka bë një pyetje për furnizimin në këtë pjesë që ka mbetur dhe këto rrugë të mos me energji elektrike të Peqinit: ç’masa ka marrë bëheshin sa për të kaluar radhën, që të thuhej se u dikasteri që drejtoni për të normalizuar problemet bë rrugë. Gjithashtu, mendoj se është në të mirën e që kanë banorët e rrethit tonë me energjinë punës që firmat që fitojnë tenderin, specialistët tuaj elektrike? pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Rrugëve, të Problemi i furnizimit me energji elektrike të bashkërendojnë punën edhe me pushtetin vendor, konsumatorëve në shkallë vendi, përbën një nga për të ndjekur sa të munden më nga afër punimet prioritetet e dikasterit që unë drejtoj, për shkak të që kryhen në këto rrugë. problemeve që kemi, si për mbulimin e kërkesë së Falemnderit! për energji elektrike, si dhe për një furnizim të sigurt Skënder Gjinushi – Zonja Ministre, do të dhe me cilësi të konsumatorëve. shtonit gjë? Rrethi i Peqinit, me një sipërfaqe 11300 ha zë Ingrid Shuli – Falemnderit, zoti Murrizi! 0.4% të territorit të Republikës dhe ka një popullsi Shqetësimin tuaj e kuptoj, por, siç raportova, prej 36400 banorë ose 1.04% të popullsisë së mbarë puna është jo e përfunduar në të dyja rrugët që ju vendit. Rrethi i Peqinit dhe vetë qyteti i Peqinit përmendni dhe do të jemi shumë të kujdesshëm në furnizohen me energji elektrike kryesisht nga marrjen në dorëzim të punimeve. Natyrisht që do të nënstacioni “Përparim”, i cili ka të instaluar dy jemi shumë të ndërgjegjshëm në këtë dhe do të transformatorë me fuqi 3.2mgw/amper dhe një pjesë jemi shumë konsekuentë në zbatimin e ligjit. Janë nga nënstacioni i Rrogozhinës. Duke qenë se ky paratë e shqiptarëve, janë kredi të marra nga banka nënstacion furnizohet me energji elektrike nga linja
1286 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Belsh-Cërrik, e cila paraqitet e mbingarkuar, kur ka rrethe të tjera, të cilat janë në nivele shumë kufizimet për furnizimin me energji elektrike të më të ulta. konsumatorëve janë të detyrueshme. Rrethi i Peqinit burimin e energjisë elektrike e Disa nga treguesit kryesorë të filialit të merr nga tri nënstacione: nga ai i Belshit, i Cërrikut shpërndarjes të Peqinit, janë si më poshtë: dhe i Kavajës. Pas kontakteve që kemi pasur me Numri i abonentëve 6300 vetë ose 0.9% e drejtues të KESH-it gjendja është përmirësuar në abonentëve në shkallë vendi. qytetin e Peqinit, por mbeten ende problem dy Faturimi mesatar mujor, 129 kw/orë energji komunat që furnizohen nga nënstacioni i Kavajës, elektrike për çdo abonent, nga 188 që është në sidomos Komuna e Karinës dhe ajo e Gjocanit. shkallë vendi. Fshatra të tëra si Vashaj, Rrumbullak, Gjocaj. Humbjet e energjisë si dhjetëmujor, 47.2% Hasmashaj, Kurtaj të Komunës së Gjocajt dhe kundrejt 41% që parashikohet në shkallë vendi. Sinametaj, Rozejë, Kazije, Karinë dhe veçanërisht Arkëtimet e energjisë elektrike si dhjetëmujor të Progrit të Komunës Karinë, për orë të tëra u janë 84.6% kundrejt 85% dhe ky filial renditet në mungon energjia elektrike. Po kështu, edhe vendin e gjashtë në Republikë. Investimet për vitin komunat Pajovë, Përparim e Shezë. E dobët është 1999 kanë qenë 6.2 milionë lekë të planifikuara dhe linja e Cërrikut që furnizon Komunën më të madhe janë realizuar, ose 4.1% që kanë pasur të gjitha të Pajovës, ku shqetësimin më të madh e kanë filialet e shpërndarjes mesatarisht. fshatra të thella si Cacabëjë, Garunjë e Paprit, Nga treguesit e mësipërm, rezulton se ky filial Hasnjok, Haspiraj e deri në Pajovë fshat, Lazarej, paraqitet më dobët në faturimin mesatar mujor të Bishqem e veçanërisht Grykshi i Madh. Vështirësive energjisë elektrike që është rreth 30% më e ulët se të dimrit u shtohet dhe rrjeti tejet i amortizuar, ku mesatarja në nivel vendi. për gati dhjetë vjet nuk janë bërë investime. Për vitin 2000 janë parashikuar rreth 2 milionë Nga sa thashë më sipër, kërkojmë: për rrethin e lekë investim, për përmirësimin e rrjetit shpërndarës Peqinit të mos ketë kufizime, kuptohet, vetëm kur dhe për punime në sistemin e matjes së shpenzimit ka ngarkesa të mëdha. Burimi i energjisë të merret të energjisë elektrike. nga një ose dy nënstacione dhe të rritet fuqia Si përfundim, Peqini nuk paraqet asnjë veçori instaluese e këtyre nënstacioneve dhe më shumë në krahasim me pjesën tjetër të territorit dhe vuan investime për filialin elektrik Peqin, pasi është në po të njëjtat probleme dhe vështirësi që ka dhe pjesa nivele tepër të ulta. tjetër. Kisha dhe problemin e dytë, për sa i përket Falemnderit! Telekomit për të cilin nuk mora përgjigje nga zoti Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! Ministër. Ndërsa për energjinë elektrike shqetësimi Zoti Kateshi, urdhëroni! më i madh është në dimër, për Telekomin, ky Shpëtim Kateshi – Falemnderit, zoti Kryetar! shqetësim është gjatë gjithë vitit. Nuk duhet mohuar Në fakt, unë nuk kam dërguar një, por dy pyetje, puna e mirë që ka bërë Drejtoria e Telekomit për një për energjinë elektrike dhe një për problemin e shërbimin telefonik në të gjithë Shqipërinë, sidomos Telekomit. Kam marrë përgjigje vetëm për energjinë në zonat urbane nga ku mund të realizohen biseda elektrike. Unë nuk bëra pyetje se sa popullsi ka me vende të ndryshme të botës. Për Drejtorinë e Peqini dhe sa hektarë, por pyeta për masat që ka Telekomit zyrtarisht Peqini ka prefiks dhe ky është marrë ministria për problemin e energjisë hyrës, ndërsa për abonentët jo, sepse bisedat me elektrike. Që në fillim desha të theksoj se problemi rrethe të tjera apo me jashtë realizohen nëpërmjet i energjisë elektrike është shqetësim për të gjithë centralit. Si rezultat i defekteve të shumta, ndodh konsumatorët e vendit, të cilët, me ardhjen e që për ditë apo javë të mos realizohen bisedat me dimrit, më shumë i tremben mungesës së rrethet e tjera apo me jashtë siç ndodhi përpara energjisë, sesa të ftohtit të tij. Këto shqetësime dhjetë ditëve. Ka akoma më keq, kur bisedat nuk bëhen edhe më të mëdha në zona të veçanta, siç realizohen as brenda qytetit nga defektet e shumta është dhe rrethi i Peqinit, megjithëse këta dhjetë të centralit tepër të amortizuar. Kërkesat për vjetët e fundit është nga rrethet më të mira për abonentë të rinj shtohen, sidomos nga ata që kanë shlyerjen e detyrimeve ndaj KESH-it, ka kufizime emigrantë jashtë vendit, si në qytet, ashtu edhe në të thella të energjisë elektrike. Nga 100% faturimet, fshat, prandaj kërkojmë që në Peqin të vihet një 84.6% arkëtohen. Kjo nuk më duket aspak e drejtë central i ri, mundësisht me 2000 numra, me prefiks
1287 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
hyrës dhe dalës, që të zgjidhet përfundimisht telefoninë rurale, ende nuk ka kërkesa dhe përpjekje problemi i Telekomit. serioze në këtë fushë. Në fund, mund t’ju them që këto janë ankesat Për sa i takon ndërprerjes që ka ndodhur në dhe kërkesat e elektoratit që unë përfaqësoj dhe disa rrethe, ka pasur një defekt, me sa jam informuar, shpreh bindjen, zoti Ministër, se këto kërkesa të për katër-pesë rrethe të Jugut si rezultat i punimeve drejta do të futen në rrugën e zgjidhjes. Populli i që bëhen në rrjetin rrugor. Lidhur me shqetësimet rrethit të Peqinit meriton më shumë vëmendje, qoftë nëse mund të vendoset centrali telefonik e me radhë, nga KESH-i, nga Drejtoria e Telekomit, ashtu dhe unë do t’i transmetoj te KESH-i. Ky është një nga ministria që ju drejtoni. problem i përsëritur jo vetëm për ju, por pa ndonjë Falemnderit! shpresë që mund të realizohet nesër. Në të Skënder Gjinushi – Falemnderit! ardhmen, në vitin 2000, le të shpresojmë që, me Zoti Ministër, do të shtoni gjë? planin e investimeve të Albtelekomit, të mund të Zef Preçi – Unë e mirëkuptoj shqetësimin e gjendet një zgjidhje. zotit Kateshi, në të njëjtën kohë, e gjej me vend të Falemnderit! theksoj se situata energjetike po shkon drejt Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! përmirësimit, në një farë mënyre, ngadalë, por po Zoti Kateshi. përpiqemi të mirëpërdorim e të menaxhojmë më Shpëtim Kateshi - Desha të thosha që, mirë ato burime që ekzistojnë. Nuk ka ndonjë vend zyrtarisht, Drejtoria e Telekomit e njeh prefiksin e të botës që mbështetet në energjinë elektrike edhe Peqinit, po ky është vetëm prefiks hyrës; qytetarët, për ngrohje, megjithatë, ne po përpiqemi. Qeveria abonentët e të gjithë rrethit të Peqinit duhet të marrin ka marrë masa, dhe përmes importit për ta përballuar centralin e qytetit që të lidhen me rrethet jashtë dhe këtë dimër, me shpresë që dimri tjetër të na gjejë ndodh shpeshherë që këto defekte janë me një situatë më të mirë. brendapërbrenda, sepse ai central është tejet i Për sa i takon faktit që ka një lidhje midis nivelit amortizuar. Ai edhe kur ka ardhur, ka qenë me të arkëtimeve dhe shkallës së sigurimit të energjisë, defekt, është marrë nga një rreth tjetër dhe nuk mund kjo nuk ekziston, është e pamundur të realizohet. të regjistrojë impulset, prandaj kërkojmë një prefiks Ne kemi rrethe si Korça, që janë nga rrethet më të me hyrës dhe dalës, që dhe rrethi i Peqinit, qyteti i mira për sa u takon arkëtimeve, por që ndërprerjet e Peqinit, abonentët të gëzojnë ato të drejta që kanë detyruara janë më të mëdha se në rrethe të tjera, dhe qytetarët e rretheve të tjera lidhur me Telekomin. ashtu siç kemi rrethe si Shkodra, që ka një nivel Shqetësimi është tepër i madh, prandaj kërkojmë shumë të ulët arkëtimi dhe ka të njëjtën situatë për që: për vitin 2000, Telekomi i Peqinit të pajiset me sa u takon kufizimeve. Megjithatë, unë e mirëkuptoj një central të ri, i cili të jetë me një prefiks hyrës shqetësimin tuaj, prapë e them, dhe do të përpiqem dhe dalës. që përmes kompanisë KESH, e cila është Falemnderit! ekzekutuesja e detyrimeve shtetërore në këtë fushë, Skënder Gjinushi – Falemnderit! të shihet mundësia e ndonjë zgjidhjeje në të Atëherë, kalojmë në çështjen tjetër. ardhmen. Është e pamundur që, për momentin që Deputeti Demi ka kërkuar një interpelancë me flasim, të ketë mundësi investimesh në rrjetin e Ministrin e Bujqësisë e të Ushqimit. transmetim-shpërndarjes në Peqin ose në ndonjë Zoti Demi, e doni fjalën? zonë tjetër. Leonard Demi – Zoti Kryetar, të nderuar Për sa i takon Telekomit, unë nuk e kam marrë kolegë, pyetjen, megjithatë mund t’ju them që problemet e Unë e kam kërkuar këtë interpelancë, sepse telefonisë rurale janë shqetësuese në të gjithë shpesh jam shqetësuar nga fakti se sipërfaqe të vendin dhe po ushtrojmë presion, po përpiqemi që punueshme jashtëzakonisht të mëdha toke, janë kompania Albtelekom të investojë për të pasur, të pothuajse djerrë. E kam zënë nga vendlindja ime, paktën, një linjë telefonike në komunë pasi fshat nga pellgu i Delvinës në të cilën bëjnë pjesë fusha e më fshat dhe shtëpi më shtëpi është e pamundur Vurgut, e Mursisë, e Vardarit, e Vagalatit, fusha e për momentin që flasim. Ndoshta përmes privatizimit Delvinës, e Bajkajt, e Vanës, e Nivicës, e Palavlisë në të ardhmen do të mund të gjendet ndonjë zgjidhje me një sipërfaqe rreth 26 mijë hektarë. Po të në këtë fushë. Ndonëse kuadri ligjor është liberal shkojmë pak më në veri, fusha e Dropullit ka një dhe mundëson hyrjen e operatorëve të rinj në sipërfaqe me 4500 hektarë. Të gjitha këto fusha janë
1288 Viti 1999 Legjislatura e 15-të lënë pothuajse të papunuara. Unë kërkoj të njihem në një proces likuidimi dhe 1212 hektarë tokë janë me masat që parashikon të marrë Qeveria dhe disponibël shtetërore, të cilat do t’i nënshtrohen ligjit ministria e zotit Xhuveli për futjen në punë të këtyre për qiradhënien. sipërfaqeve të mëdha, të të gjitha fushave, apo Diferenca e sipërfaqes prej 15800 hektarë është tokave të lëna pa punuar edhe në pjesë të tjera të objekt i ligjit nr.7501 “Për tokën” dhe e akteve vendit tonë, të cilat kanë një rëndësi dhe përbëjnë nënligjore në zbatim të tij. Nga kjo sipërfaqe janë një pasuri të pallogaritshme ekonomike për vendin ndarë 15650 hektarë tokë ose 99.1% e saj. Ka dhe popullin. mbetur një sipërfaqe prej 144 hektarësh në rrethin e Skënder Gjinushi – Falemnderit! Sarandës, e cila akoma nuk është ndarë dhe ka të Zoti Ministër, e keni ju fjalën. bëjë kryesisht me tokat e refuzuara, të cilat, banorët Lufter Xhuveli – I nderuar, zoti Kryetar, të e këtyre zonave nuk janë akoma të interesuar për nderuar deputetë, t’i marrë, për faktin se janë toka me cilësi të ulët të Me kërkesë të zotit Demi, unë jam thirrur në pjellorisë, janë toka larg qendrave të banuara ose këtë interpelancë për të informuar mbi politikën e toka skeletike. Megjithatë, muajt e fundit, si edhe Qeverisë për futjen në shfrytëzim të fushës së Vurgut në rrethet e tjera të vendit, edhe në rrethin e dhe për ta parë këtë problem edhe më gjerë. Sarandës është riaktivizuar komisioni i ndarjes së Megjithëse në sallë ka shumë pak deputetë, unë tokës dhe kjo çështje është në proces, duke do të dëshiroja ta falënderoj zotin Demi për këtë shpresuar që do të gjejë një zgjidhje optimale. kërkesë për interpelancë dhe ta vlerësoj atë, jo vetëm Dokumentet e pronësisë në rrethin e Sarandës për faktin se na jep mundësinë për ta rishikuar janë shpërndarë në rreth 80% të sipërfaqes së ndarë. problemin në tërësinë e vet dhe për të reflektuar Dy muajt e fundit, komisionet janë marrë kryesisht mbi të, por edhe sepse na krijon mundësinë që të me këtë problem dhe deri në fund të vitit mendojmë komunikojmë në mënyrë më të drejtpërdrejtë me të që kjo shifër do të ketë një rritje të ndjeshme. interesuarit, siç janë ata mijëra banorë të zonës së Konkretisht, për fushën e Vurgut, mund të them se Sarandës, të Vurgut, por edhe në të gjithë ajo përbëhet nga një sipërfaqe prej 1464 hektarësh, Shqipërinë, që kanë të lidhur fatin e tyre me tokën të cilat kanë kaluar 100% në pronësi private. dhe me bujqësinë në tërësi. Gjithashtu, gjatë këtij viti, me miratimin e akteve Siç jeni në dijeni, problemi i tokës është një ligjore e nënligjore për qiradhënien, si në shumë çështje themelore, që ka tërhequr prej kohësh rrethe të Shqipërisë, ka filluar dhënia me qira e tokës vëmendjen e Këshillit të Ministrave dhe për këtë janë bujqësore disponibël shtetërore dhe dua të theksoj nxjerrë një sërë aktesh ligjore dhe nënligjore për të që, pikërisht në këtë pjesë të tokës, ka edhe toka bërë ndarjen, si edhe për vënien në shfrytëzim të të papunuara, të cilave u referoheni ju. Në rrethin e saj në një masë maksimalisht të mundshme. Sarandës, veçanërisht në fushën e Vurgut, janë Sigurisht që kemi të bëjmë me një problem tepër të dhënë me qira deri tani 170 hektarë dhe, për vështirë, me një problem të komplikuar, por të cilit i sipërfaqen tjetër disponibël shtetërore, vazhdojnë kemi kushtuar dhe do të vazhdojmë t’i kushtojmë procedurat. një vëmendje maksimale. Konsolidimi i pronësisë është një prioritet tjetër. Siç jeni në dijeni, nga Këshilli i Ministrave është Tashmë në rrethin e Sarandës është ngritur sistemi miratuar strategjia e zhvillimit të bujqësisë, në të i regjistrimit të pasurisë së paluajtshme, ku pjesa cilën janë parashikuar një sërë masash që lidhen më e rëndësishme e saj, është regjistrimi i tokës me ndarjen e tokës dhe me administrimin më të bujqësore. Aktualisht, po punohet në 12 zona mirë të saj, siç është fjala për ligjin për qiradhënien, kadastrale. Është organizuar që brenda vitit 2001 ligjin për ndarjen e tokës, ligjin për tokat e refuzuara ky proces të mbarojë. Qëllimi është që të krijojmë dhe një sërë aktesh të tjera ligjore dhe nënligjore. mundësitë për një treg toke për një zmadhim të Më konkretisht për rrethin e Sarandës, do të thosha fermave private, të cilat aktualisht janë të vogla, për që në këtë rreth ka një fond toke prej 17400 të bërë të mundur rritjen e investimeve për njësinë e hektarësh. Nga ky fond, 1629 hektarë janë tokë sipërfaqes. shtetërore, nga të cilat, 159 hektarë janë në Një drejtim tjetër i politikave të Ministrisë së dispozicion të institucioneve shtetërore dhe nuk Bujqësisë dhe të Ushqimit është rehabilitimi i parashikohet të ndahen, ndërsa 250 hektarë tokë sistemit të ujitjes dhe të kullimit, çka bën të mundur janë akoma të ndërmarrjeve të përbashkëta, që janë rritjen e vlerës reale të pjellorisë së tokës dhe të të
1289 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
ardhurave në tërësi nga fshatarët, të cilët merren cili paraqitet me mjaft rrezikshmëri. me kultivimin e saj. Përveç sa trajtuam më sipër, për rrethin e Besoj se ju jeni të njohur me faktin që ne e Sarandës ka filluar zbatimi i politikave për zhvillimin përfunduam projektin e parë të Bankës Botërore për prioritar të disa sektorëve të prodhimit bujqësor e rehabilitimin e sistemit të ujitjes dhe të kullimit dhe blegtoral intensiv, të cilat përfshihen në programin sapo jemi duke filluar implementimin e projektit të për Ultësirën Bregdetare Perëndimore e dytë, i cili mbulon një sipërfaqe prej rreth 100 mijë Jugperëndimore. Kështu, zona fushore, kryesisht hektarësh tokë bujqësore, për ta vënë nën ujë dhe fusha e Vurgut, është programuar të stimulohet për për të rehabilituar sistemin e tij të kullimit, ku prodhimin intensiv të perimeve me qëllim, jo vetëm përfshihen 13 rrethe, midis të cilave, edhe rrethi i të furnizimit të tregut të brendshëm të Sarandës, Sarandës. por edhe për plotësimin e kërkesave të tregut në Për rrethin e Sarandës, do të thosha që burimet disa rrethe fqinjë, si edhe për një eksport të ujore akoma nuk mund të shfrytëzohen tërësisht mundshëm. Gjatë kësaj periudhe, në këtë rreth në kapacitetin e tyre ekzistues, sepse rezulton që është shtuar sipërfaqja e ambienteve të mbrojtura, rreth 60% e veprave ujitëse të jenë të dëmtuara e të pra, të mbuluara me sera dhe po punohet për shtimin nxjerra jashtë përdorimit si gjatë periudhës e tyre dhe përsosjen e teknologjive nëpërmjet tetëvjeçare nga viti 1991 e gjer tani, kur investimet shërbimit këshillimor. kanë qenë fare minimale, ashtu edhe nga dëmtimet Saranda është përfshirë në skemat e prodhimit që janë shkaktuar gjatë vitit 1997 si një periudhë të farërave. Konkretisht, në rreth prodhohet farë elite me shqetësime e turbullime të njohura tashmë. gruri dhe dëshiroj të theksoj që, nga 40 hektarë grurë Kullimi i fushave të Vurgut e të Vrinës në tërësi, që u mbollën vitin e kaluar, këtë vit Drejtoria e me një sipërfaqe prej 4100 hektarësh me rrjedhje të Përgjithshme e Farërave ka kontraktuar për një lirë dhe 900 hektarë me stacione pompimi, bëhet sipërfaqe prej 180 hektarësh me fermerët rrethit të kryesisht nga burimet ujore tashmë të njohura, si Sarandës. edhe përmes sistemit të pompave të Çukës. Rrjeti Duke iu referuar fushës së Vurgut, mund të them kullues ka një gjatësi prej 146 kilometrash dhe se shumë fermerë janë bashkuar, kanë marrë tokat paraqitet i rënduar me dëmtime, për arsye të e pronarëve të tjerë me qira dhe sot kemi bashkësi amortizimit të vetë sistemit të pamundësisë së që mbjellin nga 30-35 hektarë tokë bashkërisht, me makinerive që ka pasur deri tani dhe efekte të tjera, misër, grurë, perime, foragjere e bimë të tjera. të cilat ne po përpiqemi t’i minimizojmë, duke Pavarësisht nga sa trajtuam më sipër, do të fuqizuar drejtorinë e ujërave, si edhe duke rritur thosha që kemi të bëjmë me një proces në zhvillim, vëllimin e investimeve gradualisht. Praktikisht, për me një problem që ndeshet e ballafaqohet me mjaft vitin e ardhshëm parashikohet që vëllimi i vështirësi siç është emigracioni i dukshëm në këtë investimeve, në krahasim me vitin 1998, të zonë, vështirësi që kanë të bëjnë me kreditin, të dyfishohet dhe, në krahasim me vitin 1999, vit të cilat ne i kemi deklaruar edhe më përpara në këtë cilin po e mbyllim, të ketë një rritje të ndjeshme, Kuvend, apo me një sistem të kanaleve të shumë mbi mesataren e viteve të fundit. marketingut akoma të pakompletuar, çështje që janë Në lidhje me kullimin, mund të them se hidrovori të njohura, të evidentuara dhe për të cilat ka plane i Çukës, në përgjithësi, e ka kryer mirë funksionin e të veçanta zhvillimi, plane të cilat duan kohë për tij, duke pasur parasysh kohën e gjatë të shfrytëzimit implementimin dhe plotësimin e tyre. dhe shkallën e amortizimit të tij. Megjithatë, ne kemi Falemnderit! parashikuar ripërtëritjen e këtij hidrovori, i cili ka një Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! kapacitet të përgjithshëm prej 7.8 m³ ujë në sekondë Zoti Demi, e keni fjalën ju. dhe me një fuqi të instaluar prej 930 kilovatësh. Leonard Demi – Falemnderit, zoti Kryetar! Zëvendësimi i këtyre pompave do të bëhet gjatë vitit Njëkohësisht, falënderoj dhe zotin Ministër, por 2000 dhe masat për këtë janë marrë. Asgjë nuk megjithatë, përgjigjja që dha zoti Ministër është e mungon, si për fondet, ashtu edhe për mundësinë e pjesshme dhe mua më duket se situata është më e sigurimit të pompave. Po ashtu, do të doja të theksoj vështirë dhe tepër më e rëndësishme. Sipërfaqja e që, gjatë vitit të ardhshëm, do të përfundojnë tokës së punueshme vetëm në rrethin e Sarandës investimet për rehabilitimin e kanalit ujitës “Thoma arrin 18.310 hektarë, jo 17 mijë, zoti Ministër, nga Filipeu”, si dhe për sistemimin e lumit të Kalasës, i të cilat rreth 13 mijë hektarë janë arë, ndërsa rreth
1290 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
5000 hektarë shërbejnë për frutikulturë. se janë të pranishme dhe në rrethe të tjera të vendit Sot në rrethin e Sarandës gjendja paraqitet si tonë. më poshtë: Në këtë zonë është ulur ndjeshëm interesi i Nga 500 mijë rrënjë ullinj, kanë mbetur më pak fermerit për të punuar pasi shteti nuk bën se 290 mijë, domethënë, rreth 42% e tyre janë subvencione dhe nuk ka marrë asnjë masë për shkatërruar; nga mbi 200 mijë rrënjë agrume sot investime deri më sot. Fermerët nuk kanë më interes nuk ka as 80 mijë, domethënë janë shkatërruar rreth për të mbjellë drithëra buke pasi konkurrenca e miellit 60% e tyre; nga 320 hektarë vreshtë, sot nuk kanë që vjen nga jashtë është shumë e madhe. Shteti mbetur as 15 hektarë, domethënë që 95.4% e gjithë nuk ka ndonjë politikë mbrojtëse për ta. Fermerët vreshtarisë është shkatërruar. paguajnë tarifa shumë të larta për punimin dhe Gjithë kjo zonë ka qenë e bonifikuar dhe e shërbimet e tjera që duhet t’i bëjnë tokës. Siç thashë sistemuar. Në të janë ndërtuar dhe kanë funksionuar edhe më lart, deri më sot, në këto zona nuk kemi disa vepra ujëmbledhëse me kapacitete shumë të parë ndonjë investim për sistemimin, mbrojtjen, mëdha si ujëmbledhësi i Janjarit, sot sistemi ujitës ujitjen, kullimin e tokës etj. është pothuajse i shkatërruar. Më poshtë po Ju thoni që, nga viti 1979, deri më 2001 shteti përpiqem të sjell disa fakte konkrete: do të marrë disa masa, por problemet, zoti Ministër, Ujëmbledhësi i Janjarit, një vepër madhore, po për mua, në atë zonë janë tepër të rëndësishme shkon drejt shkatërrimit të tij të plotë. Kanali dhe shteti dhe ministria që ju drejtoni, besoj se duhet ujëprurës nga Janjari, deri në Bogazë është jashtë ta ketë në qendër të vëmendjes. funksionimit. Rezervuari i Bezhanit po mbushet nga Falemnderit! prurjet e ndryshme. Veprat ujëmbledhëse në Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Demi! bregdet, që marrin ujë nga Kalasa, ashtu siç thatë Do të shtoni gjë zoti Ministër? dhe ju vetë, pothuajse janë plotësisht të Lufter Xhuveli – Unë do të doja, shkurtimisht, shkatërruara. Sot ky hambar natyror po kthehet në të rimarr disa nga ato çështje që deputeti Demi shtroi kënetë, sistemi i kullimit nuk është në eficiencë, këtu. Është mëse e vërtetë që janë dëmtuar qindra hidrovoret, të cilëve ju iu referuat, po shkojnë drejt hektarë, në mos edhe mijëra nga ullishtet, amortizimit të tyre të plotë, siç po ndodh edhe me agrumishtet dhe vreshtat ekzistuese, por kjo është hidrovorin e Çukës dhe me hidrovorin e Vrinës, i cili një çështje, që i përket tashmë së kaluarës, një është më keq se hidrovori i Çukës. Shteti nuk ka historie të hidhur dhe një çmendurie që ndodhi në kryer deri më sot asnjë punim, ju thatë që do të Shqipëri në ato vite, gjë që nuk besoj se do të kryeni ndonjë punim, apo e thënë ndryshe, ndonjë përsëritet më. Ne ne po punojmë mbi bazën e një investim. politike të përcaktuar qartë për shëndoshjen e Në këto toka, në vite mesatare prodhimi, me gjendjes dhe për sistemimin e atyre tokave dhe të një kujdes të përshtatshëmn të punonjësve, janë atyre kodrave, duke nxitur për këtë fermerët, dhe marrë drithëra buke 30 kv/ha, grurë 25 kv/ha, misër janë qindra hektarë që po mbillen sërish me vreshta, 35 kv/ha, patate deri në 50 kv/ha, perime deri 150 agrume e pemëtore. Pra, kemi të bëjmë me një kv/ha; prodhime gjithsej: drithëra buke 7 mijë tonë rehabilitim të përgjithshëm të situatës, duke në vit, grurë deri në 4 mijë tonë në vit, perime e përfshirë edhe rrethin e Sarandës. bostanë deri në 3200 tonë në vit, sivjet sipas Është e vërtetë që është ulur shumë sipërfaqja statistikave të drejtorisë së bujqësisë të rrethit të e grurit që mbillet jo vetëm në Sarandë, por edhe në Sarandës, të tanishmet, grurë nga 5 mijë hektarë Shqipëri. Kjo ka të bëjë me faktin se fermerët që mbilleshin, janë mbjellë 680 hektarë, misër nga shqiptarë tashmë janë më të interesuar që të merrren 2200 hektarë, janë mbjellë sivjet 500 hektarë dhe me prodhimin e perimeve, të qumështit, pra, për këto në Vrinë, perime nga 1500 hektarë janë mbjellë pasojë, të mbjellin tokat me foragjere, si dhe me rreth 300 hektarë dhe dua të them këtu në Kuvendin kultura të tjera që kanë një efektivitet më të lartë në Popullor se 1 kg domate në Sarandë bën më shtrenjtë treg. Me këtë nuk dua të them aspak që gjendja në se në Korfuz. rrethin e Sarandës është pa asnjë defekt dhe asnjë Ju iu referuat disa fermerëve, të cilët po punojnë problem. Problemet janë të shumta, ka vështirësi, dhe kanë arritur disa rezultate. Veprimtaria e këtyre të cilat janë akumuluar dhe ne po përpiqemi që këto fermerëve, që merren me bujqësi, përballet dhe me vështirësi t’i pakësojmë dhe problemet t’i futim disa probleme tepër të rëndësishme që mendojmë gjithnjë e më mirë në rrugën e zgjidhjes.
