Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam Museumles Rijksmuseum, fotograaf Edwin van Eis (2013) In opdracht van: Provincie Noord-Holland Projectnummer: 14209 Anne Huijzer Carine van Oosteren Stefan Zuurbier Willem Bosveld Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 0306 Postbus 658, 1000 AR Amsterdam www.os.amsterdam.nl [email protected] Amsterdam, december 2014 Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek Inhoud Inleiding 3 1 Het aanbod van cultuur in de MRA 6 1.1 MRA 7 1.2 Almere 8 1.3 Amstelveen 9 1.4 Amsterdam 10 1.5 Haarlem 11 1.6 Haarlemmermeer 12 1.7 Hilversum 13 1.8 Purmerend 14 1.9 Velsen 15 1.10 Zaanstad 16 2 Cultuurparticipatie in de MRA 17 2.1 Meerderheid heeft belangstelling voor kunst en cultuur 17 2.2 Meeste bezoek aan bioscoop in MRA 19 2.3 MRA-bewoners bereid ver te reizen voor voorstelling 22 2.4 Museum populairst van culturele instellingen 22 2.5 Minderheid MRA-bewoners bezocht bibliotheek 25 2.6 Meerderheid mist geen culturele voorzieningen 26 2.7 Weinig creatieve activiteiten in verenigingsverband ondernomen 27 2.8 Vooral 65-plussers actief op cultureel erfgoed 28 2.9 Een derde heeft bibliotheekabonnement 29 2.10 Bezoekersstromen 30 3 Cultuurparticipatie naar grote gemeenten 39 3.1 Almere 39 3.2 Amstelveen 43 3.3 Amsterdam 49 3.4 Haarlem 55 3.5 Haarlemmermeer 61 3.6 Hilversum 67 3.7 Purmerend 73 3.8 Velsen 79 3.9 Zaanstad 85 4 Samenvatting en conclusies 91 MRA-bewoners over het algemeen geïnteresseerd in cultuur 91 Onderzoeksvragen 92 Bijlage 1 Vragenlijst 95 Bijlage 2 Open antwoorden 99 2 Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam Inleiding In 2006 heeft Bureau Onderzoek en Statistiek in opdracht van zeven gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) een onderzoek uitgevoerd naar de cultuurparticipatie en de bezoekersstromen in de regio (Regio Amsterdam in beeld 2006 – Cultuurparticipatie in de regio). In 2009 heeft O+S voor de vijfde keer de cultuurparticipatie in Noord-Holland onderzocht in opdracht van de provincie. Recenter, in 2013, heeft DSP onderzoek gedaan naar de staat van de Noord-Hollandse culturele infrastructuur. In aanvulling op dat laatste onderzoek heeft de provincie het onderzoek naar de bezoekersstromen in de MRA laten herhalen, om zo goed inzicht te krijgen in de recente deelname aan cultuur en de bezoekersstromen. Het gaat daarbij om de gemeenten Almere, Amstelveen, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Hilversum, Purmerend, Velsen en Zaanstad, de MRA als geheel en indien van toepassing daarbuiten. De vragen die in het huidige onderzoek beantwoord zijn, zijn de volgende: Wat is de deelname van de bevolking in de MRA aan cultuur in de eigen gemeente en daarbuiten? Mist men bepaalde culturele voorzieningen in de eigen gemeente en hoe ver is men bereid te reizen voor cultuur? Onderzoeksopzet Het veldwerk was gericht op een minimale netto respons van 1.125 MRA bewoners, waarbij respondenten telefonisch, face-to-face en via online panels werden benaderd. Omdat de telefonische benadering veelal respondenten met een Nederlandse achtergrond oplevert, zijn respondenten met een allochtone (Marokkaanse, Turkse en Surinaamse) achtergrond face-to-face benaderd. Ook zijn er respondenten van zeven grote gemeenten via de online panels van deze gemeenten benaderd. De gemeente Haarlemmermeer beschikte niet meer over een online panel, daarom zijn voor deze gemeente meer respondenten telefonisch benaderd. De gemeente Almere heeft recent zelf onderzoek gedaan naar cultuurparticipatie. Daarom wordt in de paragraaf van Almere gebruik gemaakt van hun eigen data. In totaal hebben er 2.996 respondenten aan het onderzoek meegedaan, waarvan 1755 via de panels, 989 telefonisch en 252 face-to-face (zie tabel 1). 3 Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek Tabel 1 Ongewogen respons naar geslacht, velwerkmethode, leeftijd, etniciteit en grote gemeenten aantal mannen 1.537 vrouwen 1.451 onbekend 8 panel 1.755 telefonisch 989 face-to-face 252 16-34 jaar 461 35-59 jaar 1.405 60+ 1.090 leeftijd onbekend 40 autochtonen 2.454 westerse allochtonen 219 niet-westerse allochtonen 310 etniciteit onbekend 13 Amstelveen 403 Amsterdam 233 Haarlem 212 Haarlemmermeer 197 Hilversum 513 Purmerend 213 Velsen 196 Zaanstad 681 overige gemeenten 348 totaal 2.996 Weging Om representatieve uitspraken te kunnen doen zijn de gegevens van de respondenten gewogen. Door middel van weging komt de samenstelling van de groep respondenten meer overeen met de samenstelling van de bevolking in de MRA. Het oordeel van groepen die oververtegenwoordigd zijn in het onderzoek wordt minder zwaar meegeteld en het oordeel van groepen die ondervertegenwoordigd zijn worden zwaarder meegeteld. Dit is zodanig gedaan dat er betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan. Er is gewogen op leeftijd en etniciteit. Ook zijn de grote gemeenten gewogen op aantal inwoners, zodat gemeenten met veel inwoners ook meer gewicht krijgen. De resultaten in dit hoofdstuk geven een beeld van de mening van de MRA-bewoners. Daarnaast is er een correctie toegepast op veldwerkmethode (panel, telefonisch of face- to-face), omdat de respondenten uit het panel zijn oververtegenwoordigd in dit onderzoek. De panelleden wegen dus minder zwaar mee in het onderzoek. 