1291 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Në lidhje me politikat mbrojtëse, mund të Atëherë, me këtë përgjigje të Ministrit të përmend faktin që, me tarifat e Kodit të ri Doganor, Bujqësisë, duke e falënderuar, mbyllim pyetjet dhe të miratuar më 15 maj të këtij viti, janë parashikuar interpelancat që kishim për sot, për të vazhduar me tri nivele të tarifave me 5%, me 10% dhe 20% dhe projektligjet që kemi në rend të ditës. është mbajtur parasysh pikërisht nxitja e fermerit Fillojmë me projektligjin “Për ratifikimin e shqiptar për të prodhuar dhe shmangia apo evitimi i Marrëveshjes së asistencës administrative për konkurrencës së pabarabartë dhe të pandershme parandalimin, zbulimin dhe ndëshkimin e shkeljeve në disa raste. Mund të përmend faktin që me 5% doganore ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe tarifa doganore janë përcaktuar ato mallra të importit, Qeverisë së Republikës së Italisë”. të cilat janë në interes të fermerit shqiptar dhe që Fjalën për këtë projektligj e ka Komisioni i nxitin zhvillimin e bujqësisë në Shqipëri. Bie fjala, Ligjeve. plehërat kimike, farërat, plastmasi, pjesët e Zoti Hazizi. ndërrimit, makineritë bujqësore dhe shumë të tjera Sokol Hazizi – Komisioni i Ligjeve, në si këto, kanë një tarifë minimale prej 5% dhe prirja mbledhjen e tij të radhës, e pa me vëmendjen më të e tyre në të ardhmen mbi bazën e strategjisë që madhe projektligjin “Për ratifikimin e Marrëveshjes kemi përcaktuar, do të jetë drejt uljes, ndërsa së asistencës administrative për parandalimin e prodhimet, të cilat mund të sigurohen dhe sigurohen shkeljeve doganore ndërmjet Republikës së në vend dhe që rrezikojnë të konkurrojnë prodhuesin Shqipërisë dhe Qeverisë së Repulikës së Italisë” dhe fermerin shqiptar, kanë tarifën 20%, që është dhe është dakord në parim për kalimin e tij në seancë tarifa maksimale. Njëkohësisht, do të dëshiroja të plenare. theksoj në këtë rast se paralelisht me këtë, është Falemnderit! duke u shikuar mundësia e mbështetjes edhe me Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! forma të tjera, siç janë investimet që për vitin e Komisioni i Politikës së Jashtme. ardhshëm në Sarandë, siç e theksova dhe aty, do Zoti Demi. të jenë shumë më të mëdha nga ç’kanë qenë deri Leonard Demi – Unë nuk kam qenë në tani. Mund t’ju them faktin që, vetëm elektropompat mbledhjen e komisionit dhe, e dyta, unë nuk kam që janë porositur për hidrovorin e Çukës kushtojnë ndonjë mandat që ta përfaqësoj këtë gjë, sepse nuk 600 mijë dollarë dhe, brenda vitit 2000, ai hidrovor e di se çfarë është. do të riparohet dhe do të riaftësohet tërësisht. Skënder Gjinushi – Sekretari e përfaqëson Kështu mund të them, por nuk dua që të zgjatem komisionin. më, unë i kam këtu të tëra të evidentuara kanalet Zonja Dade, ju lutem, mund të flisni ju në emër që do të riparohen, aftësia ujitëse që do të rritet dhe të komisionit për projektligjet që ka shqyrtuar gjithë treguesit e tjerë që do të përmirësohen. komisioni? Qeveria Shqiptare i ka parashikuar këto dhe Arta Dade – Këto projektligje, meqenëse janë Ministria e Bujqësisë i ka konkretizuar një për një planifikuar të kalohen, edhe ne si Komision i Politikës me shifra konkrete. Nuk do të thotë që të gjitha së Jashtme, jemi dakord që projektligji të kalojë në hallet dhe problemet që ka rrethi i Sarandës do të seancë plenare. mbarohen brenda vitit 2000, por do të ketë një (Vazhdojnë prononcimet e komisioneve e të përmirësim të dukshëm gjatë këtij viti. grupeve parlamentare për shyrtimin në parim dhe Falemnderit! kalimin në seancë plenare të projektligjit “Për Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! ratifikimin e Marrëveshjes së asistencës Zoti Demi. administrative për parandalimin, zbatimin dhe Leonard Demi – Falemnderit, zoti Kryetar! ndëshkimin e shkeljeve doganore ndërmjet Shpresojmë që këto që tha zoti Ministër të bëhen Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së sa më shpejt, por unë dua ta përsëris edhe një herë Republikës së Italisë”) që, rëndësia e atij problemi është jashtëzakonisht Skënder Gjinushi – Kalojmë në shqytrimin në e madhe, po vura re që edhe zoti Ministër është i parim të projektligjit “Për miratimin e Marrëveshjes bashkuar me këtë shqetësim dhe shpresojmë edhe së Koncesionit të formës “Bot” në industrinë e bakrit një herë që të realizohen ato investime që përmendi. ndërmjet Minisrisësë Ekonomisë Publike dhe Falemnderit! Privatizimit dhe Shoqërisë të së Drejtës së Shtetit Skënder Gjinushi – Falemnderit! Utah të Shteteve të Bashkuara të Amerikës “The
1292 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Metal Research Group Corp”, si dhe dhënies së disa të mund të bëhen të qarta nga prononcimi i stimujve dhe garancive për koncesionarin e kësaj specialistëve. Nga informacionet që kemi ne, marrëveshjeje”... mendojmë që ka disa pika kontakti, ka lajme, të Skënder Gjinushi – Ka pyetje? cilat çojnë në ezaurimin e të gjitha shqetësimeve Jemin Gjana – Siç duket, ju e nisët procedurën që paraqesin kolegët. Prandaj, të dëgjojmë për ta kaluar drejt miratimit në një kohë kur keni dy prononcimin e specialistëve dhe pastaj të komisione parlamentare që japin mendim të kundërt. prononcohemi dhe ne për miratimin apo jo të ligjit. Ju mund të shtronit idenë… Falemnderit! Skënder Gjinushi – Do të dëgjojmë mendimin Skënder Gjinushi – Falemnderit juve! dhe pastaj do të kërkojmë idenë. Zoti Ruçi, urdhëro! Jemin Gjana – Po jo, në qoftë se ne do të Gramoz Ruçi – Zoti Kryetar, shkojmë te pyetjet, do të thotë që vazhdojnë Ju normalisht shtruat pyetjen: “A ka pyetje?” dhe procedurat normale për të shkuar drejt moskthimit unë mendoj që nuk ka, sepse, veçanërisht në rastin në seancë. Këtu ke dy komisione parlamentare, konkret që disa komisione mendojnë pro apo kundër, sidomos njëri që është i lidhur drejtpërdrejt me ose janë ndarë: shumica pro dhe pakica jo, është e projektligjin, ai i Industrisë. natyrshme që do të ketë pyetje dhe është normale Skënder Gjinushi – Dakord. Ju doni të që, përpara se kryetarët e grupeve të shprehin diskutohet vazhdimi ose jo i shqyrtimit të mendimin për miratimin ose mosmiratimin e tyre, projektligjit? të dëgjojmë sqarimet për këto paqartësi që ka nga Jemin Gjana – Të diskutohet. Po në qoftë se ministri apo nga specialistët përkatës. Pastaj, mund ne vazhdojmë të bëjmë pyetje, atëherë të bëjmë të jetë e nevojshme që të mbahet dhe një qëndrim pyetje, bëjmë dhe diskutimet dhe e mbyllim. politik, duke kërkuar dhe pushim, po këtë do ta Skënder Gjinushi – Mund të jeni më konciz? shpreh pasi të dëgjoj specialistët për këtë çështje, Jemin Gjana – Më konciz është që të kërkojnë për të dëgjuar mendimin ose për t’u konsultuar me dy komisione dhe ju duhet t’i kërkoni seancës, do grupin për të shprehur mendimin në emër të grupit të kalojë apo nuk do të kalojë, në qoftë se doni të parlamentar. ecim me rregullore. Skënder Gjinushi – Dakord. Atëherë, ne do të Skënder Gjinushi – Dakord. Grupi juaj këtë vazhdojmë shqyrtimin dhe, në qoftë se votimi do të mendon, zoti Gjana? bëhet nesër, ka kohë dhe për konsultim të grupeve Jemin Gjana – Këtë e mendoj unë personalisht për mendimin përfundimtar. si deputet, ndërsa, në qoftë se do mendimin e grupit, Kush ka pyetje për projektligjin? e them pastaj dhe mendimin e grupit. Zoti Pjetri. Skënder Gjinushi – Unë po ju pyes seriozisht, Fran Pjetri – Falemnderit! më vjen keq. Unë dua të dëgjoj edhe një herë cila është Jemin Gjana – Janë shtruar dy-tri probleme. besueshmëria e kësaj firme, e para, e dyta, pse Që të jemi të qartë për një gjë: askërkush në parim nuk ka një program zhvillimi që e shoqëron këtë nuk është kundër që industria e bakrit ndodhet në kontratë sipas ligjit për koncesionet. Çfarë ka këtë gjendje, që ndihet që është gjetur një kompani penguar dhe si mund të rregullohet kjo punë? që merr përsipër, që ka një sasi të madhe investimi, Falemnderit! por ka dy-tri pika që kanë qenë mjaft të diskutueshme Skënder Gjinushi – Falemnderit! në komisione, madje në disa prej komisioneve është Zoti Gjana. kaluar me shumicë votash. Fakti që edhe në disa Jemin Gjana – Po përsëris pyetjen që kam komisione ka shkuar me debat dhe në disa shtruar në komision, prandaj nuk kam qenë dakord. komisioine nuk ka gjetur dot miratimin, do të thotë Së pari, a ka një konfirmim të Bankës së që ka pika që duhen qartësuar dhe duhet ardhur Shqipërisë për garancitë financiare të firmës? Na pastaj këtu në seancë. është thënë që është marrë për bazë listimi në bursë Skënder Gjinushi – Grupi Socialist. dhe na është kërkuar edhe prononcimi i Bankës së Urdhëro, zoti Alushi. Shqipërisë: nëse është marrë dhe ka një shkresë Eduard Alushi – Falemnderit, zoti Kryetar! përkatëse, të na bëhet e njohur, të na shpërndahet. Unë mendoj që këto shqetësime të zotërinjve, Së dyti, është kërkuar nëse kompania që merr të cilat, natyrisht, kanë diçka racionale në thelb, do përsipër Albbakrin ka sipas asaj që e detyrojnë ligjet
1293 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
shqiptare, plan biznesi, apo nuk ka? Na është thënë një prej tyre: ratifikimi i marrëveshjes për mbrojtjen që ka studim, nuk ka plan biznes, sepse është e sociale të njerëzve; cilat janë politikat që ndiqen, a vështirë dhe është e pamundur të bëhet plan biznes. po mbrohen me këtë marrëveshje punonjësit që janë Si do të zgjidhet? Këto janë dhe dy shqetësimet sot aktualisht në Albbakër dhe cilat janë politikat e bazë, sepse disa të tjera janë kaluar. Me dëshirën Qeverisë, në qoftë se kjo do të ratifikohet dhe do të e mirë, atje edhe Qeveria, por edhe deputetët kanë hyjë në fuqi? shkuar drejt asaj që është ndër të paktat raste, që Falemnderit! bëhen përjashtime dhe për Tvsh-në dhe për taksat Skënder Gjinushi – Ka pyetje të tjera? doganore, pikërisht sepse dihet si është gjendja në Zoti Gjoni. Albbakër etj., por të gjitha ne nuk mund t’i lëshojmë, Hamit Gjoni – Falemnderit! ka disa gjëra që kufizohen. Këto dy të parat që unë Kam një pyetje për kontratën: në nenin 7 pyeta, mendoj se janë çështje që i kanë detyruar vlerësimi i investimit ka dy paragrafë që, e kemi dhe deputetët të mbajnë atë qëndrim që kanë mbajtur diskutuar edhe në Komisionin e Ligjeve, të lënë të në komisione. dyshosh që mund të krijojnë vështirësi për realizimin Mua nuk më duket se është normale procedura e investimit të parashikuar. Konkretisht, unë po lexoj që po ndiqet. Ju thoni të shkojmë drejt votimit, por të dy paragrafët: po të shkohet drejt votimit, shkohet pro ose kundër, Paragrafi i parë: mbi bazën e të dhënave të nuk shkohet për ta kthyer dhe për ta sjellë nesër disponueshme deri tani, investimi për objektin e me këto gjëra që janë të pasakta, ose pasnesër kësaj kontrate është vlerësuar 75 milionë dollarë apo pas një jave. amerikanë. Skënder Gjinushi – Ju lutem, zoti Gjana, nuk Paragrafi i dytë: vlerësimi i mësipërm mund të kemi shkuar drejt votimit. pësojë ndryshime që mund të shkaktohen nga ajo. Zoti Gjana, ju bëni pyetje dhe pastaj vazhdoni e Kjo del pasi zhvillohet projekti në detaje nga jepni sqarime, nuk e kuptoj këtë. U la që projektligji koncesionari, ashtu dhe nga mundësia dhe nevojat do të shqyrtohet edhe pse deputetët për çdo vendim për të bërë të efektshëm qëllimin e koncesionit. që do të marrin, si për ta shtyrë, si për ta votuar, Domethënë, paragrafi i dytë, të paktëpn, si e duan të dëgjojnë shpjegimin dhe shpjegimet do t’i intepretoj unë, lë të hapur mundësinë e realizimit të marrin këtu. Në qoftë se do të konkludojnë që të një investimi jo 75 milionë dollarë, siç thuhet këtu, rishqyrtohet në komision, ne do ta kthejmë për por edhe 5 milionë dollarë, edhe 10 milionë dollarë rishqyrtim në komision, ne nuk i imponojmë dot dhe kur të vijë puna për t’u përballur me Gjykaëtn e deputetët. Parisit, siç thuhet në kontratë, koncesionari është Ka pyetje të tjera? në rregull me kontratën, pra mund të mos realizohen Zoti Begaj. 75 milionë dollarë. Pyetja është kjo, cila është Jonuz Begaj – Ne e dimë të gjithë gjendjen e garancia që kemi ne si palë që do të realizohet një minierave të bakrit dhe të Albbakrit në përgjithësi. investim i tillë i konsiderueshëm prej 75 milionë Tani çështja është që kjo kompani që na është ofruar dollarësh ose afërsisht kaq? për këto koncesione, mund të presë të përkeqësohet Falemnderit! gjendja atje, a dëmtohen interesat tanë, a mund të Skënder Gjinushi – Pyetje tjetër? tërhiqet kjo kompani apo jo dhe, në qoftë se ajo jep ZotiApostoli. garanci, a duhet dhe ne ta ndihmojmë këtë proces Gaqo Apostoli – Një pyetje teknike kam unë: që ajo të merret nën këtë koncesion nga kjo kompani cili është ai moment që konsiderohet që firma fillon e huaj, e cila na është ofruar, qoftë amerikane apo punë, sepse ka një kusht që, në qoftë se nuk fillon çfarëdo? punë brenda gjashtë muajve, anulohet ose nuk njihet Falemnderit! kontrata. Cili është momenti që thuhet që firma filloi Skënder Gjinushi – Zoti Çenga. punë, sepse që të prishet një kontratë, pastaj mund Afrim Çenga – Falemnderit, zoti Kryetar! të hidhet në gjyq dhe çfarë argumenti ka pala Meqenëse në Komisionin e Ligjeve kanë dalë shqiptare? një sërë pyetjesh gjatë zhvillimit apo shqyrtimit të Skënder Gjinushi – Nuk ka pyetje tjetër? kësaj projektmarrëveshjeje dhe kanë qenë këto Nuk ka. pyetje që kanë nxjerrë atë konkluzion që e përmendi Atëherë, mbyllen pyetjet. Të fillojmë me zonja kryetare e komisionit, unë do të ndalesha në përgjigjet. Jeni gati për t’u përgjigjur, apo doni kohë?
1294 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Specialisti (Viktor Doda, zëvendësministër)– presim konfirmimin e firmës që të saktësojmë dy-tri Jemi gati. momente, jo se në kontratë nuk janë të shprehura, Zoti Kryetar, të nderuar deputetë, duke lexuar në kompleks kontratën gjen zbatim ligji Po u përgjigjem pyetjeve me radhë, një pjese të dhe kërkesat, por, për të qenë më të hapur që disa tyre do t’u përgjigjen specialistët e tjerë juristë dhe momente që kontestohen, t’i bëjmë më plota dhe Drejtori i Përgjithshëm i Minierave. më të qarta. Për këtë kam shfaqur mirëkuptim në Zoti Pjetri pyet lidhur me besueshmërinë e të dyja komisionet. firmës. Kam sqaruar në komisionet e ndryshme të Pyetje: a ka konfirmim të Bankës së Kuvendit, po sqaroj edhe në Kuvend se cilat janë Shqipërisë? Unë theksova që i jemi drejtuar përpara dokementet ligjore që, sipas ligjit të koncesioneve, një jave Bankës së Shqipërisë dhe ende nuk kemi që disponon organi shtetëror i autorizuar nga Qeveria, konfirmim. Theksova se kjo nuk ishte detyrë e ligjit konkretisht Ministria e Ekonomisë Publike dhe e të koncesioneve, por, meqenëse Komisioni i Privatizimit. Industrisë na e kërkoi një gjë të tillë, për të qenë Disponojmë regjistrin themeltar të shoqërisë ku korrekt me komisionin, i jemi drejtuar zyrtarisht. Siç është regjistruar, statutin e saj, vërtetim bankar që thashë, i jemi drejtuar edhe Bankës së Kursimeve firma nuk është në proces likudimi e falimentimi, si meqenëse Albbakri është klient i Bankës së edhe ekspertizën e kryer nga kompania e Kursimeve dhe çdo bankë ka për detyrë të mbrojë Deloit&Touche për vitin 1996-1997. Firma është e klientin e saj. Nuk kemi ende konfirmim. regjistruar në internet dhe në bursë. Këto janë Edhe zoti Jemin bën të njëjtën pyetje për plan- dokumentet ligjore sipas ligjit të koncesioneve që biznesin dhe programin dhe si do të zgjidhet. disponojmë. Thashë që ne jemi dakord, kemi pranuar në Nga Komisioni i Industrisë na është kërkuar që parim për transparencë, që të saktësojmë çdo gjë t’i drejtohemi Bankës së Shtetit për të investiguar në detaje, për të qenë të hapur edhe me firmën. Në zbatim të detyrës që shtroi komisioni, Parlamentin, edhe me pasurinë që shteti na ka që atë ditë i jemi drejtuar me shkresë zyrtare Bankës dhënë për ta menaxhuar. së Shtetit Shqiptar për këtë firmë. Gjithashtu, i jemi Nëse më lejoni, zoti Kryetar, unë kam diçka drejtuar dhe Bankës së Kursimeve ku Albbakri është për të thënë për të dyja komisionet: unë dhe gjithë klient. Këto nuk janë kërkesa të ligjit, por ne e bëmë stafi ynë i kemi mirëpritur vërejtjet e Komisionit të për të respektuar detyrën që na dha komisioni. Kjo Industrisë dhe të Komisionit të Ligjeve. Ne jemi të është baza ligjore që kemi në këtë institucion, këto hapur që të plotësojmë në mënyrën më të qartë, janë detyrat që na vë ligji. pavarësisht se në kontratë gjen në kompleks zgjidhje Pse nuk ka program zhvillimi dhe si duhet problematika, po për të qenë të hapur, të vëmë rregulluar; edhe kjo është pyetje e zotit Pjetri. theksin aty ku kishin merak të dyja komisionet, Po citoj me përgjegjësi atë që kam thënë në qoftë ai i Industrisë, qoftë ai i Ligjeve. Shpresoj se komision: me ligjin e koncesioneve, projekt quhet do të kemi mirëkuptim dhe nga kompania amerikane programi i zhvillimit që paraqet koncesioneri për për t’i saktësuar ose për t’i evidentuar më qartë dy koncesionin që merr. Firma amerikane ka paraqitur momente që kanë kërkuar të dyja komisionet. pranë Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe të Ka dhe një pyetje tjetër: a dëmtohen interesat privatizimit, programin e zhvillimit dhe detajimet e tona po u vonua marrëveshja? Për hir të së vërtetës, tjera konform ligjit. Kjo është bërë në prezencë të duhet të pohoj që kompania amerikane po na nxit Qeverisë, sipas ligjit, dhe Qeveria ka dhënë miratimin në çdo periudhë: Ju lutemi, miratoni kontratën që të e saj. Sigurisht, unë e kam thënë dhe në komision, vijmë të fillojmë punën. Unë mendoj se do të kemi po e them edh në seancë të Parlamentit, ne në kaq mirëkuptim me kompaninë amerikane për dy kontratë kemi lënë një afat që me fillimin, me momente që duhen saktësuar dhe që janë për të ratifikimin e kontratës në Parlament, një periudhë mirën e punës, edhe të kompanisë, edhe tonën. dymujore do të jetë për të saktësuar në detaje Sigurisht, vonesa është në dëmin tonë, sepse projektin objekt për objekt, të cilin e kam bërë Albbakri ka vetëm një alternativë, ose gjetjen e prezent. Sigurisht që ka sugjerime që të plotësohet, investitorëve strategjikë, dhe këtë e kam theksuar unë e kam pranuar logjikën e Komisionit të Industrisë edhe në komisionet e Parlamentit, po e theksoj edhe dhe të Komisionit të Ligjeve, për të qenë i hapur në Parlament, ose Albbakri duhet të kalojë në dhe për të mos lënë asnjë shteg komentesh. Ne po likuidim, pra, në falimentim. Nuk ka zgjidhje tjetër.
1295 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Me të ardhurat e Buxhetit të Shtetit dhe me vetë Falemnderit! kompaninë, nuk ka mundësi që kjo industri të Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! zhvillohet, pra të investohet në të. Pa investime, kjo Ka nevojë për ndonjë sqarim, jo për pyetje të industri është e mbaruar. reja? Nuk ka. Pyetje tjetër që ngre zoti Çenga, është ajo për Urdhëroni! mbrojtjen sociale të punonjësve. Unë jam shprehur Specialistja – Lidhur me pyetjen e bërë për në komisione, ku kam theksuar dhe po e theksoj, nenin 7 nga zoti Hamit, neni 7 bën fjalë për vlerësimin që koncesionin ne e quajmë formë privatizimi, e investimit dhe është një nga kyçet e të gjithë kështu jemi shprehur edhe në strategji etj. Gjithë kontratës, sepse është vlerësimi dhe investimi, në fuqia punëtore që del jashtë koncesionit, me të njëjtën kohë. Për sa i përket shqetësimit që ky saktësimin që do të bëjë amerikani dhe me vlerësim dhe ky investim mund të pësojë ndryshime oponencën tonë, për periudhën dymujore, siç është dhe kjo është me pasoja negative për palën tonë, në kontratë, do të trajtohen si çdo privatizim tjetër, shpjegojmë se në të gjithë kontratën ose në tërësinë me vendim qeverie për mbrojtje sociale, pra një vit e saj dhe në nene të shkëputura ky ka qenë një nga pagë, një vit asistencë. Kjo është arsyeja që edhe shqetësimet tona. Në nenin 5 thuhet që koncesionari në Buxhetin e Shtetit për vitin 2000 kemi kërkuar nuk mund të bëjë asnjë ndryshim në projekt dhe në një ndihmë për reformimin e të gjithë sektorit ekzekutimin e tij, pa njoftuar organin shtetëror të minerar, gjë, e cila është miratuar, por është lënë autorizuar, madje, organi shtetëror i autorizuar të që do të trajtohet me të ardhurat e privatizimit. Nuk vetmen detyrë që ka në këtë partneritet, nuk është dua të bëj komente për këtë punë, nuk është vendi se vë kapitale, por ai do të mbikëqyrë dhe do të dhe nuk më takon mua. ndjekë hap pas hapi detyrat që ka marrë përsipër Komisioni i Punës dhe i Çështjeve Sociale me koncesionari nga ana e tij. Njëkohësisht, dhe në shumë të drejtë sot është shprehur që këtë moment nenin 11 të kësaj kontrate, bëhet fjalë që organi për industrinë e bakrit do ta fiksojë në projektligjin shtetëror që është ministria, jo vetëm duhet të marrë që i kemi paraqitur Parlamentit. Unë kam rënë dijeni për ecurinë e kontratës, por duhet të lërë një plotësisht dakord me stafin tim, jam dakord që të afat të caktuar brenda të cilit duhet t’i vërë sanksione shkruhet në projektvendim që punonjësit që dalin dhe detyrime palës tjetër. Me një fjalë, në qoftë se tepër nga ky koncesion do të trajtohen me vendim brenda 30 ditësh marrësi në koncesion bën qeverie për problemet sociale që lindin. ndryshime, ka devijuar nga projekti, ka devijuar nga Për pyejten që bëri zoti Gjoni do të përgjigjet anekset që janë pjesë e kësaj kontrate, atëherë ai drejtoresha juridike dhe pyetja e fundit është ajo e do të shkojë drejt mbajtjes pozicion ligjor në këtë zotit Gaqo Apostoli,:kur do të fillojë punë firma? Në marrëveshje kontraktuale. Me një fjalë, në gjithë kontratë ëshë fiksuar, me ratifikimin e kontratës në tërësinë e saj, kontrata ka në themel këtë Parlament, firma në muajin e parë do të marrë në shqetësim, që investimi në koncesion dhe vlera e dorëzim të gjitha objektet e koncesionit, pra e merr këtij investimi, të ndiqen hap pas hapi nga ministria në dorëzim koncesionin menjëherë, dy muaj mbas që e mbulon dhe, në rastin konkret, është Ministria marrjes në dorëzim do të bëjë saktësime të të gjitha e Ekonomisë Publike dhe e Privatizimit. Prandaj, projekteve të objekteve, gjithmonë nën mbikëqyrjen nuk shikoj që në aspektin juridik të ketë probleme e OSHA-së që, në rastin konkret, është Ministria e lidhur me nenin 7, gjë që e kam shpjeguar edhe në Ekonomisë Publike dhe e Privatizimit dhe është e komisione. drejta për të filluar nga programi. Për t’u mbrojtur në Skënder Gjinushi – Këto ishin përgjigjet. kontratë, jo si në kontratën e parë të bakrit, Italbakri Atëherë, ka diskutime? që nuk kishte asnjë sanksion, që e gjetëm ne kur Zoti Gjoni. erdhëm për t’u marrë me këto punë, kemi thënë: Hamit Gjoni – Shkurt kam për të folur, vetëm Nëse firma nuk fillon punë, maksimumi, gjashtë muaj nja dy mendime kisha. Natyrisht që asnjë nga ne nga dita e hyrjes në fuqi të kontratës, OSHA-ja ka nuk mund të jetë kundër një kontrate dhe një të drejtë të prishë kontratën në mënyrë të marrëveshjeje të tillë në kushtet që ndodhet industria njëanshme. Pra, e kemi marrë në mbrojtje që të e bakrit. Për këtë, edhe ne deputetët që nuk jemi mos e mbajë kompania amerikane pafundësisht, specialistë të fushës, kemi dëgjuar gjerë e gjatë duke pritur se kur vjen ai. sqarimet, jo vetëm të ministrisë përkatëse, por edhe Këtoi ishin përgjigjet e mia. të specialistëve të pavarur, që kanë ardhur e kanë
1296 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhënë vërejtjet e tyre nëpër komisione. Shqetësimi të 30-vjetëshit të dorëzojë një industri të shkatërruar ynë është që kjo kontratë të jetë sa më e saktë dhe e të shfrytëzuar plotësisht dhe të parehabilituar. Këtu sa më detyruese për palën që merr përsipër është thënë vetëm me një fjalë të thatë. Pra, unë koncesionin në industrinë e bakrit. mendoj, dhe kjo mund të bëhet fare mirë, aq më Unë, nëpërmjet pyetjes që bëra, ngrita një tepër të ketë për herë të parë po e pohon sot në shqetësim, megjithëse në komision kemi diskutuar seancë zëvendësministri se në komision nuk u tha edhe për nene të tjera. Përgjigje, në fakt, nga zonja kjo, derisa ekziston mundësia e kontakteve me këtë juriste e Ministrisë së Ekonomisë është dhënë dhe koncesionar dhe e rregullimeve, të bëhen këto në komision, u dha një përgjigje dhe këtu. Të them rregullime dhe ne ta ratifikojmë. të drejtën, nuk më duket e kënaqshme përgjigjja Falemnderit! dhe mendoj që kam argumente. U përmend si Skënder Gjinushi – Falemnderit! argument neni 11 në përgjigjen që sapo u dha; të Zoti Çenga. drejtat që ka organi shtetëror i autorizuar për prishjen Afrim Çenga – Falemnderit, zoti Kryetar! e kontratës kur konstaton shkelje të vazhdueshme Unë gjykoj që vendimet e komisioneve, në emër dhe të rënda të obligimeve të marrësit të koncesionit. të të cilëve u shprehën kryetarët apo deputetë të Por, unë po shtroj problemin që në përputhje me tjerë të lidhur me ta, duhen gjykuar me mendje të nenin 7, marrësi përsipër i koncesionit, edhe nëse ftohtë. Nuk ma merr mendja se është momenti që i nuk realizon 75-milionëshin, sepse ia lë këtë të drejtë gjykojmë më mirë gjërat tani kur jemi të gjithë, se paragrafi i dytë i nenit 7, ai është në rregull me sa komisionet përkatëse, të cilat kanë arritur në detyrimet në kontratë. Nëse nesër ballafaqohemi, konkluzione. Personalisht, dëshiroj të them se mendoj unë, në Gjykatën e Dhomave të Tregtisë të kontrata e lidhur është mjaft diskriminuese ndaj palës Parisit për këtë problem, koncesionari, sipas sonë dhe më vjen shumë keq për ne dhe institucionet mendimit tim, del i fituar dhe të humbur dalim ne, tona që lidhim këto kontrata, ngaqë kemi shenja të pala jonë. Pra, me mënyrën si është formuluar neni theksuara inferioriteti të ekonomisë. 7, koncesionari mund të bëjë dhe një investim fare Do t’u përmbahem disa objeksioneve, të cilat të vogël për ta vënë në punë këtë industri, për aq sa detyruan komisionet dhe atë të Ligjeve, ku unë marr e gjykon ai dhe jo të realizojë këtë që është marrë pjesë, të mbajnë këtë qëndrim. Me të drejtë është përsipër në kontratë. Këtë e lë fare të hapur neni 7, kërkuar dhe u kërkua se sa është vlera e kësaj kurse në nenin 5 nuk gjen asnjë mbështetje. Në ekonomie që po privatizohet apo që po i jepet asaj nenin 5 janë detyrimet e koncesionarit, unë për vete shoqërie të ashtuquajtur amerikane, sepse kështu i kam lexuar me vëmendje, dhe mendoj që nuk ka doli, se nuk dihet dhe nga vjen, sepse dihet që ligji asgjë që shfuqizon atë që është thënë në nenin 7. për koncesionet e përmban një detyrim të tillë. Duke Tani, sugjerimi ynë, dhe në komision edhe këtu, iu referuar pikave të kësaj kontrate, thuhet që, pasi është ky: derisa e tha me të drejtë zëvendësministri të kalojë dhe në Parlament dhe të ratifikohet, atëherë këtu, derisa ekziston mundësia e marrëveshjeve dhe komisionet do të ngrihen mes palëve dhe për çfarë e rregullimeve të mëtejshme në kontratë me këtë të jetë dakord pala tjetër do të merret dhe çfarë nuk shoqëri, sugjerimi im është të bëhet ky korrigjim. do të jetë dakord, do ta hedhë, sepse dhe nuk kemi Nëse në nenin 7 lejohen ndryshime, të ketë një çfarë e duam. Gjithë sfera e kësaj ekonomie siç diapazon të caktuar për këto ndryshime, të mos është Albbakri që shtrihet nga Jugu në Veri, flas në jenë pa kufi, siç është lënë kështu. Për shembull, shumë qytete të vendit, atëherë i bie këtij komisioni këtë mund ta gjykojnë më mirë specialistët e të jetë mbi aktmarrëveshjen, mbi Qeverinë dhe mbi ministrisë, po të ketë të drejtën shoqëria ta Parlamentin. Kështu që unë gjykoj se lënia e një ndryshojë plus minus 10-20% apo kufiri të jetë vetëm hapësire të tillë në një nga nenet apo nga pikat e te kufiri i poshtëm, të mos lejohet më pak se kaq aktmarrëveshjes shpreh abuzim, sepse përvoja apo më pak se aq, po jo pa kufi, siç është lënë është shumë e qartë. Unë po ju them vetëm rastin këtu. e Albkromit, i cili që në mars të vitit në vazhdim i ka Po kështu, ka nevojë për saktësime edhe në ende punëtorët që dolën në asistencë pa marrë nenin 9 ku vihet detyrimi për koncesionarin që të rrogat. Që në gusht të këtij viti punëtorët që kanë transferojë në fund të periudhës së koncesionit dalë pa punë me vendim qeverie, nuk kanë marrë objekte të rehabilituara, po nuk vihet asgjë konkrete ende paratë, sepse shteti dhe Qeveria, ne jemi, kaq për këtë detyrim dhe fare mirë koncesionari në fund është Buxheti i Shtetit, nuk i kanë mundësitë. Madje,
1297 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
siç e gjykoj unë, për vitin 2000, plus këtyre kolegëve të mi deputetë, që kjo marrëveshje të punëtorëve, do të shtohet dhe një pjesë e mirë e shtyhet për më vonë. Le të bëhen ato plotësime që punëtorëve që do të dalin pa punë nga kjo janë të nevojshme dhe shumë të domosdoshme marrëveshje e lidhur, ose më saktë, akoma pa filluar, sipas ligjeve përkatëse dhe, në një të ardhme të në nenin përcaktues, të cilit unë po i referohem afërt, ta ratifikojmë. Le të merren dhe mendimet e shumë, sepse e kemi analizuar gjatë në komision, këtyre që thashë më sipër, qoftë edhe të sindikatës i lihet e drejta firmës që të hedhë, të flakë në rrugë e ta ratifikojmë, sepse ajo firma aty është, na vjen këdo dhe kurdo. Është kërkuar sa është vlera e sepse nuk është vetëm, por ka dhe firma të tjera, të derdhur e firmës private ose më saktë e firmës cilat janë afruar dhe që kërkojnë bakrin, sepse nuk koncesionare, e derdhur për llogari të shtetit përpara është fjala që po kërkojnë ca vendburime, por po se të lidhet aktmarrëveshja, megjithatë kjo nuk na japim tërë ato uzina të përpunimit, tërë ato uzina të u tha, madje u quajt dhe e parëndësishme. shkrirjes etj. që nuk janë pak, të paktën për një Unë gjykoj që ka shumë rëndësi konfirmimi i ekonomi si kjo e vendit tonë që dihet se sa jemi, një bankës në lidhje me pikën, të cilën e përmendën vend shumë i vogël. dhe parafolësit, por që unë dua t’i mëshoj. Mendohet Atëherë, më lejoni ta përfundoj dhe Falemnderit që edhe firma të falimentuara bëjnë pjesë në bursë. që patët mirësinë që më dëgjuat! Kemi parë në rezultatet e kohëve të fundit, në bursë Skënder Gjinushi – Falemnderit! bënin pjesë dhe ato firma që kur erdhëm ne në Zoti Pjetri. pushtet më 1997, u quajtën, sepse ashtu ishin të Fran Pjetri – Të gjithë jemi dakord, këtë e tilla, fantazmë dhe nuk u gjendej as nami as nishani. diskutuam edhe në komision, që gjendja e industrisë Për mendimin tim, kësaj kontrate i mungojnë së bakrit është e tillë sa e kërkon si domosdoshmëri dhe sanksionet. Nuk është sanksion ai që po nuk futjen e investimeve të huaja. Njëkohësisht, jemi filloi punë, unë zgjidh kontratën. Ai bën sikur fillon dakord që pikërisht kjo gjendje e bën të logjikshëm, punë realisht, shkon e fillon punë në një nga këto të arsyeshëm përjashtimin nga taksat doganore, objekte dhe më pas vazhdon ato praktikat e veta, nga tvsh-ja etj. Për ta stimuluar këtë investim, pa se ti nuk ke sanksion që, po nuk bëre kaq këtë vit dashur të zgjatem nga argumentet që u thanë nga ose këtë muaj apo gjashtëmujor, do të kesh këtë parafolësit, zotërinjtë Gjoni dhe Çenga, me të cilat sanksion. Sanksionet duhen, qoftë dhe dypalëshe, jam tërësisht dakord, dua të them diçka vetëm për sepse dhe shteti merr përsipër ato detyrime, edhe pikën e parë që, ne si komision, mendojmë se nuk pala le të marrë përsipër detyrimet që ka. është e bazuar në ligj dhe pikërisht atë që Ajo që pashë unë dhe që mungonte, meqenëse marrëveshja duhet të shoqërohet me projektin. Neve ne në Komisionin e Ligjeve thirrëm edhe punonjës në komision na u tha që kemi një studim prefizibiliteti të Albbakrit, ishin dhe drejtora, të cilët nuk dinin gjë dhe gjithsecili e di që ka studim prefizibilteti, studim në lidhje me këto kontrata, do të ishte me vlerë që fizibiliteti dhe pas kësaj është projekti. Pra, është të paktën t’u ishte marrë një mendim edhe kërkesë e ligjit që marrëveshja të bashkëshoqërohet, sindikatave. Jo më vonë se sot, nga sindikata e duke pasur si aneks projektin e zbatimit dhe mbi Albbakrit i është bërë prezent Komisionit të Ligjeve këtë bazë, plan-biznesin. Pra, bazuar në këtë, që, në lidhje me problemin e kësaj kontrate apo të bazuar dhe në kërkesën tjetër për garanci bankare kësaj aktmarrëveshjeje t’u jepej dhe atyre mundësia që e tha zoti Çenga, dhe unë nuk dua të zgjatem, për të dhënë një mendim. Dhe e shikoj me vend, jam dakord me argumetet e tij, unë i ngelem atij meqenëse kemi të bëjmë me një problem shumë të mendimi që marrëveshja duhet të rishtyhet për theksuar social. Ne do të jemi këtu përsëri dhe mund diskutim pasi të plotësohet me këto anekse. ta ratifikojmë, por dëshira ime do të ishte që ajo të Falemnderit! ratifikohej me plotësime, jo kështu në përgjithësi, Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! sepse jemi shumë deputetë që e kontestojmë këtë. Zoti Goçi. Po, përveç kësaj, një vendim parlamentar ka të bëjë Kristo Goçi – Falemnderit, zoti Kryetar! dhe me një qëndrim politik. Duhet pasur parasysh Mendoj se duhet ta përmend përsëri, meqenëse që shumë nga rrethet e vendit, unë po përmend nja jam në Komisionin e Ligjeve, që kjo çështje është tri-katër, i kanë të lidhura interesat edhe me këto diskutuar në kufijtë optimalë të seriozitetit për miniera, atëherë do t’ju kërkoja, juve, zoti Kryetar, problemin që ngrihet dhe madje në prani edhe të ndoshta dhe kryetarëve të grupeve parlamentare dhe specialistëve, të cilët këmbëngulin, jo për t’i dhënë
1298 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shqelmin kësaj oferte, që është nga Amerika, por janë në përputhje me legjislacionin shqiptar. Ne nuk për të saktësuar disa gjëra në kontratë. duhet ta zvarritim më ratifikimin e kësaj Vetë punonjësit dhe specialistët që kanë punuar marrëveshjeje, sepse është me gjithë mend një disa dhjetëra vjet atje e kanë këtë mendim se po ta gjendje skandaloze. lëmë këtë ofertë të na ikë nga duart, do të thotë Lidhur me trajtimin e punonjësve, ne do të ndonjëri që, njësoj jemi dhe ashtu duhet të dëshironim që të gjithë të ishin në punë, të kishin vazhdojmë, jo, të mos e kthejmë shitjen e paga më të larta, por realiteti është i tillë që ata nuk vendburimeve të bakrit dhe të kromit në kamina marrin as pagat mujore, prandaj të mos e vonojmë gëlqereje, siç kanë përfunduar një pjesë e tyre që dhe u bëj thirrje kolegëve që ta ratifikojmë këtë janë shitur. Unë mendoj se nga ana e ministrisë marrëveshje. Sigurisht, aty ka përcaktime dhe për mund t’i referohet, sepse tani janë Krishtlindjet dhe Qeverinë për të mbrojtur interesat e punëtorëve dhe nuk ulet njeri për të bërë projekte, por në ditët e të të gjithë specialistëve që janë në industrinë e para të janarit ne kemi mundësi për ta rishikuar këtë, bakrit. duke pasur ndonjë rregullim të mundshëm në Falemnderit! kontratën dhe duke parë dhe shqetësimet që ngrihen Skënder Gjinushi – Falemnderit! nga këta zotërinjtë, qoftë dhe nga sindikatat, me të Zoti Pjetri. cilat ne morëm kontakt. Fran Pjetri – Falemnderit! Mendoj se është një shtyrje e shkurtër, nuk i Duke shprehur konsideratat për zotin Sherifi, bën dëm punës, përkundrazi, mendoj se diçka mund desha t’ju sqaroja disa momente: është e vërtetë të rregullohet. që punonjësit e Albbakrit marrin një pagë 630- Falemnderit! lekëshe prej gjashtëmuajsh dhe këtë e kanë të Skënder Gjinushi – Falemnderit! garantuar derin në fillimin e vitit tjetër, është e vërtetë Zoti Sherifi. që Albbakri është në një gjendje të vështirë Elmaz Sherifi – Falemnderit, zoti Kryetar! financiare me një shumë marramendëse, po është Të më falin kolegët, por jam i detyruar ta theksoj aq e vërtetë se edhe lidhja e kësaj kontrate, kështu se thuhet që ka disa muaj që punëtorët nuk marrin siç është paraqitur këtu, nuk zgjidh asgjë, sepse para dhe ne themi përsëri ta shtyjmë këtë koncesionari nuk merr përsipër asnjë nga ato marrëveshje që t’i lëmë edhe disa muaj ata të detyrime për të paguar këta punëtorë që janë pa vazhdojnë me greva pse nuk marrin paratë. Dhe pse punë, nuk merr asnjë borxh përsipër, përkundrazi, nuk i marrin paratë? Në relacionin që është paraqitur me një nen të veçantë, ato janë natyrshëm barrë e është e qartë, kjo dihet, dhe zotërinjtë parafolës e Qeverisë Shqiptare, për të cilat, edhe në buxhetin dinë mirë që në vitin 1996 gjithçka ishte shkatërruar që kaloi, unë kam kërkuar që të merreshin në në industrinë e bakrit dhe asgjë nuk funksiononte. konsideratë dhe nuk janë marrë akoma. Pra, ky U bënë përpjekje maksimale nga Qeveria si mund është një problem i pazgjidhur, nuk është pikërisht të bëhej ajo që mund të bëhej. Atje gjendja është miratimi ose shtyrja e kësaj kontrate për fillimin e katastrofike. Vetë industria e bakrit dhe Albbakri ka vitit tjetër, që do t’i lërë pa pagë ose do t’u japë mbi 1 miliard lekë detyrime ndaj shtetit dhe ka pagën punëtorëve të Albbakrit. probleme mjaft të mprehta. Unë do të kisha vërejtje Unë jam në parim që një kontratë e tillë të për Qeverinë, e cila ka programuar që gjashtëmujorin miratohet, por të miratohet duke respektuar ligjet e dytë do të bënte privatizimin në industrinë e bakrit shqiptare, aq më tepër ligjin për koncesionet. Nuk dhe ka vonesa të pajustifikueshme, prandaj nuk do ka se si të kalojë sipas atij ligji një koncesion që të isha dakord me kolegët që ta shtyjmë akoma që nuk është i vogël, bëhet fjalë për një sipërfaqe ta çojmë në një gjendje akoma më të mjeruar. Nuk afërsisht të një rrethi, të kalojë pa një program të ka asnjë argument tjetër që të na mbushë mendjen plotë, aq më tepër, unë jam në dijeni që ka një që ka korporata, ka investitorë që janë të interesuar, studim, ka një program, por që nuk është pjesë e ky është i vetmi që e kërkon. Sigurisht që në kontratës. Programe, që nuk janë pjesë e kontratës, kontratë, të cilën unë e kam parë me shumë deri nesër në mëngjes unë bëj shtatë, kështu që vëmendje, ka gjëra që duhen saktësuar për të vënë ligji duhet respektuar, të bëhet programi. U tha se kuptimin e vërtetë të atyre nocioneve, çfarë është futur në kontakt me firmën; ajo të vijë, të gjejë nënkuptohet me to, ashtu siç bëhet një kontratë, mirëkuptimin me ne dhe ne të kemi mirëkuptimin t’i për të shpjeguar në hollësi detaje të nocioneve që a japim. Gjithashtu, ajo duhet të ketë mirëkuptimin
1299 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
dhe mirësinë që të zbatojë ligjin. Unë jam dhe me të gjitha, kjo drejtori, ka ndërprerë aktivitetin dhe ka atë që është detyrim i ligjit për privatizimin e hedhur një masë të madhe punëtorësh në rrugë, sektorëve me rëndësi të veçantë që, të saktësohet nga njëra anë duke premtuar se nuk i largon nga në ligjin e veçantë edhe trajtimi i problemeve sociale puna, dhe nga ana tjetër i drejton prenë Zyrës së që dalin nga privatizimi, por këtë ky projekt nuk e Punës për të siguruar punë në të ardhmen pranë parashikon. Prandaj, mendoj që duhen pritur këtij kantieri. Punëtorët kërkojnë dialog dhe mendoj negociatat përfundimtare me firmën, aq më tepër, që nuk e meritojnë indiferentizmin e treguar deri tani, unë personalisht, kam dëshirën të besoj ato që por përfaqësuesit e dikasterit përkatës të thuhen për garancinë e firmës, për besueshmërinë kontaktojnë me ta sa më shpejt për të zgjidhur e firmës, gjithashtu, do të dëshiroja që edhe Banka problemet ekzistuese. e Shqipërisë të shprehej, do të ishte mirë, megjithatë Falemnderit! unë i marr të mirëqena, garancinë dhe Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Agasi! besueshmërinë; përderisa jepet një garanci shumë Zoti Gjana. publike, nuk kam ndërmend ta vë në dyshim. Jemin Gjana – Falemnderit, zoti Kryetar! Falemnderit! Deklarata që unë do të parashtroj është në emër Skënder Gjinushi – Atëherë, fjalën e kanë të Partisë Demokratike dhe në emër të Grupit grupet. Parlamentar e Djathta e Qendrës. Korrikun që kaloi Zoti Ruçi. drejtues dhe deputetë të Partisë Demokratike iu Gramoz Ruçi – Grupi ynë kërkon një pushim përgjigjën angazhimit të ambasadorit amerikan në përpara se të shprehet. Tiranë Frowik për të nxitur procesin e hetimit dhe Skënder Gjinushi – Ta lëmë për nesër atëherë. zbardhjen e çështjes Hajdari, duke paraqitur në disa Gramoz Ruçi – Kur të doni ju. takime me diplomatët amerikanë të dhëna të Skënder Gjinushi – E mbyllim këtu seancën. mbledhura nga disa dëshmitarë, të cilët informuan Sigurisht, për këtë projektligj do të diskutohet për zhvillimet lidhur me 12 shtatorin, veprime të në fillim nëse do të shtyhet apo jo, pastaj do të personave të caktuar në ekzekutimin e deputetit votohet sipas vendimit të parë. Dakord? Hajdari dhe shoqëruesit të tij Çerja. Këtë material Përpara se ta mbyllim seancën për të vazhduar ambasadori amerikan e dorëzoi si material nesër në orën 17.00, do të vazhdojmë me rendin e konfidencial në Prokurorinë e Përgjithshme te ditës që kemi deri në mbarim të të gjitha projektligjeve Prokurori i Përgjithshëm Rakipi dhe grupit të që kishim në kalendar. prokurorëve ndërkombëtarë të ngarkuar me hetimin Zoti Agasi ka kërkuar të bëjë një deklaratë, e çështjes Hajdari. gjithashtu dhe zoti Gjana ka kërkuar të bëjë një Drejtuesit e Partisë Demokratike gjatë këtyre deklaratë në emër të Grupit Parlamentar të PD-së. takimeve kishin bërë të ditur se për Partinë Zoti Agasi. Demokratike publikimi nga ana e saj e emrave të Bardhyl Agasi – Zoti Kryetar, autorëve të ekzekutimit dhe të ndihmësve të tyre Prej disa ditësh, ashtu siç është vënë në dukje sipas të dhënave të disa dëshmitarëve okularë, nuk dhe përmes një deklarate të deputetit Bano, paraqiste vështirësi sikundër kishin paralajmëruar punonjësit e kantierit detar Durrës-Gdansk janë për rrezikun që u kanosej atyre në rast se këta hedhur në protestë për shkak të shqetësimeve të dëshmitarë bëheshin publikë. Pikërisht për këto mëdha që janë krijuar në kantierin e tyre, shqetësime arsye ishte kërkuar garanci ndërkombëtare për që janë rritur dhe për shkak të prishjes së dëshmitarët dhe kjo kërkesë kishte gjetur marrëveshjes nga pala polake që ka ardhur pas mirëkuptimin e plotë të të gjithë faktorit me të cilin grevës së tyre të urisë. ne kishim kontaktuar. Ata shprehin shqetësimin për prishjen e raportit Para disa ditësh, materiali është dorëzuar te mes kapitalit të huaj dhe atij shtetëror në dëm të Prokurori i Përgjithshëm. Ky material konfidencial, këtij të fundit, për shkatërrimin gjithnjë në rritje të që i është dorëzuar atij nga Ambasada Amerikane kantierit, për mospagimin prej disa vjetësh të gjashtë muaj më parë me qëllimin e vetëm që të sigurimeve shoqërore për punonjësit nga ana e kontribuonte në zbardhjen e çështjes, është dhënë drejtorisë, që arrijnë shifra në miliona lekë, për për botim në një revistë që tashmë nga të gjithë mosrealizimin e pagës së premtuar nga drejtuesit njihet si proqeveritare. Me këtë akt, Prokurori i polakë brenda afatit të premtuar, më 23 nëntor. Mbi Përgjithshëm dëshmon se është i gatshëm të
1300 Viti 1999 Legjislatura e 15-të vazhdojë jo vetëm fshehtas, por tashmë dhe haptas në të cilat kërkohet gjetja e shpejtë dhe ndëshkimi të bashkëpunojë me ata që kanë realizuar i organizatorëve dhe vrasësve të deputetit Hajdari ekzekutimin e deputetit Hajdari. Duke botuar dhe të shoqëruesit të tij Çerja. Me këtë akt, për të dokumentacionin konfidencial dorëzuar atij nga mbrojtur organizatorët e këtij krimi të shëmtuar, Ambasada Amerikane si kontribut për zbardhjen e Rakipi sfidon prokurorët ndërkombëtarë që hetojnë çështjes Hajdari, Prokurori i Përgjithshëm merr këtë çështje dhe mban peng paqen sociale në përsipër haptas shkatërrimin e institucionit të Shqipëri. akuzës. Me këtë akt u dëshmohet vrasësve dhe Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike dhe bashkëpunëtorëve të tyre se prokuroria do t’i njohë Grupi Parlamentar e Djathta e Qendrës e ata publikisht me të gjithë dëshmitarët që japin konsiderojnë këtë akt si shumë të rëndë dhe e dëshmi kundër tyre, kurse dëshmitarëve u thuhet denoncojnë atë publikisht dhe, për aktin e publikimit se po të guxoni dhe po të denonconi, jeni përballë të dosjes së hetimit, kërkojmë shkarkimin e kriminelëve që kanë ekzekutuar Hajdarin. Prokurorit të Përgjithshëm Rakipi. Duke botuar materialin e grumbulluar nga disa Falemnderit! dëshmitarë dhe dorëzuar atij si material konfidencial Skënder Gjinushi – Po ju e dini që dosjen e Rakipi sfidon haptas komunitetin ndërkombëtar, ka nxjerrë Rakipi, zoti Gjana? Deklaratën e 18 shtatorit 1998, të drejtuesve të Jemin Gjana – Atij i është dorëzuar materiali. OSBE-së, të BE-së, KE-së dhe BET-it, Rezolutën Skënder Gjinushi – Jo, e them këtë, sepse e shtatorit 1998 të Parlamentit Europian dhe të këtë material ju e keni çuar dhe në shumë vende të Asamblesë Parlamentare të KE-së, Konkluzionet tjera. e Konferencës Ndërkombëtare për Shqipërinë Atëherë, mbyllim këtu seancën për ta vazhduar mbajtur në Bruksel në muajin korrik të vitit të kaluar, pasdite, në orën 17.00.
E martë, 21.12.1999 Drejton Kryetari i Kuvendit, Skënder Gjinushi Seanca e pasdites
Skënder Gjinushi – Kalojmë në shqyrtimin e vazhdueshëm, duke avancuar 15-20 km çdo vit në pikës tjetër të rendit të ditës “Për aderimin e drejtim të zonave të gjelbra. Vende të tilla si Tunizia, Republikës së Shqipërisë në Konventën e Kombeve Libia, Algjeria, Egjipti, Izraeli, Australia etj., të cilat të Bashkuara “Për të luftuar shkretëtirëzimin në ato janë të kërcënuara direkt nga ky ekspansion, janë vende që kanë kaluar thatësirë serioze dhe/ose duke bërë një punë kolosale, jo vetëm për ndalimin shkretëtirëzim, veçanërisht në Afrikë”. e avancimit të fenomenit të shkretëtirëzimit, por në Kush do të flasë nga Komisioni i Bujqësisë? disa raste, edhe po i marrin terren asaj. Po të lejohet Zoti Shima. avancimi natyror i shkretëtirave drejt zonave të Xhevat Shima – Në fakt, unë nuk do të flas gjelbra, nuk është tepër e largët dita kur ato do të shumë në emër të Komisionit të Bujqësisë, por pata kërcënojnë direkt edhe vendin tonë. dhe një diskutim timin, mos i përmbledh të dyja. Së dyti, sondazhet e bëra kanë vërtetuar se çdo Të nderuar deputetë, vit nga grykat e lumenjve tanë, pra të Shqipërisë, Dëshiroj të intrigoj dhe njëkohësisht të derdhen në det rreth 1.5 miliardë tonë inerte dhera. sensibilizoj opinionin tuaj dhe të publikut të gjerë Këto dhera shumë të vlefshme dhe jetike për ne mbi rëndësinë e jashtëzakonshme të problemit që derdhen direkt si rezultat i gërryerjeve, ose i atij po shqyrtojmë. fenomeni që quhet erozion. Të mos harrojmë se Kur flitet për shkretëtira dhe shkretëtirëzim, nënës natyrë i nevojiten 1000 vjet ose 10 shekuj për pothuajse të gjithë ne kemi parasysh shkretëtirën e të krijuar një shtresë toke prej dy milimetrash. Së Saharasë, të Nigerit, të Nevadës, apo të Karakumit. këtejmi del rëndësia shumë e madhe për luftë kundër Nisur nga kjo, ekziston mendimi se vendi ynë është erozionit, gërryerjeve, sepse këtu fillon fenomeni i jashtë këtij problemi, por ju siguroj që nuk është shkretëtirëzimit të tokave tona. aspak kështu. Për këtë mjafton të përmendim vetëm Pa u zgjatur në hollësira profesionale, do t’i ftoja dy shembuj: Shkretëtirat janë në ekspansion të të gjithë deputetët që të miratojmë projektligjin për
1301 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
aderimin e Republikës së Shqipërisë në Konventën Republikës së Shqipërisë dhe Organizatës e Kombeve të Bashkuara për të luftuar Europiane për Sigurinë e Navigimit Ajror shkretëtirëzimin. Jo vetëm kaq, por do t’i sugjeroja (Eurocontrol)”. ekzekutivit që jo vetëm të përmbushte detyrimet që Komisioni i Industrisë dhe i Transporteve. i dalin vendit tonë nga miratimi i këtij projektligji, Zoti Bano. por të hartojë një program të veçantë pune për luftën Ilir Bano – Komisioni ynë e diskutoi dhe njëzëri kundër erozionit. u shpreh dakord për miratimin e këtyre Falemnderit! marrëveshjeve. Skënder Gjinushi – Falemnderit! Skënder Gjinushi – Falemnderit! Komisioni i Ekonomisë. Komisioni i Ligjeve. Zoti Bilani. Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve ishte Nazmir Bilani – Edhe Komisioni i Ekonomisë, dakord për miratimin e këtij projektligji, i cili, nga në mbledhjen e datës 14 dhjetor, shqyrtoi, ndër të pikëpamja kushtetuese e ligjore, është në përputhje tjera, dhe projektligjin “Për aderimin e Republikës me Kushetutën dhe ligjin “Për lidhjen e traktateve së Shqipërisë në Konventën e Kombeve të dhe të marrëveshjeve ndërkombëtare”. Komisioni i Bashkuara “Për të luftuar shkretëtirëzimin në ato Ligjeve, ka vetëm një saktësim, që u debatua dhe e vende që kanë kaluar thatësira serioze, dhe/ose pranuan edhe specialistët e ministrisë, për sa i shkretëtirëzim, veçanërisht në Afrikë”. përket titullit të projektligjit, pasi ai duhet të jetë i Komisioni e miratoi projektligjin për të kaluar njëjtë me marrëveshjet e nënshkruara në Bruksel. për diskutim në seancë plenare, pa bërë vërejtje Pra, siç janë marrëveshjet e nënshkruara, të jetë për të. dhe titulli i projektligjit. Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. Skënder Gjinushi – Atëherë, Komisioni i Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka Politikës së Jashtme. shqyrtuar projektligjin për aderimin e Republikës së Sabri Godo – Edhe ne e shqyrtuam në Shqipërisë në Konventën e Kombeve të Bashkuara komision dhe nuk kemi asnjë vërejtje. për të luftuar shkretëtirëzimin, duke e vlerësuar Skënder Gjinushi – Falemnderit! rëndësinë e tij, si dhe duke konstatuar që nga Këto janë prononcimet e komisioneve. Ka pikëpamja ligjore projektligji është në përputhje me pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Kushtetutën dhe me ligjin “Për lidhjen e traktateve Grupet janë dakord? Dakord. dhe të marrëveshjeve ndërkombëtare” dhe, në parim, Pra, mbarojmë dhe shqyrtimin e projektligjit “Për u shprehëm dakord për miratimin e tij. Programin e Harmonizimit dhe të Integrimit të Falemnderit! Kontrollit të Trafikut Ajror Europian (EATCHIP) dhe Skënder Gjinushi – Komisioni për Politikën e “Për Zbatimin e Masave të Menaxhimit Qendror të Jashtme. Drejtimit të Fluksit (CFMU)” ndërmjet Republikës Sabri Godo – Nuk kemi vërejtje. Jemi dakord. së Shqipërisë dhe Organizatës Europiane për Skënder Gjinushi – Këto ishin prononcimet e Sigurinë e Navigimit Ajror (Eurocontrol)”, për të kaluar komisioneve. Ka pyetje? Nuk ka. Ka diskutime? Nuk në shqyrtimin e aktit normativ me fuqinë e ligjit të ka. Këshillit të Ministrave nr.2, datë 16.11.1999 “Për një Grupet dëshirojnë të shprehen? Atëherë, ndryshim në ligjin nr.8474 “Për miratimin e meqenëse grupet janë dakord, mbyllim shqyrtimin nomenklaturës dhe të tarifës doganore”, dërguar në e projektligjit “Për aderimin e Republikës së Kuvend më 17.11.1999. Shqipërisë në Konventën e Kombeve të Bashkuara Komisioni i Ligjeve. “Për të luftuar shkretëtirëzimin në ato vende që kanë Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka marrë kaluar thatësirë serioze dhe/ose shkretëtirëzim, në shqyrtim aktin normativ nr.2 të Këshillit të veçanërisht në Afrikë”, për të kaluar në shqyrtimin e Ministrave, datë 16.11.1999 “Për një ndryshim në projektligjit “Për ratifikimin e marrëveshjeve “Për ligjin “Për miratimin e nomenklaturës dhe të tarifave Programin e Harmonizimit dhe të Integrimit të doganore”. Pasi u njoh me përmbajtjen e këtij akti, Kontrollit të Trafikut Ajror Europian (EATCHIP) dhe konstatoi që në aspektin ligjor, ai është në përputhje “Për Zbatimin e Masave të Menaxhimit Qendror të me Kushtetutën dhe, në parim, u shpreh dakord Drejtimit të Trafikut Ajror nga njësia e Menaxhimit për miratimin e tij. Qendror të Drejtimit të Fluksit (CFMU)” ndërmjet Falemnderit!
1302 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Skënder Gjinushi – Falemnderit! Skënder Gjinushi – Falemnderit! Komisioni i Ekonomisë dhe i Privatizimit. Komisioni i Bujqësisë. Nazmir Bilani – Edhe Komisioni i Ekonomisë, Zyhdi Pepa – Jemi dakord. në mbledhjen e datës 14 dhjetor, shqyrtoi Skënder Gjinushi – Falemnderit! projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin nr.8474, Zoti Bano, në emër të Komisionit të Industrisë. datë 14.4.1999 “Për miratimin e nomenklaturës dhe Ilir Bano – Komisioni ynë mendon se, për të tarifës doganore”, paraqitur nga Këshilli i arsyet që shpjegohen në relacion dhe, duke qenë Ministrave. se me koniunkturat aktuale të tregut nuk cenohet Pas diskutimeve të shumta në prani të shitja e prodhimit vendas, është dakord që projektligji ekspertëve të Drejtorisë së Përgjithshme të i mësipërm të miratohet. Doganave, komisioni miratoi projektligjin për të Skënder Gjinushi – Falemnderit! kaluar në diskutim në seancë plenare, duke bërë Komisioni i Ligjeve. dhe një saktësim si më poshtë në nenin 2, por, Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve është mbase është më mirë që saktësimin ta bëjmë kur dakord. ta diskutojmë nen për nen. Apo është e nevojshme Skënder Gjinushi – Falemnderit! ta themi tani? Ka pyetje për këtë projektligj? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Pse ka vërejtje? Diskutime? Nuk ka. Grupet? Dakord. Konkretisht cila është vërejtja? Atëherë, mbyllim shqyrtimin e projektligjit “Për Nazmir Bilani – Ka një vërejtje në nenin 2, disa ndryshime në ligjin nr.8474, “Për miratimin e rreshti i parë pas fjalëve “…kapitulli 27… “ të shtohen nomenklaturës dhe të tarifës doganore”, propozuar fjalët “me titull…”. nga Këshilli i Ministrave, për të kaluar në shqyrtimin Skënder Gjinushi – Më falni, por po flasim për e aktit normativ nr.3, datë 2.12.1999 “Për një aktin normativ nr.2 për miratimin e nomenklaturës ndryshim në ligjin nr.8516, datë 22.7.1999 “Për disa dhe të tarifës doganore dhe jo për projektligjin “Për ndryshime në ligjin nr.8439, datë 29.12.1998 “Për disa ndryshime në ligjin nr.8474, datë 14.4.1999 “Për Buxhetin e Shtetit për vitin 1999”. miratimin e nomenklaturës dhe të tarifës doganore”. Komisioni i Ekonomisë. Nazmir Bilani – Po, keni të drejtë. Nazmir Bilani - Në mbledhjen e tij të datës 16 Pas debatit të zhvilluar në prani të specialistëve dhjetor, Komisioni i Financave dhe i Privatizimit të Ministrisë së Financave, komisioni e miratoi aktin shqyrtoi, ndër të tjera, aktin normativ të Këshillit të normativ për ta kaluar për diskutim në seancë Ministrave “Për një ndryshim në ligjin nr.8516, datë plenare. 22.7.1999, “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8439, Skënder Gjinushi - Dakord. Falemnderit! datë 29.12.1998 “Për Buxhetin e Shtetit për vitin Atëherë, këto janë prononcimet e të dyja 1999”, paraqitur për miratim në Kuvend. Pas komisioneve. Pyetje ka? Nuk ka. Diskutime? Nuk debateve të zhvilluara në prani të specialistëve të ka. Grupet janë gati? Pasi grupet janë dakord, Ministrisë së Financave, komisioni miratoi kalimin kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për disa e aktit normativ për diskutim në seancë plenare. ndryshime në ligjin nr.8474, datë 14.4.1999 “Për Skënder Gjinushi – Po, falemnderit! miratimin e nomenklaturës dhe të tarifës doganore”, Komisioni i Bujqësisë. paraqitur nga Këshilli i Ministrave. Zoti Pepa, urdhëro! Komisioni i Ekonomisë. Zyhdi Pepa – Jemi dakord me këtë ndryshim. Zoti Bilani. Skënder Gjinushi – Falemnderit! Nazmir Bilani – Vërejtjen që kishim këtu si Komisioni i Ligjeve. komision e lexova pak më parë: në nenin 2, pas Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka fjalëve “…kapitulli 27…” të shtohen fjalët “me shqyrtuar aktin normativ nr.3 të Këshillit të titull…”. Ministrave për disa ndryshime në Buxhetin e Shtetit Skënder Gjinushi – Pra, komisioni është për vitin 1999, duke e vlerësuar shqetësimin që dakord, duke pasur këtë vërejtje. Qeveria paraqet për zgjidhjen dhe plotësimin e Nazmir Bilani – Po. Lidhur me hyrjen në fuqi nevojave urgjente për import të energjisë elektrike, të projektligjit, komisioni është dakord për datën komisioni u shpreh dakord për miratimin e këtij akti 1.1.2000, sepse kjo përputhet dhe me ligjin “Për në seancën plenare. Akti normativ është në Buxhetin e Shtetit” të vitit 2000. përputhje të plotë me nenin 101 të Kushtetutës.
1303 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Falemnderit! Nazmir Bilani – Po, dhe nuk i korrrespondoj Skënder Gjinushi – Falemnderit juve! dot me ato ku duhet lexuar varianti i ri që në kemi Atëherë, ka pyetje për këtë akt normativ të paraqitur; deputetët e kanë përpara. Këshillit të Ministrave? Nuk ka. Ka diskutime? Nuk Skënder Gjinushi – Dakord, votimi do të bëhet ka. Grupet? Dakord. në bazë të variantit tuaj. Mbyllet shqyrtimi i aktit normativ nr.3, datë Nazmir Bilani – Varianti ynë është ai i 2.12.1999 “Për një ndryshim në ligjin nr.8516, datë përfunduar, i cili ka përshirë të gjitha ndryshimet. 22.7.1999 “Për disa ndryshime në ligjin nr.8439, datë Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. 29.12.1998 “Për Buxhetin e Shtetit për vitin 1999”. Zamira Çaka – Falemnderit! Kalojmë te projektligji “Për procedurat tatimore Edhe Komisioni i Ligjeve në disa mbledhje të tij në Republikën e Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli ka marrë në shqyrtim projektligjin për procedurat i Ministrave. tatimore, projekt ky, i paraqitur nga Këshilli i Fjalën e ka Komisioni i Ekonomisë. Ministrave. Komisioni u njoh me projektin e paraqitur Nazmir Bilani – Komisioni i Ekonomisë, i dhe me punën voluminoze që është bërë nga Financave dhe i Privatizimit, në disa mbledhje të tij, Komisioni i Ekonomisë dhe i Financave për nëpërmjet një pune intensive, e shqyrtoi projektligjin rindërtimin e ligjit dhe të gjithë diskutimin e tij e ka “Për procedurat tatimore në Republikën e zhvilluar mbi bazën e relacionit të përgatitur nga Shqipërisë“, nismë e Këshillit të Ministrave. Gjatë Komisioni i Ekonomisë dhe i Financave, pra, të diskutimit të projektligjit, në prani edhe të variantit të rindërtuar të projektligjit. specialistëve të Ministrisë së Financave, u bë një Komisioni dëgjoi edhe shpjegimet që dhanë seri vërejtjesh për strukturën dhe përmbajtjen e këtij specialistët e Drejtorisë së Tatimeve dhe të projektligji, të cilat janë pranuar nga Ministria e Ministrisë së Financave, duke e vlerësuar si të Financave, si dhe nga përgstitësit e tij. rëndësishëm këtë projektligj, i cili synon në Në thelb, projektligji ka pak ndryshime në rregullimin e marrëdhënieve tatimore ndërmjet krahasim me variantin e kaluar në Qeveri, pasi 90% administratës tatimore e tatimpaguesve dhe e tij mbeti e njëjtë. Ndryshimet konsistojnë: përcakton bazën ligjore ku mbështetet administrata 1. Në heqjen e disa neneve të panevojshme, tatimore për administrimin e tatimeve sipas përmbajtja e të cilave në përgjithësi, u inkludua në standardeve perëndimore. Prandaj, në parim, disa nene të tjera. komisioni u shpreh dakord për miratimin e tij në 2. Në ndryshimin e renditjes së neneve në ligj, seancë plenare. një gjë e tillë u pa e nevojshme për ta bërë ligjin më Komisioni vëren që, me saktësimet e bëra nga të lexueshëm dhe për ta strukturuar atë me kapituj ana e tij, projektligji është në përputhje me dhe seksione, të cilat përfshijnë nenet sipas Kushtetutën dhe me ligjet e tjera. problematikës që ato trajtojnë. Falemnderit! 3. U gjykua se në ligj duhen shtuar disa nene të Skënder Gjinushi – Falemnderit! reja, të cilat e bëjnë më të kompletuar atë si ligj në Atëherë, këto janë dy komisionet që e kanë procedura tatimore. shqyrtuar këtë projektligj. Ne do të punojmë sipas Duke qenë se kanë ndryshuar pozicionet e variantit përfundimtar të Komisionit të Ekonomisë. shumicës dërrmuese të neneve, për shkak të heqjes Komisioni i Ligjeve ka bërë vërejtje mbi këtë variant. së disa neneve dhe të shtimit të disa të tjerave të Ka pyetje për projektligjin? reja, dhe për shkak të ndarjes dhe bashkimeve të Zoti Vejsiu. disa neneve, si dhe të ndryshimeve që janë bërë në Ylli Vejsiu – Kam një pyetje për zotërinjtë përmbajtjen e disa neneve të tjera, projektligji “Për specialistë. Nga një analizë krahasuese me Kodin procedurat tatimore të Republikës së Shqipërisë“ Doganor, del se fondi që u lejohet në dispozicion me ndryshimet në komision për çdo nen, paraqitet doganave për investime dhe për shpenzime të tjera, si më poshtë: ka qenë caktuar në masën 2% të të ardhurave të Këtu ndoshta nuk është nevoja t’i lexoj realizuara gjatë vitit, kurse në ligjin që na paraqitet ndryshimet, sepse i kemi paraqitur në relacionin që tani neve për procedurat tatimore, kjo përqindje është deputetët e kanë përpara. më e vogël, 1-1.5%. Nuk e kam ligjin përpara, por Skënder Gjinushi – Komisioni ka bërë një më ka bërë përshtypje pse të jetë ky dallim, pse të rindërtim të ligjit. jetë ky diferencim, duke pasur parasysh që, me
1304 Viti 1999 Legjislatura e 15-të shkallën e njohjes që kam, vëllimi i punës në Skënder Gjinushi – Atëherë, ka diskutime? organizmat tatimorë është mjaft i vështirë dhe Nuk ka. Grupet do të shprehen? procedurat janë më të komplikuaram një, dhe e dyta, Zoti Gjana. dihet që organizmat tatimorë te ne janë shumë pak Jemin Gjana – Grupi Parlamentar i Partisë të pajisur. Mund të them që, me sa di unë, vetëm Demokratike është dakord. Ne e kemi parë, unë Tirana dhe Durrësi kanë kompjutera kurse në degët kam drejtuar dhe komisionin për këtë periudhë për e tjera mungon baza teknike shumë më e këtë ligj, kështu që kemi reflektuar disa nga gjërat domosdoshme, për të mos folur pastaj për që mendonim se duheshin ndryshuar. Ne jemi ambientet. dakord si grup që të kalojë në seancë për t’u Një argument i fundit që mund të thosha unë, diskutuar. edhe sikur të barazoheshin këto përqindje, Skënder Gjinushi – Do të shprehet ndonjë grup domethënë sikur ai dypërqindëshi është lënë për tjetër? doganat, kontributi ose fondi shkon 800 milionë lekë, Zoti Bejtaj. kurse për tatimet ky dypërqindësh, po të korrigjohet, Engjëll Bejtaj- Edhe Grupi Parlamentar shkon 700 milionë lekë. Pra, edhe sikur të Socialdemokrat është dakord që projektligji të kalojë barazoheshin, përsëri fondi në vlerë absolute nuk për miratim. do t’ia kalonte atij të doganave. Këto argumente të Falemnderit! vogla i përmenda në favor të mundësisë për t’u Skënder Gjinushi – Zoti Karamelo. barazuar ky lidhur me problemet e mëdha dhe Ligoraq Karamelo – Falemnderit, zoti Kryetar! rëndësinë që mendoj unë, kanë tatimet, për kohën Edhe ne si grup jemi dakord që projektligji për tonë, për momentin që kalojmë. Do të doja një procedurat tatimore të kalojë për miratim në seancë përgjigje nga zotërinjtë specialistë, pse është bërë plenare. një diferencim i tillë. Falemnderit! Skënder Gjinushi – Falemnderit! Skënder Gjinushi – Zoti Jupe. Ka pyetje të tjera? Nuk ka. Hamdi Jupe - Si sekretar i Grupit Parlamentar Atëherë, kush do ta japë përgjigjen? të Partisë Socialiste, shpreh kënaqësinë time për Specialisti – Në fakt, në variantin e parë që ka mirëkuptimin që tregoi për të gjitha këto projektligje paraqitur Ministria e Financave nëpërmjet Drejtorisë Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike. Natyrisht së Përgjithshme të Tatimeve në Qeveri, propozimi që ne jemi dakord. ynë ka qenë që Drejtorisë së Përgjithshme të Skënder Gjinushi – Falemnderit! Tatimeve, për nevojat e saj, t’i lihen 2% të të Atëherë, me këtë prononcim të grupeve, mbaron ardhurave. shqyrtimi i projektligjit “Për procedurat tatimore në Në Qeveri, nga 2% që ishte propozimi i Republikën e Shqipërisë”, për të kaluar te shqyrtimi Ministrisë së Financave dhe i Drejtorisë së i projektligjit “Për shpronësimin dhe marrjen në Përgjithshme të Tatimeve, u bë 1%. Ne si përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private specialistë mendojmë që barazimi në përqindje me për interes publik”, propozuar nga Këshilli i doganën do të ishte në të mirë të ecurisë së punës Ministrave. në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve. Kalojmë te shqyrtimi i projektligjit për Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, sidomos shpronësimin dhe marrjen në përdorim të pasurisë degët e saj në rrethe, në fakt, punojnë në kushte të pronë private për interes publik. vështira, jo vetëm lidhur me informatizimin e të Komisioni i Ligjeve. dhënave të tatimeve, por jetojnë në kushte të Zamira Çaka – Falemnderit! vështira edhe për mungesa të tjera, sidomos në Komisioni i Ligjeve, në disa mbledhje të tij, ka ambiente për punë (zyra), në pajisje pune etj. Ne si marrë në shqyrtim projektligjin për shpronësimet për Drejtori e Përgjithshme e Tatimeve mendojmë që interes publik, si edhe marrjen në përdorim të një përkrahje sa më e madhe për Drejtorinë e përkohshëm të pasurisë private, projekt ky, i Përgjithshme të Tatimeve dhe për degët e saj në paraqitur nga Këshilli i Ministrave. rrethe do të ishte e domosdoshme. Njëpërqindëshi Komisioni u njoh me projektin, i cili synon të është një zgjidhje, por nuk është e plotë. Kështu që bëjë një rregullim të plotë juridik të shpronësimit ne mendojmë se dypërqindëshi do të ishte më për interes publik në përputhje me Kushtetutën, optimal si zgjidhje. Kodin Civil dhe atë të Procedurës Civile, si dhe me
1305 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
konventat e marrëveshjet e tjera ndërkombëtare, ku në përdorim të përkohshëm të pasurisë private, vendi ynë është palë. Pasi dëgjoi dhe shpjegimet nismë e Këshillit të Ministrave, duke u ndalur që dhanë specialistët e Ministrisë së Drejtësisë, sidomos në efektet ekomomike të shpronësimeve. komisioni bëri një numër të madh pyetjesh, debatoi Për projektin e paraqitur, komisioni, duke rënë gjatë në parim për përmbajtjen e projektit, duke dakord me shumicë votash, me miratimin e tij për sugjeruar një sërë ndryshimesh të rëndësishme, të të kaluar për shqyrtim në seancë plenare, bëri disa cilat do të paraqiten në seancë në vërejtjet që ka propozime për përmirësim të projektligjit. Mendoj bërë Komisioni i Ligjeve. Pas këtyre debateve, që propozimet të lexohen kur të kalojë projektligji Komisioni konkludoi që, në parim projektligji duhet nen për nen. Komisioni është dakord me vërejtjet të kalojë për miratim në seancën plenare së bashku që kemi bërë. me vërejtjet dhe ndryshimet që propozohen nga Skënder Gjinushi – Falemnderit! Komisioni i Ligjeve ose dhe nga komisionet e tjera. Ka pyetje për projektligjin? Pra në aspektin ligjor, projektligji është në përputhje Zoti Godo. me Kushtetutën dhe respekton parimet kushtetuese Sabri Godo – Zoti Kryetar, të ndarjes së pushteteve, të mbrojtjes së të drejtave Është thënë këtu që ky projektligj hyn në fuqi themelore të njeriut e të barazisë së llojeve të më 1 mars të vitit që vjen. Ne miratojmë një ligj që pronave. Gjatë shqyrtimit nen për nen, sikurse e do të hyjë në fuqi pas një muaj e gjysmë, mundësisht theksova dhe më lart, nga ana e komisionit janë të jepet ndonjë shpjegim për këtë. bërë disa vërejtje e ndryshime, të cilat ne do t’i Skënder Gjinushi – Zoti Cikuli. paraqesim më vonë. Por, dua të theksoj se gjatë Maksim Cikuli – Një pyetje kam unë: nuk e shqyrtimit të projektligjit, për shembull, nga ana e kuptoj, në Kushtetutën që keni miratuar e ka Komisionit të Ligjeve u bënë ndërhyrje në nenin 18, ndryshe, kurse këtu titujt e pronësisë nuk janë njohur pika 2 të projektit të paraqitur nga Qeveria, duke dhe megjithatë flitet për shpronësim mbi tituj të pasur parasysh parimin kushtetues që shpërblimi panjohur. Atëherë, si do të bëhet kjo punë? në shpronësimet për interes publik bëhet gjithmonë Skënder Gjinushi – Zoti Bilani. i drejtë. Pikërisht në heqjen e paragrafit të dytë të Nazmir Bilani – Unë kisha një pyetje për nenit 18, Komisioni i Ligjeve ka pasur parasysh këtë specialistët. Deri tani ka qenë problem me ligjin e parim kushtetues. Vërejtjet e tjera ne do t’i mëparshëm që kemi pasur për shpronësimet me paraqesim gjatë shqyrtimit nen për nen. interes publik, nuk kanë gjetur vend shpronësimet Falemnderit! për rikonstruksion ose për zgjerim të varrezave Skënder Gjinushi – Ju folët dhe në emër të të publike. Në fakt do të doja të dija, sepse edhe këtu, tjerëve, apo jo? nga një shqyrtim që kemi bërë më pas, se na doli Zamira Çaka – Jo. ky problem, megjithëse relacioni ishte bërë, nuk e Skënder Gjinushi – Komisioni i Industrisë. di se në cilin nen mund të përfshihen shpronësimet Zoti Bano. për interes të zgjerimit të varrezave publike, pasi Ilir Bano – Edhe Komisioni i Industrisë, pas është problem për disa qytete të Shqipërisë. disa seancash diskutimi, ka propozuar ndryshime Skënder Gjinushi – Zoti Pepa. dhe formulime për shtatë nene, që unë nuk po i Zyhdi Pepa – Falemnderit, zoti Kryetar! lexoj, pasi do t’i themi kur të vijmë te diskutimi nen Këtë projektligj e ka shqyrtuar dhe Komisioni i për nen. Me këto vërejtje, me shumicë votash, Bujqësisë dhe i Ushqimit, sepse shpronësimi është komisioni është dakord që ligji të miratohet. Pakica i lidhur shumë edhe me këtë komision, me tokën. është kundër miratimit të këtij ligji, pasi cenohen të Ne kemi paraqitur dhe një relacion, por është e drejtat e pronarëve në disa drejtime, si në çuditshme që këtu janë marrë parasysh vërejtjet e përcaktimin e vlerës që marrin si shpërblim për Komisionit të Ligjeve, të Komisionit të Industrisë pronën e shpronësuar, në mosnjohejn e pronarëve dhe të Transportit, të Komisionit të Ekonomisë, të të ligjshëm etj. Financave dhe të Privatizimit dhe nuk bëhet fjalë Falemnderit! fare për relacionin që ka paraqitur Komisioni i Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë. Bujqësisë dhe i Ushqimit, relacion që është miratuar Nazmir Bilani – Edhe Komisioni i Ekonomisë, në mënyrë unanime nga ai komision. Kështu që, në disa mbledhje të tij ka diskutuar rreth projektligjit hartuesit e këtij relacioni, mendoj se duhet të japin për shpronësime për interes publik, si edhe marrjen shpjegime pse nuk është marrë në konsideratë
1306 Viti 1999 Legjislatura e 15-të relacioni i këtij komisioni. Zoti Karamelo, keni pyetje? Falemnderit! Ligoraq Karamelo – Falemnderit, zoti Kryetar! Skënder Gjinushi – Më fal, po Komisioni Unë kisha një pyetje të tillë për projektligjin: a i Bujqësisë ku e ka çuar relacionin? merr parasysh ky projektligj për shpronësimet efektet Zyhdi Pepa – Relacionin e kemi dërguar atje dytësore që mund të lindin nga zbatimi i ku dërgohen relacionet. shpronësimeve? Për shembull, mund të ndodhë që Skënder Gjinushi – Zonja Çaka. prona ime si rezultat i shpronësimit të fqinjit, të bëhet Zamira Çaka – Nuk e kam marrë, pasi kur kemi e papërdorshme. Desha të di, a e merr parasysh ky bërë si komision shqyrtimin e projektligjit, jemi projektligj apo jo? munduar të marrim dhe vërejtjet e relacionet që kanë Skënder Gjinushi – Pyetje tjetër? bërë komisionet e tjera parlamentare. Relacionin e Zoti Gjana. Komisionit të Bujqësisë e kam parë, por ai nuk kishte Jemin Gjana – Unë kam pasur mundësi të vërejtje për sa u përket neneve konkrete, por ishin njihem me relacionin e projektligjit, i cili është pyetje, të cilat, nuk e di se kujt i ishin drejtuar, që përpjekur të bëjë dhe një analizë të asaj çfarë ka kërkonin përgjigje. ndodhur gjatë zbatimit të projektligjit të hartuar disa Skënder Gjinushi – Pra është marrë në vite më parë, që i shërbente po të njëjtit qëllim. Atje shqyrtim? ka pasur një përpjekje për të shpjeguar Zamira Çaka – Po. Atje kishte pyetje, për domosdoshmërinë e kalimit, të ripunimit, ose të shembull, për sa i përket tokës në sektorin e ndryshimeve në këtë ligj. bujqësisë. Komisioni i Ligjeve ka bërë një rregullim Së pari, në konceptin e shpërblimit, pse është juridik me vërejtjen që ka pasur Komisioni i kaluar nga një vlerësim në një vlerësim tjetër, çfarë Bujqësisë. ju ka detyruar që të kaloni nga një koncept vlerësimi Skënder Gjinushi – Urdhëro! në një koncept tjetër vlerësimi? Çfarë ndryshimesh Zyhdi Pepa – Zoti Kryetar, thelbësore ka midis këtyre dy koncepteve? Komisioni i Bujqësisë dhe i Ushqimit nuk ka Së dyti, çfarë ju ka shtyrë dhe nxitur që t’i jepni këtë vërejtje, por ka vërejtje në parim dhe qëndrimi i kaq hapësira dhe mundësi jo ekzekutivit në tërësi, tij është që projektligji i mëparshëm ka qenë shumë por edhe portofoleve të veçanta të ekzekutivit që të më i përcaktuar për objektet e shpronësimit, kenë mundësi të operojnë me këtë ligj? sidomos në bujqësi, gjë që projekti që paraqitet nuk Së treti, pse është kaluar në praktikën e e ka. mospërcaktimit ose pse nuk është thelluar më tej Skënder Gjinushi – Pse nuk është depozituar çështja e përcaktimit të asaj se çfarë do të më vete? konsiderohet shpronësim për nevoja publike? Zyhdi Pepa – Unë e di që është depozituar në Së katërti, a mendoni se hapet mundësi për të Komisionin e Ligjeve. abuzuar nëse ky ligj miratohet kështu siç është me Skënder Gjinushi – Ai ka qenë vetëm me tri të drejtën e pronësisë dhe mbi të drejtat e pronarëve? pika, kishte vërejtje parimore, por nuk kishte pika Skënder Gjinushi – Pyetje të tjera ka? konkrete që ky nen të bëhet kështu e ky nen kështu. Kush do të përgjigjet? Prezantohuni përpara se Komisioni kishte vërejtje konkrete që në këtë të filloni të jepni përgjigjet. nen saktësohet kjo gjë apo kjo gjë? Specialisti – Unë jam Ardian Dhurani, jam Zoti Arbnori. drejtor i Kodifikimit në Ministrinë e Drejtësisë, e cila Pjetër Arbnori – Dhe Komisioni i të Drejtave të është marrë në radhë të parë me hartimin e këtij Njeriut e ka shqyrtuar këtë projektligj dhe kuptohet projektligji. që një pjesë e komisionit që ishte në pakicë ka Lidhur me pyetjen e parë për hyrjen në fuqi të theksuar që është një shkelje e të drejtave të njeriut projektligjit më 1 mars 2000, nga shqyrtimi i çështja e cenimit të pronës në këtë mënyrë, sikurse projektligjit në komisione, na rezultoi që suksesi i është parashikuar dhe ka theksuar se ligji i tij varet nga shumë arsye, pra, dhe nga përgatitja e mëparshëm ka qenë shumë më i plotë dhe më i akteve normative, të cilat, sipas mendimit tonë që i rregullt se sa ky, prandaj pakica mendon që nuk kemi hartuar, janë shumë të rëndësishme. Këto akte duhet kaluar fare ky projektligj. normative do të përcaktojnë mënyrën e vlerësimit, Skënder Gjinushi – Po, domethënë pyetje nuk parametrat e vlerësimit të pasurisë që shpronësohet keni. dhe kompensohet. Këto akte normative do të
1307 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