4 Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam Leeswijzer In het eerste hoofdstuk komt het aanbod van culturele instellingen in de MRA aan de orde. In hoofdstuk twee wordt de cultuurparticipatie in de gehele MRA besproken. Er is onderscheid gemaakt tussen verschillende groepen inwoners van de MRA, zoals bewoners uit een stedelijk gebied en bewoners uit een landelijk gebied. 1 Daarnaast zijn de bezoekersstromen van de negen grote gemeenten in de MRA in beeld gebracht. In het derde hoofdstuk wordt de cultuurparticipatie uitgesplitst naar de negen grote gemeenten van de MRA. 1 De volgende gemeenten vormen samen het ‘stedelijk gebied’ in de MRA: Zaanstad, Hilversum, Amstelveen, Amsterdam, Purmerend, Haarlem, Haarlemmermeer, Velsen, Almere, Lelystad. De overige MRA-gemeenten zijn tot ‘landelijk gebied’ gerekend. 5 Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek 1 Het aanbod van cultuur in de MRA Cultuur is een aanjager van bedrijvigheid en gericht op het beleven van kunst en cultureel erfgoed. Uit het LISA kunnen de vestigingen worden geselecteerd die aan cultuur gerelateerd zijn. 2 Hiermee wordt het aanbod cultuur in 2014 bij benadering in kaart gebracht. De deelnemende gemeenten hebben dit waar nodig aangevuld met in het LISA ontbrekende vestigingen. De gegevens zijn verwerkt in kaarten. 3 Het aanbod van cultuur in het gebied van de MRA is divers. Om een vergelijkbaar beeld te schetsen van het aanbod per gemeente is gekozen voor een beperking tot een aantal SBI-codes. Op postcodeniveau is het aantal vestigingen voor de volgende SBI-codes bepaald. Festivals zijn niet opgenomen in het aanbod van cultuur, omdat deze vaak tijdelijk zijn en niet te herleiden zijn tot SBI-codes. 4 SBI-code Omschrijving 59.14 vertoning van films, bioscopen 90.04.1 theaters en schouwburg 90.04.2 evenementenhallen 91.01.1 openbare bibliotheek 91.01.2 Kunstuitleencentra 91.01.9 overige culturele uitleencentra en openbare archieven 91.02.1 musea 91.02.2 kunstgaleries en expositieruimten Het beeld dat hierdoor ontstaat van het aanbod van cultuur is niet meer dan een benadering. Dit aanbod is door iedere gemeente aangevuld met door LISA niet-vermelde culturele voorzieningen. Niet alle gemeenten slaagden er in op korte termijn zo’n overzicht aan te leveren. 2 Het LISA staat voor Landelijk Informatiesysteem Arbeidsplaatsen en Vestigingen. 3 In de vorige uitgave (Regio Amsterdam in beeld 2006) werden de gegevens van de kaarten gebaseerd op de grootte van het werkgelegenheid van de culturele instelling. 4 www.cultuuropdekaartnh.nl biedt zicht op het festivalaanbod in de provincie Noord-Holland. 6 Cultuuronderzoek Metropoolregio Amsterdam 1.1 MRA Figuur 1.1 Het aanbod van culturele voorzieningen voor de MRA, 2014 # # # ## # # ## # # # # # ## ### # # # # ## ##### # ##### # ###### # ### ## # # ###### ## ### #### # # # ### # ## # # # # # ######### # # # # ############ ## #### # # ############# # # # # ######### # # # # # ## #### ## # # # # # ###### # # # ### ## # # # ## # # ## ### # # # # # # # ## # # # # # # # # # # ### # # # # # # # ## # # ## # ## ## # # # # # # # # ## # ## # # # # # # ## # # ## # # ## # # # # # # ## # ## # ### # #### ## ##### # # # ######## # ##### # ### ##### # ### # # # ############# # # # ########### ## # # ##################### # ## # #### ################## # ## ######### # # ### # # ####### ## ### # # ####### ## # # # ## ## # # # # # # # # # # # # # # #### # # # # # # # ## # ## # ## # # # # # # # # # # # # # # ### bioscoop # # # # # theater # ### # #### # ## evenementenhal # # bibliotheek # # # kunstuitleen # overige uitleen/archief # museum # galerie bron: LISA/bewerking O+S Het aanbod van cultuur in de MRA is grotendeels geconcentreerd in Amsterdam. Hier bevinden zich de meeste en de grootste bioscopen, theaters, schouwburgen en concertgebouwen, evenementenhallen, openbare bibliotheken, kunstuitleencentra, galeries en musea. Met deze ruime sortering en veelheid aan voorzieningen vervult Amsterdam niet alleen een lokale, maar ook regionale en in sommige opzichten zelfs een (inter)nationale functie. Andere grote gemeenten in MRA-verband, zoals Almere, Amstelveen, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad beschikken ook over culturele voorzieningen maar dit aanbod is beperkter, veelal geconcentreerd in het centrum. 7 Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek 1.2 Almere Het aanbod van cultuur is