përcaktojnë mënyrën dhe procedurat e ngritjes së Skënder Gjinushi – Është procedura e rregullt komisioneve, kriteret për të marrë pjesë në këto ligjore kushtetuese. komisione. Gjithashtu, në këto akte normative do Sabri Godo – Qenka me të vërtetë një të përcaktohen dhe standardet teknike të paraqitjes procedurë e habitshme. së projekteve dhe të kërkesave për të bërë një Skënder Gjinushi – Më vjen keq. shpronësim të caktuar. Paraprakisht, mund t’ju them Sabri Godo – Mua më vjen keq, gjithashtu. që për këto akte normative po ngrihen disa grupe Skënder Gjinushi – Megjithatë, vazhdojeni më pune në të cilat marrin pjesë ekspertë të Këshilllit mirë debatin me specialistin. të Europës, të Komisionit Europian, të të gjithë Sabri Godo – Po, po, do të vijë dhe koha e donatorëve që do ta ndihmojnë Shqipërinë me debatit. investime të rëndësishme publike. Specialisti – Për të dhënë një hollësi për këtë, Duke qenë se ky projektligj nuk do të kishte për shembull, një nga standardet që do të asnjë kuptim pa ekzistencën e këtyre akteve përcaktojnë këto akte normative është mënyra e normative, është menduar që të lihet një kohë e vlerësimit. Me ligjin ekzistues ne themi që është mjaftueshme, qoftë edhe më 1 mars, siç është parimi i çmimit të tregut. Duke qenë se deri më sot, menduar, që këto akte të përgatiten dhe të jenë të qoftë në dëm të pronarit, apo në dëm të donatorit a gatshme që në momentin e hyrjes në fuqi të ligjit, të shtetit krijoheshin situata ku vlera e tregut arrinte ligji të jetë operativ dhe i standardeve, për të cilat në diferenca mbi 20 herë, unë personalisht nuk është parashikuar. mund të them që për këtë ka qenë faji i vlerësuesit Skënder Gjinushi – Ka pyetje të tjera? apo i atij që kërkonte këtë vlerë. Atëherë është Sabri Godo – Është e para herë që shikoj një menduar që, mbi bazën e një përvoje që ekzistonte gjë të tillë, që i thonë, drejtpërdrejt, dhjetë karroca deri më sot të manualeve të vlerësimit të pasurive përpara kalit. Domethënë, bëjmë një ligj tani, i cili të luajtshme dhe të paluajtshme të tregut amerikan, do të hyjë në fuqi më 1 mars, sepse gjatë kohës do londinez dhe gjerman, të hartohet një manual teknik të bëjmë disa ligje të tjera që do ta bëjnë të dhe i përcaktuar shumë qartë mbi konceptet e zbatueshëm këtë ligj. ekonomisë së tregut që nuk janë tonat. Ndoshta ne Skënder Gjinushi – Akte normative, zoti Godo. nuk jemi ende në atë stad që t’i hartojmë vetë, por Sabri Godo – Nuk kam dëgjuar kurrë me ndihmën e këtyre ekspertëve, ne do të futim në ndonjëherë ndonjë logjikë juridike të tillë, sepse ne, legjislacionin shqiptar një akt normativ që do të ta zëmë se kemi vullnetin e mirë për ta miratuar sot përcaktojë mënyrën se si do të llogaritet çmimi i këtë ligj. Ky ligj do të marrë pamjen e tij të vërtetë tregut, në mënyrë që të mos kemi më anarki qoftë dhe do të bëhet i zbatueshëm kur të bëhen disa në dëm të pronarit, apo qoftë në dëm të shtetit. Për gjëra, të cilat nuk i njohim sot se si do të bëhen. këtë arsye, ky ligj kërkon patjetër këtë akt normativ, Këtë unë nuk e kuptoj fare. ndryshe humbet kuptimi i barazisë së pronave dhe Mundësisht të më ndihmojë specialisti ose i barazisë së të drejtave të palëve reciproke. ndonjë më i ditur se unë për këtë punë. Skënder Gjinushi – Vazhdoni me pyetjet e Skënder Gjinushi – Të të ndihmoj dhe unë tjera. pak? Specialisti - Pyetja e dytë, në qoftë se e Sabri Godo – Po. Sigurisht që ju dini më tepër. kuptova mirë është: ndërkohë që nuk janë njohur Skënder Gjinushi - Çdo ligj ka akte nënligjore titujt e pronësisë, përse është i nevojshëm një ligj dhe përgatitja e këtyre akteve kërkon kohë dhe ata për shpronësimet? kanë kërkuar që ligji të hyjë në fuqi më 1 mars ku të Në radhë të parë, ne kemi në fuqi një ligj për jenë bërë gati dhe aktet nënligjore. shpronësimet, domethënë legjislacioni shqiptar nuk Sabri Godo – Po pse duam ta shikojmë sot është bosh në këtë fushë. Në rast se do të shtohet këtë projektligj? problemi nëse titujt e pronësisë janë të rregullt apo Skënder Gjinushi – Po duhet bërë ligji që të të parregullt, që është një debat, i cili nuk më takon urdhërosh bërjen e akteve nënligjore, të cilët duhet mua në këtë moment, atëherë ky debat duhet të të jenë konform ligjit. shtrihet dhe me ligjin aktual dhe i bie që, në qoftë Sabri Godo – Po pse të mos bëhet një ligj që se ekziston një problem i tillë, dhe ligji që është në të ketë dhe të gjitha aktet ligjore me vete, meqenëse fuqi duhet të shfuqizohet. Pra, ne kemi ligj për ky nuk do të hyjë në zbatim? shpronësimet. Ky ligj synon dhe ka një përpjekje
1308 Viti 1999 Legjislatura e 15-të për të bërë një rregullim më të mirë të shpronësimeve janë ndryshimet thelbësore? Pak më përpara e dhe të të gjitha marrëdhënieve komplekse që lidhen preka këtë situatë; ne menduam që edhe ligji me shpronësimin. ekzistues, por edhe ligji i ri, mbështeten mbi parimin Unë mund t’ju them vetëm kaq që në projektligjin e vlerësimit sipas çmimit të tregut. Në këtë aspekt, për shpronësimet flitet për pronën private, e cila nuk ka asnjë ndryshim midis dy projektligjeve, por nënkupton, si në çdo lloj legjislacioni, si dhe për në ligjin e mëparshëm, në qoftë se do të shikojmë çdo lloj legjislatori që ekziston një titull pronësie praktikën e zbatimit të tij, domethënë që në vitin sipas legjislacionit shqiptar. Prandaj, mënyra e fitimit 1994 e deri më sot, ne ndodhemi në rrethana të këtij titulli nuk është objekt i këtij projektligji. vlerësimi të pasurive që shpronësohen ku, për t’u Lidhur me shpronësimet për varrezat publike, u marrë në konsideratë, merren, deri dhe në situata shtrua një pyetje se ku mund të jenë parashikuar. aspak shkencore dhe teknike. Për shembull, sa Një parantesë mund të bëj këtu: në qoftë se shikojmë është shitur toka e komshiut, apo e dy komshinjve, në strategjinë e Qeverisë për përafrimin e raste në të cilat mund të themi që mund të ketë një legjislacionit me atë të Bashkimit Europian, për ekzagjerim në shitjen me çmim shumë të lartë, por rihartimin e këtij projektligji ne kemi lexuar ligjet mund të ketë dhe një çmenduri në një shitje për përkatëse të shumicës së vendeve të Europës arsye objektive, me një çmim shumë të ulët. Perëndimore dhe të disa vendeve që kanë një situatë Duke qenë se në Shqipëri që nga viti 1995, në tranzicioni të përafërt me ne. se nuk gabohem, ekziston një shoqatë e vlerësimit Mund t’ju them që në legjislacionet e përparuara të pasurive të paluajtshme, ekzistojnë ekspertë të në asnjë vend nuk parashikohen shkaqet e vlerësimit të pasurive të paluajtshme të trajnuara shpronësimit, madje mund t’ju them që ata vendosin për një kohë shumë të gjatë nga ekspertë amerikanë vetëm një paragraf të shkurtër, që është në dhe të cilët janë të licencuar, ne menduam që ai diskrecionin e organit kompetent që bën manual që ata përdorin sot dhe ai manual që është shpronësimin, për të vlerësuar, nëse në rast të një hartuar nga këta ekspertë europianë dhe amerikanë kërkese, ka interes publik apo jo dhe pastaj këto për mënyrën e vlerësimit të pasurive që ligje ata i kanë prej disa dekadash, disa i kanë dhe shpronësohen, apo të vlerësimit të pasurive në 100-vjeçarë dhe kështu funksionojnë. Megjithatë, në përgjithësi, të inkludohet në legjislacionin shqiptar kushtet e Shqipërisë, ne menduam që disa në mënyrë që dhe parimi i vlerësimit sipas çmimit parametra të përgjithshëm t’i vendosim në projektligj të tregut të mos jetë më anarki, po të bëhet sipas në mënyrë që t’u japim disa orientime derisa të kritereve të ekonomisë së tregut, sipas luhatjeve të krijohet përvoja e duhur dhe të ekzistojë dhe praktika ekonomisë së tregut me ata faktorë përkatës që e duhur për zbatimin e konceptit të interesit publik. duhet t’i parashikojë ky akt. Nuk ka ndryshim Koncepti i varrezave publike, unë mund t’ju them thelbësor, është thjesht çështja që të displinohet që hyn në pikën 4 të tij ku flitet për infrastrukturën ky aspekt i legjislacionit për shpronësimet. në shërbim dhe në interes të publikut. Një pyetje tjetër është: pse u janë dhënë Lidhur me efektet dytësore në rastet kur prona hapësira portofoleve të operojnë me këtë ligj? bëhet e papërdorshme, në qoftë se shikoni Në qoftë se unë e kam kuptuar drejt pyetjen, projektligjin, aty parashikohet rasti i zhvlerësimit të është krahasimi midis ligjit ekzistues dhe pasurisë pronë private që mund të ndodhë dhe në projektligjit. Me ligjin ekzistues, ndoshta jemi i vetmi kufijtë me atë që shpronësohet. Pra, rasti i vend në Europë që kemi dy investime të Qeverisë zhvlerësimit të pronës është ai rast kur prona nuk në procesin e shpronësimit, në rastin e parë, kur është objekt i shpronësimit, por, për arsye të miratohet kërkesa për shpalljen e shpronësimit për rrethanave të shpronësimit, faktorët mund të jenë interes publik dhe, në momentin e dytë, është rasti nga më të ndryshmit, do të jetë ai manuali i famshëm kur Qeveria vendos të bëjë shpronësimin. Ne që do t’i përcaktojë, aty do të llogaritet dhe efekti mendojmë që miratimi i kërkesës dhe shpallja e dytësor, pra, se sa zhvlerësohet kjo pronë. Ndoshta kërkesës për shpronësimin, nuk është një moment mund të zhvlerësohet dhe totalisht, në rast se ajo që duhet të obligojë dhe të investojë Qeverinë, ashtu izolohet. Efekti dytësor parashikohet në zhvlerësimin si në shumicën dërrmuese të vendeve të Europës. e pasurive për shkak të shpronësimit. Kjo kompetencë praktikisht, u takon prefektëve dhe Lidhur me konceptin e vlerësimit, pse është organeve të pushtetit lokal, ose dhe ministrave ndryshuar vlerësimi lidhur me shpërblimin dhe ku përkatës. Ne menduam të aplikojmë të njëjtën
1309 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
mënyrë veprimi, pra, që Qeveria të investohet vetëm mbrohesh ndaj një procedure të caktuar, mënyra një herë vetëm në momentin e shpronësimit. se si do të mbrosh të drejtat e tua etj. Miratimin dhe shpalljen e kërkesës për Lidhur me pyetjen a hapen mundësi abuzimi me shpronësimin, ne jemi përpjekur ta bëjmë sipas të këtë projektligj, nuk e di nëse në pozicionin e gjitha parametrave që kërkohen për marrjen në dijeni specialistit mund të jap një përgjigje a hapen dhe për kohën e nevojshme për njohjen me këtë mundësi abuzimi me një projektligj. Unë do të kërkesë për shpronësimin dhe me atë reaksionin e gjykoja që mundësia e abuzimit është në ato raste parashikuar nga ky ligj për mbrojtjen e të drejtave kur ligji parashikon një klauzolë, e cila një ministri përkatëse, por që këtë akt mund të marrë dhe një të caktuar, një portofoli i jep mundësi abuzimi, por, ministër. Ne mendojmë se është portofoli i ministrit, në rast se gjithsekush kryen detyrën e tij, nuk ka i cili do të ketë të drejtën të bëjë shpronësimin. Ai vend për abuzim. Nuk e di se si mund t’i përgjigjem praktikisht, do të bëjë vetëm një publikim të kësaj mundësisë së abuzimit në këtë rast. Ideja është që kërkese, por nga ana tjetër ai është i ngarkuar me ato akte normative që përmendëm në fillim janë përgjegjësi ligjore që të ndjekë procesin e shumë të rëndësishme edhe në këtë aspekt që të shpronësimit nga momenti i paraqitjes së kërkesës ketë disa norma të detajuara teknike si për e deri në momentin që do të shqyrtohet nga Qeveria vlerësimet, si për mënyrën e ngritjes së komisioneve, dhe, gjithashtu, mbas miratimit nga Qeveria, edhe kriteret e përbërjes së tyre, procedurat e punës së momentin e zbatimit të këtij vendimi. Ne gjykojmë tyre etj. se ky është një efekt i punës përgatitore dhe i Skënder Gjinushi – Ka diskutime? ekzekutimit të vendimit, por jo një moment që Zoti Godo. ministri të çmojë nëse një shpronësim do të bëhet Sabri Godo – Ne e kemi ndjekur punën e apo jo, një kompetencë të tillë ky projektligj nuk ia Komisionit të Ligjeve dhe duhet të them se ai i ka njeh. bërë përmirësime të dukshme projektit fillestar që Një pyetje tjetër është çfarë do të konsiderohet ka ardhur nga Qeveria, porse as në projektin shpronësim për nevoja publike. Kur kemi përgatitur qeveritar, as në vërejtjet që ka bërë komisioni nuk projektligjin kemi filluar nga Konventa për të Drejtat zgjidhet një gjë thelbësore, ajo se çka quhet pronë e Njeriut, madje dhe me Deklaratën Universale të private. Komisioni nuk mund të fajësohet për këtë, OKB-së, kemi studiuar praktikën e Gjykatës së sepse nuk mund të merrte fuqi që nuk i ka, që nuk Strasburgut lidhur me çështjet e shpronësimeve, i takojnë, por mua më duket se në relacionin e saj protokollet shtesë të Konventës për të Drejtat e zonja Çaka nuk duhej të thoshte që ky ligj është Njeriut, legjislacionet përkatëse të shumë vendeve konform Kushtetutës, se po të jetë kështu, atëherë, europiane dhe madje mund të përmendim dhe unë do të thosha që zonja Çaka dhe kolegët e saj e legjislacionin e kohës së Zogut e të okupacionit të kanë kaluar, ndoshta se janë gjendur në vështirësi, Shqipërisë nga Italia dhe në asnjë nga këto nuk kanë mundur të bëjnë ndryshe, pa lexuar nenet legjislacione, as në Konventë nuk jepet një definicion 41 dhe 181 të Kushtetutës. E thënë me dy fjalë, se çfarë kuptojmë me interes publik. Edhe vetë unë e quaj këtë një ligj antikushtetues dhe që nuk Konventa për të Drejtat e Njeriut dhe legjislacionet duhet të kalojë. përkatëse shtjellojnë në një farë mënyre se si duhet Tani, këtu ndodhemi dhe përpara disa të zbatohet interesi publik dhe, në qoftë se do të vështirësive të tjera: vërejtjet janë dyfishi i shikoni projektligjin, për shembull, ne kemi futur projektligjit. Po të numëroni rreshtat, do të shikoni konceptin e balancimit dhe të interesit publik me që projekti ka 294 rreshta, vërejtje janë 420 rreshta. interesin privat, atë që është një parim shumë i Si do të orientohet deputeti që të votojë, ta zëmë se rëndësishëm sipas Konventës për të Drejtat e do të kalojë në votim ky. Njeriut. Lidhur me shpjegimet që u dhanë këtu për të Definicioni i interesit publik, praktikisht del nga mbrojtur këtë projektligj se është konsultuar vetë shtjellimi që u bën projektligji shpronësimeve, projektligji gjerman, francez e zviceran etj., unë them pra se çfarë quajmë interes publik, ne nuk kemi që specialistët kot lodhen të gjejnë ndonjë lloj arritur të gjejmë një definicion deri më sot. Vetë ligji paralelizmi a krahasimi në këto ligje, sepse atje nuk duhet të kujdeset për të vënë një balancë midis ka ekzistuar ndonjëherë problemi i pronës private si interesit privat dhe interesit publik. Jepen parimet, te ne. jepen privilegjet, procedurat, mënyra se si do të Që t’i bie shkurt, unë do të bëja këtë propozim:
1310 Viti 1999 Legjislatura e 15-të unë e di që shteti ka nevojë të zgjidhë problemin e jetë i plotë ose jo, sipas koniunkturave të tregut dhe pronave private që janë buzë autostradave dhe atë nuk mund ta caktojë vetëm blerësi, në këtë rast autostrada duhet të ecë, nuk duhet të pengohet Qeveria, por shitësi e blerësi së bashku, dhe, në derisa të bëjmë ne ligjet definitive të kësaj pune, rast mosmarrëveshjeje, vendos gjykata në bazë të por them se mund të merret parasysh një propozim ekspertëve të pavarur për këtë çështje. i tillë i arsyeshëm që edhe puna të mos pengohet, Së dyti, shteti, përveçse i jep vetes të drejtën po edhe të mos shkelet e drejta e njeriut lidhur me ekskluzive të caktimit të çmimit që ai e quan të pronën. Atëherë, le të vendosë ky Kuvend që të arsyeshëm, i jep vetes dhe të drejtën për ta ulur atë shpërblehen të gjithë ata pronarë që janë të ligjshëm më tej deri në 70% të vlerës, çka është një veprim konform nenit 41 të Kushtetutës. Për të gjithë të ku arbitrariteti i tij shfaqet hapur. Ai del pra, hapur si tjerët që kanë kontestime, le të depozitohen paret zot i pronës së shtetasve dhe jo si mbrojtës i saj. në bankë nga shteti dhe pastaj çështja se kujt i Së treti, sipas këtij projektligji, ka një gamë takon ky shpërblim do të zgjidhet kur të bëhet ligji. shumë të gjerë ku lejohet shpronësimi. Për Përfundimisht, unë mendoj se ne duhet ta shembull, për projekte ose investime që paraqesin shtyjmë shqyrtimin e këtij ligji. Unë thashë atje është qoftë dhe interesa shtrirjeje vendore në fushën e dyfishi, janë 400 rreshta, po harrova vërejtjet e bujqësisë, neni 9 pika 3, as më shumë dhe as më Komisionit të Bujqësisë që kanë mbetur rrugës, pak, nëse dikush do të ngrejë një fermë blegtorie domethënë bëhet gati trefishi në peshë, vërejtje ose të mbjellë një vreshtë a frutore, mjafton që ai t’i kundrejt ligjit dhe nuk janë komente, por janë vërë syrin tokës që i intereson, u drejton kërkesën përmirësime që duhet t’u bëhen neneve. Prandaj organeve përkatëse, që vendosin shpronësimin në them që ndodhemi në një situatë të vështirë për ta vlerën që e gjykojnë. A duhet të shtrihet shpronësimi marrë në shqyrtim këtë çështje nga ana teknike, në këto drejtime, kur investuesi mund dhe duhet të kurse për mua dhe për dy kolegët e mi të së Djathtës hyjë direkt në marrëveshje me pronarin? së Bashkuar mbetet ai që është problemi thelbësor, Së katërti, sikurse u tha këtu, problemi kryesor që ky Kuvend nuk mund të votojë një ligj që bie në dhe i pazgjidhur: kush është pronari? Ky ligj e kundërshtim të hapur me Kushtetutën. Këto kisha ndërlikon më tej zgjidhjen. Nuk do të zgjatem, por unë. do të shtoj vetëm se është deklaruar që me Skënder Gjinushi – Falemnderit! Kushtetutën e nëntorit të kaluar, kjo çështje do të Zoti Bano. zgjidhej, ky ligj është kundër këtyre deklaratave. Ilir Bano – Natyrisht edhe në një sistem Së pesti, ka raste kur bëhen ndërtime publike, demokratik, në raste krejt të veçanta dhe me ligj, rrugë etj. në toka që sot, për një arsye apo tjetrën, mund të merren vendimet përkatëse të heqjes të së janë në përdorim të shtetit. Nëse ato dalin jashtë drejtës së pronësisë, por me kusht që atij të mos i funksionit që arsyeton mbajtjen e tyre në përdorim cenohet, t’i pakësohet ose asgjësohet pasuria, nga shteti dhe shpronësohen, vlerën e shpronësimit sikurse ndodh kur zbatohet koncepti i shpronësimit duhet ta marrë pronari i ligjshëm dhe kjo duhej në regjimet totalitare. pasqyruar saktë në këtë ligj, por sipas këtij Me fjalë më të thjeshta, nëse dikujt i projektligji, ai nuk e merr këtë vlerë. shpronësohet trualli me shtëpinë, ai të ketë Së fundi, mendoj se mundësitë janë të gjera mundësinë e zëvendësimit të tyre me kushte të për veprime arbitrare edhe në atë të marrjes në njëjta me paratë që mori nga shpronësimi. Në të përdorim të përkohshëm të pasurisë private. Siç kundërt, do të kishim shpronësim në kuptimin e është shprehur aty, mund t’i merret jo vetëm toka, mirëfilltë të fjalës, pra edhe në vlerë, si dhe një devijim por edhe ambientet e biznesit çdokujt, me justifikimin të rrezikshëm të shtetit nga funksioni i tij si mbrojtës se do të përdoren për interes publik, kur në fakt, i së drejtës së pronës. mund të jetë në interes të dikujt tjetër. Për këto Në projektligjin e paraqitur, përveç vërejtjeve që arsye, dhe për arsye të tjera që dolën edhe indirekt u bënë se nuk është zgjidhur ende çështja e pronës, nëpërmjet pyetjeve, mendoj se ky projektligj është i shfaqen disa elemente të këtij devijimi: papranueshëm dhe i bazuar në koncepte krejtësisht Së pari, vazhdohet me konceptin e paqartë dhe të gabuara të trajtimit të të pronës. me mundësi abuzimi të çmimit, të shpërblimit të Falemnderit! drejtë, koncept, i cili është vendosur dhe në Skënder Gjinushi – Zoti Cikuli. Kushtetutën e miratuar vjet. Shpërbilimi mund të Maksim Cikuli – Në lidhje me pyetjen që bëra,
1311 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për të cilën specialisti dha një shpjegim, unë mbeta nisur, siç dhe na u shpjegua nga specialistët, nga i paqartë; unë pyeta për titujt e pronësisë dhe m’u përvoja e këtyre viteve, për të shkurtuar disa dha përgjigjja për ato që janë aktualisht sipas ligjeve procedura të tejzgjatura, të cilat vështirësojnë këtë në fuqi. Ndërkohë që në Kushtetutë thuhet se shumë proces, janë bërë rregullimet e nevojshme në nene nga ato ligje shfuqizohen, pra, në një farë mënyre të veçanta të tyre. Veç kësaj, kuptohet, ka dhe një ne biem pre e absurdit që u vu në atë Kushtetutë ku terminologji bashkëkohore të çështjes së thuhet që për dy-tre vjet do të dalin ligje, akte shpronësimeve, por ne e kemi parë thjesht nga ana normative etj., që do ta zgjidhin çështjen e pronësisë. sociale, në kuptimin që a dëmtohen ish-pronarët e Pra, pa u zgjidhur kjo, unë nuk e di si mund të bëhet pronave, të cilat presupozohet të shpronësohen dhe shpronësimi. Nga ana tjetër, u bë një propozim këtu ne shikojmë që ata e gjejnë mbrojtjen e plotë të nga zoti Godo, dhe më duket më e mirë që ky ligj të tyre në këtë ligj, sepse shpronësime nuk do të bëhen vijë së bashku me ato ligje paraprake që do të më, ose siç janë bërë gjatë viteve të mëparshme, zgjidhin çështjen e pronësisë. Sa kohë do të kërkojnë sidomos në regjimin totalitar, por do të bëhen në ato ligje, është parashikuar dy apo tre vjet, iku viti i bazë të një shpërblimi mbi bazën e vlerës së tyre. parë, them se do të iki dhe i dyti, sidoqë të jetë, Natyrisht, ne ishim diçka të diskutueshëm për sa i maxhoranca le të sforcohet, ka thënë që do t’i bëjë përket nivelit deri në 70%, kjo edhe mund të për tre vjet, le t’i sjellë për dy, le t’i sjellë për një vit diskutohet, por ne jemi dakord me të gjitha vërejtjet ato ligje, por ama ato ligje duhen përpara se të e sugjerimet që bëri Komisioni i Ligjeve, Komisioni zbatohet ky tjetri. i Ekonomisë, Komisioni i Industrisë, si dhe Falemnderit! Komisioni i Bujqësisë, të cilat janë të reflektuara në Skënder Gjinushi – Falemnderit! materialin përmbledhës që na është paraqitur. Në Ka diskutime të tjera? Nuk ka. këtë kuadër, ne ftojmë të gjithë deputetët të Zoti Kuqi. miratojnë pro miratimit të këtij ligji me qëllim që të Sulejman Kuqi – Në parim unë jam dakord shpejtohet procesi sidomos i ndërtimit të për ligjin për shpronësimet bashkë me rregullimet. autostradave, të cilat kanë filluar, por që pengohen Megjithatë, nga diskutimet më erdhi në mend një për njërën apo për tjetrën arsye, që lindin pikërisht pasazh nga një libër në kohën e nazizmit, “Fëmijët nga mungesa e dispozitave ligjore të përshtatshme. e ardhur nga Brazili”, i shkruar nga Levin, për disa Falemnderit! personazhe që donin të përsëritnin me anë të Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! kloneve figurën e Hitlerit, në mënyrë që të mbahej Zoti Pepa. fashizmi. Është dhe një film tjetër “Ishulli i doktor Zyhdi Pepa – Falemnderit, zoti Kryetar! Morosë“, që është shfaqur tani vonë, prandaj mirë Unë do të jap opinionin tim rreth këtij projektligji. është që për të mirën e përbashkët, për politikën e Edhe duke lexuar relacionin e projektit të paraqitur stabilitetit, mbase duhet tolerancë në të dy krahët. nga Qeveria, thuhet se arsyeja themelore është që Falemnderit! të shkurtojmë kohën për procedurat e Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! shpronësimeve. Ishte për ligjin kjo? Si do të bëjmë dhe disa saktësime? Unë kam Zoti Bej. mendimin që, duke ballafaquar ligjin ekzistues, të Theodhori Bej – Falemnderit, zoti Kryetar! miratuar nga Kuvendi në vitin 1994, në projektin që Edhe Komisioni i Punës dhe i Çështjeve Sociale, paraqitet dhe me ndryshimet e mëdha që janë bërë pavarësisht që nuk e kishim në rendin e kalendarit, atje në disa komisione, ku nuk janë marrë fare në e kemi parë këtë projektligj dhe ne jemi dakord që konsideratë vërejtjet parimore të Komisionit të të kalojë për miratim, sepse nuk është që ne nuk Bujqësisë dhe të Ushqimit, unë mendoj se nuk kemi një ligj të tillë, këtë ligj e kemi të miratuar bëjmë ndonjë gjë të madhe. Projekti i mëparshëm përpara katër-pesë vjetëve, por duke qenë se ne është shumë eksplicit në përcaktimet se ku duhet jemi në procesin e unifikimit të ligjeve me të shpronësohet, kush konsiderohet interes publik, Kushtetutën që kemi miratuar përpara një viti, në ndërsa projekti që kemi përpara është shumë i gjerë, kuadrin e gjithë punës që bëhet nga ekzekutivi për dhe për mendimit tim, me këtë projekt mund të përgatitjen e projekteve dhe nga Kuvendi për t’i u abuzohet. përshtatur legjislacionit tonë kushtetues, është Unë jam i mendimit që, me këto vërejtje kaq të marrë dhe kjo iniciativë, por në këtë kuadër, duke u mëdha, ky projekt duhet t’i kthehet Këshillit të
1312 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Ministrave, të ripunohet dhe ndofta të bëhen ndofta do edhe punë, do edhe volum, ka edhe saktësime themelore që kanë të bëjnë me aktet vështirësi, po ndofta edhe sepse me aktet nënligjore normative dhe të kemi një projektligj më eksplicit, duam të bëjmë dhe disa gjëra të tjera që na sepse dihet që problemi i pronës në Shqipëri është interesojnë, të cilat me ligj, ndofta është më e bërë kaq i komplikuar dhe kaq konfliktual, saqë duke vështirë për t’i kaluar në Parlament. Këtu nuk bëhet futur tashti dhe një agjent shumë të rëndësishëm fjalë për të pasur akte nënligjore dhe akte normative në këtë siç është shteti, me shpronësimet, ne nuk për të zbërthyer gjërat që nuk janë thelbësore, por do të bëjmë gjë tjetër, vetëm se do t’i thellojmë edhe gjëra që e bëjnë më të kuptueshëm ligjin. Bëhet më tej konfliktet. Kështu që unë këtu nuk kam për fjalë për të sjellë akte normative për çështje që janë detyrë të shpreh opinionin e Komisionit të Bujqësisë, thelbësore të këtij ligji, akte normative që kanë të sepse ai e ka paraqitur atë dhe, në parim, ka qenë bëjnë me çështjen e vlerës. kundër kalimit të këtij projektligji. Për të shprehur Duke qenë se akti normativ prek atë që është opinionin tim personal, do të votoj kundër kalimit të thelbësore, atëherë, nuk mund ta lësh kështu që, këtij projektligji. unë po të miratoj ligjin dhe ti pastaj aktin normativ Falemnderit! bëje si të të vijë për mbarë. Nëse bëhet fjalë se do Skënder Gjinushi – Ka diskutime të tjera? Nuk të ketë një listim dhe do të ketë një pasqyrë apo një ka. tabelë, fare mirë ajo pasqyrë apo ajo tabelë, mund Grupet parlamentare? të jetë pjesë e këtij ligji dhe kjo nuk pengon asgjë, Zoti Gjana. përveçse jep siguri. Pastaj, mënyra si është operuar Jemin Gjana – Falemnderit, zoti Kryetar! me termat nga vlerë e plotë, vlerë reale, vlerë tregu Së pari, unë do të paraqes opinionin e grupit në shpërblim të drejtë, përsëri ne mendojmë se e parlamentar, por desha të them që, si deputet, kam përkeqëson situatën që ka të bëjë me atë që është qenë kundër në Komisionin e Ekonomisë e të një ndër çështjet themelore të ligjit. Financave, njëkohësisht jam kundër dhe këtu në Së dyti, është çështja e problemit të objekteve seancë dhe, paraprakisht, po them që Grupi ose të shpronësimit për interes publik dhe emërtimi Parlamentar i Partisë Demokratike është kundër ose përcaktimi i objekteve për të cilat bëhet. Këtu votimit të këtij ligji. Nëse shtyhet dhe ripunohet, thuhet që në legjislacioniun europian nuk përmenden atëherë është një çështje tjetër dhe një variant tjetër. eksplicite, por sepse prona atje është aq e Tani, unë mendoj se ka disa arsye për ta kthyer, shenjtëruar mbase, saqë, edhe për forcë zakoni, për të mos dhënë mundësi që me këtë ligj të nuk ka guxim ta prekë njeri. Ju këtë e dini e dini abuzohet, si dhe me shumë gjëra të tjera, së pari, mirë, atje është historike qindravjeçare që nuk ta sepse ka një projektligji, i cili vërtet mund të ketë prek dot njeri pronën. Në Shqipëri e kolektivizuam pasur probleme në funksionimin e tij, por ne një herë të tërën, tani disave ua kemi dhënë, disave gjykojmë se është krijuar një hapësirë aq e madhe u kemi dhënë ca letra që i kanë nëpër duar, nuk dhe janë përdorur termat në mënyra të tilla, saqë dimë ç’është bërë me to, kështu që të mos projekti që është sjellë, e ka përkeqësuar përcaktosh objektet dhe ta lësh në mënyrë kaq të projektligjin që mund të miratohet. hapur, në mënyrë absolute, unë besoj që edhe ju e Këtu doli një problem lidhur me aktet dhe keni bindjen që abuzohet në mënyrë të specialistët që dhanë shpjegime, dhe ju zoti Kryetar papranueshme, sepse që të gjithë vërtitemi dhe bëtë një ndërhyrje duke thënë që, pasi del ligji, bëhen pastaj kur vemi, sjellim si shembull, që ja po aktet nënligjore. Dakord, por nuk është fjala se këtu pengohet autostrada. Po pse, çfarë na pengon ne do të vijnë ligje të tjera, këtu bëhet fjalë për akte që t’i bëjmë eksplicite ato që për autostradat, për normative dhe për akte nënligjore. Dakord, dihet që portet, për aeroportet, në qoftë se qenka se ka vërtet ato do të dalin në zbatim të ligjit. Ka pasur dy domosdoshmëri të tilla për efekt të fluksit të madh praktika, ndaj të cilave, në të vërtetë, Parlamenti në disa nga qytetet kryesore, ndofta dhe për varrezat është ndalur herë pas here gjatë gjithë kohërave, publike apo për një gjë tjetër. Po lëmë një hapësirë ka pasur dhe një kërkesë e një tendencë kaq të madhe, e përkeqësojmë ligjin nga ai që ka permanente që ligjit t’i bashkëngjiten aktet nënligjore qenë, në vend që të vinim duke e forcuar dhe japim dhe pastaj ai të vijë në Parlament, gjë e cila, për hir të drejtën që me akte nënligjore të përcaktojmë se të së vërtetës, nuk ka pasur ndonjë precedent që të cilat mund të jenë objektet. Po le pastaj shkohet gjejë zbatim deri më sot. Kjo ka ndodhur, sepse deri te kërkesa e njërit që do të bëjë një fabrikë
1313 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
makaronash dhe i drejtohet Qeverisë dhe i thotë Falemnderit! më jep një vend, shpronësoje një person, sepse dua Skënder Gjinushi – Grupi Socialist. të marr një copë vend të bëj një fabrikë makaronash. Gramoz Ruçi – Grupi ynë është dakord. Kështu që, edhe hapësirat që janë lënë në ligj Skënder Gjinushi - Kalojmë në projektligjin për të operuar ekzekutivi, Grupi Parlamentar i Partisë tjetër “Për përcaktimin e formës dhe të strukturës Demokratike do të mendonte që mund të përforcohej të formulës së privatizimit të Shoqërisë Anonime situata, kur vjen puna për interes publik, le të merret Albkrom”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. Parlamenti. Ky Parlament sa kohë që s’do të merret Komisioni i Industrisë. me ato që do të jenë shpronësimet për interes Fran Pjetri – Komisioni e diskutoi projektligjin publik, sa kohë që këtij Parlamenti nuk i thuhet se e mësipërm dhe e miraton me vërejtjet e ku do të shkojnë 350 milionë dollarë investime të mëposhtme. Kemi dy vërejtje në nenin 1 dhe 6, që vitit 2000, në cilat objekte e ky Parlament nuk merret do t’i diskutojmë nen për nen. për t’i miratuar një për një, të kërkojë llogari një për Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka një, sepse u ngarkokemi me punë, ne miratojmë marrë në shqyrtim projektligjin “Për përcaktimin e këtu lloj-lloj ligjesh e lloj-lloj gjërash dhe, kur vjen formës dhe të formulës së privatizimit të Shoqërisë puna, dashkeni të na shkurtoni punë neve që t’ia Anonime Albkrom”, nismë e paraqitur nga Këshilli i lini Qeverisë t’i përcaktojë të gjitha këto gjëra. Ministrave. Komisioni u njoh me projektin, i cili synon Prandaj këto janë arsyet që neve na bëjnë të privatizimin e një sektori të minierave, që është votojmë kundër, sepse ligji është i përkeqësuar, ligji shoqëria Anonime Albkrom. Ky privatizim pritet të nuk i ngushton hapësirat, ligji nuk jep shpërblimin sjellë prespektiva të reja në këtë fushë. Komisioni që meriton. Po pretendohet që me Kushtetutë ka dëgjoi shpjegimet që dhanë specialistët dhe duke gjetur një zgjidhje më të plotë çështja e pronave vlerësuar rëndësinë e tij është dakord. dhe e pronarëve, por, me ligjin që po bëjmë tani, në Në këndvështrimin ligjor projektligji është në vend që ta forcojmë, po e përkeqësojmë situatën. përputhje me Kushtetutën dhe me ligjin “Për Në të mirë të punës do të jetë që të merret ligji strategjinë e privatizimit të sektorëve me rëndësi të që është, të shihet në cilat pika ka vende që mund veçantë. Nga shqyrtimi nen për nen komisoni nuk të bëhen rregullime, pa e prekur çështjen e pati vërejtje të veçanta, por mbështet vërejtjet që ka specifikimit të objekteve, ose të ndonjë listimi, nëse bërë Komisioni i Financave dhe i Privatizimit dhe ka nevojë për ta zgjeruar, ta zgjerojmë, por të vijë Komisioni i Industrisë dhe i Transportit. këtu në Parlament të miratohet për t’u zgjeruar dhe Falemnderit! jo t’i jepet e drejta të bëhet me pronë private secili Skënder Gjinushi – Falemnderit! si të mundet dhe si të dojë. Nazmir Bilani – Edhe Komisioni i Ekonomisë, Për këto arsye Grupi Parlamentar i Partisë i Financave dhe i Privatizimit në disa mbledhje të Demokratike do të votojë kundër këtij projektligji, tij ka diskutuar rreth këtij projektligji “Për përcaktimin ose të biem dakord, të shtyhet, të ripunohet, të vijë e formës dhe të strukturës të formulës së varianti me këto shqetësime që dalin këtu në privatizimit të Shoqërisë Anonime Albkrom”. Pas seancë. diskutimeve të shumta nëpërmjet ekspertëve të Falemnderit! Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe të Privatizimit, Skënder Gjinushi – Grupet e tjera. komisioni miratoi projektligjin për të kaluar për Zoti Apostoli. diskutim në seancë plenare, duke bërë disa vërejtje Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! për formulimin e disa neneve, që cilat do themi nen Grupi Socialdemokrat, pasi e diskutoi këtë për nen. projektligj shprehet dakord në parim mbi bazën që Skënder Gjinushi – ka pyetje? Beji. ky projekt ruan vlerat tepër pozitive të ligjit të Theodhori Bej – Unë kam një pyetje me këtë mëparshëm, njëkohësisht korrigjon dhe pasaktësitë shpërblimin që do të jepet punonjësve që do të dalin apo dhe paqartësitë e shprehura dhe kanë dalë hap të papunë. Do të jetë shpërblim i menjëhershëm pas hapi gjatë kësaj periudhe disavjeçare të zbatimit apo do të jetë një shpërblim që për dy vjet ata do të të këtij ligji. shkojnë nëpër arka për të marrë rrogat? Në fakt, ne mendojmë që projekti ka pasur dhe Shpërblimi është i veçantë? dobësi, por me punën e madhe që është bërë dhe Skënder Gjinushi – Përgjigjet ju lutem. nga debatet në komisione projekti është përmirësuar. Specialisti – Ky shpërblim mund të jetë edhe
1314 Viti 1999 Legjislatura e 15-të i menjëhershëm. Pra, nuk përjashtohet mundësia shndërruar këtë vendim në një vendim të të jetë i menjërshëm. pazbatushëm për shumicën e atyre që kanë letrat Për sa i përket pyetjes së dytë, a do të futen me vlerë. Për këtë arsye ne mendojmë që nuk në skemë grupe… cenohet qëllimi që ka procesi i privatizimit kur 30% Një deputet – Duke folur dhe në emër të e aksioneve të sektorëve strategjik u ofrohen pa Komisionit të Punës jemi dakord në parim për dallim të gjithë shtetasve shqiptarë që kanë përfituar miratimin e projektligjit. Ky projektligj i jep mundësi bono dhe letra privatizimi, por në të kundërt nuk të dy varianteve të privatizimit, gjithashtu ky realizon drejt ndarjen me drejtësi të pasurisë projketligj kombëtare. Për këtë arsye ne nuk e miratojmë këtë Skënder Gjinushi- Zoti Bano. ligj në këtë formë. Ilir Bano - Do të flas dhe në emër të grupit. Falemnderit! Minerali i kromit në bazë të studimeve të Skënder Gjinushi – Zoti Pjetri. specialistëve tanë, por dhe të huaj, pasi kompani Fran Pjetri – Sa për sqarim, zoni Bano u të fuqishme sa kanë bërë studimet para disa vjetësh, prononcua për pjesën e parë, si komision, pastaj rezulton nga pasuritë më rentabël që ka Shqipëria. pjesa e dytë rezulton . Ne si komision kemi Megjithatë prapambetja teknologjike, pamundësitë qenë dakord me ato ndryshime që kemi diskutuar. financiare për investime etj. e bëjnë të Si grup është e drejta e zotit Bano. domosdoshëm privatizimin e këtij sektori dhe si Skënder Gjinushi – Grupet e tjera, ju lutem. rrjedhojë miratimin e një ligji për këtë qëllim. Në Zoti Apostoli. dy ndryshimet, në nenet 3 dhe 6, që ka propozuar Gaqo Apostoli – Grupi ynë e diskutoi këtë komisioni ynë bëhet fjalë për përfshirjen si projektligj dhe mendojmë që të kalojë në Parlamet. aksionerë të të gjithë punonjësve aktualë dhe të Për problemet e veçanta që kemi do të shprehemi mëparshëm që nuk kanë përfituar nga privatizimi nen për nen. dhe shpërblimi me pagën e dy viteve për të gjithë Falemnderit! ata që kanë ndenjur pa punë na ky proces në të dy Skënder Gjinushi – Grupi Socialist. format e tij, transferim të së drejtës së pronësisë Gramoz Ruçi – Dakord. me konçesion. Skënder Gjinushi – Mbyllim shqyrtimin e Mendojmë se ligji jep një zgjidhje të drejtë dhe projektligjit “Për përcaktimin e formës dhe strukturës të kënaqshme sociale-ekonomike për të gjithë ata së formulës së privatizimit të Shoqërisë Anonime që e krijuan dhe e zhvilluan këtë industri. Në “Albkrom”, për të kaluar në projektligjin “Për relacionin argumentues të këtij projektligji thuhet përcaktimin e formës dhe të formulës së privatizimit gjithashtu se ai synon të marrë parasysh vënien në të Bankës së Kursimeve, SH.A”, propozuar nga eficencë të bonove të privatizimit të publikut që nuk Këshilli i Ministrave. janë punonjës të këtyre shoqërive. Nuk e kuptoj Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. pse është vënë këtu në relacion, sepse sikur të ishte Zamira Çaka – Falemnderit! Komisioni i Ligjeve e vërtetë, atëherë në këtë projektligji futej në rrugën e ka marrë në shqyrtim projektligjin “Për përcaktimin e zgjidhjes dhe problemi i shumë diskutuar i letrave e formës dhe të formulës së privatizimit të Bankës me vlerë dhe i ndarjes së pranueshme të pasurisë së Kursimeve”. Komisioni u njoh me projektin, dëgjoi kombëtare. Mirëpo ky synim as që pasqyrohet në shpjegimet e specialistëve dhe nga pikëpamja ligjore ndonjë nen të projektligjit në fjalë, sikurse nuk është projektin e gjen në përputhje me Kushtetutën dhe pasqyruar më parë edhe në ligjin e privatizimit të me ligjin “Për strategjinë e privatizimit të sektorëve AMC-së, për të cilin ne kemi pasur vërejtjet tona si me rëndësi të veçantë”, si dhe me ligjin “Për grup. Në këtë kuptim edhe shtyrja e afatit të transformimin e bankave tregtare shtetërore në përdorimit të letrave me vlerë, e vendosur në ditën e shoqëri tregtare dhe për lejimin e privatizimit të fundit dhe që në vetvete ishte e domosdoshme nuk tyre”. e kryen funksionin e saj, pasi shumica e popullsisë Në parim komisioni me shumicë votash u shpreh që nuk ka punuar ose nuk punon në sektorët që do për miratimin e tij në seancë. të privatizohen me trasferim të së drejtës së Gjatë debateve që u bënë në Komisionin e pronësisë, si në një pjesë të industrisë minerare, Ligjeve u ngritën disa shqetësime dhe pyetje, të cilat Telekom, KESH dhe ndonjë ndërmarrje tjetër, nuk kishin të bënin me faktin nëse do të ketë shteti një ka asnjë mundësi të përdorimit të tyre, duke e bankë të vetën dhe cila do të jetë siguria që do që
1315 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kenë përfituesit nga efektet e privatizimit? Për këto Bankës së Kursimeve. Komisioni mori sqarime të shqetësime, si dhe e parë nga ana teknike, për plota juridike për garantimin e qytetarëve dhe me formulën e privatizimit, komisioni kërkon dhe do të legjislacionin aktual të shoqërive tregtare, depozitat mbështesë mendimin e komisioneve të e qytetarëve janë të garantuara nga shteti. Prandaj specializuara në këtë fushë, siç është Komisioni i komisioni është dakord me projektligjin dhe i Ekonomisë, i Financave dhe i Privatizimit. sugjeron Kuvendit miratimin e tij në seancë plenare. Në përfundim, Komisioni i Ligjeve në parim ishte Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Gjana dakord për miratimin e këtij projektligji. urdhëroni. Falemnderit! Jemin Gjana – A mendohet se, meqenëse Skënder Gjinushi – Po, Bilani. është e fundit nga të treja bankat që do të privatizohen, Nazmir Bilani – Komisioni i Ekonomisë, i ku janë grumbulluar gjithë kursimet e shqiptarëve, Financave dhe i Privatizimit për një kohë të gjatë ka projektligji për privatizimin e shoqërisë anonime “Banka diskutuar projektligjin, i cili përcakton formën dhe e Kursimeve” ka nevojë të shoqërohet me një ligj për formulën e privatizimit të Bankës së Kursimeve, të garantuar depozitat e klientëve? Sh.A. Komisioni e konsideron të nevojshëm procesin Së dyti, nga të gjitha eksperiencat që keni e privatizimit të kësaj banke, si domosdoshmëri për konsultuar a mendoni se është më e drejta dhe më e të rritur efektivitetin e veprimit të saj, si një mira që edhe Bankën e Kursimeve, mendojmë ta ndërmjetës financiar i fuqishëm, duke rritur shesim 100%, t’iu japim 100% të tjerëve, duke mos mundësitë e një lidhjeje më efektive të kursimeve të mbetur në asnjërën nga bankat, jo vetëm pjesë të brendshme me investimet e tyre në drejtim të kapitalit shtetëror jo e jo, por edhe pjesë të kapitalit kreditimit të ekonomisë dhe që biznesit shqiptare. shqiptar? Komisioni kërkoi sqarime të nevojshme nga Dhe së treti, çfarë është konceptuar për Banka e Shqipërisë, Ministria e Financave dhe strateginë e re që hartohet, që është këtu te neni 7 Banka e Kursimeve për të ardhmen e depozitave të i ligjit, lidhur me pastrimin e atyre papastërtive që qytetarëve dhe për efektivitetin e manaxhimit të tyre. mban brenda Banka e Kursimeve? Komisioni vlerëson se në kushtet kur është Skënder Gjinushi – Pyetje të tjera? Zoti Malaj. plotësuar kuadri ligjor dhe po forcohen institucionet Arben Malaj – Kam një pyetje për stafin e e specializuara të mbikëqyrjes pranë Bankës së Ministrisë së Financave. I çfarë viti është vendimi i Shqipërisë, janë gjithnjë në rritje garancitë reale të parë i Qeverisë për të ndërmarrë hapat për depozitave të qytetarëve. ristrukturimin dhe privatizimin e sistemit bankar? Komisioni i kërkon Qeverisë të ndërmarrë të E dyta, kur janë mbyllur për herë të parë degë gjitha hapat e nevojshme të ristrukturimit të Bankës ose janë shkurtuar degë bankash? së Kursimeve, si parakusht për një privatizim të E treta, a ka qenë kjo një kërkesë konstante e suksesshëm të saj. Komisioni i kërkon Bankës së organizmave ndërkombëtarë për të mbështetur Shqipërisë të ndjekë nga afër mbikëqyrjen e bankave zhvillimin e vendit, për hapat që duhen hedhur për të nivelit të dytë për të ndikuar në respektimin e sistemin bankar? Nuk po ua kërkoj përgjigjen ju plotë të parametrave të detyrueshëm ndaj ligjit e pse është hezituar për ndërmarrë hapa pastaj. sistemit banakar. E katërta, në tërësinë e detyrimeve që duhen Komisioni i kërkon Qeverisë, gjithashtu, të pastruar cila është përbërja e tyre dhe nga cili vit realizojë me trasparencë të plotë të gjithë procesin janë krijuar ato detyrime? e privatizimit të Bankës së Kursimeve, duke u dhënë Skënder Gjinushi – Zoti Murrizi. informacionin e nevojshëm të gjithë të interesuarve. Myslim Murrizi – Në privatizimin e Bankës së Komisioni kërkon mbështetjen e të gjitha forcave Kursimeve do të ketë një vlerë fillestare apo do të politike që të trajtojnë me profesionalizëm hapat që lihet siç na u tha dje këtu për fabrikën e qelqit të po hidhen në ristrukturimin dhe privatizimin të Kavajës? sistemit bankar, si një rrugë e detyrueshme për të Skënder Gjinushi - Pyetje të tjera ka? Po, rritur mundësitë reale të menaxhimit të kursimeve përgjigjet. të shqiptarëve në drejtim të investimit të tyre. Specialisti – Ka mundësi të na jepni 5 minuta Në mënyrë periodike Ministria e Financave kohë për t’u përgatitur? duhet të informojë Kuvendin, por edhe publikun, për Skënder Gjinushi – 5 minuta pushim që të hapat e hedhura në ristrukturimin dhe privatizimin e përgatiten specialistët.
1316 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
* * * reale të saj në treg. Këto ishin pyetjet. Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me përgjigjet Skënder Gjinushi – Pyetje të tjera nuk ka. A e pyetjeve që u bënë. ka diskutime? Po, zoti Malaj. Specialisti – Po e nisim me pyetjen e parë të Arben Malaj – Falemnderit, zoti Kryetar! Unë bërë nga zoti Gjana, sqarojmë: Legjislacioni tregtar e konsideroj detyrim edhe si deputet i këtij Kuvendi, në fuqi sot për sot merr përsipër garantimin e por edhe si financier, pa atributet që kam pasur, që depozitave në banka të nivelit të dytë. Ka disa ligje, të diskutoj, kur bëhet fjalë për privatizimin e Bankës siç është ligji i sistemit bankar, ligji i Bankës së së Kursimeve dhe aq më tepër kur ky proces, për Shqipërisë dhe disa ligje të tjera që bëjnë pjesë në fatin e keq të shqiptarëve është i politizuar me sistemin tregtar, të cilat marrin përsipër garantimin e konferenca shtypi ose dhe me deklarata që bën depozitave, deri në një farë mase, të personave të cilët opozita. E kam përmendur edhe një herë në këtë kanë depozituar paratë e tyre pranë bankave Parlament dhe detyrohem ta përsëris, që qysh në shtetërore. hapat e para që kemi hedhur për privatizimin e Për sa i përket pyetjes së dytë, se a do të jetë sistemit bankar shqiptar, jo vetëm që nuk kemi gjetur e fundit kjo bankë që do të privatizohet dhe mund të mirëkuptim politik, që ishte i domosdoshëm, por ketë shteti akses të krijojë banka të tjera, sqarojmë nuk kemi gjetur as mirëkuptim profesional. Edhe që ne kemi ardhur këtu për një projektligj për dy vjet më parë ka qenë e njëjta situatë, bile më e privatizimin e Bankës së Kursimeve dhe legjislacioni rënduar aq sa në gazetën “Albania”, që kishte krushqi në fuqi nuk e ndalon shtetin, si subjekt i së drejtës të mbara në atë kohë me PD-në, paraqiteshin civile të krijojë banka të reja ose t’i japë një institucioni piramida me kafka qytetarësh, për t’u treguar atyre tjetër të drejtën për të ushtruar veprimtari bankare. se bankat shtetërore ishin piramida dhe në një takim Për sa i përket pyetjes së tretë, se çfarë strategjie me Ministrin e Financave që Italisë, i cili rri gjatë do të ndiqet për rregullimin e detyrimeve të këtyre nuk rri kaq pak si në Shqipëri, kur më pyeti se cilat bankave, para një viti nga Kuvendi është miratuar janë vështirësitë e mia, si Ministër i Financave të ligji “Për agjencinë e trajtimit të kredive, i cili Shqipërisë i paraqita shqetësimin që politizimi i saktëson që detyrimet e krijuara nga bankat do të proceseve të privatizimit, aq më tepër i një merren përsipër të zgjidhen nga Agjencia e Trajtimit institucioni financiar ose i një banke, ka pasoja të të Kredive. Për këtë qëllim nga ana e Qeverisë drejtpërdrejta për qytetarët dhe i kam bërë prezent Shqiptare është përgatitur një ndryshim në këtë ligj, në luftën që bënte opozita. Përgjigjja e tij si ekspert ku pjesë përbërëse e këtij ligji, siç është dhe BKT- dhe si ministër ishte që, e gjithë fushata që bënë ja, do të jetë dhe Banka e Kursimeve. opozita për të penguar procesin e privatizimit, duke Për sa i përket pyetjeve të bëra nga zoti Malaj. nxitur qytetarët të tërheqin depozitat ose duke i Sqarojmë që në vitin 1995 ka dalë vendim qeverie çuar në një situatë tensioni përbën jo një konkullim për strategjinë e privatizimit të bankave. Në vitin 1996 politik, por një terrorizëm politik që një forcë politike ka dalë dekret presidencial, i miratuar nga Kuvendi, bën mbi qytetarët e saj. për bashkimin e bankave dhe është bërë bashkimi i Ky ishte një konkluzion që nuk vinte as nga një pjese të Bankës Bujqësore me Bankën e ndonjë kryetar partie dhe as nga ndonjë politikan Kursimeve dhe një pjesë e Bankës Kombëtare shqiptar, por vinte nga një Ministër Finance i një Tregtare me Bankën e Kursimeve. Gjithashtu, shteti të fuqishëm. privatizimi i bankave ka qenë një kërkesë konstante Kështu që unë në diskutimin tim do ta trajtoja e institucioneve ndërkombëtare. prapë këtë problem dhe do të kërkoja dhe Për përbërjen e detyrimeve të bankave, detyrimet mirëkuptim, aq sa mund të jetë, mirëkuptim e bankave kryesisht përbëhen nga detyrimet e ish- profesional, jo politik, që këtë proces, pavarësisht ndërmarrjeve shtetërore, përpara vitit 1990 dhe se çfarë mund të kemi me njëri-tjetrin rezerva, ta detyrimet e krijuara nga vetë bankat mbas vitit bëjmë sa më qartë, sa më mirë, sa më transparent. 1992, kur doli dhe vetë ligji për sistemin bankar me Sesi mund të kontrollohet procesi edhe nga opozita, dy nivele në Republikën e Shqipërisë. edhe me komisione të Parlamentit dhe me raportim Për sa i përket pyetjes së zotit Murrizi, lidhur të detyrueshëm të Ministrit të Financave, të me vlerën e aksioneve, në ligjin që kemi propozuar gëzojmë të drejtën ta mbikëqyrim dhe ta kemi propozuar që banka do që shitet me vlerën kontrollojmë, por jo ta kthejmë në një fushatë politike
1317 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
kundër depozituesve shqiptarë. privatizoni tani. Për mua, si specialist, thelbi i privatizimit të Në parim dhe në princip nuk jemi kundër që bankave është mundësia për të bërë një lidhje të procesi i privatizimit të shtrihet dhe në sistemin drejtpërdrejtë midis kursimeve të qytetarëve bankar. Unë nuk mendoj se bashkimi i bankave ose shqiptarë dhe mundësisë së tyre për të përfituar pakësimi i degëve të bankave, ose ndryshimi i kredi nga bankat që menaxhohen në bazë të sporteleve të tyre përbën proces privatizimi dhe unë rregullave të ekonomisë së tregut. Në këtë nuk mendoj se themi ndonjë gjë në kundërshtim këndvështrim edhe lufta që bëhet për gjoja me atë që çfarë po kërkohet tani, nëse themi se ka garantimin e depozitave të qytetarëve, nga pasur një vendim qeverie që na ka ngarkuar për të pikëpamja profesionale, nuk është e saktë. Në qoftë hartuar strategjinë, sepse zoti Malaj e di që ka një se do të shikohet përvoja edhe e vendeve nënshtim të ligjit, i cili thotë që pas miratimit të këtij perëndimore, edhe e gjithë vendeve të tjera, ligjet ligji do të përgatitet strategjia. Në vend që t’i që dalin për sigurinë e depozitave qytetare nuk janë kërkonim llogari vetes, atyre të 1996 dhe atyre që ligje që garantojnë 100% depozitat e qytetarëve. erdhën pas 1996, se pse pikërisht nuk është zbatuar Pra, në rastet kur nuk ka një ligj, i cili vendos ai vendim dhe kjo strategji nuk është hartuar, u pritka një kufi që të ruaj depozitat e qytetarëve, shteti që të bëjmë një herë tani ligjin dhe pastaj ta shqiptar i siguron 100%. Për shembull, Armerika e miratojmë strategjinë. Unë nuk mendoj se sjellë ka që garanton 100 mijë dollarë, pavarësisht sa efekte politike për të ngarkuar dikë, përkundrazi mund të jetë depozita. Gjermania e ka 80 mijë DM, sjellë efekte për të nxjerrë më shumë përgjegjësira. thonë ekspertët. Në një zhvillim të dytë të sistemit Më e drejtë dhe më e mirë është që jemi përpara privat të bankave dhe në një përvojë të plotë të një procesi të vështirë, para një problemi të vështirë, qytetarëve shqiptarë, për t’i përzgjedhur vetë bankat para një problemi të mprehtë, para një problemi që se ku i çojnë paratë e tyre, atëherë ka dhe ku kërkojmë që edhe këtë ta privatizojmë, nëse do të ndërhyet me ligj, i cili vepron mbi një nivel të caktuar dalë dikush ta marrë dhe pastaj klientët shqiptarë të mbrojtjes së depozitave. t’i shërbëjmë në sportele bankash që ç’është e Pra, nuk jemi në një kuadër ligjor, i cili cenon vërteta i grumbullojnë paratë e shqiptarëve këtu dhe interesat e qytetarëve ose lë të pambrojtura shërbejnë buxhetin e të tjerëve. Nuk është se bëhët depozitat e qytetarëve. Kështu që në këtë ajo lloj politike me interesat, por në qoftë se ka një këndvështrim le të diskutojnë më shumë ekspertët, ligj, i cili i mbron në një farë mënyrë interesat e sesa politikanët. Ka plotë elemente të konkurrimit klientëve shqiptarë për të paktën 150 miliardë këtë, politik, të raportit pozitë-opozitë, ku mund dhe të se nuk e ka shifrën gabim, atëherë duhet të ketë shpifet pa përgjegjësi, sepse mund të ketë të bëjë një ligj të plotë që t’i mbrojë. Këtë kemi kërkuar më individë, por nuk mund të pranohet që të ketë dhe këtë po kërkojmë dhe këtë po insistojmë dhe një lojë të tillë, të pamoralshme dhe joprofesionale, unë dua t’i kërkojë kolegëve të mi në Parlament që në një proces kaq delikat që ka të bëjë me qytetarët ky projektligj është paraqitur një herë për t’u futur shqiptarë që nuk janë të paktë, por janë disa qindra, në procedurat parlamentare dhe nuk është pranuar, mijëra. është refuzuar. Falemdnerit! Edhe një problem tjetër që është i ndjeshëm Skënder Gjinushi – Falemnderit! Ka diskutime dhe i prekshëm, përveç asaj që ka të bëjë me të tjera? Nuk ka. strategjinë dhe me strukturimin, është problemi i Grupet e kanë fjalën. Zoti Gjana. pjesës së kapitalit, çfarë unë pyeta qëparë. Dakord Jemin Gjana – Së pari, zoti Malaj, ish-Ministri specialistët thonë që shteti ka në dorë, sepse ligji e i Financave nuk bën mirë që përpiqet ta politizojë lejon që të krijojë një bankë tjetër me kapital çështjen. Mua më duket dhe nga debatet që kemi shtetëror ose me kapital joshtetëror, po me kapital bërë në komision, gazetat nuk i ndalon kush të shqiptar, por ne nuk po mbajmë këtë që kemi ose shkruajnë as pro Malaj as kundër Malaj, por këtu një pjesë të kësaj që kemi dhe nuk ka argumenta nuk bëhet fjalë për gazeta, bëhet fjalë për të miratuar për të justifikuar se pse. Nuk është se duam që ta një projektligj i cili prek interesat e të gjithë neve, politizojmë çështjen dhe të tmerrojmë kreditorët, por sepse edhe nga mënyra sesi u ndërtuan pyetjet mua është një çështje e prekshme, edhe është një më duket se pati një tendencë për të thënë se ju çështje të cilën ne si opozitë kemi obligimin ta keni dashur ta privatizonit atëherë dhe nuk doni ta themi. Ju keni mazhorancën e kartonave, votoheni
1318 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe miratoheni, por ne duam ta themi sepse është fjalën e tij dhe në emër të grupit nuk kontestoi asnjë në të mirë të punës ta themi që nesër pastaj të nga ato, atëherë pikërisht për të mos ta politizuar mos themi që po, sepse edhe ju nuk ishit kundër dhe për të qenë pikërisht dakord me atë që u shpreh kësaj. Ashtu sikurse ju kemi thënë dhe ne atëherë, në parim grupi parlamentar i opozitës, grupi i se dhe ju nuk ishit kundër firmave piramidale, madje mazhorancës jep votën pro projektligjit. i administruat mirë ato. Falemnderit! Falemnderit! Skënder Gjinushi – Këto ishin projektligjet që Skënder Gjinushi – Grupet e tjera? Zoti ne kishim për të shqyrtuar sipas rendit të ditës. Apostoli. Meqenëse ora është 20.00 vlerësojmë që votimi të Gaqo Apostoli – Grupi Socialdemokrat është vazhdojë nesër në orën dhjetë për të tërë projektligjet dakord që projekti të kalojë në seancë plenare. e shqyrtuara. Në qoftë se për ndonjërin është kërkuar Falemnderit. konsultimi brenda grupeve parlamentare të bëhet Skënder Gjinushi – Zoti Malaj. Si grup do të nesër. Përpara se ta mbyllim këtë seancë që do ta flisni? vazhdojmë nesër njoftojmë mbërritjen e këtyre Arben Malaj – Jo, kam të drejtë 2 minuta, zoti projektligjeve. Kryetar, për të replikuar me zotin Gjana, për t’i Projektligji “Për një ndryshim në ligin 7703 “Për treguar që jo vetëm nuk u morëm me skemat sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë”, piramidale, por në krahun e tij ka dhe një deputet të ndryshuar me ligjin 7932, me ligjin 8286 dhe me PD-së që kur mbylli një skemë piramidale në ligjinn 8392”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. Lushnje e mbyllën dhe e izoluan 20 ditë dhe Së dyti, akti normativ nr.4 “Për një ndryshim në dokumentet janë vetëm në Ministrinë e Financës. ligjin 8162 “Për miratimin me ndryshime të dekretit Hapat që po hedhim për të privatizuar sistemin 1630, datë 1.11.1996”, propozuar gjithashtu nga bankar janë pikërisht që të mos ndodhë ajo që Këshilli i Ministrave. ndodhi nga viti 1992-1997, ku bankat shqiptare Projektligji “Për një shtesë në ligjin 7665 “Për shërbyen si arka të PD-së dhe janë taksapaguesit zhvillimin e zonave që kanë përparësi turizmin”, shqiptarë që po paguajnë kreditë e pakthyera në propozuar nga Këshilli i Ministrave, më 20.12.1999” afat dhe në vend që të vlerësojmë njëri-tjetrin kur Projektligji “Për një shtesë në ligjin 8306 “Për hedhim një hap pozitiv, bëjmë replika të kësaj natyre. strategjinë e privatizimit të sektorëve me rëndësi të Skënder Gjinushi – Po, zoti Gjana. veçantë”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave më Jemin Gjana – Mua më vjen keq që vazhdon 20.12.1999. me të njëjtin qëndrim, por në qoftë se me këtë Projektligji “Për një shtesë në ligjin 8408 “Për qëndrim dhe me këtë gjuhë ti do të bindësh pjesën policinë e ndërtimit”, është paraqitur përsëri nga tjetër të kolegëve që të mund ta kalosh ligjin, kjo Këshilli i Ministrave”, më 20.12.1999. është një çështje tjetër. Ka mënyra më të mira dhe Dhe projektligji “Për aderimin e Republikës së më të ndershme për ta kaluar ligjin dhe jo kështu. Shqipërisë në Konventën Ndërkombëtare për Skënder Gjinushi – Zoti Ruçi. Standardet e Kualifikimit dhe Atestimit dhe Shërbimit Gramoz Ruçi – Duke ju përgjigjur apelit që për detarët të vitit 1995”, propozuar përsëri nga homologu im i opozitës më bëri, që ka forma më të Këshilli i Ministrave 20.12 1999. ndershme për të kaluar ligjin, pikërisht këtë do që Me këtë njoftim, për ardhjen e projektligjeve të shpreh unë, që duke pasur parasysh në parim se reja dhe veçanërisht të aktit normativ nr.4, i cili hyn Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike është në fuqi me bërjen publike dhe pastaj Kuvendi mund dakord për privatizimin e bankave dhe se duke pasur ta ratifikojë ose ta rrëzojë, ndërpresim seancën për parasysh pikërisht ato argumente që unë nuk dua të vazhduar nesër në orën 10.00 me votimin e t’i përsëris tekniko-profesionale që paraqiti në emër projektligjeve të shqyrtuara. të Komisionit të Ekonomisë dhe të Financave zoti Falemnderit! Malaj, aq sa vetë zoti Jemin mbajti shënim dhe me
1319 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
E mërkurë, 22.12.1999 Drejton Zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë hapim Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Nuk seancën e ditës së sotme me votimin e të gjithë ka. Abstenim? Nuk ka. projektligjeve të diskutuara gjatë dy ditëve të fundit Miratohet. në Parlament. Janë 11 projektligje, si numër janë Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. shumë, por një pjesë e tyre janë marrëveshje që Abstenim? Nuk ka. kanë vetëm dy nene dhe në rendin e ditës kemi Miratohet. bërë vetëm një ndryshim, me kërkesën e Grupit Kush është dakord në tërësi, me që është Parlamentar të Partisë Socialiste, që projektligji për marrëveshje votimi bëhet me karton? Kundër? Nuk miratimin e marrëveshjes së koncesionit të formës ka. Abstenim? Nuk ka. BOT në industrinë e bakrit etj., të mos jetë i dyti në Miratohet. radhë, por i fundit në radhë për t’u diskutuar, Kalojmë në projektligjin e dytë, që vjen sipas meqenëse ka nevojë për një konsultim. Jeni dakord? radhës “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë Po, zoti Gjana. në Konventën e Kombeve të Bashkuara “Për të Jemin Gjana – Ju po lini për në fund një ligj që luftuar shkretëtirëzimin në ato vende që kanë kaluar është më i diskutueshmi. Dihet që në fund njerëzit thatësirë serioze dhe/ose shkretëtirëzim, fillojnë e largohen dhe unë nuk gjej ndonjë motiv për veçanërisht në Afrikë”. ta lënë për në fund, sepse dy ditë kanë qenë të Hapet votimi. mjaftueshme për ta mbajtur qëndrimin dhe grupi i Mbyllet votimi. mazhorancës dhe unë nuk mendoj që shtyrja e tij 78 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim, miratohet për në sesionin e ri përbën ndonjë handikap shumë në parim projektligji. të madh dhe pengon ndonjë gjë shumë të madhe. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Nuk Namik Dokle – Po, mbase kështu do të bëjmë, ka. Abstenim? Nuk ka. por në fund dhe nga pikëpamja numerike e Miratohet. pjesëmarrjes së deputetëve do jetë ky numër dhe Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. ndoshta më shumë, sepse në qoftë se bie nën 78 Abstenim? Nuk ka. ne nuk vazhdojmë procesin e votimit. Miratohet. Jemin Gjana – Nejse kjo është një çështje e Kush është dakord me projektligjin në tërësi? asaj rregulloreje që me thënë të drejtën unë e kam Kundër ka? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. kontestuar disa herë këtu, edhe në Byronë Miratohet. Parlamentare, diskutohet dje dhe votohet sot dhe Zoti Legisi, ju lutem qetësi në votim. nesër dhe pasnesër, një pjesë e kolegëve nuk kanë Kalojmë në projektligjin e tretë “Për ratifikimin qenë këtu fare kur kemi diskutuar dhe votojnë këtu e marrëveshjeve “Për programin e harmonizimit dhe pa ditur se çfarë është diskutuar. të integrimit të kontrollit të trafikut ajror europian” Namik Dokle – Kam përshtypjen që këta që dhe “Për zbatimin e masave të menazhimit dhe të janë këtu janë deputetët më të rregullt dhe kanë drejtimit të trafikut ajror nga njësia e menaxhimit marrë pjesë në diskutimin e projektligjeve. Ata që qendror të drejtimit të fluksit” ndërmjet Republikës nuk kanë marrë pjesë, nuk janë as sot. së Shqipërisë dhe Organizatës Europiane për Kalojmë në projektligjin e parë, “Për ratifikimin Sigurinë e Navigimit Ajror” e marrëveshjes së asistencës administrative për Hapet votimi në parim. parandalimin, zbulimin dhe ndëshkimin e Mbyllet votimi. shkeljeve doganore, ndërmjet Qeverisë së 83 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim. Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Miratohet projektligji në parim. Republikës së Italisë”. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kush është dakord në parim? Abstenim? Nuk ka. Hapet votimi. Miratohet. Mbyllet votimi. 81 vota pro, asnjë abstenim, asnjë Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. kundër, miratohet. Abstenim? Nuk ka.
1320 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Miratohet. 2.12.1999 “Për një ndryshim në ligjin nr. 8516, datë Kush është dakord me projektligjin në tërësi? 22.7.1999, Për disa ndryshime në ligjin nr.8439, datë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. 29.12.1998 “Për Buxhetin e Shtetit për vitin 1999”. Miratohet. Meqenëse është akt normativ është me një nen. Kalojmë në pikën e katërt të rendit të ditës në Kush është dakord? miratimin e aktit normativ me fuqinë e ligjit nr.2 Hapet votimi. datë 16.11.1999 “Për një ndryshim në ligjin nr.8474, Mbyllet votimi. datë 14.4.1999 “Për miratimin e nomenklaturës dhe Me 80 vota pro, asnjë kundër, 2 abstenime, të tarifës doganore”. miratohet akti normativ. Hapet votimi. Kalojmë në votimin e projektligjit “Për procedurat Mbyllet votimi. tatimore”. Me 83 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Komisioni i Ekonomisë në bashkëpunim edhe miratohet akti normativ i Këshillit të Ministrave. me Komisionin e Ligjeve ka bërë një punë shumë Kalojmë në projektligjin Për disa ndryshime në voluminoze dhe ne do të votojmë në bazë të variantit ligjin nr. 8474, datë 14.4.1999 “Për miratimin e të paraqitur nga Komisioni i Ligjeve. Pra, do të keni nomenklaturës dhe të tarifës doganore” së bashku tekstin që mbaron me firmën e kryetarit të me relacionin përkatës. komisionit. Hapet votimi në parim. Zoti Malaj, meqenëse është një ligj i vështirë Mbyllet votimi. për mua, ju lutem, më ndiqni gjatë votimit për të Me 70 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, mos bërë ndonjë gabim. miratohet në parim projektligji Për disa ndryshime Nen pas neni, në kllapa keni të shënuar i ri ose në ligjin nr. 8474, datë 14.4.1999 “Për miratimin e referencë ndaj një neni tjetër. Aty ku është i ri do të nomenklaturës dhe të tarifës doganore”. thotë që është formulimi i nenit të ri nga ana e Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. komisioneve, ndërsa aty ku keni referencën do të Abstenim? Nuk ka. Miratohet. thotë që mbetet neni përkatës i projektligjit, por ka Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. ndryshuar vendin dhe është vendosur në Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vetvendosjen që ka teksti përkatës i Komisionit të Neni 3. Para se të bëjmë votimin, do t’ju sqaroj Ligjeve. për një problem. Në nenin 3 Këshilli i Ministrave Kalojmë në votimin në parim të projektligjit. është shprehur “Ky ligj hyn në fuqi më 1 janar të Hapet votimi. vitit 2000” dhe Komisioni i Ekonomisë është Mbyllet votimi. shprehur dakord me këtë, ndërsa Komisioni i Ligjeve Me 80 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, ka kërkuar zbatueshmërinë e rregullit për hyrjen në miratohet në parim projektligji “Për procedurat fuqi të ligjeve. Lidhur me këtë problem i është bërë tatimore”. kërkesë Presidentit të Republikës dhe është marrë Kalojmë në votimin nen për nen. miratimi që bashkë me dekretimin e këtij projektligji Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. do të miratohet edhe hyrja e tij në fuqi dhe ne do e Abstenim? Nuk ka. votojmë kështu. Miratohet. Kush është dakord me propozimin e Komisionit Neni 2. Zonja Çaka ju keni një vërejtje. të Ekonomisë që të respektohet kërkesa që ky ligj Zamira Çaka – Te neni 2 Komisioni i Ligjeve, të hyjë në fuqi më 1 janar të vitit 2000? Kundër? mbi bazën e variantit që ka riformuluar Komisioni i Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Ekonomisë, ka bërë një saktësim. Në rreshtin e Miratohet. dytë hiqet fjala “parime”, sepse është një shprehje Kush është dakord në tërësi me projektligjin Për parazitare që nuk është koncept ligjor, prandaj është disa ndryshime në ligjin nr. 8474, datë 14.4.1999 hequr. “Për miratimin e nomenklaturës dhe të tarifës Namik Dokle – Zoti Malaj, keni ndonjë doganore”? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. kundërshtim ndaj këtij korrigjimi. Miratohet. Arben Malaj – Jo, do ta kemi si rregull që për Kalojmë në projektligjin e gjashtë të rendit të vërejtjet që do të bëjë Komisioni i Ligjeve do të japim ditës. Projektligji për miratimin e aktit normativ me mirëkuptimin paraprak. fuqinë e ligjit të Këshillit të Ministrave nr.3, datë Namik Dokle – Atëherë, kush është dakord me
1321 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
këtë korrigjim të Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk Kuvend. Nuk po diskutohet për pikën 2, por po ka. Abstenim? Nuk ka. diskutohet për pikën 1 dhe në pikën 1 Komisioni i Miratohet. Ligjeve kërkon që të hiqet fjala “vetëm”, ndërsa Neni 3. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Komisioni i Ekonomisë kërkon që ta bëjë më saktë Abstenim? Nuk ka. dhe të mos hiqet fjala “bëhet vetëm me ligj të Miratohet. Kuvendit” po të hiqet fjala “vendore” dhe formulimi Neni 4. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. mbetet kështu “Vendosja, ndryshimi ose heqja e Abstenim? Nuk ka. një tatimi ose takse nacionale bëhet vetëm me ligj Miratohet. të Kuvendit”. Kjo është e saktë. Neni 5. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Specialisti – Po, kjo është e saktë. Abstenim? Nuk ka. Namik Dokle – Kush është dakord? Kundër? Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Neni 6. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Neni 8. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Neni 7. Miratohet. Zonja Çaka ju e keni fjalën. Neni 9. Zamira Çaka – Te neni 7 është hequr vetëm Zamira Çaka – Për nenin 9, në Komisionin e një fjalë, për sa i përket vendosjes ose heqjes së Ligjeve është debatuar gjatë dhe në nenin 8 Ministri tatimeve, ose taksave nacionale, ose vendore me i Financave është ai që nxjerr aktet nënligjore për argumentin që të hiqet fjala “vetëm me ligj të zbatim të këtij ligji, pra ligjit “Pr procedurat tatimore”, Kuvendit”, pasi taksat vendore vendosen edhe me ndërsa për nenin 9 është vendosur rregulla vendim të organeve vendore. Prandaj është hequr administrative, pra, që do të kryejë Drejtoria e fjala “vetëm” në mënyrë që të të dy paragrafët mos Përgjithshme e Tatimeve dhe ne konkluduam që këto bjenë në kundërshtim me Kushtetutën. rregulla do të përcaktohen me aktet nënligjore, që Namik Dokle – Falemnderit! do të dalin nga Ministri i Financave dhe nuk ka sesi Zoti Malaj shkresat, siç e kanë shkruar këta në ligj, të vendosen Arben Malaj – Fjala “vendore” të hiqet, ndërsa në një ligj. Pra, edhe me specialistët, pas debateve ajo “nacionale” nënkupton gjithmonë vetëm me ligj të gjata, ramë dakord që kjo të rregullohet me aktet të Kuvendit. Përcaktimi “vetëm” ka të bëjë pikërisht nënligjore që do të nxirren nga Ministri i Financave. me faktin që taksat dhe tatimet për efektet që japin Namik Dokle – Po, zoti Malaj. në popullatë bëhen vetem me ligj, ku shprehet Arben Malaj - Megjithëse këtu ka vullneti i votuesve. bëshkëpunuar zoti Gjana, unë mendoj se heqja do Namik Dokle – Zonja Çaka, ju keni mendimin e cenojë ligjin. Kjo kërkesë që duhet të ketë një që taskat vendore nuk vendosen vetëm me ligj, apo publik të vendimeve që merr Drejtoria e Përgjithshme jo? Kjo është ideja juaj. Ideja juaj është shumë e dhe që janë mendime palësh, nuk janë thejsht të qartë, por ajo merr formë ligjore më të saktë duke sajat, unë mendoj që duhet të ketë një paragraf që bërë heqjen e fjalës “vendore”. e detyron ta bëjë këtë. Zamira Çaka – Dakord. Namik Dokle – Po, zoti Gjana. Namik Dokle – Po, zoti Malaj. Jemin Gjana – Në Komisionin e Ekonomisë Arben Malaj – I kërkojmë ndihmë edhe është debatuar lidhur me këtë çështje dhe komisioni specialistëve. ka rënë dakord që kjo të mbetet. Namik Dokle- Po, specialisti. Namik Dokle - Nga pikëpamja e strukturës Specialisti – Te pika 2 e këtij neni pas fjalës ligjore, në lidhje me vendosjen për botime, fjalën e “bëhet” ka pasur një fjalë “vetëm”. Te versioni i ri kjo ka zonja Çaka. fjalë nuk është, domethënë është hequr. Zamira Çaka – Mendimi i komisionit ka qenë i Arben Malaj – Ka dy koncepte midis taksave tillë që, sikurse e theksova, këto janë detyrime që i nacionale dhe vendore, ku ke një element jepen Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, të cilat decentralizues. nuk mund të vendoseshin në ligj, sepse ato mund Namik Dokle – Zotëri specialist, gjatë të rregulloheshin me akte nënligjore. Por sipas diskutimit duhet të jeni më i vëmendshëm në debateve që u bënë këtu mund të lihet vetëm paragrafi
1322 Viti 1999 Legjislatura e 15-të i parë që “Drejtoria e Përgjithshme mund të botojë Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vendime adminstrative, që paraqesin pozicionin e Neni 16. Po, zonja Çaka. saj” dhe ndoshta shprehjet e tjera të hiqen. Dhe Zamira Çaka – Është bërë vetëm një saktësim pastaj këto të përcaktohen me aktin nënligjor që do nga ana e teknikës gramatikore, që nuk e ndryshon të nxjerrë Ministri i Financave, megjithatë unë kërkoj fare konceptin e ligjit. edhe prononcimin e specialistëve, sepse këtë pikë Namik Dokle – Kush është dakord me nenin ne e kemi debatuar gjatë. 16, me këtë korrigjim të vogël? Kundër? Nuk ka. Namik Dokle – Specialistët, ju lutem. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Specialisti - Ne si specialistë mendojmë se Neni 17. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. duhet të ngelet ky nen në mënyrë që Drejtoria e Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Përgjithshme e Tatimeve të ketë autoritetin të nxjerrë Neni 18. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. vendime të veçanta në zbatim të legjislacionit në Abstenim? Nuk ka. Miratohet. fuqi. Neni 19. Po, zoti Gjana. Namik Dokle – Po, zoti Gjana. Jemin Gjana – Kam dy gjëra për të trajtuar: Jemin Gjana - Mund të bëjmë një zgjidhje të Së pari, janë dy mendime alternative të ndërmjetme. “Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve Komisionit të Ekonomisë për çështjen e përqindjes mund të botojë vendime administrative, që paraqesin së parave që i lihet Drejtorisë së Përgjithshme të pozicionin zyrtar të saj.” Hiqet fjalia ndërmjetëse Tatimeve, për të cilën është lënë të vendoset këtu dhe shkojmë të fjalia e tretë: “Këto vendime në seancë. Ka mendime që ajo të jetë 2 %, sa kohë administrative të botuara janë të detyrueshme për që Kuvendi ka rënë dakord që doganave t’u lërë 2 punonjësit e organeve tatimore dhe për tatimpaguesit përqindshin, dhe mendoj se në këtë pretendim në të gjithë vendin me përjashtim të rastit kur gjykata Drejtoria e Përgjithshme e Doganave ka të drejtë, provon që vendimi administrativ bie në kundërshtim ashtu siç ka pasur edhe mendime që të mbetet 1 me ligjin”. % . Këtë ta diskutojmë e të vendosim bashkërisht Namik Dokle – Pra, ju mendoni që mbetet fjalia këtu në seancë. e parë dhe e fundit, apo jo? Së dyti, nuk kam mundur ta paraqes në Zonja Çaka e ka fjalën. komision dhe nuk mendoj se përbën ndonjë ndryshim Zamira Çaka – Dakord. thelbësor, nëse do të biem dakord që aty ku bëhet Namik Dokle – Atëherë me këtë rregullim, kush fjalë për investimet dhe për përdorimin dhe është dakord? Kundër? 1 kundër. Abstenim? Nuk modernizimin e mjediseve etj., të shtohet dhe ka. çështja e trajnimit të punonjësve, sepse gjykoj që Miratohet. administrata tatimore, e cila mund të vazhdojë të Neni 10. Zonja Çaka keni vërejtje si komisioni. rritet në numër, duhet të jetë nga administratat më Zamira Çaka – Edhe për nenin 10, i cili ka të të specializuara, pasi mendoj se nuk e kemi të bëjë me marrëveshejet ndërkombëtare, nga ana e trajnuar e të specializuar në nivelin e duhur. Gjykoj Komisionit të Ligjeve është riformuluar pjesa e parë se do të jetë me vend që një pjesë e këtyre parave e këtij neni, si dhe pika e dytë. Riformulimi është që i lihen Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, të bërë duke pasur parasysh kërkesat e Kushtetutës përdoret edhe për trajnimin, pra të futet si zë i dhe është formuluar “Drejtoria e Përgjithshme e veçantë. Tatimeve mund të hyjë në tratativa për marrëveshjet Namik Dokle – Zoti Vejsiu. ndërkombëtare, për eliminimin e tatimeve të dyfishta Ylli Vejsiu - Edhe unë jam dakord me vërejtjen dhe nënshkrimi e miratimi i tyre bëhet sipas ligjit që paraqiti zoti Gjana. Është i vetmi nen që ka një “Për lidhjen e traktateve dhe marrëveshjeve shënim dhe nuk është shënim i thjeshtë, por në ndërkombëtare”. fakt është një formulim alternativ që i bëhet nenit Namik Dokle – Dakord. Kush është dakord me dhe besoj se ka rëndësi që të trajtohet. Nga sa jam këtë? Kundër? Nuk ka. Abstenim. Nuk ka. njohur me problemin dhe nga sa kam biseduar me Miratohet. specialistë e deputetë të ekonomisë, ata janë të (Miratohen edhe nenet 11, 12, dhe 13.) mendimit që kjo përqindje të lëvizë nga 1 % në 2 % Neni 14. Kush është dakord? Kundër? Nuk dhe argumentet për këtë janë të shumta. Në qoftë ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. se ka vepruar një logjikë për Drejtorinë e Neni 15. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Përgjithshme të Doganeve, nuk ka asnjë arsye që
1323 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve dhe për Gjana, njëkohësisht edhe pretendimet e tjera që 2 degët që ajo ka nëpër rrethe të mos u krijohet një përqindshi të mos jetë për përdorim abuziv, për stimul i tillë, që do të nxiste punën e saj dhe do të shpërblime dhe fonde për strehim. Nuk e di nëse do kompensonte në njëfarë mënyre edhe sukseset që të ishin dakord edhe kolegët me këtë propozim. ka pasur sektori i tatimit, pasi jam i mendimit që Namik Dokle – Zoti Murrizi. tatimet kanë qenë më të suksesshme sesa doganat Myslim Murrizi – Edhe unë jam plotësisht dhe nuk ka asnjë arsye që të bëhet një diferencim dakord që shuma prej 1 % të rritet e të bëhet 2 %, në fondin e të ardhurave që ka kjo drejtori, për t’i për disa arsye: shpenzuar për investime, trajnime, shpërblime, për E para, puna e organeve tatimore është disa teknikë, që është mjaft e varfër. Mendoj që ta herë më e vështirë dhe më voluminoze sesa ajo e përkrahim këtë formulim alternativ, sepse është për doganave, sepse, në qoftë se në dogana janë 12 të mirën e një sektori shumë jetik të financave tona. porta hyrëse dhe shkon subjekti te doganieri, te Pra, nga 1 %, të bëhet 2 %. tatimet duhet të shkojë inspektori të bëjë kontroll Namik Dokle – Falemnderit, zoti Vejsiu! subjekt për subjekt. Po, zoti Bilani. E dyta, në qoftë se për doganat në këta nëntë Nazmir Bilani – Edhe unë jam dakord me vjet është ndërtuar një pallat dhe është ndarë, për parafolësit. Vetëm se këtu ka një çështje më tatimet s’është marrë mundimi të ndërtohet asnjë thelbësore: jo analogjia me doganat, por fakti që në apartament. Edhe për zyrat, përveç Tiranës dhe të ardhmen do të jetë normale që e gjithë pesha e Durrësit, të gjitha zyrat e tjera tatimore nuk janë në detyrimeve të kalojë nga doganat te tatimet. Kjo, atë gjendje që e kërkon koha. natyrisht, kërkon përmirësim të infrastrukturës, Falemnderit! njëkohësisht modernizim të punës së tatimeve për Namik Dokle – Falemnderit! të kontrolluar edhe më mirë këtë proces dhe për t’i Po, zoti Lalaj. paraprirë këtij sektori me kualifikime dhe Halil Lalaj – E kuptoj që u zgjat ky diskutim infrastrukturë të nevojshme, pasi mangësitë janë të dhe unë nuk mund të shprehem shumë mëdha. Këtë e kam thënë edhe kur është diskutuar profesionalisht, por më duket se ka ardhur koha të buxheti i këtij viti, që pesha e detyrimeve anon nga adoptojmë një politikë të ndryshme nga e derisotmja doganat dhe jo nga tatimet, kur në fakt duhet të që Buxheti i Shtetit mbështetet më shumë në ndodhë e kundërta. dogana sesa në burimet tatimore. Nga ana tjetër, Unë mendoj që, për të mos lejuar ndonjë abuzim shohim se, sidomos këtë vit, strukturat tatimore po të mundshëm, neni që bën fjalë për përdorimin e ecin në drejtim pozitiv; jo aty ku duhet, po gjithsesi kësaj shume të formulohet në këtë mënyrë: “Fondet më mirë, ndryshe nga doganat, që po vazhdojnë të për administrimin e Drejtorisë së Përgjithshme të shoqërohen me probleme, aq sa kemi marrë vesh Tatimeve dhe të degëve të saj në rrethe sigurohen që për Vitin e Ri jepen shpërblime marramendëse. nga Buxheti i Shtetit. Drejtorisë së Përgjithshme të Duke qenë se kjo përqindje është për investime Tatimeve i lihet 2 % e shumës vjetore të tatimeve të për kushte pune etj., etj., por dhe për trajnime, siç mbledhura. Kjo shumë përdoret: jo më pak se 50 % tha zoti Gjana që të shtohet, me të cilin jam dakord, për investime për përmirësimin dhe modernizimin e dhe nuk jam për apartamente etj., etj., nga ana tjetër, mjediseve, për kualifikim dhe për krijimin e kushteve kam bindjen se Kuvendi është i prirur të jetë në të punës të punonjësve tatimorë, ndërsa pjesa tjetër mbështetje të kësaj ideje, përderisa ky vend duhet për shpërblimin e punonjësve të Drejtorisë së të shkojë pikërisht në këtë drejtim. Përgjithshme të Tatimeve, të degëve të tatimeve në Gjithashtu, jam shumë dakord me atë që tha rrethe, si dhe për përmirësimin e kushteve të banimit zoti Bilani se argumenti kryesor nuk është ai “pse e të tyre.” kanë doganat 2 %, ta kenë edhe tatimet kaq”, por Duke e ndarë kështu këtë shumë, i kufizojmë duhet të synojmë më shumë në atë drejtim dhe të disi të drejtën asaj për ta përdorur për shpërblime e ulet kjo përqindje te doganat, madje në një të ardhme strehim dhe i japim më shumë mundësi, siç thanë të mos jetë fare. Pra, është një propozim që meriton dhe parafolësit, për ta përdorur në drejtim të të merret në konsideratë dhe të votohet. kualifikimit, modernizimit të mjediseve, Falemnderit! infrastrukturës që krijohet për këtë qëllim etj. Ky Namik Dokle – Falemnderit! formulim besoj se kënaq edhe pretendimin e zotit Po, zoti Malaj.
1324 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Arben Malaj – Falemnderit! një shifër fikse. Debati që bëhet, ia vlen, por një pjesë e Mendoj të sqarohet edhe një element, që është argumenteve ndoshta nuk e mbështesin plotësisht. përfundimtar, se pavarësisht çfarë shifre do të vëmë Ka pasur shumë debat, jo thjesht për doganat dhe këtu, Qeveria dhe Ministri i Financave, kur ndjek tatimet, por për të gjithë administratën publike, lidhur ecurinë e gjendjes financiare të vendit, ka të drejtë me raportin midis shpërblimit dhe mundësisë për të të bllokojë çdo përdorim të këtyre fondeve. Pranndaj rritur eficiencën ose për të ulur korrupsionin dhe nuk të mos ecim në atë drejtim që të rritim shifrat dhe ta ka dalë ndonjë lidhje e drejtpërdrejtë që aty ku është detyrojmë pastaj Ministrin të bllokojë përdorimin e shpërblimi më i madh, aty është dhe puna më e tyre, por të bëjmë një zgjidhje që të jetë realisht e ndershme, se po të shohim doganat, që e kanë këtë pranueshme dhe praktike. fond 2 % dhe që marrin një shpërblim prej 10 pagash Namik Dokle – Zoti Çukaj. në vit, kur realizojnë detyrat, prapë, megjithëse kemi Lekë Çukaj – Edhe unë kam të njëjtin mendim tre vjet në pushtet, mbetet pika më delikate dhe më me zotin Malaj. Argumentet që u thanë më parë e përfolur. Kjo e para. edhe qëndrojnë, por unë, duke bërë pak aritmetikë, E dyta, ekspertët që janë këtu duhet ta pranojnë duke iu referuar shifrës absolute të të ardhurave dhe që shifra nuk është dhënë a priori, por ka pasur tendencës në rritje të peshës së tatimeve në të debat dhe shifra të tilla nuk sjellin ndonjë përmbysje ardhurat e Buxhetit të Shtetit, kam mendimin që atje ku ne synojmë, që duke rritur fondin e shifra shkon tejet e madhe. Njëkohësisht ekziston shpërblimit, një që është i korruptuar ose i paaftë, dhe mundësia, siç tha zoti Malaj, që nuk e pastron nesër do të na bëhet i aftë dhe i pakorruptuar. Në ndërgjegjen e punonjësve a priori shtesa në trajtim variantin tonë ka pasur shifra edhe më të larta, por ose në shpërblim. Është e papranueshme nga kur është debatuar me ekspertët, gjithmonë është pikëpamja logjike që një grup njerëzish, kuptohet, thënë që ato duhet të ulen dhe që nuk janë këto kanë rëndësinë e tyre, të barazohen me atë që ne format, po më tepër duhet një trajtim, një bazë ligjore mendojmë t’i trajtojmë, jo me barazitizëm, po me më e plotë, duhet një formë administrative mbi njëfarë përngjasimi. bazën e një ligji, jo mbi bazën e interesave dhe të Jam dakord me atë që duhet të vihet domosdo ndërhyrjeve të personave. Pra këto janë ato që mund një kufizim dhe mbase duhet lëvizur nga shifra 1 %, të përmirësojnë administratën dhe jo thjesht 1 pavarësisht nga krahasimi që bëhet me doganat. përqindshi i këtij fondi. Por, duke qenë se ka një Unë jam për të mesmen, jo 1 deri në 2 %, por të mbështetje për ta rritur këtë shifër, mendoj që të vihet fikse 1,5 %, duke e vënë kufizimin 60 % për gjendet një zgjidhje e mesme, duke e lënë nga 1 investime dhe trajnim. deri në 2 %, jo 2 %, sepse janë 700 milionë lekë. Falemnderit! Edhe për argumentin që përdorim me doganat, Namik Dokle – Falemnderit! unë prapë them se nuk do të presim që për një Po, zoti Pepa. periudhë të shkurtër të na zhvendosen të ardhurat Zyhdi Pepa – Unë kam mendimin që diskutimi nga doganat te tatimet, ai nuk është veprim qeverie, nuk duhet të spostohet, duke u dhënë më tepër por është reformë, pra nuk do të ketë ndonjë rritje vëmendje shpërblimeve sesa faktit që administrata të madhe edhe te tatimet, prandaj them të bëhet “1 tatimore është shumë e shtrirë dhe relativisht e deri në 2 %”. papajisur me infrastrukturën e duhur. Kështu që, Problemi tjetër, ku unë pajtohem me deputetin duke qenë në këtë gjendje, do të ishte e nevojshme Bilani, është që ne të ulim elementet shpërdoruese të parashikonim 2 % të të ardhurave për këtë të kësaj shifre. Në thelb, synojmë ta rrisim këtë administratë, siç e ka dhe administrata doganore, fond nga 1 në 2 %, për të shtuar investimet që rritin dhe jam dakord me mendimin që 50-60 % të nivelin dhe cilësinë e punës së organeve tatimore, përdoret sipas atij përcaktimi që u tha: për investime se, po të jetë për shtëpi banimi, janë të gjithë në të për përmirësimin dhe modernizimin e mjediseve, njëjtat kushte. Por të ketë një klauzolë dhe, në qoftë kushteve të punës, për trajnim etj. dhe të viheshin se zoti Bilani thotë shifrën 50 %, unë them që jo më ndoshta edhe kufizime për shpërblime, për paga ose pak se 60 % të përdoren për investime në logjistikë, për gjëra të tjera. pajisje dhe trajnim të punonjësve, ndërsa pjesa tjetër Të jemi realistë që administrata tatimore është të jetë element i shpërblimit në paga ose në kushte ndër administratat më pak të pajisura dhe mungojnë banimi dhe të shkojë nga 1 deri në 2 %, jo të jetë godinat në mjaft rrethe të vendit. Edhe në rrethet e
1325 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
zhvilluara, si Tirana, që jep gati gjysmën e të dhënë përparësi përmirësimit të infrastrukturës e të ardhurave tatimore, gjendja e godinave lë mjaft për logjistikës, si dhe trajnimit dhe ndoshta jo 60 %, të dëshiruar; po ashtu, edhe gjendja e infrastrukturës por edhe më shumë duhet kaluar në këto drejtime, dhe e pajisjeve. Prandaj, meqë jemi në fillim dhe ndërsa një pjesë e vogël mund të mbetet për lind nevoja për ta modernizuar këtë administratë, shpërblime. Kjo shifër është e negociueshme, nisur dhe nga rëndësia që do të ketë në të ardhmen, domethënë mund të bëhet një llogaritje sa punonjës jam i mendimit që ta përkrahim variantin me 2 %, janë e të tjera me radhë, duke pasur parasysh edhe me atë përcaktim që bëri zoti Bilani. faktin që tatimet në të ardhmen do të zënë një peshë Namik Dokle – Po, zoti Gjana. më të rëndësishme në vjeljen e të ardhurave për Jemin Gjana – Unë, për t’iu përgjigjur edhe Buxhetin e Shtetit. shqetësimit që ngriti këtu zoti Malaj, them që mund Falemnderit! të gjejmë një zgjidhje të mesme, jo ta lëmë 1 deri Namik Dokle – Falemnderit! në 2 %, sepse kështu do të japim mundësi të veprojë Po, zoti Vejsiu. Ministri a dikush tjetër, por them ta lëmë 2 % dhe Ylli Vejsiu – Unë mendoj se në dy pika u këtë ta korrektojmë me përqindjen e realizimit të përqendrua gabim polemika ose diskutimi: detyrës për tatimet. Për shembull, në qoftë se e Së pari, në faktin që ky 2 përqindsh, nëse do të realizojnë detyrën në masën 80 %, të marrin 1,6 %; miratohej, do të përdorej më shumë për shpërblime, në qoftë se e realizojnë 90 %, të marrin 1,8 %; në gjë që s’është e vërtetë, se edhe në nenin e ligjit qoftë se e reallizojnë 100 %, të marrin 2 % dhe nënvizohet që këto fonde do të jenë për investime e nëse e realizojnë 150 %, le të marrin 3 %. zgjerim aktiviteti dhe unë e kuptoj që ky financim Gjithashtu, i qëndroj korrigjimit që bën zoti Malaj që do të ketë më tepër karakter nxitës, sesa karakter të jetë 60 % kufizimi për investimet dhe trajnimin, shpërblyes. nëse biem dakord. Së dyti, ku kontestoj dhe zotin Malaj, është Namik Dokle – E ka fjalën zoti Ruçi për çështja e përcaktimit të kësaj shifre me interval. procedurë. Nuk është rasti për të bërë paralelizëm, por Gramoz Ruçi – Zoti Namik, së pari, kam një përcaktimet me intervale, 1 deri në 2 %, gjithmonë vërejtje për procedurë. kanë rezultuar që anojnë nga kufiri i poshtëm, në Ne tani jemi në proces votimi. Meqë këtu u bënë qoftë se e lëmë kështu, sikurse është në Kodin disa diskutime, ne që s’jemi specialistë nuk dimë Penal dënimi 5 deri në 10 vjet dhe gjyqtari e dënon si të votojmë. E kemi lënë 2 % për doganat, ndërkohë me 5 vjet, jo me 10 vjet. Edhe këtu Ministri i që të gjithë, pa përjashtim, bëjnë vërejtje për doganat Financave, nëse do ta lëmë 1 deri në 2 %, të jeni të dhe doganierët, të gjithë janë të pakënaqur nga sigurt që ai do ta lërë 1 %, aq më shumë kur zoti puna e tyre. Tani themi të barazojmë tatimet me Malaj thotë që edhe mund t’i bllokojë fare, prandaj doganat, për të cilat jemi të pakënaqur. Atëherë, ta lëmë aq sa duhet. Dhe arsyetimi nuk është ashtu unë pyes ideatorët e këtij propozimi: A është e siç thotë zoti Ruçi, pasi nuk bëhet kurrë arsyetimi vërtetë që, në qoftë se e lëmë 2 %, shuma është në mënyrë absolute: 600 milionë ose 700 milionë 600 milionë lekë në vit? E kuptojmë ç’do të thotë, lekë, por bëhet gjithmonë në mënyrë relative, me po të ngremë kartonin jeshil, të miratojmë këtë përqindje. Unë mendoj që ta marrim parasysh këtë propozim? Prandaj, zotërinjtë që bëjnë propozime propozim dhe është i vetmi nen që paraqitet me dy të tilla duhet të dinë sa është fatura dhe e kujt është formulime alternative. Ta hedhim në votë dhe s’kemi kjo faturë, sepse 600 milionë lekë nuk i ka në buxhet pse ta zgjatim. as rrethi i Beratit. Namik Dokle – Duke qenë se është i vetmi Namik Dokle - Zoti Mehmetllari. nen që ka dy alternativa, që nga vetë komisioni, Rahmi Mehmetllari – Pas gjithë këtyre unë ua dhashë fjalën deputetëve, por, ama, po të diskutimeve, mbase s’më mbeten shumë argumente flasim dy herë për të njëjtën çështje, do të na shkojë për të thënë në favor të asaj që u propozua për ta edhe dy orë diskutimi për një nen. rritur këtë shifër nga 1 në 2 %, për vetë faktin se Po, zoti Rogu. degët tatimore në të 36 rrethet e vendit, kudo janë Flamur Rogu – Doja të tërhiqja vëmendjen edhe në një gjendje të mjerueshme për sa i përket në një fakt tjetër: Në qoftë se, me të drejtë, nga ana infrastrukturës dhe logjistikës, ndaj mendoj se një e Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve kërkohet stimulim i tillë është i nevojshëm të bëhet, duke i një fond minimal prej 1 % dhe si referencë merret
1326 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, kjo s’do të Nuk ka. Miratohet. thotë që e kemi bërë mirë atë të Drejtorisë së Tani votojmë për shifrën, për të cilën kemi katër Përgjithshme të Doganave. Ky është fakti i parë. variante: i pari është për 1 %, i dyti për 2 %, i treti Dhe fakti i dytë është që ky nuk është i vetmi për 1,5 % dhe i katërti për 1 deri në 2 %. buxhet që i lihet në dispozicion Drejtorisë së Propozimi më larg propozimit të Qeverisë është Përgjithshme të Tatimeve, sepse vetë kjo drejtori ai për 2 %. kërkon nga Buxheti i Shtetit që miratojmë çdo Kush është dakord me këtë propozim? 12 vota vit, fonde të caktuara, të cilat përfshijnë pagat, pro. Kundër? 23 vota kundër. Abstenim? 11 shpenzimet, investimet etj., etj. Pra, ky është një abstenime. Nuk miratohet. fond shtesë dhe në njëfarë mënyre Drejtoria e Kush është dakord me propozimin për 1 deri në Përgjithshme e Tatimeve bëhet me dy buxhete. 2 %? Prandaj, në qoftë se kemi bërë gabim me Po, zoti Ruçi. Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave, hajde t’i Gramoz Ruçi – Ju theksuat 4 propozimet dhe referohemi edhe asaj, që ta kthejmë përsëri në keni të drejtë, por unë mendoj se propozimi i tretë këtë masë. nuk ka vend, përderisa ne votum për 2 % dhe nuk u Namik Dokle – Falemnderit! miratua, votuam edhe për 1,5 % dhe nuk u miratua. Po, zoti Hoxha. Ju lutem shumë, hidhni në votim propozimin e Flamur Hoxha – Duke mbështetur zotin Rogu, Qeverisë! unë mbetem me variantin e Qeverisë, sepse ajo e Namik Dokle – Zoti Ruçi, jam plotësisht dakord ka parë në ç’nivel është infrastruktura e taksë- me logjikën tuaj dhe këtë logjikë do ta përdornin të tatimeve dhe e ka lënë 1 %. Do t’i ftoja deputetët të gjithë deputetët, por unë jam i detyruar ta votoj diskutonin vetëm për variantin e paraqitur nga propozimin. Qeveria. Atëherë, kush është dakord me propozimin e Namik Dokle – Falemnderit! zotit Malaj, para se të vijmë te propozimi i Qeverisë? Urdhëroni, zoti Malaj! 15 vota pro. Kundër? 22 vota kundër. Abstenim? 7 Arben Malaj – Unë e kam pak më të vështirë abstenime. Nuk miratohet. se të tjerët, sepse e njoh problemin, por më vjen Kalojmë te varianti i paraqitur nga Qeveria. Kush keq që përsëris atë që tha Flamuri, që nuk ndiejmë është dakord? 34 vota pro. të njëjtën përgjegjësi këtu, kur vjen Buxheti i Shtetit, Zoti Ruçi e ka fjalën. për të mbështetur pjesë specifike të tij dhe që Gramoz Ruçi – Unë nuk mund të përjashtoj të asnjëherë tatimet nuk do të gjenin zgjidhje thjesht drejtën e deputetit për të bërë propozim në seancë, nga ky 1 % ose 2 %. Kjo e para. por nuk më duket aspak serioze që anëtarët e E dyta, unë këmbëngul prapë për kufizimin, Komisionit të Ekonomisë dhe Financave mbështesin sepse do të na ndodhë praktika që krijohen hapësira projektin e Qeverisë, i thonë pro këtij projekti e në ligj për burime financiare dhe, në vend që të bashkë me të edhe këtij neni dhe këtu në seancë përdoren për institucionin, përdoren për të zgjidhur pikërisht ky komision bën katër propozime të problemet e individëve. Jam për variantin që të jetë ndryshme dhe nuk mbështet asnjë nga propozimet. jo më pak se 60 % dhe të përdoret për investime në Normalisht fitoi varianti me zero për qind, pra neni u ato drejtime që u thanë këtu, ndërsa ky fond të jetë miratua. 1 deri në 2 %. Ju hidheni në votim! Namik Dokle – Jo, nuk u miratua neni, se nuk Namik Dokle – Atëherë, kalojmë në votimin e ka përfunduar ende procesi i votimit. Në qoftë se këtij neni. bie edhe varianti për 1 %, atëherë administrata Së pari, kush është dakord me propozimin e tatimore ngelet pa buxhetin e shpërblimit, pra pa zotit Gjana që të futet në këtë nen edhe problemi i stimulim, pa infrastrukturë, pa investime e pa trajnim. trajnimit, si një zë ku do të përdoret ky fond? Kundër? Zoti Arbnori e ka fjalën. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Pjetër Arbnori – Unë që në fillim e kisha dhënë Së dyti, kush është dakord me propozimin e emrin për të diskutuar diçka për procedurën. Mendoj zotit Bilani që të ketë një kufizim, ku 60 % të se do të ishte mirë që të fillohej me problemet më përdoret për investime për trajnim, për përmirësimin të vështira e të mbaronim punë me problemet më të e modernizimin e mjediseve dhe për krijimin e lehta. Tani deputetët u mërzitën, mendjen e kanë kushteve të punës? Kundër? Nuk ka. Abstenim? edhe tek ai shpërblimi. Prandaj do t’ju lutesha që
1327 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për disa nene, e mira e të mirave do të ishte që të saktësim, duke iu përshtatur teknikës legjislative. thuhej: “Vërejtje? Nuk ka. Neni quhet i miratuar.” Edhe Komisioni i Ekonomisë ka bërë një rregullim Nuk është nevoja të thuhet as kush është pro, as për pikën 2, por nga pikëpamja legjislative është kush është kundër, as kush abstenon. më i saktë varianti që ka paraqitur Komisioni i Namik Dokle – Ky është një propozim i Ligjeve, prandaj të merret parasysh vërejtja e këtij mirëpritur me kënaqësi nga unë, po s’kam ç’t’i bëj komisioni. Rregullores së Kuvendit. Namik Dokle – Atëherë, kush është dakord Urdhëroni, zoti Blushi! me nenin 26, me ndryshimin e bërë për pikën 2 nga Kiço Blushi – Meqë ranë të tëra propozimet… Komisioni i Ligjeve? Kundër? 1 kundër. Abstenim? Namik Dokle – Jo, propozimin për 1 % ende Nuk ka. Miratohet. s’e kam votuar. Neni 27. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kiço Blushi – Nejse, mund të gjendet një Abstenim? Nuk ka. Miratohet. emërues i përbashkët për të tëra propozimet, duke (Kështu votohen dhe miratohen edhe nenet 28, e bërë 1,5 % dhe kështu kënaqen të gjitha palët. 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39) Namik Dokle – Tani do të votoj tekstin e Neni 40. Zonja Çaka. paraqitur nga Qeveria, që ky fond të jetë 1 %. Votimin Zamira Çaka – Kemi vetëm një vërejtje, e cila do ta bëjmë me elektronikë. është thjesht saktësim, që nuk e ndryshon konceptin Kush është dakord me variantin për 1 %? Hapet e nenit. votimi. Namik Dokle – Në rregull. Kush është dakord Mbyllet votimi. Me 51 vota pro, 8 kundër, 4 me nenin 40, me këtë vërejtje saktësuese? Kundër? abstenime, miratohet. Nuk ka. Abstenim? Nuka ka. Miratohet. Kalojmë te neni 20. Nuk ka vërejtje. Neni 41. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Nuk ka. Miratohet. (Kështu votohen e miratohen edhe nenet 42, Neni 21. Po, zonja Çaka. 43, 44, 45) Zamira Çaka – Vërejtja jonë është për nenin Neni 46. Po, zonja Çaka. 21 të projektit që ka qenë, me titullin “Organet Zamira Çaka – Për germën “b”, pika 1, të nenit tatimore të pushtetit vendor”. Në variantin e fundit 46 është debatuar në komision dhe nuk është që ka paraqitur sot në seancë Komisioni i vendosur. Unë personalisht, jo në emër të Komisionit Ekonominë, ka shtuar një nen më përpara, kështu të Ligjeve, mendoj që kjo germë, duke iu referuar që vërejtja jonë i korrespondon nenit 22 dhe kjo nenit 38, pka 2, dhe nenit 42, pika 1, të Kushtetutës, praktië do të jetë për të gjitha nenet e tjera që vijnë është antikushtetuese. më pas. Namik Dokle – Urdhëroni, zoti Malaj! Namik Dokle – Pra, sipas kësaj që thoni ju, Arben Malaj – Unë jam dakord që Kushtetuta për nenin 21 nuk ka vërejje nga ju. Atëherë, kush e këtij vendi të mos shkelet asnjëherë, por meqë është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. këtu nuk bëhet fjalë për tatimpagues të vegjël, por Miratohet. për tatimpagues që mund të kenë miliona lekë si Neni 22, me vërejtjet e Komisionit të Ligjeve. detyrim ndaj buxhetit, të gjendet formulimi që i jep Zamira Çaka – Vërejtja e Komisionit të Ligjeve të drejtën administratës tatimore të iniciojë procesin, për nenin 22 është pasqyruar në variantin që ky tatimpagues të mos dalë jashtë vendi. Pastaj, përfundimtar që ka paraqitur Komisioni i Ekonomisë. realizohet nga Ministria e Rendit a realizohet me Namik Dokle – Në rregull. Kush është dakord gjykatën, është tjetër punë, por ne duam që të jetë me nenin 22, me këtë sugjerim? Kundër? Nuk ka. më shumë si detyrim ndaj administratës tatimore, Abstenim? Nuk ka. Miratohet. që të mos na ndodhë si me drejtuesit e firmave Neni 23. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. piramidale, që ikën jashtë dhe s’i gjejmë dot, por të Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ndodhë që, sa herë administrata tatimore identifikon (Kështu votohen dhe miratohen edhe nenet 24, persona që duhet patjetër të mos lëvizin, pasi kanë 25) detyrime ndaj buxhetit, t’i drejtohet gjykatës. Neni 26. Zonja Çaka. Formulimi të jetë si të dojë, por këtu të ketë një Zamira Çaka – Te neni 26, pika 2, që flet për detyrim ligjor ndaj administratës tatimore për ta masat disiplinore, Komisioni i Ligjeve ka bërë një iniciuar këtë proces.
1328 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Namik Dokle – Zonja Çaka, si mund të ka. Miratohet. rregullohet kjo, që të përshtatet me Kushtetutën dhe Po, zoti Pepa. me këtë kërkesë? Zyhdi Pepa – Përpara se të votojmë edhe në Zamira Çaka – Ndalimi i një personi për tërësi për këtë projektligj, do të desha të tërheq mospagimin e taksave dhe të tatimeve nuk mund të vëmendjen për një fakt: bëhet, vetëm në rastet kur ndaj tij ka penalizime Ky projektligj ka ndryshime rrënjësore dhe nuk dhe për këtë kemi nenin 181 të Kodit Penal. Në ato e di se në ç’pozicion gjendet Qeveria, kur të gjitha raste kur organet tatimore konstatojnë që ai person nenet e paraqitura prej saj janë ndryshuar nga ka tendenca për t’u larguar jashtë shtetit, të kërkohet Komisioni i Ekonomisë dhe Komisioni i Ligjeve. Nuk procedimi penal i tij dhe të vendoset edhe masa e e di se në ç’pozicion mund të ndodhemi edhe ne, si sigurisë, që të mos e lërë atë të dalë jashtë. Kjo do deputetë, kur në mënyrë “blic” formulohen nene këtu të bëhet vetëm me një vendim gjyqësor. Pra, kjo dhe që praktika legjislative e këtij Kuvendi ka treguar çështje është e zgjidhur me Kodin Penal dhe Kodin që ligje të tilla kthehen herë pas here, pas një ose e Procedurës Penale. Këtu në nen mund të vendoset dy muajsh… që organi tatimor të bëjë denoncimin në organet e Namik Dokle – Kush është dakord me miratimin prokurorisë. e projektligjit në tërësi? Hapet votimi me elektronikë. Namik Dokle – Urdhëroni, zoti Braho! Mbyllet votimi. (Miratohet projektligji në tërësi Spartak Braho – Logjika e shprehur nga zonja me shumicën e votave.) Çaka është e saktë. Ka një kërkesë e një dispozitë Kalojmë në votimin e projektligjit tjetër: “Për kushtetuese dhe për referencën e nenit përkatës shpronësimin dhe marrjen në përdorim të që parashikon ky projektligj, duhet t’i referohemi përkohshëm të pasurisë pronë private për interes patjetër Kodit Penal. Unë mbështes mendimin e publik”. zonjës Çaka. Hapet votimi në parim me elektronikë. Namik Dokle – Natyrisht, edhe zoti Malaj atë Mbyllet votimi. (Miratohet projektligji në parim mbështeti, se mbështeti Kushtetutën, por ka ndonjë me shumicën e votave.) mundësi formulimi? Kalojmë në votimin e neneve të këtij projektligji. Zamira Çaka – Në fund fare, para se të votohet (Nenet 1 deri 10 janë votuar dhe miratuar.) projektligji në tërësi, të gjejmë mundësinë e ndonjë Neni 11. Kush është dakord? Kundër? 5 rregullimi të vogël. kundër. Abstenim? 1 abstenim. Miratohet. Namik Dokle – Shumë dakord, në kuptimin që Neni 12. Kush është dakord? Kundër? 5 kundër. për këtë grup njerëzish t’i referohemi Kodit Penal. Abstenim? 1 abstenim. Miratohet. Atëherë, kalojmë te neni 47. Neni 13. Kush është dakord? Kundër? 6 kundër. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Abstenim? 1 abstenim. Miratohet. Nuk ka. Miratohet. Neni 14. Po, zonja Çaka. (Kështu votohen e miratohen edhe nenet 48, Zamira Çaka - Edhe këtë nen mendoj ta lëmë 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, për në fund. 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, Namik Dokle – Në rregull. 75, 76) Kalojmë te neni 15. Kush është dakord? Tani, para se të kalojnë në votimin e projektligjit Kundër? 5 kundër. Abstenim? 1 abstenim. në tërësi, zonja Çaka, nenin 46 si e formuloni? Miratohet. Zamira Çaka – Germa “b” të formulohet në këtë Neni 16. Kush është dakord? Kundër? 6 kundër. mënyrë: “Në qoftë se dispozitat e mësipërme nuk Abstenim? Nuk ka. Miratohet. mjaftojnë për mbledhjen e detyrimeve tatimore, Neni 16/1, sipas Komisionit të Ligjeve. Kush drejtori i Përgjithshëm i Tatimeve: është dakord? Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk 1. Bën denoncimin e menjëhershëm në organin ka. Miratohet. e prokurorisë, në bazë të nenit 181 të Kodit Penal. Neni 17. Kush është dakord? Kundër? 8 kundër. 2. Kërkon nga organet përkatëse bankare dhe Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ato të biznesit të bllokojnë transferimin e pasurive Neni 17/1. Kush është dakord? Kundër? 9 të tatimpaguesit.” kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Namik Dokle – Atëherë, kush është dakord Neni 18. Po, zoti Pepa. me këtë formulim? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk Zyhdi Pepa - Në vërejtjet e Komisionit të Ligjeve
1329 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
për këtë nen thuhet: “Në nenin 18, paragrafi i parë, duke menduar që kjo çështje duhet parë në përputhje rreshti i dytë, të hiqet fjala “si rregull”, kurse paragrafi me Kushtetutën. Ndërsa Komisioni i Industrisë ka i dytë të hiqet fare.” Ndërkohë, Komisioni i Industrisë bërë një propozim dhe kryetarja e Komisionit të thotë: ”Në nenin 18, paragrafi i dytë të ndryshohet Ligjeve bëri shpjegimin këtu që ky propozim i këtij si më poshtë…” Ndërsa Komisioni i Ekonomisë komisioni bie në kundërshtim me një dispozitë të thotë: “Për nenin 18, paragrafi i dytë, pati debate e Kushtetutës. Unë, po të doni, e votoj edhe mendime, deri në heqjen e tij, dhe u la që të shihet propozimin e Komisionit të Industrisë, por më duket nga Komisioni i Ligjeve.” Unë pyes: Për cilin do të i mjaftueshëm shpjegimi i Komisionit të Ligjeve, jo votojmë, për të parin, të dytin apo të tretin? si opinion prevalent, por për pajtueshmërinë ose jo Namik Dokle - Do të votojmë pasi të marrim me Kushtetutën. mendimin e Komisionit të Ligjeve, sipas referencës Po, zoti Gjana. së Komisionit të Ekonomisë. Jemin Gjana – Më tepër e kam ndërhyrjen për Zyhdi Pepa – E njëjta gjë ka kaluar edhe për të procedurë, sepse s’dua të hyj konkretisht te neni. gjitha nenet e tjera. Kështu është vepruar. Unë mendoj që deputeti Pepa ka një shqetësim Namik Dokle – Jo, nuk është vepruar kështu. të drejtë në këtë mes. Në këtë nen ka një sugjerim shumë racional të Ju jap të drejtë juve për faktin se, kur kemi të Komisionit të Ekonomisë, i cili thotë: “Pati debate bëjmë me çështje kushtetuese, vërtet është në komisionin tonë, por u la të shihet nga Komisioni Komisioni i Ligjeve kompetent, por do të thosha se i Ligjeve.” Do të shikojmë çfarë do të thotë ky jo vetëm në këtë rast, po edhe në shumë raste të komision dhe pastaj do të votojmë. tjera, nëse është çështje e vullnetit politik apo Urdhëroni, zonja Çaka! çështje dijesh, nuk e kam të qartë, por secili ligj ka Zamira Çaka – Në Komisionin e Ligjeve, për specifikat e tij, ndryshe të gjitha ligjet që vijnë në paragrafin e dytë të nenit 18 është debatuar mjaft. Kuvend do t’i bënte Ministria e Drejtësisë dhe asnjë Duke pasur parasysh nenin 41 të Kushtetutës, ministri e linjës nuk do të angazhohej pastaj për Komisioni i Ligjeve vlerësoi që ulja e masës nën ligjet. Mendoj që përparësinë duhet ta kenë këtë vlerësim është antikushtetues, prandaj gjithmonë komisionet që mbulojnë ministritë prej nga propozon që ky paragraf të hiqet. buron ligji. Po nuk u dha kjo përparësi, asnjëherë Namik Dokle – Pra, ju propozoni që as drafti që vjen nga Qeveria nuk mund të gjejë mbrojtjen Komisioni i Industrisë dhe as Komisioni i Ligjeve e duhur. Dhe nëse komisionet e tjera, përfshirë këtu nuk kanë të drejtë të përcaktojnë masa të tilla, sepse dhe Komisionin e Ligjeve, përjashtuar çështjet e ajo është e përcaktuar në Kushtetutë dhe, për të kushtetutshmërisë, nuk i çojnë projektet te ky ruajtur të drejtën e qytetarit, ai paragraf duhet të komision i linjës dhe te ministria e linjës, ku e ka hiqet fare. burimin projektligji, gjithmonë kemi për të pasur Urdhëroni, zoti Pepa! debate të kësaj natyre. Unë mendoj që ka një Zyhdi Pepa – Kush ia ka dhënë të drejtën shqetësim real dhe serioz, sepse po shqyrtohet një Komisionit të Ligjeve të marrë këtë prevalencë ndaj ligj shumë i rëndësishëm. komisioneve të tjera? Falemnderit! Namik Dokle – Jo, nuk është prevalencë ndaj Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjana! komisioneve të tjera, por është prevalenca e Jam plotësisht dakord në parim me këtë që Kushtetutës për të mbrojtur të drejtat e qytetarëve. shprehni ju dhe me atë që shprehu zoti Pepa, por Zyhdi Pepa – Meqë janë tri komisione që japin në rastin konkret për këtë nen kemi të bëjmë me mendime të ndryshme, duhet të votohet secili një mospërputhje me Kushtetutën. Megjithatë, unë variant. Unë nuk e kuptoj pse duhet të marrë e votoj edhe propozimin e Komisionit të Industrisë, prevalencë Komisioni i Ligjeve në raport me por kryetarja e Komisionit të Ligjeve shpjegoi se ai komisionet e tjera. bie në kundërshtim me një nen të Kushtetutës dhe Namik Dokle – Zoti Pepa, ju keni të drejtë, nuk e di, mbase mund të më sqarojnë të tjerët, a sepse këtu kemi tri variante. Le t’i marrim me radhë më lejohet të hedh në votim një nen që bie në të tria variantet. Varianti më i largët është ai i kundërshtim me Kushtetutën? Komisionit të Ekonomisë, i cili e lë evazive dhe, Po, zonja Çaka! duke mos pasur një qëndrim të qartë për këtë nen, Zamira Çaka – Më duket se për çështje që ia ka kaluar për kompetencë Komisionit të Ligjeve, kanë të bëjnë me Kushtetutën dhe legjislacionin
1330 Viti 1999 Legjislatura e 15-të tjetër, është Komisioni i Ligjeve që bën interpretimin Kushtetuta dhe ndoshta do të rregullohet me ligjet përfundimtar dhe nuk janë komisionet e linjës. e tjera, në përputhje me Kushtetutën, por ky ligj i Namik Dokle – Zoti Godo. është përmbajtur një parimi kushtetues, nenit 41, Sabri Godo – Zoti kryetar i seancës, unë do të pikave 3,4 e 5, ku theksohet që lejohet të bëhen doja t’u kujtoja kolegëve deputetë se nuk ka gjë më shpronësime dhe kufizime të së drejtës së pronës. të keqe për një vend, kur ligjet i shkel vetë ai që bën Dhe pikërisht për këta paragrafë të nenit 41, ky ligj ligjet. Këtu nuk është fjala vetëm për këtë nen. Ky po bën rregullimin e tij juridik, që të mos kemi ligj, në thelb, është kundër Kushtetutës, në daç ta keqinterpretime dhe keqpërdorime të pronës në marrësh nen për nen, në daç ta marrësh në tërësi, rastin e shpronësimeve për interes publik. sepse nuk respekton përkufizimin që është bërë se Falemnderit! kush është pronar në Shqipëri, e para, dhe e dyta, Namik Dokle – Falemnderit! sepse në Kushtetutë mbrohet prona, kurse ky Urdhëroni, zoti Godo! projektligj e ka nxjerrë pronën në ankand, sipas të Sabri Godo – Nuk më duket e drejtë që nga cilit pronar mund të bëhet kushdo që ia vë syrin një një nen i Kushtetutës të lexohen ata paragrafë që gjëje, propozohet nga ministri dhe miratohet nga nuk na nxjerrin ndonjë telash dhe të lëmë paragrafin Qeveria. E kthyer në fjalë më të thjeshta, që të mund e parë, që është me të vërtetë vendimtar. Unë e di ta kuptojnë njerëzit, kjo do të thotë që nesër mund mirë se Komisioni i Ligjeve nuk ka fuqi të rregullojë të dalë një njeri atje, të shikojë diku një vend që t’i këtë gjë, po ku e shkel Kushtetutën ky ligj? E shkel pëlqejë dhe të thotë që unë këtu do të bëj një hotel. në nenin 181, që thotë se të gjitha aktet e Meqenëse hoteli është për të mirën publike, sipas shpronësimeve që vijnë në kundërshtim me nenin këtij ligji, pa hyrë fare në tratativa me pronarin, me 41, nuk do të gjejnë zbatim derisa të bëhen ligjet. propozimin e ministrisë dhe miratimin e Qeverisë, Me këtë ligj që propozohet, shkelet drejtpërdrejt ky merret kjo pronë dhe aty ndërtohet një hotel në nen tranzitor i Kushtetutës. pronën e tjetrit. Kështu që këtu nuk është puna Namik Dokle – Falemnderit, zoti Godo! vetëm e një neni që është kundër Kushtetutës. Dhe Atëherë, kush është dakord me nenin 18? kjo do ta nxjerrë kryet më pas. Unë po them edhe Kundër? 9 kundër. Abstenim? 2 abstenime. një herë atë që ngul këmbë zoti Pepa, që këtu kemi Miratohet. aq shumë vërejtje, sa nuk e marrim vesh se ç’mbeti Neni 19. Kush është dakord? Kundër? 8 kundër. nga ky ligj. Këtu po bëhet një konfuzion vetëm e Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vetëm nga dëshira për ta kaluar këtë ligj. Nuk më Neni 20. Kush është dakord? Kundër? 9 kundër. duket një procedurë e drejtë dhe korrekte. Abstenim? 1 abstenim. Miratohet. Këto kisha për të thënë. Neni 20/1. Kush është dakord? Kundër? 9 Namik Dokle – Zoti Pepa. kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Zyhdi Pepa – Unë i kthehem përsëri asaj që Neni 20/2. Kush është dakord? Kundër? 9 thashë. Të marrim nenin 9, që e kemi kaluar, por që kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. e kemi votuar përsëri gabim. Vërejtjet që ka bërë Neni 21. Kush është dakord? Kundër? 8 kundër. Komisioni i Ekonomisë për këtë nen nuk i merr në Abstenim? 1 abstenim. Miratohet. konsideratë Komisioni i Ligjeve. Atëherë, më mirë Neni 21/1. Kush është dakord? Kundër? 9 le të dalim me propozimin që do të shqyrtojmë vetëm kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vërejtjet e Komisionit të Ligjeve, kurse komisionet e Neni 22. Kush është dakord? Kundër? 9 kundër. tjera nuk kanë të drejtë të bëjnë vërejtje dhe Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisioni i Ligjeve le të marrë përgjegjësitë për Neni 23. Kush është dakord? Kundër? 9 kundër. bazueshmërinë në Kushtetutë dhe për respektimin Abstenim? Nuk ka. Miratohet. e teknikës legjislative. Neni 24. Kush është dakord? Kundër? Përsëri Namik Dokle – Mirë. Falemnderit për mendimet 9 vota kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. racionale! Neni 25. Kush është dakord? Kundër? 9 kundër. Urdhëroni, zonja Çaka! Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Zamira Çaka – Meqenëse u ngrit pretendimi Neni 26. Nuk ka asnjë vërejtje nga komisionet. që i tërë ligji është antikushtetues, do të thosha se Kush është dakord? Kundër? 6 kundër. Abstenim? ky ligj nuk ka marrë përsipër të rregullojë çështjen Nuk ka. Miratohet. e pronave në tërësi, sepse atë e ka rregulluar Neni 27. Kush është dakord? Kundër? 6 kundër.
1331 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Abstenim? Nuk ka. Miratohet. miratohet projektligji.në tërësi. Neni 28. Nuk ka asnjë vërejtje nga komisionet. Zoti Pepa kërkon të bëjë shpjegimin e votës. Kush është dakord? Kundër? 6 kundër. Abstenim? Zyhdi Pepa – Unë jo vetëm kam qenë në parim Nuk ka. Miratohet. kundër këtij projektligji, që e kam shpjeguar në Neni 29. Nuk ka asnjë vërejtje nga komisionet. seancën e djeshme, por edhe në tërësi jam kundër, Kush është dakord? Kundër? 7 kundër. Abstenim? sepse ky projektligj, për mendimin tim, ka kaluar Nuk ka. Miratohet. me shkelje serioze të procedurave, të cilat vërtetohen Neni 30. Kush është dakord? Kundër? 7 kundër. edhe nga relacioni i kryetarëve të komisioneve, që Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ka vetëm një firmë. Nuk e di si mund të merren Neni 31. Kush është dakord? Kundër? 6 kundër. atribute të tilla, ku kryetarët e komisioneve që kanë Abstenim? Nuk ka. Miratohet. bërë vërejtje përfaqësohen vetëm me një firmë. Unë Neni 32. Kush është dakord? Kundër? 7 kundër. nuk e di si do ta zbardhni këtë ligj në Fletoren Zyrtare. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Zoti e dhëntë që ky ligj të mos kthehet, si mjaft ligje Neni 33. Kush është dakord? Kundër? 7 kundër. të tjera, përsëri te ky Kuvend, pa përmendur këtu Abstenim? Nuk ka. Miratohet. vërejtjet serioze. Pas nenit 33, Komisioni i Ligjeve propozon të Ky ligj ka shkelje serioze të Kushtetutës, sepse shtohet një nen i ri, me tekstin që keni përpara. me këtë ligj fare mirë mund të shpronësohet çdo Kush është dakord? Kundër? 7 kundër. Abstenim? njeri, si t’i teket. Mund të vijë një ditë që të të thonë: Nuk ka. Miratohet. “Meqë e ke shtëpinë në qendër, na duhet për interesa Neni 34, që realisht bëhet neni 35. Kush është publike, prandaj lëre dhe shko në një shtëpi tjetër dakord? Kundër? 7 kundër. Abstenim? Nuk ka. në periferi!” Kjo është përmbajtja e projektit që po Miratohet. kalojmë. Neni 35, që bëhet neni 36. Kush është dakord? Falemnderit! Kundër? 6 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Namik Dokle – Falemnderit, zoti Pepa! Kalojmë në diskutimin e dy neneve që i lamë Zoti Godo e ka fjalën për shpjegim vote. përgjysmë: neni 5 dhe neni 14. Po, zonja Çaka. Sabri Godo - Jam dakord fjalë për fjalë me Zamira Çaka – Për nenin 5, nga një konsultim shpjegimin e zotit Pepa. që bëmë me kryetarin e Komisionit të Ekonomisë Sipas mendimit tim, më duket se ky Kuvend dhe me disa anëtarë të Komisionit të Ligjeve, jemi nuk ka bërë ndonjëherë gjë më të keqe sesa sot, dakord të ngelet varianti i Komisionit të Ekonomisë në mënyrë të pavetëdijshme, duke krijuar nga ana që neni 5 të hiqet dhe rregullimi të bëhet jo në këtë e atyre që kryesuan seancën dje dhe sot një lloj ligj, por me një ligj tjetër. konfuzioni që, po të na pyesësh më në fund, edhe Namik Dokle – Në rregull. Kush është dakord ata që kanë votuar pro nuk e dinë përse kanë votuar me këtë konsensus midis dy komisioneve? Kundër? pro, për 500 radhë observacione të bëra nga 7 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. komisionet, apo për atë që mbante projektligji Neni 14. Po, zonja Çaka. fillestar? Ne jemi të vetëdijshëm që punët nuk duhet Zamira Çaka – Edhe për nenin 14 jemi dakord të pengohen, duhet të ecë Korridori i 8-të, duhet të që, krahas vërejtjeve të Komisionit të Ligjeve, të ecë rruga Durrës-Morinë, pra duhet të bëhen punët. përdoret edhe formula e propozuar nga Komisioni i Unë parashtrova një propozim, i cili në të vërtetë Industrisë. nuk ishte miell nga thesi im. Origjinalisht, kjo vjen Namik Dokle – Nuk bien në non sens? nga OSBE-ja. Ekspertë të OSBE-së thanë: Zamira Çaka - Jo, nuk bien. “Meqenëse problemi i pronave vazhdon të mbetet i Namik Dokle – Atëherë, kush është dakord me pazgjidhur në Shqipëri, ju merrni një vendim, që edhe këtë rregullim? Kundër? 6 kundër. Abstenim? Nuk mishi të piqet, edhe helli të mos digjet”. Domethënë, ka. për të gjitha ato prona që shpronësohen dhe ka Miratohet edhe neni 14, me këtë ndryshim, sipas kontestime, shteti të depozitojë paratë në bankë propozimit të Komisionit të Industrisë. dhe pastaj, kur të bëhen ligjet dhe të vendoset me Kush është dakord me miratimin në tërësi të gjyq se kujt i takon prona: atij që e ka trashëguar projektligjit? Hapet votimi. nga i ati, sipas nenit 41 të Kshtetutës, atij që e ka Mbyllet votimi. Me 59 vota pro, 11 kundër, 4 marrë sipas ligjit leninist nr. 7501, apo atij që ka abstenime, 31 s’kanë marrë pjesë në votim, ardhur dhe e ka uzurpuar, se e ka parë tokë të lirë
1332 Viti 1999 Legjislatura e 15-të dhe nuk ka pyetur fare, por ka përdorur forcën fizike projektligjit. për t’u shpallur pronar, të bëjë veprimet e duhura. E ka fjalën zoti Gjana për shpjegim vote. Kjo anarki totale për pronat që është në Shqipëri, Jemin Gjana - Shkurtimisht desha të shpjegoj ndonjëherë do të gjejë rregullim, do ose s’do ky edhe një herë votën “kundër” të Grupit Parlamentar Kuvend, sepse është dhe bota që na vrojton, janë të Partisë Demokratike, për tri arsye: dhe organizmat e tjerë që do të gjykojnë për këtë Së pari, ky ligj është ashtu siç është edhe punë, por ne të mos e thellojmë më tej. Dhe, po të Kushtetuta. kishim pranuar këtë zgjidhje të arsyeshme, edhe Së dyti, ky ligj nuk është ligj për shpronësimin rrugët nuk do t’i pengonim të ndërtoheshin, por do me ligj, por është një ligj për shpronësimin arbitrar. të ishim dhe brenda Kushtetutës, e cila thotë: mos Dhe, së treti, ky ligj nuk është ligj për një bëj akte shpronësimi, mos merr vendime që bien shpronësim për interes publik, por është ligj për një në kundërshtim me nenin 41 të Kushtetutës, që e shpronësim që është më i keq sesa shpronësimet thotë qartë se kush është pronar! Të gjitha këto sot, e kolektivizimit, ku të paktën toka merrej nga privati për çudi, injorohen në këtë Kuvend. dhe i jepej shtetit, ndërsa tani merret nga privati Unë nuk u vë faj kolegëve që votuan pro, sepse dhe i jepet atij që do Qeveria, ose atij që ka më këto vërejtje nuk u dhanë me kohë dhe të thuhej: si shumë lekë për t’i paguar Qeverisë. të bëjmë tani që të përputhim vërejtjet me Falemnderit! projektligjin, por vërejtjet dolën si “bishti më i rëndë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjana! se sqepari”. Dje në mëngjes, në momentin e fundit Zoti Laço e ka fjalën për shpjegim vote. më janë dhënë këto vërejtje dhe pashë që, me gjithë Teodor Laço – Unë votova kundër dhe, sipas përmirësimet që i janë bërë ligjit, këto lënë, në thelb, mendimit tim, këtu nuk është problemi se nuk ka të paprekur atë që është gabim dhe prandaj duhej përputhje me Kushtetutën, sepse për problemet e votuar kundër. pronës Kushtetuta shprehet në mënyrë shumë Unë them se, po t’i ishim shtruar një arsyetimi evazive dhe nuk të lë hapësirë që të diskutosh, pasi të tillë e të mos bënim këtu një votim maratonë, ajo përcakton se kush është pronari, po nuk thotë vetëm për të kaluar ligjin dhe meqenëse po afrohet që pronari do ta gëzojë doemos atë që ka qenë fundi i vitit e secili do të shikojë punën e tij, hajde ta dikur pronë e tij, kështu që ky mund të kompensohet kalojmë shpejt e shpejt këtë, të përfitojmë nga një dhe pronën ta ketë një tjetër, i cili e ka marrë para lloj mjegulline, mendoj se në këtë Kuvend punët do 8-9 vjetësh. Por unë votova kundër, sepse ligji hap të ishin peshuar më mirë, gjërat do të kishin ecur dritare të veprimeve arbitrare e të subjektivizmit dhe ndryshe dhe nuk do të na gjente ndonjë gjë. Kjo çdo ligj që hap dritaren e arbitraritetit të shtetit ose punë ka pritur kaq kohë, kështu që mund t’i jepnim lejon interpretime subjektive duhet kundërshtuar. edhe 20 ditë të tjera kohë, që të rishikoheshin Falemnderit! vërejtjet, të diskutohej më mirë me ekspertët dhe të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Laço. bënim një ligj që të mos binte në kundërshtim me Zoti Vejsiu e ka fjalën. Kushtetutën, por edhe problemet aktuale që kemi, Ylli Vejsiu – Falemnderit, zoti kryetar i seancës! t’i kishim zgjidhur. Argumentet për të shpjeguar votën kundër u Kjo u bë shumë keq, zoti kryetar i seancës. Ju thanë nga të tjerët, por mua më çuditin dy gjëra: këtu, me shumicë votash, mund të bëni çudira, por E para, më çudit fakti se si ju, sikurse dhe unë, më vjen edhe keq, kur shoh që shpërdorohet, duke një deputet i vjetër, e kishit shumë të lehtë sot ta vënë në funksionim edhe një procedurë, për të cilën anullonit këtë seancë e ta shtynit këtë projektligj, besoj se vetë ju, zoti Namik, personalisht, nuk ma sepse nuk kishte situatë më absurde, kur tre merr mendja që të jeni dhe aq dakord. Nejse, kjo deputetë, përfaqësues nga tri parti të ndryshme, është punë e ndërgjegjes suaj, por këtu them që, nuk qenë dakord fare, as me procedurat e shqyrtimit në qoftë se duam të jemi të ndershëm, nuk u mor të këtij projektligji dhe ju fare mirë mund ta kishit vesh përse u votua. Kjo është përshtypja ime, mund evituar këtë situatë. të jem i gabuar. E dyta, më vjen keq që kjo seancë nuk u Falemnderit që bëtë durim e më dëgjuat! televizua, se do të tregonte në çfarë grade ka arritur Namik Dokle – Falemnderit, zoti Godo, çka Kuvendi ynë dhe çfarë shkalle mosserioziteti ka për thatë edhe për ligjin, edhe për ndërgjegjen time, edhe një ligj të zakonshëm. Por kjo mund të korrigjohet, duke vlerësuar përmirësimet që ky Kuvend i ka bërë në qoftë se ju do të jepni urdhër, meqenëse gazetari
1333 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
i Televizionit, Timo Luto, është këtu, që të marrë Nuk ka. Miratohet. mendimet e tre përfaqësuesve të partive ose më Neni 5. Nuk ka vërejtje nga komisionet. shumë, po të paktën të tre atyre që folën sot, në Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? mënyrë që i gjithë opinioni publik të shikojë se çfarë Nuk ka. Miratohet. është bërë sot në këtë seancë. Nuk mendoj se mund Neni 6. Komisioni i Industrisë ka bërë një të ketë një gjë më të turpshme, për të mos thënë sugjerim, që e keni me shkrim, i cili është përkrahur fjalën më të egër. edhe nga Komisioni i Ligjeve. Falemnderit! Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Namik Dokle – Falemnderit, zoti Vejsiu, për Nuk ka. Miratohet. mendimet tuaja! Neni 7. Nuk ka vërejtje nga komisionet. Për sa u përket procedurave, unë kam vazhduar Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? procedurat që kemi filluar dje, prandaj ju, si grup, Nuk ka. Miratohet. dje duhej të kërkonit televizimin e shqyrtimit të këtij Neni 8. Nuk ka vërejtje nga komisionet. ligji, sepse edhe kur televizohet diskutimi i një ligji, Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? procesi i votimit nuk televizohet dhe unë kam drejtuar Nuk ka. Miratohet. vetëm procesin e votimit. Neni 9. Nuk ka vërejtje nga komisionet. Kalojmë në votimin e projektligjit tjetër: “Për Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? përcaktimin e formës dhe strukturës së formulës të Nuk ka. Miratohet. privatizmit të Shoqërisë Anonime “Albkrom”” dhe do Neni 10. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. t’u lutesha komisioneve që kanë vërejtje ose Abstenim? Nuk ka. Miratohet. propozime, të ndjekin bashkërisht me mua procesin Kalojmë në votimin e projektligjit në tërësi. e votimit. Po, zoti Gjana. Fillimisht hapim votimin në parim. Jemin Gjana – Unë e di që është pak e vështirë Mbyllet votimi. Me 54 vota pro, 5 kundër dhe 2 të ndryshojmë këtu në seancë, por meqenëse kemi abstenime, miratohet projektligji në parim. nëpër duar edhe një akt-normativ të Qeverisë për Kalojmë në votimin nen për nen. Për këtë shtyrjen e letrave me vlerë deri në vitin 2005 dhe në projektligj kanë bërë vërejtjet e tyre Komisioni i qoftë se në paketat e herëpashershme të privatizimit Ekonomisë e Financave dhe Komisioni i Industrisë, do të mbajmë këtë qëndrim që po mbajmë tani lidhur Transportit dhe Punëve Publike, ndërsa Komisioni i me përqindjet që po lëmë për letrat me vlerë, mendoj Ligjeve ka shprehur mendimin që gjatë shqyrtimit se nuk shkojmë në të njëjtën linjë me atë që do të nen për nen nuk pati vërejtje të veçanta, por mbështet miratojmë menjëherë sapo të vijmë në janar, me vërejtjet që kanë bërë dy komisionet e tjera. aktin normativ të Qeverisë për t’i shtyrjen e letrave Për nenin 1 dhe nenin 2 nuk ka vërejtje asnjë me vlerë dhe të bonove të privatizimit. Unë do të komision. propozoja që të rritej në 30 për qind pjesa e Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Nuk privatizmit me letrat me vlerë dhe me bonot e ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. privatizimit. Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Namik Dokle – Te neni 3 është fjala? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Jemin Gjana – Po, bëhet fjalë te neni 3, ku Neni 3. Po, zoti Bano. shifra 20 për qind të bëhet 30 për qind. Ilir Bano – Mendimi i shumicës së Komisionit Namik Dokle – Zoti Kuqi. të Industrisë është që të gjithë punonjësit që kanë Sulejman Kuqi – Unë jam kundër këtij punuar në Albkrom dhe që nuk kanë përfituar nga propozimi, sepse PD-ja për 8 vjet bëri piramida me procesi i privatizmit, t’u ofrohen aksionet e 20 bankat, bëri piramida me Vehbi Alimuçën, tani përqindshit. kërkon të bëje piramida edhe me letrat me vlerë. Namik Dokle – Falemnderit! Unë jam kundër këtij propozimi. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Namik Dokle – Falemnderit! Nuk ka. Zoti Malaj e ka fjalën. Miratohet neni 3, me vërejtjet e të dy Arben Malaj – Unë nuk e di që ato 20 për qind komisioneve. letra me vlerë do të marrin ndonjë vlerë reale. Dhe, Neni 4. Nuk ka vërejtje nga komisionet. që ato të marrin atë vlerë, varet nga fakti nëse do të Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? privatizohet ose jo ajo pjesë e ekonomisë dhe nga
1334 Viti 1999 Legjislatura e 15-të afrimi i investitorit strategjik. Kështu që kalimi nga Mbyllet votimi. Me 72 vota pro, 10 kundër, 1 20 për qind, në 30 për qind nuk besoj se është abstenim dhe 24 veta s’morën pjesë në votim, ndonjë merak i madh se ç’do të ndodhë me bonot e miratohet projektligji përkatës edhe në tërësi. privatizmit, sepse kishte kohë për t’u menduar edhe Kalojmë në votimin e projektligjit të parafundit: për to, por mbetën aty ku ishin. “Për përcaktimin e formës dhe formulës së privatizmit Që një investitor strategjik të jetë prezent, është të Bankës së Kursimeve, Sh. A”. menduar varianti i përshtatshëm, i cili mund të Lidhur me këtë projektligj kemi relacionet e shkojë edhe më lart dhe, po u vu në jetë ajo pjesë e Komisionit të Ekonomisë dhe Komisionit të Ligjeve. ekonomisë që ka mbetur joefektive dhe të shohim Së pari, hapim votimin në parim. nëse do të ketë interes apo jo, ka shumë mënyra të Mbyllet votimi. Me 63 vota pro, 5 kundër, 4 tjera ku do të ndihen efektet sociale, sesa thjesht abstenime, 35 veta s’kanë marrë pjesë në votim, te përdorimi i bonove të privatizimit, po të duam të miratohet projektligji në parim. jemi të sinqertë. Po të duam të bëjmë politikë dhe Kalojmë në votimin nen për nen. Me sa shikoj, t’u themi njerëzve që ne ishim për 30 për qind të komisionet nuk kanë ndonjë propozim konkret për bonove dhe ato 30 për qind prapë do të kenë një nene të veçanta. vlerë aq sa e kanë sot, domethënë 3 për qind, nuk Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. besoj se kemi bërë ndonjë gjë, përveçse kemi bërë Abstenim? Nuk ka. Miratohet. politikë kundër njëri-tjetrit. (Kështu miratohen edhe nenet 2,3,4,5,6,7,8) Ka një variant që është studiuar dhe konkluduar: Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit. është varianti 80 me 20 për qind dhe, megjithatë, Hapet votimi elektronik. prapë nuk jemi aq optimistë, se edhe ata e kanë Mbyllet votimi. Me 62 vota pro, 7 kundër dhe 6 provuar disa herë për ta vënë në punë këtë ekonomi, abstenime, miratohet edhe projektligji edhe në tërësi. qoftë edhe në këtë mënyrë, dhe nuk ia kanë arritur Kalojmë në votimin e projektligjit të fundit, të dot. cilin, siç ju thashë në fillim të seancës, e kaluam Namik Dokle – Falemnderit! nga i dyti në rendin e ditës, në të 11-in. Zoti Pepa e ka fjalën. Grupi Parlamentar i PS-së kërkon 15 minuta Zyhdi Pepa – Edhe unë mbështes mendimin kohë për të diskutuar për këtë projektligj. që dha këtu kryetari i Komisionit të Ekonomisë. Kuptohet, bëhet fjalë për privatizim strategjik dhe * * * propozimi që bëhet nga Partia Demokratike më duket propozim populist. Ne duhet ta kemi të qartë Namik Dokle – Rifillojmë seancën. që nuk mund të krahasohet një njeri që vjen të Pas konsultimit të Grupit Parlamentar Socialist, investojë me dollarë, me një njeri që kërkon të kalojmë në votimin e projektligjit “Për miratimin e investojë me letra me vlerë. Propozimi për të rritur marrëveshjes së koncesionit të formës “Bot” në përqindjen e letrave me vlerë në privatizimin industrinë e bakrit ndërmjet Ministrisë së Ekonomisë strategjik është për të mos realizuar privatizim Publike dhe Privatizimit dhe Shoqërisë të së Drejtës strategjik. Duket sikur është me dhimbje në aspektin të Shtetit Utah të Shteteve të Bashkuara të social, por duhet ta pranojmë këtë dhimbje dhe të Amerikës, si dhe dhënies së disa stimujve dhe jemi realistë. Prandaj mua edhe 20 përqindshi më garancive për koncesionarin e kësaj marrëveshjeje”. duket një përqindje relativisht e lartë. Kush është dakord në parim? Hapet votimi. Falemnderit! Mbyllet votimi. Me 61 vota pro, 3 kundër, 2 Namik Dokle – Falemnderit! abstenime, një pjesë nuk kanë votuar, miratohet në Zoti Gjana, hiqni dorë nga propozimi juaj, apo parim projektligji përkatës. ta votoj? (Zoti Gjana nuk heq dorë) Kalojmë në votimin nen për nen. Atëherë, kush është dakord me propozimin e Neni 1. Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. zotit Gjana që shifra 20 për qind të rritet në 30 për Abstenim? 1 abstenim? Miratohet. qind? 10 vota pro. Kundër? Sekretaria të numërojë Neni 2. Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. votat! 40 kundër. Abstenim? 1 abstenim. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Nuk miratohet ky propozim. Neni 3. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër. Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Hapet votimi.
1335 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
Neni 4, me ndryshimin e propozuar nga Namik Dokle – Po e lexoj propozimin: Të Komisioni i Punës dhe Çështjeve Sociale, që thotë: shtohet neni 5, që është një rregullim i propozimit “Me hyrjen në fuqi të kontratës së koncesionit, të Komisionit të Punës dhe Çështjeve Sociale, me punonjësit që do të shkurtohen si rezultat i zbatimit këtë përmbajtje: “Në zbatim të nenit 6 të ligjit nr. të marrëveshjes, të trajtohen me një vendim të 8306, datë 14.3.1998, Këshilli i Ministrave të marrë veçantë të Këshillit të Ministrave, për të siguruar masat e duhura për të përballuar një shpërblim prej mbrojtjen sociale të tyre”. dy pagash vjetore të punonjësve që dalin të papunë Urdhëroni, zoti Fran Pjetri! në momentin e privatizimit.” Fran Pjetri – Duke respektuar mendimin e Specialisti (Zëvendësministri i Ekonomisë komisionit, unë them se kjo ide duhet saktësuar Publike dhe Privatizimit) - më mirë, jo ashtu që t’i lihet Qeverisë, sepse në … Qëndrimi që kemi mbajtur ne, si përfaqësues nenin 6 të ligjit “Për privatizimin e sektorëve të Qeverisë, në Komisionin e Punës dhe Çështjeve strategjikë” thuhet që “Qeveria duhet të marrë masat Sociale, ka qenë që punonjësit që dalin të papunë e nevojshme për të respektuar problemet sociale, në momentin e privatizimit të marrin një vit rrogë, sipas mënyrës së përcaktuar te ligji organik”. Ne, një vit asistencë. kur kaluam privatizimin e Albkromit, e përcaktuam Namik Dokle – Falemnderit! që të ketë një shpërblim prej dy pagash vjetore, Zoti Godo e ka fjalën. prandaj edhe këtu shprehja duhet të jetë taksative. Sabri Godo – Zoti Kryetar, duhet ta kishit Unë them që kjo duhet të formulohet në këtë mënyrë: përmendur që në fillim këtë, pasi këtu na është “Këshilli i Ministrave, në zbatim të nenit 6 të ligjit nr. shpërndarë një relacion i Komisionit të Ligjeve, i cili 8306, datë 14.3.1998, të marrë masat e duhura për nuk e di a është në fuqi, apo u tërhoq pas mbledhjes të përballuar një shpërblim prej dy pagash vjetore së Grupit Parlamentar të PS-së, ku kërkohet shtyrja për punonjësit që dalin të papunë në momentin e e këtij projektligji, për ta shqyrtuar në një seancë të privatizimit”. mëvonshme. Namik Dokle - Ma sillni propozimin me shkrim, Namik Dokle – Zoti Godo, ju keni të drejtë, ju lutem! por Komisioni i Ligjeve ka kërkuar shtyrjen deri në Atëherë, meqenëse ky propozim do të shtohet sqarimin e dokumenteve përkatëse. U dhanë si nen i ri, pas nenit 4, votojmë njëherë nenin 4. shpjegimet nga zëvendësministri, ato janë të plota, Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? është marrë edhe garancia plotësuese nga firma Nuk ka. Miratohet. dhe Komisioni i Ligjeve është i gatshëm për të votuar Po, zoti Legisi. për projektligjin. Ndre Legisi – Meqë jam deputet i zonës, jam Sabri Godo – Po a është këtu i gjithë shumë i interesuar që të ketë një garanci për Komisioni i Ligjeve? punonjësit e minierave dhe që ata të trajtohen njëlloj Namik Dokle – Zonja Çaka, ju lutem sqarojeni! si punonjësit e Albkromit. Kështu që unë mbështes Sabri Godo – Një kryetar nuk mund të propozimin e zotit Pjetër. zëvendësojë komisionin. A është mbledhur Namik Dokle – Zonja Çaka, kishit gjë? Komisioni i Ligjeve pas kësaj dhe të thotë që e tërheq Zamira Çaka – Jo, vetëm se nga ana e teknikës këtë relacion që ka bërë? legjislative, ky propozim ndoshta duhej të dilte si Zamira Çaka – Ashtu sikurse e sqaruat edhe nen më vete, domethënë të mos ishte vazhdim i ju, zoti kryetar i seancës, Komisioni i Ligjeve, në nenit 4, por të ishte nen më vete. . kërkesën e tij për të shtyrë shqyrtimin e këtij Namik Dokle – Propozimi, zonja Çaka, është projektligji, ishte për t’u dhënë përgjigje disa pyetjeve, që pas nenit 4 të shtohet një nen tjetër dhe unë të cilat ishin të nevojshme për miratimin e prandaj votova nenin 4, për të krijuar hapësirën e projektligjit. Pasi bëmë një konsultim me shtimit të një neni të ri dhe nuk mund të vazhdojmë zëvendëministrin dhe me drejtoreshën e drejtorisë më tej, se ky është neni i parafundit. përkatëse në Ministrinë e Ekonomisë Publike dhe Zoti Ruçi e ka fjalën. Privatizimit, anëtarët e komisionit, në shumicë, ishin Gramoz Ruçi – Duke mbështetur politikisht dakord që ky projektligj të kalojë. propozimin e dy deputetëve të Grupit tonë Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! Parlamentar, do të kërkoja një prononcim teknik Urdhëroni, zoti Ruçi! nga përfaqësuesi i Qeverisë. Gramoz Ruçi – Duke u nisur nga shpjegimet
1336 Viti 1999 Legjislatura e 15-të që dha zëvendësministri, duke pasur parasysh te ligji “Për Albkromin” i kemi parashikuar të dyja propozimin që bëhet për të marrë punonjësit dy vjet mënyrat: edhe koncesionin, edhe privatizimin me pagë, që bie në kundërshtim me ligjin e mëparshëm, tender, duke parë që edhe kështu siç janë, ata ku e kemi për një vit pagesën për asistencë, duke minatorë po diskriminohen dhe duke qenë se unë pasur parasysh se ky është koncesion dhe s’merr për 20 vjet radhas kam punuar në këtë industri dhe asnjë lek Buxheti i Shtetit, Grupi ynë Parlamentar me këta njerëz, e ndiej për obligim moral të votoj mbështet propozimin që bëri zëvendësministri, në kundër. atë kompromis ka arritur edhe Komisioni i Punës Falemnderit! dhe Çështjeve Sociale, që punonjësit të marrin një Namik Dokle – Falemnderit! vit rrogë, një vit asistencë. Zoti Godo e ka fjalën. Namik Dokle – Dakord. Sabri Godo – Unë votova kundër, sepse, së Zoti Fran, ju keni paraqitur propozimin, keni pari, në këtë kontratë nuk vërtetohet të jetë paraqitur diskutuar për të dhe unë do ta hedh në votë. Pra, ka ndonjë projekt i miratuar nga Qeveria dhe kjo bie në dy mendime: një mendim të shprehur nga zoti Fran kundërshtim me ligjin nr. 7973 “Për koncesionet”. Pjetri e të mbrojur nga zoti Legisi dhe një propozim Për këtë kontratë mund të bëj të paktën këto tri të Komisionit të Punës dhe Çështjeve Sociale, të vërejtje: mbështetur nga kryetari i Grupit Parlamentar të PS- E para ishte kjo që thashë. së. E dyta: Në kontratë nuk ka sanksione, në rast Në fillim po hedh në votim propozimin e zotit se koncesionari nuk fillon punimet brenda 6 muajve. Fran Pjetri. Mbetet vetëm e drejta e Qeverisë për të prishur Kush është dakord? 10 veta. Kundër? kontratën. Po ndërkohë 6 muaj kush i paguan? Abstenim? Nuk fiton. E treta: Më duket se këtu ka një hile. Në aneksin Atëherë, kalojmë në votimin e propozimit të nr.1 përfshihen 12 objekte, ndërsa në nenin 3 të Komisionit të Punës dhe Çështjeve Sociale. kontratës thuhet që do të kryhen punime në 6 Kush është dakord? Kundër? Abstenim? 3 objekte, pra jepen në koncesion 12 anekse dhe abstenime. merret angazhim që të bëhen punime për 6 anekse. Miratohet me 3 abstenime. Veç kësaj, më duket se ka njerëz që dyshojnë Neni 5: “Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit në kredibilitetin financiar të kësaj firme që merr në Fletoren Zyrtare”. koncesionin. Unë besoj se ajo që ka bërë më parë Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Komisioni i Ligjeve për ta shtyrë dhe për ta plotësuar Abstenim? Nuk ka. Miratohet. kontratën sipas ligjit do të ishte qëndrimi më i mirë Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit. që mund të mbahej nga ky Kuvend. Ndërsa kështu Hapet votimi. kalojmë një kontratë, e cila nuk bazohet në vetë Mbyllet votimi. Me 60 vota pro, 5 kundër, 6 ligjin që kemi në fuqi “Për koncesionet”. abstenime, disa nuk kanë votuar, miratohet edhe Namik Dokle – Po, zoti Gjana. ky projektligj. Jemin Gjana – Unë do të dëshiroja sinqerisht Tani, nga 5 deputetët që votuan kundër, 3 që ato dyshime që do të shpreh dhe që përbëjnë kërkojnë të bëjnë shpjegim vote. Po, zoti Fran Pjetri. bazën për të mos e votuar këtë projekt, të mos dalin Fran Pjetri – Falemnderit! dhe kjo kontratë të bëhet eficiente, pra 75 milionë Unë, duke qenë dakord në parim, votova pro. dollarë të investohen brenda 5 vjetëve dhe nga Por, duke parë kontratën, ku, me përpjekjet e industria e bakrit në Shqipëri të merret ajo që mund përbashkëta të Komisionit të Industrisë dhe të të merret. Por keni ca histori, që përditë dalin në dikasterit, u bënë disa përmirësime të ndjeshme, shtyp, si në telefon e në ca gjëra të tjera. prapë unë e vlerësoj nga më të dobëtat që mund të Ajo çfarë na ka shqetësuar ne dhe më duket se bëhej për një koncesion në përmasa kaq të mëdha. vjen këtu, ku dhe vetë zëvendësministri tha se jemi Njëkohësisht, duke parë që minatorët e industrisë dakord, mund të bëjmë ca ndryshime e ca gjëra, se së bakrit janë në kushte më të vështira se ata të presim edhe një vërtetim nga Banka e Shqipërisë industrisë së kromit dhe janë të prekur tmerrësisht për garancitë bankare dhe u la të nënkuptohej që edhe nga një lloj sëmundjeje profesionale dhe për kjo marrëveshje mund të shtyhej, për t’u marrë këto këtë duhet t’u bëhet një diferencim edhe në trajtimin garanci e për t’u saktësuar gjërat; fakti që kemi social, sepse ky është koncesion, në një kohë kur marrë si garanci vetëm listimin në bursë, fakti se
1337 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
duam të besojmë që Deloite & touch, me historitë e se ky investim do të jetë një investim real. Dhe jo saj tashmë në Shqipëri ose me filialet e saj në më kot shtrova pyetjen këtu në Kuvend: A kemi fakte Shqipëri, na ka dhënë garanci dhe është plotësisht që vërtet kjo është një firmë amerikane? Jo më kot e besueshme dhe fakti që s’ka vërtet një plan të shtrova dhe pyetjen: A kemi garanci bankare dhe studiuar për këtë punë, një plan biznesi për këtë financiare që të garantojnë këtë fond prej 75 milionë punë, na kanë detyruar të votojmë kundër. dollarësh për investim? Falemnderit! Falemnderit! Namik Dokle – Falemnderit! Po, zoti Mark Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka zoti Nikolli. Kola. Mark Nikolli – Në radhë të parë, investimi nga Astrit Kola – Unë votova kundër për një arsye: kompania amerikane i një shume prej 75 milionë Popullsia e këtyre zonave, qoftë të Albbakrit, qoftë dollarësh të josh dhe, në njëfarë kuptimi, të imponon të Albkromit, është e lidhur me këto pasuri votën. Nga ana tjetër, unë kam votuar kundër, zoti nëntokësore, ku nuk ka as dogana, as treg për to, drejtues i seancës, dhe mund të jetë paradoksale prandaj bëhet dhe një debat kaq i madh. Edhe fakti që unë vij nga rrethi i Mirditës dhe votoj kundër projektligji që u miratua sot për Albkromin është i një kontrate ose marrëveshjeje koncesionare, e cila barabartë me projektligjin për marrëveshjen dhe nuk në dukje të josh e të krijon bindjen për një investim ka asnjë lloj ndryshimi, sepse e tha dhe radikal, që merr përsipër të zgjidhë një herë e mirë zëvendësministri që është privatizuar Albkromi dhe problemin e aktivizimit të pasurive të Mirditës dhe është përcaktuar forma dhe struktura e formulës së të krejt zonës verilindore, ashtu sikundër të imponon privatizimit. Pra, mund të bëhet edhe me koncesion votën pro edhe fakti që ky investim kaq kolosal mund për Albkromin, e njëjta gjë si për Albbakrin. të marrë përsipër zgjidhjen e problemeve sociale që E dyta, nuk ka qenë Komisioni i Punës dhe ka kjo zonë. Pra, vota ime kundër nuk lidhet dhe Çështjeve Sociale që ka dhënë mendimin për një vit nuk drejtohet kundër marrëveshjes koncesionare, pagë dhe një vit asistencë; përkundrazi, ky komision në njëfarë kuptimi, dhe as kundër investimit prej 75 nuk është shprehur për Albbakrin. Mendimi i këtij milionë dollarësh, por lidhet, pak a shumë, me komisioni ka qenë që të jepet një shpërblim i historinë që ka pasur Albbakri që në vitin 1992, kur menjëhershëm, me një pagë për dy vjet. Prandaj filloi të marrë tatëpjetën dhe deri më 1997 ka pasur unë votova kundër atij neni që u miratua. një histori mjaft të dhimbshme, e cila e shndërroi Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kola! Albbakrin në një vrimë të zezë dhe, në njëfarë Të dashur deputetë dhe deputete, kuptimi, në një bazë për pastrimin e parave. Mjafton Në këto ditë të fundit të vitit, pasi kemi miratuar të kujtoj këtu historinë e vitit 1994, kur, mbi bazën e 127 ligje gjatë këtij viti, pasi kemi miratuar 26 një studimi paraprak, një firme italiane iu dha e drejta vendime, pasi kemi bërë 39 seanca pyetjesh dhe e shfrytëzimit të pasurive të bakrit dhe më 1997, 30 interpelanca, pasi kemi dëgjuar shumë raportime kur u kërkua prishja e kësaj kontrate, ku firma dhe informime nga Qeveria dhe nga vetë komisionet italiane nuk investoi asnjë grosh, nuk i gjendej e Kuvendit për shumë probleme të veçanta dhe pasi adresa. Dhe shqetësimi im lidhet me pasigurinë e ky Kuvend ka bërë një punë të mrekullueshme, do zbatimit të kësaj marrëveshjeje, lidhet me pasigurinë të thosha, me qëndrimet e tij politike, me rezolutat dhe mungesën e garancive për të realizuar këtë për çështjen e Kosovës, në mbështetje të luftës së investim në të ardhmen. drejtë të popullit të Kosovës dhe të aksionit të Së dyti, edhe shpjegimet që u dhanë këtu, shkëlqyer të strukturave euroatlantike, mendoj se pavarësisht nga seancat e tensionuara, nuk më japin erdhi momenti për ta mbyllur sesionin e këtij viti argumentin e plotë e të mjaftueshëm se midis asaj dhe me këtë rast ju uroj të gjithëve: Gëzuar Vitin e që është shkruar në letër, në marrëveshjen Ri! Gëzuar Krishtlindjet! Gëzuar edhe Ramazanin koncesionare, dhe ligjit “Për koncesionet” do të gjejë atyre që e mbajnë! përputhje, që të më japin përfundimisht garancinë Mirupafshim të hënën e tretë të janarit!
1338 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
TREGUESI I EMRAVE
A D Agasi, Bardhyl: 1118, 1209, 1300. Dade, Arta: 959, 1292. Ahmetaj, Luftim: 963. Dajçi, Pal: 962, 963, 1143, 1148, 1249. Aliko, Haxhi: 962, 963, 964, 1049, 1074, 1082, Demeti, Arben: 988, 1177. 1083, 1090, 1109, 1111, 1112, 1118, 1120, 1173, Demi, Leonard: 1042, 1223, 1288, 1290, 1292. 1259. Dervishi, Ali: 962, 1077, 1078, 1145, 1247. Alushi, Eduard: 1293. Dizdari, Limoz: 1088, 1116, 1119, 1173, 1224. Angjeli, Anastas: 984, 1158, 1175, 1265. Dokle, Namik: 980, 982, 984, 1053, 1054,1056, Apostoli, Gaqo: 1112, 1115, 1118, 1119, 1139, 1149, 1057, 1059, 1060, 1062, 1063, 1064, 1065, 1066, 1294, 1314, 1315, 1319. 1067, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072, 1073, 1074, Arbnori, Pjetër: 960, 964, 1144, 1307, 1327. 1076, 1077, 1078, 1079, 1080, 1081, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1087, 1156, 1158, 1164, 1166, B 1167, 1168, 1173, 1174, 1175, 1177, 1179, 1180, Baçi, Ibrahim: 1029, 1040, 1078, 1207. 1181, 1186, 1187, 1189, 1190, 1193, 1194, 1196, Bano, Ilir: 963, 1060, 1164, 1200, 1267, 1302, 1303, 1199, 1202, 1204, 1205, 1207, 1209, 1211, 1212, 1306, 1311, 1315, 1334. 1213, 1214, 1215, 1217, 1218, 1220, 1221, 1223, 1224, Begaj, Jonuz: 1294. 1226, 1227, 1229, 1232, 1233, 1235, 1237, 1239, 1240, Bej, Theodhori: 1064, 1085, 1312, 1314. 1242, 1244, 1245, 1246, 1247, 1248, 1249, 1250, 1251, Bejtaj, Engjëll: 1168, 1305. 1253, 1255, 1256, 1257, 1258, 1259, 1260, 1263, 1265, Bela, Muhamet: 1045. 1266, 1267, 1320, 1321, 1322, 1323, 1324, 1325, 1326, Beqiraj, Zihni: 1097, 1146. 1327, 1328, 1329, 1330, 1331, 1332, 1333, 1334, Berisha, Sali: 1227, 1233. 1335, 1336, 1337, 1338. Bilani, Nazmir: 1302, 1303, 1304, 1306, 1314, Draçi, Bilal: 1037. 1316, 1324. Blushi, Kiço: 1018, 1068, 1328. F Braçe, Erion: 1239. Fejzo, Vladimir: 1041, 1108, 1114, 1146. Braho, Spartak: 999, 1098, 1100, 1101, 1103, 1112, Ferro, Dalip: 1257. 1113, 1115, 1117, 1120, 1152, 1153, 1329. Fino, Bashkim: 991, 1012, 1082, 1193, 1242. Bufi, Ylli: 1097. Bushati, Zef: 1023, 1067, 1070, 1081, 1083, 1091, G 1104, 1110, 1116, 1126, 1130. Goçi, Kristo: 1041, 1298. Godo, Sabri: 1014, 1015, 1016, 1078, 1167, 1205, C 1267, 1278, 1302, 1306, 1308, 1310, 1331, 1332, Ceka, Neritan: 1166. 1336, 1337. Cikuli, Maksim: 1100, 1102, 1103, 1306, 1311. Gozhdari, Banush: 1221.
Ç GJ Çaka, Zamira: 962, 963, 964, 1053, 1067, 1077, Gjana, Jemin: 994, 996, 998, 1062, 1074, 1083, 1078, 1085, 1086, 1087, 1099, 1134, 1151, 1152, 1088, 1089, 1090, 1091, 1138, 1142, 1143, 1148, 1154, 1164, 1212, 1266, 1302, 1303, 1304, 1305, 1174, 1260, 1293, 1300, 1301, 1305, 1307, 1313, 1306, 1307, 1314, 1315, 1321, 1322, 1323, 1328, 1316, 1318, 1319, 1322, 1323, 1326, 1330, 1333, 1329, 1330, 1331, 1332, 1336. 1334, 1337. Çeço, Makbule: 978, 1124, 1186, 1235. Gjata, Lesko: 1166. Çenga, Afrim: 1033, 1240, 1294, 1297. Gjinushi, Skënder: 957, 959, 960, 961, 962, 963, Çukaj, Lekë: 1119, 1249, 1325. 964, 965, 975, 978, 986, 987, 988, 989, 991, 992,
1339 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
993, 994, 996, 998, 999, 1000, 1002, 1004, 1006, L 1007, 1009, 1010, 1012, 1014, 1015, 1016, 1018, Laço, Teodor: 960, 1057, 1105, 1118, 1119, 1333. 1019, 1021, 1023, 1026, 1027, 1029, 1031, 1032, Lalaj, Halil: 1031, 1085, 1103, 1113, 1114, 1116, 1167, 1033, 1034, 1037, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1324. 1045, 1047, 1048, 1049, 1051, 1053, 1088, 1089, Lalo, Robert: 963. 1090, 1091, 1092, 1095, 1096, 1097, 1098, 1099, Legisi, Ndre: 1336. 1100, 1101, 1102, 1103, 1104, 1105, 1106, 1117, 1108, 1109, 1110, 1111, 1112, 1113, 1114, 1115, 1116, LL 1117, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1124, 1126, Lluci, Ziso: 1001. 1127, 1129, 1130, 1131, 1132, 1133, 1134, 1135, 1137, 1138, 1139, 1142, 1143, 1144, 1145, 1146, M 1147, 1148, 1149, 1151, 1152, 1153, 1154, 1155, Majko, Pandeli: 1233. 1156, 1267, 1269, 1278, 1279, 1280, 1282, 1283, Malaj, Arben: 960, 963, 1012, 1026, 1168, 1232, 1284, 1285, 1286, 1287, 1288, 1289, 1290, 1291, 1263, 1266, 1316, 1317, 1319, 1321, 1322, 1325, 1292, 1293, 1294, 1296, 1297, 1298, 1299, 1300, 1327, 1328, 1334. 1301, 1302, 1303, 1304, 1305, 1306, 1307, 1308, Mehmetllari, Rahmi: 1043, 1072, 1326. 1310, 1311, 1312, 1313, 1314, 1315, 1316, 1317, Meksi, Ermelinda: 1179, 1202. 1318, 1319. Melo, Vasil: 1042, 1048, 1115, 1168, 1258. Gjoni, Hamit: 1099, 1104, 1112, 1294, 1296. Memia, Shaban: 1240. Meta, Ilir: 965, 975, 998, 1047, 1059, 1085, 1157, H 1229, 1269, 1280, 1283. Hajdaraga, Luan: 1190, 1233, 1245. Milo, Paskal: 957. Haliti, Faslli: 1256. Minarolli, Vili: 1237. Hasani, Maksim: 961, 1039, 1070, 1106, 1139, Murrizi, Myslim: 1285, 1316, 1324. 1147, 1156, 1213, 1282, 1283, Hazizi, Sokol: 1108, 1111, 1112, 1121, 1139, 1145, N 1204, 1292. Nano, Fatos: 994, 998, 1012, 1016, 1194. Hoti, Ferid: 1103, 1117. Ndreko, Merita: 1032, 1072. Hoxha, Flamur: 1220, 1327. Ndreu, Remzi: 962, 963, 964. Hoxha, Hasan: 1082, 1108, 1119, 1255. Ngjela, Spartak: 1143. Hushi, Fatbardh: 1002, 1120, 1244, 1279. Nikolli, Mark: 1338. Hysa, Ndriçim: 1047, 1133, 1211. P J Paço, Natasha: 1016, 1062, 1079. Jupe, Hamdi: 1112, 1113, 1114, 1116, 1305. Palaj, Valentin: 1131, 1132. Panda, Ilir: 986, 1054. K Pandeli, Niko: 1042, 1255. Kalaj, Nexhat: 1116. Pema, Ndrecë: 1134, 1135, 1143, 1151, 1153, 1154. Karamelo, Ligoraq: 1035, 1110, 1149, 1305, 1307. Pepa, Zyhdi: 1114, 1119, 1303, 1306, 1307, 1312, Katana, Skënder: 1069, 1120, 1215. 1325, 1329, 1330, 1331, 1332, 1335. Kateshi, Shpëtim: 1287, 1288. Pëllumbi, Servet: 1007. Kërçuku, Iliriana: 1226. Përpali, Lush: 1118. Kola, Astrit: 1053, 1056, 1338. Pjetri, Fran: 1253, 1293, 1298, 1299, 1314, 1315, Koleci, Tajar: 1251. 1337. Kostandini, Ilo: 1217. Poçi, Spartak: 980, 1135, 1250. Krroqi, Mark: 1095. Pollo, Genc: 1000, 1006. Kuqi, Sulejman: 1097, 1107, 1139, 1147, 1312, Preçi, Zef: 982, 1092, 1127, 1181, 1286, 1288. 1334. Q Qilimi, Arbër: 1214.
1340 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
R Shima, Xhevat: 1218, 1301. Rama, Edi: 1130, 1132, 1193. Shuli, Ingrid: 987, 1030, 1132, 1187, 1284, 1286. Rama, Luan: 963, 992, 1073, 1086, 1139, 1149, Shuli, Maksim: 1108. 1151. Rogu, Flamur: 1326. T Ruçi, Gramoz: 962, 963, 964, 1050, 1076, 1084, Tabaku, Ejup: 1018, 1078. 1089, 1090, 1091, 1096, 1110, 1154, 1293, 1300, Tato, Agron: 1066, 1102, 1133. 1314, 1315, 1319, 1326, 1327, 1336. Topalli, Jozefina: 1199. Ruka, Ethem: 991, 1180. V S Vejsiu, Ylli: 960, 1019, 1063, 1099, 1109, 1117, Selfo, Hysen: 1070. 1118, 1122, 1126, 1137, 1152, 1153, 1154, 1155, Sinani, Fatri: 1107, 1111, 1121, 1148. 1304, 1326, 1333. Solis, Leonard: 993, 1190. Stankaj, Sadedin: 1164. XH Stefani, Afërdita: 1021, 1081. Xhaferri, Ferdinand: 998, 1010, 1012, 1089, 1138, 1246, 1249. SH Xhuveli Lufter: 989, 1057, 1189, 1289, 1291. Shahollari, Luan: 1004, 1071, 1079, 1196. Shehu, Tritan: 1027, 1099, 1101, 1116, 1117, 1138. Z Sherifi, Elmaz: 1080, 1115, 1299. Zëri, Pavli: 962, 963, 1009.
1341 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
1342 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
PASQYRA E LËNDËS
Seanca e datës 1.11.1999 Në këtë seancë u zhvillua interpelancë me Ministrin e Punëve të Jashtme Paskal Milo, si dhe u miratuan projektligjet e shqyrtuara në seancën e kaluar. Më pas deputeti Pjetër Arbnori bëri një deklaratë për disa probleme jetike për minatorët. Në fund të seancës deputeti Maksim Hasani foli për problemet e privatizimit në rrethin e Beratit ...... 957
Seanca e datës 4.11.1999 Në këtë seancë u shqyrtuan dhe u miratuan disa projektligje ...... 962
Seanca e datës 4.11.1999 Në seancën e pasdites Kryeministri Ilir Meta shpalli programin politik të Qeverisë ...... 965
Seanca e datës 5.11.1999 Në fillim të seancës u miratua një projektligj i shqyrtuar në seancën e mëparshme. Më pas Kryeministri iu përgjigj pyetjeve të deputetëve në lidhje me programin e Qeverisë. Pyetjeve të deputetëve iu përgjigjën edhe një pjesë e ministrave. Pastaj filloi debati për programin e Qeverisë. 975
Seanca e datës 5.11.1999 Edhe në seancën e pasdites vazhdoi debati rreth programit të Qeverisë. Më pas u kalua në miratimin e programit dhe të përbërjes së Këshillit të Ministrave. Në fund të seancës u shqyrtua dhe u miratua projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8436 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”” ...... 1040
Seanca e datës 10.11.1999 Në këtë seancë u zhvillua interpelancë me Ministrin e Drejtësisë, si dhe me Ministrin e Bujqësisë. Më pas u shqyrtua projektligji “Statusi i nëpunësit civil” ...... 1053
Seanca e datës 11.11.1999 Në këtë seancë Në këtë seancë vazhdoi shqyrtimi dhe më pas u miratua projektligji “Statusi i nëpunësit civil”, si dhe u shqyrtuan e miratuan disa projektligje të tjera ...... 1077
Seanca e datës 17.11.1999 Në këtë seancë u miratua kalendari dyjavor i punimeve të Kuvendit, si dhe u zhvillua interpelancë me Ministrin e Ekonomisë Publike dhe Privatizimit ...... 1088
Seanca e datës 18.11.1999 Në këtë seancë u shqyrtuan dhe u miratuan tri projektligje: “Për statusin e deputetit të Kuvendit”, “Për avokaturën e shtetit” dhe “Për një shtesë në ligjin nr. 8435 “Për sistemin e taksave në Republikës së Shqipërisë”” ...... 1098
Seanca e datës 25.11.1999 Në këtë seancë u zhvilluan disa interpelanca: me Zëvendëskryeministren dhe Ministre e Punës dhe Çështjeve Sociale Makbule Çeço; me Ministrin e Ekonomisë dhe Privatizimit Zef Preçi dhe
1343 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
me Ministrin e Kulturës, Rinisë e Sporteve Edi Rama. Më pas Ministrja Ingrid Shuli iu përgjigj pyetjeve të grupit të deputetëve të Elbasanit. Gjithashtu, në këtë seancë u shqyrtua dhe u miratua projektligji “Për Policinë e Shtetit”. Në fund të seancës deputeti Maksim Hasani bëri një deklaratë ...... 1122
Seanca e datës 9.12.1999 Në këtë seancë filloi shqyrtimi i Projektbuxhetit të Shtetit ...... 1156
Seancë e datës 9.12.1999 Në seancën e pasdites u vazhdua me përgjigje të pyetjeve të bëra nga deputetët rreth Projektbuxhetit të Shtetit, si dhe me diskutime rreth tij ...... 1175
Seanca e datës 10.12.1999 Në këtë seancë vazhduan diskutimet rreth Projektbuxhetit të Shtetit. Më pas u kalua në miratimin nen për nen dhe në tërësi të tij. Në fund të seancës, deputeti Ilir Bano foli për grevën e punëtorëve të Kantierit Detar Durrës ...... 1267
Seanca e datës 21.12.1999 Në këtë seancë deputetët u njohën me kalendarin 2-javor të punimeve të Kuvendit. Më pas u zhvillua interpelancë me Kryeministrin Ilir Meta; interpelancë me Ministren e Transporteve Ingrid Shuli, me Ministrin e Ekonomisë dhe Privatizimit Zef Preçi dhe me Ministrin e Bujqësisë e Ushqimit Lufter Xhuveli. Më pas u kalua në shqyrtimin e disa projektligjeve ...... 1223
Seanca e datës 21.12.1999 Në seancën e pasdites vazhdoi shqyrtimi i projektligjeve të filluara në seancën e paradites ... 1301
Seanca e datës 22.12.1999 Në këtë seancë, e cila ishte e fundit për vitin 1999, u miratuan nen për nen dhe në tërësi projektligjet e shqyrtuara në seancat e një dite më parë ...... 1320
Treguesi i emrave ...... 1339
1344 Viti 1999 Legjislatura e 15-të
1345